Boğaz Endüstri Madencilik Şirketi (BEM) Çimento Öğütme Değirmeni Yağlama Gözlem-Uyarı Elektronik Kontrol Sistemi Celal ARINŞAN – Erhan BOLKAN Boğaz Endüstri Madencilik (BEM) Gazimağusa - KKTC E-posta : [email protected] E-posta : [email protected] Coşkun AKSEL DAU- BTYO – EET Gazimağusa - KKTC E-posta : [email protected] ÖZETÇE BEM’de kurulu olan çimento öğütme-karıştırma değirmeninin yağlama işleminin kontrol edilmesi ve gözlenmesi şu anda kontaktör kontrollu bir pano ile yapılmaktadır. Bu pano üzerinde bulunan ışıklarla işlem durumları gözlenebilmekte ve uyarı durumları PLC kontrollu değirmene bildirilebilmektedir. Yukarıda belirtilen işlemin elektronik kontrollu bir pano ile yapılması istenmiştir. Bu sayede amaçlanan, sistemin gözlemlenebilmesi, hızlı arıza bulabilme ve daha az bakım isteyen yeni bir kontrol sistemine kavuşmaktır. Bu kapsamda, elektronik kontrol sistemin tasarlanması ve tasarlanan modüllerin çalışır durumda teslimi için aşağıdaki çalışma yapılmıştır. 1. GİRİŞ Boğaz Endüstri Madencilik Şirketi, KKTC’de faliyet gösteren ve çimento üretimi yapan bir kuruluştur. Burada çimento üretimi değişik aşamalardan geçilerek hazırlanmaktadır. Sistemde bulunan öğütme değirmeni sistemin ana kısmını oluşturur. Bu değirmen çok büyük bir aksam olup, çalışması devamlı olmaktadır. Bu sebeble sağlıklı çalışma belirli noktaların yağlanması ile sağlanabilmektedir. Yağlama işlemi için 8 noktaya yerleştirilmiş yağlama memeleri kullanılmaktadır. Bunlar sürekli olarak doğru yağlama yaptıklarının bilinmesi çok önemlidir. Yağlamanın doğru yapılabilmesi için gerekli motorların kontrolu, hava basıncının varlığı ve devamlılığı sağlanmalıdır. Bu çalışmada, yukarıda bahsedilen sistemin gözlenmesi ve doğru çalışma için gerekli koşulların sağlanması için yeni bir sistem oluşturulmuştur. Bu sistem, mikrokontroller tabanlı olup ve açık mimari felsefesine göre üretilmiştir. Bu sayede, sistemin ilerde gerekebilecek değişikliklere cevap verebilmesi sağlanmıştır. Sistem tamamen yerli üretim olup, en son yeni teknolojik tekniklere göre tasarlanmış ve üretilmiştir. Bu sebeble servis ve teknik destek hizmeti kesintisiz ve ekonomik olarak sağlanabilir. 2. Sistemin Tarifi Kontrol ve Gözlem Sistemi temel olarak aşağıdaki blok diagram ile ifade edilebilinir. Tablo 1. Sensörler SN Sensör İsimi Sensör Etiketi 1 MemeYağlama sensörleri 0,1,2,3,4,5,6,7 S0,S1,S2,S3, S4,S5,S6,S7 Önsöz Duyurular Makale Sensör Görevi Çimento öğütme kazanının dişlilerini yağlamak için kullanılan 8 adet yağlama memesi mevcuttur. Bu yağlama memelerinin sağlıklı yağlama yapıp yapmadığı bir sensorle algılanmaktadır. Bunlar normalde açık kontaktır. Yağlma anında kapanıp sisteme 24V DC gönderir. Yağlama Gözlem Uyarı Elektronik Kontrol Sistemi Sempozyum EMO Hakkında Eğlence Seminer Yeni Üyeler 140 ade t LED’ li göste rg e pan eli Giri ş sensor bağ lantı modülü - 1 