Kanser Önleme ÇalıĢmaları 2012’den 2025’e Dünyada Kanser *IARC 14 milyon yeni vaka 19,3 milyon 8.2 milyon ölüm 11 milyon Türkiye’de ve Dünyada Kanser 2 Dünyada Kanser DÜNYADA ÖLÜM NEDENLERĠ 7,87 Kanser İskemik Kalp Hastalığı 7,02 İnme 6,25 Alt Solunum Yolu Enfeksiyonları 3,2 KOAH 2,97 İshal HIV/AİDS DiABET 1,89 1,59 1,39 Trafik Kazası 1,26 Doğum Komplikasyonları 1,17 3 Türkiye’de Ölüm Nedenleri, 2009 Erkek Kadın Toplam Kardiovasküler 36,2 44,4 39,9 Kanser 24,4 16,0 20,7 Solunum 10,1 7,4 8,9 Metabolik Hastalıklar 4,8 8,3 6,4 Intoksikasyon veya Travma 4,9 2,8 4,0 19,6 21,0 20,2 Diğer 2002’de Kanserden Ölüm Oranı % 12 4 Türkiye’de Kanser TÜRKİYE -DÜNYA KARŞILAŞTIRMASI (Globocan 2012) 297,4 ABD 243,2 AB(28 Ülke) Türkiye** IARC'A Üye 24 Ülke Dünya *Yaşa göre standardize edilmiş hız 100.000’de **Türkiye birleşik veri tabanı 2009 157,5 347,0 314,9 245,7 192,5 165,3 236,4 205,4 Kadın* Erkek* 5 Türkiye’de Kanser TÜRKİYE’DE ERKEK VE KADINLARDA EN SIK GÖRÜLEN İLK 10 KANSER ERKEK KADIN 6 Kanser Kontrolü Neden Önemli? 12,0 500,0 10,0 Incidence (1/100000) 600,0 400,0 8,0 300,0 6,0 200,0 4,0 100,0 2,0 0,0 0,0 Direct Cost (billion $) Women Men Türkiye’de Kanser Ulusal Kanser Kontrol Programı 2008-2012 Faz I, 2013-2017 Faz II • Kayıt Kayıt Önleme Önleme Tarama Tarama • Toplum Bazlı Aktif Kayıt Merkezleri Epidemiyolojik Çalışmalar • • • • Tütün Kontrolu Obesite Kontrolü Çevresel Etkiler Sağlığın Teşviki • Meme Rahim Ağzı Kalınbağırsak • • Tedavi Tedavi • • Tedavi Palya-Türk 8 Kanser Neden Olur? Kanserin Nedensellik ĠliĢkisi Pharm Res 2008;25:2097-116. Kanserin Nedensellik ĠliĢkisi Alkol %4-6 ġiĢmanlık %10-20 Enfeksiyon %15-20 Diğer %10-15 Tütün %30-35 Beslenme %25-30 11 Esas Olarak Bunlardan Değil… Bunlardan kaçının!!! 9.4.2014 13 Kanserin Nedensellik ĠliĢkisi • Sigara • Alkolün aşırı tüketimi • Diyet & Fiziksel aktivite azlığı • Enfeksiyonlar %90 • Genetik • Güneş & uv maruziyeti • Diğer & Bilinmeyen Radon Asbest Formaldehit Pestisitler Farmasötikler Solventler İnce partiküller, toz Polisiklik aromatik hidrokarbonlar Metaller Aflotoksin Benzidin Klorlama ürünleri Nitrözaminler Dioksin Poliklorinize bifenoller Polibromine bifenil eter Medya & Kanserojen Spekülasyonları • Damacana – BPA (Bisfenol A) • Elektromanyetik Alan (Tablet PC, Cep Telefonu, Baz İstasyonları) • Fitalatlar • AVM, Kozmik Radyason, Çernobil, GDO Kanser Önleme Projeleri Türkiye’de Kanser Önleme • ULUSAL KANSER KONTROL PROJELERİ • Tütün ve Alkol Kontrol Programı • Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı • Türkiye Aşırı Tuz Tüketiminin Azaltılması Programı • Elektromanyetik Alan Sağlık Etkileri İzleme Projesi • Yeni Projeler • Asbest Stratejik Eylem Planı • Radon Haritalandırması ve Kontrol Programı • Kanserojen Maddeler Raporları • BÖLGESEL PROGRAMLAR • Ergene, Dilovası, Tuzköy, Doğu