HER ÇOCUĞUN HAYATINDA SINIRLARA İHTİYACI VAR *Çocukta

ÇOCUĞA KURAL KOYMA DOĞUMDAN İTİBAREN BAŞLAMALI
HER ÇOCUĞUN HAYATINDA SINIRLARA İHTİYACI VAR
*Çocukta kurallara uyma sorunu
Küçük çocuklar için kurallar yoktur diye bir algı yanlıştır. Çocuklar erken yaşlardan itibaren
geleceğin yetişkinleri olarak kurallar içinde yaşamayı öğrenmeleri sosyalleşme süreçlerini en iyi
şekilde geliştirme ve sürdürmeleri için gereklidir.
Hayatında hiçbir kural olmadan büyüyen çocuk sağlıksız kişilik gelişiminin yanı sıra toplumda
uyumsuz ve iletişimsiz bir şekilde yaşar. Bu da çocukla birlikte çevresini de huzursuz ve mutsuz
eder.
*Çocuğa Kural Koymaya Kaç Yaşında Başlamak Gerekir
Çocuğun içinde bulunduğu duruma, yaş ve gelişim düzeyine uygun hareket etmeli. Aslında
çocuklara kural koyma doğumdan itibaren başlamalı. Doğumdan hemen sonra bir bebeğin beslenme,
uyku, alt değiştirme gibi belirli aralıklarla düzenli olarak gerçekleştirilmesi gereken bir seri günlük
bakım gereksinimi var ve bu gereksinimlerin karşılanmasında yetişkinlerin öncelikle kendilerinin
kendi yaşam kurallarına uygun davranabilmeleri önemli.
*Kız Çocuklara Mı Yoksa Erkek Çocuklara Mı Daha Fazla Kural Koymak Gerekir?
Kural koymanın cinsiyetle ilgisi yok. Her çocuğun içinde bulunduğu çevreye uyum sağlamasında
ve etkin iletişim kurabilmesinde benimsemesi ve uyması gereken kurallar ortaktır. Bazen aileler kız
ve erkek çocukları için farklı kurallar koyabiliyor. Örneğin; kız çocuklar için daha narin ve zarif
davranmaları gerektiğini düşünerek “lütfen, teşekkür ederin,” gibi nezaket sözcüklerinin kullanılması
yönünde ısrarcı olurlarken, erkek çocukları için onların erkek kimliklerini zedeleyecek olgusu ile
daha esnek ya da “sıranı kaptırma, sen erkeksin gözünü aç vb.” söylemlerle birçok durumda kuralsız
davranmayı benimsetebiliyor. Kız ya da erkek her çocuk, hayatında sınırlara ihtiyaç duyar. Kaç
yaşında olursa olsun, hayatının belirli bir düzende olması ve tutarlı kuralların konmasının çocukların
kişilik gelişimlerine çok önemli katkıda bulunacağı unutulmamalıdır. Çünkü çocuklar, kişilik
gelişimlerinin ilk dönemlerini tamamlayana kadar ( bu 0-6ya dönemidir ) onlara sınır ve kural
koyan, çeşitli düzenlemelerle hayatlarını güvenli kolay hale getiren ebeveynlere ihtiyaç duyarlar. Bu
nedenle cinsiyeti ne olursa olsun yetişkinin yaşamı öğretmede çocuğa karşı olan tavır ve tutumları
oldukça önemlidir.
Kurallara uymalarını 1 yaştan itibaren bekleyebiliriz.
*Hangi yaşta hangi kurallar koyulmalı
Çocuklar için kurallar koyma ve bu kurallara uygun davranarak günlük yaşamını arzu edilen
şekilde sürdürmesini bekleme yaşı 1 yaştır. Çocuklar genellikle 1 yaştan itibaren hem kendi
bedenlerini hem de içinde yaşadıkları çevreyi değişik deneyimlerle kullanmayı öğrenirler. Artan
fiziksel hareketlilikleri ve konuşarak iletişim kurma yetileriyle bir şekilde içinde çok değişik
uyarıcılar olan çevreyle iletişim kurmaya başlarlar. Kurdukları iletişimin şekli ve içeriği ya da
çevreye olan olumlu ya da olumsuz etkileri onlar için önemli değildir. Bunu kendilerini ve yaşadıkları
çevreyi anlama, keşfetme arzusu ile yaparlar. Onlar için önemli olan kendi yetilerini fark etme ve bu
yetileri de özgürce kullanma arzusudur.
Çocuklarda bir yaştan sonra özgür davranma isteğini sonucu “hayır” dönemi başlar. Aslında bu
dönem tüm aileler için kural koyma sürecinin kâbuslarla dolu geçmesi demektir. Çünkü her ne kadar
ailenin gözünde henüz hiçbir şeyden anlamayan küçücük, çaresiz, korunma ve kollanma gereksinimi
olan bir çocuk olarak algılansa da bu çocuğun artık yaşam içinde kendini ve çevresinde olup biteni
anlamak için keşfe çıkmış, kendine özgü davranma isteği ve coşkusu olan bir birey olduğu
unutulmamalıdır.