Mikrokontrol ler mod ülü Giri ş sensor bağ lantı modülü - 2 Güç Kaynağ ı 240V ,50HZ Çıkış Röle Mod ülü, Kontaktör , Motor ve PL C Bağlan tısı 5v, 24v D C Şekil 1. Sistem Blok Diagramı 2.1. Giriş Sensor Bağlantı Modülü 1 / 2 Tüm sensör girişleri opto-couplerle yalıtarak mikrokontrollere bağlantı yapılmıştır. Tablo 2. Sensörler SN Sensör ismi Sensör Etiketi 1 Yağ kabı kapağı açık-kapalı sensörü S8 Yağlama memeleri S1,S2,S3,S4’ün yağlama kabı durum sensörü 2 Yağ kabı kapağı açık-kapalı sensörü 2 S9 Yağlama memeleri S5,S6,S7,S8’ün yağlama kabı durum sensörü 3 Hava basıç sensörü S10 Yağlama işlemine gerekli havanın varlığına işaret eder. 4 Yağ kabı yağ az sensörü S11 Yağlama motorunun yağ kabından aldığı yağın durumunu az seviyede olduğunu belirtir. 5 Yağ kabı yağ orta sensörü S12 Yağlama motorunun yağ kabından aldığı yağın durumunu orta seviyede olduğunu belirtir. 6 Yağ kabı yağ dolu sensörü S14 Yağlama motorunun yağ kabından aldığı yağın durumunu dolu seviyede olduğunu belirtir. 7 Yağlama motoru termik sensörü S15 Yağlama motorunun ternik koruma sensorüdür. Termik sensörü, yağlama moturunun termiğinin atıp-atmadığını belirtir. 8 Boş S0 S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 Common 0v S8 S9 S10 S11 S12 S13 S14 S15 Common 0v 24 VDC in 0VDC in Önsöz Duyurular Makale Yağlama Gözlem Uyarı Elektronik Kontrol Sistemi Sensör Görevi Kontroller Bağlantı Noktası 0VCD in 5VCD in Sempozyum EMO Hakkında Eğlence Seminer Yeni Üyeler 2.2. Çıkış Röle Modülü Tablo 3. Röle Çıkış Tanımları SN Röle Çıkış ismi Röle Etiketi 1 2 3 Boş BELL_RL OIL_FILLING_RL K1 K2 K3 4 OILING_MOTOR_RL K4 5 PLC-AVAILABLE_RL K5 6 PLC_GENERAL_FAULT_RL K6 7 PLC_AIR_PRESURE_RL K7 8 PLC_RETURN K8 Röle görevi Zil uyarı rölesi (belli durumlarda ön uyarı sistemi) Yağ doldurma motoru. Yağlama motoru için gerekli olan yağı doldurur. Yağ memeleri için gerekli olan yağı sisteme pompalar. PLC’ye sistemde enerji olduğu ve değirmenin NORMAL çalıştırılabileceği beliritir . PLC’ye yağlama sisteminde hata olduğu belirtir. Değirmenin durdurulması gerektiğini haber verir. PLC’ye yağlama motoru için gerekli olan hava basıncının tamam olup-olmadığı belirtilir. PLC’ye yağlama motorunun çalışıp-çalışmadığını belirtmek amaçı ile kullanılır. OILING_MOTOR_RL ON olunca bu da ON olur. K1 K2 5VDC 0VDC K3 K4 Mikrokontroller Bağlantısı K5 K6 K6 K7 NC COMMON NO Önsöz Duyurular Makale Yağlama Gözlem Uyarı Elektronik Kontrol Sistemi Sempozyum EMO Hakkında Eğlence Seminer Yeni Üyeler 2.3. Kontroller Birimi Sistem Microchip mikrokontrollerle (IC4) kontrol edilmektedir. Bu kontroller donanım olarak UART, SPI, programlanabilir portlara, 2Kbyte EPROM, 192 byte RAM ve 4MHz hızında çalışan bir işlemciye sahiptir. Kontroller içierisinde bulunan WDT(watch dog timer) kullanımı ile olası bir aksamada sistemin kendini RESET’leyerek tekrardan başlayıp kontol işlemine devam edebilmesi