i
Telif hakkı sahibi:
©Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü, 2014
Tüm hakları Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğüne
aittir. Kaynak gösterilmeksizin alıntı yapılamaz. Alıntı yapıldığında kaynak gösterimi:
dokümanın ismi, Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı, http:// adresi,
erişim tarihi” belirtilmesi şeklinde olmalıdır. 5846 sayılı yasa gereği Sağlık Araştırmaları
Genel Müdürlüğünün onayı olmaksızın tamamen veya kısmen çoğaltılamaz.
ISBN : 978-975-590-491-7
T.C. Sağlık Bakanlığı Yayın No : 943
Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü Yayın No : SB-SAG-2014/5
ii
iii
ÖNSÖZ
Sağlık Bakanlığının amacı; sağlığın korunması ve geliştirilmesi için ülkenin her
köşesinde, toplumun tüm kesimlerine yönelik bir hizmet sunmaktır. Bu hizmetin bireylerin
ve ihtiyaçlarına cevap veren, hakkaniyetli, erişilebilir, etkin, verimli ve sürdürülebilir bir
sistemde sunulmasını sağlamak Sağlık Bakanlığının en önemli görevidir. Bu bağlamda,
sağlık hizmet sunumu ile ilgili politikaların belirlenmesinde, toplumun ihtiyaçlarının
saptanması ve önceliklerinin belirlenmesi amacıyla kanıt temelli güncel bilgilerin
kullanılması temel unsurdur.
Sağlık hizmetlerinin sunumunda, kadın sağlığı tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde
de toplumun temel değeri olan ailedeki varlığı ve sağlıklı nesillerin sürdürülmesindeki
önemi yadsınamaz bir odak noktasıdır. Adolesan çağdan başlayarak her dönemde kadın
için sağlık hizmet ihtiyacı erkeklere göre daha fazladır. Kadın sağlığı düzeyini yükseltmek,
dolayısıyla daha sağlıklı çocuklar ve aileler ile daha sağlıklı toplumlar yaratmak bütün
insanların ve bütün ülkelerin özlemidir. Bu nedenle kadın sağlığının durumu gelişmişlik
göstergelerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Kadının yaşam döngüsünde en uzun dönemi oluşturan doğurganlık çağı, 15 ve
yukarı yaşta bulunan kadınların %71’ini oluşturmaktadır. Bu bağlamda kadın sağlığı
açısından, özellikle üreme sağlığı kapsamında adolesan, doğurganlık ve postmenopozal
dönemde kadın sağlığı hizmetlerinin yaygınlaştırılması ve hizmet kalitesinin yükseltilmesi
önemlidir. Belirtilen dönemlerde kadın sağlığının geliştirilmesi koruyucu sağlık hizmetleri
konusunda etkili müdahaleler ile mümkündür. Bu alanda yürütülecek programlar,
faaliyetler, politikalar, yasal düzenlemeler, insan gücü planlaması da bu dinamik
değişkenlikler göz önünde bulundurularak, bilimsel ve etkinliği kanıtlanmış tekniklerden
faydalanılarak güncellenmelidir.
Genel Müdürlüğümüz kuruluşundan itibaren yerel ve ulusal ölçeklerde toplum
sağlığını etkileyen birçok konuda sağlık politikalarının belirlenmesine yönelik araştırmalar
gerçekleştirmiştir. Bu araştırmalardan biri de kadın sağlığı programlarının planlanmasında
kullanılabilecek “Türkiye Kadın Sağlığı” araştırmasıdır. Bu araştırma bulguları ile kadın
yaşamının dönemlerine ilişkin sağlık durumu ve etkileyen faktörler tüm boyutlarıyla ortaya
konmuştur. Bulgular ülkemizdeki kadın sağlığı durumunun diğer ülkelerle karşılaştırılıp,
değerlendirilmesi, sorunların ortaya konması ve çözüm deneyimlerinin paylaşılması
açısından fırsat sunacaktır. Kadın Sağlığına ilişkin süreçleri tüm boyutlarını ve etkileyen
unsurları ortaya koyan bulgular ışığında oluşturulacak politikalar ve stratejiler kadın
sağlığının geliştirilmesi adına son derece değerlidir.
Prof. Dr. Uğur DİLMEN
Sağlık Araştırmaları Genel Müdürü
iv
TEŞEKKÜR
“Türkiye Kadın Sağlığı Araştırması”nın gerçekleştirilmesi ve yayın haline getirilme
sürecine katkılarından dolayı;
Bu araştırmanın yapılmasına izin veren Sağlık Bakanı sayın Uz. Dr. Mehmet
Müezzinoğlu, Sağlık Bakanlığı Müsteşarı Sayın Prof. Dr. Nihat Tosun, Sağlık Bakanlığı
Müsteşar Yardımcısı Sayın Dr. Yasin Erkoç, Sağlık Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sayın Dr.
Zafer Çukurova’ya,
Araştırmayı sahada gerçekleştiren, verileri kaydeden ve analizler ile yorumlamada
büyük katkı sağlayan, projenin çeşitli aşamalarında hizmet vermek suretiyle katkıda
bulunan Sn.Alpaslan Girayalp, Sn.Doç.Dr.Murat Akçakaya, Sn.Ahmet Gül, Sn.Süzülay
Hazar, Sn.M.Uğur Peker ve Sn. Kübra Özkazanç’a,
Çalışma sırasında çalışmaya katılmayı kabul eden bütün katılımcılara;
Teşekkür ederiz.
Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü
v
T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI
SAGEM TÜRKİYE KADIN SAĞLIĞI ARAŞTIRMASI PROJESİ
YÖNETİCİ ÖZETİ
Çalışmanın ilk aşamasında, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından, Adrese
Dayalı Nüfuz Kayıt Sistemi (ADNKS) kayıtları ile eşleşen Ulusal Adres Veri Tabanı (UAVT)
üzerinden 81’ilde kır-kent ayrımında 9290 haneden örnek seçim işlemi gerçekleştirilmiştir.
Kadın sağlığının önemli bileşenlerini içeren ve 7 farklı gruptan oluşan soru formu
hazırlanmıştır. Hazırlanan soru formu; Kadınların, Temel Sosyo-Demografik Özellikleri,
Genel Tıbbı Öykülerine ilişkin Özellikleri, Menstrual Özellikleri, Obstetrik Özellikleri, Aile
Planlamasına Yönelik Özellikleri, Menopozal özellikleri ve Jinekolojik Özelliklerini kapsayan
90 sorudan oluşmuştur.
Soru formu Ankara ilinde 50 hanede ön deneme çalışması ile test edilerek, deneklerce
anlaşılamayan ya da işlemeyen sorular üzerinde gerekli düzeltmeler yapılmıştır.
Soru formu hanede 15-65 yaş grubunda yer alan kadın bireyler arasından Kish
yöntemi ile seçilen deneklere uygulanmıştır.
Çalışmadan elde edilen veriler, geri bildirim ve telefon kontrolleri ile doğruluk
testlerine tabi tutulmuş, kontrolleri tamamlanan veriler bilgisayar ortamına aktarılarak
istatistiksel analizler gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizlerinde, betimsel analiz yöntemi
kullanılmıştır.
Betimsel analizlerde, araştırmaya katılan kadınların sorulara vermiş oldukları
cevapların frekans dağılımları hesaplanmış, yaş, öğrenim durumu, çalışma durumu,
yerleşim yeri (kır/kent) temel değişkenleri ile kadınların farklı özelliklerini kapsayan çapraz
tablolar oluşturulmuştur.
vi
Şekil I. Nuts Bölgelerine Göre, Araştırma Hane Halkı Nüfus Dağılım Haritası
vii
Şekil II. Araştırmanın Alan Uygulaması Özet Akış Şeması
viii
ÖZET BULGULAR
1- Kadınların Temel Sosyo -Demografik Özellikleri
Çalışmaya katılan kadınların %12,35’i 20 yaş altı, %24,21’i 20-29 yaş, %24,06’sı 30-39
yaş, %19,08’i 40-49 yaş, 20,31’i ise 50 yaş üzeri yaş grubundadır.
Kadınların eğitim düzeyleri incelendiğinde, %12,22’si üniversite ve üstü, %22,12’i
lise, %50,38’i ilköğretim ve %14,89’u okuryazar ve okuryazar olmayanlardır.
Kadınların ilk evlilik yaş ortalamaları 20’dir. 19 yaş altı evlenenlerin oranı %50,69, 2029 yaşında evlenenlerin oranı %46,66 ve 29 yaş ve üzerinde evlenenlerin oranı %2,64’dür.
2- Kadınların Genel Tıbbi Öykü Bulguları
Görüşülen kişilerin sigara alışkanlıkları incelendiğinde, %81,21’ünün hiç
kullanmayan, %16,09’unun halen sigara kullanan, %2,64’inin ise daha önce sigara alışkanlığı
olup bırakanlar olduğu görülmektedir.
Kadınlarda en çok görülen kronik hastalıklar içerisinde ilk sırada, %14,60 oranında
kardiovasküler hastalıklar yer almakta olup en yoğun rastlanan kardiovasküler hastalıkların
hipertansiyon (%9,7), kalp (%3,7), kolestrol (%1,04) olduğu görülmektedir. Ayrıca damar
genişlemesi, damar tıkanıklığı kadınlarda azda olsa rastlanan kardiyovasküler hastalıklar
arasındadır. Kadınların kronik hastalıkları içerisinde %14,54 ile ikinci sırada endokrin sistem
hastalıkları gelmektedir. Endokrin sistem hastalıkları içerinde ise en yoğun görülen hastalık
tipleri %8,9 ile tip1,tip2 diyabet ve %5,6 troid tir.
Kadınların aile öykülerinde meme (%3,32), endometrium (%1,4) ve serviks (%1,3)
kanserleri en çok rastlanan kanser türlerindendir.
3- Kadınların Menstrual Bulguları
Kadınların, ilk menarş yaşı ortalamasının 13 yaş olduğu saptanmıştır.
Kadınların, menstrual siklus sorunlarına ilişkin tedavi olma ihtiyaçları
incelendiğinde; %87,79’unun hiç tedavi ihtiyacı olmadığı, %11,56’sının ise tedavi olmak
amacıyla doktora gittiği tespit edilmiştir.
Premenstrual sendrom yaşayan kadınları %56,91 olduğu ve en çok karında şişlik ağrı,
gerginlik, memede şişlik ağrı sendromlarını yaşadıkları tespit edilmiştir.
Kadınlarda dismenore yaşayanların oranı %57,58’dir. Yaşadıkları dismenorenin
günlük hayatlarına olumsuz yansıma yaptığını belirten kadınların oranı %31,41dir.
4- Kadınların Obstetrik Bulguları
Gebelik öyküsü yaşamış kadınların ilk gebelik yaşlarının ortalama 21 olduğu tespit
edilmiştir.
Elde edilen verilerde kadınların %1,37’si hiç canlı doğum gerçekleştirmemiş,%
98,63’ü en az bir canlı doğum gerçekleştirmiştir.
ix
Kadınların yaşamış oldukları abortus ve küretaj oranlarına bakıldığında, %26,02’si en
az bir kez abortus, %18,95 oranında ise en bir kez isteyerek küretaj gerçekleştirmiştir.
İri bebek dünyaya getiren kadınların oranı %7,76 iken düşük doğum ağırlıklı bebek
dünyaya getiren kadınların oranı da %9,04 olarak görülmüştür.
Kadınlarda son gebelik yaşı ve son iki gebelik arası geçen süre 2 yıl altı ve 2 yıl üzeri
olarak sorgulanmış ortalama son gebelik yaşı 29, 2 yıl altı son iki gebelik arası süresi olanlar
%17,72 ve 2 yıl üzeri son iki gebelik arası süresi oranının %69,58 olduğu görülmüştür.
Son gebeliğinde doğum öncesi kontrole gidenler %69,61 iken aldıkları bakım hizmeti
içerisinde en yüksek oranla (%91,07) ultrason hizmeti gelmektedir. Doğum öncesi kan tetkiki
ise (%75,40) ikinci sırada yer almaktadır.
Doğumun gerçekleştirildiği kuruluşlar incelendiğinde, %85,92’sinin sağlık
kuruluşunda, %14,0’ünün evde doğum yaptığı ve yine %27,58’inin sezaryen doğum %72,34’
ünün ise normal doğum yaptığı görülmektedir.
Çalışmaya katılan kadınlara sahip olmak istedikleri çocuk sayısı sorulduğunda en az
dört ve üzeri çocuk isteyenlerin oranı %18,4 olarak gözlenmiştir.
Sağlıklı çocuk dünyaya getirmek açısından önemli bir risk faktörü olan akraba evliliği
sorgulandığında, kadınların %18,34’ünün akraba evliliği gerçekleştirdiği görülmüştür.
5- Aile Planlamasına Yönelik Bulgular
Çalışmaya katılan kadınlara modern ve geleneksel aile planlama yöntemlerine ilişkin
sorular yöneltilmiş, %65,47’si modern ya da geleneksel yöntemlerden her hangi birini
kullandığını belirtmiştir. En yoğun kullanılan modern aile planlaması yönteminin implant ve
kondom olduğu görülürken geleneksel yöntemleri kullananlarda, geri çekme yönteminin en
yoğun kullanılan yöntem olduğu tespit edilmiştir.
6- Kadınların Menopozal Bulguları
Çalışmaya katılan kadınların menopoza girme yaşı ortalama 46 olarak belirlenmiştir.
Menopoza giren kadınların %88,99’u doğal yollarla,%11,01’i ise cerrahi yöntemle menopoza
girdiklerini belirtmişlerdir. Postmenopozal kanama yaşayan kadınların oranı %11,09 ve
kanama süreleri ortalama 7 aydır.
Menopoz döneminde yoğun olarak yaşanan sorunlar içerisinde ilk sırasında sıcak
basması terleme yer alırken (%66,47) ikinci sırada duygusal değişiklikler (%55,17)
gelmektedir.
7- Kadınların Jinekolojik Bulguları
Jinekolojik bulgular incelendiğinde çalışmaya katılan kadınların, jinekolojik
hastalıklar içerisinde en çok vajinal kaşıntı (%27,4) şikayeti yer almaktadır. Ayrıca
%20,09’unda dizüri, %17,6’sında üriner inkontinans görülmektedir.
Kadınların %27,14’ü normal vajinal akıntının varlığından bahsederken, % 71,35’lik
bölümü anormal vajinal akıntı şikayeti olduğunu ifade etmiştir. Kadınların %79,20’sinin
x
vajinal duş alışkanlıkları bulunmaktadır. Vajinal duş alışkanlıklarında etkili olan nedenler
sorgulandığında, en etkili nedenler olarak %96,26 ile temizlik, %82,31 tuvalet sonrası duş yer
almaktadır. Cinsel ilişki sonrası %55,41, dini inanç %52,86 ve abdest %44,52 ile diğer vajinal
duş alışkanlıklarında yer almaktadır.
Çalışmaya katılan kadınların %95,56’ü vajinal tampon kullanmadığını ifade etmiştir.
Çalışmaya katılan kadınların jinekolojik muayeneye gitme sıklıkları incelendiğinde
%48,83’ü hiç jinekolojik muayeneye gitmediğini belirtmiştir. Muayeneye gidenlerin ise,
%55,98’i smear testi %45,87’si mamografi yaptırdıklarını ifade etmişlerdir.
xi
KISALTMALAR
ADNKS
: Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi
AP
: Aile Planlaması
DSÖ/WHO
: Dünya Sağlık Örgütü
GA
: Güven Aralığı
HUKSAM
Merkezi
: Hacettepe Üniversitesi Kadı Sorunları Uygulama ve Araştırma
ICPD
: Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı
Max.
: En Yüksek Değer
Min.
: En Düşük Değer
N
: Kitle
n
: Örneklem
İBBS
: İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması
Ort.
: Ortalama Değer
RK
: Risk Kat Sayısı
SAGEM
: Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü
SGK
: Sosyal Güvenlik Kurumu
SPSS
: Statistical Package for the Social Sciences (Bilimsel istatistik paketi)
SS
: Standart Sapma
TK
: Telefon kontrol
TNSA
: Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması
TÜİK
: Türkiye İstatistik Kurumu
UAVT
: Ulusal Adres Veri Tabanı
UNFPA
: Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu
BKİ
: Beden Kitle İndeksi
xii
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ iv TEŞEKKÜR v T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI SAGEM TÜRKİYE KADIN SAĞLIĞI ARAŞTIRMASI PROJESİ YÖNETİCİ ÖZETİ .............. vi ÖZET BULGULAR ............................................................................................................................................. ix 1- Kadınların Temel Sosyo -Demografik Özellikleri ......................................................... ix 2- Kadınların Genel Tıbbi Öykü Bulguları .......................................................................... ix 3- Kadınların Menstrual Bulguları ....................................................................................... ix 4- Kadınların Obstetrik Bulguları ......................................................................................... ix 5- Aile Planlamasına Yönelik Bulgular ................................................................................. x 6- Kadınların Menopozal Bulguları ....................................................................................... x 7- Kadınların Jinekolojik Bulguları ........................................................................................ x KISALTMALAR ................................................................................................................................................ xii 1. GİRİŞ 1 1.1. Problemin Tanımı ............................................................................................................. 1 1.2. Araştırmanın Amacı ve Gerekçe .................................................................................... 3 1.3. Araştırmanın Önemi........................................................................................................ 4 2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE ................................................................................................................................ 6 2.1. Uluslararası Kararlarda Kadının Durumu .................................................................... 6 2.2. Dünyada Kadın Sorunları ................................................................................................ 7 2.3. Türkiye’de Kadın Sağlık Sorunları ................................................................................. 9 2.4. Sonuç................................................................................................................................. 11 3. ARAŞTIRMANIN TASARIMI ........................................................................................................................ 12 3.1. Araştırmanın Akış Şeması ............................................................................................. 12 3.2. Evren ................................................................................................................................. 14 3.3. Örneklem Planı................................................................................................................ 14 3.3.1. Örneklem Kapsamı ...................................................................................................... 14 3.3.2. Tahmin Boyutu ............................................................................................................. 14 3.3.3. Örnek Hacminin Belirlenmesi .................................................................................... 14 3.3.4. Ağırlıklandırma Yöntemi............................................................................................ 18 3.4. Soru Kâğıtlarının Geliştirilmesi ve Ön Deneme ......................................................... 20 3.4.1. Kadınların Temel Sosyo-Demografik Özellikleri .................................................... 22 3.4.2. Kadınların Genel Tıbbı Öyküsü ................................................................................. 22 3.4.3. Kadınların Menstrual Özellikleri ............................................................................... 22 xiii
3.4.4. Kadınların Obstetrik Özellikleri ................................................................................ 22 3.4.5. Aile Planlamasına Yönelik Özellikler ....................................................................... 23 3.4.6. Kadınların Menopozal Özellikleri ............................................................................. 23 3.4.7. Kadınların Jinekolojik Özellikleri .............................................................................. 23 3.5. Veri Toplama Faaliyetleri .............................................................................................. 23 3.6. Bilgi İşlem ve Analiz ....................................................................................................... 24 4. BULGULAR ................................................................................................................................................. 26 4.1. Kadınların Temel Sosyo-Demografik Özellikleri ....................................................... 26 4.1.1. Yaş, Eğitim Düzeyi, Medeni Durum, Evlilik Yaşı, Evlilik Süresi, Aile Tipi ....... 26 4.1.3. 12 Yaşına Kadar En Uzun Süre Yaşanılan Bölge ..................................................... 31 4.1.4. Sigara Kullanımı........................................................................................................... 32 4.2. Kadınların Genel Tıbbi Öyküsü .............................................................................. 33 4.2.1. Fiziksel özellikler (Boy, Kilo, BKİ) ............................................................................. 33 4.2.2. Kronik Hastalıklar ....................................................................................................... 34 4.3. Kadınların Menstrual Özellikleri .............................................................................. 36 4.3.1. Menstruasyon Görme .................................................................................................. 36 4.3.2. Menstruasyon Periodları ............................................................................................ 39 4.3.3. Menstrual Siklus .......................................................................................................... 40 4.3.5. Dismenore Özellikleri ................................................................................................. 43 4.3.6. Menstrual Dönemde Kullanılan Ürünler ................................................................. 43 4.4. Kadınların Obstetrik Özellikleri .............................................................................. 44 4.4.1. Gebelik ve Doğum ....................................................................................................... 45 4.4.3. Doğum Öyküsü ............................................................................................................ 54 4.4.5. Laktasyon Dönemi ....................................................................................................... 59 4.5. Aile Planlamasına Yönelik Özellikler ..................................................................... 60 4.5.1. Aile Planlaması Yöntemi Kullanımı .......................................................................... 60 4.5.2. Aile Planlaması Yöntemlerinin Dağılımı .................................................................. 61 4.5.3. Kondom Yöntemi ......................................................................................................... 62 4.5.4. RİA Yöntemi ................................................................................................................. 62 4.5.5. Geri Çekme Yöntemi ................................................................................................... 63 4.5.6. Oral Kontraseptif Yöntem Kullanımı ........................................................................ 64 4.5.7. Enjeksiyon Yöntemi Kullanımı .................................................................................. 64 4.5.8. Takvim Yöntemi kullanımı ......................................................................................... 65 4.5.9. İmplant Yöntemi kullanımı ........................................................................................ 65 xiv
4.6. Kadınların Menopozal Özellikleri........................................................................... 66 4.6.1. Menopoz Dönemi Temel Özellikleri ........................................................................ 66 4.6.2. Menopoz Dönemi Hormon Kullanımı...................................................................... 68 4.6.3. Postmenopozal Kanama ........................................................................................... 69 4.6.4. Menopoz Döneminde Yaşanılan Sorunlar ............................................................... 69 4.7. Kadınların Jinekolojik Özellikleri ............................................................................ 70 4.7.1. Jinekolojik Şikayetler ................................................................................................... 70 4.7.2. Vajinal Akıntı ................................................................................................................ 71 4.7.3. Vajinal Duş .................................................................................................................... 72 4.7.4. Vajinal Tampon Kullanma.......................................................................................... 74 4.7.5. Tetkik ve Jinekolojik Muayene ................................................................................... 75 4.7.6. Son bir yılda yapılan Tetkik ve Jinekolojik Muayene ............................................. 76 5. SONUÇLAR ................................................................................................................................................. 79 5.1. Kadınların Temel Sosyo-Demografik Özellikleri .................................................. 79 5.2. Genel Tıbbi Hastalık Öyküsüne İlişkin Özellikler ................................................ 80 5.3. Kadınların Menstrual Özellikleri ............................................................................ 81 5.4. Kadınların Obstetrik Özellikleri .............................................................................. 82 5.5. Aile Planlamasına Yönelik Özellikler ..................................................................... 83 5.6. Kadınların Menopoz Özellikleri .............................................................................. 84 5.7. Kadınların Jinekolojik Özellikleri ........................................................................... 84 6. ÇAPRAZ TABLOLAR .................................................................................................................................... 85 7. ANKET SORU FORMU .............................................................................................................................. 104 7. KAYNAKÇA ................................................................................................................................ 115 EK-1.1 Örnekleme Hataları, Türkiye................................................................................. 118 EK-1.2 Örnekleme Hataları, Kent ...................................................................................... 124 EK-1.2(devam) Örnekleme Hataları , Kent ...................................................................... 125 EK-1.2(devam) Örnekleme Hataları , Kent ...................................................................... 126 EK-1.2(devam) Örnekleme Hataları , Kent ...................................................................... 127 EK-1.3 Örnekleme Hataları, Kır ......................................................................................... 130 xv
TABLOLAR LİSTESİ
Tablo 1. İl, İlçe, Köy Düzeyinde Denek (uygulanan Anket) Sayıları Dağılımı .................................... 16
Tablo 2. Anket Soru Formunda Yer Alan Cevapsızlık Nedenleri Dağılımı.......................................... 20
Tablo 3. Çalışmaya Katılan Kadınların Temel Özelliklerinin Dağılımı (%)......................................... 26
Tablo 4. Çalışmaya Katılan Kadınların Sosyal Güvence Varlığı ile Gelir Getirici Bir İşte Çalışma
Durumlarının Dağılımı .......................................................................................................................... 29
Tablo 5. Kadınların 12 Yaşına Kadar En Uzun Süre Yaşanılan Merkezlerin Dağılımı ........................ 31
Tablo 6. 12 Yaşına Kadar En Uzun Süre Yaşanılan Bölgelerin Dağılımı............................................. 31
Tablo 7. 12 Yaşına Kadar En Uzun Süre Yaşanılan Bölgelerin Dağılımı............................................. 32
Tablo 8. Çalışmaya Katılan Kadınların Sigara Kullanma Durumu Dağılımı ........................................ 32
Tablo 9. Çalışmaya Katılan Kadınların Sigara Kullanım Alışkanlıklarının Dağılımı........................... 32
Tablo 10. Kadınların Ortalama Boy ve Kilo - BKİ(Beden Kitle İndeksi) Değerleri Dağılımı(%) ....... 33
Tablo 11. Kadınlarda Hekim Tarafından Tanısı Konulan Kronik Hastalıklar Dağılımı ....................... 34
Tablo 12: Kadınların Menstruasyon Görme Durumları ile Menstruasyon Görmeme Nedenlerinin
Dağılımı ................................................................................................................................................. 36
Tablo 13: Kadınların Menstruasyon Period Özelliklerinin Dağılımı .................................................... 39
Tablo 14. Kadınların Menstrual Siklus Özelliklerinin Dağılım ............................................................ 40
Tablo 15. Kadınların PreMenstrual Sendrom (PMS) Yaşama Durumlarının Dağılım ......................... 42
Tablo 16. Dismenore Özelliklerinin Dağılımı ....................................................................................... 43
Tablo 17. Kadınların Menstrual Dönemde Kullandıkları Ürünlerin Dağılımı ...................................... 43
Tablo 18. Kadınların Gebelikle İlgili Özelliklerinin Dağılımı .............................................................. 45
Tablo 19. Kadınların Son Gebelikte Yaşanılan Sağlık Sorunlarının Dağılımı ...................................... 49
Tablo 20. Kadınların Abortus ve Küretaj Öyküsüne İlişkin Özelliklerinin Dağılımı ........................... 49
Tablo 21. Kadınların Son Gebeliğinde Doğum Öncesi Bakım (DÖB) Alma Özelliklerinin Dağılımı . 50
Tablo 22: Son Gebelikte Gerçekleştirilen Doğum Şekli ve Doğum Yeri Dağılımı .............................. 52
Tablo 23. Doğum Öyküsü Dağılımı (%) ............................................................................................... 54
Tablo 24. Kadınların Postpartum Dönemde Sorun Yaşama Durumlarının Dağılımı ............................ 58
Tablo 25: Kadınların Laktasyon Dönemde Sorun Yaşama Durumlarının Dağılımı ............................. 59
Tablo 26. Kadınların Aile Planlaması Yöntemi Kullanma Durumu Dağılımı ...................................... 60
Tablo 27. Kadınların Aile Planlaması Yöntemlerinin Dağılımı (%) ..................................................... 61
Tablo 28. Kadınların Eşlerinin AP Yöntemi Olarak Kondom Kullanma Durumu Dağılımı ................ 62
Tablo 29. Kadınların AP Yöntemi olarak RİA Kullanma Durumu Dağılımı ……………..………….62
Tablo 30. Kadınların AP Yöntemi Olarak Geri Çekme Yöntemini Kullanma Durumu Dağılımı ....... 63
Tablo 31. Kadınların AP Yöntemi Olarak Oral Kontraseptif Yöntem Kullanma Durumu
Dağılımı (%) .......................................................................................................................................... 64
Tablo 32. Kadınların AP Yöntemi Olarak Enjeksiyon Kullanma Durumu Dağılımı............................ 64
Tablo 33. Kadınların AP Yöntemi Olarak Takvim Yöntemini Kullanma Durumu Dağılımı ............... 65
xvi
Tablo 34. Kadınların AP Yöntemi Olarak İmplant Yöntemini Kullanma Durumu Dağılımı ............... 65
Tablo 35. Kadınların Menopoz Dönemine İlişkin Temel Özelliklerinin Dağılımı ............................... 66
Tablo 36. Kadınların Menopoz Döneminde Hormon Tedavisi Kullanma Durumu Dağılımı ............... 68
Tablo 37. Kadınların Postmenopozal Kanama Yaşama Durumu Dağılımı........................................... 69
Tablo 38. Kadınların Menopoz Döneminde Yaşadıkları Erken ve Geç Sağlık Sorunların Dağılımı .... 69
Tablo 39. Kadınların Yaşadıkları Jinekolojik Sağlık Sorunlarının Dağılımı …………………………..70
Tablo 40. Kadınların Jinekolojik Sağlık Sorunlarına Yönelik Yaptıkları Girişimlerin Dağılım........... 71
Tablo 41: Kadınların Vajinal Akıntı Özelliklerinin Dağılımı ............................................................... 71
Tablo 42. Vajinal Duş Alışkanlıkları ve Kullanma Durumu Dağılımı (%)........................................... 72
Tablo 43. Vajinal Tampon Kullanımı Dağılımı .................................................................................... 74
Tablo 44. Jinekolojik Muayeneye Gitme Durumlarının Dağılımı ........................................................ 75
Tablo 45. Kadınların Son Bir Yılda Tetkik ve Jinekolojik Muayene Yaptırma Durumu Dağılımı ...... 76
Tablo 46. Kadınların Kanamalı Dönemlerinin Dağılımı ....................................................................... 77
Tablo 47. Kadınların Çalışma Durumlarının Temel Özelliklere Göre Dağılımı (%) ............................ 85
Tablo 48. Kadınların Eğitim Durumlarının Temel Özelliklere Göre Dağılımı (%) ………………..86
Tablo 49. Kadınlarda Kronik Hastalıklarının Temel Özelliklere Göre Dağılımı ……………………87
Tablo 50: Kadınlarda Sigara Kullanım Alışkanlıklarının Temel Özelliklere Göre Dağılımı................ 88
Tablo 51: Kadınların Son Gebelik Yaşlarına göre Doğum Öykülerinin Dağılımı ................................ 89
Tablo 52: Kadınların Son İki Gebelikleri Arasındaki Süreye Göre Doğum Öykülerinin Dağılımı (%) 90
Tablo 53: Kadınların Akraba Evliliklerine Göre Doğum Öykülerinin Dağılımı (%) .......................... 91
Tablo 54: Kadınların Gebelik Sayılarına Göre Temel Özelliklerin Dağılımı ....................................... 92
Tablo 55. Kadınların Abortus Sayılarına Göre Temel Özelliklerinin Dağılımı (%) ............................. 93
Tablo 56. Kadınların Küretaj Sayılarına Göre Temel Özelliklerinin Dağılımı (%) .............................. 94
Tablo 57. Kadınların Doğum Sonrası Ölen Çocuk Sayılarına Göre Temel Özelliklerinin
Dağılımı(%) ........................................................................................................................................... 95
Tablo 58. Kadınların Doğum Öncesi Bakım Alma Durumlarına Göre Temel Özelliklerinin
Dağılımı (%) ……………………………………………………………………………………………………………………………96
Tablo 59. Kadınların Doğum Öncesi Bakım Alma Durumlarına Göre Temel Özelliklerinin
Dağılımı (%)…………………………………………………………………………………………………………………………….97
Tablo 60: Kadınların Sahip Olmak İstedikleri Çocuk Sayısına Göre Temel Özelliklerinin
Dağılımı (%) .......................................................................................................................................... 98
Tablo 61: Kadınların Vajinal akıntı Özelliklerine Göre Temel Özelliklerinin Dağılımı (%) ............... 99
Tablo 62: Kadınların AP yöntemleri kullanımlarına Göre Temel Özelliklerinin Dağılımı (%) ......... 100
Tablo 63: Kadınların Modern/Geleneksel AP Yöntemleri Kullanımlarına Göre Temel Özelliklerinin
Dağılımı (%) ........................................................................................................................................ 101
Tablo 64: Kadınların Menopoz Yaşlarına Göre Temel Özelliklerinin Dağılımı (%) .......................... 102
Tablo 65. Kadınların İnfertilite Durumlarına Göre Temel Özelliklerinin Dağılımı (%) ..................... 103
xvii
ŞEKİLLER LİSTESİ
Şekil 1. Araştırmanın Genel Akış Şeması ........................................................................................ 13 Şekil 2. Çalışmaya Katılan Kadınların Yaş Dağılımı ..................................................................... 27 Şekil 3. Çalışmaya Katılan Kadınların Öğrenim Düzeyi Dağılımı .............................................. 28 Şekil 4. Kadınların Çalışma Şekilleri Dağılımı .............................................................................. 30 Şekil 5. Kadınların Ekonomik Durumların Dağılımı..................................................................... 30 Şekil 6. 12 Yaşına Kadar En Uzun Süre Yaşanılan Yer Dağılımı ................................................. 31 Şekil 7. Kadınların Beden Kitle İndeksi (BKİ) Değerleri Dağılımı ............................................... 33 Şekil 8: Kronik Hastalık Varlığı Dağılımı ........................................................................................ 35 Şekil 9. Çalışmaya Katılan Kadınlarda Hekim Tarafından Tanısı Konulan Kronik Hastalıklar
Dağılımı ............................................................................................................................................... 35 Şekil 10. Kadınların Menstruasyon Görme Durumu Dağılımı .................................................... 37 Şekil 11. Kadınların Menstrual Görmeme Nedenleri Dağılımı.................................................... 38 Şekil 12. Kadınların Menarş Yaşı Dağılımı .................................................................................... 38 Şekil 13. Kadınların Menstruasyon Period Özelliklerinin Dağılımı ........................................... 39 Şekil 14. Menstrual Süresi Dağılımı ................................................................................................. 41 Şekil 15. : Menstrual Siklus Dağılımı ............................................................................................... 41 Şekil 16. Kadınların Premenstrual Sendrom (PMS) Yaşama Durumlarının Dağılımı .............. 42 Şekil 17. Kadınların Menstrual Döneminde Kullandıkları Ürünlerin Dağılımı ........................ 44 Şekil 18. Kadınların Menstrual Döneminde Kullandıkları Ürünleri Kullanım Sıklıklarının
Dağılımı ............................................................................................................................................... 44 Şekil 19. Kadınların Yaşadıkları Gebelik Sayılarının Dağılımı .................................................... 46 Şekil 20. Kadınların ilk Gebelik Yaşlarının Dağılımı ..................................................................... 47 Şekil 21. Son İki Gebelik Arasındaki Süre Dağılımı ...................................................................... 47 Şekil 22. Kadınların Son Gebeliği Planlama Durumu Dağılımı ................................................... 47 Şekil 23. Kadınların Son Gebeliklerinde Sağlık Sorunu Yaşama Durumu Dağılımı ................ 48 Şekil 24. Çalışmaya Katılan Kadınların Eşleri ile Akrabalık Durumlarının Dağılımı .............. 48 Şekil 25. Kadınların Son Gebeliklerinde Doğum Öncesi Bakım Alma Durumlarının Dağılımı
............................................................................................................................................................... 51 Şekil 26. Kadınların DÖB Bilgi Kaynağı Dağılımı ......................................................................... 51 Şekil 27. Kadınların Doğum Yapma Şekillerinin Dağılımı ........................................................... 53 Şekil 28. Kadınların Sezaryen Yaptırma Nedenlerinin Dağılımı ................................................. 53 Şekil 29. Kadınların Son Gebeliklerini Nerede Yaptıklarının Dağılımı ...................................... 53 xviii
Şekil 30. Kadınların Canlı Doğum Sayılarının Dağılımı ............................................................... 56 Şekil 31. Kadınların Ölü Doğum Sayılarının Dağılımı .................................................................. 56 Şekil 32. Kadınların Yaşayan Çocuk Sayılarının Dağılımı............................................................ 56 Şekil 33. Kadınların Konjenital Anomalili Bebek Doğum Dağılımı ............................................ 57 Şekil 34. Kadınların Erken Doğum Yapma Durumu Dağılımı .................................................... 57 Şekil 35. Kadınların Düşük Doğum Ağırlıklı Bebeğe sahip olma Dağılımı ............................... 57 Şekil 36. Kadınların Postpartum Dönemde Sorun Yaşama Durumlarının Dağılımı ................ 58 Şekil 37. Kadınların Postpartum Dönemde Yaşanan Sorunlarının Dağılımı ............................. 59 Şekil 38. Kadınların Aile Planlaması Yöntemi Kullanma Durumu Dağılımı ............................ 61 Şekil 39. Kadınların Menopoza Girme Durumlarının Dağılımı .................................................. 67 Şekil 40. Kadınların Menopoza Giriş Şekillerinin Dağılımı ......................................................... 67 Şekil 41. Kadınların Menopoza Girme Yaşlarının Dağılımı ........................................................ 67 Şekil 42. Kadınların Menopoz Döneminde HRT Kullanma Durumu Dağılımı ........................ 68 Şekil 43. Kadınların Menopoz Döneminde Yaşadıkları Sorunların Dağılımı ............................ 70 Şekil 44. Kadınların Vajinal Akıntı Özelliklerinin Dağılımı ......................................................... 72 Şekil 45. Kadınların Vajinal Duş Yıkama Alışkanlıklarının Dağılımı ........................................ 73 Şekil 46. Kadınların Vajinal Duş Yapma Nedenlerinin Dağılımı ................................................ 73 Şekil 47. Kadınların Tetkik ve Jinekolojik Muayene Yaptırma Durumu Dağılımı ................... 75 Şekil 48. Kadınların Son Bir Yılda Yaptırdıkları Tetkik ve Muayenelerin Dağılımı ................. 76 xix
Toplumun uygarlık düzeyini
öğrenmek isterseniz o toplumdaki kadının
durumuna bakınız.” Stuart Miller
1. GİRİŞ
1.1. Problemin Tanımı
Sağlık, bireyin sadece herhangi bir hastalık veya sakatlığa sahip olmaması değil,
onun fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan bütünüyle iyi olma durumu olarak tanımlanır. Sağlık
herkesin doğuştan kazandığı bir haktır. Kadınlar, dünya nüfusunun yarısını oluşturmasına
ve her kadının ulaşılabilir en yüksek standartta fiziksel ve psiko-sosyal sağlığa sahip olma
hakkı olmasına rağmen, günümüzde özellikle gelişmekte olan ülkelerde kadınların önemli
bir bölümü sağlıklı ve iyi durumda değildir. Kadınlar çocukluk döneminden başlayarak,
adölesan, üreme ve ileri yaş dönemlerinde, toplumda dezavantajlı, güçsüz ve azınlık
muamelesi görmektedir. Toplumsal statülerindeki bu geleneksel olumsuz tablo, kadınların
sağlık hizmetlerinden yararlanmalarını da önemli ölçüde etkilemektedir (Aslan,2001:1).
Adölesan dönemde, evlilik, gebelik, erken yaşta cinsel deneyim, cinsel istismar, cinsel
yolla bulaşan enfeksiyonlar, sağlıksız abortus öyküsü yaşama en önemli sağlık sorunlarını
oluşturmaktadır. Erken yaşta evlenen kadınlar erken yaşta anne olmaktadırlar, çocuk
bakımında ileri yaştaki annelere göre daha bilgisiz ve tecrübesizdirler.
Kadın sağlığında, gebelik ve doğumla ilgili olay ve komplikasyonların en yoğun
yaşandığı dönem ise 15-49 yaş arası olan doğurganlık dönemidir. 50 yaş ve daha sonrası ise
yine kendine özgü üreme sağlığı sorunları olan postmenopozal ve daha sonra da yaşlılık
dönemidir. Menopoz ve menopoz sonrası dönemde, osteoporoz, kardiyovasküler olaylar,
menopoza bağlı ve yaşlanma sürecine bağlı sorunlar kadının sağlığını önemli ölçüde
etkilemektedir (Aslan,2001:2).
Kadının üreme sağlığı ile birlikte genel olarak sağlığını etkileyen önemli bir sorun da
kadına yönelik şiddettir. Kadına yönelik şiddet sadece bir sağlık sorunu değil aynı zamanda
sağlığı olumsuz etkileyen bir risk faktörü olarak ele alınmaktadır(Özaydın vd. 1998:74). Tüm
dünyada yaygın olmakla birlikte, özellikle kadınlar arasında kullanımı gittikçe artan tütünün
de sağlık sonuçları kadınlar için daha olumsuzdur.
Tütün kullanımı sonucu kadınlarda bronkopulmoner hastalıklar, kardiyovasküler
hastalıklar ve kanserlerin sıklığının artmasının yanı sıra menstruasyon bozuklukları,
infertilite, gebelikle ilgili sorunlar, genital organ hastalıkları ve erken menopoz gibi
nedenlerle üreme sağlığı da olumsuz etkilenmektedir (Koçoğlu ve Alan, 2001:79).
Yakın geçmişe kadar dünyada kadının üremeye ilişkin sağlık sorunları ana çocuk
sağlığı kapsamında yer alırken, yaşanan önemli sosyo-demografik değişiklikler nedeniyle
1
artık mevcut ana çocuk sağlığı yaklaşımı üreme sağlığına ilişkin tüm sağlık sorunlarını
karşılayamaz hale gelmiştir.
Bu nedenle dünya ülkelerinin gündeminde yeni bir kavram olarak üreme sağlığı
konusu yer almıştır. İlk kez Dünya Nüfus ve Kalkınma Konferansı'nda (Kahire, 1994) ifade
edilen üreme sağlığı, "üreme sistemi işlevleri ve süreci ile ilgili sadece hastalık ya da
sakatlığın olmaması değil, tüm bunlara ilişkin fiziksel, mental, sosyal yönden tam bir iyilik
halinin olması" olarak tanımlanmıştır.
1994 Dünya Nüfus ve Kalkınma Konferansı sonrasında üreme sağlığı ve hizmetleri
sürekliliği olan bütüncül bir yaklaşım içerisinde ele alınmaktadır(Özvarış ve Akın,1998:24).
Üreme sağlığı hizmetleri içerisinde bilgi-eğitim ve iletişim önemli yer tutmaktadır.
1994 Dünya Nüfus ve Kalkınma Konferansı'nda kabul edilen Eylem Planı'nda ve IV. Dünya
Kadın Konferansı'nda kabul edilen Pekin Deklarasyonu ve Eylem Plan'ında cinsel sağlık
programlarının güçlendirilmesi konusu vurgulanmış, kadın ve erkekler, özellikle gençlerin
gelişme çağından itibaren cinsel sağlık konusunda örgün ve yaygın eğitim programlarıyla
desteklenmesi ve bilinçlendirilmesi kararlaştırılmıştır.
Uluslararası düzeydeki bu gelişmeler ışığında, Türkiye'de de Kadın Sağlığı ve Aile
Planlaması Ulusal Stratejileri geliştirilerek, Ulusal Faaliyet Planı hazırlanmıştır. Ulusal
Faaliyet Planı'nda hizmet sunumu, kadının statüsü, halk eğitimi, altyapı ve yönetim,
personel eğitimi, lojistik ve finans olmak üzere altı temel konu ve ilke belirlenmiştir.
Faaliyet planında halk eğitimi ile ilgili olarak; kadın sağlığı/aile planlaması
hizmetlerine ulaşılabilirliği artırmak için, üretilecek bilgi-eğitim ve iletişim programları ve
materyalleri ile toplumun bilinçlendirilmesi, aile planlaması yöntemleri de dahil olmak
üzere, üreme sağlığı konusuna yoğunlaşılması, erkeklerin katılımının sağlanması ve bu
programların kuşaklar ve çiftler arasındaki iletişimi ve kadın sağlığı/aile planlaması
konularında konuşmalarını teşvik etmesi stratejileri benimsenmiş, bu stratejilere uygun
aktiviteler belirlenmiştir (Sağlık Bakanlığı, 1998)
Mevcut kadın sağlığı sorunları etkili sağlık hizmetinin sunulması, hizmete
ulaşılabilirliğin ve bilgi-eğitim-iletişimin sağlanması ile üstesinden gelinmesi mümkün
sorunlardır. Türkiye'de kadın sağlığının iyileştirilmesine yönelik çalışmalar ümit vericidir.
Ancak, sağlık hizmetlerinin verilmesinden kaynaklanan eksikliklerin hızla
giderilmesinin yanı sıra kadının statüsünün yükseltilmesi ve her alanda cinsiyetler arası
eşitliğin sağlanması ile kadın sağlığı istenen düzeye daha hızlı ulaşacaktır (T.C. Başbakanlık
Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü, Ankara, 1998).
Kadın sağlığı ile ilgili sorunların önlenmesinde eğitim önemli bir yer tutmasına
rağmen Türkiye'de ne ailede, ne de örgün-yaygın eğitimde cinsellik ve üreme sağlığı eğitimi
2
mevcut değildir. Üreme sağlığı konularında yeterli ve doğru bilgilere sahip olunmaması ve
kitle iletişim araçları aracılığı ile çeşitli mesajların alınması özellikle gençlerin eğitiminde,
ciddi bir problem haline gelmektedir.
Anne babalar çocuklarına cinsel eğitim vermesi gerekenin kendilerinin olduğunu
hissetmelerine rağmen sıklıkla bunu yapmaktan hoşlanmamaktadır. Gençler arasında ise
aileden bilgi alma önemini yitirmiş ancak okul içi ve dışındaki eğitim bunun yerini
alamamıştır(Alan,1998:18).
Her yaş grubu bireyin, ağırlıklı olarak da gençlerin, bilinçli ve planlı üreme sağlığı
eğitimine ihtiyacı vardır. Yapılan çalışmalar, bireylerin eğitim ve danışmanlık hizmeti almak
istediklerini göstermektedir.
Bu nedenle cinsellik ve üreme sağlığında bilgi, eğitim ve iletişim çalışmaları
içerisinde anne-babalara, örgün öğretimdeki öğrencilere ve halk eğitim merkezlerindeki
kursiyerlere yönelik cinsellik ve üreme sağlığı eğitimi sunulmalıdır. Düzenlenen eğitimler,
doğru bilgiye ulaşılmasını sağlamanın yanı sıra, toplumsal duyarlılığı artıracak, ayrıca
bireylerin üreme sağlığı konusunda kişisel sorumluluk geliştirmelerini ve doğru karar
almalarını kolaylaştıracaktır.
1.2. Araştırmanın Amacı ve Gerekçe
Kadın Sağlığı Araştırması (KSA), Türkiye genelinde değişik coğrafi bölgelerde
yaşayan kadınların sağlığına ilişkin özellikleri saptamak ve etkileyen faktörleri belirlemek
