Imam Nevevi
RIJADUS-SALIHIN
Izbor: Muhammed Mustafa el-E‘zami
Sadržaj
Predgovor . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
1. Iskrenost u nijjetu i neophodnost njegove prisutnosti u svim
djelima i riječima i svim stanjima - javnim ili tajnim . . . . . . .
2. Tevba - pokajanje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Sabur - strpljivost . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Iskrenost (sidk) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Samokontrola . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Takvaluk (bogobojaznost) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2
11
31
49
92
98
120
7. Čvrsto uvjerenje (jekin) i pouzdanje (tevekkul) . . . . . . . . . . . . .
8. Istrajnost na pravom putu - istikame . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Natjecanje u dobrim djelima, bez oklijevanja . . . . . . . . . . . . . .
11. Borba sa samim sobom (svojim strastima) . . . . . . . . . . . . . . . .
12. Podsticanje na povećanje dobrih djela pri kraju života . . . . . . .
13. Mnoštvo (raznovrsnost) načina činjenja dobra . . . . . . . . . . . . .
14. Umjerenost u ibadetima . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
15. Čuvanje djela (ustrajnost pri njima) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16. Obaveza (čuvanja) sunneta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
18. Zabrana uzakonjenja novotarija (bid‘ata) i postupaka u vezi
s njima u vjeri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
19. Onaj ko uvede lijepu ili ružnu naviku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
20. Upućivanje na dobro i pozivanje na uputu ili zabludu . . . . . .
21. Međusobno potpomaganje u dobru i pobožnosti . . . . . . . . . . .
22. Savjetovanje (nasihat) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
23. Naređivanje dobra i odvraćanje od zla . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
128
150
153
165
194
203
241
258
263
279
284
290
296
301
304
24. Teška kazna za one koji naređuju dobro i odvraćaju od zla, a
njihovi postupci suprotni su onome što govore . . . . . . . . . . .
25. Naređenje vjernog ispunjavanja obaveza (emaneta) . . . . . . . . .
26. Zabrana nasilja i obaveza njegovog sprečavanja . . . . . . . . . . . .
27. Međusobno poštivanje i uvažavanje muslimana, njihove dužnosti, ljubav i samilost jednih prema drugima . . . . . . . . . . .
28. Pokrivanje nedostataka i nepristojnih djela muslimana i zabrana njihovog otkrivanja i širenja bez potrebe . . . . . . . . . . .
29. Ispunjenje potreba muslimana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
30. Zauzimanje i zalaganje za drugog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
31. Uspostavljanje reda i mira među ljudima . . . . . . . . . . . . . . . . .
32. Vrijednost nemoćnih i siromašnih muslimana . . . . . . . . . . . . .
33. Ljubazno postupanje i dobročinstvo prema jetimima, kćerima i svim ostalim: slabašnim, siromašnim i razočaranim . . .
34. Preporuka posebne pažnje prema ženama . . . . . . . . . . . . . . . .
35. Muževo pravo nad njegovom ženom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
323
327
333
349
367
371
375
377
381
396
403
412
36. O izdržavanju obitelji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
38. Obaveza naređivanja svojoj obitelji, svojoj punoljetnoj djeci
i ostalima, za koje se odgovorno da budu pokorni Allahu,
dželle še’nuhu, i izvršavaju Njegova naređenja, a klone se
onoga što je zabranio, i poduzimanje odgojnih mjera protiv
njih, ukoliko to odbiju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
39. Dužnosti prema komšiji i Poslanikova oporuka o tome . . . . . .
40. Dobročinstvo prema roditeljima i posebna pažnja prema rodbini . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
41. Stroga zabrana neposlušnosti prema roditeljima i zapostavljanje rodbine . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
42. Dobročinstvo prijateljima roditelja, rodbini, ženi i ostalima
prema kojima se preporučuje posebna počast . . . . . . . . . . . .
43. Posebna počast obitelji Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, i o njenim fadiletima . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
421
430
434
440
458
466
471
44. Poštovanje i uvažavanje uleme i velikana i davanje prednosti
njima u svemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477
45. Posjećivanje dobrih ljudi, druženje sa njima, poštivanje i traženje njihove dove; posjećivanje odabranih mjesta . . . . . . . . 485
46. Vrijednosti ljubavi u ime Allaha i podsticanje na nju. Lijepo
je izreći svoju ljubav onome ko se voli. Kako tada odgovoriti?499
47. Znaci Allahove ljubavi prema Njegovom robu . . . . . . . . . . . . . 507
49. Suđenje ljudima prema vanjskim djelima, a Allahu će se odgovarati za ono što im je u dušama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 511
50. Strah od Allaha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 516
51. Nada u Allahovu milost . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 525
52. Fadilet (koristi) nade (u Allahovu milost) . . . . . . . . . . . . . . . . . 561
53. Prisustvo straha i nade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 567
54. Fadilet plakanja iz straha prema Allahu, dželle še’nuhu, i
ljubavi i pobožnosti prema Njemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 572
55. Korist skromnosti (zuhda) na dunjaluku . . . . . . . . . . . . . . . . . 577
56.
57.
59.
60.
61.
62.
64.
65.
66.
67.
68.
Korist (fadilet) gladovanja i skromna življenja . . . . . . . . . . . . . 597
Skromnost, čestitost i umjerenost . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 630
Podsticanje da se čovjek hrani (izdržava) od rada svojih ruku . 638
Velikodušnost, darežljivost i trošenje u dobrotvorne svrhe . . . 640
Zabrana škrtosti i pohlepe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 650
Darežljivost i pravičnost (željenje drugom kao i sebi, ili više
nego sebi) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 653
Značaj zahvalnog imućnog čovjeka, a to je onaj što zarađuje
imetak na dozvoljen način i troši ga u ono što mu je naređeno658
Sjećanje na smrt i kratkoća nade . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 663
Pohvalnost posjećivanja kabura (mezarluka) muškarcima, i
šta se kaže prilikom toga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 670
Pokuđenost priželjkivanja smrti zbog nedaće koja čovjeka
zadesi, izuzev kad se čovjek boji iskušenja u vjeri . . . . . . . . . 673
Stroga pobožnost i ostavljanje sumnjivih poslova (šubuhata) . 676
69. Poželjnost povlačenja (osamljivanja) u vrijeme nereda, ili radi
bojazni iskušenja u vjeri, ili padanja u harame i sumnjive
poslove . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
71. Poniznost i ljubaznost (pažljivost) prema vjernicima . . . . . . . .
72. Zabrana oholosti (kibura) i uobraženosti (samodopadanja) . . .
73. Lijep karakter (ćud, narav) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
74. Dobroćudnost, blagost i samilost . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
75. Opraštanje i izbjegavanje neznalica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
76. Podnošenje uznemiravanja (ezijeta) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
77. Srdžba na povređivanje ili omalovažavanje nekog od Allahovih propisa i potpomaganje vjere Uzvišenog Allaha . . . . .
78. Naređivanje i savjetovanje pretpostavljenih da budu blagi
prema svojim podanicima . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
79. Pravedan namjesnik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
80. Obaveza pokornosti namjesnicima (pretpostavljenim) u onome što nije grijeh i zabrana pokornosti u onome što je grijeh
682
686
694
703
714
727
732
735
743
750
754
81. Zabrana traženja namjesništva i vlasti i pohvalnost neprihvatanja namjesništva i vlasti, izuzev ako zaista nije obaveza
pala na čovjeka, i ukoliko to nije potreba . . . . . . . . . . . . . . . .
82. Podstrekivanje vladara, sudije i drugih pretpostavljenih da
sebi uzimaju za savjetnike i službenike dobre i poštene i njihovo upozoravanje da se klone lošeg društva i uvažavanja
onoga što oni kažu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
83. Zabrana davanja namjesništva, sudstva (kadiluka) i drugih
oblika vlasti onome koji to traži, ili za tim žudi i tome poklanja veliku pažnju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
84. Stid, njegova korist i podsticanje da se u tom duhu čovjek
odgoji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
85. Čuvanje tajne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
86. Ispunjavanje zavjeta i izvršavanje obećanja . . . . . . . . . . . . . . .
88. Prijatan govor i vedro lice kod susreta je mustehab . . . . . . . . .
759
762
765
767
771
781
785
89. Mustehab je jasno i razgovijetno govoriti i objasniti govor
slušaocu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
91. Savjetovanje i umjerenost u tome! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
93. Mendub je dolaziti na namaz, naukovanje i slične ibadete, sa
smirenošću i skrušenošću . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
94. Počašćivanje gosta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
95. Mustehab je donositi radosne vijesti i čestitati na dobru . . . . .
96. Ispraćanje prijatelja i njegova oporuka pri rastanku, zbog putovanja ili nečeg drugog; upućivanje dove i traženje da i on
čini dovu onom koji ostaje. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
97. Istihara namaz i dogovaranje! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
98. Mustehab je (poželjno) ići jednim putem na Bajram (namaz),
u posjetu bolesniku, na hadž, u boj, na dženazu i tome slično, a vratiti se drugim putem da bi bilo što više mjesta na
kojim se čini ibadet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
789
791
798
801
805
818
826
829
99. Mustehab je (poželjno) dati prednost desnoj strani u svemu
što je iz domena plemenitosti i (počašćivanja), kao što je abdest, gusul, tejemmum, oblačenje odjeće, obuće i veša; ulazak u džamiju, upotreba misvaka i surme, odsijecanje nokata, potkresivanje brkova, čupanje dlaka ispod pazuha, brijanje glave, selam nakon namaza, jela i pića, rukovanje, dodirivanje Hadžerul-esveda, izlazak iz hamama, uzimanje i
davanje, i svega drugog što je tome slično. A mustehab i poželjno je dati prednost lijevoj strani u svemu što je suprotno
tome, kao što je: osekanje i pljuvanje na lijevu stranu, ulazak u hamam, izlazak iz džamije, izuvanje obuće, skidanje
veša i odjeće, pranje (poslije nužde), u radu u poslovima
koji su prljavi, i tome slično. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
100. Izgovaranje “Bismille” na početku i zahvale na kraju (jela)! . .
101. Hranu ne treba kuditi, a lijepo ju je pohvaliti . . . . . . . . . . . . .
102. Dužnost postača koji se nađe na gozbi, a ne omrsi se. . . . . . .
833
840
849
852
103. Kako treba postupiti onaj ko je pozvan na objed pa mu se u
putu pridruži nepozvana osoba? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 854
104. Treba jesti ispred sebe, a onoga ko se nedostojno ponaša za
jelom, treba posavjetovati i poučiti. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 856
106. Šta treba reći i činiti onaj ko jede, ali se ne najede? . . . . . . . . . 858
107. Hranu treba početi jesti s kraja posude, a ne s njene sredine! . 860
109. Lijepo je (mustehab) jesti sa tri prsta i prste nakon jela oblizati, a pokuđeno ih je, prije nego se obližu, obrisati! . . . . . . . 863
110. Zajedničko objedovanje (jelo)! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 868
111. Ponašanje (adabi) pri piću (pijenju)! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 871
112. Pokuđeno je piti s usta (grlića) mješine za vodu i sličnih,
zatvorenih posuda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 875
113. Pokuđeno je (mekruh) puhati u piće . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 877
114. Dozvoljeno je piti stojeći, ali je pristojnije i bolje piti sjedeći . . 879
115. Mustehab je da se onaj ko druge pićem služi, posljednji napije!883
116. Dozvoljeno je piti iz svih čistih posuda, osim zlatnih i srebrnih, a zabranjena je upotreba zlatnog i srebrnog posuđa
za piće, jelo, čišćenje i sve drugo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 885
117. Mustehab je nositi bijelu odjeću, ali je dozvoljena i crvena,
zelena, žuta i crna; bila ona od pamuka, lana, dlake, vune
ili nečega drugog, osim od svile . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 889
119. Zabranjeno je pustiti da se odjeća, iz oholosti, po zemlji vuče
(zbog njene dužine), a pokuđeno je ako se ne čini iz oholosti. 900
121. Lijepo je (mustehab) držati se sredine u odijevanju i ne prelaziti u krajnost, oblačeći ono što izaziva poniženje, bez ikakve potrebe ili šerijatske svrhe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 908
122. Muškarcima je zabranjena svilena odjeća, sjedenje ili naslanjanje na nju, a ženama je dozvoljena . . . . . . . . . . . . . . . . . . 910
123. Onome ko boluje od svraba, dozvoljeno je obući svilenu
odjeću . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 915
125. Šta treba reći kada se obuče nova odjeća, obuća i slično? . . . . 917
127. Adabi spavanja i lijeganja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
128. Dozvoljeno je ležati na leđima prebacivši nogu preko noge,
ako nema bojazni od otkrivanja stidnog mjesta, kao što je
dozvoljeno sjediti prekriženih (ala turka) i podvijenih nogu .
129. Adabi (ponašanje) na sijelu i u društvu . . . . . . . . . . . . . . . . .
130. Snovi i pitanja u vezi sa snovima . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
131. Odlike i vrijednosti selama i naredba o njegovom širenju . . .
132. Način nazivanja selama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
133. Adabi selama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
134. Ponavljanje selama osobi koja se ubrzo ponovo sretne poslije
rastanka, kad uđe pa izađe pa opet uđe odmah, pa makar
ih razdvajalo drvo ili nešto slično . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
135. Mustehab je pri ulasku u kuću selam nazvati . . . . . . . . . . . . .
136. Nazivanje selama djeci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
137. Čovjek naziva selam svojoj ženi i ženama iz rodbine, a i
ostalim ženama, ukoliko se ne plaši fitneta (smutnje) . . . . . .
919
924
929
938
944
953
956
959
961
963
965
138. Zabrana pozdravljanja nevjernika selamom, način odvraćanja njihova pozdrava i nazivanje selama skupini muslimana i nemuslimana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
139. Mustehab je nazvati selam pri ustajanju iz sijela, napuštanju
društva ili sagovornika. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
140. Traženje izuna (dozvole) za ulazak u kuću i njegovi adabi . .
141. Sunnet je da onaj ko traži dozvolu za ulazak, pa bude upitan:
“Ko si ti?”, spomene ime ili nadimak po kome je poznat, a
pokuđeno je reći samo: “Ja”, ili slično. . . . . . . . . . . . . . . . . . .
142. Mustehab je nazdraviti (reći: “jerhamukellah”) onome ko
kihne,pa se zahvali Uzvišenom Allahu. A pokuđeno je to
činiti ako ne kaže: “Elhamdu lillahi”(Adabi nazdravljanja,
kihanja i zijevanja). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
968
972
974
979
981
143. Lijepo je rukovati se pri susretu i biti nasmijana lica, poljubiti ruku dobrom čovjeku, dijete svoje poljubiti iz samilosti
i zagrliti se s musafirom kad se vrati s puta. Pokuđeno je
naklanjati se jedan drugom. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 986
144. Obilazak bolesnika, ispraćanje umrlog, klanjanje dženaze,
prisustvovanje ukopu i zadržavanje kod kabura, nakon ukopa994
145. Šta se uči kod bolesnika? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1003
147. Šta treba reći onaj ko izgubi nadu u život? . . . . . . . . . . . . . . . 1011
149. Bolesniku je dozvoljeno kazati: ja sam bolestan; jako bolestan; iznuren; ah moja glava, i sl. i ništa od toga nije pokuđeno,ako nije rečeno iz srdžbe, straha i nestrpljivosti. . . . . . . 1013
150. Telkin - podsticanje onih koji su na umoru da izgovore kelimet i šehadet - “la ilahe illallah” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1015
151. Šta treba reći nakon zatvaranja očiju umrlom? . . . . . . . . . . . . 1018
152. Šta se kaže kod umrlog i šta kaže onaj kome je neko umro? . . 1021
153. Dozvoljeno je plakanje za umrlim, bez naricanja i jadikovanja.1027
155. Dženaza-namaz, ispraćanje umrlog, njegov ukop i pokuđenost praćenja dženaze za žene . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1032
156. Mustehab je da što više musallija prisustvuje dženazi i da
se poredaju u tri safa i više . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1035
157. Šta se uči na dženaza-namazu? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1039
158. Sa dženazom treba požuriti! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1050
159. Treba požuriti s vraćanjem dugova umrlog, kao i sa njegovim opremanjem, osim ako je umro iznenada, pa se sačeka
da se smrt ustanovi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1053
160. O Vazu Nasihatu na Kaburu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1055
161. Učenje dove umrlom, nakon ukopa, i ostajanje neko vrijeme
kod kabura, radi dove, istigfara i učenja . . . . . . . . . . . . . . . . . 1057
162. Sadaka i dova za umrlog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1060
163. Pohvala umrle osobe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1063
164. Povlastice onih kojima umru maloljetna djeca . . . . . . . . . . . . 1066
165. Plakanje i strah pri prolasku kraj grobova nasilnika i mjesta
njihovog stradanja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1070
166. Mustehab je krenuti na put četvrtkom ujutro . . . . . . . . . . . . . 1073
167. Mustehab je da se putuje u društvu i da se jedan (od putnika) - koji će biti poštovan, odredi za emira - vođu puta. . . . . 1075
168. Blago ophođenje sa životinjama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1078
169. Pružanje pomoći saputniku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1080
170. Šta se kaže kada se zajaše životinja (ili prevozno sredstvo)
radi putovanja? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1083
171. Musafir donosi tekbir kada se popne na prijevoj (uzvišicu),
a tesbih (subhanallah) kada siđe u dolinu i sl., ne podižući
puno glas, jer je to zabranjeno. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1087
172. Mustehab je učiti dove na putu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1094
174. Šta se kaže kad se dođe u neko mjesto? . . . . . . . . . . . . . . . . . 1096
175. Mustehab je da musafir, nakon obavljenog posla, požuri
kući i porodici. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1098
176. Mustehab je s puta vratiti se obitelji (ženi) danju; noću je to
- bez nužde - pokuđeno činiti. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1100
177. Šta treba reći kad se vrati s puta i ugleda svoje mjesto? . . . . . 1102
178. Mustehab je pri povratku s puta prvo svratiti u džamiju i
klanjati dva rekata. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1104
179. Ženi je zabranjeno da putuje sama. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1106
180. Vrijednost učenja Kur’ana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1109
181. Dužnost je održavati i čuvati Kur’an i ne prepustiti ga zaboravu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1118
182. Lijepo je Kur’an učiti uljepšanim glasom! . . . . . . . . . . . . . . . . 1120
183. Podsticanje na učenje određenih ajeta i sura iz Kur’ana . . . . . 1122
184. Okupljanje radi učenja i proučavanja Kur’ana pohvalno je. . . 1131
185. Vrijednosti i odlike abdesta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1133
186. Vrijednosti i odlike ezana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1139
187. Vrijednost i odlike namaza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1147
188. Značaj sabahskog i ikindijskog namaza . . . . . . . . . . . . . . . . . 1150
189.
190.
191.
192.
193.
194.
195.
196.
197.
198.
Vrijednost i značaj odlaska u džamiju . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1155
Vrijednost iščekivanja namaza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1159
Značaj i vrijednost zajedničkog namaza . . . . . . . . . . . . . . . . . 1161
Podsticanje na obavljanje sabaha i jacije u džema‘atu. . . . . . . 1168
O naredbi čuvanja propisanih namaza i strogoj zabrani njihovog ostavljanja! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1171
Vrijednost prvog safa i naredba o upotpunjavanju prvih safova, njihovom poravnavanju i zbijanju. . . . . . . . . . . . . . . . . . 1180
Potvrđeni sunneti sa farzovima, njihov minimalni i potpuni
broj, i sredina između toga dvoga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1190
Potvrđenost dva rekata sabahskog sunneta . . . . . . . . . . . . . . 1193
Kraće učenje na sabahskom sunnetu; šta se na njemu uči i
kada mu je vrijeme? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1197
Lijepo (mustehab) je prileći poslije dva rekata sabahskog
sunneta naslonjen na desnu stranu kao i podsticanje na to
bez obzira da li se probdjela noć u namazu ili ne . . . . . . . . . 1202
199.
200.
201.
203.
204.
Podnevski sunneti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1205
Ikindijski sunneti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1210
Akšamski sunneti prije i poslije farza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1213
Džumanski sunneti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1217
Mustehab je klanjati sve vrste nafila u kući; naredba je da
se, prilikom klanjanja nafile, pomjeri s mjesta na kojem je
klanjan farz, ili, pak, da se između njih nešto progovori . . . . 1220
205. Podsticanje na obavljanje vitr - namaza, objašnjenje njegova
vremena, te da je on potvrđeni sunnet. . . . . . . . . . . . . . . . . . 1224
206. Duha (kušluk) - namaz, najmanji, srednji i najviši broj njegovih rekata, te podsticanje na njegovo redovno obavljanje. . 1228
208. Podsticanje na klanjanje dva rekata tahijjetul-mesdžida i o
tome da je mekruh sjesti u bilo kojem vaktu, prije nego se
klanjaju dva rekata, bila ona tahijjetul - mesdžid, farzovi,
potvrđeni sunneti, ili nešto drugo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1230
210. Fadileti (vrijednosti) petka, dužnost da se toga dana okupa,
namiriše, porani na džuma - namaz, da se dova čini toga
dana i donosi salavat na Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi
we sellem, te objašnjenje da u tom danu ima čas (momenat) kada se dova prima i da je mustehab (lijepo) što više
spominjati Allaha, dželle še’nuhu, poslije džuma-namaza. . . 1233
212. Vrijednosti noćnog namaza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1241
213. Mustehab je ramazanski kijam, tj. teravih namaz. . . . . . . . . . 1258
214. Fadilet ibadeta (kijama) u noći Lejletul-kadra i objašnjenje
kada, najvjerovatnije, biva ta noć. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1260
215. Fadileti upotrebe misvaka, te prirodna, urođena svojstva
(fitra) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1265
216. Potvrđenost obaveze davanja zekata njegov fadilet, te ostalo
što je s tim vezano. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1272
217. Dužnost posta ramazana i objašnjenje koristi posta i ostalog,
što je za njega vezano. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1287
218. Darežljivost, činjenje dobročinstva i što više dobra u mjesecu
ramazanu, a posebno u njegovih zadnjih deset dana! . . . . . . 1297
219. Zabrana posta prije ramazana, u drugoj polovini ša‘bana,
osim ako je to nastavak (na post iz prve polovine) ili se podudario s njegovim običajem, da posti ponedjeljkom i četvrtkom. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1299
220. Šta se kaže kada se vidi mlađak? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1302
221. Fadilet sehura, te njegovo odgađanje do zadnjeg vremena,
ukoliko se ne boji izlaska zore! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1304
222. Fadilet žurbe u vezi s iftarom, ono čime se iftari i što se kaže
poslije iftara! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1306
223. Naredba postaču da čuva svoj jezik i druge organe od svih
prestupa, vrijeđanja, itd. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1310
224. Neka pitanja u vezi sa postom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1313
225. Fadilet (korist) posta muharema, ša‘bana i El-ešhuril-huruma
(zul-ka‘de, zul-hidže, muharem, redžeb) . . . . . . . . . . . . . . . . 1317
226. Fadilet posta i drugih (dobrih) djela u prvih deset dana zulhidžeta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1322
227. Fadilet posta na dan “‘Arefata”, dan “‘Ašure” deseti (dan
muharema) i deveti (dan muharema) . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1324
228. Mustehab je postiti šest dana ševala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1328
229. Mustehab je postiti ponedjeljkom i četvrtkom . . . . . . . . . . . . 1330
230. Mustehab je postiti po tri dana u svakom mjesecu . . . . . . . . . 1334
231. Fadilet davanja iftara postaču, fadilet postača pored koga se
jede i dova koju upućuje onaj koji jede vlasniku sofre. . . . . . 1337
235. Objašnjenje vrsta šehida u pogledu ahiretske nagrade koji
se gusule (kupaju) i kojima se klanja dženaza, za razliku od
onog koji pogine u borbi protiv nevjernika. . . . . . . . . . . . . . . 1434
236. Koristi oslobađanja roblja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1438
237. Koristi dobročinstva prema robu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1440
239. Koristi ibadeta u vrijeme anarhije, nereda, fitneta i tome
sličnog . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1443
240. Koristi dobrodušnosti pri kupoprodaji,uzimanje, davanje,
vraćanje i traženje duga, tačno vaganje i mjerenje, zabrana
zakidanja (na vagi), te koristi za bogatog u sačekivanju siromašnog i opraštanju njegovog duga. . . . . . . . . . . . . . . . . . 1445
244. Koristi zikra i podstrekivanja na njega . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1481
245. Spominjanje Allaha: stojeći, sjedeći, ležeći, bez abdesta,
džunub i u hajzu (menstruaciji), osim učenja Kur’ana, jer
to nije dozvoljeno onome ko je džunub, ili u hajzu . . . . . . . . 1521
246. Poglavlje o tome šta se kaže prije i poslije spavanja. . . . . . . . . 1525
247. O vrijednosti zikr - skupova, pohvalnosti prisustvovanja zikru i zabrani bezrazložnog napuštanja skupova, u kojima
se spominje Allah. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1527
248. O spominjanju Allaha, ujutro i navečer . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1538
249. Šta se uči prije spavanja? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1547
251. O vrijednosti dove koja se uči u odsustvu onoga kome se uči. 1581
252. O pitanjima u vezi sa učenjem dove. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1584
253. O kerametima Allahovih odabranika. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1592
254. O zabrani ogovaranja i naredbi čuvanja jezika . . . . . . . . . . . . 1615
255. Zabranjeno je slušati ogovaranje, a onaj ko čuje zabranjeno
ogovaranje, dužan ga je prekinuti ili ogovarača spriječiti.
Ako to ne može učiniti, ili ga ogovarač ne posluša, dužan je
napustiti takav skup, ako to može. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1632
256. Kada je ogovaranje dozvoljeno? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1635
257. O zabrani prenošenja tuđih riječi s namjerom sijanja razdora
među ljudima . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1646
258. Zabranjeno je tuđe riječi prenijeti vlastima, kada za to nema
razloga,a postoji bojazan da će doći do smutnje i tome slično 1650
259. O prezrenosti licemjerstva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1652
260. O zabrani laži . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1655
262. O podsticanju na provjeravanje svega što se govori ili prenosi.1660
263. Lažno svjedočenje je najstrože zabranjeno . . . . . . . . . . . . . . . 1665
264. Zabranjeno je poimenično proklinjati nekog čovjeka, ili životinju. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1668
265. Dozvoljeno je uopćeno proklinjanje velikih grješnika . . . . . . 1674
266. Bezrazložno vrijeđanje muslimana je zabranjeno. . . . . . . . . . 1677
267. Zabranjeno je vrijeđati mrtve bez razloga ili vjerskog opravdanja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1680
268. O zabrani uznemiravanja drugih . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1682
269. O zabrani međusobne mržnje, prekidanja veza i izbjegavanja 1684
270. O zabrani zavidnosti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1688
271. O zabrani uhođenja i prisluškivanja razgovora ljudi koji to
ne žele . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1690
272. Zabranjeno je loše misliti o muslimanima, bez prihvatljivog
opravdanja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1694
273. O zabrani potcjenjivanja muslimana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1696
274. O zabrani iskazivanja zluradosti zbog nesreće muslimana . . 1701
275. O zabrani vrijeđanja ljudi zbog njihovog porijekla . . . . . . . . . 1703
276.
277.
278.
279.
280.
281.
282.
283.
284.
O zabrani prevare i obmanjivanja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1704
O zabrani prevare . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1709
O zabrani vrijeđanja zbog udijeljene sadake . . . . . . . . . . . . . . 1714
Zabrana hvalisanja i ugnjetavanja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1716
Zabranjeno je izbjegavati brata muslimana duže od tri dana
izuzev ako radi bid‘ate ili javno griješi . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1720
Zabranjeno je dvojici da se bezrazložno sašaptavaju u prisustvu trećeg, bez njegove saglasnosti. Isti propis je kada
razgovaraju jezikom nerazumljivim za trećeg! . . . . . . . . . . . . 1726
Zabranjeno je, bez vjerskog razloga, prekomjerno kažnjavati
ženu, dijete, slugu i životinje! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1729
O zabrani kažnjavanja životinja spaljivanjem u vatri, pa čak
i kada je riječ o mravu i slično . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1737
Onome ko može isplatiti dug, zabranjeno je odugovlačenje
isplate duga, kada se to zatraži. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1739
285. Pokuđeno je tražiti nazad poklon koji još nije predan ili poklon namijenjen potomku, bez obzira bio mu predan ili ne.
Pokuđeno je darodavcu da otkupi poklon od onoga kome
ga je poklonio, bilo da je riječ o sadaki, zekatu ili keffaretu i
tome slično, ali je dozvoljeno otkupiti poklon ako je prešao
u vlasništvo nekoga trećeg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1743
286. O strogoj zabrani trošenja imetka siročadi . . . . . . . . . . . . . . . 1744
287. O zabrani uzimanja kamate . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1747
288. O zabrani licemjerja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1750
289. O djelima za koja se može pomisliti da se čine iz licemjerja,
a ne čine. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1758
290. O zabrani gledanja u stranu ženu i lijepog dječaka, bez vjerski opravdanog razloga. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1760
291. Zabranjeno je osamiti se sa ženom koja nije bliža rodbina. . . 1767
292. Zabranjeno je muškarcima da oponašaju žene, a ženama
muškarce - u odijevanju, hodu, i slično. . . . . . . . . . . . . . . . . . 1771
293. Zabranjeno je oponašati šejtana i nevjernike! . . . . . . . . . . . . . 1776
295. Zabranjeno je obrijati samo jedan dio glave, a jedino je muškarcima dozvoljeno obrijati cijelu glavu . . . . . . . . . . . . . . . . 1778
296. O zabrani ženama da upliću tuđu kosu u svoju; i zabrani
tetoviranja i oštrenja zuba . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1781
297. O zabrani čupanja bijelih dlaka iz brade i kose i zabrani
čupanja brade kada tek počne nicati. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1785
300. O zabrani ostavljanja otvorene vatre u kući pri spavanju i
slično, bilo da je riječ o svjetiljci ili nečemu drugom. . . . . . . . 1788
302. O zabrani naricanja za umrlim, udaranja po obrazima, deranja odjeće, čupanja kose, brijanja glave, jadikovanja i kukanja!1791
303. O zabrani posjećivanja vračeva, astrologa, gatara, bacača
graha, piljaka, ječma, i tome slično. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1795
304. O zabrani zloslutnje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1797
305. O zabrani slikanja životinja na prostirkama, kamenu, odjeći,
novcu, jastucima i sl., o zabrani slikanja likova na zidovima,
pokrivačima i odjeći i o naredbi uništavanja likova. . . . . . . . 1799
306. O zabrani držanja pasa, osim za lov, čuvanje stoke ili usjeva . 1803
309. O zabrani pljuvanja u džamiji, i o preporuci čišćenja džamija 1805
310. Pokuđeno je u džamiji prepirati se, bespotrebno dizati glas,
raspitivati se za izgubljene životinje ili stvari, kupovati i
prodavati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1807
311. Zabranjen je ulazak u džamiju, izuzev u nuždi, onome ko je
jeo luk, prasu ili nešto slično što ima neprijatan miris, prije
nego što mirisa potpuno nestane. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1809
313. Kada nastupi prvih deset dana zul-hidžeta, zabranjeno je
onome ko hoće da zakolje kurban da skraćuje svoju kosu,
bradu (i ostale dlake) i da obrezuje nokte sve dok ne zakolje
svoj kurban. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1811
314. Zabranjeno je zaklinjati se stvorenjima, kao što su Poslanik,
Kaba, meleki, nebesa, očevi, život, duša, glava, vladarev život i dobrota, nečije turbe i emanet. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1813
315. O strogoj zabrani namjernog krivokletstva . . . . . . . . . . . . . . . 1816
316. Onome ko se zakune zbog nečeg, a zatim htjedne učiniti
bolje djelo, pohvalno je da to učini i da iskupi zakletvu koju
je prekršio (keffaret). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1820
318. O pokuđenosti zaklinjanja u trgovini, pa makar zakletva
bila istinita . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1822
319. Pokuđeno je tražiti Allahovim imenom nešto drugo osim
Džennet i pokuđeno je odbiti onoga ko zamoli u ime Allaha
ili se u Njegovo ime, za nekoga zauzima. . . . . . . . . . . . . . . . . 1824
321. Zabranjeno je obraćati se grješniku i onome ko uvodi novotarije u vjeru sa: gospodine i drugim počasnim nazivima . . . 1826
323. Zabranjeno je psovati vjetar; šta treba proučiti kada vjetar
zapuše? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1828
326. Zabranjeno je reći muslimanu: “Kafire!” (nevjerniče) . . . . . . 1830
327. O zabrani bestidnog i ružnog govora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1832
328. O pokuđenosti usiljenog, izvještačenog i grubog govora, i
nerazumljivog obraćanja običnom svijetu . . . . . . . . . . . . . . . 1834
329. Pokuđeno je reći: “Zlo mi je!” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1836
331. Zabranjeno je pred muškarcima opisivati ljepotu žena, izuzev iz vjerski opravdanog razloga, poput braka i slično . . . . 1838
333. Pokuđeno je reći: “Šta htjedne Allah i taj i taj!” . . . . . . . . . . . 1840
334. Pokuđeno je sijeliti poslije jacija-namaza . . . . . . . . . . . . . . . . . 1842
335. Ženi je zabranjeno odbiti dolazak u postelju kada je muž
pozove, osim kada za to ima vjersku zapreku. . . . . . . . . . . . 1845
336. Ženi nije dopušteno da posti nafilu bez odobrenja muža. . . . 1847
339. Pokuđeno je gladnom čovjeku klanjati kada se jelo postavi
i pokuđeno je klanjati onome ko osjeća potrebu za obavljenjem nužde! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1849
342. Zabranjeno je obavljati namaz okrenut prema kaburu . . . . . . 1851
343. Zabranjeno je prolaziti ispred onoga ko klanja! . . . . . . . . . . . 1853
344. Pokuđeno je klanjati nafilu ili sunnete nakon što mujezin
počne učiti ikamet! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1855
345. Pokuđeno je postiti nafilu samo petkom, i noć uoči petka
provoditi u ibadetu! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1857
346. Zabranjeno je uzastopno postiti dva ili više dana bez jela ili
pića između njih! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1859
347. Zabranjeno je sjediti na kaburu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1861
348. O zabrani ukrašavanja kabura i zidanja na njima . . . . . . . . . . 1863
350. Zabranjeno je posredovanje kada je u pitanju izvršenje šerijatske kazne! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1865
351. Zabranjeno je vršiti (veliku) nuždu po putevima, hladovima
gdje se ljudi odmaraju, mjestima odakle piju vodu i slično! . 1868
352. Zabranjeno je vršiti malu nuždu u stajaćoj vodi . . . . . . . . . . . 1870
353. Pokuđeno je privilegirati neku djecu nad drugom kada su
u pitanju pokloni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1872
354. Ženi je zabranjeno da nosi obilježje žalosti za umrlim duže od tri dana, osim za mužem, kada to može nositi četiri
mjeseca i deset dana! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1875
355. O zabrani prodaje rezidenta strancima, presretanja trgovaca
izvan čaršije, kupovine na kupovinu i prosidbe na prosidbu, izuzev uz pristanak prvog kupca ili prosioca. . . . . . . . . . 1878
357. Muslimanu je zabranjeno oružjem pokazivati na nekoga,
bilo u zbilji ili šali, i dodavati sablju isukanu iz korica! . . . . . 1880
358. Pokuđeno je, bez razloga, napustiti džamiju poslije ezana,
dok se ne klanja namaz! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1883
359. Pokuđeno je odbiti ponuđeni miris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1885
360. Pokuđeno je u lice hvaliti onoga kome će to izazivati uobrazilju, dok je to u suprotnom - dozvoljeno! . . . . . . . . . . . . . . . 1887
361. Nije dozvoljeno posjećivati ili napuštati mjesto u kojem se
pojavila neka epidemija! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1890
362. O strogoj zabrani upotrebe sihra (crne magije) . . . . . . . . . . . . 1892
364. Zabranjeno je upotrebljavati zlatno i srebreno posuđe za
jelo, piće, pranje i za druge svrhe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1894
366. Zabranjeno je šutjeti cio dan do noći . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1897
367. Zabranjeno je čovjeku tvrditi da mu je otac neko drugi osim
rođenog oca, ili da je kao rob pripadao nekom lažnom gospodaru! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1899
368. Opomena onima koji krše zabrane Uzvišenog Allaha i Njegovog Poslanika, ‘alejhis-selam! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1901
370. O raznovrsnim predanjima i događajima . . . . . . . . . . . . . . . . 1904
371. O istigrafu (traženju oprosta od Allaha) . . . . . . . . . . . . . . . . . 1947
372. O nagradi koju je Allah pripremio vjernicima u Džennetu . . 1959
Predgovor
Važne napomene
Tekst ovog dokumenta je preuzet iz PDF izdanja Rijadus-salihina, zatim
obrađen. Ideja je da se omogući čitanje Rijadus-salihina na uređajima malih ekrana, što originalni PDF otežava, jer je predviđen za štampu. Zasigurno u tekstu ima dosta grešaka, i ovakav tekst ne smije čitaocu biti
primarni izvor predanja o Allahovom Poslaniku, sall Allahu ‘alejhi we sellem, već ga prije svega treba posmatrati kao pomoćno sredstvo. Mole se čitaoci da prijave greške preko sljedeće web stranice: https://bitbucket.org/e
Dobro je od Allaha Uzvišenog, zlo od nas samih i šejtana prokletog.
Podaci iz štampanog izdanja
Izbor hadisa iz djela
RIJADU-S-SALIHIN
Jahija Ibn Šeref en-Nevevi
(631. - 676. H.G.)
izbor: prof. dr. Muhammed Mustafa el - E’azami
Sarajevo, 2001. - 1422. H.G.
Naslov originala EHADIS MUHTARE MIN RIJADIS-S-SALIHIN
Naslov prijevoda IZBOR HADISA IZ RIJADU-S-SALIHINA
Autor: Jahja Ibn Šeref en-Nevevi
Izbor: prof. dr. Muhammed Mustafa el-E‘azami
S arapskog preveli: Fuad Sedić, Husein Omerspahić, Ibrahim Husić, Šukrija Ramić, Zuhdija Adilović
Šerijatski recenzent: Muhamed Mehanović, Fuad Sedić
Likovno-tehnički urednici: Nedžad Kazić, Fatih Farhat
Lektori: Sabina Deljković, Omer Resulović
DTP: Kavazović D & T, Sarajevo
Tiraž: 30 000, KNJIGA BROJ 2
Peto izdanje BESPLATAN PRIMJERAK
Izdavač: Sva prava štampanja i izdavanja zadržava Visoki saudijski komitet za pomoć BiH i Kulturni centar ”Kralj Fahd” u Sarajevu
ŠTAMPANO POD POKROVITELJSTVOM ČUVARA ”DVA HRAMA” KRALJA FAHDA BIN ABDUL-AZIZA AL-SAUDA, KRALJEVINE SAUDIJSKE
ARABIJE
Napomene izdavača štampanog izdanja
U ovom izdanju dodali smo 133 hadisa koji su preuzeti iz izdanja Organizacije islamskih vakufa nakon korekcije njihovog prevoda. Radi lakšeg
raspoznavanja dopunjenih hadisa, ispred rednog broja svakog od ovih hadisa stavili smo sljedeći znak: (*). Na kraju svakog hadisa dodali smo ime
zbirke iz koje prenosi se i njegov stepen. Redni brojevi ostali su podudarni
originalu kojeg je pregledao čuveni muhaddis Šu‘ajb el-Arnaut, tako da se
veoma lahko mogu provjeriti.
Allaha, dželle ša’nuhu, molimo da naša djela budu isključivo radi Njega,
i da ova knjiga bude od koristi islamu i muslimanima.
Umjesto predgovora štampanom izdanju (Halil ef. Makić,
prof.)
Hvaljen neka je Uzvišeni Allah, Koji nas je na pravi put izveo!
Mi ne bismo na pravom putu bili da nas Allah nije uputio. I neka je salavat i selam na Allahovog Poslanika, Muhammeda, svjedoka i donosioca
radosne vijesti, onoga koji opominje i upućuje da se u Allaha i Poslanika
Njegova vjeruje.
Autor “Rijadus-salihina”, Ebu-Zekerija Jahja b. Šeref en-Nevevi, jedan
od najvećih hadiskih stručnjaka, rođen je 631. godine, po hidžri, u mjestu
Neva, južno od Damaska. Kao mladić, došao je u Damask, gdje se posvećuje studijama tefsira, hadisa i fikha. Napisao je više djela iz navedenih
znanosti, od kojih izdvajamo “Komentar Muslimova Sahiha”, “El-esmau
vel-lugat”, “Revdatut-talibin”, “El-ezkar”, “Et-tibjan fi adabi hameletilKur’an” i “Rijadus-salihin”. Svoje epohalno fikhsko djelo, “El-medžmu‘”,
u kojem se neposredno koristi dokazima iz Kur’ana i hadisa, upoređuje
mišljenja mezheba i učenjaka i odabire najispravniji stav na osnovu svog
vlastitog idžtihada, nije uspio završiti. U tome ga je pretekla smrt, u 45.
godini života, 676. godine, po hidžri. Umro je u rodnom mjestu Nevi.
Bio je izuzetno obljubljen u narodu, a njegova djela su svesrdno prihvaćena i ocijenjena kao veoma korisna i značajna. “Rijadus-salihin” (“Vrtovi pobožnjaka”) Nevevijevo je remek-djelo, za koje Mahmud et-Tahan,
u svojoj knjizi “Usulut-tahridž”, ističe da bi ga trebala posjedovati svaka
muslimanska kuća.
Način i postupak u izboru hadisa u ovom djelu, Nevevi je objasnio u
uvodnom poglavlju, rekavši: “Odlučio sam sačiniti izbor vjerodostojnih
hadisa koji će obuhvatiti sve što je potrebno čovjeku na putu prema ahiretu i što će mu priskrbiti lijepe odlike, unutrašnje i vanjske. Izbor će se
sastojati od poglavlja o divnim obećanjima i strašnim prijetnjama, te raznovrsnim adabima (načinima življenja) pobožnjaka: o asketizmu, duševnim vježbama, usavršavanju morala, čišćenju i liječenju srca, čuvanju i
vraćanju sa stranputice ruku i nogu i ostalih dijelova tijela (zaštita od grijeha), kao i mnoga druga uputstva pravim vjernicima. Obavezao sam se
da u ovom djelu spominjem samo vjerodostojne i jasne hadise, uz obavezno citiranje poznatih zbirki vjerodostojnih hadisa u kojima se svaki hadis
nalazi. Poglavlja ću otpočinjati časnim ajetima iz Kur’ani-kerima, a onome što je potrebno vokalizirati ili objasniti neko nejasno značenje, dodat
ću najbitnije upozorenje. Kad na kraju nekog hadisa kažem: “Muttefekun
‘alejhi”, to znači da ga prenose Buharija i Muslim.”
Prema navedenom citatu, svi hadisi koji se nalaze u “Rijadus-salihinu”
vjerodostojni su (prihvatljivi), što predstavlja posebnu vrijednost ovog djela, naročito ako se ima u vidu spremnost mnogih koji se koriste hadisima
da se pozovu na njih, ne obraćajući pažnju na njihovu vjerodostojnost,
ili ih ocjenjujući po svom “zdravom razumu”, bez minimalne stručnosti
za ocjenu vjerodostojnosti. Nerijetko se zna desiti da se određeni hadis
prihvati ili odbije, samo zato što se nekome sviđa ili ne sviđa njegovo značenje, ili potvrđuje, ili negira nečiji stav. Pri tom se zanemaruju žestoke
Poslanikove prijetnje onima koji izmišljaju (lažne) hadise, ili ih prenose
znajući da su lažni. U tom smislu, treba naglasiti da “Rijadus-salihin”
predstavlja bogatu riznicu vjerodostojnih hadisa, koji tretiraju izuzetno
širok tematski dijapazon i na koje se, po pitanju vjerodostojnosti, uvijek
može osloniti.
Imajući u vidu izuzetan značaj ovog djela i nužnost da se ono nađe u svakoj muslimanskoj kući, jedan od najvećih živih muhaddisa, El-E‘azami,
zamislio je projekat izdavanja “Rijadus-salihina” na dvadeset pet svjet-
skih jezika, među koje je uvrstio i bosanski jezik. Za ovaj projekat koristio
je izdanje ovog djela u recenziji Šu‘ajba Arnauta i pridržavao se njegovih
rednih brojeva kod numeriranja hadisa. Izostavio je određeni broj hadisa
koji se ponavljaju, kao i neka poglavlja koja više uopće nisu aktuelna (npr.
propisi o oslobađanju robova, itd). Međutim, i pored toga, djelo nije izgubilo ništa od svog stvarnog sadržaja i svoje vrijednosti, uz napomenu
da su redni brojevi ostali onako kako su bili u recenziji Šu‘ajba Arnauta,
iz čega je uočljivo koji su hadisi izostavljeni i iz kojih su poglavlja.
Molimo Uzvišenog Allaha, dž.š., da da ovom djelu prijem među našim
bosanskim muslimanima, kakav je doživjelo diljem islamskog svijeta.
1. Iskrenost u nijjetu i
neophodnost njegove prisutnosti u svim djelima
i riječima i svim stanjima - javnim ili tajnim
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“Naređeno im je samo to da obožavaju Allaha, iskreno ispovijedajući čistu vjeru, kao pravi vjernici, i da
klanjaju namaz, i dijele zekat, a to je
istinska prava vjera.” (El-Bejjine, 5)
‫ – باب الإ خلاص و إحضار‬١
‫النية في جميع الأعمال‬
‫والأقوال والأحوال البارزة‬
‫والخفية‬
‫ } َو َما أُ ِم ُروا إِلا َّ لِ َي ْع ُب ُدوا اللَّ َه‬:‫قَالَ الل ُه َت َعا َلى‬
‫الصلا َة‬
َّ ‫ِّين ُح َنفَا َء َو ُي ِقي ُموا‬
َ ‫ُمخْ ِل ِص َين َل ُه الد‬
،[٥ :‫ين ا ْل َق ِّي َم ِة{ ]البينة‬
ُ ‫َو ُي ْؤتُوا ال َّزكَا َة َو َذلِ َك ِد‬
‫ } َل ْن َي َنالَ اللَّ َه لُ ُحو ُم َها َولاَ ِد َما ُؤ َها‬:‫َوقالَ َت َعا َلى‬
،[٣٧ :‫َو َل ِك ْن َي َنالُ ُه التَّ ْق َوى ِم ْن ُك ْم{ ]الحج‬
“Do Allaha neće stići njihovo meso ni njihova krv, nego će do Njega
stići vaša bogobojaznost.” (El-Hadž,
37)
“Reci: ‘Ako vi skrivate ono što je
u vašim prsima (u vama), ili pokazujete javno, Allah će to doznati.’ ”
(Ali - ‘Imran, 29)
‫ }قُ ْل إِ ْن تُخْ ُفوا َما فِي ُصدُو ِر ُك ْم‬:‫َوقالَ َت َعا َلى‬
.[٢٩ :‫أَ ْو تُ ْبدُو ُه َي ْع َل ْم ُه اللَّ ُه{ ]آل عمران‬
1. Prenosi se od vladara pravovjernih, Ebu-Hafsa Omera sina Hattaba ibn Nufejla ibn ‘Abdul‘uzza ibn
Rijaha ibn ‘Abdullaha ibn Kurta ibn
Rezah ibn Adijja ibn Ka‘ba ibn Luejja ibn Galiba el-Kurešija el-Adevija,
r.a., da je rekao : “Čuo sam Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, kada je kazao: ‘Zaista se djela cijene prema namjerama
i zaista će svaki čovjek dobiti ono
što je naumio svojim djelom, pa ko
bude hidžru učinio u ime Allaha i
Njegova Poslanika, njegova je hidžra hidžra Allahu i Poslaniku; a ko
bude hidžru učinio zbog materijal-
ِ‫ص عم َر بن‬
ٍ ‫ – وعن أمير المؤ ِمنين أبي َح ْف‬١
ِ
ِ‫رياح بن‬
ِ ‫الخطاب بنِ نُ َف ْيلِ بنِ عب ِد ال ُع ّزى بن‬
ِ‫اح بنِ ع ِدي بن‬
ِ ‫عب ِد الل ِه بن قُ ْر ِط بن َرز‬
ِ ‫غالب الق‬
ٍ
- ‫دوي‬
ِ‫كعب بنِ لُ َؤ ِّي بن‬
ِّ ‫ُرش ِّي ال َع‬
- ‫عت َر ُسولَ الل ِه‬
ُ ‫ َس ِم‬: َ‫ قال‬- ‫رضي الله عنه‬
ُ‫ »إنّ َما الأَ ْع َمال‬: ُ‫ يقُول‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
ِ ‫بالنِّ ّي‬
‫ َف َم ْن‬،‫ َو إِنَّ َما لِ ُك ِّل امرِى ٍء َما َن َوى‬،‫ات‬
‫ فهجرته إلى‬،‫كَا َن ْت هجرته إلى الله ورسوله‬
،‫ ومن كانت ِه ْج َرتُ ُه لِ ُد ْن َيا ُيصي ُب َها‬،‫الله ورسوله‬
‫اج َر‬
َ ‫ َف ِه ْج َرتُ ُه إِلى َما َه‬،‫أَ ْو ا ْم َرأَ ٍة َي ْن َك ُح َها‬
‫ َر َوا ُه إ َما َما‬.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلى ِص َّح ِت ِه‬.«‫إِ َل ْيه‬
‫ أ ُبو َع ْب ِد الله ُم َح َّم ُد ْب ُن إ ْس َماعي َل‬،‫ا ْل ُم َح ّدثِ َين‬
‫ْبن إبرا ِهي َم ْبن ال ُمغي َر ِة بنِ َب ْر ِد ْزب ْه ال ُج ْع ِف ُّي‬
‫اج‬
‫الح َّج ِ‬
‫ال ُب َخار ُِّي‪َ ،‬وأَ ُبو ال ُح َس ْينِ ُم ْسل ُم ْب ُن َ‬
‫يري النَّ ْي َسا ُبور ُِّي رضي الل ُه‬
‫ْبنِ ُم ْسل ٍم ا ْلق َُش ُّ‬
‫عنهما فِي صحيحيهما اللَّ َذ ْينِ هما أَ َص ُّح‬
‫ال ُك ِ‬
‫تب المصنف ِة‪.‬‬
‫‪ne dobiti, ili zbog žene da bi se njom‬‬
‫‪oženio, njegova hidžra je za ono za‬‬
‫” ’‪šta ju je naumio.‬‬
‫)‪(Muttefekun ‘alejhi‬‬
4. Prenosi se od Ebu-‘Abdullaha Džabira ibn ‘Abdullaha - Allah s njima
bio zadovoljan - da je rekao: “Bili
smo uz Allahovog Poslanika, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, u jednoj
bitki, kada je rekao: ‘Zaista u Medini ima ljudi koji su cijelo vrijeme sa
vama (po nagradi), kud god vi makli i koliko god dolina prokrstarili,
jer ih je samo bolest omela da stvarno budu sa vama.’ ” A u drugom
rivajetu stoji: “Oni imaju nagradu
zajedno sa vama.”
(Muslim)
Isti ovaj hadis prenosi i Buhari, od
Enesa, r.a.: “Bili smo s Allahovim
‫ – وعن أبي عب ِد الل ِه جابر بن عب ِد الل ِه‬٤
ٔ‫الا‬
‫ ُكنَّا َم َع‬: َ‫ قَال‬،‫نصاري َرضي الل ُه عنهما‬
ِّ
،‫ في َغ َزا ٍة‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫الن‬
،‫ »إِ َّن بالم ِدي َن ِة َلر َِجا ًلا ما ِس ْرتُ ْم َم ِسي ًرا‬: َ‫فَقال‬
‫ إلا َّ كَانُوا َم َعك ْم َح َب َس ُه ُم‬،‫َولاَ َق َط ْع ُت ْم َوا ِد ًيا‬
‫ »إلا َّ شَ َركُو ُك ْم في‬:‫ َوفي ر َوا َية‬.«‫ض‬
ُ ‫ا ْل َم َر‬
.‫ روا ُه مسل ٌم‬.«ِ‫الأ ْجر‬
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫س‬
‫وروا ُه‬
ٍ ‫البخاري عن أن‬
ُّ
ِ ‫ َر َج ْع َنا ِم ْن َغ ْز َو‬: َ‫قَال‬
َ‫وك‬
‫ صلى‬- ‫بي‬
‫ن‬
‫ال‬
‫ع‬
‫م‬
‫ب‬
‫ت‬
‫ة‬
َ
َّ
َ
َ
ُ
ِّ
‫ »إ َّن أ ْقوا ًما َخ ْل َف َنا‬:‫ فقال‬- ‫الله عليه وسلم‬
‫ إلا ّ َو ُه ْم‬،‫با ْل َم ِدي َن ِة َما َس َل ْك َنا ِش ْع ًبا َولاَ َواد ًيا‬
.«‫َم َع َنا؛ َح َب َس ُه ُم ال ُع ْذ ُر‬
Poslanikom, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, na povratku iz Bitke na Tebuku, kada je rekao: ‘Zaista je u Medini iza nas ostalo ljudi koji su, kud
god mi prošli, kroz bilo koju dolinu, ili preko bilo koje uzbrdice, stalno sa nama (u nagradi kod Allaha,
dželle še’nuhu), jer ih je bolest spriječila da pođu.’ ”
5. Prenosi se od Ebu-Jezida Ma‘na
ibn Jezida ibn Ahnesa, r.a., (Ma‘n,
njegov otac i njegov djed bili su ashabi): “Jedne prilike je moj otac Jezid izdvojio da podijeli kao sadaku
nekoliko zlatnika, te ih je stavio pored jednog čovjeka u džamiji, a ja
sam ih uzeo i došao kući. On mi reče: ‘Tako mi Allaha, nisam ih imao
namjeru tebi dati’, na što sam se ja
požalio Allahovom Poslaniku, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, a on reče: ‘Tebi, o Jezidu, pripada ono što
si naumio, a tebi, Ma‘ne, ono što si
uzeo.’ ”
(Buhari)
‫س‬
ِ ‫ – وعن أبي َيزي َد َم ْعنِ بنِ َيزي َد بنِ الأخن‬٥
‫ وهو وأبوه َو َجدُّه‬- ‫ رضي الله عنهم‬‫َان أبي َيزي ُد أخْ َر َج َد َنانِي َر‬
َ ‫ ك‬: َ‫ قَال‬،‫صحاب ُّيون‬
‫ َف َوض َع َها ِع ْن َد َر ُجلٍ في‬،‫َي َت َصدَّقُ بِ َها‬
ْ َٔ‫ ف َِج ْئ ُت فا‬،‫ا ْل َم ْس ِج ِد‬
: َ‫ فقال‬.‫خذتُها َفأَ َت ْي ُت ُه بِ َها‬
ِ ‫اص ْم ُت ُه إِلى‬
‫رسول‬
َ ‫ ف ََخ‬،‫ َما إيَّاكَ أ َر ْد ُت‬،‫والل ِه‬
َ : َ‫ فقَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الل ِه‬
‫»لك َما‬
‫ روا ُه‬.«‫ و َل َك ما أ َخ ْذ َت َيا َم ْع ُن‬،ُ‫َن َو ْي َت َيا يزيد‬
.‫البخاري‬
ُّ
7. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Zaista, Allah ne gleda u vaša tijela, niti u vaše likove, nego gleda u
vaša srca i vaša djela.”
(Muslim)
ِ
- ‫الرحمان بنِ صخ ٍر‬
‫وعن أبي هرير َة عب ِد‬
ْ –٧
‫ صلى‬- ‫ قَالَ َر ُسولُ الله‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫ »إ َّن الله لا ي ْن ُظ ُر إِلى‬:‫الله عليه وسلم‬
‫ َو َلكن ي ْن ُظ ُر إلى‬،‫ ولا إِلى ُص َورِك ْم‬،‫أ ْج َس ِام ُك ْم‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫قُ ُلو بِك ْم وأعمالكم‬
8. Prenosi se da je Ebu-Musa el-Eš‘ari
rekao: “Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, upitan je o čovjeku koji se bori da bi pokazao hrabrost, koji se bori radi slave svoga
plemena, koji se bori da bi ga drugi vidjeli - ko je od njih na Allahovom putu? Na to je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, odgovorio: ‘Ko se bude borio za to da
Allahova Riječ (Zakon) bude iznad
svega taj je na Allahovom putu.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫س‬
ٍ ‫ – وعن أبي موسى عب ِد الل ِه بنِ قي‬٨
ُ‫ ُس ِئ َل رسول‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫شعري‬
ِّ ٔ‫الا‬
‫ َعنِ ال َّر ُج ِل ُيقات ُل‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
‫ أَ ُّي ذلِ َك‬،‫ و ُيقَاتِ ُل ِر َيا ًء‬،‫ و ُيقَاتِ ُل َح ِم َّي ًة‬،‫شَ َجا َع ًة‬
‫ صلى الله‬- ‫في سبي ِل الله؟ فقال َر ُسول الله‬
‫كون َك ِل َم ُة الل ِه هي‬
َ ‫ » َم ْن قَا َت َل لِ َت‬:‫عليه وسلم‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫ فَه َو في سبي ِل الل ِه‬،‫ال ُع ْل َيا‬
9. Ebu-Bekre Nufej‘ ibn Haris esSekafi, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme,
rekao: “Kada se sukobe dva muslimana svojim sabljama, i ubica i ubijeni će u Džehennem.” Tada sam ja
rekao (veli Ebu-Bekre): ‘Allahov Poslaniče, za ubicu nam je jasno, ali
zašto ubijeni?’
Poslanik tada reče: ‘Jer je i on nastojao ubiti onog drugog.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
ِ
‫الثقفي‬
‫الحارث‬
ِ‫ – وعن أبي َبك َر َة نُفيع بن‬٩
ِّ
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
َّ َّ‫ أَ َّن الن‬:‫ رضي الله عنه‬‫ »إِذَا ال َتقَى ال ُمس ِل َمان َبس ْيفَي ِه َما‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
َ‫ يا َر ُسول‬:‫ُلت‬
ُ ‫ ق‬.«ِ‫فالقَاتِ ُل َوال َم ْق ُتولُ في النّار‬
،‫الل ِه‬
ِ ‫هذا القَاتِ ُل َف َما َبالُ الم ْق ُت‬
‫َان‬
َ ‫ »إنَّ ُه ك‬: َ‫ول؟ قَال‬
ِ ‫ريصا َع َلى قت ِل َص‬
.‫ ُمتَّف ٌَق علي ِه‬.«‫احب ِه‬
ً ‫َح‬
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أبي هرير َة‬١٠
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قالَ َر ُسول الله‬
‫»صلا ُة ال َّرجلِ في ج َما َع ٍة َتزي ُد َع َلى َصلات ِه‬
َ
“Čovjekov namaz u džema‘atu vred- ِ
ِ ‫بض ًعا‬
ِ ‫في ُس ِوق ِه وبيت‬
ً
َ
‫ك‬
‫َل‬
‫ذ‬
‫و‬
،
‫ة‬
‫ج‬
‫ر‬
‫د‬
‫ِين‬
‫ر‬
‫ش‬
‫وع‬
‫ه‬
ْ
َ
َ
َ
َ
َ
niji je od njegovog namaza u privatnoj kući, ili dućanu u kojem radi, za ‫ ثُ َّم أَ َتى‬،‫ح َس َن ال ُوضو َء‬
ْ َٔ‫أ َّن أَح َد ُه ْم إِذَا َت َو َّضأَ َفا‬
dvadeset i nekoliko stupnjeva. To je
َّ ‫ لاَ َي ْن َه ُز ُه إِلا‬،َ‫الصلاة‬
َّ ‫ال َم ْس ِج َد لا ُيرِي ُد إلا‬
َّ
zbog toga što, kada čovjek lijepo uz‫ َل ْم َيخْ ُط ُخ ْط َو ًة إِلا َّ ُرفِ َع َل ُه بِ َها‬:ُ‫الصلاة‬
َ
me abdest i krene u džamiju, sa isključivom namjerom da klanja na‫ َو ُح َّط َع ْن ُه بها َخ ِطي َئ ٌة َحتَّى َيد ُْخ َل‬،‫رج ٌة‬
َ ‫َد‬
maz u džematu, svakim njegovim
‫َان في‬
َ ‫ ف ِٕاذا َد َخ َل ال َم ْس ِج َد ك‬،َ‫ال َم ْس ِجد‬
korakom povećava mu se po jedan
ِ ‫الصلا ِة َما كَا َن‬
ِ ‫الصلا ُة ِهي َت ْح‬
،
‫ه‬
‫س‬
‫ب‬
‫ت‬
َّ
َّ
ُ
ُ
stepen i briše po jedna pogreška, sve
‫ون َع َلى أَ َح ِد ُك ْم َما َدا َم في‬
dok ne uđe u džamiju, a od momenَ ُّ‫َوال َملائِ َك ُة ُي َصل‬
ta kada u nju uđe, on je u nama‫ اللَّ ُه َّم‬:‫ون‬
َ ُ‫ َيقُول‬،‫َم ْج ِل ِس ِه الَّ ِذي َصلَّى فِي ِه‬
zu sve dok je u džamiji zbog nama10. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
za. Svakog od vas meleki blagosiljaju dok god se nalazi na mjestu na
kome je klanjao, govoreći: ‘Smiluj
mu se, Allahu, oprosti mu i primi
njegovo kajanje!’ Meleki to čine sve
dok čovjek na tom mjestu nekog ne
uznemiri ili izgubi abdest i time uznemiri meleke.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ َما‬،‫ اللَّ ُه َّم تُ ْب َع َلي ِه‬،‫ اللَّ ُه َّم ا ْغ ِف ْر َل ُه‬،‫ا ْر َح ْم ُه‬
،‫ ُمتَّف ٌَق عليه‬.«‫ َما َل ْم ُي ْح ِد ْث فِي ِه‬،‫َلم ُي ْؤ ِذ فيه‬
.‫وهذا لفظ مسلم‬
‫ » َي ْن َه ُز ُه« ُه َو‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫وقوله‬
‫ أَ ْي ُيخْ ِر ُج ُه‬:‫اي‬
ِ ‫بِ َف ْت ِح ال َيا ِء وا ْل َها ِء وبال َّز‬
.‫هض ُه‬
ُ ‫و ُي ْن‬
11. ‘Abdullah Ibn-‘Abbas, r.a., pre‫س‬
ِ ‫س عب ِد الل ِه بنِ عبا‬
ِ ‫ – وعن أبي الع َّبا‬١١
nosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
ِ ‫بنِ عبد المطلب‬
‫ عن‬،‫رض َي الل ُه عنهما‬
‘alejhi ve selleme, rekao: “Allah, džel‫ فيما‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
le še’nuhu, odredio je dobra i loša
ِ ‫يروي عن رب‬
َ‫َال‬
َ‫تبارك‬
‫ه‬
‫الل‬
‫ن‬
‫ا‬
»
:
‫ق‬
،‫وتعالى‬
،
‫ه‬
ٕ
َّ
َ
djela, zatim to objasnio; pa ko buِ ‫الس ِّي َئ‬
ِ ‫الح َس َن‬
،‫ات ثُ َّم َب َّي َن ذلِ َك‬
َ ‫َك َت َب‬
َّ ‫ات و‬
de odlučio učiniti dobro djelo, zaَ‫بح َس َن ٍة َف َل ْم َي ْع َم ْل َها َك َت َبها الل ُه َت َبا َرك‬
tim ga ne učini (bude spriječen), Alَ ‫َف َم ْن َه َّم‬
ِ ‫و َت َعالى ِع ْن َد ُه َح َس َن ًة‬
lah mu to djelo u cijelosti upisuje kao
‫ َو إ ْن َه َّم َبها‬،‫كام َل ًة‬
da ga je i učinio, a ako odluči učini- ‫نات إِلى سبعمئ ِة‬
ٍ ‫َف َع ِم َل َها َك َت َب َها الل ُه َعشْ َر َح َس‬
ْ
َ
ti dobro djelo, pa ga i učini, Allah
ٍ ‫ِض ْع ٍف إِلى أَض َع‬
‫ و إ ْن َه َّم بِ َس ِّي َئ ٍة‬،‫اف كَثير ٍة‬
mu ga upisuje deset do sedam sto‫َف َل ْم َي ْع َم ْل َها َك َت َب َها الل ُه َت َعا َلى ِع ْن َد ُه َح َس َن ًة‬
tina puta, pa čak i više. A ako zaželi učiniti neko loše djelo, pa ga ne
‫ َو إ ْن َه َّم بِ َها َف َع ِم َل َها َك َت َب َها الل ُه َس ِّي َئ ًة‬،‫كَا ِمل ًة‬
učini, Allah mu upisuje jedno do.‫ ُمتَّف ٌَق علي ِه‬.«ً‫َو ِاح َدة‬
bro djelo, a ako zaželi učiniti neko
loše djelo, pa ga i učini, Allah mu
upisuje samo jedno loše djelo.”
(Muttefekun ‘alejhi)
12. Prenosi se da je ‘Abdullah ibn
‘Umer, r.a., rekao: “Čuo sam Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi
ve selleme, kada je ispričao slijedeće: ‘Zaputila se trojica ljudi od prijašnjih naroda na dalek put, te ih zateče noć pored jedne pećine, u koju
uđoše da bi u njoj prenoćili.
Međutim, jedna stijena odroni se
i potpuno zatvori ulaz u pećinu. Oni
tada jedan drugome rekoše: ‘Jedini način da se spasimo iz ove situacije je da zamolimo Allaha, dželle
še’nuhu, da ukloni ovu stijenu zbog
naših dobrih djela koje smo učinili.’ Jedan od njih tada reče: ‘Allahu
ِ‫ – وعن أبي عبد الرحمان عب ِد الله بن‬١٢
ِ
: َ‫ قَال‬،‫رضي الل ُه عنهما‬
‫عم َر بن‬
َ ‫الخطاب‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫سمعت رسولَ الله‬
ُ
‫َان َق ْب َل ُك ْم‬
َ ‫ »ان َط َل َق َثلا َث ُة َن َف ٍر ِم َّم ْن ك‬:‫يقول‬
،‫بيت إِلى َغا ٍر َفدَخ ُلو ُه‬
ُ ‫َحتَّى آ َوا ُه ُم ال َم‬
‫الج َب ِل ف ََسد َّْت َع َل ْي ِه ُم‬
َ ‫فان َْحد َر ْت َصخْ َر ٌة ِم َن‬
‫ إِنَّ ُه لاَ ُي ْن ِجي ُك ْم ِم ْن ه ِذ ِه‬:‫ فَقالُوا‬،‫ال َغا َر‬
.‫بصالِ ِح أ ْع َمالِ ُك ْم‬
َّ
َ ‫الصخْ َر ِة إِلا َّ أَ ْن َت ْد ُعوا الل َه‬
‫َان لِي أَ َبو ِان شَ ْي َخ ِان‬
َ ‫ اللَّ ُه َّم ك‬:‫قَالَ رج ٌل ِم ْن ُه ْم‬
،‫ و ُك ْن ُت لا أ ْغ ِب ُق َق ْب َل ُه َما أ ْه ًلا ولاَ ما ًلا‬،‫كبير ِان‬
‫َف َنأَى بِي َط َلب الشَّ َج ِر َي ْو ًما فلم أَر ِْح َع َل ْيه َما‬
‫ ف ََح َل ْب ُت َل ُه َما َغ ُبو َق ُه َما َف َو َج ْدتُ ُهما‬،‫َحتَّى َنا َما‬
dragi, ja sam imao stare i iznemogle
roditelje i nikad nisam prije njih nahranio niti napojio svoju djecu, niti
svoju porodicu i sluge. Jednog dana tražio sam bolju pašu svome stadu, pa im nisam došao na vrijeme,
te sam ih, nakon što sam im namuzao mlijeka i donio, našao da spavaju. Nezgodno mi je bilo da ih probudim, ali i da prije njih nahranim
i napojim svoju porodicu i svoje robove, pa sam čekao sa sudom u svojoj ruci i gledao kada će se sami probuditi, i tako stajao sve do zore, a
djeca su oko mojih nogu plakala od
gladi. Zatim su se probudili i po-
‫ َف َك ِر ْه ُت أَ ْن أُو ِق َظ ُه َما َوأَ ْن أ ْغ ِب َق‬، ِ‫َنائِ َمين‬
‫ وا ْل َقد َُح َع َلى‬- ‫ َف َل َب ْث ُت‬،‫َق ْب َل ُه َما أ ْه ًلا أو ما ًلا‬
‫ أن َت ِظ ُر ْاس ِتيقَا َظ ُهما َحتَّى َبرِقَ الف َْج ُر‬- ‫َي ِدي‬
ِ
‫فاس َت ْي َق َظا ف ََشرِبا‬
ِّ ‫و‬
ْ ،‫َمي‬
َّ ‫الص ْب َي ُة َي َت َضا َغ ْو َن ع ْن َد َقد‬
‫ اللَّ ُه َّم إ ْن ُك ْن ُت َف َع ْل ُت ذلِ َك ابِ ِت َغاء‬.‫َغ ُبو َق ُهما‬
‫َو ْج ِه َك َف َف ِّر ْج َعنّا َما َن ْح ُن فِي ِه ِم ْن ه ِذ ِه‬
‫ون‬
َّ
َ ‫ فا ْن َف َر َج ْت شَ ْي ًئا لا َي ْس َتطي ُع‬،‫الصخْ َر ِة‬
.‫روج ِم ْن ُه‬
ُ
َ ‫الخ‬
،‫ اللَّ ُه َّم إنَّ ُه كا َن ْت لِ َي ا ْب َن ُة َع ّم‬:‫قَالَ الآخر‬
‫ ُك ْن ُت‬:‫ وفي رواية‬- ‫لي‬
ِ ‫كَا َن ْت أَ َح َّب النّا‬
َّ ٕ‫س ا‬
- ‫أُ ِح ُّبها كأَشَ ِّد َما ُي ِح ُّب ال ِّر َجالُ النسا َء‬
‫فأَ َر ْدتُ َها َع َلى َن ْف ِس َها فا ْم َت َن َع ْت منِّي َحتَّى أَ َل َّم ْت‬
pili svoj dio mlijeka. Dragi Allahu,
ako sam ja to učinio isključivo radi
Tebe, a ni radi čega drugog, onda
nam odmakni ovu stijenu sa vrata
ove pećine u kojoj smo mi!’ Stijena
se malo maknu, ali ne toliko da bi
mogli izaći pored nje.
Drugi od njih reče: ‘Allahu dragi, ja sam imao jednu bližnju rodicu, koju voljeh više od cijeloga svijeta, koju voljeh, (kaže se u jednom
drugom predanju - tako jako, kako
to ljudi samo vole žene), pa sam je
poželio imati, ali ona mi to ne dopusti. Jedne godine, zavladala je jaka
glad, te mi ona dođe i zatraži po-
‫الس ِن َين ف ََجاء ْت ِني َفأَ ْع َط ْي ُت َها‬
ِّ ‫بها َس َن ٌة ِم َن‬
‫ِعشْ ر َِين َومئ َة دي َنا ٍر َع َلى أَ ْن تُ َخلِّ َي َب ْيني َو َب ْي َن‬
‫ وفي‬- ‫ َحتَّى إِذَا َق َد ْر ُت َع َل ْي َها‬،‫َن ْف ِس َها فَف َع َل ْت‬
ِ‫ اتَّق‬:‫قالت‬
ُ ‫ َف َل َّما َق َعد‬:‫رواية‬
ْ ،‫ْت َب َين ر ِْج َل ْي َها‬
‫َانص َر ْف ُت‬
َ ‫ُض‬
َ ‫ ف‬،‫الخا َت َم إلا ّ بِ َح ِّق ِه‬
َّ ‫الل َه َولاَ َتف‬
‫ْت ال َّذ َه َب‬
ِ ‫هي أَ َح ُّب النَّا‬
ُ ‫لي َو َت َرك‬
َّ ٕ‫س ا‬
َ ‫َع ْن َها َو‬
‫ اللَّ ُه َّم إ ْن ُك ْن ُت َف َع ْل ُت ذلِ َك‬.‫الَّ ِذي أ ْع َطي ُتها‬
،‫ا ْب ِتغا َء َو ْج ِه َك فا ْف ُر ْج َعنَّا َما َن ْح ُن في ِه‬
‫ون‬
َّ ‫فا ْن َف َر َج ِت‬
َ ‫ َغ ْي َر أَنَّ ُه ْم لا َي ْس َت ِطي ُع‬،ُ‫الصخْ َرة‬
.‫وج ِم ْن َها‬
ُ
َ ‫الخ ُر‬
‫ اللَّ ُه َّم ْاس َتأْ َج ْر ُت أُ َج َرا َء‬:‫َوقَالَ الثَّالِ ُث‬
‫وأَ ْع َط ْي ُت ُه ْم أ ْج َر ُه ْم غي َر َر ُجل واح ٍد َت َركَ الَّ ِذي‬
moć. Ja joj dadoh 120 zlatnika, ali
pod uslovom da mi se dopusti. Ona
na to pristade, i kad sam joj se približio (u drugom rivajetu: kad sam
je zagrlio, onako kako muž zagrli
svoju ženu u postelji), ona zaplaka i
reče: ‘Boj se Allaha, i ne raskidaj prsten moje nevinosti bespravno!’ Na
to sam se ja odmakao od nje, iako
mi je bila najdraža na svijetu, i ostavio joj zlato koje sam joj bio dao. Allahu dragi, ako sam ja to uradio isključivo radi Tebe, spasi nas ove naše nedaće u kojoj se nalazimo!’
Stijena se ponovo malo pomjeri,
ali ne toliko da bi mogli izaći.
‫ فَث َّم ْر ُت أ ْج َر ُه َحتَّى َكثُ َر ْت ِمن ُه‬،‫َهب‬
َ ‫َل ُه َوذ‬
‫ َيا عب َد‬: َ‫ فَقال‬، ٍ‫ ف ََجاءنِي َبع َد ِحين‬، ُ‫الأ ْم َوال‬
‫ ُك ُّل َما َت َرى ِم ْن‬:‫ َف ُق ْل ُت‬،‫ أَ ِّد إِ َل َّي أ ْجرِي‬،‫الل ِه‬
: َ‫ فقال‬، ِ‫ ِم َن الإ ب ِل َوال َب َق ِر وا ْل َغ َن ِم وال َّرقيق‬: َ‫أ ْجرِك‬
َ‫ لا‬:‫ لاَ َت ْس َت ْهزِى ْء بي! َف ُق ْل ُت‬،‫َيا عب َد الل ِه‬
‫فاس َتا َق ُه َف َل ْم ي ْت ُر ْك‬
ْ ‫ َفأَ َخ َذ ُه ُكلَّ ُه‬،‫أ ْس َت ْهزِئ بِ َك‬
‫ُنت َف َع ْل ُت ذلِ َك ابِ ِت َغا َء‬
ُ ‫ الَّل ُه َّم إ ْن ك‬.‫ِمن ُه شَ ي ًئا‬
‫ فا ْن َف َر َج ِت‬،‫حن فِي ِه‬
ُ ‫َو ْج ِه َك فا ْف ُر ْج َعنَّا َما َن‬
.‫ ُمتَّف ٌَق علي ِه‬.«‫ون‬
َّ
َ ‫الصخْ َر ُة ف ََخ َر ُجوا َي ْم ُش‬
Treći od njih reče: ‘Allahu dragi,
ja sam držao najamnike i svima sam
odmah zasluženu nagradu plaćao,
osim jednom čovjeku, koji je pobjegao s posla i otišao prije prijema svoje plaće. Ja sam tu njegovu plaću
pošteno uložio, tako da se njegov imetak namnožio. Nakon izvjesnog vremena mi je došao i zatražio svoju
plaću koja mu je ostala kod mene.
Ja sam mu na to odgovorio: ‘Sve što
ispred sebe vidiš od ovog blaga: deva, stoke, ovaca i robova, tvoje je!’
On mi tada reče: ‘Robe Božiji, ne izigravaj se sa mnom!’ ‘Ne izigravam
se sa tobom’, rekoh mu ja, na što je
on uzeo sav taj imetak i otjerao ga,
a da meni nije ništa ostavio. Allahu
dragi, ako sam ja to isključivo radi
Tebe učinio, spasi nas ove naše nevolje u kojoj se nalazimo!’
Stijena se tada potpuno pomjeri,
te oni iziđoše iz pećine i odoše dalje.”
(Muttefekun ‘alejhi)
2. Tevba - pokajanje
‫ – باب التوبة‬٢
ُ ‫ التَّ ْو َب ُة َواج َب ٌة ِم ْن‬:‫قَالَ العلما ُء‬
Sva islamska ulema saglasna je da ‫ ف ٕا ْن‬،‫ك ِّل َذنْب‬
ِ ‫ك‬
ِ ‫َانت ال َم ْع‬
je pokajanje od svakog učinjenog gri- َ‫ص َي ُة َب ْي َن ال َع ْب ِد و َب ْي َن الل ِه َت َعا َلى لا‬
jeha stroga dužnost. Ako se učinje:‫بحق آ َد ِم ٍّي َف َل َها َثلا َث ُة شُ ُروط‬
‫َت َتعلَّ ُق‬
ّ
ni grijeh odnosi samo na Allahov hakk,
ِ ‫ أَ ْن ُيق ِل َع َعنِ ال َم‬:‫أ َحدُها‬
.‫عص َي ِة‬
a ne povezuje se s pravom nekog čovjeka, onda tevba ima tri uvjeta. Pr.‫ أَ ْن َي ْن َد َم َع َلى فِ ْع ِل َها‬:‫والثَّانِي‬
vi je da odmah prestane sa činjenjem
tog grijeha, drugi, da se srcem ka.‫ أَ ْن َي ْع ِز َم أَ ْن لا ي ُعو َد إِ َل ْي َها أَ َبدًا‬:‫الث‬
ُ َّ‫والث‬
je zbog njegovog izvršenja, i treći,
.‫َف ِٕا ْن فُ ِق َد أَ َح ُد الثَّلا َث ِة َل ْم َت ِص َّح َتو َب ُت ُه‬
da čvrsto odluči da se nikada više
neće vratiti tom grijehu. Ako jedan
‫لق بآ َد ِم ٍّي ف َُش ُرو ُط َها‬
‫و إ ْن كَا َن ِت ال َم ْع ِصي ُة َت َت َع‬
ُ
od ova tri šarta izostane, tevba nije
‫ وأَ ْن َي ْب َرأَ ِم ْن َح ّق‬،‫ ه ِذ ِه الثَّلا َث ُة‬:‫أ ْر َب َع ٌة‬
ِ ‫َص‬
،‫ َف ِٕا ْن كَا َن ْت ما ًلا أَ ْو َن ْح َو ُه َر َّد ُه إِ َل ْيه‬،‫اح ِبها‬
A ako je, pak, grijeh učinjen neَٔ‫و إ ْن كَا َنت َح َّد ق َْذ ٍف و َن ْح َو ُه َم َّك َن ُه ِم ْن ُه ا‬
‫و‬
ْ
kom čovjeku, onda tevba ima četi.‫ و إ ْن كَانْت ِغي َب ًة اس َت َحلَّ ُه ِم ْن َها‬،‫َط َل َب َع ْف َو ُه‬
ri uvjeta: tri gore navedena i da se
dug vrati onome kome se dužno. Ako
ِ
ِ ُ‫جميع ال ُّذن‬
‫ َف ِٕا ْن‬،‫وب‬
‫وب ِم ْن‬
ِ
َ ‫ويج ُب أَ ْن َي ُت‬
je dug imovinske prirode, onda se
ٔ‫اب ِم ْن َب ْع ِضها َص َّح ْت َت ْو َب ُت ُه ِع ْن َد ا‬
‫ق‬
‫الح‬
‫ه‬
ِ‫ل‬
ْ
َ
ِّ
َ ‫َت‬
oštećenome mora vratiti njegov dug,
‫ َو َق ْد‬.‫ِم ْن ذلِ َك ال َّذن ِْب و َب ِق َي َع َلي ِه ال َباقي‬
a ako je prestup takav da povlači veću sudsku kaznu, kao što je bičevaِ ‫َت َظا َه َر ْت َدلائِ ُل الك َت‬
‫ و إ ْج َما ِع‬،‫السنَّ ِة‬
ُّ ‫اب و‬
nje za potvoru nevinog, onda je duِ ‫الأُ َّم ِة َع َلى ُو‬
.‫جوب التَّوب ِة‬
žan omogućiti ispunjenje kazne nad
njim, ili zatražiti oprost od dotične
‫ } َوتُو ُبوا إِ َلى اللَّ ِه َج ِمي ًعا أَيُّ َه‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
osobe, a ako se radi o uvredi jeziَ ‫ون َل َعلَّ ُك ْم تُ ْف ِل ُح‬
َ ‫ا ْل ُم ْؤ ِم ُن‬
kom (gibetu), dužan je zatražiti ha- َ‫ َوقال‬،[٣١ :‫ون{ ]النور‬
lal od osobe koju je uvrijedio.
{‫ } َوأَ ِن ْاس َت ْغ ِف ُروا َربَّ ُك ْم ثُ َّم تُو ُبوا إِ َل ْي ِه‬:‫َت َعا َلى‬
Pokajanje je stroga dužnost od svih ‫ين آ َم ُنوا‬
َ ‫ } َيا أَيُّ َها الَّ ِذ‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٣ :‫]هود‬
ispravna.
učinjenih grijeha, te ako se pokaje
samo od pojedinih grijeha, njegova
tevba, kod sunnija (pristalica Pravog
puta) važi za te grijehe, a ostali ostaju na njemu.
O obaveznosti pokajanja i klonjenja od grijeha postoje mnogi dokazi u Kur’anu, Sunnetu i saglasnosti
cjelokupne islamske uleme (idžma‘).
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“... I pokajte se Allahu svi, o vjernici, da biste bili spašeni!” (En-Nur,
31)
“I zatražite oprost od svoga Gospodara, zatim Mu se vratite! (po-
.[٨ :‫تُو ُبوا إِ َلى اللَّ ِه َت ْو َب ًة َن ُصوحا{ ]التحريم‬
kajte se)”
(Hud, 3)
“O vjernici, iskreno se pokajte Allahu...” (Et-Tahrim, 8)
13. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi od Al- : َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أبي هرير َة‬١٣
lahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alej- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫سم ْع ُت رسولَ الله‬
hi ve selleme, da je rekao: “Tako mi
ِ
ُ ُ‫ »والل ِه إِنِّي لأَ ْس َت ْغ ِف ُر الل َه وأَت‬:‫يقول‬
Allaha, ja zatražim oprost od Alla- ‫وب ا ِٕ َل ْيه في‬
ha, dželle še’nuhu, i obratim Mu se
.‫ رواه البخاري‬.«ً‫ال َي ْو ِم أَ ْك َث َر ِم ْن َس ْب ِع َين َم َّرة‬
tevbom više od sedamdeset puta dnevno.”
(Buhari)
14. El-Egarr ibn Jesar el-Muzeni, r.a.,
prenosi da je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “O
ljudi, obraćajte se Allahu tevbom i
traženjem oprosta! Zaista, ja tevbu
činim stotinu puta na dan.”
(Muslim)
‫ رضي‬- ‫ – وعن الأَ َغ ِّر بنِ يسار المز نِ ِّي‬١٤
‫ صلى الله‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫الله عنه‬
‫ تُو ُبوا إِلى الل ِه‬،‫اس‬
ُ َّ‫ » َيا أَيُّ َها الن‬:‫عليه وسلم‬
.«‫وب فِي ال َي ْو ِم ِمائ َة َم َّر ٍة‬
ُ ُ‫ َف ٕانِّي أت‬،‫َو ْاس َت ْغ ِف ُرو ُه‬
.‫رواه مسلم‬
15. Enes, ibn Malik el-Ensari, omiljeni sluga Poslanikov, pripovijeda
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, rekao: “Allah se
više obraduje pokajanju Njegova roba, nego što bi se neko od vas obradovao pronalasku svoje izgubljene
deve u pustinji bez vode i plodova.”
(Muttefekun ‘alejhi)
U drugom Muslimovom rivajetu,
stoji: “Allah se više obraduje tevbi Svoga roba, koji se pokaje, nego
što bi to učinio neko od vas kada
bi putovao na devi kroz pustinju i
ona mu pobjegne, a na njoj mu sva
hrana i voda, pa je dugo tražio i, iz-
ٍ ِ‫س بن‬
‫مالك‬
ِ ‫ – وعن أبي حمز َة أَن‬١٥
ٔ‫الا‬
ِ ‫ خا ِد ِم‬- ‫نصاري‬
‫ صلى الله‬- ‫رسول الله‬
ِّ
َ‫ قَال‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫عليه وسلم‬
‫ »لل ُه أ ْف َر ُح‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسولُ الله‬
‫بِ َت ْو َب ِة َع ْب ِد ِه ِم ْن أَ َح ِد ُك ْم َسق ََط َع َلى َب ِعير ِه وقد‬
.‫ ُمتَّف ٌَق عليه‬.« ‫ض فَلا ٍة‬
ٍ ‫أضلَّ ُه في أر‬
‫ »لل ُه أَشَ ُّد َف َر ًحا بِ َتو َب ِة َع ْب ِد ِه‬:‫وفي رواية ل ُم ْسل ٍم‬
‫َان َع َلى َر ِاح َلت ِه‬
َ ‫يتوب إِ َل ْي ِه ِم ْن أَ َح ِد ُك ْم ك‬
ُ ‫ِح َين‬
‫ َو َع َل ْي َها َط َعا ُم ُه‬،‫ فَا ْن َف َل َت ْت ِم ْن ُه‬،‫ض فَلا ٍة‬
ٍ ‫بأر‬
‫ َفأَتى شَ َج َر ًة فاض َط َج َع في‬،‫س ِم ْن َها‬
َ ِ‫َوشَ َراب ُه فأَي‬
‫ َف َبي َنما ُه َو ك ََذلِ َك‬،‫س ِم ْن َراح َلت ِه‬
َ ِ‫ِظلِّ َها وقد أي‬
‫ ثُ َّم‬،‫ َفأَ َخ َذ بِ ِخطا ِم َها‬،‫إِ ْذ ُه َو بِها قائِ َم ًة ِعن َد ُه‬
gubivši svaku nadu da će je pronaći, legao u hlad jednog drveta da se
odmori, i u takvom stanju očaja, odjedanput, ugledao svoju devu u neposrednoj blizini njegovoj kako mirno stoji, te odmah skočio i uhvatio
je za povodac i, od silne radosti, uzviknuo: ‘Bože moj, Ti si moj rob, a
ja sam tvoj gospodar!’, pogrešno se
izrazivši od silne radosti.”
‫ اللَّ ُه َّم أَن َْت َعب ِدي وأنا‬:‫قَالَ ِم ْن ِش َّد ِة ال َف َر ِح‬
.«‫َربُّ َك! أَخْ َطأَ ِم ْن ِش َّد ِة ال َف َر ِح‬
16. Ebu-Musa el-Eš‘ari, r.a., pripovijeda da je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Zaista, Allah, dželle še’nuhu, drži Svoju ruku ispruženom tokom cijele noći, primajući pokajanja onih koji su
danju griješili, a danju pruža ruku,
primajući pokajanja onih koji su noću griješili, sve dok sunce ne izađe
sa zapada (kao jedan od predznaka
kraja ovoga svijeta).”
(Muslim)
‫س‬
ٍ ‫موسى عب ِد الل ِه بنِ قَي‬
َ ‫ – وعن أبي‬١٦
- ‫بي‬
ِّ ‫الأ ْش‬
ّ َّ‫ عن الن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫عري‬
‫ »إ َّن الله َت َعا َلى‬: َ‫ قَال‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
،ِ‫وب ُم ِسي ُء النَّ َهار‬
َ ‫َي ْب ُس ُط َي َد ُه باللي ِل لِ َي ُت‬
‫ َحتَّى‬،‫وب ُم ِسي ُء اللَّي ِل‬
َ ‫و َي ْب ُس ُط َي َد ُه بالنَّ َها ِر لِ َي ُت‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫س ِم ْن َم ْغ ِر بِها‬
ُ ‫َت ْط ُل َع الشَّ ْم‬
17. Ebu-Hurejre, r.a., pripovijeda da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Ko se pokaje
prije nego što sunce izađe sa zapada, Allah će primiti njegovo pokajanje.”
(Muslim)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أبي ُهرير َة‬١٧
‫ » َم ْن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ َر ُسولُ الل ِه‬
‫اب‬
َ ‫س ِم ْن َم ْغ ِر بِها َت‬
َ ‫َت‬
ُ ‫اب َق ْب َل أَ ْن َت ْط ُل َع الشَّ ْم‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫الل ُه َع َلي ِه‬
18. ‘Abdullah ibn ‘Umer, r.a., preِ‫ – وعن أبي عبد الرحمان عبد الله بن‬١٨
nosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‫ عن‬،‫الخطاب رضي الله عنهما‬
ِ
ِ‫ع َم َر بن‬
ُ َ
‘alejhi ve selleme, rekao: “Zaista, Al‫ »إِ َّن‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النَّبي‬
lah prima pokajanje Svoga roba, sve
ِ
ِ
dok mu duša ne stigne u njegovo ‫ َي ْق َب ُل َتو َب َة ال َع ْبد َما َل ْم ُي َغ ْرغ ْر‬- ‫ عز وجل‬- ‫الله‬
.«‫ »حديث حسن‬: َ‫ َوقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«
grlo (do posljednjeg daha).”
(Tirmizi, hasen)
20. Ebu-Se‘id el-Hudri, r.a., prenosi
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, rekao: “Davno prije vas, bio je jedan čovjek koji je ubio
99 osoba, pa je upitao za najučenijeg
čovjeka na svijetu, te su ga uputili na jednog rahiba (isposnika). On
ode do spomenutog rahiba i kaže
mu da je ubio 99 osoba, pa ga onda upita, ima li za njega oprosta kod
Allaha, dželle še’nuhu Na to mu rahib reče da za njega nema oprosta.
Čovjek se na to podiže i ubi i rahiba
i napuni stotinu ubijenih.
Zatim je ponovo upitao za najučenijeg čovjeka na svijetu, pa ga upu-
ِ ِ‫ – وعن أبي َسعيد َس ْع ِد بن‬٢٠
ِ‫مالك بن‬
‫ أ ّن َن ِب َّي الله‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫الخدري‬
‫ِس َن ٍان‬
ِّ
‫َان فِي َم ْن‬
َ ‫ »ك‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬،‫عين َن ْف ًسا‬
َ ‫ك‬
َ ‫َان َق ْب َلك ْم َر ُج ٌل َق َت َل تِ ْس َع ًة و تِ ْس‬
‫ َف ُد َّل َع َلى‬،ِ‫ف ََسأَلَ َع ْن أ ْع َل ِم أَ ْهلِ الأرض‬
‫ إنَّ ُه َق َت َل تِس َع ًة و تِ ْس ِع َين‬:‫ فقال‬.‫ َفأَ َتا ُه‬،‫َرا ِه ٍب‬
‫ َف َق َتل ُه‬،‫ لا‬: َ‫َن ْف ًسا ف ََه ْل َل ُه ِم ْن َتو َب ٍة؟ فقال‬
ِ‫ ثُ َّم َسأَلَ َع ْن أَ ْع َل ِم أَ ْهل‬،‫َف َك َّم َل ب ِه م َئ ًة‬
‫ إِنَّ ُه‬: َ‫ فقَال‬.‫ َف ُد َّل َع َلى َر ُجلٍ َعالِ ٍم‬،ِ‫الأَرض‬
،‫ َن َع ْم‬: َ‫س ف ََه ْل َل ُه ِم ْن َت ْو َب ٍة؟ فقال‬
ٍ ‫َق َت َل ِما َئ َة َن ْف‬
‫ض‬
ِ ‫و َم ْن َي ُحولُ َب ْي َن ُه و َب ْي َن التَّ ْو َب ِة؟ ا ْن َط ِل ْق إِلى أر‬
‫ُون الله َت َعا َلى‬
َ ‫ناسا َي ْع ُبد‬
ً ُٔ‫ك ََذا وك ََذا ف ِٕا َّن بِ َها ا‬
tiše na jednog učenjaka, kome je on
otišao i ispričao da je ubio 100 osoba, a zatim ga upitao ima li za njega takvog tevbe? Učenjak mu na to
reče: ‘Svakako. Ko te sprečava da
učiniš tevbu?! Idi u tu i tu zemlju,
u njoj stanuju ljudi koji iskreno Allahu robuju, pa im se i ti pridruži
u njihovom robovanju, i nipošto se
ne vraćaj u svoju sredinu, jer je ona
pokvarena.’
Čovjek se uputi ka toj zemlji, ali
ga negdje na pola puta zadesi smrt.
Oko njega nastade spor između meleka milosti i meleka kazne. Meleci milosti rekoše: ‘On je došao kao
‫ ولاَ َت ْر ِج ْع إِلى أَ ْر ِض َك َف ِٕان ََّها‬،‫فا ْع ُب ِد الله َم َع ُه ْم‬
‫ فا ْن َط َل َق َحتَّى إِذَا َن َص َف ال َّطر َِيق‬،‫رض ُسو ٍء‬
ُ ٔ‫ا‬
‫ فاخْ َت َص َم ْت فِي ِه َملائِ َك ُة ال َّر ْح َم ِة‬،‫أَ َتا ُه ا ْل َم ْو ُت‬
ِ ‫و َملائِ َك ُة ال َع َذ‬
:‫َالت َملائِ َك ُة ال َّر ْح َم ِة‬
ْ ‫ َفق‬.‫اب‬
‫وقالت‬
ْ ،‫ ُم ْق ِب ًلا بِقَل ِب ِه إِلى الل ِه َت َعا َلى‬،‫َجا َء َتائِ ًبا‬
ِ ‫َملائِ َك ُة ال َع َذ‬
،‫ إنَّ ُه ل ْم َي ْع َم ْل َخي ًرا ق َُّط‬:‫اب‬
- ‫َفأَ َتا ُه ْم َم َلكٌ في صو َر ِة آ َد ِم ٍّي ف ََج َع ُلو ُه َب ْي َن ُه ْم‬
ِ‫رضين‬
َ ٔ‫بين الا‬
َ ‫يسوا ما‬
ُ ‫ ِق‬: َ‫ فقال‬- ‫أ ْي َح َك ًما‬
‫َاسوا‬
َ ‫َف ٕا َلى أيّتهما ك‬
ُ ‫ َفق‬.‫َان أد َنى َف ُه َو َل ُه‬
‫ َف َق َب َض ْت ُه‬،‫ض التي أ َرا َد‬
ِ ‫َف َو َجدُو ُه أ ْدنى إِلى الأ ْر‬
.‫ ُمتَّف ٌَق عليه‬.«‫َملائِ َك ُة ال َّرحم ِة‬
‫ » َف َك َان إلى القَر َي ِة‬:‫وفي رواية في الصحيح‬
pokajnik od grijeha i srcem svojim
okrenut prema Allahu!’
Meleki kazne rekoše: ‘On nikada
nije učinio ni jedno dobro djelo!’ Tada melecima stiže jedan drugi melek, u ljudskom liku, koga oni uzeše za sudiju da im presudi. Meleksudija im reče: ‘Izmjerite rastojanje
između jednog i drugog mjesta, pa
kojem od njih bude bliži, njemu i
pripada.’ Meleki izmjeriše rastojanje
i ustanoviše da je bliži zemlji kojoj je
bio krenuo, te ga uzeše meleki milosti.”
U drugom, Buharijinom rivajetu,
stoji: “Bio je bliži zemlji dobra sa-
.«‫الصالِ َح ِة أ ْق َر َب بِ ِش ْب ٍر َف ُج ِع َل ِم ْن أه ِل َها‬
َّ
‫وحى الله َت َعا َلى‬
َ َٔ‫ » َفا‬:‫وفي رواية في الصحيح‬
،‫ و إِ َلى ه ِذ ِه أَ ْن َت َق َّر بِي‬،‫إِلى ه ِذ ِه أَ ْن َت َبا َع ِدي‬
‫ َف َو َجدُو ُه إِلى ه ِذ ِه‬،‫يسوا َما ب ْي َن ُهما‬
ُ ‫ ِق‬: َ‫وقَال‬
‫ » َف َنأى‬:‫ وفي رواية‬.«‫أَ ْق َر َب بِ ِش ْب ٍر َف ُغ ِف َر َل ُه‬
.«‫بص ْد ِر ِه َن ْح َو َها‬
َ
mo za jedan pedalj, te je zbog toga
postao njen.” A u slijedećem od Buharijinih rivajeta, stoji: “Pa je Allah,
dželle še’nuhu, naredio zemlji dobra da se približi, a zemlji grijeha
da se udalji; zatim je naredio melecima da izmjere razdaljinu između
njih. Meleki to uradiše i nađoše da
je bliži zemlji dobra samo za jedan
pedalj, te mu Allah, dželle še’nuhu,
oprosti njegove grijehe.” A u jednom
rivajetu kaže se da se on umirući pokušao približiti zemlji dobra, tako
što se posljednjom snagom nageo prema zemlji dobra, te je to bio uzrok
da joj je bio bliži.
(Muttefekun ‘alejhi)
23. Ibn-‘Abbas prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao: “Kada bi čovjek imao
punu dolinu zlata, zaželio bi da ima
dvije doline, a njegova usta neće ništa napuniti do prašina, a Allah prima pokajanje od onog ko se pokaje.”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنهما‬- ‫س‬
ٍ ‫ – وعن ابنِ عبا‬٢٣
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن َر ُسولَ الله‬
‫» َل ْو أ َّن لابنِ آ َد َم َوا ِد ًيا ِم ْن َذ َه ٍب أ َح َّب أَ ْن‬
ِ ‫ون َل ُه َوا ِد‬
،‫اب‬
َ ‫ي ُك‬
ُ ‫ َو َل ْن َي ْملأَ فَا ُه إلا َّ التُّ َر‬،‫يان‬
.‫ ُمتَّف ٌَق عليه‬.«‫اب‬
َ ‫وب الل ُه َع َلى َم ْن َت‬
ُ ‫َو َي ُت‬
24. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Allah, dželle še’nuhu, se smije dvojici ljudi koji se međusobno bore, pa
jedan drugog ubiju, a obojica uđu u
Džennet. Jedan od njih se borio na
Allahovom putu i poginuo, pa ušao
u Džennet, a njegovom se ubici Allah smiluje, pa primi islam; zatim
i sam pogine kao šehid, na Allahovom putu.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أبي هريرة‬٢٤
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسولَ الله‬
ِ‫» َي ْض َح ُك الل ُه ُس ْب َحا َن ُه َو َت َعا َلى إِ َلى َر ُج َل ْين‬
ِ ‫َي ْقت ُل أَ َحد ُه َما الآ َخ َر َيد ُْخ‬
‫ ُيقَاتِ ُل‬،‫الجنَّ َة‬
َ ‫لان‬
‫وب الل ُه َع َلى‬
ُ ‫ ثُ َّم ي ُت‬،‫َه َذا في َسبي ِل الل ِه َف ُي ْق َت ُل‬
.‫ ُمتَّف ٌَق عليه‬.«ُ‫القَات ِل َف ُي ْس ِلم َف ُي ْس َتشْ َهد‬
‫‪ – ٣‬باب الصبر‬
‫‪3. Sabur - strpljivost‬‬
‫اص ِب ُروا‬
‫قَالَ الله َت َعا َلى‪َ } :‬يا أَيُّ َها الَّ ِذ َين آ َم ُنوا ْ‬
‫َو َصابِ ُروا{ ]آل عمران‪ ،[٢٠٠ :‬وقال تعالى‪:‬‬
‫‪“O vjernici, budite strpljivi, budi‬‬‫)‪te izdržljivi...” (Ali-Imran, 200‬‬
‫ص‬
‫} َو َل َن ْب ُل َونَّ ُك ْم بِ َش ْي ٍء ِم َن ا ْل َخ ْو ِف َوا ْل ُجو ِع َو َن ْق ٍ‬
‫‪“Mi ćemo vas svakako dovoditi u‬‬
‫س َوالثَّ َم َر ِ‬
‫ِم َن الأَ ْم َو ِال َوالأَ‬
‫ِ‬
‫ُ‬
‫ر‬
‫ب‬
‫و‬
‫ات‬
‫ف‬
‫ن‬
‫ْ‬
‫شِّ‬
‫ِ‬
‫َ‬
‫َ‬
‫‪iskušenje, malo strahom i gladova‬‬‫الصابِر َِين{ ]البقرة‪َ ،[١٥٥ :‬وقالَ َت َعا َلى‪:‬‬
‫َّ‬
‫‪njem, i time što ćete gubiti imanja i‬‬
‫‪živote, i ljetine. A ti obraduj strplji‬‬‫ون أَ ْج َر ُه ْم بِ َغ ْي ِر ِح َساب{‬
‫}إِنَّ َما ُي َوفَّى َّ‬
‫الصابِ ُر َ‬
‫)‪ve.” (El-Bekara, 155‬‬
‫]الزمر‪َ ،[١٠:‬وقالَ َت َعا َلى‪َ } :‬و َل َم ْن َص َب َر َو َغ َف َر‬
‫‪“Samo oni koji budu strpljivi, bit‬‬
‫إِ َّن ذَلِ َك َل ِم ْن َع ْز ِم الأُ ُمورِ{ ]الشورى‪،[٤٣ :‬‬
‫‪će bez računa nagrađeni.” (Ez-Zumer,‬‬
‫الصلا ِة إِ َّن‬
‫الص ْب ِر َو َّ‬
‫}اس َت ِعي ُنوا بِ َّ‬
‫َوقالَ َت َعا َلى‪ْ :‬‬
‫)‪10‬‬
‫الصابِر َِين{ ]البقرة‪َ ،[١٥٣ :‬وقالَ‬
‫الل َه َم َع َّ‬
‫‪Kaže Allah, dželle še’nuhu:‬‬
“A onome koji se strpi i oprosti,
to mu je zaista poželjno (preporučljivo) djelo.” (Eš-Šura, 43)
“Tražite sebi pomoći u strpljivosti
i obavljanju namaza! Allah je doista na strani strpljivih.” (El-Bekara,
153)
“Mi ćemo vas provjeravati, sve dok
ne ukažemo na borce i strpljive među vama.” (Muhammed, 31)
Još je mnogo drugih ajeta koji govore o potrebi sabura i o njegovoj
važnosti.
‫ } َو َل َن ْب ُل َونَّ ُك ْم َحتَّى َن ْع َل َم ا ْل ُم َجا ِه ِد َين‬:‫َت َعا َلى‬
‫يات‬
ُ ٓ‫ َوالا‬،[٣١ :‫الصابِر َِين{ ]محمد‬
َّ ‫ِم ْن ُك ْم َو‬
ِ ‫بالص ْبر َو َب‬
.‫يان ف َْضل ِه كَثير ٌة َم ْع ُروف ٌة‬
َّ ‫في الأمر‬
25. Ebu-Malik el-Haris el-Eš‘ari, priٍ ‫ – وعن أبي‬٢٥
‫مالك الحارث بن عاصم‬
povijeda da je Allahov Poslanik, sallُ‫ قَالَ رسول‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫شعري‬
ِّ ٔ‫الا‬
Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Čistota (tjelesna i moralna) polovica je
‫ »ال ُّط ُهو ُر شَ ْط ُر‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
imana, zahvala Allahu (el-hamdu li
‫ َو ُس ْب َح َان‬،‫الحم ُد لله َت ْملأُ المي َز َان‬
‫ و‬،‫ِٕالايمان‬
َ
llahi) puni vjerniku mjerilo njegoَ ‫الله و‬
َ ‫ َما َب‬- ُٔ‫ أَ ْو َت ْملا‬- ‫الحم ُد لله َتملآن‬
vih dobrih djela, veličanje Allaha (sub- ‫ين‬
ِ ‫السما َو‬
hanellahi) puni sve između nebesa i
‫الصدق ُة‬
َّ ‫ و‬،‫الصلا ُة نُو ٌر‬
َّ ‫ و‬،ِ‫ات َوالأَ ْرض‬
َّ
Zemlje, namaz je nur (svjetlost), sa‫ وال ُق ْرآ ُن ُحج ٌة َل َك أَ ْو‬،ٌ‫الص ْب ُر ِضياء‬
َّ ‫ و‬،‫ُبر َها ٌن‬
daka je dokaz (vjere), sabur je sjaj,
‫فس ُه َف ُم ْع ِتق َُها‬
ِ ‫ ُك ُّل النَّا‬.‫َع َل ْي َك‬
َ ‫س َي ْغدُو َف َبائ ٌع َن‬
a Kur’an je dokaz za tebe, ili pro.‫ رواه مسلم‬.«‫أَ ْو ُمو بِقُها‬
tiv tebe. Svaki čovjek, kada osvane,
svoju dušu prodaje, pa je otkupi (od
kazne), ili je upropasti.”
(Muslim)
26. Ebu-Se‘id el-Hudri, r.a., prenosi da je jedna grupa ensarija, tražila
od Allahovog Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, milostinju, pa im
je on dao, zatim su ponovo tražili, a
on im opet dao što su tražili, dok im
nije sve podijelio što je imao, a zatim im rekao: “Sve što budem imao
od dobra, ja ću vam podijeliti, i ništa od vas neću sakriti, ali ko traži
i želi čednost, Allah će mu je podariti; ako traži i želi neovisnost, Allah će ga učiniti neovisnim (bogatim). Ko god se puno suzdržava i
trpi, Allah će mu pomoći da bude
strpljiv; nije nikome dat bolji i zna-
ِ ‫ – وعن أبي َسعيد سع ِد بن‬٢٦
ِ‫مالك بن‬
ٍ
‫ أَ َّن َن ًاسا ِم َن‬:‫سنان الخدري رضي الله عنهما‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫الأَن َْصا ِر َسألوا رسولَ الله‬
‫ َحتَّى‬،‫ ثُ َّم َسألو ُه َفأ ْع َطا ُه ْم‬،‫ َفأ ْع َطا ُه ْم‬- ‫وسلم‬
‫ َفقَالَ َل ُه ْم ِح َين أ ْن ْف َق ُك َّل شَ ي ٍء‬،‫َن ِف َد َما ِعن َد ُه‬
‫ » َما َي ُك ْن ِع ْندي ِم ْن َخ ْير َف َل ْن أ َّد ِخ َر ُه‬:‫بِ َي ِد ِه‬
ِ‫ َو َم ْن َي ْس َتغْن‬،‫ َو َم ْن َي ْس َت ْع ِف ْف ُي ِعف ُه الل ُه‬،‫َع ْن ُك ْم‬
‫ َو َما أُ ْع ِط َي‬.‫ َو َم ْن َي َت َص َّب ْر ُي َص ِّب ْر ُه الل ُه‬،‫ُي ْغ ِن ِه الل ُه‬
‫ ُمتَّف ٌَق‬.« ‫الص ْبر‬
َّ ‫أَ َح ٌد َع َطا ًء َخ ْي ًرا َوأ ْو َس َع ِم َن‬
.‫عليه‬
čajniji dar od sabura.”
(Muttefekun ‘alejhi)
27. Suhejb bin Sinan, r.a., pripovijeda da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, rekao: “Čudan li
je primjer vjernika! U svakoj situaciji on dobija a takvo stanje nije ni
s kim drugim nego samo sa vjernikom; ako ga zadesi kakva radost, on
zahvaljuje Allahu, dželle še’nuhu, što
mu donosi korist, a ako ga, pak, pogodi kakvo zlo i šteta, on se strpi i
postojano se drži, pa mu i to donosi
nagradu od Allaha, dželle še’nuhu”
(Muslim)
ٍ ‫ – وعن أبي يحيى صهيب بن‬٢٧
- ‫سنان‬
‫ صلى‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫ » َع َج ًبا لأ ْم ِر ال ُمؤمنِ إ َّن أ ْم َر ُه‬:‫الله عليه وسلم‬
:‫يس ذلِ َك لأَ َح ٍد إلا َّ لل ُم ْؤ ِمن‬
َ ‫ و َل‬،‫ُكلَّ ُه َل ُه خي ٌر‬
‫ و إ ْن‬،‫َكان َخي ًرا َل ُه‬
َ ‫إ ْن أَ َصا َب ْت ُه َس َّرا ُء شَ َك َر ف‬
‫ رواه‬.«‫َكان َخ ْي ًرا َل ُه‬
َ ‫أ َصا َب ْت ُه ض َرا ُء َص َب َر ف‬
.‫مسلم‬
28. Enes, r.a., pripovijeda da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, počeo osjećati veoma jake
bolove, te je h. Fatima, primijetivši to na njemu, povikala: “O muko očeva!” ‘alejhis-selam joj tada reče: ‘Tvoj otac poslije ove današnje
muke više nikad neće imati nikakve
muke.’ ” A kada je ‘alejhis-selam preselio na Ahiret, h. Fatima reče: “O
moj oče, koji se odazva pozivu Gospodara svoga, o oče moj, neka ti
u Džennetu El-Firdevs bude boravište, o oče moj, vijest o tvojoj smrti
Džibrilu prenosimo.” A kada je pokopan Allahov Poslanik, sall-Allahu
‫ َل َّما‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫س‬
ٍ ‫ – وعن أ َن‬٢٨
‫ َجع َل‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ُّ َّ‫َث ُق َل الن‬
‫ َفقَا َل ْت ف َِاط َم ُة رضي الله‬،‫َي َتغَشَّ ا ُه ال َك ْر ُب‬
ِ َٔ‫س َع َلى ا‬
‫بيك‬
َ ‫ َواك‬:‫عنها‬
َ ‫ » َل ْي‬: َ‫ فقَال‬.‫َرب أَ َب َتا ُه‬
‫ َيا‬:‫ قَا َل ْت‬،‫ات‬
َ ‫ َف َل َّما َم‬.«‫َك ْر ٌب َب ْع َد ال َي ْو ِم‬
‫س‬
ِ ‫ َجنَّ ُة ال ِفر َدو‬،‫اب َربًّا َد َعا ُه! َيا أَب َتا ُه‬
َ ‫ أَ َج‬،‫أَ َب َتا ُه‬
‫ إِ َلى ج ْبري َل َن ْن َعا ُه! َف َل َّما ُدفِ َن‬،‫َمأْ َوا ُه! َيا أَ َب َتا ُه‬
‫ أَ َطا َب ْت‬:‫قَا َل ْت ف َِاط َم ُة َرضي الله عنها‬
‫ صلى‬- ‫أ ْنف ُُس ُك ْم أَ ْن َت ْحثُوا َع َلى َر ُسول الله‬
.‫اب؟! رواه البخاري‬
َ ‫ التُّ َر‬- ‫الله عليه وسلم‬
‘alejhi ve selleme, ona je upitala ashabe: “Zar ste mogli sebi dopustiti da na Allahovog Poslanika, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, pospete prašinu?”
(Buhari)
29. Usame, sin Zejdov, kojeg je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, kao i njegovog oca, izuzetno volio, pripovijeda: “Kćer Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi
ve selleme, poručila je ‘alejhis-selamu
da joj je dijete na umoru, te da dođe kod nje. ‘alejhis-selam ju je poselamio i poručio joj: “Zaista Allahu
pripada sve što uzme i sve što podari, i kod Njega je svakoj stvari rok
određen, pa neka se strpi imajući na
umu da će i za to biti nagrađena.”
Zatim je ponovo poslala po njega, zaklinjući ga da dođe. Tada je
‘alejhis-selam pošao, a s njime su kre-
‫ – وعن أبي َزي ٍد أُ َسا َم َة بنِ زي ِد بنِ حارث َة‬٢٩
ِ ‫َم ْو َلى‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
ِ
: َ‫ قَال‬،‫وح ِّبه وابنِ ح ِّبه رضي الل ُه عنهما‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫أ ْر َس َل ْت ب ْن ُت الن‬
‫ َفأَ ْر َس َل ُي ْقرى ُء‬،‫اح ُت ِض َر ف َْاش َهد َنا‬
ْ ‫إ َّن ا ْبني قَد‬
‫ »إ َّن لله َما أ َخ َذ َو َل ُه َما‬: ُ‫ ويقُول‬،‫السلا َم‬
َّ
‫ َو ُك ُّل شَ ي ٍء ِعن َد ُه بِأ َجلٍ ُم َس ًّمى‬،‫أع َطى‬
‫ َفأَ َرس َل ْت إِ َل ْي ِه تُ ْق ِس ُم َع َلي ِه‬.«‫فَل َت ْص ِب ْر َو ْل َت ْح َت ِس ْب‬
‫ َو ُم َعا ُذ‬،َ‫ فقا َم َو َم َع ُه َس ْع ُد ْب ُن ُع َبا َدة‬.‫َل َيأتِينَّ َها‬
ٍ ‫ َو َز ْي ُد ْب ُن َث‬،‫ َوأُ َب ُّي ْب ُن َك ْع ٍب‬، ٍ‫ْب ُن َج َبل‬
،‫ابت‬
‫ َف ُر َفع إِ َلى َر ُسول‬- ‫ رضي الله عنهم‬- ‫رجا ٌل‬
َ ‫َو‬
‫ َفأ ْق َع َد ُه‬،‫بي‬
َّ - ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
ُّ ‫الص‬
nuli Sa‘d ibn Ubade, Mu‘az ibn Dže- َ‫ت َعي َنا ُه فَقال‬
َ ‫ َفف‬،‫في ِح ْج ِر ِه َو َن ْف ُس ُه َت َق ْعق َُع‬
ْ ‫َاض‬
bel, Ubejj ibn Ka‘b, Zejd ibn Sabit
‫ »ه ِذ ِه‬: َ‫ َما َه َذا؟ فَقال‬،‫ َيا رسولَ الله‬:ٌ‫َسعد‬
i još nekoliko ashaba, r.a. Dijete je
ِ ‫وب ِع َبا ِد‬
ِ ‫َرح َم ٌة َج َع َلها الل ُه َت َعا َلى في قُ ُل‬
‫وفي‬
«
‫ه‬
dato Allahovom Poslaniku, sall-Allahu
ِ ‫ »فِي قُ ُل‬:‫رواية‬
‫ َو إِنَّما‬،‫وب َم ْن شَ ا َء ِم ْن ِع َبا ِد ِه‬
‘alejhi ve selleme, koji ga uze u naručje dok mu je duša hroptala i ta.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َي ْر َح ُم الل ُه ِم ْن ِعبا ِد ِه ال ُّر َحما َء‬
da Poslanik zaplaka kad ga ugleda
َ ‫ َت َتح َّركُ و َت ْض‬:«‫َو َمع َنى » َت َق ْعق َُع‬
.
‫رب‬
‫ط‬
ُ
u takvom stanju. Sa‘d ibn ‘Ubade
mu na to reče: “Šta je to, o Allahov
Poslaniče?” “Ovo je rahmet (samilost) koju je Allah, dželle še’nuhu,
usadio u srca robova Svojih.” A po
jednom drugom rivajetu: “... u srca
onih Svojih robova koje je On odabrao; zaista je Allah milostiv prema
onim Svojim robovima koji su sa-
milosni prema drugima.”
(Muttefekun ‘alejhi)
30. Suhejb, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao: “Živio je u davna vremena jedan kralj koji je imao vračara. Kada je vračar ostario, reče kralju: “Ja sam ostario, zato mi nađi
dječaka da ga poučim sihru (vračanju).” Poslao mu je dječaka da ga poučava, ali je dječak na putu sreo jednog pobožnog učenjaka, kod koga
je odsjeo i čuo od njega govor, koji
ga je zadivio. Tako je to činio uvijek
kada bi odlazio vračaru. Kada bi
došao kod vračara, on bi ga udario,
na što se on žalio učenjaku, pa mu
ovaj reče: “Kada se pobojiš vračara,
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن صهيب‬٣٠
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسولَ الله‬
ِ ‫َان َل ُه َس‬
‫اح ٌر‬
َ ‫َان قَب َلك ْم َوك‬
َ ‫َان َم ِلكٌ في َم ْن ك‬
َ ‫»ك‬
‫ إنِّي َق ْد َك ِب ْر ُت فَا ْب َع ْث‬:‫َف َل َّما َك ِب َر قَالَ لل َم ِل ِك‬
‫عث إِ َل ْي ِه ُغلا ًما‬
َ ‫الس ْح َر؛ َف َب‬
ِّ ‫إ َل َّي ُغلا ًما أُ َعلِّ ْم ُه‬
،‫كان في طرِي ِق ِه إِذَا َس َل َك َرا ِه ٌب‬
َ ‫ َو‬،‫ُي َعلِّ ُم ُه‬
‫كان إِذَا‬
َ ‫ َو‬،‫وس ِم َع كَلا َم ُه َفأ ْع َج َب ُه‬
َ ‫َفقَع َد إِ َل ْيه‬
ِ ‫الس‬
ِ ‫ َم َّر بال َّر‬،‫اح َر‬
‫ َف ٕاذَا أَ َتى‬،‫اهب َو َق َع َد إِ َل ْيه‬
َّ ‫أ َتى‬
ِ ‫الس‬
،‫ ف ََش َكا ذلِ َك إِ َلى ال َّرا ِهب‬،‫اح َر َض َر َب ُه‬
َّ
ِ ‫الس‬
‫ َح َب َس ِني‬:‫ َف ُق ْل‬،‫اح َر‬
َ ‫ إِذَا َخ‬: َ‫َفقَال‬
َّ ‫شيت‬
‫ َح َب َس ِني‬:‫ َف ُق ْل‬،‫يت أه َل َك‬
َ ‫ َو إذَا َخ ِش‬،‫أَ ْه ِلي‬
ِ ‫الس‬
.‫اح ُر‬
َّ
‫َف َب ْي َنما ُه َو َع َلى ذلِ َك إِ ْذ أَ َتى َع َلى َدابَّ ٍة َع ِظي َم ٍة‬
kaži mu da te zadržala porodica, a
kada se pobojiš porodice, reci - zadržao me vračar.” Tako je redovno
činio dok ne srete na putu veliku životinju koja se ispriječila da ljudi ne
mogu prolaziti, pa reče: “Danas ću
znati je li vračar bolji ili pobožnjak.”
Uzeo je kamen i rekao:
“Allahu moj, ako je učenjak draži Tebi od vračara, ubij ovu životinju kako bi ljudi mogli prolaziti.”
On se baci na nju i ubi je, a tada ljudi
prođoše. On ode kod pobožnjaka i
obavijesti ga šta je učinio, pa mu pobožnjak reče: “Moj sinko, ti si danas
bolji od mene. Dostigao si ono što
‫الساح ُر‬
َّ ‫ ال َي ْو َم أ ْع َل ُم‬: َ‫ َفقَال‬،‫اس‬
َ َّ‫َق ْد َح َب َس ِت الن‬
: َ‫ َفقَال‬،‫اهب أ ْف َض ُل؟ َفأ َخ َذ َح َج ًرا‬
ُ ‫أ ْف َض ُل أم ال َّر‬
‫َان أ ْم ُر ال َّرا ِه ِب أَ َح َّب إِ َل ْي َك ِم ْن أ ْم ِر‬
َ ‫اللَّ ُه َّم إ ْن ك‬
ِ ‫الس‬
ِ ‫اح ِر فَا ْق ُت ْل ه ِذ ِه الدّابَّ َة َحتَّى َي‬
،‫اس‬
َّ
ُ َّ‫مضي الن‬
‫اهب‬
َ ‫ َفأ َتى ال َّر‬،‫اس‬
ُ َّ‫َف َر َما َها َف َق َت َلها و َم َضى الن‬
‫ أَ ْي ُب َن َّي أَن َْت ال َيو َم‬:‫اهب‬
ُ ‫ َفقَالَ َل ُه ال َّر‬.‫َفأَخ َب َر ُه‬
‫ َو إن ََّك‬،‫أ ْف َضل منِّي َق ْد َب َل َغ ِم ْن أَ ْمرِكَ َما أَ َرى‬
‫كان‬
َ ‫يت فَلاَ َت ُد َّل َع َل َّي؛ َو‬
َ ‫ َف ٕان ا ْب ُت ِل‬،‫َس ُت ْب َت َلى‬
‫اس‬
َ ‫ال ُغلا ُم ُي ْبرى ُء الأ ْك َم َه َوالأَ ْب‬
َ َّ‫ ويداوي الن‬،‫رص‬
‫َان‬
َ ‫ليس لِلم ِل ِك ك‬
ٌ ‫ ف ََس ِم َع َج‬.‫ِم ْن َسائِ ِر الأَ ْد َواء‬
‫ َما ها‬: َ‫ َفقَال‬،‫ فأتاه َب َهدَايا كَثي َر ٍة‬،‫َق ْد َع ِم َي‬
‫ إنّي‬: َ‫ َفقَال‬،‫نت شَ فَي َت ِني‬
َ ٔ‫مع إ ْن ا‬
ُ ‫ُه َنا َل َك أَ ْج‬
vidim, ti ćeš zasigurno biti iskušavan, zato ako te budu mučili, nemoj
me otkriti.”
Dječak je iscjeljivao slijepe i gubave i liječio svijet od različitih bolesti.
Za njegovu nadarenost čuo je kraljev savjetnik, inače slijepac, te ode
kod njega s brojnim darovima (hedijama) i reče: “Ovo što je ovdje, tebi pripada ako me izliječiš.” Mladić
reče: “Ja ne liječim nikoga nego Allah, pa ako povjeruješ u Uzvišenog
Allaha, uputit ću Mu dovu i izliječit
će te.”
Povjerova kraljev savjetnik u Allaha, pa ga Allah izliječi. Zatim je
‫ َف ٕا ْن‬،‫لا أ ْش ِفي أ َحدًا إِنَّ َما َيش ِفي الل ُه َت َعا َلى‬
‫ َفآ َم َن‬، َ‫وت الل َه فَشفَاك‬
ُ ‫آ َم ْن َت بالله َت َعا َلى َد َع‬
‫ َفأَ َتى ال َم ِل َك‬،‫بالله َت َعا َلى فَشفَا ُه الل ُه َت َعا َلى‬
‫ َفقَالَ َل ُه‬،‫س‬
َ ‫لس إِ َل ْي ِه كَما ك‬
ُ ‫َان َيج ِل‬
َ ‫ف ََج‬
،‫ َربِّي‬: َ‫ َم ْن َر ّد َع َل ْي َك َب َص َركَ ؟ قَال‬:‫ال َم ِل ُك‬
،‫ َربِّي َو َربُّ َك الل ُه‬: َ‫ َو َل َك َر ٌّب َغيري؟ قَال‬: َ‫قَال‬
،‫َفأَ َخ َذ ُه َف َل ْم َي َز ْل ُي َع ِّذ ُب ُه َحتَّى َد َّل َع َلى ال ُغلا ِم‬
‫ َق ْد‬،‫ أ ْي ُب َن َّي‬:‫ َفقَالَ َل ُه ال َم ِل ُك‬،‫فَجيء بال ُغلاَ ِم‬
‫ص‬
َ ‫َب َل َغ ِم ْن ِس ْحرِكَ َما تُ ْبرىء الأَ ْك َم َه َوالأَ ْب َر‬
،‫ إنِّي لا أَ ْشفي أ َحدًا‬: َ‫و َت ْف َع ُل و َت ْف َع ُل! َفقَال‬
‫ َفأَ َخ َذ ُه َف َل ْم َي َز ْل ُي َع ِّذ ُب ُه‬.‫إِنَّ َما َيش ِفي الله َت َعا َلى‬
ِ ‫اهب؛ ف َِجيء بال َّر‬
ِ ‫َحتَّى َد َّل َع َلى ال َّر‬
‫اهب فَقي َل‬
došao kod kralja i sjeo pored njega,
kako je to činio i ranije, a kralj ga
upita: “Ko ti povrati vid?” Reče: “Moj
Gospodar.”
On upita: “Zar ti imaš gospodara
osim mene?” Reče: “Moj i tvoj Gospodar je Allah.” Potom ga je kralj uhapsio i nije prestao da ga muči
dok mu nije rekao je za dječaka. Zatim su dječaka doveli, pa mu kralj
reče: “Sinčiću, tvoja vještina u vračarstvu (sihru) dostigla je visok nivo. Ti liječiš slijepe i gubave i činiš
još mnogo toga.” Dječak reče: “Ja ne
liječim nikoga, nego Uzvišeni Allah
liječi.” Vladar je i njega uhapsio i ni-
ِ :‫َل ُه‬
َ ‫ارج ْع َع ْن ِد‬
‫ َف َد َعا بِال ِم ْن َشا ِر‬،‫ َفأَ َبى‬،‫ينك‬
‫ ف ََش َّق ُه َحتَّى‬،‫َف ُو ِض َع ال ِم ْن َشا ُر في َم ْفرق َرأ ِس ِه‬
:‫س ال َم ِل ِك فقيل َل ُه‬
ِ ‫ ثُ َّم ِجي َء بِ َجلي‬،‫َوق ََع ِش َّقا ُه‬
ِ ‫ ف‬،‫ َفأَ َبى‬،‫ا ْر ِج ْع َع ْن ِدي ِن َك‬
‫َوض َع ال ِم ْن َشا ُر في‬
‫ ثُ َّم‬،‫ ف ََش َّق ُه بِ ِه َحتَّى َوق ََع ِش َّقا ُه‬،‫َم ْفرِق َرأ ِس ِه‬
َ ‫ ا ْر ِج ْع َع ْن ِد‬:‫ِجي َء بال ُغلاَ ِم فقي َل َل ُه‬
،‫ينك‬
: َ‫ َفقَال‬،‫ َف َد َف َع ُه إِ َلى َن َف ٍر ِم ْن أ ْص َحاب ِه‬،‫َفأَ َبى‬
‫َاص َع ُدوا بِ ِه‬
ْ ‫ا ْذ َه ُبوا بِ ِه إِ َلى َج َب ِل ك ََذا َوك ََذا ف‬
‫ َف ِٕاذَا َب َل ْغ ُت ْم ِذ ْر َو َت ُه َف ِٕا ْن َر َج َع َع ْن ِدي ِن ِه‬،‫الج َبل‬
َ
،‫الج َب َل‬
َ ‫ ف ََذ َه ُبوا بِ ِه ف ََص ِع ُدوا بِ ِه‬.‫َو إلا َّ فَا ْط َر ُحو ُه‬
‫ َف َر َج َف ب ِه ُم‬،‫ اللَّ ُه َّم أكْفنيه ْم بِ َما ِش ْئ َت‬: َ‫َفقَال‬
،‫ َوجا َء َيمشي إِ َلى ال َم ِل ِك‬،‫الجب ُل ف ََس َق ُطوا‬
َ
je prestao da ga muči dok nije otkrio pobožnjaka. Doveden je pobožnjak, pa mu je rečeno: “Napusti svoju vjeru”, a on odbi, pa vladar zatraži da se donese testera, zatim je
stavljena na sredinu njegove glave i
on je raspili dok ne padoše obje polovine. Zatim je doveden kraljev savjetnik i bi mu rečeno:
“Napusti svoju vjeru”, ali i on odbi; i njemu je stavljena testera na sredinu glave i raspiliše je njome dok
ne spadoše obje polutke. Zatim je
doveden dječak i bi mu rečeno: “Napusti svoju vjeru”, ali on odbi, pa ga
predade skupini svojih slugu i kralj
: َ‫ َما َف َع َل أ ْص َحا ُب َك؟ َفقَال‬:‫َفقَالَ َل ُه ال َم ِل ُك‬
‫ َف َد َف َع ُه إِ َلى َن َف ٍر ِم ْن‬،‫َكفَانِيه ُم الله َت َعا َلى‬
‫فاح ِم ُلو ُه في قُ ْرقُو ٍر‬
ْ ‫ ا ْذ َه ُبوا بِ ِه‬: َ‫أَ ْص َحابِ ِه َفقَال‬
َّ ‫جع َع ْن ِدي ِن ِه و إِلا‬
َ ‫ َف ٕا ْن َر‬،‫و َت َو َّس ُطوا بِ ِه ال َب ْح َر‬
‫ اللَّ ُه َّم أ ْك ِفنيه ْم‬: َ‫ َفقَال‬،‫ ف ََذ َه ُبوا بِ ِه‬.‫فَا ْق ِذفُو ُه‬
،‫السفين ُة َف َغ ِرقُوا‬
َّ ‫ فا ْن َك َفأَ ْت بِه ُم‬،‫ب َما ِش ْئ َت‬
‫ َما‬:‫ َفقَالَ َل ُه ال َم ِل ُك‬.‫َو َجاء َي ْمشي إِ َلى ال َم ِل ِك‬
.‫ َكفَانيه ُم الله َت َعا َلى‬: َ‫فع َل أ ْص َحا ُب َك؟ َفقَال‬
‫ إن ََّك َل ْس َت بقَاتلي َحتَّى َت ْف َع َل‬:‫َفقَالَ لِل َم ِل ِك‬
‫اس‬
َ َّ‫ َت ْج َم ُع الن‬: َ‫ َما ُه َو؟ قَال‬: َ‫ قَال‬.‫َما آ ُم ُركَ بِ ِه‬
‫ ثُ َّم‬،‫في َصعي ٍد َواح ٍد و َت ْص ُل ُبني َع َلى ِج ْذ ٍع‬
‫الس ْه َم في‬
َّ ‫ ثُ َّم َض ِع‬،‫ُخ ْذ َس ْه ًما ِم ْن ِك َنا َنتي‬
reče: “Idite sa njim na to i to brdo i
popnite se s njim na vrh. Kad stignete gore, tražite da napusti svoju
vjeru. Ako prihvati, u redu je, ali
ako odbije, bacite ga s vrha!” Otišli
su i popeli se sa njim na brdo, pa
dječak reče:
“Allahu moj, zaštiti me od njih čime hoćeš.” Pod njima se zatrese brdo i popadaše u provaliju.
On se vrati kralju, a on ga upita:
“Šta je bilo s tvojom družinom?” Dječak reče: “Allah me zaštitio od njih.”
Predao ga je drugoj grupi i rekao:
“Idite sa njima i ukrcajte ga u lađu.
Otplovite s njim na sred mora. Ako
‫ ثُ َّم‬،‫رب ال ُغلاَ ِم‬
ِ ‫كَب ِد ال َق ْو‬
ِّ ‫ ْبسم الله‬:‫س ثُ َّم قُ ْل‬
‫ ف ََج َم َع‬،‫ َف ٕان ََّك إِذَا َف َع ْل َت ذلِ َك َق َتل َتني‬،‫ا ْر ِمني‬
،‫ َو َص َل َب ُه َع َلى ِج ْذ ٍع‬،‫اس في َصعيد واح ٍد‬
َ َّ‫الن‬
‫الس ْه َم‬
َّ ‫ ثُ َّم َو َض َع‬،‫ثُ َّم أَ َخ َذ َس ْه ًما ِم ْن ِك َنا َن ِت ِه‬
‫رب‬
ِّ ‫ بِس ِم الل ِه‬: َ‫ ثُ َّم قَال‬،ِ‫في َك ِب ِد ال َق ْوس‬
‫ َف َو َض َع َي َد ُه‬،‫ ثُ َّم َر َما ُه فَوق ََع في ُصد ِْغ ِه‬،‫ال ُغلا ِم‬
‫ آ َمنَّا بِ َر ِّب‬:‫اس‬
َ ‫في ُصد ِْغ ِه َف َم‬
ُ َّ‫ َفقَالَ الن‬،‫ات‬
‫ أَ َرأَ ْي َت َما ُك ْن َت‬:‫ َفأُتِ َي ال َم ِل ُك فقي َل َل ُه‬،‫ال ُغلا ِم‬
َ َ‫َت ْح َذ ُر َق ْد والله َن َزل‬
‫ َق ْد آ َم َن‬. َ‫بك َح َذ ُرك‬
‫الس َك ِك ف َُخد َّْت‬
ِّ ‫ َفأَ َم َر بِالأُخْ دُو ِد بأ ْفوا ِه‬.‫اس‬
ُ َّ‫الن‬
‫جع َع ْن‬
َ ‫وأُ ْض ِر َم‬
ْ ‫ َم ْن َل ْم َي ْر‬: َ‫فيها النِّيرا ُن َوقَال‬
‫ اق َت ِح ْم َف َف َع ُلوا‬:‫ أَ ْو قي َل َل ُه‬،‫فيها‬
َ ‫ِدين ِه َفأ ْقحمو ُه‬
napusti svoju vjeru, dobro i jeste, a
ako ne, bacite ga.”
Otplovili su s njim i on reče: “Allahu moj, zaštiti me od njih čime hoćeš.” Prevrnu se lađa, pa se potopiše, a on se vrati kralju, pa ga kralj
upita: “Šta se desilo sa slugama?”
Reče:
“Uzvišeni Allah me od njih zaštitio.” Zatim se on obrati kralju: “Ti
me nećeš moći ubiti dok ne uradiš
što ću ti narediti.” On upita: “Šta
je to?” Reče: “Skupi ljude u jednu
dolinu, zatim me razapni na jedno
stablo, potom uzmi strijelu iz mog
tobolca, pa stavi strijelu na tetivu i
،‫بي َل َها‬
ٌّ ‫َحتَّى َجاءت ا ْم َرأ ٌة َو َم َع َها َص‬
‫ َيا‬:‫ َفقَالَ َل َها ال ُغلا ُم‬،‫فيها‬
َ ‫َف َتقَا َع َس ْت أَ ْن َتق ََع‬
.‫ رواه مسلم‬.«!‫الح ِّق‬
ْ ‫أُم ْه‬
َ ‫اص ِبري َف ِٕان َِّك َع َلى‬
‫ ب َك ْسر ال َّذال‬- ‫هي‬
َ ‫» ِذر َو ُة‬
َ ‫ َو‬،‫ أ ْعلا ُه‬:« ِ‫الج َبل‬
‫بض ِّم‬
َ :«‫ و »ال ُق ْرقُو ُر‬- ‫ال ُم ْع َج َمة َو َض ِّم َها‬
:‫»الصعيدُ« ُه َنا‬
َّ ‫السفُن َو‬
ُّ ‫القَا َفينِ َنو ٌع ِم َن‬
‫رض ال َبا ِر َز ُة َو »الأُخْ دُو ُد« الشُّ قُوقُ في‬
ُ َٔ‫الا‬
‫ َو‬،َ‫ أ ْوقد‬:«‫ َو »أُ ْض ِر َم‬،‫الصغير‬
ِ ‫الأَر‬
َّ ‫ض كَالنَّ ْه ِر‬
:«‫ َو » َتقَا َع َس ْت‬،‫ ا ْن َق َل َب ْت‬:‫»ا ْن َك َفأ ْت« أَي‬
.‫َت َوقفت وجبنت‬
reci:
‘U ime Allaha, Gospodara mladića’, pa odapni strijelu na mene. Ako
tako uradiš, moći ćeš me ubiti.” Sakupio je ljude u jednu dolinu, razapeo dječaka na stablo, uzeo strijelu
iz njegovog tobolca, zatim je stavi
na tetivu i reče: “U ime Allaha, Gospodara mladića”, i odape strijelu
koja ga pogodi u sljepoočnicu. Dječak stavi ruku na svoju sljepoočnicu i umrije, a ljudi povikaše: “Vjerujemo u Gospodara dječakova.” Došli su kralju i rekoše mu: “Vidiš, ono
čega si se ti pribojavao, tako nam
Allaha, desi se.” Povjerova narod u
Allaha. On naredi da se iskopaju
rovovi (jarkovi) duž puta, pa su iskopani. Naloži se u njima vatra, a
on reče: “Ko ne odustane od svoje
vjere, bacite ga u nju.” Pa učiniše tako. Kad na red dođe jedna žena sa
svojim dječakom, zastade bojeći se
da u vatru padne. Dječak joj reče:
“Majčice, budi strpljiva, jer ti si zaista u pravu.”
