Kanser kemoterapisinin tarihine kısa bir bakış

Kanser Kemoterapisinin
Dünü, Bugünü ve Geleceği
Departman
Tarih
Dr. Okan KUZHAN
19.03.2014
Antalya
Sunuş planı
• Bilimsel tıbbın tarihine kısa bir bakış
• Kanser ile ilgili güzel gerçekler
• Kanser kemoterapisinin tarihine kısa bir
bakış
• Paklitaksel örneği
• Gelecekte kemoterapi
2
Hücre kuramı
3
Anton Van Leeuwenhoek (1632-1723)
1688
4
1846 William Thomas Green Morton ve eter
5
Pastuer ve hastalıkların germ kuramıyla
açıklanması
1864
6
Frederick Banting, JJR Macload
ve Nicoleo Paulescu
İnsülin ile 1923 Nobel Ödülü
7
Alexander Fleming
(1881-1955)
1945 Nobel Ödülü
8
James Watson, Francis Crick ve Maurice Wilkins
1953 DNA sarmal yapısının keşfi
1962 Nobel Ödülü
9
Kemoterapi
Tanım ve Etimoloji
• 1900’lü yılların başında
Paul Ehrlih infeksiyon
hastalıklarını tedavi
etmek için kimyasal
maddeler kullanma
kuramını ortaya attı.
Kemoterapi kavramı
böylece doğdu.
1854-1915
10
Kanser kemoterapi tarihine kısa bir
bakış
• 1845 yılında Bennett
lösemiyi spontan iltihap
olarak tanımladı
• 1900 yılında Wirchow
neoplazi kavramını
geliştirdi.
1821-1902
11
• 1920’ lerde Minot, pernisiyöz aneminin B12
vitamini eksikliğine bağlı olduğunu göstererek
Nobel Ödülü aldı.
• 1928 Bombay’da bir insanlık ayıbı ve sonrası:
Lucy Wills folik asit eksikliği anemisini
tanımladı.
• 1937 Roosevelt’in kanserle mücadele eylem
planını imzalaması
12
1947 Yellapragada Subbaro ve
Sydney Farber işbirliği
1903-1973
13
İlk kemoterapi 1940 yılında (hardal
gazı)
2 Aralık 1943 tarihinde İkinci Dünya savaşında Bari
Limanı’nın bombalanması
Goodman, Gilman ve Gustaf Lindskog
Fed Proc. 1946 Jun;5:285-92. Therapeutic applications of
chemical warfare agents. GILMAN A.
14
5-FU
İlk hedefli tedavi
Solid tümörlerde ilk büyük başarı
• Charles Heidelberger: Hepatoma hücreleri,
normal hücreler göre urasili daha hızlı alıyor
ve kullanıyordu.
15
• 1960’larda ilk
kombinasyon
kemoterapileri
• 1970, De Vita, Ann
Intern Med dergisinde
hodgkin lenfomasının
tamamen
iyileşebileceğini bildirdi.
1935
Kanserde adjuvan tedavi
Diğer bir devrim
• Fisher ve Bonadonna
• Bonadonna G, Brusamolino E,
Valegussa P, et al. Combination
chemotherapy as an adjunct
treatment in operable breast
cancer. N Engl J Med1976; 294:
405–10
17
Paklitaksel örneği
Taxus brevofilia
18
Etnobotanik, geçmiş kültürlerde bitkilerin tıbbi
ve diğer amaçlarla kullanılmasını araştırır.
Porsuk ağacının zehirli olduğu ve ilaç olarak kullanıldığı
uzun süredir bilinmektedir.
- Julius Ceasar notlarında porsuk zehiriyle intihar eden bir
rakip kıralden bahseder.
- Daha çok yaşlı Pliny olarak bilinen Gaius Plinius
Secundus (MS 23 – MS 79), porsuk ağacından yapılmış
fıçılardan şarap içenlerin öldüğünü yazmıştır.
- Hamlet ve Macbeth ‘de porsuk ağacının zehirli olduğu geçer
- Amerikan Yerlileri bu ağacın kabuklarını ateş ve artrit
tedavisinde kullanmışlardır.
- Kelt druidleri ne göre porsuk ağacı kutsaldı.
Taxol’ün tarihçesi -1
1951: Amerikan Kanser Ensitüsü,
35000 bitkinin kanser üzerindeki
etkisini araştırmaya başladı.
1964: Pasifik porsuk ağacının özünün
tümör öldürücü etkisi gösterildi. Soyu
tükenmekte olan bu ağaçtan çok az öz
elde edilmesi çalışmaları yavaşlattı.
1971: Tümör öldürücü etkisi olan
molekül tanımlandı ve ancak 12 yıl daha
yeni çalışma yapılamadı.
Taxol’ün tarihçesi -2
1983: Amerikan Ulusal Kanser Ensitüsü
finansmanıyla başlayan taxol faz I çalışması, Taxol’ün
içinde bulunduğu eriyiğin oluşturduğu alerjik
reaksiyonlar nedeniyle durduruldu. Yeteri miktarda
porsuk ağacı özü elde etmek hala büyük sorundu.
1989 İleri evre yumurtalık kanserli hastaların yüzde
otuzunda tümörün gerilediği gösterildi.
treatment
control
Taxol’ün tarihçesi -4
Güncel kullanım alanları
(1) Over kanserinin birnc isıra tedavisi (1998)
(2) Küçük hücreli dışı akciğer kanserinin birinci sıra
tedavisi (1999)
(3) Meme kanserinde diğer ilaçlarla birlikte (1999)
(4) AİDS2’e bağlı Kaposi sarkomunun ikinci sıra
tedavisinde (1997)
Taxol’ün öyküsü bitmedi
100 yaşındaki 6 ağaçtan yalnızca bir tedavilik Taxol elde
edilmekteydi.
Semi-synthetic 1995 yılında Avrupa Porsuk ağacının diken
yapraklarından Taxol’e yakın bir molekül elde edildi. Laboratuvar
ortamında bu Taxol’e dönüştürüldü.
Taxol
10 DAB
Bu öykü hiç bitmeyecek….
Bir kür maliyeti
• 2007 1500 TL
• 2013 650 TL
25
26
Kanser sağkalım oranları artmaktadır
27
Kanserle yaşayan insanların sayısı artmaktadır
28
29
KANSER KEMOTERAPİSİNİN GELECEĞİ
30
31
32
Çamaşır yıkamada alternatif yöntem
33
Ulaşımda alternatif araç
34
Alternatif tıp
35
36
Bertrand Russell
• Dünyanın sorunu,
akıllılar hep kuşku
içindeyken
aptalların küstahça
kendilerinden emin
olmalarıdır.
37
İyimserlik başarmak için olmazsa olmaz koşuldur: aynı
zamanda cesaretin ve gerçek ilerlemenin de temelidir.
Nicholas Murray Butler
38
Kaynaklar
• Cancer Statistics 2013, CA CANCER J CLIN 2013;63:11–30
• Stephen Barrett and Victor Herbert, The Vitamin
Pushers: How the "Health Food" Industry Is Selling
America a Bill of Goods (Prometheus Books; Amherst,
New York; 1994).
• Bilim ve Şarlatanlık, Huseyin Batuhan, Bulut Yayınları,
İstanbul, 1999.
39
Okuma önerisi
40
41