amacıyla planlanmıştır.
Projenin genel amacı, ülkemizde, kadın sağlığı açısından önem arz eden sağlık
politikalarına ilişkin uygulamalara destek olmak, kadın sağlığı alanında kadınların algı
düzeylerini saptamaya yardımcı olmak, mevcut bilgi düzeylerini ortaya çıkarmak ve bunlara
yönelik bilgi elde edilmesini sağlamaktır.
Bu genel amaç çerçevesinde, araştırmada aşağıdaki maddeler hedeflenmiştir:
Türkiye’de 15-65 yaş grubu kadınların temel sosyo-demografik özellikleri, genel tıbbi
öyküleri, menstruasyon özellikleri, obstetrik ve jinekolojik özellikleri, aile planlamasına
yönelik yöntemlerin kullanımı, menopoz dönemi özelliklerine ilişkin tespitleri yapmak,
Kadın Sağlığının geliştirilmesine yönelik politikalara destek sağlamak,
Ülkeyi temsil edebilecek verilerle ulusal ve uluslararası bilimsel literatüre katkıda
bulunmak,
Araştırma sonuçlarının bilimsel yayın haline getirilmesi ile kadın sağlığı açısından
toplumsal farkındalık oluşturmak yönünde yapılacak çalışmalara katkıda bulunmaktır.
3
1.3. Araştırmanın Önemi
Kadın sağlığı; aile ve toplumdan kaynaklanan psiko-sosyal faktörler, eğitim,
akrabalık ilişkileri, çalışma hayatı, kadının bireysel sağlık durumu, doğurganlık davranışı,
sağlık hizmetlerinin kalitesi gibi pek çok faktörden etkilenmektedir.
Yapılan çalışmalarda, kadınların sağlık ya da hastalık durumlarının erkeklerden
farklı olarak cinsiyet ve eğitim gibi faktörlerden etkilendiği bildirilmektedir (Erten, 2008).
Kadınlar ve erkeklerin üreme ile ilgili hastalık yükleri incelendiğinde, kadınların üreme
sağlığı sorunlarını erkeklerden çok daha fazla yaşadıkları ve bu durumun özellikle üreme
çağında (15-49 yaş arası) daha da arttığı görülmektedir.
Sağlıksız koşullarda çalışma ve şiddete maruz kalma gibi toplumda kadınların daha
yüksek oranda maruz kaldıkları durumların yanı sıra sağlıksız yaşam biçimi de belirli sağlık
sorunlarını beraberinde getirmektedir (Anonim, 2008). Kadın sağlığı biyolojik etkenlerin
yanında, sosyal ve siyasal süreçlerden etkilenmekte ve toplumsal cinsiyet kavramını da içine
alan yeni yaklaşımlar ortaya çıkmaktadır (Erten, 2008).
Kadın sağlığı, dünyanın pek çok ülkesinde olduğu gibi ülkemizde de çok önemli bir
sorundur. Bu alanda başarıya ulaşılabilmesi için kadın ve kız çocuklarının sağlığının, genel
sağlık kavramı içerisinde ayrı bir öneminin ve yerinin olması gerekmektedir.
Kadın sağlığı denildiğinde, her ne kadar bütüncül yaklaşım kabul edilse de özellikle
gelişmekte olan ülkelerde geleneksel olarak ilk önce üreme sağlığı ve aile planlaması akla
gelmektedir. Kadına verilen bakımı, üreme sistemi işlevleri ve hastalıkları, gebelik ve doğum
konuları ile sınırlandırmak doğru değildir.
Kadının tüm yaşam evreleri boyunca sağlığını koruyucu ve geliştirici önlemlerin
alınması gerekmektedir. Çocukluk dönemlerinde kızların erkeklerle eşit statüde eğitim,
öğretim, beslenme hizmetlerine ulaşmaları ve yararlanmaları önemlidir. Kadınlar adölesan
dönemde erken evlilik, erken dönemde cinsel deneyim, erken ve istenmeyen gebelikler,
cinsel istismar, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, yasal olmayan ve/veya abortus öyküsü
yaşama, abortus öyküsüne bağlı komplikasyonlar gibi tehlikelerle karşı karşıya kalmaktadır.
İstenmeyen gebelikler, isteyerek düşükler, gebeliğin psikososyal yönü, annelik
hüznü, postpartum depresyon ve psikoz gibi doğum sonrası sorunlar, infertilite, cinsel işlev
bozuklukları, genitalmutilasyon, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, meme ve jinekolojik
kanserler, madde ve sigara bağımlılığı ve şiddet, kadının cinsel olgunluk döneminde
yaşadığı sorunlar arasında sayılabilir. Hem kadın hem de bebeğin sağlığı açısından önemli
olan doğurganlık döneminde kadının yararlandığı sağlık hizmetlerine ulaşması, hizmetlerin
kalitesi ve ulaşılabilirliği önem taşımaktadır (Koyun vd., 2011; Şentürk, 2008). Doğurganlık
döneminde kadınların gebelik ve doğumla ilgili yaşadığı komplikasyonlar gelişmekte olan
ülkelerde halen önemli bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Kadının gebe olduğu
yaşı, doğumlar arasındaki süre, toplam gebelik sayısı, hastalık ve ölüm oranlarını
etkilemektedir.
4
Doğurganlık dönemi kadın sağlığı açısından yüksek riskli bir dönem olarak
nitelendirilirken, kadın sağlığı hizmetlerinin intrauterin dönemden itibaren kadının bütün
yaşam dönemlerini kapsayacak biçimde verilmesi oldukça önemlidir.
Menopoz döneminde kadınlarda osteoporoz, kardiyak ve dolaşım sistemi hastalıkları
ve menopoza bağlı sorunlar (üreme sisteminde değişiklikler, mesane kapasitesinde azalma,
hipotiriodi, hipertirodi vb.) görülmektedir. Yaşlılıkta kadınların karşılaştığı sorunlar
arasında hareket güçlüğü, osteoporoz, kalp-damar hastalıkları, mental hastalıklar, meme
kanseri jinekolojik ve diğer kanserler bulunmaktadır. (Özkan, 2008; Şentürk, 2008).
Araştırma sonucunda elde edilen veriler ışığında kadın sağlığında farklı yaşam
olgularına ve yaş dönemlerine ilişkin Sağlık Bakanlığınca gerçekleştirilen çalışmalara katkı
sağlanması beklenmektedir.
5
2. KAVRAMSAL ÇERÇEVE
2.1. Uluslararası Kararlarda Kadının Durumu
Kadın sağlığı biyolojik faktörlerin yanı sıra, birey, aile ve topluma ait birçok sosyokültürel ve ekonomik faktörlerden etkilenmektedir. Kadın sağlığının yalnızca doğurganlığa
ilişkin sağlık olmayıp bundan çok daha fazlası olduğunun vurgulanması önemlidir.
Dünyada nüfus ve doğurganlık arasında kurulan ilişki önce nüfus planlaması
ardından doğum kontrolü ve aile planlaması kavramlarının gelişmesine neden olmuştur
(Sağlık Bakanlığı, Ankara 2005). Gelişmekte olan ülkeler başta olmak üzere tüm dünya
ülkeleri, 1960’lı yıllarda, kontrolsüz nüfus artışının ekonomik ve sosyal kalkınma üzerindeki
olumsuz etkileri konusuna odaklanmaya başlamıştır.
1970’lerde nüfus ağırlıklı yaklaşım, 1980’lerde yerini sağlıkla ilgili kaygılara,
1990’larda ise artık insanların hakları ve ihtiyaçları üzerine yoğunlaşmaya bırakmıştır. Bu
süreçte; 1974 yılında Bükreş’te, 1984 yılında Mexico City’de, 1994’de ise Kahire’de yapılan üç
temel konferansta, nüfus ve aile planlamasının genel kalkınma çabalarının ayrılmaz bir
parçası olduğu ortaya konulmuştur Bu bağlamda “üreme Sağlığı” kavramı ilk kez 1994
yılında Kahire’de yapılan Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı’nda (ICPD) ifade
edilmiştir (Sağlık Bakanlığı, 2007, Ankara). Bu kapsamda Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) üreme
sağlığını, üreme sistemi, onun fonksiyonları ve işleyişine ilişkin bütün alanlarda sadece
hastalık ya da sakatlık olmaması değil, zihinsel ve sosyal açıdan bütünüyle iyi olma durumu
olarak tanımlanmıştır (Çokar,2006) .
Kahire’de yapılan ICPD’nin sonuçları, 1995 yılında Pekin’de yapılan IV. Dünya Kadın
Konferansın’ da bir kez daha vurgulanarak, kalkınma ve nüfus ilişkisi, kadınlara yönelik
şiddetin önlenmesi, üreme sağlığı ve aile planlaması, kız çocuklar, gençler ve yaşlıları
kapsayan ana konularda eylem programı hazırlanmıştır. Eylem Programı’nda aile
planlaması gibi spesifik konularının üreme sağlığı içerisine dahil edilmesinin gereği
vurgulanmıştır (Sağlık Bakanlığı, 2007, Ankara).
Uluslararası Aile Planlanması Federasyonu, hükümetlerin taraf olduğu anlaşmalarda
belirtilen hakların uygulanmaları, kullanılmaları açısından farklılıklar olabileceği
düşüncesinden hareketle, “İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi” başta olmak üzere, “Kadınlara
Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi” ve “Çocuk Hakları Sözleşmesi” gibi
konu ile ilgili uluslararası metinlerden yararlanarak, “Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı
Hakları” Bildirgesini düzenlemiştir. Bu bildirge de; “İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde”
yer alan kavramlar kullanılarak üreme sağlığı ile ilgili bazı haklar tanımlamıştır. Üreme
hakları, cinsel haklar ve özgürlükler, bireyleri olduğu kadar çiftleri de ilgilendiren haklar ve
özgürlüklerdir. Bu haklar, devlet ile halk arasındaki ilişkileri ve devletin halka karşı
yükümlülüklerini belirleyen uluslararası insan hakları yasalarına dayandığı için yasal bir
nitelik taşımaktadır.
Uluslararası insan hakları belgelerinden yola çıkarak hazırlanan cinsellik ve üremeyle
ilgili hakların temel insan hakları arasında yer almaktadır (Akın A. 2012).
6
Üreme Hakları, tüm insanlar için temel insan haklarından ayrı düşünülemez. Bu
haklar ayrımcılık, baskı ve şiddet olmadan kadın ve erkeklerin en yüksek standartta cinsel
sağlık ve üreme sağlığı bilgi ve hizmetlerinden yararlanması ve herkesin üreme konusunda
kendi kararını verebilmesini içermektedir (http://www.willowsfound.org/rights.asp Erişim
tarihi: 07/01/2014).
Dolayısıyla insanların kendi doğurganlıklarını kontrol edebilmeleri ve kendi
seçimleri olan, sağlık yönünden kendilerine uygun korunma yöntemleri hakkında bilgi
alabilmeleri ve bunları kullanabilmeleri aslında en temel insan hakkını oluşturmaktadır
(Üreme Hakları. http://www.willowsfound.org/rights.asp Erişim tarihi: 07/01/2014).
2.2. Dünyada Kadın Sorunları
DSÖ sağlık kavramını; sadece hastalık ve sakatlık halinin olmayışı değil, bedensel,
ruhsal ve sosyal yönden tam iyilik hali olarak tanımlanarak, sağlığın bir çok yönüyle ele
alınması vurgu yapılmıştır (ALMA-ATA,1998:3; Simons vd. 1995:6). Bu durumda bireylerin
yaşamlarının çeşitli alanlarında karşı karşıya kaldıkları ayrımcılık, şiddet, işsizlik, yoksulluk
ve evsizlik gibi daha birçok sosyal sorun sağlığın kapsamı içinde düşünülmektedir.
Özellikle, kadınlar açısından düşünüldüğünde, bir yandan bu başlıkların sayısı
artmakta, diğer yandan her birinin içeriği ve etkisi de önemli oranda değişmektedir. Kadın
yönelik şiddet, ayrımcılık ve yoksulluk kadınların yaşamı ve sağlığı üzerinde çok daha derin
sonuçlara neden olmaktadır. Aynı zamanda, kadınların sağlık sorunlarının artmasında ve
çeşitlenmesinde tüm bu koşullar önemli etken olmaktadır. Başka bir ifadeyle, cinsiyet
kategorileri söz konusu olduğunda, sosyal yönden iyilik hali, hem nicelik hem nitelik
yönünden belirgin bir farklılık göstermektedir. Gerek sağlığın genel tanımı, gerekse onun
içeriğini oluşturan sosyal yönden iyi olma durumu, kişinin içinde bulunduğu toplumsal ve
tarihsel koşullara, cinsiyet ve sınıf durumuna ve tüm bunlara bağlı olan ve içinde oluşan
sağlık sistemlerine göre değişmektedir. Dolayısıyla sağlığı ve sağlık kavramını tarihsel ve
sosyal içeriğinden ayırarak tanımlamak mümkün bulunmamaktadır.
DSÖ’nün sağlık tanımında vurgu yapılan diğer bir özellik ise, “tam iyilik hali”
kavramıdır. Sağlık herkesin doğuştan kazandığı bir haktır. Ancak dünyada çeşitli
toplumlarda kadınların sağlık düzeylerinde farklılıklar vardır, bu farklılık aynı ülke
içerisinde değişik gruplar arasında da devam etmektedir. Uluslararası kuruluşlar ile beraber
hemen hemen tüm dünya ülkeleri 1970'lerin başında sağlığı da içeren kadın konusunun
üzerinde durmaya başlamışlar ve bu güne kadar birçok başarılar elde etmişlerdir. Tüm
kazanımlara rağmen kadın sağlığı hala özel önem ve öncelik gerektirmektedir.
Bugün uluslararası kabul gören yaklaşıma göre, sağlık sorunları kadınları ve
erkekleri farklı şekilde etkilemektedir. Sadece kadınlara özgü hastalıkların yanında bazı
hastalıklar kadınlarda daha fazla risk oluşturmaktadır. Kadınlara özgü sorunlar özgün
müdahale yaklaşımları gerektirmektedir. Bu nedenle gerek kadınların sağlık sorunlarının
gerekse bunların çözümüne ilişkin müdahale programlarının kadın bakış açısı ile ele
alınması önemli bir gerekliliktir.
7
Kadın hayatının sağlık yönünden evreleri düşünülecek olursa, kadın sağlığı ve ona
verilecek önem intrauterin dönemden başlamalıdır. Bebeklik, çocukluk, adölesan ve gençlik
dönemleri sağlık açısından önemli olan dönemlerdir ve her birinin kendine özgü riskleri
mevcuttur (Akın ve Bayar,1998:34). Kız çocuklarının erkeklere göre enfeksiyon hastalıklarına
karşı koruyucu biyolojik avantajları bulunmasına rağmen, sosyal olumsuzluklar doğumda
kazanmış oldukları avantajların hepsini geride bırakmaktadır. Beslenme problemleri, eğitim
yoksunluğu, bebeklerin ve daha sonraki dönemlerde de kız çocuklarının yaşadığı cinsiyete
bağlı sağlık sorunlarıdır. Menarş öncesi dönemde, enfeksiyon hastalıkları, tetanoz, hemoraji,
septisemi, üriner sistem hastalıkları, üreme sağlığı ile ilgili sorunlar, enfeksiyon
hastalıklarına bağlı gelişen komplikasyonlar kız çocuklan açısından sık görülen sağlık
sorunlarıdır. Adölesan dönemde, evlilik, gebelik, erken yaşta cinsel deneyim, cinsel istismar,
cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlar, sağlıksız düşükler en önemli sağlık sorunlarını
oluşturmaktadır (Aslan,2001:2).
Kadın Sağlığı, kadının doğumdan ölümüne kadar olan süredeki tüm sağlık
durumunu kapsar. Kadın sağlığı hizmetlerindeki çağdaş yaklaşım, yaşam boyu, bütün yaş
gruplarını ve etkileyen tüm faktörleri göz önüne alan kapsamlı bir yaklaşımı
gerektirmektedir.
Bu yaklaşımda doğumdan ölüme kadar kadının yaşamının bir bütün olarak ele
alınması gerektiği; yaşama sağlıklı başlamanın ilk adım olduğu, bireyin sağlık gelişiminin
birçok faktörün kümülatif etkisiyle oluştuğu, bireylerin sağlıklarıyla ilgili şu andaki
durumlarının bir önceki dönemin bir sonucu, bir sonraki dönemin ise bir nedeni olduğu
önemle vurgulanmaktadır (Akın ve Sevencan,2006:4).
Halen 6,5 milyarı aşan dünya nüfusunun yarısını oluşturan kadınların sağlık
durumunu incelerken; hastalık ve sakatlık yönünden olduğu kadar, ruhsal ve sosyal yönden
de tam bir iyilik halinin olup olmaması ve kadınların "tam iyilik durumlarını" etkileyen
faktörler yönünden de sorunu irdelemek ve tanımlamak gerekmektedir. Dolayısı ile kadın
sağlığı biyolojik etkenlerin yanında, sosyal ve siyasal süreçlerden etkilenmektedir. Kadın
sağlığını üreme sağlığı ile bir tutan anlayış yerine, toplumsal cinsiyet kavramını da içine alan
yeni yaklaşımlar kadın sağlığının başlıklarını değiştirmektedir (Özvarış,2007:3).
Bu kapsamda; erken evlilikler ve erken gebelikler, cinsel yolla bulaşan hastalıklar,
kadın kanserleri, yaşlanan kadının sağlığı, sigara, madde bağımlığı ve kadın, kadının ruh
sağlığı, kronik hastalıklar, beslenme, acil bakım, sağlık bakımına ulaşım ve kadın, anne ve
yeni doğan bebek ölümleri nihayet cinsiyet eşitsizliğinden kaynaklı sağlık sorunları; kadına
yönelik şiddet, cinsel taciz ve tecavüz, namus cinayetleri vb. konular ele alınmalıdır (Türk
Tabipler Birliği, 2008).
Kadın sağlığı konusunda hizmet sunumunda ilkesel olarak kabul edilmiş olsa bile,
özellikle gelişmekte olan ülkelerde "bütüncül" bir yaklaşım yerine, doğurganlık dönemine
odaklanmış "geleneksel" yaklaşım hâkimiyetini sürdürmektedir. Bu konuda, adölesanlar,
menopoz-menopoz sonrası dönemdeki kadınlar ve yaşlı kadınlar en ihmal edilen grupları
oluşturmaktadır. Geleneksel olarak kadın sağlığı hizmetleri, özellikle kadınların üreme
çağında, özellikle kontrasepsiyon ve güvenli-sağlıklı doğuma odaklanmıştır. Bu yaklaşım
8
ana-çocuk sağlığı sorunlarının yoğun yaşandığı ve anne ve bebek ölümlerinin yüksek
olduğu bölgelere uygun bir yaklaşımdır. Ancak, geleneksel bakışın tersine, kadın sağlığının
yalnızca üremeye veya doğurganlığa ilişkin sağlık olmayıp, bundan çok daha fazla
olduğunun kavranması önemlidir (Türk Tabipler Birliği, 2008).
Kadın sağlığı sorunları ülkelerin gelişmişlik düzeyine göre farklı boyutlarda
yaşanıyor olmasına karşın, sorunlar evrenseldir ve uluslararası toplum tarafından küresel
düzeyde ele alınmaktadır.
Son yıllarda yapılan çalışmalar kadınların sağlık ya da hastalık durumlarının
erkeklerden farklı olarak cinsiyet ve eğitim gibi faktörlerden etkilenmektedir (Altun,2000:4;
Özvarış,2007:3). Kadın ve erkeklerdeki sağlık ve hastalık örüntüleri belirgin farklılıklar
göstermektedir. Kadınların doğumda beklenen yaşam süresi daha uzun olmakla birlikte, pek
çok toplumda, kadınların erkeklere göre daha fazla hastalık ve stres yaşadıkları
bilinmektedir. Kadınlar erkeklerden daha uzun yaşadıkça, yaşamın niteliği önem
kazanmaktadır (Türk Tabipler Birliği, 2008).
2.3. Türkiye’de Kadın Sağlık Sorunları
Türkiye’de yaşam kalitesi ile ilgili göstergelerden biri olan doğuşta beklenen yaşam
süresi kadınlar için artmakla birlikte, her iki cinsiyetin de eşit hizmet aldığı gelişmiş
ülkelerden düşüktür. Kadın ve erkeğin üreme ile ilgili hastalık yükleri incelendiğinde;
kadınlar üreme sağlığı sorunlarını erkeklerden çok daha fazla yaşamakta ve bu duyarlılık
üreme çağında daha da artmaktadır. Cinsiyete göre üreme sağlığı hastalık yükü
incelendiğinde; kadının hastalık yükü (% 36,6), erkeğin yükünün (% 12,3) üç katı olduğu
görülmektedir.(T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Ankara, 2008).
Nüfusun yarısından fazlasını oluşturan kadın ve kız çocuklarının, çocukluktan
başlayarak sosyal, ruhsal ve fiziksel anlamda sağlıklı olması ve sağlıklarını koruyabilme
olanaklarına sahip olmaları, onların toplum yaşamına katılımları ve etkin bireyler
olabilmelerini sağlayacak gerekli unsurlardan biridir.
Kadının üremeye ilişkin özellikleri kadın sağlığını özel ve öncelikli olarak ele
alınması gereken bir konu yapmaktadır. Toplumsal cinsiyet ayrımcılığının en çarpıcı sonucu
sağlık hizmetlerinden yararlanmada ortaya çıkmakta ve kadının statüsünün düşük olması
doğurganlık davranışını etkilemektedir. Gelişmekte olan ülkelerde 15-49 yaş arası üreme
sağlığı hastalıklarına bağlı yük kadında erkeğe göre üç kat daha fazla görülmektedir.
Hastalık yükünün beşte birini ise anneliğe bağlı nedenler oluşturmaktadır (Sağlık Bakanlığı
2008. Ankara).
Türkiye’de kadın sağlığı ile ilgili göstergeler incelendiğinde son yıllarda kadın sağlık
göstergelerinde iyileşmeler olduğu görülmekle birlikte yeterli düzeyde bulunmamaktadır.
Ülkemizde yaşam tarzındaki değişimler sonucu kadınlardaki ilk evlenme yaşı 2001 yılında
23,3’e
yükselmiştir
22,2
iken
2011
yılında
(http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13469). 2012 yılı TÜİK verilerine göre
ise kadınlar için ilk evlenme yaşı 23,5’tir. Bölgesel düzeyde kadınlarda en yüksek ortalama
9
ilk
evlenme
yaşı
24,6
ile
İstanbul
Bölgesi’nde
görülmektedir
(http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13469). Yine kadınlarda, en düşük
ortalama ilk evlenme yaşı ise 22,2 ile Orta Anadolu ve Kuzeydoğu Anadolu Bölgeleri’ndedir.
Kadınların %65,6’sının ilk evliliklerini 25 yaşından önce yaptıkları görülmektedir. Yaşa özel
doğurganlık hızı incelendiğinde, 2001 yılında en yüksek doğurganlık hızı 20-24 yaş
grubunda görülürken, 2011 yılında 25-29 yaş grubunda görülmektedir. Adölesan
doğurganlık oranı 2008 yılı için %3,9, 2011 yılı için %3,1 olarak belirlenmiştir.
Kadın başına düşen ortalama çocuk sayısı 2012 yılı doğum istatistiklerine göre
2,02’dir. Sağlık personeli gözetimde gerçekleşen doğumların oranı kentte %94 iken kırsal
kesimde %79’dur (http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13469).
UNDP 2012 raporunda, dünyada 2010 yılında yaklaşık 297000 anne ölümü meydana
geldiği, bu sayının 1990 yılına göre %47 oranında düşüş anlamında olduğu belirtilmiştir.
Ölümlerin %56'sı Sahra altı Afrika'da ve %29'u Güney Asya'da meydana gelmesi dikkat
çekmektedir. 1990 ve 2010 yılları arasında dünya genelinde anne ölüm oranı yüz binde
400'den yüz binde 240'a düşmüştür. Ancak hala gelişmekte olan ülkelerde anne ölüm oranı
gelişmiş ülkelere göre 15 kat fazladır. 2012 yılında gelişmiş ülkelerde anne ölüm oranı
ortalama, yüz binde 16 (1900 yılında yüz binde 26) 2012 yılında gelişmekte olan ülkelerde
anne ölüm oranı ortalaması yüz binde 240 olmuştur (1900 yılında yüz binde 40) (http
//www.undp.org.tr TheMillennium Development Goals Report 2012). Ülkemizde ise anne
ölüm oranı son yıllarda yüksek oranda düşüş göstermekle birlikte, 2012 yılında yüz binde
15,4’e düşmüştür.
DSÖ tarafından, dünyada her yıl 15-19 yaş arası yaklaşık 16 milyon kız çocuğunun
doğum yaptığı tespit edilmiştir (www.bik.gov.tr/dunyada-ergen-gebeligi-42567).
Ülkemizde 15-19 yaş grubu adölesanlarda erken evlilik, ailelerin hemen çocuk talebi
ve bilgisizlik nedeniyle erken gebelik ve annelik oluşmaktadır.
TÜİK verilerine göre, 2012 yılında yaşa bağlı en yüksek doğum hızı ‰127 ile 25-29
yaş grubunda yer almaktadır. Kaba doğum hızı 2011 yılında ‰16,8 iken bu oran 2012
yılında ‰17’dir. (www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13618). Türkiye’de çocukların
ve doğurgan çağdaki kadınların nüfus içinde büyük bir yer tutması, bebek, çocuk ve anne
ölüm hızlarının yüksek olması, doğum öncesi ve sonrası bakım hizmetlerinin yetersizliği gibi
nedenlerle anne-çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetleri öncelik ve önem kazanmıştır
(Anonim, 2012a).
Ülkemizde gebelik bilincinin artışı ve doğum hızının yükselmesi ile birlikte
hastanelerde doğum gerçekleştirme oranlarında her geçen yıl artmaktadır. Ülkemiz
sezeryanla doğum gerçekleştirme oranlarında da dünyada üst sıralarda yer almaktadır
(http://www.gebelik.org/dosyalar/sezeryan).
Kadın sağlığı açısından önemli bir gösterge olan sigara kullanımı verilerine göre, 15
yaş üzeri kadınların %86,8’i hiç sigara kullanmazken, %2,4’ü ara sıra, %10,7’si her gün sigara
kullanmaktadır (http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13142).
10
TÜİK’in yapmış olduğu Türkiye Sağlık Araştırması (TSA) 2010 verilerine göre, 15+
yaş grubundaki bireylerin beden kitle indeks değerleri incelendiğinde; kadınlarda beden
kitle indeks oranı % 49,4’tür.
Kadınların iş gücüne katılma oranı 2004-2012 yılları arasında %23,3’den %29,5’e
yükselmiştir.
Yaşamın herhangi bir döneminde fiziksel ya da cinsel şiddete maruz kalma kadının
eğitim düzeyinin artması ile azalmaktadır. Eğitimi olmayan, ilkokulu bitirmemiş kadınların
%55,7’si, lise ve üzeri eğitim almış kadınların %27,2’si fiziksel veya cinsel şiddetten birini
yaşamıştır. (Anonim, 2012b).
2.4. Sonuç
Kadınlar, yaşam döngüsünün her aşamasında birçok sağlık sorunu ile karşı karşıya
kalmaktadır. Bu sağlık sorunlarının çoğu kadın cinsiyetine özgü olmakta; kadının etkilendiği
üreme sağlığı sorunları olarak karşımıza çıkmaktadır. Üreme sağlığı hem kadınları hem de
erkekleri kapsayan bir kavram olmakla birlikte; kadınlar için yaşamı doğrudan etkileyen bir
öneme sahiptir.
İlk Dünya Kadın Konferansından itibaren 1975-85 yıllarının kadının 10 yılı ilan
edilmesi ile kadın konusu dünya gündeminde yerini almıştır. Kadınların mevcut
olanaklardan adil bir şekilde yararlanmasının sağlanması ve bu anlamda kadınlara
hakkaniyetli davranılmasını hedefleyen kadına yönelik yapılan uluslararası toplantılarda
kadının insan, üreme ve cinsel hakları öncelikli konuları oluşturmuştur. Bundan sonra
yapılan kadınla ilgili uluslar arası toplantılarda kadının güçlendirilmesi ve cinsiyet
ayrımcılığına maruz kalmaması için önemli kararlar alınmış ve bu kararlar Türkiye de dahil
bir çok ülke tarafından imzalanmıştır. Bu kararlar ışığında ülkelerde yasal düzenlemelerin
yapılmasına rağmen bugün kadınlar hala üreme yükü nedeni ile sağlığı bozulmakta,
ekonomik, sosyal ve kültürel alanlarda temel hak ve özgürlüklerini kısıtlayan geleneksel
yaklaşımların etkisi altında cinsiyet ayrımcılığına maruz kalabilmektedir. Bunun için atılacak
en önemli adım kadının toplumsal konumunu yükseltmek böylece aile ve toplum içindeki
etkinliğini artırmaktır.
11
3. ARAŞTIRMANIN TASARIMI
Anket, nicel araştırmalarda en sık kullanılan veri toplama tekniğidir. Görüşme,
önceden oluşturulmuş soru formları üzerinden yapılan ve belli bir amaç için, soru - cevap
yöntemine dayanan etkileşimli bir iletişim sürecidir. Bu araştırmada, kadın sağlığının
önceliklerini oluşturan özellikleriyle ilgili veri elde etmek amacıyla, TÜİK ADNKS’de yer
alan adreslerdeki hanelerden çekilen örneklemde sadece 15-65 yaş grubu kadınlarla,
yapılandırılmış formlar aracılığıyla görüşmeler gerçekleştirilmiştir.
Araştırmada, Türkiye genelini temsil eden toplam 81 ilin kent, kır ve köylerinde, 1565 yaş grubu 9290 denekle yüz yüze görüşme yöntemiyle nicel veriler elde edilmiştir.
Bu araştırmada görüşmeler ev ortamında yapılmış, betimsel modellerler analiz
edilmiş ve raporlanmıştır.
3.1. Araştırmanın Akış Şeması
T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü (SAGEM) Türkiye Kadın
Sağlığı Araştırması aşamalarının gösterildiği akış şeması (Şekil 1)
12
Şekil 1. Araştırmanın Genel Akış Şeması
13
3.2. Evren
Bu araştırmanın evrenini, hanelerde yaşayan 15-65 yaş grubunda yer alan kadınlar
oluşturmaktadır.
3.3. Örneklem Planı
3.3.1. Örneklem Kapsamı
Örneklem kapsamı, Türkiye sınırları dahilinde bulunan tüm yerleşim yerlerindeki
hanelerdir. Kurumsal nüfus olarak tanımlanan okul, yurt, otel, çocuk yuvası, huzurevi,
hastane ve hapishanede bulunanlar ile kışla ve ordu evlerinde ikamet edenler
kapsanmamıştır. Nüfusu toplam nüfusun %1’ini geçmeyecek şekilde yeterli (küçük köyler,
oba, mezra v.b) örnek hane sayısına ulaşılamayacağı düşünülen yerleşim yerleri seçim işlemi
sırasında kapsam dışı bırakılmıştır.
3.3.2. Tahmin Boyutu
Araştırmanın örneklem büyüklüğü, Türkiye toplam ve Türkiye Kır-Kent tahmini
üretecek şekilde toplam 9290 hane olarak hesaplanmıştır. Örnek hacmi hesaplanırken
cevapsızlık hızı olarak, Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü tarafından gönderilen oran
(0,2) dikkate alınmıştır. Araştırmanın hedef kitlesi Türkiye’deki 15-65 yaş arasındaki kadınlar
olduğu için örnek hacmi hesaplanırken bu oran da (1,2926) dikkate alınmıştır. Örnekleme
giren il, ilçe ve köylerde uygulanan anketlerin sayısal dağılımı, aşağıda “örneklemin
belirlenmesi” başlığı altında yer alan açıklamalarla birlikte, Tablo 1’de gösterilmiştir.
3.3.3. Örnek Hacminin Belirlenmesi
Çalışmada 2012 Kasım ayı çerçevesi dikkate alınarak, ilgili yılın ADNKS kayıtları ile
eşleşen UAVT üzerinden örnek seçim işlemi gerçekleştirilmiştir.
Örnek hacmi belirlenirken; söz konusu çalışmaya özel bir prevelans değeri
olmadığından p=0.5 olarak alınmıştır. Buna bağlı olarak da duyarlılık düzeyi değeri d=0,02
olarak alınmıştır.
Örnek hacminin (örnek adres sayısı) belirlenmesi için kullanılan matematiksel formül
aşağıdaki şekildedir:
n
1
Formülde;
z: %95 güven aralığına ulaşmak için kullanılan z dağılımı tablo değeri,
p: karakteristiğin oranı (0,5),
q: 1-p (0,5),
14
d: Duyarlılık düzeyi (0,02),
H: tabaka sayısıdır (kır-kent olduğu ayrımı nedeniyle tabaka sayısı 2 olarak alınmıştır).
Deff : Tasarım etkisi (1,61)
nr=Cevapsızlık hızı (0,2)
Toplamda yukarıdaki formüle göre belirlenen örnek genişliği daha sonra kır ve kente
oransal olarak dağıtılmış; böylelikle kır ve kent ayrımında kaçar hane ile görüşülmesi
gerektiği hesaplanmıştır. Buna göre toplamda hesaplanan 9290 hanenin 6830’u kent; 2460’ı
kır ve 1080’i bloksuz, 1380’i bloklu olarak belirlenmiştir.
15
210
40
520
110
20
90
30
20
0
0
10
10
10
40
10
10
0
0
30
10
10
10
10
20
40
200
80
10
30
50
20
20
40
20
40
20
10
50
20
100
70
60
30
10
40
50
20
30
20
20
10
10
10
10
0
30
0
10
10
10
10
20
0
20
0
10
30
40
40
10
10
40
20
10
20
0
30
20
10
30
20
40
20
20
30
10
40
50
20
30
20
20
10
10
10
10
0
30
0
10
10
10
10
20
0
20
0
10
30
40
40
10
10
40
20
10
20
0
30
20
10
30
20
40
20
20
240
50
570
190
40
130
60
40
20
20
20
20
20
80
20
20
20
10
50
30
10
30
20
30
80
280
150
30
70
120
60
40
100
30
80
40
20
80
50
150
120
100
Gelen
Toplam
0
0
10
30
0
10
10
0
10
10
0
0
10
10
10
0
10
0
10
0
0
0
10
0
10
40
30
10
30
30
20
10
40
10
10
0
0
0
10
10
30
20
Toplam
Hane Sayısı
Bloklu (Kır)
Hane Sayısı
0
0
10
30
0
10
10
0
10
10
0
0
10
10
10
0
10
0
10
0
0
0
10
0
10
40
30
10
30
30
20
10
40
10
10
0
0
0
10
10
30
20
Gelen
Bloksuz
(Köy) Hane
Sayısı
210
40
520
110
20
90
30
20
0
0
10
10
10
40
10
10
0
0
30
10
10
10
10
20
40
200
80
10
30
50
20
20
40
20
40
20
10
50
20
100
70
60
Bloksuz
(Köy) Hane
Sayısı
ADANA
OSMANİYE
İZMİR
MANİSA
UŞAK
DİYARBAKIR
MARDİN
AĞRI
ARDAHAN
ARTVİN
BAYBURT
BİNGÖL
ERZİNCAN
ERZURUM
GÜMÜŞHANE
IĞDIR
KARS
TUNCELİ
BATMAN
BİTLİS
HAKKARİ
MUŞ
SİİRT
ŞIRNAK
VAN
ANTALYA
AYDIN
BURDUR
ISPARTA
MUĞLA
GİRESUN
RİZE
TRABZON
KARABÜK
ZONGULDAK
AMASYA
BARTIN
ÇORUM
KASTAMONU
SAMSUN
K. MARAŞ
MALATYA
Gelen
Bloklu (Kır)
Hane Sayısı
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
43
44
İlin Adı
Gelen Kent
Sıra No
Kent Hane
Sayısı
Tablo 1. İl, İlçe, Köy Düzeyinde Denek (uygulanan Anket) Sayıları Dağılımı
240
50
570
190
40
130
60
40
20
20
20
20
20
80
20
20
20
10
50
30
10
30
20
30
80
280
150
30
70
120
60
40
100
30
80
40
20
80
50
150
120
100
16
Gelen
Bloklu (Kır)
Hane Sayısı
Bloksuz
(Köy) Hane
Sayısı
Gelen
Bloksuz
(Köy) Hane
Sayısı
Toplam
Hane Sayısı
Gelen
Toplam
GENEL
TOPLAM
Bloklu (Kır)
Hane Sayısı
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
İlin Adı
Gelen Kent
Sıra No
Kent Hane
Sayısı
Tablo 1. (DEVAM) İl, İlçe, Köy Düzeyinde Denek (uygulanan Anket) Sayıları Dağılımı
ŞANLIURFA
ADIYAMAN
DENİZLİ
BALIKESİR
BOLU
BURSA
ÇANAKKALE
DÜZCE
EDİRNE
İSTANBUL
KIRKLARELİ
KOCAELİ
SAKARYA
TEKİRDAĞ
YALOVA
AFYON
BİLECİK
ESKİŞEHİR
GAZİANTEP
HATAY
KİLİS
MERSİN
ANKARA
ÇANKIRI
KIRKKALE
KONYA
KARAMAN
AKSARAY
KAYSERİ
KIRŞEHİR
NEVŞEHİR
NİĞDE
SİVAS
TOKAT
YOZGAT
KÜTAHYA
ORDU
80
30
70
90
20
310
30
20
30
1730
30
190
70
80
20
40
20
100
160
90
10
160
670
10
30
180
20
20
130
20
10
20
40
40
20
50
40
80
30
70
90
20
310
30
20
30
1730
30
190
70
80
20
40
20
100
160
90
10
160
670
10
30
180
20
20
130
20
10
20
40
40
20
50
40
10
10
40
30
0
10
20
0
10
10
10
0
10
20
0
30
0
10
20
50
0
20
20
20
10
60
10
10
20
20
10
10
30
20
10
20
30
10
10
40
30
0
10
20
0
10
10
10
0
10
20
0
30
0
10
20
50
0
20
20
20
10
60
10
10
20
20
10
10
30
20
10
20
30
50
20
20
50
20
30
30
20
10
10
10
10
30
10
10
20
10
10
10
20
0
30
10
0
0
10
0
10
10
0
10
10
10
10
20
10
30
50
20
20
50
20
30
30
20
10
10
10
10
30
10
10
20
10
10
10
20
0
30
10
0
0
10
0
10
10
0
10
10
10
10
20
10
30
140
60
130
170
40
350
80
40
50
1750
50
200
110
110
30
90
30
120
190
160
10
210
700
30
40
250
30
40
160
40
30
40
80
70
50
80
100
140
60
130
170
40
350
80
40
50
1750
50
200
110
110
30
90
30
120
190
160
10
210
700
30
40
250
30
40
160
40
30
40
80
70
50
80
100
6830
6766
1080
1046
1380
1350
9290
9290
17
3.3.4. Ağırlıklandırma Yöntemi
Türkiye Kadın Sağlığı Araştırmasının örneklem hacmi TÜİK tarafından hesaplanmış
olup örneklem planı Türkiye toplam ve Türkiye kent/ kır olmak üzere 15-65 yaş grubundaki
kadınları içermektedir. Alan uygulanması sırasında hane ve fert ikamesi kullanılmamıştır.
Örnekleme tasarımı gereği birinci aşama ortalama 100 haneden (adresten) oluşan
kümeler, ikinci aşamada ise örneğe seçilen her kümede 10’ar adres sistematik olarak
seçilmiştir.
Belediye teşkilatı olmayan yerleşim yerlerinde (köyler) ikinci aşama seçimi alanda
gerçekleştirilmiştir.
Alan uygulaması sırasında örnekleme çıkan adreslerde listeleme çalışması yapılmış
ve hanede yaşayan tüm fertler ile 15-65 yaş aralığındaki kadınlar listelenmiştir. Son aşamada
ise ziyaret edilen haneden 15-65 yaş aralığındaki bir kadın Kish yöntemi ile seçilmiştir.
Görüşmeler için 3 ziyaret ön görülmüş ve ilk ziyarette görüşülecek kişi evde bulunamadıysa
evde bulunma günü ve saati öğrenilerek tekrar ziyaret gerçekleştirilmiştir.
Araştırmanın genişletme katsayılarının hesaplanması çalışması 4 aşamadan oluşmaktadır;
Birinci aşama: Temel ağırlıkların hesaplanması
Tasarım ağırlıklarına (Temel ağırlıklara) ulaşmak için seçim olasılıklarının tersi
kullanılmıştır.
f1: blok secim olasılığı,
f2: hane seçim olasılığı,
f3: ise ferdin seçim olasılığıdır.
Her bir örnek birim için f0=f1*f2*f3 olarak seçim olasılığı olup 1/f0 ise örnek birimin
tasarım (temel) ağırlığıdır.
wi 
1 1 1
=1/f0
pi gi , j hi , j .k
p¡. kümenin seçim olasılığı
g¡ kümedeki j adresin seçilme olasılığı
h¡ kümedeki j adreste yaşayan h. (15-65 yaştaki) kadının seçilme olasılığıdır.
İkinci aşama: Cevapsızlık düzeltmesi
Alan uygulaması sonrası adresler cevaplılık durumlarına göre incelenmiştir. İlk
aşamada 22 kümenin tamamından çeşitli nedenlerden dolayı alan uygulaması yapılamadığı
görülmüş ve bu kümelerin bulunduğu ilgili İstatistiki Bölge Birim Sınıflaması (İBBS) düzey 2
kır/kent bazında düzeltme yapılmıştır.
18
İBBS düzey 2 kır/kent bazında cevaplı toplam küme sayısı /uygulama yapılabilen
toplam küme sayısı oranı ile düzeltilmiştir.
Cevapsızlık kodları incelendiğinde cevapsız birimlere “Kapsam dışı” ve “Cevapsız”
ataması yapılmış ve cevapsızlık düzeltmeleri yine İBBS düzey 2 kır kent bazında yapılmıştır.
“Kapsam dışı” olarak atanan birimler ise ağırlıkları ile dışarıda bırakılmıştır.
Fert bazında cevaplama oranı;
Ri  i. Düzeltme yapılacak tabaka için toplam görüşülen kadın sayısı / toplam uygun
kadın sayısı
ri 
1
i. tabaka için cevapsızlık düzeltme katsayısı
Ri
Cevap oranları İBBS Düzey 2 kır/kent ve yaş grupları bazında da farklılık
göstermektedir. Araştırmanın toplam cevap oranı; %69, cevapsızlık oranı; %31 olarak
gerçekleşmiştir.
Üçüncü aşama: Kalibrasyon çalışmaları
Cevapsızlık düzeltmesinin ardından üretilen tahminlerdeki yanlılığı azaltma
amacıyla 2012 ADNKS sonuçları kullanılarak oransal düzeltme işlemi yapılmıştır. Dışsal veri
olarak alınan ADNKS sonuçları nüfus oranları İBBS düzey 1 kır/kent ve 15-65 yaş grubu
kır/kent’ ayrımında kullanılmıştır. “Raking ratio” yöntemi ile iteratif olarak örnekten gelen
ağırlıklı oranlar ADNKS nüfus oranlarına yakınlaştırılmıştır. Bu doğrultuda örnekten gelen
iç dağılım bozulmadan araştırma sonuçları düzenlenmiş olacaktır.
Dördüncü Aşama:
Nihai katlama faktörü araştırmadan tahmin edilen nüfusun ADNKS’den elde edilen
nüfusa oranı kullanılarak son düzeltme oranı hesaplanıp nihai katlama faktörü olarak tüm
cevaplı fertlere uygulanmıştır. Nihai genişletme katsayıları kullanılarak ağırlıklı sonuçları
hesaplanmış olup, değişkenlere ait oransal dağılımlar, örnekleme hataları ve güven aralıkları
EK1.1, EK1.2 ve EK1.3 de sunulmuştur.
19
3.4. Soru Kâğıtlarının Geliştirilmesi ve Ön Deneme
Araştırma kapsamında nicel çalışma yapılmış, 15-65 yaş grubunda yer alan kadınlara,
nicel verilerin toplanması için hazırlanan soru formları üzerinden yaklaşık 15-20 dakikalık
sürede tamamlanan yüz yüze anket uygulaması gerçekleştirilmiştir. Anketin uygulanması
esnasında genel olarak soruların sorulmasında ve yanıtların işaretlenmesinde önemli bir
sorun görülmemiştir.
Bu araştırmada görüşülen kişilere “T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Araştırmaları Genel
Müdürlüğü yerel ve ulusal ölçeklerde sağlığın geliştirilmesi programlarının planlanmasında
kullanılabilecek veri oluşturulmasını sağlayacak Türkiye’de kadın sağlığı ve etkileyen
faktörlerin belirlenmesine ”ilişkin anket uygulanmıştır.
Anket soru formunun ilk bölümünde hane halkı adres ve cevapsızlık nedenlerinin
bulunduğu sayfa içeriğinde; anket numarası, anket uygulama tarihi ve uygulamanın
başlangıç ile bitiş saatlerinin yanı sıra anketi gerçekleştiren anketör ve süpervizör isimleri ile
görüşmecilere ilişkin iletişim bilgileri yer almaktadır. Ayrıca hane ziyaretlerinde görüşme
gerçekleştirilememe nedenlerini oluşturan 3 ziyaret kapsamındaki cevapsızlık nedenleri
tablosu da bu bölümdedir (Tablo 2). Soru formunda çalışmaya katılan kişilere yapılacak
çalışmayı açıklayan, verilerin gizli tutulacağını bildiren metin bölüm sonunda yer almıştır.
Tablo 2. Anket Soru Formunda Yer Alan Cevapsızlık Nedenleri Dağılımı
Cevapsızlık Nedenleri
1: Hane halkı evde bulunamadı
2: Hane halkı üyeleri seyahatte
3:Hanehalkı üyelerinin evde gidiş geliş saatleri çok düzensiz
4. Evde bulunmama nedeni alınamadı
5: Hane halkı görüşmeyi reddetti
6: Meşgul, vakti yok
7: Anketin yararına inanmıyor
8: Bilgi vermekten kaçınıyor
9: Mazeret göstermeksizin görüşmeyi reddetti
10: Hane halkı üyelerinden cevap verebilecek nitelikte kimse bulunamadı (15-65 yaş grubunun olmaması,
erkek, hasta, yaşlı, özürlü vb.)
11: Görüşmeyi yarıda bıraktı
12: Adres ikinci konut, sürekli ikamet eden yok (yazlık, mevsimlik
13: Boş konut
14: İşyeri
15: İnşaat, boş arsa, yıkık, harabe vb.
16: Adres bulunamadı
17: Diğer (belirtiniz)……………………
Toplam 90 sorunun yer aldığı bu anket soru formu bölümleri ve her bir bölümdeki
soru sayıları aşağıda verilmiştir:
1.
Kadınların Temel Sosyo-Demografik Özelliklerine İlişkin Sorular (16 soru),
2.
Kadınların Genel Tıbbi Öyküsüne İlişkin Sorular (4 Soru),
20
3.
Kadınların Menstrual Özelliklerine İlişkin Sorular (17 Soru),
4.
Kadınların Menopozal Özelliklerine İlişkin Sorular (6 Soru),
5.
Kadınların Obstetrik Özelliklerine İlişkin Sorular (32 Soru),
6.
Aile Planlamasına Yönelik Özelliklere İlişkin Sorular (4 Soru),
7.
Kadınların Jinekolojik Özelliklerine İlişkin sorular (11 Soru),
Araştırmanın anket soru formunda;
1.
Kadınların Temel Sosyo-Demografik Özelliklerine ilişkin 7 adet kapalı ve yarı açık
uçlu, 9 adet açık uçlu soru,
2.
Kadınların Genel Tıbbi Öyküsüne ilişkin 3 adet kapalı ve yarı açık uçlu, 1 adet çapraz
tablo(8x9) soru,
3-
Kadınların Menstrual Özelliklerine ilişkin 17 adet kapalı ve yarı açık uçlu,
4uçlu,
Kadınların Menopozal Özelliklerine ilişkin 2 kapalı uçlu,2 yarı açık uçlu ve 1 açık
5Kadınların Obstetrik Özelliklerine ilişkin 13 adet sorudan 6 adet kapalı ve yarı açık
uçlu, 7 adet açık uçlu soru, son gebeliğe ilişkin 19 adet sorudan 17 adet kapalı ve yarı açık
uçlu, 2 adet açık uçlu soru,
6Aile Planlamasına Yönelik Özelliklere ilişkin 1 çapraz tablo (12x5), 2 adet kapalı ve
yarı açık uçlu,
7Kadınların Jinekolojik Özelliklerine ilişkin 1 çapraz tablo (12x4), 10 adet kapalı ve yarı
açık uçlu soru yer almaktadır.
21
3.4.1. Kadınların Temel Sosyo-Demografik Özellikleri
Anket soru formu içerisinde, 15-65 yaş aralığında yer alan deneklere yönlendirilen
soruların ilk grubunda; hanede yaşayan kişi sayıları ve hanede yaşayan kadın sayılarını
içeren bilgilerinin yanında kadınların temel sosyo-demografik özellikleri ile yaş, öğretim
durumu, medeni durum, ilk evlenme yaşı, toplam evlilik süresi, sosyal güvence, gelir getirici
her hangi bir işte çalışma, çalışıyorsa çalıştığı işin niteliği ile çalışma saat/gün ve gün/hafta
süreleri, çalışmıyor ise hangi nedenlerden dolayı çalışmadığı, ekonomik durumunu nasıl
değerlendirdiği, haneye gelir getiren kişi sayısı, 12 yaşına kadar yaşamış olduğu yer ile aile
tipini içeren temel sosyo-demografik özellikleri sorgulanmıştır.
3.4.2. Kadınların Genel Tıbbı Öyküsü
Anket soru formunun genel tıbbı ve aile öyküsüne ilişkin sorular bölümünde, 15-65
yaş aralığında yer alan kadınların, beden kitle endeks değişken değerlerinin
hesaplanmasında yardımcı olacak boy ve kilo ölçüleri ile doktor tarafından tanısı konmuş
kronik hastalıkların varlığı, süreğen hastalıkların aile öykülerinde (anne, baba, büyük anne,
büyük baba, kız-erkek kardeş, teyze-hala, amca-dayı) kimlerde yer aldığı ile sigara
kullanımı, sigaraya başlangıç yaşı, kullanım süresi ve içilen sigara sayısının sorgulandığı
alışkanlık soru grubu yer almaktadır.
3.4.3. Kadınların Menstrual Özellikleri
Anket soru formunda menstrual özelliklere ilişkin sorular grubunda,15-65 yaş
aralığında yer alan kadınların menstrual düzeni ile ilgili önemli sonuçlara ulaşılmasını
sağlayacak olan sorulara yer verilmiş ve görüşmecilerle yalnız görüşülmesine özen
gösterilmiştir. Menstrual görüp görmeme, menarş yaşı, menstrual döneme ilişkin bilgi
varlığı ve bilginin kaynağı, menstrual öncesi yaşanılan rahatsızlıklar, menstrual siklus
özellikleri, menstrual dönemde kullanılan ürün ve kullanılan ürünü değiştirme sıklıkları ile
aile öyküsünde 40 yaşından önce menopoza giren kişi varlığı sorgulanmıştır.
3.4.4. Kadınların Obstetrik Özellikleri
Obstetrik özellikler grubu sorularında, görüşülen kişilere toplam gebelik, canlı
doğum, abortus, küretaj, ölü doğum ve yaşayan çocuk sayısı ile ilgili sorular yöneltilmiş
ayrıca konjenital anomalili çocuk, iri bebek, düşük doğum ağırlıklı bebek ve çoğul gebelik
yaşanmışlıkları sorulmuştur.
Kadınların son gerçekleştirdikleri doğumlarına ilişkin son gebelik yaşı, son gebelikte
doğum öncesi gidilen kontroller, alınan bakım hizmetleri, gebelikte yaşanan sağlık
problemleri, doğum yapma şekilleri ile doğumu nerede yaptıkları, doğum sonrası yaşanan
sağlık problemleri, emzirme durumları, istenilen çocuk sayıları, eş ile akrabalık durumları ve
akrabalık var ise derecelerini kapsayan sorular yöneltilmiştir.
22
3.4.5. Aile Planlamasına Yönelik Özellikler
Anket soru formunda aile planlaması yöntemlerinin sorgulandığı grup içerisinde yer
alan sorular son 12 ayı içeren dönem kapsamında sorgulanmış olup, aile planlamasında yer
alan modern ve geleneksel yöntemleri kullanıp kullanmama ve daha önce kullanıp bırakma
süreleri ile yöntemi bırakma nedenleri ve her hangi bir yöntem kullanmama nedenlerini
içermektedir.
3.4.6. Kadınların Menopozal Özellikleri
Menopoza ilişkin sorular grubunda, en az bir yıldır menstruasyon görmeyerek
menopoza girmiş kabul edilen kadınlardan, menopoza giriş şekilleri, menopoza giriş yaşları,
menopoz döneminde hormon kullanımları, postmenopozal kanama durumları ve menopoz
döneminde yaşadıkları sorunlar hakkında bilgi alınmıştır.
3.4.7. Kadınların Jinekolojik Özellikleri
Anket soru formunun son grubunu oluşturan jinekolojik özelliklere ilişkin sorular
içerinde, kadın sağlığı ile ilgili şikayetlerin varlığı sorgulanmış, sorgularda vajinal akıntı
özelliği, vajinal kaşıntı, vajinal yara, cinsel organlarda siğil, dizüri, disparonia, cinsel ilişki
sırasında kuruluk, cinsel ilişki sonrasında kanama, üriner, inkontinas, infertilite, uterus
prolapsusu, üreme organlarında kitle (kist/miyom) hangi çözümlerin gerçekleştirildiği,
vajinal duş alışkanlığı ve duş yapma nedenleri, tampon kullanımı, jinekolojik muayene
sıklığı, yaptırılan tetkik ve muayeneler yer almıştır.
3.5. Veri Toplama Faaliyetleri
Araştırmada veri toplama işlemleri, PGLOBAL proje ekibinin deneyimli
Süpervizörlerinin denetiminde 62 deneyimli anketör tarafından gerçekleştirilmiştir.
Süpervizörler, SAGEM yetkilerinin de katıldıkları toplantıda Proje Müdürü
tarafından eğitilmiştir. Eğitimler PGlobal ’in Ankara Ofis Merkezinde gerçekleştirilmiştir.
Anketör eğitimleri, alan çalışmalarının gerçekleştirileceği bölgelerde, bölge illerinde
görev alacak anketörlere bölge merkezlerinde Proje Müdürü ve Takım Lideri tarafından
verilmiş, eğitimlerden sonra eş zamanlı olarak 81 ilde alan çalışması başlatılmıştır.
Anket formları, Ankara ilinde Mamak ve Çankaya ilçelerinde, rasgele seçilen 50
hanede yaşayan kadınlarla görüşülerek ön deneme ile test edilmiş genel olarak uygulamanın
alanda başarıyla yürütüldüğü görülmüştür. Anket soru formu uygulaması ardından
gerçekleştirilen verilerin bilgisayara aktarma ve veri temizliği sonrası mevcut verilere
istatistiksel analiz uygulanmış, çıkan sonuçlar raporlanarak SAGEM yetkililerine
sunulmuştur.
Soru formu üzerinde düzeltilmesi ya da değiştirilmesi gereken sorular, alan çalışması
eğitimleri öncesi revize edilmiş, revize soru formu SAGEM yetkililerince onaylanmıştır.
23
İllerde saha süpervizörleri, SAGEM yetkililerince verilen İl Sağlık Müdürlüklerinde
görevli yetkili kişilerle alan çalışması öncesi, ilde alan çalışmasının süresini bildirmek ve
ihtiyaç halinde ilişki sağlayabilecekleri iletişim bilgilerini vermek amacıyla görüşmeler
gerçekleştirmişlerdir.
Anketörler alanda veri toplarken, anketörlerin gerçekleştirdiği anketlerin
doğruluklarını tespit amacıyla Süpervizörler tarafından rastgele seçilen soru formları
üzerinden alanda anket kontrol çalışması yapılmıştır. Alanda uygulamalar esnasında her
hangi bir sorun ile karşılaşıldığında, ilgili firma koordinatörleri ile irtibata geçilmiş ve çözüm
üretilmiştir. Firma koordinatörlerince aşılamayan sorunlarla karşılaşıldığında, SAGEM
yetkililerinden destek alınarak sorunlara anlık olarak çözüm sağlanmıştır.
Alan çalışması sırasında yedek adres kullanılmamış, evde bulunmayan kişilerin
hanelerine 3 kez ziyaret gerçekleştirilmiştir.
Araştırma kapsamında toplam 9290 hane ziyareti yapılmış ve 6364 hanede görüşme
gerçekleştirilmiştir.
Üç ziyaret sonucu ulaşılamayan 2926 hane için anket soru formunda yer alan ilgili
cevapsızlık seçenekleri işaretlenmiştir. Cevapsızlıkların oluşumunda iki önemli neden rol
oynamıştır.
Hane halkından kaynaklanan nedenler;
Ziyaret edilen hanelerin çeşitli nedenlerle görüşmeyi kabul etmemesi ya da aralıklı
sürelerle gerçekleştirilen her üç ziyarette hanede kimsenin olmayışı
Adres hatalarından kaynaklanan nedenler;
Mevcut adres listelerinde yer alan adreslerin, karakol, belediye ve çevre esnaflarına
sorulmasına rağmen, bulunamayışı ve adresin yer aldığı noktada hane yerine cami, çeşme, iş
yeri, harabe vb. bulunmasıdır.
Anket formunda yasa gereği 15-18 yaş grubunda yer alan denekler için veli onayı
talep edilmiş ancak velilerin imza atma çekinceleri nedeniyle tam başarı sağlanamamıştır.
Onam İzni
Araştırma soru formlarına ilişkin Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve
Araştırma Hastanesi etik kurulundan 13.06.2013 tarih ve 18 sayılı karar ile onam izni
alınmıştır.
3.6. Bilgi İşlem ve Analiz
Araştırmada nicel verilerin elde edildiği anket uygulamalarına ilişkin kontroller, alan
kontrolü ve ofis merkezli kontrol olmak üzere iki aşamada gerçekleştirilmiştir. Alan
çalışması esnasında kontrol edilen anketler süpervizörler tarafından tesadüfî yöntemle
seçilmiş ve seçilen anket adresinde yer alan hane ziyaret edilerek daha önce görüşülen kişiye
24
anket sorularından bazıları tekrar sorulmuştur. Sahada ziyaretleri tamamlanmış olan formlar
25.09.2013 tarihi itibariyle firma yetkililerine ulaşmaya başlamıştır.
Alandaki kontrollerin tamamlanması sonrasında, anketlerin ikinci kontrol aşaması,
Ankara merkez ofisimizde görevli alan kontrolörlerince, her ilde uygulanan anket sayısının
%10’u oranında telefon ile aranarak gerçekleştirilmiştir. İhtiyaç duyulan illerde bu oran
%10’un üzerine çıkmıştır. Kontrol süreçleri tamamlanan anketlerdeki açık uçlu sorular,
içerikleri göz önüne alınarak kodlanmıştır. Kodlama şemaları proje uzmanı tarafından
kurumunuzun proje yetkilileri ile görüşülerek hazırlanmıştır. Kodlama işleri sadece merkez
ofisimizde gerçekleştirilmiştir.
Anketler veri giriş öncesi aşağıda yer alan 4 aşamalı uygulamadan geçirilerek veri
tabanına işlenmeye hazır hale getirilmiştir.
Uygulamalar;

