EVRAK-1 NAKDiYYE duları karşısında İslam birliğinin savunucusu olmuş, Fatih Sultan Mehmed fet(bk. KAİME). hedilen toprakları vatan haline getirmiş _j L ve devleti bir cihan imparatorluğu yapmış , Yavuz Sultan Selim de Mısır ve Araı ı EVRAK-ı PERiŞAN bistan'ı fethedip hilafeti saltanat mer( .:ıl::.;._,; j~_,t ) kezi İstanbul'a getirmekle büyük bir İs lam kahramanı olduğunu göstermiştir. Namık Kemal'in bazı hükümdarların Emir Nevruz ise İslam dünyası için Dohayat hikayelerini anlattığı ğu'da büyük bir tehlike oluşturan Motarihi muhtevalı eseri. ğollar'ın müslüman olmasında büyük rol _j L oynayan ve bu tehlikeyi ortadan kaldı ran bir kahramandır. Namık Kemal'in. yazı hayatının henüz başlangıcı sayılan 1862'de istanbul ' un Namık Kemal Nevruz Bey mukaddifethine dair yazdığı Barika-i Zafer'le mesinde. bazı büyük ahlaki meziyetle1867'de telif ettiği Osmanlı Devleti'nin rin insan ruhunda yerieşebilmesi için güyükselme devrini işlediği Devr-i İstila ' zel örneklere ihtiyaç duyulduğunu, esadan sonra tarihi konuda kaleme aldığı sında tarihin bunu verdiğini, diğer büüçüncü eseri olan Evrak-ı Perişan esayük milletierin önemli tarihi olaylarıyla sında Selahaddin-i Eyyübi. Fatih Sulkahramanlarını edebiyatiarına aksettirtan Mehmed ve Yavuz Sultan Selim'le diklerini, İslam tarihinin ise büyük zenilgili üç müstakil biyografiden meydaginliklerle dolu olmasına karşılık Türk na gelmektedir. Ancak eser baş tarafı edebiyatının henüz böyle bir yola girmena Devr-i İstild da konularak neşredil diğini ve bu kahramanların da unutudiği gibi daha sonra yazılan Tercüme-i lup gittiğini söyler. Hdl-i Emir Nevruz da aynı seriden yaNamık Kemal'in eserlerinin kitap hayımlanmıştır. linde neşrine dair en geniş araştırmayı Namık Kemal eserin ilk cüzü olan Seyapan Ömer Faruk Akün 'ün konuyla ilgili makalesinden öğrenildiğine göre Naldhaddin 'i. Michaut'nun Ehl- i Salib Tarihi adlı eserinin Türkçe'ye çevrileceğini mık Kemal başlangıçta belirli bir sıra gözetmeksizin. "Evrak-ı Perişan" adı altın duyduğu zaman Fransız yazarın Selahaddin-i EyyQbi hakkında öne sürdüğü asıl da 1862'den beri yazmış olduğu çeşitli makale, mektup, manzum ve mensur sız iddialara karşı bu İslam kahramanını müdafaa için yazdığım ifade eder. Muh- , edebi eserleriyle tercümeleri de dahil olmak üzere bir nevi külliyatını yayımla temelen aynı duygutarla Fatih Sultan mak niyetindedir. Ancak daha sonraki Mehmed ve Yavuz Sultan Selim için de müstakil birer biyografı yazmaya karar siyasi mücadelesi ve sürgün hayatı onun bu seriden başka bir eser yayımlaması veren Namık Kemal özellikle bu tarihi na imkan vermez. 1873 yılı başlarında eserlerinde. İslam tarihi hakkında olumYavuz'un neşrinden kısa bir süre .sonsuz fikirler taşıyan Batılılar'a karşı İs ra doğrudan doğruya Evrdk-ı Perişdn ' ın lam ve Osmanlı tarihini müdafaa gayesi gütmektedir. Doğu ve Batı kaynakları neşrine müdahale amacıyla hükümet tarafından yürürlüğe konulan Matbuat Ninın mukayesesiyle ortaya konulan Seldzamnamesi ve Nisan 1873'te Vatan ya haddfn, aynı zamanda Tanzimat nesrihut Silistre'nin temsilinin ardından Manin lirizmde ulaştığı