*Bu “ hayır dönemine kadar sürer?
Ailelerin kural koyma ve bu kuralları benimsetmelerini zorlayan “ hayır “ dönemi, bazı çocuklarda
kısa olabilir ya da kendini çok hissettirmeyebilir. Bazı çocuklarda ise, bu dönem çok uzun süreli ve
şiddetli olabilir. Dolayısı ile aileler kural koymada ya da koydukları kurallara çocuklarının uymasını
beklemede sıkıntıya düşebilir, istemeseler de kendilerini ve çocuklarını zorlayıcı tutum ve
davranışlar sergileyebilirler. Bu dönemin normal ve sağlıklı bir dönem olduğunu, çocuğun kişiliğini
yapılandırarak sağlıklı bir birey olabilmesinde ve kendini ifade ederek çevresiyle iletişim
kurabilmesinde önemli bir yer tuttuğunu unutmamak gerekir.
Kurallar çocuğa uygun olmalı.
Ya kurallar çocuğa uygun değilse?
Kuralların çocuğun fiziksel, psikolojik ve sosyal düzeyine uygun olması önemli.. Çocuğun düzeyine
uygun olmayan kuralların uygulanabilirliği zayıftır. Örnek olarak, 2 yaşındaki bir çocuğun kendi
kendine yemek yerken önünü kirletmemesi beklenemez. Çünkü onun için yemek yemek deneyimdir. Bu
eylem ile el göz koordinasyonunu geliştirirken bir yandan da el ve parmakları gibi küçük kaslarını
etkin kullanabilmeyi öğrenmektedir. Bilişsel gelişim açısından ise, problem çözme deneyimlerinde
bulunmaktadır. Kaşık ile yemeği buluştururken üzerine dökmeden yemeği düşünmek yerine kaşığına
ne kadar çok ya da az yiyecek alacağı ile ilgilenmektedir.
2-3 yaş dönemi,çocukların kurallara uymada zorlandıkları ve en çok direndikleri dönemdir. Bu
dönemde çocuklar; ebeveynleri tarafından konan kurala karşı çıkar ve olumsuz bir tavır sergilerler.
Anne- babanın her isteğine karşı çıkar, onlarla inatlaşır; kışın çorapsız, yazın kazakla dolaşmak
isterler. Çünkü bu şekilde, bir yandan anne babanın ve dış dünyanın sınırlarını test ederlerken bir
yan dan da kişiliklerini keşfetme yolunda ilk adımlarını atarlar.
Bu dönemde inatlaşmalar, çekişmeler ve kuralları zorlamalarla geçeceğini bilmek ve küçük pratik
yöntemlerle biraz daha sabırlı davranmak en uygun yaklaşımdır. Kuralları net olarak koymak, uzun
açıklamalar yapmak yerine, çocuğa sık sık kuralları hatırlatmak en iyisi.
ÇOCUĞA KURAL KOYARKEN NELERE DİKKAT ETMELİ?
Ev içinde ve dışarıda yuvada, misafirlikte koyulan kurallar için çocuğun çevresindeki diğer
bireylerin de aileninkine benzer tutum ve tavırlar içinde olmaları önemli. Aksi halde kurallar çocuğun
kafasının karışmasına, hatta kuralları en çok uygulayan ebeveynden uzaklaşmasına neden olabilir.Bu
durumda kural koyma aşamasında bazı özelliklere dikkat edilmelidir;
 Koyulan kurallar, çocuğun psikolojik olgunlaşma düzeyine uygun olmalı.
 Gerekirse bazı kurallar çocukla birlikte belirlenmeli.
 Kuralların neden koyulduğu kısa cümlelerle çocuğa anlatılmalı, ancak çocuğun ikna olması
beklenmemeli.
 Kurallar önceden belirlenmeli. Çocuk hangi kuralın ne zaman geçerli olduğunu bilmeli.
 Çocuğun hatırlamakta zorluk çektiği kurallar için küçük yaşlarda resimler, semboller;büyük
yaşlarda ise yazılı anlaşmalar, takvimler kullanılabilir.
 Çocuk koyulan kurala uymuyorsa, önce sakin bir ses tonu ile uyarılmalı.
 Kuralı tekrarlarken,”lütfen, rica etsem, yalvarırım” gibi ifadeler kullanmak yerine, kararlı,
ancak sert olmayan bir ses tonu ile “yapmanı bekliyorum” ifadesi kullanılmalı. Tüksek ses,
bağırma, şiddet uygulama, aşırı öfkelenme gibi tavırlar saygıyı azaltır.

Download Report