Mevcut adres listelerindeki anketler ile sahadan dönen anketlerin adreslerinin
eşleştirilmesi,

Anket soru formlarında yer alan “Cevapsızlık” seçenekleri tespit edilerek
“SAGEM Cevapsızlık Sayıları Tablosuna” işlenmesi,

Anket soru formlarına anket numarası verilmesi,

Açık uçlu soruların kodlanması.
Anketlerin içerik kontrollerinin yapılması;
Her ilden rastgele %10’luk bir oranla seçilen anket formlarının telefon kontrollerinin
yapılmasıdır.
Kodlanan anketlerin, bilgi işlem ekibi tarafından hazırlanan veri tabanına girişleri
yapılmıştır. Hazırlanan veri tabanı programı üzerinden Lisanslı SPSS 20 paket programına
aktarılmış ve daha sonra aşama veri temizliği gerçekleştirilerek istatistiksel analizleri
yapılmıştır.
25
4. BULGULAR
Raporun bu bölümünde kadınların temel sosyo-demografik özellikleri, genel tıbbı
öyküleri, menstrual özellikleri, obstetrik özellikleri, aile planlamasına yönelik özellikleri,
menopozal özellikleri ve jinekolojik özellikleri yani araştırmanın yapıldığı deneklerin vermiş
olduğu bilgiler kapsamında tamamlayıcı özelliklerinden söz edilmiştir.
4.1. Kadınların Temel Sosyo-Demografik Özellikleri
Bu bölümde, ülkemizde 15-65 yaş arası kadınların temel sosyo demografik
özelliklerine yönelik bilgi verilmesi amaçlanmıştır. Tablo ve şekillerde araştırma kapsamında
görüşülen kadınların temel sosyo-demografik özelliklerinin yer aldığı yaş, öğrenim düzeyi,
medeni durumu, aile tipi, evlilik yaşı ve evlilik sürelerine ilişkin bilgilerin dağılımı
verilmektedir.
4.1.1. Yaş, Eğitim Düzeyi, Medeni Durum, Evlilik Yaşı, Evlilik Süresi, Aile Tipi
Tablo 3. Çalışmaya Katılan Kadınların Temel Özelliklerinin Dağılımı (%)
Özellikler
Yaş Dağılımı (n=6364)
< 20 yaş
20-29 yaş
30-39 yaş
40-49 yaş
> 50 yaş
Toplam
medyan: 35, ort.: 36,17, Min.: 15, Max.: 65, SS: 13,75
Öğrenim Durumu (n=6364)
Okuryazar değil
Okuryazar
İlköğretim
Lise
Üniversite
Lisansüstü
Cevapsız
Toplam
Medeni Durum (n=6364)
Evli
Eşinden ayrılmış
Eşi vefat etmiş
Hiç evlenmemiş
Diğer (İmam Nikahlı)
Toplam
Aile Tipi (n=6364)
Çekirdek aile (anne-baba-çocuklar)
Geniş Aile (aile büyükleri/akraba ile birlikte)
Parçalanmış aile (anne-baba ayrı)
Cevapsız
Toplam
12,35
24,21
24,06
19,08
20,31
100,00
10,45
4,44
50,38
22,12
11,57
0,65
0,40
100,00
65,69
2,86
4,10
27,34
0,01
100,00
81,18
17,10
1,28
0,44
100,00
26
Tablo 3. (DEVAM) Çalışmaya Katılan Kadınların Temel Özelliklerinin Dağılımı
İlk Evlilik Yaşı (n=4960)
< 15 yaş
15-19 yaş
20-24 yaş
25-29 yaş
> 29 yaş
Toplam
medyan: 19, ort.: 20, Min.: 10, Max.: 45, SS: 3,88
Evlilik Süresi (n=4960)
1 yıldan az
1-5 yıl
6-9 yıl
10 yıl ve üzeri
Toplam
medyan: 20, Min.: 0, Max.: 54, SS: 12,49
%
3,17
47,52
37,09
9,57
2,64
100,00
0,30
12,17
9,92
77,60
100,00
Çalışmaya katılan kadınların %12,35’i 20 yaşından küçük, %24,21’i 20-29, %24,06’sı
30-39,%19,08’i 40-49, %20,31’i ise 50 ve üzeri yaş grubunda yer almaktadır. Kadınların
%50,38‘i ilköğretim mezunu iken, %22,12’si lise ve %11,57’si üniversite mezunu olduğu
belirtmiştir. Aynı zamanda çalışmaya katılan kadınların %65,69’u evli olduğunu, %27,34’ü
ise hiç evlenmediğini ifade etmiştir.
Kadınların %81,18’inin çekirdek aileye, %17,10’unun ise geniş aileye sahip oldukları
görülmektedir.
Çalışmaya katılan kadınların ortalama ilk evlilik yaşının 20 olduğu görülürken,
evlilik sürelerinin ise %77,60’lık oranla 10 yıl ve üzeri olduğu görülmektedir (Tablo 3).
30
24,21
25
24,06
19,08
20
15
20,31
12,35
10
5
0
< 20 yaş
20‐29 yaş
30‐39 yaş
40‐49 yaş
> 50 yaş
Şekil 2. Çalışmaya Katılan Kadınların Yaş Dağılımı
27
60
50,38
50
40
30
22,12
20
11,57
10,45
10
4,44
0,65
0,40
Lisansüstü
Cevapsız
0
Okur yazar
değil
Okur yazar
İlköğretim
Lise
Üniversite
Şekil 3. Çalışmaya Katılan Kadınların Öğrenim Düzeyi Dağılımı
28
4.1.2. İstihdam Durumu ve Sosyal Güvence Kapsamı
Tablo 4. Çalışmaya Katılan Kadınların Sosyal Güvence Varlığı ile Gelir Getirici Bir İşte
Çalışma Durumlarının Dağılımı
Özellikler
Sosyal Güvence Durumu (n=6364)
Var
Yok
Cevapsız
Toplam
Çalışma Durumu (n=6364)
Çalışıyor
Çalışmıyor
Toplam
Çalıştığını Belirten Bireylerin Yaptıkları İşlerin Dağılımı (n=616)
Düzenli ücretli çalışanlar
Yevmiyeli (gündelik) çalışanlar
Mevsimsel çalışanlar
Çıraklar, kursiyerler ve stajyerler (ücretle çalışanlar)
İşverenler
Kendi hesabına çalışanlar
Diğer (Teyzesine bakıyor)
Toplam
Çalışmayan Bireylerin Yaptıkları İşlerin Dağılımı (n=5748)
Kendi evinin işleriyle meşgul (ev hanımı)
Öğrenci
Emekli
İşsiz
Diğer
Toplam
Ekonomik Durum Değerlendirmesi (n=6364)
İyi
Orta
Kötü
Cevapsız
Toplam
Hanenize Gelir Getiren Kişi Sayısı (n=6364)
1
2
3
≥4
Hiç kimse
Cevapsız
Toplam
%
62,99
36,62
0,39
100,00
9,80
90,20
100,00
80,38
8,00
2,22
0,50
2,66
5,92
0,32
100,00
77,07
15,93
3,65
3,18
0,18
100,00
15,12
70,20
14,35
0,32
100,00
72,11
20,50
4,59
1,28
0,69
0,83
100,00
Çalışmaya katılan kadınların %62,99’ unun sosyal güvencesinin olduğu, %36,62’lik
kısmının ise sosyal güvencesinin olmadığı görülmektedir. Kadınların %90,2’si çalışmadığını
belirtirken, %9,8’i çalıştığını beyan etmiştir.
Çalıştığını ifade eden kadınların %80,38’i düzenli ücretli çalışan, çalışmayan
kadınların ise %77,07’sinin ev hanımı olduğu görülmektedir. Baba ve eşten maaş alma ve
köy işlerine gitme diğer çalışmama nedenleri arasında yer almaktadır.
29
Kadınların ekonomik durumlarını değerlendirmelerine bakıldığında; %70,20’si
ekonomik durumlarını orta olarak nitelerken, %14,35’i ekonomik durumlarının kötü
olduğunu ifade etmiştir.
Çalışmaya katılan kadınların %72,11’inin hanesine bir kişi gelir getirirken,
%0,69’unun evinde gelir getiren kimsenin bulunmadığı görülmektedir (Tablo 4).
90
80,38
80
70
60
50
40
30
20
8,00
10
2,22
0,50
2,66
Mevsimsel
çalışanlar
Çıraklar,
kursiyerler ve
stajyerler
(ücretle
çalışanlar)
İşverenler
5,92
0,32
0
Düzenli ücretli
çalışanlar
Yevmiyeli
(gündelik)
çalışanlar
Kendi hesabına
çalışanlar
Diğer
Şekil 4. Kadınların Çalışma Şekilleri Dağılımı
80
70,20
70
60
50
40
30
20
15,12
14,35
10
0,32
0
İyi
Orta
Kötü
Cevapsız
Şekil 5. Kadınların Ekonomik Durumların Dağılımı
30
4.1.3. 12 Yaşına Kadar En Uzun Süre Yaşanılan Bölge
Tablo 5. Kadınların 12 Yaşına Kadar En Uzun Süre Yaşanılan Merkezlerin Dağılımı
Uzun Süre Yaşanılan Merkez (n=6364)
İl merkezi
İlçe merkezi
Bucak-köy
Yurtdışı
Cevapsız
Toplam
%
32,95
33,87
30,65
1,08
1,44
100,00
Çalışmaya katılan kadınların %32,95’i 12 yaşına kadar il merkezinde,%33,87’si ilçe
merkezinde yaşarken, %1,08’lik kısmı ise yurt dışında yaşadıklarını belirtmiştir (Tablo 5).
40
35
32,95
33,87
30,65
30
25
20
15
10
5
1,08
1,44
Yurtdışı
Cevapsız
0
İl merkezi
İlçe merkezi
Bucak‐köy
Şekil 6. 12 Yaşına Kadar En Uzun Süre Yaşanılan Yer Dağılımı
Tablo 6. 12 Yaşına Kadar En Uzun Süre Yaşanılan Bölgelerin Dağılımı
12 Yaşına Kadar En Uzun Süre Yaşanılan Bölge (n=6282)
İç Anadolu Bölgesi
Marmara Bölgesi
Ege Bölgesi
Akdeniz Bölgesi
Karadeniz Bölgesi
Güneydoğu Anadolu Bölgesi
Doğu Anadolu Bölgesi
Toplam
%
17,88
19,15
12,97
12,57
15,16
11,23
11,04
100,00
Çalışmaya katılan kadınların 12 yaşına kadar yaşadıkları bölge dağılımları
incelendiğinde; kadınların %17,88’ i İç Anadolu Bölgesi, %19,15’ i Marmara Bölgesi,
%15,16’sı Karadeniz Bölgesi, %12,97’ si Ege Bölgesi, %12,57’ si Akdeniz Bölgesi, %11,23’ ü
Güneydoğu Anadolu Bölgesinde ve %11,04’ü Doğu Anadolu Bölgesinde yaşadığını
belirtmiştir (Tablo 6).
31
Tablo 7. 12 Yaşına Kadar En Uzun Süre Yaşanılan Bölgelerin Dağılımı
Yurtdışında Yaşadıkları Ülkeler (n=63)
%
Orta ve Yakındoğu Ülkeleri*
11,79
Kuzey Avrupa Ülkeleri**
31,45
Türk Cumhuriyetleri***
20,08
Balkan Ülkeleri****
34,52
Avustralya
2,16
Toplam
100,00
*Irak, İran, Suriye, Afganistan, **Almanya, Belçika, İsveç, İsviçre, ***Azerbaycan,
Türkmenistan, Gürcistan, Moldova, Kırgızistan, ****Bulgaristan, Yugoslavya, Yunanistan
Çalışmaya katılan kadınların 12 yaşına kadar en uzun süre yaşadıkları ülkelerin
dağılımına bakıldığında %34,52’ si Balkan, %31,45’i Kuzey Avrupa, %20,08’ i Türk
Cumhuriyetleri, %11,79’ u ise Orta ve Yakındoğu Ülkelerinde yaşadıklarını belirtmiştir
(Tablo 7).
4.1.4. Sigara Kullanımı
Tablo 8. Çalışmaya Katılan Kadınların Sigara Kullanma Durumu Dağılımı
Sigara Kullanma Durumu (n=6364)
Hayır, hiç kullanmadım
Evet, kullanıyorum
İçiyordum bıraktım
Cevapsız
Toplam
%
81,21
16,09
2,64
0,06
100,00
Çalışmaya katılan kadınların %81,21’ i hiç sigara kullanmamışken, %16,09’unun
sigara kullandığı görülmektedir. İçiyordum bıraktım diyen kadınların oranı ise %2,64’dür
(Tablo 8).
Tablo 9. Çalışmaya Katılan Kadınların Sigara Kullanım Alışkanlıklarının Dağılımı
Özellikler
Sigaraya Başlama Yaşı (n=1178)
Sigara Kullanma Süresi (yıl) (n=1178)
Sigara Miktarı adet/gün (n=1178)
Ortalama
20
17
12
Medyan
18
16
10
Min
9
1
1
Max
51
47
60
SS
5,78
10,02
8,34
Çalışmaya katılan kadınlar arasında, hayatının bir döneminde sigara kullanmış
bireylerin ortalama sigaraya başlama yaşı 20 olarak görülmektedir. Yine aynı bireylere
bakıldığında ortalama 17 yıl sigara kullandıkları ve günde ortalama 12 adet sigara
tükettikleri gözlenmektedir (Tablo 9).
32
4.2.
Kadınların Genel Tıbbi Öyküsü
Bu bölümde, ülkemizde 15-65 yaş arası kadınların genel tıbbi öykülerine yönelik bilgi
verilmesi amaçlanmıştır. Tablo ve şekillerde araştırma kapsamında görüşülen kadınların
fiziksel özellikleri (Boy, Kilo, BKİ) , kendisinde ve ailesinde görülen kronik hastalıklara
ilişkin verilerin dağılımı yer almaktadır.
4.2.1. Fiziksel özellikler (Boy, Kilo, BKİ)
Tablo 10. Kadınların Ortalama Boy ve Kilo - BKİ(Beden Kitle İndeksi) Değerleri
Dağılımı(%)
BKI (Beden Kitle İndeksi) (n=6211)
Zayıf (0-18,4)
Normal (18,5-24,9)
Fazla Kilolu (25-29,9)
1. Sınıf Obez (30-34,9)
2. Sınıf Obez (35-44,9)
Obez Üstü (45 ve üzeri)
Toplam
Boy ve kilo bilgisini aynı anda veren kadınlar üzerinden değerlendirilmiştir.
Boy / cm ( Ort.: 161,57, Min.: 97, Max.: 197, SS: 6,31) (n=6226)
Kilo / kg ( Ort.: 66,18, Min.: 40, Max.: 140, SS: 13,70) (n=6278)
%
6,50
44,95
29,15
13,58
5,45
0,38
100,00
Çalışmaya katılan kadınların boy ortalaması 161,57 cm; kilo ortalaması ise 66,18
kg’dır.
Çalışmaya katılan kadınların %44,95’ inin normal kiloda olduğu görülmektedir. 1.
sınıf obez olan kadınların oranı %13,58 iken 2. sınıf obez olan kadınların oranı %5,45dir
(Tablo 10).
50
44,95
45
40
35
29,15
30
25
20
13,58
15
10
6,50
5,45
5
0,38
0
Zayıf
Normal
Fazla Kilolu
1. Sınıf Obez 2. Sınıf Obez
Obez Üstü
Şekil 7. Kadınların Beden Kitle İndeksi (BKİ) Değerleri Dağılımı
33
4.2.2. Kronik Hastalıklar
Tablo 11. Kadınlarda Hekim Tarafından Tanısı Konulan Kronik Hastalıklar Dağılımı
Kronik Hastalık (n=6364)
Kendisi
%
Var
31,09
Yok
68,91
Toplam
100,00
Hekim Tarafından Tanısı Konulan Kronik Hastalıklar
Solunum Sistemi Hastalıkları
5,33
Romatizmal Hastalıklar
5,60
Endokrin Sistem Hastalıkları
14,54
Kardiyovasküler Hastalıklar
14,60
Psikolojik Hastalıklar
2,10
Bulaşıcı Hastalıklar
0,20
Kanser
1,80
Engellilik
0,30
Hematolojik Hastalıklar
0,53
Dermatolojik Hastalıklar
0,15
Sinir Sistemi Hastalıkları
2,92
Kas İskelet Sistemi Hastalıkları
0,37
Üriter Sistem Hastalıkları
0,40
Sindirim Sistemi Hastalıkları
1,11
Göz Hastalıkları
0,11
Jinekolojik Hastalıklar
0,15
Kulak Burun Boğaz Hastalıkları
0,17
Bağışıklık Sistemi Hastalıkları
0,01
Ailesi
%
54,88
45,12
100,00
1,17
0,34
31,30
60,79
0,03
0,04
13,46
0,08
0,13
0,50
0,37
0,83
0,44
0,04
0,02
-
Çalışmaya katılan kadınların hastalık tanıları incelendiğinde; kronik hastalığı olan
kadınların oranı %31,09 dur. Aile bireylerinin en az birinin kronik hastalığa sahip olma oranı
%54,88 iken her hangi bir kronik hastalığı bulunmayanların oranı % 45,12’dir.
Kadınların kendilerinde ve ailelerinde en yüksek oranla endokrin sistem ve
kardiyovasküler hastalıkların var olduğu görülmektedir. Aynı zamanda aile bireylerinde
yüksek oranla bulaşıcı hastalık varlığı da dikkat çekmektedir (Tablo 11).
34
Şekil 8: Kronik Hastalık Varlığı Dağılımı
Bağışıklık Sistemi Hastalıkları
Kulak Burun Boğaz Hastalıkları
Jinekolojik Hastalıklar
Göz Hastalıkları
Sindirim Sistemi Hastalıkları
Üriter Sistem Hastalıkları
Kas İskelet Sistemi Hastalıkları
Sinir Sistemi Hastalıkları
Dermatolojik Hastalıklar
Ailesi
Hematolojik Hastalıklar
Kendisi
Engellilik
Kanser
Bulaşıcı Hastalıklar
Psikolojik Hastalıklar
Kardiyovasküler Hastalıklar
Endokrin Sistem Hastalıkları
Romatizmal Hastalıklar
Solunum Sistemi Hastalıkları
0
10
20
30
40
50
60
70
Şekil 9. Çalışmaya Katılan Kadınlarda Hekim Tarafından Tanısı Konulan Kronik
Hastalıklar Dağılımı
35
4.3.
Kadınların Menstrual Özellikleri
Bu bölümde, ülkemizde 15-65 yaş arası kadınların menstrual özelliklerine yönelik
bilgi verilmesi amaçlanmıştır. Tablo ve şekillerde araştırma kapsamında görüşülen
kadınların menstrual özelliklerinin yer aldığı premenstrual sendrom (PMS) yaşama
durumları, dismenore ve amenore özellikleri ile menstrual dönemde kullandıkları ürünlere
ilişkin veriler incelenmektedir.
4.3.1. Menstruasyon Görme
Tablo 12: Kadınların Menstruasyon Görme Durumları ile Menstruasyon Görmeme
Nedenlerinin Dağılımı
Menstruasyon Görme Durumu (n=6364)
Evet
Hayır
Cevapsız
Toplam
Menstruasyon Görmeme Nedeni (n=1682)
Henüz menstruasyon görmeye başlamama
Gebelik
Lohusalık
Menopoz
Diğer
Toplam
Menarş Yaşı (Ort.: 13) (n=4350)
Erken Menarş < 9 yaş
Normal Menarş 9-16 yaş
Geç Menarş > 16 yaş
Toplam
Menarş Öncesi Bilgi Alma Durumu (n=4693)
Evet
Hayır
Hatırlamıyor
Cevapsız
Toplam
Bilgi Kaynağı
Okul
Medya
Aile
Arkadaş
Kitap-dergiden-internet
Sağlık personelin
Diğer (kuran kursu, komşu)
%
74,34
25,50
0,16
100,00
0,47
7,22
3,86
87,61
0,85
100,00
0,00
98,26
1,74
100,00
59,69
38,86
0,76
0,69
100,00
27,43
1,22
83,87
17,22
2,02
1,31
1,02
Çalışmaya katılan kadınların %74,34’ü menstruasyon gördüklerini, %25,50’si ise
menstruasyon görmediklerini belirtmiştir. Menstruasyon görmeme nedenleri arasında
sırasıyla; menopoz (en az 12 ay menstruasyon görmeme) döneminde olmaları (%87,61),
gebelik yaşıyor olmaları (%7,22) ve lohusa olmaları (%3,86) yer almaktadır. %0,47’lik
kesimin ise henüz menstruasyon görmeye başlamadıkları dikkat çekmektedir.
36
Diğer menstruasyon görmeme nedenleri arasında ise kansızlık ile birlikte ilaç tedavisi
görmeleri yer almaktadır.
Çalışmaya katılan kadınların menarş yaşı ortalamasının 13 olduğu görülmektedir.
Çalışmaya katılan kadınlarda erken menarş gözlenmemiş olup, %98,26’sının menarş
yaşının normal olduğu, %1,74’ünün ise menarş yaşının geç olduğu görülmektedir.
Menstruasyon dönemi ile ilgili bilgi sahibi olduğunu belirten kadınların oranı %59,69
iken menstruasyon dönemi ile ilgili bilgi sahibi olmadığını belirten kadınların oranı
%38,86’dır.
Menstruasyon olmadan önce menstruasyon dönemi ile ilgili bilgi sahibi olduğunu
belirten bireylerin, menstruasyon dönemi ile ilgili bilgiyi nereden aldıklarının dağılımı
incelendiğinde; kadınların %83,87 oranında ailelerinden bilgi aldıkları görülmektedir.
Diğer bilgi edinilen ortamlar arasında ise kuran kursu ve komşular yer almaktadır (Tablo
12).
Şekil 10. Kadınların Menstruasyon Görme Durumu Dağılımı
37
Menopoz; 87,61
Diğer; 0,85
Henüz menstruasyon görmeye başlamadım; 0,47
Gebelik; 7,22
Lohusalık; 3,86
Şekil 11. Kadınların Menstrual Görmeme Nedenleri Dağılımı
120
100
98,26
80
60
40
20
1,74
0
Normal Menarş
Geç Menarş
Şekil 12. Kadınların Menarş Yaşı Dağılımı
38
4.3.2. Menstruasyon Periodları
Tablo 13: Kadınların Menstruasyon Period Özelliklerinin Dağılımı
Özellikler
Menstruasyon Periodlarının Durumu (n=4693)
Düzenli
Düzensiz
Hatırlamıyor
Cevapsız
Toplam
Menstruasyon Period Düzensizliği Yaşanma Süresi (n=678)
0-5 Yıl
6-10 Yıl
11-15 Yıl
16-20 Yıl
≥21
Sürekli (Menarş Yaşı Belirtilmemiş)
Cevapsız
Hatırlamıyor
Toplam
%
84,11
14,84
0,52
0,53
100,00
64,97
9,11
2,01
1,53
2,73
0,97
17,71
0,96
100,00
Kadınların %84,11’i Menstrual periodlarının düzenli olduğunu belirtirken, %14,84’ü
düzensiz olduğunu belirtmiştir. Menstruasyon period düzensizliği yaşama sürelerinin
dağılımı incelendiğinde; çalışmaya katılan kadınların %64,97’sinin 0-5 yıldır menstruasyon
periodunun düzensiz olduğu görülmektedir (Tablo 13).
90
84,11
80
70
60
50
40
30
14,84
20
10
0,52
0,53
Hatırlamıyor
Cevapsız
0
Düzenli
Düzensiz
Şekil 13. Kadınların Menstruasyon Period Özelliklerinin Dağılımı
39
4.3.3. Menstrual Siklus
Tablo 14. Kadınların Menstrual Siklus Özelliklerinin Dağılım
Menstruasyon Siklusu Bilme Durumu (n=4693)
Biliyor
Bilmiyor
Cevapsız
Toplam
Menstruasyon Süresi (n=4511)
< 2 gün
3-7 gün
> 8 gün
Toplam
Menstruasyon Siklusu-Gün (n=4395)
< 21 gün
21-35 gün
> 35 gün
Toplam
Ort.: 27 , Min.: 10 , Max.: 90 , SS: 6,21
Menstruasyonun En Yoğun Kanamalı Günlerini Bilme Durumu-Gün (n=4447)
< 7 gün
≥ 7 gün
Toplam
Ort.: 3, Min.: 0, Max.: 8, SS: 0,94
Menstruasyon Kanamasıyla İlgili Tedavi Alma (n=4693)
Gerekmedi
Tedavi oldum
Cevapsız
Toplam
Ara Kanama Durumu-Gün (n=4693)
Evet
Hayır
Hatırlamıyor
Cevapsız
Toplam
Ort.: 3, Min.: 1, Max.: 34, SS: 3,03
%
93,63
6,20
0,17
100,00
1,14
91,10
7,76
100,00
6,82
90,79
2,39
100,00
99,53
0,47
100,00
87,79
11,56
0,65
100,00
12,86
85,12
1,01
1,00
100,00
Kadınların menstrual siklusu bilme durumları incelendiğinde; %93,63’lük oranla
menstrual siklusu bildikleri, %6,2’lik oranla ise bilmedikleri görülmektedir.
Kadınların menstrual sürelerine bakıldığında, menstrual sürelerinin çoğunlukla 3-7
gün aralığında sürdüğü (%91,1) görülmektedir. Kadınların menstruasyon sikluslarınun
%90,79’luk oranla 21-35 günde bir gerçekleştiği görülmektedir. Ortalama sürenin ise 27 gün
olduğu görülmektedir.
Yoğun kanamalı menstrual gün sayısı 7 günden az olan kadınların oranı %99,53 iken,
7 ve daha fazla gün yoğun kanama yaşayan kadınların oranı %0,47’dir. Kadınların menstrual
siklus döneminde ortalama 3 günlerinin yoğun kanamalı geçtiği görülmektedir.
40
Menstrual siklus ile ilgili herhangi bir tedavi olma gereği duymayan kadınların oranı
%87,79’dur. %11,56’lık kesimin ise tedavi olduğu görülmektedir. Aynı zamanda kadınların
%85,12’lik yüksek oranla iki menstrual dönemi arasında ara kanamalarının olmadığı
görülmektedir. İki menstrual dönem arasında kanamalarının olduğunu belirten kadınların
ise kanama sürelerinin ortalama 3 gün olduğu görülmektedir (Tablo 14).
100
91,10
90
80
70
60
50
40
30
20
10
7,76
1,14
0
< 2 gün
3‐7 gün
> 8 gün
Şekil 14. Menstrual Süresi Dağılımı
100
90,79
90
80
70
60
50
40
30
20
10
6,82
2,39
0
< 21 gün
21‐35 gün
> 35 gün
Şekil 15. : Menstrual Siklus Dağılımı
41
4.3.4. PreMenstrual Sendrom (PMS) Yaşama
Tablo 15. Kadınların PreMenstrual Sendrom (PMS) Yaşama Durumlarının Dağılım
%
56,91
41,76
0,67
0,66
100,00
%
34,46
72,42
46,41
42,58
11,63
27,58
13,83
8,58
10,53
PMS Yaşama Durumu (n=4693)
Evet
Hayır
Hatırlamıyor
Cevapsız
Toplam
PMS Sorunları (n=2593)
Baş ağrısı
Karında şişlik, ağrı
Gerginlik
Memede şişkinlik, ağrı
Ağlama isteği
Halsizlik
Bulantı-kusma
İştah bozukluğu
Diğer
Kadınların %56,91’i premenstrual dönemde rahatsızlık yaşadığını belirtirken,
%41,76’sı herhangi bir rahatsızlık yaşamadığını belirtmiştir. Yaşanılan rahatsızlıklar ise
sırasıyla karında şişlik-ağrı (%72,42), gerginlik (%46,41), memede şişlik-ağrı (%42,58) olarak
gözlenmektedir. Diğer PMS sorunları arasında ise bel, sırt, ayak, bacak ve kasık ağrısı ile
birlikte sivilce sorunları yer almaktadır (Tablo 15).
60
56,91
50
41,76
40
30
20
10
0,67
0,66
Hatırlamıyor
Cevapsız
0
Evet
Hayır
Şekil 16. Kadınların Premenstrual Sendrom (PMS) Yaşama Durumlarının Dağılımı
42
4.3.5. Dismenore Özellikleri
Tablo 16. Dismenore Özelliklerinin Dağılımı
Dismenore Yaşama Durumu (n=4693)
Evet
Hayır
Hatırlamıyor
Cevapsız
Toplam
Dismenorenin Günlük İşlere Olumsuz Etkisi (n=2629)
Evet
Hayır
Bazen
Hatırlamıyor
Toplam
%
57,58
41,80
0,05
0,57
100,00
31,41
40,65
27,80
0,15
100,00
Dismenore yaşadığını belirten kadınların oranı %57,58 iken dismenore yaşamadığını
belirten kadınların oranı %41,80’dir. Yaşadığı dismenorenin kendisini günlük işlerden
alıkoyduğunu belirten kadınların oranı %31,41 iken günlük işlerden alıkoymadığını belirten
kadınların oranı %40,65’dır (Tablo 16).
4.3.6. Menstrual Dönemde Kullanılan Ürünler
Tablo 17. Kadınların Menstrual Dönemde Kullandıkları Ürünlerin Dağılımı
Ürün Türü
Hazır ped
Bez
Hazır ped değiştirme sıklığı (n=4083)
Saatte 1-2 kez
Günde 4-6 kez
Günde 4 den az
Toplam
Bez değiştirme sıklığı (n=646)
Saatte 1-2 kez
Günde 4-6 kez
Günde 4 den az
Toplam
%
87,91
13,17
9,66
42,12
48,22
100
6,36
27,73
65,91
100,00
Kadınların %87,91’lik oranla hazır ped kullandıkları, %13,17’lik oranla ise bez
kullandıkları görülmektedir.
Menstrual dönemde kullanılan ürünlerin değiştirilme sıklıkları incelendiğinde; hazır
ped kullanan kadınların %48,22’ sinin günde 4 den az, bez kullanan kadınların ise %65,91’
inin günde 4 den az kullandıkları ürünü değiştirdikleri görülmektedir (Tablo 17).
43
100
87,91
90
80
70
60
50
40
30
20
13,17
10
0
Hazır ped
Bez
Şekil 17. Kadınların Menstrual Döneminde Kullandıkları Ürünlerin Dağılımı
65,91
70
60
48,22
50
42,12
40
Hazır ped
27,73
30
Bez
20
10
9,66
6,36
0
Saatte 1‐2 kez
Günde 4‐6 kez
Günde 4 den az
Şekil 18. Kadınların Menstrual Döneminde Kullandıkları Ürünleri Kullanım
Sıklıklarının Dağılımı
4.4.
Kadınların Obstetrik Özellikleri
Bu bölümde, kadınların obstetrik özelliklerine ilişkin bilgi verilmesi amaçlanmıştır.
Tablo ve şekillerde araştırma kapsamında görüşülen kadınların ilk ve son gebelik yaşı,
doğum öncesi gerçekleşen düşük, küretaj ve ölü doğum ile doğum sonrası yaşayan çocuk,
ölen çocuk, son iki gebelik arasında geçen sürelerine ilişkin bilgilerin yanı sıra son gebelikte
yaşadıkları sağlık sorunları, doğum öncesi ve sonrası bakım, akraba evliliklerine ilişkin
verilerin dağılımı yer almaktadır.
44
4.4.1. Gebelik ve Doğum
Tablo 18. Kadınların Gebelikle İlgili Özelliklerinin Dağılımı
Gebelik Sayısı (n=4624)
< 3 gebelik
≥ 3 gebelik
Toplam
%
36,07
63,93
100,00
İlk Gebelik Yaşı (n=4624)
< 18 yaş
18 - 35 yaş
> 35 yaş
Toplam
Medyan: 20, Ort.: 21, Min.: 13, Max.: 46, SS: 3,92
Son İki Gebelik Arasındaki Süre (n=4624)
İki yılın üzeri
İki yılın altı
Tek çocuk
Cevapsız
Toplam
69,58
17,72
11,98
0,71
100,00
Son gebeliği isteyerek planlama (n=4624)
Evet
Hayır
Cevapsız
Toplam
68,61
29,62
1,77
100,00
Akraba Evliliği (n=4960)
Evet
Hayır
Cevapsız
Toplam
18,34
80,78
0,88
100,00
Gebelikte sağlık sorunu yaşama durumu (n=4624)
Evet
Hayır
Cevapsız
Toplam
17,55
81,00
1,45
100,00
14,63
84,85
0,52
100,00
Kadınların %63,93’ ünün 3 ve daha fazla gebelik yaşadığı görülürken, %36,07’ sinin
3’den az gebelik yaşadığı görülmektedir.
İlk gebelik yaşını belirten kadınların yaş dağılımı incelendiğinde ortalama ilk gebelik
yaşının 21 olduğu tespit edilmiştir. Çalışmaya katılan kadınların ilk gebeliklerinin 18-35 yaş
aralığında (%84,85) yoğunlaştığı görülmektedir.
Çalışmaya katılan kadınların bir önceki gebelikleri ile şu anki gebelikleri arasındaki
süre dağılımı incelendiğinde, son iki gebelik arasında geçen sürenin %69,58’lik oranla iki
yılın üzerinde olduğu, %17,72’lik oranla ise iki yılın altında olduğu görülmektedir.
45
Kadınların %68,61’i son gebeliklerini isteyerek planladıklarını belirtirken, %29,62’si
isteyerek planlamadıklarını belirtmiştir.
Kadınların %80,78’i eşleri ile akrabalık bağlarının olmadığını belirtirken, %18,34’ü
eşleri ile akrabalık bağlarının olduğunu belirtmiştir. Eşi ile akrabalık bağı olduğunu belirten
kadınların yüksek oranla eşleri ile soya dayalı uzak akraba oldukları gözlenmektedir.
Yaşanılan son gebelikte kadınların %81’i herhangi bir sorun yaşamadığını, %17,55’i ise sağlık
sorunu yaşadığını belirtmiştir (Tablo 18).
70
63,93
60
50
40
36,07
30
20
10
0
< 3 gebelik
>= 3 gebelik
Şekil 19. Kadınların Yaşadıkları Gebelik Sayılarının Dağılımı
46
84,85
90
80
70
60
50
40
30
20
14,63
10
0,52
0
< 18 yaş
18 - 35 yaş
> 35 yaş
Şekil 20. Kadınların ilk Gebelik Yaşlarının Dağılımı
80
70
69,58
60
50
40
30
17,72
20
11,98
10
0,71
0
İki yılın üzeri
İki yılın altı
Tek çocuk
Cevapsız
Şekil 21. Son İki Gebelik Arasındaki Süre Dağılımı
80
70
68,61
60
50
40
29,62
30
20
10
1,77
0
Evet
Hayır
Cevapsız
Şekil 22. Kadınların Son Gebeliği Planlama Durumu Dağılımı
47
90
81,00
80
70
60
50
40
30
20
17,55
10
1,45
0
Evet
Hayır
Cevapsız
Şekil 23. Kadınların Son Gebeliklerinde Sağlık Sorunu Yaşama Durumu Dağılımı
90
80,78
80
70
60
50
40
30
20
18,34
10
0,88
0
Evet
Hayır
Cevapsız
Şekil 24. Çalışmaya Katılan Kadınların Eşleri ile Akrabalık Durumlarının Dağılımı
48
Tablo 19. Kadınların Son Gebelikte Yaşanılan Sağlık Sorunlarının Dağılımı
Yaşanılan Sağlık Sorunları (n=782)
Kansızlık
Hiperemezis gravidarum
Hipertansiyon
Diyabet
Vajinal kanama
Enfeksiyon
Rh uyuşmazlığı
Gebelik guatr (tiroit)
Düşük Tehdidi
Kaza-travma
%
34,80
32,67
21,95
9,83
8,04
6,66
5,04
3,61
2,71
0,09
Son gebelikte yaşanılan sağlık sorunları arasında en yüksek oranla kansızlık (%34,8)
daha sonra hiperemezis gravidarum (%32,67) gelirken, bu oranı hipertansiyon (%21,95)
rahatsızlığı takip etmektedir. Yaşanılan diğer sağlık sorunları arasında miyom, kist, kardiyak
sorunlar, halsizlik, böbreklerde taş oluşumu vb. rahatsızlıklar yer almaktadır (Tablo 19).
Tablo 20. Kadınların Abortus ve Küretaj Öyküsüne İlişkin Özelliklerinin Dağılımı
Abortus Sayısı (n=4624)
Hiç
1
2
3-4
>4
Toplam
Ort.: 2, Min.: 1, Max.: 8, SS: 0,88
Küretaj Sayısı (n=4624)
Hiç
1
2
≥3
Toplam
Ort.: 2, Min.: 1, Max.: 13, SS: 1,04
%
73,80
17,24
5,81
2,81
0,34
100,00
81,05
11,41
4,68
2,86
100,00
Kadınların abortus sayılarının dağılımı incelendiğinde; %73,8’inin hiç abortus
yaşamadığı, %81,05’ inin hiç küretaj yaptırmadığı görülmektedir. Gerçekleştirilen ortalama
küretaj ve yaşanılan abortus sayısının ise ortalama 2 olduğu görülmektedir (Tablo 20).
49
Tablo 21. Kadınların Son Gebeliğinde Doğum Öncesi Bakım (DÖB) Alma Özelliklerinin
Dağılımı
Doğum Öncesi Bakım
DÖB Alma Durumu (n=4624)
Alan
Almayan
Cevapsız
Toplam
DÖB Sıklığı (n=3049)
< 4 izlem
4-5 izlem
6-7 izlem
≥ 8 izlem
Toplam
DÖB Hizmetleri (n=3049)
Ultrason izlemi
Boy-kilo ölçümü
Kan tetkiki
Fetal kalp sesi dinleme
İdrar tetkiki
Tarama testleri
Fizik muayene
Aşılama
Tansiyon arteriyel takibi
Danışmanlık-eğitim
Diğer
Hizmet Almama Nedenleri (n=1300)
Sorun yaşanmadı
Ulaşım sorunları
Maddi sorunlar
Korku
Utanma
Diğer
DÖB Hakkında Bilgi Kaynağı (n=3049)
Hekim
Hemşire
Ebe
Diğer
DÖB takibine başladıkları gebelik haftası (Ort.: 6, Min.: 1, Max.: 36, SS: 4,59)
%
69,61
29,26
1,13
100,00
18,12
17,47
13,37
51,04
100,00
91,07
73,47
75,40
73,56
64,33
56,06
49,60
58,16
52,21
23,14
0,25
70,87
10,20
17,68
1,46
2,94
2,08
90,27
17,26
14,60
0,52
%69,61’lik yüksek bir oranla kadınların son gebeliklerinde doğum öncesinde bakım
aldıkları görülürken,%29,26’lık oranla doğum öncesinde bakım almadıkları görülmektedir.
Son gebeliklerinde 8 ve daha fazla bakım alan kadınların oranının %51,04 olduğu
görülmektedir.
Alınan bakım hizmetleri incelendiğine; kadınların yüksek oranlarda sırasıyla ultrason
izlemi (%91,07), kan tetkiki (%75,40), fetal kalp sesi dinleme (%73,56), boy-kilo ölçümü
(%73,47) ve idrar tetkiki (%64,33) hizmetlerinden yararlandıkları görülmektedir. Doğum
50
öncesi alınan diğer hizmetler arasında; bireyin mide bulantısı yaşadığı ve normal bakım için
doktora gittiği yer almaktadır.
Doğum öncesinde bakım almadığını belirten kadınların bakım almama nedenleri
incelendiğinde; %70,87’lik oranla herhangi bir sorun yaşamadıkları görülürken, %17,68’lik
oranla maddi sorunlar, %10,20’lik oranla ulaşım sorunları nedeniyle bakım alamadıkları
görülmektedir. Diğer seçeneğini işaretleyen kadınların, doğum öncesi kontrole gitmeme
nedenleri arasında ise büyük oranla bilinçsizlik, bilinçsizlik dışında ise kayınvalidesinin ve
eşinin istememesi yer almaktadır.
Doğum öncesi bakımın %90,27’lik oranla hekim, %17,26’lık oranla hemşire, %14,60’lık
oranla ebelerden alındığı görülmektedir. Diğer bakım alınan bireyler arasında aile, kadının
kendisi ve kayınvalidesi yer almaktadır.
Çalışmaya katılan kadınların gebelik takibine başlama haftaları incelendiğinde;
gebeliklerinin ortalama 6. haftasında gebelik takibine başladıkları görülmektedir (Tablo 21).
1,13
29,26
Evet
Hayır
Cevapsız
69,61
Şekil 25. Kadınların Son Gebeliklerinde Doğum Öncesi Bakım Alma Durumlarının
Dağılımı
100
90
90,27
80
70
60
50
40
30
17,26
20
14,60
10
0,52
0
Hekim
Hemşire
Ebe
Diğer
Şekil 26. Kadınların DÖB Bilgi Kaynağı Dağılımı
51
4.4.2. Doğum Şekilleri ve Doğum Yerleri
Tablo 22: Son Gebelikte Gerçekleştirilen Doğum Şekli ve Doğum Yeri Dağılımı
Doğum Şekli ve Yeri
Doğum Şekli (n=4549)
Sezaryen
Normal (vajinal) doğum
Cevapsız
Toplam
Sezaryen Doğum Nedeni (n=1272)
Kendi isteğimle
Hekim isteğiyle
Tıbbi nedenlerle
Doğum Yapılan Yer (n=4549)
Evde
Sağlık kuruluşunda
Cevapsız
Toplam
%
27,58
72,34
0,08
100,00
14,55
36,16
49,29
14,00
85,92
0,08
100,00
Çalışmaya katılan ve gebelik deneyimi olan kadınların %72,34’ ünün normal(vajinal)
doğum ile %27,58’ inin ise sezaryen yöntemi ile doğum yaptıkları görülmektedir. Sezaryen
doğum yöntemi ile doğum yapan kadınların. %49,29’u tıbbi nedenlerden dolayı, %36,16’sı
hekimin isteği ile %14,55’i ise kendi istediğiyle sezaryen yöntemini tercih ettiklerini
belirtmiştir.
Çalışmaya katılan ve gebelik yaşayan kadınların %85,92’si sağlık kuruluşunda, %14’ü
evde doğum yaptıklarını belirtmiştir (Tablo 22).
52
0,08
27,58
Sezaryen
Normal (vajinal) doğum
Cevapsız
72,34
Şekil 27. Kadınların Doğum Yapma Şekillerinin Dağılımı
14,55
Kendi isteğimle
49,29
36,16
Hekim isteğiyle
Tıbbi nedenlerle
Şekil 28. Kadınların Sezaryen Yaptırma Nedenlerinin Dağılımı
0,08
14,00
Evde
Sağlık kuruluşunda
Cevapsız
85,92
Şekil 29. Kadınların Son Gebeliklerini Nerede Yaptıklarının Dağılımı
53
4.4.3. Doğum Öyküsü
Tablo 23. Doğum Öyküsü Dağılımı (%)
Canlı Doğum Sayısı (n=4624)
Hiç
1-3
≥3
Toplam
Ort.: 3, Min.: 0, Max.: 17, SS: 1,78
Ölü Doğum Sayısı (n=4624)
Hiç
1
2
≥3
Toplam
Ort.: 1, Min.: 1, Max.: 7, SS: 0,92
Yaşayan Çocuk Sayısı (n=4624)
Hiç
1
2
≥3
Toplam
Doğum Sonrası Ölen çocuk Sayısı (n=4624)
Hiç
1
2
≥3
Toplam
Sahip Olmak İstenen Çocuk Sayısı (n=4960)
İstemiyor
1 çocuk
2 çocuk
3 çocuk
4 ve üzeri çocuk
Cevapsız
Toplam
Doğum Öyküsü
Konjenital Anomalili Bebek Doğum Öyküsü (n=4624)
Evet
Hayır
Toplam
%
1,37
72,34
26,29
100,00
93,06
4,84
1,44
0,66
100,00
1,54
15,63
34,84
47,99
100,00
90,55
6,83
1,52
1,10
100,00
15,0
6,4
34,6
22,2
18,4
3,3
100,00
2,50
97,50
100,00
54
Tablo 23. (DEVAM) Doğum Öyküsü Dağılımı
Erken Doğum Öyküsü (n=4624)
< 7 ay
≥ 7 ay
Toplam
İri Bebek Doğum Öyküsü (n=4624)
< 4500
≥ 4500
Bilmiyor
Toplam
Düşük Doğum Ağırlıklı Bebek Doğum Öyküsü (n=4624)
< 2500
≥ 2500
Bilmiyor
Toplam
Çoğul Gebelik Öyküsü (n=4624)
Evet
Hayır
Toplam
%
4,87
95,13
100,00
91,12
7,76
1,12
100,00
9,04
89,48
1,48
100,00
3,68
96,32
100,00
Çalışmaya katılan ve gebelik tecrübesi yaşayan kadınların %72,34’ü canlı doğum
sayılarının 1-3 aralığında olduğunu belirtirken, 3 ve üzeri canlı doğum yapan kadınların
oranı %26,29’dur. Kadınların %93,06’sının ölü doğum yapmadığı görülmektedir.
Gerçekleşen ortalama ölü doğum sayısının 1 olduğu görülmektedir.
Kadınların %47,99’unun 3 ve üzeri yaşayan çocuğa sahip olduğu görülürken, %90,55’
inin doğumdan sonra ölen çocuğunun olmadığı görülmektedir. Kadınların %34,6’sının 2
çocuk istediği görülürken bu oranı %22,2 ile 3 çocuk isteyen kadınlar takip etmektedir.
Çalışmaya katılan ve gebelik tecrübesi yaşayan kadınların konjenital anomalili bebek
doğurma oranları incelendiğinde; %97,50’sinin konjenital anomalili bebek doğurmadıkları
görülmektedir.
Çalışmaya katılan ve gebelik tecrübesi yaşayan kadınların erken doğum yapma
dağılımları incelendiğinde; %95,13’ünün hiç erken doğum yapmadığı (≥ 7 ay) görülmektedir.
Çalışmaya katılan ve gebelik tecrübesi yaşayan kadınların iri bebek doğurma oranları
incelendiğinde; %91,12’sinin iri bebek (<4500) doğurmadığı görülürken, %7,76’sının iri bebek
doğurduğu (≥ 4500) görülmektedir.
Çalışmaya katılan ve gebelik tecrübesi yaşayan kadınların düşük doğum ağırlıklı
bebek doğurma oranları incelendiğinde; %89,48’inin düşük doğum ağırlıklı bebek
doğurmadığı görülürken, %9,04’ünün düşük doğum ağırlıklı bebek doğurduğu
görülmektedir.
Çalışmaya katılan ve gebelik tecrübesi yaşayan kadınların %96,32’sinin çoğul
gebeliğinin olmadığı görülmektedir (Tablo 23).
55
80
72,34
70
60
50
40
26,29
30
20
10
1,37
0
Canlı doğum yok
1 - 3 canlı doğum
3 üzeri canlı doğum
Şekil 30. Kadınların Canlı Doğum Sayılarının Dağılımı
93,06
100
80
60
40
20
4,84
1,44
0,66
1 ölü doğum
2 ölü doğum
3 ve üzeri ölü
doğum
0
Ölü doğum yok
Şekil 31. Kadınların Ölü Doğum Sayılarının Dağılımı
60
47,99
50
40
34,84
30
20
15,63
10
1,54
0
Yaşayan çocuk yok
1 çocuk
2 çocuk
3 ve üzeri çocuk
Şekil 32. Kadınların Yaşayan Çocuk Sayılarının Dağılımı
56
2,50
97,50
Evet
Hayır
Şekil 33. Kadınların Konjenital Anomalili Bebek Doğum Dağılımı
4,87
< 7 ay
> 7 ay
95,13
Şekil 34. Kadınların Erken Doğum Yapma Durumu Dağılımı
1,48
9,04
< 2500
> 2500
Bilmiyor
89,48
Şekil 35. Kadınların Düşük Doğum Ağırlıklı Bebeğe sahip olma Dağılımı
57
4.4.4. Postpartum Dönemde Sorun Yaşama
Tablo 24. Kadınların Postpartum Dönemde Sorun Yaşama Durumlarının Dağılımı
Sorunlar
Postpartum Dönemde Sorun Yaşama (n=4549)
Evet
Hayır
Cevapsız
Toplam
Yaşanan Sorunlar (n=383)
Duygusal değişiklikler
Doğum sonu psikozu
Enfeksiyon
Doğum sonu kanama
Hipertansiyon
Meme sorunları
Anemi
%
8,74
90,81
0,45
100,00
23,02
7,89
19,44
16,54
18,49
24,63
4,61
Kadınların %90,81’i postpartum dönemde sağlık sorunu yaşamadıklarını belirtirken,