(Muslim)
31. Enes, r.a., pripovijeda da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, naišao pored jedne žene koja plakaše nad nečijim mezarom pa
joj je rekao: “Boj se Allaha i strpi
se!”
Na to mu ona odgovori: “Idi od
mene, ti nisi pogođen mojom nesrećom.” Ona nije prepoznala Allahovog Poslanika, te je, kada su joj rekli
da je to bio Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, otišla do
vrata njegove kuće i, ne zatekavši
nikoga od njegovih vratara, rekla mu,
izvinjavajući se: “Nisam te prepoznala.” “Pravi sabur je onaj pri pr-
‫ َم َّر‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٣١
‫ بامرأ ٍة َتبكي‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ُّ َّ‫الن‬
«‫اص ِبري‬
ْ ‫ »اتّ ِقي الل َه َو‬: َ‫ َفقَال‬،ٍ‫ِع ْن َد َق ْبر‬
‫ إِل ْي َك َعنِّي؛ ف ِٕان ََّك لم تُ َص ْب‬:‫َفقَا َل ْت‬
- ‫بي‬
ُّ َّ‫ إنَّه الن‬:‫ فَقي َل َل َها‬،‫ب ُم ِصي َبتي َو َل ْم َتع ِر ْف ُه‬
- ‫بي‬
َ ‫ َفأَ َت ْت َب‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
ِّ َّ‫اب الن‬
‫ َف َل ْم َت ِج ْد ِع ْن َد ُه‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
َ ‫ َل ْم أ ْعر‬:‫فقالت‬
‫ »إنَّ َما‬: َ‫ َفقَال‬،‫ِفك‬
،‫ابين‬
ْ
َ ‫َب َّو‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.« ‫الص ْد َم ِة الأُولى‬
َّ ‫الص ْب ُر ِع ْن َد‬
َّ
.«‫بي َل َها‬
ٍّ ‫ »تبكي َع َلى َص‬:‫وفي رواية لمسلم‬
vom udarcu (jer se tada najteže strpiti)”, odgovori on.
(Muttefekun ‘alejhi)
A u Muslimovom se rivajetu navodi da je ta žena plakala za svojim
umrlim djetetom.
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أبي هريرة‬٣٢
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسولَ الله‬
‫ َما ل َعب ِدي ال ُم ْؤ ِمنِ ِع ْن ِدي‬:‫» َيقُولُ الل ُه َت َعا َلى‬
“Allah, dželle še’nuhu, veli: ‘Neِ ِ َ ‫َج َزاءٌ إِذَا َق َب ْض ُت‬
ma druge nagrade za Mog roba mu’mina ‫صف َّي ُه م ْن أ ْهلِ ال ُّد ْن َيا ثُ َّم‬
kojem Ja usmrtim njegovu voljenu
.‫ رواه البخاري‬.«‫الجنَّ َة‬
ْ
َ َّ ‫اح َت َس َب ُه إلا‬
32. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
osobu na ovome svijetu (njegovo dijete), pa se on - nadajući se nagradi
- strpi na tom gubitku, osim Dženneta.’ ”
(Buhari)
33. ‘Aiša, r.a., pripovijeda da je upitala Allahovog Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, za kugu (koleru),
pa joj je on odgovorio da je to Allahova kazna koju On šalje na koga
hoće, a da ju je učinio rahmetom za
mu’mine. Zato, koji se god rob Allahov zadesi u mjestu u kome se pojavila kolera, te se strpi, nadajući se
nagradi od Allaha, dželle še’nuhu,
za to, i ostane u njemu, vjerujući da
ga neće zadesiti nego ono što mu
je Allah, dželle še’nuhu, već odredio, a sa time on svakako mora biti
zadovoljan, imat će nagradu šehida
(onoga koji je poginuo boreći se na
‫ أَن ََّها‬:‫رضي الله عنها‬
َ - ‫ – وعن عائش َة‬٣٣
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َسأ َل ْت رسولَ الله‬
ِ ‫َعنِ الطّا ُع‬
‫َان َع َذا ًبا َي ْب َعثُ ُه‬
َ ‫ َفأَخْ َب َر َها أنَّ ُه ك‬،‫ون‬
‫ ف ََج َع َل ُه الل ُه تعالى‬،‫يشا ُء‬
َ ‫الل ُه َت َعا َلى َع َلى َم ْن‬
‫س ِم ْن َع ْب ٍد َيق َُع في‬
َ ‫َر ْح َم ًة ل ْل ُم ْؤ ِم‬
َ ‫ َف َل ْي‬،‫نين‬
ِ ‫ال َّطا ُع‬
‫فيمكث في بل ِد ِه َصاب ًرا ُم ْح َت ِس ًبا‬
‫ون‬
ُ
‫َان‬
َ ‫َي ْع َل ُم أنَّ ُه لا يصي ُب ُه إلا َّ َما َك َت َب الل ُه َل ُه إلا َّ ك‬
.‫ رواه البخاري‬.‫َل ُه ِم ْث ُل أ ْج ِر الشّ هي ِد‬
Allahovom putu).”
(Buhari)
34. Enes, r.a., prenosi od Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, da je Allah, dželle še’nuhu,
rekao: “Ukoliko Ja nekog od Svojih
robova iskušam oduzimanjem njegovog vida, pa se strpi (i ne rekne
radi toga ništa loše), to ću mu nadoknaditi Džennetom.”
(Buhari)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٣٤
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫سمعت رسولَ الله‬
ُ
‫ إِذَا ا ْب َت َل ْي ُت‬: َ‫ قَال‬- ‫ عز وجل‬- ‫ »إ َّن الله‬:‫يقول‬
«‫الجنَّ َة‬
َ ‫بحبيب َتيه ف ََصب َر َع َّوض ُت ُه ِم ْن ُه َما‬
َ ‫عبدي‬
.‫ رواه البخاري‬،‫يريد عينيه‬
35. ‘Ata ibn Ebi Rebi‘ah, r.a., pripovijeda da mu je Ibn-‘Abbas, r.a., rekao: “Hoćeš li da ti pokažem ženu
koja će ući u Džennet?” A on mu na
to odgovori: “Svakako.” Ibn-‘Abbas
reče:
“Vidiš li onu crnkinju tamo; došla
je Allahovom Poslaniku, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, i rekla:
“Ja ponekad dobijem padavicu (epilepsiju), pa se bojim da se nesvjesno
otkrijem (svoja stidna mjesta) pred
svijetom, pa te molim da uputiš dovu Allahu, dželle še’nuhu, da me
izliječi. On joj na to odgovori: “Ako
hoćeš strpi se na toj bolesti, dobit
َ‫ قَال‬: َ‫ قَال‬،‫باح‬
ٍ ‫ – وعن ع َطاء بن أبي َر‬٣٥
َ ‫ ألاَ ُٔا‬:‫س رضي الل ُه عنهما‬
‫ريك‬
ٍ ‫ابن َعبا‬
ُ ‫لي‬
: َ‫ قَال‬،‫ َب َلى‬:‫الجنَّة؟ َف ُق ْل ُت‬
َ ِ‫ا ْم َرأ ًة ِم ْن أَ ْهل‬
ِ ٔ‫السودا ُء ا‬
‫ صلى الله‬- ‫بي‬
َّ ‫ه ِذ ِه ال َم ْرأ ُة‬
َّ َّ‫تت الن‬
‫ و إِنِّي‬،‫ إنّي أُ ْص َر ُع‬:‫ َفقَا َل ْت‬- ‫عليه وسلم‬
‫ »إ ْن‬: َ‫ قَال‬.‫ فا ْد ُع الله َت َعا َلى لي‬،‫أ َت َكشَّ ُف‬
ِ ‫ش ْئ ِت َص َب‬
‫وت‬
ُ ‫ َو إ ْن ش ْئ ِت َد َع‬،‫الجنَّ ُة‬
َ ‫رت َو َل ِك‬
ِ ِ‫الله َت َعا َلى أَ ْن ُي َعاف‬
،‫ أَ ْص ِب ُر‬:‫يك« َفقَا َل ْت‬
‫ إنِّي أ َت َكشَّ ُف فَاد ُع الله أَ ْن لا‬:‫َفقَا َل ْت‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.‫ َف َد َعا َل َها‬،‫أَ َت َكشَّ ف‬
ćeš Džennet, a ako hoćeš, ja ću dovu
uputiti Allahu, dželle še’nuhu, da
ozdraviš?” “Strpit ću se”, odgovori ona, “samo zamoli Allaha, dželle še’nuhu, da se ne otkrivam prilikom napada”, što Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, i učini.
(Muttefekun ‘alejhi)
36. ‘Abdullah ibn Mes‘ud, r.a., pripovijeda: “Kao da sada gledam Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, kako priča o jednom
od Allahovih poslanika, salavatullahi ‘alejhim, kako ga je njegov narod toliko pretukao da mu je potekla krv niz lice, a on je, brišući krv
sa sebe, samo rekao: “Allahu dragi, Ti oprosti narodu mome, jer oni
zaista ne znaju.”
(Muttefekun ‘alejhi)
ِ
‫ – وعن أبي عبد‬٣٦
ِ‫الرحمان عب ِد الله بن‬
‫ َكأَنِّي أ ْن ُظ ُر‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫مسعو ٍد‬
ِ ‫إِ َلى‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ات الله َو َسلا ُم ُه‬
ُ ‫ َص َلو‬،‫َي ْح ِكي َن ِب ًّيا ِم َن الأَ ْن ِبيا ِء‬
‫ َو ُه َو َي ْم َس ُح ال َّد َم‬،‫ َض َربه َق ْو ُم ُه َفأ ْد َمو ُه‬،‫َع َل ْيه ْم‬
،‫ »اللَّ ُه َّم ا ْغ ِف ْر لِقَومي‬: ُ‫ َيقُول‬،‫َع ْن َو ْج ِه ِه‬
.‫ ُمتَّف ٌَق ع َلي ِه‬.«‫مون‬
َ ‫َف ِٕانَّ ُه ْم لا َي ْع َل‬
37. Ebu-Se‘id i Ebu-Hurejre, r.a., pre- ‫ – وعن أبي سعي ٍد وأبي هرير َة رضي الله‬٣٧
َ
nose da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫ عن الن‬،‫عنهما‬
‘alejhi ve selleme, rekao: “Muslimaَ‫ َولا‬،‫يب ال ُم ْس ِل َم ِم ْن َن َص ٍب‬
ُ ‫ » َما ُي ِص‬: َ‫قَال‬
na (vjernika) ne pogodi nikakva neَ‫ َولا‬،‫ َولاَ أذًى‬،‫ َولاَ َح َز ٍن‬،‫ َولاَ َه ٍّم‬،‫َو َص ٍب‬
daća ili bolest, niti tuga ili žalost, niti bilo kakva nezgoda, čak ni obični
‫ َحتَّى الشَّ و َك ُة ُي َشاك َُها إلا َّ َك َّف َر الل ُه بِ َها‬،‫َغ ٍّم‬
ubod trna, a da mu zbog toga Al.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.« ‫ِم ْن َخ َطايا ُه‬
lah, dželle še’nuhu, ne oprosti dio
.‫ المرض‬:«‫و »ال َو َص ُب‬
njegovih grijeha.”
(Muttefekun ‘alejhi)
39. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Kome Allah, dželle še’nuhu, želi
dobro, stavi ga na kušnju (belaj).”
(Buhari)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أبي هريرة‬٣٩
‫ » َم ْن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ َر ُسولُ الله‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫ُي ِر ِد الل ُه بِ ِه َخ ْي ًرا ُي ِص ْب ِم ْن ُه‬
.‫الصاد وك َْسرها‬
َّ ‫َو َض َب ُطوا » ُي ِص ْب« ب َف ْتح‬
40. Enes, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao: “Neka niko od vas
nipošto ne zaželi smrt zbog nevolje
koja ga je pogodila, a ako već mora,
onda neka kaže: “Allahu moj, održi
me na životu dokle god mi je život
hairniji, a usmrti me kada mi smrt
bude bolja od života.”
(Muttefekun ‘alejhi)
َ‫ قَال‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٤٠
َ‫ »لا‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسولُ الله‬
‫َان‬
ُ ‫وت‬
َ ‫َي َت َمنَّ َي َّن أَ َح ُد ُك ُم ال َم‬
َ ‫ َف ِٕا ْن ك‬،‫لض ٍّر أَ َصا َب ُه‬
‫ اللَّ ُه َّم أَ ْح ِيني َما كَا َن ِت‬:‫ فَل َي ُق ْل‬،‫لاَ ُب َّد فَا ِع ًلا‬
‫ َو َتوفَّ ِني إِذَا كَا َن ِت ال َوفَا ُة َخي ًرا‬،‫الح َيا ُة َخي ًرا لِي‬
َ
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫لي‬
41. Habbab ibn Erett, r.a., pripovijeda: “Mi smo se požalili Allahovom Poslaniku, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, na progone idolopokolonika, a on bijaše u hladu Ka‘be, naslonjen na svoj ogrtač, pa mu rekosmo:
‘Zar nam nećeš tražiti pomoć od Allaha, dželle še’nuhu, zar za nas nećeš učiti dovu?’ On nam na to odgovori: ‘Znajte da je među narodima
prije vas bilo ljudi kojima bi iskopali rupu u zemlji, zatim ga stavili
u nju i donijeli pilu kojom bi prepilili njegovu glavu (odozgo) na dva
dijela, ili bi mu željeznim bodljama
meso i kožu od kostiju odvajali, ali
- ‫رت‬
ِّ َٔ‫ – وعن أبي عبد الله َخ َّباب بنِ الا‬٤١
ِ ‫ شَ َك ْو َنا إِ َلى‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫رسول الله‬
‫ َو ُه َو م َت َو ِّس ٌد ُب ْر َد ًة َل ُه‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬َ‫ أَلاَ َت ْس َت ْن ِص ُر َل َنا ألا‬:‫ ف ُق ْل َنا‬،‫في ظ ِّل ال َك ْع َب ِة‬
‫َان َم ْن َق ْب َل ُك ْم ُي ْؤ َخ ُذ‬
َ ‫ » َق ْد ك‬: َ‫َت ْد ُعو َلنا؟ َفقَال‬
‫ ثُ َّم‬،‫ض َف ُي ْج َع ُل فِ َيها‬
ِ ‫ال َّر ُج ُل َف ُي ْح َف ُر َل ُه في الأر‬
‫وض ُع َع َلى َرأ ِس ِه َف ُي ْج َع ُل‬
َ ‫ُي ْؤ َتى بِال ِم ْن َشا ِر َف ُي‬
ِ ‫ َو ُي ْم َش ُط بأ ْم َش‬، ِ‫نص َفين‬
‫ون‬
َ ‫الحدي ِد َما ُد‬
َ ‫اط‬
‫ َوالل ِه‬،‫ َما َي ُص ُّد ُه ذلِ َك َع ْن ِدي ِن ِه‬،‫َل ْح ِمه َو َع ْظ ِم ِه‬
‫اكب ِم ْن‬
ُ ‫َل ُي ِت َّم َّن الله َه َذا الأَ ْمر َحتَّى َيسي َر ال َّر‬
‫اف إلا َّ الل َه‬
ُ ‫موت لاَ َي َخ‬
َ ‫َص ْن َعا َء إِ َلى َح ْض َر‬
ِ ‫ ولكنكم َت ْس َت‬،‫وال ِّذ ْئب َع َلى َغ َن ِم ِه‬
.«‫ون‬
َ ‫عج ُل‬
sve to ga ne bi natjeralo da ostavi
svoju vjeru. Tako mi Allaha, uistinu
će Allah, dželle še’nuhu, upotpuniti ovu vjeru dotle da će konjanik putovati sam iz San‘a do Hadremevta
(sa kraja do nakraj Arapskog poluotoka), nikog se ne plašeći, osim Allaha, dželle še’nuhu, i od vuka za
svoje stado, međutim, vi to požurujete (nestrpljivi ste).’ ” A po jednom
drugom rivajetu: “On je mirno ležao na svom ogrtaču pod glavom,
pored svega što smo trpili od idolopoklonika.”
.‫رواه البخاري‬
‫ » َو ُه َو ُم َت َو ِّس ٌد ُب ْر َد ًة َو َق ْد َل ِقينا ِم َن‬:‫وفي رواية‬
.«ً‫ال ُمشْ ِر ِك َين ش َّدة‬
43. Enes, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao: “Ako Allah, dželle
še’nuhu, želi Svome robu hajr, onda mu požuri sa njegovim kaznama
na ovome svijetu.
A ako Allah, dželle še’nuhu, želi Svome robu zlo, onda mu odgodi kaznu za njegove grijehe, kako
bi je u potpunosti iskusio na ahiretu.” Zatim je rekao: “Zaista je veličina nagrade prema veličini iskušenja, zato Allah, dželle še’nuhu„ kada zavoli jedan narod, postavi ga na
razne kušnje, pa ko bude zadovoljan time, Allah bit će zadovoljan nji-
َ‫ قَال‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫س‬
ٍ ‫ – وعن أن‬٤٣
‫ »إِذَا أَ َرا َد‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
،‫الخي َر َع َّج َل َل ُه ال ُعقُو َب َة في ال ُّدنْيا‬
َ ‫الله بعب ِد ِه‬
‫َو إِذَا أَ َرا َد الل ُه بِ َعب ِد ِه الشَّ َّر أ ْم َس َك َع ْن ُه َبذ ْن ِب ِه‬
.«‫َحتَّى ُي َوافِ َي بِ ِه يو َم ال ِق َيا َم ِة‬
‫ »إ َّن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ُّ َّ‫َوقالَ الن‬
‫ َو إ َّن الل َه َت َعا َلى‬،‫الج َزا ِء َم َع ِع َظ ِم ال َبلاَ ِء‬
َ ‫ِع َظ َم‬
‫ َف َم ْن َر ِض َي َف َل ُه‬،‫إِذَا أَ َح َّب َق ْو ًما ا ْب َتلاَ ُه ْم‬
‫ رواه‬.«‫السخْ ُط‬
ُّ ‫ َو َم ْن َس ِخ َط َف َل ُه‬،‫ال ِّر َضا‬
.«‫ »حديث حسن‬: َ‫ َوقال‬،‫الترمذي‬
me, a ko se srdi zbog toga, njemu
pripada Allahova srdžba.”
(Tirmizi, hasen, Buhari)
‫‪ – ٤٥‬وعن أبي هرير َة ‪ -‬رضي الله عنه ‪ -‬أ ّن‬
‫رسولَ الله ‪ -‬صلى الله عليه وسلم ‪ -‬قَالَ ‪:‬‬
‫الش ِدي ُد الَّ ِذي‬
‫بالص َر َع ِة‪ ،‬إنَّ َما َ‬
‫س الشَّ ِدي ُد ُّ‬
‫» َل ْي َ‬
‫َي ُ‬
‫ملك َن ْف َس ُه ِع ْن َد ال َغ َض ِب« ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‪.‬‬
‫الصا ِد َو َف ْت ِح ال َّرا ِء وأَ ْص ُل ُه‬
‫الص َر َع ُة«‪َ :‬‬
‫بض ِّم َّ‬
‫» َو ُّ‬
‫اس كَثي ًرا‪.‬‬
‫ِع ْن َد ال َع َر ِب َم ْن َي ْص َر ُع النَّ َ‬
‫‪45. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je‬‬
‫‪Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alej‬‬‫‪hi ve selleme, rekao:‬‬
‫‪“Nije junaštvo u hrvanju (dvobo‬‬‫‪jima), nego junak je onaj koji se strpi‬‬
‫”‪pri svojoj srdžbi.‬‬
‫)‪(Muttefekun ‘alejhi‬‬
46. Sulejman ibn Sured, r.a., pripovijeda: “Sjedio sam s Allahovim Poslanikom, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, a dvojica ljudi su se međusobno svađali. Jedan od njih je bio sav
pocrvenjeo, a vratne žile mu se napele od srdžbe. Allahov Poslanik,
‘alejhi-s-selam, reče: ‘Zaista ja znam
jednu riječ; kada bi je on izgovorio,
otišlo bi od njega ono što ga je snašlo. Kada bi rekao: “Utječem se Allahu od prokletog šejtana”, popustilo bi ga ono što ga je snašlo.’
Prisutni tom čovjeku tada rekoše:
‘Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, ti rekao je da zatražiš
‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن ُس َل ْي َم َان بن ُص َر ٍد‬٤٦
ِ
‫ صلى الله‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ ُك ْن ُت جال ًسا َم َع الن‬: َ‫ قَال‬ِ ‫ َو َر ُج‬- ‫عليه وسلم‬
‫ َوأَ َح ُد ُه َما ق ِد‬،‫لان َي ْس َت َّب ِان‬
‫ َفقَالَ َر ُسول‬،‫ وا ْن َتف ََخ ْت أ ْو َدا ُج ُه‬،‫اح َم َّر َو ْج ُه ُه‬
ْ
‫ »إنِّي لأَ ْع َل ُم‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الل ِه‬
: َ‫ َل ْو قَال‬،ُ‫َك ِل َم ًة َل ْو قَا َل َها َل َذ َه َب َع ْن ُه َما َي ِجد‬
‫ َذ َه َب م ْن ُه َما‬،‫من الشَّ ي َط ِان ال َّر ِجي ِم‬
َ ‫أ ُعوذ بالل ِه‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
َّ َّ‫ إ َّن الن‬:‫ َفقَالُوا َل ُه‬.«ُ‫َي ِجد‬
‫ » َت َع ّو ْذ بالل ِه ِم َن الشَّ ي َط ِان‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫ال َّر ِجي ِم‬
utočište kod Allaha, dželle še’nuhu,
od prokletog šejtana.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
47. Mu‘az ibn Enes, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Ko savlada
svoju srdžbu i onda kada bude u stanju da je ispolji, Allah, dželle še’nuhu,
će ga pozvati na kijametskom danu pred cijelim svijetom da sebi izabere koju god hoće od džennetskih
hurija.”
(Ebu-Davud i Tirmizi, hasen)
:‫ رضي الله عنه‬- ‫س‬
ٍ ‫ – وعن معا ِذ بنِ أَن‬٤٧
‫ » َم ْن‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
َّ َّ‫أ َّن الن‬
‫ َد َعا ُه‬،‫ َو ُه َو قَا ِد ٌر َع َلى أَ ْن ُي ْن ِف َذ ُه‬،‫َك َظ َم َغي ًظا‬
‫الخلائِقِ َيو َم‬
ِ ‫بحا َن ُه َو َت َعالى َع َلى ُرؤُو‬
َ ‫س‬
َ ‫الل ُه ُس‬
‫ال ِقيا َم ِة َحتَّى ُي َخ ِّي َر ُه ِم َن ال ُحو ِر ال ِعينِ َما‬
: َ‫ َوقال‬،‫ رواه أَبو داود والترمذي‬.«‫شَ ا َء‬
.«‫»حديث حسن‬
48. Ebu-Hurejre, r.a., priča da je jedan čovjek došao Allahovom Poslaniku, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme,
i rekao: “Posavjetuj me, preporuči
mi nešto!” Na to mu on reče: “Nemoj se srditi!” Čovjek nekoliko puta
ponovi isto pitanje, i svaki put mu
je ‘alejhis-selam odgovorio:
“Nemoj se srditi.”
(Buhari)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أبي هرير َة‬٤٨
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُج ًلا قَالَ للنبي‬
ِ ٔ‫ا‬
،‫ »لا َتغ َْض ْب« َف َر َّد َد ِمرا ًرا‬: َ‫ قَال‬.‫وصني‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫ »لاَ َتغ َْض ْب‬: َ‫قَال‬
49. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Mu’mina i mu’minku ne prestaju pogađati razne nedaće iskušenja
u njima samima, ili njihovoj djeci i
imetku, sve dok im se ne izbrišu svi
njihovi grijesi, tako da se susretnu
sa Allahom, dželle še’nuhu, bez ijednog grijeha.”
(Tirmizi, hasen, sahih)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أبي هريرة‬٤٩
‫ » َما‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ َر ُسول الله‬
ِ ‫َي َزالُ ال َبلاَ ُء بِال ُم ِؤمنِ َوال ُم ْؤ ِم َن ِة فِي َن‬
‫فس ِه و َو َل ِد ِه‬
‫َو َمالِ ِه َحتَّى َي ْلقَى الل َه َت َعا َلى َو َما َع َلي ِه‬
‫ »حديث‬: َ‫ َوقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫َخ ِطي َئ ٌة‬
.«‫حسن صحيح‬
53. ‘Abdullah ibn Ebi-Evfa, r.a., pri- ‫ – وعن أبي إبراهيم عب ِد الله بن أبي أوفى‬٥٣
povijeda da je Allahov Poslanik, sall‫ صلى الله‬- ‫ أ َّن َر ُسول الله‬:‫رضي الله عنهما‬
Allahu ‘alejhi ve selleme, za vrije‫ض أيا ِم ِه التي َل ِق َي فِ َيها‬
ِ ‫ في ب ْع‬- ‫عليه وسلم‬
me jedne od bitaka, sačekao dok se
‫س قَا َم‬
sunce nagelo ka zapadu, zatim je ustao
ُ ‫ ا ْن َت َظ َر َحتَّى إِذَا ما َل ِت الشَّ ْم‬،‫ال َع ُد َّو‬
i rekao prisutnim: “O ljudi, nemoj‫ لا َت َت َمنَّوا لِقَا َء‬،‫اس‬
َّ‫ » َيا أيُّ َها الن‬: َ‫ َفقَال‬،‫فيه ْم‬
ُ
te priželjkivati sukob s neprijateljem,
ِ‫ َو ْاسأَلُوا الله ال َعاف‬،‫ال َع ُد ِّو‬
َ
ِ
َ
‫م‬
‫ه‬
‫و‬
‫م‬
‫ت‬
‫لقي‬
‫َا‬
‫ذ‬
‫ا‬
‫ف‬
،
‫ة‬
‫ي‬
ٕ
ُ
ُ
ْ
ُ
َ
i od Allaha tražite selamet, a kada
ِ ‫الجنَّ َة َت ْح َت ِظ‬
‫لال‬
ْ ‫ف‬
َ ‫ َوا ْع َل ُموا أ ّن‬،‫َاصب ُروا‬
se sukobite s neprijateljem, onda buِ ‫الس‬
.«‫يوف‬
dite strpljivi, i znajte da je Džennet
ُّ
pod sjenama sablji.” Zatim je dodao: ‫ »اللَّ ُهم‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ثُم قَالَ النَّبي‬
َّ
َّ
ُّ
“Allahu naš, Objavitelju Knjige, Poِ ‫الس َح‬
ِ ‫ُم ْنزِلَ ال ِك َت‬
‫ َو َها ِز َم‬،‫اب‬
‫ َو ُم ْجر َِي‬،‫اب‬
َّ
kretaču oblaka, Pobjedniče svih čeِ ‫الأ ْح َز‬
‫ ُمتَّف ٌَق‬.«‫انص ْر َنا َع َل ْيه ْم‬
ُ ‫ ا ْه ِز ْم ُه ْم َو‬،‫اب‬
ta, porazi ih (naše neprijatelje) i na.‫ وبالله التوفيق‬،‫َع َلي ِه‬
ma pomozi protiv njih.”
(Muttefekun ‘alejhi)
4. Iskrenost (sidk)
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“O vjernici, bojte se Allaha i budite s onima koji su iskreni.” (Et-Tevba,
19)
“... i iskrenim muškarcima i iskrenim ženama....” (El-Ahzab, 35)
“... bolje bi im bilo da su prema
Allahu iskreni.” (Muhammed, 21)
Što se hadisa na ovu temu tiče, evo
nekih:
‫ – باب الصدق‬٤
‫ } َيا أَيُّ َها الَّ ِذ َين آ َم ُنوا اتَّ ُقوا الل َه‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
َ‫ َوقال‬،[١١٩ :‫الصا ِد ِق َين{ ]التوبة‬
َّ ‫َوكُونُوا َم َع‬
ِ ‫الصا ِدق‬
{‫َات‬
َّ ‫الصا ِد ِق َين َو‬
َّ ‫ } َو‬:‫َت َعا َلى‬
‫ } َف َل ْو َص َدقُوا‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٣٥ :‫]الأحزاب‬
.[٢١:‫الل َه َل َك َان َخ ْي ًرا َل ُه ْم{ ]محمد‬
:‫وأما الأحاديث‬
54. Ibn-Mes‘ud, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Iskrenost vodi dobroti, a dobrota vodi u Džennet. Zaista, čovjek
iskreno govori (i radi), sve dok kod
Allaha konačno ne bude upisan “siddikom” (potpuno iskrenim vjernikom). A laž zaista vodi u pokvarenost, a pokvarenost i griješenje vode u Džehennem. Čovjek koji stalno laže, kod Allaha bude upisan teškim lažljivcem.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله‬- ‫ عن ابن مسعود‬:‫ – فالأول‬٥٤
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬- ‫عنه‬
‫ و إ َّن البر‬،‫الصدقَ َي ْه ِدي إِ َلى الب ِّر‬
ِّ ‫ »إ َّن‬: َ‫قَال‬
‫ و إ َّن ال َّر ُج َل َل َيصدُقُ َحتَّى‬،‫الجنَّ ِة‬
َ ‫َيه ِدي إِ َلى‬
‫ َو إِ َّن ال َك ِذ َب َي ْه ِدي‬.‫ُي ْك َت َب ِع ْن َد الل ِه ِصدِّيقًا‬
،ِ‫ َو إِ َّن ال ُف ُجو َر َيه ِدي إِ َلى النَّار‬،ِ‫إِ َلى ال ُف ُجور‬
‫َو إِ َّن ال َّر ُج َل َل َي ْك ِذ ُب َحتَّى ُيك َت َب ِع ْن َد الله‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َك َّذا ًبا‬
55. Hasan, sin h. Alije, ‘alejhis-selamov ِ‫ عن أبي محمد الحسن بن‬:‫ – الثاني‬٥٥
unuk, r.a., pripovijeda: “Od Alla: َ‫ قَال‬،‫علي بن أبي طالب رضي الله عنهما‬
ِّ
hovog Poslanika, sall-Allahu ‘alej‫ صلى الله عليه‬- ‫َح ِف ْظ ُت ِم ْن َر ُسول الله‬
hi ve selleme, zapamtio sam slijeَ ‫ » َد ْع َما َيرِي ُب َك إِ َلى َما لاَ َيرِي ُب‬:‫وسلم‬
deće riječi: “Ostavi sve ono što ti je ‫ك؛ ف ٕا َّن‬
sumnjivo (nisi siguran da li je halal
‫ رواه‬.«‫ َوال َك ِذ َب رِي َب ٌة‬،‫الصدْقَ ُط َمأنِي َن ٌة‬
ِّ
ili haram), a drži se onog što ti nije
.«‫ »حديث صحيح‬: َ‫ َوقال‬،‫الترمذي‬
sumnjivo. Zaista je iskrenost sigur:‫ » َيري ُب َك« ُه َو بفتح الياء وضمها‬:‫قوله‬
nost, a laž je sumnjičavost.”
(Tirmizi, sahih)
ْ ‫ومعناه‬
‫اترك َما َت ُش ُّك في ِحلِّ ِه َوا ْع ِد ْل إِ َلى َما‬
.‫لا َت ُش ُّك فِي ِه‬
56. Od Ebu-Sufjana Sahr b. Harba,
r.a., prenosi se u dugom hadisu priča o Herakliju:
“Herakle upita: ‘Šta vam naređuje’ ” (tj. Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem)?, kaže Ebu-Sufjan
“Govori nam: ‘Obožavajte Allaha,
Jednog Jedinog, druge Mu ravnim
ne smatrajte, a ostavite ono što vam
govore očevi vaši. Naređuje nam namaz, iskrenost, čednost, poštenje i
pažnju prema rodbini.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ عن أبي‬:‫ – الثالث‬٥٦
ِ‫سفيان َصخ ِر بن‬
َ
ٍ
‫ في حديثه الطوي ِل‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫حرب‬
- ‫ َف َماذَا َيأَ ُم ُر ُك ْم‬:‫ قَالَ ِهرق ُل‬،‫في قص ِة ِه َر ْق َل‬
َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ الن‬:‫يعني‬
‫ »ا ْع ُب ُدوا الل َه َوح َد ُه‬: ُ‫ يقول‬:‫ قُ ْل ُت‬:‫سفيان‬
‫أبو‬
َ
،‫ َوا ْت ُر ُكوا َما َيقُولُ آ َبا ُؤ ُك ْم‬،‫لا تُشْ رِك ُوا بِ ِه شَ ي ًئا‬
ِ ‫ وال َعف‬،‫الصد ِْق‬
،‫َاف‬
ِّ ‫ َو‬،‫بالصلا ِة‬
َ ‫و َيأْ ُم ُر َنا‬
.‫الص َل ِة« ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬
ِّ ‫َو‬
57. Ebu-Sabit, ili Ebu-Seid, ili Ebu
el-Velid (razilaze se u njegovom nadimku), Sehl ibn Hunejf, koji bijaše učesnik Bitke na Bedru, prenosi
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, rekao: “Ko iskreno od Allaha traži šehadet (da pogine kao šehid), Allah će mu podariti
stepen šehida, pa makar umro i u
svojoj postelji (a ne na bojnom polju).”
(Muslim)
‫ أبي‬:‫ وقيل‬،‫ عن أبي ثابت‬:‫ – الرابع‬٥٧
‫ سهل ابن ُح َن ْي ٍف‬،‫ أبي الوليد‬:‫ وقيل‬،‫سعيد‬
‫ صلى‬- ‫بي‬
ٌّ ‫َو ُه َو‬
ّ َّ‫ أ َّن الن‬:‫بدري رضي الله عنه‬
‫ » َم ْن َسأَلَ الل َه َت َعا َلى‬: َ‫ قَال‬- ‫الله عليه وسلم‬
‫الشَّ َها َد َة بِ ِصد ٍْق َبلَّ َغ ُه َم َنازِلَ الشُّ َهدَا ِء َو إِ ْن‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ات َع َلى فِ َر ِاش ِه‬
َ ‫َم‬
59. Ebu-Halid Hakib b. Hizam, preِ‫ عن أبي خالد َحكي ِم بن‬:‫ – السادس‬٥٩
nosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫حزا ٍم‬
‘alejhi we sellem, rekao: “Kupac i
ِ ‫ »ال َب ِّي َع ِان‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬‫بالخ َيار َما‬
prodavač imaju slobodu izbora dok
‫ َف ٕا ْن َصدَقا َوب َّي َنا ُبوركَ َل ُه َما في‬،‫َل ْم َي َت َف َّرقَا‬
se ne rastanu, pa ako budu iskreni i
ispolje stvarno stanje (robe), bit će
‫َت بر َك ُة‬
ْ ‫ و إ ْن َك َت َما َوك ََذ َبا ُم ِحق‬،‫بي ِعه َما‬
im bereket u pazaru, a ako zataje i
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َبي ِع ِهما‬
slažu, onda će im nestati bereketa u
onome što su pazarili.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫‪ – ٥‬باب المراقبة‬
‫قَالَ الله َت َعا َلى‪} :‬الَّ ِذي َي َراكَ ِح َين َتقُو ُم‬
‫الس ِ‬
‫اج ِد َين{ ]الشعراء‪-٢١٩ :‬‬
‫َو َت َقلُّ َب َك فِي َّ‬
‫‪َ ،[٢٢٠‬وقالَ َت َعا َلى‪َ } :‬و ُه َو َم َع ُك ْم أَ ْي َن َما‬
‫ُك ْن ُتم{ ]الحديد‪َ ،[٤:‬وقالَ َت َعا َلى‪} :‬إِ َّن الل َه‬
‫ض َولا فِي‬
‫لا َيخْ فَى َع َل ْي ِه شَ ْيءٌ فِي الأَ ْر ِ‬
‫الس َما ِء{ ]آل عمران‪َ ،[٦ :‬وقالَ َت َعا َلى‪} :‬إِ َّن‬
‫َّ‬
‫َربَّ َك َل ِبا ْل ِم ْر َصا ِد{ ]الفجر‪َ ،[١٤ :‬وقالَ‬
‫َت َعا َلى‪َ } :‬ي ْع َل ُم َخائِ َن َة الأَ ْع ُينِ َو َما تُخْ ِفي‬
‫الصدُو ُر{ ]غافر‪َ [١٩ :‬والآيات في ِ‬
‫الباب‬
‫ُّ‬
‫كثيرة معلومة‪.‬‬
‫‪5. Samokontrola‬‬
‫‪Allah, dželle še’nuhu, kaže:‬‬
‫‪“Koji te vidi kada ustaješ (na na‬‬‫‪maz), i tvoje pregibanje među oni‬‬‫‪ma koji čine sedždu.” (Eš-Šu‘ara, 218‬‬‫)‪219‬‬
‫”‪“On je s vama gdje god vi bili.‬‬
‫)‪(El-Hadid, 4‬‬
‫‪“Allahu nije ništa tajna ni na Ze‬‬‫)‪mlji ni na nebu.” (Ali - Imran, 5‬‬
‫‪“Zaista tvoj Gospodar stalno mo‬‬‫)‪tri.” (El-Fedžr, 14‬‬
“On zna poglede koji kriomice u
ono što je zabranjeno gledaju, a i ono
što grudi kriju.” (El-Mu’min = ElGafir, 19)
Još je mnogo drugih ajeta na ovu
temu, a evo i nekoliko hadisa:
60. Omer ibn Hattab, r.a., pripovi‫ عن عمر بن‬:‫ فالأول‬،‫ – وأما الأحاديث‬٦٠
jeda: “Jednog dana sjedili smo kod ‫ بي َنما َنحن‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫الخطاب‬
َْ
ُ ْ
Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alej‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫وس ِع ْن َد َر ُسول الله‬
ٌ ‫ُج ُل‬
hi ve selleme, te se iznenada pojavi
‫ض‬
ِ ‫ إ ْذ َط َل َع َع َلينا َر ُج ٌل شَ دي ُد َبيا‬،‫َات َيو ٍم‬
َ ‫ذ‬jedan čovjek izuzetno bijele odjeće,
jako crne kose, bez ikakvih znakoِ ِّ‫الث‬
‫ لا ُي َرى َع َلي ِه أ َث ُر‬،ِ‫ شَ دي ُد َس َوا ِد الشَّ ْعر‬،‫ياب‬
va putovanja na sebi, a niko od nas
َ ِٕ ‫س ا‬
َ ‫ َحتَّى َج‬،ٌ‫ َولا َي ْع ِرفُ ُه ِمنَّا أ َحد‬،ِ‫الس َفر‬
‫ى‬
‫ل‬
‫ل‬
َّ
َ
ga nije poznavao. Približi se Allaْ ‫ َفأَ ْس َن َد ُر‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
hovom Poslaniku, sall-Allahu ‘alej- ‫ك َب َتي ِه‬
ّ َّ‫الن‬
ِ ‫ضع َك َّفي ِه َع َلى ف‬
hi ve selleme, i sjede pored njega, : َ‫ َوقال‬،‫َخ َذي ِه‬
َ ‫ َو َو‬،‫إِ َلى ُركْب َتي ِه‬
tako što je prislonio svoja koljena uz
‫ َفقَالَ َر ُسول‬،‫ أخْ برني َعنِ الإ سلا ِم‬،ُ‫َيا ُم َح َّمد‬
njegova i svoje ruke stavio na nat‫ أَ ْن‬:‫ »الإ سلا ُم‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
koljenice, a potom reče: ‘O Muhammede, obavijesti me o islamu!’ Allaُ‫َتشْ ه َد أَ ْن لا إل َه إلا َّ الله وأ َّن ُمح َّمدًا رسول‬
hov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
‫ َو َتصو َم‬،َ‫ َوتُؤ تِ َي ال َّزكَاة‬،َ‫الصلاة‬
َّ ‫ وتُقي َم‬،‫الله‬
selleme, reče mu: ‘Islam je da poِ
‫يت إن ْاس َت َط ْع َت إِ َل ْيه‬
َ ‫ َو َت ُح َّج ال َب‬،‫َر َم َض َان‬
‫ َف َع ِج ْب َنا َل ُه َي ْسأَلُ ُه‬.‫ َص َد ْق َت‬: َ‫ قَال‬.«‫َسبي ًلا‬
: َ‫ قَال‬.‫ َفأَخْ بر نِي َعنِ ِٕالاي َم ِان‬: َ‫َو ُي َصدِّق ُه! قَال‬
،‫ َو ُر ُس ِل ِه‬،‫ َو ُك ُتب ِه‬،‫ َو َملائِ َك ِت ِه‬،‫»أ ْن تُ ِؤم َن بالل ِه‬
.«‫ وتُ ْؤ ِم َن بال َق َد ِر َخي ِر ِه َوشَ ِّر ِه‬،‫َوال َي ْو ِم الآ ِخر‬
On tada reče: ‘Istinu si kazao.’ Mi
ِ‫ فأَخْ برني َعن‬: َ‫ قَال‬.‫ َصدقت‬: َ‫قَال‬
smo mu se čudili (veli Omer); pita
،‫ »أَ ْن َت ْع ُب َد الل َه َكأن ََّك َت َرا ُه‬: َ‫ قَال‬.‫الإ ْح َس ِان‬
ga, zatim mu potvrđuje.
ِ‫ َفأَخْ ِبر ن‬: َ‫ قَال‬.« َ‫ف ِٕا ْن َل ْم َت ُك ْن َت َرا ُه ف ٕانَّ ُه َي َراك‬
‫ي‬
Čovjek ponovo reče: ‘Obavijesti
me o imanu!’ ‘alejhis-selam kaza: ‘Iman‫ » َما ال َم ْس ُؤولُ َع ْن َها بأَ ْع َل َم‬: َ‫ قَال‬.‫السا َع ِة‬
َّ ِ‫َعن‬
je da vjeruješ Allaha, Njegove mele.‫ فأخ ِبرني َع ْن أَ َماراتِ َها‬: َ‫ قَال‬.«‫السائِ ِل‬
‫ِم َن‬
َّ
ke, Njegove Knjige, Njegove posla‫ وأ ْن َت َرى ال ُحفَا َة‬،‫ »أ ْن َت ِل َد الأَ َم ُة َربَّ َت َها‬: َ‫قَال‬
nike, Sudnji dan i da vjeruješ da je
ِ ‫ون في ال ُب ْن َي‬
sve određeno, bilo dobro, bilo zlo.’ .«‫ان‬
َ ُ‫ال ُع َرا َة ال َعا َل َة ِر َعا َء الشَّ ا ِء َي َت َطا َول‬
Čovjek opet reče: “Istinu si kazao.’
،‫ » َيا ُع َم ُر‬: َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫لق َف َل ِب ْث ُت َم ِل ًّيا‬
َ ‫ثُ َّم ا ْن َط‬
svjedočiš da nema drugog boga, osim
Allaha, i da je Muhammed Allahov
poslanik, da obavljaš namaz, daješ
zekat, postiš ramazan i da hodočastiš Bejtullah, ako si u mogućnosti.’
Zatim reče: ‘Obavijesti me o ih-
sanu (savršenstvu u vjeri)!’ ‘alejhisselam mu kaza: ‘Ihsan je da robuješ Allahu kao da ga vidiš, jer ako ti
Njega ne vidiš, On tebe, zaista, vidi.’
Zatim reče: ‘Obavijesti me o Kijametskom danu?’ ‘alejhis-selam odgovori: ‘Upitani o tome ne zna ništa
više od onoga koji ga je upitao.’
‘Obavijesti me o njegovim predznacima’, reče čovjek. ‘alejhis-selam
reče: ‘Da robinja rodi sebi gospodaricu, da vidiš gole i bose čobane, čuvare stada kako se nadmeću u gradnji visokih palača.’
Poslije toga je onaj čovjek otišao, a
‫ورسولُ ُه‬
َّ ِ‫أَ َت ْدرِي َمن‬
ُ ‫ الل ُه‬:‫السائِ ُل؟« قُ ْل ُت‬
‫ »ف ِٕانَّ ُه ِج ْبري ُل أَ َتا ُك ْم ُي َعلِّ ُم ُك ْم أَ ْم َر‬: َ‫ قَال‬.‫أ ْع َل ُم‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ِدين ُك ْم‬
:‫ومعنى » َت ِل ُد الأَ َم ُة َربَّ َت َها« أ ْي َس ِّي َد َت َها؛ ومعنا ُه‬
‫الس ِّريَّ ُة بِ ْن ًتا‬
ُّ ‫السراري َحتَّى َت ِل َد الأَ َم ُة‬
َّ ‫أَ ْن َت ْكثُ َر‬
‫الس ِّي ِد َوقي َل‬
َّ ‫الس ِّي ِد في َمع َنى‬
َّ ‫لِ َس ِّي ِد َها وب ْن ُت‬
:‫ وقولُ ُه‬.‫ ال ُف َقرا ُء‬:«‫ َو »ال َعا َل ُة‬.‫َغ ْي ُر ذلِ َك‬
.‫كان ذلِ َك َثلا ًثا‬
َ ‫» َم ِل ًّيا« أَ ْي َز َم ًنا َطوي ًلا َو‬
nakon izvjesnog vremena, Allahov
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, mi reče: ‘O Omere, znaš li ko
je bio onaj čovjek?’ Ja mu odgovorih: ‘Allah i Njegov Poslanik najbolje znaju.’ On mi tada reče: ‘To je bio
Džibril, došao je da vas poduči vašoj vjeri.’ ”
(Muslim)
O značenju Poslanikovih riječi “da
će robinja roditi sebi gospodaricu”
ima više mišljenja.
Jedno od njih je da će se svijet toliko pokvariti da će djeca postupati sa svojim roditeljima, kao što gospodar postupa sa svojim robom.
61. Ebu-Zerr Džundub ibn Džunade i Mu‘az ibn Džebel, r.a., prenose
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, rekao: “Boj se Allaha, dželle še’nuhu, gdje god se nalazio; ukoliko uradiš loše djelo, obavezno iza njega učini dobro koje će
ga izbrisati, i lijepo se ponašaj prema ljudima.”
(Tirmizi, hasen)
‫ عن أبي ذر ُج ْندُب بنِ ُجنا َد َة‬:‫ – الثاني‬٦١
ِ
‫الرحمان معا ِذ بنِ جبلٍ رضي الله‬
‫وأبي عب ِد‬
ِ ‫ عن‬،‫عنهما‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫رسول الله‬
‫ »اتَّقِ الله َح ْيثُ َما ُك ْن َت َوأت ِْبع‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
ٍ‫اس بِ ُخ ُلق‬
َ ‫الس ِّي َئ َة‬
َّ
َ َّ‫ َو َخالِقِ الن‬،‫الح َس َن َة َت ْم ُح َها‬
‫ »حديث‬: َ‫ َوقال‬،‫ رواه الترمذي‬.« ٍ‫َح َسن‬
.«‫حسن‬
62. Ibn-‘Abbas, r.a., pripovijeda da
je jednoga dana sjedio iza Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, i da mu je rekao: “Mladiću,
ja ću te poučiti nekoliko veoma bitnih riječi: pazi na Allaha, i On će na
tebe paziti, pazi na Allaha, pa ćeš
Ga naći uvijek u svojoj blizini (kako te pomaže). Ako budeš od koga nešto tražio, traži samo od Allaha, a ako tražiš pomoć, onda je samo od Allaha traži. Znaj da, kada
bi se cijeli svijet sakupio da ti koristi nečim, neće ti koristiti nimalo
više nego što ti je Allah već propisao i odredio, a isto tako kada bi se
‫س رضي الله‬
ٍ ‫ عن ابنِ عبا‬:‫ – الثالث‬٦٢
‫ صلى الله‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ كنت خلف الن‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
‫ إنِّي‬،‫ » َيا ُغلا ُم‬: َ‫ َفقَال‬،‫ يو ًما‬- ‫عليه وسلم‬
ٍ ‫أعلّ ُم َك َك ِل َم‬
،‫احف َِظ الل َه َي ْح َف ْظ َك‬
ْ :‫ات‬
‫ إِذَا َسأ ْل َت ف َْاسأَ ِل‬،‫احف َِظ الل َه َت ِج ْد ُه تُ َجا َه َك‬
ْ
‫ أَ َّن‬:‫ َوا ْع َل ْم‬،‫ و إِذَا ْاس َت َع ْن َت ف َْاس َت ِع ْن بِالل ِه‬،‫الل َه‬
‫اج َت َم َع ْت َع َلى أَ ْن َي ْن َف ُعوكَ بِ َشي ٍء َل ْم‬
ْ ‫الأُ َّم َة َل ْو‬
‫ َو إِن‬،‫َي ْن َف ُعوكَ إلا َّ بِ َشي ٍء َق ْد َك َتب ُه الل ُه َل َك‬
َّ ‫اج َت َم ُعوا َع َلى أَ ْن َي ُض ُّروكَ بِ َشي ٍء َل ْم َي ُض ُّروكَ إلا‬
‫ ُرفِ َع ِت الأَ ْقلاَ ُم‬،‫بِ َشي ٍء َق ْد َك َت َب ُه الل ُه َع َل ْي َك‬
: َ‫ َوقال‬،‫ رواه الترمذي‬.« ‫حف‬
ُّ ‫َو َج َّف ِت‬
ُ ‫الص‬
.«‫»حديث حسن صحيح‬
sakupili da ti nečim naude, ne bi ti
naudili ništa više nego što ti je Allah već bio propisao i odredio; pera
(za pisanje odredbi) podignuta su,
a tinta se osušila (određeno se više
ne mijenja).”
(Tirmizi, hasen, sahih)
A po rivajetu drugih: “Pazi na Allaha, naći ćeš Ga uvijek uz sebe (na
pomoći), ne zaboravi na Allaha u
bogatstvu, On te neće zaboraviti u
siromaštvu, i znaj da, što god te mimoiđe, nije ni moglo da te zadesi
(bilo od dobra ili zla), a što god te
zadesi, nikako te nije ni moglo mimoići, i znaj da je uspjeh sa sabu-
‫»احف َِظ الله َت ِج ْد ُه‬
ْ :‫وفي رواية غي ِر الترمذي‬
َ ‫ َتع َّر ْف إِ َلى الل ِه في ال َّر َخا ِء َي ْعر‬،‫أَ َما َم َك‬
‫ِفك في‬
‫ أ َّن َما أَخْ َطأكَ َل ْم َي ُك ْن‬:‫ َوا ْع َل ْم‬،‫الشِّ َّد ِة‬
َ ‫لِ ُي ِص‬
،‫ َو َما أَ َصا َب َك َل ْم َي ُك ْن لِ ُيخْ ِط َئ َك‬،‫يبك‬
‫ َوأَ َّن ال َف َر َج َم َع‬،ِ‫الص ْبر‬
َّ ‫ أ َّن النَّ ْص َر َم َع‬:‫َوا ْع َل ْم‬
.«‫ َوأَ َّن َم َع ال ُع ْس ِر ُي ْس ًرا‬،‫ال َك ْر ِب‬
rom, da je olakšanje poslije tegobe,
i da je s teškoćom i olakšica.”
63. Prenosi se da je Enes, r.a., rekao: “Vi, zaista, radite poslove koji su u vašim očima (po vašem mišljenju) manji od dlake, a mi smo
ih u vrijeme Allahovog Poslanika,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, smatrali upropašćujućim (velikim) grijesima.”
(Buhari)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫س‬
ٍ ‫ عن أن‬:‫ – الرابع‬٦٣
‫ون أ ْع َما ًلا هي أ َدقُّ في‬
َ ‫ إِنَّ ُك ْم َلتع َم ُل‬: َ‫قَال‬
‫ ُكنَّا َن ُع ُّد َها َع َلى َع ْه ِد‬،ِ‫أع ُي ِن ُك ْم ِم َن الشَّ ْعر‬
‫ ِم َن‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
ِ ِ‫ال ُمو ب‬
.‫ رواه البخاري‬.‫قات‬
.‫ات‬
ُ ‫ ال ُمه ِل َك‬:«‫وبقات‬
ُ ‫ »ال ُم‬: َ‫َوقال‬
64. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Zaista, Uzvišeni Allah ni u čemu
ne trpi drugoga. Ovo se ogleda u
onome što čovjek radi od zabranjenih (haram) stvari.” (Jer tada čovjek
upoređuje želju Allahovih stvorenja
sa željom Allaha, a ta uporedba nije
dozvoljena.)
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله‬- ‫ عن أبي هرير َة‬:‫ – الخامس‬٦٤
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬- ‫عنه‬
،‫ َو َغي َر ُة الله َت َعا َلى‬،‫ »إ َّن الله َت َعا َلى َي َغا ُر‬: َ‫قَال‬
.‫أَ ْن َيأتِ َي ال َم ْر ُء َما َح َّر َم الله َع َلي ِه « متفق َع َلي ِه‬
.‫ َوأَ ْص ُل َها الأَ َن َف ُة‬،‫بفتح الغين‬
ِ :«ُ‫و »ال َغ ْيرة‬
65. Ebu-Hurejre, r.a., priča da je čuo
‫ رضي الله‬- ‫ عن أبي هرير َة‬:‫ – السادس‬٦٥
Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejِ ‫ أنَّه َس‬:‫عنه‬
‫وسلم‬
‫عليه‬
‫الله‬
‫صلى‬
‫بي‬
‫ن‬
‫ال‬
‫ع‬
‫م‬
َّ
َ
َّ
hi ve selleme, kada je rekao: “Allah, dželle še’nuhu, htio je da iskuša ،‫ص‬
َ ‫ أ ْب َر‬:‫ »إ َّن َثلا َث ًة ِم ْن َبني إِ ْس َرائِي َل‬: ُ‫ يقُول‬trojicu ljudi od Benu-Israila (Izrael‫ أَ َرا َد الل ُه أَ ْن َي ْب َتل َي ُه ْم َف َب َع َث‬،‫ َوأَ ْع َمى‬،‫َوأَ ْق َر َع‬
ćana); jedan je bio gubavac, drugi
‫ أَ ُّي شَ ي ٍء‬: َ‫ َفقَال‬،‫ص‬
َ ‫ َفأَ َتى الأَ ْب َر‬،‫إِل ْيه ْم َم َل ًكا‬
bez kose, a treći slijep, pa im je poslao jednog meleka. Melek je došao ،‫ح َس ٌن‬
َ ‫ َو ِجل ٌد‬،‫ َل ْو ٌن َح َس ٌن‬: َ‫أَ َح ُّب إ َل ْي َك؟ قَال‬
gubavcu i upitao ga: ‘Šta bi ti naj‫اس؛‬
َّ‫هب َعنِّي الَّ ِذي َق ْد َق ِذ َر نِي الن‬
ُ ‫َو َي ْذ‬
ُ
više želio?’ ‘Najviše bih želio imati
َ ‫َف َم َس َح ُه ف ََذ َه َب َع ْن ُه ق ََذ ُر ُه َوأُ ْع ِط َي َلو ًنا‬
lijepu boju kože, i da se oslobodim .‫حس ًنا‬
ِٕ : َ‫ليك؟ قَال‬
ovog zbog čega se svijet zgražava - ‫الاب ُل‬
َ ِٕ‫ َفأ ُّي ال َم ِال أَ َح ُّب ا‬: َ‫َفقَال‬
na mene’, odgovori on. Melek preِ ُٔ‫ َفا‬- ‫شك ال َّراوي‬
ً ‫عط َي َنا َق‬
َّ ‫ ال َب َق ُر‬: َ‫أَ ْو قال‬
‫ة‬
đe rukom preko njegova tijela, te sa
.‫ َباركَ الله َل َك فِ َيها‬: َ‫ َفقَال‬،‫ُع َش َرا َء‬
njega sva guba spade, i dobi lijepu
boju kože. Zatim ga melek upita:
‫ أَ ُّي شَ ي ٍء أَ َحب إ َل ْي َك؟‬: َ‫ َفقَال‬،‫َفأَ َتى الأَ ْق َر َع‬
ُّ
‘Kakav ti je imetak najdraži?’ ‘Deve ili krave’ (prenosilac se ne sjeća
tačno), reče on.
Allah mu tada dade jednu lijepu
devu, koja je u stomaku nosila mladunče, a melek mu reče:
‘Allah ti dao berićeta u njoj!’
Zatim je melek došao onome bez
kose i upitao ga: ‘Šta bi ti najviše
volio?’ ‘Lijepu kosu, i da se oslobodim ovog zbog čega se svijet zgraža na mene’, odgovorio je on. Melek ga pomilova po glavi, te mu bolest prođe i dobi lijepu kosu. Melek
ga upita: ‘Kakav bi imetak najviše
volio?’ ‘Krave’, odgovori on. Allah
‫ َو َي ْذ َه ُب َعنِّي َه َذا الَّ ِذي‬،‫ شَ ْع ٌر َح َس ٌن‬: َ‫قَال‬
‫هب َع ْن ُه وأُ ْع ِط َي‬
َ ‫اس؛ َف َم َس َح ُه ف ََذ‬
ُ َّ‫َق ِذ َرني الن‬
‫ َفأَ ُّي ال َم ِال أَ َح ُّب إِل ْي َك؟‬: َ‫ قال‬.‫شَ ع ًرا َح َس ًنا‬
َ‫ َبا َرك‬: َ‫ َوقال‬،‫ َفأُ ْع ِط َي َب َق َر ًة َحا ِم ًلا‬،‫ ال َب َق ُر‬: َ‫قَال‬
.‫الله َل َك فِ َيها‬
‫ أَ ُّي شَ ي ٍء أَ َح ُّب إِ َل ْي َك؟‬: َ‫ َفقَال‬،‫َفأَ َتى الأَ ْع َمى‬
‫اس؛‬
َ َّ‫ أَ ْن َي ُر َّد الل ُه إِ َل َّي َب َصرِي َفأُ ْب ِص ُر الن‬: َ‫قَال‬
‫ َفأَ ُّي ال َم ِال‬: َ‫ قَال‬.‫َف َم َس َح ُه َف َر َّد الل ُه إِ َل ْي ِه َب َصر ُه‬
‫ َفأُ ْع ِط َي‬،‫ ال َغ َن ُم‬: َ‫أَ َح ُّب إِل ْي َك؟ قَال‬
َ ِ‫َكان ل‬
َ ‫ َفأَ ْن َت َج‬،‫شَ ا ًة والدًا‬
‫هذا‬
َ ‫ ف‬،‫هذ ِان َو َولَّ َد َه َذا‬
َ ِ‫ َو ل‬، ِ‫َوا ٍد ِم َن ِٕالابل‬
‫ َو لِ َه َذا‬،ِ‫هذا َوا ٍد ِم َن ال َب َقر‬
mu tada dade jednu lijepu steonu
kravu, a melek mu reče: ‘Allah ti
dao berićeta u njoj!’
Zatim melek dođe slijepcu i reče
mu: ‘Šta bi ti najviše želio imati?’
‘Da mi Allah vrati moj vid, kako bih
ljude mogao gledati’, odgovori on.
Melek ga pomilova po očima i Allah mu vrati vid. Zatim ga upita:
‘Kakav bi imetak najviše volio?’ ‘Ovce’, odgovori on. Allah mu dade jednu ovcu.U sve trojice se mal plodio
i množio, pa je bivši gubavac imao
punu dolinu deva, bivši ćelavac punu dolinu krava, a bivši slijepac punu dolinu ovaca.
.‫َوا ٍد ِم َن ال َغ َن ِم‬
: َ‫ َفقَال‬،‫ص في ُصو َر تِ ِه َو َهي َئ ِت ِه‬
َ ‫ثُ َّم إنَّ ُه أَ َتى الأَ ْب َر‬
ِ ‫َرج ٌل‬
ِ ‫كين َق ِد ان َق َط َع ْت بِي‬
‫الح َبالُ في‬
‫س‬
‫م‬
ْ
ٌ
َ
،‫َسفَري فَلا َبلا َغ لِ َي ال َيو َم إلا َّ بالل ِه ثُ َّم بِ َك‬
ِ ‫ و‬،‫الح َس َن‬
‫الج ْل َد‬
َ َّ‫أَ ْسأَلُ َك بِالَّذي أَ ْع َطاكَ الل‬
َ ‫ون‬
،‫ َب ِعي ًرا أَ َت َبلَّ ُغ بِ ِه في َسفَري‬، َ‫ َوال َمال‬،‫الح َس َن‬
َ
،‫ كأنِّي أَ ْع ِرف َُك‬: َ‫ َفقَال‬.ٌ‫ ال ُحقُوقُ ك ِثيرة‬: َ‫َفقَال‬
َ‫اس فقي ًرا فأ ْع َطاك‬
َ ‫أَ َل ْم َت ُك ْن أَ ْب َر‬
ُ َّ‫ص َي ْق َذ ُركَ الن‬
‫ إِنَّ َما َو ِر ْث ُت َه َذا المالَ كَابِ ًرا َع ْن‬: َ‫الل ُه!؟ َفقَال‬
‫ إ ْن ُك ْن َت كَا ِذ ًبا ف ََص َّي َركَ الل ُه إِ َلى‬: َ‫ َفقَال‬،ٍ‫كَابِر‬
.‫َما ُك ْن َت‬
‫ َفقَالَ َل ُه ِم ْث َل‬،‫َوأَ َتى الأَ ْق َر َع في ُصو َر تِ ِه َو َه ْي َئ ِت ِه‬
Zatim melek dođe gubavcu u njegovom prijašnjem liku i obliku te mu
reče: ‘Ja sam čovjek bijednik, i jedino mi ti, poslije Allaha, možeš pomoći, zato te molim, tako ti Onoga Koji ti je dao tako lijepu boju kože i Koji ti je dao tolike deve, da mi
dadneš jednu devu, kako bih mogao nastaviti put.’ On mu na to reče: ‘Ja imam mnogo obaveza.’ Melek mu reče: ‘Kao da te ja odnekud
znam, da ti nisi bio onaj gubavac što
se svijet zgražavao na njegov izgled
i bijedu, pa ti je Allah podario (zdravlje i bogatstvo)?!’ On mu tada odgovori: ‘Naprotiv, ja sam ovo nasli-
: َ‫ َفقَال‬،‫ َو َر َّد َع َلي ِه ِم ْث َل َما َر َّد َه َذا‬،‫َما قَالَ لِ َهذا‬
.‫إ ْن ُك ْن َت كَا ِذ ًبا ف ََص َّي َركَ الل ُه إِ َلى َما ُك ْن َت‬
‫ َر ُج ٌل‬: َ‫ َفقَال‬،‫َوأَ َتى الأَ ْع َمى في ُصو َر تِ ِه َو َه ْي َئ ِت ِه‬
ِ
ِ ‫عت بِي‬
َ
َ
‫الح َبالُ في‬
‫ط‬
‫ق‬
‫ن‬
‫ا‬
‫س‬
‫ابن‬
‫و‬
‫كين‬
‫س‬
‫م‬
ْ
ٍ‫بيل‬
ْ
ْ
ٌ
َ
ُ
َ
،‫ فَلا َبلاَ َغ لِ َي ال َيو َم إلا َّ بِالل ِه ثُ َّم بِ َك‬،‫َس َفرِي‬
‫أَسأَلُ َك بالَّ ِذي َر َّد َع َل ْي َك َب َصركَ شَ ا ًة أَ َت َبلَّ ُغ بِ َها‬
‫ َق ْد ُك ْن ُت أع َمى َف َر َّد الل ُه‬: َ‫في َسفري؟ َفقَال‬
،‫ ف َُخ ْذ َما ِش ْئ َت َو َد ْع َما ِش ْئ َت‬،‫إِ َل َّي َب َصرِي‬
‫ عز‬- ‫َف َوالل ِه ما أ ْج َهدُكَ ال َيو َم بِ َشي ٍء أ َخ ْذ َت ُه لل ِه‬
.‫ أَ ْم ِس ْك ما َل َك فِ ٕانَّ َما ا ْب ُت ِلي ُت ْم‬: َ‫ َفقَال‬.‫وجل‬
‫ َو َس ِخ َط َع َلى‬،‫َف َق ْد رضي الله عنك‬
ِ ‫َص‬
َ ‫اح َب‬
.‫يك« ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬
jedio od svojih predaka.’ Melek mu
tada reče: ‘Ako si mi slagao, neka te
Allah povrati u ono stanje u kojem
si bio.’
Zatim je melek došao ćelavcu u
njegovom prijašnjem liku i obliku,
i rekao kao što rekao je gubavcu, a
ovaj mu uzvratio kao i prvi. Melek mu reče: ‘Ako si mi slagao, neka
te Allah vrati u ono stanje u kom si
bio.’
Potom je došao slijepcu u njegovom prijašnjem liku i obliku, i rekao mu: ‘Ja sam siromašan čovjek
i na putu sam. Meni danas ne može niko poslije Allaha pomoći do ti,
‫و »النَّاق ُة ال ُع َش َرا ُء« بضم العين وفتح الشين‬
ِ ‫ هي‬:‫وبالمد‬
:‫ قوله‬.‫الحامل‬
‫ تولَّى‬:‫ »فَن َت َج« معناه‬:‫»أ ْن َت َج« وفي رواية‬
:‫ وقوله‬.‫ والناتج لِلناق ِة كالقابِل ِة للمرأ ِة‬،‫نِتاجها‬
‫ أي تولى‬:‫» َولَّ َد َه َذا« ُه َو بتشديد اللام‬
،‫ فالمولّد‬،‫ َو ُه َو بمعنى أنتج في الناقة‬،‫ولادتها‬
‫ والقابلة بمعنى؛ لكن َه َذا لِلحيوان‬،‫والناتج‬
ِ ‫ »ا ْن َق َط َع ْت بي‬:‫ وقوله‬.‫وذاك لِغير ِه‬
« ُ‫الح َبال‬
‫ أي‬:‫ُه َو بالحا ِء المهمل ِة والبا ِء الموحدة‬
‫ لا‬:‫ »لا أ ْج َهدُكَ « معناه‬:‫ وقوله‬.‫الأسباب‬
‫أشق عليك في رد شيء تأخذه أَ ْو تطلبه من‬
« َ‫ »لا أح َمدُك‬:‫ وفي رواية البخاري‬.‫مالي‬
‫ لا أحمدك‬:‫بالحا ِء المهملة والمي ِم ومعناه‬
pa te molim Onim Koji ti je podario
tvoj vid da mi daš jednu ovcu, kako bih se njom pomogao na svome
putu.’
On mu odgovori: ‘I ja sam bio slijep, pa mi je Allah, dželle še’nuhu,
povratio vid; uzmi koliko hoćeš, a
ostavi koliko hoćeš. Tako mi Allaha, ništa ti neću danas zabraniti da
uzmeš, radi Moćnog i Velikog Allaha.’ Melek mu tada reče: ‘Zadrži
sav svoj imetak, vi ste bili samo iskušani. Allah je zadovoljan tobom,
a rasrdio se na tvoja dva druga.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
U Buhariji, umjesto riječi: “Neću
‫س َع َلى‬
َ ‫ َل ْي‬:‫ كما قالوا‬،‫بترك شيء تحتاج إِ َل ْيه‬
ِ ‫ أي َع َلى فو‬:‫طول الحياة ندم‬
ِ
.‫ات طولِها‬
te spriječiti da danas uzmeš što god
hoćeš, u ime Velikog Allaha”, stoji: “Neću ti zahvaliti ako išta ostaviš
što ti treba!”
66. Šeddad ibn Evs, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Pametan je
onaj koji strogo vodi računa o svojim postupcima, i radi za život poslije smrti, a slabić je onaj koji slijedi
svoje strasti i bezrazložno se nada i
pouzdava u Allaha.”
(Tirmizi, hasen)
‫ عن أبي يعلى شداد بن أوس‬:‫ – السابع‬٦٦
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬- ‫ رضي الله عنه‬‫ َو َع ِم َل‬،‫س َم ْن َد َان َن ْف َس ُه‬
ُ ‫ »ال َك ِّي‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
ِ ‫لِ َما بع َد ال َم‬
ِ ‫ وال َع‬،‫وت‬
‫اج ُز َم ْن أ ْت َب َع َن ْف َس ُه َهوا َها‬
: َ‫ َوقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫َو َتمنَّى َع َلى الل ِه‬
.«‫»حديث حسن‬
‫ معنى » َد َان‬:‫قَالَ الترمذي وغيره من العلماء‬
.‫ حاسبها‬:«‫َن ْف َس ُه‬
67. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Od ljepote islama - vjere jednog
čovjeka jeste da se kloni onoga što
ga se ne tiče.”
(Tirmizi, hasen)
‫ رضي الله عنه‬- ‫ عن أبي هريرة‬:‫ – الثامن‬٦٧
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬ِ :‫وسلم‬
َ‫»م ْن ُح ْسنِ إ ْسلا ِم ال َم ْر ِء َت ْر ُك ُه َما لا‬
.‫ حديث حسن رواه الترمذي وغي ُره‬.«‫َي ْع ِني ِه‬
‫‪ – ٦‬باب في التقوى‬
‫قَالَ الله َت َعا َلى‪َ } :‬يا أَيُّ َها الَّ ِذ َين آ َم ُنوا اتَّ ُقوا الل َه‬
‫َح َّق تُقَاتِ ِه{ ]آل عمران‪َ ،[١٠٢ :‬وقالَ‬
‫َت َعا َلى‪} :‬فَاتَّ ُقوا الله َما ْاس َت َط ْع ُت ْم{ ]التغابن‪:‬‬
‫‪ .[١٦‬وهذه الآية مبينة للمراد ِم َن الأُولى‪.‬‬
‫َوقالَ َت َعا َلى‪َ } :‬يا أَيُّ َها الَّ ِذ َين آ َم ُنوا اتَّ ُقوا الل َه‬
‫َوقُولُوا َق ْو ًلا َس ِديدًا{ ]الأحزاب‪،[٧٠ :‬‬
‫َوالآيات في الأمر بالتقوى كثير ٌة معلوم ٌة‪َ ،‬وقالَ‬
‫َت َعا َلى‪َ } :‬و َم ْن َيتَّقِ الل َه َي ْج َع ْل َل ُه َمخْ َر ًجا‬
‫َو َي ْر ُز ْق ُه ِم ْن َح ْي ُث لاَ َي ْح َت ِس ُب{ ]الطلاق‪-٢ :‬‬
‫‪6. Takvaluk (bogoboja‬‬‫)‪znost‬‬
‫‪Allah, dželle še’nuhu, kaže:‬‬
‫‪“O vjernici! Bojte se Allaha istin‬‬‫‪skom bogobojaznošću.” (Ali-Imran,‬‬
‫)‪102‬‬
‫‪“Allaha se bojte koliko god može‬‬‫)‪te.” (Et-Tegabun, 16‬‬
‫‪“O vjernici, bojte se Allaha i go‬‬‫)‪vorite samo istinu.” (El-Ahzab, 70‬‬
‫‪“Onome koji se Allaha boji, On će‬‬
‫‪izlaz naći i opskrbit će ga odakle se‬‬
i ne nada.” (Et-Talak, 2-3)
“Ako se budete Allaha bojali, On
će vam sposobnost darovati, pa ćete istinu od neistine moći rastaviti,
i preko ružnih postupaka vaših će
preći i oprostiti vam. A Allahova
dobrota je neizmjerna.” (El-Enfal, 29)
Ovo su samo neki od mnogih ajeta koji upućuju na bogobojaznosti.
Što se hadisa tiče, evo nekih:
‫ }إِ ْن َتتَّ ُقوا الل َه َي ْج َع ْل َل ُك ْم‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٣
‫فُ ْرقَا ًنا َو ُي َك ِّف ْر َع ْن ُك ْم َس ِّي َئاتِ ُك ْم َو َي ْغ ِف ْر َل ُك ْم َوالل ُه‬
‫[ والآيات‬٢٩:‫ذُو ا ْلف َْضلِ ا ْل َع ِظي ِم{ ]الأنفال‬
ِ ‫في‬
.‫الباب كثير ٌة معلوم ٌة‬
:‫وأما الأحاديث‬
69. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da su
‫ رضي الله‬- ‫ عن أبي هرير َة‬:‫ – فالأول‬٦٩
upitali Allahovog Poslanika, sall-Allahu
ِ : َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
ٔ
َ‫رسول‬
‫م‬
‫كر‬
‫ا‬
‫ن‬
‫م‬
،‫الله‬
‫ا‬
‫ي‬
:
‫ل‬
‫ي‬
‫ق‬
ُ
َ
َ
َ
ْ
‘alejhi ve selleme,: “Ko je najčasniji
‫س عن‬
čovjek?” ‘alejhis-selam reče: “Najَ ‫ َل ْي‬:‫ فقالوا‬.« ‫ »أَ ْتقَا ُه ْم‬: َ‫النَّاس؟ قَال‬
časniji je onaj ko je najbogobojazni‫ابن‬
ُ ‫وس ُف َن ِب ُّي الل ِه‬
ُ ‫ » َف ُي‬: َ‫ قَال‬،‫َه َذا نسألُ َك‬
ji.” Prisutni rekoše: “Nismo te o to:‫بي الل ِه ابنِ خليلِ الل ِه« قالوا‬
‫َن ِب ِّي الل ِه ابنِ َن‬
ِّ
me pitali!” ‘alejhis-selam reče: “Onِ ‫ » َف َع ْن َم َعا ِد‬: َ‫ قَال‬،‫س عن َه َذا نسألُ َك‬
‫ن‬
َ ‫َل ْي‬
da (najčasniji čovjek je) Jusuf, sin Al‫الجا ِهل َّي ِة‬
َ ‫ال َع َر ِب َت ْسأَلوني؟ ِخ َيا ُر ُه ْم في‬
lahovog poslanika, koji je isto tako
sin Allahovog poslanika, koji je sin .‫َق َع َلي ِه‬
ٌ ‫ ُمتَّف‬.«‫ِخ َيا ُر ُه ْم في ِٕالا ْسلا ِم إِذَا ف ُق ُهوا‬
Allahovog prijatelja (halila).” Prisutِ
‫القاف َع َلى المشهو ِر‬
‫و » َف ُق ُهوا« بِضم‬
ni ponovo rekoše: “Nismo te o to.‫ أ ْي َع ِل ُموا أ ْح َكا َم الشَّ ْر ِع‬:‫َو ُح ِك َي ك َْس ُرها‬
me pitali.” On tada reče:
“Onda me pitate o porijeklu Arapa i njihovim rodovima. Oni koji su
bili najbolji od njih u džahilijetu, oni
su najbolji i u islamu, samo ako se
poduče vjerskim propisima.”
(Muttefekun ‘alejhi)
70. Ebu-Se‘id el-Hudri, r.a., prenosi
- ‫ عن أبي سعيد الخدري‬:‫ – الثَّاني‬٧٠
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬- ‫رضي الله عنه‬
‘alejhi ve selleme, rekao: “Zaista je
‫ و إ َّن‬،ٌ‫ »إ َّن ال ُّد ْن َيا ُح ْل َو ٌة َخ ِضرة‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
ovaj svijet sladak i privlačan, i zaista
vas je Allah postavio namjesnicima
،‫ون‬
َ ‫َيف َت ْع َم ُل‬
َ ‫الل َه ُم ْس َتخْ ِل ُف ُك ْم فِ َيها َف َي ْن ُظ َر ك‬
na njemu, samo da bi vidio kako će‫فَاتَّ ُقوا ال ُّد ْن َيا َواتَّ ُقوا النِّ َسا َء؛ ف ٕا َّن أَ َّولَ فِ ْت َن ِة َب ِني‬
te postupati. Zato se bojte dunjalu.‫ رواه مسلم‬.«‫إسرائي َل كَا َن ْت في النِّ َسا ِء‬
ka i bojte se žena, jer je prvi nered
(fitneluk) među Izraelićanima bio zbog
žene.”
(Muslim)
71. Ibn-Mes‘ud, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, imao običaj često učiti
slijedeću dovu: “Allahu dragi, ja Te
molim da mi podariš pravu uputu,
istinsku bogobojaznost, pravu čednost i neovisnost od tvojih robova!”
(Muslim)
‫ رضي الله‬- ‫ عن ابن مسعو ٍد‬:‫ – الثالث‬٧١
‫َان‬
َ ‫ ك‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ أ َّن الن‬:‫عنه‬
،‫ َوالتُّقَى‬،‫ »اللَّ ُه َّم إنِّي أَسألُ َك ال ُهدَى‬:‫يقول‬
.‫ رواه مسلم‬.« ‫ َوال ِغ َنى‬،‫َاف‬
َ ‫َوال َعف‬
72. Adijj ibn Hatim et-Tai, r.a., pre- ‫م‬
ٍ ‫ عن أبي‬:‫ – الرابع‬٧٢
ٍ ‫طريف ع ِد ِّي بن حات‬
nosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‫سمعت‬
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫الطائي‬
ُ
ِّ
‘alejhi ve selleme, rekao: “Ko se za:‫ يقول‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسولَ الله‬
kune da će nešto uraditi, zatim poslije uvidi nešto što je bogobojaznije ‫ف َع َلى َي ِمينٍ ثُ َّم َرأَى أ ْتقَى لل ِه ِم ْن َها‬
َ ‫» َم ْن َح َل‬
(ispravnije od toga), neka uradi ono
ْٔ‫فَل َيا‬
ِ
ْ
.‫مسلم‬
‫اه‬
‫و‬
‫ر‬
.«‫ى‬
‫و‬
‫ق‬
‫ت‬
‫ال‬
‫ت‬
َّ
َ
što je bogobojaznije.”
(Muslim)
73. Ebu-Umame el-Bahili, r.a., pripovijeda da je čuo Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme,
kako je za vrijeme hutbe (vaza), na
Oprosnom hadžu, rekao: “Bojte se
Allaha, klanjajte pet dnevnih namaza, postite mjesec dana, dajite zekat
na svoj imetak, pokoravajte se vašim zapovjednicima, pa ćete ući u
Džennet vašeg Gospodara.”
(Tirmizi, hasen, sahih)
ِ‫َي بن‬
ّ ‫ عن أبي أُ َما َم َة ُصد‬:‫ – الخامس‬٧٣
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫عجلان البا ِه ِل ِّي‬
َ
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫عت رسولَ الله‬
ُ ‫َس ِم‬
‫ »اتَّ ُقوا الل َه‬: َ‫ َفقَال‬،‫َيخْ ُط ُب في حج ِة الودا ِع‬
‫ َوأَ ُّدوا‬،‫ َو ُصو ُموا شَ ْه َر ُك ْم‬،‫َو َصلُّوا َخ ْم َس ُك ْم‬
‫ َوأَ ِطي ُعوا أُ َم َرا َء ُك ْم َتد ُْخ ُلوا َجنَّ َة‬،‫َزكَا َة أَ ْم َوالِ ُك ْم‬
ِ ‫ في آخر‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫َربِّ ُك ْم‬
‫كتاب‬
.«‫ »حديث حسن صحيح‬: َ‫ َوقال‬،‫الصلا ِة‬
7. Čvrsto uvjerenje (jekin) i pouzdanje (tevekkul)
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“A kada su vjernici saveznike ugledali, rekli su: ‘Ovo je ono što su nam
Allah i Poslanik Njegov obećali; i Allah i Poslanik Njegov su istinu govorili!’ - i to im je samo učvrstilo vjerovanje i predanost.” (El-Ahzab, 22)
“One, kojima je, kad su ljudi rekli:
‘Neprijatelji se okupljaju zbog vas,
‫ – باب في اليقين والتوكل‬٧
‫ون‬
َ ‫ } َو َل َّما َرأى ا ْل ُم ْؤ ِم ُن‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫اب قَالُوا َه َذا َما َو َع َد َنا الل ُه َو َر ُسولُ ُه‬
َ ‫الأَ ْح َز‬
‫َو َصدَقَ الل ُه َو َر ُسولُ ُه َو َما َزا َد ُه ْم إِلا َّ إِي َما ًنا‬
:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٢٢ :‫َو َت ْس ِلي ًما{ ]الأحزاب‬
‫اس َق ْد َج َم ُعوا‬
َ َّ‫اس إِ َّن الن‬
ُ َّ‫}الَّ ِذ َين قَالَ َل ُه ُم الن‬
‫َل ُك ْم َفاخْ َش ْو ُه ْم َف َزا َد ُه ْم إِي َما ًنا َوقَالُوا َح ْس ُب َنا‬
‫ فَا ْن َق َل ُبوا بِ ِن ْع َم ٍة ِم َن الل ِه‬،‫الل ُه َو نِ ْع َم ا ْل َو ِكي ُل‬
‫َوف َْضلٍ َل ْم َي ْم َس ْس ُه ْم ُسوءٌ َواتَّ َب ُعوا ر ِْض َو َان الل ِه‬
-١٧٣:‫َوالل ُه ذُو ف َْضلٍ َع ِظي ٍم{ ]آل عمران‬
‫ } َو َت َو َّك ْل َع َلى ا ْل َح ِّي‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[١٧٤
:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٥٨:‫وت{ ]الفرقان‬
ُ ‫الَّ ِذي لاَ َي ُم‬
:‫ون{ ]إبراهيم‬
َ ‫} َو َع َلى الل ِه َف ْل َي َت َو َّك ِل ا ْل ُم ْؤ ِم ُن‬
‫ } َف ِٕاذَا َع َز ْم َت َف َت َو َّك ْل َع َلى‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[١١
‫ والآيات في الأم ِر‬،[١٥٩ :‫الله{ ]آل عمران‬
“Ti se pouzdaj u Živog, Koji ne umi‫ } َو َم ْن‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬.‫بالتَّو ُّكلِ كثير ٌة معلوم ٌة‬
re.” (El-Furkan, 58)
ِ ‫َي َت َو َّك ْل َع َلى الل‬
َ
:[٣
:‫]الطلاق‬
{
‫ه‬
‫ب‬
‫س‬
‫ح‬
‫و‬
‫ه‬
‫ف‬
‫ه‬
ُ
ُ
َ
ْ
َ
ُ
“I samo u Allaha neka se pouzda‫ون‬
َ ‫ }إِنَّ َما ا ْل ُم ْؤ ِم ُن‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬.‫أي كافِي ِه‬
ju vjernici!” (Ali-‘Imran, 160)
‫الَّ ِذ َين إِذَا ُذ ِك َر الل ُه َو ِج َل ْت قُ ُلو ُب ُه ْم َو إِذَا تُ ِل َي ْت‬
“A kada se odlučiš, onda se pouzdaj u Allaha.” (Ali-‘Imran, 159)
‫َع َل ْي ِه ْم آ َياتُ ُه َزا َد ْت ُه ْم إِي َما ًنا َو َع َلى َربِّ ِه ْم‬
trebate ih se pričuvati!’, to učvrstilo vjerovanje, pa su rekli: ‘Dovoljan
je nama Allah i divan je On Gospodar!’ I oni su se povratili obasuti Allahovim blagodatima i obiljem; nikakvo ih zlo nije zadesilo i postigli
su da Allah bude njima zadovoljan,
a Allah je neizmjerno dobar.” (Ali‘Imran, 173-174)
“Onome koji se u Allaha uzda, On
mu je dosta (niko mu drugi ne treba).” (Et-Talak, 3)
“Pravi vjernici su samo oni čija se
srca strahom ispune kada se Allah
spomene, a kad im se ajeti Njegovi
uče, vjerovanje im učvršćuju i samo
se na Gospodara svoga oslanjaju.”
Što se tiče hadisa u vezi s ovom
temom, evo nekih:
‫ والآيات في فضل‬،[٢ :‫ون{ ]الأنفال‬
َ ‫َي َت َو َّك ُل‬
.‫التوكل كثير ٌة معروف ٌة‬
:‫وأما الأحاديث‬
‫ عن ابن عباس رضي الله‬:‫ – فالأول‬٧٤
‫ صلى الله‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
‫ َف َرأ ْي ُت‬،‫ » ُعر َِض ْت َع َل َّي الأُ َم ُم‬:‫عليه وسلم‬
‘Predočeni su mi narodi pa sam
ُ ‫بي و َم َع ُه ال ُّر َه‬
vidio Poslanika i sa njim grupicu sljed‫ والن ِب َّي َو َم َع ُه ال َّر ُج ُل‬،‫يط‬
َّ‫الن‬
َّ
benika (reht. grupa od 3-10) i vidio
ِ‫ إِ ْذ ُرف‬،ٌ‫س َم َع ُه أَ َحد‬
ِ ‫َوال َّر ُج‬
َ ‫النبي‬
‫لي‬
‫ع‬
‫ي‬
‫ل‬
‫و‬
،
‫لان‬
َ
ْ
َ
َّ
sam Poslanika i sa njim jednog čo:‫ فقي َل لِي‬،‫ َف َظ َن ْن ُت أَنَّ ُه ْم أُ َّم ِتي‬،‫َس َوا ٌد َعظي ٌم‬
vjeka ili dva i Poslanika sa kojim nema niko.
، ِ‫ ولكنِ ا ْن ُظ ْر إِ َلى الأُفُق‬،‫وسى َوقَو ُم ُه‬
‫َه َذا ُم‬
َ
Zatim mi bi predočena brojna skuِ
َِ ُ
ِ َ ُ ‫َف َن َظ‬
pina, pa pomislih da je to moj um- ‫ ا ْنظ ْر ا ٕلى‬:‫ فقي َل لي‬،‫رت ف ٕاذا َسوا ٌد َعظي ٌم‬
:‫ فقي َل لِي‬،‫ َف ِٕاذَا َس َوا ٌد َعظي ٌم‬،ِ‫الأفُقِ الآ َخر‬
met. Tad mi bi rečeno:
‘Ovo je Musa i njegov narod, ali ‫الجنَّ َة‬
َ ‫ون ألفًا َيد ُْخ ُل‬
َ ‫ َو َم َع ُه ْم َس ْب ُع‬،‫ه ِذ ِه أُ َّم ُت َك‬
َ ‫ون‬
pogledaj na taj kraj’, pa pogledah i
ٍ ‫اب ولا َع َذ‬
ٍ ‫بِ َغي ِر ِح َس‬
ُ‫ ث‬،«‫اب‬
‫ل‬
‫َدخ‬
‫ف‬
‫ض‬
‫ه‬
‫ن‬
‫م‬
َ
َ
َ
َ
َّ
َ
vidjeh ogromnu skupinu, pa mi bi
74. Prenosi se od Ibn-‘Abbasa, r.a.,
koji kaže: “Rekao je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem:
rečeno: ‘Pogledaj na drugi kraj’, kad
tamo opet velika skupina i bi mi rečeno: ‘Ovo je tvoj ummet i sa njima sedamdeset hiljada, koji će ući u
Džennet bez polaganja računa i bez
prethodne kazne.’ Potom je ustao i
otišao u svoj stan, a ljudi počeše razgovarati o onima koji će ući u Džennet bez obračuna i iskušane kazne
jedni s drugima. Rekoše: ‘Možda
su to ashabi Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi we sellem’ Neki rekoše: ‘Možda su to oni koji su rođeni u islamu i nisu činili Allahu širk’, a spominjali su i druge, pa im je izašao
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, i upitao ih: ‘Oko čega se to ra-
َ ُٔ‫اس في ا‬
‫ون‬
َ ‫ولئك الَّ ِذ َين َيد ُْخ ُل‬
َ ‫َم ْن ِز َل ُه ف ََخ‬
ُ َّ‫اض الن‬
ٍ ‫اب ولا َع َذ‬
ٍ ‫الجنَّ َة بِ َغ ْي ِر ِح َس‬
َ‫ َفقَال‬،‫اب‬
َ
- ‫ذين َص ِحبوا رسولَ الله‬
َ َّ‫ َف َل َعلَّ ُه ْم ال‬:‫َب ْع ُض ُه ْم‬
:‫ َوقالَ ب ْع ُض ُه ْم‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫َف َل َعلَّ ُه ْم الَّ ِذ َين ُو لِ ُدوا في ِٕالا ْسلا ِم َف َل ْم ُيشْ ِر ُكوا‬
‫رج َع َل ْي ِه ْم‬
َ ‫ ف ََخ‬- ‫ و َذ َك ُروا أش َيا َء‬- ‫بِالله شَ ي ًئا‬
: َ‫ َفقَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسولُ الله‬
: َ‫ فقال‬،‫ون فِي ِه؟« َفأَخْ َب ُرو ُه‬
ُ ‫» َما الَّ ِذي َت ُخ‬
َ ‫وض‬
‫ َولا‬،‫ُون‬
َ ‫ َولا َي ْس َترق‬،‫ُون‬
َ ‫» ُه ُم الَّ ِذ َين لاَ َي ْرق‬
‫ون؛ و َع َلى َربِّ ِه ْم َي َتو َّك ُلون« فقا َم ُع َّكاشَ ُة‬
َ ‫َي َت َط َّي ُر‬
‫ ا ْد ُع الل َه أَ ْن َي ْج َعلني‬: َ‫ َفقَال‬، ٍ‫ابن محصن‬
ُ
‫ »أن َْت ِم ْن ُه ْم« ثُ َّم قَا َم َر ُج ٌل‬: َ‫ َفقَال‬،‫ِم ْن ُه ْم‬
spravljate?’ Obavijestiše ga, a on reče: ‘To su oni koji ne budu (činili rukje) liječili od bolesti učenjem ajeta
i dova i ne budu tražili da se njima
to čini. To su oni koji nisu sujevjerni, a na svoga se Gospodara oslanjaju.’ Ustao je Ukaše b. Muhsin i rekao: ‘Moli Allaha da me učini jednim od njih.’ Na što mu reče Resullullah, ‘alejhis-selam: ‘Ti si jedan od
njih.’ Iza njega ustade drugi čovjek
i reče: ‘Moli Allaha da i mene učini
jednim od njih.’ Poslanik mu reče:
‘Pretekao te u tome Ukaš.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
،‫ ا ْد ُع الل َه أَ ْن َي ْج َعل ِني ِم ْن ُه ْم‬: َ‫ َفقَال‬،‫ا َٓخ ُر‬
َ ‫»س َبق‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َك بِ َها ُع َّكاشَ ُة‬
َ : َ‫َفقَال‬
‫ وهم دون‬:‫»ال ُّر َه ْي ُط« بضم الراء تصغير رهط‬
‫ و‬.‫فق« الناحية والجانب‬
ُ ُٔ‫ َو »الا‬،‫عشرة أنفس‬
‫» ُع َّكاشَ ُة« بضم العين وتشديد الكاف‬
.‫ والتشديد أفصح‬،‫وبتخفيفها‬
75. Ibn-‘Abbas, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, imao običaj učiti slijedeću dovu: “Allahu dragi, Tebi se
pokoravam, Tebe vjerujem, u Tebe
se uzdam, Tebi se smjerno obraćam
i samo se u ime Tvoje borim i parničim (prepirem). Allahu moj, utječem se Tvome dostojanstvu, nema
drugog boga osim Tebe, da me sačuvaš od zablude; Ti si vječno Živi,
Besmrtni, a svi džini i ljudi (nevidljiva i vidljiva stvorenja) jesu smrtnici.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ عن ابن عباس رضي الله‬:‫ – الثاني‬٧٥
‫ صلى الله عليه‬- ‫ أ َّن َر ُسول الله‬:‫يضا‬
ً ٔ‫عنهما ا‬
،‫ »اللَّ ُه َّم َل َك أَ ْس َل ْم ُت‬:‫َان يقول‬
َ ‫ ك‬- ‫وسلم‬
،‫ َو إِ َل ْي َك أ َن ْب ُت‬،‫ َو َعل ْيك َت َو َّك ْل ُت‬،‫َو بِ َك آ َم ْن ُت‬
‫ اللَّ ُه َّم أ ُعو ُذ بع َّز تِ َك؛ لاَ إل َه‬.‫اص ْم ُت‬
َ ‫َو بِ َك َخ‬
َ‫الح ُّي الَّ ِذي لا‬
َ ‫ أَن َْت‬،‫إلا َّ أَن َْت أَ ْن تُ ِضلَّني‬
ِ ‫ َو‬،‫وت‬
‫ ُمتَّف ٌَق‬.«‫ون‬
ُ ‫َت ُم‬
َ ُ‫ْس َي ُموت‬
ُ ‫الج ُّن والإ ن‬
.‫ وهذا لفظ مسلم واختصره البخاري‬،‫َع َلي ِه‬
‫ عن ابن عباس رضي الله‬:‫ – الثالث‬٧٦
،‫ َح ْس ُب َنا الل ُه َو نِ ْع َم ال َو ِكي ُل‬: َ‫ قَال‬،‫يضا‬
ً ٔ‫عنهما ا‬
‫ ِح َين‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَا َل َها إِب َراهي ُم‬
(Hasbunallahu ve ni‘me-l-vekil) reَ ‫ َوقَا َلها ُم‬،ِ‫أُل ِق َي في النَّار‬
čenica je koju je Ibrahim, ‘alejhis-selam, ‫ صلى الله‬- ‫ح َّم ٌد‬
izgovorio kad je bačen u vatru, a i ‫ج َمعوا‬
َ ‫اس َق ْد‬
َ َّ‫ إ َّن الن‬:‫ ِح َين قَالُوا‬- ‫عليه وسلم‬
Muhammed, sall-Allahu ‘alejhi ve
‫ َح ْس ُب َنا‬:‫َل ُك ْم َفاخْ َش ْو ُه ْم َف َزا َد ُه ْم إ ْيما ًنا َوقَالُوا‬
selleme, kad su mu rekli: “Neprija.‫ رواه البخاري‬.‫الله َو نِ ْع َم ال َوكي ُل‬
telji se okupljaju zbog vas, treba da
‫س رضي الله‬
ٍ ‫وفي رواية َل ُه عن ابن َع َّبا‬
ih se pričuvate”, pa im je to učvrsti‫ صلى‬- ‫َان آخر قَول إ ْب َرا ِهي َم‬
lo vjerovanje, te su rekli:
َ ‫ ك‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
“Dovoljan je nama Allah; divan je
:ِ‫ ِح َين أُ ْل ِق َي في النَّار‬- ‫الله عليه وسلم‬
On Gospodar.” U jednom drugom
.‫َح ْس ِبي الله و نِ ْع َم ال َو ِكي ُل‬
Buharijinom rivajetu stoji da je to bi76. Prenosi se da je Ibn-‘Abbas, r.a.,
rekao: “Allah nam je dosta, i divan
li je On Gospodar.”
la posljednja riječ koju je izgovorio
Ibrahim, ‘alejhis-selam, prije nego što
je bačen u vatru.
(Buhari)
77. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Ući će u Džennet ljudi čija su srca poput ptičjih srca” (Muslim). (Značenje: oslanjaju
se na Allaha, a kaže se: “srca su im
nježna i mehka”.)
(Muslim)
‫ رضي الله عنه‬- ‫ عن أبي هرير َة‬:‫ – الرابع‬٧٧
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬‫الجنَّ َة أَ ْقوا ٌم أ ْف ِئ َدتُ ُه ْم ِمث ُل أ ْف ِئ َد ِة‬
َ ‫» َيد ُْخ ُل‬
.‫ رواه مسلم‬.«ِ‫ال َّطير‬
.‫ قلوبهم َرقي َق ٌة‬:‫ وقيل‬،‫ معناه متوكلون‬:‫قيل‬
78. Džabir, r.a., pripovijeda, da je :‫ رضي الله عنه‬- ‫ عن جابر‬:‫ – الخامس‬٧٨
izašao u borbu sa Poslanikom, sall- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أَنَّ ُه َغ َزا َم َع النبي‬
Allahu ‘alejhi we sellem, prema Nedždu,
‫ صلى الله‬- ‫ َف َل َّما َق َف َل َر ُسول الله‬،‫ِقب َل َن ْج ٍد‬
pa kada se vratio Poslanik, sall-Allahu
‫ َفأَ ْد َر َك ْت ُه ُم القَائِ َل ُة‬،‫ َق َف َل م َع ُه ْم‬- ‫عليه وسلم‬
‘alejhi we sellem, vratio se on sa njima. Popodnevni odmor ih zadesi ‫ صلى‬- ‫ َف َن َزلَ َر ُسول الله‬،‫ضاه‬
َ ‫في َوا ٍد كثير ال ِع‬
u dolini Kaktusove šume. Zaustaُّ‫اس َي ْس َت ِظل‬
‫ون‬
َ
ُ َّ‫ َو َت َف َّرقَ الن‬- ‫الله عليه وسلم‬
vi se tu Poslanik, sall-Allahu ‘alej‫ صلى الله عليه‬- ‫ َو َن َزلَ َر ُسول الله‬،ِ‫بالشَّ َجر‬
hi we sellem, ljudi se raziđoše po
hladovini kaktusa, a Resullullah se
‫حت َس ُم َرة َف َعلَّ َق بِ َها َسي َف ُه َو نِ ْم َنا‬
َ ‫وسلم َت‬
smjesti pod hlad drveta (semura), obje- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ َف ِٕاذَا رسولُ الله‬،‫َنوم ًة‬
َْ
sivši o njega svoju sablju.
ِ
َ
ِ
Svi nakratko zaspasmo. Tada nas
probudi Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem. Kraj njega je bio neki
beduin.
‫ »إ َّن َهذا‬: َ‫ َفقَال‬،‫ َيدْعو َنا َو إِذَا ع ْن َد ُه أ ْع َراب ٌّي‬‫اخْ َت َر َط َع َل َّي َسي ِفي َوأ َنا َنائ ٌم ف َْاس َتي َق ْظ ُت َو ُه َو‬
:‫ َم ْن َي ْم َن ُع َك ِمنِّي؟ قُ ْل ُت‬: َ‫ قَال‬،‫في َي ِد ِه َصل ًتا‬
ِ ‫ ثلا ًثا« َو َل ْم ُي‬- ‫الل ُه‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.‫س‬
َ ‫عاق ْب ُه َو َج َل‬
Reče nam: “Ovaj ovdje je zgrabio
moju sablju dok sam spavao. Ja se
probudih, a ona u njegovoj ruci, isukana. Upita me: “Ko će te odbraniti
od mene?”
Rekoh: “Allah”, i to tri puta ponovih. Resullullah, ‘alejhis-selam,
ga nije kaznio i beduin je sjeo.”
(Muttefekun ‘alejhi)
U drugom predanju kazuje Džabir, r.a.: “Bili smo sa Poslanikom,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, u Bitki Zatur-rika‘i (noge su im bile izbodene trnjem pa su ih smotali krpama), gdje smo našli jedno krošnjasto stablo, te smo ga ostavili za Po-
ِ ‫ ُكنَّا َم َع َر ُس‬:‫وفي رواية قَالَ َجاب ٌر‬
- ‫ول الله‬
ِ ‫ َبذ‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ َف ِٕاذَا‬،‫ات ال ِّرقَا ِع‬
- ‫أَ َت ْي َنا َع َلى شَ َج َر ٍة َظ ِلي َل ٍة َت َر ْك َنا َها لرسول الله‬
‫ فجاء َر ُج ٌل ِم َن‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫يف َر ُسول الله‬
ُ ‫ركين َو َس‬
َ ْ‫ال ُمش‬
: َ‫ َفقَال‬،‫ م َعلَّ ٌق بالشَّ َج َر ِة َفاخْ َتر َط ُه‬- ‫وسلم‬
‫ َف َم ْن َي ْم َن ُع َك‬: َ‫ »لاَ« َفقَال‬: َ‫َت َخافُ ِني؟ قَال‬
.«‫ »الله‬: َ‫ِمنِّي؟ قَال‬
‫وفي رواية أبي بكر الإ سماعيلي في‬
: َ‫ َم ْن َي ْم َن ُع َك ِمنِّي؟ قَال‬: َ‫ قَال‬،«‫»صحيحه‬
‫ َفأ َخ َذ‬،‫السيف ِم ْن َيد ِه‬
‫ ف ََسق ََط‬: َ‫ قَال‬.«‫»الل ُه‬
ُ
،‫الس ْي َف‬
َّ - ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسولُ الله‬
‫ ك ُْن‬: َ‫ َفقَال‬.«‫ » َم ْن َي ْم َن ُع َك مني؟‬: َ‫َفقَال‬
slanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem.
U međuvremenu je došao mušrik,
a Poslanikova sablja bila je obješena na drvo. Mušrik je zgrabi i reče:
‘Bojiš li me se?’ Reče:
‘Ne.’ Reče: ‘Ko će te odbraniti od
mene.’ Reče: ‘Allah.’ ” A u rivajetu
Ebu-Bekr el-Ismailija u njegovom sahihu: reče: “Ko će te odbraniti od
mene.” Reče: “Allah”, pa ispade sablja iz njegove ruke, pa je Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, uze i
reče: “Ko će tebe odbraniti od mene?” Reče:
“Postupi dobro.” Reče: “Svjedočiš li da nema boga sem Allaha i da
‫ » َتشْ َه ُد أَ ْن لا إل َه إلا َّ الله‬: َ‫ َفقَال‬.‫َخي َر ا ِٓخ ٍذ‬
َ‫ َو َلكنِّي أُ َعا ِهدُك‬،َ‫ لا‬: َ‫َوأَنِّي َر ُسول الله؟« قَال‬
،‫ُون َم َع قَو ٍم ُيقَاتِ ُلو َن َك‬
َ ‫ َولاَ أَك‬،‫أَ ْن لا أُقَاتِ َل َك‬
‫ جئ ُت ُك ْم‬: َ‫ َفقَال‬،‫ َفأَ َتى أ ْص َحا َب ُه‬،‫ف ََخلَّى َسبي َل ُه‬
.ِ‫ِم ْن ع ْند َخ ْي ِر النَّاس‬
‫ َو »ا ْل ِع َضا ُه« الشجر‬،‫ » َق َف َل« أي رجع‬:‫قَولُ ُه‬
‫»الس ُم َرةُ« بفتح السين‬
َّ ‫ و‬،‫الَّ ِذي َل ُه شوك‬
ِ
‫وهي‬
َ ،‫ الشَّ َج َر ُة م َن ال َّط ْلح‬:‫وضم الميم‬
‫ َو »اخْ َت َر َط‬،‫ال ِع َظا ُم ِم ْن شَ َج ِر ال ِع َضا ِه‬
‫»ص ْل ًتا« أي‬
َ .‫الس ْيف« أي سلّه َو ُه َو في يد ِه‬
َّ
.‫وض ِّمها‬
َ ‫بفتح الصا ِد‬
ِ ‫ َو ُه َو‬،‫مسلو ًلا‬
sam ja Allahov Poslanik?”
Reče: “Ne, ali ti obećavam da se
neću boriti protiv tebe niti biti sa narodom, koji se bude protiv tebe borio”, na što ga pusti. Mušrik se vrati svom narodu pa reče: “Dolazim
Vam od najboljeg čovjeka.”
79. Omer, r.a., pripovijeda da je čuo - ‫ رضي الله عنه‬- ‫ عن ُع َمر‬:‫ – السادس‬٧٩
Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alej- ‫ صلى الله عليه‬- ‫ سمعت رسول الله‬: َ‫قَال‬
َ ُ
ُ
hi ve selleme, kada je rekao: “Kada
ِ ‫ون َع َلى الل‬
‫ه‬
َ ‫ » َل ْو أَنَّ ُك ْم َت َت َو َّك ُل‬:‫ يقول‬- ‫وسلم‬
biste se vi istinski uzdali i oslanja‫ َت ْغدُو‬،‫َح َّق َت َو ُّك ِل ِه َل َر َز َق ُك ْم َك َما َي ْر ُزقُ ال َّط ْي َر‬
li na Allaha, dželle še’nuhu, On bi
َ ِ‫وح ب‬
vas opskrbljivao kao što opskrblju- : َ‫ َوقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫طا ًنا‬
ً ‫ِخ َم‬
ُ ‫اصا َو َت ُر‬
je ptice.Ujutru krenu letjeti praznih
.«‫»حديث حسن‬
stomaka, a vraćaju se punih.”
ِ
(Tirmizi, hasen)
‫ أي‬:‫اصا‬
ً ‫هب أَ َّولَ النَّ َها ِر خ َم‬
ُ ‫ َت ْذ‬:‫معناه‬
ِ ‫َض ِام َر َة ال ُب ُط‬
‫رجع ا ِٓخ َر النَّ َها ِر‬
ُ ‫ َو َت‬،‫ون ِم َن ال ُجو ِع‬
ِ ‫ أَي ُم ْم َت ِل َئ َة ال ُب ُط‬.‫بِ َطا ًنا‬
.‫ون‬
‫ عن أبي ُع َمارة البرا ِء بن‬:‫ – السابع‬٨٠
‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫ قَال‬،‫عازب رضي الله عنهما‬
‫ إِذَا أَ َو ْي َت‬،‫ » َيا فُلا ُن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬‫مت َن ْفسي‬
ُ ‫ اللَّ ُه َّم أ ْس َل‬:‫ َفقُل‬،‫إِ َلى فر ِاش َك‬
‫ضت أَ ْمري‬
ُ ‫ َو َف َّو‬،‫هت َو ْج ِهي إ َل ْي َك‬
ُ ‫ َو َو َّج‬،‫إ َل ْي َك‬
‫ َوأَلجأْ ُت َظهري إ َل ْي َك َرغ َب ًة َو َره َب ًة‬،‫إ َل ْي َك‬
،‫ لا َم ْل َجأ َولاَ َم ْن َجا ِم ْن َك إلا َّ إ َل ْي َك‬،‫إ َل ْي َك‬
‫آم ْن ُت بِ ِك َتابِ َك الَّ ِذي أ ْن َز ْل َت؛ َو َن ِب ِّي َك الَّ ِذي‬
‫ َف ِٕان ََّك إِ ْن ِم َّت ِم ْن َلي َل ِت َك ِم َّت َع َلى‬.‫أَ ْر َس ْل َت‬
Ako to proučiš i te noći umreš, umro ‫َق‬
ٌ ‫ َو إِ ْن أ ْص َب ْح َت أَ َص ْب َت َخي ًرا« ُمتَّف‬،‫ال ِف ْط َر ِة‬
si u potpunoj čistoći (fitretu), a ako
.‫َع َلي ِه‬
osvaneš,uradio si hajr - dobro.”
: َ‫ قَال‬،‫ عن البرا ِء‬،‫وفي رواية في الصحيحين‬
80. Bera’ ibn ‘Azib, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “O, čovječe, kada legneš u svoju postelju reci: ‘Allahu moj, predajem Tebi dušu svoju, okrećem Tebi lice svoje, prepuštam Tebi probleme svoje, pa na Tebe se oslanjam, nadajući se Tebi i strahujući od Tebe; nema sigurnog skloništa i pribježišta osim Tebe. Ja vjerujem u Tvoju Knjigu koju Si objavio, i Tvog Poslanika kojeg si poslao.’
(Muttefekun ‘alejhi)
U jednom drugom rivajetu, stoji: “Kada budeš pošao na spavanje,
uzmi abdest, kao što ga uzimaš za
namaz, zatim lezi na svoju desnu stranu i to reci... I neka ti to budu zadnje riječi pred spavanje.”
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ لي َر ُسول الله‬
،‫للصلا ِة‬
َّ َ‫»إِذَا أَ َت ْي َت َم ْض ِج َع َك َف َت َو َّضأْ ُو ُضوءك‬
...‫ َوقُ ْل‬، ِ‫جع َع َلى ِشق َِّك الأَي َمن‬
ْ ‫ثُ َّم‬
ْ ‫اض َط‬
‫اج َع ْل ُه َّن ا ِٓخ َر َما‬
ْ ‫ َو‬: َ‫و َذ َك َر َن ْح َو ُه ثُ َّم قَال‬
.« ُ‫َتقُول‬
‫الصديق ‪ -‬رضي‬
‫‪ – ٨١‬الثا ِم ُن‪ :‬عن أبي بك ٍر ِّ‬
‫الله عنه ‪ -‬عب ِد الل ِه بنِ عثمان بنِ عام ِر بنِ‬
‫عمر ابنِ كعب بنِ سع ِد بن َت ْيم بنِ مرة بن‬
‫ِ‬
‫كعب بن لُ َؤ ِّي بن غالب القرشي التيمي ‪-‬‬
‫رضي الله عنه ‪َ -‬و ُه َو َوأَ ُبو ُه َوأُ ُّم ُه َص َحا َب ٌة ‪-‬‬
‫رت إِ َلى أَ ْقدَا ِم‬
‫رضي الله عنهم ‪ -‬قَالَ ‪َ :‬ن َظ ُ‬
‫حن في ال َغا ِر َو ُه ْم َع َلى ُرؤ ِ‬
‫ُوسنا‪،‬‬
‫ِكين َو َن ُ‬
‫ال ُمشْ ر َ‬
‫فقلت‪َ :‬يا رسولَ الله‪َ ،‬ل ْو أَ َّن أَ َح َد ُه ْم َن َظ َر‬
‫ُ‬
‫َت ْح َت َق َد َمي ِه لأَ ْب َص َر َنا‪َ .‬فقَالَ ‪َ » :‬ما َظنُّ َك َيا أَبا‬
‫َبك ٍر باث َن ْينِ الله َثالِثُ ُه َما«‪ُ .‬متَّف ٌَق َع َلي ِه‪.‬‬
‫‪81. Prenosi se od Ebu-Bekra es-Sidika,‬‬
‫‪r.a., da je rekao: “Pogledao sam u‬‬
‫‪stopala mušrika kad smo bili u pe‬‬‫‪ćini. Oni su bili nama nad glava‬‬‫‪ma, pa upitah: “O Allahov Posla‬‬‫‪niče, da neko od njih pogleda pod‬‬
‫‪svoja stopala, vidio bi nas.” On mi‬‬
‫‪reče: “Šta misliš, o Ebu-Bekre, o dvo‬‬‫”?‪jici sa kojima je Allah treći‬‬
‫)‪(Muttefekun ‘alejhi‬‬
82. Majka pravovjernih, Ummu Seleme, r.a., pripovijeda da bi Allahov
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, kad bi izlazio iz kuće, govorio: “U ime Allaha, u Allaha se uzdam i na Njega se oslanjam. Allahu dragi, ja se Tebi utječem od svoje lične zablude, i da me neko drugi
u zabludu ne zavede, da ne zgriješim i da me drugi na grijeh ne navede, da kome zlo ne učinim, ili da
ko meni ne učini zlo, da iz neznanja pogriješim, ili da me neko drugi zbog svoga neznanja u grijeh ne
odvede.”
(Tirmizi, hasen, sahih)
‫ؤمنين أ ِّم َس َل َم َة‬
َ ‫ عن أم ال ُم‬:‫ – التاسع‬٨٢
‫بنت أَبي أمي َة حذيف َة المخزومية‬
ُ ‫َواسمها ِه ْن ُد‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ أ َّن الن‬:‫رضي الله عنها‬
‫ »بِ ْس ِم‬: َ‫ قَال‬،‫َان إِذَا َخ َر َج ِم ْن َبي ِت ِه‬
َ ‫ ك‬- ‫وسلم‬
‫ اللَّ ُه َّم إِنِّي أ ُعو ُذ بِ َك أَ ْن‬،‫َّلت َع َلى الل ِه‬
ُ ‫الل ِه َت َوك‬
‫ أَ ْو أ ْظ ِل َم أَ ْو‬،‫ أَ ْو أَ ِز َّل أَ ْو أُ َز َّل‬،‫أ ِض َّل أَ ْو أُ َض َّل‬
‫حديث‬
«‫ أَ ْو أ ْج َه َل أَ ْو ُي ْج َه َل َع َل َّي‬،‫أُ ْظ َل َم‬
ٌ
‫ رواه أبو داود والترمذي وغيرهما‬،‫صحيح‬
‫ »حديث‬:‫ قَالَ الترمذي‬.‫بأسانيد صحيح ٍة‬
.‫حسن صحيح« وهذا لفظ أبي داود‬
83. Enes, r.a., prenosi da je Allahov
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Ko pri izlasku iz svoje
kuće rekne:
‘U ime Allaha, u Allaha se uzdam
i na Njega se oslanjam, nema nikakve moći niti snage, osim sa Allahom, dželle še’nuhu’, njemu se rekne:
‘Upućen si, zaštićen si, sačuvan si,
i od njega se šejtan udalji.’ ”
(Ebu-Davud, Nesai, Tirmizi, hasen,
sahih)
Ebu-Davud dodaje: “Jedan šejtan
govori drugom: ‘Kako ćeš sa čovje-
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ عن أنس‬:‫ – العاشر‬٨٣
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ بِس ِم‬:‫ إِذَا َخ َر َج ِم ْن َبي ِت ِه‬:‫ َي ْعني‬- َ‫» َم ْن قَال‬
َّ ‫ َولا َحولَ َولا قُ َّو َة إلا‬،‫الل ِه َت َو َّك ْل ُت َع َلى الل ِه‬
،‫يت‬
َ ‫يت َو ُو ِق‬
َ ‫يت َو ُك ِف‬
َ ‫ ُه ِد‬:‫ ُيقالُ َل ُه‬،‫بالل ِه‬
‫ رواه أبو داود‬.«‫َو َت َن َّحى َع ْن ُه الشَّ ي َطا ُن‬
:‫ َوقالَ الترمذي‬.‫والترمذي والنسائي وغيرهم‬
- ‫ »فيقول‬:‫ زاد أبو داود‬،«‫»حديث حسن‬
‫َيف َل َك‬
َ ‫ ك‬:‫ لِشيطان آخر‬- ‫ الشيطان‬:‫يعني‬
.«‫بِرجلٍ َق ْد ُه ِد َي َو ُك ِف َي َو ُو ِق َي؟‬
kom koji je upućen, zaštićen i sačuvan?’ ”
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٨٤
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
َ ‫ك‬
ّ َّ‫َان أَ َخو ِان َع َلى عهد الن‬
‫ صلى‬- ‫بي‬
َ ‫ َوك‬- ‫وسلم‬
َّ َّ‫َان أ َح ُد ُه َما َيأتِي الن‬
‫ ف ََش َكا‬،‫ َوالآ َخ ُر َي ْح َتر ُِف‬- ‫الله عليه وسلم‬
Jedan bi dolazio kod Poslanika, sallAllahu ‘alejhi we sellem, a drugi bi ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ِف أ َخا ُه للنبي‬
ُ ‫ال ُم ْح َتر‬
privređivao. Tužio se ovaj što pri‫ رواه الترمذي‬.«‫ » َل َعلَّ َك تُ ْر َزقُ بِ ِه‬: َ‫ َفقَال‬vređuje Poslaniku, sall-Allahu ‘alejِ ‫صحيح َع َلى‬
.‫شرط مسلم‬
‫ب ٕاسناد‬
ٍ
hi we sellem, na svoga brata, pa mu
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sel.‫ يكتسب ويتسبب‬:«‫»يحترِف‬
84. Prenosi se od Enesa, r.a., da je
rekao: “Bila su dva brata, u doba
Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem
lem, reče: “Možda ti zbog njega stiže opskrba.’ ”
(Tirmizi sa sahih senedom)
8. Istrajnost na pravom
putu - istikame
‫ – باب في الاستقامة‬٨
:‫ }ف َْاس َت ِق ْم َك َما أُ ِم ْر َت{ ]هود‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
“Ti idi pravim putem, kao što ti je ‫ }ا ِٕ َّن الَّ ِذين قَالُوا َربُّ َنا اللَّ ُه‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[١١٢
َ
naređeno.” (Hud, 112)
‫ثُ َّم ْاس َتقَا ُموا َت َت َن َّزلُ َع َل ْي ِه ُم ا ْل َملائِ َك ُة أَلا َّ َت َخافُوا‬
“Onima koji govore: ‘Gospodar naš
‫ُون‬
َ ‫َولا َت ْح َزنُوا َوأَ ْب ِش ُروا بِا ْل َجنَّ ِة الَّ ِتي ُك ْن ُت ْم تُو َعد‬
je Allah’, pa poslije ostanu pri tome,
dolaze meleki: Ne bojte se i ne ža‫َن ْح ُن أَ ْو لِ َيا ُؤ ُك ْم فِي ا ْل َح َيا ِة ال ُّد ْن َيا َوفِي الآ ِخ َر ِة‬
lostite se, i radujte se Džennetu koِ‫َو َل ُك ْم فِ َيها َما َتشْ َت ِهي أَ ْنف ُُس ُك ْم َو َل ُك ْم ف‬
‫ا‬
‫م‬
‫ا‬
‫يه‬
َ
َ
ji vam je obećan. Mi smo zaštitnici vaši u životu na ovome svijetu, a -٣٠ :‫م{ ]فصلت‬
ٍ ‫ون نُ ُز ًلا ِم ْن َغفُو ٍر َر ِحي‬
َ ‫َت َّد ُع‬
i na onom; u njemu ćete imati sve
‫ }إِ َّن الَّ ِذ َين قَالُوا َربُّ َنا الل ُه‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٣٢
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
ono što duše vaše zažele, i što god
zatražite imat ćete, bit ćete počašćeni od Onoga Koji prašta i koji je Milostiv.” (Fussilet, 30-32)
“Oni koji govore: ‘Naš Gospodar
je Allah!’ - i istraju na pravom putu,
neka se ničeg ne boje i ni za čim nek
ne tuguju! Oni će stanovnici Dženneta biti, u njemu će vječno boraviti,
i to će im biti nagrada za ono što su
uradili.” (El-Ahkaaf, 13-14)
‫ون‬
ٌ ‫ثُ َّم ْاس َتقَا ُموا فَلا َخ ْو‬
َ ُ‫ف َع َل ْي ِه ْم َولا ُه ْم َي ْح َزن‬
‫اب ا ْل َجنَّ ِة َخالِ ِد َين فِ َيها َج َزا ًء بِ َما‬
ُ ‫أُو َل ِئ َك أَ ْص َح‬
.[١٤ - ١٣ :‫ون{ ]الأحقاف‬
َ ‫كَانُوا َي ْع َم ُل‬
85. Sufjan ibn ‘Abdullah, r.a., kaže da je rekao: “O Allahov Poslaniče, reci mi nešto o islamu, da poslije
tebe više nikog ne pitam.” ‘alejhisselam reče: “Reci: ‘Ja vjerujem u Allaha’, i na tome čvrsto ustraj.”
(Muslim)
‫ أبي َعمرة‬:‫ وقيل‬،‫ – وعن أبي عمرو‬٨٥
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫سفيان بن عبد الله‬
‫ قُ ْل لي في الإ ْسلا ِم قَو ًلا‬،‫ َيا َر ُسول الله‬:‫قُ ْل ُت‬
‫ آ َم ْن ُت‬:‫ »قُ ْل‬: َ‫ قَال‬. َ‫لاَ أَ ْسأَلُ َع ْن ُه أَ َحدًا َغ ْي َرك‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ ثُ َّم ْاس َت ِق ْم‬،‫بِالل ِه‬
10. Natjecanje u dobrim
djelima, bez oklijevanja
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“A vi se potrudite da druge, čineći dobra djela, pretečete!” (El-Bekara,
148)
“Požurite prema oproštenju vašeg
Gospodara i Džennetu, čija je širina kao nebesa i Zemlja, pripremlje-
‫ – باب في المبادرة إلى‬١٠
‫وحث من توجه لخير‬
ِّ ‫الخيرات‬
‫على الإ قبال عليه بالجد من‬
‫غير تردد‬
:‫ }ف َْاس َت ِب ُقوا ا ْل َخ ْي َرات{ ]البقرة‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ } َو َسا ِر ُعوا إِ َلى َم ْغ ِف َر ٍة ِم ْن‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[١٤٨
‫ض‬
ُ ‫الس َما َو‬
َّ ‫َربِّ ُك ْم َو َجنَّ ٍة َع ْر ُض َها‬
ُ ‫ات َوالأَ ْر‬
.[١٣٣ :‫أُ ِعد َّْت لِ ْل ُمتَّ ِق َين{ ]آل عمران‬
:‫وأما الأحاديث‬
nom za bogobojazne.” (Ali-‘Imran,
133)
87. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Požurite sa dobrim djelima, jer će se pojavljivati
smutnje koje će nastupati kao dijelovi mrkle noći; čovjek će osvanuti kao vjernik, a omrknuti kao nevjernik, ili će omrknuti kao vjernik,
a osvanuti kao nevjernik - prodavat
će svoju vjeru za dunjalučke stvari.”
(Muslim)
‫ رضي الله‬- ‫ عن أبي هريرة‬: ُ‫ – فالأول‬٨٧
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ أن َر ُسول الله‬:‫عنه‬
ِ‫ » َبا ِد ُروا بِالأ ْع َمال فت ًنا كق َط ِع اللَّ ْيل‬: َ‫قَال‬
،‫بح ال َّر ُج ُل ُم ْؤ ِم ًنا َو ُي ْم ِسي كَافِ ًرا‬
ُ ‫ ُي ْص‬،‫ال ُم ْظ ِل ِم‬
‫ض‬
ٍ ‫بيع ِدي َن ُه ب َع َر‬
ُ ‫ َي‬،‫َو ُي ْم ِسي ُم ِؤم ًنا و ُي ْص ِب ُح كَافِ ًرا‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ِم َن الدُّنيا‬
88. Prenosi se od Ukbet Ibn el-Harisa,
r.a., da je rekao: “Klanjao sam za
Allahovim Poslanikom, sall-Allahu
‘alejhi we sellem ikindiju u Medini pa predade selam, a zatim žurno ustade, pa između svijeta ode u
sobu jedne od njegovih žena. Ljudi su se prepali zbog njegove žurbe. Pošto on izađe, primijeti da su
se ljudi začudili njegovoj žurbi i reče: ‘Sjetio sam se da imam nešto zlata kod kuće, pa nisam želio da budem okupiran njime, pa sam požurio da naredim njegovu diobu.’ ”
(Buhari)
U drugom rivajetu ovaj hadis ci-
‫ بكسر السين‬- ‫ عن أبي ِس ْرو َعة‬:‫ – الثَّاني‬٨٨
‫ رضي‬- ‫ ُعقب َة بن الحارث‬- ‫المهملة وفتحها‬
‫ صلى‬- ‫بي‬
ُ َّ‫ َصل‬: َ‫ قَال‬- ‫الله عنه‬
ّ َّ‫يت َو َرا َء الن‬
‫ ف ََسلَّ َم ثُ َّم‬،‫ بال َم ِدي َن ِة ال َع ْص َر‬- ‫الله عليه وسلم‬
‫ض‬
ِ ‫َاب النَّا‬
ِ ‫س إِ َلى ب ْع‬
َ ‫ َف َت َخ َّطى ِرق‬،‫قَا َم ُم ْس ِر ًعا‬
‫ ف ََخ َر َج‬،‫اس ِم ْن ُس ْر َع ِت ِه‬
ُ َّ‫ َف َف ِز َع الن‬،‫ُح َج ِر نِ َسائِ ِه‬
،‫ َفرأى أنَّ ُه ْم َق ْد َعج ُبوا ِم ْن ُسر َعت ِه‬،‫َع َليه ْم‬
‫ِهت أَ ْن‬
ُ ‫ » َذك‬: َ‫قَال‬
ُ ‫َرت شَ ي ًئا ِم ْن تِب ٍر ِعن َد َنا َف َكر‬
.‫رت بِ ِق ْس َم ِت ِه« رواه البخاري‬
ُ ‫َي ْح ِب َس ِني َفأ َم‬
‫فت في ال َب ْي ِت تِب ًرا‬
ُ َّ‫ُنت َخل‬
ُ ‫ »ك‬:‫وفي رواية َل ُه‬
:«‫ »التِّ ْب ُر‬.«‫ِهت أَ ْن أُ َب ِّي َت ُه‬
َّ ‫ِم َن‬
ُ ‫الصدَق ِة َف َكر‬
.‫ِق َط ُع َذ َه ٍب أَ ْو فِ َّض ٍة‬
tira se ovako: “Ostavio sam u kući
nešto zlata od sadake, pa ne želim
da obnoći kod mene.”
89. Prenosi se od Džabira, r.a., ko- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ عن جابر‬:‫ – الثالث‬٨٩
ji kaže: “Pitao je neki čovjek, na dan ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ل للنبي‬
ٌ ‫ قَالَ رج‬: َ‫قَال‬
Uhuda Allahovog Poslanika, sall-Allahu
: َ‫لت َفأَ ْي َن أَ َنا؟ قَال‬
ُ ‫يت إ ْن قُ ِت‬
َ ٔ‫ أَ َرا‬:‫ َيو َم أُ ُحد‬‘alejhi we sellem: ‘Šta misliš ako ja
ٍ ‫الجنَّ ِة« َفأَ ْلقَى َت َم َر‬
‫ ثُ َّم‬،‫ات ك َُّن في َي ِد ِه‬
poginem, gdje ću?’ Reče: ‘U Dženَ ‫»فِي‬
net,’ pa on baci hurme koje je držao
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.‫قَا َت َل َحتَّى قُ ِت َل‬
u ruci, a zatim stupi u borbu protiv
neprijatelja dok ne poginu.”
(Muttefekun ‘alejhi)
90. Ebu-Hurejre, r.a., pripovijeda da
je jedan čovjek došao Allahovom Poslaniku, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, i upitao: “O Božiji Poslaniče, za
koju sadaku čovjek ima najveću nagradu?” ‘alejhis-selam odgovori: “Da
udijeliš sadaku kada si zdrav i škrt,
bojeći se siromaštva, a nadajući se
bogatstvu. I nemoj odugovlačiti (sa
sadakom) dok ti dođe duša u grlo,
pa da onda povičeš: ‘Podajte tome
toliko, a tome toliko, kad je to već
postalo njihovo.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله عنه‬- ‫ عن أبي هريرة‬:‫ – الرابع‬٩٠
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫ جا َء َر ُج ٌل إِ َلى الن‬: َ‫ قَال‬‫الص َد َق ِة‬
َّ ‫ أ ُّي‬،‫ َيا رسولَ الله‬: َ‫ َفقَال‬- ‫وسلم‬
‫حيح‬
َ َٔ‫ »أ ْن َت َصدَّقَ َوا‬: َ‫أ ْع َظ ُم أَ ْج ًرا؟ قَال‬
ٌ ‫نت َص‬
‫ َولاَ تُم ِه ْل‬،‫خشى الفَق َر و َتأ ُم ُل ال ِغ َنى‬
َ ‫ َت‬،‫حيح‬
ٌ َ‫ش‬
ِ ‫َحتَّى إِذَا َب َل‬
‫غت ال ُحلقُو َم قُ ْل َت لِفُلان كذا‬
ٍ ‫َان لِف‬
ٍ ‫و لِف‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫ُلان‬
َ ‫ و َق ْد ك‬،‫ُلان كَذا‬
:«‫ َو »ال َمرِي ُء‬.ِ‫ َمج َرى النَّ َفس‬:«‫»ال ُحلقُو ُم‬
ِ ‫مجرى الطعا ِم والشر‬
.‫اب‬
91. Od Enesa, r.a., prenosi se da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, na dan Uhuda, uzeo
jednu sablju i upitao: “Ko će ovo uzeti od mene?” Svi su ljudi pružili ruke i svaki je govorio:
“Ja, ja.” Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, upita: “A ko je u stanju da se oduži za nju?” Odustaše
ljudi, a Ebu-Dudžanet, r.a., reče: “Ja
ću je odužiti.” On je uzeo i njome
sjekao glave nevjernika.
(Muslim)
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ عن أنس‬:‫ – الخامس‬٩١
‫ أخذ‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن رسول الله‬
‫ » َم ْن َيأ ُخ ُذ ِمنِّي‬: َ‫ َفقَال‬،‫سيفًا َيو َم أُ ُح ٍد‬
‫َه َذا؟« َف َبس ُطوا أَي ِد َي ُه ْم ُك ُّل إ َنس ٍان ِم ْن ُه ْم‬
«‫بحقِّه؟‬
َ ‫ » َف َم ْن َيأ ُخ ُذ ُه‬: َ‫ قَال‬.‫ أَ َنا أَ َنا‬: ُ‫يقُول‬
‫ رضي الله‬- ‫َفأَ ْح َج َم القَو ُم َفقَالَ أَ ُبو ُد َجا َن َة‬
‫َلق بِ ِه َها َم‬
َ ‫ فأخذه َفف‬،‫ أنا ا ُٓخ ُذ ُه بِ َح ِّق ِه‬:‫عنه‬
.‫ رواه مسلم‬.‫ال ُمشْ ِر ِك َين‬
:‫ قوله‬.‫ سماك بن َخ َرشة‬:‫اسم أبي دجان َة‬
:«‫ َو » َف َل َق بِ ِه‬.‫ أي توقفوا‬:«‫حج َم القَو ُم‬
َ ٔ‫»ا‬
.‫ُوسهم‬
َ ‫ أي ُرؤ‬:«‫ِكين‬
َ ‫ » َها َم ال ُمشر‬.‫أي شق‬
92. Prenosi se od Zubejra b. Adijja
da je rekao: “Došli smo kod Enesa
b. Malika, r.a., i žalili se njemu na
ono što nas je snašlo od Hadžadža,
pa reče: ‘Strpite se, jer, uistinu, neće
doći ni jedno vrijeme a da ono poslije njega nije gore od njega. Sve bit će
tako dok ne sretnete svoga Gospodara.’ To sam čuo od vašeg Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem”
(Buhari)
: َ‫ قَال‬،‫ عن الزبير بن عدي‬:‫ – السادس‬٩٢
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫نس بن مالك‬
َ ٔ‫أتينا ا‬
: َ‫ َفقَال‬.‫اج‬
ِ ‫الح َّج‬
َ ‫فشكونا إِ َل ْيه َما نلقى ِم َن‬
‫»اصب ُروا؛ َف ٕانَّ ُه لاَ َيأتِي َز َما ٌن إِلا َّ والَّ ِذي َبع َد ُه‬
ْ
‫شَ ٌّر ِمن ُه َحتَّى َتل َقوا َربَّ ُك ْم« َس ِمع ُت ُه ِم ْن َن ِب ِّي ُك ْم‬
.‫ رواه البخاري‬.‫ صلى الله عليه وسلم‬-
93. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Požurite s dobrim djelima da preteknete sedam stvari! Zar očekujete išta drugo osim: velikog siromaštva, ili zabluđujućeg bogatstva, ili
smrtne bolesti, ili upropašćujuće starosti, ili iznenadne smrti, ili prokletog Dedžala, a on je najstrašnije što
očekujete; ili Kijametski dan, koji je
još žešći i gori.”
(Tirmizi, hasen)
‫ رضي الله‬- ‫ عن أبي هريرة‬:‫ – السابع‬٩٣
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ أن َر ُسول الله‬:‫عنه‬
‫ون‬
َ ‫ َه ْل َت ْن َت ِظ ُر‬،‫ »با ِد ُروا بِالأَ ْع َم ِال َس ْب ًعا‬: َ‫قَال‬
‫ أَ ْو َم َر ًضا‬،‫ أَ ْو ِغ ًنى ُمط ِغ ًيا‬،‫إلا َّ فَق ًرا ُمنس ًيا‬
ِ ‫ُم‬
‫ أَ ْو‬،‫ أَ ْو َمو ًتا ُم ْجه ًزا‬،‫ أَ ْو َه َر ًما ُم ْفندًا‬،‫فسدًا‬
‫فالسا َع ُة‬
َّ ‫السا َع َة‬
َّ ‫ أَ ْو‬،‫ال َّد َّجالَ ف ََش ُّر َغائِ ٍب ُي ْن َت َظ ُر‬
‫ »حديث‬: َ‫ َوقال‬،‫أد َهى َوأَ َم ُّر« رواه الترمذي‬
.«‫حسن‬
94. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi
se da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao na dan Hajbera: “Ovu ću zastavu zasigurno predati čovjeku koji voli Allaha i Njegovog Poslanika. S njegovim rukama će Allah, dželle še’nuhu, dati pobjedu.” Omer, r.a., veli: “Nisam poželio biti predvodnik do tada. Stao
sam očekujući da me pozove i da
meni preda zastavu. Allahov Poslanik pozva Aliju, sina Ebu-Talibova,
pa mu predade zastavu i reče: “Idi
i ne osvrći se, dok ti Allah ne dadne pobjedu.” Alija je krenuo malo, a
zatim ne obazirući se, uzviknu: “Al-
‫ صلى‬- ‫ أن َر ُسول الله‬:‫ َع ْن ُه‬:‫ – الثامن‬٩٤
‫ »لأُ ْع ِط َي َّن‬:‫ قَالَ َيو َم خيبر‬- ‫الله عليه وسلم‬
‫ه ِذ ِه ال َّرا َي َة َر ُج ًلا ُي ِح ُّب الل َه َو َر ُسو َل ُه َيف َت ُح الل ُه‬
‫ َما‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫َع َلى َيدَي ِه« قَالَ ُع َم ُر‬
‫رت َل َها َر َجا َء‬
ُ ‫ َف َت َسا َو‬،‫أح َب ْب ُت ِٕالا َما َرة إلا َّ َيو َم ِئ ٍذ‬
‫ صلى الله‬- ‫ َفدَعا رسولُ الله‬،‫أَ ْن أُ ْد َعى َل َها‬
‫ رضي الله‬- ‫علي بن أبي طالب‬
ّ - ‫عليه وسلم‬
‫ش َو َلا َتل َت ِف ْت‬
ِ ‫ »ا ْم‬: َ‫ َوقال‬،‫ َفأ ْع َطا ُه إيَّا َها‬- ‫عنه‬
َ ‫َحتَّى َي ْف َتح الل ُه َع َل‬
‫علي شي ًئا ثُ َّم‬
ٌّ ‫يك« ف ََسا َر‬
‫ َع َلى‬،‫ َيا َر ُسول الله‬:‫َوق ََف ولم يلتفت فصرخ‬
‫ »قاتِ ْل ُه ْم َحتَّى َيشْ َه ُدوا‬: َ‫اس؟ قَال‬
َ ّ‫ماذا أُقَاتِ ُل الن‬
،‫ َوأ َّن ُم َحمدًا رسولُ الله‬،‫أَ ْن لا إل َه إلا َّ الل ُه‬
lahov Poslaniče, dokle i zašto ću se
boriti protiv neprijatelja.” Allahov
Poslanik mu tada reče: “Bori se protiv njih sve dotle dok ne posvjedoče
da nema drugog boga osim Allaha i
da je Muhammed Njegov Poslanik,
pa kada to učine, onda ti je zabranjena njihova krv i imetak, osim kada to bude obavezno (kisar i zekat),
a račun će polagati pred Allahom.”
(Muslim)
َّ ‫َف ِٕاذَا َف َع ُلوا ف َق ْد َم َنعوا ِم ْن َك ِد َماء ُه ْم َوأَ ْم َوا َل ُه ْم إلا‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫وحسا ُب ُه ْم َع َلى الله‬
َ
َ ،‫بحق َِّها‬
‫ أي وثبت‬:‫» َف َت َسا َو ْر ُت« ُه َو بالسين المهملة‬
.‫متطل ًعا‬
11. Borba sa samim sobom (svojim strastima)
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“One koji se budu zbog nas borili, Mi ćemo, sigurno, putevima koji
Nama vode uputiti; a Allah je, zaista, na strani onih koji dobra djela čine!” (Ankebut, 69) “I sve dok si
živ, Gospodaru svome se klanjaj!”
