ADALET
Dtizenli ve dengr:li davranma, her geyin ve herkesin hakkrnr verme,
rkla
uzaklagarak orta yolu tutma, bir geyi yerli yerine koyma, insaf ve eqit ik anlamr
bir
terimdir. Genig k.apsamh bir kavr:am olan addletin zrttr zuliim,* gadr* vei
hktrr.
isl6m'da addlet, hukuk Ontinde herkese egit davranmak, ki.ilttir, bilgi
mevki
hhklanndan
dolayr insanlara lbaqka baqka davranmamak demektir. isl6m bu a
her
n ve her
toplumun kargrhJkh olarak iglerinde deSiqmez bir 6lgti geklinde yerini lmrq, iste ve heveslere
yer verrnemiq, se,vgi ve nefretlere uymamlq, akrabahk ve yakrnhk
larrna gr)
ayarlanmamrq, zengin-fakir ayrrrmr gdzetmemiq, kuvvetli ve zayrf li
il goz ne almrg bir
adalet anlayrgr getirmiqtir. Bunun igin isldm, toplum iginde ya$ayan
tiin kesi
in birlilini
sallayan prensipler koymug, timmetin gi.ivenli[ini garanti altrna alan ir dUzen
ugtur.
"Ey iman edenler adaleti ayakta tutarak Allah igin qahitlik* edenler o
. Kendi izin, anave
babanrzrn aleyhinde bile olsa (qahitlik ettiliniz kimseler) zengin
lakir de
(adaletten aynlmaym). Qiinkii Allah ikisine de daha yakrndrr. Adaleti yerine
ilmek igin
hevd ve hevesini:ze uymayln. E[er e[ri davranrr veya yiiz gevirirseni Allah
ftlannrzdan
haberdardrr. " (en-Nisa, 41 13 5).
Yeryiiziindeki begeri sistemlerin higbirisinin diiqmanlara ve nefret ed en insanl
lsldm'rn kefil oldufiu mutlak adaleti tekeffiil edebilmesine imk6n yok . isl6m,
inananlan bu konuda sadece Allah igin hareket etmelerini, aralann
lm
.Allah'rn nzaslna uygun bir gekilde ayarlamalannl ve yine Allah igin
gahitl
romretmektedir. Biu esaslar bu dinin btittin insanhk igin son din ve m
mel bi
oldu[unu, adaletinden, inanan ve inanmayan biitiin insanlann yarar
nl
rlistiin bir hukuk ve ydnetim bigimi oldugunr.r ifadeye yeterlidir. Bu
g<irevi mtisliimanLlara yiiklennJg bir gdrevdir. isl6m iimmeti bu ilahi
yerine
dcinemlerde yeryizii adaletle dolup taqmrgtrr.
".Allah insanlar arasmda hrikiim verdiginiz zaman,adaletle htikmet
4/5S) ilahi emrin hikmeti gayet ar;rktrr.
karqr,
isine
lerini
olmasrnr
ntzam
lfiil
eden
legtirme
irdi!i
" (en-Nis6,
"Ey iman edenler, Ailah igin qahitlik eden kimseler olunr.z. Bir toplul
[a kargr
l<in sizi adaletten saptrrmasrn. Adil davranrn, takvaya* yakrqan budur. Allah'tan
;raptrklann ndan haberdardlr. " (eI -Mdide, 5/8 ).
ydu!unuz
un, Allah
lsldm'rn emrettigi adalet do$rultusunda k6inatrn dtizeninin ayakta d
r\dalet miilk'rin temelidir. Adaletin olmadr[r yerde zultim hdkirndir.
r hadisedir.
asr
tabii
lah ve on
btiti.in htiktimler z,ulmiin her gegidinden uzaktrr, Allah'rn emirlerinin u ulandr!r
higbir kimseye zene kadar zulum yap.|'maz. (bk. en-Nisa. 4/40). Bu K r'an-l
anan ayetlerle dile getirilmektedir:
*-f
f,iv'^
koydufu
ir ortamda
"Allah, adaleti ve ihsanr* emreder. " (en-Nahl,
"Allah size emanetleri* ehline vermenizi ve insanlar arasrnda hiik
hiikmetmenizi emreder." (en-lrlisa, 41 58).
n, adaletle
"Hiikmettigin zaman onlar arasrnda adaletle hiikmet, $iiphesiz Allah
(el-MAide, 5142; ayrrca bk. el-l{ucurdt, 4919).
sgver."