%8,74’ü postpartum dönemde sorun yaşadıklarını belirtmiştir.
Postpartum dönemde yaşanılan sağlık sorunlarına bakıldığında,%24,63’lük oranla
meme sorunları, %23,02’lik oranla duygusal değişiklikler, %19,44’lük oranla enfeksiyon ve
%18,49’luk oranla hipertansiyon en çok yaşanılan sağlık sorunları arasında yer almaktadır
(Tablo 24).
0,45
8,74
Evet
90,81
Hayır
Cevapsız
Şekil 36. Kadınların Postpartum Dönemde Sorun Yaşama Durumlarının Dağılımı
58
Anemi; 4,61
Duygusal değişiklikler; 23,02
Meme sorunları; 24,63
Doğum sonu psikozu; 7,89
Hipertansiyon; 18,49
Doğum sonu kanama; 16,54
Enfeksiyon; 19,44
Şekil 37. Kadınların Postpartum Dönemde Yaşanan Sorunlarının Dağılımı
4.4.5. Laktasyon Dönemi
Tablo 25: Kadınların Laktasyon Dönemde Sorun Yaşama Durumlarının Dağılımı
Özellikler
%
İlk süt/ağız sütü verme durumu (n=4549)
Evet
94,16
Hayır
5,34
Cevapsız
0,50
Toplam
100,00
Emzirme Durumu
Sadece anne sütü (Ay) (Ort.: 8, Min.: 0, Max.: 60, SS: 6,03) (n=4192)
Anne sütü+ ek gıdalar (Ay) (Ort.: 11, Min.: 1, Max.: 64, SS: 8,09) (n=3380)
Emzirmeye başlama zamanı (Hafta) (Ort.: 1,05, Min.: 1, Max.: 19, SS: 0,63) (n=4394)
Emzirmenin sonlanma zamanı (Ay) (Ort.: 16, Min.: 0, Max.: 84, SS: 9,65) (n=4413)
Sadece mama (Ay) (Ort.: 8, Min.: 1, Max.: 48, SS: 5,99) (n=1135)
Çalışmaya katılan ve gebelik yaşayan kadınların %94,16’sı bebeklerine ilk süt/ağız
sütü verdiklerini belirtirken, %5,34’ü bebeklerine ilk süt/ağız sütü vermediklerini
belirtmiştir.
Kadınların bebeklerini ortama 8 ay sadece anne sütü ile besledikleri, ortalama 11 ay
anne sütünün yanında ek gıdalarda kullandıkları, bebeklerini ortalama 1. haftada emzirmeye
başladıkları ve ortalama 16 ay emzirmeye devam ettikleri görülmektedir. Sadece mama
kullanımı ise ortama 8 aydır (Tablo 25).
59
4.5.
Aile Planlamasına Yönelik Özellikler
Bu bölümde, kadınların aile planlaması çerçevesinde kullanmış oldukları aile
planlama yöntemlerine ilişkin bilgi verilmesi amaçlanmıştır. Tablo ve şekillerde araştırma
kapsamında görüşülen kadınların aile planlama yöntemlerinden hangilerini kullandıkları ve
kullanılan yöntemi bırakan kadınların kullanmayı bırakma nedenleri yer almaktadır.
4.5.1. Aile Planlaması Yöntemi Kullanımı
Tablo 26. Kadınların Aile Planlaması Yöntemi Kullanma Durumu Dağılımı
AP Yöntemi Kullanımı (n=4960)
%
Evet
65,47
Hayır
34,06
Cevapsız
0,48
Toplam
100,00
Doğum Kontrol Yöntemi Kullanmama Nedenleri (n=1779)
Gebelik Planlama
23,81
Gebelik
1,59
Eşin istememesi
20,27
Bilgi eksikliği
23,25
Uygun yöntem bulamama
10,06
Doğallığı bozacağı inancı
1,49
Temin edememe
1,49
Dini inanç gereği
3,92
Cinsel münasebetin olmaması
11,03
Diğer
9,19
Kadınların AP yöntemi kullanma durumlarının dağılımı incelendiğinde; %65,47’ si
AP yöntemi kullandıklarını, %34,06’sı ise AP yöntemi kullanmadıklarını belirtmiştir.
Kadınların %23,81’i gebelik planladığı, %23,25’i bilgi eksikliğinden, %20,27’si ise eşi
istemediğinden dolayı herhangi bir aile planlaması yöntemi kullanmadığını ifade etmiştir.
Belirtilen doğum kontrol yöntemi kullanmama nedenleri dışında farklı bir neden belirten
kadınlar arasında aile planlaması yöntemlerini, menopoz döneminde oldukları için, gerek
duymadıkları için, eşinden dolayı çocuk sahibi olamadıkları için, doğum kontrol yöntemi
kullanmayı istemedikleri için (eşi ile birlikte), çocuk emzirdikleri için kullanmadıkları
görülmektedir (Tablo 26).
60
0,48
Evet
Hayır
Cevapsız
34,06
65,47
Şekil 38. Kadınların Aile Planlaması Yöntemi Kullanma Durumu Dağılımı
4.5.2. Aile Planlaması Yöntemlerinin Dağılımı
Tablo 27. Kadınların Aile Planlaması Yöntemlerinin Dağılımı (%)
Aile Planlaması Yöntemleri
Modern Yöntemler
Tüp ligasyon (n=168)
RİA (n=1266)
Vazektomi (n=9)
Oral Kontraseprif (n=700)
Enjeksiyon (n=89)
İmplant (n=3)
Kondom (n=939)
Geleneksel Yöntemler
Takvim Yöntemi (n=12)
Geri Çekme (n=645)
Köpük, Jel, Fitil (n=18)
Diğer
Ertesi Gün Hapı (n=40)
Kullanıyor
Bıraktı
100,00
49,91
100,00
28,61
42,35
68,01
66,47
0,00
50,09
0,00
71,39
57,65
31,99
33,53
43,93
63,76
22,69
56,07
36,24
77,31
19,41
80,59
Çalışmaya katılan kadınların modern aile planlaması yöntemlerini kullanma
durumlarının dağılımı incelendiğinde; kadınların %68,01’lik oranla implant, %66.47’ lik
oranla eşlerinin kondom, %49,91’lik oranla RİA, %42,35’lik oranla enjeksiyon ve %28,61’lik
oranla oral kontraseptif yöntemini halen kullanmakta oldukları görülmektedir. Geleneksel
yöntemler arasında ise %63,76’lık oranla geri çekme, %43,93’lük oranla takvim yöntemi ve
%22,69’luk oranla köpük, jel, fitil yöntemini halen kullanmakta oldukları görülmektedir.
Aynı zamanda modern yöntemler arasında yer alan tüp ligasyon ve vazektomi
yöntemlerini kullandıklarını belirten bireylerde yer almaktadır.
Kullanılan diğer yöntemler arasında ise %19,41’lik oranla kadınların ertesi gün hapı
kullandıkları görülmektedir.
61
4.5.3. Kondom Yöntemi
Tablo 28. Kadınların Eşlerinin AP Yöntemi Olarak Kondom Kullanma Durumu Dağılımı
Kondom Kullanma Durumu (n=939)
Kullanıyor
Bıraktı
Toplam
Kondom Kullanmayı Bırakma Nedeni (n=281)
Kullanırken gebe kalmış
Gebelik planlama
Eşin istememesi
Yan etkiler
Sağlık kaygısı
Daha etkili yönteme geçme
Kullanımı zor
Cinsel ilişkiye nadir girme
Pahalı
Menopoz
Evliliğin sona ermesi
Diğer (Belirtilmemiş)
Cevapsız
Toplam
%
66,47
33,53
100,00
3,42
18,48
5,56
6,47
1,40
10,59
4,24
1,94
1,26
25,01
9,90
3,92
7,81
100,00
Aile planlama yöntemi olarak eşlerinin kondom kullanmayı bıraktığını belirten
kadınların %25,01’i menopoz döneminde olduğu için, %18,48’i ise gebelik planladığı için bu
yöntemi kullanmayı bıraktığını belirtmiştir (Tablo 28).
4.5.4. RİA Yöntemi
Tablo 29. Kadınların AP Yöntemi olarak RİA Kullanma Durumu Dağılımı
RİA
RİA Kullanma Durumu (n=1266)
Kullanıyor
Bıraktı
Toplam
RİA Kullanmayı Bırakma Nedeni (n=620)
Kullanırken gebe kalmış
Gebelik planlama
Eşin istememesi
Yan etkiler
Sağlık kaygısı
Daha etkili yönteme geçme
Kullanımı zor
Cinsel ilişkiye nadir girme
Pahalı
Menopoz
Evliliğin sona ermesi
Diğer
Cevapsız
Toplam
%
49,91
50,09
100,00
3,49
11,21
2,60
21,77
9,73
1,13
2,25
0,63
0,15
31,76
4,91
3,08
7,30
100,00
62
Aile planlama yöntemi olarak RİA kullanmayı bıraktığını belirten kadınların
%31,76’sı menopoz döneminde olduğu için, %21,77’si ise yan etkilere maruz kaldığı için bu
yöntemi kullanmayı bıraktığını belirtmiştir. Belirtilen diğer bırakma nedenleri arasında dış
gebelik yaşama, eşin vefat etmesi, kanama yaşanması, miyom varlığı ve rahmin alınması yer
almaktadır (Tablo 29.)
4.5.5. Geri Çekme Yöntemi
Tablo 30. Kadınların AP Yöntemi Olarak Geri Çekme Yöntemini Kullanma Durumu
Dağılımı
Geri Çekme Yöntemini Kullanma Durumu (n=645)
Kullanıyor
Bıraktı
Toplam
Geri Çekme Yöntemini Kullanmayı Bırakma Nedeni (n=228)
Kullanırken gebe kalmış
Gebelik planlama
Eşin istememesi
Yan etkiler
Sağlık kaygısı
Daha etkili yönteme geçme
Kullanımı zor
Cinsel ilişkiye nadir girme
Menopoz
Evliliğin sona ermesi
Diğer (Belirtilmemiş)
Cevapsız
Toplam
%
63,76
36,24
100,00
2,35
14,35
3,46
2,54
0,55
4,39
1,44
2,70
53,04
8,56
2,24
4,38
100,00
Aile planlama yöntemi olarak eşlerinin geri çekme yöntemini kullanmayı bıraktığını
belirten kadınların %53,04’ü menopoz döneminde olduğu için, %14,35’i ise gebelik
planladığı için bu yöntemi kullanmayı bıraktığını belirtmiştir (Tablo 30).
63
4.5.6. Oral Kontraseptif Yöntem Kullanımı
Tablo 31. Kadınların AP Yöntemi Olarak Oral Kontraseptif Yöntem Kullanma Durumu
Dağılımı (%)
Oral Kontraseprif
Oral Kontraseprif Kullanma Durumu (n=700)
Kullanıyor
Bıraktı
Toplam
Oral Kontraseptif Kullanmayı Bırakma Nedeni (n=496)
Kullanırken gebe kalmış
Gebelik planlama
Eşin istememesi
Yan etkiler
Sağlık kaygısı
Elde etme güçlüğü
Daha etkili yönteme geçme
Kullanımı zor
Cinsel ilişkiye nadir girme
Pahalı
Menopoz
Evliliğin sona ermesi
Diğer (Adet düzensizliği, kilo alma, tüylenme, eşin vefatı, hormonal)
Cevapsız
Toplam
28,61
71,39
100,00
4,20
13,29
2,02
34,29
8,40
0,39
4,53
0,42
0,82
0,46
16,65
3,93
4,26
6,35
100,00
Aile planlama yöntemi olarak oral kontraseptif kullanmayı bıraktığını belirten
kadınların %34,29’u yan etkilere maruz kaldığı için, %16,65’i ise menopoz döneminde
olduğu için bu yöntemi kullanmayı bıraktığını belirtmiştir (Tablo 31).
4.5.7. Enjeksiyon Yöntemi Kullanımı
Tablo 32. Kadınların AP Yöntemi Olarak Enjeksiyon Kullanma Durumu Dağılımı
Enjeksiyon Kullanma Durumu (n=89)
Kullanıyor
Bıraktı
Toplam
Enjeksiyon Kullanmayı Bırakma Nedeni (n=57)
Kullanırken gebe kalmış
Gebelik planlama
%
42,35
57,65
100,00
5,51
4,08
Eşin istememesi
2,76
Yan etkiler
Sağlık kaygısı
Elde etme güçlüğü
Daha etkili yönteme geçme
Kullanımı zor
Cinsel ilişkiye nadir girme
45,13
16,76
1,08
1,86
1,52
11,25
64
Tablo 32 (DEVAM) Enjeksiyon Kullanmayı Bırakma Nedeni
Pahalı
Menopoz
Diğer (Hamile)
Cevapsız
Toplam
0,85
6,29
0,16
2,76
100,00
Aile planlama yöntemi olarak enjeksiyon yöntemini kullanmayı bıraktığını belirten
kadınların %45,13’ü yan etkilere maruz kaldığı için, %16,76’sı ise sağlık kaygısı yaşadığı için
bu yöntemi kullanmayı bıraktığını belirtmiştir (Tablo 32).
4.5.8. Takvim Yöntemi kullanımı
Tablo 33. Kadınların AP Yöntemi Olarak Takvim Yöntemini Kullanma Durumu Dağılımı
Takvim Yöntemi Kullanım Durumu (n=12)
Kullanıyor
Bıraktı
Toplam
Takvim Yöntemini Kullanmayı Bırakma Nedeni (n=7)
Kullanırken gebe kalmış
Gebelik planlama
Menopoz
Cevapsız
Toplam
%
43,93
56,07
100,00
19,51
24,20
45,38
10,91
100,00
Aile planlama yöntemi olarak takvim yöntemini kullanmayı bıraktığını belirten
kadınların %45,38’i menopoz döneminde olduğu için, %24,20’si ise gebelik planladığı için bu
yöntemi kullanmayı bıraktığını belirtmiştir (Tablo 33).
4.5.9. İmplant Yöntemi kullanımı
Tablo 34. Kadınların AP Yöntemi Olarak İmplant Yöntemini Kullanma Durumu Dağılımı
İmplant Yönteni Kullanma Durumu (n=3)
Kullanıyor
Bıraktı (Belirtilmemiş)
Toplam
%
68,01
31,99
100,00
Aile planlama yöntemi olarak implant yöntemini kullanıp bırakan kadınlar implant
yöntemini bırakma nedenlerini belirtmemişlerdir (Tablo 34).
65
4.6.
Kadınların Menopozal Özellikleri
Bu bölümde, ülkemizde menopoza girmiş olan kadınların menopozal özelliklerine
yönelik bilgi verilmesi amaçlanmıştır. Tablo ve şekillerde araştırma kapsamında görüşülen
kadınların menopozal özellikleri; menopoza giriş, menopozal dönemde hormon kullanma ve
menopozal dönemde yaşadıkları sağlık problemlerine ilişkin verilerin dağılımı yer
almaktadır.
4.6.1. Menopoz Dönemi Temel Özellikleri
Tablo 35. Kadınların Menopoz Dönemine İlişkin Temel Özelliklerinin Dağılımı
Menopoza Girme Durumu (n=6364)
Evet
Hayır
Toplam
Menopoza Giriş Şekli (n=1452)
Doğal
Cerrahi
Toplam
Menopoz Yaşı (n=1452)
< 40 yaş
40-54 yaş
> 54 yaş
Hatırlamıyor
Toplam
Medyan: 47, Ort.: 46, Min.: 20, Max.: 60, SS: 5,38
%
22,34
77,66
100,00
88,99
11,01
100,00
9,77
84,98
4,31
0,94
100,00
Çalışmaya katılan kadınların %77,66’lık oranla menopoza girmediği, %22,34’lük
oranla ise menopoza girdiği görülmektedir.
Menopoza giren kadınların menopoza giriş şekilleri incelendiğinde; %88,99’u
menopoza doğal yollardan girdiğini belirtirken, %11,01’i menopoza cerrahi yöntemle
girdiğini belirtmiştir.
Çalışmaya katılan kadınların ortalama 46 yaşında menopoza girdikleri
görülmektedir. %84,98’inin 40-54 yaş aralığında menopoza girdiği gözlenirken, %9,77’sinin
40 yaşın altında, %4,31’inin ise 54 yaşın üzerinde menopoza girdiği görülmektedir (Tablo
35).
66
22,34
Evet
Hayır
77,66
Şekil 39. Kadınların Menopoza Girme Durumlarının Dağılımı
11,01
Doğal
Cerrahi
88,99
Şekil 40. Kadınların Menopoza Giriş Şekillerinin Dağılımı
84,98
90
80
70
60
50
40
30
20
10
9,77
4,31
0,94
0
< 40 yaş
40‐54 yaş
> 54 yaş
Hatırlamıyor
Şekil 41. Kadınların Menopoza Girme Yaşlarının Dağılımı
67
4.6.2. Menopoz Dönemi Hormon Kullanımı
Tablo 36. Kadınların Menopoz Döneminde Hormon Tedavisi Kullanma Durumu
Dağılımı
Menopoz Döneminde Hormon Tedavisi Kullanma Durumu (n=1452)
%
Evet
8,44
Hayır
90,18
Hatırlamıyor
1,38
Toplam
100,00
Hormon Tedavisi Kullanma Süresi (ay) (Medyan.: 6, Ort.: 14, Min.: 1, Max.: 144, SS: 19,93)
(n=119)
Menopoz dönemindeki kadınların
kullanmadıkları dikkat çekmektedir.
%90,18’lik
yüksek
bir
oranla
hormon
Menopoz döneminde hormon kullandığını belirten kadınların (%8,44) ortalama 14 ay
hormon kullandıkları görülmektedir (Tablo 36).
1,38
8,44
Evet
Hayır
Hatırlamıyor
90,18
Şekil 42. Kadınların Menopoz Döneminde HRT Kullanma Durumu Dağılımı
68
4.6.3. Postmenopozal Kanama
Tablo 37. Kadınların Postmenopozal Kanama Yaşama Durumu Dağılımı
Postmenopozal Kanama Durumu (n=1452)
Var
Yok
Hatırlamıyor
Toplam
Postmenopozal Süresi (Ay) (Medyan: 3, Ort.: 7, Min.: 1, Max.: 120, SS: 14,29) (n=169)
%
11,09
85,45
3,46
100,00
Postmenopozal dönemde kadınların %11,09’unda kanamanın olduğu, %85,45’inde
kanamanın olmadığı görülmektedir. Postmenopozal dönemde yaşanılan kanamaların
ortalama 7 ay daha devam ettiği dikkat çekmektedir (Tablo 37).
4.6.4. Menopoz Döneminde Yaşanılan Sorunlar
Tablo 38. Kadınların Menopoz Döneminde Yaşadıkları Erken ve Geç Sağlık Sorunların
Dağılımı
Menopoz Döneminde Sorun Yaşama (n=1452)
Yaşamadım
Sıcak basması/terleme
Duygusal değişiklik
Osteoporoz
Kilo artışı
Disparonia
Libido azalması
Vajinal kuruluk
Üriner inkontinans
Memede kist
Diğer
%
17,95
66,47
55,17
19,36
34,83
4,51
9,52
6,12
18,35
4,16
0,75
Kadınların menopoz döneminde yaşadıkları en önemli sorunların sırasıyla sıcak
basması/terleme (%66,47), duygusal değişiklik (%55,17) ve kilo artışı (%34,83) olduğu
görülmektedir. Menopoz döneminde yaşanılan diğer sorunlar incelendiğinde; kadınların
genellikle baş ağrısı, görmede bozukluk, kaşınma, kist ve üşüme gibi sorunlar yaşadıkları
görülmektedir (Tablo 38).
69
Osteoporoz; 19,36
Kilo artışı; 34,83
Disparonia; 4,51
Duygusal değişiklik; 55,17
Libido azalması; 9,52
Vajinal kuruluk; 6,12
Üriner inkontinans; 18,35
Memede kist; 4,16
Diğer; 0,75
Sıcak basması/terleme; 66,47
Yaşamadım; 17,95
Şekil 43. Kadınların Menopoz Döneminde Yaşadıkları Sorunların Dağılımı
4.7.
Kadınların Jinekolojik Özellikleri
Bu bölümde, kadınların jinekolojik sağlık sorunlarına ilişkin bilgi verilmesi
amaçlanmıştır. Tablo ve şekillerde araştırma kapsamında kadın sağlığı ile ilgili yaşanılan
şikayetler ve şikayetlere karşı uygulanan yöntemler ile vajinal duş alışkanlığı ve tampon
kullanımına yönelik bilgiler yer almaktadır.
4.7.1. Jinekolojik Şikayetler
Tablo 39. Kadınların Yaşadıkları Jinekolojik Sağlık Sorunlarının Dağılımı
Sorunlar (n=4960)
Vajinal kaşıntı
Vajinal yara
Cinsel organda siğil
Dizüri
Disparonia
Cinsel ilişki sırasında kuruluk
Cinsel ilişki sonrasında kanama
Üriner inkontinas
İnfertilite
Uterus Prolapsusu
Kist / Miyom
Hayır
Evet
Cevapsız
Toplam
71,8
90,0
95,7
78,3
87,9
90,1
96,8
81,6
94,3
93,0
90,3
27,4
9,1
3,4
20,9
11,2
9,1
2,3
17,6
4,8
6,1
8,8
0,8
0,9
0,9
0,8
0,9
0,9
0,9
0,8
0,9
0,9
0,8
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
Çalışmaya katılan kadınların. %27,4’ünde vajinal kaşıntı, %9,1’inde vajinal yara,
%3,4’ünde cinsel organda siğil, %20,9’unda dizüri, %11,2’sinde disparonia görülmektedir.
Ayrıca %9,1’inin cinsel ilişki sırasında kuruluk, %2,3’ünün cinsel ilişki sonrasında kanama,
70
%17,6’sının üriner inkontinas, %4,8’inin infertilite, %6,1’inin uterus prolapsusu ve %8,8’inin
üreme organlarında kist/miyom sorunu yaşadığı görülmektedir (Tablo 39).
Tablo 40. Kadınların Jinekolojik Sağlık Sorunlarına Yönelik Yaptıkları Girişimlerin
Dağılım
Sorunlar
Vajinal kaşıntı (n=1299)
Vajinal yara (n=406)
Cinsel organlarda siğil (n=157)
Dizüri (n=957)
Disparonia (n=530)
Cinsel ilişki sırasında kuruluk
(n=530)
Cinsel ilişki sonrasında kanama
(n=403)
Üriner inkontinas (n=797)
İnfertilite (n=239)
Uterus Prolapsusu (n=254)
Kist / Miyom (n=419)
Önemsememe
Tıbbi
tedavi
alma
Bitkisel
tedavi
Geleneksel
uygulamalar
Diğer
Toplam
34,91
28,32
45,37
36,19
63,54
60,40
69,64
51,45
59,84
33,46
1,51
0,58
0,00
1,48
0,12
1,63
0,35
1,97
1,13
0,52
1,55
1,11
1,22
1,36
2,36
100,00
100,00
100,00
100,00
100,00
64,85
30,37
1,10
1,77
1,90
100,00
51,94
46,36
0,56
0,00
1,14
100,00
61,88
30,01
54,14
12,38
34,78
63,88
43,88
85,56
0,34
0,80
0,41
0,00
0,45
2,09
0,00
0,51
2,55
3,22
1,57
1,55
100,00
100,00
100,00
100,00
Kadın sağlığı ile ilgili belirtilen şikayetler varlığında baş vurulan tedavi
yöntemlerinin dağılımı incelendiğinde; vajinal kaşıntı, vajinal yara, cinsel organda siğil,
dizüri, infertilite ve üreme organlarındaki kist/miyom sorunlarında daha yüksek oranla
tıbbi tedavi aldıkları, disparonia, cinsel ilişki sırasında kuruluk, cinsel ilişki sırasında
kanama, üriner inkontinas ve uterus prolapsusu sorunlarını ise yüksek oranda
önemsemedikleri dikkat çekmektedir.
Belirtilen çözüm yolları dışında kadınların, korku, utanma, maddi olanaksızlık ve
zaman sıkıntısı nedeniyle doktora gidemediklerini belirtmeleri dikkat çekmektedir (Tablo
40).
4.7.2. Vajinal Akıntı
Tablo 41: Kadınların Vajinal Akıntı Özelliklerinin Dağılımı
Vajinal Akıntı Türü (n=6364)
Anormal Akıntı Var
Normal Akıntı Var
Cevapsız
Toplam
%
71,35
27,19
1,45
100,00
Çalışmaya katılan kadınların vajinal akıntı özelliklerinin %27,19’luk oranla normal
olduğu görülmektedir. Anormal akıntı özelliğine sahip kadınlarının oranının ise oldukça
yüksek olduğu (%71,35) dikkat çekmektedir (Tablo 41).
71
80
71,35
70
60
50
40
27,19
30
20
10
1,45
0
Normal Akıntı Var
Anormal Akıntı Var
Cevapsız
Şekil 44. Kadınların Vajinal Akıntı Özelliklerinin Dağılımı
4.7.3. Vajinal Duş
Tablo 42. Vajinal Duş Alışkanlıkları ve Kullanma Durumu Dağılımı (%)
Vajinal duş alışkanlığı (n=4960)
Evet
Hayır
Cevapsız
Toplam
Vajinal duş yapma nedeni (n=3888)
Temizlik
Dini inanç
Gebeliğin önlenmesi
Vajinal duş kullanım sıklığı (n=3888)
Cinsel İlişki sonrası
Tuvalet sonrası
Abdest sonrası
Diğer (Her gün, her duş sonrası)
%
79,20
20,31
0,48
100,00
96,26
52,86
12,74
55,41
82,31
44,52
0,68
Çalışmaya katılan kadınların %79,20’si vajinal duş alışkanlığının olduğunu, %20,31’i
ise böyle bir alışkanlığının olmadığını belirtmiştir. Vajinal duş yaptığını belirten kadınların
vajinal duş yapma nedenleri incelendiğinde; %96,26’sının temizlik, %52,86’ sının dini inanç
ve %12,74’ ünün ise gebeliği önlemek için vajinal duş yaptıkları görülmektedir. Kadınların
%82,31’i tuvalet sonrası, %55,41’i cinsel ilişki sonrası, %44,52’si ise abdest sonrası vajinal duş
uygulamaktadır (Tablo 42).
72
0,48
20,31
Evet
Hayır
Cevapsız
79,20
Şekil 45. Kadınların Vajinal Duş Yıkama Alışkanlıklarının Dağılımı
120
100
96,26
80
60
52,86
40
20
12,74
0
Temizlik
Dini inanç
Gebeliğin önlenmesi
Şekil 46. Kadınların Vajinal Duş Yapma Nedenlerinin Dağılımı
73
4.7.4. Vajinal Tampon Kullanma
Tablo 43. Vajinal Tampon Kullanımı Dağılımı
Vajinal tampon kullanma durumu (n=4960)
Evet
Hayır
Cevapsız
Toplam
Değiştirme sıklığı
2 saat ve altı
2 saat üzeri
Toplam
Ort.: 3, Min.: 1, Max.: 24, SS: 3,28
Vajinal tampon kullanma nedeni (n=190)
Akıntıyı azalttığı için
Menstrual kanı ile temas etmemek için
Daha az koku olduğu için
Hareket kolaylığı sağladığı için
Dini inançlarım gereği
Diğer
Vajinal tampon kullanma dönemleri (n=190)
Menstrual döneminde
Menstrual dönemi dışında
Her ikisi de
Toplam
%
3,88
95,56
0,56
100,00
42,93
57,07
100,00
29,65
20,46
8,67
17,77
30,31
18,08
52,89
29,47
17,64
100,00
Vajinal tampon kullanma alışkanlıkları incelendiğinde %95,56’lık oranla vajinal
tampon kullanılmadığı, %3,88’lik oranla vajinal tampon kullanıldığı görülmektedir.
Kadınların vajinal tampon değiştirme sıklıklarına bakıldığında; %42,93’ ünün 2 saat ve daha
az bir sürede, %57,07’ sinin ise 2 saat üzerinde kullandıkları tamponu değiştirdikleri
görülmektedir. Vajinal tampon kullanan kadınların ortama 3 saatte bir tamponu
değiştirdikleri görülmektedir.
Kadınların vajinal tampon kullanma nedenleri arasında ise %30,31’lik oranla dini
inançlar gereği, %29,65’lik oranla akıntıyı azaltması ve %20,46’lık oranla Menstrual kanı ile
temas etmemek yer almaktadır.
Kadınların vajinal tampon kullanma dönemleri incelendiğinde ise %52,89’luk oranla
Menstrual dönemde, %29,47’lik Menstrual dönem dışında tampon kullandıkları
görülmektedir (Tablo 43).
74
4.7.5. Tetkik ve Jinekolojik Muayene
Tablo 44. Jinekolojik Muayeneye Gitme Durumlarının Dağılımı
Jinekolojik Muayeneye Gitme Durumu (n=4960)
Evet
Hayır
Toplam
Jinekolojik Muayeneye Gitme Sıklığı (n=4960)
Yılda bir
2-3 yılda bir
4 yıl ve üzeri
Hiç
Toplam
Jinekolojik Tetkik ve Muayene Türleri (n=2526)
Pap smear
Mamografi
Meme muayenesi
Kemik tarama testi
Diğer
%
51,17
48,83
100,00
27,33
12,26
11,58
48,83
100,00
55,98
45,87
65,36
29,21
0,44
Çalışmaya katılan kadınların jinekolojik muayeneye gitme sıklıkları incelendiğinde
%48,83’ü hiç jinekolojik muayeneye gitmediğini belirtmiştir. Jinekolojik muayeneye gittiğini
belirten kadınların %27,33’ünün yılda bir, %12,26’sının 2-3 yılda bir , %11,58’inin ise 4 ve
üzeri yıldır jinekolojik muayeneye gittikleri görülmektedir. Yapılan tetkik ve muayeneler
incelendiğinde ise meme muayenesi ilk sırada yer alırken (%65,36) bu oranı pap smear
(%55,98) ve mamografi (%45,87) takip etmektedir. Diğer tetkik ve muayeneler arasında ise
yanma kaşıntı, ultsaron, kist ve spiral kontrolü yer almaktadır (Tablo 44).
70
60
65,36
55,98
45,87
50
40
29,21
30
20
10
0,44
0
Pap smear
Mamografi
Meme muayenesi Kemik tarama testi
Diğer
Şekil 47. Kadınların Tetkik ve Jinekolojik Muayene Yaptırma Durumu Dağılımı
75
4.7.6. Son bir yılda yapılan Tetkik ve Jinekolojik Muayene
Tablo 45. Kadınların Son Bir Yılda Tetkik ve Jinekolojik Muayene Yaptırma Durumu
Dağılımı
Son Bir Yılda Yaptırılan Tetkik ve Muayeneler (n=6364)
Pap smear
Mamografi
Meme muayenesi
Kemik tarama testi
Diğer
Hiç biri
%
15,66
12,68
8,77
7,74
1,11
63,32
Çalışmaya katılan kadınların son bir yılda belirtilen tetkik ve muayeneleri yaptırma
oranlarına bakıldığında, kadınların %63,32’lik oranla belirtilen tetkik ve muayenelerden
hiçbirini yaptırmadıkları, tetkik ve muayene yaptıran kadınların ise %15,66’lık oranla pap
smear, %12,68’lik oranla mamografi muayenesi yaptırdıkları görülmektedir. Diğer tetkik ve
muayeneler arasında ise cilt hastalıkları, mantar testi, tansiyon ve ultrason yer almaktadır
(Tablo 45). Ayrıca, kendi kendine meme muayenesi yapan kadınların oranı %22.23’tür.
70
63,32
60
50
40
30
20
15,66
12,68
10
8,77
7,74
1,11
0
Pap smear
Mamografi
Meme
muayenesi
Kemik tarama
testi
Dİğer
Hiç biri
Şekil 48. Kadınların Son Bir Yılda Yaptırdıkları Tetkik ve Muayenelerin Dağılımı
76
Tablo 46. Kadınların Kanamalı Dönemlerinin Dağılımı
Menarş Yaşı (n=4350)
< 9 yaş
9-16 yaş
> 16 yaş
Toplam
Menstruasyon Periodlarının Durumu (n=4693)
Düzenli
Düzensiz
Hatırlamıyor
Cevapsız
Toplam
Menstruasyın Süresi (4511)
< 2 gün
3-7 gün
> 8 gün
Toplam
Menstruasyon Siklusu (n=4395)
< 21 gün
21-35 gün
> 35 gün
Toplam
Menstruasyonun En Yoğun Kanamalı Günlerini Bilme Durumu (n=4447)
< 7 gün
≥ 7 gün
Toplam
Menstruasyon Kanamasıyla İlgili Tedavi Alma (n=4693)
Gerekmedi
Tedavi oldum
Cevapsız
Toplam
Ara Kanama Durumu (n=1452)
Var
Yok
Kadınların Kanamalı Dönemlerinin Dağılımı
Hatırlamıyor
Toplam
Cinsel ilişki sonrasında kanama (n=108)
Hayır
Evet
Cevapsız
Toplam
%
0,00
98,26
1,74
100,00
84,11
14,84
0,52
0,53
100,00
1,14
91,10
7,76
100,00
6,82
90,79
2,39
100,00
99,53
0,47
100,00
87,79
11,56
0,65
100,00
11,09
85,45
3,46
100,00
96,79
2,32
0,88
100,00
Çalışmaya katılan kadınların %98,26’sının menarş yaşının 9-16 yaş aralığında olduğu,
%84,11’lik kesim menstruasyon periodlarının düzenli olduğunu belirtirken, %91,1’i
menstruasyon sürelerinin 3-7 gün aralığında sürdüğünü belirttikleri görülmektedir.
Kadınların %90,79’unun menstruasyon sikluslarının 21-35 günde bir olduğu görülmektedir.
Menstruasyon döneminde en yoğun kanamalı gün sayılarının 7 günden az olduğunu
belirten kadınların oranı %99,53’tür. Kadınların %87,79’u menstruasyon döneminde tedaviye
77
gerek duymadıklarını belirtmiştir. Ara kanama varlığı incelendiğinde ise kadınların
%85.45’inde ara kanamanın olmadığı görülmektedir. Kadınların %96,79’u cinsel ilişkileri
sırasında kanama yaşamadıklarını belirtmiştir (Tablo 46).
78
5. SONUÇLAR
5.1.
Kadınların Temel Sosyo-Demografik Özellikleri
Bu bölümde, görüşme yapılan 15-65 yaş grubunda yer alan kadınlara ait tanımlayıcı
bilgiler sunulmaktadır.
TÜİK, Türkiye'de 2012 yılında hane halkı sayısının 19 milyon 842 bin 850, ortalama
hane halkı büyüklüğünün ise 3,7 olduğunu açıklamıştır. Yine TÜİK verilerine göre, hanelerin
%7,9’unun tek kişilik haneler, %7,8’inin tek ebeveynli haneler, %55,1’inin çocuklu çiftlerden
oluşan haneler, %14,9’unun çocuksuz çiftlerden oluşan haneler ve %14,4’ünün üç kuşağı
içeren geniş hanelerden oluştuğu görülmektedir.
Gerçekleştirilen çalışmada, hanelerde yaşayan kişi sayısı ortalama 4 olarak bulunmuş
olup en büyük nüfusa sahip hane ise 33 kişi olarak tespit edilmiştir. Hanelerde yaşayan
ortalama kadın sayısı ise 2’dir.
Türkiye’de 15-19 yaş grubunda yer alan kadınların toplam nüfus içerisindeki oranı
%12,33, 45-49 yaş grubunda yer alan kadınların toplam nüfus içerisindeki oranı %9,21, 60-65
yaş grubunda yer alan kadınların toplam nüfus içerisindeki oranı %5,44 dür. Çalışmada 1519 yaş grubunda yer alan kadınların oranı %12,35 olarak görülmektedir.
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü’nce hazırlanan Türkiye'de Kadının Durumu Ekim
2012 raporuna göre, eğitim oranlarının düşük olduğu ülkemizde, okuma-yazma bilmeyenler
nüfusun %6’sını oluştururken kadınlarda bu oran daha yüksektir. Bu çalışmaya katılan
okuma yazma bilmeyen kadınların oranı %10,45 olarak tespit edilmiştir.
Yapılan araştırmalar, son yıllarda imam nikahı ile gerçekleştirilen evliliklerin
yaygınlığında %61 seviyesinde bir azalma meydana geldiğini göstermektedir. Çalışmada
imam nikahı ile evli olduğunu ifade eden sadece bir kadın bulunmaktadır. Ancak evliyim
ifadesini kullanan 4523 kadından bir bölümünün imam nikahını resmi nikah şeklinde
algılaması göz önünde bulundurulmalıdır.
Ülkemizde 2002’de Türk Medeni Kanunu’nda yapılan değişiklikler kadın ve erkek
arasındaki kanuni yaş farkını ortadan kaldırmış ve evlilik yaşını kadınlar içinde en az 17
olarak belirlemiştir.
(http://eeca.unfpa.org/webdav/site/eeca/shared/documents/publications/Turkey%20Tu
rkish.pdf)
TÜİK verilerine göre, Türkiye’de ortalama ilk evlenme yaşı, 2012 yılında kadınlar için
23,5’dir. Bölgesel düzeyde en yüksek ortalama ilk evlenme yaşı kadınlarda 24,6 ile İstanbul
Bölgesi’nde görülmektedir. En düşük ortalama ilk evlenme yaşı ise 22,2 ile Orta Anadolu ve
Kuzeydoğu Anadolu Bölgeleri’ndedir. Gerçekleştirilen çalışmada evli, eşinden ayrılmış, eşi
vefat etmiş ya da imam nikahlı olduğunu belirten toplam 4960 kadının ortalama ilk evlenme
yaşı 20, en erken evlilik yaşı ise 10 olarak bulunmuştur.
Türkiye’de yaş gruplarına göre evlilerin dağılımı; % 8,2 ile 18 – 24 yaş grubu, %9,90
ile 25 - 34 yaş grubu %9,8 ile 35 – 44 yaş grubu %9,9 ile 45 - 54 yaş grubu ve %10,8 ile 55 - 64
yaş grubu şeklindedir (TÜİK-2006).
79
Ülkemizde kaba evlenme hızı ise ‰8,03 dür. (http://www.tuik.gov.tr/PreHaber
Bultenleri.do?id =13469) Çalışmaya katılan kadınların %72,66’sı evli olduğunu, %37,34’ü ise
hiç evlenmediğini belirtmiştir.
Kadınlarda, 2012 yılında işgücüne katılım oranı %29,5’dir. İstihdam edilen kadın
nüfus oranı ise %26,3 dür. Ücretli veya yevmiyeli olarak çalışan kadınların oranı %54,3 iken
kendi hesabına çalışan kadınların oranı %10,8'dir. Ülkemizde işsizlik oranı, kadınlarda %10,8
olup, 15-24 yaş grubundaki genç kadın nüfusta işsizlik oranı ise %19,9 dur.(TÜİK, ADNKS2012). Araştırmaya katılan kadınlarda ise çalışan kadınların oranı %9,08’dir.
Araştırmalara göre 2011 yılında, kadınların yüzde 17’si sigara içmektedir. Sigara içme
prevalansı yaş gruplarına göre değişkenlik göstermektedir. En yüksek sigara kullanma
prevalansı 25-44 yaş aralığında iken kadınlar ortalama 11,0 adet sigara içmektedir. Ayrıca,
sigara kentsel bölgede kırsal bölgelerden daha yüksek oranda içilmektedir (Türkiye Halk
Sağlığı Kurumu, 2013).
Çalışma sonuçlarına göre, sigara kullandığını belirten kadınların oranı %16,09 ile
Türkiye ortalamasının altındadır. Günde içilen ortalama sigara ise 12 adettir.
5.2.
Genel Tıbbi Hastalık Öyküsüne İlişkin Özellikler
TÜİK verilerine göre, 2010 yılı itibariyle ülkemizde yaşayan kadınlarda ortalama boy
uzunluğu 161,4 santimdir. Ortalama kilo ise 66,9 kilogram düzeyindedir. Araştırmacılar ve
klinisyenler tarafından, DSÖ (WHO-World Health Organization) ‘nün BKİ’ yi kullanarak
yaptığı yetişkin ağırlık durumu kategorileri (<18,5 kg/m2 zayıf, 18,5 - <25,0 kg/m2 normal,
25,0 - <30,0 kg/m2 fazla kilolu,≥30,0 kg/m2 obez) kullanılmaktadır.(Sağlık Bakanlığı, 2012).
Araştırma sonuçlarına göre boyunuz kaç cm dir? sorusuna cevap veren 6226 kişinin
ortalama boy uzunluğu 161,57 cm olarak bulunmuş ve kilonuz nedir? sorusuna cevap veren
6278 kişinin ortalama vücut ağırlığı ise, 66,18 kg olarak bulunmuştur. Araştırmadan elde
edilen sonuçlar ülkemizde yaşayan kadınların ortalama boy uzunluğu ve vücut ağırlıklarıyla
örtüşmektedir.
Çalışmaya katılan kadınların %31,09’u doktor tarafından tanı konmuş bir süreğen
hastalığının olduğunu söylemiştir. Hastalıkların dağılımı incelendiğinde; endokrin sistem
hastalıkları içerinde tip 1 ve tip 2 diyabet cevabı verenler %8,9 ile ilk sırada yer almaktadır.
T.C. Sağlık Bakanlığı 2011 İstatistik yıllığı verilerinde hekim tarafından teşhis edilen tip 1 ve
tip 2 diyabet hastalığı 15 yaş üzeri kadınlarda %7,5 oranında görülmektedir. Aynı yıllığın ilk
sırasında % 16,5 ile bel bölgesi kas iskelet sistem problemleri (Bel Ağrısı, Bel Fıtığı vb.) yer
alırken çalışmada bu soruya cevap verenler bu hastalığı türünü hemen hiç belirtmemişlerdir.
Çalışmada endokrin sistem hastalıkları içerinde Troid %5,6 ile 2. sırada yer alırken Sağlık
Bakanlığı verilerinde Troid % 5,5 oranındadır. Kadınlarda sıklıkla rastlanan kardiyovasküler
hastalıklar içerisinde hipertansiyon hastalığı (%9,7) en çok rastlanan süreğen hastalık olarak
belirlenmiştir. Sağlık Bakanlığı verilerinde ise bu oran % 16,8 olarak görülmektedir. Dünya
genelinde meme kanserinden sonra kadınlarda en sık görülen jinekolojik kanser türü serviks
kanseridir. Serviks kanserinin görüşme sıklığı ülkeden ülkeye ve o ülkenin sosyoekonomik
durumunun gelişmişliğine bağlı olarak değişmektedir. Amerika’da 2003 yılında 12200 yeni
olgunun tanısı konmuş ve yine aynı yıl 4100 kadın, bu hastalıktan dolayı yaşamını
80
yitirmiştir. Amerika’da 100000’de 8,7 kadında serviks kanseri teşhis edilirken Haiti’de bu
oran 100000’de 94 kadına kadar çıkmaktadır. (http://www.onkder.org) Çalışmada,
doktorlar tarafından tanısı konmuş kanser türlerinde sorgulandığında; kadınların %1,8’i
sadece kanser olduğunu ifade etmiş türü hakkında bilgi vermemiştir. Yine çalışma
sonuçlarına göre, kanser türlerinin ailede en çok anne ve teyze/halada rastlandığı tespit
edilmiştir.
5.3.
Kadınların Menstrual Özellikleri
Yapılan araştırmalara göre, ülkelerin ırk, genetik özellik, beslenme ve yaşam
koşullarına bağlı olarak değişen menarş ortalama yaşı ülkemizde 12-13’dür. Çalışma da
menstrual gördüğünü belirten kadınların menarş yaşının ortalama 13 olması Türkiye
ortalamasıyla örtüşmektedir.
Yapılan araştırmalardan kadınların %40’ının menstrual dönemi öncesi fiziksel ve
ruhsal sorunların bir ya da birkaçını yaşadığı bilinmektedir.
Çalışmadan edinilen sonuçlarda, karında şişlik-ağrı, %72,42 gerginlik %46,41,
memede şişkinlik-ağrı %42,58, baş ağrısı %34,46 en sık görülen sorunlar olarak tespit
edilmiştir.
Menstrual kanamasının normal süreci 3-7 gündür. İlk günlerde daha fazla olan
kanama giderek azalır, 7 günden fazla süren kanamalarsa uzun kabul edilmektedir.
Çalışmada kadınların ortalama menstrual kanaması 6 gündür. Menstrual kanamalarının
başladığı
dönemlerde
bu
kanamalar
her
ay
aynı
şiddette
olmayabilir(http://www.gata.edu.tr/cerrahibilimler).
Çalışma
kapsamında,
yoğun
kanamalı döneme ilişkin soruyu cevaplayan 4693 kadından, 4447’si yoğun kanamalı
dönemini bildiğini belirtmiştir. Çalışmada ortalama 3 gün yoğun kanamalı menstrual tespit
edilmiştir.
Menstrual siklus bir menstrual kanamanın başlangıcından, gelecek menstrual
kanamanın başına kadar geçen süre olarak tanımlanmaktadır. Tıpta ortalama menstrual
süresi 28 gün ve 21 günden, 35 güne kadar aralıklarla menstrual görülmesi normal sınırlar
olarak kabul edilmektedir (http://www.jinekoloji.net). Çalışmaya katılan kadınların
%6,82’si 21 günden az sürede , %90,79’u 21-35 gün arasında,%2,39’u ise 35 günün üzerinde
menstrual gördüğünü belirtmiştir.
Çalışmada, menstrual kanamalarınızla ilgili olarak hiç tedavi olmanız gerekti mi?
sorusuna kadınların %87,79’u “Hayır” cevabını vermiştir.
Kadınların ped değiştirme sıklığı tıbben incelendiğinde ped sıklığının ölçümü ve
normal olup olmadığının değerlendirilmesi zordur. Her kadının ped değiştirme sıklığı
değişiktir. Ancak genel olarak günde 3-5 adetten çok ped değiştirilmesi fazla kabul edilir.
Ped kullananlar 1-2 damla kanama olduğunda bile ped değiştiriyorsa ve bu şekilde günde 45 ped değiştirdiğini ifade ediyorsa normaldir denilebilir. Günde sadece bir ped yeterli
oluyorsa bu da normal kabul edilebilmektedir. (http://www.ezberim.biz/kadinhastaliklari/255317)
81
Çalışmada, menstrual gören kadınların%87,91’i hazır ped ve %13,17’si bez
kullandıklarını belirtmişlerdir. Ürünün kullanım sıklığı incelendiğinde; günde 4 den az ürün
değişimi gerçekleştirenlerin oranı %48,22(ped), %65,91(bez) ve günde 4-6 kez ürün