(El-Hidžr, 99)
“I spominji ime Gospodara svoga i Njemu se potpuno posveti.”(El-
‫ – باب في المجاهدة‬١١
‫ } َوالَّ ِذ َين َجا َه ُدوا فِي َنا‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
{‫َل َن ْه ِدينَّ ُه ْم ُس ُب َل َنا َو إِ َّن الل َه َل َم َع ا ْل ُم ْح ِس ِن َين‬
‫ } َوا ْع ُب ْد‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٦٩ :‫]العنكبوت‬
،[٩٩ :‫ين{ ]الحجر‬
ُ ‫َربَّ َك َحتَّى َيأْتِ َي َك ا ْل َي ِق‬
‫ } َوا ْذ ُك ِر ْاس َم َربِّ َك َو َت َبتَّ ْل إِ َل ْي ِه‬:‫َوقالَ َت َعا َلى‬
َ‫ َوقال‬،‫ أي ا ْنق َِط ْع إِ َل ْيه‬:[٨ :‫َت ْب ِتي ًلا{ ]المزمل‬
{‫ } َف َم ْن َي ْع َم ْل ِم ْثقَالَ َذ َّر ٍة َخ ْي ًرا َي َر ُه‬:‫َت َعا َلى‬
‫ } َو َما تُ َق ِّد ُموا‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٧ :‫]الزلزلة‬
‫لأَ ْنف ُِس ُك ْم ِم ْن َخ ْي ٍر َت ِجدُو ُه ِع ْن َد الل ِه ُه َو َخ ْي ًرا‬
Muzzemmil, 8)
“Onaj ko bude uradio koliko trun
dobra, vidjet će ga.” (Ez-Zelzela, 7)
“A dobro koje za sebe unaprijed osigurate, naći ćete kod Allaha još većim i dobit ćete još veću nagradu.”
(El-Muzzemmil, 20)
“A ono što od imetka drugima date, Allah, sigurno, za to zna.” (ElBekara, 273)
Mnogo je ajeta na ovu temu, a evo
i nekoliko hadisa:
:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٢٠ :‫َوأَ ْع َظ َم أَ ْج ًرا{ ]المزمل‬
{‫} َو َما تُ ْن ِف ُقوا ِم ْن َخ ْي ٍر َف ِٕا َّن الل َه بِ ِه َع ِلي ٌم‬
‫[ والآيات في الباب كثيرة‬٢٧٣ :‫]البقرة‬
.‫معلومة‬
95. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Allah, dželle še’nuhu, kaže: ‘Ko
se neprijateljski ponaša prema Mome evliji (pravom robu), Ja ću mu
najaviti rat. Najdraže čime Mi se Moj
rob približava jeste ono čime sam
ga zadužio (farzovi), a zatim Mi se
on približava nafilama sve dok ga
ne zavolim, a kad ga zavolim, onda
Ja budem njegov sluh, kojim on sluša, njegov vid, kojim on gleda, njegove ruke, kojima on radi, njegove
noge; kojima on putuje (u svemu tome pazi da se ne ogriješi o Allahov
‫ عن أبي‬:‫ فالأول‬:‫ – وأما الأحاديث‬٩٥
‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫هريرة‬
: َ‫ »إ َّن الله َت َعا َلى قَال‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬‫ َو َما‬،‫بالح ْر ِب‬
َ ‫َم ْن عادى لي َو لِ ًّيا َف َق ْد آ َذ ْن ُت ُه‬
‫بشي ٍء أَ َح َّب إ َل َّي ِم َّما‬
َ ‫َت َق َّر َب إِ َل َّي َع ْبدي‬
‫ َو َما َي َزالُ َع ْب ِدي َي َتق َّر ُب إ َل َّي‬،‫ا ْف َت َر ْض ُت َع َلي ِه‬
‫ َف ٕاذَا أَح َبب ُت ُه ُك ْن ُت َسم َع ُه‬،‫بالنَّوافِ ِل َحتَّى أ ِح َّب ُه‬
‫ و َي َد ُه‬،‫ َو َب َص َر ُه الَّ ِذي ُي ْب ِص ُر بِ ِه‬،‫الَّ ِذي َي ْس َم ُع بِ ِه‬
‫ َو إ ْن‬،‫ َور ِْج َل ُه الَّ ِتي َي ْمشي بِ َها‬،‫ش بِ َها‬
ُ ‫الَّتي َي ْب ِط‬
.«‫ َو َل ِئنِ ْاس َت َعا َذنِي لأُ ِع َيذنَّ ُه‬،‫َسأَ َلني أ ْع َط ْي ُت ُه‬
.‫رواه البخاري‬
.‫ أعلمته بأني محارِب َل ُه‬:«‫»آذَن ُت ُه‬
Zakon). Ako šta zatraži, to mu dadnem, a ako zatraži Moju zaštitu, Ja
ga odmah zaštitim.”
(Buhari)
.‫»اس َت َعاذَني« روي بالنون وبالبا ِء‬
ْ
96. Enes, r.a., pripovijeda da je čuo
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ عن أنس‬:‫ – الثاني‬٩٦
Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alej‫ فيما يرويه‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫عن الن‬
hi ve selleme, kako prenosi od Alla‫َرب ال َع ْب ُد‬
َ ‫ »إِذَا َتق‬: َ‫ قَال‬- ‫ عز وجل‬- ‫عن ربّه‬
ha, dželle še’nuhu, slijedeće: “Ka‫ َو إِذَا َت َق َّر َب إ َل َّي‬،‫إ َل َّي ِش ْب ًرا َتقَر ْب ُت إِ َل ْيه ِذ َرا ًعا‬
da se Moj rob Meni približi za jedan
pedalj, Ja se njemu približim za je- ‫ ِو إذَا أ َتانِي َيمشي أ َت ْي ُت ُه‬،‫ت ِمن ُه َبا ًعا‬
ُ ‫ِذ َرا ًعا َتقَر ْب‬
dan aršin (podlakticu), a ako se on
.‫َه ْر َو َل ًة« رواه البخاري‬
Meni približi za jedan aršin, Ja se
njemu približim za jedan ručni hvat
(raširenih ruku), a kad on Meni ide
hodom, Ja njemu idem trčeći.”
(Buhari)
97. Ibn-‘Abbas, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Dvije blagodati (Allahove) neiskorištene su od većine ljudi: zdravlje i
slobodno vrijeme.”
(Buhari)
‫ عن ابن عباس رضي الله‬:‫ – الثالث‬٩٧
‫ صلى الله‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
‫ »نِ ْع َم َت ِان َمغبو ٌن فيهما كَثي ٌر ِم َن‬:‫عليه وسلم‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫ َوال َف َرا ُغ‬،‫الص َّح ُة‬
ِّ :ِ‫النَّاس‬
98. ‘Aiša, r.a., prenosi da je Allahov
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, toliko dugo stajao na noćnom
(nafila) namazu, da bi mu noge znale oteći, pa mu je ona rekla: “Zašto
to činiš, Božiji Poslaniče, kad ti je
Allah oprostio sve prošle, a i buduće grijehe?” On joj na to odgovori:
“Zar ne treba da se trudim i budem
zahvalan rob?”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ عن عائشة َرضي الله عنها‬:‫ – الرابع‬٩٨
‫َان يقُو ُم ِم َن‬
َ ‫ ك‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
‫ لِ َم َتص َن ُع‬:‫اللَّي ِل َحتَّى َت َت َف َّط َر َق َد َما ُه َف ُق ْل ُت َل ُه‬
‫ َوق ْد َغ َف َر الله َل َك َما َت َق َّد َم‬،‫َه َذا َيا رسولَ الله‬
‫ »أَفَلا أُ ِح ُّب أَ ْن‬: َ‫ِم ْن َذ ْن ِب َك َو َما َتأَخَّ َر؟ قَال‬
‫ َه َذا لفظ‬،‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫ُون َع ْبدًا شَ ُكو ًرا‬
َ ‫أك‬
.‫البخاري‬
‫ونحوه في الصحيحين من رواية المغيرة بن‬
.‫شعبة‬
99. ‘Aiša, r.a., veli: “Kada bi nastupilo zadnjih deset dana ramazana,
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, te bi noći provodio
u ibadetu, čeljad bi svoju budio na
namaz, neobično bi se trudio u ibadetu i klonio bi se bračnog odnosa (posvećujući se isključivo ibadetu).”
(Muttefekun ‘alejhi)
،‫ عن عائشة رضي الله عنها‬:‫ – الخامس‬٩٩
‫ صلى الله عليه‬- ‫َان َر ُسول الله‬
َ ‫ ك‬:‫أنَّها قَا َل ْت‬
‫ َوأَ ْيق ََظ‬،‫ إِذَا َد َخ َل ال َعشْ ُر أَ ْح َيا اللَّي َل‬- ‫وسلم‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.‫ َو َج َّد َوشَ َّد ال ِم ْئ َزر‬،‫أَ ْه َل ُه‬
‫ و‬.‫ العشر الأواخر ِم ْن شهر رمضان‬:‫والمراد‬
‫ َو ُه َو كناية عن اعتز ِال‬،‫ الإ زار‬:«‫»ال ِم ْئ َز ُر‬
: ُ‫ ُيقال‬،‫ ال ُمرا ُد َتشْ ِمي ُر ُه ل ِل ِع َباد ِة‬:‫ وقي َل‬.‫النسا ِء‬
‫ أي َت َش َّم ْر ُت‬:‫شَ َد ْد ُت لِ َه َذا الأ ْم ِر ِم ْئ َزري‬
.‫َو َت َف َّر ْغ ُت َل ُه‬
100. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Jak vjernik
bolji je i Allahu draži od nejaka vjernika, a u obojici je hajr (dokle god
su vjernici). Žudi za onim što će ti
koristiti, od Allaha pomoć traži i nemoj biti kukavica. Ako te šta neprijatno zadesi, nemoj reći: ‘Da sam
uradio drugačije, ne bi do ovoga došlo,’ nego reci:
‘Allah je odredio ono što je htio, i
to i uradio, jer riječ “da” (sam) otvara šejtanska vrata.”
(Muslim)
‫ رضي الله‬- ‫ عن أبي هريرة‬:‫ – السادس‬١٠٠
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ »ال ُم ْؤ ِم ُن ال َقو ُِّي َخي ٌر َوأَ َح ُّب إِ َلى الل ِه‬:‫وسلم‬
ِ ‫الض‬
‫ِص‬
َّ ِ‫ِم َن ال ُم ْؤ ِمن‬
ْ .‫عيف َوفي ُك ٍّل َخي ٌر‬
ْ ‫احر‬
‫ َو إ ْن‬.‫ و ْاس َت ِع ْن بِالل ِه َولاَ َت ْع َج ْز‬،‫َع َلى َما َي ْن َف ُع َك‬
‫َان ك ََذا‬
َ ‫أَ َصا َب َك شَ يءٌ فَلاَ َت ُق ْل َل ْو أنّي َف َع ْل ُت ك‬
‫ َو َما شَ ا َء فَع َل؛‬،‫ قَد ُر الل ِه‬:‫ َو َل ِك ْن قُ ْل‬،‫َوك ََذا‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ف ٕا َّن َل ْو َت ْف َت ُح َع َم َل الشَّ ي َط ِان‬
101. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Džehennem
je opkoljen (ograđen) (ovosvjetskim)
užicima, a Džennet je opkoljen (ograđen) neprijatnostima.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ صلى‬- ‫ أ َّن َر ُسول الله‬:‫ َع ْن ُه‬:‫ – السابع‬١٠١
‫ » ُح ِج َب ِت النَّا ُر‬: َ‫ قَال‬- ‫الله عليه وسلم‬
ِ ‫بالشَّ َهو‬
‫ ُمتَّف ٌَق‬.«‫الجنَّ ُة بِال َم َكا ِر ِه‬
َ ‫ َو ُح ِج َب ِت‬،‫ات‬
.‫َع َلي ِه‬
«‫ » ُح َّف ْت« بدل » ُح ِج َب ْت‬:‫وفي رواية لمسلم‬
‫ أي بينه وبينها َه َذا الحجاب‬:‫َو ُه َو بمعناه‬
.‫ف ٕاذا فعله دخلها‬
102. Prenosi se od Ebu-Abdi Huzejfe b.el-Jamana, r.a., da je rekao:
“Klanjao sam jedne noći sa Poslanikom, sall-Allahu ‘alejhi we sellem.
On otpoče namaz učenjem sure elBekare, pa rekoh (pomislih u sebi)
učinit će ruku poslije sto ajeta, ali
nastavi, pa rekoh, klanjat će prvi rekat sa El-Bekara, ali nastavi, pa rekoh obavit će ruku na kraju, ali zatim započe sa učenjem sure En-Nisa
i prouči je, pa započe sa učenjem sure Ali - Imran i prouči je, a učio je
razgovjetno. I kada bi učio ajet u
kome je tesbih (slavljenje Allaha, dželle še’nuhu), slavio bi Ga, govoreći
ِ‫ عن أبي عبد الله ُح َذي َف َة بن‬:‫ – الثامن‬١٠٢
ِ
‫ َصلَّ ْي ُت َم َع‬: َ‫ قَال‬،‫اليمان رضي الله عنهما‬
‫َات َلي َل ٍة‬
َ ‫ ذ‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
‫ ثُ َّم‬،‫ َي ْرك َُع ِع ْن َد الم َئ ِة‬:‫ َف ُق ْل ُت‬،َ‫فَا ْف َت َت َح الب َق َرة‬
،‫ ُي َصلِّي بِ َها في رك َعة َف َم َضى‬:‫ َف ُق ْل ُت‬.‫َم َضى‬
،‫ ثُ َّم ا ْف َت َت َح النِّ َسا َء َف َق َرأَ َها‬،‫ َي ْرك َُع بِ َها‬:‫ف ُق ْل ُت‬
‫ إِذَا‬:‫ َيق َرأُ ُم َت َر ِّس ًلا‬،‫ثُ َّم ا ْف َت َت َح آلَ ِع ْم َر َان َف َق َرأَ َها‬
‫بس َؤ ٍال‬
ٌ ‫َم َّر بآية فِ َيها َت‬
ُ ‫ َو إذَا َم َّر‬،‫سبيح َس َّب َح‬
‫ ف ََج َع َل‬،‫ ثُ َّم َرك ََع‬،َ‫ َو إذَا َم َّر ب َت َع ُّو ٍذ َت َع َّوذ‬، َ‫َسأَل‬
‫»س ْب َح َان َربِّ َي ال َع ِظي ِم« َف َك َان ُركُو ُع ُه‬
ُ : ُ‫َيقُول‬
‫»س ِم َع الل ُه لِ َم ْن‬
َ : َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫َنح ًوا ِم ْن ِق َي ِام ِه‬
‫الح ْمدُ« ثُ َّم قَا َم َطوي ًلا قَري ًبا‬
َ ‫ َربَّ َنا َل َك‬،‫َح ِم َد ُه‬
“Subhanellah”.
Kada bi naišao na ajet u kome se
spominje molba Allahu, molio bi, a
kada bi naišao na ajet u kome se spominje utjecanje Allaha od nečega, utjecao bi se. Poslije toga je otišao na ruku i govorio “subhane Rabbijel ‘azim”.
Tako mu je ruku potrajao koliko
i stajanje, potom reče: “semiallahu
limen hamideh, Rabbena rekel hamd”
i ostade da stoji dugo, približno koliko je bio na rukuu. Zatim je učinio
sedždu, govoreći: “subhane Rabbijele a‘la”, pa mu je bila sedžda duga
približno stajanju.”
(Muslim)
‫»س ْب َح َان َربِّ َي‬
ُ : َ‫ َفقَال‬،َ‫ ثُ َّم َس َجد‬،‫ِم َّما َرك ََع‬
‫ رواه‬.‫الأَ ْع َلى« َف َك َان ُس ُجو ُد ُه قَري ًبا ِم ْن ِق َي ِام ِه‬
.‫مسلم‬
103. Od Ibn-Mes‘uda, r.a., prenosi se da je rekao: “Klanjao sam sa
Allahovim Poslanikom, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, jedne noći, pa je
oduljio kijam, stajanje u namazu, pa
sam pomislio nešto loše.
Prisutni mu rekoše: “A šta si to
pomislio?” “Pomislio sam da sjednem i da ga ostavim sama na Kijamu.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله‬- ‫ عن ابن مسعود‬:‫ – التاسع‬١٠٣
‫ صلى الله‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ َصلَّ ْي ُت َم َع الن‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ َفأَ َطالَ ال ِقيا َم َحتَّى َه َم ْم ُت‬،‫ َلي َل ًة‬- ‫عليه وسلم‬
: َ‫ َو َما َه َم ْم َت بِ ِه؟ قَال‬:‫بأ ْم ِر ُسو ٍء! قيل‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.‫س َوأَ َد َع ُه‬
َ ‫َه َم ْم ُت أَ ْن أ ْج ِل‬
104. Enes, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Mejjita (mrtvaca) prati troje: njegova porodica, njegov imetak i njegova djela.
Dvoje se vraća, a jedno ostaje s njim.
Vraćaju se njegova porodica i njegov imetak, a sa njim ostaju njegova
djela.”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ عن أنس‬:‫ – العاشر‬١٠٤
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫عن َر ُسول الله‬
،‫ أ ْه ُل ُه َو َمالُ ُه َو َعم ُل ُه‬:‫يت َثلاَ َث ٌة‬
َ ‫» َي ْت َب ُع ال َم‬
ِ ‫ َي‬:ٌ‫رج ُع اث َن ِان َو َي ْبقَى َو ِاحد‬
ِ ‫َف َي‬
،‫رج ُع أ ْه ُل ُه َو َمالُ ُه‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َو َيبقَى َعم ُل ُه‬
105. Ibn-Mes‘ud, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Zaista je Džennet svakome od vas
bliži od (sveze) njegove obuće, a i
Džehennem isto tako.”
(Buhari)
- ‫ عن ابن مسعود‬:‫ – الحادي عشر‬١٠٥
‫ صلى الله‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ قَالَ الن‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫»الجنَّ ُة أَ ْق َر ُب إِ َلى أَ َح ِد ُك ْم ِم ْن‬
َ :‫عليه وسلم‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫ َوالنَّا ُر ِمث ُل ذلِ َك‬،‫ِش َر ِاك َن ْع ِل ِه‬
106. Prenosi se od Ebu-Firasa Rebi‘a b. Kaba el-Eslemija, r.a., sluge
Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, koji je bio pripadao siromašnoj skupini “sufa” Poslanikove džamije, da je rekao:
“Zanoćio sam sa Allahovim Poslanikom, sall-Allahu ‘alejhi we sellem.
Donosio sam mu vodu za abdest, i
druge usluge mu činio, pa mi reče:
‘Traži od mene što hoćeš.’ Rekoh:
‘Tražim da budem u tvom društvu
u Džennetu’, pa reče: ‘A osim toga?’
Rekoh: ‘Samo to.’ Reče: ‘Pomozi me
u tome, čestim padanjem na sedždu
pred Allaha.’ ”
ِ‫س ربيع َة بن‬
ٍ ‫ عن أبي فِرا‬:‫ – الثاني عشر‬١٠٦
ٍ
‫ صلى الله‬- ‫سلمي خا ِد ِم َر ُسول الله‬
ِّ ٔ‫كعب الا‬
‫الص َّف ِة رضي الله عنه‬
ُّ ِ‫ ومن أهل‬- ‫عليه وسلم‬
ِ ‫يت َم َع‬
‫ صلى‬- ‫رسول الله‬
ُ ِ‫ ُك ْن ُت أب‬: َ‫ قَال‬،‫اج ِت ِه‬
َ ‫ فآتِي ِه بِ َو ُضو ئِ ِه َو َح‬- ‫الله عليه وسلم‬
‫ ْاسأَلُ َك ُم َرا َف َق َت َك في‬:‫»س ْل ِني« ف ُق ْل ُت‬
َ : َ‫َفقَال‬
‫ ُه َو‬:‫ »أَ َو َغي َر ذلِ َك«؟ قُ ْل ُت‬: َ‫ َفقَال‬.‫الجنَّ ِة‬
َ
‫ »فأَ ِعنِّي َع َلى َن ْف ِس َك بِ َك ْث َر ِة‬: َ‫ قَال‬، َ‫ذَاك‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫الس ُجو ِد‬
ُّ
(Muslim)
‫‪ – ١٠٧‬الثالث عشر‪ :‬عن أبي عبد الله‪،‬‬
‫ويقال‪ :‬أَ ُبو عبد الرحمان ثوبان ‪ -‬مولى َر ُسول‬
‫الله ‪ -‬صلى الله عليه وسلم ‪ -‬رضي الله عنه‬
‫ قَالَ ‪َ :‬س ِم ْع ُت رسولَ الله ‪ -‬صلى الله عليه‬‫الس ُجو ِد؛ َف ِٕان ََّك‬
‫وسلم ‪َ -‬يقُولُ ‪َ » :‬ع َل ْي َك بِ َك ْث َر ِة ُّ‬
‫َل ْن َت ْس ُج َد لل ِه َس ْج َد ًة إلا َّ َر َف َع َك الل ُه بِ َها‬
‫رج ًة‪َ ،‬و َح َّط َع َ‬
‫نك بِ َها َخ ِطيئ ًة«‪ .‬رواه مسلم‪.‬‬
‫َد َ‬
‫‪107. Sevban, r.a., pripovijeda da je‬‬
‫‪čuo Allahovog Poslanika, sall-Allahu‬‬
‫‪‘alejhi ve selleme, kada je rekao: “Pre‬‬‫‪poručujem ti da često sedždu činiš,‬‬
‫‪jer ti Allah za svaku sedždu pove‬‬‫‪ća jednu deredžu i izbriše jedan od‬‬
‫”‪tvojih grijeha.‬‬
‫)‪(Muslim‬‬
‫‪ – ١٠٨‬الرابع عشر‪ :‬عن أَبي َصفوان عبد‬
‫الله بنِ ُب ْس ٍر الأسلمي ‪ -‬رضي الله عنه ‪-‬‬
‫قَالَ ‪ :‬قَالَ َر ُسول الله ‪ -‬صلى الله عليه وسلم‪:‬‬
‫س َم ْن َطالَ ُع ُمر ُه‪َ ،‬و َح ُس َن َع َم ُل ُه«‪.‬‬
‫»خي ُر النَّا ِ‬
‫َ‬
‫رواه الترمذي‪َ ،‬وقالَ ‪» :‬حديث حسن«‪.‬‬
‫» ُب ْسر« بضم الباء وبالسين المهملة‪.‬‬
‫‪108. ‘Abdullah ibn Busr el-Eslemi,‬‬
‫‪r.a., prenosi da je Allahov Poslanik,‬‬
‫‪sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:‬‬
‫‪“Najbolji čovjek je onaj koji dugo ži‬‬‫”‪vi i stalno dobra djela radi.‬‬
‫)‪(Tirmizi, hasen‬‬
109. Enes, r.a., prenosi: “Moj amidža, Enes, b. Nadr, r.a., nije prisustvovao Bici na Bedru, pa je rekao:
‘Allahov Poslaniče, izostao sam od
prve borbe u kojoj si se borio protiv
mušrika.
Ako mi Allah omogući izlazak na
bojno polje protiv mušrika, zaista će
pokazati Allah ljudima šta mogu učiniti.’ Pošto je došao dan Uhuda (Bitka na Uhudu), muslimani su se pokolebali, a on reče: ‘Allahu moj, izvinjavam Ti se zbog čina ovih (tj. muslimana), a perem se i odričem od
djela onih (mušrika)’, a zatim je krenuo naprijed. Sreo ga je Sad b. Mu‘az
‫ رضي‬- ‫ عن أنس‬:‫ – الخامس عشر‬١٠٩
- ‫س ْب ُن النَّ ْض ِر‬
َ ‫ َغ‬: َ‫ قَال‬- ‫الله عنه‬
ُ ‫اب َع ِّمي أَ َن‬
ِ ‫ عن ِق‬- ‫رضي الله عنه‬
‫ َيا‬: َ‫ َفقَال‬،ٍ‫تال بدر‬
‫ ِغ ْب ُت َع ْن أ ّول ِقتال قَا َت ْل َت‬،‫رسولَ الله‬
‫ َل ِئن الل ُه أ ْش َه َدنِي ِق َتالَ ال ُمشر ِك َين‬،‫ال ُمشْ ِر ِك َين‬
‫َان َيو ُم أُ ُح ٍد‬
َ ‫ َف َل َّما ك‬.‫َل ُي ِر َي َّن الل ُه َما أ ْص َن ُع‬
‫ اللَّ ُه َّم أ ْع َت ِذ ُر إ َل ْي َك‬: َ‫ َفقَال‬،‫مون‬
َ ‫ا ْن َك َش َف ال ُم ْس ِل‬
ُٔ‫ وأ ْب َرا‬- ‫ أ ْص َحاب ُه‬:‫ يعني‬- ‫ِم َّما َص َن َع ه ُؤلا ِء‬
- ‫ ال ُمشر ِك َين‬:‫ َيعني‬- ‫إ َل ْي َك ِم َّما َص َن َع ه ُؤلا ِء‬
‫ َيا‬: َ‫ َفقَال‬،‫ثُ َّم َت َق َّد َم ف َْاس َت ْق َبل ُه َسع ُد ْب ُن ُمعا ٍذ‬
‫ورب الك ْع َب ِة إنِّي أ ِج ُد‬
َ ،‫سع َد َبن معا ٍذ‬
ِّ ‫الجنَّ ُة‬
ِ ‫من ُد‬
‫ َف َما‬:ٌ‫ قَالَ سعد‬.‫ون أُ ُح ٍد‬
َ
ْ ‫ريح َها‬
pa mu on reče: ‘O Sad ibn Mu‘aze,
ٔ‫عت َيا رسولَ الله َما َص َن َع! قَالَ ا‬
:‫نس‬
ُ ‫ْاس َت َط‬
ٌ
Džennet želim. Gospodara mi Kaِ ِ‫َف َو َج ْد َنا ب‬
ِ ‫بالس‬
ِ
َٔ
ً
َ
‫و‬
‫ا‬
،
‫يف‬
‫ة‬
‫ب‬
‫ر‬
‫ض‬
‫مانين‬
‫ث‬
‫و‬
‫ا‬
‫ع‬
‫ض‬
‫ب‬
‫ه‬
ْ
َ
ْ
َ
ً
َ
َّ
َ
be, ja osjećam njegov miris mimo Uhuَ ‫ َو َو‬،‫ أَ ْو َر ْم َي ًة َبس ْه ٍم‬،‫َط ْعن ًة بِر ْم ٍح‬
da.’ Sad priča: ‘O Allahov Poslani- ‫ج ْد َنا ُه َق ْد قُ ِت َل‬
če, ja ne bih mogao učiniti ono što
ِ ِ‫َو َمثَّ َل ب‬
َّ ‫ِكون فما َع َرف ُه أَ َح ٌد إلا‬
ُٔ
‫ه‬
‫ت‬
‫ا‬
‫ر‬
‫م‬
‫ال‬
‫ه‬
ْ‫ش‬
ْ‫خ‬
ُ
َ
ُ
ُ
je on učinio.’ Enes, r.a., dalje veli:
‫ ُكنَّا َن َرى أَ ْو َن ُظ ُّن أن ه ِذ ِه‬:‫ قَالَ أنس‬.‫بِ َب َنانِ ِه‬
‘Našli smo ga sa osamdeset i nekoliko rana od sablje, proboda kopljem
‫ } ِم َن ا ْل ُم ْؤ ِم ِن َين‬:‫الآية نزلت فِي ِه وفي أشباهه‬
i rana od strijela.
{‫رِجا ٌل ص َدقُوا ما َعاه ُدوا الله َع َلي ِه‬
Našli smo ga poginulog, mušrici
su ga svega unakazili da ga niko nije mogao poznati osim njegove sestre. Poznala ga je po vrhovima jagodica na prstima.’ ” Enes, r.a., veli:
“Mislili smo i pretpostavljali da je o
njemu objavljen ajet koji glasi:
َ َ
َ َ
ْ َ
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.‫[ إِ َلى ا ِٓخرها‬٢٣ :‫]الأحزاب‬
‫ » َل ُي ِر َي َّن الل ُه« روي بضم الياء وكسر‬:‫قوله‬
‫وي‬
َ ‫ َو ُر‬،‫ أي َل ُي ْظ ِه َر َّن الل ُه ذلِ َك للنَّاس‬:‫الراء‬
.‫ والله أعلم‬،‫بفتحهما ومعناه ظاهر‬
‘Među muminima, ima ljudi koji su iskreni na onom što su Allahu
obećali’ ”, pa do kraja ajeta.
(Muttefekun ‘alejhi)
110. Ukbe ibn ‘Amr el-Ensari, r.a.,
pripovijeda: “Kada je objavljen ajet
kojim se naređuje dijeljenje sadake,
mnogi od nas je zarađivao noseći na
svojim leđima, da bi udijelio sadaku.
Jedan čovjek dođe i podijeli dosta imetka kao sadaku, na što neki
(munafici) rekoše: ‘Hoće samo da
se pokaže!’ Zatim je došao drugi čovjek i dao za sadaku samo nekoliko
pregršta (pšenice), našto opet neki
rekoše: ‘Zaista je Allah neovisan od
ovakve sadake!’ To je bio povod objave ajeta: ‘One koji vjernike ogovaraju, zato što sadaku daju, a ruga-
‫ عن أبي مسعود عقبة‬:‫ – السادس عشر‬١١٠
‫ رضي الله عنه‬- ‫بن عمرو الأنصاري البدري‬
‫الص َد َق ِة ُكنَّا نُ َحا ِم ُل َع َلى‬
َّ ‫ َل َّما َن َز َل ْت آي ُة‬: َ‫ قَال‬،ٍ‫ ف ََجا َء َر ُج ٌل َف َت َصدَّقَ بِ َشي ٍء كَثير‬،‫ُظ ُهو ِر َنا‬
،‫ َو َجا َء َر ُج ٌل ا َٓخ ُر َف َت َصدَّقَ بِ َصا ٍع‬،‫ ُمرا ٍء‬:‫فقالوا‬
:‫ني َع ْن َصا ِع َه َذا! َف َن َز َل ْت‬
ٌّ ‫ إ َّن الل َه َل َغ‬:‫فقالُوا‬
‫ون ا ْل ُم َّط ِّو ِع َين ِم َن ا ْل ُم ْؤ ِم ِن َين فِي‬
َ ‫}الَّ ِذ َين َي ْل ِم ُز‬
ِ ‫الص َدق‬
{‫ُون إِلا َّ ُج ْه َد ُه ْم‬
َّ
َ ‫َات َوالَّ ِذ َين لا َي ِجد‬
‫ هذا لفظ‬،‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.[٧٩ :‫]التوبة‬
.‫البخاري‬
‫ أي‬:‫َو »نُ َح ِام ُل« بضم النون وبالحاء المهملة‬
‫يحمل أحدنا َع َلى ظهره بالأجرة ويتصدق‬
ju se i onima koji je s mukom daju
- Allah će kazniti za izrugivanje njihovo, i njih čeka patnja nesnosna.’ ”
(Tevba, 79)
(Muttefekun ‘alejhi)
.‫بِ َها‬
111. Ebu-Zerr Džundub ibn Džu‫ عن سعيد بن عبد‬:‫ – السابع عشر‬١١١
nade, r.a., pripovijeda da je čuo od
‫ عن أَبي إدريس‬،‫ عن ربيعة بن يزيد‬،‫العزيز‬
Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alej- ‫ عن أبي ذر جندب بن ُجنادة‬،‫الخولاني‬
hi ve selleme, slijedeći hadis - kud‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
si: “O Moji robovi, Ja sam Sebi zaّ َّ‫ عن الن‬- ‫رضي الله عنه‬
،‫ عن الل ِه َت َباركَ وتعالى‬،‫ فيما يروي‬- ‫وسلم‬
branio nasilje (zulum), a i vama sam
ga učinio zabranjenim, pa nemojte ‫ظ ْلم َع َلى‬
ُ ‫ إنِّي َح َّر ْم ُت ال‬،‫ » َيا ِع َبادي‬: َ‫أنَّ ُه قَال‬
َ
jedan drugom nepravdu činiti! O
‫ يا‬.‫َن ْفسي َو َج َع ْل ُت ُه ب ْي َنكم ُم َح َّر ًما فَلا َت َظا َل ُموا‬
robovi Moji, svako koga Ja nisam upu- َ
tio je u zabludi, pa od Mene uputu
‫ ُكلُّ ُك ْم َضا ّل إلا َّ َم ْن َه َد ْي ُت ُه‬،‫ِع َبادي‬
tražite, a Ja ću vas uputiti! O robovi
‫ ُكلُّ ُك ْم َجائِ ٌع‬،‫ َيا ِع َبادي‬.‫فَاس َتهدُوني أ ْه ِد ُك ْم‬
Moji, svi ste vi gladni, dok vas Ja ne
‫ َيا‬.‫إلا َّ َم ْن أ ْط َع ْم ُت ُه فَاس َتط ِع ُموني أُ ْط ِع ْم ُك ْم‬
nahranim, pa tražite od Mene hranu da bih vas nahranio!
‫ ُكلُّ ُكم عا ٍر الا َّ من كَسوته‬،‫ِعبادي‬
O robovi Moji, svi ste vi neodjeveni, dok vas Ja ne obučem, pa tra-
ُُ ْ َ ْ َ ٕ َ ْ
َ
‫ إنَّ ُك ْم‬،‫ َيا ِع َبادي‬.‫فاس َت ْك ُسو نِي أك ُْس ُك ْم‬
ْ
žite od mene odjeću, kako bih vas
obukao! O robovi Moji, vi griješite noću i danju, a Ja opraštam sve
grijehe, pa tražite od Mene oprost
da bih vam Ja oprostio! O robovi
Moji, šta god vi uradili, niste u stanju Meni štetu nanijeti, niti mi kakvu korist učiniti! O robovi Moji,
kada bi svi ljudi i džini, od prvog do
posljednjeg, bili toliko pobožni kao
što je najbogobojazniji među vama,
sve to nimalo ne bi uveličalo Allahovo carstvo! O robovi Moji, kada
bi svi ljudi i džini, od prvog do posljednjeg, bili toliko pokvareni, kao
što je najpokvareniji među vama, to
‫وب‬
َ ‫تُخْ ِط ُئ‬
َ ُ‫ون باللَّيلِ َوالنَّها ِر َوأَ َنا أ ْغ ِف ُر ال ُّذن‬
،‫ َيا ِع َبادي‬.‫َج ِمي ًعا ف َْاس َت ْغ ِف ُروني أ ْغ ِف ْر َل ُك ْم‬
‫ َو َل ْن َت ْب ُل ُغوا‬،‫إنَّ ُك ْم َل ْن َت ْب ُلغوا ُض ِّري َف َت ُض ُّروني‬
‫ َل ْو أ َّن أ َّو َل ُك ْم‬،‫ َيا ِع َبادي‬.‫َنف ِعي َف َت ْن َف ُعوني‬
‫َوا ِٓخ َر ُك ْم َو إِن َْس ُك ْم َوجنَّ ُك ْم كَانُوا َع َلى أ ْتقَى‬
‫َق ْل ِب َر ُجلٍ َو ِاح ٍد ِم ْن ُك ْم َما َزا َد ذلِ َك في‬
‫ َل ْو أ َّن أ َّو َل ُك ْم َوا ِٓخ َر ُك ْم‬،‫ َيا ِع َبادي‬.‫ُملكي شي ًئا‬
ٍ‫َو إِن َْس ُك ْم َوجنَّ ُك ْم كَانُوا َع َلى أ ْف َج ِر َق ْل ِب َر ُجل‬
.‫َص ذلِ َك من ُملكي شي ًئا‬
َ ‫َو ِاح ٍد ِم ْن ُك ْم َما َنق‬
‫ َل ْو أ َّن أ َّو َل ُك ْم َوا ِٓخ َر ُك ْم َو إِن َْس ُك ْم‬،‫َيا ِع َبادي‬
‫َوجنَّ ُك ْم قَا ُموا في َص ِعي ٍد َو ِاح ٍد ف ََسألُوني‬
‫َص ذلِ َك‬
ُ ‫َفأ ْع َط‬
َ ‫يت ُك َّل إن َْس ٍان َم ْسأ َل َت ُه َما َنق‬
ništa ne bi umanjilo Allahovu vlast!
O robovi Moji, kada bi se svi ljudi
i džini, od prvog do posljednjeg, iskupili na jednom mjestu, i od Mene
zatražili sve što žele, zatim Ja svakom od njih dao ono što je tražio,
to ne bi umanjilo ono što Ja posjedujem ni onoliko koliko bi umočena
igla u more umanjila vodu! O robovi Moji, samo se radi o vašim djelima; Ja ću ih sva zabilježiti, a zatim
ću svakom dati ono što je zaslužio,
pa ko nađe dobro (hajr), neka bude
zahvalan Allahu, dželle še’nuhu, a
ko nađe loše (šerr), neka ne kori nikog drugog, osim sebe.”
‫قص ال ِمخْ َي ُط إِذَا أُ ْد ِخ َل‬
ُ ‫ِم َّما ِع ْن ِدي إلا َّ كما َي ْن‬
‫ إِنَّ َما ِه َي أ ْع َمالُ ُك ْم أُ ْح ِص َيها‬،‫ َيا ِع َبادي‬.‫ال َب ْح َر‬
‫ َف َم ْن َو َج َد َخي ًرا‬،‫َل ُك ْم ثُ َّم أ َوفِّي ُك ْم إِيَّا َها‬
‫َف ْل َي ْح َم ِد الله َو َم ْن َو َج َد َغ ْي َر ذلِ َك فَلا َي ُلو َم َّن‬
.«‫إلا َّ َن ْف َس ُه‬
‫َان أَ ُبو إدريس إِذَا َحد ََّث بهذا‬
َ ‫ ك‬:‫قَالَ سعيد‬
.‫ رواه مسلم‬.‫الحديث َجثا َع َلى ُركبتيه‬
،‫وروينا عن الإ مام أحمد بن حنبل رحمه الله‬
‫س لأهل الشام حديث أشرف من‬
َ ‫ َل ْي‬: َ‫قَال‬
.‫َه َذا الحديث‬
(Muslim)
12. Podsticanje na pove- ‫ – باب الحث َع َلى الازدياد‬١٢
ćanje dobrih djela pri kra‫من الخير في أواخر العمر‬
ju života
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“A zar vas nismo ostavili da živite
dovoljno dugo da bi onaj koji je trebao da razmisli, imao vremena da
razmisli, a bio vam je došao i onaj
koji opominje.”
(Fatir, 37)
Muslimanska ulema razišla se o
broju godina spomenutih u ovom aje-
‫ }أَ َو َل ْم نُ َع ِّم ْر ُك ْم َما َي َت َذ َّك ُر فِي ِه‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
َ‫[ قَال‬٣٧ :‫َم ْن َت َذ َّك َر َو َجاء ُك ُم النَّ ِذي ُر{ ]فاطر‬
‫ معناه أَو َل ْم نُ َع ِّم ْر ُك ْم‬:‫ُون‬
َ ‫ابن عباس وال ُم َح ِّقق‬
ْ ‫ِستِّ َين َس َن ًة؟ َو ُي َؤيِّ ُد ُه الحديث الَّ ِذي‬
‫سنذ ُك ُر ُه‬
‫ معناه ثماني َعشْ َرة‬:‫ وقيل‬،‫إ ْن شاء الله َت َعا َلى‬
‫ قاله الحسن‬،‫عين َس َن ًة‬
َ ‫ أ ْر َب‬:‫ وقيل‬،‫َس َن ًة‬
.‫يضا‬
ً ٔ‫والكلبي ومسروق ونُ ِق َل عن ابن عباس ا‬
tu; jedni kažu 18, drugi 40, treći 60,
a za ovaj posljednji navode jedan hadis koji spominje 60 godina. Kažu
da bi Medinlije (stanovnici Medine),
kada bi neko od njih napunio 40 godina, potpuno se posvetio ibadetu.
Što se tiče hadisa o ovoj temi, evo
nekih:
‫َو َن َق ُلوا أ َّن أَ ْه َل المدي َن ِة كانوا إِذَا َب َل َغ أَ َح ُد ُه ْم‬
.‫ ُه َو ال ُب ُلو ُغ‬:‫ وقيل‬،‫عين َس َن ًة َت َف َّر َغ لل ِعبا َد ِة‬
َ ‫أر ْب‬
‫}وجاء ُك ُم النَّ ِذي ُر{ قَالَ ابن‬
َ :‫وقوله َت َعا َلى‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ ُه َو الن‬:‫عباس والجمهور‬
‫ قاله ِع ْك ِر َم ُة وابن‬،‫يب‬
ُ َّ‫ الش‬:‫ وقيل‬- ‫وسلم‬
.‫ والله أعلم‬.‫ُع َي ْي َنة وغيرهما‬
‫وأما الأحاديث‬
112. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Nikakva opravdanja kod Allaha neće imati onaj kog
je Allah, dželle še’nuhu, poživio 60
godina.”
(Neće moći kazati: “Da sam još
koju godinu živio, ja bih radio bolje”, jer je život dug 60 godina dovoljan za svako pokajanje.)
(Buhari)
‫ رضي الله‬- ‫ عن أبي هرير َة‬:‫ – فالأول‬١١٢
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬- ‫عنه‬
‫ »أ ْع َذ َر الله إِ َلى ا ْمر ٍِئ أَخَّ َر أ َج َل ُه َحتَّى‬: َ‫قَال‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫َب َل َغ ِستِّ َين َس َن ًة‬
‫ معناه َل ْم َي ْت ُر ْك َل ُه ُعذ ًرا إِ ْذ أ ْم َه َل ُه‬:‫قَالَ العلماء‬
‫ أ ْع َذ َر الر ُج ُل إِذَا َب َل َغ الغا َي َة‬:‫ يقال‬.َ‫ه ِذ ِه ال ُم َّدة‬
.ِ‫في ال ُع ْذر‬
113. Ob Ibn-‘Abbasa, r.a., prenosi se
da je rekao: “Uvodio me Omer, r.a.,
u krug odgovornih prvaka Bedra.”
Kao da se neki nelagodno osjećaše,
a jedan reče: ‘Zašto ovaj ulazi među nas, mlad je. Mi imamo sinove kao što je on.’ Na to reče Omer,
r.a.: ‘On je kao što vam je poznato
iz kuće poslanstva, izvor je znanja
i ispravnog mišljenja.’ Jednog dana
me pozvao i uveo kod njih, tako da
mi je bilo jasno da me pozvao kako
bi im pokazao. Reče:
‘Šta vi mislite za Allahove riječi:
- Kada Allahova pomoć i pobjeda
dođe’. - Rekoše neki:
‫ عن ابن عباس رضي الله‬:‫ – الثاني‬١١٣
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫َان عمر‬
َ ‫ ك‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
‫اخ َبد ٍر فكأ َّن َب ْع َض ُه ْم َو َج َد‬
ِ ‫ُيد ِْخ ُل ِني َم َع أ ْش َي‬
ِ ‫في‬
‫ لِ َم َيد ُْخ ُل َه َذا معنا و َل َنا‬: َ‫ َفقَال‬،‫نفس ِه‬
‫يث‬
ُ ‫من َح‬
ْ ‫ إنَّ ُه‬:‫أ ْب َناءٌ ِمث ُل ُه؟! َفقَالَ ُع َم ُر‬
‫ذات َيو ٍم َفأ ْد َخ َل ِني َم َع ُه ْم فما‬
َ ‫َع ِل ْم ُت ْم! فَدعانِي‬
‫ َما‬: َ‫ قَال‬،‫يت أَنَّ ُه دعاني َيو َمئ ٍذ إلا َّ لِ ُي ِر َي ُه ْم‬
ُ ٔ‫َرا‬
ِ ‫تقُولُون في‬
‫ }إِذَا َجا َء َن ْص ُر الل ِه‬:‫قول الله‬
‫ أُ ِم ْر َنا‬:‫[ َفقَالَ بعضهم‬١ :‫َوا ْل َف ْت ُح{؟ ]الفتح‬
،‫َتح َع َل ْي َنا‬
َ ‫َن ْح َم ُد الل َه َو َن ْس َت ْغ ِف ُر ُه إِذَا َن َصر َنا َوف‬
:‫ َفقَالَ لي‬.‫كت َب ْع ُض ُه ْم َف َل ْم َي ُق ْل شَ ي ًئا‬
َ ‫َو َس‬
.‫ لا‬:‫ابن عباسٍ؟ فقلت‬
َ ‫أَكَذلِ َك تقُول َيا‬
- ‫ ُه َو أ َج ُل َر ُسول الله‬:‫ فما تقول؟ قُ ْل ُت‬: َ‫قَال‬
‫ }إِذَا‬: َ‫ قَال‬،‫ أع َل َم ُه َل ُه‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫َجا َء َن ْص ُر الل ِه َوا ْل َف ْت ُح{ وذلك علام ُة أ َج ِل َك‬
{‫َان َت َّوا ًبا‬
َ ‫}ف ََس ِّب ْح بِ َح ْم ِد َربِّ َك َو ْاس َت ْغ ِف ْر ُه إِنَّ ُه ك‬
َّ ‫ َما أعلم ِم ْن َها إلا‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫َفقَالَ عمر‬
‘Nego šta kažeš?’ Rekoh: ‘To je edžel
.‫ رواه البخاري‬.‫َما تقول‬
‘Naređeno nam je da slavimo Allaha i tražimo oprost i kada nam da
pomoć i pobjedu.’ Ostali su šutjeli
ništa ne govoreći. Zatim reče meni:
‘Je li i ti tako misliš, Ibn-‘Abbase?’
Rekoh: ‘Ne.’
(vrijeme smrti) Allahova Poslanika,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, o kome ga je Allah obavijestio govoreći:
‘Ti veličaj Gospodara svoga hvaleći
Ga i moli Ga da ti oprosti. On je uvijek pokajanje primao.’ Reče Omer,
r.a.: ‘Ne znam ni ja drugo značenje
ove sure, osim koje si rekao.’ ”
(Buhari)
114. ‘Aiša, r.a., pripovijeda: “Poslije objave sure (“Iza džae nasrullahi ve-l-feth”) Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, nije klanjao ni jedan namaz, a da u njemu
nije rekao je:
‘Slava Tebi, naš Gospodaru, i neka ti je hvala, Allahu dragi, Ti mi
oprosti moje grijehe!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
U drugom rivajetu Buharije i Muslima, navodi se da bi Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme,
te riječi (subhanekellahumme rabbena ve bi hamdik, Allahummagfir
li) puno ponavljao na ruku‘u i sedždi,
،‫ عن عائشة رضي الله عنها‬:‫ – الثالث‬١١٤
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َما صلّى َر ُسول الله‬:‫قَا َل ْت‬
‫ }إِذَا َجا َء‬:‫لت َع َلي ِه‬
ْ ‫ صلا ًة َب ْع َد أَ ْن َن َز‬- ‫وسلم‬
‫بحا َن َك‬
َ ‫»س‬
ُ :‫َن ْص ُر الل ِه َوا ْل َف ْت ُح{ إلا َّ يقول فِ َيها‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫ اللَّ ُه َّم ا ْغ ِف ْر لي‬، َ‫َربَّ َنا َو بِ َح ْم ِدك‬
‫َان َر ُسول‬
َ ‫ ك‬:‫وفي رواية في الصحيحين عنها‬
َ‫ ُي ْك ِث ُر أَ ْن يقُول‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
ِ ‫في رك‬
‫»س ْب َحا َن َك اللَّ ُه َّم َربَّ َنا‬
ُ :‫وس ُجود ِه‬
ُ ‫ُوعه‬
،«‫ اللَّ ُه َّم ا ْغ ِف ْر لِي‬، َ‫َو بِ َحم ِدك‬
‫ » َي َتأَ َّولُ ال ُقرا َٓن« أي‬:‫ معنى‬.‫َي َتأ َّولُ ال ُقرا َٓن‬
:‫يعمل َما أُ ِم َر بِ ِه في القرآن في قوله َت َعا َلى‬
.{‫}ف ََس ِّب ْح بِ َح ْم ِد َربِّ َك َو ْاس َت ْغ ِف ْر ُه‬
postupajući kako mu je Kur’an naredio: “I Gospodara svoga veličaj,
Njemu se zahvaljuj i od Njega oprost
traži!”
A po jednom od Muslimovih rivajeta, Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, često je ove riječi izgovarao u posljednjim danima
svoga života, pa ga je ‘Aiša, r.a., upitala zašto ponavlja ove riječi tako često, a prije to nije radio? On joj odgovori: “Allah mi je dao jedan znak
u mome Ummetu koji kada dođe,
trebam što više izgovarati ove riječi, a taj znak sam ja vidio u suri “Iza
džae”, “Kada Allahova pomoć i po-
‫ صلى‬- ‫َان َر ُسول الله‬
َ ‫ ك‬:‫وفي رواية لمسلم‬
‫ ُيك ِث ُر أَ ْن َيقُولَ قَب َل أَ ْن‬- ‫الله عليه وسلم‬
:‫وت‬
َ ‫َي ُم‬
‫وب‬
َ ‫»س‬
ُ
ُ ُ‫بحا َن َك اللَّ ُه َّم َو بِ َحم ِدكَ أ ْس َت ْغ ِف ُركَ َوأت‬
،‫ َيا َر ُسول الله‬:‫ قُ ْل ُت‬:‫ قَا َل ْت عائشة‬.«‫إ َل ْي َك‬
‫مات الَّتي أ َراكَ أ ْح َد ْث َتها َتقُولُ َها؟‬
ُ ‫َما ه ِذ ِه ال َك ِل‬
‫ » ُج ِع َل ْت لي َعلا َم ٌة في أُ َّم ِتي إِذَا َرأ ْي ُتها‬: َ‫قَال‬
‫ إِ َلى‬...{‫قُل ُتها }إِذَا َجا َء َن ْص ُر الل ِه َوا ْل َف ْت ُح‬
.«‫ا ِٓخ ِر السورة‬
‫ صلى الله‬- ‫َان رسولُ الله‬
َ ‫ ك‬:‫وفي رواية َل ُه‬
ِ ‫ ُيك ِث ُر ِم ْن ق‬- ‫عليه وسلم‬
‫ »س ْب َح َان الل ِه‬:‫َول‬
:‫ قَا َل ْت‬.«‫وب إِ َل ْي ِه‬
ُ ُ‫َو بِ َحم ِد ِه أ ْس َتغ ِف ُر الل َه وأت‬
ِ ‫ أَراكَ تُك ِث ُر ِم ْن ق‬،‫ َيا رسولَ الل ِه‬:‫قُ ْل ُت‬
‫َول‬
bjeda dođu...”, a pobjeda spomenuta u ovoj suri odnosi se na pobjedu
muslimana prilikom osvajanja Meke (nakon koje je veliki dio arapskih
plemena grupno ušao u islam). “...
i vidiš ljude kako u skupinama u Allahovu vjeru ulaze ti veličaj Gospodara svoga, hvaleći Ga i moli Ga da
ti oprosti, On je uvijek pokajanje primao.”
‫وب إِ َل ْيه؟‬
َ ‫ُس‬
ُ ُ‫بح َان الل ِه َو بِ َحمد ِه أ ْس َت ْغ ِف ُر الل َه وأت‬
‫ »أخ َب َرني َربِّي أنِّي َسأ َرى َعلا َم ًة في‬: َ‫َفقَال‬
ِ ‫أُ َّمتي ف ٕاذا َرأ ْي ُتها أ ْك َث ْر ُت ِم ْن ق‬
‫ ُس ْب َح َان الل ِه‬:‫َول‬
:‫وب إِ َل ْيه َف َق ْد َرأَ ْي ُت َها‬
ُ ُ‫و بِ َحمد ِه أ ْس َتغْف ُر الل َه َوأَت‬
،‫}إِذَا َجا َء َن ْص ُر الل ِه َوا ْل َف ْت ُح{ فتح م ّكة‬
،‫اجا‬
َ ‫اس َيد ُْخ ُل‬
ً ‫ون فِي ِدينِ الل ِه أَ ْف َو‬
َ َّ‫} َو َرأَ ْي َت الن‬
.«{‫َان َت َّوا ًبا‬
َ ‫ف ََس ِّب ْح بِ َح ْم ِد َربِّ َك َو ْاس َت ْغ ِف ْر ُه إِنَّ ُه ك‬
116. Džabir, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Svaki će čovjek biti proživljen u
stanju u kome je i preselio, umro.”
(Muslim)
‫ رضي الله عنه‬- ‫ عن جابر‬:‫ – الخامس‬١١٦
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬‫ات‬
َ ‫ » ُي ْب َع ُث ُك ُّل َع ْب ٍد َع َلى َما َم‬:‫وسلم‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َع َلي ِه‬
13. Mnoštvo (raznovrsnost)‫طرق‬
načina činjenja dobra
‫ – باب في بيان كثرة‬١٣
‫الخير‬
‫ } َو َما َت ْف َع ُلوا ِم ْن َخ ْي ٍر َف ِٕا َّن الل َه‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
“A za dobro koje učinite, Allah si- ‫ } َو َما‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٢١٥ :‫بِ ِه َع ِلي ٌم{ ]البقرة‬
gurno zna.” (El-Bekara, 215)
،[١٩٧ :‫َت ْف َع ُلوا ِم ْن َخ ْي ٍر َي ْع َل ْم ُه الله{ ]البقرة‬
“A za dobro koje učinite, Allah zna.” ‫ } َفمن يعمل ِم ْثقَالَ َذر ٍة َخيرا‬:‫وقالَ َتعا َلى‬
ْ َ َْ ْ َ
َ َ
ً ْ َّ
(El-Bekara, 197)
‫ } َم ْن َع ِم َل‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٧ :‫َي َر ُه{ ]الزلزلة‬
“Onaj ko bude uradio koliko trun ‫[ والآيات في‬١٥ :‫صالِحا َف ِل َن ْف ِس ِه{ ]الجاثية‬
ً َ
dobra vidjet će ga.” (Ez-Zelzele, 7)
.‫الباب كثيرة‬
“Onaj koji čini dobro sebi ga čini.”
ٔ‫وأما الا‬
‫ر‬
‫غي‬
‫وهي‬
،‫ًا‬
‫د‬
‫ج‬
‫فكثيرة‬
‫حاديث‬
ُ
(El-Džasije, 15)
ِ ‫منحصر ٍة فنذ ُك ُر طرفًا‬
:‫ا‬
‫ه‬
‫ن‬
‫م‬
ْ
َ
Još je mnogo ajeta na ovu temu, a
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
evo i nekoliko hadisa:
117. Džundub ibn Džunade EbuZerr, r.a., pripovijeda da je rekao:
“O Allahov Poslaniče, koji je posao
najbolji?” On mi reče: “Vjerovanje
Allaha i borba na Njegovom putu.”
Zatim sam ga upitao: “Kakav (koji)
je rob najbolji?” (za kojeg bih imao
najveću nagradu ako ga oslobodim.)
“Najbolji rob je onaj koji je najcjenjeniji kod svoga gospodara i najskuplji po procjeni”, odgovori on.
Zatim sam mu rekao: “A ako ne uradim (ništa od toga)?” “Onda pomozi drugoga u njegovom poslu, ili uradi onome koji nije u stanju uraditi što je započeo”, reče on. Zatim
ِ ‫ عن أبي ذر ُج ْن‬:‫ – الأول‬١١٧
‫دب بنِ ُج َنا َد َة‬
،‫ َيا رسولَ الله‬:‫ قُ ْل ُت‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬ِ ٔ‫أ ُّي الا‬
ِٕ : َ‫عمال أَ ْف َض ُل؟ قَال‬
‫»الاي َما ُن بالل ِه‬
ِ ‫َو‬
ِ ‫ أ ُّي ال ِّرق‬:‫ قُ ْل ُت‬.«‫الجها ُد فِي َسبي ِل ِه‬
‫َاب‬
‫ »أ ْنف َُس َها ِع ْن َد أَه ِل َها َوأَك َثر َها‬: َ‫أَ ْف َض ُل؟ قَال‬
‫ين‬
ُ ‫ »تُ ِع‬: َ‫ ف ٕا ْن َل ْم أ ْف َع ْل؟ قَال‬:‫ قُ ْل ُت‬.«‫َث َم ًنا‬
‫ َيا َر ُسول‬:‫ قُ ْل ُت‬.« َ‫َصانِ ًعا أَ ْو َت ْص َن ُع لأَخْ َرق‬
‫ض ال َع َملِ ؟‬
ِ ‫ أرأ ْي َت إ ْن َض ُع ْف ُت َع ْن َب ْع‬،‫الله‬
‫ » َت ُك ُّف شَ َّركَ َعنِ النَّاسِ؛ ف ٕان ََّها َص َد َق ٌة‬: َ‫قَال‬
.‫ ُمتَّف ٌَق عليه‬.«‫ِم ْن َك َع َلى َن ْف ِس َك‬
،‫»الصانِ ُع« بالصاد المهملة َه َذا ُه َو المشهور‬
َّ
‫ أي ذا ِضياع ِم ْن‬:‫وروي »ضائ ًعا« بالمعجمة‬
mu rekoh: “ O Allahov Poslaniče,
šta ako ja ne mognem ni neki posao
obaviti?” On mi reče:
“Čuvaj se da nekome zlo ne učiniš, pa će ti se i to računati kao sadaka od tebe.”
(Muttefekun ‘alejhi)
ٍ ‫فق ٍر أَ ْو‬
‫ الَّ ِذي‬:« ُ‫ » َوالأَخْ َرق‬،‫عيال ونح َو ذلِ َك‬
.‫لا ُيت ِق ُن َما ُي َحاوِل فِعل ُه‬
118. Ebu-Zerr, r.a., također prenosi
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, rekao: “Svaki dan
čovjek osvane dužan podijeliti sadaku za svaki zglob i svaku kost svoga tijela: svaki tesbih (izgovor riječi
subhanallah) jeste sadaka, svako izgovoreno “el-hamdulillah” je sadaka, svako “la ilahe illallah” je sadaka, svaki tekbir je sadaka, naređivanje na dobro je sadaka i sprečavanje
zla je sadaka.
Sve to nadoknađuje klanjanje dva
rek‘ata duha namaza (nafila-namaz,
koji se klanja nakon što sunce odskoči, pa do pred podne na izvjesno
‫ رضي الله‬- ‫يضا‬
ً ٔ‫ عن أبي ذر ا‬:‫ – الثاني‬١١٨
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫عنه‬
‫بح َع َلى ُك ِّل ُسلاَ َمى ِم ْن أَ َح ِد ُك ْم‬
ُ ‫ » ُي ْص‬: َ‫قَال‬
‫ َو ُك ُّل َتح ِمي َد ٍة‬،‫سبيح ٍة َص َد َق ٌة‬
َ ‫ َف ُك ُّل َت‬:‫َصدَق ٌة‬
‫ َو ُك ُّل َتكبي َر ٍة‬،‫ َو ُك ُّل َت ْه ِلي َل ٍة َص َد َق ٌة‬،‫َص َدقَة‬
ِ
ِ‫هي َعن‬
ٌ ‫ و َن‬،‫ َوأَ ْم ٌر بِال َمع ُروف َصدَق ٌة‬،‫َص َد َق ٌة‬
‫ َو ُيجزِى ُء ِم ْن ذلِ َك َر ْك َع َت ِان‬،‫ال ُم ْن َك ِر َصدَق ٌة‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫الض َحى‬
ُّ ‫َير َك ُع ُهما ِم َن‬
‫»السلا َمى« بضم السين المهملة وتخفيف‬
ُّ
.‫ المفصل‬:‫اللام وفتح الميم‬
vrijeme).”
(Muslim)
119. Ebu-Zerr, r.a., također prenosi
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, rekao: “Meni su
izložena djela mojih sljedbenika, dobra i loša, pa sam vidio da u njihova
dobra djela spada i uklanjanje s puta onoga što smeta prolaznicima, a
da u njihova loša djela spada i neuklonjena pljuvačka iz mesdžida.”
(Muslim)
- ‫بي‬
ُّ َّ‫ قَالَ الن‬: َ‫ قَال‬،‫ َع ْن ُه‬:‫ – الثالث‬١١٩
ُ‫ » ُعر َِض ْت َع َل َّي أَ ْع َمال‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
،‫أُ َّم ِتي‬
‫ْت في َم َح ِاسنِ أَ ْع َمالِ َها‬
ُ ‫َح َس ُن َها َو َس ِّي ُئ َها َف َو َجد‬
ُ ‫الأذَى ُي َم‬
‫ْت في‬
ُ ‫ َو َو َجد‬، ِ‫اط َعنِ ال َّطريق‬
‫َم َساوِى ِء أع َمالِ َها النُّ َخا َع ُة َت ُكو ُن في ال َم ْس ِج ِد‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫لاَ تُ ْدف َُن‬
120. Ebu-Zerr, r.a., također pripovijeda da su neki ljudi rekli: “ O Allahov Poslaniče, imućni ljudi odnesoše (Allahove) nagrade, klanjaju se
kao i mi, poste kao i mi, i pored toga
od viška svoga imetka udjeljuju sadaku.” On im tada reče: “Zar Allah,
dželle še’nuhu, nije i vama omogućio da sadaku djelite?
Svaki tesbih je sadaka, svaki tekbir je sadaka, svako “elhamdu lillahi” je sadaka, svaki izgovoren šehadet je sadaka, naređivanje na dobro
je sadaka i sprečavanje zla je sadaka, pa čak i bračni odnos je sadaka.” Oni tada rekoše: “Allahov Po-
َ‫ َيا َر ُسول‬:‫ناسا قالوا‬
ً ‫ أ َّن‬:‫ َع ْن ُه‬:‫ – الرابع‬١٢٠
‫ون َك َما‬
َ ُّ‫ ُي َصل‬،ِ‫ َذ َه َب أه ُل ال ُّدثُور بالأُ ُجور‬،‫الله‬
‫ُون‬
َ ‫ َو َي َت َص َّدق‬،‫ون َك َما َن ُصو ُم‬
َ ‫ َو َي ُصو ُم‬،‫نُ َصلِّي‬
ِ ‫بِف ُُض‬
‫يس َق ْد َج َع َل الل ُه‬
َ ‫ »أَ َو َل‬: َ‫ قَال‬،‫ول أَ ْم َوالِ ِه ْم‬
‫يح ٍة‬
َ ‫َل ُك ْم َما َت َص َّدق‬
َ ‫ إ َّن بِ ُك ِّل َت ْس ِب‬:‫ُون بِ ِه‬
‫ َو ُك ِّل َتح ِمي َد ٍة‬،‫ َو ُك ِّل َتكبي َر ٍة َص َد َق ًة‬،‫َصدَق ًة‬
ِ ‫ َوأ ْم ٌر بال َم ْع ُر‬،‫ َو ُك ِّل َت ْه ِلي َل ٍة َص َد َق ًة‬،‫َص َد َق ًة‬
‫وف‬
‫ وفي ُب ْض ِع‬،‫ َو َن ْه ٌي َعنِ ال ُم ْن َك ِر َص َد َق ٌة‬،‫َص َد َق ٌة‬
‫ أ َيأتِي‬،‫ َيا رسولَ الل ِه‬:‫أَ َح ِد ُك ْم َص َد َق ٌة« قالوا‬
: َ‫أَ َح ُد َنا شَ ْه َو َت ُه َو َي ُكو ُن َل ُه فِ َيها أَ ْج ٌر؟ قَال‬
‫َان َع َلي ِه وِز ٌر؟‬
َ ‫»أَ َرأَي ُت ْم َل ْو َو َض َع َها في َحرا ٍم أَك‬
ِ ‫الح‬
َ
‫َان َل ُه‬
َ ‫لال ك‬
َ ‫فكذلِ َك إِذَا َو َض َع َها في‬
slaniče, zar i za zadovoljavanje svoje strasti čovjek ima nagradu?” ‘alejhisselam reče: “Šta mislite, kada bi tu
svoju strast čovjek udovoljio na nedozvoljen način, bi li zaslužio kaznu? Isto tako, ako to uradi na dozvoljen (halal) način, zaslužuje nagradu.”
(Muslim)
.‫ رواه مسلم‬.«‫أَ ْج ٌر‬
:‫ الأموال َو ِاح ُد َها‬:‫»ال ُّدثُو ُر« بالثاء المثلثة‬
.‫د ْثر‬
121. Ebu-Zerr, r.a., također pripovijeda da mu je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Nipošto ne potcjenjuj (ne omalovažavaj) ništa od dobrih djela, pa i
da se sretneš radosna lica sa svojim
bratom (prijateljem).”
(Muslim)
‫بي‬
ّ َّ‫ قَالَ لي الن‬: َ‫ قَال‬،‫ َع ْن ُه‬:‫ – الخامس‬١٢١
‫ »لاَ َت ْح ِقر َّن ِم َن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬ِ ‫ال َمع ُر‬
‫وف شَ ي ًئا َو َل ْو أَ ْن َتلقَى أَ َخاكَ بِ َو ْج ٍه‬
.‫ رواه مسلم‬.« ٍ‫َط ِليق‬
122. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Svakog dana
je čovjek dužan podijeliti sadaku za
svaki djelić svoga tijela: da pravedno presudiš između dvojice je sadaka, pomoći čovjeku da se uspne na
konja, ili pomoći mu da na njega natovari teret je sadaka, lijepa riječ je
sadaka, svaki korak prema džamiji
ti je sadaka i uklanjanje sa puta onoga što smeta prolaznicima je sadaka.”
(Muttefekun ‘alejhi)
Ovaj hadis Muslim bilježi i od ‘Aiše, r.a., u slijedećem obliku: “Svaki
‫ رضي الله‬- ‫ عن أبي هرير َة‬:‫ – السادس‬١٢٢
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
،‫س َع َلي ِه َص َد َق ٌة‬
ِ ‫ » ُك ُّل ُسلاَ َمى ِم َن النَّا‬:‫وسلم‬
ِ‫ َت ْع ِدلُ َب َين الا ْث َنين‬:‫س‬
ُ ‫ُك َّل َيو ٍم َتط ُل ُع فِي ِه الشَّ ْم‬
‫ َف َت ْح ِم ُل ُه َع َل ْي َها‬،‫ين ال َّر ُج َل فِي َدابَّ ِت ِه‬
ُ ‫ وتُ ِع‬،‫َصدَق ٌة‬
‫ َوال َك ِل َم ُة‬،‫أَ ْو َترف َُع َل ُه َع َل ْي َها َم َتا َع ُه َص َد َق ٌة‬
ِ ‫ وبك ِّل َخ ْط َو ٍة َت‬،‫ال َط ِّي َب ُة َص َد َق ٌة‬
‫مش َيها إِ َلى‬
ُ ‫ وتُ ِم‬،‫الصلا ِة َص َد َق ٌة‬
ِ‫يط الأذَى َعنِ ال َّطريق‬
َّ
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َص َد َق ٌة‬
‫يضا من رواية عائشة َرضي الله‬
ً ٔ‫ورواه مسلم ا‬
‫ صلى الله‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬:‫ قَا َل ْت‬،‫عنها‬
ٍ ‫ »إنَّ ُه ُخ ِل َق ُك ُّل إن‬:‫عليه وسلم‬
‫ْسان ِم ْن َب ِني‬
‫ َف َم ْن َك َّب َر‬،‫آ َد َم َع َلى ِستِّ َين وثلاث ِمائَة َم ْف َصل‬
čovjek je stvoren tako da u svom tijelu ima 360 zglobova (dijelova), pa
ko tekbir izgovori, Allahu se zahvali, šehadet donese, kaže “subhanallahi”, zatraži oprost od Allaha, ukloni kamen, ili trn, ili kost sa puta kojim ljudi prolaze, ili naredi na dobro, ili odvrati od zla ukupno 360
puta toga dana, taj je sebe sačuvao
od Džehennema tog dana.”
،‫ َو َس َّب َح الله‬،‫ َو َهلَّ َل الل َه‬،‫وح ِم َد الله‬
َ ،‫الل َه‬
،ِ‫ َو َع َزلَ َح َج ًرا َع ْن َطريقِ النَّاس‬،‫َو ْاس َت ْغ َف َر الله‬
‫ أَ ْو أ َم َر‬،ِ‫ أَ ْو َعظ ًما َعن َطريقِ النَّاس‬،‫أَ ْو شَ ْو َك ًة‬
‫الستِّ َين‬
ِّ ‫ َع َد َد‬،‫ أَ ْو َن َهى َع ْن ُمن َكر‬،‫ب َم ْع ُروف‬
‫فس ُه‬
َ ‫والثَّلاثِ ِمائَة َف ٕانَّ ُه ُي ْم ِسي َيو َم ِئ ٍذ و َق ْد َز ْح َز َح َن‬
.«ِ‫َعنِ النَّار‬
123. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Ko god ode u
džamiju (radi namaza) i vrati se iz
nje, Allah mu za svaki njegov odlazak i dolazak pripremi doček u Džennetu.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ صلى الله‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬،‫ َع ْن ُه‬:‫ – السابع‬١٢٣
‫ » َم ْن َغدَا إِ َلى ال َم ْس ِجد أَ ْو‬: َ‫ قَال‬- ‫عليه وسلم‬
‫الجنَّ ِة نُ ُز ًلا ُكلَّ َما َغدَا أَ ْو‬
َ ‫ أَ َع َّد الل ُه َل ُه في‬،‫اح‬
َ ‫َر‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫اح‬
َ ‫َر‬
.‫ القوت والرزق وما ُيهيأُ للضيف‬:« ُ‫»النُّ ُزل‬
124. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “O žene muslimanke, neka ni jedna od vas ne
potcjenjuje ono što joj donese njena
komšinka, pa makar to bila obična
koščica s veoma malo mesa! (noga
ovce).”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫ َع ْن ُه‬:‫ – الثامن‬١٢٤
ِ ‫ » َيا نِ َسا َء ال ُم ْس ِل َم‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
،‫ات‬
«‫لاَ َت ْح ِقر َّن َجا َر ٌة لِ َجا َر تِ َها َو َل ْو فِ ْر ِس َن شَ ا ٍة‬
.‫ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬
ِ :‫قَالَ الجوهري‬
‫كالحافِ ِر ِم َن‬
َ ‫من ال َبعي ِر‬
َ ‫الفرسن‬
.‫ َو ُربَّ َما ْاس ُت ِعي َر في الشَّ ا ِة‬: َ‫الدَّا َب ِة قَال‬
125. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Iman se sastoji od sedamdeset i nekoliko ili šezdeset i nekoliko dijelova. Najbolji
njegov dio je izgovoriti “la ilahe illallah”, a najmanji je uklanjanje sa
puta nečega što smeta prolaznicima,
a i stid je jedan dio imana.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ صلى الله‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬،‫ َع ْن ُه‬:‫ – التاسع‬١٢٥
‫ون أَ ْو‬
َ ‫ »الإ يما ُن بِ ْض ٌع َو َسب ُع‬: َ‫ قَال‬- ‫عليه وسلم‬
ِ ‫بِض ٌع‬
َّ ‫ لاَ إل َه إلا‬: ُ‫ َفأ ْف َض ُل َها قَول‬:‫ون شُ ْع َب ًة‬
َ ‫وس ُت‬
، ِ‫ َوأَ ْد َنا َها إ َما َط ُة الأذَى َعنِ ال َّطريق‬،‫الل ُه‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫الحيا ُء شُ ع َب ٌة ِم َن الإ يمان‬
َ ‫و‬
‫»ال ِب ْض ُع« من ثلاثة إِ َلى تسعة بكسر الباء وقد‬
.‫ القطعة‬:«‫ َو »الشُّ ْع َب ُة‬.‫تفتح‬
126. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Neki čovjek
je putovao, pa je jako ožednio. Na
putu je naišao na bunar te se spustio i napio se vode. Kada je izašao
iz bunara, ugledao je jednog psa kako plazi jezik i jede blato od žeđi.
Čovjek tada reče: ‘Ovog psa je snašla žeđ kao što je i mene bila snašla.’
Zatim je ponovo sišao u bunar i zagrabio vode svojom mestvom (obućom), koju je držao u zubima, dok
se ponovo popeo i napojio psa. Allah, dželle še’nuhu, mu je, zahvaljujući tome, oprostio njegove grije-
‫ صلى‬- ‫ أ َّن َر ُسول الله‬:‫ َع ْن ُه‬:‫ – العاشر‬١٢٦
‫ » َبي َنما َر ُج ٌل َيمشي‬: َ‫ قَال‬- ‫الله عليه وسلم‬
َ‫ َف َو َج َد بِئ ًرا َف َن َزل‬،‫ش‬
ُ ‫بِ َطريقٍ ْاش َت َّد َع َلي ِه ال َع َط‬
‫ ثُ َّم َخ َر َج ف ٕاذَا َك ْل ٌب َي ْل َه ُث يأ ُك ُل‬،‫َشرب‬
َ ‫فِ َيها ف‬
‫ َل َق ْد َب َل َغ‬:‫ َفقَالَ ال َّر ُج ُل‬،ِ‫الثَّ َرى ِم َن ال َع َطش‬
‫َان َق ْد‬
ِ ‫َه َذا ال َك ْل ُب ِم َن ال َع َط‬
َ ‫ش ِمث ُل الَّ ِذي ك‬
‫ َف َملأَ ُخ َّف ُه َما ًء ثُ َّم‬،‫ َف َن َزلَ ال ِب ْئ َر‬،‫َب َل َغ ِمنِّي‬
،‫ ف ََسقَى ال َك ْل َب‬،‫أ ْم َس َك ُه بفي ِه َحتَّى َر ِق َي‬
،‫ َيا َر ُسول الل ِه‬:‫ َف َغ َف َر َل ُه« قالوا‬،‫ف ََش َك َر الل َه َل ُه‬
‫ »في ُك ِّل َك ِب ٍد‬: َ‫إ َّن َل َنا في ال َب َهائِ ِم أَ ْج ًرا؟ فقَال‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َر ْط َب ٍة أ ْج ٌر‬
‫ َف َغ َف َر‬،‫ »ف ََش َك َر الل ُه َل ُه‬:‫وفي رواية للبخاري‬
‫ » َب ْي َنما‬:‫الجنَّ َة« وفي رواية لهما‬
َ ‫ فأ ْد َخ َل ُه‬،‫َل ُه‬
he. Ashabi tada upitaše: ‘Allahov
Poslaniče, zar mi i u usluzi životinjama imamo nagradu?’
‫ش إِ ْذ‬
ُ ‫َك ْل ٌب ُي ِط‬
ُ ‫يف بِ َر ِك َّي ٍة َق ْد كَا َد يقت ُل ُه ال َع َط‬
‫ َف َن َز َع ْت ُموقَها‬،‫َرأَ ْت ُه َب ِغ ٌّي ِم ْن َب َغا َيا َب ِني إ ْس َرائِيل‬
.«‫َت َل ُه بِ ِه ف ََس َق ْت ُه َف ُغ ِف َر َل َها بِ ِه‬
ْ ‫ف َْاس َتق‬
‫ يدور حول‬:«‫يف‬
ُ ‫ َو » ُي ِط‬.‫ الخف‬:« ُ‫»ال ُموق‬
.‫ َو ِهي البئر‬:«‫» َر ِك َّي ٍة‬
‘U svemu što ima živu jetru je nagrada.’ ” U jednom Buharijinom rivajetu stoji: “Allah, dželle še’nuhu,
mu je, zahvaljujući tome, oprostio
njegove grijehe i u Džennet ga uveo.”
A po jednom drugom rivajetu, Buharije i Muslima: “Jednog dana je
jedan pas kružio oko bunara, žeđ
ga je bila gotovo usmrtila. Kada ga
je ugledala jedna bludnica od Beni Israila (Izraelićana), skinula je svoju
cipelu, njome zagrabila vode i napojila psa, na što joj Allah, dželle še’nuhu,
oprosti njene grijehe.”
(Muttefekun ‘alejhi)
127. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Uistinu sam
vidio jednog čovjeka kako šetka po
Džennetu zbog jednog drveta koje
je posjekao i uklonio s puta, jer je
smetalo muslimanima.”
(Muslim)
U drugom rivajetu stoji: “Jedan
čovjek naišao je putem i ugledao granu velikog drveta kako se prepriječila preko puta te je rekao: ‘Tako mi
Allaha, ja ću ovu granu skloniti s
puta, da ne smeta prolaznicima’, pa
ga zbog toga Allah, dželle še’nuhu,
uvede u Džennet.” U drugom riva-
- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬،‫ َع ْن ُه‬:‫ – الحادي عشر‬١٢٧
‫ » َلق ْد َرأ ْي ُت‬: َ‫ قَال‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫الجنَّ ِة في شَ َج َر ٍة َق َط َع َها ِم ْن‬
َ ‫َر ُج ًلا َي َت َقلَّ ُب في‬
‫ رواه‬.«‫َظ ْه ِر ال َط ِريقِ كَا َن ْت تُؤ ِذي ال ُم ْس ِل ِم َين‬
.‫مسلم‬
‫ » َم َّر َر ُج ٌل بِ ُغ ْصنِ شَ َج َر ٍة َع َلى‬:‫وفي رواية‬
ِ‫ َوالل ِه لأُن ِْح َي َّن َه َذا َعن‬: َ‫ َفقَال‬، ٍ‫َظه ِر َط ِريق‬
ِ ُٔ‫ َفا‬،‫مين لا ُيؤ ِذي ِه ْم‬
.«‫الجنَّ َة‬
َ ‫دخ َل‬
َ ‫ال ُم ْس ِل‬
ٍ‫ » َب ْي َن َما َر ُج ٌل َي ْمشي بِ َطريق‬:‫وفي رواية لهما‬
ٍ َ‫َو َج َد ُغ ْص َن ش‬
‫وك َع َلى الطريقِ فأخَّ َره ف ََش َك َر‬
.«‫ َف َغ َف َر َل ُه‬،‫الل ُه َل ُه‬
jetu, opet, stoji: “Jedan je čovjek išao
putem, i naišao na jednu trnovu granu, te je uklonio s puta, pa mu se
Allah, dželle še’nuhu, zahvalio tako što mu je oprostio njegove grijehe.”
128. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Ko god propisno i lijepo uzme abdest, zatim ode
na džuma-namaz, i šuteći sasluša hutbu, oprošteni su mu grijesi između
dvije džume (za sedmicu dana) i još
plus tri dana, ali ko samo obični kamenčić bez potrebe dotakne (za vrijeme hutbe), obezvrijedio je džumansku nagradu.”
(Muslim)
‫ قَالَ َر ُسول‬: َ‫ قَال‬،‫ َع ْن ُه‬:‫ – الثاني عشر‬١٢٨
َٔ‫ » َم ْن َت َو َّضا‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
‫ ثُ َّم أَ َتى ال ُجم َع َة ف َْاس َت َم َع‬،‫َفأَ ْح َس َن ال ُو ُضو َء‬
‫َوأَن َْص َت ُغ ِف َر َل ُه َما َب ْي َن ُه َو َب ْين ال ُج ُم َع ِة َوزِيا َد ُة‬
‫الح َصا َف َق ْد َل َغا« رواه‬
َ ‫س‬
َّ ‫ َو َم ْن َم‬،‫َثلا َث ِة أيَّا ٍم‬
.‫مسلم‬
129. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Kada čovjekmusliman, ili mu’min, uzima abdest
pa opere svoje lice, spadnu sa njega svi grijesi njegovih očiju, zajedno s vodom, ili s posljednjom kapi vode; a kada sapere svoje ruke, s
njih spadnu svi njegovi grijesi koje
je svojim rukama počinio, zajedno s
vodom, ili posljednjom kapi vode; a
kada opere svoje noge, s njih spadnu svi grijesi koje je počinio hodajući na njima, zajedno s vodom, ili posljednjom kapi vode, tako da ostane
posve čist od grijeha.”
- ‫ أ َّن َر ُسول الله‬:‫ َع ْن ُه‬:‫ – الثالث عشر‬١٢٩
‫ »إِذَا َت َو َّضأ ال َع ْب ُد‬: َ‫ قَال‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ أَو ال ُمؤ ِم ُن َف َغ َس َل َو ْج َه ُه َخ َر َج ِم ْن‬،‫ال ُم ْس ِل ُم‬
،‫َو ْج ِه ِه ُك ُّل َخ ِطي َئ ٍة َن َظ َر إِ َل ْي َها بِ َعيني ِه َم َع ال َما ِء‬
‫ َف ِٕاذا َغ َس َل َي َد ْي ِه َخ َر َج‬،‫أَ ْو َم َع ا ِٓخ ِر َق ْط ِر ال َما ِء‬
‫َان َب َط َش ْت َها َيدَا ُه َم َع‬
َ ‫ِم ْن َيدَي ِه ُك ُّل َخ ِطي َئة ك‬
‫ َف ِٕاذَا َغ َس َل‬،‫ أَ ْو َم َع ا ِٓخ ِر َق ْط ِر ال َما ِء‬،‫ال َما ِء‬
‫ر ِْج َلي ِه َخ َر َج ْت ُك ُّل َخ ِطي َئ ٍة مشتها ر ِْجلاَ ُه َم َع‬
‫ال َماء أَ ْو َم َع ا ِٓخ ِر َق ْط ِر ال َما ِء َحتَّى َيخْ ُر َج َن ِق ًّيا‬
ِ ُ‫ِم َن ال ُّذن‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫وب‬
(Muslim)
130. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Pet namaza,
džuma do džume i ramazan do ramazana iskupnici su grijeha između njih, ako se izuzmu veliki grijesi.”
(Muslim)
- ‫ عن َر ُسول الله‬،‫ َع ْن ُه‬:‫ – الرابع عشر‬١٣٠
‫ات‬
ُ ‫»الص َل َو‬
َّ : َ‫ قَال‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ َو َر َم َضا ُن‬،‫ َوال ُج ُم َع ُة إِ َلى ال ُج ُم َع ِة‬،‫س‬
َ
ُ ‫الخ ْم‬
‫اج ُت ِن َب ِت‬
ٌ ‫إِ َلى َر َم َض َان ُم َك ِّفر‬
ْ ‫ات لِ َما َب ْي َن ُه َّن إِذَا‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ال َك َبائِ ُر‬
131. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi se da je rekao: “Pitao je Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem: ‘Hoćete li da vas uputim na ono čime
će vam Allah izbrisati grijehe i povećati vaš stupanj?’ Rekoše:
‘Hoćemo, o Allahov Poslaniče.’ On
reče: ‘Temeljno uzimanje abdesta u
najtežim uslovima, mnogo koraka
do mesdžida i iščekivanje namaza
poslije namaza, vam je kao pripravnost za džihad.’ ”
(Muslim)
َ‫ قَال‬: َ‫ قَال‬،‫ َع ْن ُه‬:‫ – الخامس عشر‬١٣١
‫ »ألا‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
‫الخ َطا َيا َو َي ْرف َُع بِ ِه‬
َ ‫أَ ُدلُّ ُك ْم َع َلى َما َي ْم ُحو الل ُه بِ ِه‬
ِ ‫ال َّد َر َج‬
: َ‫ قَال‬،‫ َيا رسولَ الل ِه‬،‫ َب َلى‬:‫ات؟« قَالُوا‬
‫الخ َطا‬
ُ ‫ َو َك ْث َر ُة‬،‫»إِ ْس َبا ُغ ال ُو ُضو ِء َع َلى ال َم َكا ِر ِه‬
ِ ‫إِ َلى ال َم َس‬
‫الصلا ِة‬
َّ ‫الصلا ِة َب ْع َد‬
َّ ‫ َوا ْن ِت َظا ُر‬،‫اج ِد‬
ُ ‫فَذلِ ُك ُم ال ِّر َب‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫اط‬
132. Od Ebu-Musa el-Eš‘arija r.a.,
prenosi se da je rekao: “Rekao je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem: ‘Ko klanja sabah i ikindiju
(berdejn) ući će u Džennet.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ عن أبي موسى‬:‫ – السادس عشر‬١٣٢
ُ‫ قَالَ رسول‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫الأشعر ِِّي‬
‫ » َم ْن َصلَّى‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫الجنَّ َة‬
َ ‫ال َب ْر َد ْينِ َد َخ َل‬
.‫ الصبح والعصر‬:«‫»ال َب ْر َد ِان‬
133. Ebu-Musa el-Eš‘ari, r.a., pre- ‫ قَالَ َر ُسول‬: َ‫ قَال‬،‫ َع ْن ُه‬:‫ – السابع عشر‬١٣٣
nosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu‫ »إِذَا مرِض العب ُد‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
َْ َ َ
‘alejhi ve selleme, rekao: “Ako se
‫َان َي ْع َم ُل ُم ِقي ًما‬
َ ‫أَ ْو َسا َف َر ُك ِت َب َل ُه ِم ْث ُل َما ك‬
čovjek (musliman) razboli, ili bude
.‫ رواه البخاري‬.«‫يحا‬
ً ‫َص ِح‬
na putu, njemu se piše nagrada za
sve ono što je radio dok je bio zdrav
i kod svoje kuće (zato što bi on to i
dalje radio, ali je spriječen).”
(Buhari)
‫‪ – ١٣٤‬الثامن عشر‪ :‬عن َجاب ٍر ‪ -‬رضي الله‬
‫عنه ‪ -‬قَالَ ‪ :‬قَالَ رسولُ الله ‪ -‬صلى الله عليه‬
‫وسلم‪ُ » :‬ك ُّل َم ْع ُر ٍ‬
‫وف َص َد َق ٌة«‪ .‬رواه‬
‫البخاري‪ ،‬ورواه مسلم ِم ْن رواية ُح َذيفة ‪-‬‬
‫رضي الله عنه‪.‬‬
‫‪134. Džabir, r.a., prenosi da je Alla‬‬‫‪hov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve‬‬
‫‪selleme, rekao:‬‬
‫”‪“Svako dobro djelo je sadaka.‬‬
‫)‪(Buhari‬‬
135. Džabir, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Nijedan musliman ne zasadi nijednu sadnicu, a da sve što se sa nje
pojede njemu ne bude sadaka; i ono
što se sa nje ukrade je njemu sadaka, i ono što se od nje odlomi je njemu sadaka.”
(Muslim)
U drugom njegovom rivajetu stoji: “Nijedan musliman ne zasadi sadnicu, sa koje pojede čovjek, ili životinja, ili ptica, a da to njemu ne bude sadaka, sve do Kijametskog dana.” A u jednom rivajetu stoji: “Ni-
‫ قَالَ َر ُسول‬: َ‫ قَال‬،‫ َع ْن ُه‬:‫ – التاسع عشر‬١٣٥
‫ » َما ِم ْن ُم ْس ِل ٍم‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
،‫َان َما أُ ِك َل ِم ْن ُه َل ُه َص َد َق ًة‬
َ ‫َي ْغر ُِس َغ ْر ًسا إلا َّ ك‬
َّ ‫ َولاَ َي ْر َز ُؤ ُه أَ َح ٌد إلا‬،‫َو َما ُسرِقَ ِمن ُه َل ُه َص َد َق ًة‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َان َل ُه َص َد َق ًة‬
َ ‫ك‬
‫ »فَلاَ َي ْغر ُِس ال ُم ْس ِل ُم َغ ْر ًسا‬:‫وفي رواية َل ُه‬
‫َان َل ُه‬
َ ‫َف َيأْ ُك َل ِم ْن ُه إن َْسا ٌن َولاَ َدابَّ ٌة َولاَ َط ْي ٌر إلا َّ ك‬
َ‫ »لا‬:‫ وفي رواية َل ُه‬.«‫َصدَقة إِ َلى َيو ِم ال ِق َيام ِة‬
‫ َف َيأ ُك َل ِمن ُه‬،‫ َولاَ َيز َر ُع َزر ًعا‬،‫َيغر ُِس ُم ْس ِل ٌم َغ ًرسا‬
‫ إلا َّ كَا َن ْت َل ُه‬،ٌ‫إن َْسا ٌن َولاَ َدا َب ٌة َولاَ شَ يء‬
.«‫َص َد َق ًة‬
.‫ رضي الله عنه‬- ‫وروياه جمي ًعا من رواية أنس‬
jedan musliman ne posadi sadnicu
niti posije žitaricu, sa koje pojede čovjek, ili životinja, ili bilo šta, a da to
njemu ne bude sadaka.”
Ovaj hadis obojica prenose i od Enesa, r.a.
.‫ » َي ْر َز ُؤ ُه« أي ينقصه‬:‫قوله‬
136. Od Džabira, r.a., prenosi se da
‫ أراد بنو َس ِل َم َة‬: َ‫ قَال‬،‫ َع ْن ُه‬:‫ – العشرون‬١٣٦
je rekao: “Htjelo je pleme Benu-Seleme‫ك رسولَ الله‬
ِ
َ ِ‫المسج ِد فبلغ ذل‬
‫أَن َينت ِقلوا قرب‬
(medinsko pleme) da se preseli u bliَ
َْ
zinu mesdžida, pa je to čuo Posla- ‫ »إنَّ ُه قد‬:‫ فقَالَ لهم‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬‫ُرب‬
nik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, i
َ ‫َب َل َغني أنَّ ُك ْم تُرِيد‬
َ ‫ُون أَ ْن َتن َت ِق ُلوا ق‬
rekao im: ‘Obaviješten sam da se
ِ ‫ال َم‬
‫ َيا َر ُسول الل ِه َق ْد‬،‫ َن َع ْم‬:‫سجد؟« فقالُوا‬
želite preseliti u blizinu mesdžida.’
ِ ،‫ » َب ِني َس ِل َم َة‬: َ‫ َفقَال‬.‫أَ َر ْد َنا ذلِ َك‬
،
‫م‬
‫ك‬
‫ر‬
‫ا‬
‫ي‬
‫د‬
ُ
َ
ْ
َ
Rekoše: ‘Da, Poslaniče, htjeli smo
ُ ‫ د َيا َر ُك ْم تُ ْك َت ْب آ َثا ُر‬،‫تُ ْك َت ْب آ َثا ُر ُك ْم‬
to’, pa on reče: ‘Benu-Seleme, osta- ‫ رواه‬.«‫ك ْم‬
.‫مسلم‬
nite u vašim kućama,za vaše pješačenje do džamije pisat će vam se na‫ رواه‬.«‫ »إ َّن بِ ُك ِّل َخط َو ٍة َد َر َج ًة‬:‫وفي رواي ٍة‬
grada.’ ” U drugom predanju stoji:
.‫مسلم‬
“Za svaki korak (do mesdžida) bit
- ‫يضا بِ َمعناه ِم ْن رواية أنس‬
ً ٔ‫رواه البخاري ا‬
ćete odlikovani.”
(Muslim)
.‫رضي الله عنه‬
‫ قبيلة معروفة ِم َن‬:‫َو » َب ُنو َس ِل َم َة« بكسر اللام‬
‫الأنصار ‪ -‬رضي الله عنهم ‪َ -‬و »آ َثا ُر ُه ْم«‪:‬‬
‫خطا ُهم‪.‬‬
137. Od Ebu-Munzira Ubejja b. Kab,
r.a., prenosi se: “Bio je jedan čovjek,
nisam znao da iko stanuje dalje od
mesdžida od njega. Nikada nije izostavio namaz (džemata), pa mu je
kazano, ili sam mu kazao: ‘Šta misliš da kupiš magarca pa da ga jašeš po mraku i po vrelom danu.’ On
reče: ‘Ne volim da mi je kuća blizu
mesdžida. Ja želim da mi se pišu
sevapi hoda u odlasku do džamije i
u povratku porodici.’ Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, reče: ‘Allah ti je sve to dodijelio.’ ”
(Muslim)
A u drugom predanju stoji: “Zai-
‫ عن أبي المن ِذر‬:‫ – الحادي والعشرون‬١٣٧
‫َان‬
َ ‫ ك‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫بي بنِ َك ْعب‬
ِّ ُٔ‫ا‬
،‫َر ُج ٌل لا أ ْع َل ُم َرج ًلا أ ْب َع َد ِم َن ال َم ْس ِج ِد ِم ْن ُه‬
:‫ فَقي َل َل ُه أَ ْو َف ُق ْل ُت َل ُه‬،ٌ‫َان لاَ تُخْ ِط ُئ ُه َصلاة‬
َ ‫َوك‬
‫َل ِو ْاش َت َر ْي َت ِح َما ًرا َت ْر َك ُب ُه في ال َظ ْل َماء وفي‬
‫ َما َي ُس ُّر نِي أ َّن َم ْنزِلي إِ َلى‬: َ‫ال َّر ْم َضاء؟ َفقَال‬
‫َج ْن ِب ال َم ْس ِج ِد إنِّي أري ُد أَ ْن ُي ْك َت َب لِي‬
ِ ‫اي إِ َلى ال َم ْس ِج ِد َو ُر ُج‬
‫وعي إِذَا َر َج ْع ُت‬
َ ‫َم‬
َ ‫مش‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َفقَالَ َر ُسول الله‬،‫إِ َلى أ ْه ِلي‬
‫ » َق ْد َج َم َع الل ُه َل َك ذلِ َك ُكلَّ ُه« رواه‬:‫وسلم‬
.‫مسلم‬
.«‫اح َت َس ْب َت‬
ْ ‫ »إ َّن َل َك َما‬:‫وفي رواية‬
‫ض التي أصابها الحر‬
‫»ال َّر ْم َضا ُء«‪ :‬الأ ْر ُ‬
‫الشديد‪.‬‬
‫”‪sta ćeš dobiti onako kako vjeruješ.‬‬
139. Adijj ibn Hatim, r.a., prenosi
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, rekao: “Zaštitite
se od (džehenemske) vatre, pa makar sa pola hurme (koju udijelite).”
(Muttefekun ‘alejhi)
U drugom rivajetu stoji: “Nema
nikog od vas a da mu se njegov Gospodar neće direktno, bez posrednika, obratiti pitanjem o njegovim
grijesima, pa će pogledati desno do
sebe, i neće ništa drugo vidjeti osim
svojih djela; zatim će pogledati lijevo do sebe i opet neće ugledati ništa drugo osim svojih djela; zatim
će pogledati ispred sebe i neće vi-
ِ‫ عن َع ِدي بن‬:‫ – الثالث والعشرون‬١٣٩
‫بي‬
ّ َّ‫ سمعت الن‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫َحات ٍم‬
‫ »اتَّ ُقوا النَّا َر‬:‫ يقول‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫بشق َت ْم َر ٍة‬
ِّ ‫َو َل ْو‬
- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫وفي رواية لهما َع ْن ُه‬
‫ » َما ِم ْن ُك ْم ِم ْن أَ َح ٍد‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
،‫س َبي َن ُه َو َب ْي َن ُه َت ْر ُج َما ٌن‬
َ ‫إلا َّ َس ُي َكلِّ ُم ُه َربُّ ُه َل ْي‬
‫ َو َي ْن ُظ ُر‬،‫َف َي ْن ُظ ُر أَ ْي َم َن ِم ْن ُه فَلاَ َي َرى إلا َّ َما َق َّد َم‬
‫ َو َين ُظ ُر َب ْي َن َيدَي ِه‬،‫أَ ْشأَ َم ِم ْن ُه فَلاَ َيرى إلا َّ َما َق َّد َم‬
‫ فَاتَّ ُقوا النَّا َر َو َلو‬،‫فَلاَ َي َرى إلا َّ النَّار تِلقَا َء َو ْج ِه ِه‬
.«‫ َف َم ْن َل ْم َي ِج ْد َف ِب َك ِل َم ٍة َط ِّي َب ٍة‬،‫بِ ِش ِّق َت ْم َر ٍة‬
djeti ništa osim vatre usmjerene prema njemu. Zato se čuvajte vatre, pa
makar dijeleći pola hurme, a ko ne
nađe ni to, onda lijepom riječju.”
‫ رضي‬- ‫ عن أنس‬:‫ – الرابع والعشرون‬١٤٠
‫ صلى الله‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫الله عنه‬
‫ »إ َّن الل َه َل َي ْر َضى َعنِ ال َع ْب ِد أَ ْن‬:‫عليه وسلم‬
“Zaista je Allah, dželle še’nuhu,
‫ أَ ْو َيشْ َر َب‬،‫ َف َيح َم َد ُه َع َل ْي َها‬،‫َيأ ُك َل الأَ ْك َل َة‬
zadovoljan čovjekom koji, kada nešto pojede, zahvali Allahu, dželle še’nuhu, .‫ رواه مسلم‬.«‫ح َم َد ُه َع َل ْي َها‬
ْ ‫ َف َي‬،‫الشَّ ْر َب َة‬
na tome ili kada nešto (od dozvo‫هي ال َغ ْد َو ُة أَو‬
َ ‫ َو‬:‫َو »الأَ ْك َل ُة« بفتح الهمزة‬
ljenih pića) popije, zahvali Allahu,
.ُ‫ال َعشْ َوة‬
dželle še’nuhu, na tome.”
140. Enes, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
(Muslim)
141. Ebu-Musa, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Svaki je musliman dužan podijeliti sadaku.” Neko reče: “A šta ako
je nema?” “Zarađivat će svojim rukama, i tako sebi privređivati, a i
sadaku dijeliti”, odgovori on. “A
šta ako ne bude mogao?” “Pomoći
će nevoljniku koji je u nuždi.” “A
šta ako ne bude mogao?” “Naređivat će na dobro i korisno.” “A šta
ako ni to ne bude radio?” “Suzdržavat će se od zla, jer mu je i to sadaka.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ عن أَبي موسى‬:‫ – الخامس والعشرون‬١٤١
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬- ‫ رضي الله عنه‬: َ‫ » َع َلى ُك ِّل ُم ْس ِل ٍم َص َد َق ٌة« قَال‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
‫ » َي ْع َم ُل بِ َي َد ْي ِه َف َي ْنف َُع‬: َ‫يت إ ْن َل ْم َي ِجدْ؟ قَال‬
َ ٔ‫أرا‬
‫يت إن َل ْم َي ْس َت ِط ْع؟‬
َ ٔ‫ أرا‬: َ‫َن ْف َس ُه َو َي َت َصدَّقُ « قَال‬
: َ‫وف « قَال‬
َ ‫اج ِة ال َم ْل ُه‬
َ ‫الح‬
َ ‫ين ذَا‬
ُ ‫ » ُي ِع‬: َ‫قَال‬
ِ ‫ » َيأ ُم ُر بِال َم ْع ُر‬: َ‫ قَال‬،‫يت إ ْن َل ْم َي ْس َت ِط ْع‬
‫وف‬
َ ٔ‫أرا‬
: َ‫ أ َرأ ْي َت إ ْن َل ْم َي ْف َع ْل؟ قَال‬: َ‫ قَال‬.«ِ‫الخ ْير‬
َ ‫أ ِو‬
‫ ُمتَّف ٌَق‬.«‫ َف ِٕان ََّها َص َد َق ٌة‬،‫» ُي ْم ِس ُك َعنِ الشَّ ِّر‬
.‫َع َلي ِه‬
14. Umjerenost u ibadetima
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“Taha, ne objavljujemo ti Kur’an
da se mučiš.” (Taha, 1-2)
“Allah želi da vam olakša, a ne da
poteškoće imate.” (El-Bekara, 185)
‫ – باب في الاقتصاد في‬١٤
‫العبادة‬
‫ }طه َما أَ ْن َز ْل َنا َع َل ْي َك ا ْل ُق ْرا َٓن‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ } ُيرِي ُد الل ُه‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[١ :‫لِ َتشْ قَى{ ]طه‬
:‫بِ ُك ُم ا ْل ُي ْس َر َولا ُيرِي ُد بِ ُك ُم ا ْل ُع ْس َر{ ]البقرة‬
.[١٨٥
142. ‘Aiša, r.a., pripovijeda da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, jedne prilike ušao u njenu
kuću i kod nje zatekao jednu ženu,
te je upitao: “Ko je ova žena?” Ona
mu je na to odgovorila da je ovo ta
i ta žena pa je pomenula kako ona
puno klanja (nafilu) namaz. On tada reče: “Neka svako od vas obavlja
nafilu onoliko koliko je u stanju (da
ustraje u njoj). Tako mi Allaha, Allahu neće dosaditi dok vama samima ne dosadi, a Allahu su najdraža
djela u kojima čovjek ustraje.”
(Muttefekun ‘alejhi)
Izraz: “Allahu neće dosaditi” zna-
‫ أ َّن‬:‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬١٤٢
‫ دخل َع َل ْي َها‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
ِ
:‫ » َم ْن ه ِذ ِه؟« قَا َل ْت‬: َ‫ قَال‬،ٌ‫وعندها امرأة‬
،‫ » َم ْه‬: َ‫ قَال‬.‫ه ِذ ِه فُلاَ َن ٌة َت ْذ ُك ُر ِم ْن َصلاتِ َها‬
‫ َفوالل ِه لاَ َي َم ُّل الل ُه َحتَّى‬،‫ُون‬
َ ‫َع َل ْي ُك ْم بِ َما تُ ِطيق‬
ِ ‫َان أَ َح ُّب الدِّينِ إِ َل ْي ِه َما َدا َو َم َص‬
‫اح ُب ُه‬
َ ‫َت َملُّوا« وك‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.‫َع َلي ِه‬
‫ و َم ْع َنى »لاَ َي َم ُّل‬.‫ َك ِل َم ُة َن ْهي َو َز ْجر‬:«‫َو »م ْه‬
‫ لاَ َي ْق َط ُع َث َوا َب ُه َع ْن ُك ْم َو َج َزاء أَ ْع َمالِ ُك ْم‬:«‫الل ُه‬
،‫و ُي َعا ِم ُل ُك ْم ُم َعا َمل َة ال َما ِّل َحتَّى َت َملُّوا َف َت ْت ُر ُكوا‬
‫ُون ال َّد َوا َم َع َلي ِه‬
َ ‫َف َي ْن َب ِغي َل ُك ْم أَ ْن َتأ ُخ ُذوا َما تُ ِطيق‬
.‫َليدُو َم َثوا ُب ُه َل ُك ْم َوف َْض ُل ُه َع َل ْي ُك ْم‬
či: Allah vas neće prestati nagrađivati za vaša djela, i to mu neće dosaditi, sve dok vama ne dosadi, pa
prestanete s ibadetom. Zato trebate
uzeti samo onoliko vanrednih ibadeta koliko ste u stanju stalno i bez
prestanka obavljati, kako bi vam bila trajna nagrada od Allaha.
143. Enes, r.a., pripovijeda da su
došla tri čovjeka kući Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, i kod njegovih žena (majki svih
vjernika) raspitivali se o njegovim
ibadetima.
Dobivši od njih odgovor, učini im
se kao da ono što oni rade nije dovoljno, te rekoše: “Gdje smo mi u
odnosu na Allahovog Poslanika, sallAllahu ‘alejhi ve selleme?” Njemu
su oprošteni svi njegovi grijesi, prošli i budući. Jedan od njih reče: “Što
se mene tiče, ja ću od sada cijele noći provoditi u ibadetu.” Drugi reče:
“A ja ću od sada svaki dan postiti, i
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬١٤٣
ِ ‫َجا َء َثلا َث ُة َر ْه ٍط إِ َلى ُب ُي‬
- ‫بي‬
ِ ‫وت أ ْز َو‬
ّ َّ‫اج الن‬
‫ون َع ْن ِع َبا َد ِة‬
َ ُ‫ َي ْسأَل‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ َف َل َّما أُخْ ِبروا‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
ِ
- ‫بي‬
ِّ َّ‫ أَ ْي َن َن ْح ُن م َن الن‬:‫َكأَنَّ ُه ْم َتقَالُّو َها َوقَالُوا‬
‫ َوق ْد ُغ ِف َر َل ُه َما َت َق َّد َم‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ أ َّما أنا‬:‫ قَالَ أح ُد ُهم‬.‫ِم ْن َذ ْن ِب ِه َو َما َتأخَّ َر‬
‫ َوأَ َنا أ ُصو ُم‬:‫ َوقالَ الآ َخ ُر‬.‫َفأُ َصلِّي اللَّي َل أبدًا‬
ُ‫ َوأَنا أ ْع َتزِل‬:‫ َوقالَ الآخر‬.‫ال َّد ْه َر أَ َبدًا َولا أُ ْف ِط ُر‬
- ‫ فجاء رسولُ الله‬.‫النِّ َسا َء فَلاَ أ َت َز َّو ُج أ َبدًا‬
‫ »أ ْن ُت ُم‬: َ‫ َفقَال‬،‫ إليهم‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫الَّ ِذ َين قُ ْل ُت ْم ك ََذا َوك ََذا؟ أَ َما والل ِه إنِّي‬
nikako neću mrsiti.”
Treći reče: “A ja ću se kloniti žena i nikako se više neću ženiti.” Zatim im je došao Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, i rekao: “Vi ste oni što su rekli to i to?
Tako mi Allaha, ja sam pobožniji i
strahopoštovanja većeg od vas, ali
ja postim i mrsim, klanjam i spavam,
a živim bračnim životom! Ko god
se udalji od mog sunneta (načina života i rada), on ne pripada meni.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ َل ِكنِّي أ ُصو ُم‬،‫ َوأَ ْتقَا ُك ْم َل ُه‬،‫لأخْ َشا ُك ْم لل ِه‬
‫ َف َم ْن‬،‫ َوأَ َت َز َّو ُج النِّسا َء‬،ُ‫ وأُ َصلِّي َوأَ ْرقُد‬،‫َوأُ ْف ِط ُر‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫س ِمنِّي‬
َ ‫َر ِغ َب َع ْن ُسنَّ ِتي َف َل ْي‬
144. Ibn Mes‘ud, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Propali i stradali su cjepidlake!”
(Oni koji bez razloga sebi i drugima
otežavaju poslove i ibadete.) Rekao
je to tri puta.
(Muslim)
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن ابن مسعود‬١٤٤
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫أ ّن الن‬
.‫ رواه مسلم‬.‫ون« قالها َثلا ًثا‬
َ ‫» َه َل َك ال ُم َت َن ِّط ُع‬
‫ المتعمقون المشددون في غير‬:«‫عون‬
َ ‫»ال ُم َت َن ِّط‬
ِ
.‫موض ِع التشدي ِد‬
145. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Zaista je vjera lagana, bez tegoba. Ko god u vjeri navaljuje s dodacima, vjera ga savlada.
Zato se držite umjerenosti (sredine), a ako neko od vas ne bude u stanju neki posao obaviti u potpunosti, neka ga bar približno obavi. Budite radosni, i pomažite se jutrom,
krajem dana i jednim dijelom noći.”
(Buhari)
U jednom drugom njegovom rivajetu stoji: “Budite umjereni, budite umjereni, činite ibadet jutrom i
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هرير َة‬١٤٥
‫ »إ َّن‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
،‫ َو َل ْن ُي َشا َّد ال ِّد ْي ُن إلا َّ َغ َل َب ُه‬،‫ِّين ُي ْس ٌر‬
َ ‫الد‬
‫ َو ْاس َت ِعي ُنوا بِال َغ ْد َو ِة‬،‫ف ََس ِّد ُدوا َوقَا ِر ُبوا َوأ ْب ِش ُروا‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫َوال َّر ْو َح ِة َوشَ ي ٍء ِم َن ال ُّد ْل َج ِة‬
‫ َوا ْغ ُدوا‬،‫»س ِّد ُدوا َوقَا ِر ُبوا‬
َ :‫وفي رواية َل ُه‬
‫ الق َْص َد الق َْص َد‬،‫ َوشَ يءٌ ِم َن ال ُّد ْل َج ِة‬،‫َو ُرو ُحوا‬
.«‫َت ْب ُل ُغوا‬
‫ ُه َو مرفوع َع َلى َما َل ْم يسم‬:«‫ِّين‬
ُ ‫ »الد‬:‫قوله‬
‫الدين‬
َ ‫ وروي منصو ًبا وروي »لن يشا َّد‬.‫فاعله‬
‫ »إلا‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ وقوله‬.«ٌ‫أحد‬
‫ِّين َو َع َج َز ذلِ َك ال ُم َشا ُّد‬
ُ ‫ أي َغ َل َب ُه الد‬:«‫َغ َل َب ُه‬
večeri i krajem noći, postići ćete ciljeve.” Opće značenje ovog hadisa:
Olakšajte sebi obavljanje (vanrednih)
ibadeta i dobrih djela, tako što ćete
ih obavljati u vremenu kad ste raspoloženi i za njih horni, tako da vam
budu dragi i ugodni, a ne teški i odvratni, da biste postigli vaš cilj. Budite kao iskusni putnik koji koristi
vrijeme svoje aktivnosti (rano ujutro, kraj dana i jedan dio noći) za
putovanje, a ostali dio vremena provodi u odmaranju, zajedno sa svojom jahalicom, i tako stiže do cilja,
bez puno umora.
:«ُ‫ َو »ال َغ ْد َوة‬.‫َع ْن ُمقَا َو َم ِة الدِّينِ لِ َك ْث َر ِة ُط ُر ِق ِه‬
ِ ٔ‫سير ا‬
‫ َو‬.ِ‫ ا ِٓخ ُر النهار‬:«‫ َو »ال َّر ْو َح ُة‬.ِ‫ول النهار‬
.‫ ا ِٓخ ُر اللَّي ِل‬:«‫»ال ُّد ْل َج ُة‬
‫ ْاس َت ِعي ُنوا َع َلى‬:‫ ومعناه‬،‫وهذا استعارة وتمثيل‬
‫ بِالأَ ْع َم ِال في َو ْق ِت‬- ‫ عز وجل‬- ‫َطا َع ِة الل ِه‬
‫ون‬
ُ ‫َن َش ِاط ُك ْم َو َف َرا ِغ قُ ُلو بِ ُك ْم بِ َح‬
َ ‫يث َت ْس َت ِل ُّذ‬
‫ َك َما‬،‫ون َم ْق ُصو َد ُك ْم‬
َ ‫ون وتب ُل ُغ‬
َ ‫ال ِع َبا َد َة ولا َت ْسأَ ُم‬
ِ ‫الحا ِذقَ َيسي ُر في ه ِذ ِه الأ ْوق‬
‫َات‬
َ ‫أ َّن ال ُم َسافِ َر‬
‫ويستريح ُه َو َو َدابَّ ُت ُه في َغي ِر َها َف َي ِص ُل ال َم ْق ُصو َد‬
.‫ والل ُه أعلم‬،‫بِ َغ ْي ِر َت َعب‬
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬١٤٦
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ُّ َّ‫َد َخ َل الن‬
، ِ‫السا ِر َي َت ْين‬
َّ ‫ال َم ْس ِج َد َف ِٕاذَا َح ْب ٌل َم ْمدُو ٌد َب ْي َن‬
‫ َه َذا َح ْب ٌل‬:‫الح ْب ُل؟« قالُوا‬
َ ‫ » َما َه َذا‬: َ‫َفقَال‬
ِ ْ ‫ َف ِٕاذَا َف َت َر ْت َت َعلَّق‬،‫لِ َز ْي َن َب‬
- ‫بي‬
ُّ َّ‫ َفقَالَ الن‬.‫َت بِه‬
‫ لِ ُيص ِّل‬،‫ » ُحلُّو ُه‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«ْ‫أَ َح ُد ُك ْم َن َشا َط ُه َف ِٕاذَا َف َت َر َف ْل َي ْرقُد‬
146. Enes, r.a., pripovijeda da je jednog dana Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, ušao u džamiju i
ugledao uže zategnuto između dva
stupa, pa je upitao:
“Kakvo je ovo uže?” Prisutni rekoše: “Ovo je uže Zejnebe; kada klanja, pa se umori, pridrži se za njega.” “Sklonite ga, neka svako od vas
klanja dok je odmoran, a kada se umori, neka ostavi namaz i legne da se
odmori”, odgovori on.
(Muttefekun ‘alejhi)
147. ‘Aiša, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao: “Ako se nekome od
vas zadrijema za vrijeme (nafile) namaza, neka odspava dok ga drijem
ne prođe. Jer, uistinu, taj nije siguran da neće umjesto traženja oprosta sam sebe grditi.” (Ne znajući šta
radi, zbog nesanice.)
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬١٤٧
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
‫س أَ َح ُد ُك ْم َو ُه َو ُي َصلِّي َف ْل َي ْرقُ ْد َحتَّى‬
َ ‫»إِذَا َن َع‬
‫ ف ِٕا َّن أ َح َدكُم إِذَا َصلَّى َو ُه َو‬،‫َي ْذ َه َب َع ْن ُه النَّو ُم‬
‫س لا َي ْدرِي َل َعلَّ ُه َي ْذ َه ُب َي ْس َت ْغ ِف ُر َف َي ُس ُّب‬
ٌ ‫َن ِاع‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َن ْف َس ُه‬
149. Ebu-Džuhajfe Vehb ibn ‘Abdullah, r.a., pripovijeda da je Allahov
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, pobratio Selmana i Ebu-Derdaa,
r.a., pa je Selman posjetio Ebu-Derdaa
i vidio njegovu ženu neurednu (slabo odjevenu i nesređenu), te joj rekao: “Što si takva?” Ona mu odgovori: “Tvoj brat Ebu-Derda nema nikakve želje za dunjalukom!” Zatim
dođe Ebu-Derda, noseći mu hranu
i reče: “Ti jedi, a ja postim.” On mu
na to odgovori: “Ja neću jesti sve
dok i ti ne budeš jeo sa mnom”, pa
su obojica jeli. Kada je došla noć,
Ebu-Derda je htio klanjati (nafilu),
‫ – وعن أبي ُج َح ْيفَة َو ْهب بنِ عبد الل ِه‬١٤٩
‫ صلى‬- ‫بي‬
ُّ َّ‫ ا َٓخى الن‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬،‫ َب ْي َن َس ْل َم َان َوأَبي ال َّد ْردا ِء‬- ‫الله عليه وسلم‬
‫َفزا َر َس ْل َما ُن أَ َبا الدَّردا ِء َف َرأى أُ َّم الدَّردا ِء‬
‫ أ ُخوكَ أَ ُبو‬:‫ َما شَ أنُ ِك؟ قَا َل ْت‬: َ‫ َفقَال‬،‫ُم َت َب ِّذ َل ًة‬
‫ فَجا َء أَ ُبو‬،‫اج ٌة في ال ُّد ْن َيا‬
َ ‫س َل ُه َح‬
َ ‫الدَّر َدا ِء َل ْي‬
‫ ُك ْل َف ِٕانِّي‬:‫ َفقَالَ َل ُه‬،‫ال َّد ْر َدا ِء ف ََص َن َع َل ُه َط َعا ًما‬
،‫ َما أنا بِآ ِكلٍ َحتَّى َتأ ُك َل فأكل‬: َ‫ قَال‬،‫َصائِ ٌم‬
َ‫َان اللَّي ُل َذ َه َب أَ ُبو الدَّر َدا ِء َيقُو ُم َفقَال‬
َ ‫َف َل َّما ك‬
.‫ َن ْم‬:‫ ثُ َّم َذ َه َب َيقُو ُم َفقَالَ َل ُه‬،‫ فنام‬،‫ َن ْم‬:‫َل ُه‬
‫ قُم‬:‫َان من ا ِٓخر اللَّيلِ قَالَ َس ْل َما ُن‬
َ ‫َف َل َّما ك‬
‫ إ َّن‬:‫ ف ََصلَّ َيا َج ِمي ًعا َفقَالَ َل ُه َس ْل َما ُن‬،‫الآن‬
pa mu je Selman rekao: “Spavaj”,
te je on legao spavati, zatim nakon
kraćeg vremena ustao je, a Selman
mu ponovo reče: “Spavaj.” Kada je
došla zadnja trećina noći, Selman mu
reče: “Sada ustani na namaz”, pa su
zajedno klanjali, a nakon toga mu
Selman reče: “Ti, uistinu, imaš obaveze prema svome Gospodaru, prema samome sebi i prema svojoj ženi i djeci. Zato prema svakome od
njih izvršavaj svoje obaveze, nikoga
ne zapostavljajući.”
Ebu-Derda sutradan je otišao Allahovom Poslaniku, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, i to mu ispričao, a Alaj-
َ ‫ َو إِ َّن لِ َن ْف ِس َك َع َل‬،‫لِ َربِّ َك َع َل ْي َك َح ًّقا‬
،‫يك َح ًّقا‬
َ ‫َولأَ ْه ِل َك َع َل‬
‫ َفأ ْع ِط ُك َّل ِذي َح ٍّق‬،‫يك َح ًّقا‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
َّ َّ‫ َفأَ َتى الن‬،‫َح َّق ُه‬
ِ
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
ُّ َّ‫ف ََذ َك َر ذل َك َل ُه َفقَالَ الن‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫»صدَقَ َس ْل َما ُن‬
َ :‫وسلم‬
hisselam mu kaza: “Selman je istinu rekao.” (On je u pravu.)
(Buhari)
151. Jedan od pisara Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, po imenu Hanzale ibn er-Rebi
el-Esedi, r.a., pripovijeda da ga je
jedne prilike sreo Ebu-Bekr, r.a., i
upitao: “Kako si, o Hanzale?” Ja mu
tada rekoh: “Hanzala je dvoličnjak
(postao munafik)!” Ebu-Bekr reče:
“Subhanallah, šta govoriš?!” Rekoh
mu: “Kada smo kod Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, i slušamo kako nam priča o Džennetu i Džehennemu, toliko nam je
sve jasno kao da sve to gledamo svojim očima, ali kada odemo od Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi
‫الربيع‬
ِ ِ‫ – وعن أبي رِب ِعي حنظلة بن‬١٥١
- ‫الأُ َس ِّي ِد ِّي الكاتب أح ِد كتّاب َر ُسول الله‬
- ‫ َل ِق َي ِني أَ ُبو َبكر‬: َ‫ قَال‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ َك ْي َف أن َْت َيا‬: َ‫ َفقَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫ ُس ْب َح َان‬: َ‫ َناف ََق َح ْن َظ َل ُة! قَال‬:‫ح ْن َظ َل ُة؟ قُ ْل ُت‬
- ‫ َن ُكو ُن ِع ْن َد َر ُسول الله‬:‫الله َما َتقُولُ ؟! قُ ْل ُت‬
‫بالجنَّ ِة َوالنَّا ِر‬
َ ‫ ُي َذ ِّك ُر َنا‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫كأنَّا َرأ َي َع ْينٍ ف ِٕاذَا َخ َر ْج َنا ِم ْن ِع ْن ِد َر ُسول الله‬
‫اج‬
َ ‫ َعاف َْس َنا الأَ ْزو‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬ِ ‫الض ْي َع‬
‫ قَالَ أَ ُبو بكر‬،‫ات َنسي َنا َك ِثي ًرا‬
َّ ‫َوالأَ ْولاَ َد َو‬
،‫ َف َوالله إنَّا َل َن ْلقَى ِم ْث َل َه َذا‬:‫ رضي الله عنه‬‫فا ْن َط َل ْق ُت أَ َنا وأ ُبو َب ْكر َحتَّى َد َخ ْل َنا َع َلى َر ُسول‬
ve selleme, i pozabavimo se svojom
porodicom i svojim imecima, većinu toga zaboravimo!” Ebu-Bekr reče: “ Tako mi Allaha, i ja osjećam
isto tako!” Zatim smo se nas dvojica uputili do Allahovog Poslanika,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, pa ja
opet rekoh: “O Allahov Poslaniče,
Hanzala je postao munafik!” ‘alejhisselam upita: “A kako to?” Ja mu rekoh: “Allahov Poslaniče, dok smo
kod tebe i dok te slušamo kako nam
pričaš o Džennetu i Džehennemu,
to na nas utiče kao da sve to gledamo svojim očima. Ali kad odemo od tebe i pozabavimo se svojim
‫ َناف ََق‬:‫ ف ُق ْل ُت‬.‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
‫ صلى‬- ‫َح ْن َظ َل ُة َيا َر ُسول الل ِه! َفقَالَ َر ُسول الله‬
‫ َيا َر ُسول‬:‫ » َو َما ذَاكَ ؟« قُ ْل ُت‬:‫الله عليه وسلم‬
‫الجنَّ ِة كأنَّا‬
َ ‫ َن ُكو ُن ِع ْندَكَ تُ َذ ِّك ُر َنا بِالنَّا ِر و‬،‫الل ِه‬
‫َرأ َي ال َع ْين ف ِٕاذَا َخ َر ْج َنا ِم ْن ِع ْن ِدكَ َعاف َْس َنا‬
ِ ‫الض ْي َع‬
.‫ات َنسي َنا َك ِثي ًرا‬
َّ ‫اج َوالأَ ْولاَ َد َو‬
َ ‫الأَ ْزو‬
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َفقَالَ َر ُسول الله‬
‫ون َع َلى َما‬
َ ‫ َل ْو َتدُو ُم‬،‫» َوالَّ ِذي َن ْفسي بِ َي ِد ِه‬
‫لصاف ََح ْت ُك ُم‬
َ ‫َت ُك‬
َ ،‫ َوفي ال ِّذكْر‬،‫ونون ِع ْن ِدي‬
‫ َل ِك ْن َيا‬،‫الملائِ َك ُة َع َلى فُ ُر ِش ُك ْم َوفي ُط ُر ِق ُك ْم‬
‫ رواه‬.‫وسا َع ًة« َثلا ََث َم َرات‬
َ ‫َح ْن َظ َل ُة َسا َع ًة‬
.‫مسلم‬
porodicama i imecima, zaboravimo
većinu od toga.” Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, tada
reče: “Tako mi Onoga u čijoj ruci je
moja duša, kada biste vi stalno bili u stanju u kome se nalazite dok
ste sa mnom, prisjećajući se svega,
meleci bi se s vama rukovali u vašim kućama i čak na putevima kojima prolazite. Ali, o Hanzala, čas po
čas!” (Čas za ibadet, a čas za dunjalučke potrebe.) Ovu je riječ izgovorio tri puta.
(Muslim)
«‫ َو »الأُ َس ِّي ِدي‬.‫ » ِر ْب ِع ٌّي« بِكسر الراء‬:‫قولُ ُه‬
‫بضم الهمزة وفتح السين وبعدها ياء مكسورة‬
ِ‫ » َعاف َْس َنا« ُه َو بِالعينِ والسين‬:‫ وقوله‬.‫مشددة‬
‫ َو‬.‫ عالجنا ولاعبنا‬:‫المهملتين أي‬
.‫ المعايش‬:«‫عات‬
َّ
ُ ‫»الض ْي‬
152. Ibn-‘Abbas, r.a., pripovijeda: “Dok ،‫ – وعنِ ابن عباس رضي الله عنهما‬١٥٢
nam je Allahov Poslanik, sall-Allahu
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
َّ‫ بينما الن‬: َ‫قَال‬
ُّ
‘alejhi ve selleme, hutbu kazivao, ugle:‫ فقالوا‬،‫يخطب إِذَا ُه َو برجلٍ قائم فسأل َع ْن ُه‬
dao je jednog čovjeka kako stoji, pa
َ‫س َولا‬
ِ ‫أَ ُبو إ ْس َرائي َل َن َذ َر أَ ْن َيقُو َم في الشَّ ْم‬
je upitao za njega, a prisutni mu odgovoriše: ‘To je Ebu-Israil, zavjeto- َ‫ َفقَال‬،‫ ويصوم‬،‫كلَّم‬
َ ‫ َولاَ َي َت‬،‫ َولاَ َي ْس َت ِظل‬،َ‫َي ْق ُعد‬
َ
ُ
َ
َ
َ
vao se da će stajati na suncu i da ne،‫ » ُم ُرو ُه‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
će nikako sjesti, niti će se skloniti u
.«‫ َو ْل ُي ِت َّم َص ْو َم ُه‬،ْ‫ َو ْل َي ْق ُعد‬،‫ َو ْل َي ْس َت ِظ َّل‬،‫َف ْل َي َت َكلَّ ْم‬
hlad, niti će govoriti, a da će postiti!’
.‫رواه البخاري‬
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, reče: ‘Naredite mu da
govori, da se sklanja u hladovinu,
da sjedi, a i da dopuni svoj post!’ ”
(Buhari)
‫‪ – ١٥‬باب في المحافظة َع َلى‬
‫الأعمال‬
‫قَالَ الله َت َعا َلى‪} :‬أَ َل ْم َيأْ ِن لِلَّ ِذ َين آ َم ُنوا أَ ْن‬
‫َتخْ َش َع قُ ُلو ُب ُه ْم لِ ِذ ْك ِر الل ِه َو َما َن َزلَ ِم َن ا ْل َح ِّق‬
‫اب ِم ْن َق ْب ُل َف َطالَ‬
‫َولا َي ُكونُوا كَالَّ ِذ َين أُوتُوا ا ْل ِك َت َ‬
‫َع َل ْي ِه ُم الأَ َم ُد َفق ََس ْت قُ ُلو ُب ُه ْم{ ]الحديد‪:‬‬
‫يسى ا ْبنِ َم ْر َي َم‬
‫‪َ ،[١٦‬وقالَ َت َعا َلى‪َ } :‬و َق َّف ْي َنا بِ ِع َ‬
‫َوآ َت ْي َنا ُه ال ِأن ِْجي َل َو َج َع ْل َنا فِي قُ ُل ِ‬
‫وب الَّ ِذ َين اتَّ َب ُعو ُه‬
‫َرأْ َف ًة َو َر ْح َم ًة َو َر ْه َبانِ َّي ًة ا ْب َت َد ُعو َها َما َك َت ْب َنا َها‬
‫َع َل ْي ِه ْم إِلا َّ ا ْب ِت َغا َء ر ِْض َو ِان الل ِه َف َما َر َع ْو َها َح َّق‬
‫‪15. Čuvanje djela (ustraj‬‬‫)‪nost pri njima‬‬
‫ِر َعا َي ِت َها{ ]الحديد‪َ ،[٢٧ :‬وقالَ َت َعا َلى‪َ } :‬ولا‬
‫َت ُكونُوا كَالَّ ِتي َنق ََض ْت َغ ْز َل َها ِم ْن َب ْع ِد قُ َّو ٍة‬
‫أَ ْن َكا ًثا{ ]النحل‪َ ،[٩٢ :‬وقالَ َت َعا َلى‪َ } :‬وا ْع ُب ْد‬
‫ين{ ]الحجر‪.[٩٩ :‬‬
‫َربَّ َك َحتَّى َيأْتِ َي َك ا ْل َي ِق ُ‬
‫َوأَ َّما الأَحاديث فمنها‪:‬‬
‫َان أَ َح ُّب الدِّين إِ َل ْي ِه َما‬
‫حديث عائشة‪َ :‬وك َ‬
‫َدا َو َم َص ِ‬
‫اح ُب ُه َع َلي ِه‪َ .‬و َق ْد َس َب َق في ال َباب َق ْب َل ُه‪.‬‬
153. Omer b. Hattab, r.a., prenosi
i kaže da je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Ko
zaspi i ne prouči svoje učenje koje
praktikuje svaku večer ili samo jednog njegovog dijela, pa ga prouči između sabaha i podne-namaza, piše
mu se kao da ga je proučio noću.”
(Muslim)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن عمر بن الخطاب‬١٥٣
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ أَ ْو َع ْن‬،‫ » َم ْن َنا َم َع ْن ِح ْزب ِه ِم َن اللَّي ِل‬:‫وسلم‬
‫ َف َق َرأَ ُه َما َب ْي َن َصلا ِة الف َْج ِر َو َصلا ِة‬،‫شَ ي ٍء ِم ْن ُه‬
‫ رواه‬.«‫ ُك ِت َب َل ُه َكأَنَّ َما َق َرأَ ُه ِم َن اللَّي ِل‬،ِ‫ال ُّظ ْهر‬
.‫مسلم‬
154. ‘Abdullah b. Amr b. As, r.a.,
prenosi da je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, rekao: “‘Abdullahu, Allahov robe, nemoj biti kao
onaj koji počne klanjati noćni namaz
(salatul-lejl), pa ga ostavi.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ – وعن عبد الله بن َع ْمرو بن العاص‬١٥٤
- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫َر ِض َي الله عنهما‬
‫ لاَ َت ُك ْن‬،‫ » َيا عب َد الل ِه‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
.«‫َان َيقُو ُم اللَّي َل َف َت َركَ ِق َيا َم اللَّي ِل‬
َ ‫ ك‬،‫ِم ْث َل فُلان‬
.‫ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬
155. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da je
rekla: “Kada bi Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, propustio noćni namaz zbog bolesti ili zbog
čega drugog, onda bi u danu klanjao za to dvanaest rekata namaza.”
(Muslim)
:‫ قَا َل ْت‬،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬١٥٥
‫ إِذَا‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َان َر ُسول الله‬
َ ‫ك‬
،‫الصلا ُة ِم َن اللَّي ِل ِم ْن َو َج ٍع أَ ْو َغي ِر ِه‬
َّ ‫فَا َت ْت ُه‬
‫ رواه‬.‫َصلَّى ِم َن النَّها ِر ث ْن َت ْي َعش َر َة َر ْك َع ًة‬
.‫مسلم‬
‫‪ – ١٦‬باب في الأمر‬
‫بالمحافظة َع َلى السنة وآدابها‬
‫‪16. Obaveza (čuvanja) sun‬‬‫‪neta‬‬
‫قَالَ الله َت َعا َلى‪َ } :‬و َما آ َتا ُك ُم ال َّر ُسولُ ف َُخ ُذو ُه‬
‫َو َما َن َها ُك ْم َع ْن ُه فَا ْن َت ُهوا{ ]الحشر‪َ ،[٧ :‬وقالَ‬
‫َت َعا َلى‪َ } :‬و َما َي ْن ِط ُق َعنِ ا ْل َه َوى إِ ْن ُه َو إِلا‬
‫وحى{ ]النجم‪َ ،[٤ -٣:‬وقالَ َت َعا َلى‪:‬‬
‫َو ْح ٌي ُي َ‬
‫ون الل َه فَاتَّ ِب ُعو نِي ُي ْح ِب ْب ُك ُم‬
‫}قُ ْل إِ ْن ُك ْن ُت ْم تُ ِح ُّب َ‬
‫الل ُه َو َي ْغ ِف ْر َل ُك ْم ُذنُو َب ُك ْم{ ]آل عمران‪،[٣١ :‬‬
‫َان َل ُك ْم فِي َر ُس ِ‬
‫ول الل ِه‬
‫َوقالَ َت َعا َلى‪َ } :‬ل َق ْد ك َ‬
‫َان َي ْر ُجو الل َه َوا ْل َي ْو َم‬
‫أُ ْس َو ٌة َح َس َن ٌة لِ َم ْن ك َ‬
‫‪Allah, dželle še’nuhu, kaže:‬‬
‫‪“Ono što vam Poslanik da, to uz‬‬‫‪mite, a ono što vam zabrani, ostavi‬‬‫)‪te!” (El-Hašr, 7‬‬
‫‪“On ne govori po hiru svome, to‬‬
‫‪je samo objava koja mu se objavlju‬‬‫)‪je!” (En-Nedžm, 3-4‬‬
‫‪“Reci: ‘Ako Allaha volite, mene‬‬
‫‪slijedite, i vas će Allah voljeti i gri‬‬‫‪jehe vam oprostiti! - a Allah prašta,‬‬
‫ }فَلا‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٢١:‫الآ ِخر{ ]الأحزاب‬
“Vi u Allahovom Poslaniku ima‫ون َحتَّى ُي َح ِّك ُموكَ فِي َما شَ َج َر‬
َ ‫َو َربِّ َك لا ُي ْؤ ِم ُن‬
te divan uzor za onoga koji se nada
‫َب ْي َن ُه ْم ثُ َّم لا َي ِج ُدوا فِي أَ ْنف ُِس ِه ْم َح َر ًجا ِم َّما‬
Allahovoj milosti i nagradi na ono،[٦٥ :‫ق ََض ْي َت َو ُي َسلِّ ُموا َت ْس ِلي ًما{ ]النساء‬
me svijetu.” (El-Ahzab, 21)
ِ
ٍ
“I tako mi Gospodara tvoga, oni ‫ } َف ِٕا ْن َت َنا َز ْع ُت ْم في شَ ْيء َف ُر ُّدو ُه ا ِٕ َلى‬:‫َوقالَ َت َعا َلى‬
ِ ‫الل ِه َوال َّر ُس‬
:‫[ قَالَ العلماء‬٥٩ :‫ول{ ]النساء‬
neće biti pravi vjernici, dok za sudiju u sporovima međusobnim te- ‫ } َم ْن‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،‫السنّة‬
ُ ‫معناه إِ َلى الكتاب و‬
be ne prihvate i da onda, zbog pre،[٨٠:‫ُي ِط ِع ال َّر ُسولَ َف َق ْد أَ َطا َع الله{ ]النساء‬
sude tvoje, u dušama svojim nimaٍ ‫ } َو إِن ََّك َل َت ْه ِدي إِ َلى ِص َر‬:‫َوقالَ َت َعا َلى‬
‫اط‬
lo tegobe ne osjete, i dok se sasvim
ِ ‫ُم ْس َت ِقي ٍم ِصر‬
،[٥٣ - ٥٢ :‫اط الل ِه{ ]الشورى‬
tebi ne pokore.” (En-Nisa, 65)
“A ako se u nečemu ne slažete, obra- ‫ُون َع ْن‬
َ ‫ } َف ْل َي ْح َذ ِر الَّ ِذ َين ُي َخالِف‬:‫َوقالَ َت َعا َلى‬
tite se Allahu i Poslaniku, ako vjeِ‫اب أَل‬
َ ‫أَ ْم ِر ِه أَ ْن تُ ِصي َب ُه ْم فِ ْت َن ٌة أَ ْو ُي ِصي َب ُه ْم َع‬
{
‫م‬
‫ي‬
‫ذ‬
ٌ
ٌ
rujete u Allaha i u onaj svijet!” (Enُ ‫ } َوا ْذ‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٦٣ :‫]النور‬
Nisa, 59) (tj, obratite se Kur’anu i ‫ك ْر َن َما ُي ْت َلى‬
i milostiv je.” (Ali-‘Imran, 31)
sunnetu.)
“Onaj ko se pokorava Poslaniku,
pokorava se i Allahu!” (En-Nisa, 80)
“A ti zaista upućuješ na pravi put,
na put Allahov!” (Eš-Šura, 52-53)
“Neka se pripaze oni koji postupaju suprotno naređenju Njegovu,
da ih iskušenje kakvo ne stigne, ili
da ih patnja bolna ne snađe!” (EnNur, 63)
“I spominjite Allahove ajete i mudrost, koji se uče u domovima vašim.” (El-Ahzab, 34) (tj. spominjite
Allahove ajete i sunnet Poslanika.)
