Uydular Uzaya Elektromanyetik Fırlatıcılar ile Gönderilebilecekler

Uydular Uzaya Elektromanyetik Fırlatıcılar ile Gönderilebilecekler
Günümüzde uyduların uzaya erişimi için roket motorları kullanılmaktadır. Fakat geleneksel roket
teknolojisinin bazı kısıtlamaları mevcuttur. Roket motorlarının imalatı oldukça pahalıdır. Örneğin Dünya
çevresinde alçak yörüngeye (LEO) bir uydu yerleştirmek için kilogram başına 50.000 ABD doları ödeme
yapmak gerekmektedir. İkinci olarak roket motorları imalatı için ileri teknoloji ve karmaşık endüstriyel
tesisler kurmak gerekmektedir. Ayrıca roket motorlarından dışarı atılan kimyasal gazlar çevreye ve ozon
tabakasına zarar vermektedirler. Son olarak ta, sıcak egzoz gazlarının azami hızları roket ortamının ses
hızı ile sınırlanmıştır. Roket motorlarının bu sakıncalarından kurtulmak için uyduların elektromanyetik
fırlatıcılar kullanılarak uzay erişiminin sağlanması gündeme gelmiştir.
Elektromanyetik hızlandırıcı teknolojisinin geliştirilmesi için ilk faaliyetler uzay sektöründe değil, 1980’li
yıllardan başlayarak savunma sektöründe başlatılmıştır. 7-11 Temmuz 2014 tarihlerinde San DiegoABD’de yapılan Elektromanyetik Fırlatıcı Sempozyumunda (EML-17) ABD Deniz Kuvvetlerine ait USNS
Millinocket gemisine konuşlandırılmış 2 adet E/M (elektromanyetik) topun gösterimi yapılmıştır. Yapılan
açıklamada bu toplar ile 10 kg’lık bir mermi yaklaşık 2400 m/s hipersonik hızla (7 Mach)
fırlatılabilmektedir. Bu mermilerin maliyeti 25.000 ABD doları olup, 1 Milyon ABD dolarına mal olan
güdümlü mermileri kolaylıkla düşürecek hız ve manevra yeteneğine sahip olacaklardır. Bu yeni nesil
silahlar sadece savunma amaçlı olmayıp, 160 km. menzil içindeki su üstü ve deniz hedeflerine karşı da
kullanılabilecektir. Seri atışlı bir E/M top ile 24 saat içinde 100.000 hedefin vurulabileceği belirtilmiştir.
BAE ve General Atomics firmaları tarafından geliştirilen prototipler arasından BAE firması üretimi E/M
topun ilk raundu kazandığı açıklanmıştır. İlk E/M topların 2018 yılından itibaren operasyonel olacağı
düşünülmektedir.
Uzay sektöründe kullanılacak E/M fırlatıcıların tasarımında uyduların içerdiği hassas elektronik cihazların
da dikkate alınması gerekecektir. Çok yüksek ivmelerden kaçınmak için fırlatıcıların boyları oldukça uzun
olacaktır (200 m<L<1000 m). Namlu içinde hava direncinden kaynaklanan sürtünmeyi azaltmak için
namlu içindeki havanın boşaltılması da planlanmaktadır.
Nevsan Şengil
Doç.Dr.
Uzay Mühendisliği Bölümü
THK Üniversitesi

Download Report