Akciğer Kanserinde Semptom Bulgu ve Klinik Fatih Candaş, Orhan Yücel Giriş Akciğer kanseri genellikle erken evrede asemptomtik seyretmektedir. Semptopların geç ortaya çıkması tanının da geç konulmasına neden olmaktadır. Akciğer kanserinde semptomlardan tanıya geç ulaşılması; akciğer ve bronşlarda ağrı duyusunun olmaması, öksürük gibi nonspesifik semptomlar bulunması ve aynı semptomları veren hastalıkların (KOAH gibi) kanserle birlikteliğinin sık gözlenmesinden kaynaklanabilmektedir (1,2). Akciğer kanseri tanı döneminde invazyon, metastas ve sistemik etkileri nedeniyle semptomatiktir (% 90’ından fazlası) (Tablo 1) (3,4). Hastalarda öksürük, nefes darlığı, iştahsızlık, halsizlik, kilo kaybı gibi genel nonspesifik yakınmalar gözlenebilir. Tümörün kitlesinin bası etkisi, lokal veya bölgesel invazyon, diğer organ metastazlara bağlı değişik semptomlara yol açabilir. Ayrıca akciğer tümörlerinde sentezlenebilen hormonal mediyatörler aracılığıyla paraneoplastik sendromlar ortaya çıkabilmektedir (5,6). Tablo 1. Akciğer kanserinde semptom ve bulguların görülme sıklığı ile nedenleri Semptom ve bulgular Sıklık (%) Neden Öksürük 75 Hava yolu obstrüksiyonu, enfeksiyon, akciğer kompresyonu Kilo kaybı 68 İlerlemiş kanser, karaciğer metastazı Dispne 58-60 Büyük hava yolu obstrüksiyonu, plevralefüzyon, diyafragma paralizisi Göğüs ağrısı 45-50 Toraks duvarı invazyonu, brakialpleksus tutulumu Hemoptizi 29-35 Hava yolunun tümör ile invazyonu Kemik ağrısı 25 Kemik metastazı Çomak parmak 20 Tırnak kökü ve uzun kemiklerde, periost reaksiyonu, hipertrofikpulmonerosteoartropati, yeni kemik oluşumu Ses kısıklığı 5-18 Rekürrenlarengeal sinir tutulumu Vena Kava Süperiorsendromu 4 Vena Kava Süperiora bası veya invazyon Disfaji 2 Özofagus basısı Stridor 2 Trakea obstrüksiyonu 11 1 Akciğer Kanserinde Semptom Bulgu ve Klinik Akciğer Kanserinde Semptom Bulgu ve Klinik Primer Tümör Kitlesine Bağlı Semptom ve Bulgular Öksürük akciğer kanserinde en sık görülen semptomdur. Trakeabronşiyal sistemin irritasyonu ile oluşmaktadır. Santral yerleşimli tümörlerde sık karşılaşılan bir semptomdur (7). Bu semptom yeni ortaya çıkmış olabileceği gibi zemininde akciğer hastalığı olan hastalarda var olan öksürüğün şiddetinin artması şeklinde de gözlenebilir. Tedaviye yanıt vermeyen öksürük şikayetlerinde klinisyen primer akciğer kanseri olabileceği düşünmelidir. Akciğer kanserinde sık karşılaşılan semptomlardan biride hemoptizidir. Hemoptizi şikayeti olan hastaların ayırıcı tanısında akciğer kanseri unutulmamalıdır. Özellikle 40 yaş üstü hastalar öksürüğe eşlik eden hemoptizi şikayetleri de mevcutsa riegrafi ve bronkoskopi ile değerlendirilmelidir. Tümör kitlesinin büyüyerek yer kaplayıcı lezyon oluşturması, atelektaziye neden olması veya lenfatik obstrüksiyon sonrası intraplevral sıvı gradiyentinin bozulmasına bağlı olarak gelişen plevral mayi ile nefes darlığı şikayeti akciğer kanserli hastalarda görülen diğer bir semptomdur. Majör hava yollarına basıya bağlı solunum