28.04.2014 Uluslararası Sözleşmeler Birleşmiş Milletler Antlaşması (26 Haziran 1945) • 2. Dünya Savaşının ardından imzalanmıştır. • Türkiye 15 Ağustos 1945’te onaylamıştır. • Uluslararası barış ve güvenliği tesis etmek ve korumak amacıyla imzalanmıştır. Uluslararası Sözleşmelerde Eğitim Çocuk Hukuku ve Çocuk Hakları • Eğitimin önemine ve işlevine atıf yapılmıştır: Yrd. Doç. Dr. Çetin ERDOĞAN • Eğitim, tüm insanların onur ve değerini, hak eşitliğini, özgürlüğünü korumanın temel araçlarından biridir. 28 Nisan 2014 Uluslararası Sözleşmeler Uluslararası Sözleşmeler İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi(10 Aralık 1948) İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Madde 26 • Bu bildirgeyi kabul eden ülkeler eğitim yoluyla insanların temel hak ve özgürlüklerini öğretmeyi kabul etmişlerdir. • Herkes eğitim hakkına sahiptir. • Eğitim, en azından ilk ve temel eğitim aşamasında parasızdır. • İlköğretim zorunludur. • Teknik ve mesleksel eğitim herkese açıktır. • Yüksek öğretim, yeteneklerine göre herkese tam bir eşitlikle açık olmalıdır. • Uluslararası bir sözleşmede «eğitim hakkı» kavramı ilk kez ilan edilmiştir. • Md. 26: Her bireyin eğitilme hakkı vardır. 28 Nisan 2014 2 3 28 Nisan 2014 4 1 28.04.2014 Uluslararası Sözleşmeler Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi • BM tarafından 1966’da kabul edilmiş, 1976’da yürürlüğe girmiştir. • Türkiye 2000’de imzalamış, 2003’te yasa ile onaylamıştır. • 160 Devlet sözleşmeye taraftır (2011 itibariyle) İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Madde 26 • Eğitim insan kişiliğini geliştirmeye ve insan hak ve özgürlüklerine saygıyı güçlendirmeye yönelik olmalıdır. • Eğitim, bütün uluslar, ırklar ve dinsel topluluklar arasında anlayış, hoşgörü ve dostluğu özendirmelidir. • Eğitim, BM’in barışı koruma yolundaki çalışmalarını geliştirmelidir. • Çocuklara verilecek eğitimin türünü seçmek, öncelikle ana ve babanın hakkıdır. 28 Nisan 2014 • Taraf devletler, bireylere işçi hakları, sağlık hakkı, eğitim hakkı ve yaşam standardı hakkı gibi çeşitli ekonomik, sosyal ve kültürel haklar verilmesine yönelik çalışmalarını taahhüt eder. • 13 ve 14. maddeler eğitim hakkına ayrılmıştır. 5 Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi 6 Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi Md. 13 Md. 13 • Eğitim, insanın kişilik ve onurunun gelişmesine yönelik olmalı ve insan hakları ile temel özgürlüklere saygıyı güçlendirmelidir. • Eğitim, özgür bir toplum olmayı, hoşgörü ve dostluğu geliştirmelidir. • İlköğretim zorunlu ve parasız olacaktır. • Henüz yoksa, 2 yıl içinde zorunlu ve parasız eğitim planı yapılmalı, tedricen uygulanmalı. (Md.14) • Ortaöğretim ve yükseköğretim tedricen parasız, herkes için açık ve ulaşılabilir olmalıdır. 