sağlanmıştır. Bu modül istenmesi halinde PC bağlanarak, çalışma koşulları ve durumları PC’de çalıştırılacak ilave bir programla gözlemlenebilir. Sistem yazılımı C programlama dilinde yazılmıştır. Sistemin işleyişi yazılım kısmında açıklanmıştır. Burada kısıtlı kontroller içyapısından dolayı, programlamada bazı kısaltmalara ve ilave düzenlemelere gidilmiştir. Temel olarak kısıtlı mikrokontroller içyapısı ile en iyi verimin alınabilmesine olanak sağlayacak şekilde programlama yapılmıştır. Burada bulunan DIP SW’le sistem çalışma parametreleri ayarlanabilmektedir. Bunlar yağlama motoru on-off süreleri ve değirmen kontrol PLC’sine alarm verme zamanlarıdır. 12 V-24VAC/DC giriş 12V-24VDC çıkış Alive LED SPI Led gösterge bağlantı noktası Enerji LED Sistem zamanlaması için DIP SW Çıkış röle modül bağlantı noktası Giriş sensör modül 1-bağlantı noktası Giriş sensör modül 2bağlantı noktası NOT: Sisteme soğutma amaçlı olarak fan takılması tavsiye edilir. Özellikle LED panelde çok sayıda LED ve giriş voltajı 24V olduğunda sistem fanla soğutulmalıdır. Önsöz Duyurular Makale Yağlama Gözlem Uyarı Elektronik Kontrol Sistemi Sempozyum EMO Hakkında Eğlence Seminer Yeni Üyeler 2.4. LED’li Gösterge Modülü Sistem çalışması LED’lerle gözlemlenebilir. Aşağıda LED pano tanımlamaları verilmiştir. Tablo 4. LED gösterge panosu tanımları Sütun satır 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 T T-60 T-75 T-135 T-150 T-210 T-225 T T-1 T-2 T-3 T-4 T-5 T-6 1 S7 S7 S7 S7 S7 S7 S7 S15 S15 S15 S15 S15 S15 S15 2 S6 S6 S6 S6 S6 S6 S6 S14 S14 S14 S14 S14 S14 S14 3 S5 S5 S5 S5 S5 S5 S5 S13 S13 S13 S13 S13 S13 S13 4 S4 S4 S4 S4 S4 S4 S4 S12 S12 S12 S12 S12 S12 S12 5 S3 S3 S3 S3 S3 S3 S3 S11 S11 S11 S11 S11 S11 S11 6 S2 S2 S2 S2 S2 S2 S2 S10 S10 S10 S10 S10 S10 S10 7 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S1 S9 S9 S9 S9 S9 S9 S9 8 S0 S0 S0 S0 S0 S0 S0 S8 S8 S8 S8 S8 S8 S8 9 - - - - - - - - - - - - - - - 10 - - - - - - - - - - - - - - - • Sütün: LED panel üzerinde sütün LED’leri gösterir. • Satır: LED panel üzerinde satır LED’leri gösterir. • T: Şimdiki zamanda yağlama motoru ON veya OFF durumundaki yağlama sensor durumlarını ifade eder. • T-60: bir önceki yağlama motorunun ON veya OFF durumundaki yağlama sensor durumunu ifade eder. • T-120: bir daha önceki yağlama motorunun ON veya OFF durumundaki yağlama sensor durumunu ifade eder. • LED’lerin ON(yanması) olması ifade ettiği sensorün kontaklarının açık devre olduğunu ifade eder. Yada giriş modüllerine 24VDC gelmediğini ifade eder. Kısaca HATA anlamındadır. S7 S15 S6 S14 S5 S13 S4 S12 S3 S11 S2 S10 S1 S9 S0 S8 BOŞ BOŞ Yağlama motoru çalışma zamanı Önsöz Duyurular Makale Yağlama Gözlem Uyarı Elektronik Kontrol Sistemi 1 sn. zaman aralığı Sempozyum EMO Hakkında Eğlence Seminer Yeni Üyeler 3. Sistemin Çalışması / Yazılımı 3.1. Çalışma Zaman Ayarları Kontrol birimi üzerinde 8’li DIP SW bulunmaktadır. Burada, SW8,SW7,SW6,SW5’i yağlama motorunun, aşağıda belirtildiği gibi, ne kadar süre ON veya OFF olabilmesi ayarlanır. 