Öne Çıkan Hukuki Gelişmeler – Eylül 2014 Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı “Perakende Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı” ( Kanun Tasarısı veya Tasarı), perakende işletmelere ilişkin birçok yenilik getirmekte olup, onaylanması amacıyla 13 Ağustos 2014 tarihinde meclise sevk edilmiştir. Henüz yürürlüğe girmeyen fakat girmesiyle birlikte birçok yeni düzenlemeyi beraberinde getirecek olan tasarı metni, son yıllarda hızlı bir gelişim seyri izleyen perakende sektöründe alışveriş merkezi, büyük mağaza ve zincir mağaza sayılarının artması nedeniyle bu alanda ortaya çıkan boşlukları düzenleyici niteliktedir. Kanun Tasarısının amacı; perakende işletmelerin açılış ve faaliyete geçiş işlemlerinin kolaylaştırılması, perakende ticaretin serbest piyasa ortamında etkin ve sürdürülebilir rekabet şartlarına göre yapılması, perakende işletmelerin dengeli bir şekilde büyüme ve gelişmesinin sağlanması ve perakende işletmelerin faaliyetleri ile bunların birbirleri, üretici ve tedarikçilerle ilişkilerinin düzenlenmesidir. Tasarı, AVM, büyük ve zincir mağazalar, bayi işletmeler, özel yetkili işletmelerin yanı sıra esnaf ve sanatkâr işletmelerini, oto galerileri ve emlak şirketlerini de düzenleme kapsamına almaktadır. Perakendecilik ile ilgili kavramlar Kanun Tasarısı ile ilk kez düzenleme alanı bulmuştur. Tasarının getirdiği yeniliklerden biri, “PERBİS” isimli bilgi sistemidir. Perbis; perakende işletmelerin açılış ve faaliyeti ile kapanışında gerekli başvuru ve diğer işlemlerin yapılması, ilgili kurum ve kuruluşlara iletilmesi, değerlendirilmesi, sonuçlandırılması ve bu işletmelere yönelik veri tabanının oluşturulması ile bilgi paylaşımının sağlanması amacıyla perakende bilgi sistemi kurulmasıdır. Bu sayede bütün iş süreçleri tanımlı ve standart hale gelecek, iş yerlerinin ruhsatlı olup olmadığı denetlenecek, işlemlerdeki bürokrasi süreci azaltılacaktır. Tasarı; Perakende işletmelerle ilgili olarak, işletmenin başka bir adrese taşınması ya da devredilmesi hâlinde, en geç bir ay içinde işyeri açma ve çalışma ruhsatının yenilenmesinin zorunlu olduğunu ve faaliyet konusunun değişmesi hâlinde işyeri açma ve çalışma ruhsatı yenilenmedikçe faaliyette bulunulamayacağını düzenlemektedir. Tasarıya göre, büyükşehirlerde, alışveriş merkezlerine yapı ruhsatı, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı vermeye Büyükşehir Belediyeleri yetkili olacak. Alışveriş merkezi projesi için yapı ruhsatı verilirken, o yerdeki Ticaret veya Ticaret ve Sanayi Odası ile Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliğinin görüşü alınması zorunluluğu getirilmiştir. Detaylı bilgi için: [email protected] www.moral.av.tr Tasarı ile üretici ve tedarikçilerden keyfi olarak prim ve bedel alınması önlenerek kurala bağlanmıştır. Buna göre Büyük mağaza ve zincir mağazalar ile bayi işletme ve özel yetkili işletmeler; üretici veya tedarikçiden mağaza açılışı ve tadilatı, ciro açığı, banka ve kredi kartı katılım bedeli gibi adlar altında ürün talebini doğrudan etkilemeyen bir prim veya bedel talep edemeyecekler. Tasarı ile ödeme süreleri düzenleme alanı bulmuş, üretim tarihinden itibaren otuz gün içinde bozulabilen hızlı tüketim mallarına ilişkin ödemelerin süresinin; üretici veya tedarikçinin tarımsal ya da hayvansal ürün üreticisi yahut küçük veya orta ölçekli işletme olduğu durumlarda, teslim tarihinden itibaren otuz günü geçemeyeceği hükmü getirilmiştir. Yurtiçinde üretilen ve hızlı tüketim malı niteliği taşıyan mağaza markalı ürünlerin üzerinde ve ambalajında, perakendecinin ad, unvan veya markasının yanı sıra üreticinin ad, unvan ya da markasına da uygun bir şekilde yer verilecek. Kampanyalı satışın süresi, iş yeri açılışı, devri, kapanışı, adres veya faaliyet değişikliğinde 3 ayı geçemeyecek