28 Nisan 2014 28 Nisan 2014 • Yeterli bir burs sistemi yerleştirilecektir. • Öğretim personelinin maddi koşulları sürekli olarak iyileştirilecektir. • Ana-babaların çocuklarına kendi inançlarına uygun dinsel ve ahlaki eğitim verme serbestliği vardır. • Bu maddenin hiç bir hükmü, bireylerin ve kuruluşların eğitim kurumları kurma ve yönetme özgürlüklerini kısıtlayacak şekilde yorumlanamaz. 7 28 Nisan 2014 8 2 28.04.2014 BM – Çocuk Hakları Sözleşmesi BM – Çocuk Hakları Sözleşmesi • BM tarafından 20 Kasım 1989’da ilan edildi. • Türkiye, 1990’da imzalamış, 1995’te onaylamıştır. • 0-18 yaş arası tüm çocukların haklarını 54 madde ile belirlemiştir. • En fazla ülke (193 devlet) tarafından onaylanan sözleşmedir. • Taraf devletlerin sözleşme yükümlülüklerini izlemek amacıyla Çocuk Hakları Komitesi (ÇHK) kurulmuştur. • Devletler her beş yılda bir gelişme raporlarını ÇHK‘ne sunmak zorundadırlar. 28 Nisan 2014 • Çocuk Hakları Sözleşmesini siz yazacak olsaydınız, Çocuklara hangi hakları, devletlere hangi yükümlülükleri verirdiniz? Örnek: Çocuklar, …………………………………… hakkına sahip olmalıdır. Devletlerin çocuklara karşı ……………………………………. yükümlülüğü olmalıdır. 9 28 Nisan 2014 10 BM – Çocuk Hakları Sözleşmesi BM – Çocuk Hakları Sözleşmesi Sözleşmenin Amacı: ÇHS’nin dört temel ilkesi : • Çocukların korunması ve gelişmesi için evrensel ilkeler belirlemek 1. Çocuklara karşı ayrım gözetmemek 2. Çocuğun yaşam ve gelişme hakkını gerçekleştirmek • Onları her türlü ihmal, istismar ve kötü muamelelere karşı korumak 3. Çocuğun görüşlerine önem vermek 4. Çocuğun yararını koruma ve haklarına öncelik • Çocukların yeteneklerinin gelişmesini sağlayacak programlar için çerçeve programlar oluşturmaktır. 28 Nisan 2014 vermek 11 28 Nisan 2014 12 3 28.04.2014 BM – Çocuk Hakları Sözleşmesi BM – Çocuk Hakları Sözleşmesi ÇHS’nin Çocuklara Tanıdığı Haklar (Özetle): ÇHS’nin Çocuklara Tanıdığı Haklar (Özetle): • 18 yaşından küçük herkes çocuktur ve bu haklara sahiptir. • Çocuğun onur ve saygınlığı en üst değerdir. • Çocuklar arasında dil, din, ırk, cinsiyet ayrımı yapılamaz. • Çocuklarla ilgili her kararda çocuğun yüksek yararına öncelik • Devlet çocuğun yaşama ve gelişme hakkını güvenceye almalı • İsim, vatandaşlık, nüfusa kaydolma, ana-babasınca bakılma, onlarla yaşama hakkına sahiptir. • Devlet gerektiğinde ana-babalara yardım yapmalıdır. • Çocuk, görüşlerini ifade etme hakkı vardır, kararlarda çocuğun görüşünü dikkate alınmalıdır. • Çocuk her tür kötü muameleye karşı (fuhuş, cinsel sömürü, satış, kaçırma) korunmalıdır. • • • • • • • • 28 Nisan 2014 13 Çocuk Hakları Sözleşmesinde Eğitim İnsanca yaşam standartlarına uygun bakım görme hakkı Sağlık ve sosyal güvenlikten yararlanma hakkı Engelli çocukların özel bakım hakkı, Aile ortamından yoksun çocuğun özel korunma hakkı Parasız temel eğitim hakkı Oyun oynama, kültürel etkinliklere katılma, bilgi alma hakkı Düşünce, vicdan, dernek kurma özgürlüğü Ekonomik sömürü, zorla çalıştırma, uyuşturucu, işkence ve silahlı çatışma ortamlarına karşı korunmalıdır. • Yasalara aykırı davranan çocuk saygınlık ve