ِ ‫فِي ُب ُيو تِ ُك َّن ِم ْن آ َي‬
{‫ات الل ِه َوا ْل ِح ْك َم ِة‬
.‫ والآيات في الباب كثيرة‬،[٣٤ :‫]الأحزاب‬
:‫َوأَما الأحاديث‬
156. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Ne pitajte me
dok vam ja sam ne reknem. Zaista
je one prije vas upropastilo njihovo prekomjerno zapitkivanje i razmimoilaženje s njihovim poslanicima! Pa ako vam nešto zabranim, to
ostavite, a ako vam nešto naredim,
uradite to, koliko ste u mogućnosti.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله‬- ‫ عن أبي هرير َة‬:‫ – فالأول‬١٥٦
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬- ‫عنه‬
‫ إِنَّ َما أ ْه َل َك َم ْن‬،‫ » َد ُعو نِي َما َت َر ْك ُت ُك ْم‬: َ‫قَال‬
‫َان َق ْب َل ُك ْم َك ْث َر ُة ُس َؤالِ ِه ْم واخْ ِتلافُ ُه ْم َع َلى‬
َ ‫ك‬
،‫َاج َت ِن ُبو ُه‬
ْ ‫ َف ِٕاذَا َن َه ْي ُت ُك ْم َع ْن شَ ْيء ف‬،‫أَنْب َيائِ ِه ْم‬
.«‫َو إِذَا أ َم ْرتُ ُك ْم بِأ ْم ٍر َفأْتُوا ِم ْن ُه َما ْاس َت َط ْع ُت ْم‬
.‫ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬
157. Ebu-Nedžih el-Irbad b. Sarija,
‫ عن أَبي َن‬:‫ – الثاني‬١٥٧
ِ‫ض بن‬
ِ ‫جيح ال ِعربا‬
ٍ
r.a., prenosi i kaže: “Održao nam je
ُ‫ َو َع َظ َنا رسول‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫َسارية‬
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rječit vaz od koga su srca zatre‫ َموعظ ًة َبلي َغ ًة‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الل ِه‬
perila, a oči zasuzile, pa rekosmo:
،‫ َو َذ َرف َْت ِم ْن َها ال ُع ُيو ُن‬،‫وب‬
‫َو ِج َل ْت ِم ْن َها ال ُق ُل‬
ُ
“Allahov Poslaniče, kao da je ovo opro‫ َكأَن ََّها َم ْو ِع َظ ُة ُم َو ِّد ٍع‬،‫ َيا رسولَ الل ِه‬:‫َف ُق ْل َنا‬
štajni govor. Daj nam oporuku.” On
reče: “Oporučujem vam bogoboja- ‫ والسمع‬،‫كم بِ َت ْقوى الل ِه‬
ِ ُٔ‫ »ا‬: َ‫ قَال‬،‫َفأ ْو ِص َنا‬
ِ ْ َّ َ
ْ ُ ‫وصي‬
َ
znost i pokornost, makar vam bio
َ ‫ َو إ ْن َتأَ َّمر َع َل ْي ُك ْم َع ْب ٌد‬،‫َوال َّطا َع ِة‬
zapovjednik rob-Abesinac. Onaj ko ‫ َو إِنَّ ُه‬،‫ح َب ِش ٌّي‬
poživi od vas, vidjet će mnoga raz- ‫ك ْم‬
ُ ‫ َف َعل ْي‬،‫َم ْن َي ِع ْش ِم ْن ُك ْم ف ََس َي َرى اخ ِتلافًا كَثي ًرا‬
mimoilaženja. Dužnost vam je slije،‫الخ َلفا ِء ال َّر ِاش ِد َين ال َم ْه ِديِ ِّي َن‬
‫بسنَّ ِتي‬
ُ ‫وسنَّ ِة‬
ُ
ُ
diti moj sunnet i tradiciju mojih upuِ ‫ َو إِيَّا ُك ْم َو ُم ْح َد َث‬،‫َع ُّضوا َع َل ْي َها بالنَّو ِاج ِذ‬
‫ات‬
ćenih, ispravnih halifa. Držite se sunneta maksimalno (zubima zagrizi- ‫ رواه أَ ُبو داود‬.«‫ضلاَ َلة‬
َ ‫الأُ ُمورِ؛ ف ٕا َّن ك َّل بِد َع ٍة‬
te) i nikako ne slijedite novotarije, .«‫ »حديث حسن صحيح‬: َ‫ وقال‬،‫والترمذي‬
َ
jer je svaka novotarija zabluda.”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen, sahih)
:‫ َو ِقي َل‬،‫اب‬
ُ ‫ الأن َي‬:‫»النَّواج ُذ« بالذال المعجم ِة‬
.‫اس‬
ُ ‫الأ ْضر‬
158. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Svi moji sljedbenici će ući u Džennet, osim onih
koji ne htjednu.” Neko reče: “A ko
će odbiti da uđe u Džennet, Allahov
Poslaniče?” “Ko mi se bude pokoravao, taj će ući u Džennet, a ko mi
se suprotstavi, odbit će!”, odgovori
on.
(Buhari)
‫ رضي الله‬- ‫ َع ْن أَبي هرير َة‬:‫الث‬
ُ َّ‫ – الث‬١٥٨
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ أ َّن َر ُسول الله‬:‫عنه‬
‫الجنَّ َة إلا َّ َم ْن أ َبى‬
ُ ‫ » ُك ُّل أُ َّم ِتي َي‬: َ‫قَال‬
َ ‫دخ ُل‬
َ ‫ون‬
‫ » َم ْن‬: َ‫ َو َم ْن َيأ َبى َيا َر ُسول الله؟ قَال‬:‫ قي َل‬.«
‫ َو َم ْن َع َصانِي َف َق ْد‬،‫الجنَّ َة‬
َ ‫أَ َطا َع ِني َد َخ َل‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫أ َبى‬
159. Od Ebu-Muslima, r.a., ili od
Ebu-Iljasa el-Ekve, r.a., prenosi se
da je jedan čovjek jeo kod Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, lijevom rukom, pa mu je Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
rekao:
“Jedi desnom.” On reče: “Ne mogu”, a Poslanik mu reče: “Nećeš ni
moći”, a nije ga spriječilo ništa da to
učini, osim oholosti, i nije je (ruku)
više ni digao do usta.
(Muslim)
‫ أَبي‬:‫ وقيل‬،‫ عن أَبي مسلم‬:‫ – الرابع‬١٥٩
‫ رضي الله‬- ‫إياس َسلمة بنِ عمرو بنِ الأكوع‬
‫ صلى‬- ‫ أ َّن َر ُج ًلا أَ َك َل ِع ْن َد َر ُسول الله‬:‫عنه‬
‫ » ُك ْل‬: َ‫ َفقَال‬،‫ بِ ِش َمالِ ِه‬- ‫الله عليه وسلم‬
َ‫ »لا‬: َ‫ قَال‬.‫طيع‬
َ ‫بِ َي ِم‬
ُ ‫ لا أ ْس َت‬: َ‫ينك« قَال‬
‫اس َت َط ْع َت« َما َم َن َع ُه إلا َّ ال ِك ْب ُر ف َما َر َف َع َها إِ َلى‬
.‫ رواه مسلم‬.‫فِي ِه‬
160. Od Ebu-‘Abdullaha en-Numana
b. Bešira, r.a., prenosi se da je rekao: “Čuo sam Allahova Poslanika,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, da kaže: ‘Zaista, ili ćete poravnati vaše
safove ili će Allah vaša srca razjediniti.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
A u Muslimovom predanju stoji:
“Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, poravnao je naše safove kao da ispravlja strijelu, dok ne
bi vidio da smo od njega naučili (bitnost i potrebu ravnanja safova). Tako je jednog dana istupio i skoro da
učini tekbir kad primjeti čovjeka is-
‫ عن أَبي عب ِد الله النعمان‬:‫ – الخامس‬١٦٠
‫ سمعت‬: َ‫ قَال‬،‫ضي الله عنهما‬
َ ‫بن بشير َر‬
:‫ يقول‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
‫ أَ ْو َل ُي َخالِف ََّن الل ُه َب ْي َن‬،‫» َل ُت َس ُّو َّن ُصفُو َف ُك ْم‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫ُو ُجو ِه ُك ْم‬
‫ صلى‬- ‫َان َر ُسول الله‬
َ ‫ ك‬:‫وفي رواية لمسلم‬
‫ ُي َس ِّوي ُصفُو َف َنا َحتَّى َكأنَّما‬- ‫الله عليه وسلم‬
‫َاح َحتَّى إِذَا َرأَى أَنَّا َق ْد َع َق ْل َنا‬
َ ‫ُي َس ِّوي بِ َها ال ِقد‬
‫ ثُ َّم َخ َر َج َيو ًما فقا َم َحتَّى كَا َد أَ ْن ُي َك ِّب َر‬.‫َع ْن ُه‬
،‫ » ِع َبا َد الله‬: َ‫ َفقَال‬،‫فرأَى َرج ًلا َباد ًيا َص ْد ُر ُه‬
‫َل ُت َس ُّو َّن ُصفُو َف ُك ْم أَ ْو َل ُي َخالِف ََّن الل ُه َب ْي َن‬
.«‫ُو ُجو ِه ُك ْم‬
turenih prsa i reče: ‘Allahovi robovi zasigurno, ili ćete poravnati svoje
safove, ili će Allah vaša srca razjediniti.’ ”
161. Ebu-Musa, r.a., pripovijeda: “Izgorjela jedna kuća u Medini i s njom
i njen vlasnik i njegova porodica, noću, pa kada je to čuo Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, reče: “Zaista je vatra vaš neprijatelj,
pa kada htjednete spavati, ugasite
je!”
‫ رضي‬- ‫ عن أَبي موسى‬:‫ – السادس‬١٦١
‫اح َترقَ َب ْي ٌت بال َم ِدي َن ِة َع َلى‬
ْ : َ‫ قَال‬- ‫الله عنه‬
- ‫ َف َل َّما ُحد َِّث رسولُ الله‬،‫أ ْه ِل ِه ِم َن اللَّي ِل‬
‫ »إ َّن‬: َ‫ قَال‬،‫بشأنِ ِه ْم‬
َ - ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ َفأَ ْط ِف ُئو َها‬،‫ َف ِٕاذَا نِ ْم ُت ْم‬،‫ه ِذ ِه النَّا َر َع ُد ٌّو َل ُك ْم‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َع ْن ُك ْم‬
163. Od Džabira, r.a., prenosi se da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Primjer mene i vas je kao primjer čovjeka koji
je zapalio vatru pa leptiri i skakavci
ulijeću u nju, a on ih tjera od nje. Ja
isto tako vas odbijam od vatre, držeći vas za vaše ogrtače, ali se vi izmičete iz mojih ruku.”
(Muslim)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ عن جابر‬:‫ – الثامن‬١٦٣
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫قَال‬
‫» َم َث ِلي َو َم َث ُل ُك ْم َك َم َث ِل َر ُجلٍ أَ ْو َق َد َنا ًرا ف ََج َع َل‬
‫ َو ُه َو َي ُذبُّ ُه َّن‬،‫اش َي َق ْع َن فِ َيها‬
ُ ‫الج َنا ِد ُب َوال َف َر‬
َ
‫ َوأ ْن ُت ْم‬،ِ‫ َوأَ َنا آخ ٌذ ب ُح َجز ُك ْم َعنِ النَّار‬،‫َع ْن َها‬
.‫ رواه مسلم‬.« ‫َي‬
َ َّ‫َت َفل‬
َّ ‫تون ِم ْن َيد‬
‫ َه َذا ُه َو‬،ِ‫ َنح ُو الجرا ِد َوال َف َراش‬:«‫»الج َنا ِد ُب‬
َ
:«‫ َو »ال ُح َج ُز‬.ِ‫ال َم ْع ُروف الَّ ِذي َيق َُع في النَّار‬
.‫السراويل‬
َّ ‫َج ْم ُع ُح ْج َزة َو ِه َي َم ْعق ُد الإ َزار َو‬
164. Džabir, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, naredio oblizivanje prsta i
posude nakon jela, i rekao: “Zaista
vi ne znate u čemu je berićet.” U drugom rivajetu stoji: “Ako nekome od
vas ispadne zalogaj hrane, neka ga
uzme i odstrani eventualnu nečistoću, i neka ga pojede, ne ostavljajući
ga šejtanu, i neka ne briše ruke maramicom prije nego što prste obliže,
jer, uistinu, on ne zna u kom dijelu
hrane mu je berićet.” U trećem rivajetu stoji: “Zaista šejtan prisustvuje
svakom vašem poslu, pa čak i prilikom vašeg objedovanja; zato, ako
‫ صلى‬- ‫ أ َّن َر ُسول الله‬:‫ َع ْن ُه‬:‫ – التاسع‬١٦٤
‫ أَ َم َر بِ َل ْعقِ الأَ َصابِ ِع‬- ‫الله عليه وسلم‬
‫ْرون في أَيِّها‬
َّ ‫َو‬
َ ‫ »إنَّ ُك ْم لا َتد‬: َ‫ َوقَال‬،‫الص ْح َف ِة‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ال َب َر َك ُة‬
‫ »إِذَا َو َق َع ْت لُ ْق َم ُة أَ َح ِد ُك ْم‬:‫وفي رواية َل ُه‬
،‫ذى‬
َ ‫ فَل ُي ِم ْط َما ك‬،‫َف ْل َيأ ُخ ْذ َها‬
ً ٔ‫َان بِ َها ِم ْن ا‬
‫ َولا َي ْم َس ْح َي َد ُه‬،‫َو ْل َيأ ُك ْل َها َولاَ َي َد ْع َها لِلشَّ ي َط ِان‬
‫بالم ْن ِديلِ َحتَّى َي ْل َع َق أ َصاب َع ُه َف ِٕانَّ ُه لاَ َي ْدرِي في‬
.«‫أ ِّي َط َع ِام ِه ال َب َر َك ُة‬
‫ »إ َّن الشَّ ي َط َان َي ْح ُض ُر أَ َح َد ُك ْم‬:‫وفي رواية َل ُه‬
‫ َحتَّى َي ْح ُض َر ُه ِع ْن َد‬،‫ِع ْن َد ُك ِّل شَ ي ٍء ِم ْن شَ أنِ ِه‬
‫ َف ٕاذَا َس َق َط ْت ِم ْن أَ َح ِد ُك ْم اللُّ ْق َم ُة‬،‫َط َعا ِم ِه‬
nekome od vas ispadne zalogaj hrane, neka ga podigne i otkloni s njega prljavštinu ako je bila na njemu
i neka ga pojede, a ne ostavlja šejtanu.”
َ‫ َف ْل َيأ ُك ْل َها َولا‬،‫َان بِ َها ِم ْن أذ ًَى‬
َ ‫فَل ُي ِم ْط َما ك‬
.«‫َي َد ْع َها لِلشَّ ي َط ِان‬
165. Ibn-‘Abbas, r.a., pripovijeda: Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, jedne je prilike stao između nas, savjetujući nas, pa je rekao:
“O ljudi, vi ćete se zaista sakupiti
kod Allaha goli, bosi i neobrezani!”
“Onako kao što smo počeli prvo stvaranje, tako ćemo ga povratiti, to je
obećanje naše, zaista ćemo mi to uraditi.” (El-Enbija, 104) A prvi čovjek
koji bit će obučen na Sudnjem danu
je Ibrahim, ‘alejhis-selam”
Zaista će neki od mojih sljedbenika biti dovedeni na Sudnji dan, pa
će ih uzeti meleki u pravcu Džehennema, pa ću ja reći: “ Gospodaru,
‫ عن ابن عباس رضي الله‬:‫ – العاشر‬١٦٥
‫ صلى الله‬- ‫ قَا َم فِي َنا َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
ِ ‫ بِ َم‬- ‫عليه وسلم‬
‫ » َيا أيُّ َها‬: َ‫ َفقَال‬،‫وع َظ ٍة‬
‫ورون إِ َلى الله َت َعا َلى ُحفَا ًة‬
َ ‫ إنَّ ُك ْم َم ْح ُش‬،‫اس‬
ُ َّ‫الن‬
‫ُع َرا ًة ُغ ْر ًلا } َك َما َب َدأْ َنا أَ َّولَ َخ ْلقٍ نُ ِعي ُد ُه َو ْعدًا‬
‫[ ألا‬١٠٣ :‫َع َل ْي َنا إِنَّا ُكنَّا ف َِاع ِل َين{ ]الأنبياء‬
- ‫الخلائِقِ ُي ْك َسى َيو َم ال ِق َيا َم ِة إبراهي ُم‬
َ َ‫َو إ َّن أَ َّول‬
ٍ ِ‫ ألا َو إِنَّ ُه َس ُي َجا ُء ب‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫رجال‬
ِ َّ‫َات الش‬
: ُ‫ َفأَقُول‬،‫مال‬
َ ‫ِم ْن أُ َّمتي َف ُي‬
َ ‫ؤخ ُذ بِ ِه ْم ذ‬
‫ إن ََّك لاَ َت ْدرِي َما‬: ُ‫ َف ُيقَال‬.‫َيا َر ِّب أ ْص َحابِي‬
:‫الصالِ ُح‬
َّ ‫ َفأقُولُ كَما قَالَ ال َعب ُد‬. َ‫أ ْح َدثُوا َب ْعدَك‬
‫} َو ُك ْن ُت َع َل ْي ِه ْم شَ ِهيدًا َما ُد ْم ُت فِي ِه ْم{ إِ َلى‬
- ١١٧ :‫الح ِكي ُم{ ]المائدة‬
َ ‫ }ال َعزِي ُز‬:‫قو لِ ِه‬
ovo su moji drugovi!”, pa će se meni reći:
“ Ti zaista ne znaš što su oni činili poslije tebe!” A ja ću tada reći
ono što rekao je dobri rob Allahov,
Isa, ‘alejhis-selam: “I ja sam nad njima bdio dok sam među njima bio, a
kad si mi Ti dušu uzeo, Ti si ih jedini nadzirao; Ti nad svim bdiš. Ako
ih kazniš, robovi su Tvoji, a ako im
oprostiš, Silan i Mudar Ti si.”
A zatim će se meni reći: “Oni su
se odmetnuli, odmah nakon tvoje smrti.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ِّين َع َلى‬
َ ‫ إنَّ ُه ْم َل ْم َي َزالُوا ُم ْر َتد‬:‫[ َف ُيقَالُ لِي‬١١٨
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.« ‫أ ْعقَابِ ِه ْم ُم ْن ُذ فَا َر ْق َت ُه ْم‬
.‫ أي َغي َر َمخْ ُتو نِ َين‬:«‫» ُغ ْر ًلا‬
18. Zabrana uzakonjenja novotarija (bid‘ata)
i postupaka u vezi s njima u vjeri
‫ – باب في النهي عن‬١٨
‫البدع ومحدثات الأمور‬
َّ ‫ } َف َماذَا َب ْع َد ا ْل َح ِّق إِلا‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
“Zar poslije istine ima išta osim
‫ } َما‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٣٢ :‫الضلال{ ]يونس‬
َّ
zablude?” (Junus, 32)
ِ ‫َف َّر ْط َنا فِي ا ْل ِك َت‬
،[٣٨ :‫اب ِم ْن شَ ْيء{ ]الأنعام‬
“U Knjizi Mi nismo ništa izosta- ‫ } َف ِان تنازعتم فِي شَ ي ٍء َفردوه ا ِ َلى‬:‫وقالَ تعا َلى‬
ٕ ُ ُّ ُ ْ
ْ ُ ْ َ ََ ْ ٕ
ََ َ
vili.” (El-Enam, 38)
ِ ‫[ أ ِي‬٥٩ :‫ول{ ]النساء‬
ِ ‫الل ِه َوال َّر ُس‬
ِ ‫الك َت‬
‫اب‬
“A ako se u nečemu ne slažete, obraِ ِ ‫ } َوأَ َّن َه َذا‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬.‫السنَّ ِة‬
ُّ ‫َو‬
tite se Allahu i Poslaniku!” (Tj. Kur’anu ‫ص َراطي‬
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
‫الس ُب َل َف َت َف َّرقَ بِ ُك ْم‬
‫ُم ْس َت ِقي ًما فَاتَّ ِب ُعو ُه َولا َتتَّ ِب ُعوا ُّ‬
‫َع ْن َس ِبي ِل ِه{ ]الأنعام‪َ ،[١٥٣ :‬وقالَ َت َعا َلى‪:‬‬
‫ون الل َه فَاتَّ ِب ُعو نِي ُي ْح ِب ْب ُك ُم‬
‫}قُ ْل إِ ْن ُك ْن ُت ْم تُ ِح ُّب َ‬
‫الل ُه َو َي ْغ ِف ْر َل ُك ْم ُذنُو َب ُك ْم{ ]آل عمران‪[٣١:‬‬
‫يات في ال َب ِ‬
‫اب كَثير ٌة َمع ُلو َم ٌة‪.‬‬
‫َوالآ ُ‬
‫هي َمشْ ُهو َر ٌة‬
‫َوأَ َّما اَلأحا ِد ُ‬
‫يث َف َكثي َر ٌة جدًا‪َ ،‬و َ‬
‫َف َن ْق َت ِص ُر َع َلى َط َر ٍف ِم ْن َها‪:‬‬
‫)‪i Sunnetu) (En-Nisa, 59‬‬
‫‪“I doista, ovo je pravi put moj, pa‬‬
‫‪se njega držite i druge puteve ne sli‬‬‫‪jedite, pa da vas odvoje od puta Nje‬‬‫)‪gova.” (El-En‘am, 153‬‬
‫‪“Reci: ‘Ako Allaha volite, mene‬‬
‫‪slijedite, i vas će Allah voljeti i grije‬‬‫)‪he vam oprostiti.’ ” (Ali-‘Imran, 31‬‬
169. ‘Aiša, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao: “Ko nešto novo uvede u vjeru (ovu našu stvar), što nije
od nje, to se odbija.”
(Muttefekun ‘alejhi)
U drugom, Muslimovom, rivajetu stoji: “Ko uradi neki posao koji
ne spada u našu vjeru, to se ne prihvata.”
:‫ قَا َل ْت‬،‫ – عن عائشة َر ِضي الله عنها‬١٦٩
‫ » َم ْن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ َر ُسول الله‬
َ ‫أ ْحد‬
.« ‫س ِم ْن ُه َف ُه َو َر ٌّد‬
َ ‫َث في أ ْم ِر َنا َه َذا َما َل ْي‬
.‫ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬
‫س‬
َ ‫ » َم ْن َع ِم َل َع َم ًلا َل ْي‬:‫وفي رواية لمسلم‬
.« ‫َع َلي ِه أم ُرنا َف ُه َو َر ٌّد‬
170. Od Džabira, r.a., prenosi se da
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جابر‬١٧٠
je rekao: “Allahov Poslanik, sall-Allahu ‫ اِذَا‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫كَان رسولُ الله‬
ٕ
َُ َ
‘alejhi we sellem, kada bi držao hut‫ َو ْاش َت َّد‬،‫ َو َعلا َصوتُ ُه‬،‫اح َم َّر ْت َعي َنا ُه‬
ْ ‫َخ َط َب‬
bu, oči bi mu pocrvenile, podigao
: ُ‫ َيقُول‬،ٍ‫ َحتَّى َكأنَّ ُه ُم ْن ِذ ُر َجيش‬،‫َغ َض ُب ُه‬
bi svoj glas i pojačao bi srdžbu kao
da upozorava na neprijatelja, pa bi
‫ثت أ َنا‬
ُ ‫ » ُب ِع‬: ُ‫»ص َّب َح ُك ْم َو َم َّسا ُك ْم« َو َيقُول‬
َ
rekao: ‘Neprijatelj će vas iznenaditi
ِ ‫الس َّبا َب‬
ِ ‫السا َع ُة ك ََهاتَينِ « َو َي ْق ِر ُن َب ْي َن أُص ُب َعي‬
‫ة‬
‫ه‬
َّ
َّ ‫و‬
ujutro ili uveče.’ Zatim bi rekao: ‘Ja
‫ َف ٕا َّن َخ ْي َر‬،ُ‫ »أ َّما َب ْعد‬: ُ‫ َو َيقُول‬،‫َوال ُو ْس َطى‬
sam poslat, a između mene i Sudِ ‫الح‬
‫ْي‬
ِ ‫الهد‬
njeg dana je koliko između ova dva
َ ‫ َو َخي َر‬،‫اب الله‬
َ
ُ ‫ْي َهد‬
ُ ‫ديث ِك َت‬
prsta!’, uperio bi kažiprst i srednji
ُٔ‫ َوشَ َّر الا‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ُم َح َّم ٍد‬
ِ
‫ر‬
‫و‬
‫م‬
ُ
prst, pa bi rekao: ‘Nakon navede: ُ‫ َو ُك َّل بِ ْد َعة َضلا َل ٌة« ثُ َّم َيقُول‬،‫ُم ْح َد َثاتُ َها‬
nog, znajte da je Allahova Knjiga najِ ‫»أ َنا أ ْو َلى بِ ُك ِّل ُمؤ ِمنٍ ِم ْن َن‬
bolji govor, a najbolja uputa je upu- ‫ َم ْن َت َركَ َما ًلا‬،‫فس ِه‬
ta Muhammeda, sall-Allahu ‘alejhi
َ ‫ َو َم ْن َت َركَ َد ْي ًنا أَ ْو َض َيا ًعا َف ٕا‬،‫فَلأَ ْه ِل ِه‬
َ
«
‫ي‬
‫ل‬
‫ع‬
‫و‬
‫ي‬
‫ل‬
َ
َ
َّ
َّ
we sellem. Najgore stvari su novo-
.‫رواه مسلم‬
tarije, a svaka novotarija je zabluda.’ Zatim je rekao: ‘Ja sam preči
svakom muminu od njega samoga
sebi. Ko od vjernika ostavlja imetak, neka ga ostavi svojoj porodici,
a ko umre, a ostane mu dug ili djeca, neka ih ostavi meni i i ja ću se za
njih brinuti.’ ”
(Muslim)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫وعن العرباض بن َسارية‬
ِ ‫ح ِديثه السابق في‬
‫باب المحافظ ِة َع َلى‬
.‫السن ِة‬
19. Onaj ko uvede lijepu ili ružnu naviku
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“I oni koji govore: ‘Gospodaru naš,
podari nam u ženama našim i djeci
našoj radost i učini da se čestiti na
nas ugledaju!’ ” (El-Furkan, 74)
“I učinismo ih vjerovjesnicima, da
upućuju prema zapovijedi Našoj.”
(El-Enbija, 73)
‫ – باب فيمن سن سنة‬١٩
‫حسنة أَ ْو سيئة‬
‫ون َربَّ َنا َه ْب َل َنا‬
َ ُ‫ } َوالَّ ِذ َين َيقُول‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫اج َع ْل َنا لِ ْل ُمتَّ ِق َين‬
ْ ‫ِم ْن أَ ْز َو ِاج َنا َو ُذ ِّريَّاتِ َنا قُ َّر َة أَ ْع ُينٍ َو‬
:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٧٤ :‫إِ َما ًما{ ]الفرقان‬
:‫ُون بِأَ ْم ِر َنا{ ]الأنبياء‬
َ ‫} َو َج َع ْل َنا ُه ْم أَئِ َّم ًة َي ْهد‬
.[٧٣
171. Od Ebu-Amr Džerir b. ‘Ab- ‫ – عن أَبي عمرو جرير بن عبد الله‬١٧١
dullaha prenosi se da je rekao: “U
‫ كنا في َص ْد ِر النَّ َها ِر‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
sred bijela dana bili smo kod Alla- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ِع ْن َد َر ُسول الله‬
hovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi
،‫ف ََجاء ُه قَو ٌم ُع َرا ٌة ُم ْج َتابي النِّ َمار أَ ْو ال َع َباء‬
we sellem, pa mu dođe jedna grupa
ljudi golih i ogrnutih vunenim ogrِ ِّ‫ُم َت َقل‬
ُّ‫ َعا َّم ُت ُه ْم من ُمضر َب ْل ُكل‬،‫الس ُيوف‬
‫م‬
‫ه‬
‫ي‬
‫د‬
ُ
ْ
ُّ
tačima ili sa abama od prugastog vuِ
َ
‫عليه‬
‫الله‬
‫صلى‬
‫الله‬
‫ول‬
‫س‬
‫ر‬
‫ر‬
‫ع‬
‫م‬
‫ت‬
‫ف‬
،
‫ر‬
‫ض‬
‫م‬
‫ن‬
‫م‬
َ
َ
َّ
َ
ُ
َ
ْ
َ
َ
ُ
nenog platna i sa obješenim sablja‫ َفد ََخ َل ثُ َّم‬،‫ لما َرأَى بِ ِه ْم ِم َن الفَاقَة‬- ‫وسلم‬
ma; bili su većinom, odnosno svi iz
plemena Mudar. Lice Allahovog Po‫فصلَّى ثُ َّم‬
َ ،‫ َفأَ َم َر بِلا ًلا َفأَ َّذ َن َوأَقَا َم‬،‫َخ َر َج‬
slanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
‫اس اتَّ ُقوا َربَّ ُك ُم‬
ُ َّ‫ »} َيا أَيُّ َها الن‬: َ‫ َفقَال‬،‫َخ َط َب‬
izmijeni se kada vidje njihovu nei‫س َو ِاح َد ٍة{ إِ َلى آخر‬
ٍ ‫الَّ ِذي َخ َل َق ُك ْم ِم ْن َن ْف‬
maštinu, on zatim uđe, pa izađe, pa
onda naredi Bilalu da prouči ezan.
:‫َان َع َل ْي ُك ْم َر ِقي ًبا{ ]النساء‬
َ ‫ }إِ َّن الل َه ك‬:‫الآية‬
Zatim klanja, pa ustade da održi govorَ ‫ والآية الأُخْ َرى التي في آخر‬،[١
hutbu i reče: ‘O ljudi, bojte se va- ‫ } َيا‬:ِ‫الحشْ ر‬
šeg Gospodara koji vas je stvorio od
jednog čovjeka i od njega je stvorio
bračnog mu druga i od njih dvoje
mnoge muškarce i žene razmnožio.
Bojte se Allaha sa čijim imenom jedni druge zaklinjete i rodbinske veze ne kidajte, jer Allah vas, zaista,
osmatra i stalno nad vama bdi.’ ”
(Nisa, 1)
A zatim je proučio ajet iz sure Hašr18: ‘O vjernici, bojte se Allaha, nek
svaka osoba osmotri šta je spremila
za sutra. Neka dijeli čovjek od svojih dinara (zlatnika) i dirhema (srebrenjaka), od svoje odjeće, od saa
(mjere) pšenice, od jednog saa svo-
‫س َما‬
ٌ ‫أَيُّ َها الَّ ِذ َين آ َم ُنوا اتَّ ُقوا الل َه َو ْل َت ْن ُظ ْر َن ْف‬
‫[ َت َصدَّقَ َر ُج ٌل ِم ْن‬١٨ :‫َق َّد َم ْت لِ َغ ٍد{ ]الحشر‬
،‫ ِم ْن َصا ِع ُب ِّر ِه‬،‫ ِم ْن َثو بِ ِه‬،‫ ِم ْن ِدره ِم ِه‬،‫ِدي َنا ِر ِه‬
«‫شق َتم َر ٍة‬
ِّ ِ‫ َو َل ْو ب‬- َ‫ َحتَّى قَال‬- ‫ِم ْن َصا ِع َت ْم ِر ِه‬
‫ف ََجا َء َر ُج ٌل ِم َن الأَن َْصا ِر بِ ُص َّر ٍة كَا َد ْت َك ُّف ُه‬
‫اس‬
َ ‫َت‬
ُ َّ‫ ثُ َّم َت َتا َب َع الن‬،‫ َب ْل َق ْد َع َج َز ْت‬،‫عج ُز َع َنها‬
ٍ ‫َحتَّى َرأ ْي ُت كَو َم ْينِ ِم ْن َط َعا ٍم َو ثِ َي‬
‫ َحتَّى‬،‫اب‬
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َرأ ْي ُت َو ْج َه َر ُسول الله‬
- ‫ َفقَالَ َر ُسول الله‬.‫ َي َت َهلَّ ُل َكأنَّ ُه ُم ْذ َه َب ٌة‬‫ » َم ْن َس َّن في الإ سلا ِم‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ َوأ ْج ُر َم ْن َع ِم َل بِ َها‬،‫سنَّ ًة َح َس َن ًة َف َل ُه أ ْج ُر َها‬
،ٌ‫ُص ِم ْن أُ ُجوره ْم شَ يء‬
َ ‫ ِم ْن َغي ِر أَ ْن َي ْنق‬،‫َب ْع َد ُه‬
jih hurmi’, pa reče: ‘makar i polovinu hurme.’ Dođe jedan čovjek od
ensarija sa zavežljajem toliko teškim
da su mu ruke iznemogle. Ljudi su
dolazili i donosili darove, tako da
sam vidio dvije hrpe hrane i odjeće.
Lice Allahova Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, zbog toga je tako
zasjalo kao da je pozlaćeno. Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, reče: ‘Ko uvede jedan lijep običaj u
islam, imat će za to nagradu, a i nagradu za sve one koji poslije njega
to budu radili, a da se ne umanji njihova nagrada. A ko uvede u islam
jedan ružan običaj, bit će mu teret
‫َان َع َلي ِه‬
َ ‫َو َم ْن َس َّن في الإ ْسلا ِم ُسنَّ ًة َس ِّي َئ ًة ك‬
‫ ِم ْن َغي ِر‬،‫ َو ِو ْز ُر َم ْن َع ِم َل بِ َها ِم ْن َب ْع ِد ِه‬،‫ِو ْز ُر َها‬
.‫ُص ِم ْن أ ْو َزارِه ْم شَ يءٌ« رواه مسلم‬
َ ‫أَ ْن َي ْنق‬
‫ » ُم ْج َتابِي النِّ َمارِ« ُه َو بالجيم وبعد‬:‫قَولُ ُه‬
‫ والنِّ َما ِر َج ْم ُع َن ِم َر ٍة َو ِه َي‬،ٌ‫الألِف باءٌ ُم َو َّح َدة‬
ٍ ‫ِك َساءٌ ِم ْن ُص‬
‫ َو َم ْع َنى‬.‫وف ُم َخ َّط ٌط‬
‫سيها َق ْد َخ َرقُو َها في‬
َ ِ‫ لاَب‬:‫ أي‬،«‫» ُم ْج َتابِ َيها‬
ِ ‫ُر‬
‫ ِوم ْن ُه قَولُ ُه‬،‫»الج ْو ُب« ال َق ْط ُع‬
َ ‫ َو‬.‫ؤوس ِهم‬
{‫الصخْ َر بِا ْل َوا ِد‬
َّ ‫ } َو َث ُمو َد الَّ ِذ َين َجا ُبوا‬:‫تعالى‬
:‫ َوقَولُ ُه‬.‫[ أي َنح ُتو ُه َو َق َط ُعو ُه‬٩ :‫]الفجر‬
.‫ أ ْي َت َغ َّي َر‬:‫» َت َم َّع َر« ُه َو بالعين المهملة‬
ِ
‫الكاف‬
‫ » َرأَ ْي ُت َك ْو َمينِ « بفتح‬:‫َوقَولُ ُه‬
‫َو َض ِّم َها‪ :‬أي ُص ْب َر َت ْينِ ‪َ .‬وقَولُ ُه‪َ » :‬كأَنَّ ُه‬
‫ُم ْذ َه َب ٌة« ُه َو بالذال ال ُم ْع َج َم ِة وفتح الها ِء والبا ِء‬
‫اض َو َغي ُر ُه َو َص َّح َف ُه‬
‫المو َّحد ِة قا َل ُه القاضي ِع َي ٌ‬
‫َب ْع ُض ُه ْم‪َ ،‬فقَالَ ‪ُ » :‬م ْد ُه َن ٌة« بدَال مهملة َو َض ِّم‬
‫ِ‬
‫وبالنون وكذا ضبطه الحميدي‪.‬‬
‫الها ِء‬
‫والصحيح المشهور ُه َو الأول‪ .‬والمراد ب ِه‬
‫َع َلى الوجهين‪ :‬الصفا ُء والاستنارة‪.‬‬
‫‪i teret svih onih koji ga čine poslije‬‬
‫‪njega, bez umanjenja njihovog tere‬‬‫” ’‪ta.‬‬
‫)‪(Muslim‬‬
172. Ibn-Mes‘ud, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Nijedna osoba ne bude nepravedno ubijena, a da Ademovu prvom
sinu (Kabilu) ne bude udio u njegovoj krvi, jer je on prvi počinio ubistvo.”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن ابنِ مسعود‬١٧٢
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫أن الن‬
ِ‫َان َع َلى ا ْبن‬
َ ‫س ِم ْن َن ْفس تُ ْق َت ُل ُظ ْل ًما إلا َّ ك‬
َ ‫» َل ْي‬
‫َان أ َّولَ َم ْن‬
َ ‫ لأَنَّ ُه ك‬،‫آ َد َم الأ ْو ِل ِك ْف ٌل ِم ْن َد ِم َها‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َس َّن القَت َل‬
‫‪ – ٢٠‬باب في الدلالة َع َلى‬
‫خير والدعاء إِ َلى هدى أَ ْو‬
‫ضلالة‬
‫قَالَ َت َعا َلى‪َ } :‬وا ْد ُع إِ َلى َربِّ َك{ ]القصص‪:‬‬
‫‪َ ،[٨٧‬وقالَ َت َعا َلى‪} :‬ا ْد ُع إِ َلى َس ِبي ِل َربِّ َك‬
‫بِا ْل ِح ْك َم ِة َوا ْل َم ْو ِع َظ ِة ا ْل َح َس َنة{ ]النحل‪:‬‬
‫‪َ ،[١٢٥‬وقالَ َت َعا َلى‪َ } :‬و َت َعا َونُوا َع َلى ا ْل ِب ِّر‬
‫َوالتَّ ْق َوى{ ]المائدة‪َ ،[٢:‬وقالَ َت َعا َلى‪:‬‬
‫ون إِ َلى ا ْل َخ ْيرِ{ ]آل‬
‫} َو ْل َت ُك ْن ِم ْن ُك ْم أُ َّم ٌة َي ْد ُع َ‬
‫عمران‪.[١٠٤:‬‬
‫‪20. Upućivanje na dobro‬‬
‫‪i pozivanje na uputu ili‬‬
‫‪zabludu‬‬
173. Ebu-Mes‘ud Ukbe ibn ‘Amr,
Ensari i Bedri, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao: “Ko ukaže i povede
nekog na dobro djelo, ima nagradu
kao i izvršilac.”
(Muslim)
‫ – وعن أَبي مسعود ُعقب َة بنِ عمرو‬١٧٣
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫الأنصاري البدري‬
‫ » َم ْن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسولُ الله‬
‫ رواه‬.«‫َد َّل َع َلى َخ ْي ٍر َف َل ُه ِم ْث ُل أ ْج ِر ف َِاع ِل ِه‬
.‫مسلم‬
174. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Ko poziva na
pravi put (ko propagira uputu), ima
nagradu za to kolika je nagrada onoga ko ga slijedi, bez smanjenja njihove nagrade, a isto tako, tko god
poziva zabludi, krivom putu, griješan je isto onoliko koliko iznose grijesi onih koji ga slijede, a da to neće
nimalo umanjiti njihove grijehe.”
(Muslim)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٧٤
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
‫َان َل ُه ِم َن الأَ ْج ِر ِم ْث ُل‬
َ ‫ ك‬،‫َى‬
ً ‫» َم ْن َد َعا إِ َلى ُهد‬
‫ُص ذلِ َك ِم ْن أ ُجورِه ْم‬
ُ ‫ لاَ َي ْنق‬،‫أ ُجو ِر َم ْن َت ِب َعه‬
‫َان َع َلي ِه ِم َن‬
َ ‫ ك‬،‫ َو َم ْن َد َعا إِ َلى َضلاَ َل ٍة‬،‫شَ ي ًئا‬
‫ُص ذلِ َك ِم ْن‬
ُ ‫ لاَ َي ْنق‬،‫الإ ْث ِم ِم ْث ُل آ َثا ِم َم ْن َت ِب َع ُه‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫آ َث ِام ِه ْم شَ ي ًئا‬
‫ – وعن أَبي العباس سهل بن سعد‬١٧٥
- ‫ أ َّن َر ُسول الله‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫الساعدي‬
:‫ قَالَ يوم َخي َبر‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫»لأُ ْع ِط َي َّن ال َّرا َي َة َغدًا رج ًلا َي ْف َت ُح الله َع َلى‬
‫ و ُي ِح ُّب ُه الل ُه‬،‫حب الل َه َو َرسو َل ُه‬
ُّ ‫ ُي‬،‫َيدَي ِه‬
‫ُون َل ْي َل َت ُه ْم أيُّ ُه ْم‬
َ ‫ َف َب‬،«‫َو َر ُسولُ ُه‬
َ ‫اس َيدُوك‬
ُ َّ‫ات الن‬
ِ ‫اس َغد َْوا َع َلى‬
‫رسول‬
ُ َّ‫ َف َل َّما أَ ْص َب َح الن‬.‫ُي ْع َطا َها‬
Ljudi su prenoćili razmišljajući ko- ‫جو أَ ْن‬
ُ ‫ ُكلُّ ُه ْم َي ْر‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
me će dati zastavu. Kad je osvanu«‫ابن أَبي طالب؟‬
‫ »أ َين َع ِل ُّي‬: َ‫ َفقَال‬.‫ُي ْع َطا َها‬
ُ
lo, došli su Poslaniku, sall-Allahu ‘alejِ ‫ ُه َو َيشْ َتكي َع ْي َني‬،‫ َيا رسولَ الله‬:‫فقي َل‬
.
‫ه‬
hi we sellem, rano, nadajući se da će
svaki od njih dobiti zastavu. Posla- ‫ص َق رسولُ الله‬
َ ‫ » َفأَ ْر ِس ُلوا إِ َل ْيه« َفأُتِ َي بِ ِه َف َب‬: َ‫قَال‬
nik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, re- ‫ و َد َعا َله‬،‫ في َعيني ِه‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬ُ َ َْْ
175. Od Ebu-‘Abbas Sehl b. Sad Sadij, r.a., prenosi se da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
rekao na dan Hajbera: “Ovu zastavu ću, svakako, sutra dati čovjeku
preko čijih ruku će Allah dati pobjedu. Taj voli Allaha i Njegova Poslanika, a Allah njega voli i Njegov Poslanik.”
če: “Gdje je Alija, sin Ebu-Taliba?”
‫ فأَ ْعطا ُه‬،‫َف َبرِى َء َحتَّى َكأَ ْن َل ْم ي ُكن بِ ِه َو َج ٌع‬
‫ َيا َر ُسول‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫لي‬
‫ فقَالَ َع‬.‫ال َّرا َي َة‬
ٌّ
“Pošaljite po njega nekog.” Doveِ ُ ‫ أُقاتِ ُله ْم َحتَّى َي‬،‫الل ِه‬
doše ga, a Allahov Poslanik, sall-Allahu‫ »ا ْنف ُْذ‬: َ‫كونُوا م ْث َل َنا؟ َفقَال‬
‫ ثُ َّم ا ْد ُع ُه ْم‬،‫احت ِه ْم‬
‘alejhi we sellem, potra mu oči pljuَ ‫َع َلى ر ِْس ِل َك َحتَّى َت ْنزِلَ َبس‬
vačkom i prouči dovu. On odmah
‫ َوأَخْ ِب ْر ُه ْم بِ َما َي ِج ُب َع َل ْي ِه ْم ِم ْن‬،‫إِ َلى الإ ْسلاَ ِم‬
ozdravi kao da ga oči nisu ni bo‫ َف َوالله لأَ ْن َي ْه ِد َي الل ُه‬،‫َح ِّق الل ِه َت َعا َلى فِي ِه‬
ljele. Dade mu zastavu, našto reče
.«‫بِ َك َر ُج ًلا َو ِاحدًا َخي ٌر َل َك ِم ْن ُح ْم ِر النَّ َعم‬
Alija, r.a.: “Allahov Poslaniče, hoću li se sa njima boriti dok ne budu
.‫ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬
kao i mi (muslimani)?”
.‫ون‬
ُ ‫ أي َي ُخ‬:«‫ُون‬
َ ُ‫ون َو َي َت َح َّدث‬
َ ‫وض‬
َ ‫ » َيدُوك‬:‫قوله‬
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sel- ،‫لغتان‬
ِ ‫ »ر ِْس ِل َك« بكسر الرا ِء وبفتحها‬:‫وقوله‬
lem, reče: “Idi polahko dok ne do.‫والكسر أفصح‬
đeš do predgrađa njihova, a onda
Prisutni rekoše: “Allahov Poslaniče, bole ga oči.” Poslanik reče:
ih pozovi u islam i izvijesti ih šta
su dužni od prava Allahovih da iz-
vršavaju; tako mi Allaha, da Allah
uputi preko tebe samo jednog čovjeka, bolje ti je od najboljeg blaga.”
(Muttefekun ‘alejhi)
21. Međusobno potpomaganje u dobru i pobožnosti
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“Jedni drugima pomažite u dobročinstvu, bogobojaznosti i čestitosti!”
(El-Maida, 2)
“Tako mi vremena - čovjek, doista, gubi, samo ne oni koji vjeruju
i dobra djela čine, i koji jedni drugima istinu preporučuju i koji jedni drugima preporučuju strpljenje.”
‫ – باب في التعاون على البر‬٢١
‫والتقوى‬
{‫ } َو َت َعا َونُوا َع َلى ا ْل ِب ِّر َوالتَّ ْق َوى‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ } َوا ْل َع ْص ِر إِ َّن‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٢ :‫]المائدة‬
‫الإ ن َْس َان َل ِفي ُخ ْس ٍر إِلا َّ الَّ ِذ َين آ َم ُنوا َو َع ِم ُلوا‬
ِ ‫الصالِ َح‬
{ِ‫الص ْبر‬
َّ ِ‫اص ْوا ب‬
َّ
َ ‫اص ْوا بِا ْل َح ِّق َو َت َو‬
َ ‫ات َو َت َو‬
‫ َر ِح َم ُه‬- ‫[ قَالَ الإ مام الشافعي‬٢ -١ :‫]العصر‬
‫اس أَ ْو أكث َرهم في‬
‫ كلا ًما‬- ‫الله‬
َ َّ‫ إ َّن الن‬:‫معناه‬
.‫غفلة عن تدبر ه ِذ ِه السورة‬
(El-Asr)
Imam Šafija, r.a, rekao je: “Zaista,
većina ljudi ne razmišlja o značenju
ove sure.”
177. Zejd ibn Halid El-Džuheni, r.a.,
prenosi da je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Ko
opremi ratnom opremom (osigura)
borca na Allahovom putu, kao da se
i on borio. Ko zbrine porodicu borca, kao da se i on lično borio.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ – وعن أَبي عبد الرحمان زيد بن خالد‬١٧٧
ُ‫ قَالَ رسول‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫الجهني‬
‫ » َم ْن َج َّه َز َغا ِز ًيا‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
‫ َو َم ْن َخ َل َف َغاز ًيا في‬،‫في َسبي ِل الل ِه َف َق ْد َغ َزا‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫أ ْه ِل ِه بِ َخي ٍر َف َق ْد َغ َزا‬
179. Ibn-‘Abbas, r.a., pripovijeda da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, susreo u Revhi jednu grupu jahača i rekao im: “Ko ste
vi?” Oni rekoše: “Muslimani!” Zatim ga upitaše: “A ko si ti?” On im
odgovori: “Allahov Poslanik.” Tada jedna žena podiže svoje dijete prema njemu i reče: “Ima li za ovog hadža?” ‘alejhis-selam joj reče: “Ima,
a tebi je nagrada.”
(Muslim)
:‫ – وعن ابن عباس رضي الله عنهما‬١٧٩
‫ َل ِق َي‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن َر ُسول الله‬
:‫ » َمنِ ال َق ْو ُم؟« قالوا‬: َ‫ َفقَال‬،‫َر ْك ًبا بال َّر ْو َحا ِء‬
‫ » َر ُسول‬: َ‫نت؟ قَال‬
َ ٔ‫ من ا‬:‫ فقالوا‬،‫المسلمون‬
‫ ألِ َه َذا‬:‫ َفقَا َل ْت‬،‫ فرفعت إِ َل ْيه امرأ ٌة صب ًيا‬،«‫الله‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ َو َل ِك أ ْج ٌر‬،‫ » َن َع ْم‬: َ‫َح ٌّج؟ قَال‬
180. Ebu-Musa el-Eš‘ari, r.a., pre‫ رضي‬- ‫ – وعن أَبي موسى الأشعري‬١٨٠
nosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬- ‫الله عنه‬
‘alejhi ve selleme, rekao: “Blagajnik
َ : َ‫أنَّه قَال‬
(rizničar) musliman i pouzdan, koji ‫ين الَّ ِذي ُين ِف ُذ‬
ُ ‫»الخا ِز ُن ال ُم ْس ِل ُم الأ ِم‬
izvršava što mu se naredi i u punoj
‫َما أُ ِم َر بِ ِه ف ُي ْعطي ِه ك َِام ًلا ُم َوفَّ ًرا َط ِّي َب ًة بِ ِه َن ْف ُس ُه‬
mjeri isplaćuje onome kome mu je
‫ أ َح ُد‬،‫َف َي ْد َف ُع ُه إِ َلى الَّ ِذي أُ ِم َر َل ُه بِ ِه‬
naređeno, dragovoljno (bez srdžbe),
i sam je jedan od dobrotvora (dava.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫ال ُم َت َصدِّقين‬
laca sadake).”
ِ ِ
ِ
ِ
(Muttefekun ‘alejhi)
U drugom rivajetu stoji: “Blagajnik, koji isplaćuje tačno onako kako
mu se naredi...”
‫ »الَّذي ُي ْعطي َما أُم َر بِه« وضبطوا‬:‫وفي رواية‬
‫»ال ُم َت َص ِّد َقينِ « بفتح القاف َم َع كسر النون‬
‫الجمع وكلاهما‬
‫ وعكسه َع َلى‬،‫َع َلى التثنية‬
ِ
.‫صحيح‬
22. Savjetovanje (nasihat)
‫ – باب في النصيحة‬٢٢
{ٌ‫ون إخْ َوة‬
َ ‫ }إِنَّ َما ال ُم ْؤ ِم ُن‬:‫قَالَ َت َعا َلى‬
‫ إخبا ًرا عن‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[١٠ :‫]الحجرات‬
“Zaista su vjernici braća!” (El-Hudžurat,
{‫ } َوأن َْص ُح َل ُك ْم‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫نوح‬
10)
ٍ
Nuh, ‘alejhis-selam, govorio je svo- ‫ صلى الله عليه‬- ‫ وعن هود‬،[٦٢ :‫]الأعراف‬
me narodu: “... i savjetujem vas.”
ِ ‫ } َوأ َنا َل ُك ْم َن‬:‫وسلم‬
:‫ين{ ]الأعراف‬
‫اص ٌح أ ِم‬
ٌ
(El-A‘raf, 62)
.[٦٨
A Hud, ‘alejhis-selam: “... i ja sam
:‫وأما الأحاديث‬
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
vam iskren savjetnik.” (El-A‘raf, 68)
181. Temim ibn Evs ed-Dari, r.a.,
prenosi da je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Vjera (din) je nasihat (dobronamjeran
savjet).” A mi rekosmo: “Kome?”
‘alejhis-selam odgovori: “Allahu, Njegovoj Knjizi, Njegovom Poslaniku,
rukovodiocima (vladarima) muslimana i svim muslimanima općenito.”
(Allahu - čvrsto i ispravno samo
Njega vjerujući, Knjizi - po njoj radeći, Poslaniku - po njegovim naređenjima postupajući...)
(Muslim)
‫ عن أَبي ُر َق َّي َة َت ِميم بن أوس‬:‫ – فالأول‬١٨١
‫ صلى‬- ‫بي‬
ِّ
ّ َّ‫ أ َّن الن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫الداري‬
«‫ِّين النَّ ِصيح ُة‬
ُ ‫ »الد‬: َ‫ قَال‬- ‫الله عليه وسلم‬
‫ »لِل ِه َو لِ ِك َتابِ ِه َو لِ َر ُسولِ ِه‬: َ‫ لِ َم ْن؟ قَال‬:‫قلنا‬
.‫ رواه مسلم‬.« ‫َولأئِ َّم ِة ال ُم ْس ِل ِم َين َو َعا َّم ِت ِه ْم‬
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ عن أنس‬:‫ – الثالث‬١٨٣
‫ »لا‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫عن الن‬
‫حب‬
ُّ ‫ُي ِؤم ُن أ َح ُد ُك ْم َحتَّى ُي ِح َّب لأَ ِخي ِه َما ُي‬
“Nijedan od vas neće biti pravi vjer.‫لِ َن ْف ِس ِه« ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬
nik, sve dok ne bude želio svome
183. Enes, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
bratu (prijatelju, muslimanu) ono što
želi sam sebi.”
(Muttefekun ‘alejhi)
23. Naređivanje dobra i
odvraćanje od zla
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“I neka među vama bude onih koji će na dobro pozivati i tražiti da se
čini dobro, a od zla odvraćati - oni
bit će spašeni.” (Ali-‘Imran, 104)
“Vi ste najbolji narod koji se ikada pojavio: tražite da se čine dobra
djela, a od nevaljalih odvraćate, i u
Allaha vjerujete...” (Ali-‘Imran, 110)
“Ti sa svakim lijepo postupaj, i tra-
‫ – باب في الأمر بالمعروف‬٢٣
‫والنهي عن المنكر‬
‫ون‬
َ ‫ } َو ْل َت ُك ْن ِم ْن ُك ْم أُ َّم ٌة َي ْد ُع‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
ِ ‫ون بِا ْل َم ْع ُر‬
ِ‫وف َو َي ْن َه ْو َن َعن‬
َ ‫إِ َلى ا ْل َخ ْي ِر َو َيأْ ُم ُر‬
:‫ون{ ]آل عمران‬
َ ‫ا ْل ُم ْن َك ِر َوأُو َل ِئ َك ُه ُم ا ْل ُم ْف ِل ُح‬
‫ } ُك ْن ُت ْم َخ ْي َر أُ َّم ٍة‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[١٠٤
ِ ‫ون بِا ْل َم ْع ُر‬
ِ‫وف َو َت ْن َه ْو َن َعن‬
ِ ‫أُخْ ر َِج ْت لِلنَّا‬
َ ‫س َتأْ ُم ُر‬
:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[١١٠ :‫ا ْل ُم ْن َكر{ ]آل عمران‬
ْ
ِ‫ِض َعن‬
ُ
ْ ‫}خ ِذ ا ْل َع ْف َو َوأ ُم ْر بِا ْل ُع ْر ِف َوأَ ْعر‬
ži da se čine dobra djela, a neznalica
se kloni.” (El-A‘raf, 199)
“A vjernici i vjernice prijatelji su
jedni drugima, traže da se čine dobra djela, a od nevaljalih odvraćaju.” (Et-Tevba, 71)
“Jezikom Davuda i Isaa, sina Merjemina, prokleti su oni od sinova Israailovih, koji nisu vjerovali - zato što
su se bunili i uvijek granice zla prelazili, jedni druge nisu odvraćali od
griješnih postupaka koje su radili.
Ružno li je, zaista, to kako su postupali.” (El-Maida, 78-79)
“I reci: ‘Istina dolazi od Gospodara vašeg, pa ko hoće, neka vjeru-
:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[١٩٩ :‫ا ْل َجا ِه ِل َين{ ]الأعراف‬
‫ض‬
ٍ ‫ات َب ْع ُض ُه ْم أَ ْو لِ َيا ُء َب ْع‬
ُ ‫ون َوا ْل ُم ْؤ ِم َن‬
َ ‫} َوا ْل ُم ْؤ ِم ُن‬
ِ ‫ون بِا ْل َم ْع ُر‬
{ِ‫وف َو َي ْن َه ْو َن َعنِ ا ْل ُم ْن َكر‬
َ ‫َيأْ ُم ُر‬
‫ }لُ ِع َن الَّ ِذ َين‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٧١:‫]التوبة‬
‫َك َف ُروا ِم ْن َب ِني إِ ْسرائي َل َع َلى لِ َس ِان َدا ُو َد‬
‫يسى ا ْبنِ َم ْر َي َم َذلِ َك بِ َما َع َص ْوا َوكَانُوا‬
َ ‫َو ِع‬
‫س‬
َ ‫َي ْع َتد‬
َ ‫ُون كَانُوا لا َي َت َنا َه ْو َن َع ْن ُم ْن َك ٍر َف َع ُلو ُه َل ِب ْئ‬
َ‫ َوقال‬،[٧٨ :‫ون{ ]المائدة‬
َ ‫َما كَانُوا َي ْف َع ُل‬
‫ } َوقُ ِل ا ْل َح ُّق ِم ْن َربِّ ُك ْم َف َم ْن شَ ا َء‬:‫َت َعا َلى‬
،[٢٩:‫َف ْل ُي ْؤ ِم ْن َو َم ْن شَ ا َء َف ْل َي ْك ُف ْر{ ]الكهف‬
{‫َاص َد ْع بِ َما تُ ْؤ َمر‬
ْ ‫ }ف‬:‫َوقالَ َت َعا َلى‬
‫ }فأَن َْج ْي َنا الَّ ِذ َين‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٩٤:‫]الحجر‬
ٍ ‫السو ِء َوأَ َخ ْذ َنا الَّ ِذ َين َظ َل ُموا بِ َع َذ‬
‫اب‬
ُّ ِ‫َي ْن َه ْو َن َعن‬
je; a ko neće, neka ne vjeruje!’ ” (ElKehf, 29)
“Ti javno ispovijedaj ono što ti se
naređuje.” (El-Hidžr, 94)
“Mi izbavismo one koji su od nevaljalih djela odvraćali, a teškom kaznom kaznismo grješnike, zato što
su stalno u grijehu bili.” (El-A‘raf,
165)
Još je mnogo ajeta o ovoj temi, a
evo i nekoliko hadisa:
[١٦٥ :‫ُون{ ]الأعراف‬
ٍ ‫َب ِئي‬
َ ‫س بِ َما كَانُوا َي ْف ُسق‬
.‫َوالآيات في الباب كثيرة معلومة‬
:‫ وأما الأحاديث‬-
184. Ebu-Se‘id el-Hudri, r.a., veli da
je čuo Allahova Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, kada je rekao: “Ko
od vas vidi neko loše djelo, neka ga
izmijeni (ukloni) svojom rukom (prisilno), a ako ne bude u stanju, neka
to uradi riječima (neka naredi da se
ukloni), a ako ni to ne bude u stanju,
neka ga bar srcem svojim prezre, a
to je najslabiji čin imana.”
(Muslim)
- ‫ عن أبي سعيد الخدري‬:‫ – فالأول‬١٨٤
- ‫ َس ِمعت َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫ » َم ْن َرأَى‬:‫ يقول‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ َف ٕا ْن َل ْم َي ْس َت ِط ْع‬،‫ِم ْن ُك ْم ُم ْن َك ًرا َف ْل ُي َغ ِّي ْر ُه بِ َي ِد ِه‬
‫ َو َذلِ َك‬،‫ َف ٕا ْن َل ْم َي ْس َت ِط ْع َف ِب َق ْل ِب ِه‬،‫َف ِب ِل َسانِ ِه‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫أ ْض َع ُف الإ ي َم ِان‬
185. Ibn-Mes‘ud, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Nijedan Poslanik, kojeg je Allah
poslao prije mene, nije bio a da nije imao od svoga naroda drugove i
pomagače (ashabe), koji su se držali njegovih sunneta, i slijedili njegova naređenja i uputstva. Zatim su
poslije njih dolazile nove generacije
ljudi koji nisu činili ono što su govorili, a činili su ono što im nije naređeno.
Pa ko se protiv takvih bude borio
svojim rukama, taj je mu’min, i onaj
ko se protiv njih bude borio prezi-
‫ رضي الله‬- ‫ عن ابن مسعود‬:‫ – الثاني‬١٨٥
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ أن َر ُسول الله‬:‫عنه‬
ِ
َّ ‫بي َب َع َث ُه الل ُه في أ َّمة َق ْب ِلي إلا‬
ٍّ ‫ » َما م ْن َن‬: َ‫قَال‬
‫ون‬
َ ‫اب َيأ ُخ ُذ‬
َ ُّ‫َان َل ُه ِم ْن أُ َّم ِت ِه َح َوا ِري‬
َ ‫ك‬
ٌ ‫ون َوأ ْص َح‬
‫ ثُ َّم إِن ََّها َتخْ ُل ُف ِم ْن‬،‫ُون بِأَ ْم ِر ِه‬
َ ‫بِسنَّ ِت ِه َو َي ْق َتد‬
‫ون‬
ٌ ‫َب ْع ِد ِه ْم ُخ ُل‬
َ ‫ َو َي ْف َع ُل‬،‫ون‬
َ ‫ون َما لاَ َي ْف َع ُل‬
َ ُ‫وف َيقُول‬
‫ َف َم ْن َجا َه َد ُه ْم بِ َي ِد ِه َف ُه َو‬،‫رون‬
َ ‫َما لاَ ُي ْؤ َم‬
‫ َو َم ْن‬،‫ َو َم ْن َجا َه َد ُه ْم بِقَل ِب ِه َف ُه َو ُم ِؤم ٌن‬،‫ُم ْؤ ِم ٌن‬
‫يس َو َرا َء ذلِ َك‬
َ ِ‫َجا َه َد ُه ْم ب‬
َ ‫ َو َل‬،‫لسانِ ِه َف ُه َو ُمؤ ِم ٌن‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ِم َن الإ ي َم ِان َح َّب ُة َخ ْر َدل‬
rući ih svojih srcem, mu’min je, i onaj
ko se protiv njih bude borio jezikom
(riječju), mu’min je, a ko ne bude ništa od toga troga činio taj nema imana ni koliko je trunka.”
(Muslim)
186. Ubade ibn es-Samit, r.a., pripovijeda: “Mi smo dali zavjet (zakletvu) Allahovom Poslaniku, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, za poslušnost i pokornost u muci i lahkoći, u
volji i nevolji, za prednost njegovu
nad nama u svemu, i da se nećemo
svađati i osporavati zapovjedništvo
emirima (vladarima), osim ako bismo pri njima vidjeli otvoren kufr,
za koji imamo dokaz od Allaha, i
dali smo zavjet da ćemo govoriti samo istinu, gdje god bili, i da se nećemo bojati ničijeg ukora i kritike u
vezi sa Allahom (Njegovim odredbama).”
‫ عن أبي الولي ِد عبادة بن‬:‫ – الثالث‬١٨٦
ِ
‫ َبا َي ْع َنا َر ُسول‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫الصامت‬
‫الس ْم ِع‬
َّ ‫ َع َلى‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
،‫ وال َم ْن َش ِط َوال َم ْك َر ِه‬،ِ‫وال َّطا َع ِة في ال ُع ْس ِر وال ُي ْسر‬
‫ َو َع َلى أَ ْن لاَ نُ َنا ِز َع الأ ْم َر أ ْه َل ُه‬،‫َو َع َلى أ َث َر ٍة َع َل ْي َنا‬
‫احا ِع ْن َد ُك ْم ِم َن الل ِه َت َعا َلى‬
ً ‫إلا َّ أَ ْن َت َر ْوا ُك ْف ًرا َب َو‬
،‫بالح ِّق أ ْي َن َما ُكنَّا‬
َ َ‫ َو َع َلى أَ ْن َنقُول‬،‫فِي ِه ُب ْر َها ٌن‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.‫اف في الل ِه َل ْو َم َة لاَئِ ٍم‬
ُ ‫لاَ َن َخ‬
‫ أي في‬:‫»ال َم ْن َش ُط َوال َم ْك َر ُه« بفتح مي َم ْي ِهما‬
‫ الاخ ِتصاص‬:«ُ‫ َو »الأ َث َرة‬.‫السهل والصعب‬
‫احا« بفتح‬
ً ‫ » َب َو‬.‫بالمشت َر ِك وقد سبق بيانها‬
ٌ‫البا ِء الموحدة بعدها واو ثُ َّم ألف ثُ َّم حاء‬
‫مهملة‪ :‬أي ظا ِه ًرا لا يحتمل تأوي ًلا‪.‬‬
‫)‪(Muttefekun ‘alejhi‬‬
188. Majka vjernika, Ummu Seleme
Hind bint Ebi-Umejje, r.a., prenosi
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, rekao: “Zaista će
vam se nametnuti za vladare pojedini emiri (zapovjednici), pa ćete neke njihove postupke odobravati, a
mnoge od njih ćete i osuđivati. Ko
bude njihovo zlo mrzio srcem svojim, čist je od grijeha, a ko ih bude otvoreno kritikovao, taj se osigurao od grijeha, međutim, ko im bude odobravao i pridružio im se... (taj
je griješan zajedno sa njima)”
Ashabi rekoše: “Zar se nećemo boriti protiv njih, Allahov Poslaniče?”
‫ عن أُ ِّم المؤمنين أم سلمة‬:‫ – الخامس‬١٨٨
،‫هند بنت أَبي أمية حذيفة رضي الله عنها‬
: َ‫ أنه قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫عن الن‬
،‫ون‬
َ ‫ُون وتُ ْن ِك ُر‬
َ ‫»إنَّ ُه ُي ْس َت ْع َم ُل َع َل ْي ُك ْم أُ َم َرا ُء َف َتع ِرف‬
،‫ َو َم ْن أ ْن َك َر َف َق ْد َس ِل َم‬،‫َف َم ْن َك ِر َه َف َق ْد َبر َِئ‬
،‫ َيا َر ُسول الل ِه‬:‫َو َل ِك ْن َم ْن َر ِض َي َو َتا َب َع« قَالوا‬
‫ َما أَقَا ُموا فِي ُك ُم‬،‫ »لا‬: َ‫ألا نُقَاتِلهم؟ قَال‬
.‫ رواه مسلم‬.«َ‫الصلاَة‬
َّ
‫ َم ْن َك ِر َه بِ َق ْلب ِه َو َل ْم َي ْس َت ِط ْع إ ْن َكا ًرا بِ َي ٍد‬:‫معناه‬
،‫ َوأَ َّدى َوظي َف َت ُه‬،‫َولا لِ َس ٍان ف َق ْد َبرِى َء ِم َن ِٕالا ْث ِم‬
‫بح َس ِب َطا َق ِت ِه َف َق ْد َس ِل َم ِم ْن ه ِذ ِه‬
َ ‫َو َم ْن أَ ْن َك َر‬
‫ال َم ْع ِص َي ِة َو َم ْن َر ِض َي بِ ِف ْع ِل ِه ْم َو َتا َب َع ُه ْم َف ُه َو‬
“Ne, sve dok sa vama budu obavljali namaz.”
(Muslim)
ِ ‫ال َع‬
.‫اصي‬
190. Ebu-Se‘id el-Hudri, r.a., pre- ‫الخدري‬
ُ ‫ عن أَبي سعيد‬:‫ – السابع‬١٩٠
nosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬- ‫رضي الله عنه‬
‘alejhi ve selleme, rekao: “Čuvajte
‫وس في‬
se sjedenja po putevima (ulicama).”
َ ‫ »إيَّا ُك ْم َوال ُج ُل‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
Ashabi rekoše: “Allahov Poslaniče,
ِ ‫ال ُّط ُرق‬
‫ َما لنا ِم ْن‬،‫ َيا َر ُسول الله‬:‫َات!« فقالوا‬
mi se moramo sastajati, kako bismo
َ ِ‫ نتحدث ف‬،ٌّ‫مجالِ ِسنا ُبد‬
međusobno porazgovarali!” ‘alejhis- ‫ َفقَالَ رسولُ الله‬.‫يها‬
َّ ‫ » َف ٕاذَا أ َب ْي ُت ْم إلا‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬selam reče: “Ako već morate, onda poštujte prava puta.” Oni reko‫ال َم ْج ِل‬
‫ وما‬:‫ قالوا‬.«‫ريق َح َّق ُه‬
‫ َفأَ ْع ُطوا ال َّط‬،‫س‬
َ
َ
še: “A kakva su prava puta, Alla‫ض‬
ُّ ‫ » َغ‬: َ‫َح ُّق ال َّطريقِ َيا رسولَ الله؟ قَال‬
hov Poslaniče?”
“Obaranje pogleda, ustezanje od
uvreda, primanje selama, ukazivanje na dobra i odvraćanje od zlih djela.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ َوالأ ْم ُر‬،‫السلا ِم‬
ُّ ‫ َوك‬،ِ‫ال َب َصر‬
َّ ‫ َو َر ُّد‬،‫َف الأَذَى‬
ِ
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«ِ‫هي عن ال ُم ْن َكر‬
ُ َّ‫ والن‬،‫بِال َم ْع ُروف‬
191. Ibn-‘Abbas, r.a., pripovijeda da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, ugledao zlatan prsten
na ruci jednog čovjeka, te ga skinuo
s njegove ruke i bacio, a zatim rekao: “Pojedini od vas upućuju se prema žeravici vatrenoj, pa je sebi stavljaju na ruke!” Kada je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme,
otišao, neko tom čovjeku reče: “Uzmi svoj prsten, i okoristi se njime!”
Čovjek reče: “Ne, tako mi Allaha, ja
ga nikada neću uzeti, njega je bacio
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme.”
(Muslim)
‫ عن ابن عباس رضي الله‬:‫ – الثامن‬١٩١
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ أن َر ُسول الله‬:‫عنهما‬
ٍ ‫ رأى خا َت ًما ِم ْن‬‫ذهب في ي ِد رجلٍ ف َنزعه‬
‫ » َي ْعم ُد أ َح ُد ُك ْم إِ َلى َج ْم َر ٍة ِم ْن‬: َ‫ َوقال‬،‫فطرحه‬
‫ ف ِقي َل لِل َّر ُج ِل َب ْع َد َما‬.«!‫َنا ٍر َف َي ْج َع ُل َها في َي ِد ِه‬
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ذهب َر ُسول الل ِه‬
‫ لاَ والل ِه لا ا ُٓخ ُذ ُه‬: َ‫ قَال‬.‫ُخ ْذ َخا َت َم َك ا ْن َت ِف ْع بِ ِه‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫أ َبدًا َو َق ْد َط َر َح ُه رسولُ الله‬
.‫ رواه مسلم‬.‫وسلم‬
193. Huzejfe, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Tako mi Onoga u čijoj ruci je moja duša (tako mi Allaha), vi ćete naređivati na dobro i odvraćati od zla,
ili će Allah uskoro poslati Svoju kaznu na vas, pa ćete Ga poslije toga
moliti, a On vam se neće odazvati.”
(Tirmizi)
‫ رضي الله عنه‬- ‫ عن حذيفة‬:‫ – العاشر‬١٩٣
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬ِ ‫ َل َتأْ ُم ُر َّن بِال َم ْع ُر‬،‫» َوالَّ ِذي َن ْفسي بِ َي ِد ِه‬
،‫وف‬
ِ ‫َو َل َت ْن َه ُو َّن َع ْن ال ُم ْن َك ِر أَ ْو َل ُي‬
‫وش َك َّن الل ُه أَ ْن َي ْب َع َث‬
‫َع َل ْي ُك ْم ِعقَا ًبا ِم ْن ُه‬
‫ رواه‬.«‫اب َل ُك ْم‬
ُ ‫ثُ َّم َت ْد ُع ْو َن ُه فَلا ُي ْس َت َج‬
.«‫ »حديث حسن‬: َ‫ َوقال‬،‫الترمذي‬
‫‪ – ١٩٥‬الثاني عشر‪ :‬عن أَبي عب ِد الله طار ِِق‬
‫ِ‬
‫لي الأَ ْح َم ِس ّي ‪ -‬رضي الله‬
‫بن شهاب ال َب َج ِّ‬
‫بي ‪ -‬صلى الله عليه‬
‫عنه‪ :‬أ َّن رج ًلا سأل النَّ ّ‬
‫وسلم ‪ -‬وقد وضع رِجله في ال َغ ْرزِ‪ :‬أ ُّي‬
‫ِ‬
‫الجها ِد أَفض ُل؟ قَالَ ‪َ » :‬ك ِل َم ُة َح ٍّق ِع ْن َد‬
‫ُس ْل َط ٍان َجائرٍ«‪ .‬رواه النسائي ب ٕاسناد صحيح‪.‬‬
‫»الغرز« بغين معجمة مفتوحة ثُ َّم راء ساكنة‬
‫َان من‬
‫ثُ َّم زاي‪َ :‬و ُه َو ركاب َك ْو ِر الجم ِل إِذَا ك َ‬
‫جلد أَ ْو خشب وقيل‪ :‬لا يختص بجلد‬
‫وخشب‪.‬‬
‫‪195. Tarik ibn Šihab el-Bedželi, r.a.,‬‬
‫‪pripovijeda da je jedan čovjek, ko‬‬‫‪ji je već bio stavio nogu u uzengi‬‬‫‪je, upitao Allahovog Poslanika, sall‬‬‫‪Allahu ‘alejhi ve selleme: “Koji je‬‬
‫‪džihad najbolji?” ‘alejhis-selam mu‬‬
‫ ‪reče: “Istinita riječ u lice vladaru‬‬‫”‪nasilniku.‬‬
‫)‪(Nesai sahih‬‬
196. Ibn-Mes‘ud, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Prvi nedostatak koji se pojavio
među Izraelćanima je taj što bi jedan od njih susreo drugoga, pa bi
mu rekao: ‘Boj se Allaha, i ostavi to
što radiš, jer je to haram!’ Zatim bi
sutradan susreo tog istog čovjeka, u
istom stanju, i to ga ne bi spriječilo
da i on s njim jede, pije i sjedi. Pošto
su oni tako postupili, Allah, dželle
še’nuhu, je njihova srca sastavio (istim ih učinio).”
Zatim je ‘alejhis-selam proučio:
“Jezikom Davuda i Isaa, sina Mer-
- ‫ عن ابن مسعود‬:‫ – الثالث عشر‬١٩٦
‫ صلى‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫ص‬
ُ ‫ »إ َّن أ َّولَ َما َد َخ َل النَّ ْق‬:‫الله عليه وسلم‬
‫َان ال َّر ُج ُل َي ْلقَى‬
َ ‫َع َلى َب ِني إ ْس َرائِي َل أنَّ ُه ك‬
‫ اتَّقِ الله و َد ْع َما‬،‫ َيا َه َذا‬: ُ‫ َف َيقُول‬،‫ال َّر ُج َل‬
‫ ثُ َّم َي ْلقَا ُه ِم َن ال َغ ِد‬،‫َت ْص َن ُع َف ِٕانَّ ُه لاَ َي ِح ُّل َل َك‬
‫ون‬
َ ‫ فَلا َي ْم َن ُع ُه ذلِ َك أَ ْن َي ُك‬،‫َو ُه َو َع َلى َحالِ ِه‬
‫ َف َل َّما َف َع ُلوا ذلِ َك َض َر َب‬،‫أ ِكي َل ُه َوشَ ري َب ُه َوقَعي َد ُه‬
‫ }لُ ِع َن‬: َ‫وب َب ْع ِض ِه ْم بِ َب ْعضٍ« ثُ َّم قَال‬
َ ‫الل ُه قُ ُل‬
‫الَّ ِذ َين َك َف ُروا ِم ْن َب ِني إِ ْسرائي َل َع َلى لِ َس ِان َدا ُو َد‬
‫يسى ا ْبنِ َم ْر َي َم ذَلِ َك بِ َما َع َص ْوا َوكَانُوا‬
َ ‫َو ِع‬
‫س‬
َ ‫َي ْع َتد‬
َ ‫ُون كَانُوا لا َي َت َنا َه ْو َن َع ْن ُم ْن َك ٍر َف َع ُلو ُه َل ِب ْئ‬
‫ون َت َرى َك ِثي ًرا ِم ْن ُه ْم َي َت َولَّ ْو َن الَّ ِذ َين‬
َ ‫َما كَانُوا َي ْف َع ُل‬
jemina, prokleti su oni od sinova Israilovih koji nisu vjerovali zato što su
se bunili i uvijek granice zla prelazili. Jedni druge nisu odvraćali od
griješnih postupaka koje su radili.
Ružno li je, zaista, to kako su postupali! Ti vidiš mnoge od njih kako s
mnogobošcima prijateljuju. Ružno
je, zaista, ono što sami sebi pripremaju: da se Allah na njih rasrdi i da
u patnji vječno ostanu. A da vjeruju u Allaha i Vjerovjesnika i u ono
što se njemu objavljuje, oni s njima
ne bi prijateljevali, ali, mnogi su do
njih grešnici.” (El-Maida, 78-81)
Zatim je rekao: “Tako mi Allaha,
‫ إِ َلى‬- {‫س َما َق َّد َم ْت َل ُه ْم أَ ْنف ُُس ُه ْم‬
َ ‫َك َف ُروا َل ِب ْئ‬
ِ - ‫قوله‬
‫[ ثُ َّم‬٨١ - ٧٨ :‫ُون{ ]المائدة‬
َ ‫}فاسق‬
ِ ‫ َوالل ِه َل َتأ ُم ُر َّن بال َم ْع ُر‬،َّ ‫ »كَلا‬: َ‫قَال‬
‫ َو َل َت ْن َه ُو َّن‬،‫وف‬
،‫ َو َل َتأ ُخ ُذ َّن َع َلى َي ِد ال َّظالِ ِم‬،ِ‫َعنِ ال ُم ْن َكر‬
‫ َو َل َت ْق ُص ُرنَّه َع َلى‬،‫الح ِّق أ ْط ًرا‬
َ ‫َو َل َتأ ِط ُرنَّ ُه َع َلى‬
ِ ‫ أَ ْو َل َي ْض ِر َب َّن الل ُه ب ُق ُل‬،‫الح ِّق ق َْص ًرا‬
‫وب َب ْع ِض ُك ْم‬
َ
‫ رواه‬.«‫ ثُ َّم ل َي ْل َعنن ُك ْم َك َما َل َع َن ُه ْم‬،ٍ‫َع َلى َب ْعض‬
.«‫ »حديث حسن‬: َ‫ َوقال‬،‫أَ ُبو داود والترمذي‬
َ‫ قَال‬،‫ ولفظ الترمذي‬،‫َه َذا لفظ أَبي داود‬
‫ » َل َّما‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
‫َو َق َع ْت َب ُنو إ ْس َرائِي َل في ال َم َعاصي َن َه ْت ُه ْم‬
‫ ف ََجا َل ُسو ُه ْم في‬،‫ُع َل َماؤ ُه ْم َف َل ْم َي ْن َت ُهوا‬
vi ćete naređivati dobro i odvraćati od zla, i za ruku uzeti zulumčara i silom ga natjerati na istinu i samo ga na nju ograničiti, ili će Allah,
dželle še’nuhu, sastaviti vaša srca (postat ćete jednaki), a zatim će vas prokleti, kao što je prokleo Izraelćane.”
(Tirmizi, Ebu-Davud, hasen li gajrihi)
Tirmizijev rivajet glasi: Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme,
rekao je: “Kada su se među Izraelćanima raširili grijesi, njihova ulema ih je odvraćala od njih, ali ih se
oni nisu kanili. Zatim im se i ulema pridružila, pa su zajedno s njima sjedili, jeli i pili. Zatim je Allah
‫رب الل ُه‬
َ ‫ ف ََض‬،‫ َو َوا َك ُلو ُه ْم َوشَ ا َر ُبو ُه ْم‬،‫َم َجالِ ِسه ْم‬
ِ ‫وب َب‬
ِ ِ‫ َو َل َع َن ُه ْم َع َلى ل‬،ٍ‫عض ِه ْم بِب ْعض‬
‫سان‬
َ ‫قُ ُل‬
ِ ‫َدا ُود‬
‫وع َيسى ابنِ َم ْر َي َم ذلِ َك بما َع َصوا َوكَانُوا‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫س َر ُسول الله‬
َ ‫َيع َتد‬
َ ‫ُون« ف ََج َل‬
‫ والَّ ِذي‬،‫ »لا‬: َ‫ َفقَال‬،‫ وكان ُمتَّ ِك ًئا‬- ‫وسلم‬
.«‫الح ِّق أ ْط ًرا‬
َ ‫َن ْف ِسي بِ َي ِد ِه َحتَّى َتأ ِط ُرو ُه ْم َع َلى‬
.‫ أي تعطفوهم‬:«‫ » َتأ ِط ُروهم‬:‫قوله‬
.‫ أي لتح ِب ُسنَّه‬:«‫»ولت ْق ُص ُرنَّ ُه‬
njihova srca istim učinio i jezikom
Davuda i Isaa, sina Merjemina, prokleo ih, zbog toga što su bili grešnici
i prijestupnici.” ‘alejhis-selam se uspravio, jer je bio naslonjen, i rekao:
“Ne, tako mi Allaha, sve dok god vi
njih ne privolite na istinu (ispravan
put).”
197. Prenosi se da je Ebu-Bekr esSiddik, r.a., rekao: “O ljudi, zaista
vi pogrešno razumijevate ajet! (O
vjernici, brinite se o sebi; ako ste na
pravom putu, neće vam nauditi onaj
ko je zalutao.) (El-Maida, 105) Ja sam
čuo Allahovog Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, kad kaže: ‘Zaista,
ljude koji kada vide zalima (zločinca) i ne spriječe ga u njegovim djelima, sve njih čeka skora kazna od
Allaha.’ ”
(Ebu-Davud, Tirmizi, Nesai-sahih)
- ‫ عن أَبي بكر الصديق‬:‫ – الرابع عشر‬١٩٧
‫ إنّكم‬،‫ َيا أيّها النَّاس‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫ } َيا أَيُّ َها الَّ ِذ َين آ َم ُنوا‬:‫ل َتقرؤُون ه ِذ ِه الآية‬
‫َع َل ْي ُك ْم أَ ْنف َُس ُك ْم لا َي ُض ُّر ُك ْم َم ْن َض َّل إِذَا‬
‫[ و إني سمعت‬١٠٥ :‫ا ْه َت َد ْي ُت ْم{ ]المائدة‬
:‫ يقول‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
‫اس إِذَا َرأَ ُوا ال َّظالِ َم َف َل ْم يأ ُخ ُذوا َع َلى‬
َ َّ‫»إ َّن الن‬
ٍ ‫َي َد ْي ِه أوشَ َك أَ ْن َي ُع َّم ُه ُم الل ُه بِ ِعق‬
‫ رواه‬.«‫َاب ِم ْن ُه‬
.‫أَ ُبو داود والترمذي والنسائي بأسانيد صحيحة‬
24. Teška kazna za one
koji naređuju dobro i odvraćaju od zla, a njihovi postupci suprotni su
onome što govore
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“Zar da od drugih tražite da dobra djela čine, a da pri tome sebe zaboravljate, vi koji Knjigu učite? Zar
se opametiti nećete?” (El-Bekara, 44)
“O vjernici, zašto jedno govorite,
‫ – باب تغليظ عقوبة من‬٢٤
‫أمر بمعروف أَ ْو نهى عن منكر‬
‫وخالف قوله فعله‬
ْٔ‫ }أَ َتا‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫اس بِا ْل ِب ِّر َو َت ْن َس ْو َن‬
‫ن‬
‫ال‬
‫ون‬
‫ر‬
‫م‬
َّ
َ
ُ
ُ
َ
{‫ون‬
َ ‫اب أَفَلا َت ْع ِق ُل‬
َ ‫أَ ْنف َُس ُك ْم َوأَ ْن ُت ْم َت ْت ُل‬
َ ‫ون ا ْل ِك َت‬
‫ } َيا أَيُّ َها الَّ ِذ َين‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٤٤ :‫]البقرة‬
‫ون َك ُب َر َم ْق ًتا ِع ْن َد‬
َ ‫ون َما لا َت ْف َع ُل‬
َ ُ‫آ َم ُنوا لِ َم َتقُول‬
-٢ :‫ون{ ]الصف‬
َ ‫الل ِه أَ ْن َتقُولُوا َما لا َت ْف َع ُل‬
a drugo radite? O kako je Allahu
mrsko kad govorite riječi koje djela
ne prate!” (Es-Saff, 2-3)
Allah, dželle še’nuhu, izvještava
nas o Šuajbu, da je rekao :
“Ja ne želim činiti ono što vama
zabranjujem.” (Hud, 88)
‫ صلى‬- ‫ َوقالَ َت َعا َلى إخبا ًرا عن شعيب‬،[٣
‫ } َو َما أُرِي ُد أَ ْن أُ َخالِ َف ُك ْم إِ َلى‬:‫الله عليه وسلم‬
.[٨٨:‫َما أَن َْها ُك ْم َع ْن ُه{ ]هود‬
198. Usame ibn Zejd ibn Harise, r.a.,
veli: “Čuo sam Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, kada je rekao: ‘Na Sudnjem danu će se
dovesti čovjek i baciti u vatru, pa će
mu crijeva iz stomaka ispasti, te će
on oko njih kružiti, kao što magarac
kruži u mlinskoj okretaljci. Stanovnici Džehennema će se oko njega iskupiti i reći mu: ‘Šta to bi s tobom,
čovječe? Zar nisi naređivao dobro i
odvraćao od zla?’ On će im tada odgovoriti: ‘Jesam, naređivao sam na
dobro, a sam ga nisam činio, odvraćao sam od zla, a sam sam ga činio.’
”
‫ – وعن أَبي زيد أسامة بن حارثة رضي‬١٩٨
‫ صلى‬- ‫ سمعت َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫الله عنهما‬
‫ » ُي ْؤ َتى بال َّر ُج ِل َي ْو َم‬:‫ يقول‬- ‫الله عليه وسلم‬
‫اب َب ْط ِن ِه‬
ُ ‫ َف َت ْندَلِ ُق أ ْق َت‬،ِ‫الق َيا َم ِة َف ُي ْلقَى في النَّار‬
ِ ‫فَيدُو ُر بِ َها َك َما َيدُو ُر‬
،‫الح َما ُر في ال َّر َحى‬
‫ َما‬،‫ َيا فُلا ُن‬:‫ون‬
َ ُ‫ َف َيقُول‬،ِ‫َف َي ْج َت ِم ُع إِ َل ْيه أ ْه ُل النَّار‬
ِ ‫َل َك؟ أَ َل ْم َت ُك َتأ ُم ُر بالم ْع ُر‬
ِ‫تنهى َعن‬
َ ‫وف َو‬
ِ ‫ ُك ْن ُت آ ُم ُر بِال َم ْع ُر‬،‫ َب َلى‬: ُ‫ال ُم ْن َكرِ؟ فَيقُول‬
‫وف‬
‫ ُمتَّف ٌَق‬.«‫ وأن َْهى َعنِ ال ُم ْن َك ِر َوآتِي ِه‬،‫َولا آتِي ِه‬
.‫َع َلي ِه‬
ِ
‫ ومعناه‬،‫بالدال المهمل ِة‬
‫ » َت ْندلِ ُق« ُه َو‬:‫قوله‬
‫ واحدها‬،‫ الأمعا ُء‬:«‫اب‬
ُ ‫ َو »الأَ ْق َت‬.‫َتخ ُر ُج‬
.‫ِق ْت ٌب‬
(Muttefekun ‘alejhi)
25. Naređenje vjernog ispunjavanja obaveza (emaneta)
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“Allah vam naređuje da predajete
emanete (stvari od povjerenja) onima kojima pripadaju.” (En-Nisa, 58)
“Mi smo nebesima, Zemlji i planinama ponudili emanet, pa su se
ustegli i pobojali ponijeti, ali ga je
preuzeo čovjek , a on je, zaista, prema sebi nepravedan i lahkomislen.”
‫ – باب الأمر بأداء الأمانة‬٢٥
‫ }إِ َّن الل َه َيأْ ُم ُر ُك ْم أَ ْن تُ َؤ ُّدوا‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
ِ ‫الأَ َما َن‬
َ‫ َوقال‬،[٥٨ :‫ات إِ َلى أَ ْه ِل َها{ ]النساء‬
ِ ‫الس َما َو‬
‫ات‬
َّ ‫ }إِنَّا َع َر ْض َنا الأَ َما َن َة َع َلى‬:‫َت َعا َلى‬
‫ض َوا ْل ِج َب ِال َفأَ َب ْي َن أَ ْن َي ْح ِم ْل َن َها َوأَ ْش َف ْق َن‬
ِ ‫َوالأَ ْر‬
{‫َان َظ ُلو ًما َج ُهو ًلا‬
َ ‫ِم ْن َها َو َح َم َل َها الإ ن َْسا ُن إِنَّ ُه ك‬
.[٧٢ :‫]الأحزاب‬
(El-Ahzab, 72)
199. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Tri su glavna
obilježja munafika (licemjera): kad
govori, laže; kad obeća, iznevjeri; kad
mu se nešto povjeri, on to pronevjeri.”
U drugom rivajetu dodaje se:”...
pa makar klanjao i postio, i tvrdio
da je musliman.”
‫ أن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٩٩
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
ٌ ِ‫»آي ُة ال ُمنافق‬
‫ َو إِذَا‬،‫ إِذَا َحد ََّث ك ََذ َب‬:‫ثلاث‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫ َو إِذَا اؤْ تُ ِم َن َخ َان‬،‫َوع َد أخْ َل َف‬
‫ » َو إِ ْن َصا َم َو َصلَّى َو َز َع َم أنَّ ُه‬:‫وفي رواية‬
.«‫ُم ْس ِل ٌم‬
200. Od Huzejfe b. el-Jeman prenosi se da je rekao:
“Saopćio nam je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, dvije
vijesti, jednu sam već čuo, a drugu
očekujem. Saopćio nam je da je emanet spušten sred ljudskog srca, zatim je objavljen Kur an, pa su oni saznali za njega iz Kur ana i iz sunneta. Zatim nam je govorio o dizanju
emaneta, pa je rekao: ‘Čovjek će zaspati jednim snom, pa će se emanet
povući iz njegova srca i ostaviti neznatan mali trag. On će ponovo zaspati i emanet će se povući iz njegova srca ostavljajući iza sebe trag po-
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن حذيفة بن اليمان‬٢٠٠
‫ صلى الله‬- ‫ حدثنا َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ ح ِدي َثينِ َق ْد رأ ْي ُت أ َح َد ُه َما وأنا‬- ‫عليه وسلم‬
‫ حدثنا أن الأمانة َنزلت في َجذ ِر‬:‫أنتظ ُر الآخر‬
ِ
‫ ثُ َّم نزل القرآن فعلموا ِم َن‬،‫قلوب الرجال‬
‫ ثُ َّم حدّثنا عن رفع‬،‫ وع ِلموا من السن ِة‬،‫القرآن‬
‫ض‬
ُ ‫ » َي َنا ُم ال َّر ُج ُل النَّ ْو َم َة َف ُت ْق َب‬: َ‫ َفقَال‬،‫الأمانة‬
‫ ثُ َّم‬،‫ َف َي َظ ُّل أ َث ُر َها ِمث َل ال َوك ِْت‬،‫الأَ َما َن ُة ِم ْن َق ْلب ِه‬
‫ َف َي َظ ُّل‬،‫ض الأَ َما َن ُة ِم ْن َق ْلب ِه‬
ُ ‫َي َنا ُم النَّو َم َة َف ُت ْق َب‬
‫ ك ََج ْم ٍر َد ْح َر ْج َت ُه َع َلى‬،‫أ َث ُر َها ِمث َل أَ َث ِر ال َم ْج ِل‬
.«ٌ‫يس فِي ِه شَ يء‬
َ ‫ َف َت َرا ُه ُم ْن َتب ًرا َو َل‬،‫ر ِْج ِل َك َف َن ِف َط‬
‫بح‬
ُ ‫ثُ َّم أ َخ َذ َح َصا ًة َفد َْح َر َج ُه َع َلى ر ِْج ِل ِه » َف ُي ْص‬
‫ فَلا َي َكا ُد أح ٌد ُي َؤ ّدي الأَ َما َن َة‬،‫ون‬
َ ‫اس َي َت َباي ُع‬
ُ َّ‫الن‬
put žulja, kao kad žišku valjaš nogom pa skoči prišt, napuhan, a prazan, u njemu ništa.’
Zatim je Allahov Poslanik uzeo jedan kamenčić pa ga je valjao svojom nogom. ‘A onda će dolaziti ljudi i jedan drugome će davati obavezu, a gotovo je niko neće ispunjavati, dok se ne počne pripovijedati
da u tom i tom selu ima povjerljiva
osoba, dok se ne rekne za tog čovjeka: - O, kako je jak i čvrst, kako je
dražestan i pametan, kako je mudar
i razuman, a u srcu mu neće imati ni
koliko gorušicino zrno imana.’
Već je prošlo vrijeme kada se ja
،‫ إ َّن في َبني فُلان َر ُج ًلا أمي ًنا‬: َ‫َحتَّى ُيقَال‬
‫ َما أ ْج َل َد ُه! َما أَ ْظ َر َف ُه! َما‬: ِ‫َحتَّى ُيقَالَ لِل َّر ُجل‬
‫أ ْع َق َل ُه! َو َما في َق ْل ِب ِه ِم ْثقَالُ َح َّبة ِمن َخ ْر َدل ِم ْن‬
‫ َو َلق ْد أ َتى َع َل َّي َز َما ٌن َو َما أُ َبالِي أيُّ ُك ْم‬.«‫إي َمان‬
،‫علي ِدين ُه‬
َ ‫ َلئن ك‬:‫َبا َي ْع ُت‬
َّ ‫َان ُم ْس ِل ًما َل َي ُر َّدنَّ ُه‬
‫َان َن ْصرانِ ًّيا أَ ْو َي ُهو ِد ًيا َل َي ُر َّدنَّ ُه َع َل َّي‬
َ ‫َو إ ْن ك‬
َّ ‫ايع ِم ْن ُك ْم إلا‬
ُ ‫ َوأَ َّما ال َي ْو َم َف َما ُك ْن ُت أُ َب‬،‫َس ِاعي ِه‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.« ‫فُلا ًنا َوفُلا ًنا‬
‫»ج ْذ ُر« بفتح الجيم و إسكان الذال‬
َ :‫قوله‬
‫ َو ُه َو أصل الشيء‬:‫المعجمة‬
‫ الأثر‬:‫َو »الوكت« بالتاء المثناة من فوق‬
‫ َو »ال َم ْج ُل« بفتح الميم و إسكان‬.‫اليسير‬
nisam brinuo kome ću od vas dati obavezu. Ako je bio musliman,
on je zasigurno ispunio obavezu radi vjere, a ako je kršćanin ili židov,
on je zasigurno obavio svoj zadatak
koji mu je dat u zaduženje. A što
se tiče sadašnjeg stanja, danas se ne
mogu pouzdati na vas, osim u pojedinca, poput tog i tog.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ َو ُه َو َت َن ُّف ٌط في الي ِد ونحوها من أث ِر‬:‫الجيم‬
:‫ قوله‬.‫ مرت ِف ًعا‬:«‫ » ُم ْن َتب ًرا‬:‫ قوله‬.‫عمل وغي ِر ِه‬
.‫ الوالي َع َلي ِه‬:«‫»سا ِعي ِه‬
26. Zabrana nasilja i obaveza njegovog sprečavanja
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“... kada nasilnici ni prisna prijatelja ni posrednika neće imati koji
će uslišan biti.” (El-Gafir, 18)
“A nasilnicima (nevjernicima) niko neće pomoći.” (El-Hadž, 71)
‫ – باب تحريم الظلم والأمر‬٢٦
‫بر ِّد المظالم‬
‫ } َما لِل َّظالِ ِم َين ِم ْن َح ِمي ٍم َولا‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[١٨:‫شَ ِف ٍيع ُي َطا ُع{ ]غافر‬
.[٧١:‫} َو َما لِل َّظالِ ِم َين ِم ْن َن ِصيرٍ{ ]الحج‬
- ‫ حديث أبي ذر‬:‫وأ ّما الأحاديث فمنها‬
‫ المتقدم في آخر باب‬- ‫رضي الله عنه‬
.‫المجاهدة‬
203. Džabir, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Bojte se nasilja (nepravde), jer je
nasilje tama i muka Sudnjega dana.
Čuvajte se škrtosti i pohlepe, jer su
škrtost i pohlepa upropastili narode prije vas, to ih je natjeralo na međusobno krvoproliće, da halalom učine i rade ono što im je bilo haram.”
(Muslim)
‫ أن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جابر‬٢٠٣
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
.‫ات َي ْو َم ال ِق َيا َم ِة‬
ٌ ‫»اتَّ ُقوا ال ُّظ ْل َم؛ َف ٕا َّن ال ُّظ ْل َم ُظ ُل َم‬
‫َان‬
َ ‫َواتَّ ُقوا الشُّ َّح؛ َف ِٕا َّن الشُّ َّح أ ْه َل َك َم ْن ك‬
،‫ َح َم َل ُه ْم َع َلى أَ ْن َس َف ُكوا ِد َماء ُه ْم‬.‫َق ْب َل ُك ْم‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َو ْاس َت َحلُّوا َم َحا ِر َم ُه ْم‬
206. ‘Aiša, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao: “Ko učini nasilje koliko za jedan pedalj zemlje, sva zemlja tog pedlja kroz dubinu sedam
zemalja bit će mu natovarena oko
vrata (na Sudnjem danu).”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أن‬:‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٢٠٦
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
‫ ُط ِّو َق ُه ِم ْن‬،ِ‫» َم ْن َظ َل َم قي َد ِش ْب ٍر ِم َن الأ ْرض‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫ضين‬
َ ‫س ْب ِع أ َر‬
207. Ebu-Musa, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Allah, dželle še’nuhu, odgađa kaznu nasilniku, ali kad mu kazna dođe, neće ga pomilovati.”
Zatim je proučio: “Eto, tako Gospodar tvoj kažnjava kad kažnjava
sela i gradove koji su nasilje činili.
Kažnjavanje Njegovo zaista je bolno i strašno.” (Hud, 102)
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي موسى‬٢٠٧
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ َف ِٕاذَا أ َخ َذ ُه َل ْم‬،‫»إ َّن الله َل ُي ْم ِلي لِل َّظالِ ِم‬
‫ }وك ََذلِ َك أَخْ ُذ َربِّ َك إِذَا أَ َخ َذ‬:َٔ‫ ثُ َّم َق َرا‬،«‫ُي ْف ِل ْت ُه‬
{ٌ‫ا ْل ُق َرى َو ِه َي َظالِ َم ٌة إِ َّن أَخْ َذ ُه أَلِي ٌم شَ ِديد‬
.‫[ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬١٠٢ :‫]هود‬
208. Mu‘az, r.a., pripovijeda: “Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, poslao me je (u Jemen) i rekao mi: ‘Ti odlaziš narodu od ehlikitaba (hrišćanima i jevrejima), pa
ih pozovi na svjedočenje da nema
drugog boga osim Allaha i da sam
ja Allahov Poslanik. Ako se oni tome odazovu, onda ih obavijesti da
ih je Allah zadužio sa pet namaza
u toku jedne noći i dana. Ako i to
prihvate, onda ih obavijesti da im je
Allah propisao sadaku (zekat) koja se uzima od njihovih bogataša i
daje njihovim siromasima. Ako i to
prihvate, čuvaj se dragocjenog imet-
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن معاذ‬٢٠٨
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َب َع َث ِني َر ُسول الله‬
ِ ‫ »إن ََّك َتأتِي َق ْو ًما ِم ْن أه ِل‬: َ‫َفقَال‬
ِ ‫الك َت‬
‫اب‬
‫ َوأنِّي‬،‫فَا ْد ُع ُه ْم إِ َلى شَ َها َد ِة أَ ْن لا إ َل َه إلا َّ الله‬
‫ َفأ ْع ِل ْم ُه ْم‬،‫ َف ٕا ْن ُه ْم أَ َطا ُعوا لِذلِ َك‬،‫رسولُ الله‬
ٍ ‫س َص َلو‬
‫ات في‬
َ ‫أ َّن الل َه َق ِد ا ْف َت‬
َ ‫رض َع َل ْي ِه ْم َخ ْم‬
،‫ َف ِٕا ْن ُه ْم أ َطا ُعوا لِ َذلِ َك‬،‫ُك ِّل َي ْو ٍم َو َلي َل ٍة‬
‫ض َع َل ْي ِه ْم َص َد َق ًة‬
َ ‫َفأ ْع ِل ْم ُه ْم أ َّن الل َه َق ِد ا ْف َت َر‬
‫ َف ٕا ْن‬،‫ؤخ ُذ ِم ْن أ ْغ ِن َيائِ ِه ْم َف ُت َر ُّد َع َلى فُ َق َرائِ ِه ْم‬
َ ُ‫ت‬
،‫ َف ِٕايَّاكَ َو َك َرائِ َم أ ْم َوالِ ِه ْم‬،‫ُه ْم أ َطا ُعوا لِ َذلِ َك‬
‫س َب ْي َنها َو َب ْي َن الل ِه‬
َ ‫َواتَّقِ َد ْع َو َة ال َم ْظ ُلو ِم؛ ف ِٕانَّ ُه َل ْي‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.« ‫اب‬
ٌ ‫ِح َج‬
ka njihovog (kod uzimanja zekata),
i čuvaj se dove (kletve) mazluma (obespravljenog), jer između nje i Allaha
nema nikakve prepreke.”
(Muttefekun ‘alejhi)
209. ‘Abdurrahman ibn Sa‘d es-Saidi,
‫ – وعن أبي ُح َمي ٍد عبد الرحمان بن‬٢٠٩
r.a., pripovijeda: “Allahov Poslanik,
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫الس ِاع ِدي‬
‫سعد‬
َّ
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, poslao
ً ُ ‫ َر‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ُّ َّ‫ْاس َت ْع َم َل الن‬
je jednog čovjeka iz plemena Ezd, ‫جلا‬
kome bijaše ime Ibn-Lutbijje, kao sa- ،‫الص َد َق ِة‬
َّ ‫ ا ْب ُن اللُّ ْت ِب َّي ِة َع َلى‬:‫ِم َن الأ ْز ِد ُيقَالُ َل ُه‬
kupljača zekata. Kada se vratio sa
،‫ َو َه َذا أُ ْه ِد َي إِ َل َّي‬،‫ َه َذا َل ُك ْم‬: َ‫ قَال‬،‫َف َل َّما َق ِد َم‬
zadatka, rekao je: ‘Ovo je vaše, a
ovo je moje, što sam dobio kao hedi- ‫ َع َلى‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َفقَا َم رسولُ الله‬
ju!’ Tada Allahov Poslanik, sall-Allahu ‫ »أ َّما‬: َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫َح ِم َد الله َوأ ْث َنى َع َلي ِه‬
َ ‫ال ِم ْن َب ِر ف‬
‘alejhi ve selleme, ustade, uspe se
‫ َف ِٕانِّي أ ْس َت ْع ِم ُل ال َّر ُج َل م ْن ُك ْم َع َلى ال َع َم ِل‬،ُ‫َبعد‬
na mimber, zahvali se Allahu, dželُ ‫ َه َذا َل‬: ُ‫ َف َيأتِي َف َيقُول‬،‫ِم َّما َولاَّنِي الل ُه‬
le še’nuhu, i reče: ‘Zaista, ja odre- ‫ك ْم َو َه َذا‬
dim nekog od vas za posao za koji
ِ ‫س في‬
‫بيت أبِي ِه‬
‫ أفَلاَ َج َل‬،‫َه ِديَّ ٌة أُ ْه ِد َي ْت إ َل َّي‬
َ
me je Allah ovlastio, a on dođe pa
ِ
ِ َ ‫َان‬
َ ‫أَ ْو أُ ِّم ِه َحتَّى َتأتِ َي ُه َه ِديَّ ُت ُه إ ْن ك‬
rekne: - Ovo je vaše, a ovo je hedija ‫ والله‬،‫صادقًا‬
meni poklonjena! - Što nije sjedio
‫لاَ َيأ ُخ ُذ أ َح ٌد ِم ْن ُك ْم شَ ي ًئا بِ َغي ِر َح ِّق ِه إلا َّ َل ِق َي‬
u kući svoga oca ili majke i čekao
da mu dođe njegova hedija, ako je
iskren? Tako mi Allaha, niko do vas
neće uzeti tuđi hak, a da ga neće lično sobom donijeti pred Allaha, na
Kijametskom danu! Zato, neka niko od vas sutra ne dođe pred Allaha noseći sa sobom devu koja riče
(obznanjuje da je tuđi hak), ili kravu koja riče, ili ovcu koja bleči.’
Zatim je visoko podigao svoje ruke, tako da smo mu ugledali bjelinu
kože ispod pazuha i rekao: ‘Allahu
dragi, jesam li dostavio i objelodanio naređeno?’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ فَلا أَ ْع ِرف ََّن‬،‫ َي ْح ِم ُل ُه َي ْو َم ال ِق َيا َم ِة‬،‫الل َه َت َعا َلى‬
‫ أَ ْو‬،ٌ‫أ َحدًا ِم ْن ُك ْم َل ِق َي الل َه َي ْح ِم ُل َبعي ًرا َل ُه ُر َغاء‬
‫ أَ ْو شَ ا ًة َت ْي َع ُر« ثُ َّم رفع يدي ِه‬،‫َب َق َر ًة َل َها ُخ َوا ٌر‬
‫ »اللَّ ُه َّم َه ْل‬: َ‫ َفقَال‬،‫اض إ ْب َط ْي ِه‬
ُ ‫َحتَّى ُرؤ َِي َب َي‬
.‫ ثلا ًثا ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫ْت‬
ُ ‫َبلَّغ‬
210. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Ko je bespravno oštetio svoga brata u njegovoj časti, ili bilo čemu drugom, neka od
njega zatraži halala (oprosta) odmah
danas, prije nego što dinari i dirhemi neće imati vrijednosti, niti će ih
biti, nego, ako imadne dobrih djela,
njima će se naplatiti njegovo nasilje i nepravda, a ako ne bude imao
dobrih djela, onda će mu se dati od
grijeha oštećenog, prema šteti koju
mu je načinio.”
(Buhari)
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٢١٠
‫ » َم ْن‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
ِ ‫ ِم ْن ِع‬،‫كَا َن ْت ِع ْن َد ُه َم ْظل َم ٌة لأَ ِخي ِه‬
‫رض ِه أَ ْو ِم ْن‬
‫ون‬
َ ‫ َف ْل َي َت َحلَّ ْل ُه ِم ْن ُه ال َي ْو َم ق ْب َل أَ ْن لاَ َي ُك‬،‫شَ ْي ٍء‬
‫َان َل ُه َع َم ٌل َصالِ ٌح أُ ِخ َذ‬
َ ‫ِدي َنا ٌر َولاَ ِد ْر َه ٌم؛ إ ْن ك‬
‫ات‬
ٌ ‫ َو إ ْن َل ْم َي ُك ْن َل ُه َح َس َن‬،‫ِم ْن ُه بِ َق ْد ِر َم ْظل َم ِت ِه‬
ِ ‫ات َص‬
ِ ‫أُ ِخ َذ ِم ْن َس ِّي َئ‬
‫ رواه‬.«‫اح ِب ِه َف ُح ِم َل َع َلي ِه‬
.‫البخاري‬
211. ‘Abdullah ibn ‘Amr ibn ‘As,
r.a., prenosi da je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Pravi musliman jeste onaj od čijih
ruku i jezika su mirni drugi muslimani, a (pravi) je muhadžir onaj koji napusti sve ono što je Allah zabranio.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ – وعن عبد الله بن عمرو بن العاص‬٢١١
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬،‫رضي الله عنهما‬
‫ون‬
َ ‫من َس ِل َم ال ُم ْس ِل ُم‬
ْ ‫ »ال ُم ْس ِل ُم‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
ِ ‫ َوال ُم َه‬،‫ِم ْن لِ َسانِ ِه َو َي ِد ِه‬
‫اج ُر َم ْن َه َج َر َما َن َهى‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫الل ُه َع ْن ُه‬
214. Ijas ibn Sa‘lebe el-Harisi, r.a.,
prenosi da je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Ko
uskrati, ili uzurpira pravo nekog čovjeka muslimana svojom (krivom)
zakletvom, Allah mu je osigurao Džehennem, a zabranio mu je Džennet.”
Neki čovjek reče: “Čak ako to bude
i nešto beznačajno, Allahov Poslaniče!” “Makar to bila grančica misvaka (drveta)”, odgovori on.
(Muslim)
‫ – وعن أَبي أمامة إياس بن ثعلبة‬٢١٤
- ‫ أ َّن َر ُسول الله‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫الحارثي‬
‫ » َمن ا ْق َت َط َع‬: َ‫ قَال‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ َف َق ْد أَ ْو َج َب الل ُه َل ُه‬،‫َح َّق ا ْمر ٍِئ ُم ْس ِلم ب َي ِمينه‬
‫ َو إ ْن‬:‫الجنَّ َة« َفقَالَ َر ُج ٌل‬
َ ‫ َو َح َّر َم َع َلي ِه‬،‫النَّا َر‬
‫ »و إ ْن‬: َ‫َان شَ ْي ًئا َي ِسي ًرا َيا َر ُسول الله؟ َفقَال‬
َ ‫ك‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ق َِضي ًبا ِم ْن أَ َراك‬
218. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je ‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أبي ُهرير َة‬٢١٨
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alej: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسولَ الله‬
hi ve selleme, rekao: “Znate li vi ko
‫لس فِي َنا‬
َ ٔ‫»ا‬
ُ ‫ الم ْف‬:‫س؟« قالوا‬
ُ ‫تدرون َمنِ ال ُم ْف ِل‬
je muflis (propali, bankrot)?” Asha‫ »إ َّن‬: َ‫ َفقَال‬،‫َم ْن لا ِدر َه َم َل ُه ولا َم َتاع‬
bi odgovoriše: “Muflis je kod nas
onaj koji nema ni novca ni robe.” ‘alejhis‫لس ِم ْن أُ َّمتي َم ْن يأتي َيو َم القيا َم ِة بِ َصلاَ ٍة‬
‫ال ُم ْف‬
َ
selam reče: “Muflis moga ummeِ
َ ‫ وق‬،‫ ويأتي و َق ْد شَ َت َم َه َذا‬،‫وصيا ٍم َو َزكا ٍة‬
‫ف‬
‫َذ‬
َ
ta je onaj ko dođe na Sudnji dan s
َ ‫وسف‬
،‫َك َد َم َه َذا‬
namazom, postom i zekatom, ali je
َ ،‫ َوأَ َك َل مالَ َه َذا‬،‫َه َذا‬
psovao onog, potvorio ovog, u imet- ‫ و َه َذا‬،‫ح َس َناتِ ِه‬
َ ‫ ف ُي ْع َطى َه َذا ِم ْن‬،‫َو َض َر َب َه َذا‬
ku zakinuo onog, prolio krv (ranio)
‫ ف ٕا ْن َف ِن َي ْت َح َسناتُه َق ْبل أَ ْن‬،‫ِم ْن َحسنات ِه‬
ovog, udario onog... Pa će se sva‫من َخ َطايا ُهم َف ُطر َِح ْت‬
ْ ‫ أُ ِخ َذ‬،‫ُيقضى َما َع َلي ِه‬
kom od njih dati dio njegovih dobrih djela, a ako mu nestane dobrih
.‫ رواه ُمسلم‬.«ِ‫ ثُ َّم ُطر َِح في النَّار‬،‫َع َلي ِه‬
djela prije nego što se svima oduži,
onda će se uzeti od njihovih loših
djela i prebaciti na njega, pa će se
onda, zajedno s njima, strovaliti u
vatru.”
(Muslim)
219. Ummu Seleme, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Zaista sam ja
samo čovjek, a vi se u svojim sporovima meni obraćate. Moguće je
da jedan od vas bude uvjerljiviji u
svom dokazu od drugoga, pa da ja
zbog toga presudim u njegovu korist. Ko se tako postavi, pa ja presudim u njegovu korist, na štetu njegovog brata parničara, neka zna da
sam mu time dodijelio jedan dio džehenemske vatre.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ – وعن أم سلمة رضي الله عنها‬٢١٩
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
‫ َو َل َع َّل‬،‫ون إ َل َّي‬
َ ‫ َو إنَّ ُك ْم َتخْ َت ِص ُم‬،‫»إنَّ َما أنا َب َش ٌر‬
،ٍ‫ون أ ْل َح َن بِ ُح ّج ِت ِه ِم ْن َب ْعض‬
َ ‫َب ْع َض ُك ْم أَ ْن َي ُك‬
‫يت َل ُه‬
ُ ‫ َف َم ْن ق ََض‬،‫مع‬
ُ ‫فأَ ْق ِض َي َل ُه بِ َن ْح ِو َما أ ْس‬
.«ِ‫بِ َح ِّق أ ِخي ِه َف ِٕانَّما أق َط ُع َل ُه ِقطع ًة ِم َن النَّار‬
.‫ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬
.‫ أعلم‬:‫»أ ْل َحن« أي‬
220. Ibn-‘Umer, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Mu’min je trajno u prostranstvu
svoje vjere (dina), sve dok nedozvoljeno ne prolije krv.”
(Buhari)
،‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬٢٢٠
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫قَال‬
‫» َل ْن َي َزالَ ال ُم ْؤ ِم ُن في ف ُْس َح ٍة ِم ْن ِدين ِه َما َل ْم‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫ُي ِص ْب َد ًما َح َرا ًما‬
221. Havla bint Amir el-Ensarije, supruga h. Hamze, r.a., veli: “Čula
sam Allahova Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, kada je rekao: ‘Zaista, pojedini ljudi nepravilno postupaju sa društvenim (Allahovim) imetkom (koristeći ga u svoju ličnu korist), te ih zbog toga čeka džehenemska vatra na Sudnjem danu.’ ”
(Buhari)
ِ ‫ – وعن خولة‬٢٢١
‫ وهي‬،‫بنت عامر الأنصارية‬
:‫ قَا َل ْت‬،‫ وعنها‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫امرأة حمزة‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫سمعت َر ُسول الله‬
‫ون في َم ِال الله ب َغي ِر‬
َ ‫ »إ َّن ر َِجا ًلا َي َت َخ َّو ُض‬:‫يقول‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫ َف َل ُه ُم النَّا ُر َيو َم ال ِق َيا َم ِة‬،‫َح ٍّق‬
27. Međusobno poštivanje i uvažavanje muslimana, njihove dužnosti,
ljubav i samilost jednih
prema drugima
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“A ko poštuje Allahove svetinje (zapovijedi), uživat će milost Gospodara svoga” (El-Hadž, 30)
“Pa ko poštuje Allahove propise znak je čista srca.” (El-Hadž, 32)
‫ – باب تعظيم حرمات‬٢٧
‫المسلمين وبيان حقوقهم‬
‫والشفقة عليهم ورحمتهم‬
ِ ‫ } َو َم ْن ُي َع ِّظ ْم ُح ُر َم‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ات الل ِه‬
َ‫ َوقال‬،[٣٠ :‫َف ُه َو َخ ْي ٌر َل ُه ِع ْن َد َربِّه{ ]الحج‬
‫ } َو َم ْن ُي َع ِّظ ْم شَ َعائِ َر الل ِه َف ِٕان ََّها ِم ْن‬:‫َت َعا َلى‬
ِ ‫َت ْق َوى ا ْل ُق ُل‬
:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٣٢ :‫وب{ ]الحج‬
:‫اح َك لِ ْل ُم ْؤ ِم ِن َين{ ]الحجر‬
َ ‫ض َج َن‬
ْ ‫} َواخْ ِف‬
“A prema vjernicima budi ponizan.” (blag) (El-Hidžr, 88)
“Ako neko ubije nekoga koji nije
ubio nikoga, ili onoga koji na Zemlji
nered ne čini - kao da je sve ljude
poubijao; a ako neko bude uzrok da
se nečiji život sačuva - kao da je svim
ljudima život sačuvao.” (El-Maida,
32)
‫س‬
ٍ ‫ } َم ْن َق َت َل َن ْف ًسا بِ َغ ْي ِر َن ْف‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٨٨
‫اس َج ِمي ًعا‬
ِ ‫أَ ْو ف ََسا ٍد فِي الأَ ْر‬
َ َّ‫ض َف َكأَنَّ َما َق َت َل الن‬
{‫اس َج ِمي ًعا‬
َ َّ‫َو َم ْن أَ ْح َيا َها َف َكأَنَّ َما أَ ْح َيا الن‬
.[٣٢ :‫]المائدة‬
222. Ebu-Musa, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Mu’min prema mu’minu je kao
dijelovi jedne zgrade, jedan drugog
učvršćuje.” I tada, on svoje prste ispreplete.
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي موسى‬٢٢٢
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫قَال‬
«‫»ال ُم ْؤ ِم ُن ل ْل ُم ْؤ ِمنِ كَال ُب ْن َي ِان َي ُش ُّد َب ْع ُض ُه َب ْع ًضا‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.‫وش َّب َك َب ْي َن أ َصابِ ِع ِه‬
223. Isti prenosilac prenosi i ovaj
‫ صلى‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٢٢٣
hadis. “Ko bude prolazio kroz dža‫ » َم ْن َم َّر في شَ ْي ٍء ِم ْن‬:‫الله عليه وسلم‬
miju ili kroz pijacu (čaršiju), a sa soِ ‫َم َس‬
َٔ‫ ا‬،‫ َو َم َع ُه َن ْب ٌل َف ْل ُي ْم ِس ْك‬،‫ أَ ْو أَ ْس َو ِاق َنا‬،‫اج ِدنا‬
‫و‬
ْ
bom bude nosio koplje (oruđe ili oruž‫يب أ َحدًا‬
َ ‫ض َع َلى نِ َصالِ َها ب َك ّفه؛ أَ ْن ُي ِص‬
ْ ‫لِ َي ْق ِب‬
je), neka ga dobro pričuva, ili neka
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫ِم َن ال ُم ْس ِل ِم َين ِم ْن َها بِ َش ْيء‬
svojom rukom prekrije njegov (oštri)
vrh, da ne bi njime ozlijedio nekog
od muslimana.”
(Muttefekun ‘alejhi)
224. Nu‘man ibn Bešir, r.a., veli da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Primjer vjernika u međusobnoj pažnji, milosrđu i saosjećanju primjer je jednog tijela.
Kada oboli jedan njegov organ, svi
ostali organi odazovu mu se i pridruže u bolu sa nesanicom i temperaturom.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ – وعن النعمان بن بشير رضي الله‬٢٢٤
‫ صلى الله‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
‫نين في َت َوا ِّد ِه ْم‬
َ ‫ » َم َث ُل ال ُم ْؤ ِم‬:‫عليه وسلم‬
‫الج َس ِد إِذَا‬
َ ‫ َم َث ُل‬،‫و َت َرا ُحمه ْم َو َت َعا ُط ِفه ْم‬
‫الج َس ِد‬
َ ‫ْاش َت َكى ِم ْن ُه ُع ْض ٌو َتدَا َعى َل ُه َسائِ ُر‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫الس َه ِر وال ُح َّمى‬
َّ ِ‫ب‬
225. Ebu-Hurejre, r.a., pripovijeda
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٢٢٥
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ُّ َّ‫ َق َّب َل الن‬: َ‫قَال‬
‘alejhi ve selleme, poljubio Hasana,
ِ
َ
sina Alijinog r.a., a kod njega bio Akra’ ‫ َوع ْن َد ُه‬،‫لي رضي الله عنهما‬
ٍّ ‫الح َس َن ْب َن َع‬
ibn Habis, pa rekao je (Akra’): “Ja ‫ إن لِي َعش َر ًة‬:‫ع‬
ُ ‫ َفقَالَ الأ ْق َر‬،‫الأَ ْق َر ُع ْب ُن َحابِس‬
imam desetero djece, a još nikada
‫ َف َن َظ َر إِ َل ْي ِه‬.‫ِم َن ال َو َل ِد َما َق َّب ْل ُت ِم ْن ُه ْم أ َحدًا‬
nisam nijedno poljubio!” Allahov Po: َ‫ َفقَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
slanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme,
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«!‫» َم ْن لا َي ْر َح ْم لاَ ُي ْر َح ْم‬
pogleda ga, pa reče: “Ko nije milostiv, neće ni njemu biti ukazana milost.”
(Muttefekun ‘alejhi)
226. ‘Aiša, r.a., pripovijeda: “Došli
su neki ljudi (beduini) Allahovom
Poslaniku, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, i upitali: ‘Ljubite li vi svoju
djecu?’ ‘Da’, odgovori on. Oni rekoše: ‘Ali mi ih, tako nam Allaha,
ne ljubimo.’ ‘alejhis-selam reče: ‘Šta
vam ja mogu, ako vam je Allah, dželle še’nuhu, iščupao milost iz vaših
srca!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ قَا َل ْت‬،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٢٢٦
ِ ‫اب َع َلى‬
ِ ‫اس ِم َن الأ ْع َر‬
- ‫رسول الله‬
ٌ ‫َق ِد َم َن‬
‫ون‬
َ ‫ أتُ َق ِّب ُل‬:‫صلى الله عليه وسلم فقالوا‬
‫ َل ِكنَّا والله َما‬:‫ » َن َع ْم« قالوا‬: َ‫ِص ْب َيا َن ُك ْم؟ َفقَال‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫نُ َق ِّب ُل! َفقَالَ َر ُسول الله‬
‫َان الل ُه َن َز َع ِم ْن‬
َ ‫ »أَ َو أَ ْم ِلك إ ْن ك‬:‫وسلم‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«!‫قُ ُلو بِ ُكم ال َّر ْح َم َة‬
228. Ebu-Hurejre, r.a., pripovijeda
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, rekao: “Ako neko
od vas rukovodi (imami) ljudima u
namazu, neka bude umjeren, neka
im olakša, jer među njima ima slabih, bolesnih i starih. A kad klanja
sam, neka odulji koliko hoće.”
U jednom rivajetu dodaje se: “Među njima, možda, ima i neko sa kakvom nuždom (potrebom).”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ ّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٢٢٨
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
‫ َف ٕا َّن‬،‫ِّف‬
ِ ‫»إِذَا َصلَّى أ َح ُد ُك ْم للنَّا‬
ْ ‫س َف ْل ُي َخف‬
‫ َو إِذَا َصلَّى‬،‫الس ِقي َم َوال َكبي َر‬
َّ ‫في ِهم‬
َ ‫الض ِع‬
َّ ‫يف َو‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫أ َح ُد ُك ْم لِ َن ْف ِس ِه َف ْل ُي َط ِّول َما شَ ا َء‬
.«‫اج ِة‬
َ ‫الح‬
َ ‫ »وذَا‬:‫وفي رواية‬
231. Ebu-Katade Haris ibn Rub‘ijj,
r.a., prenosi da je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Zaista, ja stupim u namaz i poželim da dugo ostanem u njemu, pa
začujem plač djeteta i skratim namaz, kako ne bih otežao njegovoj majci.”
(Buhari)
ِ
- ‫الحارث بن رِب ِعي‬
‫ – وعن أَبي قَتاد َة‬٢٣١
‫ صلى‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
،‫الصلاة‬
َّ ‫ »إنِّي لأَقُو ُم إِ َلى‬:‫الله عليه وسلم‬
‫بي‬
َّ ‫ َفأَ ْس َمع ُب َكا َء‬،‫َوأُرِي ُد أَ ْن أُ َط ِّولَ فِ َيها‬
ِّ ‫الص‬
‫َفأَ َت َج َّو َز في َصلاتي َك َراهية أَ ْن أشُ َّق َع َلى‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫أُ ِّم ِه‬
233. Ibn’-Umer, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Musliman je brat muslimanu; on
ga ne ugnjetava i ne ostavlja ga na
cjedilu (ne predaje ga drugom). Ko
pomogne svome bratu u nevolji, Allah će njemu pomoći u njegovoj nevolji. Ko otkloni nedaću jednog muslimana, Allah će njemu otkloniti jednu od njegovih nedaća na Sudnjem
danu. A ko prikrije (sramote) jednog muslimana, Allah će prikriti njegove na Sudnjem danu.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬٢٣٣
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
َ‫ َولا‬،‫ لا َي ْظ ِلم ُه‬،‫»ال ُم ْس ِل ُم أَ ُخو ال ُم ْس ِلم‬
‫َان الل ُه‬
َ ‫ ك‬،‫اجة أخيه‬
َ ‫ َم ْن ك‬.‫ُي ْسل ُم ُه‬
َ ‫َان في َح‬
‫ َف َّر َج‬،‫ َو َم ْن َف َّر َج َع ْن ُم ْس ِلم ُك ْر َب ًة‬،‫اجته‬
َ ‫في َح‬
‫ َو َم ْن‬،‫الل ُه َع ْن ُه بها ُك ْر َب ًة ِم ْن ُك َر ِب َيو ِم ال ِق َيا َم ِة‬
‫ ُمتَّف ٌَق‬.«‫َس َت َر ُم ْس ِل ًما َس َت َر ُه الل ُه َيو َم ال ِقيا َم ِة‬
.‫َع َلي ِه‬
235. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Ne zavidite
jedan drugom, ne podižite cijenu robe (ne želeći je kupiti) jedan drugom,
ne mrzite se međusobno, ne okrećite jedan drugom leđa (ne svađajte se), ne namećite se u kupovini,
nego budite prava braća, Allahovi
iskreni robovi. Musliman je muslimanu brat; on ga neće oštetiti, niti
potcijeniti, niti ga na cjedilu ostaviti. Takvaluk je ovdje, i pokaza na
svoje grudi, tri puta. Dosta je čovjeku zla da omalovažava svoga brata muslimana. Sve što je vezano za
‫ صلى‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٢٣٥
،‫اج ُشوا‬
َ ‫ َولاَ َت َن‬،‫ »لا َت َح َاس ُدوا‬:‫الله عليه وسلم‬
‫ َولاَ َي ْبع َب ْع ُض ُك ْم‬،‫ َولاَ َتدَا َب ُروا‬،‫َولاَ َت َبا َغ ُضوا‬
،‫ َوكُونُوا ِع َبا َد الله إخْ َوا ًنا‬،‫َع َلى َب ْيع َب ْعض‬
،‫ َولا َي ْح ِق ُر ُه‬،‫ لاَ َي ْظ ِل ُم ُه‬:‫ال ُم ْس ِل ُم أ ُخو ال ُم ْسلم‬
‫ ويشير إِ َلى صدره‬- ‫ التَّ ْق َوى ها ُه َنا‬،‫َولاَ َيخْ ُذلُ ُه‬
‫بح ْسب ا ْمرى ٍء ِم َن الشَّ ِّر أَ ْن‬
َ -- ‫ثلاث مرات‬
‫ ُك ُّل ال ُم ْسلم َع َلى‬،‫َيح ِق َر أ َخا ُه ال ُم ْس ِل َم‬
‫ رواه‬.«‫ َد ُم ُه و َمالُ ُه وع ْر ُض ُه‬،‫ال ُم ْسلم َح َرا ٌم‬
.‫مسلم‬
‫ أَ ْن يزي َد في َث َمنِ س ْل َعة ُي َنا َدى‬:«‫ش‬
ُ ‫»النَّ ْج‬
ِ ‫الس‬
‫ َولاَ َر ْغ َب َة َل ُه في‬،‫وق َو َن ْحوه‬
ُّ ‫َع َل ْي َها في‬
.‫ و َه َذا َح َرا ٌم‬،‫ائها َب ْل َي ْقص ُد أَ ْن َي ُغ َّر َغ ْي َر ُه‬
َ ‫ش َر‬
muslimana haram je drugom muslimanu: njegova krv, njegov imetak i njegova čast.”
(Muslim)
‫رض َعنِ الإ ن َْسان و َي ْه ُج َر ُه‬
َ ‫ أَ ْن ُي ْع‬:«‫َو »التَّدَا ُب ُر‬
.‫َالشي ِء الَّ ِذي َو َراء ال َّظ ْهر َوال ُّد ُبر‬
َ ‫َو َي ْج َعل ُه ك‬
236. Enes, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Nijedan od vas neće biti pravi vjernik, dok ne bude želio svome bratu
(prijatelju) isto ono što sam sebi želi.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٢٣٦
َ‫ »لا‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
‫ُي ِؤم ُن أ َح ُد ُك ْم َحتَّى ُي ِح َّب لأ ِخي ِه َما ُي ِح ُّب‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫ل َن ْف ِس ِه‬
237. Enes, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Pomozi svoga brata, zalima i mazluma (nepravednika, i onoga nad
kime je nepravda učinjena)!” Jedan
od ashaba reče: “Allahov Poslaniče,
pomoći ću ga ako je mazlum, ali kako da ga pomognem kad je zalim?”
‘alejhis-selam reče: “Da ga spriječiš
da nasilje učini, to mu je zaista pomoć.”
(Buhari)
‫ صلى‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٢٣٧
‫ »ان ُْص ْر أ َخاكَ َظال ًما أَ ْو‬:‫الله عليه وسلم‬
‫ أن ُْص ُر ُه إِذَا‬،‫ َيا َر ُسول الل ِه‬:‫َم ْظ ُلو ًما« َفقَالَ رجل‬
‫َان َظالِ ًما َك ْي َف‬
َ ‫ أ َرأ ْي َت إ ْن ك‬،‫َان َم ْظ ُلو ًما‬
َ ‫ك‬
‫ ِم َن‬- ‫ أَ ْو ْتم َن ُع ُه‬- ‫»تح ُج ُز ُه‬
ْ : َ‫أن ُْص ُر ُه؟ قَال‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫ال ُظ ْل ِم َف ِٕا َّن ذلِ َك َنص ُر ُه‬
238. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Musliman je
dužan prema svome bratu muslimanu petero: primiti mu selam, obići
ga kad se razboli, dženazu mu ispratiti, odazvati mu se na poziv i
kada kihne reći mu ‘jerhamukellah’
(Allah ti se smilovao).”
(Muttefekun ‘alejhi)
A po Muslimovom rivajetu: “Musliman je dužan prema svome bratu muslimanu šestero: ako ga sretneš, nazovi mu selam, ako te pozove, odazovi mu se, ako ti zatraži savjet, posavjetuj ga, ako kihne i kaže
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٢٣٨
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
‫ َر ُّد‬:‫س‬
َ
ٌ ‫»ح ُّق ال ُم ْس ِلم َع َلى ال ُم ْس ِلم َخ ْم‬
،ِ‫الج َنائِز‬
َ ‫ َواتِّ َبا ُع‬،‫ َو ِع َيا َد ُة ال َمريض‬،‫السلا ِم‬
َّ
‫ ُمتَّف ٌَق‬.«ِ‫ميت ال َع ِاطس‬
ُ ْ‫ و َتش‬،‫َو إ َجا َب ُة ال َّد ْع َوة‬
.‫َع َلي ِه‬
‫»ح ُّق ال ُم ْس ِلم َع َلى‬
َ :‫وفي رواية لمسلم‬
‫ َو إِذَا‬،‫ إِذَا َلقي َت ُه ف ََسلِّ ْم َع َلي ِه‬:‫ال ُم ْس ِلم ِس ٌّت‬
،‫ و إِذَا ْاس َت ْن َص َح َك فَان َْص ْح َل ُه‬،‫َد َعاكَ َفأَ ِج ْب ُه‬
‫ِض‬
َ ‫ َو إِذَا َمر‬،‫س ف ََح ِم َد الل َه ف ََش ِّم ْت ُه‬
َ ‫و إِذَا َع َط‬
.«‫ات فَاتَّ ِب ْع ُه‬
َ ‫ َو إِذَا َم‬،‫َف ُع ْد ُه‬
‘elhamdu lillah’, reci mu ‘jerhamukellah’, ako se razboli, obiđi ga i ako
umre, isprati ga.”
239. Bera ibn Azib r.a., pripovijeda: “Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, naredio nam je sedmero, a zabranio sedmoro. Naredio nam je obilazak bolesnika, ispraćaj dženaza, islamsko nazdravljanje
onome koji kihne, udovoljiti onome
ko te zakune da mu nešto uradiš,
pomaganje obespravljenog, odazivanje onome ko pozove i nazivanje selama. A zabranio nam je zlatno prstenje, pijenje iz srebrnih čaša, upotrebljavanje svilenih jastuka, nošenje svilenih košulja isprošivanih lanenim šarama i nošenje bilo kakve
svilene odjeće.” Po jednom rivajetu,
‫ – وعن أَبي ُع َمارة البرا ِء بن عازب رضي‬٢٣٩
‫ صلى الله‬- ‫ أمرنا َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫الله عنهما‬
‫ أ َم َر َنا‬:‫ ونهانا عن سبع‬،‫ بسبع‬- ‫عليه وسلم‬
ِ ‫ و َتشْ ِم‬،‫الج َنا َز ِة‬
‫يت‬
َ ‫ َواتِّ َبا ِع‬،‫بع َيا َدة ال َمرِيض‬
،‫ و َن ْص ِر ال َم ْظ ُلوم‬،‫ َو إ ْبرار ال ُم ْق ِسم‬،ِ‫ال َعاطس‬
‫ و َن َها َنا َع ْن‬،‫السلا ِم‬
َّ ‫ َو إِ ْف َشا ِء‬،‫َو إ َجا َب ِة الد َِّاعي‬
‫ َو َع ْن شُ ْر ٍب‬،‫َخواتِي ٍم أَ ْو َت َختُّ ٍم بال َّذ َه ِب‬
،‫ َو َعن الق َِّس ِّي‬،ِ‫ َو َعن الم َياثِ ِر ال ُح ْمر‬،‫بال ِف َّض ِة‬
‫ ُمتَّف ٌَق‬.‫اج‬
ِ ‫َو َع ْن لُ ْب‬
ِ ‫الحري ِر والإ ْست ْب َر ِق َوالدِّي َب‬
َ ‫س‬
.‫َع َلي ِه‬
.‫الس ْب ِع الأُ َول‬
َّ ‫ َو إن َْشا ِد‬:‫وفي رواية‬
َّ ‫الضالَّ ِة في‬
ِ ٔ‫»ال َم َياثِ ُر« بياء م َثنَّاة قبل الا‬
‫ وثاء ُم َثلَّ َثة‬،‫لف‬
‫بعدها‪ :‬وهي َج ْم ُع مي َثرة‪ ،‬وهي شيء ُيتَّ َخ ُذ‬
‫ِم ْن حرير َو ُي ْح َشى قط ًنا أَ ْو غيره‪َ ،‬و ُي ْج َع ُل في‬
‫الس ْر ِج َوكُور ال َبعير يجلس َع َلي ِه الراكب‪.‬‬
‫َّ‬
‫»الق َِّس ُّي« بفتح القاف وكسر السين المهملة‬
‫المشددة‪ :‬وهي ثياب تنسج ِم ْن حرير َوكتَّ ٍان‬
‫الضالَّ ِة«‪ :‬تعريفها‪.‬‬
‫مخت ِلطينِ ‪َ » .‬و إن َْشا ُد َّ‬
‫‪među prvih sedmero je i vraćanje‬‬
‫‪izgubljenih životinja vlasniku.‬‬
‫)‪(Muttefekun ‘alejhi‬‬
28. Pokrivanje nedostataka i nepristojnih djela muslimana i zabrana
njihovog otkrivanja i širenja bez potrebe
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“One koji vole da se o vjernicima
šire bestidne glasine, čeka teška kazna i na ovom i na onom svijetu.”
(En-Nur, 19)
‫ – باب ستر عورات‬٢٨
‫المسلمين والنهي عن إشاعتها‬
‫لغير ضرورة‬
‫ون أَ ْن َت ِش َيع‬
َ ‫ }إِ َّن الَّ ِذ َين ُي ِح ُّب‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
ِ ‫ا ْلف‬
‫اب أَلِي ٌم فِي‬
ٌ ‫َاح َش ُة فِي الَّ ِذ َين آ َم ُنوا َل ُه ْم َع َذ‬
.[١٩ :‫ال ُّد ْن َيا َوالآ ِخ َرة{ ]النور‬
240. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Čovjek (rob)
neće sakriti mane čovjeka na dunjaluku, a da neće njegove Allah sakriti na Kijametskom danu.”