seslerinde azalma, stridor, ronküs fizik muayenede saptanabilir. Rezolüsyonu gecikmiş pnömonilerde de endobronşiyal tümörler akılda tutulmalıdır (8). Primer Tümörün Lokal Yayılımına (İntratorasik) Bağlı Semptom ve Bulgular Akciğer kanserlerinde tümörün komşu yapılara lokal invazyonu veya intratorasik lenfatik yayılımı ile Pancoast Sendromu, Vena Kava Supperior Sendromu, frenik sinir paralizisi (diyafram paralizisi) ve Rekürren laringeal sinir paralizisine bağlı çeşitli semptomlar ortaya çıkabilmektedir. Üst lob apeksine yerleşen tümörler komşuluk nedeniyle brakiyal pleksusa, stellat gangliyona invazyon yapabilirler. Brakiyal pleksus invazyonunda omuz ağrısı, kolda güçsüzlük şikayetleri görülebilir, fizik muayene de ise özellikle kolun abduksiyonunda ağrı, kaslarda atrofi, reflekslerde azalma saptanabilir. Stellat gangliyonu invazyonunda ise tek taraflı enoftalmi, pitozis, myozis ve anhidroz ile seyreden Horner sendromu saptanabilir. Alınan grafilerde de 1. veya 2.kotta destrüksiyon saptanabilir (9,10). Özellikle sağ taraf tümörlerde, tümör supperior vena kava da obstrüksiyona neden olabilir. Bunun sonucunda boyunda, omuz ve üst ekstremitede genişlemiş venler, yüzde ve göz kapaklarında ödemin eşlik ettiği supperior vena kava sendromu görülebilir. Bu durumu baş ağrısı, baş dönmesi ve görme bozukluğu şikayetleri katılabilir(11,12). Toraks duvarı tutulumunda ağrı yakınması ön planda iken, frenik sinir invazyonunda o taraf diyafragmanın elevasyonuna sekonder gelişen nefes darlığı şikayeti, genellikle sol taraf tümörlerde daha sık görülen rekürren laringeal sinir felcinde ise ses kısıklığı şikayetleri görülebilir. Frenik sinir tutulumunda diyafragmada paradoks hareket saptanabilir. Perikard ve miyokardın tutulumu sonrası aritmi, kalp yetmezliği veya kalp tamponadı gözlenebilir. Posterior yerleşimli tümörlerde özofagusun etkilenmesi veya mediastinal lenf nodlarının özofagus basısına paralel disfaji saptanabilir (8,9). Primer Tümörün Metastazına (Ekstratorasik) Bağlı Semptom ve Bulgular Akciğer kanserli hastalarda tanı konulduğu anda çoğunlukla diğer organ metastazları da mevcuttur. Bu hastalarda halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı gibi nonspesifik yakınmalar sıklıkla görülür. Bunun yanında metastazın bulunduğu organ ve sisteme bağlı yakınmalar da saptanır. Santral sinir sistemi metastazları çoğunlukla semptomatiktir 12 2 Akciğer Kanserinde Semptom Bulgu ve Klinik ve baş ağrısı, senkop, güçsüzlük, kognitif bozulma gibi nörolojik belirtiler ön plandadır. Kemik metastazlarında serim kalsiyum ve alkalen fosfatazında eşlik edebileceği iyi lokalize, sürekli ve ciddi ağrılar sıklıkla görülürken, karaciğer metastazlarında serum transaminaz ve billirubin yüksekliğinin de görülebileceği iştahsızlık ve epigastrik ağrı saptanabilir. Surrenal bez metastazları ise çoğunlukla asemptomatiktir (13). Paraneoplastik Sendromlar Paraneoplastik Sendromlar tümörün kendisinden veya metastazlarından kaynaklanan hormon