değerini, yaşını ve çocuğun yararını dikkate alan biçimde muamele görmeli 28 Nisan 2014 14 Çocuk Hakları Sözleşmesinde Eğitim ÇHS’ne göre eğitimin amacı: Eğitim hakkı konusunda devletlerin yükümlülükleri: • Çocuklara ücretsiz zorunlu eğitim sağlamak • Çocuğun tüm potansiyelinin ortaya çıkarılması • Ortaöğretim ve yüksek öğretimi tüm çocuklara açık bulundurmak • Çocuğun özgür bir toplumda sorumlu bir yaşam sürdürecek biçimde hazırlanması • Eğitim ve meslek seçiminde çocuklara rehberlik • Okul terk oranlarını azaltmak • Başkalarına ve doğal çevreye saygı değerleri kazandırılması • Okul disiplinini, çocuğun onur ve saygınlığıyla bağdaşır biçimde uygulamak 28 Nisan 2014 15 28 Nisan 2014 16 4 28.04.2014 Çocuk Hakları Sözleşmesinde Eğitim Çocuk Hakları Sözleşmesinde Eğitim ÇHS’ne Göre Nitelikli Eğitimin Öğeleri: 1. Yaşam için öğrenme: • Okuma-yazma ve sayısal işlemler • Yaşam için gerekli beceriler – – – – – – – ÇHS’ne Göre Nitelikli Eğitimin Öğeleri: 2. Erişilebilirlik ve Esnek Eğitim: • Eğitim erişilebilir ve esnek olmalıdır. • Hiçbir çocuk eğitimden dışlanmamalıdır. • Dezavantajlı grupların eğitime ulaşımı sağlanmalıdır. • Kız çocukları, kırsal kesimdeki, engelli, silahlı çatışma ortamındaki çocuklar dezavantajlıdır. İletişim, Birlikte iş yapma, Uzlaşma, Kendi başlarına düşünme, sorun çözme, Eleştirel ve yaratıcı düşünme Bilgiye ulaşma yollarını bilme (ne, nasıl öğrenilir) Demokratik katılım 28 Nisan 2014 • Öğretmenlerin sorunları üzerinde de durulmalı: – Mesleğin niteliği yükseltilmeli – Öğretmenler ÇHS’ne uygun eğitim verecek şekilde yetişmeli – Çocuk hakları konusu okul ve üniv.lerde müfredata alınmalı 17 28 Nisan 2014 18 19 28 Nisan 2014 20 Çocuk Hakları Sözleşmesinde Eğitim ÇHS’ne Göre Nitelikli Eğitimin Öğeleri: 3. Cinsler Arası Eşitlik: • • • • Çocuklar cinsler arası eşitlik ruhuyla yetiştirilmeli Kız çocukların eğitimine özen gösterilmeli Kız çocuklara yönelik ayrımcılık giderilmeli Ders kitaplarında, eğitim araçlarındaki cinsiyetçi vurgular kaldırılmalı • Kız ve erkek çocuklara kalıpçı olmayan imgeler yansıtılmalıdır. • «Bir adam oğlunun elinden tutmuş onu okula götürmektedir. Aniden hızla gelen bir kamyon çocuğa çarpar, apar topar hastaneye yetiştirirler. Fakat onu gören doktor hemen «Hayır, ben bu çocuğu ameliyat edemem, çünkü o benim öz oğlum" der. Nasıl olabilir böyle bir şey?» 28 Nisan 2014 5 28.04.2014 Çocuk Hakları Sözleşmesinde Eğitim ÇHS’ne Göre Nitelikli Eğitimin Öğeleri: 4. Küçük Çocukların Bakımı ve Eğitimi: • Küçük çocukların bakımı ve beslenmesine önem verilmelidir. • Zihinsel gelişim ilk iki yılda en yüksek düzeyde. • Gelişim, bakım, beslenme, etkileşim ve çevresel uyarıcılara bağlıdır. • Bedensel, zihinsel ve duygusal gelişim birlikte olmalı • Bunların yeterince sağlanamaması gelişimi engeller. • İkinci önemli nokta okul öncesi eğitimdir. • Okul öncesi eğitim yaygınlaştırılmalıdır. 28.04.2014 28 Nisan 2014 22 21 6
© Copyright 2024 Paperzz