Hz. Peygamber (s.a.s.) de adal,et ve adaletle hiikmedenler hakkrnda b
buyurmuglardrr:
"Hiikmtnde, yOnetimi ve veldyeti altrndakiler hakkrnda adil dav
nurdan minberler iizerinde olar:aklardrr." (Mtislim, imdre, l8).
"Adil devlet baqkanr ve idareciler mahger yerinde Allah'rn yiice lirtfi
olacaklann cinctileridir. " (Buh€iri, Edep, 3 6).
hadis
,
l\llah
ve himd
nda
mazhar
Bu ayet ve hadislerde yer alan adalet kavramr genig anlamryla ele ah rp hukuki,
ahldki adaleti kapsamaktadrr.
Adaletin islAm toplumunda, ytinetimde, muhakemelerde ve insanlar
r iligki
anlamryla uygulanmasr dnemli bir hedeftir. isldm devletinde uygulan
ekonom k prensiplere
gdre miilk Allah'rndrr. Bu dlgii iginde sosyal adaletin sa$lanmasr ri
i bir
ur0surunun
kurulmasr demektir. Miiminlerin kardeg il6n edildigi, yrgrlan kiqisel rvetlerde
muhtaglarrn hak sahibi olduklarn, isl6m'da adalet anlayrErnm tezahtirl ridir"
Ayrrca kaza* iglerinde, muhakemelerde ve ydnetimde Allah'rn indird
adaletin ta kendisidir. Bundan uzaklagrldrgr takdirde adaletin gergekl
*, zalim * ve fdsrk * olduklan il6n
5/44,45,47) Bundan dolayr daIlz. Peygamber (s.a.s.):
ve bunu uygulamayanlann kdfir
"Krydmet gtintinde insanlann z\llah'u Tedl6'ya en sevgili olanr ve All
adil devlet baqkanrdrr. " (Tirmizi, Ahkdm, 4) buyurmuglardrr.
tim vermek
ifade edilmiq
(
ilmigtir. -M6ide,
'a en yak
bulunanr
Hz. Peygamber'in isl6m'r tebliii etmekle gdrevlendirildigi donemin
fesinde
iliye devri
Araplan bopazbo$aza, brgak trrga[a gelmiq durumdaydrlar. Adaletsi lilin, zul
kol
gezdili bir ddnemde isl6m gelmiq ve yepyeni bir toplum ortaya grkm . Zengi fak.ir, efendik6,le ayrnmrnrn yaprlmadr$r, haktan asla aynlmanrn s6z konusu olm rfir bir
um
olugmuqtu.
Bir gi.in Mahzumo[ullarr kabil,esine mensup eEraftan Fdtrma adrnda
yaptt[t sdylenerek Peygamberl.miz (s.a.s.)'in huzuruna getirilmiqti. K
kesilmesi'ne hiikmedildi. Fakart daha dnceki gelenek ve ahgkanhklara
iqlem iq olsa dahi boyle bir htiktim verile
h),
VI
1
11
s
s.y
\,
r kadrnrn rrsrzhk
mrn'eli
g6re Ku
ten o{an
zdi. H
iin infrzrqin,:t
durdurulmasr igin Kureyq'in ileri gelenleriHz. Peygamber'in gok se
arayakoyarak bu kadrnrn affeitilmesini istediler. Usdme'nin bOyle bi
Peygamber (s.a.s.)'e gok agrr geldi. Hemen ashAbrnr'mescid'*de topl
gd,yle hitap etti:
i[i
Usdme
rp bu ko
"Ey insanlar! Sizden evvel yagamrg toplumlann neden dolayr yollarr $a$lnp
biliyor musunuz? Asilzddeleri bir hrrsrzhk* yaptrpr zaman onu affed , zaytf ve
bir gey galarsa onlan cezalandrnrlardr. Allah'a yemin ederim ki, bdyl ine kdtti r hrrsrzh[r
Mahzum kabilesine mensup Fatrma degil, kendi krzrm Fatrma yapmr olsaydr,
inlikle onun
elini kestirirdim. " (Mi.islim, Hud0d,2)
Bugrinkti begeri sistemlerde h6kim ztinnre ve belirli srnrflar igin dok ulmazhkl
oldugu halde isldm hukuku dnrlinde hiqr kimsenin bir ayncahfr ve imt
hakkr
s<iz
konusu
tur.