veya hormon benzeri maddeler aracılığıyla oluşan semptomlardır. Çoğunlukla küçük hücreli akciğer kanseri olmak üzere tipik-atipik karsinoid ve büyük hücreli nöroendokrin kanserlerde görülebilmektedir (14). Cushing sendromu, hipertrofik pulmoner osteoartropati, hiperkalsemi, uygunsuz ADH sendromu, atrialnatriüretik peptit salınımına bağlı elektrolit denge bozuklukları ve paraneoplastik nörolojik bozukluklar görülebilen paraneoplastik sendromlar arasındadır. Tümörün tedavi edilmesi ile endokrin semptomlar sıklıkla gerilerken, paraneoplastik nörolojik bozukluklar ise tümörün yüküne bağımlı olmadığından genellikle düzelmezler (8,15). Kaynaklar 1. Yıldızhan A, Candaş FH. Akciğer Kanseri. In: Yücel O; ed. Göğüs Cerrahisi Ders Notları. Ankara, Merkez Repro. 2012.p.208. 2. Alar T, Şahin EM.Akciğer kanseri: birinci basamakta tanı, tedavi ve korunma.Smyrna Tıp DergisiSuppl2012;1:68-74. 3. Fischer BM, Mortensen J, Langer SW, et al. A prospectivestudy of PET/CT in initialstaging of small-celllungcancer: comparisonwith CT, bone scintigraphyand bone marrowanalysis. AnnOncol2007;18:338-45. 4. Işıtmangil T. IASLC Akciğer Kanseri Evrelendirme Projesi: Küçük hücreli dışı akciğer kanserinde TNM Sınıfl andırmasının Yedinci Düzenlemesi için öneriler. Turkish J ThoracCardiovascSurg 2008;16(1):58-64. 5. Chute CG, Greenberg ER, Baron J, et al. Presentingconditions of 1539 populationbasedlungcancerpatientsbycelltypeandstage in New Hampshire and Vermont. Cancer 1985;56:2107-11. 6. Hollen PJ, Gralla RJ, Kris MG, et al. Quality of life assessment in individualswithlungcancer: testingtheLungCancerSymptomScale (LCSS). Eur J Cancer 29A Suppl 1993;1:S51-8. 7. Kvale PA. LungCancer. In ACCP Pulmonary Board Review. Continuingmedicaleducationcoursesyllabus, USA, 2002.p.3550. 8. Shim J, Brindle L, Simon M, George S.A systematicreview of symptomaticdiagnosis of lungcancer.FamPract. 2014;31(2):137-48. 9. Parissis H, Young V. Treatment of pancoasttumorsfromthesurgeonsprospective: reappraisal of theanteriormanubrialsternalapproach. J CardiothoracSurg 2010; 5:102. 10. Yılmaz U, Erdem T, UtkanerG et al. Superiorsulcustumors: Retrospectiveanalysis. 9th World Conference on LungCancer, September 11-15, Tokyo, Japan ,2000 11. Nesbitt JC. Superior vena cava syndrome: surgeryandstents. In: Pass HI, Mitchell JB, Jhonson DH; eds. Lungcancerprincipleandpractice. Philadelphia: Lippincott Williams &Wilkins; 2000.p.1056-70. 12. Paulson DL. Carcinomas in thesuperiorpulmonarysulcus. J ThoracCardiovascSurg 1975; 70:1095-104. 13. Akciğer kanseri tanı ve tedavi rehberi. Türk Toraks Dergisi 2006; 7(2):1-35 14. Çildağ O, Zamani A, Çelik P ve ark. Paraneoplastiksendromlar. In: Akkoçlu A, Öztürk C; eds. Toraks Kitapları. Akciğer kanseri; multidisipliner yaklaşım. Ankara: Bilimsel Tıp Yayınevi; 1999;1:38-43 15. Şen F. Küçük Hücreli Akciğer Kanseri. In: Aydıner A,Can G; eds. Akciğer Kanserinde Tedavi ve Bakım. İstanbul: İpomed Matbaacılık 2010.p.25-40 13 3
© Copyright 2024 Paperzz