olup, tasfiye söz konusu olduğu durumlarda ise bu süre 6 ay olarak belirlenmiştir. Kampanyalı satışlar ve alışveriş festivallerinin yasal dayanağa kavuşturularak belli kurallar çerçevesinde yürütülmesi sağlanacaktır. Tasarı ile sürekli indirimli satış düzenlenmiş, yıl boyu süren sürekli indirimli satışların yapılabilmesi için işletmede satılan malların en az %70’inin indirimli olması koşulu getirilmiştir. AVM, büyük mağaza, zincir mağaza ve diğer ticari işletmeler müşterileri için 3194 s. İmar Kanunu’na göre otopark oluşturmakla yükümlü olacak. Alışveriş merkezlerinde, satış alanının en az binde beşine tekabül eden alanın sosyal ve kültürel etkinliklerin düzenlenmesi amacıyla ayrılması zorunlu olacak. Bakanlık, bu oranı bir katına kadar arttırmaya veya yarısına kadar azaltmaya yetkili kılınmıştır. AVM’lerde acil tıbbi müdahale ünitesi, ibadet yeri, bebek bakım odası, çocuk oyun alanı gibi ortak kullanım alanları oluşturulacak. Tasarıya göre, alışveriş merkezlerinde toplam satış alanının en az %5’i esnaf ve sanatkâr işletmelerine, en az binde 2’si ise geleneksel, kültürel ve sanatsal kaybolmaya yüz tutmuş mesleklere ayrılacak. Esnaf ve sanatkâr işletmelerine ayrılan yerler, esnaf ve sanatkâr işletmecilerinden yeteri kadar talep olmaması veya boşalan yerlerin duyuru tarihinden itibaren on gün içinde doldurulamaması hâlinde diğer talep sahiplerine de kiralanabilecek. Geleneksel, kültürel, kaybolmaya yüz tutmuş mesleklere ayrılan yerlerin kira bedeli, rayiç bedelinin dörtte birinden fazla olamayacak. Söz konusu meslekler, ilgili üst meslek kuruluşunun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenecek ve ilan edilecek. Hızlı tüketim mallarının satışının yapıldığı büyük mağaza ve zincir mağazalarda, satış alanlarının en az yüzde birine tekabül edecek şekilde raf alanı, mağazanın bulunduğu ilde üretilmesi kaydıyla coğrafi işaretli olarak tescil edilen veya coğrafi işaretli olarak tescil edilmemiş olsa bile meslek kuruluşlarının uygun görüşü alınarak Ticaret İl Müdürlüklerince belirlenen yöresel ürünlerin satışına ayrılacaktır. Yöresel ürünlerle doldurulamayan raf alanları, diğer ürünlerin satışı amacıyla kullanılabilecektir. Detaylı bilgi için: [email protected] www.moral.av.tr Esnaf ve sanatkâr işletmelerince satışa sunulan malların etkin bir şekilde piyasadan temini amacıyla tedarik ve dağıtım kooperatifleri kurulabilecektir. Bu kooperatiflerin kuruluşu ve ana sözleşme değişikliği Bakanlık iznine tabi olacaktır. Perakende ticaretin bu Kanunun amacına uygun olarak yapılmasının sağlanması hususunda karşılıklı bilgi ve görüş alışverişinde bulunmak, sektöre yönelik politika oluşturulmasına katkı sağlamak, sorunları tespit etmek, alınacak önlemleri belirlemek ve ilgili kurum ve kuruluşlar arasında işbirliğini sağlamak üzere Bakanlığın koordinatörlüğünde Perakendeciler Konseyi oluşturulabilecektir. Tasarının 19. Maddesi ile getirilen değişiklik ile, Alışveriş Merkezleri, ibadet yeri bulunan yerlerde, ibadethane ile perakende veya açık alkol satışının yapıldığı yer arasında en az 100 metre mesafe bulunması zorunluluğundan muaf tutulmuştur. Tasarı ile belirlenen görev yetkiler ile Bakanlık; Taşınmaz ve ikinci el motorlu kara taşıtı alım satımı gibi ticari faaliyetleri yürütenlere yönelik mesleki davranış kurallarını belirlemeye ve bu faaliyetlerin yürütülmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya da yetkili kılınmıştır. Tasarıda yer alan hükümlere uyulmaması halinde verilecek idari para cezalarının oranı düzenlenmiştir. Tasarı şu anki hali ile onaylandığı takdirde, Resmi Gazete’de yayımlanacağı tarihinde yürürlüğe girecektir. Sermaye Piyasasında Faaliyette Bulunanlar İçin Lisanslama ve Sicil Tutmaya İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ “Sermaye Piyasasında Faaliyette