Karadeniz vb. • KANSER RAPORLARI 17 Birey ve Toplum Davranışına Yönelik (2008-2012) Tütün Ürünlerine Olan Talebin Azaltılmasına Yönelik Önlemler Halkı Bilgilendirme, Bilinçlendirme ve Eğitim Sigarayı Bırakma Fiyat ve Vergilendirme Çevresel Dumana Maruziyeti Önleme Tütün Arzının ve Tütün Ürünlerinin Kullanımının Azaltılmasına Yönelik Önlemler Tütün Kullanımı ve Ulusal Tütün Kontrol Programının İzlenmesi, Değerlendirmesi ve Raporlanması Ulusal Politika Oluşmasına Yönelik 15 yaĢından büyüklerde sigara içmeyenlerin oranını %80’in üzerine çıkarmak, 15 yaĢından küçüklerde ise %100’e yakın olmasını sağlamaktır. Ulusal Tütün Kontrol Programı ULUSAL TÜTÜN KONTROL PROGRAMI Sigaraya Yönelik Reklam Promosyon Sponsorlukları Önleme Ürün Kontrolü ve Tüketiciyi Bilgilendirme Yasadışı Ticaretin Önlenmesi Gençlerin Ulaşabilirliğinin Engellenmesi Tütün Üretimi ve Alternatif Politikalar 18 Türkiye’de Yıllara Göre Sigara Kullanım Durumu (1993-2012) 70 Yüzde (%) 60 50 40 30 20 10 0 1993 2004 2006 2008 2012 Kadın 13,5 19,4 16,6 15,2 13,1 Erkek 57,8 52,9 50,6 47,9 41,4 Toplam 33,6 33,7 33,4 31,2 27 Kaynaklar: 1993 Sağlık Bakanlığı Araştırması, 2004 Sağlık Bakanlığı Ulusal Hastalık Yükü Çalışması, 2006 Aile Araştırma Kurumu ve TÜİK Aile Yapısı Araştırması 2008 Küresel Yetişkin Tütün Araştırması (SB, TÜİK, DSÖ, CDC) 2012 Küresel Yetişkin Tütün Araştırması (SB, TÜİK, DSÖ, CDC) 19 Türkiye’de Sigara Ġçme (%) 35 33,4 31,2 30 27,0 25 2006 2008 2012 20 KiĢi BaĢı Sigara Tüketimi KĠġĠ BAġINA YILLAR NÜFUS TÜKETĠM MĠKTARI SĠGARA TÜKETĠMĠ (milyar adet) (Adet) 2000 67.844.903 111,70 1.646 2007 70.586.256 107,45 1.522 2008 71.517.100 107,86 1.508 2009 72.561.312 107,55 1.482 2010 72.561.312 93,35 1.286 2011 74.724.269 91,22 1.220 KiĢi baĢı sigara tüketiminde 2000 – 2011 arasında %25,9 azalma 21 Türkiye’de Tütünle Mücadele • Türkiye, 12 Temmuz 2012 tarihindeki yasal düzenlemede yapılan değişikliklerin uygulamaya girmesi ile DSÖ’nün MPOWER kriterlerinin tamamını karşılayan ilk ülke konumuna geldi. 22 Obesite ile Mücadele • Türkiye Obezite ile Mücadele ve Kontrol Programı (2010-2014) • Türkiye Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Hayat Programı “ olarak değiştirilerek 29 Eylül 2010 tarihli ve 27714 sayılı Resmi Gazete’de Başbakanlık Genelgesi olarak yayımlanmıştır • Türkiye Aşırı Tuz Tüketiminin Azaltılması Programı(2011-2015);Günlük Tuz Tüketimi 18gr’dan 15 gr’a inmiştir • Türkiye Diyabet Önleme ve Kontrol Programı (2011-2014) 23 Kanser Raporları • >40 adet araştırma ve rapor • BPA, GDO, Fitalat, Formaldehit, Kozmik Radyasyon, Naftalin, Aseton, Brezilya Fönü, Yapay ve Doğal Tatlandırıcılar, Monosodyum Glutamat, Şampuanlar, Deterjanlar, Saç Boyaları, Epikloridine, Elektronik Sigara, Cep Telefonları, Baz İstasyonları, Kablosuz İnternet, Tablet Bilgisayarlar, Yüksek