Adil Halife Hz. Omer, hilafeti d0nemirrde ashdbtan Ubev b, Ka'b ile ralannda
anlagmazhk meydana gelmig ve bu anlagmazhfr gozmek iizere o dd
r konuda
min Medi kadrsr olan
Zeydb. S6bit*'e gitmiglerdi. Kadr olan Zeyd hemen devlet bagkanr o
Hz.6
saygrh davrarup ona oturmasr igin yere; bir minder sermipti. Fakat adi insan Hz.
e kargr
mer bu
davranrq karqrsrnda g<iyle demigti:
"iqte bu davramqrn, qimdi verercefin hiikiimde yapttgm ilk adaletsizli
beraber aym yerde oturaca[rm,,"
ileri siirtince Hz. Omer bu iddiay kabul
durum karqrsrnda Hz. Omer'in yemin etmesi gerekiyordu, Kadr Zeyd bn Sdbit,
dedi:
Sonra davacr Ubey b. Ka'b dav'asrnr
i. Bu
bey'e gdyle
"Gel Halife'yi yemin ettirme, onu bundan muaf tut. Davacr oldufun qi bir
olsaydr
sana bciyle bir feragatten soz etmezdim." Bu teklifi duyan Hz. 6mer
n derece varak boyle
bir ayrrcahgr kabul etmeyip derhal yentin etti. Sonra da Zeyd b. Sabit hakkrnda
le dedi:
"Halife ile herhangi bir miisltirnan haklkrnda egit davranmasrnr o[ren edikge
dava
edttiriilmemel idir. "
Ayrrca mahkemelerde qahitlik yapacaklarrn da adalet sahibi olarak ta
gart kogulmugtur.
ler olmasr
Isl6m'da adaleti gergeklegtirme,k igin qegitli miiesseseler kurulmuqtur. Resulul
davalara
bizzaL kendisi bakmrqtrr. Bu durrum ikiinci halife Ebu Bekir (rh.a.)
yle devam
rnda da
,etmi$, Hz. Omer zamanrndaise isl6m topraklan oldukga geniqledi[in
nbazt
bi.lerkaza
iqleriyle gcirevlendirilmig ve birer kadr olarak vazife gcirmiiqlerdi,
t\
-+fu)[,),','"
i DE}IIRALP
,'Snr.,,;i
Df)
iii, ['4, ltLl
rl.',i
tla:(i/v
Z:A C(
rsf
,l'',';trl:'Y\
Oncprixrn rtinx:,q.rasozlmni ilE e ALE VE ADIL
()LMAKLA ir,ciri atasozrpniwi vn EYI rBnixi
PAYLA$IYORTJZ.
Zultirnr ile abad olanrn ahiri berbat ol
Adalet ile zuliim bir verde durmaz.
Adalet olmayrnca bir yerde, insan diiger o y
her
Riigvet ka;lrdan girince adalet pencerede kagar
Tiirk Atastizti
Bir memleket
yaJlnrz adaletle ebedilegir, adaletsi
ikle yr Itr"
Alman Atasiizii
Adaletsiz hir memleket, giineqsiz bir dtinyay benzer
Arap Atasiizii
E[er ruhta se'vginin rqrfr olursa, insanda gii
k olur
E[er insanda giizellik olursa, evde uyum ve yard lagma ur.
E[er evde uyum ve yardrmlagma olursa, iilkede dii nvead
olur.
Ve efer iilkede dfizen ve adalet olursa, diinyada sul ve bar olur.t
[iize yaprlan k0ttliifii adaletle, size yaprlan iyilifi ise iyil emu fatlandrrrn,,
Qin Atasiizii
Giig geldi ve adalet gitti.
Giircii Atasiizii
Adalet topaldrr.
Adalet korkusu, uslulu!un baglangrcr r.
Adallet yorumlarrmrz saatlerimiz benzer: Qogu baqka bagka erler g
kendininkine itimat eder.
Fransrz Atasiizii
Adalet, Tanrr'yr da, insanlarr da memnu eder.
ingitizce Atasiizii
rir ve herrkes
Adalet, bilenmip kirhgtan daha keskin
.A,dalet erdemlerin kraligesidir. .
Cezalandrrmazsa
n
rz, siz de ad aletsizl i kte n
sugI
lr
olursun
Latin Atasiizii
Geciken adalet, adaletsizlik getirir.
Macar Atastizii
'
,,
ltnoi(
-
DED{
D'n t0-1" Ah" B;l
Jnr
ADALET E HUKUK ir,E
ircili
ELS ZlLER
Adalet lgrizeldir, fakat emir'lerde olursa daha giizel olur.llZ. MUI.IAM
Adalet mtilktin temelidir,
ffz. OMER
Adalet, evrenin ruhudur. OlrlEn I{AYYAM
Adalet kadar btiytik, tannsal bir gey yoktur. ADD SON
ir
Adalet nerede hesap sorarsa, merhamet orada haklannr kaybeder.