(Muslim)
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٢٤٠
َ‫ »لا‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
‫َي ْس ُت ُر َع ْب ٌد َع ْبدًا في ال ُّد ْن َيا إلا َّ َس َت َر ُه الل ُه َي ْو َم‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ال ِق َيا َم ِة‬
241. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Svi će moji
sljedbenici biti sačuvani od jezika drugih ljudi (ogovaranja), osim onih koji javno i otvoreno griješe, a od javnih grijeha je i kada čovjek nešto noću uradi, a zatim osvane, a da niko
osim Allaha ne zna za njegov grijeh,
pa onda rekne svome drugu: “Ja sam
sinoć uradio to i to.” Allah ga je bio
sakrio, a on osvanuo i objelodanjuje
ono što je Allah već bio sakrio.”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ سمعت َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٢٤١
‫ » ُك ُّل أُ َّم ِتي‬:‫ يقول‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ َو إ َّن ِم َن ال ُم َجا َه َر ِة أَ ْن‬،‫ُم َعافَى إلا َّ ال ُم َجا ِهر َِين‬
‫بح َو َق ْد‬
ُ ‫ ثُ َّم ُي ْص‬،‫َي ْع َم َل ال َّر ُج ُل بِاللَّي ِل َع َم ًلا‬
‫لت‬
ُ ‫ َع ِم‬،‫ َيا فُلا ُن‬: ُ‫ فَيقُول‬،‫َس َت َر ُه الل ُه َع َلي ِه‬
،‫ات َي ْس ُت ُر ُه َربُّ ُه‬
َ ‫ َو َق ْد َب‬،‫ال َبار َِح َة ك ََذا َوك ََذا‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫صبح َي ْك ِش ُف س ْت َر الل ِه َع ْنه‬
ُ ‫َو ُي‬
243. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
‫ صلى الله‬- ‫بي‬
‫ أُتِ َي الن‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٢٤٣
َّ
ّ
Allahovom Poslaniku, sall-Allahu ‘alej: َ‫ قَال‬،‫ برجل َق ْد شَ ر َِب َخ ْم ًرا‬- ‫عليه وسلم‬
hi ve selleme, doveden jedan čovjek
«‫»اضر ُبو ُه‬
ْ
koji je pio alkohol, pa je rekao: “Udrite ga.” “Mi smo ga udarali čime je ‫الضار ُِب‬
َّ ‫ و‬،‫الضار ُِب بِ َي ِد ِه‬
َّ ‫ َف ِمنَّا‬:‫قَالَ أَ ُبو هريرة‬
ko stigao, neko rukom, neko obuَ‫ قَال‬،‫ َف َل َّما ان َْص َر َف‬.‫الضار ُِب بِ َثو بِ ِه‬
َّ ‫ َو‬،‫بِ َن ْع ِل ِه‬
ćom, a neko čak i svojom odjećom”,
‫ »لا َتقُولُوا‬: َ‫ قَال‬،‫ أخْ َزاكَ الله‬:‫عض القَو ِم‬
ُ ‫َب‬
veli Ebu-Hurejre. A kada je to sve
bilo završeno i čovjek se udaljio, ne‫ رواه‬.«‫ لاَ تُ ِعي ُنوا َع َلي ِه الشَّ ْي َط َان‬،‫ه َك َذا‬
ko reče: “Allah te posramio!” ‘alejhis.‫البخاري‬
selam reče: “Ne govorite tako, ne
pomažite šejtanu protiv njega.”
(Buhari)
29. Ispunjenje potreba
muslimana
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“... i dobra djela činite, da biste
postigli ono što želite.” (El-Hadž, 77)
‫ – باب قضاء حوائج‬٢٩
‫المسلمين‬
‫ } َوا ْف َع ُلوا ا ْل َخ ْي َر َل َعلَّ ُك ْم‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
.[٧٧ :‫ون{ ]الحج‬
َ ‫تُ ْف ِل ُح‬
244. Ibn-‘Umer, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Musliman je brat muslimanu; neće mu nasilje učiniti niti će dozvoliti da drugi nad njime nasilje čini.
Ko pomogne svome bratu u nevolji, Allah će njemu pomoći u njegovoj nevolji. Ko otkloni nedaću jednog muslimana, Allah će njemu otkloniti jednu od njegovih nedaća na
Sudnjem danu. A ko prikrije (sramote) jednog muslimana, Allah će
prikriti njegove na Sudnjem danu.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬٢٤٤
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
َ‫ َولا‬،‫ لاَ َي ْظ ِل ُم ُه‬،‫»ال ُم ْس ِل ُم أ ُخو ال ُم ْس ِل ِم‬
‫َان الل ُه‬
َ ‫ ك‬،‫اج ِة أ ِخيه‬
َ ‫ َم ْن ك‬.‫ُي ْس ِل ُم ُه‬
َ ‫َان في َح‬
‫ َف َّر َج‬،‫ َو َم ْن َف َّر َج َع ْن ُم ْس ِل ٍم ُك ْر َب ًة‬،‫اج ِت ِه‬
َ ‫فِي َح‬
‫ َو َم ْن‬،‫الل ُه َع ْن ُه بِ َها ُك ْر َب ًة ِم ْن ك َر ِب َيو ِم ال ِق َيا َم ِة‬
‫ ُمتَّف ٌَق‬.«‫َس َت َر ُم ْس ِل ًما َس َت َر ُه الل ُه َيو َم ال ِق َيا َم ِة‬
.‫َع َلي ِه‬
245. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je ‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٢٤٥
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alej‫ » َم ْن‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
hi ve selleme, rekao: “Ko otkloni vjerniku jednu od njegovih dunjalučkih ‫س‬
َ ‫ َن َّف‬،‫س َع ْن ُم ْؤ ِمنٍ ُك ْر َب ًة ِم ْن ُك َر ِب الدُّن َيا‬
َ ‫َن َّف‬
nevolja, Allah će otkloniti jednu od ‫ ومن يسر‬،‫ب يو ِم ال ِقيام ِة‬
ِ ‫الل ُه َع ْن ُه كُر َب ًة ِم ْن ُك َر‬
َ
َ
َ
َ
ْ
َ
ْ
َّ
َ
njegovih nedaća na Sudnjem danu.
ِ ِ
ِ
ِ
Ko olakša svome dužniku (time što ،‫َع َلى ُم ْعس ٍر َي َّس َر الله َع َليه في ال ُّد ْن َيا َوالآخ َرة‬
će mu odgoditi rok, ili mu posve opro‫َو َم ْن َس َت َر ُم ْس ِل ًما َس َت َر ُه الله في ال ُّد ْن َيا‬
stiti), Allah će njemu olakšati i na
ِ ‫ون ال َع ْب‬
ِ ‫ والل ُه في َع‬،‫َوالآ ِخ َر ِة‬
‫د‬
‫ب‬
‫ع‬
‫ال‬
‫َان‬
‫ك‬
‫ا‬
‫م‬
‫د‬
ُ
َ
َ
َ
ْ
dunjaluku i na ahiretu. Ko pokrije
ِ ‫في َع‬
(nevaljalštine) jednog muslimana, Al- ‫س فِي ِه‬
ُ ‫ َو َم ْن َس َل َك َطريقًا َي ْل َت ِم‬،‫ون أَ ِخي ِه‬
lah će njega pokriti na ovom i na bu‫ َو َما‬.‫الجنَّ ِة‬
َ ‫ِع ْل ًما َس َّه َل الل ُه َل ُه َطريقًا إِ َلى‬
dućem svijetu. Allah je u pomoći
ِ ‫اج َت َم َع َق ْو ٌم في َبيت ِم ْن ُب ُي‬
،‫وت الل ِه َت َعا َلى‬
ْ
Svome robu, sve dok je on u pomoći
‫ َو َي َتدَا َر ُسو َن ُه َب ْي َن ُه ْم إلا َّ َن َز َل ْت‬،‫اب الل ِه‬
َ ‫َي ْت ُل‬
svome bratu. Ko krene na put tražeَ ‫ون ِك َت‬
ći nauku, Allah će mu tim njegovim
‫ َو َح َّف ْت ُه ُم‬،‫ َو َغ ِشي ْت ُه ُم ال َّر ْح َم ُة‬،‫الس ِكي َن ُة‬
َّ ‫َع َل ْي ِه ُم‬
putem olakšati put u Džennet. Kad
god se sakupe ljudi u kući Allahovoj (džamiji), radi učenja Kur’ana, i
njegovog zajedničkog proučavanja,
Allah na njih spusti smirenost i prekrije ih svojim rahmetom, meleki ih
okruže i Allah ih spominje, ponoseći se njima, među svojim najbližim
(najodabranijim) stvorenjima. A onoga koji zakaže u svojim djelima, neće spasiti njegovo porijeklo.”
(Muslim)
‫ َو َم ْن‬.‫ َو َذ َك َر ُه ُم الله فِي َم ْن ِعن َد ُه‬،‫ال َملاَئِ َك ُة‬
‫ رواه‬.« ‫َب َّطأ بِ ِه َع َم ُل ُه َل ْم ُي ْسرِع بِ ِه َن َس ُب ُه‬
.‫مسلم‬
30. Zauzimanje i zalaganje za drugog
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“Onaj ko se bude za dobro zalagao, bit će i njemu udio u nagradi.”
(En-Nisa, 85)
‫ – باب الشفاعة‬٣٠
‫ } َم ْن َيشْ ف َْع شَ فَا َع ًة َح َس َن ًة‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
.[٨٥ :‫يب ِم ْن َها{ ]النساء‬
ٌ ‫َي ُك ْن َل ُه َن ِص‬
246. Ebu-Musa el-Eš‘ari, r.a., pripovijeda: “Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, imao je običaj, kad
mu dođe neko sa nekakvim zahtjevom (molbom), okrenuti se prisutnima i kazati: ‘Zauzimajte se za njega, jer ćete za to biti nagrađeni, a Allah će presuditi ono što On hoće, jezikom Svoga Poslanika.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي‬- ‫ – وعن أَبي موسى الأشعري‬٢٤٦
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
َ ‫ ك‬: َ‫ قَال‬- ‫الله عنه‬
ّ َّ‫َان الن‬
‫اج ٍة أق َب َل َع َلى‬
َ ‫ إِذَا أتا ُه َطالِ ُب َح‬- ‫وسلم‬
ْ : َ‫ َفقَال‬،‫ُج َل َسائِ ِه‬
‫ َو َي ْق ِضي‬،‫»اش َف ُعوا تُ ْؤ َج ُروا‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫الله َع َلى لِ َس ِان َن ِب ِّي ِه َما أ َح َّب‬
.«‫ » َما شَ ا َء‬:‫وفي رواية‬
31. Uspostavljanje reda
i mira među ljudima
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“Nema nikakva dobra u mnogim
njihovim tajnim razgovorima, osim
kada traže da se milostinja udjeljuje, ili da se dobra djela čine, ili da se
uspostavlja sloga među ljudima.” (EnNisa, 114)
“Izmirenje je najbolje.” (En-Nisa,
128)
“Zato se bojte Allaha i izgladite
‫ – باب الإ صلاح َب ْي َن الناس‬٣١
‫ }لا َخ ْي َر فِي َك ِثي ٍر ِم ْن‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
ٍ ‫َن ْج َوا ُه ْم إِلا َّ َم ْن أَ َم َر بِ َص َد َق ٍة أَ ْو َم ْع ُر‬
‫وف أَ ْو‬
َ‫ َوقال‬،[١١٤ :‫لاح َب ْي َن النَّاسِ{ ]النساء‬
ٍ ‫إِ ْص‬
،[١٢٨ :‫الص ْل ُح َخ ْي ٌر{ ]النساء‬
ُّ ‫ } َو‬:‫َت َعا َلى‬
‫َات‬
َ ‫ }فَاتَّ ُقوا الل َه َوأَ ْص ِل ُحوا ذ‬:‫َوقالَ َت َعا َلى‬
‫ }إِنَّ َما‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[١ :‫َب ْي ِن ُك ْم{ ]الأنفال‬
{‫ون إِخْ َو ٌة َفأَ ْص ِل ُحوا َب ْي َن أَ َخ َو ْي ُك ْم‬
َ ‫ا ْل ُم ْؤ ِم ُن‬
.[١٠ :‫]الحجرات‬
međusobne razmirice.” (El-Enfal, 1)
“Vjernici su samo braća, zato pomirite vaša dva brata.” (El-Hudžurat,
10)
248. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Čovjek je dužan svakoga dana podijeliti sadaku
za svaki članak (dio) svoga tijela.
Pravilno riješiti spor između dvojice sadaka je, pomoći čovjeku da zajaše svoga konja, ili mu pomoći da
ga natovari sadaka je, prijatna i lijepa riječ sadaka je, svaki korak prema džamiji radi namaza sadaka je, i
uklanjanje sa puta onoga što smeta
sadaka je.”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٢٤٨
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ ُك َّل َي ْو ٍم‬،‫س َع َلي ِه َص َد َق ٌة‬
ِ ‫» ُك ُّل ُسلاَ َمى ِم َن النَّا‬
،‫ َت ْع ِدلُ َب ْي َن الا ْث َنينِ َص َد َق ٌة‬:‫س‬
ُ ‫َت ْط ُل ُع فِي ِه الشَّ ْم‬
‫ أَ ْو َت ْرف َُع‬،‫عين ال َّر ُج َل في َدابَّ ِت ِه َف َت ْح ِم ُل ُه َع َل ْي َها‬
ُ ُ‫َوت‬
‫ َوال َك ِل َم ُة ال َّط ِّي َب ُة‬،‫َل ُه َع َل ْي َها َم َتا َع ُه َص َد َق ٌة‬
ِ ‫ َو بِ ُك ِّل َخ ْط َو ٍة َت‬،‫َصدَق ٌة‬
‫الصلا ِة‬
َّ ‫مش َيها إِ َلى‬
ُ ُ‫ َوت‬،‫َص َد َق ٌة‬
.«‫ميط الأَذى َعنِ ال َّطريقِ َص َد َق ٌة‬
.‫ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬
‫ تُ ْص ِل ُح بينهما‬:«‫ومعنى » َتع ِدلُ بينهما‬
.‫بالعدل‬
249. Ummu Kulsum bint ‘Ukbe ibn
Ebi-Mu‘ajt, r.a., veli: “Čula sam Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, kada je rekao: ‘Nije
lažac onaj koji nastoji izmiriti ljude,
pa prenese dobro ili kaže dobro (lijepu riječ) od sebe, u cilju njihova izmirenja.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
U Muslimovom rivajetu navodi se
da je još dodala: “I nisam čula da
je dozvolio bilo šta od laži koje svijet praktikuje, izuzev u tri stvari: u
ratu, u pomirenju između ljudi i u
priči čovjeka svojoj ženi i žene njemu.”
‫ – وعن أ ِّم ُك ْلثُوم بنت ُع ْق َبة بن أَبي‬٢٤٩
‫عت رسول‬
ُ ‫ س ِم‬:‫ قَا َل ْت‬،‫ُم َعيط رضي الله عنها‬
‫س‬
َ ‫ » َل ْي‬: ُ‫ صلى الله عليه وسلم َيقُول‬- ‫الله‬
،‫س َف َي ْن ِمي َخي ًرا‬
ِ ‫اب الَّ ِذي ُي ْص ِل ُح َب ْي َن النَّا‬
ُ ‫ال َك َّذ‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫أَ ْو يقُولُ َخ ْي ًرا‬
‫ َو َل ْم أَ ْس َم ْع ُه‬:‫ قَا َل ْت‬،‫وفي رواية مسلم زيادة‬
‫اس إلا َّ في‬
ُ ‫ُي َر ِّخ‬
ُ َّ‫ص في شَ ْي ٍء ِم َّما َيقُولُ ُه الن‬
ٍ ‫َث‬
‫ َو ِٕالا ْصلا ََح َب ْي َن‬،‫الح ْر َب‬
َ :‫ َت ْع ِني‬،‫لاث‬
‫يث ال َم ْرأ ِة‬
َ ‫ َو َح ِد‬،‫يث ال َّر ُجلِ ا ْم َرأَ َت ُه‬
َ ‫ َو َح ِد‬،ِ‫النَّاس‬
.‫َز ْو َج َها‬
32. Vrijednost nemoćnih
i siromašnih muslimana
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“Budi čvrsto uz one koji se Gospodaru Svome mole ujutro i navečer, u želji da naklonost Njegovu zasluže, i ne skidaj očiju svojih s njih
iz želje za sjajem u životu na ovome
svijetu.” (El-Kehf, 28)
‫ – باب فضل ضعفة‬٣٢
‫المسلمين والفقراء والخاملين‬
‫اص ِب ْر َن ْف َس َك َم َع الَّ ِذ َين‬
ْ ‫ } َو‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ُون َو ْج َه ُه‬
َ ‫ون َربَّ ُه ْم بِا ْل َغدَا ِة َوا ْل َع ِش ِّي ُيرِيد‬
َ ‫َي ْد ُع‬
.[٢٨ :‫َولا َت ْع ُد َع ْي َناكَ َع ْن ُه ْم{ ]الكهف‬
252. Harise ibn Vehb, r.a., prenosi
od Allahovog Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, da je rekao: “Hoćete li da vas obavijestim o tome ko
su stanovnici Dženneta? Džennetlija je svaki nemoćni, slabi i skrušeni musliman. Kada bi on Allaha za
nešto zakleo, Allah bi mu zasigurno
to udovoljio. Hoćete li da vas obavijestim o stanovnicima Džehennema? To je svaki zadrti, sebični i oholi čovjek.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن حارثة بن و ْه ٍب‬٢٥٢
‫ صلى الله عليه‬- ‫ سمعت َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬‫الجنَّ ِة؟ ُك ُّل‬
َ ‫ »ألاَ أُخْ ِب ُر ُك ْم بِأ ْه ِل‬: ُ‫ يقول‬- ‫وسلم‬
،‫ َل ْو أ ْق َس َم َع َلى الل ِه لأَ َب َّر ُه‬،‫َض ِعيف ُم َت َض َّعف‬
ٍ ‫أَلاَ أُخْ ِب ُر ُك ْم بِأ ْه ِل النَّارِ؟ ُك ُّل ُع ُت ٍّل َج ّو‬
‫اظ‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«ٍ‫ُم ْس َت ْك ِبر‬
ُ ‫ ال َغ ِل‬:«‫»ال ُع ُت ُّل‬
ُ ‫الج َّو‬
:«‫اظ‬
َ ‫ » َو‬.‫الجافِي‬
َ ‫يظ‬
:‫بفتح الجيم وتشديد الواو وبالظاء المعجمة‬
‫الضخْ ُم‬
َّ :‫ َو ِقي َل‬،‫الج ُمو ُع ال َم ُنو ُع‬
َ ‫َو ُه َو‬
ِ ‫ الق‬:‫ َو ِقي َل‬،‫ال ُمخْ َتالُ في ِمشْ َي ِت ِه‬
.‫ين‬
ُ ‫َصي ُر ال َب ِط‬
253. Ebu-‘Abbas b. Sad Sehe es-Sadij,
kaže: “Prošao je neki čovjek pored
Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, pa Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi
we sellem, reče čovjeku koji je sjedio pored njega: ‘Šta misliš o ovome?’
Čovjek reče: ‘Jedan od uglednih
ljudi (plemić), mislim, ako on zaprosi djevojku, oženit će se njome, ako
se zauzme za nekog, prihvatit će mu
se zauzimanje.’ Pa je Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, ušutio. Iza
toga prođe drugi čovjek, pa Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, upita: ‘Šta misliš o ovome?’ On odgo-
‫ – وعن أَبي عباس سهل بن سعد‬٢٥٣
ِ
‫ َم َّر َر ُج ٌل‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫الساع ِد ِّي‬
َ‫ َفقَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫َع َلى الن‬
،«‫ » َما َرأ ُي َك في َه َذا؟‬:‫س‬
ٌ ِ‫ل َر ُجلٍ ِع ْن َد ُه َجال‬
ِ ‫ َر ُج ٌل ِم ْن أ ْش َر‬: َ‫َفقَال‬
‫ َه َذا والل ِه‬،ِ‫اف النَّاس‬
‫ َو إ ْن شَ ف ََع أَ ْن‬،‫َحر ٌِّي إ ْن َخ َط َب أَ ْن ُي ْن َك َح‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫ ف ََس َك َت رسولُ الله‬.‫ُي َش َّف َع‬
‫ َفقَالَ َل ُه رسولُ الله‬،‫ ثُ َّم َم َّر َر ُج ٌل ا َٓخ ُر‬- ‫وسلم‬
‫ » َما َرأ ُي َك في‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬‫ َه َذا َر ُج ٌل ِم ْن‬،‫ َيا َر ُسولَ الله‬: َ‫َه َذا؟« َفقَال‬
‫ َه َذا َحر ٌِّي إ ْن َخ َط َب أَ ْن لا‬،‫فُ َقرا ِء ال ُم ْس ِل ِم َين‬
‫ َو إ ْن قَالَ أَ ْن‬،‫ َو إ ْن شَ ف ََع أَ ْن لا ُي َش َّف َع‬،‫ُي ْن َك َح‬
‫ صلى الله‬- ‫ َفقَالَ َر ُسول الله‬.‫لاَ ُي ْس َم َع لِقَو لِ ِه‬
vori: ‘Allahov Poslaniče, ovo je jedan od siromašnih muslimana, ovaj
mislim, ako zaprosi djevojku, ona
se neće udati za njega, a ako se zauzme za nekoga neće mu se zauzimanje primiti; ako bude govorio niko neće slušati šta govori.’ Na to reče Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem: ‘Ovaj je bolji od svih onakvih
na zemlji.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ض ِم ْث َل‬
ِ ‫ » َه َذا َخ ْي ٌر ِم ْن ِمل ِء الأ ْر‬:‫عليه وسلم‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َه َذا‬
‫»حر ٌِّي« ُه َو بفتح الحا ِء وكسر الراء‬
َ :‫قوله‬
«‫ »شَ ف ََع‬:‫ وقوله‬.‫قيق‬
ٌ ‫ أي َح‬:‫وتشديد اليا ِء‬
.‫بفتح الفا ِء‬
256. Ebu-Hurejre, r.a., pripovijeda
da je jedna crnkinja mela (čistila) džamiju, ili je to bio jedan mladić, pa je
preselila na ahiret, a Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, pošto je dugo nije vidio, upitao za nju,
na što mu ashabi odgovoriše da je
umrla. ‘alejhis-selam tada reče: “Zašto me niste obavijestili o njenoj smrti?” Oni kao da joj nisu pridavali neku važnost, a ‘alejhis-selam reče: “Pokažite mi njen kabur!” Ashabi mu
pokazaše njen kabur, a on, nakon
što joj je klanjao dženazu, reče: “Zaista su ovi kaburi mračni svojim stanarima, ali, uistinu, ih Allah njima
‫ أ َّن ا ْم َرأَ ًة َس ْو َدا َء كَا َن ْت َت ُق ُّم‬:‫ – وعنه‬٢٥٦
ُ‫ أَ ْو َف َق َد ُه رسول‬،‫ َف َف َق َد َها‬،‫ أَ ْو شَ ابًّا‬،َ‫ال َم ْس ِجد‬
‫ أو‬،‫ ف ََسأَلَ َع ْن َها‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
‫ »أَفَلا ُك ْن ُت ْم‬: َ‫ قَال‬.‫ات‬
َ ‫ َم‬:‫ فقالوا‬،‫عنه‬
،‫ أَ ْو أ ْمر ُه‬،‫آ َذ ْن ُت ُمو نِي« َف َكأنَّ ُه ْم َص َّغ ُروا أ ْم َر َها‬
‫ » ُدلُّو نِي َع َلى َق ْب ِر ِه« َف َدلُّو ُه ف ََصلَّى‬: َ‫َفقَال‬
‫ »إ َّن ه ِذ ِه ال ُق ُبو َر َم ْم ُلوء ٌة‬: َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫َع َل ْي َها‬
‫ ُي َن ِّو ُر َها‬.‫ َو إ َّن الل َه تعالى‬،‫ُظ ْل َم ًة َع َلى أ ْه ِل َها‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َل ُه ْم بِ َصلاتِي َع َل ْي ِه ْم‬
‫ أي‬:‫ » َت ُق ُّم« ُه َو بفتح التا ِء وضم القاف‬:‫قوله‬
،‫ ال ُك َن َاس ُة‬:«‫ » َوال ُق َما َم ُة‬.‫س‬
ُ ‫َت ْك ُن‬
.‫ أ ْع َل ْم ُت ُمو نِي‬:‫ أ ْي‬:‫» َوآ َذ ْن ُت ُمو نِي« بِمد الهمزة‬
osvijetli mojim namazom.”
(Muttefekun ‘alejhi)
258. Usame, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Stao sam na vrata Dženneta te
primijetih da su većina onih koji su
u njega već bili ušli, siromasi, a bogataši još napolju čekaju da im se
dozvoli ulazak, izuzev što su džehenemlije od njih već odvedene u
Džehennem. Stao sam i na vrata Džehennema, i primijetih da su u njemu većinom žene.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أسامة‬٢٥٨
‫ »ق ُْم ُت‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
ِ ‫َع َلى َب‬
‫ َف ِٕاذَا َعا َّم ُة َم ْن َد َخ َل َها‬،‫الجنَّ ِة‬
َ ‫اب‬
‫ َغ ْي َر‬،‫ون‬
َ ‫وس‬
َ ‫اب‬
ُ ‫الج ِّد َم ْح ُب‬
ُ ‫ال َم َسا ِك‬
ُ ‫ َوأ ْص َح‬،‫ين‬
.ِ‫اب النَّا ِر َق ْد أُ ِم َر بِ ِه ْم إِ َلى النَّار‬
َ ‫أ َّن أ ْص َح‬
ِ ‫َوق ُْم ُت َع َلى َب‬
‫اب النَّا ِر َف ِٕاذَا َعا َّم ُة َم ْن َد َخ َل َها‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫النِّ َسا ُء‬
.‫الح ُّظ َوال ِغ َنى‬
َ :‫ بفتح الجيم‬:«ُّ‫» َوا ْل َجد‬
‫ َل ْم ُي ْؤذ َْن َل ُه ْم َب ْع ُد‬:‫ون« أ ْي‬
َ ‫وس‬
ُ ‫ » َم ْح ُب‬:‫َوقوله‬
ِ ‫في ُد ُخ‬
.‫الجنَّ ِة‬
َ ‫ول‬
259. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Samo troje djece progovorilo je u kolijevci: Isa, sin
Merjemin, i Džurejdžov sahibija.
Džurejžd je bio jedan veoma pobožan čovjek. Sebi je sagradio samačku kućicu i u njoj ibadet činio.
Jednoga dana dođe mu majka, a on
bijaše u namazu, i poče ga zvati: “O
Džurejdž!” On se poče dvoumiti i
pomisli: “Gospodaru moj, ili majka moja, ili namaz?” On se odluči
za namaz i nastavi klanjati, a majka
mu se vrati kući. Sutradan je ponovo došla i opet ga našla na namazu i
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٢٥٩
‫ » َل ْم‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
،‫يسى ا ْب ُن َم ْر َي َم‬
َ ‫ ِع‬:‫َي َت َكلَّ ْم في ال َم ْه ِد إلا َّ َثلا َث ٌة‬
ِ ‫َو َص‬
،‫َان ُج َر ْي ٌج َر ُج ًلا َعابِدًا‬
َ ‫ َوك‬،‫اح ُب ُج َر ْي ٍج‬
‫ َفأَ َت ْت ُه أُ ُّم ُه َو ُه َو‬،‫فَات ََّخ َذ َص ْو َم َع ًة َف َك َان فِ َيها‬
‫ َيا َر ِّب‬: َ‫ َفقَال‬،‫ َيا ُج َر ْي ُج‬:‫ َفقَا َل ْت‬،‫ُي َصلِّي‬
.‫أُ ِّمي َو َصلاتِي َفأَ ْق َب َل َع َلى َصلاتِ ِه فَان َْص َرف َْت‬
:‫ َفقَا َل ْت‬،‫َان ِم َن ال َغ ِد أ َت ْت ُه َو ُه َو ُي َصلِّي‬
َ ‫َف َل َّما ك‬
،‫ أ ْي َر ِّب أ ِّمي َو َصلاتِي‬: َ‫ َفقَال‬،‫َيا ُج َر ْي ُج‬
‫َان ِم ْن ال َغ ِد أ َت ْت ُه‬
َ ‫ َف َل َّما ك‬،‫َفأ ْق َب َل َع َلى َصلاتِ ِه‬
‫ أ ْي‬: َ‫ َفقَال‬،‫ َيا ُج َر ْي ُج‬:‫ َفقَا َل ْت‬،‫َو ُه َو ُي َصلِّي‬
،‫ َفأ ْق َب َل َع َلى َصلاَتِ ِه‬،‫َر ِّب أ ِّمي َو َصلاتِي‬
ponovo ga pozvala: “O Džurejdž!”
On ponovo pomisli: “Gospodaru moj,
ili majka moja, ili namaz?” I ponovo se odluči za namaz. Sljedeći dan
majka ponovo dođe i opet ga nađe
na namazu i pozva, a on joj se ponovno ne odazva, nastavljajući sa namazom. Ona tada ljutito reče: “Allahu, ne daj mu smrt dok ne vidi lica prostitutki!”
Benu-Israil (njegovi sunarodnici)
međusobno su često razgovarali i spominjali Džurejdža i njegov ibadet.
Među njima je bila i jedna prostitutka, o čijoj se ljepoti nadaleko pripovijedalo, koja im (nakon što je ču-
‫ اللَّ ُه َّم لاَ تُ ِم ْت ُه َحتَّى َي ْن ُظ َر إِ َلى ُو ُجو ِه‬:‫َفقَا َل ْت‬
ِ ‫ال ُمو ِم َس‬
‫ َف َت َذا َك َر َب ُنو إ ْسرائِيل ُج َر ْي ًجا‬.‫ات‬
،‫ َوكَا َن ِت ا ْم َرأ ٌة َب ِغ ٌّي ُي َت َمثَّ ُل ب ُح ْس ِن َها‬،‫َو ِع َبا َد َت ُه‬
‫ َف َل ْم‬،‫ َف َت َع َّر َض ْت َل ُه‬،‫ إ ْن ِش ْئ ُت ْم لأَ ْف ِت َننَّ ُه‬:‫َفقَا َل ْت‬
‫َان َيأوِي إِ َلى‬
َ ‫ َفأ َت ْت َرا ِع ًيا ك‬،‫َي ْل َت ِف ْت إِ َل ْي َها‬
،‫ َفأَ ْم َك َن ْت ُه ِم ْن َن ْف ِس َها فَوق ََع َع َل ْي َها‬،‫َص ْو َم َع ِت ِه‬
‫ ُه َو ِم ْن‬:‫ قَا َل ْت‬،‫َت‬
ْ ‫ َف َل َّما َو َلد‬،‫ف ََح َم َل ْت‬
،‫ َفأ َت ْو ُه ف َْاس َت ْن َزلُو ُه َو َه َد ُموا َص ْو َم َع َت ُه‬،‫ُجريج‬
:‫ َما شَ أنُ ُك ْم؟ قَالُوا‬: َ‫ َفقَال‬،‫َو َج َع ُلوا َي ْض ِر ُبو َن ُه‬
‫ أ ْي َن‬: َ‫ قَال‬.‫َت ِم ْن َك‬
ْ ‫َز َن ْي َت به ِذ ِه ال َب ِغ ِّي َف َو َلد‬
‫ َد ُعوني َحتَّى‬: َ‫بي؟ ف ََجا ُؤوا بِ ِه َفقَال‬
َّ
ُّ ‫الص‬
‫بي‬
َ ‫ ف ََصلَّى َف َل َّما ان َْص‬،‫أ َصلِّي‬
َّ ‫رف أ َتى‬
َّ ‫الص‬
‫ َيا ُغلا ُم َم ْن أ ُبوكَ ؟‬: َ‫ َوقال‬،‫عن في َب ْط ِن ِه‬
َ ‫َف َط‬
‫ َفأَ ْق َب ُلوا َع َلى ُج َر ْي ٍج ُي َق ِّب ُلو َن ُه‬،‫ فُلا ٌن ال َّرا ِعي‬: َ‫قَال‬
‫ َن ْب ِني َل َك َص ْو َم َع َت َك‬:‫ َوقَالُوا‬،‫ون بِ ِه‬
َ ‫َو َي َت َم َّس ُح‬
Zatim je otišla do njega i ponudila
‫ أ ِعيدُو َها ِم ْن ِطينٍ َك َما‬،َ‫ لا‬: َ‫ قَال‬.‫ِم ْن َذ َهب‬
mu se, a on se na nju ni ne obazrije.
Vidjevši to, ona dođe jednom čobaِ ‫من أُ ِّم‬
َ
‫ر‬
‫م‬
‫ف‬
‫ه‬
َ
ْ ‫ و َبي َنا َص ِب ٌّي َي ْر َض ُع‬.‫ َففَع ُلوا‬،‫كَا َن ْت‬
َّ
ninu koji je ponekad navraćao kod
،‫َر ُج ٌل َرا ِك ٌب َع َلى َدابَّ ٍة فَا ِر َه ٍة َوشَ ا َر ٍة َح َس َن ٍة‬
Džurejdža i s njim učini blud i osta
noseća.
َ‫ َف َت َرك‬،‫اج َعل ا ْب ِني ِم ْث َل َه َذا‬
ْ ‫ اللَّ ُه َّم‬:‫َفقَا َل ْت أُ ُّم ُه‬
Kada je rodila dijete, ona reče: “Ovo َ‫ اللَّهم لا‬: َ‫ َفقَال‬،‫ظر ا ِٕ َلي ِه‬
َ ‫ْي َوأ ْق َب َل إِ َل ْي ِه َف َن‬
‫الثَّد‬
ُ
َّ
َ
ْ
َ
dijete je Džurejdžovo!” Oni na to odu
‫ ثُ َّم أ ْق َب َل َع َلى َثدْيه ف ََج َع َل‬،‫َت ْج َع ْل ِني ِم ْث َل ُه‬
do njegove kućice i pošto ga zatekoُ ‫ َف َكأنِّي أ ْن‬،«‫َير َت ِض ُع‬
še u njoj, izbace ga vani, kuću sruše ‫ صلى‬- ‫ظ ُر ا ِٕ َلى َر ُسول الله‬
i počnu ga nemilice tući. On im re‫تضا َع ُه‬
َ ‫ َو ُه َو َي ْح ِكي ا ْر‬- ‫الله عليه وسلم‬
če:
: َ‫ قَال‬،‫ ف ََج َع َل َي ُم ُّص َها‬،‫الس َّبا َب ِة في فِيه‬
َّ ‫بِأ ْص َب ِع ِه‬
“Šta vam je?” “Ti si blud učinio s
ُ‫ و َيقُول‬،‫» َو َم ُّروا بِ َجا ِر َي ٍة َو ُهم َي ْض ِر ُبو َن َها‬
‫ َز َن ْي ِت‬:‫ون‬
َ
ovom nevaljalicom, pa je ona rodila
la kako o Džurejdžu pričaju) reče:
“Ako hoćete, ja ću ga zavesti.”
tvoje dijete”, rekoše oni.
“Gdje je dijete?”, upita on. Oni ga
donesoše, a on im reče: “Pustite me
da klanjam.” Kada je završio s namazom, on priđe djetetu i prstom
uprije u njegov stomak i reče: “O
dijete, ko je tvoj otac?” Dijete odgovori: “Moj otac je taj i taj, čobanin.”
Oni tada priđoše Džurejdžu i počeše ga grliti i ljubiti, a onda mu rekoše: “Mi ćemo ti sagraditi kuću od
zlata.” On im reče:
“Ne, nego je napravite od blata,
onakvom kakva je bila”, što oni i učiniše.
Jedne prilike, dok je neko dijete
‫ َح ْس ِب َي الل ُه و نِ ْع َم‬: ُ‫ َو ِه َي َتقُول‬،‫َس َر ْق ِت‬
‫ اللَّ ُه َّم لاَ َت ْج َعل ا ْب ِني‬:‫ َفقَا َل ْت أ ُّم ُه‬.‫ال َو ِكي ُل‬
‫ اللَّ ُه َّم‬: َ‫ َفقَال‬،‫ َف َتركَ ال َّر َضا َع و َن َظ َر إِ َل ْي َها‬،‫ِم ْث َل َها‬
،‫ديث‬
َ ‫الح‬
ْ
َ ‫اج َعا‬
َ ‫ َف ُه َنالِ َك َت َر‬،‫اج َع ْل ِني م ْث َل َها‬
‫ اللَّ ُه َّم‬:‫ َف ُق ْل ُت‬،‫اله ْي َئ ِة‬
َ ‫ َم َّر َر ُج ٌل َح َس ُن‬:‫َفقَا َل ْت‬
‫ اللَّ ُه َّم لاَ َت ْج َع ْل ِني‬:‫ َف ُق ْل َت‬،‫اج َع ْل ا ْب ِني ِم ْث َل ُه‬
ْ
‫ َو َم ُّروا به ِذ ِه الأ َم ِة َو ُه ْم َي ْض ِر ُبو َن َها‬،‫ِم ْث َل ُه‬
َ‫ اللَّ ُه َّم لا‬:‫فقلت‬
َ ُ‫َو َيقُول‬
ُ ،‫ َز َن ْي ِت َس َر ْق ِت‬:‫ون‬
‫اج َع ْل ِني‬
ْ ‫ اللَّ ُه َّم‬:‫ َف ُق ْل َت‬،‫َت ْج َع ِل ا ْب ِني ِم ْث َل َها‬
،‫َان َج َّبا ًرا‬
َ ‫ إ َّن ذلك ال َّر ُجل ك‬: َ‫ِم ْث َل َها؟! قَال‬
‫ َو إ َّن ه ِذ ِه‬،‫ اللَّ ُه َّم لا َت ْج َع ْل ِني ِم ْث َل ُه‬:‫َف ُق ْل ُت‬
،‫ َو َل ْم َت ْسر ِْق‬،‫ َو َل ْم َت ْز ِن َو َسر ْق ِت‬،‫ َز َن ْي ِت‬:‫ون‬
َ ُ‫َيقُول‬
njegova majka dojila, pored njih naiđe jedan konjanik na izuzetno skupocjenom i ukrašenom konju, i ona
reče: “Allahu, učini da ovaj moj sin
bude ovakav kad poraste!” Dijete pusti sisu, okrenu se prema konjaniku,
pogleda ga i reče:
“Allahu dragi, ne učini me onakvim!” Zatim se ponovo okrenu majci i poče dojiti.
Ravija veli: “Kao da sada gledam
u Allahovog Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, kako, pričajući o
dojenju djeteta, stavi svoj kažiprst u
usta i poče ga sisati.”
Zatim reče: “Poslije toga, pored
.‫اج َع ْل ِني ِم ْث َل َها« ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬
ْ ‫ اللَّ ُه َّم‬:‫َف ُق ْل ُت‬
‫ َو إسكان‬،‫ات« بِ َض ِّم المي ِم الأُو َلى‬
ُ ‫ومس‬
َ ‫»ال ُم‬
‫الواو وكسر الميم الثانية وبالسين المهملة؛‬
:‫ وقوله‬.‫ ال َّزانِ َي ُة‬:‫ َوال ُم ِوم َس ُة‬.‫و ُه َّن ال َّزواني‬
.‫ أي َحا ِذ َق ٌة َنفيس ٌة‬:‫» َدابَّ ٌة فَا ِر َه ٌة« بِالفَا ِء‬
:‫» َوالشَّ ا َرةُ« بالشين المعجمة وتخفيف ال َّرا ِء‬
.ِ‫اله ْي َئ ِة وال َمل َبس‬
َ ‫الج َمالُ ال َّظا ِه ُر في‬
َ ‫هي‬
َ ‫َو‬
‫ َحدَّثت‬:‫الحديث« أي‬
َ ‫اج َعا‬
َ ‫ومعنى » َتر‬
.‫ والله أعلم‬،‫وحدَّثها‬
َ ‫الصبي‬
njih naiđoše neki ljudi, s jednom robinjom, koju su tukli, vičući: “Ti si
prostitutka, ti si kradljivica”, a ona
samo viče: “Hasbijellahu ve ni‘melvekil”
(Allah mi je dosta. Divan li je On
zaštitnik). Majka djeteta tada reče:
“Allahu dragi, nemoj mi učiniti ovo
moje dijete da bude kao ova robinja!” Dijete tada ponovo prekide dojenje, pa pogleda u robinju i reče:
“Allahu dragi, ti me učini da budem
kao ona!”
Majka mu, zatim, začuđeno ga propitivajući, reče: “Prošao je čovjek lijepa izgleda, pa sam ja rekla: ‘Allahu dragi, učini da ovo moje dijete
bude kao on’, a ti si rekao: ‘Allahu,
ne učini me sličnim njemu’. Zatim
su prošli sa ovom robinjom udarajući je i vičući: ‘Prostitutka, kradljivica!’ Pa sam ja rekla: ‘Allahu dragi, nemoj mi moje dijete učiniti njoj
sličnim, a ti si rekao: ‘Allahu dragi, učini me da budem njoj sličan!’ ”
On joj na to odgovori: “Onaj čovjek
je bio silnik, pa sam zbog toga rekao: ‘Allahu dragi, nemoj me učiniti njemu sličnim!’ A ona robinja, što
su je šibali i govorili da je prostitutka i kradljivica, ona ništa od toga nije bila, pa sam zbog toga rekao: ‘Allahu dragi, učini me njoj sličnim!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫‪33. Ljubazno postupa‬‬‫‪ – ٣٣‬باب ملاطفة اليتيم‬
‫‪nje i dobročinstvo pre‬‬‫والبنات وسائر الضعفة‬
‫‪ma jetimima, kćerima i‬‬
‫والمساكين والمنكسرين‬
‫والإ حسان إليهم والشفقة عليهم ‪svim ostalim: slabašnim,‬‬
‫والتواضع معهم وخفض الجناح‪siromašnim i razočaranim‬‬
‫لهم‬
‫اح َك‬
‫ض َج َن َ‬
‫قَالَ الله َت َعا َلى‪َ } :‬واخْ ِف ْ‬
‫لِ ْل ُم ْؤ ِم ِن َين{ ]الحجر‪َ ،[٨٨ :‬وقالَ َت َعا َلى‪:‬‬
‫ون َربَّ ُه ْم‬
‫} َو ْ‬
‫اص ِب ْر َن ْف َس َك َم َع الَّ ِذ َين َي ْد ُع َ‬
‫ُون َو ْج َه ُه َولا َت ْع ُد َع ْي َناكَ‬
‫بِا ْل َغدَا ِة َوا ْل َع ِش ِّي ُيرِيد َ‬
‫‪Allah, dželle še’nuhu, kaže:‬‬
‫”‪“A prema vjernicima blag budi.‬‬
‫)‪(El-Hidžr, 88‬‬
‫‪“Budi čvrsto uz one koji se Go-‬‬
spodaru svome mole ujutro i navečer, u želji da naklonost Njegovu zasluže, i ne skidaj očiju svojih s njih
iz želje za sjajem u životu na ovom
svijetu.” (El-Kehf, 28)
“Zato siroče ne ponizi, a prosjaka
ne odbij.” (Ed-Duha, 9-10)
“Znaš li ti onoga koji onaj svijet
poriče? Pa to je onaj koji grubo odbija siroče, i koji da se nahrani siroče, ne podstiče.” (El-Ma‘un, 1-3)
:‫َع ْن ُه ْم تُرِي ُد زِي َن َة ا ْل َح َيا ِة ال ُّد ْن َيا{ ]الكهف‬
‫ } َفأَ َّما ا ْل َي ِتي َم فَلا َت ْق َه ْر َوأَ َّما‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٢٨
َ‫ َوقال‬،[١٠ -٩ :‫السائِ َل فَلا َت ْن َه ْر{ ]الضحى‬
َّ
‫ }أَ َرأَ ْي َت الَّ ِذي ُي َك ِّذ ُب بِالدِّينِ ف ََذلِ َك‬:‫َت َعا َلى‬
‫ض َع َلى َط َعا ِم‬
ُّ ‫الَّ ِذي َي ُد ُّع ا ْل َي ِتي َم َولا َي ُح‬
.[٦ :‫ا ْل ِم ْس ِكينِ { ]الماعون‬
262. Sehl ibn Sa‘d, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Ja i staratelj (zaštitnik) jetima smo u Džennetu ovako (blizu).” Pa pokaza kažiprstom i srednjakom.
(Buhari)
‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن سهل بن سعد‬٢٦٢
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬«‫الجنَّ ِة َه َكذا‬
َ ‫ »أَ َنا َوكَاف ُل ال َي ِتي ِم في‬:‫وسلم‬
‫ رواه‬.‫ َو َف َّر َج َب ْي َن ُه َما‬،‫بالس َّبا َب ِة َوال ُو ْس َطى‬
َّ ‫َوأَشا َر‬
.‫البخاري‬
.‫ ال َقائِ ُم بِأ ُموره‬:«‫و »كَاف ُل ال َيتيم‬
265. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Zbrinjavalac
(siromašne) udovice i siromaha je
kao mudžahid (borac) na Allahovom
putu.”
A mislim (veli ravija), da je još dodao:
“I kao neprekidni klanjač koji se
ne umara, i kao stalni postač koji nikako ne mrsi!”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬،‫ – وعنه‬٢٦٥
‫»الس ِاعي َع َلى الأَ ْر َم َل ِة‬
َّ : َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
.«‫ كَال ُم َجا ِه ِد في َسبي ِل الل ِه‬، ِ‫َوال ِم ْس ِكين‬
،‫ » َوكَالقَائِ ِم الَّ ِذي لاَ َي ْف ُت ُر‬: َ‫حس ُب ُه قَال‬
َ َٔ‫َوا‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َالصائِ ِم الَّ ِذي لاَ ُي ْف ِط ُر‬
َّ ‫َوك‬
267. Enes, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao: “Ko odgoji dvije kćeri, i o njima se brine dok ne odrastu
i udaju se, doći će na Sudnjem danu, pa ćemo ja i on biti kao ova dva
prsta.” I sastavio je prste.
(Muslim)
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٢٦٧
‫ » َم ْن‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
‫َعالَ َجا ِر َي َت ْين َحتَّى َت ْب ُل َغا َجا َء َي ْو َم ال ِق َيا َم ِة أ َنا‬
.‫ رواه مسلم‬.‫وض َّم أ َصابِ َع ُه‬
َ « ِ‫َو ُه َو ك ََها َت ْين‬
.‫ بنتين‬:‫»جا ِر َي َت ْينِ « أ ْي‬
َ
268. ‘Aiša, r.a., pripovijeda: “Došla
mi je jedna žena, koja prosi s dvoje ženske djece, a ja nisam imala ništa joj dati osim jedne hurme. Ja joj
dadoh tu hurmu, a ona je uze, raspolovi i dade svojim kćerima, a ona
nimalo ne uze. Zatim je ustala i otišla. Poslije toga nam je došao Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, i ja mu ispričah što se desilo, a on reče: ‘Ko bude stavljen na
kušnju sa ma koliko kćeri, pa bude dobar prema njima i lijepo ih odgoji, one će mu biti štit od vatre na
Sudnjem danu.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ قَا َل ْت‬،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٢٦٨
ِ ‫َد َخ َل ْت َع َل َّي ا ْم َرأ ٌة َو َم َع َها‬
ُ‫ َت ْسأَل‬،‫ابنتان َل َها‬
،‫َف َل ْم َت ِج ْد ِع ْن ِدي شَ ي ًئا َغ ْي َر َت ْم َر ٍة َواح َد ٍة‬
‫َفأ ْع َط ْي ُت َها إيَّا َها َفق ََس َم ْت َها َب ْي َن ا ْب َن َت ْيها و َل ْم َتأ ُك ْل‬
- ‫بي‬
َ ‫ ثُ َّم قَا َم ْت ف ََخ‬،‫ِم ْن َها‬
ُّ َّ‫ َفد ََخ َل الن‬،‫رج ْت‬
: َ‫ َفأخْ َب ْرتُ ُه َفقَال‬،‫ َع َلي َنا‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
ِ ‫لي ِم ْن ه ِذ ِه ال َب َن‬
‫ات بِ َشي ٍء َفأ ْح َس َن‬
َ ‫» َمنِ ا ْب ُت‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«ِ‫ ك َُّن َل ُه ِست ًرا ِم َن النَّار‬،‫إ َل ْي ِه َّن‬
270. Ebu-Šurejh Huvejlid ibn ‘Amr
el-Huza‘i, r.a., prenosi da je Allahov
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Allahu dragi, ja upozoravam i prijetim svakome ko upropasti (zloupotrijebi) pravo ili imetak dvoje bespomoćnih: siročeta i
žene.”
(Nesai, hasen)
‫يح ُخ َو ْي ِل ِد بن عمرو‬
ٍ ‫ – وعن أَبي شُ َر‬٢٧٠
ِ
- ‫بي‬
ّ َّ‫ قَالَ الن‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫الخزاع ِّي‬
‫ »اللَّ ُه َّم إنِّي أُ َح ِّر ُج َح َّق‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ ال َي ِتيم َوال َم ْرأ ِة« حديث حسن‬: ِ‫الض ِعي َفين‬
َّ
.‫رواه النسائي ب ٕاسناد جيد‬
‫الح َر َج َو ُه َو الإ ْث ُم‬
َ ‫ ُٔا ْل ِح ُق‬:«‫ومعنى » ُٔا َح ِّر ُج‬
‫ َوأُ َح ِّذ ُر ِم ْن ذلِ َك َت ْح ِذي ًرا‬،‫بِ َم ْن َض َّي َع َح َّق ُه َما‬
.‫ َوأ ْز ُج ُر َع ْن ُه زج ًرا أكيدًا‬،‫َبلي ًغا‬
34. Preporuka posebne
pažnje prema ženama
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“S njima (ženama) lijepo živite!”
(En-Nisa, 19)
“Vi ne možete potpuno jednako
postupati prema ženama svojim, ma
koliko to željeli, ali ne dopustite sebi takvu naklonost, pa da jednu ostavite u neizvjesnosti. A ako vi budete odnose popravili i nasilja se klonili, pa, Allah će zaista oprostiti i sa-
‫ – باب الوصية بالنساء‬٣٤
{‫ } َو َع ِاش ُرو ُه َّن بِا ْل َم ْع ُروف‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ } َو َل ْن َت ْس َت ِطي ُعوا‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[١٩:‫]النساء‬
‫أَ ْن َت ْع ِدلُوا َب ْي َن النِّ َسا ِء َو َل ْو َح َر ْص ُت ْم فَلا َت ِمي ُلوا‬
‫ُك َّل ا ْل َم ْيلِ َف َت َذ ُرو َها كَا ْل ُم َعلَّ َق ِة َو إِ ْن تُ ْص ِل ُحوا‬
:‫َان َغفُو ًرا َر ِحي ًما{ ]النساء‬
َ ‫َو َتتَّ ُقوا َف ِٕا َّن الل َه ك‬
.[١٢٩
milostan biti.” (En-Nisa, 129)
273. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Primite moju oporuku da ženama činite dobro!
Zaista je žena stvorena od rebra (od
nečeg krivog kao rebro), a najveća
krivina rebra je baš njegov najviši
dio; pa ako ga pokušaš ispraviti, slomit ćeš ga, a ako ga ostaviš, osta krivo. Zato jedni drugima preporučujte da ženama dobro čine!”
(Muttefekun ‘alejhi)
A u drugom rivajetu, stoji: “Žena
je kao rebro, ako ga htjedneš ispraviti, slomit ćeš ga, a ako se koristiš
njime, ono će ti koristiti, iako je kri-
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٢٧٣
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫قَال‬
‫َت‬
ْ ‫»اس َت ْو ُصوا بالنِّسا ِء َخ ْي ًرا؛ َف ِٕا َّن ال َم ْرأَ َة ُخ ِلق‬
ْ
،‫الض َل ِع أ ْعلا ُه‬
ِّ ‫ َو إ َّن أ ْع َو َج َما في‬،‫ِم ْن ِض ٍلع‬
‫ َل ْم َي َز ْل‬،‫ َو إ ْن َت َر ْك َت ُه‬،‫بت تُقي ُم ُه ك ََس ْر َت ُه‬
َ ‫َف ٕا ْن َذ َه‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫وصوا بالنِّسا ِء‬
ُ ‫ ف َْاس َت‬،‫وج‬
َ ‫أ ْع‬
‫كالض َل ِع‬
ِّ ‫ »ال َمرأ ُة‬:‫وفي رواية في الصحيحين‬
،‫ َو إن ْاس َتم َت ْع َت بِ َها‬،‫إ ْن أق َْم َت َها ك ََس ْر َت َها‬
.«‫ْاس َتم َت ْع َت وفِ َيها ع َو ٌج‬
‫ »إ َّن ال َمرأ َة ُخ ِلقَت ِم ْن‬:‫وفي رواية لمسلم‬
‫ ف ٕان‬،‫ َل ْن َت ْس َت ِقي َم َل َك َع َلى َطريقة‬،‫ِض َلع‬
‫ و إ ْن‬،‫فيها ع َو ٌج‬
َ ‫ْاس َت ْم َت ْع َت بِ َها ْاس َت ْم َت ْع َت بِ َها َو‬
.«‫ َوك َْس ُر َها َطلاَق َُها‬،‫َذ َه ْب َت تُ ِقي ُم َها ك ََس ْر َتها‬
vo.”
(Muttefekun ‘alejhi)
U jednom Muslimovom rivajetu,
stoji: “Zaista je žena stvorena od rebra, i nikada neće moći da se drži
određenog pravca (kojeg ti tražiš),
pa ako odlučiš da s njom živiš, živjet ćeš s njom, a ona će ostati takva
(kriva), a kad je pokušaš ispraviti,
slomit ćeš je, a njen lom je razvod
braka.”
.ِ‫ » َع َو ٌج« ُه َو بفتح العينِ والواو‬:‫قوله‬
276. ‘Amr ibn el-Ahvas el-Džušeni,
r.a., prenosi da je čuo Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, kada je na Oprosnom hadžu, nakon što je učinio zahvalu i tesbih Allahu, dželle še’nuhu, rekao: “I lijepo sa ženama postupajte, jer su one
samo zatočenice kod vas. Ništa drugo vi od njih nemate, izuzev ako otvoren zinaluk učine. Pa ako to urade,
onda ih napustite u postelji (prilikom spavanja), i udarite ih tako da
ih ne ozlijedite, a ako vam poslušne
budu, onda nemojte izmišljati neopravdane razloge da ih zbog njih
korite.
- ‫ص ال ُج َشمي‬
ِ ‫ – وعن عمرو بن الأحو‬٢٧٦
‫ صلى الله‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ أنَّ ُه َس ِم َع الن‬:‫رضي الله عنه‬
‫ في َح َّج ِة ال َو َدا ِع َيقُولُ َب ْع َد أَ ْن‬- ‫عليه وسلم‬
َ ‫ َوأ ْث َنى َع َلي ِه َو َذ َّك َر َو َو‬،‫َح ِم َد الله َت َعا َلى‬
‫ ثُ َّم‬،‫عظ‬
‫ َف ِٕانَّ َما ُه َّن‬،‫وصوا بالنِّسا ِء َخ ْي ًرا‬
ُ ‫ »ألا َو ْاس َت‬: َ‫قَال‬
‫ون ِم ْن ُه َّن شَ ْي ًئا َغ ْي َر‬
َ ‫س َت ْم ِل ُك‬
َ ‫َع َو ٍان ِع ْن َد ُك ْم َل ْي‬
ِ ‫ذلِ َك إلا َّ أَ ْن َيأتِ َين بِف‬
‫ َف ٕا ْن َف َع ْل َن‬،‫َاح َش ٍة ُم َب ِّي َن ٍة‬
ِ ‫فَا ْه ُج ُرو ُه َّن في ال َم َض‬
‫اض ِر ُبو ُه َّن َضر ًبا‬
ْ ‫ َو‬،‫اجع‬
‫يهن‬
َّ ‫ ف ٕا ْن أ َط ْع َن ُك ْم فَلا َت ْب ُغوا َع َل‬،‫َغ ْي َر ُم َب ِّر ٍح‬
،‫َسبي ًلا؛ ألاَ إ َّن َل ُك ْم َع َلى نِ َسائِ ُك ْم َح ًّقا‬
‫َو لِ ِن َسائِ ُك ْم َع َل ْي ُك ْم َح ًّقا؛ ف ََح ُّق ُك ْم َع َلي ِه َّن أَ ْن لا‬
ِ ‫ُي‬
‫ َولا َيأْ َذ َّن في‬،‫ون‬
َ ‫وط ْئ َن فُ ُرشَ ُك ْم َم ْن َت ْك َر ُه‬
‫ون؛ ألاَ َو َح ُّق ُه َّن َع َل ْي ُك ْم أَ ْن‬
‫ُب ُيو تِ ُك ْم لِ َم ْن َت ْك َر ُه َ‬
‫هن«‪ .‬رواه‬
‫هن َو َط َع ِام َّ‬
‫تُ ْح ِس ُنوا إِ َل ْي ِه َّن في ِك ْس َو تِ َّ‬
‫الترمذي‪َ ،‬وقالَ ‪» :‬حديث حسن صحيح«‪.‬‬
‫قوله ‪ -‬صلى الله عليه وسلم‪َ » :‬عوان« أ ْي‪:‬‬
‫ات َج ْمع َعانِ َية‪ ،‬بال َع ْينِ ال ُم ْه َم َل ِة‪َ ،‬و ِه َي‬
‫أ ِسي َر ٌ‬
‫الأ ِسي َرةُ‪ ،‬والعاني‪ :‬الأسير‪ .‬شَ َّب َه رسولُ الله ‪-‬‬
‫صلى الله عليه وسلم ‪ -‬المرأ َة في دخولِها‬
‫الض ْر ُب‬
‫َت ْح َت ُح ْك ِم ال َّز ْو ِج بالأَسي ِر » َو َّ‬
‫الم َب ِّر ُح«‪ُ :‬ه َو الشَّ اقُ الشَّ ِديد وقوله ‪ -‬صلى‬
‫يهن َس ِبي ًلا«‬
‫الله عليه وسلم‪» :‬فَلاَ َت ْب ُغوا َع َل َّ‬
‫ون بِ ِه َع َلي ِه َّن‬
‫أ ْي‪ :‬لاَ َت ْط ُل ُبوا َطريقًا َت ْح َت ُّج َ‬
‫َوتُ ْؤذُو َن ُه َّن بِ ِه‪ ،‬والله أعلم‪.‬‬
‫‪Zaista, vi imate određena prava‬‬
‫‪kod svojih žena, a isto tako i one ima‬‬‫‪ju svoja prava kod vas.‬‬
‫‪Vaše je pravo da im zabranite da‬‬
‫‪dozvole ulazak u vašu kuću i sjede‬‬‫‪nje (boravak) u njoj onima koje vi ne‬‬
‫‪želite, a njihovo je pravo da ih pri‬‬‫”‪stojno odijevate i hranite.‬‬
‫)‪(Tirmizi, Nesai, sahih, hasen‬‬
277. Mu‘avija ibn Hajde r.a., pripovijeda: “Upitao sam Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme: ‘Kakva prava ima žena jednog
od nas kod svoga čovjeka?’ ‘alejhisselam reče: ‘Da je nahraniš kada ti
jedeš, da joj kupiš odjeću i obuću
kada to i sebi uradiš, da je ne udaraš
po licu, da je ne proklinješ i da je ne
napuštaš (u postelji), osim u kući.’ ”
(Ebu-Davud, hasen)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن معاوية بن حيدة‬٢٧٧
‫ َما حق‬،‫ َيا َر ُسول الله‬:‫ قُ ْل ُت‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ »أ ْن تُ ْط ِع َم َها إِذَا‬: َ‫وج ِة أَ َح ِد َنا َع َلي ِه؟ قَال‬
َ ‫َز‬
‫ َولاَ َت ْضر ِِب‬،‫ َو َت ْك ُسو َها إِذَا ا ْك َت َس ْي َت‬،‫ط ِع ْم َت‬
«‫ َولا َت ْه ُج ْر إلا َّ في ال َب ْي ِت‬،‫ َولا تُ َق ِّب ْح‬،‫ال َو ْج َه‬
‫ معنى »لا‬: َ‫حسن رواه أَ ُبو داود َوقال‬
‫حديث‬
ٌ
ٌ
ِ
.‫قبحك الله‬
:‫ لا تقل‬:‫تُ َق ِّب ْح« أي‬
278. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Najpotpuniji iman je onog vjernika koji se najljepše ponaša, a najbolji među vama
su oni koji su najbolji prema svojim
ženama.”
(Tirmizi, hasen, sahih)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٢٧٨
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫قَال‬
،‫»أ ْك َم ُل ال ُمؤ ِم ِن َين إي َما ًنا أ ْح َس ُن ُه ْم ُخ ُلقًا‬
ِ
،‫ رواه الترمذي‬.«‫وخ َيا ُر ُك ْم خياركم لِ ِن َسائِ ِه ْم‬
.«‫ »حديث حسن صحيح‬: َ‫َوقال‬
280. ‘Abdullah ibn ‘Amr ibn ‘As,
r.a., prenosi da je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Ovaj svijet je samo (prolazan) užitak, a najbolje u njemu je dobra (čedna i odgojena) žena.”
(Muslim)
‫ – وعن عبد الله بن عمرو بن العاص‬٢٨٠
‫ صلى الله‬- ‫ أ َّن َر ُسول الله‬:‫رضي الله عنهما‬
‫ َو َخي ُر‬،‫ »ال ُّد ْن َيا َم َتا ٌع‬: َ‫ قَال‬- ‫عليه وسلم‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫الصالِ َح ُة‬
َّ ‫َم َتا ِع َها ال َم ْرأَ ُة‬
35. Muževo pravo nad
njegovom ženom
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“Muškarci vode brigu o ženama
zato što je Allah dao prednost jednim nad drugima i zato što oni troše imetke svoje. Zbog toga su čestite žene poslušne i za vrijeme muževljeva odsustva vode brigu o onome o čemu trebaju brigu voditi, jer
i Allah njih tada štiti.” (En-Nisa, 34)
‫ – باب حق الزوج َع َلى‬٣٥
‫المرأة‬
‫ون َع َلى النِّ َسا ِء‬
َ ‫ }ال ِّر َجالُ َق َّوا ُم‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ض َو بِ َما أَ ْن َف ُقوا‬
ٍ ‫بِ َما ف ََّض َل الل ُه َب ْع َض ُه ْم َع َلى َب ْع‬
‫ات‬
ٌ ‫ات َحافِ َظ‬
ٌ ‫ات قَانِ َت‬
ُ ‫َالصالِ َح‬
َّ ‫ِم ْن أَ ْم َوالِ ِه ْم ف‬
.[٣٤ :‫لِ ْل َغ ْي ِب بِ َما َح ِف َظ الله{ ]النساء‬
‫وأما الأحاديث فمنها حديث عمرو بن‬
.‫الأحوص السابق في الباب قبله‬
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٢٨١
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫قَال‬
،‫»إِذَا َد َعا ال َّر ُج ُل ام َرأ َت ُه إِ َلى ف َر ِاش ِه َف َل ْم َتأتِ ِه‬
‫ َل َع َن ْت َها ال َملائِ َك ُة َحتَّى‬،‫ات َغ ْض َب َان َع َل ْي َها‬
َ ‫َف َب‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫بح‬
َ ‫تُ ْص‬
ِ ‫ »إِذَا َبا َتت ال َمرأ ُة َه‬:‫وفي رواية لهما‬
‫اج َر ًة‬
U drugom rivajetu stoji: “Ako že.«‫بح‬
َ ‫فِ َر‬
َ ‫اش َز ْو ِج َها َل َع َن ْت َها ال َملاَئِ َك ُة َحتَّى تُ ْص‬
na zanoći van postelje svoga muža,
‫ صلى الله عليه‬- ‫وفي رواية قَالَ َر ُسول الله‬
meleki je proklinju sve do svanuća.”
U jednom, pak, rivajetu stoji ovo: “Ta- ‫ »والَّ ِذي َن ْف ِسي بي ِد ِه ما ِمن رجلٍ ي ْد ُعو‬:‫وسلم‬
َ َُ ْ َ َ
ko mi Onoga u Čijoj ruci je moja duَ ‫ا ْم َرأ َت ُه إِ َلى فِ َراش ِه َف َتأ َبى َع َلي ِه إلا َّ ك‬
ša, koji god čovjek pozove svoju že- ‫َان الَّ ِذي في‬
nu u postelju, pa ga ona odbije, Onaj
.«‫الس َماء َساخ ًطا َع َل ْي َها َحتَّى َي ْر َضى َعنها‬
َّ
281. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Ako čovjek
pozove svoju ženu u postelju, pa ona
to odbije, te on zanoći srdit na nju,
meleki je kunu i proklinju sve do svanuća.” (Muttefekun ‘alejhi)
Koji je na nebesima srdit je na nju,
sve dok se njen muž ne udobrovo-
lji.”
(Muttefekun ‘alejhi)
282. Ebu-Hurejre, r.a., također pre- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٢٨٢
nosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ أ َّن َر ُسول الله‬:‫يضا‬
ً ٔ‫ا‬
‘alejhi ve selleme, rekao: “Ženi ni‫ »لاَ َي ِح ُّل لا ْم َرأ ٍة أَ ْن َت ُصو َم و َز ْو ُج َها‬: َ‫ قَال‬je dozvoljeno postiti (nafilu) u prisutnosti muža, bez njegove dozvo- .«‫َن في بي ِت ِه إلا َّ بِ ٕاذنِ ِه‬
ْ َ َ ‫ َولاَ َتأذ‬،‫شَ اه ٌد إلا َّ ب ٕا ْذنِ ِه‬
le, niti smije koga pustiti u kuću, bez
ِ ‫ُمتَّف ٌَق َع َلي‬
‫ه‬
njegove dozvole.”
(Muttefekun ‘alejhi)
.‫وهذا لفظ البخاري‬
283. Ibn-‘Umer, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Svi ste vi pastiri, i svaki pastir bit
će odgovoran za svoje stado. Vladar je pastir, čovjek je pastir svojoj
porodici, žena je pastirica u kući svoga muža i njegove djece. Svi ste vi,
dakle, pastiri i svi ste odgovorni za
svoje stado.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ عن‬،‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬٢٨٣
‫ »كلكم‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
‫ َوالأ ِمي ُر‬:‫ َو ُكلُّ ُك ْم َم ْس ُؤو ٌل َع ْن َر ِع َّي ِت ِه‬،‫َرا ٍع‬
‫ َوال َم ْرأ ُة‬،‫ وال َّر ُج ُل َرا ٍع َع َلى أ ْه ِل َبي ِت ِه‬،‫َرا ٍع‬
،‫ َف ُكلُّ ُك ْم َرا ٍع‬،‫َر ِاعي ٌة َع َلى َب ْي ِت َز ْوجها َو َو َلد ِه‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َو ُكلُّ ُك ْم َم ْس ُؤو ٌل َع ْن َر ِع َّي ِت ِه‬
285. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Kada bih ikome naredio da učini sedždu drugome, naredio bih ženi da učini sedždu
svome mužu.”
(Tirmizi, Nesai, sahih)
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٢٨٥
‫ » َل ْو‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
‫ُك ْن ُت ا ِٓم ًرا أ َحدًا أَ ْن َي ْس ُج َد لأ َح ٍد لأ َم ْر ُت‬
ِ ‫ال َمرأ َة أَ ْن َت ْس ُج َد ل َز‬
،‫ رواه الترمذي‬.«‫وج َها‬
.«‫ »حديث حسن صحيح‬: َ‫َوقال‬
286. Umu Seleme, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Koja god žena
umre, a njen muž bude njome zadovoljan, ući će u Džennet.”
(Tirmizi, hasen)
،‫ – وعن أم َس َل َمة رضي الله عنها‬٢٨٦
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬:‫قَا َل ْت‬
‫ض‬
ٍ ‫ َو َز ْو ُج َها َع ْن َها َرا‬،‫ »أيُّ َما ا ْم َرأ ٍة َما َت ْت‬:‫وسلم‬
: َ‫ َوقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫الجنَّ َة‬
َ ‫َد َخ َل ِت‬
.«‫»حديث حسن‬
287. Mu‘az b. Džebel, r.a., prenosi da je Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Ni jedna žena
ne može uznemiriti svoga muža na
ovom dunjaluku, a da ne kaže njegova hurija iz Dženneta:
‘Ne uznemiravaj ga, Allah te ubio.
On je kod tebe samo kratko a uskoro će te ostaviti i doći kod nas.’ ”
(Tirmizi-hasen)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن معاذ بن جبل‬٢٨٧
َ‫ »لا‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫عن الن‬
‫تُ ْؤ ِذي ا ْم َرأ ٌة َز ْو َج َها في ال ُّد ْن َيا إلا َّ قَا َل ْت َز ْو َج ُت ُه‬
ِ ‫ِم َن ال ُحو ِر ال ِعينِ لاَ تُؤ ِذي ِه قَا َت‬
‫لك الل ُه! َف ِٕانَّ َما‬
ِ ‫ُه َو ِع ْند َِك َد ِخي ٌل ُي‬
.«‫وش ُك أَ ْن ُيفَا ِرق َِك إِ َل ْي َنا‬
.«‫ »حديث حسن‬: َ‫ َوقال‬،‫رواه الترمذي‬
288. Usame b. Zejd, r.a., prenosi
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao: “Nisam ostavio iza sebe teže iskušenje po muškarca od iskušenja sa ženama.”
(Muttefekun ‘alejhi)
،‫ – وعن أسامة بن زيد رضي الله عنهما‬٢٨٨
‫ » َما‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫عن الن‬
‫ْت َب ْع ِدي فِ ْت َن ًة ِه َي أ َض ُّر َع َلى ال ِّر َج ِال ِم َن‬
ُ ‫َت َرك‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫النِّساء‬
36. O izdržavanju obitelji
‫ – باب النفقة َع َلى العيال‬٣٦
‫ } َو َع َلى ا ْل َم ْولُو ِد َل ُه ِر ْزقُ ُه َّن‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
ِ ‫َو‬
“Otac djece je dužan da ih (prema َ‫ َوقال‬،[٢٣٣ :‫ك ْس َوتُ ُه َّن بِا ْل َم ْع ُروف{ ]البقرة‬
svojoj mogućnosti) hrani i odijeva.”
‫ }لِ ُي ْن ِف ْق ذُو َس َع ٍة ِم ْن َس َع ِت ِه َو َم ْن قُ ِد َر‬:‫َت َعا َلى‬
(En-Nisa, 233)
‫َع َل ْي ِه ِر ْزقُ ُه َف ْل ُي ْن ِف ْق ِم َّما آ َتا ُه الل ُه لا ُي َكلِّ ُف الل ُه‬
“Neka imućan prema bogatstvu svoَ‫ َوقال‬،[٧ :‫َن ْف ًسا إِلا َّ َما آ َتا َها{ ]الطلاق‬
me troši, a onaj koji je u oskudici {‫ } َو َما أَ ْن َف ْق ُت ْم ِم ْن شَ ْي ٍء َف ُه َو ُيخْ ِلفُه‬:‫َت َعا َلى‬
prema tome koliko mu je Allah dao,
jer Allah nikog ne zadužuje više ne.[٣٩ :ٔ‫]سبا‬
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
go što mu je dao.” (Et-Talak, 7)
“Što god vi udijelite, On će to na-
doknaditi.” (Sebe‘, 39)
289. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Novac koji potrošiš na Allahovom putu, novac koji potrošiš za oslobađanje robova, novac koji podijeliš siromasima i novac koji potrošiš na svoju obitelj; najveća je nagrada za onaj novac koji si
potrošio za svoju obitelj.”
(Muslim)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٢٨٩
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ َو ِدينار أ ْن َف ْق َت ُه في‬،‫» ِدي َنا ٌر أ ْن َف ْق َت ُه في َسبي ِل الل ِه‬
، ٍ‫ َو ِدينا ٌر َت َص َّد ْق َت بِ ِه َع َلى ِم ْس ِكين‬،‫َر َق َب ٍة‬
‫ أ ْع َظ ُم َها أ ْج ًرا الَّ ِذي‬،‫َو ِدي َنا ٌر أ ْن َف ْق َت ُه َع َلى أ ْه ِل َك‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫أ ْن َف ْق َت ُه َع َلى أ ْه ِل َك‬
290. Ebu-‘Abdullah Sevban ibn Budždud,‫ أَبو‬:‫ ويقالُ َله‬،‫ – وعن أَبي عبد الله‬٢٩٠
ُ
ُ
r.a., oslobođeni rob Allahovog Po‫عبد الرحمان َثو َبان بن ُب ْجدُد َم ْو َلى َر ُسول الله‬
slanika, prenosi da je Allahov Po‫ قَالَ َر ُسول‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬slanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme,
‫ »أ ْف َض ُل ِدي َنا ٍر‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
rekao: “Najbolji novac koji čovjek
potroši jeste onaj novac koji potroši
‫ َودي َنا ٌر‬،‫ ِدي َنا ٌر ُي ْن ِف ُق ُه َع َلى ِع َيالِ ِه‬:‫ُي ْنف ُق ُه ال َّر ُج ُل‬
za svoju obitelj, novac koji potroši
‫ َو ِدينا ٌر ُي ْنف ُق ُه‬،‫ُي ْنف ُق ُه َع َلى َدابَّ ِت ِه في َسبيلِ الله‬
za izdržavanje svoje (ratne) životi.‫ رواه مسلم‬.«‫َع َلى أ ْص َحاب ِه في َسبي ِل الل ِه‬
nje na Allahovom putu i novac koji
potroši na svoje drugove na Allahovom putu.”
(Muslim)
292. Sa‘d ibn Ebi Vekkas, r.a., u svome dugom hadisu, koji je naveden
na početku ove knjige u poglavlju o
nijjetu, prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“I zaista ćeš ti za svaki dinar koji
potrošiš, želeći njime Allahovo zadovoljstvo, biti nagrađen kod Allaha, pa čak i za ono što potrošiš za
ishranu svoje žene.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن سعد بن أَبي وقاص‬٢٩٢
‫ في حديثه الطويل الَّ ِذي قدمناه في أول‬- ‫عنه‬
‫ صلى‬- ‫ أ َّن رسولَ الله‬:‫الكتاب في باب النِّ َي ِة‬
‫ »و إن ََّك َل ْن تُ ْن ِف َق‬:‫ قَالَ َل ُه‬- ‫الله عليه وسلم‬
‫َن َف َق ًة َت ْب َت ِغي بِ َها َو ْج َه الل ِه إلا َّ أُ ِج ْر َت بِ َها َحتَّى‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫في امرأتِك‬
ِّ ‫َما َت ْج َع ُل في‬
293. Ebu-Mes‘ud el-Bedri, r.a., pre- ‫ رضي الله‬- ‫ – وعن أَبي مسعود البدري‬٢٩٣
nosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬- ‫عنه‬
‘alejhi ve selleme, rekao: “Kada čo‫ »إِذَا أ ْنف ََق ال َّر ُج ُل َع َلى أَ ْه ِل ِه َن َف َق ًة‬: َ‫قَال‬
vjek utroši novac za izdržavanje svoje obitelji, želeći njime postići Alla.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َي ْح َت ِس ُب َها َف ِه َي َل ُه َص َد َق ٌة‬
hovo zadovoljstvo (znajući da mu je
to dužnost od Allaha, te je izvršava
nadajući se Njegovoj nagradi), piše
mu se kao da je podijelio sadaku.”
(Muttefekun ‘alejhi)
295. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Svakoga dana, u kome osvanu Allahovi robovi, siđu dva meleka, te jedan od njih
rekne: ‘O Allahu, Ti nadoknadi onome ko dijeli!’ A drugi veli: ‘O Allahu, Ti uništi imetak onoga koji sprečava njegovo trošenje u korisne svrhe (ne dijeli)!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٢٩٥
‫ » َما ِم ْن‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
ِ ‫َي ْو ٍم ُي ْص ِب ُح ال ِع َبا ُد فِي ِه إلا َّ َم َل‬
ُ‫ فَيقُول‬،‫كان َي ْنزلاَ ِن‬
ُ‫ َو َيقُول‬،‫ اللَّ ُه َّم أ ْع ِط ُم ْنفقًا َخ َلفًا‬:‫أ َح ُد ُه َما‬
‫ ُمتَّف ٌَق‬.«‫ اللَّ ُه َّم أ ْع ِط ُم ْم ِس ًكا ت َلفًا‬:‫الآ َخ ُر‬
.‫َع َلي ِه‬
296. Ebu-Hurejre, r.a., također pre‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
َّ‫ عن الن‬،‫ – وعنه‬٢٩٦
ّ
nosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‫ »ال َي ُد ال ُع ْل َيا َخ ْي ٌر ِم َن ال َي ِد‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
‘alejhi ve selleme, rekao: “Gornja ru‫الص َد َق ِة َما‬
َّ ‫ َو َخ ْي ُر‬، ُ‫ َوا ْب َدأ بِ َم ْن َت ُعول‬،‫الس ْف َلى‬
ُّ
ka (ona koja dijeli) bolja je od donje
‫ َو َم ْن َي ْس َت ْع ِف ْف ُي ِع َّف ُه‬،‫َان َع ْن َظ ْه ِر ِغ ًنى‬
َ ‫ك‬
ruke (one koja uzima). U dijeljenju
počni od svojih bližnjih. Najbolja je .‫ رواه البخاري‬.«‫ َو َم ْن َي ْس َتغْنِ ُي ْغ ِن ِه الل ُه‬،‫الل ُه‬
sadaka ona koja je učinjena iz imućnog stanja (viška imetka).
Ko se bude držao čednosti i neposezanja za haramom (držeći se dostojanstveno bez prošnje), Allah će
ga pomoći i učiniti čednim, a ko se
bori za neovisnost, Allah će ga učiniti neovisnim.”
(Buhari)
38. Obaveza naređiva‫ – باب وجوب أمره أهله‬٣٨
nja svojoj obitelji, svo- ‫وأولاده المميزين وسائر من في‬
joj punoljetnoj djeci i osta- ‫رعيته بطاعة الله تعالى ونهيهم‬
lima, za koje se odgovor- ‫عن المخالفة وتأديبهم ومنعهم‬
no da budu pokorni Al‫من ارتكاب َم ْن ِه ٍّي َع ْن ُه‬
lahu, dželle še’nuhu, i izvršavaju Njegova naređenja, a klone se onoga
što je zabranio, i poduzimanje odgojnih mjera
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“Naredi čeljadi svojoj da obavlja
namaz i istraj u tome!” (Taha, 132)
“O vi koji vjerujete, sebe i obitelji
svoje čuvajte od vatre, čije će gorivo
ljudi i kamenje biti!” (Et-Tahrim, 6)
‫الصلا ِة‬
َّ ِ‫ } َوأْ ُم ْر أَ ْه َل َك ب‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[١٣٢ :‫اص َط ِب ْر َع َل ْي َها{ ]طه‬
ْ ‫َو‬
‫} َيا أَيُّ َها الَّ ِذ َين آ َم ُنوا قُوا أَ ْنف َُس ُك ْم َوأَ ْه ِلي ُك ْم‬
.[٦ :‫َنا ًرا{ ]التحريم‬
298. Ebu-Hurejre, r.a., pripovijeda:
“Hasan, sin Alije, r.a., uzeo je jedanput (kao dijete) jednu hurmu od hurmi koje su date za sadaku, pa je stavio u usta. Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve selleme vidio, je to,
te je povikao: ‘Kh, kh, baci to, zar ne
znaš da mi ne jedemo sadaku!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
U drugom rivajetu stoji: “Zaista
nam (Poslaniku i njegovoj porodici)
nije dozvoljena sadaka!”
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬٢٩٨
‫ أخذ الحسن بن علي رضي الله عنهما‬: َ‫قَال‬
َ‫ َفقَال‬،‫الص َد َق ِة ف ََج َع َل َها في فِي ِه‬
َّ ‫َت ْم َر ًة ِم ْن َت ْمر‬
‫ »ك َْخ‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
‫ أ َما َع ِل ْم َت أنَّا لا َنأ ُك ُل‬،‫ك َْخ إ ْر ِم بِ َها‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫الص َد َق َة!؟‬
َّ
.«‫الص َد َق ُة‬
َّ ‫ »أنَّا لا َت ِح ُّل َل َنا‬:‫وفي رواية‬
،‫ ب ٕاسكان الخاء‬:‫ »ك َْخ ك َْخ« يقال‬:‫وقوله‬
‫ بكسرها َم َع التنوين وهي كلمة زجر‬:‫ويقال‬
ِ ‫للصبي عن المستقذر‬
- ‫ وكان الحسن‬،‫ات‬
.‫ ص ِب ًّيا‬- ‫رضي الله عنه‬
300. Ibn-‘Umer, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Svi ste vi pastiri, i svi ćete biti
odgovorni za svoje stado. Vladar je
pastir i odgovoran je za svoje stado,
čovjek je pastir u svojoj obitelji i odgovoran je za nju, žena je pastirica
u kući svoga muža i odgovorna za
svoje stado, sluga je pastir u imetku svoga gospodara i odgovoran za
njega. Svi ste vi, dakle, pastiri, i svi
ste odgovorni za svoje stado.”
(Muttefekun ‘alejhi)
،‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬٣٠٠
‫ صلى الله عليه‬- ‫ سمعت َر ُسول الله‬: َ‫قَال‬
‫مس ُؤو ٌل‬
ْ ‫ َو ُكلُّ ُك ْم‬،‫ » ُكلُّ ُك ْم َرا ٍع‬:‫ يقول‬- ‫وسلم‬
،‫ الإ َما ُم َرا ٍع َو َم ْسؤو ٌل َع ْن َر ِع َّي ِت ِه‬:‫َع ْن َر ِع َّيت ِه‬
،‫وال َّر ُج ُل َرا ٍع في أ ْه ِل ِه َو َم ْس ُؤو ٌل َع ْن َر ِع َّي ِت ِه‬
‫َوال َم ْرأ ُة َر ِاع َي ٌة في ب ْي ِت َز ْو ِج َها َو َم ْس ُؤو َل ٌة َع ْن‬
‫الخا ِد ُم َرا ٍع في َم ِال َس ِّي ِد ِه َو َمس ُؤو ٌل‬
َ ‫ َو‬،‫َر ِع َّي ِت َها‬
‫ َف ُكلُّ ُك ْم َرا ٍع َو َم ْس ُؤو ٌل َع ْن‬،‫َع ْن َر ِع َّي ِت ِه‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َر ِع َّي ِت ِه‬
301. ‘Amr ibn Šu‘ajb prenosi od svoga oca, a ovaj od svoga djeda, r.a.,
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, rekao: “Naređujte svojoj djeci klanjanje namaza kad
im bude sedam godina, a silom ih
nagonite (udrite ih) na namaz kad
napune deset godina, i u posteljama ih rastavljajte (muško i žensko).”
‫ عن‬،‫ عن أبيه‬،‫ – وعن عمرو بن شعيب‬٣٠١
‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫جد ِه‬
‫ » ُم ُروا أَ ْولا َد ُك ْم‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬‫اض ِر ُبو ُه ْم‬
ْ ‫ َو‬،‫نين‬
َّ ِ‫ب‬
َ ‫الصلا ِة َو ُه ْم أ ْب َنا ُء َس ْب ِع ِس‬
‫ َو َف ِّرقُوا َب ْي َن ُه ْم في‬،ٍ‫ َو ُه ْم أَ ْب َنا ُء َعشْ ر‬،‫َع َل ْي َها‬
ِ ‫المض‬
‫ حديث حسن رواه أَ ُبو داود‬.«‫اج ِع‬
َ
.‫ب ٕاسناد حسن‬
39. Dužnosti prema komšiji i Poslanikova oporuka o tome
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“I Allahu se klanjajte i nikoga Njemu ravnim ne smatrajte! A roditeljima dobročinstvo činite, i rođacima, i siročadi, i siromasima, i komšijama bližnjim i komšijama daljim,
i drugovima, i putnicima - namjernicima, i onima koji su u vašem posjedu.” (En-Nisa, 36)
‫ – باب حق الجار والوصية‬٣٩
‫بِ ِه‬
‫ } َوا ْع ُب ُدوا الل َه َولا تُشْ ِر ُكوا بِ ِه‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫شَ ْي ًئا َو بِا ْل َوالِ َد ْينِ إِ ْح َسا ًنا َو بِ ِذي ا ْل ُق ْر َبى‬
‫َوا ْل َي َتا َمى َوا ْل َم َسا ِكينِ َوا ْل َجا ِر ِذي ا ْل ُق ْر َبى‬
ِ ‫الص‬
ِ‫اح ِب بِا ْل َج ْن ِب َوا ْبن‬
َّ ‫َوا ْل َجا ِر ا ْل ُج ُن ِب َو‬
.[٣٦ :‫الس ِبيلِ َو َما َم َل َك ْت أَ ْي َمانُ ُك ْم{ ]النساء‬
َّ
303. Ibn-‘Umer i ‘Aiša, r.a., prenose
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, rekao: “Toliko mi
je često Džibril oporučivao susjeda,
da sam mislio da će ga učiniti (zakonitim) nasljednikom.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ – وعن ابن عمر وعائشة رضي الله‬٣٠٣
‫ صلى الله‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬:‫ قالا‬،‫عنهما‬
ِ ‫ » َما َزالَ ِج ْبري ُل ُي‬:‫عليه وسلم‬
‫الجا ِر‬
َ ِ‫وصيني ب‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َحتَّى َظ َن ْن ُت أنَّ ُه َس ُيو ِّرثُ ُه‬
304. Ebu-Zerr, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“O Ebu-Zerr, kada budeš kuhao
čorbu, dospi malo više vode pa pošalji svojim susjedima!”
(Muslim)
U drugom rivajetu stoji: “Kada budeš kuhao čorbu, naspi više vode,
pa pogledaj obitelji svojih susjeda,
te i njima podijeli jedan dio!”
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي ذر‬٣٠٤
‫ » َيا‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ َر ُسول الله‬
،‫ َفأك ِث ْر َما َء َها‬،‫ إِذَا َط َبخْ َت َم َر َق ًة‬،‫أَ َبا َذ ٍّر‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َو َت َعا َه ْد ِجي َرا َن َك‬
- ‫ إ ّن خليلي‬: َ‫ قَال‬،‫وفي رواية َل ُه عن أَبي ذر‬
‫ »إِذَا‬:‫ أ ْو َصاني‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ ثُ َّم ا ْن ُظ ْر أَ ْه َل َب ْي ٍت‬،‫َط َبخْ َت َم َرقًا َفأ ْك ِث ْر َماءها‬
ٍ ‫ َفأَ ِص ْب ُه ْم ِم ْن َها بِمع ُر‬،‫ِم ْن ِجي َرانِ َك‬
.«‫وف‬
305. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Tako mi Allaha, nije vjernik, tako mi Allaha, nije vjernik, tako mi Allaha, nije vjernik!”
Neko reče: “Ko to, Allahov Poslaniče?” ‘alejhis-selam odgovori: “Onaj
čiji susjed nije siguran od njegova
zla i neprijatnosti od njega!”
(Muttefekun ‘alejhi)
U Muslimovom rivajetu stoji: “Neće ući u Džennet onaj od koga njegov susjed nije siguran (miran) od
njegovih zala.”
‫ أن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٣٠٥
‫ »والل ِه‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
«!‫ َوالل ِه لاَ ُي ْؤ ِم ُن‬،‫ َوالل ِه لاَ ُي ْؤ ِم ُن‬،‫لاَ ُي ْؤ ِم ُن‬
‫ »الَّ ِذي لاَ َيأْ َم ُن‬: َ‫ َم ْن َيا َر ُسول الله؟ قَال‬:‫ِقي َل‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«!‫َجا ُر ُه َب َوائِ َق ُه‬
َ‫الجنَّ َة َم ْن لا‬
َ ‫ »لا َيد ُْخ ُل‬:‫وفي رواية لمسلم‬
.«‫َيأ َم ُن َجا ُر ُه َب َوائِ َق ُه‬
.‫ ال َغ َوائِ ُل والشُّ ُرو ُر‬:«‫»ال َب َوائِ ُق‬
308. Ebu-Hurejre, r.a., također pre- ‫ صلى الله عليه‬- ‫ أن َرسول الله‬:‫ – وعنه‬٣٠٨
ُ
nosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‫َان ُي ْؤ ِمن بالله َواليو ِم‬
َ
ُ َ ‫ » َم ْن ك‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
‘alejhi ve selleme, rekao: “Ko vjeruِ ‫َان ُي ْؤ ِم ُن بالل‬
ِ ‫ فَلاَ ُي ْؤ‬،ِ‫الآخر‬
‫ه‬
‫ك‬
‫ن‬
‫م‬
‫و‬
،
‫ه‬
‫ر‬
‫ا‬
‫ج‬
‫ذ‬
َ
ُ
َ
َ
َ
َ
ْ
je u Allaha i Sudnji dan, neka ničim
‫َان ُي ْؤ ِم ُن‬
َ ‫ َو َم ْن ك‬،‫ َف ْل ُي ْك ِر ْم َض ْي َف ُه‬،ِ‫َوال َيو ِم الآ ِخر‬
ne uznemirava komšiju!
Ko vjeruje u Allaha i Sudnji dan,
neka lijepo ugosti svoga gosta! Ko
vjeruje u Allaha i Sudnji dan, neka
govori hajr (korisno), ili neka šuti!”
(Muttefekun ‘alejhi)
.«‫ َف ْل َي ُق ْل َخ ْي ًرا أَ ْو لِ َي ْس ُك ْت‬،ِ‫بالل ِه َوال َيو ِم الآ ِخر‬
.‫ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬
311. ‘Abdullah ibn ‘Umer, r.a., pre‫ – وعن عب ِد الله بن عمر رضي الله‬٣١١
nosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‫ صلى الله‬- ‫ قَالَ َرسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
ُ
‘alejhi ve selleme, rekao: “Najbolji
َ ‫اب ِع ْن َد الله َت َعا‬
ِ ‫»خ ْي ُر الأَ ْص َح‬
‫ى‬
‫ل‬
َ :‫عليه وسلم‬
prijatelji kod Allaha su oni koji su
ِ ‫الجي َر ِان‬
ِ ‫َخ ْي ُر ُه ْم لِ َص‬
ِ ‫اح ِب‬
ِ
‫الله‬
‫د‬
‫ن‬
‫ع‬
‫ر‬
‫ي‬
‫خ‬
‫و‬
،
‫ه‬
َ
َ
ْ
َ
ُ
najbolji prema svome prijatelju, a naj: َ‫ َوقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫َت َعا َلى َخ ْي ُر ُه ْم لِ َجا ِر ِه‬
bolje komšije kod Allaha su oni koji
.«‫»حديث حسن‬
su najbolji prema svome komšiji.”
(Tirmizi-Nesai)
40. Dobročinstvo prema
roditeljima i posebna pažnja prema rodbini
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“I Allahu se klanjajte i nikoga Njemu ravnim ne smatrajte. A roditeljima dobročinstvo činite, i rođacima, i siročadi, i siromasima, i komšijama bližnjim i komšijama daljim,
i drugovima, i putnicima - namjernicima, i onima koji su u vašem posjedu.” (En-Nisa, 36)
‫ – باب بر الوالدين وصلة‬٤٠
‫الأرحام‬
‫ } َوا ْع ُب ُدوا الل َه َولا تُشْ ِر ُكوا بِ ِه‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫شَ ْي ًئا َو بِا ْل َوالِ َد ْينِ إِ ْح َسا ًنا َو بِ ِذي ا ْل ُق ْر َبى‬
‫َوا ْل َي َتا َمى َوا ْل َم َسا ِكينِ َوا ْل َجا ِر ِذي ا ْل ُق ْر َبى‬
ِ ‫الص‬
ِ‫اح ِب بِا ْل َج ْن ِب َوا ْبن‬
َّ ‫َوا ْل َجا ِر ا ْل ُج ُن ِب َو‬
،[٣٦ :‫الس ِبيلِ َو َما َم َل َك ْت أَ ْي َمانُ ُك ْم{ ]النساء‬
َّ
‫ون بِ ِه‬
َ ُ‫ } َواتَّ ُقوا الل َه الَّ ِذي َت َساءل‬:‫َوقالَ َت َعا َلى‬
:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[١ :‫َوالأَ ْر َحام{ ]النساء‬
‫وص َل{‬
‫} َوالَّ ِذ َين َي ِص ُل َ‬
‫ون َما أَ َم َر الل ُه بِ ِه أَ ْن ُي َ‬
‫]الرعد‪َ ،[٢١ :‬وقالَ َت َعا َلى‪َ } :‬و َو َّص ْي َنا‬
‫ال ِأن َْس َان بِ َوالِ َد ْي ِه ُح ْس ًنا{ ]العنكبوت‪،[٨ :‬‬
‫َوقالَ َت َعا َلى‪َ } :‬وق ََضى َربُّ َك أَلا َّ َت ْع ُب ُدوا إِلا َّ إِيَّا ُه‬
‫َو بِا ْل َوالِ َد ْينِ إِ ْح َسا ًنا إِ َّما َي ْب ُل َغ َّن ِع ْندَكَ ا ْل ِك َب َر‬
‫أَ َح ُد ُه َما أَ ْو ِكلا ُه َما فَلا َت ُق ْل َل ُه َما أُ ٍّف َولا‬
‫ض َل ُه َما‬
‫َت ْن َه ْر ُه َما َوقُ ْل َل ُه َما َق ْو ًلا َكرِي ًما َواخْ ِف ْ‬
‫اح ال ُّذ ِّل ِم َن ال َّر ْح َم ِة َوقُ ْل َر ِّب ا ْر َح ْم ُه َما‬
‫َج َن َ‬
‫َك َما َربَّ َيانِي َص ِغي ًرا{ ]الإ سراء‪،[٢٤ -٢٣ :‬‬
‫َوقالَ َت َعا َلى‪َ } :‬و َو َّص ْي َنا ال ِأن َْس َان بِ َوالِ َد ْي ِه َح َم َل ْت ُه‬
‫أُ ُّم ُه َو ْه ًنا َع َلى َو ْهنٍ َوفِ َصالُ ُه فِي َعا َم ْينِ أَ ِن‬
‫ْاش ُك ْر لِي َو لِ َوالِ َد ْيك{ ]لقمان‪.[١٤ :‬‬
‫‪“I Allaha se bojte s imenom čijim‬‬
‫‪jedni druge molite - i rodbinske ve‬‬‫)‪ze ne kidajte...” (En-Nisa, 1‬‬
‫‪“... I oni koji poštuju ono što je‬‬
‫‪Allah naredio da se poštuje...” (Er‬‬‫)‪Ra‘d, 21‬‬
‫‪“Mi smo svakog čovjeka zaduži‬‬‫‪li da bude dobar prema roditeljima‬‬
‫”‪svojim...‬‬
‫)‪(El-Ankebut, 8‬‬
‫‪“Gospodar tvoj zapovijeda da se‬‬
‫‪samo Njemu klanjate i da roditelji‬‬‫‪ma dobročinstvo činite. Kad jedno‬‬
‫‪od njih dvoje, ili oboje, kod tebe sta‬‬‫‪rost dožive, ne reci im ni: ‘Uh!’ i ne‬‬
podvikni na njih, i obraćaj im se riječima poštovanja punim. Budi prema njima pažljiv i ponizan i reci: ‘Gospodaru moj, smiluj im se, oni su
mene, kad sam bio dijete, njegovali.’ ” (El-Isra’, 23-24)
“Mi smo naredili čovjeku da bude poslušan roditeljima svojim. Majka ga nosi, a njeno zdravlje trpi, i
odbija ga u toku dvije godine. Budi zahvalan Meni i roditeljima svojim...” (Lukman, 14)
312. Prenosi se da je Ebu-‘Abdurrahman,‫ – وعن أَبي عبد الرحمان عبد الله بن‬٣١٢
‘Abdullah b. Mes‘ud, r.a., rekao: “Pi‫ سألت النبي‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫مسعود‬
tao sam Allahovog Poslanika, sall‫ أ ُّي ال َع َم ِل أ َح ُّب‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬Allahu ‘alejhi ve selleme, koje je djelo Allahu najdraže? ‘alejhis-selam ،«‫»الصلا ُة َع َلى َو ْق ِت َها‬
َّ : َ‫إِ َلى الل ِه َت َعا َلى؟ قَال‬
reče: ‘Namaz u njegovo pravo vrije:‫ قُ ْل ُت‬،« ِ‫ »بِ ُّر ال َوالِ َد ْين‬: َ‫ ثُ َّم أي؟ قَال‬:‫قُ ْل ُت‬
me.’ Zatim sam upitao: ‘A koje poِ : َ‫ثُ َّم أ ٌّي؟ قَال‬
.«‫»الج َها ُد في سبيلِ الله‬
slije njega?’
‘Dobročinstvo svojim roditeljima’,
odgovori on. ‘Koje poslije njega?’,
ponovo upitah. ‘Džihad na Allahovom putu’, odgovori on.”
(Muttefekun ‘alejhi)
.‫ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬
313. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Čovjek nije
u stanju odužiti se svome roditelju,
izuzev da ga nađe u nečijem vlasništvu (kao roba), zatim ga otkupi, a
potom oslobodi.”
(Muslim)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٣١٣
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫قَال‬
،‫»لاَ َي ْجزِي َو َل ٌد َوالِدًا إِلا َّ أَ ْن َي ِج َد ُه َم ْم ُلوكًا‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َف َيشْ َترِي ُه َف ُي ْع ِت َق ُه‬
‫ جاء‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعنه‬٣١٦
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رجل إِ َلى َر ُسول الله‬
ِ‫س بِ ُح ْسن‬
ِ ‫ َم ْن أ َح ُّق النَّا‬،‫ َيا َر ُسول الله‬: َ‫َفقَال‬
: َ‫ ثُ َّم َم ْن؟ قَال‬: َ‫ »أُ ُّم َك« قَال‬: َ‫َص َحا َب ِتي؟ قَال‬
: َ‫ قَال‬،«‫ »أُ ُّم َك‬: َ‫ ثُ َّم َم ْن؟ قَال‬: َ‫ قَال‬،«‫»أُ ُّم َك‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.« َ‫ »أ ُبوك‬: َ‫ثُ َّم َم ْن؟ قَال‬
ِ‫ َم ْن أَ َح ُّق ب ُح ْسن‬،‫ َيا َر ُسول الله‬:‫وفي رواية‬
،‫ ثُ َّم أُ ُّم َك‬،‫ ثُ َّم أُ ُّم َك‬،‫ »أُ ُّم َك‬: َ‫الص ْح َب ِة؟ قَال‬
ُّ
.« َ‫ ثُ َّم أَ ْد َناكَ أَ ْد َناك‬، َ‫ثُ َّم أَ َباك‬
‘Tvoja majka’, ponovo odgovori ‘alejhisselam. Čovjek ponovo upita: ‘Ko
‫ »ثُ َّم‬:‫ وقوله‬.‫ الصحب ِة‬:‫الص َحا َب ُة« بمعنى‬
َّ ‫» َو‬
poslije nje?’ ‘alejhis-selam tada reٍ
،
‫محذوف‬
ٍ‫أباك« هكذا ُه َو منصوب بفعل‬
če: ‘Tvoj otac!’ ”
،«‫ »ثُ َّم أبوك‬:‫ وفي رواية‬. َ‫ ثُ َّم ُب َّر أ َباك‬:‫أي‬
(Muttefekun ‘alejhi)
316. Prenosi se da je Ebu-Hurejre,
r.a., rekao: “Allahovom Poslaniku
(sall-Allahu ‘alejhi ve selleme,) došao je jedan čovjek i upitao ga: ‘O
Allahov Poslaniče! Ko je najpreči za
moje lijepo druženje i ponašanje prema njemu?’ ‘alejhis-selam reče: ‘Tvoja majka.’ Čovjek tada reče: ‘Ko poslije nje?’ ‘Tvoja majka’, odgovori on.
‘Ko poslije nje?’, ponovo upita čovjek.
A u jednom drugom rivajetu stoji:
“O Allahov Poslaniče! Ko je najpreči za moje druženje i lijepo ponašanje prema njemu?” ‘alejhis-selam
reče: “Tvoja majka, zatim tvoja majka, zatim tvoja majka, zatim tvoj otac.”
.‫وهذا واضح‬
317. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Daleko bio
(od Allahove milosti), daleko bio, daleko bio svako onaj ko dočeka starost svojih roditelja, ili jednog od njih,
a (zbog njih) ne uđe u Džennet!”
(Muslim)
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬،‫ – وعنه‬٣١٧
‫ ثُ َّم‬،‫ْف‬
ُ ‫ ثُ َّم َر ِغ َم أن‬،‫نف‬
ُ ٔ‫ »ر ِغم ا‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
‫ أَ َحد ُهما‬،ِ‫ْف َم ْن أ ْد َركَ أ َبوي ِه ِع ْن َد ال ِك َبر‬
ُ ‫َر ِغ َم أن‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫الجنَّ َة‬
َ ‫أَ ْو ِكليه َما َف َل ْم َيد ُْخ ِل‬
319. Enes, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao: “Ko želi da mu se
nafaka uveća i da mu se život produži, neka pazi i redovno posjećuje
svoju rodbinu.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫س‬
ٍ ‫ – وعن أن‬٣١٩
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
‫ و ُي ْنسأَ َل ُه‬،‫»من أَ َح َّب أَ ْن ُي ْب َس َط َل ُه في ِر ْز ِق ِه‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫ َف ْل َي ِص ْل َر ِح َم ُه‬،‫في أ َث ِر ِه‬
‫ يؤخر َل ُه في‬:‫ أي‬،«‫ومعنى »ينسأ َل ُه في أث ِر ِه‬
.‫أج ِل ِه وعم ِر ِه‬
321. Prenosi se da je ‘Abdullah b.
‘Amr b. ‘As, r.a., rekao: “Jedan čovjek prišao je Allahovom Poslaniku,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, i rekao: ‘Zavjetujem ti se za hidžru i
džihad, nadajući se nagradi od Allaha, dželle še’nuhu.’ ‘alejhis-selam
mu reče: ‘Je li ti jedno od roditelja živo?’ ‘Jesu, oboje’, odgovori on.
‘alejhis-selam mu tada reče: ‘Da li
ti uistinu želiš nagradu od Allaha,
dželle še’nuhu?’ ‘Da’, odgovori on.
‘Onda se vrati svojim roditeljima i
pazi na njih i lijepo se ponašaj prema njima’, reče ‘alejhis-selam.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ – وعن عبد الله بن عمرو بن العاص‬٣٢١
‫بي‬
ِّ ‫ أقب َل َر ُج ٌل إِ َلى َن‬: َ‫ قَال‬،‫رضي الله عنهما‬
‫ أُ َبايِ ُع َك‬: َ‫ َفقَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
ِ ‫َع َلى ال ِه ْج َر ِة َو‬
‫الج َها ِد أَ ْب َتغي الأ ْج َر ِم َن الله‬
‫ »ف ََه ْل َل َك ِم ْن َوالِ َد ْي َك أ َح ٌد‬: َ‫ قَال‬.‫َت َعا َلى‬
: َ‫ قَال‬.‫ َب ْل ِكلا ُه َما‬،‫ َن َع ْم‬: َ‫َح ٌّي؟« قَال‬
.‫ َن َع ْم‬: َ‫» َف َت ْب َتغي الأ ْج َر ِم َن الله َت َعا َلى؟« قَال‬
‫ َفأ ْح ِس ْن‬،‫ »فا ْر ِج ْع إِ َلى َوالِ َد ْي َك‬: َ‫قَال‬
.‫ وهذا َل ْف ُظ مس ِلم‬،‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫ُص ْح َب َت ُه َما‬
‫ َجا َء َر ُج ٌل ف َْاس َتأ َذ َن ُه في‬:‫وفي رواية َل ُه َما‬
ِ
«‫ »أ َح ٌّي َوالِداكَ ؟‬: َ‫ فقَال‬،‫الج َها ِد‬
.«ْ‫ »فَفي ِه َما ف ََجا ِهد‬: َ‫ قَال‬،‫ َن َع ْم‬: َ‫قَال‬
Ovo je Muslimov rivajet, a po drugom rivajetu, koji prenosi i Buhari:
“Došao je jedan čovjek Allahovom
Poslaniku, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, i zatražio od njega dozvolu da
krene u džihad. Na to ga Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, upita:
‘Jesu li ti živi roditelji?’
‘Jesu’, odgovori on. ‘alejhis-selam
mu tada reče: ‘Idi njima, tvoj džihad je da sa njima budeš.’ ”
322. Isti prenosilac veli da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao: “Nije dovoljno samo uzvratiti posjetu svojoj rodbini.
Pravilno se ponaša prema svojoj rodbini onaj koji, kada ga ona zaboravi,
ili odbaci, obnavlja vezu sa njom.”
(Buhari)
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬،‫ – وعنه‬٣٢٢
ِ ‫س ال َو‬
،‫اص ُل بِال ُم َكافِى ِء‬
َ ‫ » َل ْي‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
ِ ‫َو‬
ِ ‫لك َّن ال َو‬
‫اص َل الَّ ِذي إِذَا َق َط َع ْت َر ِح ُم ُه‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫َو َص َل َها‬
«‫ َو » َر ِح ُم ُه‬.‫َو » َق َط َع ْت« بِفَتح القَاف َوال َّطاء‬
.‫مرفُو ٌع‬
323. ‘Aiša, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Rodbinska krvna veza visi o ‘Aršu i viče: ‘Ko mene održava i poštuje, i njega će Allah, dželle še’nuhu,
posjećivati i poštivati, a ko mene ne
održava i ne poštuje, neće ni Allah,
dželle še’nuhu, njega posjećivati niti poštivati.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ قَالَ َر ُسول الله‬:‫ قَا َل ْت‬،‫ – وعن عائشة‬٣٢٣
‫ »ال َّر ِح ُم ُم َعلَّ َق ٌة‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬‫ َو َم ْن‬،‫ َو َص َل ُه الل ُه‬،‫ َم ْن َو َص َل ِني‬: ُ‫ش َتقُول‬
ِ ‫بِال َع ْر‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫ َق َط َع ُه الل ُه‬،‫َق َط َع ِني‬
325. Prenosi se da je Esma, kćer EbuBekra, r.a., rekla: “Došla mi je moja majka za vrijeme Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, nešto tražeći, a još nije bila primila islam, pa sam upitala ‘alejhisselama da li da je primim. ‘alejhisselam mi je odgovorio: ‘Da, svakako, primi svoju majku i usluži je.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
ِ ‫ – وعن أسما َء‬٣٢٥
‫بنت أَبي بكر الصديق‬
‫ َق ِد َم ْت َع َل َّي أُ ِّمي‬:‫ قَا َل ْت‬،‫رضي الله عنهما‬
ِ ‫َو ِه َي ُمشرك ٌة في َع ْه ِد‬
‫ صلى الله‬- ‫رسول الله‬
‫ صلى‬- ‫فاس َت ْف َت ْي ُت َر ُسول الله‬
ْ - ‫عليه وسلم‬
‫ َق ِد َم ْت َع َل َّي أُ ِّمي‬:‫ قُ ْل ُت‬- ‫الله عليه وسلم‬
‫ ِص ِلي‬،‫ » َن َع ْم‬: َ‫ أ َفأ ِص ُل أُ ِّمي؟ قَال‬،‫َو ِه َي َرا ِغ َب ٌة‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫أُ َّم ِك‬
‫ َطا ِم َع ٌة ِع ْن ِدي َت ْسألُني‬:‫ » َرا ِغ َب ٌة« أ ْي‬:‫َوقَولُ َها‬
:‫ َوقيل‬،‫ كَا َن ْت أُ ُّم َها ِمن النَّ َس ِب‬:‫شَ ْي ًئا؛ ِقي َل‬
.‫الصحيح الأول‬
‫ َو‬،‫ِمن ال َّر َضا َع ِة‬
ُ
‫ – وعن أَبي أيوب خالد بن زيد‬٣٣١
‫ َيا‬: َ‫ أ َّن رج ًلا قَال‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫الأنصاري‬
،‫الجنَّ َة‬
َ ‫ أخْ ِب ْرني بِ َع َملٍ ُيد ِْخ ُلني‬،‫َر ُسول الله‬
Obavijesti me o poslu koji će me
ِ
ِ
uvesti u Džennet i udaljiti od Dže‫ صلى الله‬- ‫بي‬
ُّ َّ‫ َفقَالَ الن‬.ِ‫َو ُي َباعدُني م َن النَّار‬
hennema. Allahov Poslanik, sall-Allahu،‫ ولاَ تُشْ رِكُ بِ ِه شَ يئا‬،‫ » َتعب ُد الله‬:‫عليه وسلم‬
ًْ
َ ُْ
َ
‘alejhi ve selleme, reče mu na to: ‘ibaِ ُ‫َوت‬
ِ ‫ و َت‬،َ‫ وتُؤ تِي ال َّزكَاة‬،َ‫الصلاة‬
.«
‫م‬
‫ح‬
‫ر‬
‫ال‬
‫ل‬
‫ص‬
‫م‬
‫ي‬
‫ق‬
َّ
ُ
َ
ُ
َّ
det čini isključivo Allahu, dželle še’nuhu,
.‫ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬
i ne pripisuj Mu druga, namaz re331. Ebu-Ejjub el-Ensari, r.a., pripovijeda da je neki čovjek rekao: “O
Allahov Poslaniče!
dovno obavljaj, daji zekat i pazi i posjećuj svoju rodbinu.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
332. Selman b. ‘Amir, r.a., pripovijeda da je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Kada neko od vas htjedne iftariti, neka se iftari hurmom, jer je u hurmi
berićet, a ako ne nađe hurmu, onda vodom, jer je ona najčišća.” Zatim je rekao: “Sadaka učinjena siromahu jeste obična sadaka, a sadaka
učinjena svojoj rodbini dvostruka je
sadaka - sadaka i pažnja (rodbine).”
(Tirmizi, hasen)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن سلمان بن عامر‬٣٣٢
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬- ‫عنه‬
‫ َف ْل ُي ْفط ْر َع َلى َت ْمرٍ؛‬،‫ »إِذَا أَ ْف َط َر أَ َح ُد ُك ْم‬: َ‫قَال‬
‫ فال َما ُء؛ َف ٕانَّ ُه‬،‫ َف ٕا ْن َل ْم َي ِج ْد َت ْم ًرا‬،‫َف ٕانَّ ُه َب َرك ٌة‬
ِ‫»الص َد َق ُة َع َلى ال ِمسكين‬
َّ : َ‫ َوقال‬،«‫َط ُهو ٌر‬
‫ َص َد َق ٌة‬:‫ و َع َلى ِذي ال َّر ِح ِم ثِ ْن َت ِان‬،‫َصدَق ٌة‬
‫ »حديث‬: َ‫ َوقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫َو ِص َل ٌة‬
.«‫حسن‬
333. Prenosi se da je sin h. Omera,
،‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬٣٣٣
r.a., rekao: “Imao sam jednu ženu
،‫ َو ُك ْن ُت أ ِح ُّب َها‬،ٌ‫ كَا َن ْت َت ْح ِتي ا ْم َرأة‬: َ‫قَال‬
koju sam volio, a moj otac Omer je
،‫ َطلِّ ْق َها‬:‫ َفقَالَ لي‬،‫َان ُع َم ُر َي ْك َر ُه َها‬
َ ‫َوك‬
nije podnosio, te mi jednoga dana
reče: ‘Rastavi se s njom!’ Ja sam to - ‫بي‬
ّ َّ‫ الن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ َفأ َتى ُع َم ُر‬،‫َفأ َب ْي ُت‬
odbio, a Omer je otišao Allahovom
َ‫ َفقَال‬،‫ ف ََذ َك َر ذلِ َك َل ُه‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
Poslaniku, sall-Allahu ‘alejhi ve selِّ‫ » َطل‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ْ
.«‫ا‬
‫ه‬
‫ق‬
َ
ّ َّ‫الن‬
leme, i ispričao mu šta se desilo. ‘alejhis‫ »حديث‬: َ‫ َوقال‬،‫رواه أَ ُبو داود والترمذي‬
selam mi potom reče: ‘Rastavi se s
.«‫حسن صحيح‬
njom.’ ”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen, sahih)
334. Ebu-Derda r.a., pripovijeda da
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي الدردا ِء‬٣٣٤
mu je došao jedan čovjek i rekao:
‫ و إ ّن أُ ِّمي‬،ً‫ إ ّن لي امرأة‬: َ‫ قَال‬،‫أن رج ًلا أتاه‬
“Ja imam ženu, ali meni moja majka naređuje da se rastavim s njom.” - ‫ت َر ُسولَ الله‬
ُ ‫ َس ِم ْع‬: َ‫َتأ ُم ُر نِي بِ َطلا ِق َها؟ َفقَال‬
Ebu-Derda mu na to reče: “Čuo sam ُ
‫ »ال َوالِ ُد أَ ْو َسط‬:‫ يقول‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejِ ‫أَ ْب َو‬
َ ‫اب‬
hi ve selleme, kada je rekao: “Rodi- ،‫اب‬
َ ‫ َفأَ ِض ْع ذلِ َك ال َب‬،‫ َف ٕا ْن ِش ْئ َت‬،‫الجنَّ ِة‬
telji su srednja vrata Dženneta, pa
‫ »حديث‬: َ‫ َوقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫اح َف ْظ ُه‬
ْ ‫أَو‬
ako hoćeš, pusti ih, a ako hoćeš, sa.«‫حسن صحيح‬
čuvaj ih.”
(Tirmizi, Nesai, sahih)
41. Stroga zabrana neposlušnosti prema roditeljima i zapostavljanje
rodbine
Allah, dželle še’nuhu, veli:
“Zar i vi ne biste, kad biste se vlasti dočepali, nered na Zemlji činili
i rodbinske veze kidali! To su oni
koje je Allah prokleo i gluhim i slijepim ih učinio.” (Muhammed, 2223)
‫ – باب تحريم العقوق‬٤١
‫وقطيعة الرحم‬
‫ }ف ََه ْل َع َس ْي ُت ْم إِ ْن َت َولَّ ْي ُت ْم أَ ْن‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ض َوتُ َق ِّط ُعوا أَ ْر َحا َم ُك ْم أُو َل ِئ َك‬
ِ ‫تُ ْف ِس ُدوا فِي الأَ ْر‬
{‫الَّ ِذ َين َل َع َن ُه ُم الل ُه َفأَ َص َّم ُه ْم َوأَ ْع َمى أَ ْب َصا َر ُه ْم‬
‫ } َوالَّ ِذ َين‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٢٣ -٢٢ :‫]محمد‬
‫ون‬
َ ‫َي ْنق ُُض‬
‫ون َما أَ َم َر الل ُه‬
َ ‫َع ْه َد الل ِه ِم ْن َب ْع ِد ِمي َثا ِق ِه َو َي ْق َط ُع‬
“A one koji ne ispunjavaju dužnost
prema Allahu, iako su se na to čvrsto obavezali, i kidaju ono što je Allah naredio da se poštuje, i čine nered na Zemlji, čeka prokletstvo i najgore prebivalište.” (Er-Ra‘d, 25)
“Gospodar tvoj zapovijeda da se
samo Njemu klanjate i da roditeljima dobročinstvo činite. Kad jedno
od njih dvoje, ili oboje, kod tebe starost dožive, ne reci im ni: ‘Uh!’ i ne
podvikni na njih, i obraćaj im se riječima poštovanja punim. Budi prema njima pažljiv i ponizan, i reci:
‘Gospodaru moj, smiluj im se, oni
su mene, kada sam bio dijete, nje-
‫ض أُو َل ِئ َك َل ُه ُم‬
ِ ‫ُون فِي الأَ ْر‬
َ ‫وص َل َو ُي ْف ِسد‬
َ ‫بِ ِه أَ ْن ُي‬
َ‫ َوقال‬،[٢٥ :‫اللَّ ْع َن ُة َو َل ُه ْم ُسو ُء الدَّارِ{ ]الرعد‬
‫ } َوق ََضى َربُّ َك أَلا َّ َت ْع ُب ُدوا إِلا َّ إِيَّا ُه‬:‫َت َعا َلى‬
‫َو بِا ْل َوالِ َد ْينِ إِ ْح َسا ًنا إِ َّما َي ْب ُل َغ َّن ِع ْندَكَ ا ْل ِك َب َر‬
‫أَ َح ُد ُه َما أَ ْو ِكلا ُه َما فَلا َت ُق ْل َل ُه َما أُ ٍّف َولا‬
‫ض َل ُه َما‬
ْ ‫َت ْن َه ْر ُه َما َوقُ ْل َل ُه َما َق ْو ًلا َكرِي ًما َواخْ ِف‬
‫اح ال ُّذ ِّل ِم َن ال َّر ْح َم ِة َوقُ ْل َر ِّب ا ْر َح ْم ُه َما‬
َ ‫َج َن‬
.[٢٤ -٢٣ :‫َك َما َربَّ َيانِي َص ِغي ًرا{ ]الإ سراء‬
govali.’ ” (El-Isra’, 23-24)
336. Ebu-Bekr Nufej‘ b. Haris, r.a.,
- ‫ – وعن أَبي بكرة نُفَيع بن الحارث‬٣٣٦
veli da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‫ صلى‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‘alejhi ve selleme, rekao: “‘Hoćete li
َ ‫ »ألا أُ َن ِّب ُئ ُك ْم بأ ْك َب ِر ال‬:‫الله عليه وسلم‬
da vas obavijestim o najvećim grije- «‫ك َبائِرِ؟‬
sima?’ - tri puta. Mi odgovorismo:
: َ‫ قَال‬،‫ َيا َرسول الله‬،‫ َب َلى‬:‫ قُ ْل َنا‬- ‫ ثلا ًثا‬‘Svakako, o Allahov Poslaniče!’ On
tada reče: ‘Allahu pripisivanje druga i neposlušnost roditeljima.’ Bio je
naslonjen, zatim se ispravi sjedeći i
reče: ‘Svakako, i lažan govor i lažno
svjedočenje!’ Zatim je toliko dugo
ponavljao ovo dvoje zadnje da smo
rekli: ‘Da hoće ušutjeti!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
ُ
ِ
‫ وكان‬،« ِ‫ َو ُعقُوقُ ال َوال َد ْين‬،‫»الإ ْش َراكُ بالله‬
‫ »ألاَ َو َق ْولُ ال ُّزو ِر‬: َ‫ َفقَال‬،‫س‬
َ ‫ُمتَّ ِك ًئا ف ََج َل‬
:‫َوشَ َها َد ُة ال ُّزورِ« َف َما َزالَ ُي َك ِّر ُر َها َحتَّى قُ ْل َنا‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.‫َل ْي َت ُه َس َك َت‬
‫‪ – ٣٣٧‬وعن عبد الله بن عمرو بن العاص‬
‫بي ‪ -‬صلى الله عليه‬
‫رضي الله عنهما‪ ،‬عن النَّ ّ‬
‫وسلم ‪ -‬قَالَ ‪» :‬ال َك َبائِ ُر‪ :‬الإ ْش َراكُ بالله‪،‬‬
‫ين‬
‫َو ُعقُوقُ ال َوالِ َد ْينِ ‪َ ،‬و َق ْت ُل النَّ ْفس‪َ ،‬وال َي ِم ُ‬
‫وس«‪ .‬رواه البخاري‪.‬‬
‫ال َغ ُم ُ‬
‫»اليمين الغموس«‪ :‬التي يحلفها كاذ ًبا‬
‫غموسا؛ لأنها تغمس الحالِ َف‬
‫عامدًا‪ ،‬سميت ً‬
‫في الإ ثم‪.‬‬
‫‪337. ‘Abdullah b. ‘Amr b. ‘As, r.a.,‬‬
‫‪pripovijeda da je Allahov Poslanik,‬‬
‫‪sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:‬‬
‫‪“Veliki grijesi su: mnogoboštvo, ne‬‬‫‪poslušnost roditeljima, ubistvo i la‬‬‫”‪žna zakletva.‬‬
‫)‪(Buhari‬‬
339. Džubejr b. Mut‘im, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, rekao: “Neće ući
u Džennet onaj koji prekine veze sa
svojom rodbinom.”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ – وعن أَبي محمد جبي ِر بن مطعم‬٣٣٩
‫ صلى الله‬- ‫ أن َر ُسول الله‬:‫رضي الله عنه‬
«‫الجنَّ َة ق َِاط ٌع‬
َ ‫ »لاَ َيد ُْخ ُل‬: َ‫ قَال‬- ‫عليه وسلم‬
.‫ ق َِاطع َر ِحم‬:‫ َي ْع ِني‬:‫قَالَ سفيان في روايته‬
.‫ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬
340. Mugire b. Šu‘be r.a., pripovijeda da je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Allah, dželle še’nuhu, zabranio vam
je neposlušnost vašim majkama, ‘ne
dam, a daj’ (ne da ono što mu je dužnost, a uzima ono što mu nije dozvoljeno) i zakopavanje žive ženske
djece, a pokudio ‘rekla-kazala’ (da
ispriča sve što je čuo-la, ne vodeći
računa je li to tačno, pa čak ako i
sumnja da bi to moglo biti neistinito, a čovjeku je, po jednom hadisu,
dosta laži da ispriča sve što je čuo),
prekomjerno zapitkivanje i nekontrolirano trošenje imovine.”
- ‫ – وعن أَبي عيسى المغيرة بن شعبة‬٣٤٠
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬- ‫رضي الله عنه‬
:‫ »إ َّن الل َه َت َعا َلى َح َّر َم َع َل ْي ُك ْم‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
ِ ‫ َو َوأْ َد ال َب َن‬،‫ات‬
ِ ‫ َو َم ْن ًعا َو َه‬،‫ات‬
ِ ‫ُعقُوقَ الأُ َّم َه‬
،‫ات‬
،‫الس َؤ ِال‬
ُّ ‫ َو َك ْث َر َة‬، َ‫ ِقي َل َوقال‬:‫و َك ِر َه َل ُك ْم‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َو إ َضا َع َة ال َم ِال‬
‫ َو‬،‫ َم ْن ُع َما َو َجب َع َلي ِه‬:‫ » َم ْن ًعا« َمع َنا ُه‬:‫قوله‬
ِ ‫ َو » َوأْد ال َب َن‬.‫س َل ُه‬
ِ ‫» َه‬
«‫ات‬
َِ ‫ َط َل ُب َما َل ْي‬:«‫ات‬
« َ‫ َو »قي َل َوقال‬،‫الح َياة‬
َ ‫ َدف ُن ُه َّن في‬:‫َمع َنا ُه‬
: ُ‫ ف َيقُول‬،‫الحديث ب ُك ّل َما َيس َمع ُه‬
َ :‫َم ْع َنا ُه‬
‫ وقَالَ فُلا ٌن ك ََذا ِم َّما لا َي ْع َل ُم‬،‫ِقي َل ك ََذا‬
‫ َو َكفَى بال َم ْر ِء ك ِذ ًبا أَ ْن‬،‫ َولا َي ُظنُّ َها‬،‫ِص َّح َت ُه‬
:«‫ َو »إ َضا َع ُة ال َمال‬.‫ُي َحد َّث ب ُك ِّل َما َس ِم َع‬
‫َتب ِذي ُر ُه َو َصرفُ ُه في َغ ْي ِر ال ُو ُجو ِه المأذ ِ‬
‫ُون فِ َيها ِم ْن‬
‫َاص ِد الآ ِخر ِة َوال ُّد ْن َيا‪ ،‬و َت ْركُ ِح ِ‬
‫َمق ِ‬
‫فظ ِه َم َع‬
‫الح ِ‬
‫إم َك ِان ِ‬
‫اح‬
‫لح ُ‬
‫الس َؤال«‪ :‬الإ َ‬
‫فظ‪َ .‬و » َك ْث َر ُة ُّ‬
‫اجة إِ َل ْي ِه‪.‬‬
‫فيما لاَ َح َ‬
‫وفي الباب أحاديث سبقت في الباب قبله‬
‫كحديث‪» :‬وأَ ْق َط ُع َم ْن َق َط َعك«‪ ،‬وحديث‪:‬‬
‫» َم ْن َق َطعني َق َطع ُه الله«‪.‬‬
‫)‪(Muttefekun ‘alejhi‬‬
42. Dobročinstvo prijateljima roditelja, rodbini, ženi i ostalima prema kojima se preporučuje posebna počast
‫ – باب فضل بر أصدقاء‬٤٢
‫الأب والأم والأقارب والزوجة‬
‫وسائر من يندب إكرامه‬
341. Ibn-‘Umer, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Najveće dobročinstvo je da čovjek
održava prijateljstvo s prijateljima svoga oca.”
(Muslim)
‫ أن‬:‫ – عن ابن عمر رضي الله عنهما‬٣٤١
‫ »إ ّن أَ َب َّر‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
.«‫الب ِّر أَ ْن َي ِص َل ال َّر ُج ُل ُو َّد أَبي ِه‬
344. ‘Aiša, r.a., pripovijeda: “Nisam ni na koju od žena Allahovog
Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, bila ljubomorna, kao na Hatidžu, r.a., iako je nikad nisam vidjela, ali ju je ‘alejhis-selam često spominjao; čak bi znao zaklati ovcu, zatim je isjeći na komade i poslati Hatidžinim bivšim prijateljicama. Znala sam mu reći: ‘Kao da na dunjaluku nije bilo druge žene, osim Hatidže?’ A on bi odgovorio: ‘Ona je bila takva, takva ... sa njom sam imao
djecu.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
U drugom rivajetu stoji: “Znao bi
:‫ قَا َل ْت‬،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٣٤٤
ِ ‫َما ِغ ْر ُت َع َلى أ َح ٍد ِم ْن نِ َسا‬
‫ صلى‬- ‫بي‬
‫ن‬
‫ال‬
‫ء‬
َّ
ِّ
ِ
‫يجة رضي‬
َ ‫ َما ِغ ْر ُت َع َلى َخد‬- ‫الله عليه وسلم‬
‫َان ُي ْك ِث ُر‬
َ ‫ َو َل ِك ْن ك‬،‫ َو َما َرأ ْي ُت َها ق َُّط‬،‫الله عنها‬
‫ ثُ َّم ي َق ِّط ُع َها‬،َ‫ َو ُربَّ َما َذ َب َح الشَّ اة‬،‫ِذ ْك َر َها‬
‫ َف ُربَّ َما‬،‫ديج َة‬
َ ‫ ثُ َّم َي ْبعثُ َها في َصدَائِقِ َخ‬،‫أ ْع َضاء‬
َّ ‫ َكأَ ْن َل ْم َي ُك ْن في ال ُّد ْن َيا إلا‬:‫قُ ْل ُت َل ُه‬
‫َان‬
َ ‫ »إن ََّها كَا َن ْت َوكَا َن ْت َوك‬: ُ‫ديج َة! َف َيقُول‬
َ ‫َخ‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«ٌ‫لي ِم ْن َها َو َلد‬
‫ َف ُي ْه ِدي‬،‫َان َل َي ْذ َب ُح الشَّ ا َء‬
َ ‫ و إ ْن ك‬:‫وفي رواية‬
.‫في َخلاَئِ ِل َها ِم ْن َها َما َي َس ُع ُه َّن‬
: ُ‫ يقول‬،‫َان إِذَا ذبح الشاة‬
َ ‫ ك‬:‫وفي رواية‬
zaklati samo jednu ovcu, ali bi slao
od nje Hatidžinim prijateljicama koliko bi im bilo dovoljno.”
U trećem rivajetu, pak, stoji: “Kada bi zaklao ovcu, povikao bi: ‘Pošaljite Hatidžinim prijateljicama!’ ”
U jednom drugom rivajetu stoji slijedeće: “Jedne prilike zatražila je dozvolu za ulazak kod Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, Hale bint Huvejlid, sestra Hatidžina, pa je u njenom glasu prepoznao Hatidžin glas i veoma se obradovao tome i rekao: ‘Dragi Allahu,
ovo je Hale b. Huvejlid!’ ”
.«‫ديج َة‬
َ ‫»أَ ْر ِس ُلوا بِ َها إِ َلى أَ ْص ِدقَا ِء َخ‬
‫ ْاس َتأ َذ َن ْت َها َل ُة بِ ْن ُت ُخ َو ْي ِلد‬:‫ قَا َلت‬:‫وفي رواية‬
‫ صلى الله‬- ‫يج َة َع َلى َر ُسول الله‬
َ ‫أُخْ ُت َخ ِد‬
‫اح‬
َ ‫ فَار َت‬،‫ديج َة‬
َ ‫ فَع َر َف ْاس ِت َئذ َان َخ‬- ‫عليه وسلم‬
.«‫ »اللَّ ُه َّم َهال ُة بِ ْن ُت ُخ َو ْي ِل ٍد‬: َ‫ َفقَال‬،‫لِ َذلِ َك‬
‫الجمع َب ْي َن‬
‫ وفي‬،‫اح« ُه َو بالحاء‬
ِ
َ ‫ »فَار َت‬:‫قولُ َها‬
ِ‫ »فارتاع« بالعين‬:‫الصحيحين لل ُحمي ِدي‬
.‫ اهتم ب ِه‬:‫ومعناه‬
345. Prenosi se da je Enes, b. Malik,
r.a., rekao:
“Krenuo sam na put sa Džerirom
b. ‘Abdullahom el-Bedželijem, r.a.,
pa on poče da me služi (iako je bio
stariji), te mu ja rekoh: ‘Nemoj to više činiti!’ Na to mi on reče: ‘Kada
sam vidio kako ensarije (Medinelije) postupaju sa Allahovim Poslanikom, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme,
zakleo sam se da se neću ni sa kim
od njih družiti, a da ga ne budem
služio.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس بن مالك‬٣٤٥
‫لي‬
ّ ‫ خرجت َم َع جرير بن عبد الله ال َب َج‬: َ‫ قَال‬،‫ َف َك َان َيخْ ُد ُمني‬،ٍ‫ في َس َفر‬- ‫ رضي الله عنه‬‫ إِنِّي َق ْد َرأ ْي ُت‬: َ‫ َفقَال‬،‫ لاَ َت ْف َعل‬:‫َف ُق ْل ُت َل ُه‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫الأن َْصا َر َت ْص َن ُع برسول الله‬
ِ ‫ شي ًئا آ َل ْي ُت َع َلى َن‬- ‫وسلم‬
‫فسي أَ ْن لا أ ْص َح َب‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.‫أ َحدًا ِم ْن ُه ْم إلا َّ َخ َد ْم ُت ُه‬
43. Posebna počast obitelji Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, i o njenim fadiletima
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“Allah želi da od vas, o obitelji Poslanikova, grijehe odstrani, i da vas
potpuno očisti.” (Al-Ahzab, 33)
“Pa ko poštiva Allahove propise
- znak je bogobojažljiva srca.” (El-
‫ – باب إكرام أهل بيت‬٤٣
‫ صلى الله عليه‬- ‫َر ُسول الله‬
‫ وبيان فضلهم‬- ‫وسلم‬
‫ }إِنَّ َما ُيرِي ُد الل ُه لِ ُي ْذ ِه َب َع ْن ُك ُم‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
{‫س َٔا ْه َل ا ْل َب ْي ِت َو ُي َط ِّه َر ُك ْم َت ْط ِهي ًرا‬
َ ‫ال ِّر ْج‬
‫ } َو َم ْن ُي َع ِّظ ْم‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٣٣ :‫]الأحزاب‬
ِ ‫شَ َعائِ َر الل ِه َف ِٕان ََّها ِم ْن َت ْق َوى ا ْل ُق ُل‬
:‫وب{ ]الحج‬
.[٣٢
Hadž, 32)
346. Prenosi se da je Jezid b. Hajjan,
rekao: “Jednog dana smo ja, Husajn
b. Sebre i ‘Amr b. Muslim otišli Zejdu b. Erkamu, r.a. Nakon što smo
sjeli kod njega, Husajn mu reče:
‘O Zejde! Uistinu si ti vidio mnogo hajra! Vidio si Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, i
čuo njegov govor, sa njim u boj išao
i za njim klanjao. Zaista si mnogo
hajra doživio! Pričaj nam nešto od
onoga što si čuo od Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme.’
On tada reče: ‘Bratiću moj! Tako
mi Allaha, već sam ostario, davno
‫ ا ْن َط َل ْق ُت‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعن يزيد بن َح َّي َان‬٣٤٦
‫ َو َع ْم ُرو ابن ُم ْس ِلم إِ َلى‬،‫أ َنا و ُح َص ْي ُن ْب ُن َس ْب َرة‬
‫ َف َل َّما َج َل ْس َنا‬- ‫ رضي الله عنهم‬- ‫َز ْيد ْبنِ أر َق َم‬
‫يت َيا َز ْي ُد َخ ْي ًرا‬
َ ‫ َل َق ْد ل ِق‬:‫إِ َل ْي ِه قَالَ َل ُه ُح َص ْين‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َرأ ْي َت َر ُسول الله‬،‫َك ِثي ًرا‬
،‫ و َغ ْزو َت َم َع ُه‬،‫وسمعت حدي َث ُه‬
- ‫وسلم‬
َ
،‫يت َيا َز ْي ُد َخ ْي ًرا كَثي ًرا‬
َ ‫ َل َق ْد َل ِق‬:‫َو َصلَّ ْي َت َخ ْل َف ُه‬
ِ ‫َح ِّد ْث َنا َيا َز ْي ُد َما َس ِم ْع َت ِم ْن‬
- ‫رسول الله‬
،‫ َيا ا ْب َن أ ِخي‬: َ‫ قَال‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
،‫ َو َق ُد َم َعه ِدي‬،‫َوالل ِه لقد َك ِب َر ْت ِسنِّي‬
ِ ‫ض الَّ ِذي ُك ْن ُت أَ ِعي ِم ْن‬
‫رسول‬
ُ ‫َو َن‬
َ ‫سيت َب ْع‬
،‫ فما َح َّد ْث ُت ُك ْم‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
‫ قام‬: َ‫ ثُ َّم قَال‬.‫ و َما لاَ فَلاَ تُ َكلِّفُوني ِه‬،‫فَا ْق َب ُلوا‬
je to bilo, a ponešto sam i zaboravio od onoga što sam čuo od Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi
ve selleme, te primite od mene ono
što vam kažem, a ne pitajte me za
ono što prešutim.’