değiştirenlerin oranı ise, %42,12 (ped), %27,73 (bez)’dir.
5.4.
Kadınların Obstetrik Özellikleri
Kadınların obstetrik özelliklerine ilişkin bu bölümde, gebelik ve gebelikte sağlık
verileri değerlendirilmiştir.
TÜİK doğum istatistikleri, 2012 verilerine göre; yaşı 25’ten küçük olan kadınların
doğum sayılarında düşme gözlemlenirken doğum sayısındaki en büyük artış “30-34” yaş
grubundaki kadınlarda meydana gelmiştir. Bu yaş grubunda canlı doğan bebek sayısı 2011
yılına göre yaklaşık %9 artarak 278265’ten 2012 yılında 303224’e ulaşmıştır. “35-39” ve “4044” yaş gruplarındaki kadınlarda da benzer şekilde canlı doğan bebek sayılarında artış
meydana gelmiştir. Yine TÜİK verilerine göre toplam doğurganlık hızı, 2010 yılında 2,05
çocuk iken 2011 yılında 2,02 çocuktur. Yani, bir kadının doğurgan olduğu dönem boyunca
doğurabileceği ortalama çocuk sayısı 2’dir.
Çalışmaya katılan kadınların canlı doğum sayılarının dağılımı incelendiğinde;
%72,34’ ünün 1-3 canlı doğum gerçekleştirdiği görülmektedir. Ayrıca “kaç çocuk sahibi
olmak istersiniz?” sorusuna cevap veren 4960 kadının, %15’i hiç çocuk istemediğini, %6,4’ü 1
çocuk istediğini, %34,6’sı 2 çocuk istediğini ve %22,02’si ise 3 çocuk istediğini belirtmiştir. 4
ve üzeri çocuk isteyenler %18,04 oranındadır. Ancak çalışmada kadınların cevaplarını halen
mevcut yaşayan çocuklarını da göz önünde bulundurularak verilmiş olduğunu gözden
kaçırmamak gerekmektedir.
Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması-2010 sonuçları incelendiğinde ise, toplam
küretaj (isteyerek düşük) hızlarının yıllara göre düşüş gösterdiği saptanmaktadır.
Araştırmaya göre 1978’de kadın başına düşük sayısı 0,69 iken 2008 yılında bu rakam 0,29
olarak görülmektedir.
Araştırmalarda, kentlerde yaşayan kadınlarda, küretajın (isteyerek düşük) kırsalda
yaşayan kadınlara göre daha yüksek olduğu görülmektedir. Ayrıca, küretajı sosyo-ekonomik
düzeyi yüksek olan kadınlar daha fazla tercih ederken sosyo-ekonomik düzeyi düşük
kadınlar daha az tercih etmektedir.
Çalışmaya katılan ve abortus öyküsü olan kadınların oranı %26,02 dir. Küretaj
(isteyerek düşük) sayıları incelendiğinde kadınların %18,95’inin küretaj (isteyerek düşük)
öyküsü olduğu görülmektedir.
Doğum sonrası ölen çocuk sayıları için TÜİK ölüm istatistiklerine bakıldığında,
ülkemizde 2009 yılında meydana gelen bebek ölümü sayısı 17388 iken bu sayı 2010 yılında
15049’dur. Bebek ölüm hızı, 2009 yılında binde 13,9 iken bu hız 2010 yılında binde 12,1’dir.
2010 yılında bir yaşını doldurmadan ölen bebeklerin % 63,8’i bir ayını doldurmadan
ölmüştür. Bir ayını doldurmadan ölen bebeklerin % 14,4’ünün ilk gün, % 31,9’unun 1-6
günlükken, %17,5’inin ise 7-29 günlükken öldüğü görülmektedir. 1-4 aylıkken ölen
82
bebeklerin oranı ise %22,9’ dur. Bebek ölüm hızı, 2009 yılında binde 13,8 iken 2012 yılında
%011,6’ya düşmüştür.
Çalışmada yer alan kadınların %6,83’ünün çocuklarından 1 ini, %1,52’sinin 2 sini ve
%1,10’unun ise 3 ve üzeri çocuğunu doğum sonrası kaybettikleri tespit edilmiştir.
Özellikle gelişmekte olan ülkelerde aşırı doğurganlık nedeniyle binlerce kadın
yaşamını yitirmektedir. Ayrıca 10 milyon kadın, aşırı doğurganlık nedeniyle hayatını tehdit
edebilecek sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalmaktadır. Dünya Doğurganlık Araştırması;
kısa doğum aralığının bebeklerin yaşam şansını %60-70, çocukların beş yaşına kadar olan
yaşam şansını ise %50 azalttığını ortaya koymuştur.
Çalışmada, bir önceki gebelik ile son gebelik arasında geçen süre sorgulanmış, iki
yıldan fazla yanıtını veren kadınların oranının %69,58, iki yıl altı yanıtını veren kadınların
oranının%17,72 olduğu görülmüştür. Ancak çalışma kapsamında tek çocuk sahipliği
cevabını veren %11,98 oranında kadın yer almıştır.
Çalışmada, son gebelikte doğum öncesi bakım hizmetlerine ilişkin sorulan sorulara
verilen cevaplarda, bakımın %90,27’ lik oranla hekim, %17,26’ lık oranla hemşire, %14,06’ lik
oranla ebelerden alındığı ifade edilmiştir. Hacettepe Üniversitesi HUKSAM tarafından
yapılan araştırmada ise; bakımı hekimden alanların oranının %60,8 hemşire ya da ebeden
alanların oranının ise %6,9 olduğu görülmektedir.
Sağlık Bakanlığı 2012 verilerine göre toplam sezaryen oranı %48’dir. DSÖ’nün
önerdiği sezaryen oranı %15'tir. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu-2011 verilerine göre 2001
yılında %20 iken sezaryenle doğum yapan annelerin oranı 2011 yılı itibariyle %47’ye
yükselmiştir. Kürtaj’ da olduğu gibi, kentsel bölgelerde sezaryen oranı daha yüksektir. Yine
eğitim düzeyi yükseldikçe sezaryen ile doğum artış göstermektedir. SGK verilerine göre
2010 yılında SGK’ ya bildirilen 745000 doğumdan sadece 337000’i normal doğumdur.
Gerçekleştirilen çalışmada görüşülen kadınlara en son doğumu ne şekilde yaptıkları
sorulmuş %27,58’si sezaryen %72,34’ü ise normal doğum cevabını vermiştir. Sağlık
Bakanlığı-2012 verilerinde hastanede doğum yapan kadınların oranının %96,8 olduğu
bilinmektedir. Araştırmaya katılan kadınların son doğumlarını nerede gerçekleştirdikleri
sorgulanmış ve kadınların %14’ü evde, %85,92’si ise hastanede cevabını vermiştir.
Çalışmada, ailede akraba evliği irdelenmiş ve çalışmaya katılanların %18,34’ünün
akraba evliliğinin olduğu belirlenmiştir. Akrabalık dereceleri sorulduğunda ise %41,78’i soya
dayalı uzak akraba cevabını verirken %19,25’i amcaoğlu cevabını vermiştir. Teyze oğlu,
halaoğlu, dayıoğlu cevaplarının ise sırasıyla %15,48, %12,82, %10,26 olduğu görülmüştür.
5.5.
Aile Planlamasına Yönelik Özellikler
Araştırma kapsamında, aile planlamasına yönelik özellikler hakkında bilgi sahibi
olmak, hem gebeliği önleyici bir yöntem kullanıp kullanmama hem de hangi yöntemin
kullanıldığına ilişkin veri elde etmek amacıyla, kadınların son bir yıl içerisinde kullandıkları
gebeliği erteleyici veya önleyici yöntemlere ilişkin sorular sorulmuştur.
83
Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmalarına göre modern kontraseptif yöntem kullanan
kadınlar 1988’de %31, 1993’de %34,5, 1998’de %37,7, 2003’te %42,5 ve 2008’de %46’dır.
Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması (TNSA) 2008 sonuçlarına göre kadınların
kontraseptif yöntemleri bilme oranları şöyledir: RİA ve OKS %98, kondom %92,3, tüp
ligasyon %91,6, geri çekme %92 ve acil kontrasepsiyon hapı %29,2’dir
Cevaplayıcıların%65,47’si aile planlama yöntemi kullandığını,% 34,06’sı ise hiç aile
planlama yöntemi kullanmadığını ifade etmişlerdir. Çalışmada yer alan kadınların %28,61’i
OKS’yi, %49,91’i RİA’yı, %66,47’si kondomu, %63,76’sı geri çekilmeyi, ve %19,41’i ertesi gün
hapını kullandığını ifade etmiştir.
5.6.
Kadınların Menopoz Özellikleri
Ortalama Menopoz yaş grubunu oluşturan 45-49 yaş grubu kadınların Türkiye’deki
oranı %18,1 iken.(http://www.istanbulsaglik.gov.tr/kadin_hast) gerçekleştirilen çalışmada
normal menopoz olarak kabul edilen 40-54 yaş grubu oranı %84,98’dir. Menopoza giriş yaşı
ortalaması 46 olarak elde edilmiştir.
Gerçekleştirilen çalışmada kadınların hayatındaki önemli dönemeçlerden biri olan
menopoz, bir kadının başka nedenlerin yokluğunda, 12 ardışık ay boyunca menstrual
görmeyişi olarak kabul edilmektedir. Sonuçlar incelendiğinde, toplam 1452 kadından
%88,99’unun doğal, %11,01’inin ise cerrahi yollarla menopoza girdiklerini belirlenmiştir.
Menopoz sürecinde hormon kullandığını belirten kadınların oranı %8,44’dür.
Postmenopozal kanamaların pek çok nedeni olabilmektedir. Bu çalışmada menopoza
girenlerden postmenopozal kanamasının olduğunu belirten kadınların oranı %11,09’dur.
Menopoz dönemi, menstrual bozuklukları ve sonunda menstrual kanamasının
tamamen kesilmesi dışında, başka bir belirti ve rahatsızlık hissetmeden geçirilebilir. Ancak
yapılan araştırmalarda bu kadınların oranı tüm menopozdaki kadınların sayısı ile
karşılaştırıldığında, yalnızca %24 olarak bulunmaktadır. Yapılan çalışmada, menopoza giren
kadınların %66,47’si sıcak basması/terleme %55,17’si ise duygusal değişiklik yaşadığını ifade
etmişlerdir. Ayrıca gerçekleştirilen araştırma sonuçlarına göre, erken menopoza giren
kadınların oranı %9,77, normal menopoza giren kadınların oranı %84,98, geç menopoz giren
kadınların oranı %4,31’dir.
5.7.
Kadınların Jinekolojik Özellikleri
Kadınların jinekolojik özellikler bölümünde yer alan sorulara verdikleri cevaplar
incelendiğinde, kadınların %71,35’i vajinal akıntıdan şikayet ederken, %27,04 ile vajinal
kaşıntı ve %20,4 ile dizüriden şikayet ettikleri görülmektedir.
Vajinal duş alışkanlığının varlığı, görüşmeye katılan kadınların %79,20’sinin “evet”,
%20,31’inin “hayır” cevabıyla yanıt bulmuştur. En çok vajinal duş yapma ihtiyacı ise;
temizlik, (%96,26), dini inanç gereği (%52,86) şeklinde yanıtlanmıştır.
84
Vajinal tampon kullanma oranları incelendiğinde ise; kadınlar %95,56 oranla tampon
kullanmadıklarını ifade etmişlerdir. Oranın yükseklik nedeni kadınların tampon kavramını
ve kullanımını bilmemelerinden kaynaklandığı şeklinde yorumlanabilir.
6. ÇAPRAZ TABLOLAR
Bu bölümde, araştırmada seçilen bazı temel özelliklere ilişkin değişkenlerle birlikte
değerlendirilmesi istenilen değişkenlerin karşılaştırmalı dağılımlarını incelenmektedir.
Tablo 47. Kadınların Çalışma Durumlarının Temel Özelliklere Göre Dağılımı (%)
Çalışma Durumu (n=6364)
Çalışıyor
Çalışmıyor
Toplam
2,67
35,07
40,02
18,20
4,04
100,00
13,40
23,03
22,33
19,17
22,08
100,00
12,35
24,21
24,06
19,08
20,31
100,00
54,12
9,17
0,90
35,81
0,00
100,00
66,95
2,17
4,45
26,42
0,01
100,00
65,69
2,86
4,10
27,34
0,01
100,00
86,93
13,07
100,00
72,97
27,03
100,00
74,34
25,66
100,00
31,14
62,83
5,78
0,25
100,00
13,38
71,00
15,28
0,33
100,00
15,12
70,20
14,35
0,32
100,00
Yaş Dağılımı (n=6364)
< 20 yaş
20-29 yaş
30-39 yaş
40-49 yaş
> 50 yaş
Toplam
Medeni Durum (n=6364)
Evli
Eşinden ayrılmış
Eşi vefat etmiş
Hiç evlenmemiş
Diğer
Toplam
Yerleşim Yeri (n=6364)
Kent
Kır
Toplam
Gelir Algısı (n=6364)
İyi
Orta
Kötü
Cevapsız
Toplam
Çalışma gruplarına göre yaş dağılımı incelendiğinde; tüm yaş grupları içerisinde, her
hangi bir işte çalıştıklarını belirten kadınlar 30-39 yaş grubunda %40,02 ile en yüksek orana
sahiptir. Çalışmadığını ifade edenlerin %22,08’i 50 yaş üzerindeki kadınlardan oluşmaktadır.
Kadınların çalışma durumları ile medeni durumları incelendiğinde, çalışmadığını
ifade edenlerin %66,95’ini evli kadınlar oluştururken, çalışanlarda bu oran %54,12’dir.
Çalışan kadınlar içerisinde hiç evlenmemiş olanların oranı ise %35,81dir.
Her hangi bir işte çalışan kadınların kentlerde yaşayanlarının oranı %86,93 iken bu
oran kırda %13,07’dir.
85
Kadınların çalışma durumlarına göre gelir algıları incelendiğinde çalışan kadınların
%31,14’ü gelirlerini iyi olarak ifade ederken çalışmayan kadınların %13,38’i gelir durumunu
“iyi” olarak belirtmiştir.
Tablo 48. Kadınların Eğitim Durumlarının Temel Özelliklere Göre Dağılımı (%)
Öğrenim Durumu (n=6364)
Okuryazar
değil
Okuryazar
İlköğretim
Lise
Üniversite
Lisansüstü
Cevapsız
Toplam
5,42
10,53
18,30
20,56
45,19
100,00
10,12
16,45
26,95
23,92
22,55
100,00
24,95
33,19
23,47
13,19
5,20
100,00
9,74
59,07
20,63
7,06
3,50
100,00
0,00
41,62
52,26
3,79
2,33
100,00
10,92
26,51
25,90
20,51
16,16
100,00
12,35
24,21
24,06
19,08
20,31
100,00
63,61
36,39
100,00
72,16
27,84
100,00
81,63
18,37
100,00
88,61
11,39
100,00
98,68
1,32
100,00
70,65
29,35
100,00
74,34
25,66
100,00
10,75
67,38
21,87
0,00
100,00
11,04
73,39
15,37
0,20
100,00
20,98
71,54
7,03
0,46
100,00
29,30
64,07
6,40
0,23
100,00
47,93
47,92
4,15
0,00
100,00
6,99
89,93
3,09
0,00
100,00
15,12
70,20
14,35
0,32
100,00
Yaş Dağılımı (n=6364)
< 20 yaş
20-29 yaş
30-39 yaş
40-49 yaş
> 50 yaş
Toplam
3,04
8,62
15,78
21,75
50,82
100,00
Yerleşim Yeri (n=6364)
Kent
Kır
Toplam
56,76
43,24
100,00
Gelir Algısı (n=6364)
İyi
Orta
Kötü
Cevapsız
Toplam
6,82
60,64
31,63
0,91
100,00
Üniversite eğitimi almış olanlar, yaş grupları arasında %59,07 ile en çok 20-29 yaş
grubunda yer almaktadır. Üniversite eğitimi alanların oranının yaş artıkça düştüğü
görülmektedir. Okuryazar olmayan kadınlarda 50 yaş üzerinde yer alanlar %50,82 oranı ile
diğer yaş grupları içerisinde en yüksek orana sahiptir.
Kadınların eğitim seviyeleri kent /kır ayrımında incelenecek olursa; ilköğretimi
tamamlamış olan kadınların %27,84 ile kırsal alanda yaşadıkları görülmektedir. Kentlerde bu
oran %72,16’dır. Üniversite eğitimi alan kadınların %88,61’i kentlerde yaşarken %11,39’u
kırsal alanda yaşamaktadır.
Okuryazar olmayan kadınların %6,82’si gelir seviyelerini “iyi” olarak ifade ederken
üniversite mezunlarının %29,30’u gelir seviyelerini “iyi” olarak ifade etmişlerdir. Tüm eğitim
düzeylerinde en yüksek oranlar gelir seviyem “orta” diyenlerdedir.
86
Tablo 49. Kadınlarda Kronik Hastalıklarının Temel Özelliklere Göre Dağılımı
Kronik Hastalık (n=6364)
Var
Yok
Toplam
2,24
8,09
19,37
24,54
45,76
100,00
16,90
31,48
26,18
16,61
8,83
100,00
12,35
24,21
24,06
19,08
20,31
100,00
17,70
7,07
58,23
10,91
5,20
0,25
0,64
100,00
7,18
3,25
46,83
27,17
14,45
0,83
0,29
100,00
10,45
4,44
50,38
22,12
11,57
0,65
0,40
100,00
73,93
26,07
100,00
74,52
25,48
100,00
74,34
25,66
100,00
5,79
94,21
100,00
11,61
88,39
100,00
9,80
90,20
100,00
67,62
32,38
100,00
49,13
50,87
100,00
54,88
45,12
100,00
Yaş Dağılımı (n=6364)
< 20 yaş
20-29 yaş
30-39 yaş
40-49 yaş
≥ 50 yaş
Toplam
Öğrenim Durumu (n=6364)
Okuryazar değil
Okuryazar
İlköğretim
Lise
Üniversite
Lisansüstü
Cevapsız
Toplam
Yerleşim Yeri (n=6364)
Kent
Kır
Toplam
Çalışma Durumu (n=6364)
Çalışıyor
Çalışmıyor
Toplam
Ailede Kronik Hastalık Öyküsü (n=6364)
Var
Yok
Toplam
Kronik hastalıkların varlığı yaş artışı ile doğru orantılı olarak artmaktadır. En az
Kronik hastalık %2,24’le 20 yaş ve altında görülürken en çok kronik hastalık 50 yaş ve
üzerinde (%45,76) görülmektedir.
Kronik hastalıklar kent/ kır ayrımında incelendiğinde, kronik hastalığı olan
kadınların %73,93’ü kentlerde %26,07’si kırsal alanda yaşamaktadır.
Kronik hastalıkların varlığı ile ailede kronik hastalık öyküsü karşılaştırıldığında,
kronik hastalık sahibi olanların %67,62’sinin aile öyküsünde de kronik hastalığın varlığı
görülmektedir. Herhangi bir kronik hastalığı olmayan kadınların %50.87’sinin aile
öykülerinde de her hangi bir kronik hastalığın olmadığı gözlenmektedir.
87
Tablo 50: Kadınlarda Sigara Kullanım Alışkanlıklarının Temel Özelliklere Göre Dağılımı
Sigara Kullanma Durumu (n=6364)
Hayır, hiç
kullanmadım
Evet,
kullanıyorum
Yaş Dağılımı (n=6364)
< 20 yaş
14,38
3,98
20-29 yaş
25,03
22,32
30-39 yaş
21,90
33,65
40-49 yaş
17,55
25,96
≥ 50 yaş
21,14
14,10
Toplam
100,00
100,00
Öğrenim Durumu (n=6364)
Okuryazar değil
11,17
7,22
Okuryazar
4,68
3,00
İlköğretim
50,59
48,51
Lise
21,38
26,34
Üniversite
11,27
13,08
Lisansüstü
0,54
1,30
Cevapsız
0,38
0,54
Toplam
100,00
100,00
Yerleşim Yeri (n=6364)
Kent
71,83
85,24
Kır
28,17
14,76
Toplam
100,00
100,00
Çalışma Durumu (n=6364)
Çalışıyor
7,88
18,64
Çalışmıyor
92,12
81,36
Toplam
100,00
100,00
Düşük Doğum Ağırlıklı Bebek Doğum Öyküsü (n=4624)
< 2500
8,21
11,96
≥ 2500
90,13
87,35
Bilmiyor
1,66
0,69
Toplam
100,00
100,00
Anne Sütü Alma Durumu (n=4547)
Anne sütü alan
97,02
95,95
Anne sütü almayan
2,98
4,05
Toplam
100,00
100,00
İçiyordum
bıraktım
Cevapsız
Toplam
0,34
9,71
32,23
24,39
33,33
100,00
28,46
50,22
21,32
0,00
0,00
100,00
12,35
24,21
24,06
19,08
20,31
100,00
8,27
5,91
55,89
18,43
11,32
0,00
0,17
100,00
0,00
0,00
21,32
53,26
25,42
0,00
0,00
100,00
10,45
4,44
50,38
22,12
11,57
0,65
0,40
100,00
85,17
14,83
100,00
71,54
28,46
100,00
74,34
25,66
100,00
15,24
84,76
100,00
0,00
100,00
100,00
9,80
90,20
100,00
12,79
85,73
1,48
100,00
0,00
100,00
0,00
100,00
9,04
89,48
1,48
100,00
96,80
3,20
100,00
100,00
0,00
100,00
96,82
3,18
100,00
Sigara kullanım alışkanlığı olmayan kadınların %14,38’i 20 yaş altında yer alan yaş
gruplarındadır. Sigara kullanım alışkanlığı en çok 30-39 yaş grubu (%33,65), “Sigara
içiyordum bıraktım” diyen kadınlarda ise, 50 yaş ve üzeri (%33,33) yaş grubu ilk sırada yer
almaktadır.
Kadınların sigara kullanım alışkanlıkları ile eğitim durumları incelendiğinde “hiç
sigara kullanmadım” cevabını veren kadınların %50,59’u ilköğretim %21,38’i lise seviyesinde
eğitim alanlardan oluşmaktadır. Soruyu yanıtsız bırakanların dağılımında, ilköğretim,
(%21,32), lise(%53,26) ve üniversite (%25,42 ) seviyesinde eğitim alanlar yer almaktadır.
Sigara kullanım alışkanlığı kentlerde yaşayan kadınlarda %71,83’dür. ”İçiyordum
bıraktım” cevabı veren kadınların kentlerde yaşayanlarının oranı %85,17’dir. Tablo
incelendiğinde sigara alışkanlıklarına bağlı hiç sigara içmeme, sigara içme ve sigarayı
88
bırakma oranlarının kentlerde yaşamakta olan kadınlarda kırsal alanlarda yaşayan kadınlara
göre daha yüksek olduğu görülmektedir.
Sigara kullanım alışkanlığı olmayan kadınlarda düşük doğum ağırlıklı bebek doğum
öyküsü incelendiğinde, sigara kullanmayan kadınlarda 2500gr üzerinde bebek doğurma
oranı %90,13 iken sigara içen kadınlarda 2500gr altında bebek doğurma oranı %11,96’dır.
“Hiç sigara içmedim” cevabı veren annelerde anne sütü alan bebek oranı %97,02,
“Sigara içiyorum” cevabını veren annelerde anne sütü alan bebek oranı ise %95,95’dir.
Tablo 51: Kadınların Son Gebelik Yaşlarına göre Doğum Öykülerinin Dağılımı
Son Gebelik Yaşı (n=4561)
35 altı
35 ve üzeri
Toplam
Düşük Doğum Ağırlıklı Bebek Doğum Öyküsü (n=4624)
< 2500
≥ 2500
Bilmiyor
Toplam
Konjenital Anomalili Bebek Doğum Öyküsü (n=4624)
Evet
Hayır
Toplam
Abortus Sayısı (n=4624)
Hiç
1
2
3-4
>4
Toplam
Ölü Doğum Sayısı (n=4624)
Hiç
1
2
≥3
Toplam
Erken Doğum Öyküsü (n=4624)
< 7 ay
≥ 7 ay
Toplam
8,72
90,32
0,96
100,00
10,64
85,39
3,97
100,00
9,06
89,44
1,50
100,00
2,29
97,71
100,00
3,46
96,54
100,00
2,50
97,50
100,00
76,36
16,31
4,82
2,35
0,16
100,00
62,93
21,20
9,84
4,82
1,20
100,00
73,97
17,18
5,72
2,79
0,35
100,00
94,61
3,90
1,05
0,44
100,00
86,22
9,26
3,04
1,48
100,00
93,12
4,86
1,40
0,62
100,00
4,68
95,32
100,00
6,07
93,93
100,00
4,93
95,07
100,00
Son gebeliğini 35 yaşının altında gerçekleştiren kadınlarda, 2500 gr üstünde bebek
doğurma oranı, %90,32 iken bu oran 2500 gr altında bebek doğumu gerçekleştiren
kadınlarda %8,72’dir. 35 yaş ve üzerinde son gebeliklerini yaşayan kadınlarda ise 2500 gr
altında bebek doğumu gerçekleştirme oranı %10,64’dür.
Son gebelikleri 35 yaşın altında olanlarda abortus öyküsü yaşamayan kadınların oranı
%76,36dir. Son gebeliklerini 35 yaş üzerinde yaşayan ve abortus öyküsü 1 olan kadınların
oranı %21,20 olarak görülmektedir.
Tabloda son gebelik yaşı dağılımına göre toplam ölü doğum oranları irdelendiğinde,
son gebeliklerini 35 yaş altında gerçekleştiren kadınların hiç ölü doğum yaşamadığını
89
belirtenlerin oranı %94,61’dir. Bu oran 35 yaş üzerinde son gebeliğini yaşamış olan
kadınlarda %86,.22 olarak görülmektedir.
Son gebeliğini 35 yaş altında gerçekleştirmiş olan kadınların erken doğum öyküleri
incelendiğinde, gebelik süresini 7 ay altında yaşayarak doğum gerçekleştirdiğini belirtenler
%4,68 oranında iken, erken doğum öyküsü olmayanlarda bu oran %95,32’dir.
Tablo 52: Kadınların Son İki Gebelikleri Arasındaki Süreye Göre Doğum Öykülerinin
Dağılımı (%)
Son İki Gebelik Arasındaki Süre (n=4624)
İki yılın üzeri
İki yılın altı
Düşük Doğum Ağırlıklı Bebek Doğum Öyküsü (n=4624)
< 2500
8,60
13,19
≥ 2500
89,93
84,31
Bilmiyor
1,47
2,49
Toplam
100,00
100,00
Tek çocuk
Cevapsız
Toplam
5,64
94,22
0,14
100,00
5,70
94,30
0,00
100,00
9,04
89,48
1,48
100,00
Konjenital Anomalili Bebek Doğum Öyküsü (n=4624)
Evet
Hayır
Toplam
2,77
97,23
100,00
3,24
96,76
100,00
0,00
100,00
100,00
0,00
100,00
100,00
2,50
97,50
100,00
Abortus Sayısı (n=4624)
Hiç
1
2
3-4
>4
Toplam
71,95
18,79
6,11
2,80
0,35
100,00
65,93
20,92
7,98
4,59
0,57
100,00
97,86
2,14
0,00
0,00
0,00
100,00
45,45
28,09
19,62
6,84
0,00
100,00
73,80
17,24
5,81
2,81
0,34
100,00
92,39
5,35
1,61
0,64
100,00
91,28
5,75
1,78
1,19
100,00
99,47
0,53
0,00
0,00
100,00
94,87
5,13
0,00
0,00
100,00
93,06
4,84
1,44
0,66
100,00
6,59
93,41
100,00
2,48
97,52
100,00
0,00
100,00
100,00
4,87
95,13
100,00
Ölü Doğum Sayısı (n=4624)
Hiç
1
2
≥3
Toplam
Erken Doğum Öyküsü (n=4624)
< 7 ay
≥ 7 ay
Toplam
4,89
95,11
100,00
Son iki gebeliği arasındaki sürenin iki yıl üzerinde olduğunu ifade eden kadınlarda,
2500 gr üstünde bebek doğum oranı %89,93 iken bu oran 2500 gr altında bebek doğumu
gerçekleştiren kadınlarda %8,60’dır. Son iki gebeliği arasındaki sürenin iki yıl altında
olduğunu ifade eden kadınlarda, 2500 gr altında bebek doğum oranı %13,19’dur.
Son iki gebeliği arasında iki yıl üzerinde süre olan kadınların abortus öyküsü
incelendiğinde, hiç abortus yaşamayan kadınların oranı %71,95’dir. Son iki gebeliğini iki yıl
altında gerçekleştiren kadınlarda bu oran%65.93’dür. Her iki durum içinde dört ve daha
fazla kez abortus yaşama oranı oldukça düşüktür.
90
Tabloda son iki gebelik arasında geçen süre dağılımına göre toplam ölü doğum
oranları irdelendiğinde, son iki gebeliği arasında iki yıl üzerinde süre olan kadınlardan hiç
ölü doğum yaşamadığını belirtenlerin oranı %92,39’dur. Bu oran son iki gebeliği arasında iki
yıl altında süre olan kadınlarda %91,28 olarak görülmektedir.
Son iki gebelik süresini iki yıl üzerinde gerçekleştirmiş olan kadınların erken doğum
öyküleri incelendiğinde, gebelik süresini 7 ay altında yaşayarak doğum gerçekleştirdiğini
belirtenler %4,89 oranında iken, erken doğum öyküsü olmayanlarda bu oran %95,11 olarak
görülmektedir.
Tablo 53: Kadınların Akraba Evliliklerine Göre Doğum Öykülerinin Dağılımı (%)
Evet
Düşük Doğum Ağırlıklı Bebek Doğum Öyküsü (n=4624)
< 2500
≥ 2500
Bilmiyor
Toplam
Konjenital Anomalili Bebek Doğum Öyküsü (n=4624)
Evet
Hayır
Toplam
Abortus Sayısı (n=4624)
Hiç
1
2
3-4
>4
Toplam
Ölü Doğum Sayısı (n=4624)
Hiç
1
2
≥3
Toplam
Erken Doğum Öyküsü (n=4624)
< 7 ay
≥ 7 ay
Toplam
Akraba Evliliği (n=4960)
Hayır
Cevapsız
Toplam
11,38
85,86
2,76
100,00
8,53
90,29
1,18
100,00
0,00
100,00
0,00
100,00
9,04
89,48
1,48
100,00
4,74
95,26
100,00
1,98
98,02
100,00
0,00
100,00
100,00
2,50
97,50
100,00
64,92
21,34
8,66
5,00
0,09
100,00
75,90
16,26
5,13
2,31
0,40
100,00
73,27
20,74
5,99
0,00
0,00
100,00
73,80
17,24
5,81
2,81
0,34
100,00
87,37
7,41
3,57
1,65
100,00
94,39
4,25
0,94
0,41
100,00
95,69
0,00
0,00
4,31
100,00
93,06
4,84
1,44
0,66
100,00
6,63
93,37
100,00
4,47
95,53
100,00
0,00
100,00
100,00
4,87
95,13
100,00
Evliliklerini akrabalarından biriyle gerçekleştirdiklerini ifade eden kadınlarda, 2500
gr üstünde bebek doğum oranı, %85,86 iken, bu oran 2500 gr altında bebek doğumu
gerçekleştiren kadınlarda %11,38 olarak görülmektedir. Akraba evliliği yapmayan
kadınlarda 2500 gr altında bebek doğum oranı %8,53’dür.
Akraba evliliği gerçekleştiren kadınların %21,34’ünde bir abortus öyküsü görülürken,
akraba evliliği gerçekleştirmeyen kadınlarda bu oran %16,26’dır. Akraba evliliği
gerçekleştiren kadınlarda 3-4 abortus yaşama oranı %5,00’dir. Akraba evliliği
gerçekleştirmemiş kadınlarda bu oran %2,31 olarak görülmektedir.
Akraba evliliği gerçekleştiren kadınların %7,41’inde bir ölü doğum öyküsü
görülürken, akraba evliliği gerçekleştirmeyen kadınlarda bu oran %4,25’dir. Akraba evliliği
91
gerçekleştiren kadınlarda 2 ölü doğum yaşama oranı %3,57’dir. Akraba evliliği
gerçekleştirmemiş kadınlarda bu oran %0,94 olarak görülmektedir.
Evliliğini akrabası ile gerçekleştirmiş olan kadınların erken doğum öyküleri
incelendiğinde, gebelik süresini 7 ay üzerinde yaşayarak doğum gerçekleştirdiğini
belirtenler %93,37 oranında iken, 7 ay altı erken doğum öyküsü olanlarda bu oran %6,63
olarak görülmektedir.
Tablo 54: Kadınların Gebelik Sayılarına Göre Temel Özelliklerin Dağılımı
< 3 gebelik
Yaş Dağılımı (n=6364)
< 20 yaş
20-29 yaş
30-39 yaş
40-49 yaş
≥ 50 yaş
Toplam
Öğrenim Durumu (n=6364)
Okur yazar değil
Okur yazar
İlköğretim
Lise
Üniversite
Lisansüstü
Cevapsız
Toplam
Yerleşim Yeri (n=6364)
Kent
Kır
Toplam
Çalışma Durumu (n=6364)
Çalışıyor
Çalışmıyor
Toplam
Gebelik Sayısı (n=4624)
≥ 3 gebelik
Toplam
1,30
26,57
38,03
21,11
12,98
100,00
0,06
6,30
26,84
29,39
37,41
100,00
0,51
13,61
30,88
26,40
28,60
100,00
3,49
2,80
58,08
24,89
9,43
0,91
0,40
100,00
19,66
7,52
61,79
8,49
1,92
0,24
0,37
100,00
13,82
5,82
60,45
14,41
4,63
0,48
0,38
100,00
78,24
21,76
100,00
71,18
28,82
100,00
73,73
26,27
100,00
11,92
88,08
100,00
5,53
94,47
100,00
7,83
92,17
100,00
Gebelik sayısı 3’den az olan kadınların %38,03’lük oranla 30-39 yaş aralığında olduğu
görülürken, gebelik sayısı 3 ve daha fazla olan kadınların %37,41’lik oranla 50 yaşın üzerinde
olduğu görülmektedir.
Gebelik sayısı 3’den az - 3 ve daha fazla olan kadınların öğrenim düzeyleri yüksek
oranda ilköğretimdir.
Gebelik sayılarına göre yerleşim yerleri dağılımı incelendiğinde; 3’den az gebelik
yaşayan kadınların %78,24’ü kentlerde, %21,26’sı ise kırsal alanda yaşamaktadır.
Gebelik sayılarına göre kadınların çalışma durumlarına bakıldığında; 3’ den az
gebelik yaşayan kadınların %88,08 oranında çalışmadığı görülürken, 3 ve daha fazla gebelik
yaşayan kadınlarda bu oran %94,47’dir.
92
Tablo 55. Kadınların Abortus Sayılarına Göre Temel Özelliklerinin Dağılımı (%)
Hiç
Yaş Dağılımı (n=6364)
< 20 yaş
0,61
20-29 yaş
15,41
30-39 yaş
32,62
40-49 yaş
26,21
≥ 50 yaş
25,16
Toplam
100,00
Öğrenim Durumu (n=6364)
Okur yazar değil
11,45
Okur yazar
5,07
İlköğretim
60,90
Lise
16,40
Üniversite
5,33
Lisansüstü
0,54
Cevapsız
0,31
Toplam
100,00
Yerleşim Yeri (n=6364)
Kent
74,72
Kır
25,28
Toplam
100,00
Çalışma Durumu (n=6364)
Çalışıyor
8,42
Çalışmıyor
91,58
Toplam
100,00
Yaşayan Çocuk Sayısı (n=4624)
Hiç
1,02
1
17,87
2
37,10
≥3
44,00
Toplam
100,00
1
Abortus Sayısı (n=4624)
2
3-4
>4
Toplam
0,37
9,00
30,63
26,91
33,10
100,00
0,00
8,53
18,59
26,28
46,60
100,00
0,00
6,41
15,41
28,50
49,68
100,00
0,00
4,90
4,98
27,12
62,99
100,00
0,51
13,61
30,88
26,40
28,60
100,00
16,71
6,64
63,08
9,24
2,98
0,50
0,86
100,00
24,25
11,46
53,12
9,64
1,43
0,00
0,12
100,00
35,20
5,58
52,95
2,84
3,43
0,00
0,00
100,00
28,01
31,01
18,86
22,12
0,00
0,00
0,00
100,00
13,82
5,82
60,45
14,41
4,63
0,48
0,38
100,00
72,70
27,30
100,00
70,20
29,80
100,00
60,33
39,67
100,00
81,31
18,69
100,00
73,73
26,27
100,00
7,17
92,83
100,00
5,01
94,99
100,00
3,34
96,66
100,00
0,00
100,00
100,00
7,83
92,17
100,00
2,75
9,39
32,20
55,66
100,00
4,51
8,18
20,68
66,63
100,00
1,53
11,09
24,17
63,21
100,00
0,00
12,53
6,53
80,94
100,00
1,54
15,63
34,84
47,99
100,00
Abortus sayısı 3-4 olan kadınların %49,68’ini 50 yaş üzerindeki kadınlar
oluşturmaktadır. Hiç abortusu bulunmayan kadınlar %32,62 ile 30-39 yaş grubunda yer
almaktadır.
Abortus sayısı bir olan kadınlar en yüksek oranla ilköğretim mezunlarında
görülmektedir(%63,08).
Abortus sayılarının oranları kentlerde yaşayan kadınlarda kırsalda yaşayan kadınlara
göre oldukça yüksektir. Abortus sayısı 4’ten fazla olan kadınların oranı kentlerde %81,31
iken kırsalda bu oran %18,69’dur.
Abortus sayılarının oranlarının çalışmayan kadınlarda çalışan kadınlara göre daha
yüksek olduğu görülmektedir.
Abortus sayısı 4’ten fazla olan kadınların %80,94’ünün yaşayan çocuk sayısı 3 çocuk
ve üzerindedir.
93
Tablo 56. Kadınların Küretaj Sayılarına Göre Temel Özelliklerinin Dağılımı (%)
Küretaj
olmamış
Yaş Dağılımı (n=6364)
< 20 yaş
20-29 yaş
30-39 yaş
40-49 yaş
≥ 50 yaş
Toplam
Öğrenim Durumu (n=6364)
Okur yazar değil
Okur yazar
İlköğretim
Lise
Üniversite
Lisansüstü
Cevapsız
Toplam
Yerleşim Yeri (n=6364)
Kent
Kır
Toplam
Çalışma Durumu (n=6364)
Çalışıyor
Çalışmıyor
Toplam
Yaşayan Çocuk Sayısı (n=4624)
Hiç
1
2
≥3
Toplam
Küretaj Sayısı (n=4624)
3 ve üzeri
1 küretaj
2 küretaj
küretaj
Toplam
0,63
15,88
32,72
25,51
25,25
100,00
0,00
5,49
29,95
30,55
34,01
100,00
0,00
1,09
15,77
35,90
47,23
100,00
0,00
2,21
7,09
19,42
71,28
100,00
0,51
13,61
30,88
26,40
28,60
100,00
13,61
5,60
59,76
15,02
5,03
0,55
0,42
100,00
12,52
6,29
63,68
13,65
3,32
0,32
0,23
100,00
19,05
5,68
62,35
10,29
2,31
0,00
0,32
100,00
16,70
10,27
64,00
6,83
2,20
0,00
0,00
100,00
13,82
5,82
60,45
14,41
4,63
0,48
0,38
100,00
72,57
27,43
100,00
77,51
22,49
100,00
80,77
19,23
100,00
79,83
20,17
100,00
73,73
26,27
100,00
8,04
91,96
100,00
7,13
92,87
100,00
7,92
92,08
100,00
4,69
95,31
100,00
7,83
92,17
100,00
1,71
17,54
35,44
45,31
100,00
0,71
9,70
34,60
54,99
100,00
0,00
2,62
33,91
63,48
100,00
2,49
6,49
20,23
70,79
100,00
1,54
15,63
34,84
47,99
100,00
Hiç küretajı bulunmayan kadınların %0,63’ü 20 yaş altındadır. 3 ve daha fazla
küretajı bulunanlar ise %71,28’lik bir oranla 50 yaş üzerindeki kadınlardan oluşmaktadır.
Küretaj sayıları en yüksek oranlarda ilköğretim mezunlarında görülmektedir.
Küretaj sayılarının oranları kentlerde yaşayan kadınlarda kırsalda yaşayan kadınlara
göre daha yüksektir. İki küretaj yaşamış kadınların %80,77’si kentlerde yaşamakta iken bu
oran kırsalda yaşayan kadınlarda %19,23’dür.
Küretaj sayılarının oranlarının çalışmayan kadınlarda çalışan kadınlara göre daha
yüksek olduğu görülmektedir.
Küretaj sayısı 3’ten fazla olan kadınların %70,79’u 3 ve üzerinde yaşayan çocuğa
sahiptir.
94
Tablo 57. Kadınların Doğum Sonrası Ölen Çocuk Sayılarına Göre Temel Özelliklerinin
Dağılımı (%)
Hiç
Yaş Dağılımı (n=6364)
< 20 yaş
0,52
20-29 yaş
14,63
30-39 yaş
32,53
40-49 yaş
26,70
≥ 50 yaş
25,61
Toplam
100,00
Öğrenim Durumu (n=6364)
Okuryazar değil
11,54
Okuryazar
5,29
İlköğretim
61,69
Lise
15,49
Üniversite
5,04
Lisansüstü
0,52
Cevapsız
0,42
Toplam
100,00
Yerleşim Yeri (n=6364)
Kent
73,99
Kır
26,01
Toplam
100,00
Çalışma Durumu (n=6364)
Çalışıyor
8,25
Çalışmıyor
91,75
Toplam
100,00
Son Gebelik Yaşı (n=4561)
35 altı
83,63
35 ve üzeri
16,37
Toplam
100,00
Son İki Gebelik Arasındaki Süre (n=4624)
İki yılın üzeri
69,08
İki yılın altı
16,95
Tek çocuk
13,23
Cevapsız
0,74
Toplam
100,00
Gebelik Sayısı (n=4624)
< 3 gebelik
39,49
≥ 3 gebelik
60,51
Toplam
100,00
Doğum Sonrası Ölen çocuk Sayısı (n=4624)
1
2
≥3
Toplam
0,59
5,12
16,97
25,07
52,25
100,00
0,00
0,79
13,25
24,47
61,49
100,00
0,00
0,00
5,72
12,55
81,72
100,00
0,51
13,61
30,88
26,40
28,60
100,00
30,75
11,06
54,13
2,95
0,93
0,18
0,00
100,00
41,37
9,36
40,68
8,58
0,00
0,00
0,00
100,00
58,49
11,58
25,05
4,32
0,00
0,00
0,56
100,00
13,82
5,82
60,45
14,41
4,63
0,48
0,38
100,00
72,57
27,43
100,00
69,98
30,02
100,00
64,68
35,32
100,00
73,73
26,27
100,00
4,76
95,24
100,00
2,20
97,80
100,00
0,00
100,00
100,00
7,83
92,17
100,00
73,20
26,80
100,00
63,73
36,27
100,00
40,30
59,70
100,00
82,16
17,84
100,00
73,52
25,80
0,00
0,68
100,00
75,91
24,09
0,00
0,00
100,00
77,91
22,09
0,00
0,00
100,00
69,58
17,72
11,98
0,71
100,00
3,77
96,23
100,00
4,03
95,97
100,00
0,00
100,00
100,00
36,07
63,93
100,00
Doğum sonrası ölen 3 ve üzeri çocuk sayısının % 81,72’si 50 yaş ve üzerinde doğum
yapmış olan kadınlarda görülmektedir. Doğum sonrası ölen tek çocuk sayısının %0,18’ini
lisansüstü mezunu kadınların çocukları oluşturmaktadır.
Doğum sonrası ölen çocukların sayısal oranlarının dağılımı çalışan kadınlarda
çalışmayan kadınlara göre daha düşüktür.
Doğum sonrası ölen çocukların sayısı ile gebelik sayısı arasındaki dağılım
irdelendiğinde, doğum sonrası ölen çocukların sayısı gebelik sayısı 3 ve daha fazla olan
kadınlarda, gebelik sayısı 3’den az olan kadınlara göre daha yüksek oranlarda tespit
edilmiştir.
95
Tablo 58. Kadınların Doğum
Özelliklerinin Dağılımı (%)
Yaş Dağılımı (n=6364)
< 20 yaş
20-29 yaş
30-39 yaş
40-49 yaş
≥ 50 yaş
Toplam
Öğrenim Durumu (n=6364)
Okur yazar değil
Okur yazar
İlköğretim
Lise
Üniversite
Lisansüstü
Cevapsız
Toplam
Yerleşim Yeri (n=6364)
Kent
Kır
Toplam
Çalışma Durumu (n=6364)
Çalışıyor
Çalışmıyor
Toplam
Son Gebelik Yaşı (n=4561)
35 altı
35 ve üzeri
Toplam
Son İki Gebelik Arasındaki Süre (n=4624)
İki yılın üzeri
İki yılın altı
Tek çocuk
Cevapsız
Toplam
Öncesi
Bakım
Alma
Durumlarına
Göre
Evet
DÖB Alma Durumu (n=4624)
Hayır
Cevapsız
Temel
Toplam
0,32
16,58
37,51
27,74
17,85
100,00
0,37
5,31
15,75
23,87
54,69
100,00
15,52
46,05
14,32
9,43
14,68
100,00
0,51
13,61
30,88
26,40
28,60
100,00
8,24
4,46
62,13
18,05
6,13
0,52
0,46
100,00
27,44
9,00
56,44
5,75
0,97
0,24
0,16
100,00
5,35
6,89
60,80
14,77
6,83
4,16
1,20
100,00
13,82
5,82
60,45
14,41
4,63
0,48
0,38
100,00
77,27
22,73
100,00
65,11
34,89
100,00
78,79
21,21
100,00
73,73
26,27
100,00
9,23
90,77
100,00
4,42
95,58
100,00
10,09
89,91
100,00
7,83
92,17
100,00
84,33
15,67
100,00
76,68
23,32
100,00
92,73
7,27
100,00
82,16
17,84
100,00
70,53
15,46
13,56
0,44
100,00
69,81
23,73
6,22
0,24
100,00
5,47
1,49
63,54
29,49
100,00
69,58
17,72
11,98
0,71
100,00
“Doğum öncesi bakım almadım” diyen kadınların oranının %54,69’unu 50 yaş ve
üzerindeki kadınlar oluşturmaktadır. “Doğum öncesi bakım aldım” cevabını veren
kadınların ise %37,51’ini 30-39 yaş aralığındaki kadınlar oluşturmaktadır.
Doğum öncesi bakım hizmetleri kent /kır ayrımında incelenecek olursa; Doğum
öncesi bakım alan kadınların %77,27’si kentlerde yaşarken %22,73’ü kırsal bölgelerde
yaşamaktadır.
Doğum öncesi bakım alan kadınların %84,33’ü son gebeliğini 35 yaş altında yaşayan
kadınlardır. Doğum öncesi bakım almayan kadınların %23,32’sini ise son gebeliğini 35 yaş
üzerinde yaşayan kadınlar oluşturmaktadır.
Doğum öncesi bakım alan kadınların %70,53’ünün son iki gebelikleri arasında 2
yıldan fazla süre olduğu görülmektedir. Bu oran doğum öncesi bakım almayanlarda
%69,81dir.
96
Tablo 59. Kadınların Doğum
Özelliklerinin Dağılımı (%)