Gerilim Hatları, Hidroelektrik Santraller, Aronia Melanacorpa • www.kanser.gov.tr 24 Radon ve Kanser 25 Ulusal Radon Kontrol Programı • Radon gazı dünyada akciğer kanserinin %3-15 sebebi… • Doğal kaynaklardan yayımlanmaktadır, • Binalardaki radon kaynağının büyük kısmı (%90), binanın temelindeki toprak ve kayalardır. • Esas sorun ev içi maruziyet 26 Ulusal Radon Kontrol Programı •Dünyada hiçbir ülkede “Ulusal Radon Kontrol Programı” uygulanmıyor! •Türkiye’de TAEK ile imzalanmak üzere olan Radon Protokolü sonrası hedeflerimiz; - Türkiye Radon haritasının tamamlanması - Ulusal Radon Kontrol Programı oluşturmak 27 Ulusal Radon Kontrol Programı • • • • «Ulusal Radon Haritalaması» Projesi TAEK ile ortaklaşa başlatıldı 5 yıl içerisinde yaklaşık 65.000 evde ev içi Radon Gazı ölçümü yapılması planlanmaktadır. Eylül ayında Sivas, Kayseri, Elazığ, Kırşehir, Yozgat ilinde başlayacak olan bu çalışmada TUİK tarafınca belirlenen adreslere 3 aylık sensör yerleştirilecek Bu açıdan halkın doğru bilgilendirilmesi önem taşımaktadır. 28 Ulusal Asbest Kontrol Programı • Asbest – Mineral – Akciğer zarının (plevra) malign tümörü olan mezotelyoma ve akciğer kanserine doğrudan neden olabilmektedir. Kalıcı fonksiyonel kayıplara yola açan akciğer ve akciğer zarında kalıcı harabiyete (asbestozis, diffüz plevral fibrozis) de yol açabilmektedir – Oral / inhalasyon – Endüstriyel-Mesleki / Çevresel – Aktoprak /geven/ höllük / çertek/ göktoprak 29 Ulusal Asbest Kontrol Programı 2010 2012 58 Ġl, 1236 Köy, 2451 Örnek ESKĠġEHĠR OSMANGAZĠ ÜNĠVERSĠTESĠ ÖN DEĞERLENDĠRME TUBĠTAK Tamamlanan: 902 Bekleyen: 349 287 / 902 ASBEST MEVCUT Yeniden Liste Revizyonu ISLAH ÇALIġMASI Evlerin boyanması, yıkılması, çevre düzenlemesi Halkın Bilgilendirilmesi Maruz kalanların uzun süreli takibi İnşaat İşçilerinin Eğitimi 30 Solaryumlar • Yapay bronzlaştırıcı sistemler aracılığıyla gerçekleşen güçlü bir bronzlaşma esnasında gün ortası güneşten kaynaklanan doğal radyasyonun yaklaşık 10-15 katına maruz kalınmaktadır • Özellikle Melanom, Squamoz Hücreli Karsinom ve Bazal Hücreli Kanser riskinde artış… • Özellikle 35 yaş altının melanom geliştirme riskinin diğer yaş gruplarından yüksek olduğu, bu nedenle <18 yaştakiler için yasak ve kısıtlamalar getirilmesi gerektiği belirtilmiştir. • Genelge, Kontrol ve Eğitim 31 Elektromanyetik Alanların Sağlık Etkilerinin Ġzlemi • Elektromanyetik alanların olası sağlık etkilerini ve kamuoyunda mevcut yürüyen tartışmalar… • Vatandaşlarımızdan gelen tüm soru ve şikâyetlerin değerlendirilmesi, gerekli ölçümlerin yaptırılması… • Epidemiyolojik çalışmalar yaparak gerekse bilimsel danışma kurullarımıza danışarak en güncel veriler ile soruların yanıtlanması… • Solaryum ve cep telefonlarının kullanımına dair yönetmelik hazırlıkları devam etmekte… 32
© Copyright 2024 Paperzz