Zatim reče: ‘Jednog dana je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, ustao i održao govor na izvoru između Mekke i Medine, koji se
zove Humma u kome se zahvalio
Allahu, dželle še’nuhu, tesbih Mu
učinio, govorio i opominjao, a zatim rekao: - O ljudi! Zaista sam ja
samo čovjek, uskoro će doći izaslanik moga Gospodara (melek smrti),
‫ َيو ًما فينا‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
،‫َخ ِطي ًبا ب َما ٍء ُي ْد َعى ُخ ًّما َب ْي َن َم َّك َة َوال َم ِدي َن ِة‬
‫ ثُ َّم‬،‫ َو َو َع َظ َو َذ َّك َر‬،‫ َوأ ْث َنى َع َلي ِه‬،‫ف ََح ِم َد الله‬
‫ َف ٕانَّ َما أ َنا َب َش ٌر‬،‫اس‬
ُ َّ‫ ألاَ أَيُّ َها الن‬،ُ‫ »أ َّما َبعد‬: َ‫قَال‬
ِ ‫ُي‬
‫ َوأ َنا تار ٌك‬،‫يب‬
َ ‫وش َك أَ ْن َيأتِي رسولُ ربِّي َفأُ ِج‬
‫ فِي ِه ال ُهدَى‬،‫اب الل ِه‬
ُ ‫ أ َّولُ ُه َما ِك َت‬: ِ‫فيكم َث َق َل ْين‬
ِ ِ‫ ف َُخ ُذوا ب‬،‫َوالنُّو ُر‬
،«‫ َو ْاس َت ْم ِس ُكوا بِ ِه‬،‫كتاب الله‬
ِ ‫ف ََح َّث َع َلى ِك َت‬
: َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫ َو َر َّغ َب فِي ِه‬،‫اب الله‬
،‫» َوأَ ْه ُل َب ْي ِتي أُذ ِّك ُر ُك ُم الل ُه في أهلِ َب ْيتي‬
:‫أذك ُر ُك ُم الله في أهل بيتي« َفقَالَ َل ُه ُح َص ْي ٌن‬
‫س نِ َسا ُؤ ُه ِم ْن أ ْه ِل‬
َ ‫ أَ َل ْي‬،ُ‫َو َم ْن أ ْه ُل َبيت ِه َيا َز ْيد‬
ِ ‫ َو‬،‫ نِ َسا ُؤ ُه ِم ْن أ ْه ِل َبيت ِه‬: َ‫َب ْي ِت ِه؟ قَال‬
‫لك ْن أ ْه ُل‬
te ću mu se ja odazvati, a među vama ostavljam dva velika emaneta:
prvi je Allahova Knjiga, u kojoj je
uputa i nur, te je čvrsto prihvatite i
nje se držite! - Pa je govorio o Kur’anu
i nužnosti njegove primjene u životu, a zatim rekao: - I moja obitelj.
Allahom vas opominjem za moju obitelj!’
Husajn ga zatim upita: ‘A ko je
njegova obitelj, o Zejde? Zar nisu
njegove žene od njegove obitelji?’ ‘Njegove žene spadaju u ehli-bejt, ali njegova su obitelj oni kojima je zabranjena sadaka poslije njegove smrti’,
odgovori on.
‫ َو َم ْن ُه ْم؟‬: َ‫ قَال‬،‫الص َد َق َة َبع َد ُه‬
َّ ‫َبي ِت ِه َم ْن ُح ِر َم‬
،‫ َوآلُ َجع َف َر‬،‫ َوآلُ عقيل‬،‫ ُه ْم آلُ َع ِل ٍّي‬: َ‫قَال‬
‫الص َد َق َة؟‬
َّ ‫ ُك ُّل هؤلاء ُح ِر َم‬: َ‫ قَال‬.ٍ‫وآلُ َع َّباس‬
.‫ رواه مسلم‬.‫ َن َع ْم‬: َ‫قَال‬
: ِ‫ »ألاَ َو إنّي َتا ِر ٌك فِي ُك ْم َثقَل ْين‬:‫وفي رواية‬
‫ َمنِ اتَّ َب َع ُه‬،‫اب الله َو ُه َو َح ْب ُل الله‬
ُ ‫أ َح ُد ُهما ِك َت‬
‫َان َع َلى‬
َ ‫ َو َم ْن َت َر َك ُه ك‬،‫َان َع َلى ال ُهدَى‬
َ ‫ك‬
.«‫َضلاَ َلة‬
Husajn reče: ‘A ko su oni?’ ‘Oni
su: obitelj Alije, obitelj ‘Akila, obitelj Dža‘fera i obitelj ‘Abbasova’, odgovori on. ‘Svima ovima je zabranjeno primanje sadake?’, upita Husajn. ‘Da’, odgovori on.”
U drugom rivajetu stoji: “Uistinu,
ja vama ostavljam dva velika emaneta: jedan od njih je Allahova Knjiga, koja je Njegovo uže; ko ga bude
slijedio, bit će na pravom putu, a ko
ga ostavi, bit će u zabludi.”
(Muslim)
44. Poštovanje i uvažavanje uleme i velikana
i davanje prednosti njima u svemu
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“Reci: ‘Zar su isti oni koji znaju i
oni koji ne znaju? Samo oni koji pameti imaju, pouku primaju!’ ” (EzZumer, 9)
‫ – باب توقير العلماء والكبار‬٤٤
‫وأهل الفضل وتقديمهم َع َلى‬
‫غيرهم ورفع مجالسهم و إظهار‬
‫مرتبتهم‬
‫ }قُ ْل َه ْل َي ْس َتوِي الَّ ِذ َين‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ون إِنَّ َما َي َت َذ َّك ُر أُولُو‬
َ ‫ون َوالَّ ِذ َين لا َي ْع َل ُم‬
َ ‫َي ْع َل ُم‬
ِ ‫الأَ ْل َب‬
.[٩ :‫اب{ ]الزمر‬
348. Prenosi se da je Ebu-Mes‘ud
‘Ukbe b. ‘Amir el-Bedri el-Ensari,
r.a., rekao: “Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, rekao je:
‘Neka imam u džema‘atu bude onaj
koji najviše Kur’ana zna napamet,
a ako u Kur’anu budu jednaki, onda najučeniji u hadisu, a ako budu i
u hadisu isti, onda onaj koji je prije
hidžru učinio, a ako i u hidžri budu
isti, onda onaj koji je stariji po godinama.
Neka nipošto čovjek ne staje pred
džema‘at u nečijoj kući, ili sjedne na
posebno (određeno) mjesto, izuzev
nakon dozvole domaćina.’ ”
‫ – وعن أَبي مسعو ٍد عقب َة بن عمرو‬٣٤٨
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫البدري الأنصاري‬
‫ » َي ُؤ ُّم‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ َر ُسول الله‬
ِ ‫ال َق ْو َم أَ ْق َر ُؤ ُه ْم لِ ِك َت‬
‫ َف ٕا ْن كَانُوا في‬،‫اب الله‬
‫ َف ٕا ْن كَانُوا في‬،‫السنَّ ِة‬
ُّ ِ‫ فأَ ْع َل ُم ُه ْم ب‬،‫ال ِقراء ِة َس َوا ًء‬
‫ َف ٕا ْن كَانُوا في‬،ً‫ َفأَ ْق َد ُم ُه ْم ِه ْج َرة‬،‫السنَّ ِة َس َوا ًء‬
ُّ
‫ َولاَ ُيؤ ّم َّن ال َّر ُج ُل‬،‫ َفأ ْق َد ُم ُه ْم ِسنًّا‬،‫ال ِه ْج َر ِة َس َوا ًء‬
‫ َولاَ َي ْق ُع ْد في َب ْي ِت ِه َع َلى‬،‫ال َّر ُج َل في ُس ْل َطانِ ِه‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َت ْك ِر َم ِت ِه إلا َّ بِ ٕا ْذن ِه‬
َ‫ » َفأ ْق َد ُم ُه ْم ِس ْل ًما« َبدَل‬:‫وفي رواية َل ُه‬
ِ
‫ » َي ُؤ ُّم القَو َم‬:‫ وفي رواية‬.‫ أ ْي إ ْسلا ًما‬:«‫»سنًّا‬
ِ ‫أ ْق َر ُؤ ُه ْم لِ ِك َت‬
‫ َف ٕا ْن‬،ً‫ َوأ ْق َد ُم ُه ْم ِقراءة‬،‫اب الل ِه‬
،ً‫كَا َن ْت ِق َراءتُ ُه ْم َس َوا ًء َف َي ُؤ ُّم ُه ْم أ ْق َد ُم ُه ْم ِه ْج َرة‬
‫ فَل َي ُؤ ُّم ُه ْم أ ْك َب ُر ُه ْم‬،‫َف ٕا ْن كَانُوا في ال ِه ْج َر ِة َسواء‬
.«‫ِسنًّا‬
(Muslim)
‫ أَو‬،‫ محل ولايت ِه‬:«‫والمراد »بِسلطان ِه‬
ِ
U jednom, pak, rivajetu stoji: “Imam ‫الموضع‬
je među vama onaj koji najviše Kur’ana ‫الَّ ِذي يختص بِ ِه »و َتكرِم ُت ُه« بفتح التا ِء وكسر‬
zna napamet i koji je prije počeo uči‫وسري ٍر‬
ٍ ‫ وهي َما ينفرد بِ ِه من فِرا‬:‫الرا ِء‬
َ ‫ش‬
ti Kur’an, a ako u Kur’anu budu is.‫ونحو ِهما‬
U drugom rivajetu stoji: “Onda
onaj koji je prije primio islam”, umjesto: “stariji po godinama”.
ti, onda neka vam imam bude onaj
koji je prije hidžru učinio, a ako i
u hidžri budu isti, onda neka vam
imam bude onaj koji je stariji po godinama.”
‫َان َر ُسول الله ‪ -‬صلى‬
‫‪ – ٣٤٩‬وعنه‪ ،‬قَالَ ‪ :‬ك َ‬
‫الصلا ِة‪،‬‬
‫الله عليه وسلم ‪َ -‬ي ْم َس ُح َم َنا ِك َب َنا في َّ‬
‫»اس َت ُووا َولاَ َتخْ َت ِل ُفوا‪َ ،‬ف َتخْ َت ِل َف‬
‫و َيقُولُ ‪ْ :‬‬
‫قُ ُلو ُب ُك ْم‪ ،‬لِ َي ِلني ِم ْن ُك ْم أُولُوا الأ ْحلاَ ِم َوالنُّ َهى‪،‬‬
‫ثُ َّم الَّ ِذ َين َي ُلو َن ُه ْم‪ ،‬ثُ َّم الَّ ِذ َين َي ُلو َن ُه ْم«‪ .‬رواه‬
‫مسلم‪.‬‬
‫وقوله ‪ -‬صلى الله عليه وسلم‪» :‬لِ َي ِلني« ُه َو‬
‫بتخفيف النون وليس قبلها ياءٌ‪َ ،‬و ُرو َِي بتشديد‬
‫النُّون َم َع َيا ٍء َق ْب َل َها‪َ » .‬والنُّ َهى«‪ :‬ال ُعقُولُ ‪.‬‬
‫ون‪ ،‬وقَي َل‪ :‬أ ْه ُل‬
‫» َوأُولُوا الأ ْحلام«‪ُ :‬هم ال َبالِ ُغ َ‬
‫ِ‬
‫الح ْل ِم َوالف َْض ِل‪.‬‬
‫‪349. Od Ebu-Mes‘uda Ensarija, r.a.,‬‬
‫‪prenosi se da je rekao: “Allahov Po‬‬‫‪slanik doticao nas je svojim rukama‬‬
‫‪po ramenima pred namaz i govorio:‬‬
‫‪‘Ujednačite se, uravnajte se.‬‬
‫‪Nemoj da budete jedan mimo dru‬‬‫‪gog, pa da vaša srca Allah rastavi i‬‬
‫‪razjedini, nek mi je bliži onaj ko je‬‬
‫‪dostojan i razuman, pa oni koji su‬‬
‫” ’‪iza njih.‬‬
‫)‪(Muslim‬‬
350. ‘Abdullah b. Mesud, r.a., pre- ‫ رضي الله‬- ‫ – وعن عبد الله بن مسعود‬٣٥٠
nosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ َرسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
ُ
‘alejhi we sellem, rekao: “Neka su
ٔ‫ »لِ َي ِلني ِم ْن ُك ْم أُولُوا الا‬:‫وسلم‬
،‫ى‬
‫ه‬
‫ن‬
‫ال‬
‫و‬
‫لام‬
‫ح‬
ُّ
ْ
َ
َ
bliži meni oni koji su dostojni i raِ ‫ثُ َّم الَّ ِذ َين َي ُلو َن ُه ْم« َثلا ًثا » َو إيَّا ُك ْم َو َه ْي َش‬
‫ات‬
zboriti, a zatim oni koji su iza njih
(ponovio je to tri puta) i čuvajte se
.‫ رواه مسلم‬.«‫الأ ْس َواق‬
čaršijskog nereda i galame.”
(Muslim)
352. Džabir, r.a., pripovijeda da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, poslije Bitke na Uhudu, stavljao u kabur po dvojicu pitajući: “Koji je više Kur’ana napamet
znao?” Pa kada bi mu pokazali na
jednog od njih dvojice, njega bi prvog stavio u kabur.
‫بي‬
ّ َّ‫ أن الن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جابر‬٣٥٢
‫َان َي ْج َم ُع َب ْي َن‬
َ ‫ ك‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬‫ ثُ َّم‬،ِ‫ال َّر ُج َل ْينِ ِم ْن َق ْت َلى أُ ُحد َي ْع ِني في ال َق ْبر‬
ً ٔ‫ »أيُّ ُهما أ ْك َث ُر ا‬: ُ‫َيقُول‬
‫خذا لل ُقرا ِٓن؟« َف ٕاذَا أُشي َر‬
‫ رواه‬.‫َل ُه إِ َلى أ َح ِد ِه َما َق َّد َم ُه في اللَّ ْح ِد‬
.‫البخاري‬
354. Ebu-Musa, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Zaista, u veličanje Allaha, dželle
še’nuhu, spada i poštovanje starog
(sijedog) muslimana, hafiza Kur’ana,
koji ne pretjeruje u traženju skrivenih propisa u njemu, kako bi ih strogo primijenio, niti je od onih koji rijetko Kur’an uče i slabo se po njemu
vladaju, kao i poštovanje i pravedna
vladara.”
(Ebu-Davud)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي موسى‬٣٥٤
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫قَال‬
ِ ‫»إ َّن ِم ْن إ ْج‬
‫ إ ْك َرا َم ِذي الشَّ ْي َب ِة‬:‫لال الل ِه َت َعا َلى‬
،‫ َو َح ِاملِ ال ُقرا ِٓن َغ ْي ِر ال َغالِي فِي ِه‬،‫ال ُم ْس ِل ِم‬
‫الس ْل َط ِان ال ُم ْق ِسط‬
َ ‫َو‬
ُّ ‫ َو إ ْك َرا َم ِذي‬،‫الجافِي َع ْن ُه‬
.‫« حديث حسن رواه أَ ُبو داود‬
355. ‘Amr b. Šu‘ajb prenosi od svoga oca, a ovaj od svoga djeda, da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Nije od nas
onaj koji nije milostiv prema našim
mlađima, i koji ne poštuje naše starije.”
(Ebu-Davud i Tirmiz, sahih)
U Ebu-Davudovom rivajetu stoji:
“...koji ne poštuje prava naših starijih.”
‫ عن‬،‫ عن أبيه‬،‫ – وعن عمرو بن شعيب‬٣٥٥
‫ قَالَ َر ُسول‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنهم‬- ‫جده‬
‫س ِمنَّا َم ْن‬
َ ‫ » َل ْي‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
.«‫ َو َي ْعر ِْف شَ َر َف كَبي ِر َنا‬،‫َل ْم َي ْر َح ْم َص ِغير َنا‬
َ‫ َوقال‬،‫حديث صحيح رواه أَ ُبو داود والترمذي‬
.«‫ »حديث حسن صحيح‬:‫الترمذي‬
.«‫»ح َّق كَبي ِر َنا‬
َ :‫وفي رواية أبي داود‬
45. Posjećivanje dobrih
ljudi, druženje sa njima,
poštivanje i traženje njihove dove; posjećivanje
odabranih mjesta
Uzvišeni Allah kaže:
“A kada Musa reče momku svome: ‘Sve ću ići dok ne stignem do
mjesta gdje se sastaju dva mora, ili
ću dugo, dugo ići!’ I kada njih dvojica stigoše do mjesta na kome se ona
‫ – باب زيارة أهل الخير‬٤٥
‫ومجالستهم وصحبتهم‬
‫ومحبتهم وطلب زيارتهم والدعاء‬
‫منهم وزيارة المواضع الفاضلة‬
‫وسى لِ َف َتا ُه لا‬
َ ‫ } َو إِ ْذ قَالَ ُم‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫أَ ْب َر ُح َحتَّى أَ ْب ُل َغ َم ْج َم َع ا ْل َب ْح َر ْينِ أَ ْو أَ ْم ِض َي‬
‫وسى َه ْل‬
َ ‫ }قَالَ َل ُه ُم‬:‫ُح ُق ًبا{ إِ َلى قوله َت َعا َلى‬
{‫أَتَّ ِب ُع َك َع َلى أَ ْن تُ َعلِّ َمنِ ِم َّما ُعلِّ ْم َت ُر ْشدًا‬
‫اص ِب ْر‬
ْ ‫ } َو‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٦٦ -٦٠ :‫]الكهف‬
sastaju, zaboraviše na ribu svoju, pa
ona u more kliznu. A kada se udaljiše, Musa reče momku svome: ‘Daj
nam užinu našu, jer smo se od ovoga našeg putovanja umorili.’ ‘Vidi’,
reče on, ‘kada smo se kod one stijene svratili, ja sam zaboravio onu ribu. Sam šejtan je učinio da je zaboravim, da ti je ne spomenem. Mora
da je ona kliznula u more; baš čudnovato!’ ‘E, to je ono što tražimo!’,
reče Musa, i njih se dvojica vratiše
putem kojim su bili došli, i nađoše
jednog našeg roba kojem smo milost našu darovali, i onome što samo Mi znamo, naučili. ‘Hoćeš li da
‫ون َربَّ ُه ْم بِا ْل َغدَا ِة‬
َ ‫َن ْف َس َك َم َع الَّ ِذ َين َي ْد ُع‬
.[٢٨ :‫ُون َو ْج َه ُه{ ]الكهف‬
َ ‫َوا ْل َع ِش ِّي ُيرِيد‬
te pratim?’, upita ga Musa, ‘ali da
me onome čemu si ti ispravno poučen poučiš?’ ” (El-Kehf, 60-66)
“Budi ustrajno uz one koji Gospodara svoga dozivaju ujutro i navečer u želji da naklonost njegovu zasluže.” (El-Kehf, 28)
360. Enes, r.a., kazuje da je Ebu-Bekr
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٣٦٠
rekao Omeru, r.a., nakon smrti Alِ ‫قَالَ أَ ُبو بكر لِ ُع َم َر رضي الله عنهما َب ْع َد َوفَا‬
‫ة‬
lahovog Poslanika, ‘alejhis-selam: “Hajِ
َ ‫ ا ْن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
de da posjetimo Ummu Ejmen, r.a., ‫ط ِل ْق بِ َنا‬
kao što je to činio Allahov Poslanik,
‫ َن ُزو ُر َها َك َما‬- ‫ رضي الله عنها‬- ‫إِ َلى أُ ِّم أَ ْي َم َن‬
‘alejhis-selam” Kada su ušli u kuću,
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َان َر ُسول الله‬
َ ‫ك‬
ona zaplaka i njih dvojica je upita:‫ َفقَالاَ َل َها‬،‫ َب َك ْت‬،‫ َف َل َّما ا ْن َت َه َيا إِ َل ْي َها‬،‫َي ُزو ُر َها‬
še: ‘Zašto plačeš? Zar ne znaš da
ِ ‫َما ُي ْب ِك‬
‫يك؟ أ َما َت ْع َل ِم َين أَ َّن َما ِع ْن َد الل ِه َخ ْي ٌر‬
je najbolje ono što je Allah pripreِ ‫ل َر ُس‬
mio Allahovom Poslaniku, ‘alejhis:‫ صلى الله عليه وسلم؟ َفقَا َل ْت‬- ‫ول الله‬
selam?’ ”
‫ما أب ِكي أَن لاَ أَكُون أَ ْع َلم أن ما ِعن َد الله‬
“Ne plačem zato što ne znam da
je ono što je Allah pripremio Allahovom Poslaniku, ‘alejhis-selam, najbolje, nego plačem zato što je Objava prestala dolaziti.” “Tada ona ras-
ْ َ َّ
ْ
َ
ْ َ
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َت َعا َلى َخ ْي ٌر لرسول الله‬
‫ و َل ِك ْن أَبكي أَ َّن ال َو ْح َي ق ِد ا ْن َق َط َع ِم َن‬َ‫ ف ََج َعلا‬،‫ ف ََه َّي َج ْت ُه َما َع َلى ال ُب َكا ِء‬،‫السما ِء‬
َّ
ِ
.‫ رواه مسلم‬.‫َي ْبك َي ِان َم َع َها‬
plaka i njih dvojicu, te i oni počeše
plakati s njom.”
(Muslim)
361. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi od
Allahovog Poslanika, ‘alejhis-selam:
“Neki čovjek je krenuo da posjeti brata muslimana u drugom selu, i Allah naredi meleku da ga sačeka na
putu. ‘Kuda ideš?’, upita ga melek.
‘Idem da posjetim brata u ovom selu’, reče čovjek. ‘Da ne ideš zato da
ti uzvrati na dobročinstvo koji si mu
učinio?’ ‘Ne. Hoću da ga posjetim,
zato što ga volim, u ime Allaha.’ ‘Ja
sam izaslanik Allaha’ - reče mu melek - ‘da ti kažem da te je Allah zavolio, kao što si ti njega zavolio, u
ime Allaha!’ ”
(Muslim)
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٣٦١
‫ »أَ َّن َر ُج ًلا َزا َر‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫الن‬
‫ َفأَ ْر َص َد الله َت َعا َلى َع َلى‬،‫أَ ًخا َل ُه في قَر َية أُخْ َرى‬
‫ أ ْي َن‬: َ‫ قَال‬،‫ َف َل َّما أ َتى َع َلي ِه‬،‫َم ْد َر َج ِت ِه َم َل ًكا‬
.‫ أُري ُد أ ًخا لي في ه ِذ ِه القَر َي ِة‬: َ‫تُريدُ؟ قَال‬
‫ َه ْل َل َك َع َلي ِه ِم ْن نِ ْع َم ٍة َت ُربُّ َها َع َلي ِه؟‬: َ‫قَال‬
،‫ َغ ْي َر أنِّي أ ْح َب ْب ُت ُه في الله َت َعا َلى‬،‫ لا‬: َ‫قَال‬
‫ ف ٕانِّي َر ُسول الله إ َل ْي َك بِأَ َّن الل َه َق ْد أَ َح َّب َك‬: َ‫قَال‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َك َما أ ْح َب ْب َت ُه فِي ِه‬
‫ َو‬،‫ إِذَا َو َّك َل ُه بِ ِح ْف ِظ ِه‬:‫ »أ ْر َص َد ُه« لِ َك َذا‬:‫يقال‬
،‫ ال َّطر ُِيق‬:‫»ال َم ْد َر َج ُة« بِ ْف ْت ِح المي ِم وال َّرا ِء‬
‫ َو َت ْس َعى في‬،‫ َتقُو ُم بِ َها‬:«‫ومعنى » َت ُربُّ َها‬
‫َص ِ‬
‫لاح َها‪.‬‬
362. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam,
rekao: “Kada neko obiđe bolesnika,
ili posjeti brata muslimana, melek
ga zovne: ‘Divan si, divno je djelo
koje si učinio, i u Džennetu si sebi
pripremio boravište.’ ”
(Tirmizi, hasen)
‫ صلى‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٣٦٢
‫ِيضا أَ ْو َزا َر أَ ًخا‬
ً ‫ » َم ْن َعا َد َمر‬:‫الله عليه وسلم‬
‫اب‬
َ ‫ َو َط‬،‫ بِأَ ْن ِط ْب َت‬:‫ َنا َدا ُه ُم َنا ٍد‬،‫َل ُه في الله‬
‫ رواه‬.«‫الجنَّ ِة َم ْن ِز ًلا‬
َ ‫ َو َت َب َّوأْ َت ِم َن‬، َ‫َم ْم َشاك‬
‫ وفي‬،«‫ »حديث حسن‬: َ‫ َوقال‬،‫الترمذي‬
.«‫ »غريب‬:‫بعض النسخ‬
363. Ebu-Musa el-Eš‘ari, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, ‘alejhisselam, rekao: “Dobar sagovornik i
loš sagovornik su kao prodavač mirisa i kovač. Prodavač mirisa će ti
pokloniti miris; ili ćeš ga kupiti, ili
ćeš osjetiti lijep miris, a kovač će ti
zapaliti odjeću ili ćeš od njega osjetiti ružan miris.”
‫ رضي‬- ‫ – وعن أَبي موسى الأشعري‬٣٦٣
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ أن النبي‬- ‫الله عنه‬
‫س‬
ِ ‫الصالِ ِح َو َج ِلي‬
ِ ‫الج ِلي‬
َّ ‫س‬
َ ‫ »إِنَّ َما َمث ُل‬: َ‫قَال‬
،ِ‫ َو َنافِ ِخ ا ْل ِكير‬،‫ ك ََح ِام ِل ال ِم ْس ِك‬،‫السو ِء‬
ُّ
‫ َو إ َّما أَ ْن‬،‫ إ َّما أَ ْن ُي ْح ِذ َي َك‬:‫ف ََح ِام ُل ا ْل ِم ْس ِك‬
،‫ريحا َط ِّي َب ًة‬
ً ‫ َو إ َّما أَ ْن َت ِج َد ِم ْن ُه‬،‫َت ْب َتا َع ِم ْن ُه‬
ِ ‫َو َنافِ ُخ‬
‫ َو إ َّما أَ ْن‬،‫ إ َّما أَ ْن ُي ْحرِقَ ثِ َيا َب َك‬:ِ‫الكير‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫ِيحا ُم ْن ِت َن ًة‬
ً ‫َت ِج َد ِم ْن ُه ر‬
َ ‫ ُي ْع ِط‬:(‫يك‬
َ ‫) ُي ْح ِذ‬
.‫يك‬
‫‪ – ٣٦٤‬وعن أَبي هريرة ‪ -‬رضي الله عنه ‪ -‬عن‬
‫بي ‪ -‬صلى الله عليه وسلم ‪ -‬قَالَ ‪» :‬تُ ْن َك ُح‬
‫النَّ ّ‬
‫ال َم ْرأَ ُة لأَ ْر َب ٍع‪ :‬لِ َمالِ َها‪َ ،‬و لِ َح َس ِب َها‪َ ،‬و لِ َج َمالِ َها‪،‬‬
‫َو لِ ِدي ِن َها‪ ،‬فَا ْظ َف ْر بِ َذ ِ‬
‫ات الدِّينِ َت ِر َب ْت َيدَاك«‪.‬‬
‫ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‪.‬‬
‫صدون في ال َعا َدة ِم َن‬
‫اس َي ْق َ‬
‫ومعناه‪ :‬أ َّن النَّ َ‬
‫ال َم ْرأ ِة ه ِذ ِه ِ‬
‫نت‬
‫ص أ َ‬
‫الخ َصالَ الأ ْر َب َع‪ ،‬ف ْ‬
‫َاح َر ْ‬
‫َع َلى ذ ِ‬
‫ِص َع َلى‬
‫َات الدِّينِ ‪َ ،‬وا ْظ َف ْر بِ َها‪َ ،‬و ْ‬
‫احر ْ‬
‫ُص ْح َب ِتها‪.‬‬
‫‪364. Ebu-Hurerje, r.a., prenosi da‬‬
‫‪je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam,‬‬
‫‪rekao: “Žene se uzimaju zbog četi‬‬‫‪ri stvari: zbog bogatstva, porijekla,‬‬
‫‪ljepote i vjere; pa se oženi vjernicom,‬‬
‫”!‪blagoslovljen bio‬‬
‫)‪(Muttefekun ‘alejhi‬‬
367. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam,
rekao: “Čovjek je vjere svoga prijatelja; zato pazite sa kim se družite!”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen)
‫ أن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٣٦٧
‫ »ال َّر ُج ُل‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
‫ فَل َي ْن ُظ ْر أَ َح ُد ُك ْم َم ْن‬،‫َع َلى ِدينِ َخ ِلي ِل ِه‬
‫ رواه أَ ُبو داود والترمذي ب ٕاسناد‬.«‫ُي َخالِ ُل‬
.«‫ »حديث حسن‬:‫ َوقالَ الترمذي‬،‫صحيح‬
‫‪ – ٣٦٨‬وعن أَبي موسى الأشعري ‪ -‬رضي‬
‫بي ‪ -‬صلى الله عليه وسلم ‪-‬‬
‫الله عنه‪ :‬أن النَّ ّ‬
‫قَالَ ‪» :‬ال َم ْر ُء َم َع َم ْن أَ َح َّب«‪ُ .‬متَّف ٌَق َع َلي ِه‪.‬‬
‫وفي رواية‪ :‬قيل للنبي ‪ -‬صلى الله عليه‬
‫حب القَو َم َو َل َّما َي ْل َح ْق بِ ِه ْم؟‬
‫وسلم‪ :‬ال َّر ُج ُل ُي ُّ‬
‫قَالَ ‪» :‬ال َم ْر ُء َم َع َم ْن أَ َح َّب«‪.‬‬
‫‪368. Ebu-Musa el-Eš‘ari, r.a., pre‬‬‫‪nosi da je Allahov Poslanik, ‘alejhis‬‬‫‪selam, rekao: “Čovjek će biti uz ono‬‬‫”‪ga koga voli.‬‬
‫)‪(Muttefekun ‘alejhi‬‬
369. Enes, r.a., kazuje da je jedan
beduin upitao Allahovog Poslanika,
‘alejhis-selam: “‘Kada će biti Smak
svijeta?’ ‘A šta si pripremio za njega?’, upita ga. ‘Ljubav prema Allahu i Allahovom Poslaniku’, reče čovjek. ‘Ti ćeš biti sa onima koje voliš’
- odgovori mu.”
Drugo predanje glasi: “Nisam pripremio mnogo dobrovoljnog posta,
ni namaza, ni sadake, ali volim Allaha i Njegovog Poslanika!”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٣٦٩
‫ صلى الله عليه‬- ‫أعراب ًيا قَالَ لرسول الله‬
‫ صلى‬- ‫السا َع ُة؟ قَالَ َر ُسول الله‬
َّ ‫ َم َتى‬:‫وسلم‬
: َ‫ » َما أ ْع َد ْد َت َل َها؟« قَال‬:‫الله عليه وسلم‬
‫ »أَن َْت َم َع َم ْن‬: َ‫ قَال‬،‫ُح َّب الله ورسول ِه‬
.‫ وهذا لفظ مسلم‬،‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫أَ ْح َب ْب َت‬
‫ َما أ ْع َد ْد ُت َل َها ِم ْن كَثي ِر‬:‫وفي رواية لهما‬
‫ َو َل ِكنِّي أُ ِح ُّب‬،‫ َولاَ َص َد َق ٍة‬،‫ َولاَ َصلاَ ٍة‬،‫َص ْو ٍم‬
.‫الله َو َر ُسو َل ُه‬
371. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam,
rekao: “Ljudi su kao metali, kao zlato i srebro. U islamu su najbolji oni
koji su bili najbolji u džahilijjetu, ako
shvate vjeru; a duše su sakupljena
vojska, one koje se upoznaju, zbliže
se, a one koje se ne upoznaju, raziđu se.”
(Muslim)
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٣٧١
‫اس‬
ُ َّ‫ »الن‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫الن‬
‫ ِخ َيا ُر ُه ْم في‬،‫َم َعا ِد ٌن َك َم َعا ِد ِن ال َّذ َه ِب َوال ِف َّض ِة‬
،‫الجا ِه ِل َّي ِة ِخ َيا ُر ُه ْم في الإ ْسلاَ ِم إِذَا فَق ُهوا‬
َ
‫ َف َما َت َعا َر َف ِم ْن َها‬،ٌ‫اح ُج ُنو ٌد ُم َجنَّ َدة‬
ُ ‫َوالأ ْر َو‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ و َما َت َنا َك َر ِم ْن َها اخْ َت َل َف‬،‫ا ْئ َت َل َف‬
‫ « إلخ ِم ْن‬...‫اح‬
ُ ‫ »الأَ ْر َو‬:‫وروى البخاري قوله‬
.‫رواية عائشة رضي الله عنها‬
46. Vrijednosti ljubavi
u ime Allaha i podsticanje na nju. Lijepo je izreći svoju ljubav onome
ko se voli. Kako tada odgovoriti?
Uzvišeni Allah kaže:
“Muhammed je Allahov Poslanik,
a njegovi su sljedbenici strogi prema nevjernicima, a samilosni među
sobom; vidiš ih kako se klanjaju i li-
‫ – باب فضل الحب في‬٤٦
‫الله والحث َع َلي ِه و إعلام الرجل‬
‫ وماذا‬،‫ أنه يحبه‬،‫من يحبه‬
‫يقول َل ُه إِ َذا أعلمه‬
‫ } ُم َح َّم ٌد َر ُسولُ الل ِه َوالَّ ِذ َين‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
{‫َم َع ُه أَ ِشدَّا ُء َع َلى ا ْل ُك َّفا ِر ُر َح َما ُء َب ْي َن ُه ْم‬
:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،‫[ إِ َلى آخر السورة‬٢٩ :‫]الفتح‬
‫} َوالَّ ِذ َين َت َب َّوأُوا الدَّا َر َو ِٕالاي َم َان ِم ْن َق ْب ِل ِه ْم‬
cem na tle padaju, želeći Allahovu
nagradu i zadovoljstvo - na licima
su im tragovi padanja na sedždu.”
(El-Feth, 29)
“I onima koji su Medinu za življenje izabrali i domom prave vjere još
prije njih je učinili; oni vole one koji
im se doseljavaju.” (El-Hašr, 9)
.[٩ :‫اج َر إِ َل ْي ِه ْم{ ]الحشر‬
َ ‫ُي ِح ُّب‬
َ ‫ون َم ْن َه‬
375. Enes, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam, rekao:
“Koga budu krasila tri svojstva, osjetit će slast imana: da mu Allah i Njegov Poslanik budu draži od svega,
da brata muslimana voli samo u ime
Allaha, i da mrzi povratak u kufr,
nakon što ga je Allah iz njega izbavio, kao što ne želi biti bačen u vatru.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫س‬
ٍ ‫ – وعن أن‬٣٧٥
ٌ ‫ » َث‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
‫لاث‬
ّ َّ‫الن‬
ِ ٕ‫َم ْن ك َُّن فِي ِه َو َج َد بِ ِه َّن َحلا َو َة الا‬
‫ أَ ْن‬:‫يمان‬
،‫ون الل ُه َو َر ُسولُ ُه أ َح َّب إِ َل ْي ِه ِم َّما َس َوا ُه َما‬
َ ‫َي ُك‬
‫ َوأَ ْن َي ْك َر َه‬،‫َوأ ْن ُي ِح َّب ال َم ْر َء لاَ ُي ِح ُّب ُه إلا َّ لل ِه‬
،‫أَ ْن َي ُعو َد في ال ُك ْف ِر َب ْع َد أَ ْن أَ ْنق ََذ ُه الله ِم ْن ُه‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«ِ‫َك َما َي ْك َر ُه أَ ْن ُي ْق َذ َف في النَّار‬
376. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam,
rekao: “Sedam vrsta ljudi bit će u
Allahovom hladu, na dan kad nikakvoga drugog hlada neće biti: praveden vladar; mladić koji odraste u
pokornosti Allahu; čovjek čije je srce neprestano vezano za džamiju; prijatelji koji se vole samo u ime Allaha, takvi su kada se sastaju i raziđu;
čovjek kojeg lijepa i ugledna žena
pozove na blud, pa kaže: ‘Ne, ja se
bojim Allaha’; čovjek koji udjeljuje
milostinju, tako da mu lijeva ruka
ne zna šta je desna udijelila; i čovjek
koji se sjeti Allaha u samoći, pa pu-
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٣٧٦
‫»س ْب َع ٌة‬
َ : َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫الن‬
‫ إ َما ٌم‬:‫ُي ِظلُّ ُه ُم الل ُه في ِظلِّ ِه َي ْو َم لاَ ِظ َّل إلا َّ ِظلُّ ُه‬
‫ عز وجل‬- ‫اب َن َشأ في ِع َبا َد ِة الله‬
ٌّ َ‫ َوش‬،ٌ‫َعا ِدل‬
ِ ‫ َو َر ُج ٌل َق ْل ُب ُه ُم َعلَّ ٌق بِال َم َس‬‫ َو َر ُجلا َِن َت َحابّا‬،‫اج ِد‬
‫ َو َر ُج ٌل َد َع ْت ُه‬،‫اج َت َم َعا َع َلي ِه و َت َف َّرقَا َع َلي ِه‬
ْ ‫في الل ِه‬
‫اف‬
ُ ‫ إنِّي أ َخ‬: َ‫ َفقَال‬،‫َات ُح ْسنٍ َو َج َم ٍال‬
ُ ‫ا ْم َرأ ٌة ذ‬
َ‫ َفأخْ فَا َها َحتَّى لا‬،‫ َو َر ُج ٌل َت َصدَّقَ بِ َص َد َق ٍة‬،‫الله‬
‫ َو َر ُج ٌل َذ َك َر الله‬،‫َت ْع َل َم ِش َمالُ ُه َما تُ ْن ِف ُق َي ِمي ُن ُه‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َاض ْت َع ْي َنا ُه‬
َ ‫َخالِ ًيا َفف‬
sti suze.”
(Muttefekun ‘alejhi)
377. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam,
rekao: “Na Sudnjem danu će Allah
reći: ‘Gdje su oni što su se voljeli
u Moje ime? Danas ću ih uvesti u
Moj hlad, kada nema drugog hlada,
osim Moga!’ ”
(Muslim)
‫ صلى‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٣٧٧
‫ »إ ّن الله َت َعا َلى َيقُول َي ْو َم‬:‫الله عليه وسلم‬
‫ون بِ َجلالِي؟ ال َي ْو َم أُ ِظلُّ ُه ْم‬
َ ُّ‫ أ ْي َن ال ُم َت َحاب‬:‫ال ِق َيا َم ِة‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫فِي ِظلِّي َي ْو َم لاَ ِظ َّل إلا َّ ِظلِّي‬
378. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam,
rekao: “Tako mi Allaha, u Čijoj je
ruci moja duša, nećete ući u Džennet sve dok ne budete vjerovali, a
nećete vjerovati sve dok se ne budete voljeli! Hoćete li da vas uputim
na djelo kojim ćete se, ako ga budete činili, zavoljeti? Nazivajte selam
jedni drugima!”
(Muslim)
‫ صلى‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٣٧٨
‫ لا‬،‫ »والَّ ِذي َن ْف ِسي بِ َي ِد ِه‬:‫الله عليه وسلم‬
‫ َولا تُ ْؤ ِم ُنوا َحتَّى‬،‫الجنَّ َة َحتَّى تُ ْؤ ِم ُنوا‬
َ ‫َتد ُْخ ُلوا‬
‫ أ َولاَ أ ُدلُّ ُك ْم َع َلى شَ ْي ٍء إِذَا َف َع ْل ُت ُمو ُه‬،‫َت َحابُّوا‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫السلا َم بينكم‬
َّ ‫َت َحا َب ْب ُت ْم؟ أَ ْف ُشوا‬
384. Mu‘az, r.a., kazuje: “Allahov
Poslanik, ‘alejhis-selam, uzeo me je
za ruku i rekao mi: ‘Mu‘aze, volim
te, tako mi Allaha! Zato, poslije svakog namaza, prouči: - Gospodaru
moj, pomozi mi da Te se sjećam, da
Ti zahvaljujem i da Ti ispravno robujem!’ ”
(Ebu-Davud, Nesai, sahih)
‫ أن َر ُسول‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن معاذ‬٣٨٤
،‫ أخذ بيد ِه‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
‫ ثُ َّم‬،‫ إنِّي لأُ ِح ُّب َك‬،‫ َوالل ِه‬،ُ‫ » َيا ُم َعاذ‬: َ‫َوقال‬
ِ ُٔ‫ا‬
َ ‫وص‬
‫ لاَ َت َد َع َّن في ُد ُب ِر ُك ِّل َصلاَ ٍة‬،ُ‫يك َيا ُم َعاذ‬
، َ‫ َوشُ ْكرِك‬، َ‫ اللَّ ُه َّم أَ ِعنِّي َع َلى ِذ ْكرِك‬: ُ‫َتقُول‬
‫ رواه أَ ُبو‬،‫ حديث صحيح‬.«‫َو ُح ْسنِ ِع َبا َدتِ َك‬
.‫داود والنسائي ب ٕاسناد صحيح‬
‫‪ – ٤٧‬باب علامات ُح ِّب الله‬
‫َت َعا َلى للعبد والحث َع َلى‬
‫التخلق بِ َها والسعي في‬
‫تحصيلها‬
‫ون الل َه‬
‫قَالَ الله َت َعا َلى‪} :‬قُ ْل إِ ْن ُك ْن ُت ْم تُ ِح ُّب َ‬
‫فَاتَّ ِب ُعو نِي ُي ْح ِب ْب ُك ُم الل ُه َو َي ْغ ِف ْر َل ُك ْم ُذنُو َب ُك ْم‬
‫َوالل ُه َغفُو ٌر َر ِحي ٌم{ ]آل عمران‪َ ،[٣١ :‬وقالَ‬
‫َت َعا َلى‪َ } :‬يا أَيُّ َها الَّ ِذ َين آ َم ُنوا َم ْن َي ْر َت َّد ِم ْن ُك ْم‬
‫َع ْن ِدي ِن ِه ف ََس ْو َف َيأْتِي الل ُه بِ َق ْو ٍم ُي ِح ُّب ُه ْم‬
‫َو ُي ِح ُّبو َن ُه أَ ِذلَّ ٍة َع َلى ا ْل ُم ْؤ ِم ِن َين أَ ِع َّز ٍة َع َلى‬
‫‪47. Znaci Allahove lju‬‬‫‪bavi prema Njegovom ro‬‬‫‪bu‬‬
‫‪Allah, dželle še’nuhu, kaže:‬‬
‫‪“Reci: ‘Ako Allaha volite, mene‬‬
‫‪slijedite, i vas će Allah zavoljeti i gri‬‬‫‪jehe vam oprostiti!’ - a Allah prašta‬‬
‫)‪i milostiv je.” (Ali-‘Imran, 31‬‬
‫‪“O vjernici, ako se neko od vas od‬‬
‫‪vjere svoje odmetne, pa, Allah će si-‬‬
gurno mjesto njih dovesti ljude ko‫ُون‬
َ ‫ُون فِي َس ِبي ِل الل ِه َولا َي َخاف‬
َ ‫ا ْل َكافِر َِين ُي َجا ِهد‬
je On voli i koji Njega vole, prema
ِ ‫َل ْو َم َة لائِ ٍم ذَلِ َك ف َْض ُل الل ِه ُي ْؤ تِي‬
‫ء‬
‫ا‬
‫ش‬
‫ي‬
‫ن‬
‫م‬
‫ه‬
َ
َ
َ
ْ
ُ
vjernicima ponizne, a prema nevjer.[٥٤ :‫َوالل ُه َو ِاس ٌع َع ِلي ٌم{ ]المائدة‬
nicima ponosite; oni će se na Allahovom putu boriti i neće se ničijeg
prijekora bojati. To je Allahov dar,
koji On daje kome hoće, a Allah je
neizmjerno dobar i sve zna.” (El-Maida,
54)
386. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam,
rekao: “Uzvišeni Allah kaže:
‘Objavio sam rat onome ko bude
neprijatelj mome prijatelju. Najdraže Meni čime Mi se Moj rob može
približiti jesu farzovi. Moj rob Mi
se približuje nafilama sve dok ga ne
zavolim, a kada ga zavolim, postanem njegov sluh kojim čuje, njegov
vid kojim vidi, njegova ruka kojom
prihvaća i njegova noga kojom hodi. Ako Me zamoli, udovoljit ću mu,
a ako zatraži Moju zaštitu, zaštitit
ću ga.’ ”
(Buhari)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٣٨٦
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ َف َق ْد‬،‫ َم ْن َعا َدى لِي َو لِ ًّيا‬: َ‫»إ َّن الله َت َعا َلى قَال‬
‫ َو َما َت َق َّر َب إِ َل َّي َع ْب ِدي بِ َشي ٍء‬،‫آ َذ ْن ُت ُه بِا ْل َح ْر ِب‬
ُ‫ َو َما َي َزال‬،‫أَ َح َّب إِ َل َّي ِم َّما ا ْف َت َر ْض ُت َع َلي ِه‬
‫ َف ِٕاذَا‬،‫َع ْب ِدي َي َت َق َّر ُب إِ َل َّي بِالنَّ َوافِلِ َحتَّى أُ ِح َّب ُه‬
‫ َو َب َص َر ُه‬،‫ ُك ْن ُت َس ْم َع ُه الَّ ِذي َي ْس َم ُع بِ ِه‬،‫أَ ْح َب ْب ُت ُه‬
‫رج َل ُه‬
ْ ‫ َو‬،‫ش بِ َها‬
ُ ‫ و َي َد ُه الَّتي َي ْب ِط‬،‫الَّ ِذي ُي ْب ِص ُر بِ ِه‬
‫ َو َل ِئن‬،‫ َو إ ْن َسأ َل ِني أ ْع َط ْي ُت ُه‬،‫الَّ ِتي َي ْم ِشي بِ َها‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫ْاس َت َعا َذنِي لأ ِع َيذنَّ ُه‬
.‫ أعلمته بأني محارِب َل ُه‬:«‫معنى »آذنته‬
.‫ »استعاذني« روي بالبا ِء وروي بالنون‬:‫وقوله‬
388. ‘Aiša, r.a., kazuje da je Allahov
‫ أ َّن‬:‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٣٨٨
Poslanik, ‘alejhis-selam, poslao jed‫بعث‬
َ - ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
nog čovjeka kao zapovjednika izvid‫ َف َك َان َي ْق َرأُ لأَ ْص َحابِ ِه في‬،‫رج ًلا َع َلى َسريَّ ٍة‬
nice. Čovjek je na završetku svakog namaza učio suru (Kul huvalla‫ َف َل َّما‬،{ٌ‫َصلاَتِ ِه ْم َف َيخْ ِت ُم بـ }قُل ُه َو الل ُه أَ َحد‬
hu ehad), a kada se vratiše, to spo‫ صلى الله‬- ‫َر َج ُعوا َذ َك ُروا ذلِ َك لرسول الله‬
menuše Allahovom Poslaniku, ‘alejhisٍ ‫ لأَ ِّي شَ ْي‬،‫»س ُلو ُه‬
‫ء‬
َ : َ‫ َفقَال‬- ‫عليه وسلم‬
selam “Upitajte ga zašto je to činio?”
‫ لأَن ََّها ِص َف ُة‬: َ‫ َفقَال‬،‫ ف ََسألُو ُه‬،«‫َي ْص َن ُع ذلِ َك؟‬
- reče im Allahov Poslanik, ‘alejhisselam. Kada su ga pitali, on im od‫ َفقَالَ َر ُسول‬.‫ َفأَ َنا أُ ِح ُّب أَ ْن أَ ْق َرأ بِ َها‬، ِ‫ال َّر ْحمن‬
govori: “Zato što su u toj suri svojstva Milostivog, i ja volim da je učim.” ‫ »أَخْ ِب ُرو ُه أ َّن الل َه‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َت َعا َلى ُي ِح ُّب ُه‬
“Recite mu da ga Uzvišeni Allah voli, reče Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam”
(Muttefekun ‘alejhi)
49. Suđenje ljudima prema vanjskim djelima, a
Allahu će se odgovarati
za ono što im je u dušama
Uzvišeni Allah kaže:
“A ako se pokaju i namaz budu
obavljali i zekat davali, ostavite ih
na miru.” (Et-Tevba, 5)
‫ – باب إجراء أحكام الناس‬٤٩
‫َع َلى الظاهر وسرائرهم إِ َلى الله‬
‫َت َعا َلى‬
‫الصلا َة‬
َّ ‫ } َف ِٕا ْن َتا ُبوا َوأَقَا ُموا‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
.[٥ :‫َوآ َت ُوا ال َّزكَا َة ف ََخلُّوا َس ِبي َل ُهم{ ]التوبة‬
390. Ibn-Omer, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam, rekao: “Naređeno mi je da se borim
protiv ljudi, sve dok ne budu svjedočili da je samo Allah Bog i da je
Muhammed Allahov Poslanik, klanjali namaz i davali zekat. A kada
to učine, zaštitili su od mene svoje
živote i imetke, izuzev kada se ogriješe o propise islama, a Allahu će
polagati račun.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬٣٩٠
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
َ‫اس َحتَّى َيشْ َه ُدوا أَ ْن لا‬
َ َّ‫»أُ ِم ْر ُت أَ ْن أُقَاتِ َل الن‬
‫ َو ُيقي ُموا‬،‫ َوأ َّن ُم َح َّمدًا َر ُسول الله‬،‫إل َه إلا َّ الله‬
‫ َف ِٕاذَا َف َع ُلوا ذلِ َك َع َص ُموا‬،َ‫ َو ُيؤتُوا ال َّزكَاة‬،َ‫الصلاة‬
َّ
،‫بح ِّق الإ ْسلاَ ِم‬
َ َّ ‫ِمنِّي ِد َماء ُه ْم َوأَ ْم َوا َل ُه ْم إلا‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َو ِح َسا ُب ُه ْم َع َلى الله َت َعا َلى‬
391. Ebu-‘Abdullah Tarik b. Ušejm,
r.a., kazuje da je čuo od Allahovog
Poslanika, ‘alejhis-selam:
“Ko izgovori šehadet i porekne druga božanstva, osim Allaha, zaštitio
je svoj imetak i život, a Allahu će
poslije polagati račun.”
(Muslim)
- ‫ – وعن أَبي عب ِد الله طارِق بن أشَ ْيم‬٣٩١
- ‫ َس ِم ْع ُت َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
َ‫ » َم ْن قالَ لا‬:‫ يقول‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
ِ ‫ َو َك َف َر ب َما ُي ْع َب ُد ِم ْن ُد‬،‫إل َه إلا َّ الله‬
،‫ون الل ِه‬
.«‫ َو ِح َسا ُب ُه َع َلى الله َت َعا َلى‬،‫َح ُر َم َمالُ ُه َو َد ُم ُه‬
.‫رواه مسلم‬
392. Ebu-Ma‘bed Mikdad b. Esved,
r.a., kazuje da je pitao Allahovog Poslanika, ‘alejhis-selam:
“Ako se sukobim s nevjernikom i
on mi sabljom odsiječe ruku, a zatim pobjegne na drvo i kaže: ‘Prihvatam islam’, smijem li ga ubiti nakon što to kaže, Allahov Poslaniče?”
“Ne smiješ! “ “Ali, Allahov Poslaniče, on mi je odsjekao ruku, a zatim
je to rekao pošto ju je odsjekao!?”
“Ne smiješ ga ubiti, jer, ako ga tada
ubiješ, on bit će u položaju u kom si
ti bio prije nego što si ga ubio, a ti
ćeš biti u položaju u kom je on bio
prije nego što je to izgovorio.”
- ‫ – وعن أَبي معبد المقداد بن الأ ْسود‬٣٩٢
- ‫ قُ ْل ُت لرسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫يت َر ُج ًلا‬
ُ ‫ أ َرأ ْي َت إ ْن َل ِق‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
‫َي‬
َّ ‫ ف ََض َر َب إ ْحدَى َيد‬،‫ فَا ْقت َت ْل َنا‬،ِ‫ِم َن ال ُك َّفار‬
،‫ ثُ َّم لاَ َذ ِمنِّي بِ َش َج َر ٍة‬،‫ َف َق َط َعها‬،‫الس ْي ِف‬
َّ ِ‫ب‬
‫ أَأَ ْق ُت ُل ُه َيا َر ُسول الله َب ْع َد‬،‫ أَ ْس َل ْم ُت لِل ِه‬: َ‫َفقَال‬
‫ َيا َر ُسول‬:‫ »لاَ َت ْق ُتل ُه« َف ُق ْل ُت‬: َ‫أَ ْن قَا َل َها؟ َفقَال‬
‫ ثُ َّم قَالَ ذلِ َك َب ْع َد َما‬،‫َي‬
َّ ‫ َق َط َع إ ْحدَى َيد‬،‫الله‬
‫ َف ِٕا ْن َق َت ْل َت ُه َف ٕانَّ ُه‬،‫ » َلا َتق ُت ْل ُه‬: َ‫َق َط َع َها؟! َفقَال‬
‫ َو إن ََّك بِ َم ْن ِز َل ِت ِه َق ْب َل أَ ْن‬،‫بِ َم ْن ِز َل ِت َك َق ْب َل أَ ْن َت ْق ُت َل ُه‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.« َ‫َيقُولَ َك ِل َم َت ُه التي قَال‬
‫ معصوم الدم‬:‫ومعنى »أنه بمنزلتك« أي‬
:‫ ومعنى »أنك بمنزلته« أي‬.‫محكوم ب ٕاسلامه‬
‫مباح الد ِم بالقصاص لورثت ِه لا أنه بمنزلته في‬
‫الكفر‪ ،‬والله أعلم‪.‬‬
‫)‪(Muttefekun ‘alejhi‬‬
50. Strah od Allaha
Uzvišeni Allah kaže:
“Samo se Mene bojte!” (El-Bekara,
41)
“Odmazda Gospodara tvoga doista je užasna!” (El-Burudž, 12)
“Eto, tako Gospodar tvoj kažnjava kada kažnjava sela i gradove koji
su nasilje činili. Kažnjavanje Njegovo je, zaista, bolno i strašno. To je
pouka za one koji se plaše patnje na
onom svijetu; a to je Dan kada će svi
ljudi biti sabrani i to je Dan kada će
‫ – باب الخوف‬٥٠
ِ ‫اي فَا ْر َه ُب‬
:‫ون{ ]البقرة‬
َ َّ‫ } َو إِي‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
{ٌ‫ش َربِّ َك َل َش ِديد‬
َ ‫ }إِ َّن َب ْط‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٤٠
‫ } َوك ََذلِ َك أَخْ ُذ‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[١٢ :‫]البروج‬
‫َربِّ َك إِذَا أَ َخ َذ ا ْل ُق َرى َو ِه َي َظالِ َم ٌة إِ َّن أَخْ َذ ُه‬
‫اف‬
َ ‫أَلِي ٌم شَ ِدي ٌد إِ َّن فِي ذَلِ َك لآ َي ًة لِ َم ْن َخ‬
‫اس‬
َ ‫َع َذ‬
ُ َّ‫اب الآ ِخ َر ِة َذلِ َك َي ْو ٌم َم ْج ُمو ٌع َل ُه الن‬
‫َو َذلِ َك َي ْو ٌم َمشْ ُهو ٌد َو َما نُ َؤ ِّخ ُر ُه إِلا َّ لأَ َجلٍ َم ْعدُو ٍد‬
ْٔ‫َي ْو َم َيا‬
ِ
َّ
َ
ْ
‫س إِلا َّ بِ ِٕا ْذنِ ِه َف ِم ْن ُه ْم شَ ِق ٌّي‬
‫ف‬
‫ن‬
‫م‬
‫ل‬
‫ك‬
‫ت‬
‫لا‬
‫ت‬
َ
َ
ُ
ٌ
‫َو َس ِعي ٌد َفأَ َّما الَّ ِذ َين شَ ُقوا َف ِفي النَّا ِر َل ُه ْم فِ َيها‬
svi biti prisutni, a Mi ga odgađamo
samo za neko vrijeme.
Onoga dana kad dođe, bez dopuštenja Njegova niko neće izustiti, a
među njima bit će nesretnih i sretnih. A nesretni će u Džehennem,
u njemu će teško izdisati i udisati.”
(Hud, 102-106)
“Allah vas opominje Svojom kaznom!” (Ali-‘Imran, 28)
“Toga Dana će čovjek bježati od
brata svoga, i od majke svoje, i od
oca svoga, i od druge svoje, i sinova
svojih; toga dana će se svaki čovjek
samo o sebi brinuti.” (‘Abese, 34-37)
َ‫ َوقال‬،[١٠٦ -١٠٢ :‫يق{ ]هود‬
ٌ ‫َزفِي ٌر َوشَ ِه‬
:‫ } َو ُي َح ِّذ ُر ُك ُم الل ُه َن ْف َس ُه{ ]آل عمران‬:‫َت َعا َلى‬
‫ } َي ْو َم َي ِف ُّر ا ْل َم ْر ُء ِم ْن أَ ِخي ِه‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٢٨
ِ ‫َوأُ ِّم ِه َوأَبِي ِه َو َص‬
‫اح َب ِت ِه َو َب ِني ِه لِ ُك ِّل ا ْمر ٍِئ ِم ْن ُه ْم‬
َ‫ َوقال‬،[٣٧ - ٣٤ :‫َي ْو َم ِئ ٍذ شَ أْ ٌن ُي ْغ ِني ِه{ ]عبس‬
‫اس اتَّ ُقوا َربَّ ُك ْم إِ َّن َز ْل َز َل َة‬
ُ َّ‫ } َيا أَيُّ َها الن‬:‫َت َعا َلى‬
‫السا َع ِة شَ ْيءٌ َع ِظي ٌم َي ْو َم َت َر ْو َن َها َت ْذ َه ُل ُك ُّل‬
َّ
ِ ‫ُم ْر ِض َع ٍة َع َّما أَ ْر َض َع ْت َو َت َض ُع ُك ُّل ذ‬
ٍ‫َات َح ْمل‬
‫اس ُس َكا َرى َو َما ُه ْم بِ ُس َكا َرى‬
َ َّ‫َح ْم َل َها َو َت َرى الن‬
،[٢ - ١ :‫اب الل ِه شَ ِديدٌ{ ]الحج‬
َ ‫َو َل ِك َّن َع َذ‬
{‫اف َمقَا َم َربِّ ِه َجنَّ َت ِان‬
َ ‫ } َو لِ َم ْن َخ‬:‫َوقالَ َت َعا َلى‬
‫ } َوأَ ْق َب َل‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٤٦ :‫]الرحمان‬
“O ljudi, bojte se Gospodara svoga! Zaista će potres, kada Smak svijeta nastupi, veliki događaj biti! Na
dan kad ga doživite, svaka dojilja
će ono što doji zaboraviti, a svaka
trudnica će svoj plod pobaciti, i ti
ćeš vidjeti ljude pijane, a oni neće
pijani biti, već će tako izgledati, zato što će Allahova kazna strašna biti.” (El-Hadž, 1-2)
“A za onoga ko se stajanja pred
Gospodarom svojim bude bojao, bit
će dva perivoja.” (Er-Rahman, 46)
“I obraćat će se jedni drugima i
jedni druge će pitati: ‘Prije smo među svojim strahovali’, govorit će, ‘pa
‫ون قَالُوا إِنَّا ُكنَّا َق ْب ُل‬
ٍ ‫َب ْع ُض ُه ْم َع َلى َب ْع‬
َ ُ‫ض َي َت َساءل‬
‫ َف َم َّن الل ُه َع َل ْي َنا َو َوقَا َنا‬،‫فِي أَ ْه ِل َنا ُمشْ ِف ِق َين‬
‫الس ُمو ِم إِنَّا ُكنَّا ِم ْن َق ْب ُل َن ْد ُعو ُه إِنَّ ُه ُه َو‬
َّ ‫اب‬
َ ‫َع َذ‬
[٢٨ - ٢٥ :‫ا ْل َب ُّر ال َّر ِحي ُم{ ]الطور‬
،‫َوالآيات في الباب كثيرة جدًا معلومات‬
:‫والغرض الإ شارة إِ َلى بعضها وقد حصل‬
‫وأما الأحاديث فكثيرة جدًا فنذكر ِم ْن َها طرفًا‬
:‫وبالله التوفيق‬
nam je Allah milost Svoju darovao
i od patnje u ognju nas sačuvao; mi
smo Mu se prije klanjali, On je, doista, dobročinitelj i milostiv.’ ” (EtTur, 25-28)
396. Ibn-Mes‘ud, r.a., veli: “Pričao
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن ابن مسعود‬٣٩٦
nam je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam, ‫ صلى الله عليه‬- ‫ حدثنا َرسول الله‬: َ‫قَال‬
ُ
a on je istinoljubiv i istinu govori:
‫ »إ َّن‬:‫ َو ُه َو الصادق المصدوق‬- ‫وسلم‬
‘Čovjek se stvara u utrobi majke čeَ ‫أ َح َد ُك ْم ُي ْج َم ُع َخ ْل ُق ُه في َب ْطنِ أُ ِّم ِه أر َب ِع‬
trdeset dana kao sjeme (nutfe). Za- ‫ين َيو ًما‬
tim bude isto toliko vremena zakva‫ ثُ َّم َي ُكو ُن‬،‫ ثُ َّم َي ُكو ُن َع َل َق ًة ِم ْث َل ذلِ َك‬،‫نُ ْط َف ًة‬
čak (‘aleka), pa bude isto toliko kao
‫ َف َي ْنف ُُخ‬،‫ ثُ َّم ُي ْر َس ُل ال َم َل ُك‬،‫ُم ْض َغ ًة ِم ْث َل ذلِ َك‬
gruda mesa (mudga). Zatim Allah ِ ِ
ِ ‫فِي‬
ٍ ‫ َو ُي ْؤ َم ُر بِأ ْر َب ِع َك ِل َم‬،‫وح‬
َ ِ‫ ب‬:‫ات‬
ِ
ِ
‫ه‬
‫ق‬
‫ز‬
‫ر‬
‫ب‬
‫ت‬
‫ك‬
‫ر‬
‫ال‬
‫ه‬
ْ
ْ
َ
ُّ
pošalje meleka da mu udahne dušu, i naredi da mu zapiše četiri stva- ‫ َف َوالَّ ِذي لاَ إل َه‬.ٌ‫ج ِل ِه َو َع َم ِل ِه َوشَ ِق ٌّي أَ ْو َس ِعيد‬
َ ٔ‫َوا‬
ri: nafaku, dužinu života, njegova
‫الجنَّ ِة‬
َ ‫َغ ْي ُر ُه إ َّن أ َح َد ُك ْم َل َي ْع َم ُل بِ َع َم ِل أ ْه ِل‬
djela i hoće li na Ahiretu biti nesre‫َحتَّى َما َي ُكو ُن َب ْي َن ُه وب ْي َن َها إلا َّ ِذ َرا ٌع َف َي ْس ِب ُق‬
tan ili sretan.
Tako mi Jedinog Allaha, desi se
da čovjek radi posao koji vodi u Džennet sve dok ne bude između njega
‫ َف َي ْع َم ُل بِ َع َم ِل أ ْه ِل النَّا ِر‬،‫اب‬
ُ ‫َع َلي ِه ال ِك َت‬
‫ َو إ َّن أَ َح َد ُك ْم َل َي ْع َم ُل بِ َع َم ِل أ ْه ِل النَّا ِر‬،‫فَيد ُْخ ُل َها‬
i Dženneta koliko lakat, pa ga pretekne ono što mu je zapisano i učini
djelo koje vodi u vatru, pa u nju bude bačen! A drugi čovjek radi posao koji vodi u vatru, sve dok ne bude između njega i vatre koliko lakat, pa ga pretekne ono što mu je
zapisano i učini djelo koje vodi u Džennet, pa u Džennet uđe.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ َف َي ْس ِب ُق‬،‫َحتَّى َما َي ُكو ُن َب ْي َن ُه َو َب ْي َن َها إلا َّ ذرا ٌع‬
‫الجنَّ ِة‬
َ ‫اب فَي ْع َم ُل بِ َع َملِ أ ْه ِل‬
ُ ‫َع َلي ِه ال ِك َت‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َف َيد ُْخ ُل َها‬
405. ‘Adijj b. Hatim, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam,
rekao: “Allah će razgovarati sa svakim od vas bez posrednika. Čovjek
će pogledati na desnu stranu i vidjet će samo svoja djela. Zatim će
pogledati na lijevu stranu i vidjet će
svoja djela, pa će pogledati ispred
sebe i ugledat će samo vatru! Zato
se čuvajte vatre, pa makar polovinom udjeljene hurme.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن عدي بن حاتم‬٤٠٥
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬‫ » َما ِم ْن ُك ْم ِم ْن أَ َح ٍد إلا َّ َس ُي َكلِّ ُم ُه َربُّ ُه‬:‫وسلم‬
َ‫ َف َي ْن ُظ ُر أَ ْي َم َن ِم ْن ُه فَلا‬،‫س َب ْي َن ُه و َب ْي َن ُه َت ْر ُج َما ٌن‬
َ ‫َل ْي‬
َّ ‫ َو َي ْن ُظ ُر أ ْشأَ َم ِم ْن ُه فَلاَ َي َرى إلا‬،‫َي َرى إلا َّ َما َق َّد َم‬
‫ َو َي ْن ُظ ُر َب ْي َن َي َد ْي ِه فَلاَ َي َرى إلا َّ النَّا َر‬،‫َما َق َّد َم‬
.«‫ فَاتَّ ُقوا النَّا َر َو َل ْو بِ ِش ِّق َت ْم َر ٍة‬،‫تِ ْلقَا َء َو ْج ِه ِه‬
.‫ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬
407. Ebu-Berze el-Eslemi, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, ‘alejhisselam, rekao: “Niko se neće pomaknuti s mjesta obračuna, dok ga Allah ne upita za: život - u što ga je
proveo, za znanje - je li po njemu radio, za imetak odakle ga je zaradio
i u što ga je potrošio, i za tijelo u što
ga je koristio.”
(Tirmizi, Nesai-sahih)
‫ َن ْض َلة‬- ‫ براء ثُ َّم زاي‬- ‫ – وعن أَبي برزة‬٤٠٧
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫بن عبيد الأسلمي‬
َ‫ »لا‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ َر ُسولُ الله‬
‫َت ُزولُ َق َد َما َع ْب ٍد َيو َم ال ِق َيا َم ِة َحتَّى ُي ْسأَلَ َع ْن‬
‫ُع ُم ِر ِه فِي َم أف َنا ُه؟ َو َع ْن ِعل ِم ِه فِي َم َف َع َل فِي ِه؟ َو َع ْن‬
‫َمالِ ِه ِم ْن أَ ْي َن ا ْك َت َس َب ُه؟ َوفِي َم أ ْن َف َق ُه؟ َو َع ْن‬
: َ‫ َوقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫ِج ْس ِم ِه فِي َم أَبلا ُه؟‬
.«‫»حديث حسن صحيح‬
‫‪ – ٤١٠‬وعن أَبي هريرة ‪ -‬رضي الله عنه ‪-‬‬
‫قَالَ ‪ :‬قَالَ َر ُسول الله ‪ -‬صلى الله عليه وسلم‪:‬‬
‫اف أَ ْد َل َج‪َ ،‬و َم ْن أَ ْد َل َج َب َل َغ ال َم ْنزِلَ ‪ .‬ألاَ‬
‫» َم ْن َخ َ‬
‫الجنَّ ُة«‪.‬‬
‫إ َّن ِس ْل َع َة الل ِه َغالِ َي ٌة‪ ،‬أَلاَ إِ َّن ِس ْل َع َة الله َ‬
‫رواه الترمذي‪َ ،‬وقالَ ‪» :‬حديث حسن«‪.‬‬
‫َو »أ ْد َل َج«‪ :‬ب ٕاسكان الدال ومعناه َسار من‬
‫أول اللي ِل‪ .‬والمراد التشمير في الطاعة‪ ،‬والله‬
‫أعلم‪.‬‬
‫‪410. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da‬‬
‫‪je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam,‬‬
‫‪rekao: “Ko se plaši, krenut će pri‬‬‫‪je mraka, ko krene prije mraka, stići‬‬
‫‪će do konačišta. Znajte da je Alla‬‬‫‪hova roba skupa, jer Allahova roba‬‬
‫”!‪je Džennet‬‬
‫)‪(Tirmizi‬‬
51. Nada u Allahovu milost
‫ – باب الرجاء‬٥١
‫ }قُ ْل َيا ِع َبا ِد َي الَّ ِذ َين أَ ْس َرفُوا‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
ِ ِ ْ ‫َع َلى أَ ْنف ُِس ِه ْم لا َت ْق َن ُطوا ِم ْن َر‬
“Reci: ‘O robovi moji koji ste se ‫ح َمة الله ا ِٕ َّن الل َه‬
prema sebi ogriješili, ne gubite na{‫وب َج ِمي ًعا إِنَّ ُه ُه َو ا ْل َغفُو ُر ال َّر ِحي ُم‬
ُ‫َي ْغ ِف ُر ال ُّذن‬
َ
du u Allahovu milost! Allah će, siَّ
َ ُ‫ } َو َه ْل ن‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٥٣ :‫]الزمر‬
gurno, sve grijehe oprostiti; On doi- ‫جازِي إِلا‬
‫ }إِنَّا َق ْد‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[١٧ :ٔ‫ا ْل َكفُور{ ]سبا‬
sta mnogo prašta i milostiv je.’ ” (EzZumer, 53)
ِ ُٔ‫ا‬
‫اب َع َلى َم ْن َك َّذ َب‬
َ ‫وح َي إِ َل ْي َنا أَ َّن ا ْل َع َذ‬
“A da li Mi kažnjavamo ikog druِ ‫ } َو َر ْح َم‬:‫ َوقالَ َت َعا َلى‬،[٤٨ :‫َو َت َولَّى{ ]طه‬
‫ي‬
‫ت‬
gog, osim nevjernika, nezahvalnika?”
.[١٥٦ :‫َو ِس َع ْت ُك َّل شَ ْي ٍء{ ]الأعراف‬
(Sebe‘, 17)
Uzvišeni Allah kaže:
“Nama se objavljuje da će kazna
sigurno stići onoga ko ne vjeruje i
glavu okrene.” (Ta ha, 48)
“A Moja milost obuhvaća sve!” (ElA‘raf, 156)
412. ‘Ubade b. Samit, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, ‘alejhisselam, rekao: “Ko posvjedoči da je
samo Allah Bog i da nema druga,
da je Muhammed Njegov rob i Poslanik; da je ‘Isa Njegov rob i Poslanik, i Njegova Riječ koju je Merjemi dostavio, i život mu udahnuo; i
da su Džennet i Džehennem istina,
Allah će ga uvesti u Džennet pa šta
god uradi (od grijeha).”
(Muttefekun ‘alejhi)
ِ
‫ رضي الله‬- ‫الصامت‬
‫ – وعن عبادة بن‬٤١٢
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ » َم ْن شَ ِه َد أ َّن لاَ إل َه إلا َّ الل ُه َو ْح َد ُه لا‬:‫وسلم‬
َ ‫شَ ر‬
‫ َوأ َّن‬،‫ َوأَ َّن ُم َحمدًا َع ْبد ُه و َر ُسولُ ُه‬،‫ِيك َل ُه‬
‫ِعيسى َع ْب ُد الل ِه َو َر ُسولُ ُه َو َك ِل َم ُت ُه أ ْلقَا َها إِ َلى‬
،‫ َوالنَّا َر َح ٌّق‬،‫الجنَّ َة َح ٌّق‬
ٌ ‫َم ْر َي َم و ُر‬
َ ‫ َوأ َّن‬،‫وح ِم ْن ُه‬
.« ِ‫َان ِم َن ال َع َمل‬
َ ‫الجنَّ َة َع َلى َما ك‬
َ ‫أ ْد َخ َل ُه الل ُه‬
.‫ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬
َّ ‫ » َم ْن شَ ِه َد أَ ْن لا إ َل َه إلا‬:‫وفي رواية لمسلم‬
‫ َح َّر َم الل ُه َع َلي ِه‬،‫الل ُه َوأ َّن ُم َح َّمدًا َر ُسولُ الل ِه‬
.«‫النَّا َر‬
413. Ebu-Zerr, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam, rekao:
“Uzvišeni Allah kaže:
‘Ko učini dobro djelo, dat ću mu
deseterostruku nagradu, ili još više. A ko učini grijeh, pa za grijeh
je kazna prema zasluzi, ili ga oprostim. Ko Mi se približi pedalj, Ja mu
se približim lakat; ko Mi se približi
lakat, Ja se njemu približim za hvat;
ko Mi dođe idući, Ja mu dođem trčeći; a ko Me susretne s grijesima
velikim kao Zemlja, a ne bude Mi
ništa pripisivao kao druga, obasut
ću ga sa isto toliko oprosta.’ ”
(Muslim)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي ذر‬٤١٣
‫ »يقول‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫قَالَ الن‬
‫بالح َس َن ِة َف َل ُه َعشْ ُر‬
َ ‫ َم ْن َجاء‬:‫ عز وجل‬- ‫الله‬
‫بالس ِّي َئ ِة ف ََجزا ُء َس ِّي َئ ٍة‬
َ ‫ َو َم ْن َجا َء‬،‫أ ْم َثالِ َها أَ ْو أ ْز َيد‬
‫ َو َم ْن َت َق َّر َب ِمنِّي ِش ْب ًرا‬.‫َس ِّي َئ ٌة ِم ْث ُل َها أَ ْو أ ْغ ِف ُر‬
‫ َو َم ْن َت َق َّر َب ِمنِّي ِذ َرا ًعا‬،‫َت َق َّر ْب ُت ِم ْن ُه ِذ َرا ًعا‬
‫ َو َم ْن أ َتانِي َي ْم ِشي أ َت ْي ُت ُه‬،‫َت َق َّر ْب ُت ِم ْن ُه َبا ًعا‬
ِ ‫ َو َم ْن َل ِقيني بِ ُق َر‬،‫َه ْر َو َل ًة‬
‫اب الأ ْرض َخ ِطيئ ًة لا‬
‫ رواه‬.«ً‫ َل ِقي ُت ُه بِ ِم ْث ِل َها َمغ ِف َرة‬،‫ُيشْ رِكُ بِي شَ ي ًئا‬
.‫مسلم‬
‫ » َم ْن َت َق َّر َب« إ َل َّي ب َطا َع ِتي‬:‫معنى الحديث‬
‫» َت َق َّر ْب ُت« إِ َل ْي ِه بِ َر ْح َم ِتي َو إ ْن َزا َد ِز ْد ُت » َف ٕا ْن‬
‫أ َتاني َي ْم ِشي« َوأس َر َع في َطا َعتي »أ َت ْي ُت ُه‬
‫َه ْر َو َل ًة« أ ْي‪َ :‬ص َب ْب ُت َع َلي ِه ال َّر ْح َم َة َو َس َب ْق ُت ُه بِ َها‬
‫َو َل ْم أ ْحو ِْج ُه إِ َلى ال َمشْ ِي ال َك ِثي ِر في ال ُو ُص ِ‬
‫ول‬
‫ِ‬
‫القاف‪،‬‬
‫اب الأَرضِ« بضم‬
‫إِ َلى ال َم ْق ُصو ِد »وقُ َر ُ‬
‫ويقال‪ :‬بكسرها والضم أصح وأشهر ومعناه‪:‬‬
‫َما ُيقَار ُِب ِملأَ َها‪ ،‬والله أعلم‪.‬‬
414. Od Džabira, r.a., prenosi se da
je rekao: “Došao je neki beduin Vjerovjesniku, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, i rekao: ‘O Allahov Poslaniče,
koja su to dva obavezujuća djela (koja za sobom povlače nagradu, odnosno kaznu na onom svijetu)?’ On
je rekao: ‘Ko umre, a Allahu ne pripisuje druga (ne čini širk), ući će u
Džennet, a ko umre, a Allahu pripisuje druga (čini širk), ući će u vatru.’
”
(Muslim)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جابر‬٤١٤
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫جاء أعرابي إِ َلى الن‬
ِ ‫ َما‬،‫ َيا َر ُسول الله‬: َ‫ َفقَال‬: َ‫الموج َب َت ِان؟ قَال‬
،‫الجنَّ َة‬
َ ‫» َم ْن َم‬
َ ‫ات لاَ ُيشْ رِكُ بالله شَ ي ًئا َد َخ َل‬
‫ رواه‬.«‫ات ُيشْ رِكُ بِ ِه شَ ْي ًئا َد َخ َل النَّار‬
َ ‫َو َم ْن َم‬
.‫مسلم‬
415. Od Enesa, r.a., prenosi se da je ‫ أن النَّبي‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٤١٥
ّ
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we
‫ ومعاذ رديفه َع َلى‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬sellem, rekao, dok je Mu‘az sjedio
َ َ َ‫َال‬
َ‫ال َّر ْ َال‬
na jahalici iza njegovih leđa: “Mu‘aze!”‫ ل ِّب ْيك َيا َر ُسول‬: ‫ » َيا ُم َعاذُ« ق‬: ‫ ق‬،‫حل‬
َ ‫ َل َّب ْي‬: َ‫ » َيا ُم َعاذُ« قَال‬: َ‫ قَال‬،‫الله َو َس ْع َد ْي َك‬
A Mu‘az se odazvao, rekavši: “Sto- ‫ك َيا‬
: َ‫ » َيا ُم َعاذُ« قَال‬: َ‫ قَال‬،‫َر ُسول الله َو َس ْع َد ْي َك‬
jim ti na raspolaganju, o Allahov Po: َ‫ قَال‬،‫ َثلا ًثا‬،‫وس ْع َد ْي َك‬
slaniče.”
َ ‫َل ِّب ْي َك َيا َر ُسول الله‬
Tako ga je Poslanik, sall-Allahu ‘alej- ‫ َوأ َّن‬،‫» َما ِم ْن َع ْب ٍد َيشْ َه ُد أن لا إل َه إلا َّ الله‬
hi we sellem, pozvao tri puta, a Mu‘az ‫ص ْدقًا ِمن َق ْل ِب ِه إلا َّ حرم ُه‬
ِ ‫ُم َح َّمدًا َع ْب ُد ُه َو َر ُسولُ ُه‬
َ َّ َ
ْ
mu se na isti način odazivao.
ِ ٔ ٔ
َ
Zatim je rekao: “Nema ni jednog
čovjeka koji svjedoči da nema drugog boga, osim Allaha, te da je Muhammed Njegov rob i Poslanik; iskreno iz svoga srca, a da ga Allah neće
zabraniti vatri.”
‫ افَلاَ اخْ ب ُر‬،‫ َيا َر ُسول الله‬: َ‫الله َعلى النَّار« قَال‬
«‫ »إِذًا َيتَّ ِك ُلوا‬: َ‫بِ َها النَّاس َف َي ْس َت ْب ِشروا؟ قَال‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.‫فأخبر بِ َها ُمعا ٌذ ِع ْن َد مو تِه َتأثُّ ًما‬
‫ »تأثُّ ًما« أي خوفًا ِم ْن الإ ثم في َك ْتم‬:‫وقوله‬
.‫َه َذا العلم‬
On je upitao: “O Allahov Poslaniče, hoću li ja to kazati svijetu, pa
da se raduje”, a on mu je odgovorio:
“Onda će se svijet na to osloniti (pa
će se zalijeniti i ostaviti posao).’ ” To
je Mu‘az saopćio na samrti bojeći se
grijeha, tj. bojeći se da ne bude griješan zbog skrivanja znanja.
(Muttefekun ‘alejhi)
416. Od Ebu-Hurejrea, ili od EbuSe‘ida el-Hudrija, r.a., prenosi se (prenosilac nije siguran od kojeg je od
njih dvojice čuo ovaj hadis, ali to ne
smeta jer su svi ashabi povjerljivi i
pouzdani):
“Kada je bila Bitka na Tebuku, svijet je pogodila glad, pa su ljudi rekli: ‘O Allahov Poslaniče, kad bi nam
dozvolio da zakoljemo naše deve, pa
da jedemo i namažemo se lojem (zbog
vrućine)?’ Na to im je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
odgovorio: ‘Učinite to!’ Tada je došao Omer, r.a., i rekao:
‘O Allahov Poslaniče, ako to ura-
‫ أَ ْو أَبي سعيد‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٤١٦
- ‫ شك الراوي‬- ‫ رضي الله عنهما‬- ‫الخدري‬
‫ابي؛ لأنَّ ُه ْم‬
َّ ‫ولا َي ُض ُّر الشَّ ُّك في َعين‬
ّ ‫الص َح‬
، َ‫َان َغز َو ُة َت ُبوك‬
َ ‫ َل َّما ك‬: َ‫ قَال‬- ‫ُكلُّ ُه ْم ُعدُو ٌل‬
،‫ َيا َر ُسول الله‬:‫ فقالوا‬،‫اس َم َجا َع ٌة‬
َ ‫أ َص‬
َ َّ‫اب الن‬
ِ ‫َل ْو أَ ِذن َْت َل َنا َف َنح ْر َنا َنو‬
‫اض َح َنا َفأ َك ْل َنا َوا َّد َهنَّا؟‬
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َفقَالَ َر ُسول الله‬
: َ‫ َفقَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫»ا ْف َع ُلوا« فَجاء ُع َم ُر‬
‫ َو َل ِكن‬،‫ إ ْن َف َع ْل َت َق َّل ال َّظ ْه ُر‬،‫َيا َر ُسول الله‬
‫ ثُ َّم اد ُع الله َل ُه ْم‬،‫اد ُع ُه ْم بفَض ِل أ ْز َوا ِد ِه ْم‬
‫ َل َع َّل الله أَ ْن َي ْج َع َل في ذلِ َك‬،‫َع َل ْي َها بِال َب َر َك ِة‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َفقَالَ َر ُسول الله‬.‫ال َب َر َك َة‬
‫ ثُ َّم َد َعا‬،‫ » َن َع ْم« َف َد َعا بِ َن ْطع َف َب َس َط ُه‬:‫وسلم‬
diš, smanjit će se broj jahaćih deva,
nego ti zatraži od njih da sakupe višak hrane od svakog, zatim zamoli
Allaha da im da u toj hrani berićet,
pa možda će im Allah u tome dati berićet! Na to Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, reče:
‘Da, tako je!’
Zatim je zatražio kožni prostirač i
prostro ga, a potom zatražio da svako donese što mu je ostalo od hrane.
Neko je donosio pregršt kukuruza,
neko pregršt hurmi, neko komadić
kruha, dok se na prostirci nije sakupilo nešto malo. Zatim je Allahov
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sel-
‫ف‬
ّ ‫ ف ََج َع َل ال َّر ُج ُل َيجي ُء ب َك‬،‫بِفض ِل أ ْز َوا ِد ِه ْم‬
‫ف تمر َويجي ُء الآخ ُر بِ ِكس َرة‬
ّ ‫ُذ َرة َو َيجي ُء بِ َك‬
‫طع ِم ْن ذلِ َك شَ يء‬
ْ ‫َحتَّى‬
ِ ّ‫اج َت َم َع َع َلى الن‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َف َد َعا َر ُسول الله‬،‫َيسي ٌر‬
‫»خ ُذوا في‬
ُ : َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫ بِال َب َر َك ِة‬- ‫وسلم‬
ِ ٔ‫ا‬
‫وع َي ِت ُك ْم« َفأَ َخ ُذوا في أَ ْو ِع َيتهم َحتَّى َما َت َر ُكوا‬
‫في ال َع ْس َك ِر ِو َعاء إلا َّ َملأو ُه َوأَ َك ُلوا َحتَّى شَ ب ُعوا‬
‫ صلى الله‬- ‫َوف ََض َل ف َْض َل ٌة َفقَالَ َر ُسول الله‬
‫ »أ ْش َه ُد أَ ْن لا إل َه إلا َّ الل ُه َوأنّي‬:‫عليه وسلم‬
ٍّ‫ لا َي ْلقَى الله بِ ِهما َع ْب ٌد َغ ْي َر شَ اك‬،‫َر ُسولُ الله‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫الجنَّ ِة‬
َ ِ‫َف ُي ْح َج َب َعن‬
lem, zamolio za berićet i onda rekao: ‘Uzmite u svoje posude!’ I oni
su uzeli (hranu) u svoje posude tako da u logoru nisu ostavili nijednu posudu a da je nisu napunili, jeli su dok se nisu zasitili i još je hrane ostalo. Tada je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao:
‘Svjedočim da nema drugog boga,
osim Allaha, i da sam ja Allahov Poslanik. Neće ni jedan rob doći pred
Allaha s ovim (riječima), ne sumnjajući u njih, a da mu bude zabranjen
ulazak u Džennet.’ ”
(Muslim)
419. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi se da je rekao: “Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao
je:
‘Kada je Allah stvorio stvorenja napisao je u knjigu (kitab) koja je kod
Njega iznad ‘Arša:
Zaista, Moja milost savlađuje moju srdžbu!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
U jednom drugom predanju stoji:
“... je savladala moju srdžbu.”
A u još jednom predanju stoji: “...
je pretekla moju srdžbu.”
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٤١٩
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫قَال‬
ٍ ‫الخ ْل َق َك َت َب في ِك َت‬
‫ َف ُه َو‬،‫اب‬
َ ‫» َل َّما َخ َل َق الله‬
‫ إ َّن َر ْح َم ِتي َت ْغ ِل ُب‬:ِ‫ِع ْن َد ُه فَوقَ ال َع ْرش‬
.«‫َغ َضبي‬
:‫ » َغ َل َب ْت َغ َضبي« وفي رواية‬:‫وفي رواية‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َت َغ َضبي‬
ْ ‫»س َبق‬
َ
420. Od njega se također prenosi da
je rekao: “Čuo sam Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
kako kaže: ‘Allah je učinio milost
(rahmet) od sto dijelova; kod sebe je
zadržao devedeset devet, a na Zemlju je spustio jedan dio. I od tog
jednog dijela stvorenja su samilosna
jedno prema drugom, tako da i životinja podigne nogu sa svoga mladunčeta, bojeći se da ga ne povrijedi.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
U drugom predanju stoji: “Zaista,
Allah ima sto milosti (rahmeta), od
kojih je jednu poslao među džine,
- ‫ َس ِم ْع ُت َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٤٢٠
‫»ج َع َل الله‬
َ :‫ يقول‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ َفأ ْم َس َك ِع ْن َد ُه تِ ْس َع ًة‬،‫ال َّر ْح َم َة ِما َئ َة ُج ْز ٍء‬
،‫ض ُج ْز ًءا َو ِاحدًا‬
ِ ‫ َوأ ْن َزلَ في الأ ْر‬،‫َو تِ ْس ِع َين‬
‫ َحتَّى َت ْرف ََع‬،‫الخلائِ ُق‬
َ ‫اح ُم‬
َ ‫َف ِم ْن ذلِ َك ال ُجز ِء َي َت َر‬
.«‫الدَّابّ ُة َحافِر َها َع ْن َو َل ِد َها َخشْ َي َة أَ ْن تُ ِصي َب ُه‬
َ‫ أ ْن َزل‬،‫ »إ ّن لل ِه َت َعا َلى م َئ َة َرح َم ٍة‬:‫وفي رواية‬
‫الجن َوالإ نس َوالبهائِ ِم‬
ِّ ‫ِم ْن َها َر ْح َم ًة َو ِاح َد ًة َب ْي َن‬
،‫ون‬
َ ‫اح ُم‬
َ ‫ فبها َي َتعا َطف‬،‫الهوا ّم‬
َ ‫َو‬
َ ‫ و بِ َها َي َت َر‬،‫ُون‬
‫ َوأخَّ َر الل ُه‬،‫ش َع َلى َو َل ِد َها‬
ُ ‫و بِ َها َت ْع ِط ُف ال َو ْح‬
‫عين َر ْح َم ًة ي ْر َح ُم بِ َها ِع َبا َد ُه‬
َ ‫َت َعا َلى تِ ْس ًعا َو تِ ْس‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َي ْو َم ال ِق َيا َمة‬
ِ ً ٔ‫ورواه مسلم ا‬
- ‫ِسي‬
ِّ ‫يضا م ْن رواية َس ْل َم َان الفار‬
ljude, životinje i insekte, pa se oni
s tom jednom milošću međusobno
paze, i međusobno su milostivi, tako da je njome i životinja milostiva
prema svome mladunčetu! A ostavio je devedeset devet milosti kojima će se smilovati Svojim robovima
na Sudnjem danu.”
Isti hadis prenio je Muslim od Selmana el-Farisija, r.a., da je Allahov
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Zaista, Uzvišeni Allah
ima sto milosti; jednom od njih su
međusobno milostiva stvorenja među sobom, a devedeset i devet je za
Sudnji dan.”
‫ صلى‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫ »إ َّن لل ِه َت َعا َلى ِم َئة َر ْح َم ٍة‬:‫الله عليه وسلم‬
‫ َو تِ ْس ٌع‬،‫الخ ْل ُق َب ْي َن ُه ْم‬
َ ‫َف ِم ْن َها َر ْح َم ٌة َي َت َراح ُم بِ َها‬
.«‫ون لِ َيو ِم ال ِق َيا َم ِة‬
َ ‫َو تِس ُع‬
‫ »إ َّن الله َت َعا َلى َخ َل َق َي ْو َم َخ َل َق‬:‫وفي رواية‬
ِ ‫الس َماو‬
‫ض َم َئ َة َر ْح َم ٍة ُك ُّل َر ْح َم ٍة‬
َّ
َ ‫ات َوالأَ ْر‬
‫ ف ََج َع َل ِم ْن َها‬،ِ‫السما ِء إِ َلى الأ ْرض‬
َّ ‫ِط َباقُ َما َب ْي َن‬
‫طف ال َوالِ َد ُة َع َلى‬
ِ ‫في الأر‬
ُ ‫ض َر ْح َم ًة َف ِب َها َت ْع‬
،‫ش َوال َّط ْي ُر َب ْع ُض َها َع َلى َب ْعض‬
ُ ‫ َوال َو ْح‬،‫َو َل ِد َها‬
.«‫َان َي ْو ُم ال ِق َيا َم ِة أكم َل َها بِه ِذ ِه ال َّرح َم ِة‬
َ ‫َف ٕاذا ك‬
U drugom predanju stoji: “Zaista
je Allah stvorio, na dan kada je stvorio nebesa i Zemlju, sto milosti. Svaka milost je koliko između nebesa
i Zemlje, pa je poslao jednu milost
na Zemlju da njome biva milostiva
majka prema svome djetetu, te životinje i ptice jedni prema drugima,
pa kada dođe Sudnji dan, on će ih
(tih devedeset devet) upotpuniti s
tom jednom milošću.”
421. On također prenosi od Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, koji prenosi od svoga Gospodara Uzvišenog i Slavljenog, da je
rekao: “Neki rob je učinio grijeh i
rekao: ‘Allahu moj, oprosti mi moj
grijeh!’ Tada Allah Uzvišeni i Slavljeni kaže: ‘Moj rob je počinio grijeh, zatim je spoznao da ima Gospodara koji oprašta grijeh i kažnjava
za njega (ako hoće)!’ Zatim je ponovo počinio grijeh i onda rekao: ‘O
Gospodaru, oprosti mi moj grijeh!’
Tada Uzvišeni i Slavljeni (ponovo)
kaže: ‘Moj rob je počinio grijeh, zatim je spoznao da ima Gospodara
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
،‫ – وعنه‬٤٢١
ّ َّ‫عن الن‬
ِ ‫ فيما‬- ‫وسلم‬
،‫يحكي عن رب ِه تبارك وتعالى‬
‫ اللَّ ُه َّم ا ْغ ِف ْر‬: َ‫ َفقَال‬،‫ »أ ْذ َن َب َع ْب ٌد َذ ْن ًبا‬: َ‫قَال‬
‫ أذ َن َب‬:‫ َفقَالَ الله َت َباركَ َو َت َعا َلى‬،‫لِي َذ ْن ِبي‬
،‫ َف َع ِل َم أ َّن َل ُه َربًّا َي ْغ ِف ُر ال َّذن َْب‬،‫عبدي ذَن ًبا‬
‫ أ ْي‬: َ‫ َفقَال‬،‫ ثُ َّم َعا َد َفأ ْذ َن َب‬،‫َو َيأْ ُخ ُذ بال َّذن ِْب‬
:‫ َفقَالَ تبارك وتعالى‬،‫َر ِّب ا ْغ ِف ْر لِي َذنْبي‬
‫ َي ْغ ِف ُر‬،‫ َف َع ِل َم أ َّن َل ُه َربًّا‬،‫أذ َن َب َعب ِدي ذَن ًبا‬
‫ َق ْد َغ َف ْر ُت لِ َع ْب ِدي‬،‫ َو َيأْ ُخ ُذ بال َّذن ِْب‬،‫ال َّذن َْب‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫َف ْل َي ْف َع ْل َما شَ ا َء‬
‫ َما َدا َم‬:‫ » َف ْل َي ْف َع ْل َما شَ ا َء« أ ْي‬:‫وقوله َت َعا َلى‬
‫ َف ٕا َّن‬،‫وب أغ ِف ُر َل ُه‬
ُ ‫ ُي ْذنِ ُب َو َي ُت‬،‫َي ْف َع ُل هكذا‬
.‫التَّ ْو َب َة َت ْه ِد ُم َما َق ْب َل َها‬
koji oprašta grijeh i kažnjava za njega (ako hoće)!’ Ponovo je počinio grijeh i rekao: ‘O Gospodaru, oprosti
mi moj grijeh!’ Tad Uzvišeni i Slavljeni ponovo kaže: ‘Moj rob je počinio grijeh, zatim je spoznao da ima
Gospodara koji oprašta grijeh i kažnjava za njega (ako hoće). Oprostio sam svom robu, pa neka radi
šta hoće.’ ” (... neka radi šta hoće,
znači: sve dok radi ovako, počini grijeh, a zatim traži oprost, opraštat ću
mu, jer zaista tevba (pokajanje) ruši
što je prije nje počinjeno.)
(Muttefekun ‘alejhi)
422. Od njega se također prenosi
da je rekao: “Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, rekao je:
‘Tako mi Onoga u čijim je rukama moja duša, kada ne biste griješili, Allah bi vas uklonio, a doveo
bi narod koji bi griješio, zatim tražio oprost od Uzvišenog Allaha, pa
bi im On opraštao!’ ”
(Muslim)
‫ صلى‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٤٢٢
‫ َل ْو َل ْم‬،‫ »والَّ ِذي َن ْف ِسي بِ َي ِد ِه‬:‫الله عليه وسلم‬
،‫ون‬
َ ‫ َو َجا َء بِقَو ٍم ُي ْذنِ ُب‬،‫ َل َذ َه َب الله بِ ُك ْم‬،‫تُ ْذنِ ُبوا‬
‫ رواه‬.«‫ َف َي ْغ ِف ُر َل ُه ْم‬،‫ون الله َت َعا َلى‬
َ ‫َف َي ْس َت ْغ ِف ُر‬
.‫مسلم‬
425. Od ‘Abdullaha ibn’ Amra ibn
‫ – وعن عبد الله بن عمرو بن العاص‬٤٢٥
el-‘Asa, r.a., prenosi se da je Vjero- ‫ صلى الله عليه‬- ‫ أ َّن النَّبي‬:‫رضي الله عنهما‬
ّ
vjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, ‫ في إبراهيم‬- ‫ عز وجل‬- ‫ َتلاَ قَولَ الله‬- ‫وسلم‬
proučio riječi Uzvišenog Allaha o Ibra‫ } َر ِّب إِنَّ ُه َّن أَ ْض َل ْل َن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬himu, sall-Allahu ‘alejhi we sellem:
{‫س َف َم ْن َت ِب َع ِني َف ِٕانَّ ُه ِمنِّي‬
ِ ‫َك ِثي ًرا ِم َن النَّا‬
“Gospodaru oni su (kipovi) odveli
u stranputicu mnoge ljude, a onaj
‫ صلى‬- ‫يسى‬
َ ‫ وقَولَ ِع‬،‫[ الآية‬٣٦ :‫]إبراهيم‬
ko mene slijedi, on je od mene...”, i
ِ ‫ }إِ ْن تُ َع ِّذ ْب ُه ْم َف ِٕانَّ ُه ْم‬:‫الله عليه وسلم‬
َ‫ك‬
‫د‬
‫ا‬
‫ب‬
‫ع‬
ُ
َ
riječi Isaa, ‘alejhis-selam: “... ako ih
{‫َو إِ ْن َت ْغ ِف ْر َل ُه ْم َف ِٕان ََّك أَن َْت ا ْل َعزِي ُز ا ْل َح ِكي ُم‬
kazniš, pa oni su zaista Tvoji robovi, a ako im oprostiš, pa Ti si zaista
‫ »اللَّ ُه َّم‬: َ‫[ َف َرف ََع َيدَي ِه َوقال‬١١٨ :‫]المائدة‬
Uzvišen i Mudar”, zatim je podigao
:‫ عز وجل‬- ‫ َفقَالَ الله‬،‫أُ ّمتي أُ ّمتي« و َب َكى‬
ruke i rekao: “Allahu moj, moj umَ ُّ‫ َو َرب‬- ‫ ا ْذ َه ْب إِ َلى ُم َح َّم ٍد‬،‫» َيا ِج ْبري ُل‬
met (sljedbenici), moj ummet.” Za- - ‫ك أ ْع َل ُم‬
tim je plakao, pa je Uzvišeni Allah
ُ‫ َفأخْ َب َر ُه رسول‬،‫ف ََس ْل ُه َما ُي ْب ِكي ِه؟« َفأ َتا ُه جبري ُل‬
rekao: “O Džibrilu, idi Muhamme- ‫ َو ُه َو‬- َ‫ بِ َما قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
du, a tvoj Gospodar najbolje zna, pitaj ga zbog čega plače?” Pa mu je
došao Džibril i Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, mu rekao
je što je kazao, a on to zna. Tada
je Uzvišeni Allah rekao: “O Džibrilu, idi Muhammedu i reci mu: “Mi
ćemo dati da budeš zadovoljan sa
svojim ummetom i nećemo ti loše
učiniti.”
(Muslim)
‫ ا ْذ َه ْب‬،‫ » َيا ِجبري ُل‬:‫ َفقَالَ الل ُه َت َعا َلى‬- ‫أ ْع َل ُم‬
َ‫يك في أُ ّم ِت َك َولا‬
َ ‫ إنَّا َس ُن ْر ِض‬:‫ َف ُق ْل‬،‫إِ َلى ُم َح ّم ٍد‬
.‫ رواه مسلم‬.« َ‫َن ُسوءك‬
426. Od Mu‘aza ibn Džebela, r.a.,
prenosi se da je rekao: “Jahao sam
iza Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, pa je rekao: ‘O, Mu‘aze,
znaš li koje je Allahovo pravo (hakk)
prema Njegovim robovima, a koje
je pravo robova prema Allahu?’ Rekao sam: ‘Allah i Njegov Poslanik
najbolje znaju!’ On reče: ‘Zaista je
pravo Allahovo prema robovima da
ga obožavaju i da mu ništa ne pridružuju (ne čine širk), a pravo robova prema Allahu je da On ne kažnjava onoga koji mu nije širk činio.’
Rekao sam: ‘O Allahov Poslaniče,
hoću li obveseliti svijet?’ Rekao je:
‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن معاذ بن جبل‬٤٢٦
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫ ُك ْن ُت ِر ْد َف الن‬: َ‫ قَال‬‫ َه ْل‬،ُ‫ » َيا ُم َعاذ‬: َ‫ َفقَال‬،ٍ‫ َع َلى ِح َمار‬- ‫وسلم‬
‫َت ْدرِي َما َح ُّق الله َع َلى ِع َبا ِد ِه؟ َو َما َح ُّق ال ِع َبا ِد‬
: َ‫ قَال‬.‫ الل ُه َو َر ُسولُ ُه أ ْع َل ُم‬:‫َع َلى الله؟« قُ ْل ُت‬
َ‫ َولا‬،‫»ف ٕا َّن َح َّق الل ِه َع َلى ال ِع َبا ِد أَ ْن َي ْع ُبدُو ُه‬
َ‫ َو َح َّق ال ِع َبا ِد َع َلى الل ِه أَ ْن لا‬،‫ُيشْ ِر ُكوا بِ ِه شَ ي ًئا‬
‫ َيا‬:‫فقلت‬
ُ «‫ُي َع ِّذ َب َم ْن لا ُيشْ رِكُ بِ ِه شَ ي ًئا‬
َ‫ »لا‬: َ‫اس؟ قَال‬
َ َّ‫ أفَلا أُ َبشِّ ُر الن‬،‫َر ُسول الله‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«‫تُ َبشِّ ْر ُه ْم َف َيتَّ ِك ُلوا‬
‘Nemoj ga obveseljavati, jer bi se
u to pouzdao (pa bi ljudi zanemarili
rad).’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
427. El-Bera’ ibn ‘Azib, r.a., prenosi
od Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi
we sellem, da je rekao: “Kada musliman bude upitan u kaburu, izgovorit će šehadet, da nema drugog
boga, osim Allaha, i da je Muhammed Allahov Poslanik.”
Na to upućuju riječi Uzvišenog Allaha: “Allah učvršćuje one koji vjeruju čvrstim govorom u dunjalučkom životu i na ahiretu.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ – وعن البرا ِء بن عازب رضي الله‬٤٢٧
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬،‫عنهما‬
َ‫ »ال ُم ْس ِل ُم إِذَا ُس ِئ َل في ال َق ْب ِر َيشْ َه ُد أَ ْن لا‬: َ‫قَال‬
‫ فذلك‬،‫ َوأ ّن ُم َح ّمدًا َر ُسول الله‬،‫إ َل َه إلا َّ الله‬
‫ } ُي َث ِّب ُت الل ُه الَّ ِذ َين آ َم ُنوا بِا ْل َق ْو ِل‬:‫قوله َت َعا َلى‬
{‫الثَّابِ ِت فِي ا ْل َح َيا ِة ال ُّد ْن َيا َوفِي الآ ِخ َرة‬
.‫ ُمتَّف ٌَق َع َلي ِه‬.«[٢٧ :‫]إبراهيم‬
428. Enes, r.a., prenosi od Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, da je rekao: “Zaista, kada
kafir (nevjernik) učini dobro, on za
to njega nagradi dunjalučkim užitkom, a što se tiče vjernika, njemu
Allah sakuplja njegova dobra djela
za ahiret, a daje mu opskrbu na dunjaluku za njegovu pokornost.” U
drugom predanju stoji: “Zaista, Allah neće umanjiti vjerniku nagradu
za dobro djelo. Za njega će dobiti na dunjaluku (nagradu), a bit će
za to nagrađen i na ahiretu, dok će
nevjernik za dobra djela učinjena iz
dobronamjernosti biti nagrađen na
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٤٢٨
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
‫ أُط ِع َم بِ َها ُط ْع َم ًة‬،‫»إ ّن ال َكافِ َر إِذَا َع ِم َل َح َس َن ًة‬
‫ َوأَ َّما ال ُم ْؤ ِم ُن َف ٕا َّن الله َت َعا َلى َيد َِّخ ُر‬،‫ِم َن ال ُّد ْن َيا‬
‫ َو ُي ْع ِق ُب ُه ِر ْزقًا في ال ُّد ْن َيا‬،‫َل ُه َح َس َناتِ ِه في الآ ِخ َر ِة‬
.«‫َع َلى َطا َع ِت ِه‬
‫ »إ َّن الله لاَ َي ْظ ِل ُم ُم ْؤ ِم ًنا َحس َن ًة‬:‫وفي رواية‬
.‫ َو ُي ْج َزى بِ َها في الآ ِخ َر ِة‬،‫ُي ْع َطى بِ َها في ال ُّد ْن َيا‬
ِ ‫َوأَ َّما ال َكافِ ُر َف ُي ْط َع ُم بِ َح َس َن‬
‫ات َما َع ِم َل لل ِه‬
،‫ َحتَّى إِذَا أ ْف َضى إِ َلى الآخ َر ِة‬،‫َت َعا َلى في ال ُّد ْن َيا‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َل ْم َي ُك ْن َل ُه َح َس َن ٌة ُي ْج َزى بِ َها‬
dunjaluku, pa kada dođe na ahiret,
neće imati ni jedno dobro djelo za
koje bi bio nagrađen.”
(Muslim)
430. Od Ibn-‘Abbasa, r.a., prenosi
se da je rekao: “Čuo sam Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, kako kaže: ‘Koji čovjek musliman umre, pa mu klanja dženazu četrdeset ljudi, koji ne čine širk,
Allah će primiti njihov šefaat (zauzimanje) za njega.’ ”
(Muslim)
،‫ – وعن ابن عباس رضي الله عنهما‬٤٣٠
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َس ِم ْع ُت َر ُسول الله‬: َ‫قَال‬
،‫وت‬
ُ ‫ » َما ِم ْن َر ُجلٍ ُم ْس ِل ٍم َي ُم‬:‫ يقول‬- ‫وسلم‬
‫ُون‬
َ ‫عون َر ُج ًلا لاَ ُيشْ ِرك‬
َ ‫فَيقُو ُم َع َلى َج َنا َزت ِه أ ْر َب‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ إلا َّ شَ َّف َع ُه ُم الل ُه فِي ِه‬،‫بِالل ِه شَ ي ًئا‬
432. Ebu-Musa el-Eš‘arija, r.a., prenosi da je Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Na Sudnjem
danu će svakom muslimanu Allah
predati po jednog židova, ili po jednog kršćanina, pa će reći: ‘Ovo je
tvoj oslobodilac od vatre (on će zauzeti tvoje mjesto u njoj).’ ”
U drugom njegovom predanju stoji: “Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao je: ‘Doći će ljudi na
sudnjem danu, muslimani, sa grijesima kao brda, pa će im to Allah
oprostiti.’ ”
(Muslim)
U vezi sa hadisom: “Zamijeni sva-
‫ رضي‬- ‫ – وعن أَبي موسى الأشعري‬٤٣٢
‫ صلى الله‬- ‫ قَالَ َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫الله عنه‬
‫َان َي ْو ُم ال ِق َيا َم ِة َدف ََع الل ُه‬
َ ‫ »إِذَا ك‬:‫عليه وسلم‬
‫ َه َذا‬: ُ‫ َف َيقُول‬،‫إِ َلى ُك ِّل ُم ْس ِلم َي ُهود ًيا أَ ْو َن ْصرانِ ًيا‬
.«ِ‫فِ َكاك َُك ِم َن النَّار‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
ّ َّ‫ عن الن‬،‫وفي رواية َع ْن ُه‬
‫اس ِم َن‬
ٌ ‫ » َي ِجي ُء َي ْو َم ال ِق َيا َم ِة َن‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
ِ ‫وب أَ ْم َثال‬
ٍ ُ‫مين بِ ُذن‬
‫الج َب ِال َي ْغ ِف ُر َها الله‬
َ ‫ال ُم ْس ِل‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َل ُه ْم‬
،‫ » َدف ََع إِ َلى ُك ِّل ُم ْس ِلم َي ُهوديًّا أَ ْو َن ْص َرانِ ًّيا‬:‫قوله‬
‫ َه َذا فِ َكاك َُك ِمن النَّارِ« َمع َنا ُه َما َجا َء‬: ُ‫َف َيقُول‬
:‫ رضي الله عنه‬- ‫في حديث أَبي هريرة‬
،ِ‫ َو َم ْن ِز ٌل في النَّار‬،‫الجنَّ ِة‬
َ ‫»لِ ُك ِّل أَ َح ٍد َم ْنز ٌل في‬
‫الجنَّ َة َخ َل َف ُه ال َكافِ ُر في‬
َ ‫فَال ُم ْؤ ِم ُن إِذَا َد َخ َل‬
‫النَّارِ؛ لأنَّ ُه ُم ْس َت ِح ٌّق لِ َذلِ َك بِك ْف ِر ِه« ومعنى‬
ِ ‫ أن ََّك ُك ْن َت م ْع َّر ًضا لِد ُُخ‬:«‫»فِ َكاك َُك‬
،ِ‫ول النَّار‬
Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je Po‫ َق َّد َر للنَّا ِر‬،‫َو َه َذا فِ َكاك َُك؛ لأ َّن الله َت َعا َلى‬
slanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
‫ َف ٕاذَا َد َخ َل َها ال ُك َّفا ُر بِ ُذنُو بِ ِه ْم‬،‫َع َد ًدا َي ْم َل ُؤ َها‬
rekao: “Svaka osoba ima svoje mje‫ َصا ُروا في َمع َنى ال ِف َكاك‬،‫َو ُك ْف ِر ِه ْم‬
sto u Džennetu i svoje mjesto u Dže.‫ والله أعلم‬،‫لل ُم ْس ِل ِم َين‬
hennemu. Pa kad mumin uđe u Dženkog muslimana sa po jednim židovom i jednim kršćaninom, te da će
mu se reći: “Ovo je tvoj oslobodilac
iz vatre”, imamo drugi Poslanikov,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, hadis:
net, njega naslijedi kafir u Džehennemu, jer to on zaslužuje zbog svoga kufra.”
437. Ebu-Musa prenosi od Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, da je rekao: “Zaista, Uzvišeni
Allah pruža Svoju ruku noću da bi
se pokajao onaj koji je zgriješio po
danu, a pruža Svoju ruku po danu
da bi se pokajao onaj koji je zgriješio noću, sve dok sunce ne izađe sa
zapada (do Kijametskog dana).”
(Muslim)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي موسى‬٤٣٧
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ّ َّ‫عن الن‬
‫وب‬
َ ‫»إ َّن الل َه َت َعا َلى َي ْب ُس ُط َي َد ُه بِاللَّيلِ ل َي ُت‬
‫وب‬
َ ‫ َو َي ْب ُس ُط َي َد ُه بالنَّ َها ِر لِ َي ُت‬،ِ‫ُم ِسي ُء النَّ َهار‬
‫س ِم ْن‬
ُ ‫ َحتَّى َتط ُل َع الشَّ ْم‬، ِ‫ُم ِسي ُء اللَّيل‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َم ْغ ِر بِ َها‬
438. Ebu-Nedžih Amr b. Abesa esSulemi, r.a., prenosi: “Ja sam u džahilijetu smatrao da svijet živi u zabludi i da nisu postigli ništa, obožavanjem idola. Tada sam čuo da u
Meki postoji čovjek koji priča razne
vijesti. Pojahao sam svoju jahalicu i
otišao njemu. Taj čovjek je bio Allahov Poslanik. Skrivao se od svojih protivnika koji ga progone. I ja
sam, krijući se, došao njemu u Meku i upitao ga: ‘Ko si ti?’ On mi reče: ‘Ja sam Poslanik.’ Ja rekoh: ‘A
šta je to Poslanik?’ Poslanik mu reče: ‘Mene je Allah poslao.’ Ja rekoh:
‘A sa čime te je Allah poslao?’ On
- ‫ – وعن أَبي نجيح عمرو بن َع َب َسة‬٤٣٨
‫ رضي الله عنه‬- ‫الس َل ِم ِّي‬
ُّ - ‫بفتح العين والبا ِء‬
‫اس‬
َ َّ‫ ُك ْن ُت َوأَ َنا في الجا ِه ِل َّي ِة أَ ُظ ُّن أَ َّن الن‬: َ‫ قَال‬‫ َو ُه ْم‬،‫ َوأَنَّ ُه ْم َل ْي ُسوا َع َلى شَ ْي ٍء‬،‫َع َلى َضلاَ َل ٍة‬
‫ ف ََس ِم ْع ُت بِ َر ُجلٍ بِ َم َّك َة ُيخْ ِب ُر‬،‫ُون الأَ ْو َث َان‬
َ ‫َي ْع ُبد‬
،‫ َف َق ِد ْم ُت َع َلي ِه‬،‫ْت َع َلى َر ِاح َل ِتي‬
ُ ‫ َف َق َعد‬،‫أَخْ َبا ًرا‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ف ِٕاذَا رسولُ الله‬
‫ َف َت َل َّط ْف ُت َحتَّى‬،‫ ُج َرآ ُء َع َلي ِه قَو ُم ُه‬،‫ُم ْس َتخْ ِف ًيا‬
‫َد َخ ْل ُت َع َلي ِه‬
«‫بي‬
ٌّ ‫ »أَ َنا َن‬: َ‫ َما أَن َْت؟ قَال‬:‫ َف ُق ْل ُت َل ُه‬،‫بِ َم َّك َة‬
:‫ »أَ ْر َس َل ِني الل ُه« قُ ْل ُت‬: َ‫ َو َما َن ِب ٌّي؟ قَال‬:‫قُ ْل ُت‬
‫ »أَ ْر َس َل ِني بِ ِص َل ِة‬: َ‫َو بِأَ ِّي شَ ْيء أَ ْر َس َل َك؟ قَال‬
reče: ‘Poslao me je da pripovijedam
potpomaganje rodbine, rušenje idola (kipova) i ispovijedanje vjere samo Allahu, bez pripisivanja mu druga.’ Ja rekoh: ‘Pa ko tebe slijedi?’ Poslanik reče: ‘I slobodni i robovi.’ Tada sa njim bijahu Ebu-Bekr i Bilal.
Ja tada rekoh: ‘I ja ću biti tvoj sljedbenik.’ Poslanik reče: ‘Zaista ti to nećeš moći sada nikako, zar ne vidiš
moje stanje i stanje mojih sljedbenika, nego se ti vrati svojoj porodici,
pa kada čuješ da sam ojačao, onda
mi tek dođi.’ Pa sam se ja vratio svojoj porodici, a Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, preselio je
َ‫ َوأَ ْن ُي َو َّح َد الل ُه لا‬،‫ َوك َْس ِر الأَ ْو َث ِان‬،‫الأَ ْر َحا ِم‬
‫ َف َم ْن َم َع َك َع َلى‬:‫ قُ ْل ُت‬،«ٌ‫ُيشْ َركُ بِ ِه شَ ْيء‬
‫ ومعه َي ْو َمئ ٍذ أَ ُبو بك ٍر‬،«ٌ‫ » ُح ٌّر َو َع ْبد‬: َ‫َه َذا؟ قَال‬
‫ إِنّي‬:‫ قُ ْل ُت‬،‫ رضي الله عنهما‬- ‫وبلا ٌل‬
‫طيع ذلِ َك َيو َم َك‬
َ ‫ »إن ََّك َل ْن َت ْس َت‬: َ‫ قَال‬،‫ُمتَّ ِب ُع َك‬
ِ‫ أَلاَ َت َرى َحالي وحالَ النَّاسِ؟ َو َل ِكن‬،‫َه َذا‬
‫ َف ِٕاذَا َس ِم ْع َت بِي َق ْد َظه ْر ُت‬،‫جع إِ َلى َٔا ْه ِل َك‬
ْ ‫ا ْر‬
‫ و َق ِد َم‬،‫ ف ََذ َه ْب ُت إِ َلى أَ ْه ِلي‬: َ‫ قَال‬.«‫َفأْتِ ِني‬
‫ ال َم ِدي َن َة‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
‫ َما‬:‫ُلت‬
ُ ‫ فق‬،‫َحتَّى َق ِد َم َن َف ٌر ِم ْن أَ ْه ِلي ال َم ِدي َن َة‬
:‫َف َع َل َه َذا ال َّر ُج ُل الَّ ِذي َق ِد َم ال َم ِدي َن َة؟ فقالوا‬
‫ َف َل ْم‬،‫ َو َق ْد أَرا َد قَو ُم ُه َق ْت َل ُه‬،‫اس إِ َلي ِه ِس َرا ٌع‬
ُ َّ‫الن‬
‫ َفد ََخ ْل ُت‬،‫ ف َق ِد ْم ُت المدي َن َة‬،‫َي ْس َت ِطي ُعوا ذلِ َك‬
: َ‫ َيا َر ُسول الله أَ َت ْع ِرفُني؟ قَال‬:‫ُلت‬
ُ ‫ فق‬،‫َع َلي ِه‬
Tako sam našao jednu grupu Me: َ‫ أَن َْت الَّ ِذي َل َق ْي َت ِني بم َّك َة« قَال‬،‫» َن َع ْم‬
dinlija i upitao ih: ‘Šta radi čovjek
‫ أَخْ ِبر نِي َع َّما َعلَّ َم َك‬،‫ َيا َر ُسول الله‬:‫فقلت‬
što je došao u Medinu?’ Rekoše: ‘Sviُ
jet mu sa svih strana hrli. Njegov
: َ‫الصلاَ ِة؟ قَال‬
َّ ِ‫ أَخْ ِب ْر نِي َعن‬،‫الل ُه وأَ ْج َه ُل ُه‬
narod (iz Meke) hoće da ga ubije, ali
‫الصلاَ ِة‬
َّ ِ‫ ثُ َّم ا ْق ُص ْر َعن‬،‫الص ْب ِح‬
ُّ ‫»ص ِّل َصلاَ َة‬
َ
to nisu u stanju.’ Tada sam ja krenuo u Medinu i unišao Poslaniku,
‫ َف ٕان ََّها َت ْط ُل ُع‬،‫س ِقي َد ُر ْم ٍح‬
ُ ‫َحتَّى َت ْر َت ِف َع الشَّ ْم‬
pa rekoh: ‘Allahov Poslaniče, pozna‫ وحينئ ٍذ يسجد‬،‫ِح َين َتط ُل ُع َب ْي َن َق ْر َن ْي شَ ي َطان‬
ješ li mene?’ Poslanik, sall-Allahu ‘alej- ُ ُ َ َ َ
‫الصلاَ َة َمشْ ُهو َد ٌة‬
hi we sellem, reče: ‘Da, ti si onaj koji
َ ‫ ثُ َّم َص ِّل َف ِٕا َّن‬،‫َل َها ال ُك َّفا ُر‬
se sa mnom susreo u Meki.’
‫ ثُ َّم ا ْق ُص ْر‬،‫َم ْح ُضور ٌة َحتَّى َي ْس َت ِق َّل ال ِّظ ُّل بال ُّر ْم ِح‬
Tada sam rekao: ‘O Allahov Poِ ‫الصلا‬
َ
‫َا‬
‫ذ‬
‫ا‬
‫ف‬
،
‫م‬
‫ن‬
‫ه‬
‫ج‬
‫ر‬
‫ج‬
‫س‬
‫ت‬
‫حينئذ‬
‫ه‬
‫ن‬
‫ا‬
‫ف‬
،
‫ة‬
َّ
ٕ
ٕ
ُ
َّ
َّ ِ‫َعن‬
ُ
َ
َ
َ
ُ
ْ
ُ
slaniče, reci mi čemu te Allah po‫الصلا َة َمشْ ُهو َد ٌة‬
dučio, a šta ja ne znam. Kaži mi neَّ ‫ َف ِٕا َّن‬،‫أَ ْق َب َل الف َْي ُء ف ََص ِّل‬
iz Meke u Medinu. Ja sam se počeo
raspitivati o njegovim vijestima.
što o namazu.’ Poslanik reče: ‘Klanjaj sabah - namaz, a zatim propusti
da sunce izađe i digne se za koplje
od horizonta, jer ono izlazi između
robova šejtana i tada mu nevjernici čine sedždu. Zatim klanjaj jedan
namaz, taj namaz je poznat i mnogi su mu prisutni, dok bude sjena
koplja koliko koplje, pa onda prekini sa namazom, jer se tada Džehennem rasplamsa, pa kad se sjena poveća, onda klanjaj. Taj namaz je poznat i mnogi su mu prisutni, sve do
ikindija - namaza, pa kada klanjaš
ikindija - namaz, onda prestani do
zalaska sunca. Sunce zalazi izme-
ِ‫ ثُ َّم ا ْقص ْر َعن‬،‫حضو َر ٌة َحتَّى تُ َصلِّي العص َر‬
ُ ‫َم‬
‫بين‬
َّ
َ ‫ ف ِٕان ََّها َت ْغ ُر ُب‬،‫س‬
ُ ‫الصلا ِة َحتَّى َت ْغ ُر َب الشَّ ْم‬
ٍ َ‫َق ْر َن ْي ش‬
«‫ َو ِحي َنئ ٍذ َي ْس ُج ُد َل َها ال ُك ّفا ُر‬،‫يطان‬
‫ فالوضو ُء حدثني‬،‫بي الله‬
ُ : َ‫قَال‬
َّ ‫ َيا َن‬:‫فقلت‬
،‫ » َما ِم ْن ُك ْم َر ُج ٌل ُي َق ِّر ُب َو ُضوء ُه‬: َ‫َع ْن ُه؟ َفقَال‬
‫ إلا َّ َخ َّر ْت‬،‫ض َو ْيس َت ْن ِش ُق َف َي ْس َت ْن ِث ُر‬
ُ ‫َف َي َت َم ْض َم‬
ِ ‫َخ َطا َيا َو ْج ِه ِه ِم ْن أَ ْط َر‬
‫ ثُ َّم‬،‫اف لِ ْح َي ِت ِه َم َع ال َما ِء‬
‫ إِلا َّ َخ َّر ْت َخ َطا َيا‬،‫َيغ ِْس ُل َيدَي ِه إِ َلى ال ِمر َف َق ْين‬
،‫ ثُ َّم َي ْم َس ُح َرأْ َس ُه‬،‫َي َد ْي ِه ِم ْن أَ َن ِام ِل ِه َم َع الما ِء‬
ِ ‫إِلا َّ َخ َّر ْت َخ َطا َيا َرأْ ِس ِه ِم ْن أَ ْط َر‬
‫اف شَ ْع ِر ِه َم َع‬
َّ ‫ إلا‬، ِ‫ ثُ َّم يغسل قدميه إِ َلى ال َك ْع َب ْين‬،‫الما ِء‬
‫ َف ٕا ْن‬،‫َخ َّر ْت َخ َطا َيا رِج َل ْي ِه ِم ْن أَ َنام ِل ِه َم َع الما ِء‬
‫ وأَثنى َع َلي ِه‬،‫ ف ََح ِم َد الل َه َت َعا َلى‬،‫ُه َو قَا َم ف ََصلَّى‬
‫ َو َف َّر َغ قلبه لل ِه‬،‫و َم َّج َد ُه بالَّذي ُه َو َل ُه أَ ْه ٌل‬
Ravija dalje priča: ‘Ja sam tada re‫رف ِم ْن َخ ِطي َئ ِت ِه كهيئته َيو َم‬
َ ‫ إلا َّ ان َْص‬،‫َت َعا َلى‬
kao Poslaniku: - Allahov Poslaniče,
poduči me abdestu.’ - ‘Kada neko
.«‫َو َلدت ُه أُ ُّم ُه‬
od vas pripremi sebi vodu za abdest
‫بسة بهذا الحديث أَ َبا‬
َ ‫فحدث َعم ُرو بن َع‬
i kada obavi ispiranje usta i nosa (sa
ِ ‫أُ َما َمة‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫صاحب َر ُسول الله‬
ušmrkavanjem vode), tada mu spadnu grijesi njegova lica, usta i nosne
‫بن‬
‫ َيا َع ْم ُرو‬:‫ َفقَالَ َل ُه أَ ُبو أُ َما َمة‬- ‫وسلم‬
ُ
šupljine, a kada opere svoje lice ka‫ ا ْن ُظر َما تقولُ ! في مقا ٍم واح ٍد ُي ْع َطى‬،‫بسة‬
َ ‫َع‬
ko mu je Allah naredio, tada mu spadnu svi grijesi lica, sa vodom koja ka‫ لقد‬،‫ َيا أَ َبا أُ َما َمة‬:‫َه َذا ال َّر ُج ُل؟ َفقَالَ َع ْم ٌرو‬
pa s krajeva njegove brade, a kada
،‫ َوا ْق َت َر َب أَ َج ِلي‬،‫ َو َرقَّ َعظ ِمي‬،‫كَب َر ْت ِسنّي‬
operu ruke iza laktova, tada mu spad‫اج ٌة أَ ْن‬
َ ‫َو َما بِي َح‬
nu grijesi ruku preko vrhova njegovih jagodica; kada potare mokrom - ‫ ولاَ ع َلى رسول الله‬،‫ك ِذب ع َلى الل ِه َتعا َلى‬
َ َ ْ َٔ‫ا‬
َ
َُ َ َ
đu dva šejtanova roga. Tada suncu
kafiri sedždu čine.’
rukom glavu, tada sa njegove glave
spadnu grijesi, sa vodom koja kapa
sa kose. Pošto opere noge do članaka, tada mu spadnu grijesi nogu
sa vodom koja kapa sa jagodica. Pa
ako još ustane i klanja, pa zahvaljuje
i slavi Onoga Koji je svega toga dostojan, pa ako još i srce svoje isprazni radi Uzvišenog Allaha, on je onda oslobođen svojih grijeha, kao što
je bio bezgriješan na dan kada ga je
majka rodila.’ Kad je pričao ovaj hadis njegov ravija Amr b. ‘Abbas ashab Ebu-Umam mu reče: “O Amre,
sine ‘Abbasov, pazi šta si sve rekao
odjednom pred ovim čovjekom.” Ta-
‫ َل ْو َل ْم أَسمعه ِم ْن‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ إلا َّ َم َّر ًة‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الله‬
‫ َما‬- ‫ َحتَّى َع َّد َس ْب َع َم َّرات‬- ‫أَ ْو َم َّرتَينِ أَ ْو َثلا ًثا‬
‫ َولكنِّي سمع ُت ُه أك َثر من‬،‫َح َّد ْث ُت أَبدًا بِ ِه‬
.‫ رواه مسلم‬.‫ذلِ َك‬
‫ » ُج َرآ ُء َع َلي ِه قَو ُمه« ُه َو بجيم مضمومة‬:‫قوله‬
ِ ‫وبالمد َع َلى‬
‫رون‬
َ ‫ َج ِاس‬:‫ أ ْي‬،‫وزن ُعلما َء‬
،ُ‫ ه ِذ ِه الرواية المشهورة‬،‫بين‬
َ ‫ُمس َت ِطي ُل‬
َ ِ‫ون غي ُر هائ‬
ِ ‫ورواه ال ُح َم ْي ِد ُّي وغي ُر ُه‬
‫»ح َراءٌ« بكسر الحاء‬
،‫اب َذ ُوو َغ ّم و َه ّم‬
ٌ ‫ معناه ِغ َض‬: َ‫ َوقال‬،‫المهملة‬
،‫ َحتَّى أثَّ َر في أجسامهم‬،‫َق ْد ِعي َل َصب ُر ُه ْم بِ ِه‬
‫َص‬
َ ‫ إِذَا َنق‬،‫ َح َرى جسم ُه َي ْح َرى‬:‫من قو لِ ِهم‬
.‫حيح أنَّ ُه بالجي ِم‬
َّ ‫ و‬،‫ِم ْن أل ٍم أَ ْو َغ ٍّم ونحو ِه‬
ُ ‫الص‬
da mu Amr reče: “O Ebu-Umame,
ja sam već ostario, moje su kosti oslabile, a moj se edžel približio, a uostalom nemam potrebe da lažem na
Allaha, niti na Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, Da
ja ovo nisam čuo od Allahovog Poslanika jedanput, dvaput, tri puta
(čak je brojao do sedam puta), ja ovaj
hadis ne bih nikada saopćio, ali ja
sam ga čuo i više puta od toga.”
(Muslim)
‫ » َب ْي َن قَر َن ْي‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قوله‬
،‫شيطان« أ ْي ناحيتي رأ ِس ِه والمرا ُد التَّ ْمثي ُل‬
،‫ أنه حينئ ٍذ َي َتح َّركُ الشَّ ي َطا ُن َوشي َع ُت ُه‬:‫َوم ْع َنا ُه‬
.‫ون‬
َ ‫َوي َت َسلَّ ُط‬
ِ ‫ » ُي َق ِّر ُب َوضوء ُه« معناه ُي‬:‫وقوله‬
‫حض ُر الما َء‬
«‫ »إلا َّ َخ َّرت خطايا‬:‫ وقوله‬،‫وضأ بِ ِه‬
ّ ‫الَّ ِذي َي َت‬
‫ ورواه‬،‫ أ ْي سقطت‬:‫ُه َو بالخا ِء المعجمة‬
‫ والصحيح بالخا ِء‬،‫»ج َرت« بالجيم‬
ُ
َ ‫بعضهم‬
‫ »في ْن َتث ُر« أ ْي‬:‫ وقوله‬.‫َو ُه َو رواية الجمهور‬
‫ َط َر ُف‬:ُ‫ذى والنَّ ْث َرة‬
‫َي‬
ُ
ً ٔ‫ستخرج َما في أنف ِه ِم ْن ا‬
ِ ‫الأن‬
.‫ْف‬
52. Fadilet (koristi) nade (u Allahovu milost)
Uzvišeni Allah rekao je, obavještavajući (nas) o dobrom čovjeku:
“... A ja Allahu prepuštam svoj
slučaj; Allah, uistinu, robove Svoje
vidi. I Allah ga je sačuvao nevolje
koje su mu oni snovali...” (El-Mu’min
= Gafir, 44-45)
‫ – باب فضل الرجاء‬٥٢
:‫قَالَ الله َت َعا َلى إخبا ًرا عن العب ِد الصالِ ِح‬
* ‫ض أَ ْمرِي إِ َلى اللَّ ِه إِ َّن اللَّ َه َب ِصي ٌر بِا ْل ِع َبا ِد‬
ُ ‫} َوأُ َف ِّو‬
ِ ‫َف َوقَا ُه اللَّ ُه َس ِّي َئ‬
،٤٤ :‫ات َما َم َك ُروا{ ]غافر‬
[٤٥
440. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi od ‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٤٤٠
Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, da je rekao: “Uzviše- : َ‫ أَنَّ ُه قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
ni Allah rekao je: ‘Ja sam kod mi‫ أَ َنا ِع ْن َد َظ ِّن َع ْب ِدي‬:‫ عز وجل‬- ‫»قَالَ الله‬
šljenja Moga roba o Meni, Ja sam sa ‫ح‬
ُ ‫ لل ُه أَ ْف َر‬،‫ َوالل ِه‬،‫ َوأَنا معه َح ْي ُث َي ْذكُر نِي‬،‫بِي‬
njim kad Me se sjeti.’
Tako mi Allaha, Allah se više obveseli kada jedan od Njegovih robova dođe do tevbe (pokajanja), nego što se obveseli neko od vas kada pronađe izgubljenu devu u pustinji. Ko se Meni približi za jedan
pedalj, Ja se njemu približim za jedan aršin. Ko se Meni približi za jedan aršin, Ja se njemu približim za
jedan hvat. A ko Meni ide hodom,
،‫بِ َتو َب ِة َع ْب ِد ِه ِم ْن أ َح ِد ُك ْم َي ِج ُد َضالَّ َت ُه بِالفَلاَ ِة‬
‫ َو َم ْن‬،‫ َت َق َّر ْب ُت إِ َل ْي ِه ِذ َرا ًعا‬،‫َو َم ْن َت َق َّر َب إ َل َّي ِش ْب ًرا‬
‫ َو إِذَا أَ ْق َب َل‬،‫ َت َق َّر ْب ُت إِ َل ْي ِه َبا ًعا‬،‫َت َق َّر َب إِ َل َّي ِذ َرا ًعا‬
،‫متفق عليه‬
ٌ .« ُ‫إِ َل َّي َي ْم ِشي أَ ْق َب ْل ُت إِ َل ْي ِه أُ َه ْر ِول‬
‫ وتقدم‬.‫وهذا لفظ إحدى روايات مسلم‬
.‫شرحه في الباب قبله‬
‫ »وأنا معه حين‬:‫و ُرو َِي في الصحيحين‬
‫ وفي هذه الرواية‬،‫يذكرني« بالنون‬
.‫»حيث« بالثاء وكلاهما صحيح‬
Ja njemu idem trkom.”
(Muttefekun ‘alejhi)
441. Od Džabira, ibn ‘Abdullaha,
r.a., prenosi se da je on čuo Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, prije njegove smrti na tri dana, kako kaže: “Nemoj da iko od
vas umre, a da nema lijepo mišljenje o Allahu (da će mu se On smilovati i oprostiti).”
(Muslim)
‫ – وعن جابر بن عبد الله رضي الله‬٤٤١
‫ صلى الله عليه‬- ‫ أنه سمع رسول الله‬:‫عنهما‬
َ‫ »لا‬: ُ‫ يقول‬،‫ قب َل َم ْو تِه ب َثلا َث ِة أَيّام‬- ‫وسلم‬
- ‫َي ُمو َت َّن أَ َح ُد ُك ْم إِلا َّ َو ُه َو ُي ْح ِس ُن ال َّظ َّن بالله‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫عز وجل‬
442. Od Enesa, r.a., prenosi se da
je rekao: “Čuo sam Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
da je rekao: ‘Uzvišeni je Allah rekao: ‘O sine Ademov, zaista ću ti,
sve dok tražiš i nadaš se oprostu, Ja
ću ti oprostiti. O sine Ademov, kada bi tvoji grijesi bili veliki kao nebeski oblaci, pa zatim zatražio Moj
oprost, oprostio bih ti. O sine Ademov, kada bi mi došao s grijesima
kolika je Zemlja, zatim Me susreo,
ne čineći mi širk, dao bih ti isto toliko magfireta (oprosta) kolika je i
ona (Zemlja).’ ”
(Tirmizi, hasen)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٤٤٢
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫سمعت رسول الله‬
‫ إن ََّك َما‬،‫ َيا ا ْب َن آ َد َم‬:‫ »قَالَ الله َت َعا َلى‬:‫يقول‬
‫َان‬
َ ‫َد َع ْو َت ِني َو َر َج ْو َت ِني َغ َف ْر ُت َل َك َع َلى َما ك‬
‫ َل ْو َب َل َغت ُذنُو ُبك‬،‫ َيا ا ْب َن آ َد َم‬.‫ِم ْن َك َولاَ أُ َبالِي‬
َ‫ ثُ َّم ْاس َت ْغ َف ْر َت ِني َغ َف ْر ُت َل َك َولا‬،‫السما ِء‬
َّ ‫َع َن َان‬
ِ ‫ إِن ََّك َل ْو أَ َت ْي َت ِني بِ ُق َر‬،‫ َيا ا ْب َن آ َد َم‬.‫أُ َبالِي‬
‫اب‬
،‫ ثُ َّم َل َق ْي َت ِني لاَ تُشْ رِكُ بِي شَ ْي ًئا‬،‫ض َخ َطا َيا‬
ِ ‫الأَ ْر‬
:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«ً‫لأَ َت ْي ُت َك ب ُق َرابِها َم ْغ ِف َرة‬
.«‫»حديث حسن‬
‫ هو َما َع َّن‬:‫ قيل‬،‫السما ِء« بفتح العين‬
َّ ‫» َع َنا ُن‬
،‫ َظ َه َر إِذَا َر َف ْع َت َرأَ َس َك‬:‫ أ ْي‬،‫َل َك ِم ْن َها‬
‫اب الأَرض« بضم‬
‫وقيل‪ :‬هو َّ‬
‫اب‪َ .‬و »قُر ُ‬
‫الس َح ُ‬
‫القاف‪ ،‬وقيل‪ :‬بكسرها‪ ،‬والضم أصح وأشهر‪،‬‬
‫َو ُه َو‪َ :‬ما يقارب ِملأَ َها‪ ،‬والله أعلم‪.‬‬
‫‪ – ٥٣‬باب الجمع بين الخوف‬
‫والرجاء‬
‫ا ْع َل ْم أَ َّن ال ُمخْ َتا َر لِ ْل َع ْب ِد في َح ِال ِص َّح ِت ِه أَ ْن‬
‫ون َخ ْوفُ ُه َو َر َجا ُؤ ُه‬
‫ون َخائفًا َر ِاج ًيا‪َ ،‬و َي ُك َ‬
‫َي ُك َ‬
‫ض ال َّرجا ُء‪،‬‬
‫َسوا ًء‪ ،‬وفي َح ِال ال َم َر ِ‬
‫ض ُيم َّح ُ‬
‫ص ِ‬
‫الك َت ِ‬
‫الس َن ِة‬
‫نصو ِ‬
‫وقو ِاع ُد الشَّ ْرع ِم ْن ُ‬
‫اب و ُّ‬
‫و َغ ْي ِر َذلِ َك ُمتظا ِه َر ٌة َع َلى ذلك‪.‬‬
‫قَالَ الله َت َعا َلى‪} :‬فَلاَ َيأ َم ُن َم ْك َر الله إِلا َّ ال َق ْو ُم‬
‫رون{ ]الأعراف‪ ،[٩٩ :‬وقال َت َعا َلى‪:‬‬
‫َ‬
‫الخ ِاس َ‬
‫}إِنَّ ُه لاَ َي ْيأَ ُس ِم ْن َر ْو ِح الل ِه إِلا َّ ال َق ْو ُم‬
‫‪53. Prisustvo straha i na‬‬‫‪de‬‬
‫‪Uzvišeni je Allah rekao:‬‬
‫‪“... Allahove kazne se ne boji sa‬‬‫”‪mo narod kome propast predstoji.‬‬
‫)‪(El-A‘raf, 99‬‬
‫‪“... samo nevjernici gube nadu u‬‬
‫)‪Allahovu milost.” (Jusuf, 87‬‬
‫‪“... na Dan kad će neka lica pobi‬‬‫‪jeljeti, a neka pocrnjeti.” (Ali-Imran,‬‬
‫)‪106‬‬
‫‪“... Gospodar tvoj je, doista, brz‬‬
‫ون{ ]يوسف‪ ،[٨٧ :‬وقال َت َعا َلى‪:‬‬
‫الكافِ ُر َ‬
‫ض َو ُجو ٌه َو َت ْس َو ُّد ُو ُجو ٌه{ ]آل عمران‪:‬‬
‫} َي ْو َم َت ْب َي ُّ‬
‫‪ ،[١٠٦‬وقال َت َعا َلى‪} :‬إ َّن َر َب َك َل َسر ُِيع‬
‫ال ِعق ِ‬
‫َاب َو إِنَّ ُه َل َغفُو ٌر َر ِحي ٌم{ ]الأعراف‪:‬‬
‫‪ ،[١٦٦‬وقال َت َعا َلى‪} :‬إ َّن الأَ ْب َرا َر َل ِفي َن ِعي ٍم‬
‫َو إِ َّن ال ُف َّجا َر َل ِفي َج ِحي ٍم{ ]الانفطار‪-١٣ :‬‬
‫‪ ،[١٤‬وقال َت َعا َلى‪َ } :‬فأ َّما َم ْن َث ُق َل ْت َم َوازِي ُن ُه‬
‫يش ٍة َر ِ‬
‫اض َي ٍة َوأ َّما َم ْن َخ َّف ْت َم َوازِي ُن ُه‬
‫َف ُه َو فِي ِع َ‬
‫َفأ ُّم ُه َها ِو َي ٌة{ ]القارعة‪ [٩ - ٦ :‬والآيات في‬
‫وف والرجا ُء‬
‫مع َ‬
‫الخ ُ‬
‫هذا المعنى كثيرةٌ‪َ .‬ف َي ْج َت ُ‬
‫في آ َي َت ْينِ ُم ْق َت ِر َن َت ْينِ أَو آيات أَو آية‪.‬‬
‫‪kad kažnjava, a On i oprašta i sami‬‬‫)‪lostan je.” (El-A‘raf, 167‬‬
‫‪“Čestiti će sigurno u Džennet, a‬‬
‫”‪grješnici će sigurno u Džehennem.‬‬
‫)‪(El-Infitar, 13-14‬‬
‫‪“Onaj u koga njegova dobra dje‬‬‫‪la budu teška, u ugodnom će životu‬‬
‫‪živjeti, a onaj u koga njegova dobra‬‬
‫‪djela budu lahka, boravište će mu‬‬
‫)‪bezdan biti.” (El-Kari‘a, 6-9‬‬
443. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao: “Kada bi
vjernik znao koje kazne kod Allaha
postoje, ne bi niko očekivao Njegov
Džennet, a kada bi nevjernik znao
koliko kod Allaha ima rahmeta (milosti), ne bi nikad izgubio nadu u
Njegov Džennet.”