Öncesi
Bakım
Alma
Durumlarına
Göre
Temel
Anne Sütü Alma Durumu (n=4547)
Anne sütü
Anne sütü
Toplam
alan
almayan
Yaş Dağılımı (n=6364)
< 20 yaş
20-29 yaş
30-39 yaş
40-49 yaş
≥ 50 yaş
Toplam
0,33
13,24
31,10
26,68
28,65
100,00
1,28
10,11
27,73
27,05
33,83
100,00
0,36
13,14
31,00
26,69
28,81
100,00
13,67
5,80
60,69
14,54
4,45
0,46
0,39
100,00
22,02
7,62
53,48
8,38
8,50
0,00
0,00
100,00
13,94
5,86
60,46
14,35
4,58
0,44
0,38
100,00
73,60
26,40
100,00
73,46
26,54
100,00
73,59
26,41
100,00
7,64
92,36
100,00
11,28
88,72
100,00
7,75
92,25
100,00
0,16
15,55
35,62
48,68
100,00
0,38
24,76
27,12
47,74
100,00
0,17
15,84
35,35
48,65
100,00
78,64
17,81
3,53
0,02
100,00
73,57
22,88
3,55
0,00
100,00
78,48
17,97
3,53
0,02
100,00
Öğrenim Durumu (n=6364)
Okuryazar değil
Okuryazar
İlköğretim
Lise
Üniversite
Lisansüstü
Cevapsız
Toplam
Yerleşim Yeri (n=6364)
Kent
Kır
Toplam
Çalışma Durumu (n=6364)
Çalışıyor
Çalışmıyor
Toplam
Yaşayan Çocuk Sayısı (n=4624)
Hiç
1
2
≥3
Toplam
Sigara Kullanma Durumu (n=6364)
Hayır, hiç kullanmadım
Evet, kullanıyorum
İçiyordum bıraktım
Cevapsız
Toplam
“Anne sütü verdim” diyen kadınların oranının %31,10’unu 30-49 yaş grubundaki
kadınlar oluşturmaktadır. “Anne sütü vermedim” cevabını veren kadınların ise %33,83’ü 50
yaş üzerindedir.
“Anne sütü verdim” cevabını veren kadınların oranının %60,69’unu ilköğretim
mezunu kadınlar oluştururken bu oran üniversite eğitimi alan kadınlarda %4,45’dir.
97
Anne sütü alma durumu kent /kır ayrımında incelenecek olursa; anne sütü veren
kadınların %73,60’ı kentlerde yaşarken %26,40’ı kırsal bölgelerde yaşamaktadır.
Anne sütü veren kadınların %92,36’sı her hangi bir işte çalışmazken, %7,64’ü bir işte
çalıştığını belirtmiştir.
Anne sütü veren kadınların %48,68’i 3 ve üzeri yaşayan çocuğa sahiptir. Anne sütü
veren kadınların sigara kullanmayanlarının oranı %78,64 iken sigara kullananlarda bu oran
%17,81’dir.
Tablo 60: Kadınların Sahip Olmak İstedikleri Çocuk Sayısına Göre Temel Özelliklerinin
Dağılımı (%)
İstemiyor
Yaş Dağılımı (n=6364)
< 20 yaş
0,00
20-29 yaş
6,84
30-39 yaş
26,92
40-49 yaş
30,52
≥ 50 yaş
35,72
Toplam
100,00
Öğrenim Durumu (n=6364)
Okuryazar değil
15,57
Okuryazar
7,43
İlköğretim
62,36
Lise
10,41
Üniversite
3,37
Lisansüstü
0,33
Cevapsız
0,53
Toplam
100,00
Yerleşim Yeri (n=6364)
Kent
75,09
Kır
24,91
Toplam
100,00
Çalışma Durumu (n=6364)
Çalışıyor
9,18
Çalışmıyor
90,82
Toplam
100,00
1 çocuk
Sahip Olmak İstenen Çocuk Sayısı (n=4960)
2 çocuk
3 çocuk 4 ve üzeri çocuk Cevapsız
Toplam
0,64
26,75
37,42
22,40
12,78
100,00
0,67
18,78
36,92
23,05
20,57
100,00
1,39
16,24
31,11
26,26
25,01
100,00
0,38
9,05
21,88
26,66
42,02
100,00
1,49
20,99
25,90
19,15
32,46
100,00
0,70
15,21
31,02
25,38
27,68
100,00
3,54
3,17
49,14
28,80
14,66
0,60
0,10
100,00
6,41
3,59
58,98
22,23
7,67
0,87
0,25
100,00
10,15
4,63
68,32
12,14
3,60
0,63
0,53
100,00
31,64
9,61
50,43
6,69
1,41
0,00
0,23
100,00
19,35
5,90
52,80
16,36
4,25
0,00
1,34
100,00
13,52
5,56
59,15
15,58
5,30
0,53
0,38
100,00
79,04
20,96
100,00
77,29
22,71
100,00
73,32
26,68
100,00
66,87
33,13
100,00
68,85
31,15
100,00
73,99
26,01
100,00
14,33
85,67
100,00
11,90
88,10
100,00
6,51
93,49
100,00
3,33
96,67
100,00
5,43
94,57
100,00
8,66
91,34
100,00
Tek çocuk sahibi olmak isteyen kadınların %37,42’si 30-39 yaş grubunda yer alırken, 2
çocuk sahibi olmak isteyenlerin bu yaş grubundaki oranı %36,92, 3 çocuk sahibi olmak
isteyenlerin bu yaş grubundaki oranı ise %31,11’dir.
Hiç çocuk sahibi olmak istemeyenlerin %62,36’sı ilköğretim mezunu ,%10,4’ü ise lise
mezunlarıdır. 4 ve üzeri çocuk sahibi olmak isteyenlerin %31,64’i okuryazar olmayanlar, yine
4 çocuk ve üzerinde çocuk sahibi olmak isteyenlerin %50,43’ü ilköğretim mezunlarıdır.
Sahip olunmak istenen çocuk sayılarının yüzdesel dağılımları yerleşim yerlerine göre
incelendiğinde, kentlerde yaşayan kadınların oranlarının kırsalda yaşayan kadınlara göre
daha yüksek olduğu görülmektedir.
98
Sahip olunmak istenen çocuk sayılarının yüzdesel dağılımları kadınların çalışma
durumlarına göre incelendiğinde, çalışmayan kadınlarda oranların çalışan kadınlara göre
daha yüksek olduğu görülmektedir.
Tablo 61: Kadınların Vajinal akıntı Özelliklerine Göre Temel Özelliklerinin Dağılımı (%)
Akıntı Var
Yaş Dağılımı (n=6364)
< 20 yaş
20-29 yaş
30-39 yaş
40-49 yaş
>≥ 50 yaş
Toplam
Öğrenim Durumu (n=6364)
Okuryazar değil
Okuryazar
İlköğretim
Lise
Üniversite
Lisansüstü
Cevapsız
Toplam
Yerleşim Yeri (n=6364)
Kent
Kır
Toplam
Çalışma Durumu (n=6364)
Çalışıyor
Çalışmıyor
Toplam
İlk Evlilik Yaşı (n=4960)
< 15 yaş
15-19 yaş
20-24 yaş
25-29 yaş
> 29 yaş
Toplam
Vajinal Akıntı (n=6364)
Akıntı Yok
Cevapsız
Toplam
9,74
29,23
28,40
21,17
11,46
100,00
13,43
22,60
22,68
18,23
23,07
100,00
7,81
9,20
10,63
21,61
50,75
100,00
12,35
24,21
24,06
19,08
20,31
100,00
12,63
4,33
53,73
20,16
8,65
0,33
0,18
100,00
9,41
4,42
49,23
22,86
12,82
0,79
0,48
100,00
20,87
7,59
43,88
22,41
4,94
0,00
0,32
100,00
10,45
4,44
50,38
22,12
11,57
0,65
0,40
100,00
73,33
26,67
100,00
74,68
25,32
100,00
76,27
23,73
100,00
74,34
25,66
100,00
8,34
91,66
100,00
10,51
89,49
100,00
2,12
97,88
100,00
9,80
90,20
100,00
2,90
50,93
35,27
8,96
1,94
100,00
3,21
45,98
37,97
9,87
2,96
100,00
5,76
53,22
31,85
7,55
1,63
100,00
3,17
47,52
37,09
9,57
2,64
100,00
“Vajinal akıntım var” diyen kadınların %29,23’ünü 20-29 yaş grubundaki kadınlar
oluştururken, bu oranı %28,40 ile 30-39 yaş grubunda yer alan kadınlar,% 21,17 ile 40 -49 yaş
grubunda yer alan kadınlar ve %11,46 ile 50 ve üzeri yaş grubundaki kadınlar takip
etmektedir. Vajinal akıntının varlığını ifade eden kadınların %9,74’ü ise 20 yaş altında yer
almaktadır.
Vajinal akıntının varlığını %53,73 ile ilköğretim mezunu kadınlar oluştururken bu
oran üniversite eğitimi alan kadınlarda %8,65’dir.
Vajinal akıntı yaşamadığını ifade eden kadınların %74,68’i kentlerde yaşarken bu
oran kırsalda yaşayan kadınlarda %25,32’dir.
99
Vajinal akıntısı olduğunu söyleyen kadınların %91,66’sı her hangi bir işte
çalışmamaktadır.
“Vajinal akıntım var” diyen kadınların %50,93’ünü ilk evlik yaşı 15-19 yaş grubunda
olan kadınlar oluşturmaktadır. “Vajinal akıntım yok” diyen kadınların %37,97’sinin ise 20-24
yaş grubundaki kadınlar olduğu görülmektedir.
Tablo 62: Kadınların AP yöntemleri kullanımlarına Göre Temel Özelliklerinin Dağılımı
(%)
Evet
Yaş Dağılımı (n=6364)
< 20 yaş
20-29 yaş
30-39 yaş
40-49 yaş
≥ 50 yaş
Toplam
Öğrenim Durumu (n=6364)
Okuryazar değil
Okuryazar
İlköğretim
Lise
Üniversite
Lisansüstü
Cevapsız
Toplam
Yerleşim Yeri (n=6364)
Kent
Kır
Toplam
Çalışma Durumu (n=6364)
Çalışıyor
Çalışmıyor
Toplam
AP Yöntemi Kullanımı (n=4960)
Hayır
Cevapsız
Toplam
0,26
14,21
34,74
28,31
22,47
100,00
1,57
17,17
23,72
19,90
37,64
100,00
0,00
12,73
40,68
13,88
32,70
100,00
0,70
15,21
31,02
25,38
27,68
100,00
8,93
5,07
61,44
17,91
5,64
0,71
0,29
100,00
22,32
6,46
54,88
10,90
4,71
0,19
0,55
100,00
14,57
7,31
49,38
28,75
0,00
0,00
0,00
100,00
13,52
5,56
59,15
15,58
5,30
0,53
0,38
100,00
79,94
20,06
100,00
62,37
37,63
100,00
86,86
13,14
100,00
73,99
26,01
100,00
9,72
90,28
100,00
6,74
93,26
100,00
0,00
100,00
100,00
8,66
91,34
100,00
Her hangi bir aile planlaması yöntemini kullanan kadınların %14,21’ini 20-29 yaş
grubundaki kadınlar oluştururken bu oranı %34,74 ile 30-39 yaş grubunda yer alan
kadınlar,% 28,31 ile 40 -49 yaş grubunda yer alan kadınlar izlemektedir.
Aile planlaması yöntemi kullandığını ifade eden kadınların %8,93’ünü okuryazar
olmayan kadınlar oluşturmaktadır. Aile planlama yöntemi kullanmayan %10,90’lık kısım ise
lise mezunudur.
Aile planlaması yöntemlerini kullandığını ifade eden kadınların %79,94’ü kentlerde
yaşarken bu oran kırsalda yaşayan kadınlarda %20,06’dır.
Aile planlaması yöntemlerini kullanmadığını söyleyen kadınların %93,26’sı her hangi
bir işte çalışmamaktadır.
100
Tablo 63: Kadınların Modern/Geleneksel AP Yöntemleri Kullanımlarına Göre Temel
Özelliklerinin Dağılımı (%)
Aile Planlaması Yöntemi* (n=2024)
Modern Yöntemler
Geleneksel Yöntemler
Yaş Dağılımı (n=6364)
< 20 yaş
20-29 yaş
30-39 yaş
40-49 yaş
≥ 50 yaş
Toplam
Öğrenim Durumu (n=6364)
Okuryazar değil
Okuryazar
İlköğretim
Lise
Üniversite
Lisansüstü
Cevapsız
Toplam
Yerleşim Yeri (n=6364)
Kent
Kır
Toplam
Çalışma Durumu (n=6364)
Çalışıyor
Çalışmıyor
Toplam
Toplam
0,30
17,49
46,18
29,66
6,37
100,00
0,16
16,06
43,45
32,45
7,88
100,00
0,27
17,22
45,66
30,19
6,66
100,00
6,66
4,14
59,76
21,39
7,05
0,76
0,24
100,00
5,26
5,12
66,77
19,47
2,76
0,62
0,00
100,00
6,40
4,33
61,09
21,03
6,24
0,73
0,19
100,00
80,43
19,57
100,00
85,61
14,39
100,00
81,41
18,59
100,00
10,20
89,80
100,00
7,57
92,43
100,00
9,70
90,30
100,00
*İlgili soruyu yanıtlayan ve halen kullanmakta oldukları AP yöntemlerini belirten
kadınlar arasında en az bir tane modern yöntem kullanılıyor ise modern yöntem kullanımı
kategorisinde birleştirilmiş olup geleneksel yöntemler kategorisi içerisinde sadece geleneksel
yöntem kullanan kadınlar yer almaktadır.
Modern yöntem kullandığını belirten kadınların %46,18’lik oranla 30-39 yaşında
olduğu görülürken, geleneksel yöntem kullanan aynı yaş grubu kadınlarında bu oran
%43,45’dir.
Modern ve geleneksel AP yöntemi kullandığını belirten kadınların öğrenim düzeyleri
yüksek oranda ilköğretimdir.
Modern ve geleneksel AP yöntemi kullanımına göre yerleşim yerleri dağılımı
incelendiğinde; modern yöntem kullanan kadınların %80,43’ü kentlerde, %19,57’si ise kırsal
alanda yaşamaktadır.
Modern ve geleneksel AP yöntemi kullanımına göre kadınların çalışma durumlarına
bakıldığında; modern yöntem kullanan kadınların %89,80 oranında çalışmadığı görülürken,
geleneksel yöntem kullanan kadınlarda bu oran %92,43’dür.
101
Tablo 64: Kadınların Menopoz Yaşlarına Göre Temel Özelliklerinin Dağılımı (%)
Öğrenim Durumu (n=6364)
Okuryazar değil
Okuryazar
İlköğretim
Lise
Üniversite
Lisansüstü
Cevapsız
Toplam
Yerleşim Yeri (n=6364)
Kent
Kır
Toplam
Çalışma Durumu (n=6364)
Çalışıyor
Çalışmıyor
Toplam
BKI (n=6364)
Zayıf
Normal
Fazla Kilolu
1, Sınıf Obez
2, Sınıf Obez
Obez Üstü
Toplam
Menopoz Yaşı (n=1452)
> 54 yaş
Hatırlamıyor
< 40 yaş
40-54 yaş
Toplam
16,87
10,80
63,43
7,27
0,55
0,00
1,08
100,00
24,81
8,38
58,36
6,17
1,99
0,08
0,21
100,00
27,88
16,21
45,59
9,96
0,35
0,00
0,00
100,00
16,74
24,66
54,79
3,81
0,00
0,00
0,00
100,00
24,09
9,11
58,27
6,42
1,76
0,07
0,29
100,00
69,24
30,76
100,00
69,15
30,85
100,00
66,02
33,98
100,00
67,64
32,36
100,00
69,01
30,99
100,00
2,38
97,62
100,00
2,36
97,64
100,00
0,00
100,00
100,00
0,00
100,00
100,00
2,23
97,77
100,00
1,91
13,84
38,45
29,60
13,78
2,43
100,00
0,99
17,71
38,84
27,62
14,35
0,49
100,00
0,00
18,30
41,76
23,78
14,11
2,06
100,00
0,00
22,10
40,12
37,78
0,00
0,00
100,00
1,03
17,40
38,94
27,75
14,14
0,74
100,00
Menopoz yaşı 40 yaşın altında olan kadınların %63,43’ü ilköğretim mezunudur.
Menopoz yaşı 54 yaşın üzerinde olanların %45,59’u yine ilköğretim mezunu kadınlardan
oluşmaktadır.
Kadınların menopoz yaşlarının dağılım oranları kentlerde yaşayan kadınlarda
kırsalda yaşayan kadınlara göre daha yüksektir. Menopoz yaşı 40’ın altında olan kadınların
%69,24’ü kentlerde yaşamakta iken, bu oran kırsalda yaşayan kadınlarda %30,76’dır.
Kadınların menopoz yaşlarının dağılım oranlarının çalışmayan kadınlarda çalışan
kadınlara göre daha yüksek olduğu görülmektedir. 40-54 yaş grubunda menopoz yaşayan
kadınların %97,64’ü çalışmayan kadınlardır.
Kadınların menopoz yaşlarının dağılım oranları beden kitle indeksleri ile
incelendiğinde; 54 yaş üzerinde menopoza giren kadınların %41,76’sı fazla kilolu, %23,78’i
ise 1. sınıf obez grubunda yer alan kadınlardan oluşmaktadır.
102
Tablo 65. Kadınların İnfertilite Durumlarına Göre Temel Özelliklerinin Dağılımı (%)
Hayır
Yaş Dağılımı (n=6364)
< 20 yaş
20-29 yaş
30-39 yaş
40-49 yaş
≥ 50 yaş
Toplam
Öğrenim Durumu (n=6364)
Okuryazar değil
Okuryazar
İlköğretim
Lise
Üniversite
Lisansüstü
Cevapsız
Toplam
Yerleşim Yeri (n=6364)
Kent
Kır
Toplam
Çalışma Durumu (n=6364)
Çalışıyor
Çalışmıyor
Toplam
İlk Evlilik Yaşı (n=4960)
< 15 yaş
15-19 yaş
20-24 yaş
25-29 yaş
> 29 yaş
Toplam
İnfertilite (n=4960)
Evet
Cevapsız
Toplam
0,73
15,01
30,66
25,59
28,01
100,00
0,23
20,04
36,95
21,56
21,22
100,00
0,00
10,44
36,49
24,27
28,80
100,00
0,70
15,21
31,02
25,38
27,68
100,00
13,43
5,78
59,12
15,42
5,34
0,54
0,37
100,00
13,35
2,20
61,44
18,30
4,15
0,00
0,55
100,00
23,42
0,00
49,40
17,22
7,31
2,65
0,00
100,00
13,52
5,56
59,15
15,58
5,30
0,53
0,38
100,00
73,45
26,55
100,00
82,73
17,27
100,00
84,22
15,78
100,00
73,99
26,01
100,00
8,39
91,61
100,00
13,05
86,95
100,00
13,34
86,66
100,00
8,66
91,34
100,00
3,16
47,75
36,99
9,56
2,53
100,00
3,49
44,90
38,68
7,91
5,02
100,00
1,89
37,13
39,68
19,97
1,33
100,00
3,17
47,52
37,09
9,57
2,64
100,00
İnfertilitesi olan kadınların %36,95’i 30-39 yaş grubunda yer alırken, 20-29 yaş
grubunda yer alan kadınlarda bu oran %20,04’dür.
Soruya “evet” cevabı veren kadınların %4,15’ini üniversite mezunları %61,44’ünü ise
ilköğretim mezunları oluşturmaktadır.
İnfertilitesi olan kadınların yüzdesel dağılımları yerleşim yerlerine göre
incelendiğinde, kentlerde yaşayan kadınların oranlarının kırsalda yaşayan kadınlara göre
daha yüksek olduğu görülmektedir.
İnfertilitesi olmayan kadınların yüzdesel dağılımları kadınların çalışma durumlarına
göre incelendiğinde, infertilitesi olmayan kadınların % 91,61’i çalışmayan kadınlardan
oluşurken, %8,39’u çalışan kadınlardır.
İnfertilitesi olan kadınların %44,90’ını ilk evlilik yaşı 15-19 yaş grubunda olan
kadınlar oluşturmaktadır. 25-29 yaş grubunda bu oran %7,91’dir.
103
7. ANKET SORU FORMU
SAĞLIK ARAŞTIRMALARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
KADIN SAĞLIĞI ARAŞTIRMASI
ANKET FORMU
2013
Ankara
104
KADIN SAĞLIĞI ARAŞTIRMASI
Durum
Etkin, ulaşılabilir ve kaliteli bir sağlık sistemi, nitelikli bir toplum için vazgeçilmezdir.
Çağdaş sağlık hizmeti anlayışı, öncelikle sağlığı korumaya ve geliştirmeye yöneliktir. Bu
anlamda kadın sağlığı ve bunu etkileyen faktörlerin belirlenmesi yapılacak sağlık
politikalarının ve uygulamalarının kanıt temelli, ihtiyaca yönelik olmasına katkı verecektir.
Kadın sağlığının düzeyini yükseltmek, daha sağlıklı kadınlar, çocuklar ve aileler için bir
dünyada yaşamak için sağlıklı toplumlar bütün insanların ve bütün ülkelerin özlemidir.
Kadının yaşam döngüsünde en uzun dönemi oluşturan doğurganlık çağı (15-49 yaş grubu)
15 ve yukarı yaşta bulunan toplum nüfusun %38’ini, yine aynı yaş grubunda bulunan
kadınların
%77’sini oluşturmaktadır. Bu bağlamda kadın sağlığı açısından, özellikle
üreme sağlığı hizmetleri önemlidir.
Üreme sağlığında yaşam boyu yaklaşımı sadece annelikle sınırlı değildir. Bu yaklaşımın
kapsamında adölesanlar ve genç kızların sağlığı ile ileri yaştaki postmenopozal kadınlar da
girmektedir. Belirtilen bu dönemde bireylerin sağlığının geliştirilmesi koruyucu sağlık
uygulamaları konusunda etkili müdahaleler ile mümkündür.
Amaç:
T.C. Sağlık Bakanlığı, Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü yerel ve ulusal ölçeklerde
sağlığın
geliştirilmesi
programlarının
planlanmasında
kullanılabilecek
veri
oluşturulmasını sağlayacak Türkiye’de kadın sağlığı ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi
araştırmasında;
 Kadın sağlığına ilişkin özellikleri saptamak,
 Kadın sağlığını etkileyen ilgili faktörler belirlenmek
 Sağlık politikalarının geliştirilmesinde, kadın sağlığına ilişkin kanıta dayalı bilgi edilmesi
amaçlanmaktadır.
105
HANE HALKI FORMU
ANKET No:
Başlangıç/Bitiş Saati: ….:…./ ….:….
Blok No:
İl:
Cadde/Sokak:
İlçe:
Tarih: ……/ …… / 2013
Hane Sıra No:
Bucak:
Köy:
Dış Kapı
No:
Bina Site Adı:
Anketör Adı Soyadı
Aşağıdaki ilgili maddeleri işaretleyiniz.
1: Hanehalkı evde bulunamadı
2: Hanehalkı üyeleri seyahatte
3:Hanehalkı üyelerinin evde gidiş geliş saatleri
çok düzensiz
4. Evde bulunmama nedeni alınamadı
5: Hanehalkı görüşmeyi reddetti
6: Meşgul, vakti yok
7: Anketin yararına inanmıyor
8: Bilgi vermekten kaçınıyor
9: Mazaret göstermeksizin görüşmeyi reddetti
10: Hanehalkı üyelerinden cevap verebilecek
nitelikte kimse bulunamadı (15-65 yaş grubunun
olmaması, erkek, hasta, yaşlı, özürlü vb.)
11: Görüşmeyi yarıda bıraktı
12: Adres ikinci konut, sürekli ikamet eden yok
(yazlık, mevsimlik
13: Boş konut
14: İşyeri
15: İnşaat, boş arsa, yıkık, harabe vb.
16: Adres bulunamadı
17: Diğer (belirtiniz)……………………
SÜPERVİZÖR
Yerleşim Yeri
1.Kent 2.Kır 3.Köy
Mahalle:
İç Kapı No:
İmzası
1.Ziyarette 2.Ziyarette
1.Ziyarette 2.Ziyarette
1.Ziyarette 2.Ziyarette
3.Ziyarette
3..Ziyarette
3.Ziyarette
2.Ziyarette
2.Ziyarette
2.Ziyarette
2.Ziyarette
2.Ziyarette
2.Ziyarette
2.Ziyarette
3.Ziyarette
3.Ziyarette
3.Ziyarette
3.Ziyarette
3.Ziyarette
3.Ziyarette
3.Ziyarette
1.Ziyarette 2.Ziyarette
1.Ziyarette 2.Ziyarette
3.Ziyarette
3.Ziyarette
1.Ziyarette 2.Ziyarette
1.Ziyarette 2.Ziyarette
1.Ziyarette 2.Ziyarette
1.Ziyarette 2.Ziyarette
1.Ziyarette 2.Ziyarette
Adı Soyadı
3.Ziyarette
3.Ziyarette
3.Ziyarette
3.Ziyarette
3.Ziyarette
İmzası
1.Ziyarette
1.Ziyarette
1.Ziyarette
1.Ziyarette
1.Ziyarette
1.Ziyarette
1.Ziyarette
İyi günler, benim adım ……… . Sağlık Bakanlığı ile işbirliği içinde Türkiye’de kadın sağlığı ile ilgili bir
araştırma yapıyoruz. Sizinle konuşmak ve size bazı sorular sormak istiyorum. Siz bu çalışma için tesadüfi
olarak seçildiniz. Bu araştırma süresince kimliğinizle ilgili kayıtlar kesinlikle gizli tutulacaktır ve
hiçbir rapor / yayında sizin adınız geçmeyecektir. Soruları gönüllü olarak ve dikkatle yanıtlamanız
Türkiye’de kadın ve kız çocuklarının sağlığının geliştirilmesine önemli katkı sağlayacaktır.
Adı Soyadı:
Görüşülen Kişi Telefon No:
Ev:
GSM:
106
ANKET FORMU
Lütfen anketi cevap numarasını daire içine alarak ya da boş bırakılan yerlere cevabını okunaklı bir şekilde
yazarak doldurunuz. Bazı belirtilen sorularda kod listesini kullanarak doldurunuz
Hanenizde kaç kişi yaşıyor? ………
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Hanenizde 15-65 yaş arası kaç kadın yaşıyor?……….
A.Sosyo-demografik Özelliklere İlişkin Sorular
………….yaş
1. Okur yazar değil
4. Lise
2. Okur yazar
5. Üniversite
Öğrenim durumunuz nedir?
3. İlköğretim
6. Lisansüstü
1. Evli
2. Eşinden ayrılmış
Medeni durumunuz nedir?
3. Eşi vefat etmiş
4. Hiç evlenmemiş (6. Soruya geçiniz)
5. Diğer………………….
İlk evlenme yaşınız nedir?
……………yaş
Toplam evlilik süreniz nedir?
……………yıl
Sosyal güvenceniz var mı?
1.Var
2.Yok
A.Çalışıyor
1. Düzenli ücretli
çalışanlar
B. Çalışmıyor (Soru
2. Yevmiyeli (gündelik)
9’a geçiniz)
1.
Kendi evinin işleriyle
çalışanlar
meşgul (ev hanımı)
3. Mevsimsel çalışanlar
Şu an herhangi bir gelir getirici işte
4. Çıraklar, kursiyerler ve 2. Öğrenci
çalışıyor musunuz?
3. Emekli
stajyerler (ücretle
4. İşsiz
çalışanlar)
5. Diğer…………….
5. İşverenler
6. Kendi hesabına
çalışanlar
7. Diğer………..
Çalışma şekliniz nedir? (günde kaç saat ve
.…………saat/gün ………..gün/hafta
haftada kaç gün çalıştığınızı yazınız)
Ekonomik durumunuzu nasıl
1.İyi
2.Orta
3.Kötü
değerlendirirsiniz?
1. Bir kişi
2. İki kişi
3. Üç kişi
4. Dört
Hanenize Gelir Getiren Kişi Sayısı
kişi ve +
İL:…………………………………………
12 yaşına kadar en uzun süre yaşadığınız
1.İl merkezi 2.İlçe merkezi
3.Bucak-köy 4.
yer neresidir?
Yurtdışı (……….)
Kaç yaşındasınız:
Aile tipiniz nedir?
Sigara kullanır mısınız?
1. Çekirdek aile (anne-baba-çocuklar
2. Geniş Aile (aile büyükleri/akraba ile birlikte)
3. Parçalanmış aile (anne-baba ayrı)
B. Alışkanlıklara İlişkin Sorular
1. Hayır, hiç kullanmadım (17. soruya geçiniz)
2. Evet, kullanıyorum
3. İçiyordum bıraktım (1………ay/hafta/yıl önce,
2……….adet/gün)
107
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
Sigaraya kaç yaşında başladınız?
Ne zamandır sigara
kullanıyorsunuz/Kullanıyordunuz?
Günde kaç adet sigara
içersiniz/içiyordunuz?
………………yaş
……………….yıl
……………adet
C. Genel Tıbbi ve Aile Öyküsüne İlişkin Sorular
……………………..cm
Boyunuz nedir?
Kilonuz nedir?
………………………kg
Doktor tarafından tanı konmuş süreğen
1. Evet
2. Hayır
(kronik) bir hastalığınız var mı?
1. Şeker
2. Troid (Guatr)
Cevabınız “Evet” ise ne tür bir kronik
3. Astım
hastalığınız var? (birden çok yanıt
4. Romatizma
işaretlenebilir)
Belirtiniz……………….)
5. Hipertansiyon
(belirtiniz………… )
21.
(21.soruya geçiniz)
6 Kalp
7. Depresyon
8. HIV-AIDS
9. Kanser
10. Engellilik
11. Diğer :
…………….
Yakın Akrabalarınızda aşağıdaki hastalık türlerinden olanları
belirtiniz.(Aşağıdaki tablo dışındaki kişiler için bilgi almayınız)
Yok Anne Baba Büyü Büyü Kardeş Kard Teyze/H Amca/D
k
k
(kız)
eş
ala
ayı
Anne Baba
(erke
k)
1-Meme Kanseri
2-Rahim ağzı
kanseri
3-Rahim kanseri
4-Yumurtalık
kanseri
5-Şeker hastalığı
6-Tansiyon Hastalığı
7-Kalp Hastalığı
8-Diğer ………
D. Menstrual Özelliklere İlişkin Sorular
Formun bu kısmını doldururken kadın ile yalnız görüşmeniz uygun olacaktır. Yakınında başka kimse
olmamasına özen gösterin. Gerekirse soruların kişisel sorular olduğunu söyleyerek ayrı bir yerde
(mutfak, salon vb) görüşün
Şimdi size adet dönemini ile ilgili bazı sorular soracağım. Anketin bu bölümünden elde edilecek bilgiler
kadınların adet düzeni ile ilgili önemli sonuçlara ulaşılmasını sağlayacaktır. Lütfen sorulara mümkün
olduğunca içtenlikle cevap vermeye çalışınız.
1. Az miktarda berrak, kokusuz ve renksiz
2. Beyaz, kesik, süt kıvamında
Vajinal akıntınızın özelliği aşağıdakilerden 3. Yeşilimsi sarı renkte, kötü kokulu, köpüklü ve
22. hangisine uymaktadır?
bol miktar
4. Grimsi beyaz, balık gibi kötü kokulu az
miktarda
5. Diğer……………………………………………
108
23.
24.
25.
26.
27.
NEDENİ
1. Henüz adet görmeye
başlamadım
1. Evet
2. Gebeyim ( ………ay)
Adet görüyor musunuz?
2. Hayır
2. Lohusayım
(38.soruya geçiniz)
3. Menopozdayım (en az 12
ay adet görmeyen)
4. Diğer…..
1.………………yaş
2. Hatırlamıyor
Adet kanamanız kaç yaşında başladı?
1.Evet 2. Hayır (27.soruya geçiniz)
3.
İlk adetinizi olmadan önce adet dönemiyle
ilgili bilginiz var mıydı?
Hatırlamıyor
1.Annemden
5. Sağlık personelinden
Cevabınız “Evet” ise bilgiye nereden 2.
6. Medyadan
ulaştınız?
Arkadaşlarımdan
7.Okuldan
(Birden fazla seçenek işaretlenebilir)
3.Ablamdan
8.Diğer………………………
4. Kitap-dergiden
Adetin yaklaşık 1 hafta öncesinde rahatsızlık yaşıyor
musunuz/yaşıyor muydunuz?
1. Evet 2. Hayır (29. soruya geçiniz)
3. Hatırlamıyor
28.
Adet öncesinde ne tür rahatsızlık/lar
yaşıyorsunuz/yaşıyordunuz?
(Birden fazla seçenek işaretlenebilir)
29.
Adet kanamalarınız düzeni aralıklarla mı
olur/ olurdu?
1. Baş ağrısı
5. Ağlama isteği
2. Karında şişlik,
6. Halsizlik
ağrı
7. Bulantı-kusma
3. Gerginlik
8. İştah bozukluğu
4. Memede şişkinlik,
9. Diğer ………………..
ağrı
1. Evet düzenli
2. Hayır düzensiz (ne zamandır…….) 3.
Hatırlamıyor
Adet kanamalarınız yaklaşık kaç gün
sürer/sürerdi?
Kaç günde bir adet görüyorsunuz?
Adetinizin kaç günü yoğun kanamalı
1-Ortalama kaç gün sürer……gün 2.En az kaç
gün.......... 3.En fazla kaç gün……….. 4.Bilmiyor
1.……………gün
2. Bilmiyor
1.………………gün
2.
olur/du?
Hatırlamıyor/Bilmiyor
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
Adet kanamalarınızla ilgili olarak hiç tedavi
olmanız gerekti mi?
İki adet arasında lekelenmeniz oluyor
mu/oluyor muydu?
Adet döneminde sancınız oluyor
mu/muydu?
Adet sancısı sizi günlük işlerinizden
alıkoyuyor mu/muydu?
Adet döneminde kullandığınız ürün ve
değiştirme sıklığınız nedir?
1. Hayır, gerekmedi
2. Evet, tedavi oldum
1. Evet (………..gün sürer)
2. Hayır
3.
Hatırlamıyor
1. Evet
2. Hayır (37.soruya geçiniz) 3. Hatırlamıyor
1.Evet
2.Hayır
3.Bazen
4.
Hatırlamıyor
1.Hazır ped
Değiştirme Sıklığı
(ortalama)
2. Bez
1. Saatte 1-2 kez
3.
2. Günde 4-6 kez
Diğer…………………
3. Günde 4 den az
……..
Ailenizde (anne, kardeş, teyze, hala.vb) 40
yaşından önce adetten kesilen bir kişi var 1. Evet
mı?
E. Menopoza ilişkin Sorular
2. Hayır
3. Bilmiyor
109
Bu bölümü menopoza girenler cevaplayacaktır. Menopoza girmeyenler için F. Obstetrik özellikler
bölümüne geçiniz
Menopoza girdiniz mi? (En az 1 yıl adet
2.Hayır (F.Obstetrik
39. görmeyen kadınlar menopoza girmiş kabul
1.Evet
özellikler bölümüne
edilecektir)
geçiniz)
40.
Menopoza giriş şekliniz nedir?
41.
Kaç yaşında menopoza girdiniz?
42.
43.
44.
1.Doğal
2.Cerrahi
Rahimyumurtalıkların
cerrahi olarak
çıkarılması
……………………yaş
Menopoz döneminde hormon kullandınız
1.Evet …………………(ay/yıl)
mı?
Hatırlamıyor
Menopoz sonrası kanamanız oldu mu?
Menopoz döneminde yandaki sorunlardan
hangi/hangilerini yaşadınız?
(Birden fazla seçenek işaretlenebilir)
2.Hayır
3.
1.Evet ………(ay/yıl) 2. Hayır 3.
Hatırlamıyor/bilmiyor
1. Sorun yaşamadım
2. Sıcak
basması/terleme
3. Sinirlilik
4. Kemik erimesi
5. Kilo artışı
6. Ağrılı cinsel ilişki
7. Cinsel isteksizlik
8. Vajinal (hazne)
kuruluk
9. İdrar kaçırma
(aksırır, öksürür,
gülerken, bir şey
kaldırırken kaçırma,
ya da tuvalet hissi
geldiğinde
yetişememe vb)
10. Memede kist
11.
Diğer………………….
F. Obstetrik Özelliklere İlişkin Sorular
UYARI!!! Bu bölümden itibaren yer alan sorular evlilik deneyimi (evli, dul, boşanmış) olanlara
yönlendirilecektir. Evlilik deneyimi olmayanların anketi burada bitmiştir…. Teşekkür ederiz.
Toplam gebelik sayınız nedir? (canlı doğum, kürtaj, ………………(gebelik yoksa 74. Soruya
45. düşük, ölü doğum dahil olmak üzere 46,47,48, geçiniz.) (Halen gebelik varsa toplama
ilave ediniz)
49.soruların toplamı olacaktır)
……………………
46. Canlı doğum sayınız nedir?
Toplam düşük (kendiliğinden) sayınız nedir?
(düşük yapmamış ise 0 yazınız) (hamilelikte 5 ve
47.
……………………
altı aydan az sürede bebek kaybı olmuşsa düşük
olarak kabul edilir. )
Toplam kürtaj (isteyerek düşük) sayınız nedir?
……………………
48.
(kürtaj yapmamış ise 0 yazınız)
Toplam ölü doğum sayınız nedir? (ölü
doğum yok ise 0 yazınız) (Anne karnında
49.
……………………
ya da doğum esnasında ölen çocuk ölü
doğum kabul edilir)
50.
İlk gebelik yaşınız?
1.……….yaş
2. Bilmiyor
……………………
51. Yaşayan çocuk sayınız nedir?
52.
Ölen çocuk sayısınız nedir? (ölen çocuk yok .……………………
110
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
ise 0 yazınız) (Doğum sonrası ölen)
Doğumsal
problemi
olan
(sakat)
bebek
1.Evet
2.Hayır
doğurdunuz mu?
Hiç erken doğum yaptınız mı? (7 ay ve altı)
1.Evet
2.Hayır
3. Bilmiyor
İri bebek doğurdunuz mu? (4500 gr ve üzeri)
1.Evet
2.Hayır
3. Bilmiyor
Düşük doğum ağırlıklı bebeğiniz oldu mu?
1.Evet
2.Hayır
3. Bilmiyor
(2500 gr ve altı)
Çoğul gebeliğiniz oldu mu? (ikiz, üçüz doğum)
1.Evet
2.Hayır
3. Bilmiyor
58- 76 Aralığındaki Sorular Son Gebeliğe İlişkin sorulardır. (Cevapları son gerçekleştirdiğiniz
doğuma göre veriniz.)
…………………yaş
Son gebelik yaşınız nedir?
Bir önceki gebeliğiniz ile şu anki
gebeliğiniz arasındaki süre nedir?
Son gebeliğinizde doğum öncesi
kontrollere gittiniz mi?
Doğum öncesi bakımı kim/kimlerden
aldınız?
(Birden fazla seçenek işaretlenebilir)
1.İki yılın üzeri
2.İki yılın altı
3.Tek
çocuk
1. Evet (kaç kez………………………) 2. Hayır (64.
soruya geçiniz)
3. Ebe
1. Hekim
4.Diğer
2. Hemşire
…………………………
Ne tür doğum öncesi bakım hizmeti
aldınız?
(Birden fazla seçenek işaretlenebilir)
1. Ultrason
2. Boy-kilo ölçümü
3. Kan tetkiki
4.Çocuk kalp sesini dinleme
5. İdrar tetkiki
Gebelik takibine ilk olarak hangi haftada
başladınız?
6. Tarama testleri
7. Fizik muayene
8. Aşı
9.Tansiyon takibi
10. Danışmanlık-eğitim
11.Diğer…………………………
…..
…............................hafta (65. Soruya geçiniz)
64.
Doğum
öncesi
kontrole
gitmeme
1.Bir sorunum olmadı
nedeniniz?
2.Sağlık kuruluşu uzaktı
(Birden fazla seçenek işaretlenebilir)
3.Maddi-olanaksızlıklar
65.
Son gebeliği isteyerek mi planladınız?
1.Evet
66.
Gebeliğinizde sağlık sorunu yaşadınız mı?
1.Evet 2. Hayır (68.soruya geçiniz)
67.
Ne tür sağlık sorunu yaşadınız?
(Birden fazla seçenek işaretlenebilir)
68.
Doğum yapma şekliniz nedir?
4.Korktuğumdan
5.Utandığımdan
6.Diğer………
2. Hayır
1. Kansızlık (hb:<10 gr/dl) 6. Kan uyuşmazlığı
2. Şeker hastalığı
7. Vajinal kanama
(≥20 hft)
3. Enfeksiyon-ateş
8. Aşırı bulantı
kusma
4.Kaza-travma
9.Gebelik guatr
(tiroit)
5. Tansiyon hastalığı
10.Diğer……………………
1.Sezaryen 2. Normal (vajinal) doğum (70.
Soruya geçiniz)
69.
Sezaryen nedeniniz?
1.Kendi isteğimle
2. Hekim isteğiyle
……………………….
3.Tıbbi nedenlerle
4. Diğer
111
1.Evde 2.Sağlık kuruluşunda 3.
70.
Doğumu nerede yaptınız?
Diğer………………..
71.
Doğum sonu dönemde sağlık sorunu yaşadınız mı?
72.
Ne tür sağlık sorunu yaşadınız?
(Birden fazla seçenek işaretlenebilir)
73.
Emzirme durumunuz nedir?
74.
75.
1.Evet
2. Hayır (73. Soruya geçiniz)
1. Doğum sonu huzursuzluk, kaygı
2. Doğum sonu psikoz
3. Ateş yükselmesi-enfeksiyon
4. Doğum sonu kanamanın aşırı olması ya da
uzaması
5.Tansiyon yüksekliği
6.Meme sorunları (meme iltihabı, meme ucunda
çatlak, vb….)
7.
Diğer……………………
1) İlk süt/ağız sütü verdiniz mi? ( 1. Evet 2.
Hayır)
2) Ne kadar süre emzirdiniz ……………………ay
3) Sadece anne sütü….ay
4) Anne sütü+ ek gıdalar………..ay
5) Emzirmeye başlama
zamanı…………(haftada/ayda)
6) Emzirmenin sonlanma zamanı……
(haftada/ayda)
7) Sadece mama …..ay
Sahip olmak istediğiniz çocuk sayınız
.....................
nedir? (çocuk sahibi olmak istemiyorsanız
ise 0 yazınız)
1.Evet 2. Hayır (G. Gebelikten
Eşinizle akrabalık bağınız var mı?
Korunma/Kontraseptif Yöntem Kullanımına
İlişkin Sorulara geçiniz.)
1.Amca oğlu 4. Dayıoğlu
2.Teyze oğlu 5.soya dayalı uzak akraba
3.Hala oğlu
6.Diğer………………………….
G. Gebelikten Korunma/Kontraseptif Yöntem Kullanımına İlişkin Sorular
76.
Eşinizle akrabalığınız var ise yakınlık
derecesini belirtiniz?
77.
Doğum kontrol yöntemi hiç kullandınız mı? 1. Evet 2. Hayır (79. Soruya geçiniz)
78.
1
2
Aşağıdaki doğum kontrol yöntemi ile ilgili soruları lütfen son 12 aylık dönemi düşünerek
cevaplayınız.
Son 12 ay içerisinde: hangi yöntem/yöntemleri kullanıyorsunuz? (Birden çok yanıt
işaretleyebilirsiniz)
Kullanı Bırak
Halen Kullanm
m
ma
Kod Listesi
Yöntem
kullanı
ayı
Süresi/
Neden
yor
Bıraktı
ay
i
Kondom/Prezervatif/kaput
1. Kullanırken gebe
Spiral/ Rahim İçi Araç
112
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
79.
80.
Geri Çekme /Dışa boşalma
Hap
Ertesi gün hapı
Köpük, Jel, Fitil
İğne
Takvim yönt./tehlikesiz
günler
Kadının tüplerinin
bağlanması
Erkeğin kanallarının
bağlanması
Deri altı çubuklar ( implant)
kalmış
2. Gebe
kalmak
istemiş
3. Eşi karşı çıkmış
4. Yan etkiler
5. Sağlık kaygısı
6. Elde etme
güçlüğü
7. Daha etkili
yönteme geçme
8. Kullanımı zor
9. Cinsel ilişkiye
nadir girme
10. Pahalı
Diğer
11. Menopoz
………………………………….
12. Evliliğin sona
ermesi
13. Diğer
6.Doğallığıbozacağınıdüşünüy
orum
1. Çocuk istiyorum
7.Gebelikten koruyucu
2. Gebeyim
Doğum kontrol yöntemi
gereçleri temin edemiyorum
kullanmama nedeniniz nedir? 3. Eşim istemiyor
8. Dini inançların gereği
(Birden fazla seçenek
4. Yeterli bilgim yok
kullanmıyorum
işaretlenebilir)
5. Kendime uygun yöntem
9. Cinsel münasebetim yok
bulamadım
10.
Diğer…………………………..
H. Jinekolojik özelliklere ilişkin sorular
Kadın hastalığı ile ilgili aşağıdaki şikayetlerden hangisini/lerini yaşadınız ve ne yaptınız?
Sağlık Sorunu
Hayı
r
Evet
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Vajinal (hazne) kaşıntı
Vajinal (hazne) yara
Cinsel organlarda siğil
İdrar yaparken yanma
Cinsel ilişki sırasında ağrı
Cinsel ilişki sırasında kuruluk
Cinsel ilişki sonrasında kanama
Gülerken/öksürürken idrar kaçırma
İstediği halde gebe kalamama
Rahimde aşağı sarkma hissi
Üreme organlarında kist/miyom
Diğer……
81.
Vajinal duş (hazneyi yıkama) alışkanlığınız var mı?
82.
83.
Ne
yaptığı
Cevabınız “EVET” ise;
Kod listesi
1. Sorununu önemsemiyor
2. Hekimin önerdiği tedaviyi
uyguladı
3. Bitkisel tedavi uyguladı
4. Geleneksel uygulamalar
(……..)
5. Diğer………………………
….
1.Evet
2.
Hayır
(84.
Soruya
geçiniz)
1.Temizlik
2. Dini inanç
Vajinal duş (hazneyi yıkama) yapma nedeniniz
3. Gebeliğin önlenmesi
nedir? (birden fazla seçenek işaretlenebilir)
4.Diğer……………
1. Cinsel İlişki sonrası
2. Tuvalet
Vajinal duşu (hazneyi yıkama) sıklıkla ne zaman
113
uyguluyorsunuz?(birden fazla seçenek
işaretleyebilirsiniz)
84.
Vajinal (hazne) tampon kullanıyor musunuz?
85.
Vajinal (hazneye) tamponu sıklıkla ne zaman
kullanıyorsunuz?
sonrası
3.
Abdest
sonrası
4.
Diğer…………………….
1. Evet
2. Hayır
(88.soruya
geçiniz)
1. Adet döneminde
2. Adet dönemi
dışında
3. Her ikisi de
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Akıntıyı azalttığı için
Adet kanı ile temas etmemek için
Daha az koku olduğu için
Hareket kolaylığı sağladığı için
Dini inançlarım gereği
Diğer……………………………
86.
Vajinal (hazne) tampon kullanma nedeniniz?
(birden çok yanıt işaretlenebilir)
87.
Vajinal (hazne) tamponu ne kadar süre içinde değiştiriyorsunuz?
…………saat
Jinekolojik muayeneye gitme sıklığınız?
1. 6 aydan az
2. 6 ayda bir
3. Yılda
bir
4. 2-3 yılda bir 5. 4 yıl ve üzeri
6.
Hiç
88.
89.
90.
Şimdiye kadar aşağıda belirtilen tetkik ve
muayenelerden herhangi birini/lerini yaptırdınız
mı?
(Birden fazla seçenek işaretlenebilir)
Son bir yılda aşağıda belirtilen tetkik ve
muayenelerden herhangi birini/lerini yaptırdınız?
(Birden fazla seçenek işaretlenebilir)
1. Smear (rahim ağzından akıntı örneği aldırma)
2.Mamografi
4. Kendi kendine meme muayenesi
5.Kemik tarama testi
6. Diğer…………………………
7. Hiç biri
1. Smear (rahim ağzından akıntı örneği aldırma)
2.Mamografi
3. Doktorda meme muayenesi
4. Kendi kendine meme muayenesi
5.Kemik tarama testi
6. Diğer………………..
7. Hiç biri
(15-18) yaş için velilerden imza ile onay talep edilecektir. Anketi doldurarak çalışmamıza
katkıda bulunduğunuz için teşekkür ederiz.
İMZA:
114
7. KAYNAKÇA


