Endokrin Algoritmler (2014) Editörler : Prof Candeğer Yılmaz, Prof Füsun Saygılı, Prof Gökhan Özgen, Doç Şevki Çetinkalp, Doç Mehmet Erdoğan. Prof Taylan Kabalak Konu Editörü : Prof Demet Çorapçıoğlu Osteoporoz izlem algoritması A. B. C. D. Tanı konmalı Osteoporoz riskini ve düşmeyi azaltıcı önlemler sürdürülmeli, Kalsiyum ve Vitamin D replasmanı sürdürülmeli Çok yaşlı kadınlarda beklenen yaşam süresi kısa olduğundan medikal ajan verilmez. Bireye özgü olarak planlanmış en uygun medikal ajan başlandıktan 2 ay sonra olgu semptom, fizik muayene bulguları, tedaviye uyumu yönünden ve ihtiyaç varsa biokimyasal olarak değerlendirilir. Medikal ajan tedavisiyle birlikte rehabilitasyon programına alınır. E. Yılda bir boy ölçümü yapılır. Boy ≥ 2 cm kısaldıysa veya sebebi bulunmamış sırt ağrısı varsa torakolomber lateral vertebra grafisi çekilmelidir (vertebra kompresyon kırık veya kırıklarının saptanması için). F. Hiperparatiroidi, hipertiroidi ve glukokortikoide bağlı osteoporoz ise daha sık (örn: 6-12 ay) değilse tedaviye başlandıktan sonra yılda 1 yada 2 yılda bir en iyisi aynı cihaz, aynı merkez, aynı teknisyen ile santral DXA (vertebra ve kalça) ölçümleri yapılmalıdır. Santral DXA ölçümleri tedavinin izleminde altın standarttır. Durumu stabil veya tedavisi tamamlanmış olgularda daha uzun aralıklara DXA ölçümleri yapılabilir. DXA ölçümlerinde izlemde kemik mineral yoğunluk (gr/cm2) ölçümleri kıyaslanmalıdır. G. İzlemde DXA ile kemik yoğunluğunun değişmemesi veya artış göstermesi tedaviye yanıt alındığını gösterir. Kemik mineral yoğunluğundaki bir değişikliğin anlamlı kabul edilebilmesi için kullanılan dansitometrenin en düşük anlamlı değişim değerinden büyük olması gerekir. Tedavi alan bir hastada izlemde, kemik mineral yoğunluğunda bu değerden daha fazla düşme olması, tedaviye uyumsuzluk , gastrointestinal emilim kusuru, kalsiyum / D vitamini alınmaması gibi nedenlerin bunlar yoksa sekonder osteoporoz nedenlerinin gözden geçirilmesini gerektirir. Tedavi süresi Hiçbir medikal ajan (kalsiyum ve D Vitamini dışında) süresiz kullanılamaz. En uzun süreli kullanılabilen grup bisfosfanatlardır. Bisfosfonat dışındaki tüm farmokolojik ajanlar kesilince hızla kemik kütle kaybı görülür. Bisfosfonatlar kesilince kemik mineral yoğunluğu ve kırık riski üzerine etkileri 5 yıla kadar ile devam eder. Bisfosfonatların kullanım süresi 3 veya 5 yıl olabilir. Ciddi osteoporozlu olgularda anabolik tedaviyi (teriparatid) takiben antirezorptif (bisfosfonat) tedavi verilmesi hızla kemik kaybının önlenmesini sağlar. Genellikle antirezorptif ajanların kombine kullanımı önerilmez. Tedavi bitimi * Boy saptanır, kaydedilir. Santral DXA ölçümleri yapılır. Gerekliyse vertebra grafileri çekilir. Risk değerlendirmesi yapılır, Uygun yaşam tarzı önerileri, Diyetle kalsiyumun yerine konur, D vitamini replasmanı devam etmeli stabil ve-veya iyileşme sağlanmış olgular 1 yıl sonra muayeneye çağrılır. •Tedavi bitimi de her adımda olduğu gibi olguya özel bireyselleştirilmelidir. K: Osteoporoz tedavisinde kalsitoninin yeri sınırlıdır.: Akut vertebra kompresyon kırıklarının erken dönem tedavisinde, analjezik ve antirezoptif etkisinden yararlanmak üzere kısa süreli kullanılması uygundur. 1