(Muslim)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٤٤٣
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ َما‬،‫» َل ْو َي ْع َل ُم ا ْل ُمؤ ِم ُن َما ِع ْن َد الله ِم َن ال ُعقُو َب ِة‬
‫ َو َل ْو َي ْع َل ُم ال َكافِ ُر َما ِع ْن َد الله‬،ٌ‫َط ِم َع بِ َجنَّ ِت ِه َٔا َحد‬
‫ رواه‬.«ٌ‫ َما َق َن َط ِم ْن َجنَّ ِت ِه أ َحد‬،‫ِم َن ال َّر ْح َم ِة‬
.‫مسلم‬
444. Od Ebi-Seida el-Hudrija, r.a.,
prenosi se da je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao:
“Kada se spremi dženaza i kada
je svijet, tj. ljudi, ponesu na svojim
ramenima, ukoliko je dobra, reći će:
“Požurite sa mnom!” A ako ne bude dobra, reći će: “Teško njoj, kuda
ćete s njom (Teško meni kuda ćete
sa mnom)?” Njen glas čuje svako,
osim čovjeka, a kada bi ga čuo, pao
bi u nesvijest.”
(Buhari)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن أَبي سعيد الخدر ِِّي‬٤٤٤
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ أ َّن رسولَ الله‬:‫عنه‬
‫اس أَ ِو‬
ْ ‫ »إِذَا ُو ِض َع ِت الجناز ُة و‬: َ‫قَال‬
ُ َّ‫اح َت َم َل َها الن‬
ِ َٔ‫ال ِّر َجالُ َع َلى ا‬
،‫ َف ٕا ْن كَا َن ْت َصالِ َح ًة‬،‫عناق ِه ْم‬
‫ َو إ ْن كَا َن ْت َغ ْي َر‬،‫ َق ِّد ُمو نِي َق ِّد ُمو نِي‬:‫قَا َل ْت‬
‫ون بِ َها؟‬
ْ ،‫َصالِ َح ٍة‬
َ ‫ َيا َو ْي َل َها! أَ ْي َن َت ْذ َه ُب‬:‫قالت‬
‫ َو َل ْو‬،‫َي ْس َم ُع َص ْو َتها ُك ُّل شَ ْي ٍء إِلا َّ الإ نْسا ُن‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫َس ِم َع ُه َص ِع َق‬
445. Od Ibn-Mes‘uda, r.a., prenosi
se da je rekao :
“Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao je: ‘Džennet je
bliži svakom od vas od kaiša na vašoj obući, a i Džehennem isto tako.’
”
(Buhari)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن ابن مسعود‬٤٤٥
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
،‫»الجنَّ ُة أ ْق َر ُب إِ َلى أَ َح ِد ُك ْم ِم ْن ِش َر ِاك َن ْع ِل ِه‬
َ
.‫ رواه البخاري‬.«‫َوالنَّا ُر ِم ْث ُل ذلك‬
54. Fadilet plakanja iz
straha prema Allahu, dželle še’nuhu, i ljubavi i pobožnosti prema Njemu
Uzvišeni Allah rekao je:
“I padaju licem na tle plačući i On
im uvećava strahopoštovanje.” (ElIsra’, 109)
“Pa zar se ovom govoru iščuđavate - i smijete se, a ne plačete.” (EnNedžm, 56-60)
‫ – باب فضل البكاء من‬٥٤
‫خشية الله َت َعا َلى وشو ًقا إِليه‬
‫ون‬
َ ‫ون لِلأَ ْذق َِان َي ْب ُك‬
َ ‫ } َو َي ِخ ُّر‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ وقال‬،[١٠٩ :‫َو َيزي ُد ُه ْم ُخ ُشو ًعا{ ]الإ سراء‬
ِ ‫هذا ا ْل َح ِد‬
َ ‫ }أَ َف ِم ْن‬:‫َت َعا َلى‬
‫ون‬
َ ‫يث َت ْع َج ُب‬
.[٥٩ :‫ون{ ]النجم‬
َ ‫ون َولا َت ْب ُك‬
َ ‫َو َت ْض َح ُك‬
447. Enes, r.a., prenosi i kaže: “Allahov Poslanik nam je održao hutbu kakvu nikad nisam čuo, pa je rekao: ‘Kad biste vi znali ono što ja
znam, zasigurno biste se malo smijali, a sigurno biste mnogo plakali.’
Enes, reče: ‘Tada su ashabi pokrili
lica svojom odjećom i od plača jecali.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٤٤٧
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫خطب رسول الله‬
‫ » َل ْو‬:‫ فقال‬،‫ُخ ْط َب ًة َما َس ِم ْع ُت ِم ْث َل َها ق َُّط‬
‫ َل َض ِح ْك ُت ْم قَلي ًلا َو َل َب َك ْي ُت ْم‬،‫ون َما أ ْع َل ُم‬
َ ‫َت ْع َل ُم‬
- ‫اب رسول الله‬
ُ ‫ َف َغ َّطى أ ْص َح‬: َ‫َك ِثي ًرا« قَال‬
‫ َو َل ُه ْم‬،‫ ُو ُجو َه ُه ْم‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
ِ ‫ َو َس َبق َب َيانُ ُه في َب‬.‫متفق َع َل ْي ِه‬
‫اب‬
ٌ .‫ين‬
ٌ ‫َخ ِن‬
.‫الخ ْو ِف‬
َ
448. Od Ebu-Hurejre, r.a., prenosi
se da je rekao: “Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao
je:
‘Neće ući u Džehennem čovjek koji je plakao iz strahopoštovanja prema Allahu, kao što se neće mlijeko
vratiti u vime. I neće se sastati prašina sa Allahovog puta (džihada) i
dim Džehennema.’ ”
(Tirmizi, hasen, sahih)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٤٤٨
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫»لا َي ِل ُج النَّا َر َر ُج ٌل َب َكى ِم ْن َخشْ َي ِة الل ِه َحتَّى‬
‫ َولاَ َي ْج َت ِم ُع ُغ َبا ٌر في‬،‫الض ْر ِع‬
َّ ‫َي ُعو َد اللَّ َب ُن في‬
،‫ رواه الترمذي‬.«‫سبي ِل الل ِه َو ُد َخا ُن َج َهنَّ َم‬
.«‫صحيح‬
‫سن‬
:‫وقال‬
ٌ
ٌ
ٌ ‫»حديث َح‬
449. Od njega se također prenosi
da je rekao: “Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, rekao je:
‘Sedmericu će Allah staviti u Svoj
hlad, onoga dana kada neće biti drugog hlada, osim Njegovog: pravednog vladara, mladića koji je odrastao u obožavanju Allaha Uzvišenog,
čovjeka čije je srce vezano za džamiju, dvojicu ljudi koji su se zavoljeli
u ime Allaha koji se u ime Njegovo sastaju i rastaju; čovjeka kojeg je
pozvala žena na položaju (ugledna)
i lijepa, pa je on rekao: ‘Ja se bojim
Allaha; čovjeka koji je dao sadaku,
tako da nije znala njegova lijeva ru-
‫ صلى‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٤٤٩
‫»س ْب َع ٌة ُي ِظلُّ ُه ُم الل ُه في ِظلِّ ِه‬
َ :‫الله عليه وسلم‬
َٔ‫اب َن َشا‬
ٌ َ‫ َوش‬،ٌ‫ إ َما ٌم َعا ِدل‬:‫َي ْو َم لا ِظ َّل إِلا َّ ِظلُّ ُه‬
‫ َو َر ُج ٌل َق ْل ُب ُه ُم َعلَّ ٌق‬،‫فِي ِع َبا َد ِة الل ِه َت َعا َلى‬
ِ ‫بِال َم َس‬
‫اج َت َم َعا‬
ْ ‫ َو َر ُجلا َِن َت َحابّا في الله‬،‫اج ِد‬
‫َات‬
ُ ‫ َو َر ُج ٌل َد َع ْت ُه ا ْم َرأَ ٌة ذ‬،‫َع َل ْي ِه و َت َف َّرقَا َع َل ْي ِه‬
،‫اف الله‬
ُ ‫ إنِّي أَ َخ‬:‫ فَقال‬،‫َم ْن ِص ٍب َو َج َم ٍال‬
‫َو َر ُج ٌل َت َصدَّقَ بِ َص َد َق ٍة َفأخْ فَا َها َحتَّى لاَ َت ْع َل َم‬
‫ َو َر ُج ٌل َذ َك َر الله َخالِ ًيا‬،‫ِش َمالُه َما تُ ْن ِف ُق َي ِمي ُن ُه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ففاضت َع ْي َنا ُه‬
ka šta je dijelila desna i čovjeka koji
se u samoći sjetio Allaha, pa su mu
suze potekle iz očiju.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
55. Korist skromnosti (zuh- ‫ – باب فضل الزهد في‬٥٥
da) na dunjaluku
‫الدنيا والحث َع َلى التقلل منها‬
‫وفضل الفقر‬
Uzvišeni je Allah rekao:
“Život na ovom svijetu sličan je
bilju zemaljskom, na koje Mi spustimo s neba kišu s kojim se ona izmiješa, čime se onda hrane ljudi i stoka. Pa kad se Zemlja ukrasi svojim
ruhom i okiti i kad stanovnici njezini pomisle da su oni toga gospodari, dođe zapovjed Naša, noću ili
‫الح َيا ِة ال ُّد ْن َيا َك َما ٍء‬
َ ‫ }إِنَّ َما َم َث ُل‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ض‬
ِ ‫ات الأَ ْر‬
ُ ‫الس َما ِء َفاخْ َت َل َط بِ ِه َن َب‬
َّ ‫أَ ْن َز ْل َنا ُه ِم َن‬
ْ
‫اس والأَ ْن َعا ُم َحتَّى إِذَا أَ َخ َذ ِت‬
ُ َّ‫ِم َّما َيأ ُك ُل الن‬
‫ض ُزخْ ُرف ََها َوا َّزيَّ َن ْت َو َظ َّن أَ ْه ُل َها أَنَّ ُه ْم‬
ُ ‫الأَ ْر‬
‫ون َع َل َيها أ َتا َها أ ْم ُر َنا َل ْي ًلا أَ ْو َن َها ًرا ف ََج َع ْل َنا َها‬
َ ‫قَا ِد ُر‬
‫س كَذلِ َك نُف َِّص ُل‬
ِ ‫َح ِصيدًا َكأ ْن َل ْم َتغ َْن بِالأَ ْم‬
ِ ٓ‫الا‬
‫ وقال‬،[٢٤ :‫ون{ ]يونس‬
َ ‫يات لِ َق ْو ٍم َي َت َف َّك ُر‬
‫اضر ِْب َل ُه ْم َم َث َل ا ْل َح َيا ِة ال ُّد ْن َيا َك َما ٍء‬
ْ ‫ } َو‬:‫َت َعا َلى‬
‫ض‬
ِ ‫ات الأَ ْر‬
ُ ‫الس َما ِء َفاخْ َت َل َط ب ِه َن َب‬
َّ ‫أَ ْن َز ْل َنا ُه ِم َن‬
“Navedi im primjer da je život na
‫َان الل ُه َع َلى‬
‫اح َوك‬
‫َفأ ْص َب َح َه ِشي ًما َت ْذ ُرو ُه ال ِّر َي‬
َ
ُ
ovom svijetu kao bilje, koje poslije
ِ ‫الحيا‬
ِ ‫ُك ِّل شَ ْي ٍء ُم ْق َت‬
ْ
ُ
ُ‫ال‬
‫ة‬
‫ة‬
‫ن‬
‫ِي‬
‫ز‬
‫ون‬
‫ن‬
‫ب‬
‫ل‬
‫ا‬
‫و‬
‫م‬
‫ال‬
‫ا‬
‫ر‬
‫د‬
َ
ُ
َ
َ
ً
َ
َ
َ
natapanja vodom, koju Mi s neba spuštamo, ipak postane suho, i vjetro‫ات َخ ْي ٌر ِع ْن َد َربِّ َك‬
ُ ‫الصالِ َح‬
ُ ‫ا ْل ُّد ْن َيا َوال َب ِاق َي‬
َّ ‫ات‬
vi ga raznesu. A Allah sve može! ‫ وقال‬،[٤٦ -٤٥ :‫َثوا ًبا َو َخير أَ َم ًلا{ ]الكهف‬
َ
ٌْ
Bogatstvo i sinovi ukras su u životu
‫الحيا ُة ال ُّد ْن َيا َل ِع ٌب َو َله ٌو‬
َ ‫ }ا ْع َل ُموا أَنَّ َما‬:‫َت َعا َلى‬
na ovome svijetu, a dobra djela, ko‫َاخ ٌر َب ْي َن ُك ْم َو َت َكاثُ ٌر في الأَ ْم َو ِال‬
ُ ‫َوزِي َن ٌة َو َتف‬
ja vječno ostaju, bit će od Gospodara tvoga bolje nagrađena i ono u šta
‫َوالأَ ْولاَ ِد َك َم َثلِ َغ ْي ٍث أ ْع َج َب ا ْل ُك ّفا َر َن َباتُ ُه ثُ َّم‬
se čovjek može pouzdati.” (El-Kehf,
ِ‫يج َف َت َرا ُه ُم ْص َف ًّرا ثُ َّم َي ُكو ُن ُح َطا ًما َوف‬
‫ي‬
ُ ‫َي ِه‬
45-46)
ِ ‫ذاب شَ دي ٌد َو َم ْغ ِف َر ٌة‬
ِ ‫الآ ِخ َر‬
‫ن‬
‫ا‬
‫و‬
‫ِض‬
‫ر‬
‫و‬
‫الله‬
‫ن‬
‫م‬
‫ع‬
‫ة‬
ْ
َ
ٌ
َ
َ
ٌ
“Znajte da život na ovom svijetu
danju, i Mi to pokosimo, kao da prije ničega nije bilo. Eto, tako Mi potanko izlažemo dokaze narodu koji
hoće da razmisli.” (Junus, 24)
nije ništa drugo do igra, i raznoda, i
uljepšavanje, i međusobno hvalisanje i nadmetanje imecima i brojem
djece!
Primjer za to je bilje čiji rast poslije kiše oduševljava nevjernike; ono
zatim buja, ali ga poslije vidiš požutjela, da bi se na kraju skršilo. A na
onom svijetu je teška patnja i Allahov oprost i zadovoljstvo; život na
ovom svijetu je samo varljivo naslađivanje.” (El-Hadid, 20)
“Ljudima se čini da je lijepo samo
ono za čim žude: žene, sinovi, gomile zlata i srebra, divni konji, stoka
i usjevi. To su blagodati u životu na
:‫الح َيا ُة ال ُّد ْن َيا إِلا َّ َم َتا ُع ال ُغ ُرورِ{ ]الحديد‬
َ ‫َو َما‬
‫س ُح ُّب‬
ِ ‫ } ُزيِّ َن لِ ْلنَّا‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٢٠
ِ ‫الشَّ َه َو‬
‫ات ِم َن النِّ َسا ِء َوال َب ِن َين َوال َق َن ِاطي ِر‬
ِ‫ال ُم َق ْن َط َر ِة ِم َن ال َّذ َه ِب َوال ِف َّض ِة َوا ْل َخ ْيل‬
‫الحيا ِة‬
َ ‫ال ُم َس َّو َم ِة َوالأَ ْن َعا ِم َوا ْل َح ْر ِث ذَلِ َك َم َتا ُع‬
:‫ا ْل ُّد ْن َيا َوالل ُه ِع ْن َد ُه ُح ْس ُن المآ ِب{ ]آل عمران‬
‫اس إِ َّن َو ْع َد‬
ُ َّ‫ } َيا أَيُّ َها الن‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[١٤
‫الحيا ُة ا ْل ُّد ْن َيا َولاَ َي ُغ َّرنَّ ُك ْم‬
َ ‫الل ِه َح ٌّق فَلاَ َت ُغ َّرنَّ ُك ُم‬
:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٥ :‫بِالل ِه ال َغ ُرو ُر{ ]فاطر‬
‫}أ ْل َها ُك ُم التَّ َكاثُ ُر َحتَّى ُز ْرتُ ُم ال َمقَابِ َر كَلا َّ َس ْو َف‬
‫ون‬
َ ‫ون كَلا َّ َل ْو َت ْع َل ُم‬
َ ‫ون ثُ َّم كَلا َّ َس ْو َف َت ْع َل ُم‬
َ ‫َت ْع َل ُم‬
:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٥ - ١ :‫ِع ْل َم ا ْل َي ِقينِ { ]التكاثر‬
ovom svijetu; a najljepše mjesto povratka je u Allaha.” (Ali-Imran, 14)
“O ljudi, Allahova je prijetnja, zaista, istina, pa neka vas nikako život na ovom svijetu ne zaslijepi i neka vas šejtan u Allaha ne pokoleba.”
(Fatir, 5)
“Zaokuplja vas interes da što imućniji budete, sve dok grobove ne naselite.
A ne valja tako, saznat ćete svakako! I još jednom, ne valja tako,
saznat ćete sigurno! Ne valja tako,
nek znate pouzdano.” (Et-Tekasur,
1-5)
‫الحيا ُة ال ُّد ْن َيا إِلا َّ َل ْه ٌو َو َل ِع ٌب َو إِ َّن‬
َ ‫} َو َما ه ِذ ِه‬
‫الدَّا َر الآ ِخ َر َة َل ِه َي ا ْل َح َي َوا ُن َل ْو كَانُوا‬
‫[ والآيات في‬٦٤ :‫ون{ ]العنكبوت‬
َ ‫َي ْع َل ُم‬
.‫الباب كثيرة مشهورة‬
‫وأما الأحاديث فأكثر ِم ْن أن تحصر فنن ِّب ُه‬
.‫بطرف منها َع َلى َما سواه‬
“Život na ovom svijetu nije ništa
drugo do zabava i igra, a samo onaj
svijet je život, kad bi samo oni znali.” (El-Ankebut, 64)
458. Ebu-Seid el-Hudri, r.a., prenosi i kaže: “Sjedio je Allahov Poslanik na mimberu, a mi smo sjedili
oko njega, pa on reče: ‘Bojim se jedne stvari: kad mene više ne bude,
šta bit će s vama kad vam se otvore
dunjalučke ljepote i ukrasi njegovi.’
”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن أَبي سعيد الخدري‬٤٥٨
‫ صلى الله‬- ‫ جلس رسولُ الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
،‫ َو َج َل ْس َنا َح ْو َل ُه‬،ِ‫ َع َلى ا ْل ِم ْن َبر‬- ‫عليه وسلم‬
‫اف َع َل ْي ُك ْم ِم ْن َب ْع ِدي َما‬
ُ ‫ »إ َّن م َّما أَ َخ‬:‫فقال‬
‫متفق‬
ٌ .«‫ُي ْف َت ُح َع َل ْي ُك ْم ِم ْن َز ْه َر ِة ال ُّد ْن َيا َوزِي َن ِت َها‬
.‫َع َل ْي ِه‬
461. Enes, r.a., prenosi od Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, da je rekao: “Umrlog prate
tri stvari: obitelj, imetak, i njegovo
djelo, pa se dvoje vrati, a jedno ostane; vrate se njegova obitelj i imetak,
a ostane njegovo djelo.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ صلى الله‬- ‫ عن رسول الله‬،‫ – وعنه‬٤٦١
‫ أ ْه ُل ُه‬:‫ » َي ْت َب ُع ا ْل َم ِّي َت َثلاَ َث ٌة‬: َ‫ قَال‬- ‫عليه وسلم‬
:ٌ‫ َو َي ْبقَى َو ِاحد‬،‫ َف َي ْر ِج ُع ا ْث َن ِان‬:‫َو َمالُ ُه َو َع َم ُل ُه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َي ْر ِج ُع أ ْه ُل ُه َو َمالُ ُه َوي ْبقَى َع َم ُل ُه‬
462. Od njega se također prenosi
da je rekao: “Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, je kazao:
‘Na Sudnjem će se danu dovesti džehenemlija, koji je najraskošnije živio
na dunjaluku, pa će se staviti u vatru (za jedan trenutak) i onda će mu
se reći: - O sine Ademov, jesi li ikada doživio kakvo dobro, jesi li ikada imao kakvo zadovoljstvo i uživanje? - On će odgovoriti: - Tako mi
Allaha, ne, o moj Gospodaru! - Zatim će se dovesti džennetlija koji je
živio najsiromašnije na dunjaluku,
pa će se (samo za trenutak) uvesti
u Džennet i onda će mu se reći: -
‫ صلى‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٤٦٢
‫ » ُي ْؤ َتى بِأَ ْن َع ِم أَ ْه ِل ال ُّد ْن َيا ِم ْن‬:‫الله عليه وسلم‬
،‫ َف ُي ْص َب ُغ في النَّا ِر َص ْب َغ ًة‬،‫أَ ْه ِل النَّا ِر َي ْو َم ال ِق َيا َم ِة‬
‫ َه ْل َرأ ْي َت َخ ْي ًرا ق َُّط؟‬،‫ َيا ا ْب َن آ َد َم‬: ُ‫ثُ َّم ُيقَال‬
‫ لاَ َوالل ِه َيا‬: ُ‫َه ْل َم َّر بِ َك َن ِعي ٌم ق َُّط؟ َف َيقُول‬
‫ؤسا في ال ُّد ْن َيا ِم ْن‬
ِ ‫ َو ُي ْؤ َتى بِأشَ ِّد النَّا‬،‫َر ِّب‬
ً ‫س ُب‬
ُ‫ َف ُيقَال‬،‫الجنَّ ِة‬
َ ‫ َف ُي ْص َب ُغ َص ْب َغ ًة في‬،‫الجنَّ ِة‬
َ ‫أ ْه ِل‬
‫ؤسا ق َُّط؟ َه ْل َم َّر‬
ً ‫ َه ْل َرأ ْي َت ُب‬،‫ َيا ا ْب َن آ َد َم‬:‫َل ُه‬
‫ َما َم َّر بِي‬،‫ لاَ َوالل ِه‬: ُ‫بِ َك ِش َّد ٌة ق َُّط؟ ف َيقُول‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ َولاَ َرأ ْي ُت ِش َّد ًة ق َُّط‬،‫س ق َُّط‬
ٌ ‫ُب ْؤ‬
O sine Ademov, jesi li ikada vidio
siromaštvo, jesi li ikada bio u poteškoći i neprilici? - On će odgovoriti:
- Ne, tako mi Allaha, nikada nisam
bio siromašan, niti sam imao poteškoća, niti neprilika. -’ ”
(Muslim)
463. Od El-Mustevrida ibn Šeddada, r.a., prenosi se da je rekao: “Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao je: ‘Dunjaluk prema
ahiretu je kao kad bi jedan od vas
stavio prst u more, pa neka pogleda u prst čime se vraća.’ ”
(Muslim)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن ال ُم ْس َت ْورِد بن شَ دَّاد‬٤٦٣
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ » َما ال ُّد ْن َيا فِي الآ ِخ َر ِة إِلا َّ ِم ْث ُل َما‬:‫وسلم‬
‫ َف ْل َي ْن ُظ ْر بِ َم‬،‫َي ْج َع ُل أَ َح ُد ُك ْم أُ ْص ُب َع ُه في ال َي ِّم‬
.‫ رواه مسلم‬.«!‫َي ْر ِج ُع‬
464. Od Džabira, r.a., prenosi se da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, prošao kroz pijacu, dok
je svijet stajao sa strana, pa je prošao pored krepalog, čulavog (s malim ušima) jareta i uzeo ga za uho,
a zatim rekao je: “Ko želi ovo kupiti za dirhem?” Odgovoriše: “Niko
za njega ne bi ništa dao, i ne znamo
šta bismo s njim radili!” Zatim je on
ponovo rekao: “Pa biste li voljeli da
je on vaš?” Oni odgovoriše: “Tako
nam Allaha, da je živ, bilo bi sramota, jer je s malim ušima, a kamoli još
kad je mrtav.” On tada reče: “Tako
mi Allaha, dunjaluk je bezvrjedni-
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جابر‬٤٦٤
‫ َم َّر‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
ِ ‫بالس‬
‫ْي أَ َس َّك‬
ٍ ‫ َف َم َّر بِ َجد‬،‫اس َك َن َف َت ْي ِه‬
ُّ
ُ َّ‫وق َوالن‬
‫ »أَيُّ ُكم‬: َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫ َف َت َنا َو َل ُه َفأَ َخ َذ بِأُ ُذنِ ِه‬،‫َم ِّي ٍت‬
‫ َما‬:‫ون َه َذا َل ُه بِد ْر َهم؟« فقالوا‬
َ ‫ُي ِح ُّب أَ ْن َي ُك‬
: َ‫نُ ِح ُّب أنَّ ُه َل َنا بِ َش ْي ٍء َو َما َن ْص َن ُع بِ ِه؟ ثُ َّم قَال‬
‫َان َح ًّيا‬
َ ‫ َوالل ِه َل ْو ك‬:‫ون أَنَّ ُه َل ُك ْم؟« قَالُوا‬
َ ‫»أَتُ ِح ُّب‬
!‫ إنَّ ُه أ َس ُّك َف َك ْي َف َو ُه َو م ِّي ٌت‬،‫َان َع ْي ًبا‬
َ ‫ك‬
‫ »ف َوالل ِه لل ُّد ْن َيا أ ْه َو ُن َع َلى الل ِه ِم ْن َه َذا‬:‫فقال‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َع َل ْي ُك ْم‬
‫ َو‬.‫ عن جانبيه‬:‫ » َك َن َف َت ْي ِه« أ ْي‬:‫قوله‬
.‫ الصغير الأذُن‬:«‫»الأَ َس ُّك‬
ji kod Allaha, nego što je ovo (jare)
kod vas.”
(Muslim)
467. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi
se da je rekao: “Allahov je Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao:
‘Gledajte u onoga koji je niži od vas
(slabijeg materijalnog stanja), a ne
gledajte u onoga koji je iznad vas.
To je preče, kako ne biste umanjili i omalovažili Allahovu blagodat
prema vama.’ ”
Ovaj citat je iz Muslimovog predanja, a u predanju Buharije stoji:
“Kada neko od vas pogleda u onoga koji je bogatiji i snažniji od njega,
neka pogleda i u onoga koji je niži i
slabiji od njega.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ صلى‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٤٦٧
‫ »ا ْن ُظ ُروا إِ َلى َم ْن ُه َو أ ْس َف َل‬:‫الله عليه وسلم‬
‫ِم ْن ُك ْم َولاَ َت ْن ُظ ُروا إِ َلى َم ْن ُه َو َف ْو َق ُك ْم؛ َف ُه َو‬
‫متفق‬
ٌ .«‫أ ْج َد ُر أَ ْن لاَ َت ْز َد ُروا نِ ْع َم َة الله َع َل ْي ُك ْم‬
.‫ وهذا لفظ مسلم‬،‫َع َل ْي ِه‬
‫ »إِذَا َن َظ َر أَ َح ُد ُك ْم إِ َلى‬:‫وفي رواية البخاري‬
‫ َف ْل َي ْن ُظ ْر إِ َلى‬، ِ‫الخ ْلق‬
َ ‫َم ْن ف ُِّض َل َع َل ْي ِه في ال َم ِال َو‬
.«‫َم ْن ُه َو أ ْسفَل ِم ْن ُه‬
‫‪ – ٤٧١‬وعن ابن عمر رضي الله عنهما‪،‬‬
‫قَالَ ‪ :‬أخذ رسول الله ‪ -‬صلى الله عليه وسلم‬
‫ بِ َم ْن ِك َب َّي‪ ،‬فقال‪» :‬ك ُْن في ال ُّد ْن َيا َكأن ََّك‬‫ِيب‪ ،‬أَو َعابِ ُر َسبيلٍ «‪.‬‬
‫َغر ٌ‬
‫َان ابن ُع َم َر رضي الله عنهما‪ ،‬يقول‪ :‬إِذَا‬
‫َوك َ‬
‫اح‪َ ،‬و إِذَا أَ ْص َب ْح َت فَلاَ‬
‫يت فَلاَ َت ْن َت ِظ ِر َّ‬
‫أ ْم َس َ‬
‫الص َب َ‬
‫َت ْن َت ِظ ِر ال َم َسا َء‪َ ،‬و ُخ ْذ ِم ْن ِص َّح ِت َك لِ َم َر ِض َك‪،‬‬
‫َو ِم ْن َح َياتِ َك لِ َم ْو تِ َك‪ .‬رواه البخاري‪.‬‬
‫قالوا في شَ ْر ِح َه َذا الحديث معناه‪ :‬لاَ َت ْرك َْن‬
‫إِ َلى ال ُّد ْن َيا َولاَ َتتَّ ِخ ْذ َها َو َط ًنا‪َ ،‬ولاَ تُ َحد ِّْث‬
‫َن ْف َس َك بِ ُط ِ‬
‫ول ال َبقَا ِء فِ َيها‪َ ،‬ولاَ بِالا ْع ِت َنا ِء بِ َها‪،‬‬
‫ريب في‬
‫َولاَ َت َت َعلَّ ْق ِم ْن َها إِلا َّ بِ َما َي َت َعلَّ ُق بِ ِه ا ْل َغ ُ‬
‫‪471. Od Ibn -‘Umera r.a., prenosi‬‬
‫‪se da je rekao: “Allahov Poslanik,‬‬
‫‪sall-Allahu ‘alejhi we sellem, uzeo‬‬
‫‪me za moje rame i rekao: ‘Budi na‬‬
‫‪dunjaluku kao da si stranac ili pro‬‬‫‪laznik.’ A Ibn -‘Umer, r.a., govorio‬‬
‫‪je: ‘Kada zanoćiš, nemoj očekivati‬‬
‫‪jutra, a kada osvaneš, nemoj očeki‬‬‫‪vati noći, iskoristi zdravlje prije bo‬‬‫” ’‪lesti i iskoristi život prije smrti.‬‬
‫)‪(Buhari‬‬
‫َغ ْي ِر َو َط ِن ِه‪َ ،‬ولاَ َتشْ َت ِغ ْل فِ َيها بِ َما لاَ َيشْ َت ِغ ُل بِ ِه‬
‫اب إِ َلى أ ْه ِل ِه‪َ ،‬و بِالل ِه‬
‫ِيب الَّ ِذي ُيري ُد ال َّذ َه َ‬
‫ال َغر ُ‬
‫يق‪.‬‬
‫التَّ ْوفِ ُ‬
472. Od Ebu ‘Abbasa Sehl ibn Sa‘da
es-Saidija, r.a., prenosi se da je rekao: “Došao je neki čovjek Vjerovjesniku, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, pa je rekao: ‘O Allahov Poslaniče, uputi me na posao, zbog kojeg
će me, kada ga uradim, zavoljeti i
Allah i ljudi.’ On mu je odgovorio:
‘Budi skroman na dunjaluku, zavoljet će te Allah, i budi skroman prema onome što je u posjedu svijeta,
pa će te svijet voljeti.’ ”
(Ibn-Madždže, hasen)
‫ – وعن أَبي العباس سهل بن سعد‬٤٧٢
‫ َجا َء َر ُج ٌل‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫الساعدي‬
‫ َيا‬:‫ فقال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫إِ َلى النبي‬
‫ ُدلَّ ِني َع َلى َع َملٍ إِذَا َع ِم ْل ُت ُه أ َح َّب ِني‬،‫رسولَ الله‬
‫ »ا ْز َه ْد في ال ُّد ْن َيا‬:‫ فقال‬،‫اس‬
ُ َّ‫الل ُه َوأ َح َّب ِني الن‬
‫س ُي ِح ّبك‬
ِ ‫ َوا ْز َه ْد فِي َما ِع ْن َد النَّا‬،‫ُي ِح ّبك الل ُه‬
‫ حديث حسن رواه ابن ماجه وغيره‬.«‫اس‬
ُ َّ‫الن‬
.‫بأسانيد حسنة‬
477. Od Sehl ibn Sa‘da es-Saidija,
r.a., prenosi se da je rekao: “Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao je: ‘Da dunjaluk vrijedi kod Allaha kao krilce mušice,
ne bi kafir na njemu popio ni gutljaj
vode.’ ”
(Tirmizi, hasen-sahih)
- ‫ – وعن سه ِل بن سعد الساعدي‬٤٧٧
‫ صلى‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫ » َل ْو كَا َنت ال ُّد ْن َيا َت ْع ِدلُ ِع ْن َد‬:‫الله عليه وسلم‬
‫ َما َسقَى كَافِ ًرا ِم ْن َها شَ ْر َب َة‬،‫وض ٍة‬
َ ‫اح َب ُع‬
َ ‫الله َج َن‬
‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫َما ٍء‬
.«‫صحيح‬
478. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi se da je rekao: “Čuo sam Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, kako kaže: ‘Prokleto je na
dunjaluku sve što udaljava od spominjanja Allaha i onoga što tome vodi, osim učenjaka i onoga koji uči.’
”
(Tirmizi, hasen)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٤٧٨
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َس ِم ْع ُت رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ َم ْل ُعو ٌن‬،‫ »أَلاَ إ َّن ال ُّد ْن َيا َم ْل ُعو َن ٌة‬:‫ يقول‬- ‫وسلم‬
،‫ َو َما َوالا ُه‬،‫ إِلا َّ ِذ ْك َر الل ِه َت َعا َلى‬،‫َما فِ َيها‬
:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫َوعالِ ًما َو ُم َت َعلِّ ًما‬
.«‫حسن‬
‫»حديث‬
ٌ
483. Od ‘Abdullaha ibn eš-Šihira,
r.a., prenosi se da je rekao: “Došao
sam kod Vjerovjesnika, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, dok je učio (elhaku muttekasur). Onda je rekao: ‘Čovjek govori:
“Moj imetak, moj imetak!” O čovječe, zar ti imaš od svog imetka išta
osim ono što si pojeo, pa uništio, i
što si obukao, pa poderao, ili što si
kao sadaku dao, pa ćeš za nju imati
nagradu.’ ”
(Muslim)
‫ بكسر‬- ‫ – وعن عب ِد الله بن الشِّ ِّخي ِر‬٤٨٣
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫الشينِ والخاء المعجمتين‬
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
َّ َّ‫ أ َت ْي ُت الن‬: َ‫أنه قَال‬
ُ‫ » َيقُول‬: َ‫ }أَ ْل َها ُك ُم التَّ َكاثُ ُر{ قَال‬:ُٔ‫ َو ُه َو َي ْق َرا‬‫ َو َه ْل َل َك َيا ا ْب َن آ َد َم‬،‫ مالي‬،‫ َمالِي‬:‫ا ْب ُن آ َد َم‬
‫ أَو َل ِب ْس َت‬،‫ِم ْن َمالِ َك إِلا َّ َما أ َك ْل َت َفأ ْف َن ْي َت‬
‫ رواه‬.«!‫ أَ ْو َت َص َّد ْق َت َفأَ ْم َض ْي َت؟‬،‫َفأَ ْب َل ْي َت‬
.‫مسلم‬
486. Od ‘Abdullaha ibn Mes‘uda,
r.a., prenosi se da je rekao: “Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, zaspao je na hasuri i kada
je ustao, ostao je trag od hasure na
strani (na kojoj je ležao). Rekli smo:
‘O Allahov Poslaniče, da smo ti uzeli prostirku?’ On reče: ‘Šta će mi to
na dunjaluku, ja nisam na dunjaluku ništa drugo nego kao putnik koji se sklonio pod hlad drveta, zatim
otputovao i ostavio ga.’ ”
(Tirmizi, hasen, sahih)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن عبد الله بن مسعود‬٤٨٦
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َنا َم رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
،‫ َفقَا َم َو َق ْد أثَّ َر في َج ْن ِب ِه‬،ٍ‫ َع َلى َحصير‬- ‫وسلم‬
.‫ َل ْو ات ََّخ ْذ َنا َل َك ِو َطا ًء‬،‫ َيا َر ُسولَ الل ِه‬:‫قُ ْل َنا‬
َّ ‫ » َما لِي َو لِل ُّد ْن َيا؟ َما أَ َنا في ال ُّد ْن َيا إِلا‬: َ‫َفقَال‬
‫اح‬
َ ‫َك َرا ِك ٍب ْاس َت َظ َّل َت ْح َت شَ َج َر ٍة ثُ َّم َر‬
‫ »حديث‬:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫َو َت َرك ََها‬
.«‫حسن صحيح‬
‫‪ – ٥٦‬باب فضل الجوع‬
‫وخشونة العيش والاقتصار َع َلى‬
‫القليل من المأكول والمشروب‬
‫والملبوس وغيرها من حظوظ‬
‫النفس وترك الشهوات‬
‫ف‬
‫من َب ْع ِد ِه ْم َخ ْل ٌ‬
‫قَالَ الله َت َعا َلى‪} :‬ف ََخ َل َف ْ‬
‫الصلا َة َواتَّ َب ُعوا الشَّ َه َو ِ‬
‫ات ف ََس ْو َف‬
‫أَ َضا ُعوا َّ‬
‫اب َوآ َم َن َو َع ِم َل َصالِ ًحا‬
‫َي ْل َق ْو َن َغ ًّيا إِلا َّ َم ْن َت َ‬
‫ون شَ ْي ًئا{‬
‫ون ا ْل َجنَّ َة َولاَ ُي ْظ َل ُم َ‬
‫َفأُو َل ِئ َك َيد ُْخ ُل َ‬
‫]مريم‪ ،[٦٠ -٥٩ :‬وقال َت َعا َلى‪} :‬ف ََخ َر َج‬
‫‪56. Korist (fadilet) gla‬‬‫‪dovanja i skromna življe‬‬‫‪nja‬‬
‫‪Uzvišeni Allah rekao je:‬‬
‫‪“A njih smijeniše zli potomci, ko‬‬‫‪ji molitvu napustiše i za požudama‬‬
‫‪pođoše; oni će sigurno zlo proći; ali‬‬
‫‪oni koji su se pokajali, i vjerovali, i‬‬
‫‪dobro činili, njima se neće nikakva‬‬
nepravda činiti.” (Merjem, 59-60)
“I iziđe on pred narod svoj u svom
sjaju. ‘Ah, da je i nama ono što je dato Karunu!’, govorili su oni koji su
čeznuli za životom na ovom svijetu,
‘on je, uistinu, presretan.’ ‘Teško vama!’, govorili su učeni , ‘onome koji
vjeruje i čini dobra djela bolja je Allahova nagrada.’ ” (El-Kasas, 79-80)
“Zatim ćete toga dana za sladak
život biti pitani sigurno.” (Et-Tekasur,
8)
“Onome koji želi ovaj svijet, Mi mu
brzo dajemo što hoćemo i kome hoćemo, ali ćemo mu poslije Džehennem pripremiti, u kome će se, osra-
‫الح َيا َة‬
َ ‫َع َلى َق ْو ِم ِه في زِي َن ِت ِه قَالَ الَّ ِذ َين ُيريد‬
َ ‫ُون‬
‫ال ُّد ْن َيا َيا َل ْي َت َل َنا ِم ْث َل َما أُو تِ َي قَا ُرو ُن إنَّ ُه َل ُذو‬
‫َح ٍّظ َع ِظي ٍم َوقَالَ الَّ ِذ َين أُوتُوا ال ِع ْل َم َو ْي َل ُك ْم‬
{‫َثواب الل ِه َخ ْي ٌر لِ َم ْن آ َم َن َو َع ِم َل َصالِ ًحا‬
‫ }ثُ َّم‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٨٠ - ٧٩ :‫]القصص‬
،[٨ :‫ًل ُت ْسأَلُ َّن َي ْو َم ِئ ٍذ َعنِ النَّ ِعي ِم{ ]التكاثر‬
ِ ‫َان ُيري ُد ال َع‬
‫اج َل َة َع َّج ْل َنا َل ُه‬
َ ‫ } َم ْن ك‬:‫وقال َت َعا َلى‬
‫فِ َيها َما َن َشا ُء لِ َم ْن نُري ُد ثُ َّم َج َع ْل َنا َل ُه َج َهنَّ َم‬
.[١٨ :‫َي ْصلاَ َها َم ْذ ُمو ًما َم ْد ُحو ًرا{ ]الإ سراء‬
.‫والآيات في الباب كثير ٌة معلوم ٌة‬
moćen i odbačen, peći.” (El-Isra’, 18)
491. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da
je rekla: “Muhammed, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, je i umro a da se
njegova obitelj nije najela dva uzastopna dana kruha od ječma.‘U drugom predanju stoji:
“Muhammed, sall-Allahu ‘alejhi
we sellem, je i umro a da se njegova
obitelj, od kako je došao u Medinu,
nije najela pšenične hrane tri dana
uzastopno.”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ قالت‬،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٤٩١
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َما شَ َبع آلُ ُم َح ّمد‬
.‫ض‬
َ ‫ِم ْن ُخ ْب ِز شَ ِعي ٍر َي ْو َم ْينِ ُم َت َتابِ َع ْينِ َحتَّى قُ ِب‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
‫ صلى الله‬- ‫مح ّمد‬
َ ُ‫ َما شَ َبع آل‬:‫وفي رواية‬
‫ ُم ْن ُذ َق ِد َم ال َم ِدي َن َة ِم ْن َط َعا ِم ال ُب ِّر‬- ‫عليه وسلم‬
َ ‫َث‬
.‫ض‬
َ ‫لاث َل َي ٍال تِ َبا ًعا َحتَّى قُ ِب‬
492. ‘Urve prenosi od ‘Aiše, r.a., da
je ona govorila: “Moj sestriću, tako
mi Allaha, znali smo dočekati jedan
mlađak, pa drugi, pa i treći; tri mlađaka u dva mjeseca, a da se ni u jednoj kući Allahova Poslanika ne naloži vatra. Rekao sam: ‘Tetko, od
čega ste živjeli?’ ‘Od hurmi i vode,
ako se izuzme da je Allahov Poslanik imao komšije Ensarije, koje su
imale ovce, te su slali Allahovom Poslaniku, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, njihovo mlijeko i on bi nas napojio.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ عن عائشة رضي الله‬،‫ – وعن عروة‬٤٩٢
،‫ َيا ا ْب َن أُخْ ِتي‬،‫ َوالل ِه‬:‫ أنّها كَا َن ْت تقول‬،‫عنها‬
ِ ‫ ثُ َّم ال ِه‬،‫إ ْن ُكنَّا َن ْن ُظ ُر إِ َلى ال ِهلا َِل‬
‫ َثلاَ َث ُة‬:‫لال‬
ِ ‫ َو َما أُ ِوق َد في أ ْب َي‬، ِ‫أهلَّ ٍة في شَ ْه َر ْين‬
‫ات رسول‬
‫ َيا‬:‫ قُ ْل ُت‬.‫ َنا ٌر‬- ‫الله صلى الله عليه وسلم‬
‫ الأَ ْس َو َد ِان‬:‫يش ُك ْم؟ قالت‬
ُ ‫َان ُي ِع‬
َ ‫ َف َما ك‬،‫َخا َل ُة‬
- ‫َان لرسول الله‬
َ ‫ إِلا َّ أنَّ ُه َق ْد ك‬،‫التَّ ْم ُر َوال َما ُء‬
،ِ‫ ِجي َرا ٌن ِم َن الأَن َْصار‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ون إِ َلى رسول‬
َ ‫وكَا َن ْت َل ُه ْم َم َنائِ ُح َوكَانُوا ُي ْر ِس ُل‬
‫ ِم ْن أ ْل َبانِ َها‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫َف َي ْس ِقي َنا‬
495. Od En-Nu‘mana ibn Bešira, r.a.,
prenosi se da je rekao: “Vidio sam
vašeg Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi
we sellem, kad nije imao ni loših hurmi kojih bi se najeo.”
‫ – وعن النعمان بن بشير رضي الله‬٤٩٥
‫ صلى الله‬- ‫ َل َق ْد َرأ ْي ُت َنب َّي ُك ْم‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
‫ َو َما َي ِج ُد ِم َن ال َّد َقلِ َما َي ْملأُ بِ ِه‬- ‫عليه وسلم‬
.‫ رواه مسلم‬.‫َب ْط َن ُه‬
.ٌ‫ َت ْم ٌر َر ِديء‬:«‫»ال َّد َق ُل‬
497. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi se da je rekao: “Jednog dana, ili
noći, izašao je Božiji Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, i ugledao
Ebu-Bekra i Omera, r.a., pa je rekao:
‘Šta vas je istjeralo iz vaših kuća u
ovo vrijeme?’ Rekli su mu: ‘Glad, o
Allahov Poslaniče!’ Rekao je: ‘I mene je, tako mi Onoga u čijoj je ruci
moja duša, istjeralo ono što je i vas
istjeralo! Ustanite!’ Njih dvojica su
ustali s njim i došli su jednom ensariji, ali njega nije bilo kod kuće. Kada ga je vidjela žena, rekla je: ‘Dobro došao!’ Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, upitao ju
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٤٩٧
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫خرج رسولُ الله‬
َ : َ‫قَال‬
‫ َف ٕاذَا ُه َو بأَبِي َب ْك ٍر َو ُع َم َر‬،‫َات َي ْو ٍم أَ ْو َل ْي َل ٍة‬
َ ‫ذ‬‫ » َما أَخْ َر َج ُك َما ِم ْن‬: َ‫ َفقَال‬،‫رضي الله عنهما‬
‫ ال ُجو ُع َيا رسول‬:‫السا َع َة؟« قَالا‬
َّ ‫ُب ُيو تِ ُكما ه ِذ ِه‬
،‫ َوالَّ ِذي َن ْف ِسي بِ َي ِد ِه‬،‫ » َوأ َنا‬: َ‫ قَال‬.‫الله‬
،‫ قُوما« فقَا َما َم َع ُه‬،‫لأخْ َر َج ِني الَّ ِذي أخْ َر َج ُكما‬
‫س في‬
َ ‫ َف ٕاذَا ُه َو َل ْي‬،ِ‫َفأ َتى َر ُج ًلا ِم َن الأَن َْصار‬
.‫ َم ْر َح ًبا َوأه ًلا‬:‫ قالت‬،ُ‫ َف َل َّما َرأَ ْت ُه ال َم ْرأَة‬،‫ب ْي ِت ِه‬
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫فقال َل َها رسول الله‬
‫ َذ َه َب َي ْس َت ْع ِذ ُب ل َنا‬:‫»أ ْي َن فُلا ُن؟« قالت‬
‫ َف َن َظ َر إِ َلى رسول‬،‫ إِ ْذ َجا َء الأَن َْصار ُِّي‬.‫ال َما َء‬
ِ ‫ َو َص‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
‫ ثُ َّم‬،‫اح َب ْي ِه‬
Odgovorila je: ‘Otišao je tražiti pit- ‫ضيافًا‬
: َ‫قَال‬
ْ ٔ‫ َما أَ َح ٌد ا ْل َي ْو َم أ ْك َر َم ا‬،‫الح ْم ُد لل ِه‬
َ
َ
ku vodu.’ U tom je došao ensarija,
‫ فَا ْن َط َل َق ف ََجاء ُه ْم بِ ِع ْذ ٍق فِي ِه ُب ْس ٌر َو َت ْم ٌر‬،‫ِمنِّي‬
zatim je pogledao u Allahova Poslaُ : َ‫ َفقَال‬،‫َو ُر َط ٌب‬
nika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, i ‫ َفقَالَ َل ُه‬،‫ َوأَ َخ َذ ا ْل ُم ْد َي َة‬،‫ك ُلوا‬
َ‫ »إيَّاك‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
njegova dva druga i rekao: ‘Elhamdu lillahi, danas nema niko pleme- ‫ك ُلوا ِم َن الشَّ ا ِة َو ِم ْن‬
َ ٔ‫ َفا‬،‫وب« ف ََذ َب َح َل ُه ْم‬
َ ‫َوا ْل َح ُل‬
nitije goste od mene!’ Zatim je otiِ َ‫ َف َل َّما أَ ْن ش‬.‫ذَلِ َك ال ِع ْذ ِق َوشَ ِر ُبوا‬
َ‫َال‬
‫ق‬
‫ا‬
‫و‬
‫و‬
‫ر‬
‫و‬
‫ا‬
‫و‬
‫ع‬
‫ب‬
َ
ُ
ُ
َ
šao i iznio im granu na kojoj je bilo
ْ ‫ لأَبي َب‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
zelenih, zrelih i sočnih hurmi i re- ‫كر‬
kao im: ‘Jedite!’ Zatim je uzeo nož,
‫ » َوالَّ ِذي َن ْف ِسي‬:‫َو ُع َم َر رضي الله عنهما‬
pa mu je Allahov Poslanik, sall-Allahu
،‫ َل ُت ْسأَلُ َّن َع ْن َه َذا النَّ ِعي ِم َي ْو َم ال ِق َيا َم ِة‬،‫بِ َي ِد ِه‬
‘alejhi we sellem, rekao: ‘Nemoj one
koje se muzu!’ Pa im je zaklao, pa
‫ ثُ َّم َل ْم َت ْر ِج ُعوا‬،‫أَخْ َر َج ُك ْم ِم ْن ُب ُيو تِ ُك ُم ا ْل ُجو ُع‬
su jeli od ovce mesa, i sa one grane
.‫ رواه مسلم‬.«‫َحتَّى أ َصا َب ُك ْم َه َذا النَّعي ُم‬
i pili. Kada su se najeli i napili, Allaje gdje je domaćin?
‫قولُ َها‪َ » :‬ي ْس َت ْع ِذ ُب« أ ْي‪َ :‬ي ْط ُل ُب ال َما َء‬
‫ال َع ْذ َب‪َ ،‬و ُه َو ال َّط ِّي ُب‪َ .‬و »ال ِع ْذقُ « بكسر‬
‫العين و إسكان الذال المعجمة‪َ :‬و ُه َو‬
‫باس ُة‪َ ،‬و ِه َي ال ُغ ْص ُن‪َ .‬و »ال ُم ْد َي ُة« بضم‬
‫ال ِك َ‬
‫وب«‪:‬‬
‫الميم وكسرها‪ :‬هي ِّ‬
‫الس ِّك ُ‬
‫ين‪َ .‬و »ا ْل َح ُل ُ‬
‫ذات اللَّ َبن‪.‬‬
‫ُ‬
‫السؤالُ َع ْن َه َذا النَّ ِعي ِم ُس َؤالُ َت ْع ِديد النِّ َعم لا‬
‫َو ُّ‬
‫بيخ و َت ْع ِذ ٍ‬
‫يب‪ ،‬والله أع َل ُم‪.‬‬
‫ُس َؤالُ َت ْو ٍ‬
‫َو َه َذا الأَن َْصار ُِّي الَّ ِذي َٔا َت ْو ُه ُه َو‪َٔ ،‬ا ُبو ا ْل َه ْي َثم ْب ُن‬
‫التَّ ِّي َه ِان‪ ،‬ك ََذا َجا َء ُم َب َّي ًنا في رواية الترمذي‬
‫وغيره‪.‬‬
‫‪hov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we‬‬
‫‪sellem, rekao je Ebu-Bekru i Umeru‬‬
‫‪r.a.:‬‬
‫‪‘Tako mi Onoga, u čijoj je ruci mo‬‬‫‪ja duša, bit ćete pitani za ovu bla‬‬‫‪godat. Iz vaših kuća vas je istjerala‬‬
‫‪glad, zatim se niste vratili, dok vas‬‬
‫” ’‪nije zadesila ova blagodat.‬‬
‫)‪(Muslim‬‬
498. Od Halida ibn ‘Umera el-‘Adevija, : َ‫ قَال‬،‫ِي‬
ِّ ‫ – وعن خالد بن ُع َم ْير ال َع َدو‬٤٩٨
r.a., prenosi se da je rekao: “Držao
‫َان أ ِمي ًرا َع َلى‬
‫ َوك‬،‫بن َغ ْز َو َان‬
‫َخ َط َب َنا ُع ْت َب ُة‬
َ
ُ
nam je govor zapovjednik Basre’ Utِ َ ‫ ف‬،‫ال َب ْص َر ِة‬
َٔ
ُ ِ َ ْ َٔ
be ibn Gazevan, pa je zahvalio Al- ‫ ا َّما‬: َ‫ ث َّم قَال‬،‫َحم َد الله َواث َنى َعل ْيه‬
lahu, izrekao mu pohvalu, a zatim
‫ َو َولَّ ْت‬،‫ َف ِٕا َّن ال ُّد ْن َيا َق ْد آ َذ َن ْت بِ ُص ْر ٍم‬،ُ‫َب ْعد‬
nastavio: ‘Zaista je dunjaluk obzna- ِ
‫ َو َل ْم َي ْب َق ِم ْن َها إِلا َّ ُص َبا َب ٌة ك َُص َبا َب ِة الإ َناء‬،‫َح َّذا َء‬
nio prolaznost i nestanak i okrenuo
ِ ‫َي َت َصابُّ َها َص‬
‫ون ِم ْن َها إِ َلى‬
َ ‫ َو إِنَّ ُك ْم ُم ْن َت ِق ُل‬،‫اح ُب َها‬
se u drugom pravcu, i od njega nije
ništa drugo ostalo, osim koliko dr- ،‫ك ْم‬
ُ ِ‫ فَا ْن َت ِق ُلوا بِ َخي ِر َما بِ َح ْض َر ت‬،‫َدا ٍر لاَ َز َوالَ َل َها‬
ška od posude, koju drži njen vla‫الح َج َر ُي ْلقَى ِم ْن شَ ِفي ِر‬
‫َف ِٕانَّ ُه َق ْد ُذ ِك َر َل َنا أ َّن‬
َ
snik. Vi ćete se sa njega odseliti u
‫ لاَ ُي ْدرِكُ َل َها‬،‫َج َهنَّ َم َف َي ْهوِي فِ َيها َس ْب ِع َين َعا ًما‬
kuću koja nema prolaznosti, pa se
preselite sa dobrima koja imate. Ču‫ َوالل ِه َل ُت ْملأَ َّن أَ َف َع ِج ْب ُت ْم؟! َو َلق ْد ُذ ِك َر َل َنا‬،‫َق ْع ًرا‬
li smo da će se kamen baciti sa vr- ‫أن ما بين ِمصرا َعينِ ِمن مصارِيع ا ْلجنَّ ِة مسير ُة‬
َ َ َ ِ َ َ ْ ْ َ ْ َ ْ َ َ َّ
ha Džehennema i on će padati seٌ ‫ َول َيأتِ َي َّن َع َل ْي َها َي ْو ٌم َو ُه َو ك َِظ‬،‫أ ْر َب ِع َين َعا ًما‬
‫يظ‬
damdeset godina, a da neće pasti na
dno. Tako mi Allaha, on će se napu- ‫ابع س ْب َع ٍة َم َع رسول‬
َ َ ‫ َو َل َق ْد َرأ ْي ُت ِني َس‬،‫ِم َن ال ِّز َحا ِم‬
niti! Jeste li se začudili? Čuli smo
َّ
َ
da je između dva dovratka u Džen- ‫ َما َل َنا ط َعا ٌم إِلا‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
netu, koliko putovanje četrdeset go- ‫ت‬
ُ ‫ فَال َت َق ْط‬،‫ َحتَّى َقر َِح ْت أ ْشدَاقُ َنا‬،ِ‫َو َرقُ الشَّ َجر‬
dina. Doći će dan kada će na nji،‫ُب ْر َد ًة ف ََش َق ْق ُت َها َب ْي ِني َو َب ْي َن َس ْع ِد ْبنِ َمالِ ٍك‬
ma biti velika gužva. Vidio sam seَ ،‫ َواتَّ َز َر َس ْع ٌد بِ ِن ْص ِف َها‬،‫فاتَّ َز ْر ُت بِ ِن ْص ِف َها‬
‫ا‬
‫م‬
‫ف‬
َ
be među sedmoricom sa Allahovim
‫أ ْص َب َح ال َي ْو َم ِمنَّا أ َح ٌد إِلا َّ أَ ْص َب َح أ ِمي ًرا َع َلى‬
Poslanikom, sall-Allahu ‘alejhi we sellem. Nismo imali hrane nego lišće
‫ُون‬
َ ‫ َو إنِّي أ ُعو ُذ بِالل ِه أَ ْن أك‬،ِ‫ِمص ٍر ِم َن الأَ ْم َصار‬
sa drveća pa su nam i usne znale
ِ ‫ َو ِع ْن َد الل ِه َص‬،‫فِي َن ْف ِسي َع ِظي ًما‬
‫اه‬
‫و‬
‫ر‬
.‫ا‬
‫ر‬
‫ي‬
‫غ‬
ً
popucati. Uzeo sam ogrtač, prepo.‫مسلم‬
lovio ga sa Sa‘d ibn Malikom, pa sam
obukao pola, a Sa‘d je obukao pola.
:‫ أ ْي‬،‫ »آ َذ َن ْت« ُه َو بِ َم ّد الألف‬:‫َق ْوله‬
Danas nema niko od nas, a da nije
postao zapovjednikom u nekom od
gradova. Utječem se Allahu da me
،‫ »بِ ُص ْرم« ُه َو بضم الصاد‬:‫ َو َق ْولُه‬.‫أ ْع َل َم ْت‬
‫ »و َولَّ ْت‬:‫ َوقوله‬.‫ بِا ْن ِق َط ِاع َها َو َف َنائِ َها‬:‫أ ْي‬
‫َح َّذا َء« ُه َو بحا ٍء مهملة مفتوحة‪ ،‬ثُ َّم ذال‬
‫معجمة مشدّدة‪ ،‬ثُ َّم ألف ممدودة‪ ،‬أ ْي‪:‬‬
‫»الص َبا َب ُة« بضم الصاد المهملة‬
‫سريعة‪َ .‬و ُّ‬
‫وهي‪ :‬ال َب ِق َّي ُة ال َي ِسي َرةُ‪َ .‬و َق ْولُ ُه‪َ » :‬ي َت َصابُّ َها« ُه َو‬
‫بتشديد الباء قبل الهاء‪ ،‬أ ْي‪ :‬يجمعها‪َ .‬و‬
‫»ا ْل َك ِظ ُ‬
‫يظ«‪ :‬الكثير الممتلى ُء‪َ .‬و َق ْولُه‪:‬‬
‫» َقر َِح ْت« ُه َو بفتح القاف وكسر الراء‪ ،‬أ ْي‬
‫صارت فِ َيها قُروح‪.‬‬
‫‪sačuva od toga, da u vlastitim oči‬‬‫‪ma budem velik, a kod Allaha ma‬‬‫”‪li.‬‬
‫)‪(Muslim‬‬
499. Od Ebi Musa el-Eš‘arija, r.a.,
prenosi se da je rekao: “‘Aiša, r.a.,
iznijela nam je rublje i košulju, koji
bijahu kruti i opori, i rekla: ‘Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, je umro u ovome.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي‬- ‫ – وعن أَبي موسى الأشعري‬٤٩٩
‫ أخْ َر َج ْت َل َنا َعائِ َش ُة رضي الله‬: َ‫ قَال‬- ‫الله عنه‬
‫ض رسول‬
َ ‫ قُ ِب‬:‫ قا َل ْت‬،‫عنها ِك َسا ًء َو إزا ًرا َغ ِلي ًظا‬
. ِ‫ في َه َذ ْين‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
502. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi se da je rekao: “Tako mi Allaha,
osim kojeg drugog boga nema, znao
sam ležati potrbuške od gladi i znao
sam vezati kamen za stomak od gladi. Jednog dana sam sjeo na put,
kojim svijet prolazi, pa je prošao i
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, i nasmiješio se kada me je
vidio, spoznavši šta je na mom licu
i šta je u mojoj duši. Zatim je rekao:
‘Ebu-Hirr!’ Odgovorio sam: ‘Izvoli,
Allahov Poslaniče!’ Rekao je: ‘Pođi
za mnom!’
Krenuo je, a ja sam ga slijedio. Zatim je ušao u kuću, dao mi izun, i ja
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٥٠٢
‫ إ ْن ُك ْن ُت‬،‫ َوالل ِه الَّ ِذي لاَ إِل َه إِلا َّ ُه َو‬: َ‫قَال‬
‫ َو إ ْن‬،‫ض ِم َن ال ُجو ِع‬
ِ ‫لأَ ْع َت ِم ُد بِ َك ِب ِدي َع َلى الأَ ْر‬
.‫الح َج َر َع َلى َبط ِني ِم َن ا ْل ُجو ِع‬
َ ‫ُك ْن ُت لأَشُ ُّد‬
‫ون‬
ُ ‫َو َل َق ْد َق َعد‬
َ ‫ْت َيو ًما َع َلى َطرِي ِق ِه ُم الَّ ِذي َيخْ ُر ُج‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ َف َم َّر بِي النبي‬،‫ِم ْن ُه‬
‫ َو َع َر َف َما فِي َو ْج ِهي َو َما‬،‫َف َت َب َّس َم ِح ْي َن َرآنِي‬
‫ َل َّب ْي َك َيا‬:‫ »أَ َبا ِه ٍّر« قُ ْل ُت‬: َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫فِي َن ْف ِسي‬
،‫ »ا ْل َح ْق« َو َم َضى فَاتَّ َب ْع ُت ُه‬: َ‫ قَال‬،‫رسول الله‬
‫ َف َو َج َد‬،‫ َفأَ ِذ َن لِي َفد ََخ ْل ُت‬،‫َفد ََخ َل ف َْاس َتأذ ََن‬
«‫ » ِم ْن أَ ْي َن َه َذا اللَّ َب ُن؟‬: َ‫ َفقَال‬،‫َل َب ًنا في َقد ٍَح‬
‫ »أَ َبا‬: َ‫ قَال‬- ‫ أَو فُلا َن ٌة‬- ‫ أ ْهدَا ُه َل َك فُلا ٌن‬:‫قَالُوا‬
sam ušao. Našao je posudu mlijeka i pitao: ‘Otkuda je ovo mlijeko?’
Odgovorili su mu: ‘Poklonio ti je taj
ili taj!’ On reče: ‘Ebu-Hirr!’ Rekao
sam: ‘Izvoli Allahov Poslaniče!’ On
reče: ‘Idi stanarima džamijske sofe i pozovi ih!’ (Stanari sofe su gosti
islama; nemaju obitelji, imetka, niti
bilo šta; kada bi došla sadaka Allahovom Poslaniku, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, on bi je davao njima i
ništa nije uzimao, a kada bi mu došao poklon, pozvao bi ih, i on bi uzeo
dio, a dio dao njima.) To mi je palo teško i rekao sam (u sebi): ‘Šta je
ovo mlijeka za onoliko stanara dža-
‫ »ا ْل َح ْق‬: َ‫ قَال‬،‫ َل َّب ْي َك َيا رسول الل ِه‬:‫قلت‬
ُ «‫ِه ٍّر‬
‫ َوأ ْه ُل‬: َ‫الص َّف ِة فَا ْد ُع ُه ْم لِي« قَال‬
ُّ ‫إِ َلى أ ْه ِل‬
ٍ‫ون ع َلى أ ْهل‬
ُ ‫الص َّفة أ ْض َي‬
ُّ
َ ‫ لاَ َيأ ُو‬،‫اف ِٕالا ْسلاَ ِم‬
‫َان إِذَا أ َت ْت ُه َص َد َق ٌة‬
َ ‫ َوك‬،‫َولاَ َم ٍال َولاَ َع َلى أ َح ٍد‬
‫ َو إِذَا‬،‫ َو َل ْم َي َت َنا َو ْل ِم ْن َها شَ ْي ًئا‬،‫َب َع َث بِ َها إ َل ْي ِه ْم‬
،‫اب ِم ْن َها‬
َ ‫ َوأ َص‬،‫أ َت ْت ُه َه ِديَّ ٌة أ ْر َس َل إ َل ْي ِه ْم‬
‫ َو َما‬:‫ َف ُق ْل ُت‬،‫ ف ََساءنِي َذلِ َك‬.‫وأ ْش َر َك ُه ْم فِ َيها‬
‫الص َّف ِة! ُك ْن ُت أ َح ُّق أَ ْن‬
ُّ ِ‫َه َذا اللَّ َب ُن في أ ْهل‬
‫ َف ٕاذَا‬،‫يب ِم ْن َه َذا اللَّ َبنِ شَ ْر َب ًة أ َت َق َّوى بِ َها‬
َ ‫أُ ِص‬
‫َجا ُءوا َوأ َم َر نِي َف ُك ْن ُت أ َنا أُ ْع ِطي ِه ْم؛ َو َما َع َسى‬
‫ َو َل ْم َي ُك ْن ِم ْن َطا َع ِة‬. ِ‫أَ ْن َي ْب ُل َغ ِني ِم ْن َه َذا اللَّ َبن‬
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الل ِه َو َطا َع ِة رسول الله‬
mijske sofe!?’ Ja sam bio preči da popijem to mlijeka, pa da mi se povrati snaga. Kada su oni došli, naredio
mi je da ih ja poslužim i nije bilo nade da će meni išta ostati, a morao
sam biti pokoran Allahu i Allahovu
Poslaniku.
Otišao sam im i pozvao ih. Oni
su došli i zatražili dozvolu da uđu,
pa kad im je dozvolio, oni su posjedali na svoja mjesta. Rekao je: ‘EbuHirr!’ Odgovorio sam: ‘Izvoli, Allahov Poslaniče!’ Rekao je: ‘Uzmi pa
im dadni!’ (Pričao je): ‘Pa sam uzeo
posudu i davao je svakom čovjeku
dok se ne napije. Zatim on meni
،‫ َفأ ْق َب ُلوا َو ْاس َتأ َذنُوا‬،‫ َفأَ َت ْي ُت ُه ْم َف َد َع ْوتُ ُه ْم‬،ٌّ‫ ُبد‬: َ‫ قَال‬،‫َفأَ ِذ َن َل ُه ْم َوأ َخ ُذوا َم َجالِ َس ُه ْم ِم َن ا ْل َب ْي ِت‬
: َ‫ قَال‬،‫ َل َّب ْي َك َيا رسول الله‬:‫» َيا أَ َبا ِه ٍّر« قُ ْل ُت‬
،‫ َفأ َخ ْذ ُت ال َقد ََح‬: َ‫»خ ْذ َفأ ْع ِط ِه ْم« قَال‬
ُ
‫ ثُ َّم‬،‫ف ََج َع ْل ُت أُ ْع ِطي ِه ال َّر ُجل َف َيشْ َر ُب َحتَّى َي ْر َوى‬
‫ َفأُ ْع ِطي ِه ال َّر ُج َل َف َيشْ َر ُب َحتَّى‬،‫َي ُر ُّد َع َل َّي ا ْل َقد ََح‬
‫ َفأُ ْع ِطي ِه ال َّر ُج َل‬،‫ ثُ َّم َي ُر ُّد َع َل َّي ا ْل َقد ََح‬،‫َي ْر َوى‬
‫ ثُ َّم َي ُر ُّد َع َل َّي ا ْل َقد ََح َحتَّى‬،‫َف َيشْ َر ُب َحتَّى َي ْر َوى‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫ا ْن َت َه ْي ُت إِ َلى الن‬
‫َوض َع ُه‬
َ ‫ َفأ َخ َذ ا ْل َقد ََح ف‬،‫َو َق ْد َرو َِي ا ْل َق ْو ُم ُكلُّ ُه ْم‬
ِِ
«‫ »أَ َبا ِه ٍّر‬: َ‫ َفقَال‬،‫لي َف َت َب َّس َم‬
َّ ٕ‫ َف َن َظ َر ا‬،‫َع َلى َيده‬
‫قيت أ َنا‬
ُ ‫ » َب‬: َ‫ قَال‬،‫ َل َّب ْي َك َيا رسول الله‬:‫قُ ْل ُت‬
vrati posudu i ja dadnem drugom
i on pije, dok se ne napije, a zatim
mi vrati posudu. Tako je sve išlo,
dok nisam došao do Vjerovjesnika,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, a svi
ostali su se već bili napili. Uzeo je
posudu i stavio na svoju ruku. Pogledao je u mene, nasmiješio se i rekao: ‘Ebu-Hirr!’ Rekao sam: ‘Izvoli,
Allahov Poslaniče!’ Rekao je:
‘Ostali smo ja i ti.’ Rekao sam: ‘Istinu si rekao, Allahov Poslaniče!’ Rekao je: ‘Sjedi i pij!’ Pa sam sjeo i pio.
On mi opet reče: ‘Pij!’ I ja sam pio.
I tako mi je govorio, sve dok nisam
rekao:
: َ‫ قَال‬،‫ َص َد ْق َت َيا رسول الله‬:‫َوأن َْت« قُ ْل ُت‬
َ‫ َفقَال‬،‫ْت ف ََش ِر ْب ُت‬
ُ ‫»ا ْق ُع ْد ف َْاش َر ْب« َف َق َعد‬
ْ : ُ‫ َف َما َزالَ َيقُول‬،‫»اش َر ْب« ف ََش ِر ْب ُت‬
ْ
«‫»اش َر ْب‬
‫الح ِّق لاَ أ ِج ُد‬
َ ِ‫ َوالَّ ِذي َب َع َث َك ب‬،‫ لا‬:‫َحتَّى قُ ْل ُت‬
،‫ » َفأ ِر نِي« َفأ ْع َط ْي ُت ُه ا ْل َقد ََح‬: َ‫َل ُه َم ْسل ًكا! قَال‬
.‫ َو َس َّمى َوشَ ر َِب الف َْض َل َة‬،‫ف ََح ِم َد الله َت َعا َلى‬
.‫رواه البخاري‬
‘Tako mi Onoga Koji te je poslao
sa istinom, nema više gdje stati!’ Rekao je: ‘Daj!’ Pa sam mu dao posudu i on se zahvalio Uzvišenom Allahu, rekao ‘Bismillah’ i popio ostatak.”
(Buhari)
504. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da je
rekla: “Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, umro je, a njegov
štit je bio u zalogu kod jednog židova za trideset sa‘a ječma.”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ قالت‬،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٥٠٤
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫تُ ُوفِّي رسول الله‬
‫َو ِد ْر ُع ُه َم ْر ُهو َن ٌة ِع ْن َد َي ُهو ِدي في َثلاثِ َين َصا ًعا‬
.‫ متفق َع َل ْي ِه‬.‫ِم ْن شَ ِعير‬
506. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi
se da je rekao: “Vidio sam sedamdeset stanara džamijske sofe, a da
ni jedan od njih nije imao ogrtača,
ili je imao samo veš, ili košulju, koje
su zavezali sebi o vrat i koji su dosezale nekom do ispod koljena, a nekom do članaka, pa bi ih skupljao
rukama bojeći se da mu se ne ukaže sramotno mjesto.”
(Buhari)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٥٠٦
‫ َما‬،‫الص َّف ِة‬
ُّ ‫ َل َق ْد َرأَ ْي ُت َس ْب ِع َين ِم ْن أَ ْه ِل‬: َ‫قَال‬
،ٌ‫ إ َّما إ َزا ٌر َو إ َّما ِك َساء‬،ٌ‫ِم ْن ُه ْم َر ُج ٌل َع َل ْي ِه ر َداء‬
‫َق ْد َر َب ُطوا في أ ْع َنا ِق ِهم ِم ْن َها َما َي ْب ُل ُغ نِ ْص َف‬
‫ َو ِم ْن َها َما َي ْب ُل ُغ ال َك ْع َب ْينِ َف َي ْج َم ُع ُه بِ َي ِد ِه‬،‫السا َق ْين‬
َّ
.‫ رواه البخاري‬.‫َك َرا ِه َي َة أَ ْن تُ َرى َع ْو َرتُ ُه‬
508. Od Ibn -‘Umera, r.a., prenosi
se da je rekao: “Sjedili smo sa Allahovim Poslanikom kada je došao
jedan ensarija i nazvao mu selam.
Zatim je ensarija krenuo, a Allahov
Poslanik mu je rekao: ‘O brate ensarija, kako je moj brat Sa‘d ibn Ubade?’ On reče: ‘Dobro!’ Na to Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, reče: ‘Ko će ga od vas posjetiti?’ Ustao je, i mi smo ustali sa
njim, a bilo nas je negdje između deset i dvadeset. Niko nije imao ni nanula, ni papuča, niti kape, niti košulje. Išli smo po toj zemlji, koja se
bijelila od soli, dok mu nismo došli.
،‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬٥٠٨
‫ صلى الله‬- ‫وسا َم َع رسول الله‬
ً ‫ ُكنَّا ُج ُل‬: َ‫قَال‬
‫ ف ََسلَّ َم‬،ِ‫ إِ ْذ َجا َء َر ُج ٌل ِم َن الأن َْصار‬- ‫عليه وسلم‬
- ‫ َفقَالَ رسول الله‬،‫اري‬
ُّ ‫ ثُ َّم أ ْد َب َر الأَن َْص‬،‫َع َل ْي ِه‬
،ِ‫ » َيا أ َخا الأن َْصار‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
،‫ َصالِ ٌح‬: َ‫َك ْي َف أ ِخي َس ْع ُد ْب ُن ُع َبا َدةَ؟« َفقَال‬
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َفقَالَ رسول الله‬
‫ َو َن ْح ُن‬،‫» َم ْن َي ُعو ُد ُه ِم ْن ُك ْم؟« َفقَا َم َوق ُْم َنا َم َع ُه‬
َ‫ َولا‬،‫َاف‬
ْ
ٌ ‫ َولاَ ِخف‬،ٌ‫ َما َع َل ْي َنا نِ َعال‬،‫بض َع َة َع َش َر‬
،‫اخ‬
ِ ‫الس َب‬
ِّ ‫ َن ْم ِشي في تِلك‬،‫ص‬
ٌ ‫ َولاَ قُ ُم‬،‫س‬
ُ ِ‫قَلاَن‬
‫ ف َْاس َتأْ َخ َر َق ْو ُم ُه ِم ْن َح ْوله َحتَّى َد َنا‬،‫َحتَّى ِج ْئ َنا ُه‬
‫ َوأ ْص َحا ُب ُه‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
.‫ رواه مسلم‬.‫الَّ ِذ َين َم َع ُه‬
On je (Sa‘d ibn Ubade) rekao onima koji su bili kod njega, da se razmaknu, da bi se Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, i oni
koji su sa njim, mogli približiti.”
(Muslim)
509. ‘Imran ibn Husejn prenosi od
Vjerovjesnika , sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, da je rekao: “Najbolji među
vama su moji ashabi, zatim oni koji
će doći poslije njih, zatim oni koji će
doći poslije njih.”
Imran rekao je: “Ne znam je li to
Vjerovjesnik rekao dva ili tri puta.”
“Zatim će doći narod koji će svjedočiti, a da nije pozvan da svjedoči,
koji će varati i neće biti povjerljiv,
koji će se zavjetovati, a neće zavjet
iskupljivati, i u kojem će se pojaviti
gojaznost.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ – وعن ِع ْم َران بنِ ال ُح َص ْينِ رضي الله‬٥٠٩
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ عن النبي‬،‫عنهما‬
،‫ ثُ َّم الَّ ِذ َين َي ُلو َن ُه ْم‬،‫»خ ْي ُر ُك ْم َق ْر نِي‬
َ : َ‫أنّه قَال‬
َ‫ َف َما أ ْدري قَال‬:‫ثُ َّم الَّ ِذ َين َي ُلو َن ُه ْم« قَالَ ِع ْم َرا ُن‬
‫ َم َّر َت ْينِ أَو َثلاَ ًثا‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َ‫ُون َولا‬
َ ‫»ثُ َّم َي ُكو ُن َب ْع َد ُه ْم َق ْو ٌم َيشْ َهد‬
‫ون‬
َ ‫ َو َي ْن ِذ ُر‬،‫ون‬
َ ‫ون َولاَ ُي ْؤ َت َم ُن‬
َ ُ‫ َو َي ُخون‬،‫ُون‬
َ ‫ُي ْس َتشْ َهد‬
‫متفق‬
َ ‫َولاَ ُيوف‬
ٌ .«‫الس َم ُن‬
َّ ‫ َو َي ْظ َه ُر فِيه ُم‬،‫ُون‬
.‫َع َل ْي ِه‬
510. Od Ebu-Umame, r.a., prenosi
se da je rekao: “Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao
je:
‘O sine Ademov, zaista, ako podijeliš višak, bit će ti bolje, a ako ga
zadržiš, bit će ti gore.
Niko te neće ružiti ako zadržiš za
sebe onoliko koliko ti je potrebno, i
počni sa onima koje si dužan izdržavati.’ ”
(Tirmizi, hasen, sahih)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي أُ َما َمة‬٥١٠
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
،‫ إن ََّك أَ ْن َت ْب ُذلَ الف َْض َل َخي ٌر َل َك‬،‫» َيا ا ْب َن آ َد َم‬
ِ ُ‫َوأ ْن ت‬
ٍ ‫ ولاَ تُلاَ ُم َع َلى َكف‬،‫مس َك ُه شَ ٌر َل َك‬
،‫َاف‬
:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.« ُ‫َوا ْبدأ بِ َم ْن َت ُعول‬
.«‫»حديث حسن صحيح‬
511. Od Ubejdullaha ibn Muhsina
el-Ensarija el-Hatmija, r.a., prenosi
se da je rekao:
“Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao je: ‘Ko od vas
osvane siguran na svome putu (u svome narodu), zdravog tijela, ima hrane za čitav dan; tome kao da je svo
dunjalučko bogatstvo dato!’ ”
(Tirmizi, hasen)
‫نصار ِِّي‬
ْ ِ‫ – وعن ُعب ْي ِد الله بن‬٥١١
َ َٔ‫محصن الا‬
‫ قَالَ رسول‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫الخطمي‬
ِّ
‫ » َم ْن أ ْص َب َح‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
،‫ ُم َعاف ًَى في َج َس ِد ِه‬،‫ِم ْن ُك ْم ا ِٓم ًنا في سر بِ ِه‬
‫ َف َكأنَّ َما ِحي َز ْت َل ُه ال ُّد ْن َيا‬،‫ُوت َي ْو ِم ِه‬
ُ ‫ِع ْن َد ُه ق‬
‫ »حديث‬:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.« ‫بِ َح َذافِي ِر َها‬
.«‫حسن‬
ِ
،‫ أي َن ْفسه‬:‫ بكسر السين المهملة‬:«‫»سربه‬
.‫ قَومه‬:‫َو ِقي َل‬
512. Od ‘Abdullaha ibn ‘Amra ibn
el-‘Asa, r.a., prenosi se da je Allahov
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Sretan je i spašen onaj
koji je primio islam, kome je njegova opskrba dovoljna i kome je Allah dao da je zadovoljan s onim što
ima.”
(Muslim)
‫ – وعن عبد الله بن َع ْمرو بنِ العاص‬٥١٢
‫ صلى الله‬- ‫ أن رسول الله‬:‫رضي الله عنهما‬
‫َان‬
َ ‫ َوك‬،‫ » َق ْد أ ْف َل َح َم ْن أ ْس َل َم‬: َ‫ قَال‬- ‫عليه وسلم‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ َو َقنَّ َع ُه الل ُه بِ َما آ َتا ُه‬،‫ِر ْزقُ ُه َكفَافًا‬
520. Od Džabira, r.a., prenosi se da
je rekao: “Kopali smo na dan Hendeka, pa smo naišli na tvrd kamen
(kojem nisu mogli ništa), pa su došli Vjerovjesniku, sall-Allahu ‘alejhi
we sellem, i rekli mu:
‘Ovaj nam se kamen popriječio u
hendeku!’ A on im rekao je: ‘Sići
ću ja!’ Zatim je ustao, a za stomak
mu je bio vezan kamen, jer tri dana
nismo ništa okusili, pa je Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
uzeo kramp i udario njime i on se
(kamen u hendeku) sav izmrvi. Rekao sam: ‘O Allahov Poslaniče, dozvoli mi da odem kući!’ Rekao sam
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جابر‬٥٢٠
‫ َف َع َر َض ْت ُك ْد َي ٌة‬،‫إنَّا ُكنَّا َي ْو َم ا ْل َخ ْند َِق َن ْح ِف ُر‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫ ف ََجا ُؤوا إِ َلى النبي‬،ٌ‫شَ ِدي َدة‬
‫ ه ِذ ِه ُك ْد َي ٌة َع َر َض ْت في‬:‫ فقالوا‬- ‫وسلم‬
‫ َو َب ْط ُن ُه‬،‫ »أ َنا َنا ِزلٌ« ثُ َّم قَا َم‬: َ‫ َفقَال‬.‫الخ ْند َِق‬
َ
ُ‫ َو َل ِب ْث َنا َثلاَ َثة أيّا ٍم لاَ َن ُذوق‬،ٍ‫وب بِ َح َجر‬
ٌ ‫َم ْع ُص‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ َفأ َخ َذ النبي‬،‫َذ َواقًا‬
،‫ ف ََض َر َب َف َعا َد كَثي ًبا أ ْه َي َل أَو أ ْه َي َم‬، َ‫ال ِم ْع َول‬
،‫ ا ْئ َذ ْن لي إِ َلى ال َب ْي ِت‬،‫ َيا رسول الله‬:‫فقلت‬
‫ صلى الله‬- ‫بي‬
ُ
ِّ َّ‫ َرأ ْي ُت بالن‬:‫فقلت لا ْم َرأتِي‬
‫ شَ ي ًئا َما في ذَلِ َك َص ْب ٌر َف ِع ْند َِك‬- ‫عليه وسلم‬
‫ ف ََذ َب ْح ُت‬، ٌ‫ ِع ْندي شَ ِعي ٌر َو َع َناق‬:‫شَ ْيءٌ؟ فقالت‬
‫ال َع َناقَ َو َط َح ْن ُت الشَّ ِعي َر َحتَّى َج َع ْل َنا اللَّ ْح َم في‬
potom svojoj ženi: ‘Vidio sam na Vje‫ صلى الله عليه‬- ‫ ثُ َّم ِج ْئ ُت النبي‬،‫ال ُب ْر َم ِة‬
rovjesniku, sall-Allahu ‘alejhi we selِ ‫ين َق‬
َ
ُ
‫ن‬
‫ي‬
‫ب‬
‫ة‬
‫م‬
‫ر‬
‫ب‬
‫ال‬
‫و‬
،
‫ر‬
‫س‬
‫ك‬
‫ن‬
‫ا‬
‫د‬
ْ
َ
َ
َ
ْ
ْ
َ
ُ
َ
َ
ُ ‫ َوال َع ِج‬- ‫وسلم‬
lem, nešto na šta se više nije moguُ :‫فقلت‬
ُ ،‫الأ َثافِ ِّي َق ْد كَا َد ْت َت ْن ِض ُج‬
će strpiti, mora da kod tebe ima ne- ،‫ط َع ْي ٌم لي‬
što!’ Rekla je: ‘Imam ječma i jare.’
ِ ‫َف ُق ْم أن َْت َيا رسول الل ِه َو َر ُج ٌل أَ ْو َر ُج‬
،‫لان‬
Pa sam zaklao jare i samljeo ječam.
‫ »كثي ٌر‬: َ‫ َفقَال‬،‫ » َك ْم ُه َو«؟ ف ََذ َك ْر ُت َل ُه‬: َ‫قَال‬
Stavili smo meso u lonac i onda sam
ِ
َ َ
َ َ
ٌ ‫َط ِّي‬
došao Vjerovjesniku, sall-Allahu ‘alej- ‫ َولا الخ ْب َز م َن‬،‫ب قُل ل َها لا َت ْن َزع ال ُب ْر َمة‬
‫ فقام‬،«‫ »قُو ُموا‬: َ‫التَّنُّورِحتى آتِي« َفقَال‬
hi we sellem, dok je tijesto već bilo
pečeno, a lonac na kamenju skoro :‫فقلت‬
ِ ‫ال ُم َه‬
َ ‫اج ُر‬
ُ ‫ َفد ََخ ْل ُت َع َل ْي َها‬،‫ون َوالأن َْصا ُر‬
prokuhao. Rekao sam: ‘Imam ne- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ك َق ْد جاء النبي‬
ِ ‫َو ْي َح‬
َ
َ
ُّ
što malo jela, pa pođi ti, Allahov Poِ ‫ َوال ُم َه‬:‫ون َوالأن َْصا ُر ومن َم َع ُه ْم! قالت‬
َ ‫اج ُر‬
slaniče, i s tobom jedan ili dvojica!’
َ‫ »ا ْد ُخ ُلوا َولا‬: َ‫ قَال‬،‫ َن َع ْم‬:‫َه ْل َسأ َل َك؟ قُ ْل ُت‬
A on mi reče: ‘Koliko imaš?’ Pa sam
mu rekao, na šta on reče:
‫ و َي ْجع ُل َع َلي ِه‬،‫الخبز‬
ُ ‫َت َضا َغ ُطوا« ف ََجع َل َي ْكسر‬
‘Dosta, i dobro; reci joj neka ne
ْ
َ
َ َ َْ ُ
،‫ َو ُي َخ ِّم ُر ال ُب ْر َم َة َوالتَّنُّور إِذَا أ َخ َذ ِم ْن ُه‬،‫اللَّ ْح َم‬
skida lonac i kruh s vatre dok ne dođem!’ Zatim je rekao:
‘Ustanite!’ Pa su ustali muhadžiri
i ensarije. Ušao sam kod nje i rekao
joj: ‘Teško tebi. Došao je Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
muhadžiri, i ensarije, i ostali. Rekla
je: ‘Je li te pitao?’ Rekao sam:
‘Da!’ On im rekao je: ‘Uđite i ne
gurajte se!’ Tada je počeo lomiti kruh
i stavljati meso na njega pokrivajući lonac i pećnicu kada bi izvadio.
Donosio bi ashabima da jedu, zatim
bi se povratio (ponovo lomio hljeb i
vadio meso), i tako, sve dok se nisu
svi najeli, a nešto je i ostalo. Tada je
‫ َف َل ْم َي َز ْل يِ ْك ِس ُر‬،‫َو ُي َق ِّر ُب إِ َلى أ ْص َحابِ ِه ثُ َّم َي ْنز ُع‬
: َ‫ َفقَال‬،‫ َو َب ِق َي ِم ْن ُه‬،‫َو َي ْغر ُِف َحتَّى شَ ِب ُعوا‬
‫اس أ َصا َب ْت ُه ْم‬
َ َّ‫ َف ٕا َّن الن‬،‫» ُك ِلي َه َذا َوأ ِهدي‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َم َجا َع ٌة‬
‫الخ ْندَقُ َرأ ْي ُت‬
َ ‫ َل َّما ُح ِف َر‬:‫وفي رواية قَالَ جابر‬
،‫ َخ َم ًصا‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بالنبي‬
ِّ
‫ َه ْل ِع ْند َِك‬:‫ فقلت‬،‫فَا ْن َك َفأْ ُت إِ َلى ا ْم َرأتِي‬
‫ صلى الله‬- ‫شَ ْيءٌ؟ َف ٕانّي َرأ ْي ُت برسول الله‬
‫ َفأخْ َر َج ْت إ َل َّي‬،‫ َخ َم ًصا شَ ديدًا‬- ‫عليه وسلم‬
‫ َو َل َنا َب ِهي َم ٌة َد ِاج ٌن‬،ٍ‫ِج َرا ًبا فِيه َصا ٌع ِم ْن شَ ِعير‬
ِ ‫ َو َط َح‬،‫ف ََذ َب ْح ُت َها‬
‫ َف َف َر َغ ْت إِ َلى‬،‫نت الشَّ ِعي َر‬
‫ ثُ َّم َولَّ ْي ُت إِ َلى‬،‫ َو َق َط ْع ُت َها في ُب ْر َمتها‬،‫َف َراغي‬
:‫ فقالت‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫لاَ َت ْف َض ْح ِني برسول الله‬
‫ َيا‬:‫ َف ُق ْل ُت‬،‫ فَجئت ُه ف ََسا َر ْرتُ ُه‬،‫ َو َم ْن َم َع ُه‬- ‫وسلم‬
‫ َو َط َح ْن ُت َصا ًعا‬،‫ َذ َب ْح َنا بهي َمة َل َنا‬،‫رسول الله‬
(Muttefekun ‘alejhi)
‫اح‬
‫ ف ََص‬،‫ َف َت َعالَ أن َْت َو َن َف ٌر َم َع َك‬،ٍ‫ِم ْن شَ ِعير‬
َ
U drugom predanju stoji: “Kada
: َ‫ َفقَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
se kopao hendek, vidio sam da je
‫ إ َّن َجابِ ًرا َق ْد َص َن َع ُس ْؤ ًرا‬:‫الخ ْند َِق‬
َ ‫» َيا أه َل‬
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alej‫ صلى الله عليه‬- ‫ف ََح َّي َهلا بِ ُك ْم« َفقَالَ النبي‬
hi we sellem, jako gladan. Otišao
sam svojoj ženi i upitao je: ‘Imaš li ‫كم‬
ُ ‫ »لاَ تُ ْن ِزلُ َّن ُب ْر َم َت ُك ْم َولاَ َتخْ بز َّن َع ِجي َن‬:‫وسلم‬
ْ
nešto (za jesti), jer sam na Allaho‫ صلى‬- ‫ َو َجا َء النبي‬،‫َحتَّى أ ِجي َء« ف َِج ْئ ُت‬
vom Poslaniku primijetio veliku glad!’
‫ َحتَّى ِج ْئ ُت‬،‫اس‬
Žena je iznijela posudu, u kojoj je
َ َّ‫ َي ْق ُد ُم الن‬- ‫الله عليه وسلم‬
،‫ا ْم َرأتِي‬
bio jedan sa‘ ječma, a imao sam kod
kuće i jedno jare, pa sam ga zaklao,
ِ َّ‫ َق ْد َف َع ْل ُت ال‬:‫ بِ َك َو بِ َك! ف ُق ْل ُت‬:‫فقا َل ْت‬
‫ي‬
‫ذ‬
a ona je samljela ječam.Završila je
ِ ِ َ ‫ ف‬،‫ َفأخْ َر َج ْت َع ِجي ًنا‬.‫قُ ْل ِت‬
svoj posao istovremeno kad sam i ‫ ثُ َّم‬، َ‫َبس َق فيه َو َبارك‬
rekao (mojoj ženi): ‘Ti pojedi ovo, a
pokloni i drugome, jer je ljude zadesila glad.’ ”
: َ‫ ثُ َّم قَال‬، َ‫َبص َق َو َبا َرك‬
َ ‫َع َم َد إِ َلى ُب ْر َم ِتنا ف‬
‫ َوا ْقد َِحي ِم ْن‬،‫»ا ْد ِعي َخاب َز ًة َف ْل َتخْ ِب ْز َم َع ِك‬
Zatim sam krenuo Allahovom Poِ
ٌ ‫ َولاَ تُ ْن ِزلُوها« َو ُهم أ ْل‬،‫ُب ْر َم ِت ُك ْم‬
slaniku, sall-Allahu ‘alejhi we sel- ‫ َفأُ ْقس ُم بِالله‬،‫ف‬
lem, a ona mi je rekla: ‘Nemoj me ‫ط‬
ّ ‫ َو إ َّن ُب ْر َم َت َنا َل َت ِغ‬،‫لأَ َك ُلوا َحتَّى َت َركُو ُه َوان َْح َرفُوا‬
sramotiti pred Allahovim Poslani،‫َك َما ِه َي‬
kom, i onima koji su s njim!’ Došao
.‫َو إ َّن َع ِجي َن َنا َل ُيخْ َب ُز َك َما ُه َو‬
sam Allahovom Poslaniku, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, i rekao mu tiho:
‫ » َع َر َض ْت ُك ْد َي ٌة« بضم الكاف‬:‫َق ْوله‬
‘O Allahov Poslaniče, zaklali smo jed‫ َو ِه َي‬،‫و إسكان الدال وبالياء المثناة َت ْح َت‬
no naše jare i samljeo sam jedan sa‘
‫ض لاَ َي ْع َم ُل فِ َيها‬
ِ ‫ِق ْط َع ٌة َغ ِلي َظ ٌة ُص ْل َب ٌة ِم َن الأر‬
ječma, pa dođi ti i jedna grupa s to،‫ثيب« أ ْص ُل ُه َت ُّل ال َّر ْمل‬
ُ ‫ َو »ال َك‬،‫ال َفأ ُس‬
bom!’ Tada je Allahov Poslanik, sall‫ َو ُه َو َم ْع َنى‬،‫ َصا َر ْت تُرا ًبا َنا ِع ًما‬:‫َوال ُم َرا ُد ُهنا‬
Allahu ‘alejhi we sellem, pozvao glasno:
‫حجا ُر الَّتي ي ُكو ُن‬
َ ٔ‫ الا‬:«‫ َو »الأَ َثافِ ُّي‬.«‫»أ ْه َي َل‬
‘O, vi u Hendeku, Džabir nam je
‫ َو‬.‫اح ُموا‬
َ ‫ َت َز‬:«‫ َو » َت َضا َغ ُطوا‬،‫َع َل ْي َها ال ِق ْد ُر‬
ja završio svoj, a onda sam ja iskomadao meso u ćup.
napravio gozbu, pa dođite svi.’ Tada je Vjerovjesnik rekao:
‘Nemojte skidati ćup i nemojte mijesiti tijesto dok ja ne dođem!’ Došli smo ja i Vjerovjesnik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, prije ostalih. Kada sam došao ženi, rekla mi je: ‘Bježi, bježi!’ Rekao sam: ‘Uradio sam
ono što si ti rekla!’ Ona je izvadila
tijesto, a on, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, pljunuo je u njega i poželio
berićet, a onda je otišao do ćupa, pljunuo u njega i zamolio za berićet, a
zatim rekao je:
‘Pozovi jednu kuharicu neka s tobom mijesi tijesto i zahvati kutlačom
‫ َو‬.‫ َو ُه َو بفتح الميم‬،‫ ال ُجو ُع‬:«‫»ال َم َجا َع ُة‬
:‫ بفتح الخاء المعجمة والميم‬:«‫ص‬
َ
ُ ‫»الخ َم‬
‫ و‬.‫ ا ْن َق َل ْب ُت َو َر َج ْع ُت‬:«‫ َو »ا ْن َك َفأ ُت‬،‫ال ُجو ُع‬
،‫هي‬
َ ‫ تصغير َب ْه َمة َو‬،‫»ال ُب َه ْي َم ُة« بضم الباء‬
ِ ‫ َو »الد‬.‫ بفتح العين‬، ُ‫ال َع َناق‬
‫ ِه َي الَّتي‬:«‫َّاج ُن‬
ِ ‫ألِف‬
‫»الس ْؤ ُر« ال َّط َعا ُم الَّ ِذي ُي ْد َعى‬
ُّ ‫ َو‬:‫َت ال َب ْي َت‬
‫»ح َّي َهلا« أ ْي‬
َ ‫ َو‬.‫اس إِ َل ْي ِه؛ َو ُه َو بالفَارِس َّية‬
ُ َّ‫الن‬
َ ‫ َو َق ْولُ َها »بك َو‬.‫َت َعالُوا‬
‫اص َم ْت ُه‬
َ ‫بك« أ ْي َخ‬
َ‫َت أ َّن الَّ ِذي ِع ْن َد َها لا‬
ْ ‫ لأَن ََّها ا ْع َت َقد‬،‫َو َس َّب ْت ُه‬
‫ ف َْاس َت ْح َي ْت َو َخ ِف َي َع َل ْي َها َما أ ْك َر َم الله‬،‫َي ْك ِفيه ْم‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫ُس ْب َحا َن ُه َو َت َعا َلى بِ ِه َن ِب َّي ُه‬
‫ ِم ْن ه ِذ ِه ال ُم ْع ِج َز ِة ال َّظا ِه َر ِة َوالآية‬- ‫وسلم‬
:‫ َب َص َق؛ َو ُيقَالُ أ ْي ًضا‬:‫ » َب َس َق« أ ْي‬.‫ال َبا ِه َر ِة‬
iz ćupa i nemojte ga skidati s vatre.’
A bilo ih je hiljadu, kunem se Allahom, da su svi jeli i otišli, a naš ćup
je ključao kao i prije, a tijesto je ostalo kao što je i bilo.’ ”
ٍ ُ‫ َثلاث ل‬، َ‫َب َزق‬
،‫ َو » َع َمدَ« بفتح الميم‬.‫غات‬
‫ ا ْغرِفِي؛‬:‫ َو »ا ْقدَحي« أ ْي‬.َ‫ ق ََصد‬:‫أ ْي‬
‫ لِ َغ َل َيانِ َها‬:‫ َو » َت ِغ ُّط« أ ْي‬.‫ ال ِم ْغ َر َف ُة‬:‫َوال ِم ْقد ََح ُة‬
.‫ والله أعلم‬،‫َص ْو ٌت‬
‫‪ – ٥٧‬باب القناعة وال َعفاف‬
‫والاقتصاد في المعيشة والإ نفاق‬
‫وذم السؤال من غير ضرورة‬
‫ض إِلا َّ‬
‫قَالَ الله َت َعا َلى‪َ } :‬و َما ِم ْن َدابَّ ٍة في الأ ْر ِ‬
‫َع َلى الل ِه ِر ْزق َُها{ ]هود‪ ،[٦ :‬وقال َت َعا َلى‪:‬‬
‫}لِ ْل ُف َق َرا ِء الَّ ِذ َين أُ ْح ِص ُروا في َس ِبي ِل الل ِه لاَ‬
‫ض َي ْح َس ُب ُه ُم ا ْل َجا ِه ُل‬
‫ون َض ْر ًبا فِي الأَ ْر ِ‬
‫َي ْس َت ِطي ُع َ‬
‫أَ ْغ ِن َيا َء ِم َن التَّ َع ُّف ِف َت ْع ِرفُ ُه ْم بِ ِسي َما ُه ْم لاَ‬
‫اس إ ْل َحافًا{ ]البقرة‪ ،[٢٧٣ :‬وقال‬
‫َي ْسأَلُ َ‬
‫ون النَّ َ‬
‫َت َعا َلى‪َ } :‬والَّ ِذ َين إِذَا أَ ْن َف ُقوا َل ْم ُي ْس ِرفُوا َو َل ْم‬
‫‪57. Skromnost, čestitost‬‬
‫‪i umjerenost‬‬
‫‪Uzvišeni je Allah rekao:‬‬
‫‪“Na Zemlji nema nijednog živog‬‬
‫‪bića a da ga Allah ne hrani.” (Hud,‬‬
‫)‪6‬‬
‫‪“I to siromasima koji, zauzeti na‬‬
‫‪Allahovom putu, nemaju vremena‬‬
‫‪zarađivati pa onaj koji u to nije upu‬‬‫‪ćen misli da su, zbog skromnosti,‬‬
‫‪imućni; poznat ćeš ih po njihovu iz-‬‬
gledu; oni proseći ne dodijavaju ljudima.” (El-Bekara, 273)
“I oni koji, kad udjeljuju, ne rasipaju i ne škrtare, već se u tome drže
sredine.”
(El-Furkan, 67)
“Džine i ljude sam stvorio samo
zato da Mi se klanjaju. Ja ne tražim
od njih opskrbu, niti želim da Me
hrane.” (Ez-Zarijat, 56-57)
:‫َان َب ْي َن َذلِ َك َق َوا ًما{ ]الفرقان‬
َ ‫َي ْق ُت ُروا َوك‬
ِ ‫ } َو َما َخ َل ْق ُت‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٦٧
‫الج َّن‬
ِ ‫ْس إِلا َّ لِ َي ْع ُبد‬
‫ُون َما أُرِي ُد ِم ْن ُه ْم ِم ْن ِر ْز ٍق َو َما‬
َ ‫َو ِٕالان‬
ِ ‫أُرِي ُد أَ ْن ُي ْط ِع ُم‬
.[٥٧ -٥٦ :‫ون{ ]الذاريات‬
ِ‫ فتقدم معظمها في البابين‬،‫َوأَ َّما الأحاديث‬
:‫ ومما َل ْم يتقدم‬، ِ‫السابقين‬
522. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi od
Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, da je rekao: “Nije bogatstvo
u mnoštvu imetka, nego je bogatstvo u bogatstvu duše.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬٥٢٢
‫س‬
َ ‫ » َل ْي‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
‫ َول ِك َّن ال ِغ َنى ِغ َنى‬،‫ال ِغ َنى َعن كَث َر ِة ال َع َرض‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«ِ‫النَّ ْفس‬
. ُ‫ ُه َو ال َمال‬:‫ض« بفتح العين والرا ِء‬
ُ ‫»ال َع َر‬
524. Od Hakima ibn Hizama, r.a.,
prenosi se da je rekao: “Tražio sam
od Allahova Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, pa mi je dao, pa
sam opet tražio, pa mi je dao, pa
sam opet tražio, pa mi je dao. Zatim
je rekao: ‘O Hakime, zaista je ovaj
imetak sladak kao zeleno voće, pa
ko ga uzme velikodušno i darežljivo, imat će u njemu berićet, a ko ga
uzme pohlepno, neće u njemu imati berićet i bit će kao onaj koji jede, a
ne može se najesti. Gornja ruka (koja daje) bolja je od donje ruke (koja prima)!’ ” Dalje je Hakim pričao:
“Rekao sam: ‘O Allahov Poslaniče,
‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن حكيم بن حزام‬٥٢٤
‫ صلى الله عليه‬- ‫لت رسول الله‬
ُ ٔ‫ سا‬: َ‫ قَال‬‫ ثُ َّم‬،‫ ثُ َّم َسأ ْل ُت ُه َفأَ ْع َطانِي‬،‫ َفأ ْع َطانِي‬- ‫وسلم‬
‫ إ َّن َه َذا‬،‫ » َيا َح ِكيم‬: َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫َسأ ْل ُت ُه َفأ ْع َطانِي‬
‫س‬
ٍ ‫ َف َم ْن أ َخ َذ ُه بِ َس َخا َو ِة َنف‬،‫ال َمالَ َخ ِض ٌر ُح ْل ٌو‬
ِ ‫ َو َم ْن أ َخ َذ ُه ب ٕاشر‬،‫ُبورِكَ َل ُه فِي ِه‬
‫س َل ْم‬
ٍ ‫اف َنف‬
،‫َان كَالَّ ِذي َيأ ُك ُل َولاَ َيشْ َب ُع‬
َ ‫ َوك‬،‫ُي َبا َر ْك َل ُه فِي ِه‬
َ‫الس ْف َلى« قَال‬
ُّ ‫َوال َي ُد ا ْل ُع ْل َيا َخ ْي ٌر ِم َن ال َي ِد‬
‫ َوالَّ ِذي َب َع َث َك‬،‫ َيا رسول الله‬:‫فقلت‬
ُ :‫حكيم‬
َ‫الح ِّق لاَ أ ْر َزأُ أ َحدًا َب ْعدَكَ شَ ْي ًئا َحتَّى أُفَارِق‬
َ ِ‫ب‬
‫ َي ْد ُعو‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ َف َك َان أَ ُبو َب ْك ٍر‬،‫ال ُّد ْن َيا‬
‫ َف َيأ َبى أَ ْن َي ْق َب َل ِم ْن ُه‬،‫َحكي ًما لِ ُي ْع ِط َيه ال َع َطاء‬
tako mi Onoga koji te je poslao sa
Istinom, nikad više neću od nekoga
uzeti do odlaska sa dunjaluka!’ ”
Ebu-Bekr pozivao je poslije Hakima da mu da dar, i on je odbio od
njega išta uzeti. Zatim ga je ‘Umer
r.a., pozivao da mu da poklon, ali je
i njega odbijao. Tada je rekao (‘Umer):
‘O muslimani, uzimam vas kao svjedoke protiv Hakima, da sam mu ja
davao njegovo pravo koje mu je Allah dao iz ovoga plijena, pa ga on
odbija uzeti!’ Tako Hakim nije ništa uzeo ni od koga poslije Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
sve do svoje smrti.’ ”
‫ َد َعا ُه‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ ثُ َّم إ َّن ُع َم َر‬،‫شَ ْي ًئا‬
‫ َيا َم ْع َش َر‬: َ‫ فقال‬.‫لِ ُي ْع ِط َيه َفأَ َبى أَ ْن َي ْق َب َل ُه‬
‫ِض‬
ُ ‫ أُ ْش ِه ُد ُك ْم َع َلى َحكي ٍم أنّي أ ْعر‬،‫ال ُم ْس ِل ِم َين‬
‫َع َل ْي ِه َح َّق ُه الَّ ِذي ق ََس َم ُه الل ُه َل ُه في َه َذا الفَيء‬
‫ َف َل ْم َي ْر َزأْ َحكي ٌم أ َحدًا ِم َن‬.‫َف َيأ َبى أَ ْن َيأ ُخ َذ ُه‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫س َب ْع َد النبي‬
ِ ‫النَّا‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫َحتَّى تُ ُوفِّي‬
‫ َل ْم َيأ ُخ ْذ‬:‫اي ثُ َّم همزة؛ أ ْي‬
ٍ ‫» َي ْر َزأُ« بِرا ٍء ثُ َّم ز‬
:‫ أ ْي‬،‫ النُّ ْق َصان‬:‫ َوأ ْص ُل ال ُّرز ِء‬،‫ِم ْن أ َح ٍد شَ ْي ًئا‬
‫اف‬
ُ ‫ َو »إ ْش َر‬،‫َل ْم َينقُص أ َحدًا شَ ْي ًئا بالأخ ِذ ِم ْن ُه‬
‫ َو‬.‫ َت َطلُّ ُع َها َو َط َم ُع َها بالشَّ ْيء‬:«ِ‫النَّ ْفس‬
‫»س َخا َو ُة النَّ ْفسِ«‪ِ :‬ه َي َع َد ُم الإ ش َراف إِ َلى‬
‫َ‬
‫الشيء‪َ ،‬وال َّط َمع فِي ِه‪َ ،‬وال ُم َبالاَ ِة بِ ِه َوالشَّ َر ِه‪.‬‬
‫َ‬
‫)‪(Muttefekun ‘alejhi‬‬
- ‫َبيص َة بنِ ال ُم َخار ِِق‬
َ ‫ – وعن أَبي بِشْ ٍر ق‬٥٣٦
‫ َت َح َّم ْل ُت َح َما َل ًة َفأ َت ْي ُت‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫ أ ْسأَلُ ُه‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسولَ الله‬
‫الص َد َق ُة َف َنأ ُم َر‬
َّ ‫ »أ ِق ْم َحتَّى َتأتِ َي َنا‬: َ‫ َفقَال‬،‫فِ َيها‬
َ‫ إ َّن ال َم ْسأَ َل َة لا‬،‫ » َيا قَبيص ُة‬: َ‫َل َك بِ َها« ثُ َّم قَال‬
،‫ َر ُج ٌل تح َّم َل َح َما َل ًة‬:‫َت ِح ُّل إِلا َّ لأَ َح ِد ثلا َث ٍة‬
1) čovjeku koji je opterećen krva- ،‫ك‬
ُ ‫ ثُ َّم ُي ْم ِس‬،‫ف ََحلَّ ْت َل ُه ال َم ْسأَ َل ُة َحتَّى ُي ِصي َبها‬
rinom. Njemu je halal iskati dok je
َّ‫ ف ََحل‬،‫اح ْت َما َل ُه‬
ٌ ‫َو َر ُج ٌل أ َصا َب ْت ُه َجائِ َح‬
‫ت‬
‫ت‬
‫اج‬
‫ة‬
ْ
َ
ْ
َ
ne otplati, a onda prestaje iskati;
ِ ‫يب قوا ًما‬
ِ ‫َل ُه ا ْل َم ْسأَ َل ُة َحتَّى ُي‬
َٔ
‫و‬
‫ا‬
‫يش‬
‫ع‬
‫ن‬
‫م‬
‫ص‬
َ
ْ
ْ
َ
2) čovjeku kome budu uništeni usje،‫ َو َر ُج ٌل أ َصا َب ْت ُه فَا َق ٌة‬- ‫ش‬
ٍ ‫ ِسدَا ًدا ِم ْن َع ْي‬: َ‫قَال‬
vi, pa je i njemu dopušteno (prositi)
ِ ‫َحتَّى َيقُولَ َثلاَ َث ٌة ِم ْن َذوِي‬
iskati da bi osigurao životne potre- :‫جى ِم ْن َق ْو ِمه‬
َ ‫الح‬
be;
‫ فَحلَّ ْت َل ُه ا ْل َم ْسأَ َل ُة‬.‫َل َق ْد أ َصا َب ْت فُلا ًنا فَا َق ٌة‬
536. Prenosi se od Ebu-Bišr Kabisa b. Muharika, r.a., koji kaže: “Bio
sam dužan platiti krvarinu, pa sam
otišao Allahovu Poslaniku, da ga molim za nju.” Poslanik reče: ‘Dok nam
dođe sadaka, pa ću narediti da dobiješ.’ A onda reče: ‘O Kabisa, iskati
nije halal osim u tri slučaja:
3) čovjeku koga snađe siromaštvo,
‫َحتَّى يصيب قوا ًما من عيش‪ ،‬أَ ْو قَالَ ‪ :‬سدا ًدا‬
‫يص ُة‬
‫من عيشِ‪ ،‬فما ِس َوا ُه َّن ِم َن المسأ َل ِة َيا َق ِب َ‬
‫ُس ْح ٌت‪َ ،‬يأ ُك ُل َها َص ِ‬
‫اح ُب َها ُس ْح ًتا«‪ .‬رواه‬
‫مسلم‪.‬‬
‫»الح َما َل ُة« بفتح الحا ِء‪ :‬أَ ْن َيق ََع ِق َتا ٌل َو َن ْح ُو ُه‬
‫َ‬
‫َب ْي َن َفرِي َق ْينِ ‪َ ،‬ف ُي ْص ِل ُح إن َْسا ٌن َب ْي َن ُه ْم َع َلى َم ٍال‬
‫»الجائح ُة«‬
‫َي َت َح َّم ُل ُه َو َي ْل َت ِز ُم ُه َع َلى َن ْف ِس ِه‪َ .‬و َ‬
‫صيب َمالَ الإ ن َْس ِان‪َ .‬و »ال َق َوا ُم« بكسر‬
‫الآ َف ُة تُ ُ‬
‫وفتحها‪ُ :‬ه َو َما َيقُو ُم بِ ِه أ ْم ُر الإ َنسان‬
‫القاف‬
‫َ‬
‫»السدَا ُد« بكسر السين‪:‬‬
‫ِم ْن َمال ونح ِو ِه‪َ .‬و ِّ‬
‫اج َة ا ْل َم ْع ِو ِز َو َي ْك ِفي ِه‪َ ،‬و »الفَا َق ُة«‪:‬‬
‫َما َي ُس ُّد َح َ‬
‫ال َف ْق ُر‪َ .‬و ِ‬
‫»الح َجى«‪ :‬ال َع ْق ُل‪.‬‬
‫‪oskudica, pa kad mu trojica mudrih‬‬
‫‪razumnih ljudi iz naroda kažu da je‬‬
‫‪tog i tog snašla neimaština pa mu‬‬
‫‪je halal iskati dok ne nađe osnov‬‬‫‪ne potrebe za življenje.A iskati osim‬‬
‫‪ovih situacija, o Kabisa, je besprav‬‬‫’‪no i hraniti se time je neispravno.‬‬
‫”‬
‫)‪(Muslim‬‬
59. Podsticanje da se čovjek hrani (izdržava) od
rada svojih ruku
Uzvišeni je Allah rekao:
“Pa kada se završi (džumu‘a) namaz, raziđite se po Zemlji i tražite
Allahove blagodati.” (El-Džumu‘a,
10)
‫ – باب الحث َع َلى الأكل‬٥٩
‫من عمل يده والتعفف به عن‬
‫السؤال والتعرض للإ عطاء‬
‫الصلا ُة‬
َّ ‫ } َف ِٕاذَا ق ُِض َي ِت‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
{‫ض َوا ْب َت ُغوا ِم ْن ف َْضلِ الله‬
ِ ‫فَا ْن َت ِش ُروا في الأَ ْر‬
.[١٠ :‫]الجمعة‬
539. Od Ebu-‘Abdullaha ez-Zubejra
ibn el-‘Avvama’, r.a., prenosi se da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Da neko od
vas uzme užad, zatim ode na brdo
i donese breme drva na svojim leđima, pa ih proda, i Allah mu njima
sačuva obraz (da ne traži od drugih), bolje mu je nego da traži od
svijeta, pa mu on ili dadne ili ne dadne.”
(Buhari)
- ‫ – وعن أَبي عبد الله الزبير بن ال َع َّوام‬٥٣٩
‫ صلى‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫ »لأَ ْن َيأ ُخ َذ أ َح ُد ُك ْم أُح ُب َل ُه‬:‫الله عليه وسلم‬
‫ َف َيأْتِ َي ب ُحز َم ٍة ِم ْن َح َطب َع َلى‬،‫الج َب َل‬
َ ‫ثُ َّم َيأتِ َي‬
‫ َخ ْي ٌر َل ُه‬،‫ف الل ُه بِ َها َو ْج َه ُه‬
ّ ‫ فَي ُك‬،‫َظ ْه ِر ِه َف َي ِبي َع َها‬
‫ رواه‬.«‫ أ ْع َط ْو ُه أَ ْو َم َن ُعو ُه‬،‫اس‬
َ َّ‫ِم ْن أَ ْن َي ْسألَ الن‬
.‫البخاري‬
60. Velikodušnost, darežljivost i trošenje u dobrotvorne svrhe
Allah je, dželle še’nuhu, rekao:
“Što god vi udijelite, On će to nadoknaditi.” (Sebe‘, 39)
“Imetak koji udijelite drugima, u
vašu je korist; ono što udijelite drugima, neka bude samo Allahu za ljubav, a ono što od imetka udijelite
drugima nadoknadit će vam se potpuno; neće vam biti učinjeno krivo.”
‫ – باب الكرم والجود‬٦٠
‫والإ نفاق في وجوه الخير ثق ًة‬
‫بالله تعالى‬
‫ } َو َما أ ْن َف ْق ُت ْم ِم ْن شَ ْي ٍء َف ُه َو‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ } َو َما‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٣٩ :ٔ‫ُيخْ ِل ُف ُه{ ]سبا‬
َّ ‫ُون إِلا‬
َ ‫تُ ْن ِف ُقوا ِم ْن َخ ْي ٍر فَلأ ْنف ُِس ُك ْم َو َما تُ ْن ِفق‬
‫ا ْب ِت َغا َء َو ْج ِه الل ِه َو َما تُ ْن ِف ُقوا ِم ْن َخ ْي ٍر ُي َو َّف إِ َل ْي ُك ْم‬
‫ وقال‬،[٢٧٢ :‫ون{ ]البقرة‬
َ ‫َوأ ْن ُت ْم لاَ تُ ْظ َل ُم‬
‫ } َو َما تُ ْن ِف ُقوا ِم ْن َخ ْي ٍر ف ٕا َّن الل َه بِ ِه‬:‫َت َعا َلى‬
.[٢٧٣ :‫َع ِلي ٌم{ ]البقرة‬
(El-Bekara, 272).
“A ono što od imetka drugima date - Allah, sigurno, za to zna.” (ElBekara, 273)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٥٤٨
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫صبح ال ِع َبا ُد فِي ِه إِلا َّ َم َل َك ِان‬
ُ ‫» َما ِم ْن َي ْو ٍم ُي‬
‘Nema nijednog dana u kojem osvaِ ‫َي ْن‬
‫ اللَّ ُه َّم أَ ْع ِط ُم ْن ِفقًا‬:‫ َف َيقُولُ أ َح ُد ُه َما‬،‫زلان‬
nu robovi, a da ne siđu dva meleِ ‫ اللَّ ُه َّم أَ ْع ِط ُم ْم‬:‫ َو َيقُولُ الآ َخ ُر‬،‫َخ َلفًا‬
ً
‫ا‬
‫ك‬
‫س‬
ka pa jedan govori: - Allahu moj,
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َت َلفًا‬
nadoknadi onome ko daje - a dru548. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi se da je rekao: “Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao
je:
gi govori: - Allahu moj, daj propast
onome koji ne daje.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
549. Od njega se također prenosi
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao: “Uzvišeni
Allah rekao je: ‘Dijeli, o sine Ademov, i tebi će se davati.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ صلى الله عليه‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫ – وعنه‬٥٤٩
‫ أن ِفق َيا ا ْب َن‬:‫ »قَالَ الله َت َعا َلى‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫آ َد َم ُي ْنف َْق َع َل ْي َك‬
550. ‘Abdullah ibn ‘Amr ibn el-‘As,
‫ – وعن عبد الل ِه بن عمرو بن العاص‬٥٥٠
r.a., prenosi da je (jedan) čovjek upi- - ‫ج ًلا َسألَ رسول الله‬
ُ ‫ أ َّن َر‬:‫رضي الله عنهما‬
tao Allahovog Poslanika, ‘alejhis-selam: ‫ أي الإ سلام خير؟‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
ُّ
ٌَْ ِ
“Šta je u islamu najbolje?” On mu
‫السلاَ َم َع َلى َم ْن‬
reče: “Da hraniš gladne i da nazivaš
َّ ُٔ‫ َو َت ْق َرا‬،‫ »تُ ْط ِع ُم ال َّط َعا َم‬: َ‫قَال‬
selam onome koga poznaješ i koga
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َع َر ْف َت َو َم ْن َل ْم َت ْعر ِْف‬
ne poznaješ.”
(Muttefekun ‘alejhi)
552. Ebu-Umame, r.a., kaže da je
Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam, rekao: “Čovječe, ako podijeliš višak
(od svojih potreba), za tvoje je dobro, a ako ga zadržiš, tebi je za zlo; a
nećeš biti prekoren ako zadržiš onoliko koliko ti je potrebno. Dijeli prvo najbližima (onima koje si dužan
izdržavati, a ako šta preostane onda
dijeli i drugima). Gornja ruka (koja dijeli) bolja je od donje (koja uzima).”
(Muslim)
- ‫لان‬
َ ‫ّي بن َع ْج‬
ِّ ‫ – وعن أَبي أُ َما َمة ُصد‬٥٥٢
‫ صلى‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
َ‫ إن ََّك أن َت ْب ُذل‬،‫ » َيا ا ْب َن آ َد َم‬:‫الله عليه وسلم‬
َ‫ َولا‬،‫ َوأَن تُ ْم ِس َكه شَ ٌّر َل َك‬،‫الف َْض َل َخ ْي ٌر َل َك‬
ٍ ‫تُلاَ ُم َع َلى َكف‬
‫ َوال َي ُد‬، ُ‫ َوا ْب َدأْ بِ َم ْن َت ُعول‬،‫َاف‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫الس ْف َلى‬
ُّ ‫ا ْل ُع ْل َيا َخ ْي ٌر ِم َن ا ْل َي ِد‬
557. Ebu-Kebše prenosi kako je čuo
Allahovog Poslanika, ‘alejhis-selam,
da kaže: “Zaklinjem se da su tri stvari istinite, i još ću vam nešto reći, pa
to zapamtite. (Zaklinjem se): da sadaka ne umanjuje imetak čovjeka;
da neće čovjeku biti učinjena nepravda pa je on strpljivo podnese, a da
mu Allah, dželle še’nuhu, (zbog toga) ne uveća njegovu čast i ugled;
da neće čovjek početi prositi, a da
mu Allah, dželle še’nuhu, (zbog toga) ne dadne siromaštvo i neimaštinu. I još ću vam ovo reći, pa to zapamtite:
Dunjaluk je za četiri vrste ljudi:
‫ – وعن أَبي كبشة عمرو بن سعد‬٥٥٧
‫ أنّه سمع رسول‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫الأنماري‬
‫ » َثلاَ َث ٌة‬:‫ يقول‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
‫ َما‬:‫َاح َف ُظو ُه‬
ْ ‫ َوأُ َح ِّدثُ ُك ْم َح ِدي ًثا ف‬،‫أُ ْق ِس ُم َع َل ْي ِه َّن‬
‫ َولاَ ُظ ِل َم َع ْب ٌد‬،‫َص َمالُ َع ْب ٍد ِم ْن َص َد َق ٍة‬
َ ‫َنق‬
‫ َولاَ َف َت َح‬،‫َم ْظ َل َم ًة َص َب َر َع َل ْي َها إِلا َّ َزا َد ُه الل ُه ِع ًّزا‬
- ‫اب فَق ٍر‬
َ ‫اب َمسأ َل ٍة إِلا َّ َف َت َح الل ُه َع َل ْي ِه َب‬
َ ‫َع ْب ٌد َب‬
‫ َوأُ َح ِّدثُ ُك ْم َحدي ًثا‬- ‫أَ ْو َك ِل َم ًة َن ْح َو َها‬
:ٍ‫ »إنَّ َما ال ُّد ْن َيا لأ ْر َب َع ِة َن َفر‬: َ‫ قَال‬،«‫َاح َف ُظو ُه‬
ْ ‫ف‬
،‫ َف ُه َو َيتَّ ِقي فِي ِه َربَّ ُه‬،‫َع ْب ٍد َر َز َق ُه الل ُه َما ًلا َو ِعل ًما‬
‫ فَهذا‬،‫ َو َي ْع َل ُم لل ِه فِي ِه َح ًّقا‬،‫َو َي ِص ُل فِي ِه َر ِح َم ُه‬
‫ َو َل ْم‬،‫ َو َع ْب ٍد َر َزق ُه الل ُه ِع ْل ًما‬.‫فضلِ ال َم َناز ِِل‬
َ ٔ‫با‬
- čovjeka kojem je Allah, dželle še’nuhu,‫ َلو أن‬: ُ‫ يقُول‬،‫ َفهو صا ِدقُ الني ِة‬،‫يرز ْقه ما ًلا‬
َّ ْ
َ َُ
َ َّ ِّ
َ ُ ُ َْ
dao imetak i (korisno) znanje, pa se
ِ ‫ َف ُه َو بن َّي ِت‬،‫ُلان‬
ِ ‫لِي َما ًلا َل َع‬
ٍ ‫لت بِ َع َم ِل ف‬
،
‫ه‬
‫م‬
ُ
on u tome boji svoga Gospodara, po‫ َو َل َم‬،‫ َو َع ْب ٍد َر َز َق ُه الله َما ًلا‬.ٌ‫فأ ْج ُر ُه َما َس َواء‬
maže bližnju rodbinu, i ne zaboravlja Allahovo pravo na to (uvaku- َ‫ لا‬،‫م‬
ُ ‫ َف ُه َو َي‬،‫َي ْر ُز ْق ُه ِع ْل ًما‬
ٍ ‫خبط في َمالِ ِه ب َغي ِر ِع ْل‬
fljenje i podučavanje), i ovaj je na naj‫ َولاَ َي ْع َل ُم‬،‫ َولاَ َي ِص ُل فِي ِه َر ِح َم ُه‬،‫َيتَّ ِقي فِي ِه َربَّ ُه‬
boljem stepenu (kod Allaha, dželle
َ ‫ ف‬،‫لل ِه فِي ِه َح ًّقا‬
še’nuhu);
‫ َو َع ْب ٍد َل ْم‬.‫َهذا بأَخْ َب ِث ال َم َناز ِِل‬
- čovjeka kojem je Allah, dželle še’nuhu,‫ َل ْو أ َّن‬: ُ‫ َف ُه َو َيقُول‬،‫َي ْر ُز ْق ُه الل ُه َما ًلا َولاَ ِع ْل ًما‬
dao znanje a nije mu dao imetak, pa
،‫ َف ُه َو ب ِن َّي ِت ِه‬،‫لِي َما ًلا َل َع ِم ْل ُت فِي ِه ب َع َم ِل فُلا ٍَن‬
on sa iskrenim nijetom i željom go:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«ٌ‫َف ِو ْز ُر ُه َما َس َواء‬
vori: ‘Kad bih ja imao imetka i ja bih
.«‫»حديث حسن صحيح‬
radio kao što taj i taj radi’, i on bit
će nagrađen prema svojoj namjeri,
a nagrada njih dvojice (prvog i drugog) je jednaka.
- čovjeka kojem je Allah, dželle še’nuhu,
dao imetak a nije mu dao znanje, pa
se on nepromišljeno razbacuje tim
imetkom i u tom se ne boji svoga
Gospodara, niti pomaže bližnju rodbinu, niti priznaje u tome (što posjeduje) Allahovo, dželle še’nuhu, pravo, i ovaj (čovjek) je na najgorem stepenu kod Allaha, dželle še’nuhu;
- čovjeka kojem Allah, dželle še’nuhu,
nije dao ni imetak ni znanje, pa on
kaže: ‘Kad bih ja imao imetka, i ja
bih radio kao što taj i taj (misli na
trećeg) radi!’ On će biti osuđen prema svojoj namjeri i grijeh njih dvojice (trećeg i četvrtog) je jednak.”
(Tirmizi, hasen, sahih)
61. Zabrana škrtosti i pohlepe
Uzvišeni Allah kaže:
“A onome koji bude škrtario i smatrao se neovisnim (od Allaha, dželle
še’nuhu,), i bude nijekao ono što je
najljepše (vjeru), Mi ćemo mu olakšati (put) za ono što je najteže (loše djelo), pa mu, kada bude upropašten (umre), neće koristiti njegov
imetak.” (El-Lejl, 8-11).
I Uzvišeni kaže: “Onaj ko se sa-
‫ – باب النهي عن البخل‬٦١
‫والشح‬
‫ } َوأَ َما َم ْن َب ِخ َل َو ْاس َت ْغ َنى‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫َو َك َّذ َب بِال ُح ْس َنى ف ََس ُن َي ِّس ُر ُه لِ ْل ُع ْس َرى َو َما ُي ْغ ِني‬
‫ وقال‬،[١١ -٨ :‫َع ْن ُه َمالُ ُه إِذَا َت َر َّدى{ ]الليل‬
ِ ‫ } َو َم ْن ُيوقَ شُ َّح َن‬:‫َت َعا َلى‬
‫فس ِه َفأو َل ِئ َك ُه ُم‬
.[١٦ :‫ون{ ]التغابن‬
َ ‫ا ْل ُم ْف ِل ُح‬
‫وأما الأحاديث فتقدمت جملة ِم ْن َها في الباب‬
.‫السابق‬
čuva pohlepe i gramzljivosti, bit će
od spašenih.”
(Et-Tegabun, 16)
563. Džabir, r.a., kaže da je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam, rekao:
“Čuvajte se zuluma (nasilja, nepravde), jer je zulum (na ovome svijetu)
tmine na Sudnjem danu. Čuvajte se
pohlepe, jer je pohlepa upropastila one koji su bili prije vas; pohlepa ih je navela na međusobno prolijevanje krvi i učinila ih da smatraju dopuštenim (halalom) ono što je
zabranjeno (haram).”
(Muslim)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جابر‬٥٦٣
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫»اتَّ ُقوا ال ُّظ ْل َم؛‬
‫ َواتَّ ُقوا الشُّ َّح؛‬.‫ات َي ْو َم ال ِق َيا َم ِة‬
ٌ ‫َف ِٕا َّن ال ُّظ ْل َم ُظ ُل َم‬
‫ َح َم َل ُه ْم‬،‫َان َق ْب َل ُك ْم‬
َ ‫َف ٕا َّن الشُّ َّح أ ْه َل َك َم ْن ك‬
‫َع َلى أَ ْن َس َف ُكوا ِد َماء ُه ْم َو ْاس َت َحلُّوا‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َم َحا ِر َم ُه ْم‬
62. Darežljivost i pravičnost (željenje drugom kao
i sebi, ili više nego sebi)
Uzvišeni Allah kaže:
“... i daju im prednost nad samim
sobom (u imecima), makar i oni sami bili potrebni.” (El-Hašr, 9)
“I oni za Njegovu ljubav hrane bijednike, siročad i zarobljenike, (govoreći):
“Mi vas hranimo samo u ime Allaha, i ne želimo od vas (ni) nagrade
‫ – باب الإ يثار والمواساة‬٦٢
‫ون َع َلى أ ْنف ُِس ِه ْم َو َل ْو‬
َ ‫ } َو ُي ْؤ ثِ ُر‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ وقال‬،[٩ :‫اص ٌة{ ]الحشر‬
َ ‫ك‬
َ ‫َان بِ ِه ْم َخ َص‬
‫ون ال َّط َعا َم َع َلى ُح ِّب ِه ِم ْس ِكي ًنا‬
َ ‫ } َو ُي ْط ِع ُم‬:‫َت َعا َلى‬
.[٨ :‫َو َي ِتي ًما َوأَ ِسي ًرا{ ]الدهر‬
ni zahvale.”
(El-Insan, 8-10)
564. Ebu-Hurejre, r.a., kaže: “Do- ‫ رضي الله عنه‬- ‫– وعن أَبي هريرة‬
šao je jedan čovjek Vjerovjesniku, ‘alejhis‫ صلى الله عليه‬- ‫النبي‬
ِّ ‫َجا َء َر ُج ٌل إِ َلى‬
selam, pa mu reče:
٥٦٤
: َ‫قَال‬
‫ َفأرسل اِ َلى بعض‬،‫ إنِّي َم ْج ُهو ٌد‬: َ‫ َفقَال‬- ‫وسلم‬
‘Ja sam gladan!’ Vjerovjesnik, ‘alejhis-ِ ْ َ ٕ َ َ
selam, posla nekog da upita jednu
‫الح ِّق َما‬
َ ِ‫ َوالَّذي َب َع َث َك ب‬:‫ فَقالت‬،‫نِ َسائِ ِه‬
od njegovih žena (za hranu), a ona
‫ َفقَا َل ْت‬،‫ ثُ َّم أ ْر َس َل إِ َلى أُخْ َرى‬،ٌ‫ِع ْن ِدي إِلا َّ َماء‬
reče: ‘Tako mi Onoga Koji te poslao
‫ لا‬:‫ َحتَّى قُ ْل َن ُكلُّ ُه َّن ِمث َل َذلِ َك‬،‫ِمث َل َذلِ َك‬
sa istinom, kod mene ima samo vode!’ Vjerovjesnik je zatim upitao dru- َ‫ َفقَال‬.ٌ‫بالح ِّق َما ِع ْن ِدي إِلا َّ َماء‬
َ ‫َوالَّ ِذي َب َع َث َك‬
gu ženu, pa je i ona tako rekla; i ta‫ضيف‬
ُ ‫ » َم ْن ُي‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ko redom sve su rekle isto: ‘Tako mi
‫ أ َنا َيا‬:ِ‫َه َذا اللَّ ْي َل َة؟« َفقَالَ َر ُج ٌل ِم َن الأن َْصار‬
Onog Koji te poslao sa istinom, kod
َ‫ َفقَال‬،‫ فَا ْن َط َل َق بِ ِه إِ َلى َر ْح ِل ِه‬،‫رسولَ الله‬
mene ima samo vode!’ Tada Vjerovjesnik reče: ‘Ko će ugostiti večeras
‫ صلى‬- ‫ أك ِر ِمي َض ْي َف رسول الله‬:‫لا ْم َرأَتِ ِه‬
ovog čovjeka?’ Jedan ensarija reče:
.‫الله عليه وسلم‬
‘Ja ću, Allahov Poslaniče!’
Pa ga je poveo svojoj kući i rekao
ženi: ‘Ugosti Poslanikova gosta!’ U
drugom predanju stoji da je on svojoj ženi rekao: ‘Ima li šta jesti?’ Ona
odgovori: ‘Ima samo večera za djecu!’
Ensarija reče ženi: ‘Zabavi ih nečim, a kad htjednu večerati, uspavaj
ih, a kad dođe naš gost, ugasi svijeću, pa se prikazuj kao da i mi jedemo!’