3.1. Tablo 5. SW ID değerleri, motor yağlama süresi Sw ID Değeri SW8 SW7 SW6 0 1 2 3 4 5 6 7 OFF ON OFF ON OFF ON OFF ON OFF OFF ON ON OFF OFF ON ON OFF OFF OFF OFF ON ON ON ON YAĞLAMA MOTORU ON Süresi 30sec. 35sec. 40sec. 45sec. 50sec. 55sec. 60sec. 65sec. SW5 Yağlama Motoru OFF süresi OFF ON 10sec. 15sec. Aşağıda belirtildiği gibi, SW4,SW3,SW2,SW1 ise sistem hatalarında ne kadar süre sonra zil ve alarm verileceğini ayarlar. (Sistem hatası: yağ kapları açık, yağ az veya yağlama yapılmıyorsa). Sistemde değirmen yağlamasının arka arkaya ayarlanan defa kadar olmaması durumunda zil sesi duyulur. Burada zil süresi sonunda sistem bakım elemanı zil sesi ile uyarılır. Bu sürenin 2 katı bir zamanda ilk müdahelenin sisteme yapılması ve arızanın giderilmesi gerekir. Aksi halde PLC’ye alarm verilir ve PLC’deki yazılıma göre sistemin durdurulması ve başka uyarıların yapılması sağlanır. 3.2. Tablo 6. SW ID değerleri, zil ve alarm süresi SW id Değeri 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SW4 OFF ON OFF ON OFF ON OFF ON OFF ON OFF ON OFF ON OFF ON SW3 OFF OFF ON ON OFF OFF ON ON OFF OFF ON ON OFF OFF ON ON SW2 OFF OFF OFF OFF ON ON ON ON OFF OFF OFF OFF ON ON ON ON SW1 OFF OFF OFF OFF OFF OFF OFF OFF ON ON ON ON ON ON ON ON Bell(Zil Süresi) 2 yağlama hatası 3 yağlama hatası 4 yağlama hatası 5 yağlama hatası 6 yağlama hatası 7 yağlama hatası 8 yağlama hatası 9 yağlama hatası 10 yağlama hatası 11 yağlama hatası 12 yağlama hatası 13 yağlama hatası 14 yağlama hatası 15 yağlama hatası 16 yağlama hatası 17 yağlama hatası PLC Alarm Süresi 4 yağlama hatası 6 yağlama hatası 8 yağlama hatası 10 yağlama hatası 12 yağlama hatası 14 yağlama hatası 16 yağlama hatası 18 yağlama hatası 20 yağlama hatası 22 yağlama hatası 24 yağlama hatası 26 yağlama hatası 28 yağlama hatası 30 yağlama hatası 32 yağlama hatası 34 yağlama hatası Önsöz Duyurular Makale Yağlama Gözlem Uyarı Elektronik Kontrol Sistemi Sempozyum EMO Hakkında Eğlence Seminer Yeni Üyeler 3.2. Sistem Ana Program Akışı 1) Ilk durum ayarları: init_ports(); // portları, LED’leri ve değişkenleri ayarla get_sw_id(); // motor yağlama, zil ve alarm sürelerini al init_ports(); // portları, LED’leri ve değişkenleri ayarla get_sw_id(); // motor yağlama, zil ve alarm sürelerini al oiling_sensor_status = OK; //ilk değer olarak yağlama sensrörlerinin tamam olduğunu kabul et. oiling_sensor_data = 0xff; //yağlama senorlerinden gelen ilk değer. oiling_sensor_error_count=0; //kac defa yaglama sensorlerinin tümü birden yağlama işlemini tamamlamadı 2) Zaman ayarlarını al. get_sw_id(); // motor yağlama, zil ve alarm sürelerini al 3) Yağlama motoru ON durumunda yapılan işlemler 4) Yağlama motoru OFF durumunda yapılan işlemler //Yağla m a mo