Acar, F.; Kadınların İnsan Haklarının Geliştirilmesi ve Ayrımcılığın Önlenmesinde
Uluslararası Standartlar. "Hukukta Kadın Sempozyumu"nda, T.C. Başbakanlık Kadının
Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü Yayım, Ankara, 2000, s. 45-60.
Akın, A.; "Dünya Nüfusu ve Kalkınma Konferansı Özet Raporu", T.C. Sağlık Bakanlığı
AÇSAP Genel Müdürlüğü Yayım, Ankara, 1994.

Akın, A.; Bayar, N. Güvenli Annelik. Sağlık ve Toplum, 8(3-4), 33-36,1998.

Akın A.,Sevencan F.; Türkiye'de Kadın Sağlığının Düzeyi ve Aile Planlaması, Türkiye
Klinikleri Cerrahi Tıp Bilimleri, 2(13):1-14, 2006

Akın A. Türkiye'de değişen nüfus ve sağlık politikaları doğrultusunda, isteyerek
düşükler ve üreme sağlığı hizmet sunumunda geleceğe bakış. Türkiye Halk Sağlığı
Dergisi Özel Sayı 1, 2012. 10(1): p. 42-60

Alan, A.; Uluslararası Kararlar Paralelinde Üreme Sağlığı Konusunda Türkiye'de
Yapılanlar. Sağlık ve Toplum, 8(3-4), 16-22, 1998.

ALMA-ATA 1978, Temel Sağlık Hizmetleri, Ankara, 1998

Altun T.; Kadının Statüsü Ve Kadın Sağlığı, Hacettepe Toplum Hekimliği Bülteni, 2000

Anonim (2012b). İstatistiklerle Kadın 2012. Ankara: Türkiye İstatistik Kurumu Matbaası.

Anonim (2009). Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Türkiye Nüfus ve

Anonim (2008). Politika Dokümanı, Kadın ve Sağlık. Ankara: T.C. Başbakanlık Kadının
Statüsü Genel Müdürlüğü

Aslan, D.; Kadının İnsan ve Sağlık Hakkı. Aktüel Tıp Dergisi, 6(1), 1-3,2001

Bilgili, N., Akın, A. Uluslararası Kararlarda Kadın Konusu. Sağlık ve Toplum, 8(3-4), 1622,1998.

Cumhuriyet'in 75. Yılında Türkiye'de Kadının Durumu", T.C. Başbakanlık Kadının
Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü Yayım, Ankara, 1998

Çokar M. Dünyada ve Türkiye'de İsteyerek Düşüğün Etik Açıdan Değerlendirilmesi,
Deontoloji Anabilim dalı. 2006, Marmara Üniversitesi: İstanbul

Erken Yaşta Evlilikler Hakkında Alt Komisyon Raporu, Türkiye Büyük Millet Meclisi,
Ankara, s.33. 2009

Erten, H. Bir Araştırma ve Uygulama Hastanesinde Kadın Sağlığı Hemşireliği Eğitim ve
Danışmanlık Biriminin Oluşturulması ve Etkinliğinin Değerlendirilmesi. Basılmamış
Doktora Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü

Eylem Platformu ve Pekin Deklarasyonu", T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları
Genel Müdürlüğü Yayım, Ankara, 1995

Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etüdleri Enstitüsü, «1988 Doğurganlık ve Aile Sağlığı
Araştırması» Ankara 1989.

http://tip.fusabil.org/text.php3?id=616

http://www.kadininstatusu.gov.tr/upload/kadininstatusu.gov.tr/mce/eski_site/Pdf/s
aglik.pdf, Erişim tarihi: 10.10.2013

http://sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/stratejikplanturk.pdf,
Erişim
tarihi:
04.11.2013

http://eeca.unfpa.org/webdav/site/eeca/shared/documents/publications/Turkey%20
Turkish.pdf
115

Koyun, A., Taşkın, L. ve Terzioğlu, F. (2011). Yaşam dönemlerine göre kadın sağlığı ve
ruhsal işlevler: Hemşirelik yaklaşımlarının değerlendirilmesi. Psikiyatride Güncel
Yaklaşımlar, 3 (1): 67-99.

Koçoğlu, G.O., Alan, A.; Tütün ve Kadın Sağlığı. Aktüel Tıp Dergisi, 6(1), 78- 82, 2001

Moss,
Nancy
E.;
“Gender
EquityAndSocio-Economicİnequality
A
Framework
forThePattering of Women’sHealth”, Pergamon Social Science&Medicine, 2002

Nüfus ve Kalkınma, Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansında Kabul Edilen Eylem
Planı (Kahire, 1994)", İngilizce-Türkçe Birleşik Doküman. Birleşmiş Milletler, 1994.

Özvarış, Ş.B., Akın, A.; Üreme Sağlığı. Sağlık ve Toplum, 8(3-4), 23-26,1998.

Özvarış Ş.B.; Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet, Kadın ve Sağlık, Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi
(STED), Türk Tabipleri Birliği Yayını, 16(3-4), 2007

Özvarış, Ş.B.; Üreme Sağlığı ve Aile Planlaması. "Aile Planlaması Temel Bilgiler"de,
Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı Genel Müdürlüğü-H.Ü. Tıp Fakültesi Halk Sağlığı
ABD-JHPEEGO-însan Kaynağım Geliştirme Vakfı, İstanbul, 1997 s. 1-4.

Özkan, S. (2008). Klimakteriyum ve Menopoz. Kadın Sağlığı (1. Baskı), (Ed. A. Şirin), 234258, İstanbul: Bedray Basın Yayıncılık Ltd. Şti

Özsan, G. (2007). Türkiye’de Modernleşme ve Kadın Sağlığı Politikaları. Basılmamış
Doktora Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

Özaydın, N., Üner, O., Akın, A.; Kadın ve Şiddet. Sağlık ve Toplum, 8(3-4), 73-78,1998

Sağlık Bakanlığı, Sağlık Sektörü İçin Ulusal Stratejiler ve Eylem Planı 2005-2015, Damla
Matbaacılık, Ankara 2005

Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, "Kadın Sağlığı
ve Aile Planlaması Ulusal Stratejileri Ankara, 1996.

Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, "Kadın Sağlığı
ve Aile Planlaması Ulusal Faaliyet Planı", Ankara, 1998.

Sağlık Bakanlığı, Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı: Üreme Sağlığına Giriş, Ankamat
Matbaacılık, 2007, Ankara

Sağlık Bakanlığı Stratejik Plan 2013-2017.

Sağlık Bakanlığı, Türkiye Beden Sağlığı Araştırması-2012

Sağlık Araştırması, 2008. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Hastaneleri Basımevi.

Simons,
Bruce
G.,
Morton,
Walter
H.
Grene,
Nell
H.
Gottlieb;
IntroductiontoHealthEducationandHealthPromotion, WavelandPress, Inc., United States
of America, 1995

Şentürk, A. (2008). Kadın Sağlığı Hizmetlerinin Tarihçesi ve Yaşam Dönemlerine Göre
Kadın Sağlığı Sorunları. Kadın Sağlığı (1. Baskı), (Ed. A. Şirin), 124-135, İstanbul: Bedray
Basın Yayıncılık Ltd. Şti.