Bulunanlar İçin Lisanslama ve Sicil Tutmaya İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ” (Tebliğ) 14 Ağustos 2014 tarih ve 29088 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Tebliğin amacı, sermaye piyasası kurumlarında ve halka açık ortaklıklarda çalışanların mesleki yeterliliklerini, bilgi ve becerilerini tespit etmek amacıyla yapılacak sınavlara, bu sınavlar sonucunda verilecek lisanslara, lisanslarla ilgili düzenlenecek eğitim programlarına ve lisanslı personelin sicilinin tutulmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Tebliğ ile 11/8/2001 tarihli ve 24490 sayılı Resmî Gazete ’ de yayımlanan Sermaye Piyasasında Faaliyette Bulunanlar için Lisanslama ve Sicil Tutmaya İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ (Seri: VIII, No: 34) yürürlükten kaldırılmıştır. . Detaylı bilgi için: [email protected] www.moral.av.tr Tüketici Konseyi Yönetmeliği “Tüketici Konseyi Yönetmeliği” (Yönetmelik) 05 Temmuz 2014 tarih ve 29051 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğin amacı; Tüketici Konseyinin kuruluş ve görevleri ile toplantı, çalışma usul ve esaslarını düzenlemektir. Yönetmeliğe göre Tüketici Konseyi yılda en az bir kez Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın koordinatörlüğünde toplanacak, bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları ile çeşitli sivil toplum örgütlerinden temsilcilerin yer aldığı Tüketici Konseyi, tüketicinin korunması ile ilgili kanun teklifleri, yönetmelik ve tebliğler hakkında görüş oluşturacak ve önerilerde bulunacaktır. Tüketici Konseyi ayrıca tüketicinin korunması alanındaki gelişmeleri izleyecek ve değerlendirecek tüketicinin eğitilmesi ve bilinçlendirilmesi amacıyla yazılı ve görsel materyaller hazırlanması konusunda önerilerde bulunacaktır. Bankaların İç Sistemleri ve İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci Hakkında Yönetmelik “Bankaların İç Sistemleri ve İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci Hakkında Yönetmelik” ( Yönetmelik) 11 Temmuz 2014 tarihli ve 29057 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanıp aynı tarihte yürürlüğe girmiştir. Yönetmeliğin amacı, bankaların kuracakları iç kontrol, iç denetim, risk yönetim sistemlerine, içsel sermaye yeterliliği değerlendirme sürecine ve bunların işleyişine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.. İç sistemlerin kurulması, yönetim kurulunun sorumlulukları, yönetim kurulunun eğitim programlarına katılım sağlaması, yönetim kurulu tarafından İSEDES (İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci)’in tesis edilmesi, bilgi sistemlerinin tesisi, iç kontrol faaliyetleri, içsel sermaye gereksinimi ve İSEDES Yönetmelik kapsamında kendisine düzenleme alanı bulacaktır. İpotek Finansmanı Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ “İpotek Finansmanı Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ” 17 Temmuz 2014 tarih ve 29063 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Tebliğin amacı ipotek finansmanı kuruluşlarına ve söz konusu kuruluşların faaliyetlerine ilişkin esasları düzenlemektir. İpotek Finansmanı Kuruluşlarının kuruluş şartları ; (a) TTK hükümleri uyarınca kayıtlı sermaye sistemine tabi olması, (b) Başlangıç sermayesinin en az 10.000.000 TL olması, (c) Paylarının tamamının nama yazılı olması, (d) Paylarının nakit karşılığı çıkarılması ve pay bedellerinin kuruluş sırasında tam, nakden ve her türlü muvazaadan âri olarak ödenmiş olması, (e) Esas sözleşmesinin Kanun, bu Tebliğ ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun olması, (f) Kurucu ortaklarının, yönetim kurulu üyelerinin ve genel müdürünün bu Tebliğde öngörülen şartları haiz olması, (g) Ortaklık yapısının şeffaf ve açık olması olarak belirlenmiştir. Detaylı bilgi için: [email protected] www.moral.av.tr