Neşe YILDIRIM

TBMM GENEL SEKRETER YARDIMCILIĞI
(MİLLİ SARAYLAR)
RESTORASYON VE TEKNİK UYGULAMALAR
BAŞKANLIĞI
TAŞINABİLİR ESERLERİN FÜMİGASYONUNDA
DEĞİŞTİRİLMİŞ ATMOSFER YÖNTEMİ: MİLLİ
SARAYLARDAN ÖRNEKLER
Neşe YILDIRIM
Mühendis
1
DOLMABAHÇE SARAYI
BEYLERBEYİ SARAYI
AYNALIKAVAK KASRI
2
YILDIZ ŞALE
MASLAK KASRI
IHLAMUR KASRI
KÜÇÜKSU KASRI
3
Yıldız Şale Tören Salonu
Dolmabahçe Sarayı Elçi Kabul Odası
Aynalıkavak
Kasrı Divanhan
Beylerbeyi Sarayı Mavi Salon
4
5
Dolmabahçe Sarayı
6
Dolmabahçe Sarayı 57 no.lu
koridorda bulunan konsol
Dolmabahçe Sarayı Valide Sultan
Odası’nda bulunan mücevher
sandığı
7
Beylerbeyi Sarayı 16 no.lu Halatlı Oda
Ahşap aksamı bükümlü halat
formunda tasarlanmış orta sehpa
8
Beylerbeyi Sarayı Sarı Köşk’e Ait Bir Eserde Görülen Böcek Zararı
9
Dolmabahçe Sarayı Esvap Odası’nda
bulunan bir masa ve çekmecesinde
görülen böcek öğüntü tozları ile
ölmüş ergin böcekler
10
Tekstil ve Kağıt Eserlerde Oluşan Biyolojik Bozulmalar
11
MİLLİ SARAYLARDA TESPİT EDİLEN BÖCEK TÜRLERİ
TAKIM/AİLE
Anobiidae
YAYGIN ADI
Anobium punctatum
(Mobilya Böceği)
COLEOPTERA
THYSANURA LEPIDOPTERA
Lyctidae
Lyctus brunneus
(K.rengi diri odun Böceği)
Cerambycidae
Hylotrupes bajulus
(Ev Teke Böceği)
Lepismatidae
Lepisma saccarina (Gümüşcün
Böceği)
Tineidae
BÖCEK ŞEKLİ
Tineola biselliella
(Elbise Güvesi)
12
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Yöntem Seçimi
Aktif enfeksiyon söz konusu olduğunda eserin dezenfeksiyonu
için bir çok yol vardır ve uygun yöntemin seçilmesi çeşitli
faktörlere bağlı olarak değişir:
Koleksiyonun türü (Kitap ve arşiv koleksiyonları, mobilya vb.)
Enfeksiyonun boyutu (tek bir obje veya sergi alanı)
Kurumsal olanaklar
Bütçe
Yöntemler
Düşük sıcaklık
Kontrollü atmosfer / Karbondioksit
Yükseltilmiş ısı
Azot / Argon Gazı
Pestisit Uygulaması
13
Değiştirilmiş Atmosfer Yöntemi
• Enfekte olmuş objeleri içine alacak, gaz geçirmezliği düşük
plastik malzemeden (PVC) ünitelerin hazırlanması
• Objelerin ünite içine alınması ve gaz geçirmez fermuarının
kapatılması
• Ünite içindeki ortam havası ve oksijenin süpürülmesi (azot gazı
ile ünite içerisindeki havanın yer değiştirmesi)
• Uygulama süresince yeterli gaz akışının sağlanması ve kontrolü
(%99,95 ve üzerinde azot gazı)
• Uygulama süresi, obje boyutu, malzemenin yapısı ve böcek
türüne göre değişiklik göstermektedir.
• Ünite içinden gazın tahliyesi ve ortam havasının insanlar için
güvenli bir seviyeye getirilmesi
14
Değiştirilmiş Atmosfer Uygulamaları
15
Değiştirilmiş Atmosfer Uygulamaları
16
Uygulamalar sırasında PVC üniteler içine, larva, pupa ve ergin
böcek ihtiva eden böcek kutuları yerleştirilerek, Değiştirilmiş
Atmosfer uygulamalarının etkinliği değerlendirilmektedir.
17
Azot Üretimi
1. Kompresör (Kurutucu +
Hava Tankı)
2. Azot Jeneratörü
3. Azot Tankı
4. Nemlendirme ünitesi
18
Azot PSA Jeneratörünün Çalışma Prensibi
Basınçlı hava içindeki
diğer komponentler ayrılır
Partikül filtresi
Mikro filtre
Jeneratör
Kompresör
Hava
Kurutucu Tankı
Giriş basıncı
gereksinimi
7,5 bar
Jeneratöre
göndermek
için hava
depolanır
Azot
Tankı
Saf azot burada
depolanır
19
PSA (Basınç İşletimli Adsorpsiyon) Azot Jeneratörleri:
• İspatlanmış teknolojiye, işletim kolaylığına sahiptir.
Güvenilir ve dayanıklıdır.
• Soğuk hava odalarında yüksek basınç yaratır
(İstenmeyen gazları dışarı üfler).
• Enerji sarfiyatı düşüktür.
• Bakım gereksinimi azdır.
• Saflık derecesi yüksektir.
• Kullanımı çok kolaydır.
• Mobil kullanıma uygundur.
20
Milli Saraylara bağlı yapılarda, Değiştirilmiş Atmosfer Yöntemi ile
8000’in üzerinde taşınabilir obje fümige edilmiştir.
Milli Saraylarda Fümige Edilen Eserlerin
Dağılımı
5%
12%
Kitap
Tekstil
Ahşap
83%
21
Değiştirilmiş Atmosfer Yönteminin Avantajları
•
•
•
•
•
Ekolojik, çevre dostu
Toksik kimyasallara önemli bir alternatif
Eserler üzerinde kimyasal kalıntı bırakmaması
Kullanıcı ve çevre sağlığı açısından güvenli
Böceklerin her hayat aşaması (yumurta, larva, pupa,
ergin) üzerinde etkili
22
•
•
•
•
•
Sonuçlar
Koleksiyonlarda biyolojik etkenlerden kaynaklanan
sorunlar, önleyici koruma tedbirlerinin alınmasıyla
minimum seviyeye çekilebilir.
Eserlerin yeniden enfekte olmalarını önlemek için
Gelişmiş Zararlı Kontrol Yönetimi (IPM) gereklidir.
Tarihi yapılar ve koleksiyonlar düzenli olarak kontrol
edilmelidir
Zararlıları önlemenin yolu, hem yapı içinde hem de
dışında temizlik standardını yüksek düzeyde tutarak,
onları besin ve barınaktan mahrum bırakmaktır.
Bağıl nem ve sıcaklık değerleri mutlaka izlenmeli ve
biyolojik zararlıların gelişmesini önleyecek çevre
koşullarının oluşturulmasının mümkün olup olmadığı
23
araştırılmalıdır.
• Binaya giren ve çıkan objelerin kontrolü, karantinaya
alınarak aktif böcek faaliyeti olup olmadığı
araştırılmalıdır.
• Böcek aktivitesi tespit edildiğinde ise, uygun
yöntemler kullanarak yapı ve/veya objeler dezenfekte
edilmeli, enfeksiyonun yayılması engellenmelidir.
• Müzeler ve tarihi yapılarda önleyici ve koruyucu
önlemler ile zarara neden olan etkenlerin azaltılması
ve böylelikle kültürel mirasın en az müdahale ile
korunması mümkündür.
24
TEŞEKKÜRLER
25

Download Report