T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü: Türkiye’de Kadının Durumu.(2008),
Ankara

T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü: Türkiye’de Kadının Durumu,
Ankara, 2008

Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet, Kadın ve Sağlık, Türk Tabipler Birliği, Kadın Hekimlik
ve Kadın Sağlık Kolu, RAPOR, Basın Açıklamaları, 07 Mart 2008

Üreme Hakları. http://www.willowsfound.org/rights.asp Erişim tarihi: 07/01/2014
116

Üreme Hakları. http://www.willowsfound.org/rights.asp Erişim tarihi: 07/01/2014

Yanıkkeren-Uçum, E. ve Şirin, A. (2008). Kadın ve Sağlık Bakım Sistemi, Politakalar,
Yasalar. Kadın Sağlığı (1. Baskı), (Ed. A. Şirin), 2-31, İstanbul: Bedray Basın Yayıncılık
Ltd. Şti.
117
EK-1.1 Örnekleme Hataları, Türkiye
Örnekleme Hataları, Türkiye
Değer
R(%)
Standart
Hata
SE
Desen
Etkisi
(DEFT)
Eğitim Durumu
R'ye ilişkin
%95 Güven Aralığı
Alt Sınır
Üst Sınır
Ağırlıksız
n
Okur yazar değil
10,45
0,61
2,51
9,32
11,70
640
Okur yazar
4,44
0,36
1,92
3,79
5,20
278
İlköğretim
50,38
0,93
2,20
48,55
52,20
3341
Lise
22,12
0,75
2,09
20,68
23,63
1387
Üniversite
11,57
0,67
2,83
10,31
12,96
646
Lisansüstü
0,65
0,12
1,33
0,46
0,92
41
Cevapsız
0,40
0,08
1,15
0,26
0,60
31
< 20 yaş
12,35
0,59
2,03
11,24
13,54
680
20-29 yaş
24,21
0,75
1,98
22,76
25,72
1587
30-39 yaş
24,06
0,65
1,48
22,80
25,36
1605
40-49 yaş
19,08
0,64
1,67
17,86
20,36
1193
> 50 yaş
20,31
0,67
1,78
19,02
21,66
1299
Evli
65,69
0,90
2,30
63,90
67,44
4523
Eşinden ayrılmış
2,86
0,26
1,51
2,40
3,41
173
Eşi vefat etmiş
4,10
0,30
1,46
3,55
4,73
263
Hiç evlenmemiş
27,34
0,90
2,62
25,60
29,15
1404
Diğer
0,01
0,01
0,66
0,00
0,07
1
< 15 yaş
3,17
0,33
1,79
2,58
3,89
129
15-19 yaş
47,52
0,96
1,85
45,64
49,42
2309
20-24 yaş
37,09
0,90
1,71
35,35
38,87
1871
25-29 yaş
9,57
0,51
1,49
8,61
10,62
506
> 29 yaş
2,64
0,25
1,16
2,20
3,17
145
Var
62,99
1,17
3,75
60,66
65,26
4124
Yok
36,62
1,16
3,72
34,37
38,94
2215
Cevapsız
0,39
0,09
1,38
0,24
0,61
25
İyi
15,12
0,70
2,44
13,80
16,55
1004
Orta
70,20
0,79
1,89
68,63
71,73
4492
Kötü
14,35
0,67
2,29
13,09
15,71
848
Cevapsız
0,32
0,09
1,55
0,19
0,55
20
Yaş Dağılımı
Medeni Durum
İlk Evlilik Yaşı
Sosyal Güvence Durumu
Gelir Algısı
118
EK-1.1.(Devam) Örnekleme Hataları, Türkiye
Örnekleme Hataları, Türkiye
Hanenize Gelir Getiren Kişi Sayısı
Hiç kimse
1
2
3
4+
Cevapsız
Aile Tipi
Çekirdek aile (anne-baba-çocuklar
Geniş Aile (aile büyükleri/akraba ile
birlikte)
Parçalanmış aile (anne-baba ayrı)
Cevapsız
Sigara Kullanma Durumu
Hayır, hiç kullanmadım
Evet, kullanıyorum
İçiyordum bıraktım
Cevapsız
BKI
Zayıf (0-18,4)
Normal (18,5-24,9)
Fazla Kilolu (25-29,9)
1. Sınıf Obez (30-34,9)
2. Sınıf Obez (35-44,9)
Obez Üstü (45 ve üzeri)
Kronik Hastalık
Var
Yok
Ailede Kronik Hastalık Öyküsü
Var
Yok
Vajinal Akıntı Özelliği
Akıntı Yok
Anormal Akıntı
Normal Akıntı
Cevapsız
Değer
R(%)
Standart
Hata
SE
Desen
Etkisi
(DEFT)
0,69
72,11
20,50
4,59
1,28
0,83
0,14
0,88
0,73
0,48
0,25
0,14
1,77
2,45
2,08
3,32
3,21
1,45
Alt Sınır
0,46
70,35
19,11
3,74
0,87
0,60
Üst Sınır
1,01
73,80
21,97
5,62
1,88
1,15
46
4875
1161
186
43
53
81,18
0,78
2,54
79,60
82,66
5481
17,10
0,78
2,71
15,63
18,68
773
1,28
0,44
0,16
0,11
1,33
1,62
1,00
0,28
1,64
0,71
84
26
81,21
16,09
2,64
0,06
0,60
0,57
0,25
0,03
1,51
1,51
1,51
0,95
80,00
15,01
2,19
0,02
82,36
17,23
3,17
0,16
5182
1012
166
4
6,50
44,95
29,15
13,58
5,45
0,38
0,41
0,85
0,70
0,57
0,34
0,09
1,69
1,80
1,46
1,74
1,41
1,41
5,75
43,29
27,80
12,49
4,82
0,23
7,35
46,62
30,53
14,74
6,16
0,61
393
2773
1842
842
339
22
31,09
68,91
0,82
0,82
1,99
1,99
29,51
67,28
32,72
70,49
1937
4427
54,88
45,12
1,11
1,11
3,18
3,18
52,69
42,95
57,05
47,31
3383
2981
17,02
27,19
54,33
1,45
0,74
0,97
1,05
0,20
2,50
3,00
2,81
1,86
15,61
25,34
52,27
1,10
18,54
29,13
56,37
1,91
1086
1605
3573
100
R'ye ilişkin
%95 Güven Aralığı
Ağırlıksız
n
119
EK-1.1.(Devam) Örnekleme Hataları, Türkiye
Örnekleme Hataları, Türkiye
Değer
R(%)
Standart
Hata
SE
Desen
Etkisi
(DEFT)
Menstruasyon Görme Durumu
Evet
Hayır
Cevapsız
Menstruasyon Görmeme Nedeni
Henüz menstruasyon görmeye
başlamadım
Gebelik
Lohusalık
Menopoz
Diğer
Menarş Yaşını Bilme Durumu
Biliyor
Hatırlamıyor
Cevapsız
Menarş Yaşı
9-16 yaş
> 16 yaş
Menarş Öncesi Bilgi Alma Durumu
Evet
Hayır
Hatırlamıyor
Cevapsız
Menstruasyon Periodlarının Durumu
Düzenli
Düzensiz
Hatırlamıyor
Menstruasyon Period Düzensizliği
Yaşanma Süresi
0-5 Yıl
6-10 Yıl
11-15 Yıl
16-20 Yıl
21 Yıl ve üzeri
Sürekli (Adet Yaşı Belirtilmemiş)
Cevapsız
Hatırlamıyor
R'ye ilişkin
%95 Güven Aralığı
Alt Sınır
Ağırlıksız
n
74,34
25,50
0,16
0,71
0,71
0,09
1,68
1,68
3,30
72,92
24,14
0,05
Üst
Sınır
75,70
26,92
0,49
0,47
0,18
1,22
0,22
1,01
7
7,22
3,86
87,61
0,85
0,76
0,58
0,98
0,27
1,44
1,51
1,50
1,41
5,86
2,87
85,55
0,46
8,85
5,17
89,41
1,56
140
71
1452
12
92,47
7,11
0,42
0,63
0,61
0,14
2,64
2,67
2,36
91,15
6,00
0,21
93,61
8,41
0,82
4350
325
18
98,26
1,74
0,23
0,23
1,29
1,29
97,75
1,35
98,65
2,25
4278
72
59,69
38,86
0,76
0,69
1,12
1,10
0,15
0,25
2,44
2,41
1,47
4,22
57,48
36,71
0,51
0,34
61,87
41,04
1,13
1,40
2819
1808
37
29
84,56
14,92
0,52
0,72
0,70
0,19
1,84
1,79
3,42
83,10
13,60
0,25
85,91
16,34
1,08
3974
678
19
64,97
9,11
2,01
1,53
2,73
0,97
17,71
0,96
2,21
1,20
0,55
0,47
0,72
0,54
2,19
0,46
1,45
1,19
1,05
1,01
1,32
2,04
2,24
1,47
60,53
7,01
1,17
0,83
1,62
0,33
13,81
0,38
69,17
11,76
3,44
2,80
4,57
2,86
22,44
2,42
446
64
17
12
23
5
104
7
4672
1682
10
120
EK-1.1.(Devam) Örnekleme Hataları, Türkiye
Örnekleme Hataları, Türkiye
Standart
Değer
Desen
R(%)
Hata
Etkisi
SE
(DEFT)
Menstruasyon Süresi
< 2 gün
3-7 gün
> 8 gün
Menstruasyon Siklusu Bilme Durumu
Biliyor
Bilmiyor
Cevapsız
Menstruasyon Siklusu
< 21 gün
21-35 gün
> 35 gün
Menstruasyonun En Yoğun Kanamalı
Günlerini Bilme Durumu
Biliyor
Hatırlamıyor/Bilmiyor
Cevapsız
Ailenizde 40 Yaşından Önce Adetten
Kesilen Birey Varlığı
Evet
Hayır
Bilmiyor
Cevapsız
Menopoza Girme Durumu
Evet
Hayır
Monopoza Giriş Şekli
Doğal
Cerrahi
Menopoz Yaşı
< 40 yaş
40-54 yaş
> 54 yaş
Hatırlamıyor
Menopoz Döneminde Hormon
Tedavisi Kullanma Durumu
Evet
Hayır
Hatırlamıyor
R'ye ilişkin
%95 Güven Aralığı
Alt Sınır
Ağırlıksız
n
1,14
91,10
7,76
0,23
0,59
0,54
2,21
1,91
1,82
0,76
89,89
6,77
Üst
Sınır
2,21
1,91
1,82
93,63
6,20
0,17
0,23
0,59
0,54
2,38
2,41
1,26
92,46
5,21
0,08
94,63
7,36
0,37
4395
290
8
6,82
90,79
2,39
0,50
0,56
0,28
1,70
1,64
1,52
5,91
89,63
1,90
7,86
91,83
3,02
293
4001
101
94,71
5,12
0,17
0,55
0,55
0,07
2,82
2,89
1,26
93,52
4,15
0,08
95,69
6,31
0,37
4447
238
8
12,05
73,70
13,14
1,11
0,55
0,82
0,61
0,22
1,82
2,21
2,11
2,81
11,01
72,06
11,98
0,75
13,18
75,28
14,39
1,64
742
4696
854
72
22,34
77,66
0,68
0,68
1,71
1,71
21,03
76,29
1,71
1,71
1452
4912
88,99
11,01
0,87
0,87
1,12
1,12
87,16
9,42
90,58
12,84
1268
184
9,77
84,98
4,31
0,94
0,89
1,10
0,61
0,30
1,29
1,38
1,33
1,43
8,17
82,69
3,25
0,50
11,65
87,02
5,69
1,76
152
1218
68
14
8,44
90,18
1,38
0,90
0,97
0,30
1,53
1,53
0,96
6,83
88,12
0,90
10,39
91,93
2,11
119
1310
23
39
4158
314
121
EK-1.1.(Devam) Örnekleme Hataları, Türkiye
Örnekleme Hataları, Türkiye
Standart
Değer
Desen
R(%)
Hata
Etkisi
SE
(DEFT)
Gebelik Sayısı
< 3 gebelik
≥ 3 gebelik
Abortus Sayısı
Hiç
1
2
3-4
>4
İlk Gebelik Yaşı
< 18 yaş
18 - 35 yaş
> 35 yaş
Son gebeliği isteyerek planlama
Evet
Hayır
Cevapsız
Doğum Şekli
Sezaryen
Normal (vajinal) doğum
Cevapsız
Sezaryen Doğum Nedeni
Kendi isteğimle
Hekim isteğiyle
Tıbbi nedenlerle
Doğum Yapılan Yer
Evde
Sağlık kuruluşunda
Cevapsız
Postpartum Dönemde Sorun Yaşama
Evet
Hayır
Cevapsız
İlk süt/ağız sütü verme durumu
Evet
Hayır
Cevapsız
R'ye ilişkin
%95 Güven Aralığı
Alt Sınır
Üst Sınır
Ağırlıksız
n
36,07
63,93
0,89
0,89
1,59
1,59
34,35
62,16
37,84
65,65
1837
2787
73,80
17,24
5,81
2,81
0,34
0,84
0,67
0,42
0,31
0,11
1,68
1,44
1,52
1,64
1,76
72,12
15,97
5,03
2,26
0,18
75,41
18,59
6,70
3,49
0,66
3471
754
273
112
14
14,63
84,85
0,52
0,69
0,70
0,11
1,75
1,74
1,08
13,32
83,42
0,35
16,05
86,17
0,80
607
3908
29
68,61
29,62
1,77
0,85
0,85
0,24
1,56
1,61
1,48
66,92
27,97
1,36
70,26
31,31
2,30
3278
1258
88
27,58
72,34
0,08
0,85
0,85
0,05
1,66
1,66
1,13
25,94
70,63
0,03
29,29
73,98
0,24
1272
3273
4
14,55
36,16
49,29
1,22
1,80
1,90
1,51
1,78
1,84
12,32
32,71
45,57
17,10
39,76
53,02
179
491
602
14,00
85,92
0,08
0,71
0,71
0,05
1,90
1,89
1,13
12,66
84,47
0,03
15,45
87,25
0,24
610
3935
4
8,74
90,81
0,45
0,56
0,57
0,11
1,79
1,79
1,22
7,70
89,62
0,28
9,91
91,88
0,72
383
4145
21
94,16
5,34
0,50
0,46
0,44
0,15
1,78
1,76
1,94
93,18
4,53
0,28
95,01
6,27
0,89
4295
230
24
122
EK-1.1.(Devam) Örnekleme Hataları, Türkiye
Örnekleme Hataları, Türkiye
Değer
R(%)
Standart
Hata
SE
Desen
Etkisi
(DEFT)
Anne Sütü Alma Durumu
R'ye ilişkin
%95 Güven Aralığı
Alt Sınır
Üst Sınır
Ağırlıksız
n
Anne sütü alan
96,82
0,33
1,64
96,09
97,41
4413
Anne sütü almayan
3,18
0,33
1,64
2,59
3,91
134
Evet
18,34
0,79
2,08
16,83
19,95
837
Hayır
80,78
0,81
2,12
79,13
82,33
4076
Cevapsız
0,88
0,24
3,38
0,51
1,51
47
Evet
79,20
0,98
2,87
77,22
81,05
3887
Hayır
20,31
0,96
2,84
18,49
22,27
1051
Cevapsız
0,48
0,22
4,94
0,20
1,17
21
Akraba Evliliği
Vajinal duş alışkanlığı
123
EK-1.2 Örnekleme Hataları, Kent
Örnekleme Hataları, Kent
Eğitim Durumu
Okur yazar değil
Okur yazar
İlköğretim
Lise
Üniversite
Lisansüstü
Cevapsız
Yaş Dağılımı
< 20 yaş
20-29 yaş
30-39 yaş
40-49 yaş
> 50 yaş
Medeni Durum
Evli
Eşinden ayrılmış
Eşi vefat etmiş
Hiç evlenmemiş
Diğer
İlk Evlilik Yaşı
< 15 yaş
15-19 yaş
20-24 yaş
25-29 yaş
> 29 yaş
Sosyal Güvence Durumu
Var
Yok
Cevapsız
Gelir Algısı
İyi
Orta
Kötü
Cevapsız
Değer
R(%)
Standart
Hata
SE
Desen
Etkisi
(DEFT)
7,98
3,80
48,90
24,29
13,80
0,86
0,38
0,59
0,37
1,09
0,91
0,86
0,16
0,10
2,24
1,76
2,25
2,13
2,94
1,35
1,31
Alt Sınır
6,90
3,14
46,76
22,55
12,19
0,61
0,22
Üst Sınır
9,22
4,59
51,04
26,12
15,57
1,23
0,64
314
155
2205
1060
554
40
19
11,79
24,97
25,22
19,19
18,82
0,66
0,91
0,79
0,75
0,74
1,96
2,08
1,56
1,71
1,71
10,57
23,23
23,71
17,76
17,41
13,14
26,80
26,80
20,70
20,33
446
1090
1136
827
848
65,19
3,20
3,94
27,68
0,00
1,06
0,32
0,35
1,06
0,00
2,36
1,59
1,53
2,64
0,00
63,07
2,62
3,31
25,65
0,00
67,25
3,90
4,68
29,80
0,00
3080
136
173
958
0
3,10
45,59
37,91
10,50
2,89
0,39
1,13
1,04
0,64
0,31
1,86
1,88
1,68
1,58
1,23
2,42
43,39
35,90
9,32
2,34
3,97
47,82
39,97
11,81
3,55
86
1479
1326
386
112
64,38
35,30
0,32
1,37
1,37
0,10
3,89
3,88
1,53
61,64
32,66
0,17
67,02
38,03
0,60
2914
1421
12
15,67
71,60
12,37
0,35
0,85
0,92
0,70
0,11
2,58
1,96
2,16
1,70
14,08
69,77
11,05
0,19
17,41
73,37
13,82
0,66
696
3151
485
15
R'ye ilişkin
%95 Güven Aralığı
Ağırlıksız
n
124
EK-1.2(devam) Örnekleme Hataları , Kent
Örnekleme Hataları, Kent
Değer
R(%)
Standart
Hata
SE
Desen
Etkisi
(DEFT)
Hanenize Gelir Getiren Kişi Sayısı
R'ye ilişkin
%95 Güven Aralığı
Alt Sınır
Ağırlıksız
n
Üst Sınır
Hiç kimse
0,60
0,16
1,96
0,36
1,00
25
1
71,09
0,98
2,23
69,12
72,98
3272
2
22,10
0,88
2,11
20,43
23,87
872
3
4,31
0,43
2,14
3,54
5,24
121
4+
1,11
0,27
3,15
0,69
1,79
22
Cevapsız
0,78
0,15
1,36
0,54
1,14
35
Aile Tipi
Çekirdek aile (anne-baba-çocuklar
Geniş Aile (aile büyükleri/akraba ile
birlikte)
82,76
0,86
2,43
81,02
84,38
3818
15,35
0,84
2,60
13,76
17,08
448
Parçalanmış aile (anne-baba ayrı)
1,45
0,20
1,39
1,10
1,91
64
Cevapsız
0,44
0,12
1,53
0,26
0,74
17
Hayır, hiç kullanmadım
78,47
0,74
1,54
76,98
79,89
3396
Evet, kullanıyorum
18,45
0,70
1,53
17,12
19,86
811
İçiyordum bıraktım
3,02
0,30
1,48
2,48
3,68
137
Cevapsız
0,06
0,03
0,90
0,02
0,18
3
Zayıf (0-18,4)
6,59
0,47
1,66
5,73
7,58
280
Normal (18,5-24,9)
45,33
0,99
1,83
43,39
47,28
1906
Fazla Kilolu (25-29,9)
29,14
0,82
1,49
27,57
30,77
1264
1. Sınıf Obez (30-34,9)
13,07
0,68
1,87
11,80
14,46
556
2. Sınıf Obez (35-44,9)
5,42
0,40
1,46
4,68
6,27
229
Obez Üstü (45 ve üzeri)
0,44
0,12
1,48
0,26
0,74
18
Var
30,92
0,96
2,03
29,07
32,83
1349
Yok
69,08
0,96
2,03
67,17
70,93
2998
Var
58,01
1,26
3,10
55,51
60,47
2454
Yok
41,99
1,26
3,10
39,53
44,49
1893
Akıntı Yok
17,47
0,85
2,35
15,87
19,19
773
Anormal Akıntı
26,83
1,15
3,17
24,64
29,14
1042
Normal Akıntı
54,21
1,25
2,96
51,76
56,65
2458
Cevapsız
1,49
0,25
2,01
1,07
2,07
74
Sigara Kullanma Durumu
BKI
Kronik Hastalık
Ailede Kronik Hastalık Öyküsü
Vajinal Akıntı Özelliği
125
EK-1.2(devam) Örnekleme Hataları , Kent
Örnekleme Hataları, Kent
Menstruasyon Görme Durumu
Evet
Hayır
Cevapsız
Menstruasyon Görmeme Nedeni
Henüz menstruasyon görmeye
başlamadım
Gebelik
Lohusalık
Menopoz
Diğer
Menarş Yaşını Bilme Durumu
Biliyor
Hatırlamıyor
Cevapsız
Menarş Yaşı
9-16 yaş
> 16 yaş
Menarş Öncesi Bilgi Alma Durumu
Evet
Hayır
Hatırlamıyor
Cevapsız
Menstruasyon Periodlarının Durumu
Düzenli
Düzensiz
Hatırlamıyor
Menstruasyon Period Düzensizliği
Yaşanma Süresi
0-5 Yıl
6-10 Yıl
11-15 Yıl
16-20 Yıl
21 Yıl ve üzeri
Sürekli (Adet Yaşı Belirtilmemiş)
Cevapsız
Hatırlamıyor
Değer
R(%)
Standart
Hata
SE
Desen
Etkisi
(DEFT)
75,75
24,10
0,15
0,80
0,79
0,12
1,64
1,63
4,26
Alt Sınır
74,15
22,58
0,03
Üst Sınır
77,28
25,69
0,68
3229
1112
6
0,50
8,14
4,21
86,06
1,08
0,22
1,00
0,76
1,29
0,36
1,18
1,59
1,67
1,63
1,46
0,21
6,38
2,95
83,34
0,56
1,20
10,34
5,97
88,40
2,09
5
100
48
949
10
92,60
6,98
0,42
0,69
0,68
0,18
2,51
2,52
2,75
91,11
5,76
0,18
93,85
8,43
0,98
3007
225
12
98,20
1,80
0,27
0,27
1,40
1,40
97,58
1,33
98,67
2,42
2957
50
61,10
37,38
0,80
0,72
1,27
1,25
0,19
0,32
2,39
2,36
1,60
5,11
58,59
34,97
0,50
0,30
63,55
39,86
1,27
1,71
1993
1205
26
20
85,00
14,67
0,33
0,83
0,82
0,13
1,92
1,90
1,72
83,29
13,13
0,16
86,56
16,36
0,70
2754
464
10
64,97
9,11
2,01
1,53
2,73
0,97
17,71
0,96
2,21
1,20
0,55
0,47
0,72
0,54
2,19
0,46
1,45
1,19
1,05
1,01
1,32
2,04
2,24
1,47
60,53
7,01
1,17
0,83
1,62
0,33
13,81
0,38
69,17
11,76
3,44
2,80
4,57
2,86
22,44
2,42
446
64
17
12
23
5
104
7
R'ye ilişkin
%95 Güven Aralığı
Ağırlıksız
n
126
EK-1.2(devam) Örnekleme Hataları , Kent
Örnekleme Hataları, Kent
Değer
R(%)
Standart
Hata
SE
Desen
Etkisi
(DEFT)
Menstruasyın Süresi
R'ye ilişkin
%95 Güven Aralığı
Alt Sınır
Üst Sınır
Ağırlıksız
n
< 2 gün
1,27
0,29
2,37
0,81
2,37
31
3-7 gün
90,06
0,72
2,00
88,55
2,00
2861
> 8 gün
8,67
0,66
1,89
7,47
1,89
250
Biliyor
93,61
0,29
2,54
92,20
94,78
3039
Bilmiyor
6,20
0,72
2,59
5,03
7,60
199
Cevapsız
0,19
0,66
1,33
0,08
0,45
6
< 21 gün
6,98
0,58
1,75
5,91
8,21
212
21-35 gün
90,96
0,65
1,71
89,60
92,16
2765
> 35 gün
Menstruasyonun En Yoğun Kanamalı
Günlerini Bilme Durumu
2,06
0,32
1,65
1,53
2,79
62
Biliyor
95,10
0,60
2,71
93,78
96,14
3087
Hatırlamıyor/Bilmiyor
4,71
0,59
2,78
3,68
6,02
151
Cevapsız
Ailenizde 40 Yaşından Önce Adetten
Kesilen Birey Varlığı
0,19
0,08
1,33
0,08
0,45
6
Evet
12,33
0,66
1,92
11,09
13,69
528
Hayır
75,05
0,94
2,25
73,15
76,85
3282
Bilmiyor
11,50
0,66
1,99
10,27
12,85
490
Cevapsız
1,13
0,28
3,41
0,69
1,84
47
Evet
20,74
0,76
1,65
19,29
1,65
949
Hayır
79,26
0,76
1,65
77,73
1,65
3398
Doğal
88,49
1,09
1,18
86,16
90,47
826
Cerrahi
11,51
1,09
1,18
9,53
13,84
123
< 40 yaş
9,80
1,08
1,32
7,88
12,14
99
40-54 yaş
85,15
1,34
1,43
82,32
87,60
799
> 54 yaş
4,12
0,75
1,41
2,88
5,86
42
Hatırlamıyor
0,92
0,36
1,41
0,43
1,97
9
Menstruasyon Siklusu Bilme Durumu
Menstruasyon Siklusu
Menopoza Girme Durumu
Monopoza Giriş Şekli
Menopoz Yaşı
127
EK-1.2(devam) Örnekleme Hataları , Kent
Örnekleme Hataları, Kent
Değer
R(%)
Standart
Hata
SE
Desen
Etkisi
(DEFT)
Menopoz Döneminde Hormon
Tedavisi Kullanma Durumu
R'ye ilişkin
%95 Güven Aralığı
Alt Sınır
Üst Sınır
Ağırlıksız
n
Evet
9,64
1,20
1,66
7,52
12,26
88
Hayır
89,00
1,28
1,68
86,22
91,27
844
Hatırlamıyor
1,36
0,34
0,87
0,83
2,23
17
< 3 gebelik
38,28
1,05
1,58
36,25
40,36
1339
≥ 3 gebelik
61,72
1,05
1,58
59,64
63,75
1808
Hiç
74,79
0,97
1,71
72,83
76,65
2390
1
17,00
0,79
1,49
15,52
18,60
506
2
5,53
0,46
1,40
4,69
6,51
177
3-4
2,30
0,33
1,64
1,74
3,05
65
>4
0,38
0,15
2,02
0,17
0,82
9
< 18 yaş
13,48
0,79
1,81
12,00
15,11
380
18 - 35 yaş
86,01
0,80
1,79
84,36
87,51
2697
> 35 yaş
0,51
0,13
1,08
0,31
0,84
22
Evet
68,03
1,00
1,55
66,05
69,96
2212
Hayır
30,04
0,99
1,59
28,13
32,01
870
Cevapsız
1,93
0,30
1,61
1,42
2,61
65
Sezaryen
29,64
1,03
1,71
27,65
31,71
926
Normal (vajinal) doğum
70,24
1,03
1,71
68,18
72,23
2160
Cevapsız
0,11
0,06
1,13
0,04
0,33
4
Kendi isteğimle
15,12
1,44
1,62
12,51
18,16
132
Hekim isteğiyle
33,43
2,01
1,83
29,60
37,49
325
Tıbbi nedenlerle
51,45
2,19
1,93
47,15
55,72
469
Evde
11,01
0,72
1,79
9,67
12,51
313
Sağlık kuruluşunda
88,88
0,73
1,78
87,37
90,22
2773
Cevapsız
0,11
0,06
1,13
0,04
0,33
4
Gebelik Sayısı
Abortus Sayısı
İlk Gebelik Yaşı
Son gebeliği isteyerek planlama
Doğum Şekli
Sezaryen Doğum Nedeni
Doğum Yapılan Yer
128
EK-1.2(devam) Örnekleme Hataları , Kent
Örnekleme Hataları, Kent
Değer
R(%)
Standart
Hata
SE
Desen
Etkisi
(DEFT)
Postpartum Dönemde Sorun Yaşama
R'ye ilişkin
%95 Güven Aralığı
Alt Sınır
Üst Sınır
Ağırlıksız
n
Evet
9,61
0,71
1,96
8,30
11,10
291
Hayır
90,02
0,72
1,94
88,51
91,35
2786
Cevapsız
0,37
0,11
1,17
0,21
0,68
13
Evet
94,60
0,51
1,72
93,50
95,52
2935
Hayır
4,99
0,49
1,68
4,12
6,04
143
Cevapsız
0,41
0,16
2,21
0,19
0,90
12
Anne sütü alan
96,82
0,39
1,64
95,97
97,50
2995
Anne sütü almayan
3,18
0,39
1,64
2,50
4,03
93
Evet
17,37
0,87
1,94
15,73
19,15
542
Hayır
81,67
0,91
2,01
79,82
83,38
2815
Cevapsız
0,96
0,32
4,00
0,50
1,85
32
Evet
78,52
1,13
2,79
76,21
80,66
2615
Hayır
20,92
1,11
2,75
18,82
23,19
758
Cevapsız
0,56
0,29
5,62
0,20
1,55
16
İlk süt/ağız sütü verme durumu
Anne Sütü Alma Durumu
Akraba Evliliği
Vajinal duş alışkanlığı
129
EK-1.3 Örnekleme Hataları, Kır
Örnekleme Hataları, Kır
Değer
R(%)
Standart
Hata
SE
Desen
Etkisi
(DEFT)
Ağırlıksız
n
20,94
8,28
58,13
18,45
6,91
0,24
0,85
326
123
1136
327
92
1
12
17,60
6,29
54,65
15,83
5,13
0,03
0,45
1,59
0,89
1,78
1,25
0,78
0,03
0,14
2,83
2,19
2,10
1,93
2,06
0,55
0,75
Alt
Sınır
14,70
4,76
51,14
13,52
3,80
0,00
0,24
13,94
21,98
20,69
18,76
24,62
1,27
1,30
1,11
1,20
1,49
2,19
1,62
1,23
1,54
1,96
11,64
19,53
18,59
16,52
21,81
16,62
24,65
22,96
21,23
27,66
234
497
469
366
451
67,15
1,87
4,58
26,35
0,04
1,70
0,36
0,59
1,75
0,04
2,14
1,13
1,29
2,57
0,66
63,73
1,29
3,56
23,07
0,01
70,40
2,72
5,88
29,92
0,29
1443
37
90
446
1
3,35
53,01
34,76
6,93
1,95
0,63
1,86
1,78
0,76
0,36
1,60
1,80
1,80
1,15
0,88
2,31
49,35
31,36
5,58
1,35
4,85
56,65
38,33
8,57
2,80
43
830
545
120
33
58,98
40,46
0,57
2,24
2,21
0,20
3,39
3,31
1,13
54,52
36,21
0,28
63,29
44,86
1,12
1210
794
13
13,53
66,14
20,09
0,24
1,19
1,52
1,56
0,12
1,97
1,67
2,48
0,95
11,36
63,10
17,20
0,09
16,04
69,04
23,33
0,63
308
1341
363
5
Eğitim Durumu
Okur yazar değil
Okur yazar
İlköğretim
Lise
Üniversite
Lisansüstü
Cevapsız
Yaş Dağılımı
< 20 yaş
20-29 yaş
30-39 yaş
40-49 yaş
> 50 yaş
Medeni Durum
Evli
Eşinden ayrılmış
Eşi vefat etmiş
Hiç evlenmemiş
Diğer
İlk Evlilik Yaşı
< 15 yaş
15-19 yaş
20-24 yaş
25-29 yaş
> 29 yaş
Sosyal Güvence Durumu
Var
Yok
Cevapsız
Gelir Algısı
İyi
Orta
Kötü
Cevapsız
R'ye ilişkin
%95 Güven Aralığı
Üst Sınır
130
EK-1.3(devam) Örnekleme Hataları, Kır
Örnekleme Hataları, Kır
Değer
R(%)
Standart
Hata
SE
Desen
Etkisi
(DEFT)
Hanenize Gelir Getiren Kişi Sayısı
Hiç kimse
1
2
3
4+
Cevapsız
Aile Tipi
Çekirdek aile (anne-baba-çocuklar
Geniş Aile (aile büyükleri/akraba ile
birlikte)
Parçalanmış aile (anne-baba ayrı)
Cevapsız
Sigara Kullanma Durumu
Hayır, hiç kullanmadım
Evet, kullanıyorum
İçiyordum bıraktım
Cevapsız
BKI
Zayıf (0-18,4)
Normal (18,5-24,9)
Fazla Kilolu (25-29,9)
1, Sınıf Obez (30-34,9)
2, Sınıf Obez (35-44,9)
Obez Üstü (45 ve üzeri)
Kronik Hastalık
Var
Yok
Ailede Kronik Hastalık Öyküsü
Var
Yok
Vajinal Akıntı Özelliği
Akıntı Yok
Anormal Akıntı
Normal Akıntı
Cevapsız
R'ye ilişkin
%95 Güven Aralığı
Alt Sınır
Üst Sınır
Ağırlıksı
z
n
0,93
75,06
15,87
5,39
1,77
0,98
0,28
1,91
1,25
1,37
0,59
0,31
1,41
3,18
1,91
6,00
3,30
1,65
0,51
71,13
13,57
3,26
0,91
0,52
1,68
78,62
18,48
8,80
3,40
1,82
21
1603
289
65
21
18
76,58
1,74
2,75
73,00
79,82
1663
22,18
1,76
2,94
18,91
25,83
325
0,78
0,46
0,22
0,23
1,05
1,88
0,45
0,17
1,37
1,22
20
9
89,16
9,25
1,52
0,07
0,93
0,88
0,39
0,07
1,45
1,49
1,67
1,07
87,20
7,67
0,92
0,01
90,85
11,12
2,52
0,46
1786
201
29
1
6,24
43,83
29,16
15,05
5,53
0,20
0,81
1,64
1,33
1,07
0,65
0,11
1,77
1,74
1,36
1,43
1,27
0,94
4,83
40,64
26,62
13,06
4,39
0,07
8,02
47,08
31,84
17,28
6,94
0,58
113
867
578
286
110
4
31,58
68,42
1,57
1,57
1,87
1,87
28,58
65,26
34,74
71,42
588
1429
45,81
54,19
2,27
2,27
3,38
3,38
41,41
49,72
50,28
58,59
929
1088
15,73
28,26
54,67
1,34
1,55
1,78
1,89
0,33
2,98
2,55
2,36
1,38
12,92
24,90
50,94
0,82
19,03
31,88
58,35
2,18
313
563
1115
26
131
EK-1.3(devam) Örnekleme Hataları, Kır
Örnekleme Hataları, Kır
Değer
R(%)
Standart
Hata
SE
Desen
Etkisi
(DEFT)
Alt Sınır
Üst Sınır
70,24
29,57
0,19
1,52
1,52
0,11
1,79
1,81
1,12
67,18
26,68
0,06
73,13
32,63
0,62
1443
570
4
0,39
0,32
1,35
0,08
1,96
2
5,03
3,03
91,26
0,29
0,92
0,76
1,24
0,24
0,89
0,98
0,96
0,97
3,50
1,85
88,51
0,06
7,18
4,93
93,40
1,43
40
23
503
2
92,07
7,54
0,39
1,39
1,37
0,19
3,02
3,07
1,04
88,87
5,25
0,15
94,40
10,72
1,01
1343
100
6
98,42
1,58
0,37
0,37
0,91
0,91
97,51
1,00
99,00
2,49
1321
22
55,28
43,47
0,62
0,62
2,35
2,32
0,23
0,23
2,53
2,48
0,95
0,99
50,65
38,99
0,31
0,30
59,83
48,06
1,27
1,29
826
603
11
9
83,19
15,70
1,11
1,41
1,31
0,69
1,62
1,47
4,96
80,23
13,30
0,32
85,78
18,45
3,73
1220
214
9
64,97
9,11
2,01
1,53
2,73
0,97
17,71
0,96
2,21
1,20
0,55
0,47
0,72
0,54
2,19
0,46
1,45
1,19
1,05
1,01
1,32
2,04
2,24
1,47
60,53
7,01
1,17
0,83
1,62
0,33
13,81
0,38
69,17
11,76
3,44
2,80
4,57
2,86
22,44
2,42
446
64
17
12
23
5
104
7
Menstruasyon Görme Durumu
Evet
Hayır
Cevapsız
Menstruasyon Görmeme Nedeni
Henüz menstruasyon görmeye
başlamadım
Gebelik
Lohusalık
Menopoz
Diğer
Menarş Yaşını Bilme Durumu
Biliyor
Hatırlamıyor
Cevapsız
Menarş Yaşı
9-16 yaş
> 16 yaş
Menarş Öncesi Bilgi Alma Durumu
Evet
Hayır
Hatırlamıyor
Cevapsız
Menstruasyon Periodlarının Durumu
Düzenli
Düzensiz
Hatırlamıyor
Menstruasyon Period Düzensizliği
Yaşanma Süresi
0-5 Yıl
6-10 Yıl
11-15 Yıl
16-20 Yıl
21 Yıl ve üzeri
Sürekli (Adet Yaşı Belirtilmemiş)
Cevapsız
Hatırlamıyor
R'ye ilişkin
%95 Güven Aralığı
Ağırlıksız
n
132
EK-1.3(devam) Örnekleme Hataları, Kır
Örnekleme Hataları, Kır
Menstruasyın Süresi
< 2 gün
3-7 gün
> 8 gün
Menstruasyon Siklusu Bilme
Durumu
Biliyor
Bilmiyor
Cevapsız
Menstruasyon Siklusu
< 21 gün
21-35 gün
> 35 gün
Menstruasyonun En Yoğun Kanamalı
Günlerini Bilme Durumu
Biliyor
Hatırlamıyor/Bilmiyor
Cevapsız
Ailenizde 40 Yaşından Önce
Menopoza giren Birey Varlığı
Evet
Hayır
Bilmiyor
Cevapsız
Menopoza Girme Durumu
Evet
Hayır
Menopoza Giriş Şekli
Doğal
Cerrahi
Menopoz Yaşı
< 40 yaş
40-54 yaş
> 54 yaş
Hatırlamıyor
Menopoz Döneminde Hormon
Tedavisi Kullanma Durumu
Evet
Hayır
Hatırlamıyor
Değer
R(%)
Standart
Hata
SE
Desen
Etkisi
(DEFT)
R'ye ilişkin
%95 Güven Aralığı
Ağırlıksız
n
0,71
94,51
4,79
0,29
0,82
0,78
1,23
1,36
1,43
0,32
92,67
3,46
1,23
1,36
1,43
8
1297
64
Alt Sınır
Üst Sınır
93,67
6,21
0,12
0,29
0,82
0,78
1,85
1,84
0,93
91,44
4,56
0,02
95,34
8,42
0,60
1356
91
2
6,32
90,25
3,43
0,93
1,09
0,63
1,55
1,45
1,29
4,72
87,89
2,38
8,41
92,20
4,91
81
1236
39
93,49
6,39
0,12
1,28
1,28
0,10
3,07
3,12
0,93
90,47
4,29
0,02
95,60
9,42
0,60
1360
87
2
11,25
69,81
17,88
1,07
0,97
1,65
1,44
0,25
1,53
2,10
2,31
1,00
9,49
66,48
15,22
0,67
13,29
72,93
20,88
1,70
214
1414
364
25
26,98
73,02
1,49
1,49
1,84
1,84
24,16
69,99
1,84
1,84
503
1514
90,10
9,90
1,40
1,40
0,98
0,98
87,00
7,48
92,52
13,00
442
61
9,70
84,60
4,72
0,98
1,54
1,93
1,09
0,56
1,22
1,28
1,19
1,47
7,06
80,43
2,99
0,31
13,17
88,02
7,39
3,00
53
419
26
5
5,77
92,82
1,41
1,11
1,23
0,60
1,02
1,03
1,15
3,94
89,99
0,61
8,37
94,90
3,21
31
466
6
133
EK-1.3(devam) Örnekleme Hataları, Kır
Örnekleme Hataları, Kır
Değer
R(%)
Standart
Hata
SE
Desen
Etkisi
(DEFT)
Gebelik Sayısı
R'ye ilişkin
%95 Güven Aralığı
Alt Sınır
Üst Sınır
Ağırlıksız
n
< 3 gebelik
29,87
1,69
1,65
26,67
33,28
498
≥ 3 gebelik
70,13
1,69
1,65
66,72
73,33
979
Hiç
71,01
1,64
1,59
67,68
74,12
1081
1
17,91
1,26
1,32
15,57
20,53
248
2
6,59
0,95
1,80
4,94
8,72
96
3-4
4,25
0,74
1,63
3,01
5,96
47
>4
0,24
0,11
0,63
0,10
0,60
5
< 18 yaş
17,88
1,40
1,59
15,29
20,80
227
18 - 35 yaş
81,56
1,41
1,58
78,62
84,17
1211
> 35 yaş
0,56
0,23
1,09
0,25
1,23
7
Evet
70,24
1,64
1,57
66,92
73,36
1066
Hayır
28,43
1,67
1,66
25,28
31,81
388
Cevapsız
1,33
0,32
0,95
0,83
2,13
23
Sezaryen
21,83
1,40
1,39
19,20
24,70
346
Normal (vajinal) doğum
78,17
1,40
1,39
75,30
80,80
1113
Cevapsız
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0
Kendi isteğimle
12,39
2,08
1,06
8,85
17,08
47
Hekim isteğiyle
46,49
3,95
1,67
38,88
54,27
166
Tıbbi nedenlerle
41,12
3,71
1,51
34,08
48,53
133
Evde
22,34
1,70
2,01
19,18
25,86
297
Sağlık kuruluşunda
77,66
1,70
2,01
74,14
80,82
1162
Cevapsız
0,00
0,00
0,00
0,00
0,00
0
Evet
6,32
0,75
1,14
5,00
7,96
92
Hayır
93,03
0,81
1,21
91,26
94,46
1359
Cevapsız
0,65
0,26
1,29
0,29
1,44
8
Evet
92,94
1,02
1,92
90,64
94,70
1360
Hayır
6,30
0,98
1,96
4,62
8,52
87
Cevapsız
0,77
0,31
1,56
0,34
1,71
12
Abortus Sayısı
İlk Gebelik Yaşı
Son gebeliği isteyerek planlama
Doğum Şekli
Sezaryen Doğum Nedeni
Doğum Yapılan Yer
Postpartum Dönemde Sorun Yaşama
İlk süt/ağız sütü verme durumu
134
EK-1.3(devam) Örnekleme Hataları, Kır
Örnekleme Hataları, Kır
Değer
R(%)
Standart
Hata
SE
Desen
Etkisi
(DEFT)
Anne Sütü Alma Durumu
R'ye ilişkin
%95 Güven Aralığı
Alt Sınır
Üst Sınır
Ağırlıksız
n
Anne sütü alan
96,80
0,65
1,64
95,25
97,86
1418
Anne sütü almayan
3,20
0,65
1,64
2,14
4,75
41
Evet
21,09
1,76
2,41
17,84
24,75
295
Hayır
78,27
1,76
2,36
74,61
81,53
1261
Cevapsız
0,65
0,19
0,76
0,36
1,17
15
Evet
81,14
1,92
3,11
77,08
84,63
1272
Hayır
18,59
1,91
3,10
15,13
22,62
293
Cevapsız
0,27
0,14
0,95
0,10
0,75
5
Akraba Evliliği
Vajinal duş alışkanlığı
135

2013 Faaliyet Raporu - Portal

15. sayı İndirmek için lütfen tıklayınız.

Antrenman Makale - Niğde Üniversitesi

edirne il yatırım komitesi edirne yatırım destek ve tanıtım stratejisi

TSRM Dergi Reklamsız.indd

CEPE - Tuvalet Bölmesi

geç luteal faz disforik bozukluğu

Faaliyet Raporu

Sağlık Çalışanlarında İş Yaşam Kalitesi Ve Motivasyona Etkisi

ÖSYM BAŞVURU MERKEZLERİ İL ADI BAŞVURU MERKEZİ

Dergiyi Bilgisayarınıza İndirmek İçin Lütfen Buraya

Türkiyede Kadın Sağlığı Politikaları Forumu

Tekrarlayan Gebelik Kaybı Olan Gebelerin Tekrarlayan Gebelik

116 Sayılı Dergi