son merhale kabul gosa'ya sürgüne gönderilmesiyle eseredilmektedir. lerini külliyat halinde yayımlama düşün Türk- İslam tarihinden bu kahramancesi böylece daha başlangıçta başarısız ları seçişi tesadüfi olmayan Namık Kelığa uğrar. mal. aslında bunların şahsında kendi fikirlerini ortaya koyma fırsatı bulur. Bu Evrak-ı Perfşdn'ı meydana getiren ilk kahramanlardan. Selahaddin-i . EyyQbi cüz Devr-i İstila'nın da yer aldığı Seldaçmış olduğu cihad bayrağı ile Haçlı orhaddin ı:;ylül 1872'de, Fdtih Aralık 1872'de, Yavuz da Ocak 1873'te yayımlanmış, daha sonra 1884'te hepsi bir arada topluca neşredilmiştir. Eserin Latin harfleriyle sadeleştiriimiş bir baskısı yapıldığı Evrak-ı gibi (Evrak· ı Perişa rı, haz. Raif Karadağ Perişan ' ı n ö . Faruk Harman. istanbul 1973) Devr-i kapak İstnd, Emir Nevruz ve Bdrika- i Zafer kı isesi !istanbul 12881 de ilave edilerek Ndmık Kemal'in Ta- EVRAK-ı NAKDİYYE 536 rihf Biyografileri adıyla (haz. İskender Pa la. An kara ı 989) yeni bir neşri daha yapılmıştır. BİBLİYOGRAFYA: Namık Kemal. Evrak-ı Perişan, istanbul 1301 ; Ahmet Harnd i Tanpınar , XIX. Asır Türk Edebi· yatı Tarihi (i stanbul 1956). istanbul 1985, s. 411-417 ; Banarlı . RTET, ll, 912; Ömer Faruk Akün, "Namık Kemal'in Kitap Halindeki Eserlerinin h k Neşirl eri", TM, XVIIl (1976), s. 10 26; a.mlf., "Namık Kemal", iA, IX, 70 ; TDEA, lll , 127 -128. Iii ABDULLAH UÇMAN EVREBE ( '; _).J ~\ ) L Fas'ta bir Berberi kabilesi. _j Kuzey Afrika 'da İslam fetih leri sırasın da en güçlü kabilelerden biri olup BerberTler' in iki büyük kabiie grubundan Beranis'e mensuptur. Çeşitli kolları bulunan Evrebe kabilesinin İslam fetihleri öncesindeki reisi olan Sefürdir b. Rumi uzun süre kabilenin başında bulundu. Onun ölümünden sonra meşhur Serberi lideri Küseyle b. Lemzem kabilenin reisi oldu. Ebü 'I-Muhacir Dinar kumandasın daki İslam ordusu Tilimsan'a geldiğin de Mağrib'de bulunan Küseyle liderliğin deki BerberTler'le savaşarak onları mağ IQp etti (55 / 675) Ebü'l-Muhacir savaş tan sonra Küseyle'ye yakın ilgi göstererek kabile mensuplarıyla birlikte İslam'a girmesini sağladı. Fakat daha sonra Yezid b. Muaviye döneminde (680-683) ikinci defa Kuzey Afrika valiliğine getirilen Ukbe b. Nafi'in. Ebü' I - Muhacir'in ikazı na rağmen Küseyle'ye kötü davranması onu Bizans'la iş birliği yapmaya. Evrebe ve diğer Serberi kabilelerini toplayarak müslümanlara karşı savaşmaya sevkettL Bir süre Mağrib'de hakimiyet kuran Küseyle, Abdülmelik b. Mervan devrinde gönderilen Züheyr b. Kays tarafından öldürüldü (67 1 686- 87) . Bunun ardından Evrebe bölgeyi fetheden İslam orduları na mukavemet ederneyerek yöredeki kalelere sığınmak zorunda kaldı. Daha sonraki yıllarda tekrar ·güç kazanan kabile, Fas ile Meknes arasında bulunan dağlık ZerhQn bölgesi yakınındaki VelTla'yı istila ederek oraya yerleşti. Yöre halkı kendilerini. Küseyle ' nin ölümünden sonra Mağrib ' in merkezi bölgelerinden gelip buraya yerleşen Evre be' nin neslinden kabul ediyordu. Fas ' ın kuzeyindeki birçok Serberi kabilesi gibi Mu'tezile doktrinini benimseyen Evrebe de Hz. Ali ailesine karşı ya-
© Copyright 2024 Paperzz
