Kırım Savaşı Sonrası Osmanlı Basınında Kafkas ve Kırım Göçleri

ÖZET
Kırım Savaşı sonrasında Kafkasya ve Kırım topraklarından Osmanlı Devleti’ne
yapılan göç hareketlerinin Osmanlı basınında nasıl yer aldığı ve ne tür haberler
yapıldığı incelenmiştir. Çalışmamızın ana kaynakları olarak zamanın önde gelen
gazeteleri Tercüman-ı Ahval ( 1277-1279 ), Tasvir-i Efkâr ( 1279-1284 ) ve Takvim-i
Vekayi (1277-1283 ) seçilmişti. Gazetelerin incelendiği dönemlerde Osmanlı
topraklarına oldukça yoğun bir göç hareketi vardı. Bu göç hareketlerinin önemli bir
kısmı Kırım ve Kafkasya taraflarından yapılmaktaydı. Vatanlarını terk ederek Osmanlı
Devleti’ne sığınan bu insanlar, XIX. yüzyılın belki de en trajik olayına maruz
kalmışlardı. Muhacirlerin yaşadığı bu trajedinin Osmanlı toplumuna ne ölçüde
yansıdığı, ancak dönemin basınının incelenmesi ile mümkün olabilecekti. Osmanlı
basınında göç haberleriyle beraber aynı zamanda özellikle Çerkezistan topraklarında
devam eden direnişle alakalı haberler de yer almıştır. Bu sayede Osmanlı toplumu
Kafkaslardaki din kardeşlerinin durumundan da haberdar olabilmiştir. Çerkezistan’daki
direnişin de son bulmasıyla beraber Osmanlı topraklarına yoğun bir göç başlamış ve
basındaki haberler de buna mukabil yön değiştirerek göçlerle ilgili haberler yapılmaya
başlamıştır. O günkü ekonomik ve siyasi olumsuzluklara rağmen göçmenlere kapılarını
açan Osmanlı Devleti, bu insanları kendi topraklarında iskân etmiş, ihtiyaçlarını
gidermeye çalışmış, yerli ahali ile birlikte her türlü yardımı yapmıştır. Yapılan bu
yardımlar ve kimler tarafından yapıldığı konusu da basında geniş yer tutmuş; ahali bu
yolla yardıma teşvik edilmiştir. Denilebilir ki, muhacirler ve muhacerat hakkında
yapılan haberler Osmanlı basınında geniş bir yer tutmuştur.
Anahtar Kelimeler: Göç, Muhacir, İskân, Kafkasya, Kırım, Çerkez.
SUMMARY
This thesis about how emigtaions, emigrated from Caucasia and Crimea’s
territories to Otoman Government after the War of Crimea, were dealt with and what
kind of news were made about it at Otoman Press. The main sources of the thesis were
chosen the foremost newspapers of that time such as Trecüman-ı Ahval ( 1277-!279 ),
Tasvir-i Efkâr ( 1279-1284 ) ve Takvim-i Vekayi ( 1277-1283 ). At the period of being
researched of the newspapers, there was a great deal of emigration to Ottoman’s
territory. Most of these emigrations were made by Crimea and Caucasia. These people,
who left their own countries and took shelter the Otoman Government, were exposed to
the most tragic incident of XIX. century. It was possible with researching of the pres at
that time, how the tragedy of emigrations reflected to the society of Otoman. At the
same time, especially the news aboutthe boycott made in Circassian territories was
dealt with the news about emigrations at Otoman Pres. So that, the society of Otoman
was aware of the situation of the religion sisters and brothers in Caucasia. After the
boycott in Circassian territories had come to end, an intense emigration began, the news
at press changed accordingly and the news about emigrations began to the reported.
Despite of the economic and political disadvanteges at those days, Otoman Government
received the emigrations, inhabited them their own territories, tried to compensate their
needs and helped them with native people. These helpings and whom were made by
wereinformed at the pres; people were encouraged to help with this way. To sump up,
the news about emigrations and emigrants were informed widely at Otoman Press.
Key Words: Emigration, emigrant, settlement, Caucasia, Crimea, Circassian.