temel elektronik 3

DİYOTLARDA ÇALIŞMA SICAKLIĞI
Germanyumdan yapılmış diyotların sıcaklığı 90𝑜 C’yi, Silisyumdan yapılmış diyotların sıcaklığı
175𝑜 C’yi geçmemelidir. Aksi halde kristal yapı bozulur.
DİYOTLARIN ÇALIŞMA AKIMI ve GERİLİMİ
Uygulamada 4000 volta, 4000 ampere kadar akım taşıyabilen diyotlar mevcuttur.
Basit doğrultmaç devrelerinde en çok 1N4000 serisi karşımıza gelir. Bunlar 1 amperliktir.
(Maksimum 1A.)
1N4001: 1A,50V
1N4002: 1A,100V
1N4003: 1A,200V
1N4004: 1A,400V
1N4007: 1A,1000V
DİYOTLARIN BOZULMA SEBEPLERİ
1) Aşırı akım geçmesi,
2) Ortam sıcaklığının yükselmesi,
3) Uygulanan gerilimin aşırı artması,
4) Mekanik zorlamalar (darbeler),
5) Kalitesiz malzeme,
6) Lehimleme hataları.
DİYOTLARIN SAĞLAMLIK TESTİ
DMM(Dijital Multi Metre) diyot kademesine alınır. Önce bipleme sesine bakılır. Kırmızı prob anota,
siyah prob katoda gelecek şekilde takılırsa ekranda 0,6-0,7 volt (600-700 mV) civarı değer
okunursa, probların uçları değiştirildiğinde hiç değer okunamazsa diyot sağlamdır. Malzemesi
silikondur, denir.
ZENER DİYOTLAR
Zener diyot ters polarizasyon altında gerilim regülasyonu yapabilen diyotlardır. Diyotun ismi bu
diyotu bulan Dr. Carl ZENER’ den alınmıştır. Dr. Zener normal diyotlara göre birleşim yüzeyini
genişletti, katkı madde oranlarını normal diyotlara göre artırdı. Böylece ters gerilim altında kritik bir
gerilime ulaşınca diyot akım geçirerek gerilimi sabitler.
Zener diyotlar devreye ters bağlanırlar. Belli bir gerilime kadar üzerinden akım geçirmez. Kırılma
(zener) noktası adı verilen voltaj düzeyine gelindiğinde ise aniden akım geçirmeye başlar. Kırılma
yani zener gerilimi üretim aşamasında katkı maddesi miktarı ayarlanarak belirlenir.
Zener diyot ters polarizasyonda gerilim regülasyonu yapmada yani gerilimi istenen ayarda tutmada
kullanılır.
Zener diyotlar düşük akımlı olduklarından mutlaka öndirenç ile korunmaları gerekir.
Zener diyotun gücü biliniyorsa (katalogdan bulunur) bu elemana bağlanacak ön direncin değeri
belirlenebilir.
ÖRNEK:
a) Gücü 1 watt, çalışma gerilimi 12 volt olan zener diyotun üzerinden geçirilebilecek maksimum
akım değerini bulunuz.
b) 20 volt giriş geriliminde bozulmaması için kullanılması gereken ön direncin değerini bulunuz.
ÇÖZÜM:
𝑃
1
P=U.I formülünden 𝐼 = 𝑈 = 12 = 83 𝑚𝐴
Direncin üzerinden geçirilebilecek maksimum akım belli(83 mA), direncin üzerinde düşen gerilim
belli olduğuna göre (V=IR) ohm kanunundan direnci bulabiliriz.
𝑅=
𝑈
𝐼
8
= 83 𝑚 = 0.096 𝑘Ω = 96 Ω bulunur. Standartlarda bulunan 100Ω veya 120Ω kullanılabilir.
ZENER DİYOTLU DEVRE ÖRNEKLERİ
1) Devrede zener 9 voltluk röle 12 voltluk olduğundan giriş gerilimi yaklaşık 21 volt oluncaya
dek röle kontakları konum değiştiremez.
2) Gerilimin büyüklüğüne göre yanan LEDler.
Devrede zener diyotların gerilimi 6 volt, 9 volt ve 12 volttur. LEDler 1,5 volt ile 2,5 voltluktur. Giriş
gerilimi yaklaşık 8 volt olana dek hiçbir LED ışık vermez.
(6 volta kadar Zener1 yalıtımdadır.6 volttan sonra akımı geçirmeye başlar. Fakat sarı LED
üzerinde yaklaşık 2 volt oluncaya kadar yani gerilim setti aşılıncaya kadar ışık vermez.6+2=8 volt)
Yeşil LEDin yanması için giriş geriliminin en azından 9+2=11volt olması gerekli. Kırmızı LED içinse
12+1,5=13,5 volt.
3) Zener diyotlu kırpıcı devreler: Gerilimin istenmeyen kısımları kırpılır.
Osilaskopta görülen giriş ve çıkış sinyalleri resimdeki gibi olur.
4) Zener diyotlu regüle devresi
Giriş gerilimi değişse bile çıkış gerilimi değişmez.

Download Report