toru ON duru m u - yağla m a motoru ON sür esi ka dar aşağ ıdak ini test et -------------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------- ---------- ------ ---------------oiling _process _tra ckin g(); / / 0.9 sec 4 ms aral ılarla yağla m a senso rlerini kontr ol et, (oılıng _sens ror_data) //Yağla m a mo toru OFF duru m u - yağla m a mo toru OFF sür esi ka dar aşağ ıdaki ni test et -------------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------- ---------- ------ ---------------oiling _process _tra ckin g(); // 0.9 sec 4 ms aral ılarla yağla m a senso rlerini kontr ol et, (oılıng _sens ror_data) oiling _mo tor_on (); //mo tor term iğ i at m am ışsa, hava basınc ı ta m ams a, yağ az de ğil se- yağla m a mo torunu çal ıştır (K 4) ve PLC’ ye PLC_r etur n siny ali ni (K 8) gönde r. oiling _mo tor_off(); //yağla m a mo torunu durdur (K 4) ve PLC’ ye PLC_r etu rn sinyali ni (K 8) gönde rme . oil_ filli ng _con trol(); //yağ orta vey a azsa, yağ do ldurma mo torunu (K 3) çal ıştır. yağ do lu ise yağ do ldur m a mo torunu (K 3) dur dur. oil_ filli ng _con trol(); //yağ orta vey a azsa, yağ do ldur m a mo torunu (K 3) çal ıştır. yağ do lu ise yağ do ldur m a mo torunu (K 3) dur dur. alar m _be ll(); //yağ ka plar ı acık (S8/S9 off ), yağ az ise (S11 -O N ) ve ayarla nan zam an içinde yağla m a meme lerin de en az bir def a yağla m a ta m am işar eti ge lmed i ise duru m dü ze linc eye kadar ZIL çal . alar m _be ll(); //yağ ka plar ı acık (S8/S9 off ), yağ az ise (S11 -O N ) ve ayarla nan zam an içinde yağla m a meme lerin de en az bir def a yağla m a ta m am işar eti ge lmed i ise duru m dü ze linc eye kadar ZIL çal . send _press ur e_status_PLC(); // Ha va basınc ını duru m unu S10) PL C’ ye (K 7) gonde r. send _press ur e_status_PLC(); disp la y_othe r_ sen sor_ statu s(); // S8 den S14’ e ka dar ola n sen sorlerin son durumu nu LED’l ere gönde r. -------------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------- ---------- ------ ---------------- // Ha va basınc ını duru m unu S10) PL C’ ye (K 7) gonde r. disp la y_othe r_ sen sor_ statu s(); // S8 den S14’ e ka dar ola n sen sorlerin son durumu nu LED’l ere gönde r. -------------- ---------- ---------- ---------- ---------- ---------- ----------- ---------- ------ ---------------- disp la y_oiling_ sen sor_ statu s(); // S0 den S7’ e ka dar ola n senso rlerin son durum unu LED’l ere gönde r. disp la y_oiling_ sen sor_ statu s(); // S0 den S7’ e ka dar ola n senso rlerin son durum unu LED’l ere gönde r. if(oiling _senso r_data !=0x00) // S0 den S7’ e yağla m a senso r hata sı var m ı? oiling _senso r_ error_cou nt++; //yağl am a meme h ata sı var sa, yağla m a hata sını bir art ır. else oiling _senso r_ error_cou nt = 0; //yağla m a meme h ata sı yo ksa, yağlam a hata sını sıfırla. if(oiling _senso r_data !