Hn D rRnav
Adaleti seven bir insan igin her yer emindir. EPIK ETOS
Adalet topaldrr, alrr a$rr yi.iriir, fakat gidecegi yere ergeg ul
rr.MI
Adalet ancak hakikatten, saadet ancak adaletten dofabilir.
MILE
Adaleti, akhn yardrmr olmadan yerine getirmek imkansrzdr
Adalteti gi[neyen devlet adamlannr cezalandrrmayan m il letler gcikmek
U
A
.A. FRO DE
ndadrr. H . MUHAMMED
Adaletin gecikmesi adaletsizliktir.W. S, LAN
R
Adaletin hakim oldulu yerde silahrn yeri yoktur.A
Adaletin lkuvvetli, kuvvetlilerin de adaletli olmalan eerekir. B
Adaletin olmadrSr yerde ahlaktan bahsedilemez. MO
Adaletin krhcr il,e vuran kol, ne kadar zayrf olursa olsun, gene ku
YOT
ISE P
AIGNE
idir.
Adaletin olmadrSr yerde ahlak da yoktur.MONTA
Adaletli sultan, yeryiiztinde Allah'rn golgesi ve mrzrafrdw.HAZ
WEBSTER
NE
i
vun
Adaletsiz rejimi, adaletle yrkrnrz. GANDHI
Adalretsizli[i bir I'angrndan daha gabuk onlemeliyiz. HE
Adaletsizlili iqleyen, gekenden daha sefildir.FlFL
Arlaletsizlik hiikme acrhk, geciktirme de tatsrzhk veri
Agrrr adalet, agan adaletsizliktir. CICERO
Brrakrn adalet yerini bulsun, isterse kryamet kopsun.WILLI
Bir inr;an taraf tutmaya baglar baqlamaz, dtinyada da o gerqekleri o kadar
BRAUN
a
tikmetmek. bir sene ibadet etmekten daha havrrhd
P
MWA
grirmeye
'*.]'|'''"v'
HAMMED
loP
Devletin hazinesi adalettir. KONFIJQYIJS
Hakiki adalet hayrrsever deliildir, hakiki hayrrseverlik adil de[itdir.
EORGES DLIHAMEL
Haksrzh$a saprp biitfln insanlanni senin peqinden gelmeleri yerine, adalet i davranrp tek baqrna kalman
iyidir. MAH,z\TMA GI{ANDI
Her iki tarafi da dinlemeden karar veren, karan dofru olsa dahi, dogru
etmip olnraz. SENECA
Higbir faz,ilet adalet kadar btiytik olamaz. J. ADD
insanrn en
SONI
btiyii[ti, en yiiksek mevlcide iken tevazu gosteren, kudret sahibi ken affeden verkuwetli oldulu
vakit adalerle hareker edendir. ABDt]LMELIK B.
RVAN
iyi olmak kolaydrr, zor olan adil olmaktrr. VICTOR HUCiO
Kendini yargrlamak biagkalannr yargrlamaktan daha zordur.
S
Krhcrn yapamadrfrm adalet yapar. KANUNI SUI,TAN
INT'EXUPEITY
LEYMAN
Kuvvetsiz adalet ve adaletsiz kuvvet iki biiytik 1'elakettir.
MON LUCE
Memleketler krhgla almrr, lakin adaletle muhafaza edilir.
MURLENK
Silahh arlalet, en kdtii adaletsizliee bedeldir. AL IN
T'ann adaleti, onu sevene verir. AMENEMOP
zayf, daima adalet
ve egitlik ister, halbuki bunlar kuvvetlinin umurunda
Adalet buttin ahlaki gdrevlerin toplamrdrr. William
ile degildir. AIUSTOTELES
wln
Adalet devletin amacrdrr. James Madison
Adalet devletin amacrdrr. Sivil toplumun amacrdu:. Adalet iqin daima m
Harnilton
li: edilecektir. Alexander
Aclalet erdemlerin kraligesidir, Latin At
Adalet erdemlerin taca sahip olan en gereflisidir. Marcus
Adalet gtigltintin grkanndan baEka bir Eey de[ildir.
Ada.let g;iizeldir, fakaLt emir'lerde olursa daha gtizel olur.HZ.
*"t,'#M''u
/s' n,oi/' D r/: r
D' '2 i,1 /. ah
l?
llius Cicero
ymalchus
UI IAMMET)
{- c',W €M
I
).ti*tc\
© Copyright 2024 Paperzz