=0x00) // S0 den S7’ e yağla m a senso r hata sı var m ı? oiling _senso r_ error_cou nt++; //yağla m a meme h ata sı var sa, yağla m a hata sını bir art ır. else oiling _senso r_ error_cou nt = 0; //yağla m a meme h ata sı yo ksa, yağlam a hata sını sıfırla. oiling _sen sor_ data = 0xff ; //bir son raki çal ışm a için yağla m a duru m bilgisini be lirl e. if(oiling _senso r_ error_ cou nt > be ll_ti me ) //yağla m a meme h ata sı var m ı? oiling _senso r_ statu s = ERROR; // var, o z am an duru m u ERROR bayrağ ını kal dır. A lar m _be ll() ZIL çala cak . else (yo k eğer yağlama hatta sı yo ksa) oiling _sen sor_ statu s = O K ; //yo k, o z am an duru m u O K bayrağ ını ind ir. A lar m _be ll() ZIL çal m ayacak. if(oiling _senso r_ error_ cou nt > alar m _ti me ) //yağla m a meme h ata sı var, fakat ZIL çal m asına rağ men hala düze ltil med i ve alar m sür esi ge ldi m i? send _sys tem _status_PLC(ERR O R); // eve t o z am an PL C duru m u be lir (K 5 off , K 6 on ) else send _s ys tem _statu s_PLC(O K ); ); // hayır, o zam an PL C duru m u be lir (K 5 on , K 6 off ) oiling _sen sor_ data = 0xff ; //bir son raki çal ışm a için yağla m a duru m bilgisini be lirl e. if(oiling _senso r_ error_ cou nt > be ll_ti me ) //yağla m a meme h ata sı var m ı? oiling _senso r_ statu s = ERROR; // var, o z am an duru m u ERROR bayrağ ını kal dır. A lar m _be ll() ZIL çala cak . else (yo k eğer yağlama hatta sı yo ksa) oiling _sen sor_ statu s = O K ; //yo k, o z am an duru m u O K bayrağ ını ind ir. A lar m _be ll() ZIL çal m ayacak. if(oiling _senso r_ error_ cou nt > alar m _ti me ) //yağla m a meme h ata sı var, fakat ZIL çal m asına rağ men hala düze ltil med i ve alar m sür esi ge ldi m i? send _sys tem _status_PLC(ERR O R); // eve t o z am an PL C duru m u be lir (K 5 off , K 6 on ) else send _s ys tem _statu s_PLC(O K ); ); // hayır, o zam an PL C duru m u be lir (K 5 on , K 6 off) Önsöz Duyurular Makale Yağlama Gözlem Uyarı Elektronik Kontrol Sistemi Sempozyum EMO Hakkında Eğlence Seminer Yeni Üyeler 4. Sistem Resimleri ve Tanıtımı Şekil 4. Değirmen Yağlama Memeleri ve Sistemi Şekil 3. Çimento Öğütme Değirmeni Şekil 5. Yağ kapı kapağı ve sensorleri Şekil 6. Yağ kabı ve motoru Şekil 8. Elektronik Kontrol ve Gözlem Karı Şekil 9. Elektronik Kontrol ve Gözlem Panosu Şekil 7. Yağlama Dolu kabı ve motoru 5. Sonuç • Takım çalışması ülkemiz açısından çok gereklidir ve yokluğu büyük bir eksiklik göstermektedir.. • KKTC’de teknolojik tasarım ve ürün geliştirmesine önem verilmelidir. Geleceğimiz açısından bu çok önemlidir. Kısa vadede başarı göstermek için dışarıdan sistem alımı, geleceğimizi kaybetmekdir. • Özel sektörün üretim ve uygulama alanındaki istemleri için ürün geliştirme faliyetleri artmalıdır. Önsöz Duyurular Makale Yağlama Gözlem Uyarı Elektronik Kontrol Sistemi Sempozyum EMO Hakkında Eğlence Seminer Yeni Üyeler
© Copyright 2024 Paperzz