Pa su sjeli, i gost je jeo, a oni su legli bez večere. Kada je svanulo, ensarija je došao Vjerovjesniku, ‘alejhisselam, i on mu reče: ‘Allah se zadivio vašim sinoćnjim postupkom sa
‫ َه ْل ِع ْند َِك شَ ْيءٌ؟‬:‫وفي رواي ٍة قَالَ لا ْم َرأَتِ ِه‬
‫ َف َعلِّليهم‬: َ‫ قَال‬.‫ُوت ِصب َيانِي‬
َ ‫ إِلا َّ ق‬،َ‫ لا‬:‫فقَا َل ْت‬
‫ َو إِذَا َد َخ َل‬،‫بِ َش ْي ٍء َو إذَا أ َرا ُدوا ال َع َشا َء َف َن ِّو ِميه ْم‬
.‫ َوأري ِه أنَّا َنأ ُك ُل‬،‫اج‬
َ ‫الس َر‬
ِّ ‫َض ْي ُف َنا َفأ ْط ِفئي‬
‫ َف َل َّما‬، ِ‫الض ْي ُف َو َبا َتا َطا ِو َي ْين‬
َّ ‫َف َق َع ُدوا َوأ َك َل‬
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫أ ْص َب َح َغدَا َع َلى الن‬
‫جب الله ِم ْن َص ِني ِع ُك َما‬
َ ‫ » َل َق ْد َع‬: َ‫ َفقَال‬.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫بِ َض ْي ِف ُك َما اللَّ ْي َل َة‬
vašim gostom.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
64. Značaj zahvalnog imuć‫ – باب فضل ال َغ ِن ّي الشاكر‬٦٤
nog čovjeka, a to je onaj ‫وهو من أخذ المال من وجهه‬
što zarađuje imetak na
‫وصرفه في وجوهه المأمور بِ َها‬
dozvoljen način i troši ga
u ono što mu je naređeno
Uzvišeni Allah veli:
“Onome koji dijeli (svoj imetak u
dobrotvorne svrhe) i čuva se (od zabranjenog), i koji potvrđuje (vjeruje) ono što je najljepše (vjeru), Mi će-
‫ } َفأَ َّما َم ْن أ ْع َطى َواتَّقَى‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
:‫َو َصدَّقَ بِال ُح ْس َنى ف ََس ُن َي ِّس ُر ُه لِل ُي ْس َرى{ ]الليل‬
‫ } َو َس ُي َجنَّ ُب َها الأَ ْتقَى‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٧ -٥
‫الَّ ِذي ُي ْؤ تِي َما َل ُه َي َت َزكَّى َو َما لأَ َح ٍد ِع ْن َد ُه ِم ْن‬
mo mu olakšati ono što je najlakše
(dobro djelo).” (El-Lejl, 5-7)
“Bit će udaljen od nje (vatre) najpobožniji vjernik, onaj koji dijeli svoj
imetak, čisteći time sebe. I niko nema kod Njega (Allaha) nikakve blagodati kojom bi bio nagrađen (kada uradi dobro djelo), osim želje (da
dobije) zadovoljstvo svoga uzvišenog Gospodara, i sigurno bit će zadovoljan.” (El-Lejl, 17-21)
‫نِ ْع َم ٍة تُ ْج َزى إِلا َّ ا ْب ِت َغا َء َو ْج ِه َربِّ ِه الأَ ْع َلى‬
‫ وقال‬،[٢١ - ١٧ :‫َو َل َس ْو َف َي ْر َضى{ ]الليل‬
ِ ‫الص َدق‬
‫َات َف ِن ِع َّما ِهي َو إ ْن‬
َّ ‫ }إ ْن تُ ْب ُدوا‬:‫َت َعا َلى‬
‫تُخْ فُو َها َوتُ ْؤتُو َها الفُقرا َء َف ُه َو َخ ْي ٌر َل ُك ْم َو ُي َك ِّف ُر‬
{‫ون َخ ِبي ٌر‬
َ ‫َع ْن ُك ْم ِم ْن َس ِّي َئاتِ ُك ْم َوالل ُه بِ َما َت ْع َم ُل‬
‫ } َل ْن َت َنالُوا ا ْل ِب َّر‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٢٧١ :‫]البقرة‬
‫ون َو َما تُ ْن ِف ُقوا ِم ْن شَ ْي ٍء‬
َ ‫َحتَّى تُ ْن ِف ُقوا ِم َّما تُ ِح ُّب‬
‫[ والآيات‬٩٢ :‫َف ِٕا َّن الل َه بِ ِه َع ِلي ٌم{ ]آل عمران‬
ِ ٕ‫في فض ِل الا‬
ِ
.‫الطاعات كثيرة معلومة‬
‫نفاق في‬
“Ako budete javno dijelili milostinju, to vam je lijepo, a još vam je bolje i briše vam grijehe, ako je krijući
dajete siromasima. A Allah je obaviješten o onome što radite.” (El-Bekara,
271)
“Vi nikako nećete postići dobročinstvo dok ne budete dijelili od onoga što volite. A što god podijelite u
dobrotvorne svrhe, za to Allah zna.”
(Ali-‘Imran 92)
A ajeti o vrijednosti dijeljenja u dobrotvorne svrhe mnogobrojni su i poznati.
571. ‘Abdullah ibn Mes‘ud, r.a., kaže da je Allahov Poslanik, ‘alejhisselam, rekao: “Nije dozvoljeno zavidjeti, osim u dvije stvari: čovjeku kojem je Allah, dželle še’nuhu,
dao imetak, pa ga on troši za Istinu, i čovjeku kojem je Allah, dželle še’nuhu, dao mudrost, pa on po
njoj sudi i druge njoj podučava.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن عب ِد الله بن مسعود‬٥٧١
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ َر ُج ٌل آ َتا ُه‬: ِ‫ »لاَ َح َس َد إِلا َّ في ا ْث َن َت ْين‬:‫وسلم‬
،‫الح ِّق‬
َ ‫ ف ََسلَّ َط ُه َع َلى َه َل َك ِت ِه فِي‬،‫الل ُه َما ًلا‬
ِ ‫َو َر ُج ٌل آ َتا ُه الل ُه ِح ْك َم ًة َف ُه َو َي‬
‫قضي بِ َها‬
.‫ وتقدم شرحه قري ًبا‬.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َو ُي َعلِّ ُم َها‬
572. Ibn -‘Umer, r.a., prenosi da je ‫ عن‬،‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬٥٧٢
Vjerovjesnik, ‘alejhis-selam, rekao:
َ‫ »لا‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
“Nije dozvoljeno zavidjeti, osim u
،‫ َر ُج ٌل آ َتا ُه الل ُه ال ُق ْرا َٓن‬: ِ‫َح َس َد إِلا َّ في ا ْث َن َت ْين‬
dvije stvari: čovjeku kojem je Allah,
dželle še’nuhu, dao Kur’an, pa on s ‫ل آ َتا ُه‬
ٌ ‫ َو َر ُج‬،ِ‫َف ُه َو َيقُو ُم بِ ِه آ َنا َء اللَّ ْيلِ َوآ َنا َء النَّ َهار‬
njim bdije (klanja) i noću i danju, i
.«ِ‫ َف ُه َو ُي ْن ِف ُق ُه آ َنا َء اللَّ ْي ِل َوآ َنا َء النَّ َهار‬،‫الل ُه َما ًلا‬
čovjeku kojem je Allah, dželle še’nuhu,
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
dao imetak, pa ga on dijeli (troši u
.‫اعات‬
dobrotvorne svrhe) i noću i danju.”
ُ ‫الس‬
َّ :«‫»الآناء‬
(Muttefekun ‘alejhi)
65. Sjećanje na smrt i kratkoća nade
Uzvišeni Allah kaže:
“Svaka duša će okusiti smrt. Nagrada će vam se ispuniti samo na
Sudnjem danu. Ko bude udaljen od
vatre i bude uveden u Džennet, (taj)
se spasio. A zemaljski život nije ništa, osim varljiva roba.” (Ali-‘Imran,
185)
“Nijedna osoba ne zna šta će sutra zaraditi i steći, a niti zna u kom
‫ – باب ذكر الموت وقصر‬٦٥
‫الأمل‬
‫س ذَائِ َق ُة ا ْل َم ْو ِت‬
ٍ ‫ } ُك ُّل َن ْف‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫َو إِنَّ َما تُ َوفَّ ْو َن أُ ُجو َر ُك ْم َي ْو َم ا ْل ِق َيا َم ِة َف َم ْن ُز ْحز َِح‬
‫الحيا ُة‬
َ ‫َعنِ النَّا ِر َوأُ ْد ِخ َل ا ْل َجنَّ َة َف َق ْد فَا َز َو َما‬
،[١٨٥ :‫ال ُّد ْن َيا إِلا َّ َم َتا ُع ا ْل ُغ ُرورِ{ ]آل عمران‬
‫س َماذَا َت ْك ِس ُب‬
ٌ ‫ } َو َما َت ْدرِي َن ْف‬:‫وقال َت َعا َلى‬
{‫وت‬
ٍ ‫س بأ ِّي أ ْر‬
ُ ‫ض َت ُم‬
ٌ ‫َغدًا َو َما َتدْري َن ْف‬
‫ } َف ٕاذَا َجا َء‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٣٤ :‫]لقمان‬
{‫ون‬
َ ‫ون َسا َع ًة َولاَ َي ْس َت ْق ِد ُم‬
َ ‫أ َج ُل ُه ْم لاَ َي ْس َتأْ ِخ ُر‬
‫]النحل‪ ،[٦١ :‬وقال َت َعا َلى‪َ } :‬يا أَيُّ َها الَّ ِذ َين‬
‫آ َم ُنوا لاَ تُ ْل ِه ُك ْم أ ْم َوالُ ُك ْم َولاَ أ ْولاَ ُد ُك ْم َع ْن ِذ ْك ِر‬
‫ون‬
‫الله َو َم ْن َي ْف َع ْل ذَلِ َك َفأُول ِئ َك هم ا ْل َخ ِاس ُر َ‬
‫َوأ ْن ِف ُقوا ِم َّما َر َز ْق َنا ُك ْم ِم ْن َق ْبلِ أَ ْن َيأتِ َي أَ َح َد ُك ُم‬
‫ال َم ْو ُت َف َيقُولَ َر ِّب َل ْولاَ أخَّ ْر َت ِني إِ َلى أَ َجلٍ‬
‫ق ٍ‬
‫الصالِ ِح َين َو َل ْن ُي َؤ ِّخ َر‬
‫َريب َفأ َّصدَّقَ وأَك ُْن ِم َن َّ‬
‫الل ُه َن ْف ًسا إِذَا َجا َء أَ َج ُل َها َوالل ُه َخبي ٌر بِ َما‬
‫ون{ ]المنافقون‪ ،[١١ -٩ :‬وقال َت َعا َلى‪:‬‬
‫َت ْع َم ُل َ‬
‫}حتَّى إِذَا َجا َء أَ َح َد ُه ُم ال َم ْو ُت قَالَ َر ِّب‬
‫َ‬
‫ا ْر ِج ُع ِ‬
‫ْت كَلا َّ‬
‫ون َل َعلّي أ ْع َم ُل َصالِ ًحا فِي َما َت َرك ُ‬
‫إِن ََّها َك ِل َم ٌة ُه َو قَائِ ُل َها َو ِم ْن َو َرائِ ِه ْم َب ْر َز ٌخ إِ َلى‬
‫اب‬
‫ون َف ٕاذَا نُ ِف َخ فِي ُّ‬
‫َي ْو ِم ي ْب َعثُ َ‬
‫الصو ِر فَلاَ أن َْس َ‬
‫‪će mjestu na zemlji umrijeti.” (Luk‬‬‫)‪man, 34‬‬
‫‪“Pa kada dođe njihov rok (smrt),‬‬
‫‪oni to ne mogu odgoditi nijednog‬‬
‫)‪časa niti ubrzati.” (En-Nahl, 61‬‬
‫‪“O vjernici, neka vas ne zabave va‬‬‫‪ši imeci i vaša djeca da ne spominje‬‬‫‪te Allaha! Koji to urade, na velikom‬‬
‫‪su gubitku.‬‬
‫‪Dijelite od onog što smo vam dali,‬‬
‫‪prije nego nekom od vas dođe smrt,‬‬
‫‪pa (da) onda rekne: ‘Moj Gospoda‬‬‫‪ru, da mi hoćeš (samo) malo odgo‬‬‫‪diti (smrt), pa da dijelim i (da) bu‬‬‫’!‪dem od dobrih‬‬
Ali Allah neće nikome odgoditi kad
mu dođe posljednji čas, a Allah zna
sve što vi radite.” (El-Munafikun, 911)
“Kada dođe smrt jednom od njih,
rekne: ‘Moj Gospodaru, povrati me
da uradim dobro (djelo) u onome
što sam ostavio!’ Nikako (to neće biti)! Zaista je to riječ, koju on govori, a iza njih (nevjernika) je prostor,
(koji razdvaja čas smrti) do dana kada će biti proživljeni. A kada se puhne u Sur (rog), tada među njima neće biti rodbinstva niti će se oni međusobno raspitivati. Čije tezulje prevagnu (dobrim djelima), to su oni
‫ون َف َم ْن َث ُق َل ْت َم َوازِي ُن ُه‬
َ ُ‫َب ْي َن ُه ْم َيو َم ِئ ٍذ َولاَ َي َت َساءل‬
‫ون َو َم ْن َخ َّف ْت َم َوازِي ُن ُه‬
َ ‫َفأُول ِئ َك ُه ُم ا ْل ُم ْف ِل ُح‬
‫َفأول ِئ َك الَّ ِذ َين َخس ُروا أَ ْنف َُس ُه ْم فِي َج َهنَّ َم‬
‫ُون َت ْلف َُح َو َجو َه ُه ُم النَّا ُر َو ُه ْم فِ َيها‬
َ ‫َخالِد‬
‫ون أَ َل ْم َت ُك ْن آ َياتِي تُ ْت َلى َع َل ْي ُك ْم َف ُك ْن ُت ْم‬
َ ‫كَالِ ُح‬
‫ َك ْم‬...} :‫ون{ إِ َلى َق ْوله َت َعا َلى‬
َ ‫بِ َها تُ َك ِّذ ُب‬
‫ض َع َد َد ِس ِن َين قَالُوا َل ِب ْث َنا َي ْو ًما أَ ْو‬
ِ ‫َل ِب ْث ُت ْم فِي الأَ ْر‬
َّ ‫ض َي ْو ٍم ف َْاس َئ ِل ال َعا ِّد َين قَالَ إ ْن َل ِب ْث ُت ْم إِلا‬
َ ‫َب ْع‬
‫ون أَف ََح ِس ْب ُت ْم أَنَّ َما‬
َ ‫َق ِلي ًلا َل ْو أَنَّ ُك ْم ُك ْن ُتم َت ْع َل ُم‬
{‫ون‬
َ ‫َخ َل ْق َنا ُك ْم َع َب ًثا َوأَنَّ ُك ْم إِ َل ْي َنا لاَ تُ ْر َج ُع‬
‫ }أَ َل ْم‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[١١٥ - ٩٩ :‫]المؤمنون‬
koji bit će spašeni. A čije tezulje budu lahke (zbog malobrojnosti dobrih
djela), to su oni koji su sebi štetu nanijeli; vječno će ostati u Džehennemu. Vatra će pržiti njihova lica i oni
bit će u njemu (Džehennemu) iznakaženi.
(Reći će im se): ‘Zar vam nisu čitani Naši ajeti, pa ste ih vi smatrali
lažnim?’
Reći će: ‘Naš Gospodaru, nadvladala nas je naša nesreća, pa smo postali zabludjeli narod! Naš Gospodaru, izvedi nas iz nje (vatre), pa ako
se povratimo (nevjerstvu) mi ćemo
biti (tada) silnici!’ Reći će (Allah): ‘Ostaj-
‫َيأْ ِن لِلَّ ِذ َين آ َم ُنوا أَ ْن َتخْ َش َع قُ ُلو ُب ُه ْم لِ ِذ ْك ِر الل ِه‬
‫َو َما َن َزلَ ِم َن ا ْل َح ِّق َولاَ َي ُكونُوا كَالَّ ِذ َين أُوتُوا‬
‫اب ِم ْن َق ْب ُل َف َطالَ َع َل ْي ِهم الأَ َم ُد َفق ََس ْت‬
َ ‫ا ْل ِك َت‬
:‫ُون{ ]الحديد‬
َ ‫قُ ُلو ُب ُه ْم َو َك ِثي ٌر ِم ْن ُه ْم ف َِاسق‬
.‫ َوالآيات في الباب كَثير ٌة معلومة‬،[١٦
te prezreni i nemojte Mi govoriti! Bila je jedna skupina Mojih robova koja je govorila: “Naš Gospodaru, mi
smo vjerovali, pa nam oprosti i smiluj nam se! A Ti si najbolji među milostivima!” Pa ste ih vi uzeli (predmetom) izrugivanja, te ste bacali u
zaborav Moju opomenu, dok ste se
ismijavali njima. Mi smo ih danas
nagradili zbog njihove strpljivosti,
(time) što su se oni spasili.’ Reći će
(melek): ‘Koliko ste ostali na Zemlji
(koliki) broj godina?’ Odgovorit će
oni: ‘Ostali smo dan ili jedan dio
dana, pitajte one koji broje!’ Reći će:
‘Ostali ste vrlo malo! Da ste to zna-
li, (ne biste se odavali zemaljskom
životu). Pa zar ste vi mislili da smo
vas Mi uzalud stvorili i da Nam se
nećete povratiti?’ (El-Mu’minun, 99115)
Zar nije došlo vrijeme onima koji
vjeruju da im se smekšaju (i potpuno predaju) srca zbog spominjanja
Allaha i objavljene Istine (Kur’ana),
a da ne budu kao oni kojima je prije data (objavljena) Knjiga, pa im se
vrijeme oduljilo a i srca im otvrdnula, te su mnogi od njih (zbog izvrtanja vjere postali veliki) grješnici
(nevjernici).” (El-Hadid, 16)
574. Ibn -‘Umer, r.a., kaže: “Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam, uzeo me
za rame i rekao: ‘Budi (ponašaj se)
na dunjaluku kao da si stranac, ili
putnik (prolaznik).’ ”
Ibn -‘Umer, r.a., govorio bi: “Kada omrkneš, ne očekuj jutro, a kada osvaneš, ne očekivaj noć; i uzmi
(iskoristi) od svog zdravlja za svoju bolest, i od svog života za svoju
smrt.”
(Buhari)
،‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬٥٧٤
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ أخذ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ »ك ُْن في ال ُّد ْن َيا َكأَن ََّك‬: َ‫ َفقَال‬،‫ بِ ِم ْن َكبي‬.« ٍ‫ِيب أَ ْو َعابِ ُر َس ِبيل‬
ٌ ‫َغر‬
‫ إِذَا‬:‫ يقول‬،‫َان ا ْب ُن ُع َم َر رضي الله عنهما‬
َ ‫َوك‬
َ‫حت فَلا‬
َّ ‫أ ْم َس ْي َت فَلاَ َت ْن َت ِظ ِر‬
َ ‫ َو إِذَا أ ْص َب‬،‫اح‬
َ ‫الص َب‬
،‫ َو ُخ ْذ ِم ْن ِص َّح ِت َك لِ َم َر ِض َك‬،‫َت ْن َت ِظ ِر ال َم َسا َء‬
.‫ رواه البخاري‬.‫َو ِم ْن َح َياتِ َك لِ َم ْو تِ َك‬
66. Pohvalnost posjećivanja kabura (mezarluka) muškarcima, i šta se
kaže prilikom toga
‫ – باب استحباب زيارة‬٦٦
‫القبور للرجال وما يقوله الزائر‬
‫‪ – ٥٨١‬عن ُب َر ْيدَة ‪ -‬رضي الله عنه ‪ -‬قَالَ ‪:‬‬
‫قَالَ رسول الله ‪ -‬صلى الله عليه وسلم‪:‬‬
‫» ُك ْن ُت َن َه ْي ُت ُك ْم عن ِز َيا َر ِة ال ُق ُبو ِر َف ُزوروها«‪.‬‬
‫رواه مسلم‪.‬‬
‫وفي رواية‪َ » :‬ف َم ْن أ َرا َد أَ ْن َي ُزو َر ال ُق ُبو َر َف ْل َي ُز ْر؛‬
‫ف ٕان ََّها تُ َذ ِّك ُر َنا الآ ِخ َرةَ«‪.‬‬
‫‪581. Burejde, r.a., veli da je Alla‬‬‫‪hov Poslanik, ‘alejhis-selam, rekao:‬‬
‫‪“Bio sam vam zabranio posjećiva‬‬‫‪nje kabura (mezarluka) a od sada ih‬‬
‫”‪posjećujte.‬‬
582. ‘Aiša, r.a., kaže: “Allahov Po:‫ قالت‬،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٥٨٢
slanik, ‘alejhis-selam, kad god bi kod
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َان رسول الله‬
َ ‫ك‬
mene konačio, izlazio bi pred kraj
ِ ‫َان َل ْي َل ُت َها‬
‫الله‬
‫صلى‬
‫الله‬
‫رسول‬
‫ن‬
‫م‬
َ ‫كلَّما ك‬
ْ
noći u mezarluke Beki‘u, pa bi reِ ‫ َيخْ ُر ُج ِم ْن ا ِٓخ ِر اللَّ ْيلِ إِ َلى ال َب ِق‬- ‫عليه وسلم‬
kao: ‘Neka je mir sa vama, domovi ،‫يع‬
ljudi vjernika, došlo vam je ono što
،‫»السلاَ ُم َع َل ْي ُك ْم َدا َر َق ْو ٍم ُم ْؤ ِم ِن َين‬
َّ : ُ‫فَيقول‬
vam je obećano (smrt), a sutra (naَ ‫ َغدًا ُم َؤ َّج ُل‬،‫ُون‬
َ ‫َوأَ َتا ُك ْم َما تُو َعد‬
rednih dana) doći će edžel (smrt) oni- ‫ َو إنَّا ا ٕ ْن شَ ا َء‬،‫ون‬
‫ اللَّ ُه َّم ا ْغ ِف ْر لأ ْه ِل َب ِق ِيع‬،‫ُون‬
ma što su ostali, i mi ćemo se, ako
َ ‫الل ُه بِ ُك ْم لاَ ِحق‬
Allah dadne, vama pridružiti! Al.‫ رواه مسلم‬.« ‫ال َغ ْر َق ِد‬
lahu moj, oprosti stanovnicima Beki‘agarkada!’ ” (Beki‘a je groblje u Medini, a garkad je vrsta trnja koje je
tu bilo, pa je po tome nazvano.)
(Muslim)
67. Pokuđenost priželjkivanja smrti zbog nedaće koja čovjeka zadesi,
izuzev kad se čovjek boji iskušenja u vjeri
‫باب كراهة تمنّي الموت‬
ُ – ٦٧
‫بسبب ُض ّر نزل بِ ِه َولاَ بأس بِ ِه‬
‫لخوف الفتنة في الدين‬
585. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam,
rekao: “Neka niko od vas ne želi sebi smrt, jer ako je bio dobročinitelj,
možda će još više dobra uraditi, a
ako je bio grješnik, možda će se pokajati, pa zatražiti Allahovo zadovoljstvo.”
(Muttefekun ‘alejhi)
Ovo je Buharijino prenošenje, a kod
Muslima stoji da Ebu-Hurejre, prenosi od Allahova Poslanika, da je rekao: “Neka niko od vas ne želi sebi
smrt, i neka ne moli za nju prije njenog dolaska, jer kada čovjek umre,
prekida se njegov posao, a zaista vjer-
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬٥٨٥
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ إ َّما ُم ْح ِس ًنا َف َل َعلَّ ُه‬،‫»لا َي َت َم َّن أ َح ُد ُك ُم ال َم ْو َت‬
‫متفق‬
ٌ .«‫ َو إ َّما ُم ِسي ًئا َف َل َعلَّ ُه َي ْس َت ْع ِت ُب‬،‫َي ْز َدا ُد‬
.‫ وهذا لفظ البخاري‬،‫َع َل ْي ِه‬
‫ رضي الله‬- ‫وفي رواية لمسلم عن أَبي هريرة‬
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ عن رسول الله‬- ‫عنه‬
‫ َولاَ َي ْد ُع‬،‫ »لاَ َي َت َم َّن أَ َح ُد ُك ُم ال َم ْو َت‬: َ‫ قَال‬‫ات ا ْن َق َط َع‬
َ ‫بِ ِه ِم ْن َق ْب ِل أَ ْن َيأتِ َي ُه؛ إنَّ ُه إِذَا َم‬
.«‫ َو إنَّ ُه لاَ َيزِي ُد ال ُم ْؤ ِم َن ُع ُم ُر ُه إِلا َّ َخ ْي ًرا‬،‫َع َم ُل ُه‬
niku njegov život samo uvećava dobro.”
68. Stroga pobožnost i ‫الشبهات‬
ostavljanje sumnjivih poslova (šubuhata)
Uzvišeni Allah veli:
“... i to ste smatrali neznatnim a
to je kod Allaha velika (stvar).” (EnNur, 15)
“Zaista, tvoj Gospodar motri stalno.” (El-Fedžr, 14)
‫ – باب الورع وترك‬٦٨
‫ } َو َت ْح َس ُبو َن ُه َه ِّي ًنا َو ُه َو ِع ْن َد‬:‫قَالَ الل ُه َت َعا َلى‬
‫ }إ َّن‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[١٥ :‫الل ِه َع ِظي ٌم{ ]النور‬
.[١٤ :‫َربَّ َك َل ِبا ْل ِم ْر َصا ِد{ ]الفجر‬
588. Nu‘man ibn Bešir, r.a., veli: “Čuo
sam Allahovog Poslanika, ‘alejhisselam, kako kaže: ‘Zaista je halal (dozvoljeno) objašnjen, a zaista je i haram (nedozvoljeno) objašnjen, a između ovoga dvoga su sumnjive stvari i poslovi (šubuhati) koje ne poznaje većina ljudi. Pa ko se bude
čuvao šubuhata, očuvat će čistoću
svoje vjere i svoje časti, a ko se upusti u šubuhate, past će u harame, kao
što je čoban, koji čuva stado oko zabrana, u opasnosti da mu stado upadne u zabranjeno. Zaista, svaki vladar ima svoje zabrane, a Allahove
zabrane su Njegovi harami. Zaista,
‫ – وعن النعمان بن بشي ٍر رضي الله‬٥٨٨
‫ صلى الله‬- ‫ َس ِم ْع ُت رسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
‫ َو إ َّن‬،‫الحلاَلَ َب ِّي ٌن‬
َ ‫ »إ َّن‬:‫ يقول‬- ‫عليه وسلم‬
‫ات لاَ َي ْع َل ُم ُه َّن‬
ٌ ‫ َو َب ْي َن ُه َما ُمشْ َت َب َه‬،‫الحرا َم َب ِّي ٌن‬
َ
ِ ‫ َف َمنِ اتَّقَى الشُّ ُب َه‬،ِ‫كَثي ٌر ِم َن النَّاس‬
َٔ‫ ْاس َت ْب َرا‬،‫ات‬
ِ ‫ َو َم ْن َوق ََع فِي الشُّ ُب َه‬،‫لِ ِدين ِه َو ِع ْر ِض ِه‬
‫ات َوق ََع‬
ِ َ‫ كَال َّرا ِعي َي ْر َعى َح ْول‬،‫الح َرا ِم‬
‫الح َمى‬
َ ‫في‬
ِ ‫ُي‬
‫ ألاَ َو إ َّن ل ُك ّل َم ِل ٍك‬،‫وش ُك أَ ْن َي ْر َت َع فِي ِه‬
‫ ألاَ َو إ َّن‬،‫ ألاَ َو إ َّن ِح َمى الل ِه َم َحا ِر ُم ُه‬،‫ِح َم ًى‬
‫الج َس ِد ُم ْض َغ ًة إِذَا َص َل َحت َص َل َح ا ْل َج َس ُد‬
َ ‫فِي‬
َ‫ ألا‬،‫َت ف ََس َد ا ْل َج َس ُد ُكلُّ ُه‬
ْ ‫ َو إِذَا ف ََسد‬،‫ُكلُّ ُه‬
ٍ ‫ وروياه ِم ْن‬،‫متفق َع َل ْي ِه‬
‫طرق‬
ٌ .«‫َو ِه َي ال َق ْل ُب‬
ٍ ‫بِألف‬
.‫َاظ متقارب ٍة‬
u svakom tijelu ima jedan dio (organ) koji, ako valja, onda je i cijelo
tijelo dobro, a ako taj dio bude pokvaren, pokvari se i cijelo tijelo, a to
je srce.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
590. Nevas ibn Sem‘an, r.a., prenosi da je Vjerovjesnik, ‘alejhis-selam,
rekao: “Dobročinstvo je ljepota naravi, a grijeh je ono što se koleba u
tvojoj duši i ne želiš da za to saznaju
ljudi.”
(Muslim)
‫ رضي الله‬- ‫س بن سمعان‬
ِ ‫ – وعن النَّوا‬٥٩٠
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ ‫ عن‬- ‫عنه‬
َ‫ َما َحاك‬:‫ َو ِٕالا ْث ُم‬، ِ‫الخ ُلق‬
ُ ‫ ُح ْس ُن‬:‫ »ال ِب ُّر‬: َ‫قَال‬
.«‫اس‬
ُ َّ‫ َو َك ِر ْه َت أَ ْن َي َّط ِل َع َع َل ْي ِه الن‬،‫فِي َن ْف ِس َك‬
.‫رواه مسلم‬
ِ ‫»حاكَ « بِالحا ِء المهمل ِة و‬
‫ أ ْي َت َر َّد َد‬:‫الكاف‬
َ
.‫فِي ِه‬
591. Vabisa ibn Ma‘bed, r.a., kaže:
“Došao sam Allahovom Poslaniku
i on mi reče: ‘Došao si da pitaš o
dobročinstvu?’ Rekoh: ‘Da!’ Onda
mi on reče: ‘Priupitaj svoje srce; dobročinstvo je ono što donosi duševni mir i smiraj u srcu, a grijeh je ono
što se koleba u duši i kruži u grudima. (To ti je grijeh) pa makar ti to
ljudi odobrili i dozvolili.’ ”
(Ahmed, Darini, hasen)
‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن َوابِ َص َة بن َمعب ٍد‬٥٩١
‫ صلى الله عليه‬- ‫ أ َت ْي ُت َر ُسول الله‬: َ‫ قَال‬«‫»جئت َت ْسألُ َعنِ ال ِب ِّر؟‬
: َ‫ َفقَال‬- ‫وسلم‬
َ
‫ َما‬:‫ الب ُّر‬،‫»اس َت ْف ِت َق ْل َب َك‬
ْ : َ‫ َفقَال‬،‫ َن َع ْم‬:‫قُ ْل ُت‬
،‫ َوا ْطمأ َّن إِ َل ْي ِه ال َق ْل ُب‬،‫فس‬
ُ َّ‫ا ْط َمأنَّت إِ َل ْي ِه الن‬
‫ َو َت َر َّد َد فِي‬،ِ‫ َما َحاكَ في النَّ ْفس‬:‫َوالإ ْث ُم‬
‫اس َوأ ْف ُتوكَ « حديث‬
َّ
ُ َّ‫ َو إ ْن أ ْف َتاكَ الن‬،ِ‫الص ْدر‬
.‫ رواه أحمد والدَّار ِم ُّي في ُم ْس َن َد ْي ِه َما‬،‫حسن‬
594. ‘Aiša, r.a., kaže: “Moj otac EbuBekr es-Sidik, r.a., imao je roba koji
mu je davao dio zarađenog imetka
kao gospodaru. Ebu-Bekr jeo je od
tog imetka. Jednog dana je rob donio nešto hrane Ebu-Bekru, pa je on
to pojeo. Rob mu tada veli: ‘Znaš li
ti šta je ovo?’ Ebu-Bekr reče: ‘A šta
je?’ Rob reče: ‘U doba džahilijjeta ja
sam gatao jednom čovjeku, ali sam
ga varao, jer nisam znao gatati. Bilo
mu je dobro, pa me je sreo i dao mi
za to što sam mu gatao, a što si ti pojeo.’ Tada je Ebu-Bekr stavio prst (u
grlo) i sve je povratio što je pojeo.”
(Buhari)
:‫ قالت‬،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٥٩٤
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫َان لأبي َبكر الصديق‬
َ ‫ك‬
‫َان أَ ُبو َب ْك ٍر َيأ ُك ُل‬
َ ‫ُغلاَ ٌم ُيخْ ر ُِج َل ُه‬
َ ‫ َوك‬،‫اج‬
َ ‫الخ َر‬
‫ َفأ َك َل ِم ْن ُه أَ ُبو‬،‫ ف ََجا َء َي ْو ًما بِ َشي ٍء‬،‫ِم ْن َخ َر ِاج ِه‬
َ‫ َت ْدرِي َما َه َذا؟ َفقَال‬:‫ َفقَالَ َل ُه ال ُغلا ُم‬،ٍ‫َب ْكر‬
‫ ُك ْن ُت َت َك َّه ْن ُت‬: َ‫ َو َما ُه َو؟ قَال‬:‫أَ ُبو بكر‬
َّ ‫ إِلا‬،‫الجا ِه ِل َّي ِة َو َما أُ ْح ِس ُن ال َك َها َن َة‬
َ ‫لإ ن َْس ٍان في‬
‫ َه َذا‬،‫ َفأ ْع َطانِي لِذلِ َك‬،‫ َف َل ِق َي ِني‬،‫أَنّي َخ َد ْع ُت ُه‬
‫ َفأ ْد َخ َل أَ ُبو َب ْك ٍر َي َد ُه َفقَا َء‬،‫الَّ ِذي أَ َك ْل َت ِم ْن ُه‬
.‫ رواه البخاري‬.‫ُك َّل شَ ْي ٍء فِي َب ْط ِن ِه‬
‫الس ِّي ُد َع َلى َع ْب ِد ِه‬
َ
ُ ‫»الخ َر‬
َّ ‫ شَ ْيءٌ َي ْج َع ُل ُه‬:«‫اج‬
.‫ َو َبا ِقي ك َْس ِب ِه َي ُكو ُن لِ ْل َع ْب ِد‬،‫ُيؤ ِّدي ِه ُك َّل َيو ٍم‬
69. Poželjnost povlačenja (osamljivanja) u vrijeme nereda, ili radi bojazni iskušenja u vjeri,
ili padanja u harame i sumnjive poslove
Kur’an, a.š., bilježi riječi Nuha, ‘alejhis- ‫ِم ْن ُه‬
selam: “I bježite Allahu, zaista sam
ja Njegov jasni upozoritelj.” (Ez-Zarijat,
50)
‫ – باب استحباب العزلة‬٦٩
‫عند فساد الناس والزمان أَو‬
‫الخوف من فتنة في الدين‬
‫ووقوع في حرام وشبهات‬
‫ونحوها‬
‫ } َف ِف ُّروا إِ َلى الل ِه إنِّي َل ُك ْم‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
.[٥٠ :‫ين{ ]الذاريات‬
ٌ ‫َن ِذي ٌر م ِب‬
597. Sa‘d ibn Ebi Vekas, r.a., veli: ‫ رضي الله‬- ‫ – وعن سعد بن أَبي وقاص‬٥٩٧
“Čuo sam Allahovog Poslanika, ‘alejhisِ ‫ َس‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫الله‬
‫صلى‬
‫الله‬
‫رسول‬
‫ت‬
‫ع‬
‫م‬
ُ
ْ
selam, da kaže: ‘Zaista Allah voli
‫ »إ َّن الله ُي ِح ُّب ا ْل َع ْب َد‬:‫ يقول‬- ‫عليه وسلم‬
roba pobožnog (duševno) bogatog,
.‫ رواه مسلم‬.«‫التَّ ِق َّي ال َغ ِن َّي ا ْل َخ ِف َّي‬
(zadovoljnog sa onim što ima) i povučenog (osamljenog).’ ”
‫ َكما سبق‬،ِ‫والمراد بـ »ال َغ ِني« َغ ِني الن ْفس‬
Riječju “bogatog”, misli se na bogatstvo duše, kao što je to objašnjeno u hadisu broj 522.
(Muslim)
َََ َ
َّ ُّ
ُ َُ
ّ
.‫في الحديث الصحيح‬
601. Ebu-Hurejre, r.a., kaže da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Od najhajirnijih poslova za život posao je čovjeka
koji se stalno drži za leđa svog konja na Allahovom putu.
Zaskoči se na njega čim čuje glas
ili povik za rat, želeći borbu ili smrt
očekivanu, ili posao čovjeka za stadom ovaca na vrhovima visokih brda ili u sred neke doline klanja namaz, daje zekat i samo Allaha vjeruje sve do smrti, on je uvijek sa onima koji čine hajr.”
(Muslim)
‫ صلى الله‬- ‫ عن رسول الله‬،‫ – وعنه‬٦٠١
ِ : َ‫ أنَّه قَال‬- ‫عليه وسلم‬
‫س‬
ِ ‫ش النَّا‬
ِ ‫»م ْن َخ ْي ِر َم َعا‬
،‫لهم َر ُج ٌل ُم ْم ِسكٌ ِع َن َان َف َر ِس ِه في َسبي ِل الله‬
‫ َطا َر‬،‫َيطي ُر َع َلى َم ْت ِن ِه ُكلَّ َما َس ِم َع َه ْي َع ًة أَ ْو فَز َع ًة‬
‫ أَ ْو َر ُج ٌل‬،‫ أَ ْو ال َم ْو َت َم َظانَّه‬،‫َع َل ْي ِه َي ْب َت ِغي ال َق ْت َل‬
،‫س شَ َع َف ٍة ِم ْن ه ِذ ِه الشَّ َع ِف‬
ِ ٔ‫فِي ُغ َني َم ٍة في َرا‬
،َ‫الصلاَة‬
َّ ‫ ُي ِقي ُم‬،‫أَ ْو َبطنِ َوا ٍد ِم ْن ه ِذ ِه الأَ ْو ِد َي ِة‬
،‫ين‬
ُ ‫ َو َي ْع ُب ُد َربَّ ُه َحتَّى يأتِ َي ُه ال َي ِق‬،َ‫َو ُيؤ تِي ال َّزكَاة‬
.‫ رواه مسلم‬.«ٍ‫س إِلا َّ فِي َخ ْير‬
ِ ‫س ِم َن النَّا‬
َ ‫َل ْي‬
‫ َو‬.‫ َظ ْه ُر ُه‬:«‫ َو » َم ْت ُن ُه‬.‫ أ ْي ُي ْسر ُع‬:«‫» َي ِطي ُر‬
ِ
:«‫ َو »الفَز َع ُة‬.‫للحرب‬
‫الصوت‬
:«‫»اله ْي َع ُة‬
ُ
َ
‫اضع الَّتي‬
َ ‫ َو » َم َظا ُّن‬.‫نحوه‬
ُ ‫ المو‬:«‫الش ْي ِء‬
‫ُي َظ ُّن وجو ُد ُه فِ َيها‪َ .‬و »ال ُغ َن ْي َمة« بضم الغين‪:‬‬
‫تصغير الغنم‪َ .‬و »الشَّ َع َف ُة« بفتح الشين‬
‫الج َبل‪.‬‬
‫والعين‪ :‬هي أعلى َ‬
71. Poniznost i ljubaznost
(pažljivost) prema vjernicima
Uzvišeni Allah veli:
“I budi pažljiv prema vjernicima
koji te slijede.” (Eš-Šu‘ara, 215)
“O vjernici! Ko od vas ostavi svoju vjeru, zaista će Allah dovesti narod koji On voli i koji Njega voli, (koji je) skroman prema vjernicima i silan prema nevjernicima.” (El-Maida,
54)
‫ – باب التواضع وخفض‬٧١
‫الجناح للمؤمنين‬
ِ‫اح َك لِ َمن‬
َ ‫ض َج َن‬
ْ ‫ } َواخْ ِف‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
،[٢١٥ :‫اتَّ َب َع َك ِم َن ال ُم ْؤ ِم ِن َين{ ]الشعراء‬
‫ } َيا أَيُّ َها الَّ ِذ َين آ َم ُنوا َم ْن َي ْر َت َّد‬:‫وقال َت َعا َلى‬
‫ِم ْن ُك ْم َع ْن ِدين ِه ف ََس ْو َف َيأتِي الل ُه بِقَو ٍم ُي ِح ُّب ُهم‬
‫نين أَ ِع َّز ٍة َع َلى‬
َ ‫َو ُي ِح ُّبو َن ُه أَ ِذلَّ ٍة َع َلى ال ُم ْؤ ِم‬
‫ } َيا‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٥٤ :‫ال َكافِر َِين{ ]المائدة‬
‫اس إنَّا َخ َل ْق َنا ُك ْم ِم ْن َذ َك ٍر َوأُ ْن َثى‬
ُ َّ‫أَيُّ َها الن‬
“O ljudi, zaista smo vas Mi stvorili od muška i ženska (oca i matere)
i učinili smo vas narodima i plemenima da biste se (međusobno) poznavali. Kod Allaha je naplemenitiji između vas (onaj) koji je najbogobojazniji.” (El-Hudžurat, 13)
“Ne ističite čistotu svojih duša! On
najbolje zna one koji se čuvaju (nevaljalih djela).” (En-Nedžm, 32)
“I pozivat će oni koji su na A‘rafu,
ljude koje će oni poznavati po njihovim izgledima, govoreći: ‘Nije vam
koristilo ni vaše skupljanje (dobara),
ni što ste se oholo držali (prema Istini). Jesu li to ovi za koje ste se kle-
‫َو َج َع ْل َنا ُك ْم شُ ُعو ًبا َو َق َبائِ َل لِ َت َعا َرفُوا إ َّن أَ ْك َر َم ُك ْم‬
‫ وقال‬،[١٢ :‫ِع ْن َد الل ِه أَ ْتقَا ُك ْم{ ]الحجرات‬
ِ‫ }فَلاَ تُ َز ُّكوا أَ ْنف َُس ُك ْم ُه َو أَ ْع َل ُم بِ َمن‬:‫َت َعا َلى‬
‫ } َو َنا َدى‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٣٢ :‫اتَّقَى{ ]النجم‬
ِ ‫اب الأَ ْع َر‬
‫اف ر َِجا ًلا َي ْع ِرفُو َن ُه ْم بِ ِسي َما ُه ْم‬
ُ ‫أَ ْص َح‬
‫قَالُوا َما أَ ْغ َنى عنكم َج ْم ُع ُك ْم َو َما ُك ْن ُت ْم‬
‫ون أَه ُؤلاَ ِء الَّ ِذ َين أَ ْق َس ْم ُت ْم لا َي َنالُ ُه ُم الل ُه‬
َ ‫َت ْس َت ْك ِب ُر‬
‫ف َع َل ْي ُك ْم َولاَ أَ ْن ُت ْم‬
ٌ ‫الجنَّ َة لاَ َخ ْو‬
َ ‫بِ َر ْح َم ٍة ا ْد ُخ ُلوا‬
.[٤٩ -٤٨ :‫ون{ ]الأعراف‬
َ ُ‫َت ْح َزن‬
li da ih neće stići Allahova milost?’
(Reći će se onima koje su ponižavali
nevjernici): ‘Ulazite u Džennet! Za
vas nema straha niti ćete tugovati!’
” (El-A‘raf, 48– 49)
602. Ijad ibn Himar, r.a., kaže da
je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam,
rekao: “Zaista mi je Allah objavom
naredio da budete međusobno ponizni tako da se jedan ne oholi prema drugom, niti da jedan drugog
napada.”
(Muslim)
‫ رضي الله‬- ‫ض بنِ حما ٍر‬
ِ ‫ – وعن ِع َيا‬٦٠٢
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫اض ُعوا َحتَّى‬
َ ‫ »إ َّن الل َه أ ْو َحى إِ َل َّي أَ ْن َت َو‬:‫وسلم‬
‫ َولاَ َي ْب ِغي أ َح ٌد َع َلى‬،‫لاَ َي ْف َخ َر أ َح ٌد َع َلى أ َح ٍد‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫أ َح ٍد‬
603. Ebu-Hurejre, r.a., kaže da je
Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam, rekao: “Sadaka neće umanjiti imetak,
i kada čovjek oprosti čovjeku, Allah mu poveća ponos (čast), i kad
god čovjek bude ponizan prema Allahu, Allah će ga (na veći stepen) podići.”
(Muslim)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٦٠٣
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ َو َما زا َد الل ُه‬،‫» َما َنق ََص ْت َص َد َق ٌة ِم ْن َم ٍال‬
َّ ‫اض َع أ َح ٌد لل ِه إِلا‬
َ ‫ َو َما َت َو‬،‫َع ْبدًا ب َع ْف ٍو إِلا َّ ِع ًّزا‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َر َف َع ُه الل ُه‬
604. Enes, r.a., prošao je pored grupe djece i nazvao im selam, a zatim je rekao: “Tako je i Pejgamber
činio.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أنَّ ُه َم َّر‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٦٠٤
‫النبي‬
َ ‫ ك‬:‫ وقال‬،‫ ف ََسلَّ َم َع َل ْي ِه ْم‬،‫َع َلى صب َي ٍان‬
ُّ ‫َان‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫ يفعله‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬-
605. Enes, r.a., (opisujući poniznost
Allahova Poslanika, ‘alejhis-selam),
kaže: “I ponekad bi neka od medinskih robinja uzela Vjerovjesnika za
ruku, pa bi ga povela gdje ona hoće.”
Znači: odmakla bi se malo s njime od skupine ashaba, da oni ne čuju njenu molbu (žalbu).
(Buhari)
‫ إن كَا َن ِت الأَ َم ُة ِم ْن إ َما ِء‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٦٠٥
ْ ِ
ِ
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫ال َمدي َنة َل َتأ ُخ ُذ بِ َيد الن‬
‫ رواه‬.‫اءت‬
ْ َ‫ َف َت ْن َط ِل ُق بِ ِه َح ْي ُث ش‬- ‫وسلم‬
.‫البخاري‬
‫‪ – ٦٠٦‬وعن الأَ ْس َو ِد بن َيزيدَ‪ ،‬قَالَ ‪ُ :‬س ِئ َل ْت‬
‫بي ‪ -‬صلى‬
‫عائش ُة رضي الله عنها َما ك َ‬
‫َان النَّ ُّ‬
‫َان‬
‫الله عليه وسلم ‪َ -‬ي ْص َن ُع فِي َب ْي ِت ِه؟ قالت‪ :‬ك َ‬
‫َي ُكون في ِم ْه َن ِة أ ْه ِل ِه ‪ -‬يعني‪ِ :‬خد َمة أه ِله ‪-‬‬
‫الصلاَ ِة‪.‬‬
‫الصلاَةُ‪َ ،‬خ َر َج إِ َلى َّ‬
‫ف ٕاذا َح َض َر ِت َّ‬
‫رواه البخاري‪.‬‬
‫‪606. ‘Aiša, r.a., upitana je: “Šta je‬‬
‫‪Vjerovjesnik, ‘alejhis-selam, radio u‬‬
‫‪kući?” Ona je odgovorila:‬‬
‫‪“Pomagao bi ukućane, a kad bi na‬‬‫‪stupio namaski vakat, otišao bi na‬‬
‫”‪namaz.‬‬
‫)‪(Buhari‬‬
72. Zabrana oholosti (kibura) i uobraženosti (samodopadanja)
Uzvišeni Allah kaže:
“Tu vječnu kuću Mi ćemo učiniti (stanom) onima koji ne žele obijesti na zemlji niti (siju) smutnju. A
(dobar) kraj je bogobojaznima.” (ElKasas, 83)
“Ne hodi po zemlji obijesno, oholo!” (El-Isra’, 37)
“Ne okreći svoje lice svijetu pre-
‫ – باب تحريم الكبر‬٧٢
‫والإ عجاب‬
‫ }تِ ْل َك الدَّا ُر الآ ِخ َر ُة َن ْج َع ُل َها‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ض َولاَ ف ََسا ًدا‬
ِ ‫ُون ُع ُل ًوا فِي الأَ ْر‬
َ ‫لِلَّ ِذ َين لاَ ُيرِيد‬
‫ وقال‬،[٨٣ :‫َوال َعا ِق َب ُة لِ ْل ُمتَّ ِق َين{ ]القصص‬
{‫ض َم َرحا‬
ِ ‫ش فِي الأَ ْر‬
ِ ‫ } َولا َت ْم‬:‫تعالى‬
‫ } َولاَ تُ َص ِّع ْر‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٣٧ :‫]الإ سراء‬
‫ض َم َر ًحا إ َّن‬
ِ ‫ش فِي الأَ ْر‬
ِ ‫َخدَّكَ لِلنَّا‬
ِ ‫س َولاَ َت ْم‬
:‫الل َه لاَ ُي ِح ُّب ُك َّل ُمخْ َت ٍال ف َُخورٍ{ ]لقمان‬
.[١٨
zrivo, s podozrenjem, niti hodi po
zemlji oholo. Zaista, Allah ne voli
nijednog oholog samodopadnika.”
(Lukman, 18)
“(Zaista) je Karun bio od Musaova naroda, pa im je on (Karun) nasilje učinio. A Mi smo mu dali riznice
(u tolikoj mjeri), da bi ključevi otežali jednoj snažnoj skupini (ljudi),
onda kada mu je njegov narod rekao: ‘Ne veseli se! Zaista, Allah ne
voli one koji se vesele (dobrima zemaljskog života)! I traži budući svijet u onome što ti je Allah dao, a ne
zaboravi svoj udio na ovom svijetu.
Čini dobro, kao što Allah čini do-
‫ أ ْي تُ ِمي ُل ُه‬:«ِ‫ومعنى »تُ َص ِّعر َخدَّكَ لِلنَّاس‬
‫ َو‬.‫س َت َك ُّب ًرا َع َل ْي ِه ْم‬
ِ ‫ِض بِ ِه َعنِ النَّا‬
ُ ‫وتُعر‬
‫ون‬
َ ‫ }إ َّن قَا ُر‬:‫ وقال َت َعا َلى‬.‫ التَّ َبخْ ُت ُر‬:«‫»ال َم َر ُح‬
‫وسى َف َب َغى َع َل ْي ِه ْم َوآ َت ْي َنا ُه ِم َن‬
َ ‫ك‬
َ ‫َان ِم ْن َق ْو ِم ُم‬
‫ال ُك ُنو ِز َما إ َّن َمفَاتِ َح ُه ل َت ُنو ُء بِال ُع ْص َب ِة أُو لِي‬
‫ال ُق َّو ِة إِ ْذ قَالَ َل ُه َق ْو ُم ُه لاَ َت ْف َر ْح إ َّن الل َه لاَ ُي ِح ُّب‬
:‫ إِ َلى َق ْوله َت َعا َلى‬،[٧٦ :‫ال َفر ِِح َين{ ]القصص‬
.‫ض{ الآيات‬
َ ‫}ف ََخ َس ْف َنا بِ ِه َو بِدَا ِر ِه الأَ ْر‬
bro tebi. Ne traži smutnje po zemlji!
Zaista, Allah ne voli smutljivce.’ Reče (Karun): ‘To mi je dato samo na
osnovu moga znanja.’ A zar on ne
zna da je Allah već uništio prije njega pokoljenja koja su jača od njega
i koja su više skupila (imetka)? Zlikovci neće biti pitani za opravdanje
svojih grijeha (zbog jasnoće i mnoštva grijeha). Pa je izlazio (Karun)
svome narodu u svom sjaju. Govorili su oni koji žele ovozemni život:
‘Da nam je onako kao što je dato Karunu! (Zaista) on ima veliku sreću.’
A učeni su rekli: ‘Teško vama! Allahova nagrada je bolja onome koji
vjeruje i radi dobro (djelo), a bit će
ona data samo strpljivima.’ Pa smo
njega (Karuna) i njegov dom utjerali u zemlju. On nije imao nikakve
skupine (pomagača) koja bi ga pomogla protiv Allaha, i on nije bio od
onih kojima je ukazana pomoć.”
615. Ebu-Seid el-Hudri, r.a., prenosi da je Vjerovjesnik, ‘alejhis-selam,
rekao: “Prepirali se Džennet i Džehennem, pa Džehennem reče: ‘U mene će ući svi oholi i uobraženi (silnici)!’, a Džennet reče: ‘U mene će ući
slabići i siromasi!’ Pa Allah, dželle
še’nuhu, presudi među njima: ‘Ti
si, Džennete, Moja milost, tobom ću
se smilovati kome Ja hoću, a ti si,
Džehenneme, Moja kazna, kojom ću
Ja mučiti koga Ja hoću, i oboje ću
vas napuniti.’ ”
(Muslim)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن أَبي سعيد الخدري‬٦١٥
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ عن النبي‬- ‫عنه‬
:‫ َفقَا َلت النَّا ُر‬،‫الجنَّ ُة َوالنَّا ُر‬
ْ : َ‫قَال‬
َ ‫»اح َت ّج ِت‬
ِ
‫في‬
.‫ون‬
َ ‫ون وال ُم َت َك ِّب ُر‬
َ ‫في ا ْل َج َّبا ُر‬
َ ‫وقالت‬
َّ :‫الجنَّ ُة‬
َّ
‫ فقضى الل ُه‬،‫ُضعفا ُء الناس ومساكي ُن ُهم‬
ِ ٕ‫ ا‬:‫َبين ُهما‬
‫نك الجنّ ُة َر ْح َم ِتي أ ْر َح ُم بِك َم ْن‬
‫ َو إن َِّك النَّا ُر َع َذابِي أُ َع ِّذ ُب بِ ِك َم ْن‬،‫أشَ ا ُء‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ َو لِ ِك َل ْي ُك َما َع َل َّي ِم ْل ُؤ َها‬،‫أشَ ا ُء‬
617. Ebu-Hurejre, r.a., veli da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao: “Sa trojicom Allah neće na Sudnjem danu govoriti, niti
će ih očistiti (od grijeha), niti će u
njih pogledati, i oni bit će strašno
kažnjeni, a to su: starac koji čini zinaluk (prostituciju), vladar koji mnogo laže, i ohol siromah.”
(Muslim)
‫ صلى‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٦١٧
‫ » َثلاَ َث ٌة لاَ ُي َكلِّ ُم ُه ُم الل ُه َي ْو َم‬:‫الله عليه وسلم‬
‫ َو َل ُه ْم‬،‫ َولاَ َي ْن ُظ ُر إ َل ْي ِه ْم‬،‫ َولاَ ُي َزكِّي ِه ْم‬،‫ال ِق َيا َمة‬
،‫اب‬
ٌ ‫ َو َم ِلكٌ َك َّذ‬،‫ شَ ْي ٌخ َز ٍان‬:‫اب ألِي ٌم‬
ٌ ‫َع َذ‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َو َعائِ ٌل ُم ْس َت ْك ِب ٌر‬
.‫ ال َف ِقي ُر‬:«‫»ال َعائِ ُل‬
618. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Allah, dželle
še’nuhu, kaže: ‘Visočanstvo (čast, slava) Moje je svojstvo, a i veličanstvenost (ponos) Moje je svojstvo, pa ko
Mi se u tome suprotstavi (bude se
oholio i ponosio), Ja ću ga kazniti.’
”
(Muslim)
‫ صلى‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٦١٨
‫ ال ِع ُّز‬:‫ عز وجل‬- ‫ »قَالَ الله‬:‫الله عليه وسلم‬
‫ َف َم ْن ُي َنا ِز ُع ِني في‬،‫ والكبريا ُء رِدائي‬،‫إ َزاري‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َو ِاح ٍد منهما َفقَد َع َّذ ْب ُت ُه‬
619. Ebu-Hurejre, r.a., kaže da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Dok je jedan
čovjek išao obučen i sam se sebi dopadao, svoju kosu je začešljao, glavu uzdigao, bahato i ponosno hodao, tog časa ga je Allah zatrpao u
zemlju, pa će čekati u njoj do kijametskog dana.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ صلى الله عليه‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫ – وعنه‬٦١٩
ِ ‫ » َب ْي َن َما َر ُج ٌل َي‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
‫مشي في ُحلَّ ٍة‬
‫ َيخْ َتالُ فِي‬،‫ ُم َر ِّج ٌل َرأ َس ُه‬،‫تُ ْع ِج ُب ُه َن ْف ُس ُه‬
‫ َف ُه َو َي َت َج ْل َج ُل في‬،‫ إِ ْذ َخ َس َف الل ُه بِ ِه‬،‫َمشْ َيت ِه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ِ ‫الأَر‬
ٌ .«‫ض إِ َلى َي ْو ِم ال ِق َيا َم ِة‬
«‫ » َي َت َج ْل َج ُل‬،‫ أ ْي ُم َمشِّ ُط ُه‬:«‫» ُم َر ِّج ٌل َرأ َس ُه‬
. ُ‫وص َو َي ْنزِل‬
ُ ‫ أ ْي َي ُغ‬:‫بالجيمين‬
620. Seleme b. el-Ekva, r.a., kaže
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao: “Čovjek se
stalno uzdiže sa sobom dok ga Allah ne upiše u ohole, a onda ga snađe ono, što snađe ohole.”
(Tirmizi-hasen)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن َس َلم َة بنِ الأ ْك َو ِع‬٦٢٠
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ »لاَ َي َزالُ ال َّر ُج ُل َي ْذ َه ُب بِ َن ْف ِس ِه َحتَّى‬:‫وسلم‬
.«‫ َف ُيصي َب ُه َما أ َصا َب ُه ْم‬،‫ُي ْك َت َب في الج َّبارِين‬
.«‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫رواه الترمذي‬
.‫ َي ْر َت ِف ُع َو َي َتك َّب ُر‬:‫» َي ْذ َه ُب بِ َن ْف ِس ِه« أ ْي‬
73. Lijep karakter (ćud,
narav)
Uzvišeni Allah kaže:
“Poslaniče, zaista si ti na visokom
stupnju morala.” (Nun, 4)
“Pravi vjernici su oni koji se u srdžbi
savladaju i koji praštaju ljudima.” (Ali‘Imran, 134)
‫ – باب حسن الخلق‬٧٣
{‫ } َو إن ََّك َل َع َلى ُخ ُلقٍ َع ِظي ٍم‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ } َوال َك ِاظ ِم َين ال َغ ْي َظ‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٤ :‫]ن‬
[١٣٤ :‫َوال َعافِ َين َعنِ النَّاسِ{ ]آل عمران‬
.‫الآية‬
621. Enes, r.a., veli: “Allahov Poslanik je bio čovjek najljepše ćudi i
naravi.”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ قال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٦٢١
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َان رسولُ الله‬
َ ‫ك‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫أ ْح َس َن النَّاس ُخ ُلقًا‬
622. Enes, r.a., veli: “Nisam dodirnuo ni brokata (vrsta tkanine protkane svilom) ni svile mekše ni blaže od dlana ruke Allahovog Poslanika, i nisam nikada primirisao ljepšeg i prijatnijeg mirisa od mirisa Allahovog Poslanika. Služio sam Allahovog Poslanika deset godina i nikada mi nije rekao ni uf, niti mi je
kada prigovorio za neku stvar koju
sam učinio:
‘Zašto si to učinio?’, niti za neku
stvar (posao) koju nisam učinio: ‘Zašto to nisi učinio?’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
َ‫اجا َولا‬
ً ‫ َما َم ِس ْس ُت ِدي َب‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٦٢٢
ِ ‫َف‬
‫ صلى الله‬- ‫رسول الل ِه‬
ِّ ‫َحرِي ًرا أَ ْل َي َن ِم ْن ك‬
‫ َولاَ شَ َم ْم ُت َرائِ َح ًة ق َُّط أ ْط َي َب‬- ‫عليه وسلم‬
ِ ‫ِم ْن َرائِ َح ِة‬
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الل ِه‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫دمت رسول الل ِه‬
ُ ‫ َو َل َق ْد َخ‬،‫ أُ ٍّف‬:‫ فما قَالَ لي ق َُّط‬،‫ َعشْ َر سنين‬- ‫وسلم‬
‫لشي ٍء َل ْم‬
َ َ‫ لِ َم َف َع ْل َته؟ َولا‬:‫َولاَ قَالَ لِ َشي ٍء َف َع ْل ُت ُه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ ‫ ألاَ َف َع ْل َت كَذا؟‬:‫أفعله‬
624. Nevas ibn Sem‘an r.a., kaže:
“Pitao sam Allahovog Poslanika o
dobročinstvu i o griješenju, pa mi
reče: ‘Dobročinstvo je lijepa narav,
a grijeh je ono što se koleba u tvojoj
duši i ne želiš da za to saznaju ljudi.’ ”
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن النَّ َواس بنِ سمعان‬٦٢٤
‫ صلى الله‬- ‫لت رسولَ الله‬
ُ ٔ‫ سا‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
:‫ »ال ِب ُّر‬: َ‫ َفقَال‬،‫ عن ال ِب ِّر َوالإ ثم‬- ‫عليه وسلم‬
،‫ َما َحاك في صدرِك‬:‫ والإ ث ُم‬، ِ‫الخ ُلق‬
ُ ‫ُح ْس ُن‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫اس‬
ُ َّ‫و َك ِر ْه َت أن َي َّط ِل َع َع َل ْي ِه الن‬
625. ‘Abdullah ibn ‘Amr ibn el-‘As,
r.a., kaže: “Allahov Poslanik nije bio
nepristojan, besraman, niti je bio nemoralan, bestidan (u svome govoru
i ponašanju), i govorio je: ‘Zaista su
među vama najbolji oni koji su najljepšeg ponašanja.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ – عن عبد الله بن عمرو بن العاص‬٦٢٥
- ‫ َل ْم يكن رسولُ الله‬: َ‫ قَال‬،‫رضي الله عنهما‬
ِ ‫ ف‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
،‫َاح ًشا َولاَ ُم َت َف ِّح ًشا‬
‫ »إ َّن ِم ْن ِخ َيا ِر ُك ْم أ ْح َس َن ُك ْم‬: ُ‫وكان َيقُول‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫أخْ لاَقًا‬
626. Ebu-Derda’, r.a., prenosi da je
Vjerovjesnik, ‘alejhis-selam, rekao:
“Nijedna stvar neće biti teža na Sudnjem danu, na (mizanu) tezulji vjernika od lijepe naravi. Zaista, Allah
mrzi bezobrazne brbljivce (bestidne u govoru i ponašanju).”
(Tirmizi, hasen, sahih)
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي الدردا ِء‬٦٢٦
‫ » َما‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أن النبي‬
‫ِم ْن شَ ْي ٍء أ ْث َق ُل في ِمي َز ِان العب ِد ال ُم ْؤ ِمنِ َي ْو َم‬
‫ض‬
ُ ِ‫ال ِق َيا َم ِة ِم ْن ُح ْسن‬
ُ ‫ َو إ َّن الله ُي ْب ِغ‬، ِ‫الخ ُلق‬
ِ ‫الف‬
:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫ش ال َب ِذ َّي‬
َ ‫َاح‬
.«‫»حديث حسن صحيح‬
‫ش ورديء‬
ِ ‫ ُه َو الَّ ِذي يتكلَّ ُم بِالف ُْح‬:«‫»ال َب ِذ ُّي‬
.‫الكلا ِم‬
627. Ebu-Hurejre, r.a., veli: “Allahov je Poslanik, upitan o onome šta
najviše uvodi ljude u Džennet, pa
odgovori: ‘Bogobojaznost i lijep moral (ponašanje).’ Potom je upitan što
najviše uvodi ljude u Džehennem,
pa je rekao: ‘Usta i spolni organ.’ ”
(Tirmizi, hasen, sahih)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٦٢٧
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ ُس ِئ َل رسولُ الله‬: َ‫قَال‬
: َ‫اس ا ْل َجنَّ َة؟ قَال‬
َ َّ‫ َع ْن أكث ِر َما ُيد ِْخ ُل الن‬‫ َو ُس ِئ َل َع ْن أ ْك َث ِر‬،« ِ‫الخ ُلق‬
ُ ‫سن‬
ُ ‫» َت ْق َوى الل ِه َو ُح‬
‫ »ال َف ُم‬: َ‫ َفقَال‬،‫اس النَّا َر‬
َ َّ‫َما ُيد ِْخ ُل الن‬
‫ »حديث‬:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫َوال َف ْر ُج‬
.«‫حسن صحيح‬
628. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam,
rekao: “Sa najpotpunijim su imanom
oni vjernici koji su najljepšeg ponašanja, a najbolji među vama oni su
koji su dobri (lijepo se ponašaju) prema svojim ženama.”
(Tirmizi, hasen, sahih)
‫ صلى‬- ‫ قَالَ رسول الله‬:‫ قال‬،‫ – وعنه‬٦٢٨
‫ؤمنين إي َما ًنا‬
َ ‫ »أ ْك َم ُل ال ُم‬:‫الله عليه وسلم‬
.«‫ َو ِخ َيا ُر ُك ْم ِخ َيا ُر ُك ْم لِ ِن َسائِ ِه ْم‬،‫حس ُن ُه ْم ُخ ُلقًا‬
َ ٔ‫ا‬
‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫رواه الترمذي‬
.«‫صحيح‬
629. ‘Aiša, r.a., prenosi da je čula
Allahovog Poslanika, ‘alejhis-selam,
kako kaže: “Zaista, vjernik s ljepotom svoga ponašanja dostiže stepen
postača i klanjača.”
(Ebu-Davud,sahih)
:‫ قالت‬،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٦٢٩
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َس ِم ْع ُت رسولَ الله‬
‫ »إ َّن ال ُم ْؤ ِم َن َل ُي ْدرِكُ ب ُح ْسنِ ُخ ُل ِقه‬:‫يقول‬
.‫الصائِ ِم القَائِ ِم« رواه أَ ُبو داود‬
َّ ‫َد َر َج َة‬
631. Džabir, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam, rekao:
“Zaista su mi od vas najdraži i sjedit će najbliže meni na Sudnjem danu oni koji su najljepše ćudi. A zaista su mi najmrži od vas i bit će najudaljeniji od mene na Sudnjem danu, nametljivi govornici i oni koji se
samodopadno prenemažu u svom
govoru, oholo pokušavajući da istaknu svoju stručnost i govorljivost i oni
koji pričaju ispunjenih i razvučenih
usta, diveći se svome govoru i uzdižući se nad drugima. Ashabi rekoše: ‘Allahov Poslaniče, znamo ko
su sersari i mutešeddici (nametljivi
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جابر‬٦٣١
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
ِ
‫ َوأ ْق َر بِ ُك ْم ِمنِّي َم ْج ِل ًسا‬،‫لي‬
َّ ٕ‫»إ َّن م ْن أ َح ِّب ُك ْم ا‬
‫ َو إ َّن أَ ْب َغ َض ُك ْم‬،‫ أ َح ِاس َن ُكم أَخْ لاَقًا‬،‫َي ْو َم ال ِق َيا َم ِة‬
‫ون‬
َ ‫ الثَّ ْر َثا ُر‬،‫إ َل َّي َوأَ ْب َع َد ُك ْم ِمنِّي َي ْو َم ال ِق َيا َم ِة‬
‫ َيا رسول‬:‫ُون« قالوا‬
َ ‫ُون َوال ُم َت َف ْيهق‬
َ ‫َوال ُم َت َش ِّدق‬
‫ ف َما‬،«‫ُون‬
َ ‫ون َوال ُم َت َش ِّدق‬
َ ‫ َق ْد َع ِل ْم َنا »الثَّ ْر َثا ُر‬،‫الله‬
‫ رواه‬.«‫ون‬
َ ‫ »ال ُم َت َك ِّب ُر‬: َ‫ُون؟ قَال‬
َ ‫ال ُم َت َف ْيهق‬
.«‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫الترمذي‬
‫ َو‬.‫ ُه َو َك ِثي ُر ال َكلاَ ِم َت َكلُّفًا‬:«‫»الثَّ ْر َثا ُر‬
،‫س بِ َكلا َِم ِه‬
ِ ‫ ال ُم َت َطا ِولُ َع َلى النَّا‬:« ُ‫»ال ُم َت َشدِّق‬
ِ ‫َاص ًحا َو َت ْع ِظي ًما لِ َك‬
،‫لام ِه‬
ُ ‫َو َي َت َكلَّ ُم بِ َمل ِء فِي ِه َتف‬
‫ أص ُل ُه ِم َن الف َْهقِ َو ُه َو‬:«‫َو »ال ُم َت َف ْي ِه ُق‬
‫الا ْم ِتلاَ ُء‪َ ،‬و ُه َو الَّ ِذي َي ْملأُ َف َم ُه بِال َكلاَ ِم‬
‫َو َي َت َو َّس ُع فِي ِه‪ ،‬و ُي ْغر ُِب بِ ِه َت َك ُّب ًرا َوا ْر تِفَا ًعا‪،‬‬
‫َو إ ْظ َها ًرا للفَضي َل ِة َع َلى َغ ْي ِر ِه‪.‬‬
‫المبارك ِ‬
‫ِ‬
‫رحمه‬
‫وروى الترمذي عن عبد الله بن‬
‫الخ ُلقِ ‪ ،‬قَالَ ‪ُ » :‬ه َو‬
‫الله في تفسير ُح ْسنِ ُ‬
‫َف‬
‫َطلاَ َق ُة ال َوجه‪َ ،‬و َب ْذلُ ال َمعروف‪َ ،‬وك ُّ‬
‫الأذَى«‪.‬‬
‫‪govornici i oni koji se prenemažu u‬‬
‫‪govoru), ali ko su mutefejhici?’ On‬‬
‫‪im reče: ‘To su uobraženjaci koji se‬‬‫” ’‪be uzdižu nad ostalim.‬‬
‫)‪(Tirmizi, hasen‬‬
74. Dobroćudnost, blagost i samilost
Allah, dželle še’nuhu, kaže:
“...koji skrivaju srdžbu, a opraštaju ljudima. Allah voli dobročinitelje. (Ali-‘Imran, 134)
“Opraštaj drugima, naređuj dobra
djela, i okreni se od neznalica.” (ElA‘raf, 199)
“Nije jednako dobro i hrđavo (djelo). Odbiju (zlo) s onim što je najljepše, pa će (ti) onaj što je između
‫ – باب الحلم والأناة والرفق‬٧٤
‫ } َوال َك ِاظ ِم َين ال َغ ْي َظ َوال َعافِ َين‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫نين{ ]آل‬
ِ ‫َعنِ النَّا‬
َ ‫س َوالل ُه ُي ِح ُّب ال ُم ْح ِس‬
‫}خ ِذ ا ْل َع ْف َو‬
ُ :‫ وقال َت َعا َلى‬،[١٣٤ :‫عمران‬
ْ
{‫لين‬
َ ِ‫ِض َعن‬
َ ‫الجا ِه‬
ْ ‫َوأ ُم ْر بِال ُع ْر ِف َوأَ ْعر‬
َ‫ } َولا‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[١٩٩ :‫]الأعراف‬
‫الس ِّي َئ ُة ا ْدف َْع بِالَّ ِتي ِه َي‬
َّ َ‫َت ْس َتوِي ا ْل َح َس َن ُة َولا‬
‫أ ْح َس ُن َف ٕاذَا الَّ ِذي َب ْي َن َك َو َب ْي َن ُه َعدَا َو ٌة َكأنَّ ُه َو لِ ٌّي‬
‫َح ِمي ٌم َو َما ُي َل َّقا َها إِلا َّ الَّ ِذ َين َص َب ُروا َو َما ُي َل َّقا َها‬
tebe i između njega postojalo neprijateljstvo (postati) kao da je iskren
prijatelj. Ovo će postići samo oni
koji su strpljivi i ovo će postići samo oni koji imaju velik udio (u lijepoj naravi).” (Fusilet, 34-45)
“A onome koji se strpi i oprosti, to
(mu) je zaista odlučno (preporučljivo) djelo.” (Eš-Šura, 43)
،[٣٥ -٣٤ :‫إِلا َّ ذُو َح ٍّظ َع ِظي ٍم{ ]فصلت‬
‫من َص َب َر َو َغ َف َر إ َّن ذَلِ َك َل ِم ْن‬
ْ ‫ } َو َل‬:‫وقال َت َعا َلى‬
{ِ‫َع ْز ِم الأُ ُمور‬
.[٤٣ :‫]الشورى‬
632. Ibn-‘Abbas, r.a., prenosi da je
،‫ – وعن ابن عباس رضي الله عنهما‬٦٣٢
Allahov Poslanik rekao Ešedždžu ‘Abdul‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫قَال‬
Kajsu: “Zaista, kod tebe imaju dvije
َ ‫ »إ َّن‬:ِ‫ لأَشَ ِّج َع ْب ِد ال َق ْيس‬ِ‫فيك َخ ْص َل َت ْين‬
osobine koje Allah voli: dobročinstvo i blagost.”
.‫ رواه مسلم‬.«ُ‫ ا ْل ِح ْل ُم َوالأ َناة‬:‫ُي ِح ُّب ُه َما الل ُه‬
(Muslim)
633. ‘Aiša, r.a., prenosi da je Vjerovjesnik, ‘alejhis-selam, rekao: “Zaista je Allah blag i On voli blagost
(ljubaznost) u svim stvarima.”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ قالت‬،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٦٣٣
‫ »إ َّن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسول الله‬
‫متفق‬
ٌ .«‫رفيق ُي ِح ُّب ال ِّر ْف َق فِي الأَ ْم ِر ُكلِّه‬
ٌ ‫الل َه‬
.‫َع َل ْي ِه‬
634. ‘Aiša, r.a., prenosi da je Vjerovjesnik, ‘alejhis-selam, rekao: “Zaista je Allah blag i On voli blagost
(ljubaznost), i daje za blagost (na dunjaluku lijep pomen i ostvarivanje
želja, a na ahiretu lijepu nagradu)
ono što ne daje za grubost niti za bilo šta drugo.”
(Muslim)
‫ صلى الله عليه‬- ‫النبي‬
َّ ‫ أ َّن‬:‫ – وعنها‬٦٣٤
،‫فق‬
ٌ ِ‫ »إ َّن الل َه َرف‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
َ ‫يق ُي ِح ُّب ال ِّر‬
،‫ َما لاَ ُي ْع ِطي َع َلى ال ُع ْن ِف‬،‫َو ُي ْعطي َع َلى ال ِّرفق‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َو َما لاَ ُي ْع ِطي َع َلى َما ِس َوا ُه‬
635. ‘Aiša, r.a., prenosi da je Vjerovjesnik, ‘alejhis-selam, rekao: “U
čemu god se nađe blagost (ljubaznost),
ona to ukrasi, a gdje god ne bude
blagosti, to bude unakaženo (manjkavo).”
(Muslim)
‫ صلى الله عليه‬- ‫النبي‬
َّ ‫ أ َّن‬:‫ – وعنها‬٦٣٥
‫ »إ َّن ال ِّر ْف َق لاَ َي ُكو ُن في شَ ْي ٍء‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
‫ رواه‬.«‫ َولاَ ُي ْن َز ُع ِم ْن شَ ْي ٍء إِلا َّ شَ ا َن ُه‬،‫إِلا َّ َزا َن ُه‬
.‫مسلم‬
‫‪ – ٦٣٦‬وعن أَبي هريرة ‪ -‬رضي الله عنه ‪-‬‬
‫اس‬
‫ابي في المسج ِد‪َ ،‬فقَا َم النَّ ُ‬
‫قَالَ ‪َ :‬بال أ ْع َر ٌّ‬
‫ِ ِ‬
‫ِِ‬
‫النبي ‪ -‬صلى الله عليه‬
‫إِ َل ْيه ل َي َق ُعوا فيه‪َ ،‬فقَالَ ُّ‬
‫وسلم‪َ » :‬د ُعو ُه َوأَرِي ُقوا َع َلى َب ْو لِ ِه َس ْج ًلا ِم ْن‬
‫َما ٍء‪ ،‬أَ ْو َذنُو ًبا ِم ْن َما ٍء‪َ ،‬ف ٕانَّ َما ُب ِع ْث ُت ْم ُم َي ِّسر َِين‬
‫َو َلم تُ ْب َعثُوا ُم َع ِّسر َِين«‪ .‬رواه البخاري‪.‬‬
‫»الس ْج ُل« بفتح السين المهملة و إسكان‬
‫َّ‬
‫الجيم‪َ :‬و ِه َي الدَّلو ا ْل ُم ْم َت ِل َئ ُة َما ًء‪َ ،‬وكَذلِ َك‬
‫وب‪.‬‬
‫ال َّذنُ ُ‬
‫‪636. Ebu-Hurejre, r.a., kaže: “Do‬‬‫‪šao je jedan beduin (seljak) u dža‬‬‫‪miju i počeo mokriti (obavljati nu‬‬‫‪ždu), pa ljudi skočiše da ga zbog to‬‬‫‪ga napadnu, ali im Poslanik reče: ‘Pu‬‬‫‪stite ga, i na to mjesto prolijte jednu‬‬
‫‪kantu, ili kofu vode! Zaista ste vi‬‬
‫‪poslani da olakšavate, a ne da ote‬‬‫” ’‪žavate.‬‬
‫)‪(Buhari‬‬
637. Enes, r.a., prenosi da je Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Olakšavajte, a ne otežavajte, i
obradujte (sa nagradom od Allaha),
a nemojte rastjeravati.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٦٣٧
‫ » َي ِّس ُروا‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ َو َبشِّ ُروا َولاَ تُ َن ِّف ُروا‬،‫َولاَ تُ َع ِّس ُروا‬
638. Džerir ibn ‘Abdullah, r.a., prenosi da je čuo Allahovog Poslanika,
‘alejhis-selam, da kaže: “Ko bude
uskraćen od blagosti (ljubaznosti),
uskraćen je od svakog dobra.”
(Muslim)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن جري ِر بنِ عب ِد الل ِه‬٦٣٨
‫ صلى الله‬- ‫ َس ِم ْع ُت رسولَ الل ِه‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ ُي ْح َر ِم‬،‫ » َم ْن ُي ْح َر ِم ال ِر ْف َق‬: ُ‫ يقول‬- ‫عليه وسلم‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫الخ ْي َر كلَّ ُه‬
َ
639. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
neki čovjek rekao Poslaniku: “Posavjetuj me!” On mu reče:
“Ne ljuti se!” Pa mu je čovjek to
isto ponovio nekoliko puta, a Poslanik mu reče: “Ne ljuti se, ne srdi
se!”
(Buhari)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٦٣٩
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫للنبي‬
ِّ َ‫َر ُج ًلا قَال‬
،‫ َف َر َّد َد ِم َرا ًرا‬،«‫ »لاَ َتغ َْض ْب‬: َ‫ قَال‬.‫أ ْو ِصني‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫ »لاَ َتغ َْض ْب‬: َ‫قَال‬
640. Ebu-Ja‘la Šeddad ibn Evs, r.a.,
-‫س‬
ٍ ‫ – وعن أَبي يعلى شَ دَّاد بن أو‬٦٤٠
prenosi da je Allahov Poslanik, ‘alejhis- ‫ صلى الله‬- ‫ عن رسول الله‬- ‫رضي الله عنه‬
selam, rekao: “Zaista je Allah pro‫ »إ َّن الله َك َت َب الإ ْح َس َان‬: َ‫ قَال‬- ‫عليه وسلم‬
pisao ljubaznost (lijep postupak) u
،‫َع َلى ُك ِّل شَ ْي ٍء َف ٕاذَا َق َت ْل ُتم َفأ ْح ِس ُنوا ال ِق ْت َلة‬
svakoj prilici: pa kada ubijate, ubijajte lijepo (dostojanstveno), a kada ‫ك ْم‬
ُ ‫ َول ُي ِح َّد أَ َح ُد‬،‫َو إِذَا َذ َب ْح ُت ْم َفأ ْح ِس ُنوا ال ِّذ ْب َح َة‬
koljete, koljite lijepo, i neka onaj koji
.‫ رواه مسلم‬.«‫يح َت ُه‬
َ ِ‫ َو ْل ُيرِح َذب‬،‫شَ ْف َر َته‬
hoće da kolje (neku životinju), prvo
naoštri svoj nož i neka lahko zakolje
svoju žrtvu.”
(Muslim)
641. ‘Aiša, r.a., veli: “Allahov Poslanik nije nikada birao između dvije stvari, a da nije izabrao (onu) lakšu, osim da to bude grijeh, pa ako bi
to bio grijeh, bio bi daleko (najdalje
od svih drugih) od te stvari. I nikada se Allahov Poslanik nije svetio
(osvećivao) zbog sebe, osim da budu Allahove zabrane kršene, pa bi
se svetio zbog Uzvišenog Allaha.”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ قالت‬،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٦٤١
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َما ُخ ِّي َر رسول الله‬
‫ َما َل ْم َي ُك ْن‬،‫َب ْي َن أ ْم َر ْينِ ق َُّط إِلا َّ أَ َخ َذ أ ْي َس َر ُه َما‬
.‫س ِم ْن ُه‬
ِ ‫َان أ ْب َع َد النَّا‬
َ ‫ ك‬،‫َان إث ًما‬
َ ‫ َف ٕا ْن ك‬،‫إث ًما‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َو َما ا ْن َت َق َم رسول الله‬
‫ إِلا َّ أن تُ ْن َت َه َك ُح ْر َم ُة‬،‫لِ َن ْف ِس ِه في شَ ْي ٍء ق َُّط‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫ َف َي ْن َت ِق َم لل ِه َت َعا َلى‬،‫الله‬
642. Ibn-Mes‘ud, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Hoćete li da
vam kažem ko je zabranjen džehenemskoj vatri, ili kome je vatra zabranjena (ulazak u nju)? Zabranjena je svakom bliskom, ljubaznom i
blagom (čovjeku).”
(Tirmizi, hasen)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن ابن مسعود‬٦٤٢
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫»ألاَ أخْ ِب ُر ُك ْم بِ َم ْن َي ْح ُر ُم َع َلى النَّار؟ أَ ْو بِ َم ْن‬
ٍ ‫َت ْح ُر ُم َع َل ْي ِه النَّار؟ َت ْح ُر ُم َع َلى ُك ِّل َقر‬
،‫ِيب‬
:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.« ٍ‫ َس ْهل‬، ٍ‫ َل ِّين‬، ٍ‫َه ّين‬
.«‫»حديث حسن‬
‫‪ – ٧٥‬باب العفو والإ عراض عن‬
‫الجاهلين‬
‫}خ ِذ ا ْل َع ْف َو َوأْ ُم ْر بِال ُع ْر ِف‬
‫قَالَ الله َت َعا َلى‪ُ :‬‬
‫لين{ ]الأعراف‪،[١٩٩ :‬‬
‫ِض َعنِ ا ْل َجا ِه َ‬
‫َوأَ ْعر ْ‬
‫الص ْف َح ا ْل َج ِمي َل{‬
‫وقال َت َعا َلى‪} :‬ف ْ‬
‫َاصف َِح َّ‬
‫]الحجر‪ ،[٨٥ :‬وقال َت َعا َلى‪َ } :‬و ْل َي ْع ُفوا‬
‫ون أَ ْن َي ْغ ِف َر الل ُه َل ُك ْم{‬
‫َو ْل َي ْص َف ُحوا ألاَ تُ ِح ُّب َ‬
‫]النور‪ ،[٢٢ :‬وقال َت َعا َلى‪َ } :‬وا ْل َعافِ َين َعنِ‬
‫نين{ ]آل عمران‪:‬‬
‫النَّا ِ‬
‫س َوالل ُه ُي ِح ُّب ا ْل ُم ْح ِس َ‬
‫‪ ،[١٣٤‬وقال َت َعا َلى‪َ } :‬و َل َم ْن َص َب َر َو َغ َف َر إ َّن‬
‫‪75. Opraštanje i izbje‬‬‫‪gavanje neznalica‬‬
‫‪Uzvišeni Allah kaže:‬‬
‫‪“Opraštaj, naređuj dobra djela i pro‬‬‫)‪đi se neznalica!” (El-A‘raf, 199‬‬
‫‪“... pa postupaj lijepim postup‬‬‫)‪kom.” (El-Hidžr, 85‬‬
‫‪“... neka oproste i neka pređu (pre‬‬‫!)‪ko toga‬‬
‫‪Zar vi ne volite da vam Allah opro‬‬‫)‪sti?” (En-Nur, 22‬‬
‫‪“... (koji) opraštaju ljudima. Al-‬‬
lah voli dobročinitelje.” (Ali-‘Imran,
134)
“A onome koji se strpi i oprosti, to
(mu) je zaista odlično (preporučljivo) djelo.” (Eš-Šura, 43)
Kur’anski su ajeti o ovoj temi mnogi i poznati.
[٤٣ :‫َذلِ َك َل ِم ْن َع ْز ِم الأُ ُمورِ{ ]الشورى‬
.‫والآيات في الباب كثيرة معلومة‬
644. ‘Aiša, r.a., kaže: “Allahov Poslanik nije nikoga udarao, ni ženu,
ni slugu, osim kada bi bio u (džihadu) borbi na Allahovom putu. I nikada se nije svetio (osvećivao) zbog
sebe, osim kada bi se kršile Allahove zabrane, pa bi kažnjavao (svetio
se) zbog Uzvišenog Allaha.”
(Muslim)
- ‫ َما َض َر َب رسولُ الله‬:‫ قالت‬،‫ – وعنها‬٦٤٤
َ‫ َولا‬،‫ شَ ْي ًئا ق َُّط بِ َي ِد ِه‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
ِ‫ إِلا َّ أَ ْن ُي َجا ِه َد فِي َسبيل‬،‫ا ْم َرأ ًة َولاَ َخا ِد ًما‬
‫ َو َما نِي َل ِم ْن ُه شَ ْيءٌ ق َُّط َف َي ْن َت ِق َم ِم ْن‬،‫الل ِه‬
ِ ‫َص‬
‫ إِلا َّ أن ُي ْن َت َه َك شَ ْيءٌ ِم ْن َم َحا ِر ِم الل ِه‬،‫اح ِب ِه‬
.‫ رواه مسلم‬.‫ َف َي ْن َت ِق ُم لل ِه َت َعا َلى‬،‫َت َعا َلى‬
645. Enes, r.a., veli: “Išao sam sa Allahovim Poslanikom, ‘alejhis-selam,
i na njemu je bio nedžranski ogrtač,
grubih obruba, pa ga je pristigao jedan beduin (seljak) i grubo ga povuče za odjeću, pa sam vidio na Vjerovjesnikovom vratu ožiljak koji je
napravio grubi ogrtač prilikom tog
trzaja. Beduin zatim reče: ‘Muhammede, naredi da mi se dadne od Allahovog imetka koji posjeduješ!’ Allahov Poslanik ga pogleda, osmijehnu se i naredi da mu se dadne.”
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٦٤٥
‫ صلى الله عليه‬- ‫ُك ْن ُت أمشي َم َع رسول الله‬
ِ
ُ ‫اني َغ ِل‬
،‫الح ِاش َي ِة‬
َ ‫يظ‬
ٌّ ‫ َو َع َل ْيه ُب ْر ٌد َن ْج َر‬- ‫وسلم‬
،ً‫فأ ْد َر َك ُه أ ْع َرابِ ٌّي ف ََج َبذ ُه بِ ِر َدائِ ِه َج ْب َذ ًة شَ ديدة‬
ِ
‫ صلى الله‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫َف َن َظ ْر ُت إِ َلى َص ْف َحة َعاتِقِ الن‬
‫ َو َق ْد أثَّ َر ْت بِ َها َح ِاش َي ُة ال ِّر َدا ِء ِم ْن‬- ‫عليه وسلم‬
‫ ُمر لِي ِم ْن‬،ُ‫ َيا ُم َح َّمد‬: َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫ِش َّد ِة َج ْب َذتِ ِه‬
‫ ف ََض ِح َك‬،‫َت إِ َل ْي ِه‬
َ ‫ فَال َتف‬. َ‫َم ِال الل ِه الَّ ِذي ِع ْندَك‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫ثُ َّم أَ َم َر َل ُه بِ َع َطا ٍء‬
647. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam,
rekao: “Nije junačina onaj koji u hrvanju sve savlada (obara), nego je
junačina onaj koji vlada sobom pri
srdžbi.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٦٤٧
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ إنَّ َما الشَّ ِدي ُد الَّ ِذي‬،‫الص َر َع ِة‬
ُّ ِ‫س الشَّ دي ُد ب‬
َ ‫» َل ْي‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َي ْم ِل ُك َن ْف َس ُه ِع ْن َد ا ْل َغ َض ِب‬
76. Podnošenje uznemiravanja (ezijeta)
Uzvišeni Allah kaže:
“...koji skrivaju srdžbu, a opraštaju ljudima. Allah voli dobročinitelje.” (Ali-Imran, 134)
“A onome koji se strpi i oprosti, to
(mu) je, zaista, odlučno (preporučljivo) djelo.” (Eš-Šura, 43)
U vezi s ovom temom, pogledaj
hadise u prethodnom poglavlju.
‫ – باب احتمال الأذى‬٧٦
‫ } َوا ْل َك ِاظ ِم َين ال َغ ْي َظ وا ْل َعافِ َين‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫س والل ُه ُي ِح ُّب ال ُم ْح ِس ِن َين{ ]آل‬
ِ ‫َعنِ النَّا‬
‫ } َو َل َمن َص َب َر‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[١٣٤ :‫عمران‬
:‫َو َغ َف َر إ َّن َذلِ َك َل ِم ْن َع ْز ِم الأُ ُمورِ{ ]الشورى‬
‫ الأحاديث السابقة في‬:‫[ وفي الباب‬٤٣
.‫الباب قبله‬
648. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
jedan čovjek rekao: “Allahov Poslaniče, ja imam rodbinu s kojom održavam rodbinsku vezu, a oni tu vezu kidaju. Ja s njima lijepo postupam, a oni se prema meni ružno odnose. Ja s njima blago postupam, a
oni prema meni grubo.”
Allahov Poslanik reče:
“Ako je tako kao što kažeš, pa kao
da ih hraniš vrućim pepelom (ugljenom), i dok god budeš tako postupao, imat ćeš u Uzvišenom Allahu
pomagača (protiv njih).”
(“...kao da ih hraniš vrućim pepelom (ugljenom))” - Znači da će oni
:‫ – وعن أَبي هريرة رضي الله َت َعا َلى عنه‬٦٤٨
‫ إ ّن لي َق َراب ًة‬،‫ َيا رسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫أ َّن َر ُج ًلا‬
‫ون‬
َ ‫ َوأُ ْح ِس ُن إ َل ْي ِه ْم َو ُي ِسي ُئ‬،‫أ ِص ُلهم َو َي ْق َط ُعو نِي‬
: َ‫ون َع َل َّي! َفقَال‬
َ ‫ َوأ ْح ُل ُم َعنهم َو َي ْج َه ُل‬،‫إ َل َّي‬
،‫ فَكأنَّ َما تُ ِس ُّف ُه ُم ا ْل َم َّل‬،‫» َل ِئ ْن ُك ْن َت َك َما قُ ْل َت‬
‫َولاَ َي َزالُ َم َع َك ِم َن الل ِه َت َعا َلى َظهي ٌر َع َل ْي ِه ْم َما‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ُد ْم َت َع َلى ذَلِ َك‬
ِ ‫وقد َس َب َق شَ ْر ُح ُه في َب‬
.‫اب صلة الأرحام‬
biti kažnjeni i osjetit će bol kao što
onaj, koji jede vruć pepeo, osjeća bol.)
(Muslim)
77. Srdžba na povređivanje ili omalovažavanje
nekog od Allahovih propisa i potpomaganje vjere Uzvišenog Allaha
Uzvišeni Allah kaže:
“Ko bude poštivao (veličao) Allahove svetinje (zapovijedi), to mu je
dobro kod njegova Gospodara.” (ElHadž, 30).
“Ako vi pomognete Allaha, i On
‫ – باب الغضب إِ َذا‬٧٧
‫انتهكت حرمات الشّ رع‬
‫والانتصار لدين الله تعالى‬
ِ ‫ } َو َم ْن ُي َع ِّظ ْم ُح ُر َم‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ات الله‬
‫ وقال‬،[٣٠ :‫َف ُه َو َخ ْي ٌر َل ُه ِع ْن َد َربِّ ِه{ ]الحج‬
‫ }إ ْن َت ْن ُص ُر ْوا الل َه َي ْن ُص ْر ُك ْم َو ُي َث ِّب ْت‬:‫َت َعا َلى‬
.[٧ :‫أَ ْقدَا َم ُك ْم{ ]محمد‬
‫وفي الباب حديث عائشة السابق في باب‬
će vas pomoći i učvrstit će vaše noge (na bojnom polju).” (Muhammed,
7)
.‫العفو‬
649. Ebu-Mes‘ud ‘Ukbe ibn ‘Amr
El-Bedri, r.a., veli da je jedan čovjek
došao Vjerovjesniku i rekao: “Ja ne
klanjam sabah u džema‘atu zbog toga što imam oduljuje namaz.”
Ebu-Mes‘ud dalje veli: “Pa nisam
nikad ranije vidio da se Vjerovjesnik
na vazu naljutio kao tada, rekavši:
‘O ljudi, zaista među vama ima onih
koji odvraćaju (razgone), pa ko od
vas bude imam ljudima, neka skrati klanjanje (upotpunjujući ruknove
i sunnete), pa zaista iza njega ima
klanjača; i starih, i mladih, i sa nekom potrebom (nuždom).’ ”
‫ – وعن أَبي مسعود عقبة بن عمرو‬٦٤٩
‫ َجا َء َر ُج ٌل‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫البدري‬
: َ‫ َفقَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ ‫إِ َلى‬
ٍ ‫الص ْب ِح ِم ْن أَ ْج ِل‬
‫فلان‬
ُّ ‫إنِّي لأَ َتأخَّ ُر َعن َصلا ِة‬
ِ
‫ صلى الله‬- ‫بي‬
َّ َّ‫م َّما ُي ِطي ُل بِ َنا! َف َما َرأ ْي ُت الن‬
‫ َغ ِض َب في َم ْو ِع َظ ٍة ق َُّط أشَ َّد ِم َّما‬- ‫عليه وسلم‬
‫ إ َّن‬،‫اس‬
ُ َّ‫ » َيا أَيُّ َها الن‬: َ‫َغ ِض َب َي ْو َمئ ٍذ؛ َفقَال‬
ِ ‫اس َف ْل ُي‬
‫وج ْز؛ َف ٕا َّن‬
َ َّ‫ َفأيُّ ُك ْم أَ َّم الن‬،‫ِم ْن ُك ْم ُم َن ِّفر َِين‬
‫متفق‬
َّ ‫ِم ْن َو َرائِ ِه ال َك ِبي َر َو‬
َ ‫الح‬
َ ‫الص ِغي َر َوذَا‬
ٌ .«‫اج ِة‬
.‫َع َل ْي ِه‬
650. ‘Aiša, r.a., kaže: “Došao je Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam, s puta, a ja bijah zastrla svoju sofu (pred
kućom) prozirnim zastorom, na kojem su bile slike. Kada je to ugledao, Allahov Poslanik, ‘alejhis-selam,
rastrgao ih je, a lice mu (od ljutnje)
pocrvenje, i on reče: ‘O ‘Aiša, najtežu kaznu kod Allaha na Sudnjem
danu imat će oni koji oponašaju Allahovo stvaranje.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ قالت‬،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٦٥٠
‫ ِم ْن‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َق ِد َم رسولُ الله‬
،‫ َو َق ْد َس َت ْر ُت َس ْه َو ًة لِي بِ ِق َرا ٍم فِي ِه َت َماثي ُل‬،ٍ‫َسفر‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َف َل َّما َرآ ُه رسول الله‬
‫ أشَ ُّد‬،‫ » َيا عائِ َش ُة‬:‫ وقال‬،‫هت َك ُه َو َت َل َّو َن َوج ُه ُه‬
‫س َع َذا ًبا ِع ْن َد الل ِه َي ْو َم الق َيا َم ِة الَّ ِذ َين‬
ِ ‫النَّا‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
َ ‫ون‬
َ ‫ُي َضا ُه‬
ٌ .«!‫بخ ْلقِ الل ِه‬
.‫َالص َّف ِة َت ُكو ُن َب ْي َن يدي البيت‬
ُّ ‫ ك‬:«ُ‫»الس ْه َوة‬
َّ
‫ َو‬،‫ ِستر رقيق‬:‫َو »ال ِقرام« بكسر القاف‬
.‫الصو َر َة الَّتي فِي ِه‬
ُّ ‫ أ ْف َس َد‬:«‫» َه َت َكه‬
651. ‘Aiša, r.a., veli: “Kurejšije su se
zabrinule zbog jedne žene, Mahzumijke, koja je nešto ukrala, pa su rekle: ‘Ko će se za nju zauzeti kod Allahovog Poslanika?’ Rekoše: ‘A ko
bi se na to usudio, osim Usame bin
Zejd, miljenika Allahovog Poslanika?’ Pa mu je Usame to rekao, a Allahov Poslanik mu na to reče: ‘Zar ti
posreduješ da se ne izvrši jedna od
Allahovih osuda?!’ Zatim je Poslanik ustao na noge i počeo govoriti,
pa je, između ostalog, rekao:
‘Zaista su stradali oni koji su bili
prije vas zbog toga što, kada bi među njima ukrao neki plemić, ostavi-
‫يشا أ َه َّم ُه ْم شَ أ ُن ال َمرأَ ِة‬
ً ‫ أن ق َر‬:‫ – وعنها‬٦٥١
ِ
‫ َم ْن ُي َكلِّ ُم‬:‫ فقالوا‬،‫المخزوم َّي ِة الَّتي َس َرق َْت‬
‫ صلى الله عليه وسلم؟‬- ‫فِ َيها رسول الله‬
‫بن َز ْي ٍد‬
ُ ‫ َم ْن َي ْج َتر ُِئ َع َل ْي ِه إِلا َّ أُ َسا َم ُة‬:‫فقالوا‬
‫ صلى الله عليه وسلم؟‬- ‫ِح ُّب رسول الله‬
‫ صلى الله‬- ‫ َفقَالَ رسول الله‬،‫َف َكلَّ َم ُه أُ َسا َم ُة‬
‫ »أَ َتشْ ف َُع في َح ٍّد ِم ْن ُحدُو ِد الله‬:‫عليه وسلم‬
‫ »إنَّ َما‬: َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫َت َعا َلى؟!« ثُ َّم قا َم َفاخْ َت َط َب‬
‫أَ ْه َلك َم ْن َق ْب َل ُك ْم أَنَّ ُه ْم كَانُوا إِذَا َس َرقَ فِي ِه ُم‬
‫يف‬
َّ ‫ َو إِذَا َس َرقَ فِي ِه ُم‬،‫ِيف َت َركُو ُه‬
ُ ‫الض ِع‬
ُ ‫الشَّ ر‬
‫ َل ْو أَ َّن فَاط َم َة‬،‫ َوا ْي ُم الله‬،َّ‫الحد‬
َ ‫أقا ُموا َع َل ْي ِه‬
‫متفق‬
ُ ‫بِ ْن َت ُمح ّم ٍد َس َرق َْت َل َق َط‬
ٌ .«‫عت َي َد َها‬
.‫َع َل ْي ِه‬
li bi ga nekažnjenog, a kad bi ukrao
neki slabić, oni bi nad njim izvršavali kaznu. Zaklinjem se Allahom,
kada bi Fatima, kćerka Muhammedova, ukrala, ja bih joj sigurno odsijekao ruku!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
652. Enes, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, vidio hrakotinu (na zidu) prema kibli, pa mu je bilo to teško, da
se odraz toga, čak, primijetio na njegovom licu. Ustao je i to svojom rukom uklonio, a zatim rekao je: “Kada neko od vas ustane da klanja, on
tada razgovara sa svojim Gospodarom, pa nemojte da neko od vas pljuca prema kibli, nego na svoju lijevu
stranu, ili pod svoje noge.” Zatim je
uzeo ćošak svog ogrtača, pljunuo u
njega, zatim ga premotao i rekao:
“Ili neka uradi ovako.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫النبي‬
َّ ‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٦٥٢
‫ َرأى نُ َخا َم ًة في‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬‫ ف ََش َّق ذَلِ َك َع َل ْي ِه َحتَّى ُرؤ َِي في َو ْج ِه ِه؛‬،‫القب َل ِة‬
‫ »إن َأح َد ُك ْم إِذَا قَا َم‬: َ‫ َفقَال‬،‫َفقَا َم ف ََح َّك ُه بِ َي ِد ِه‬
ِ ‫فِي َصلاَتِ ِه َف ٕانَّ ُه ُي َن‬
‫ َو إ َّن َربَّ ُه َب ْي َن ُه َوب ْي َن‬،‫اجي َربَّ ُه‬
‫ َو َل ِك ْن‬،‫ فَلاَ َي ْب ُزق ََّن أ َح ُد ُك ْم ِق َب َل ا ْل ِق ْب َل ِة‬،‫ال ِقب ْل ِة‬
‫ أَ ْو َت ْح َت َقد َِم ِه« ثُ َّم أ َخ َذ َط َر َف‬،‫َع ْن َي َسا ِر ِه‬
،ٍ‫ ثُ َّم َر َّد َب ْع َض ُه َع َلى َب ْعض‬،‫ِر َدائِ ِه َف َب َص َق فِي ِه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ »أَ ْو َي ْف َع ُل هكذا‬: َ‫َفقَال‬
ِ ‫َوالأم ُر بال ُب َص‬
‫اق َع ْن َي َسا ِر ِه أَ ْو َت ْح َت َقد َِم ِه ُه َو‬
ِ
‫ َفأ َّما فِي‬،‫المسج ِد‬
‫َان في َغ ْي ِر‬
َ ‫فِيما إِذَا ك‬
.‫بص ُق إِلا َّ في َث ْو بِ ِه‬
ُ ‫ال َمسج ِد فَلاَ َي‬
(Naredba da se pljune na lijevu stranu, ili pod noge, odnosi se na slučaj
kada se pljuje izvan džamije, a kada
se pljuje u džamiji, nije dozvoljeno
pljunuti, osim u maramicu.)
‫‪ – ٧٨‬باب أمر ُولاة الأمور‬
‫بالرفق برعاياهم ونصيحتهم‬
‫والشفقة عليهم والنهي عن‬
‫غشهم والتشديد عليهم‬
‫و إهمال مصالحهم والغفلة‬
‫عنهم وعن حوائجهم‬
‫اح َك لِ َمنِ‬
‫ض َج َن َ‬
‫قَالَ الله َت َعا َلى‪َ } :‬واخْ ِف ْ‬
‫اتَّ َب َع َك ِم َن ا ْل ُم ْؤ ِم ِن َين{ ]الشعراء‪،[٢١٥ :‬‬
‫وقال َت َعا َلى‪} :‬إ َّن الل َه َيأ ُم ُر بِا ْل َعد ِْل َو ِٕالا ْح َس ِان‬
‫َو إِي َتا ِء ِذي ا ْل ُق ْر َبى َو َي ْن َهى َعنِ الف َْح َشا ِء‬
‫‪78. Naređivanje i savje‬‬‫‪tovanje pretpostavljenih‬‬
‫‪da budu blagi prema svo‬‬‫‪jim podanicima‬‬
‫‪Uzvišeni Allah rekao je:‬‬
‫‪“I budi ljubazan prema vjernici‬‬‫)‪ma koji te slijede.” (Eš-Šuara, 215‬‬
‫‪“Allah zahtijeva da se svačije pra-‬‬
vo poštuje, dobro čini, i da se bližnjima udjeljuje, a razvrat i sve što
je odvratno i nasilje, zabranjuje; On
vas savjetuje da pouku primite.” (EnNahl, 90)
{‫ون‬
َ ‫َوا ْل ُم ْن َك ِر َوا ْل َبغ ِْي َيع ُظ ُك ْم َل َعلَّ ُك ْم َت َذ َّك ُر‬
.[٩٠ :‫]النحل‬
653. Ibn ‘Umer, r.a., prenosi: “Čuo
sam Allahova Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, kako kaže: ‘Svi ste
vi pastiri i svi ste odgovorni za svoje stado; imam je pastir i odgovoran
je za svoje stado, čovjek je pastir u
svojoj obitelji i odgovoran je za svoje stado, žena je pastir u kući svoga
muža i odgovorna je za svoje stado,
i sluga je pastir u imetku svoga gazde, i on je odgovoran za svoje stado, pa svi ste vi pastiri i odgovorni
za svoje stado.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
،‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬٦٥٣
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َس ِم ْع ُت رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ َو ُكلُّ ُك ْم َم ْس ُؤو ٌل‬،‫ » ُكلُّ ُك ْم َرا ٍع‬:‫ يقول‬- ‫وسلم‬
،‫ الإ َما ُم َرا ٍع َو َمس ُؤو ٌل َع ْن َر ِع َّي ِت ِه‬:‫َع ْن َر ِع َّيت ِه‬
،‫َوال َّر ُج ُل َرا ٍع في أه ِل ِه َو َمس ُؤو ٌل َع ْن َر ِع َّي ِت ِه‬
‫َوال َم ْرأَ ُة َرا ِع َي ٌة في َب ْي ِت َز ْو ِج َها َو َم ْس ُؤو َل ٌة َع ْن‬
‫الخا ِد ُم َرا ٍع في مال س ِّي ِد ِه َو َم ْس ُؤو ٌل‬
َ ‫ َو‬،‫َر ِع َّي ِت َها‬
‫ َو ُكلُّ ُك ْم َرا ٍع َو َم ْس ُؤو ٌل َع ْن‬،‫َع ْن َر ِع َّي ِت ِه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َر ِع َّي ِت ِه‬
654. Ebu-Ja‘la Ma‘kil bin Jesar, r.a.,
prenosi: “Čuo sam Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
da je rekao: ‘Nema nijednog roba
kome je Allah dao da bude pretpostavljeni svojim podanicima, a da mu
Allah neće, kada umre, zabraniti ulazak u Džennet, ukoliko bude varao
svoje podanike.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
U drugom predanju stoji: “...pa
ih ne bude čuvao svojim savjetom,
neće osjetiti ni miris Dženneta.”
A u Muslimovom predanju stoji:
“Nijedan emir (zapovjednik) kome
budu povjereni poslovi muslimana,
- ‫ – وعن أَبي يعلى َم ْع ِقل بن َيسا ٍر‬٦٥٤
- ‫ َس ِم ْع ُت رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫ » َما ِم ْن َع ْب ٍد‬:‫ يقول‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫وت َو ُه َو‬
ُ ‫وت َي ْو َم َي ُم‬
ُ ‫ َي ُم‬،‫َيس َت ْر ِعي ِه الل ُه َر ِع َّي ًة‬
.«‫الجنَّة‬
ٌّ ‫َغ‬
َ ‫ إِلا َّ َح َّر َم الل ُه َع َل ْي ِه‬،‫اش لِ َر ِع َّي ِت ِه‬
.‫متفق عليه‬
ٌ
‫ » َف َل ْم َي ُح ْط َها بِ ُن ْص ِح ِه َل ْم َي ِج ْد‬:‫وفي رواية‬
.«‫الجنَّة‬
َ ‫َرائِ َح َة‬
‫ » َما ِم ْن أمي ٍر يلي أمور‬:‫وفي رواية لمسلم‬
،‫ ثُ َّم لا َي ْج َه ُد َل ُه ْم َو َي ْن َص ُح َل ُه ْم‬،‫مين‬
َ ‫ال ُم ْس ِل‬
.«‫إِلا َّ َل ْم َيد ُْخ ْل َم َع ُه ُم ا ْل َجنَّ َة‬
pa ne uloži trud za njih niti im daje savjete, neće s njima ući u Džennet.”
655. ‘Aiša, r.a., prenosi: “Čula sam
Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, kako u ovoj mojoj kući
kaže: ‘Allahu moj, kome bude povjereno namjesništvo i uprava nad
mojim ummetom (sljedbenicima), pa
im bude otežavao (grubo postupao
prema njima), i Ti njemu otežaj, a
kome bude povjereno namjesništvo
i uprava, pa bude blag prema njima, budi i Ti blag prema njemu.’ ”
(Muslim)
:‫ قالت‬،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٦٥٥
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َس ِم ْع ُت رسول الله‬
‫ »اللَّ ُه َّم َم ْن َو لِ َي ِم ْن أَ ْم ِر‬:‫يقول في بيتي َه َذا‬
‫ َو َم ْن‬،‫ ف َْاشق ُْق َع َل ْي ِه‬،‫أُ َّم ِتي شَ ْي ًئا ف ََش َّق َع َل ْي ِه ْم‬
‫ فَا ْرف ُْق‬،‫َو لِ َي ِم ْن أَ ْم ِر أُ َّم ِتي شَ ْي ًئا َف َرف ََق بِ ِه ْم‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫بِ ِه‬
658. Prenosi se da je Ebu-Merjeme
el-Ezdijja, r.a., rekao Muaviji, r.a.:
“Čuo sam Allahova Poslanika, sallAllahu ‘alejhi we sellem, kako kaže: ‘Kome Allah dadne namjesništvo na nekim od poslova muslimana, pa bude nehajan prema njihovim potrebama, neimaštini i siromaštvu, Allah neće obraćati pažnju na
njegove potrebe (neće se odazvati njegovoj molbi), neimaštinu i siromaštvo na Sudnjem danu.’ I tada je Muavija postavio čovjeka da se brine o
potrebama svijeta.”
(Ebu-Davud, Tirmizi)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن أَبي مريم الأز ِد ِّي‬٦٥٨
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ أنّه قَالَ لِمعاوية‬:‫عنه‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َس ِم ْع ُت رسول الله‬
‫ » َم ْن َولا َّ ُه الل ُه شَ ْي ًئا ِم ْن أُ ُمو ِر‬:‫يقول‬
‫اج ِت ِه ْم َو َخلَّ ِت ِه ْم‬
َ ‫َاح َت َج َب ُد‬
ْ ‫ ف‬،‫ال ُم ْس ِل ِم َين‬
َ ‫ون َح‬
‫اج ِت ِه َو َخلَّ ِت ِه‬
َ ‫اح َت َج َب الل ُه ُد‬
ْ ،‫َو َف ْق ِر ِه ْم‬
َ ‫ون َح‬
‫َو َف ْق ِر ِه َي ْو َم ا ْل ِق َيا َم ِة« فجعل معاوية رج ًلا َع َلى‬
.‫ رواه أَ ُبو داود والترمذي‬.ِ‫حوائج النَّاس‬
79. Pravedan namjesnik
Uzvišeni Allah rekao je:
“Zaista, Allah naređuje pravdu i
dobročinstvo.” (En-Nahl, 90)
“I budite pravedni, zaista, Allah
voli pravedne.” (El-Hudžurat, 9)
‫ – باب الوالي العادل‬٧٩
‫ }إ َّن الل َه َيأ ُم ُر بِال َعد ِْل‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ وقال‬،‫[ الآية‬٩٠ :‫َو ِٕالا ْح َس ِان{ ]النحل‬
{‫ } َوأَ ْق ِس ُطوا إ َّن الل َه ُي ِح ُّب ا ْل ُم ْق ِس ِط َين‬:‫َت َعا َلى‬
.[٩ :‫]الحجرات‬
659. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao: “Sedmericu će Allah
staviti pod Svoj hlad onoga dana, kada drugog hlada osim Njegovog neće biti: pravedna vladara, mladića
koji je odrastao u obožavanju Uzvišenog Allaha, čovjeka čije je srce vezano za džamije, dvojicu ljudi koji
su se zavoljeli u ime Allaha pa radi Njega se sastaju i rastaju, čovjeka
kojeg je pozvala ugledna (na položaju) i lijepa žena, pa je on rekao:
‘Zaista se bojim Allaha!; čovjeka koji dadne sadaku pa je sakrije, tako
da ne zna njegova lijeva ruka šta da-
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٦٥٩
‫»س ْب َع ٌة‬
َ : َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ
‫ إِ َما ٌم‬:‫ُي ِظلُّ ُه ُم الله في ِظلِّ ِه َي ْو َم لاَ ِظ َّل إِلا َّ ِظلُّ ُه‬
،‫اب َن َشأ في ِعبادة الله َت َعا َلى‬
ٌ َ‫ َوش‬،ٌ‫عا ِدل‬
ِ ‫َو َر ُج ٌل َق ْل ُب ُه ُم َعلَّ ٌق في ال َم َس‬
ِ ‫ َو َر ُج‬،‫اج ِد‬
‫لان‬
،‫ َو َت َف َّرقَا َع َل ْي ِه‬،‫َت َحابَّا في الل ِه اج َت َم َعا َع َل ْي ِه‬
ٍ ‫وج‬
،‫مال‬
ُ ‫َو َر ُج ٌل َد َع ْت ُه ا ْم َرأ ٌة‬
َ ‫ذات َم ْن ِص ٍب‬
‫ َو َر ُج ٌل َت َصدَّقَ بِ َص َد َق ٍة‬،‫خاف الل َه‬
ُ ٔ‫ إنّي ا‬: َ‫َفقَال‬
،‫َفأخْ فَا َها َحتَّى لاَ َت ْع َل َم ِش َمالُ ُه َما تُ ْن ِف ُق َي ِمي ُن ُه‬
‫متفق‬
َ ‫َو َر ُج ٌل َذ َك َر الله َخالِ ًيا َفف‬
ٌ .«‫َاض ْت َع ْي َنا ُه‬
.‫َع َل ْي ِه‬
je desna; i čovjeka koji u samoći spomene Allaha, pa mu suze poteku.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
660. ‘Abdullah bin ‘Amra bin el-‘As,
r.a., prenosi: “Allahov Poslanik rekao je: ‘Zaista su pravedni kod Allaha na osvijetljenim mimberima; oni
koji čine pravdu u svojim presudama, (koji su pravedni) prema svojim obiteljma i onome što im je dato
u namjesništvo (na upravu).’ ”
(Muslim)
‫ – وعن عب ِد الل ِه بن َعمرو بن العاص‬٦٦٠
- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫ قَال‬،‫رضي الله عنهما‬
‫ »إ َّن ال ُم ْق ِس ِط َين ِع ْن َد‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ون في‬
َ ُ‫ الَّ ِذ َين َي ْع ِدل‬:ٍ‫الل ِه َع َلى َم َنابِ َر ِم ْن نُور‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ُح ْك ِم ِه ْم وأَ ْه ِل ْي ِهم َو َما َولُ ْوا‬
80. Obaveza pokornosti
namjesnicima (pretpostavljenim) u onome što nije grijeh i zabrana pokornosti u onome što je grijeh
Uzvišeni je Allah rekao:
“O vjernici, pokoravajte se Allahu i pokoravajte se Poslaniku i predstavnicima vašim!” (En-Nisa’, 59)
‫ – باب وجوب طاعة ولاة‬٨٠
‫الأمر في غير معصية وتحريم‬
‫طاعتهم في المعصية‬
‫ } َيا أَيُّ َها الَّ ِذ َين آ َم ُنوا أَ ِطي ُعوا‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
{‫الل َه َوأَ ِطي ُعوا ال َّر ُسولَ َوأُو لِي الأَ ْم ِر ِم ْن ُك ْم‬
.[٥٩ :‫]النساء‬
663. Ibn ‘Umer, r.a., prenosi da je
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao: “Dužnost je muslimanu da sluša i da je pokoran u onome što voli i ne voli, osim ukoliko
mu bude naređeno nešto što je zabranjeno. A kada mu se naredi nešto što je zabranjeno, onda nema poslušnosti ni pokornosti.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ عن‬،‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬٦٦٣
‫ » َع َلى‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ
‫الس ْم ُع وال َّطا َع ُة فِي َما أَ َح َّب‬
َّ ‫ال َم ْر ِء ا ْل ُم ْس ِل ِم‬
‫ َف ٕاذَا أُ ِم َر بِ َم ْع ِصي ٍة‬،‫ إِلا َّ أَ ْن ُي ْؤ َم َر بِ َم ْع ِصي ٍة‬،‫و َك ِر َه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫فَلاَ َس ْم َع َولاَ َطا َع َة‬
670. ‘Abdullah bin Mes‘ud, r.a., pre- ‫ رضي الله‬- ‫ – وعن عبد الله بن مسعود‬٦٧٠
nosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‘alejhi we sellem, rekao: “Poslije me‫ »إن ََّها َس َت ُكو ُن َب ْع ِدي أ َث َر ٌة َوأُ ُمو ٌر‬:‫وسلم‬
ne će doći vrijeme kad će vaši pret‫ َك ْي َف َتأ ُم ُر‬،‫ َيا رسول الله‬:‫تُ ْن ِك ُرو َن َها!« قالوا‬
postavljeni uzimati bogatstvo za sebe i davati ga kome oni hoće, i mno- ‫الح َّق الَّ ِذي‬
َ ‫ »تُ َؤ ُّد‬: َ‫َم ْن أ ْد َركَ ِمنَّا َذلِ َك؟ قَال‬
َ ‫ون‬
ge druge stvari (raditi) koje nećete
‫متفق‬
.«‫ون الل َه الَّ ِذي َل ُك ْم‬
َ ُ‫ َو َت ْسأَل‬،‫َع َل ْي ُك ْم‬
ٌ
podnositi.” Rekli su mu: “O Alla.‫َع َل ْي ِه‬
hov Poslaniče, šta naređuješ onome
koji dočeka to vrijeme?” Rekao je:
“Izvršavajte svoje obaveze koje ste
dužni i molite Allaha za ono što vam
pripada.”
(Muttefekun ‘alejhi)
671. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi: “Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao je: ‘Ko mi bude pokoran, taj je pokoran Allahu, a ko nije pokoran meni, taj nije pokoran ni
Allahu. A ko bude pokoran pretpostavljenom, taj je pokoran meni, a
ko je nepokoran pretpostavljenom,
taj je nepokoran meni.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٦٧١
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ َو َم ْن َع َصانِي‬،‫» َم ْن أ َطا َع ِني َف َق ْد أ َطا َع الل َه‬
‫ َو َم ْن ُي ِط ِع الأَ ِمي َر َف َق ْد‬،‫َف َق ْد َع َصى الل َه‬
.«‫ص الأمي َر َف َق ْد َع َصانِي‬
ِ ‫ َو َم ْن َيع‬،‫أ َطا َع ِني‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
672. Ibn-‘Abbas, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Ko kod svog
pretpostavljenog bude nešto mrzio
(ako nije jasan kufr), neka se strpi,
jer, zaista, onaj koji makar malo bude nepokoran prema pretpostavljenom, umrijet će džahilijetskom smrću.”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫س رضي الله عنهما‬
ٍ ‫ – وعن ابن عبا‬٦٧٢
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أن رسول الله‬
‫ َف ٕانَّ ُه َم ْن‬،‫» َم ْن كَره ِم ْن أ ِمي ِر ِه شَ ْي ًئا َف ْل َي ْص ِب ْر‬
.«‫ات ِمي َت ًة َجا ِه ِل َّي ًة‬
َ ‫السل َط ِان ِش ْب ًرا َم‬
ُّ ‫َخ َر َج ِم َن‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
81. Zabrana traženja na‫ – باب النهي عن سؤال‬٨١
mjesništva i vlasti i po- ‫الإ مارة واختيار ترك الولايات إذا‬
hvalnost neprihvatanja na- ‫ع حاجة‬
ُ ‫َل ْم يتعين عليه أَ ْو َت ْد‬
mjesništva i vlasti, izu‫إِ َل ْي ِه‬
zev ako zaista nije obaveza pala na čovjeka, i
ukoliko to nije potreba
Uzvišeni je Allah rekao:
“Taj drugi svijet dat ćemo onima
koji ne žele da se na Zemlji ohole
‫ }تِ ْل َك الدَّا ُر الآ ِخ َر ُة َن ْج َع ُل َها‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ض َولاَ ف ََسا ًدا‬
ِ ‫ُون ُعل ًّوا في الأَ ْر‬
َ ‫لِلَّ ِذ َين لا ُيريد‬
.[٨٣ :‫َوال َع ِاق َب ُة لل ُمتَّ ِق َين{ ]القصص‬
i da nered čine, a one koji se Allaha boje, čeka sretan kraj.” (El-Kasas,
83)
676. Ebu-Zerr, r.a., rekao je: “O Allahov Poslaniče, zar me nećeš postaviti odgovornim za nešto?” Pa me
je on udario po ramenu i rekao: ‘O
Ebu-Zerr, ti si, zaista, slabašan, a to
je emanet (povjerenje), a na Sudnjem
danu bit će poniženje, sramota i kajanje, osim za onoga koji se toga prihvati, a sposoban je za to, te izvrši
ono što je u tom pogledu obavezan.’
”
(Muslim)
‫ ألا‬،‫ َيا رسول الله‬:‫ قُ ْل ُت‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٦٧٦
‫ ثُ َّم‬،‫َت ْس َت ْع ِم ُلني؟ ف ََض َر َب بِ َي ِد ِه َع َلى َم ْن ِكبي‬
،‫ َو إِنَّها أَ َما َن ٌة‬،‫يف‬
ٌ ‫ إن ََّك َض ِع‬،‫ » َيا أَ َبا َذ ٍّر‬: َ‫قَال‬
‫ إِلا َّ َم ْن أَ َخ َذ َها‬،‫َو إن ََّها َي ْو َم ا ْل ِق َيا َم ِة ِخ ْز ٌي َو َندَا َم ٌة‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ َوأَ َّدى الَّ ِذي َع َل ْي ِه فِ َيها‬،‫بِ َحق َِّها‬
82. Podstrekivanje vladara, sudije i drugih pretpostavljenih da sebi uzimaju za savjetnike i službenike dobre i poštene
i njihovo upozoravanje
da se klone lošeg društva
i uvažavanja onoga što
oni kažu
‫ – باب حث السلطان‬٨٢
‫والقاضي وغيرهما من ولاة‬
‫الأمور َع َلى اتخاذ وزير صالح‬
‫وتحذيرهم من قرناء السوء‬
‫والقبول منهم‬
Uzvišeni Allah kaže:
“Tog Dana će oni, koji su jedni prema drugima bili prijatelji, postati neprijatelji, samo to neće biti oni koji
su se Allaha bojali i grijeha klonili.”
(Ez-Zuhruf, 67)
‫ }الأَ ِخلا َّ ُء َي ْو َمئ ٍذ َب ْع ُض ُه ْم‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
.[٦٧ :‫ض َع ُد ٌّو إِلا َّ ال ُمتَّ ِق َين{ ]الزخرف‬
ٍ ‫لِ َب ْع‬
678. Ebu-Seid i Ebu-Hurejre, r.a., ‫ – وعن أَبي سعي ٍد وأبي هريرة رضي الله‬٦٧٨
prenose da je Allahov Poslanik, sall‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ أ َّن رسولَ الله‬:‫عنهما‬
Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Alَ ‫ َولاَ ْاس َتخْ َل‬،‫ » َما َب َع َث الل ُه ِم ْن َن ِب ٍّي‬: َ‫ قَال‬lah nije poslao Poslanika, niti posta- ‫ف‬
vio halifu (vladara), a da on nije imao ‫طا َن ٌة َتأمر ُه‬
ُ َ ِ‫ ب‬:‫ِم ْن َخلي َف ٍة إِلا َّ كَا َن ْت َل ُه بِ َطا َن َت ِان‬
ُ
dvije vrste društva (savjetnike, priِ ‫بال َم ْع ُر‬
‫ َو بِ َطا َن ٌة َتأ ُم ُر ُه بالشَّ ِّر‬،‫وف و َت ُح ُّض ُه َع َل ْي ِه‬
jatelje); savjetnike koji su mu nareَ ‫ َوال َم ْع ُصو ُم َم ْن َع‬،‫َو َت ُح ُّض ُه َع َل ْي ِه‬
đivali i savjetovali dobročinstvo i pod- .«‫ص َم الل ُه‬
.‫رواه البخاري‬
strekivali ga na njega, i savjetnike
koji su mu naređivali zlo i podstrekivali ga na njega; a sačuvan (od njihova zla) bit će onaj koga Allah sačuva.”
(Buhari)
83. Zabrana davanja namjesništva, sudstva (kadiluka) i drugih oblika
vlasti onome koji to traži, ili za tim žudi i tome
poklanja veliku pažnju
‫ – باب النهي عن تولية‬٨٣
‫الإ مارة والقضاء وغيرهما من‬
‫الولايات لمن سألها أَ ْو حرص‬
‫عليها فع َّرض بها‬
680. Ebu-Musa el-Eš‘ari, r.a., prenosi: “Ušao sam kod Vjerovjesnika,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, sa još
dva čovjeka iz mog plemena, pa je
jedan od njih dvojice rekao: ‘O Allahov Poslaniče, daj nam vlast (postavi nas zapovjednicima, emirima)
nad nečim što ti je Uzvišeni Allah
dao u namjesništvo!’ Zatim je i drugi rekao isto. A on je rekao: ‘Zaista
mi, tako mi Allaha, ne dajemo upravu i vlast nad ovim poslom (namjesništvo nad muslimanima) nikome
ko to traži, ili žudi i čezne za tim.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله‬- ‫شعري‬
ِّ ٔ‫ – عن أَبي موسى الا‬٦٨٠
‫ صلى الله‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫ َد َخ ْل ُت َع َلى الن‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
ِ ‫ أ َنا َو َر ُج‬- ‫عليه وسلم‬
َ‫ َفقَال‬،‫لان ِم ْن َب ِني َع ِّمي‬
‫ أ ِّم ْر َنا َع َلى َب ْعض َما‬،‫ َيا رسول الله‬:‫أ َح ُد ُه َما‬
،‫ وقال الآ َخ ُر ِمث َل ذَلِ َك‬- ‫ عز وجل‬- ‫ولاَّكَ الل ُه‬
‫ »إنَّا َوالل ِه لاَ نُ َولِّي َه َذا ال َع َم َل أَ َحدًا‬: َ‫َفقَال‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ص َع َل ْي ِه‬
َ ‫ أَ ْو أ َحدًا َح َر‬،‫َسأ َل ُه‬
‫ ك َتاب الأ َدب‬-
84. Stid, njegova korist
i podsticanje da se u tom
duhu čovjek odgoji
‫ – باب الحياء وفضله‬٨٤
‫والحث على التخلق به‬
681. Ibn-‘Umer, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, prošao pored jednog
ensarije, dok je ovaj savjetovao svoga brata o stidu, pa je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
rekao:
“Pusti ga, zaista je stid dio imana!”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ – عن ابن عمر رضي الله عنهما‬٦٨١
‫ َم َّر َع َلى‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
،‫الح َيا ِء‬
َ ‫َر ُجلٍ ِم َن الأن َْصار َو ُه َو َي ِع ُظ أ َخا ُه في‬
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َفقَالَ رسولُ الل ِه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ َف ٕا َّن ا ْل َح َيا َء ِم َن الإ ي َم ِان‬،‫» َد ْع ُه‬
682. ‘Imran bin Husajn, r.a., prenosi: “Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao je: ‘Stid donosi
samo dobro.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
A u Muslimovom predanju stoji:
“Stid je sav dobar (hajr).” Ili je rekao: “Svaki stid je dobar.”
‫ – وعن عمران بن حصينٍ رضي الله‬٦٨٢
‫ صلى الله‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
.«ٍ‫ »ا ْل َح َيا ُء لاَ َيأْتِي إِلا َّ بِ َخ ْير‬:‫عليه وسلم‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
‫ »الحيا ُء َخ ْي ٌر ُكلُّ ُه« أَ ْو‬:‫وفي رواية لمسل ٍم‬
.«‫ »ا ْل َح َيا ُء ُكلُّ ُه َخ ْي ٌر‬: َ‫قَال‬
‫‪ – ٦٨٣‬وعن أَبي هريرة ‪ -‬رضي الله عنه‪ :‬أ َّن‬
‫رسول الله ‪ -‬صلى الله عليه وسلم ‪ -‬قَالَ ‪:‬‬
‫ون شُ ْع َب ًة‪:‬‬
‫ون أَ ْو بِ ْض ٌع َو ِستُّ َ‬
‫»الإ ي َما ُن بِ ْض ٌع َو َس ْب ُع َ‬
‫َفأ ْف َض ُل َها َق ْولُ ‪ :‬لاَ إل َه إِلا َّ الله‪َ ،‬وأ ْد َنا َها إ َما َط ُة‬
‫الح َيا ُء شُ ْع َب ٌة ِم َن‬
‫الأَذَى َعنِ ال َّط ِريقِ ‪َ ،‬و َ‬
‫متفق َع َل ْي ِه‪.‬‬
‫الإ ي َم ِان«‪ٌ .‬‬
‫»ال ِب ْض ُع« بكسر البا ِء ويجوز فتحها‪َ :‬و ُه َو ِم َن‬
‫الثَّلاَ َث ِة إِ َلى ا ْل َع َش َر ِة‪.‬‬
‫َو »الشُّ ْع َب ُة«‪ :‬ال ِق ْط َع ُة َوا ْل َخ ْص َل ُة‪َ .‬و‬
‫»الإ َما َط ُة«‪ :‬الإ َزا َل ُة‪َ .‬و »الأَذَى«‪َ :‬ما ُي ْؤ ِذي‬
‫ك ََح َج ٍر وشوك َو ِطينٍ ورماد َوق ََذ ٍر َو َن ْحو َذلِ َك‪.‬‬
‫‪683. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je‬‬
‫‪Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alej‬‬‫‪hi we sellem, rekao: “Iman se sasto‬‬‫‪ji od sedamdeset i nekoliko ograna‬‬‫‪ka (dijelova), ili šezdeset i nekoliko‬‬
‫‪dijelova. Najvrednije je svjedočenje‬‬
‫‪da nema drugog boga osim Allaha,‬‬
‫‪a najniži uklanjanje prepreke (ono‬‬‫‪ga što smeta) s puta; a i stid je dio‬‬
‫”‪imana.‬‬
‫)‪(Muttefekun ‘alejhi‬‬
85. Čuvanje tajne
Uzvišeni Allah rekao je: “I ispunjavajte obavezu, jer će se za obavezu,
zaista, odgovarati.” (El-Isra’, 34)
‫السر‬
ِّ ‫باب حفظ‬
ُ – ٨٥
‫َان‬
َ ‫ } َوأَ ْوفُوا بِا ْل َع ْه ِد إ َّن ا ْل َع ْه َد ك‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
.[٣٤ :‫َم ْس ُؤو ًلا{ ]الإ سراء‬
685. Ebu-Seid, r.a., prenosi: “Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao je: ‘Zaista će kod Allaha, dželle še’nuhu, na Sudnjem danu imati najgori položaj čovjek koji ima odnos sa ženom, i ona imade
odnos s njim, pa on onda otkrije njene tajne (otkrije i opiše u detalje što
se između njih desilo).’ ”
(Muslim)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن أَبي سعيد الخدري‬٦٨٥
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫س ِع ْن َد الل ِه َم ْن ِز َل ًة َي ْو َم‬
ِ ‫ »إ َّن ِم ْن أَشَ ِّر النَّا‬:‫وسلم‬
،‫ال ِق َيا َم ِة ال َّر ُج َل ُي ْف ِضي إِ َلى ا ْل َم ْرأ ِة وتُ ْف ِضي إِ َل ْي ِه‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ثُ َّم َي ْن ُش ُر ِس َّر َها‬
686. ‘Abdullah b. Umer, r.a., veli da je njegov otac Omer, r.a., kada je njegovoj kćeri Hafsi, r.a., umro
muž, rekao: “Susreo sam Osman b.
‘Affana i ponudio mu Hafsu riječima:
‘Ako hoćeš udat ću za te Hafsu,
kćer Omerovu.’ On reče: ‘Da sagledam malo svoje stanje.’
Sačekao sam nekoliko dana, pa me
je Osman b. ‘Affan ponovo susreo i
reče: ‘Odlučio sam da se ovih dana ne ženim.’ Iza toga sam susreo
Ebu-Bekra pa mu rekoh: ‘Ako hoćeš udat ću za te Hafsu, kćer Omerovu.’ Ebu-Bekr šutio je i nije ništa
‫ – وعن عب ِد الله بن عمر رضي الله‬٦٨٦
‫ ِح ْي َن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ أ َّن عم َر‬:‫عنهما‬
‫يت ُع ْث َم َان ْب َن‬
ُ ‫ َل ِق‬: َ‫ قَال‬،‫تأيَّ َم ْت بِ ْن ُت ُه َح ْف َص ُة‬
‫ َف َع َر ْض ُت َع َل ْي ِه‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫َع ّف َان‬
‫ إ ْن ِش ْئ َت أَ ْن َك ْح ُت َك َح ْف َص َة‬:‫ َف ُق ْل ُت‬،‫َح ْف َص َة‬
‫ َف َل ِب ْث ُت‬.‫ سأَ ْن ُظ ُر فِي أ ْمرِي‬: َ‫بِ ْن َت ُع َم َر؟ قَال‬
َ‫ َق ْد َبدَا لِي أَ ْن لا‬: َ‫ َفقَال‬،‫َل َيالِ َي ثُ َّم َل ِق َي ِني‬
‫ رضي الله‬- ‫يت أَ َبا َب ْك ٍر‬
ُ ‫ َف َل ِق‬.‫أ َت َز َّو َج َي ْو ِمي َه َذا‬
‫ إ ْن ِش ْئ َت أَ ْن َك ْح ُت َك َح ْف َص َة‬:‫فقلت‬
ُ - ‫عنه‬
‫ رضي الله عنه‬- ‫مت أَ ُبو َب ْك ٍر‬
َ ‫ ف ََص‬،‫ب ْن َت ُع َم َر‬
‫ َف َل ْم َي ْر ِج ْع إ َل َّي شَ ْي ًئا! َف ُك ْن ُت َع َل ْي ِه أَ ْو َج َد ِمنِّي‬ِ
- ‫بي‬
ُّ َّ‫ َف َل ِب َث َل َيال َي ثُ َّم َخ َط َب َها الن‬،‫َع َلى ُع ْث َم َان‬
na to odgovorio. To mi je bilo teže, nego kada me je odbio Osman.
Prošlo je iza toga nekoliko dana, zatim je Hafsu zaprosio Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, pa sam je
udao za njega. Iza toga me je sreo
Ebu-Bekr, pa mi reče: ‘Nije me spriječilo od ponude ništa drugo, nego
što sam znao da ju je Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, spomenuo.
Ja nisam mogao otkriti namjeru Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem. Da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, odustao od vjenčanja Hafse, ja bih je zasigurno primio.’ ”
.‫ َفأ ْن َك ْح ُت َها إيَّا ُه‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ْت َع َل َّي‬
َ ‫ َل َعلَّ َك َو َجد‬: َ‫ َفقَال‬،ٍ‫َف َل ِق َي ِني أَ ُبو َب ْكر‬
‫ِح ْي َن َع َر ْض َت َع َل َّي َح ْف َص َة َف َل ْم أ ْر ِج ْع إِ َل ْي َك‬
‫ َف ٕانَّ ُه َل ْم َي ْم َن ْع ِني أَ ْن‬: َ‫ قَال‬،‫ َن َع ْم‬:‫فقلت‬
ُ ‫شَ ْي ًئا؟‬
‫أ ْر ِج َع إِ َل ْيك فِي َما َع َر ْض َت َع َل َّي إِلا َّ أنِّي ُك ْن ُت‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ ‫َع ِل ْم ُت أ َّن‬
- ‫ َف َل ْم أك ُْن لأُ ْف ِش َي ِس َّر رسول الله‬،‫َذ َك َر َها‬
- ‫بي‬
ُّ َّ‫ َو َل ْو َت َرك ََها الن‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ رواه‬.‫ َل َق ِب ْل ُت َها‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
.‫البخاري‬
‫َان‬
َ ‫ َوك‬،‫ َصا َر ْت بِلاَ َز ْو ٍج‬:‫» َتأَيَّ َم ْت« أ ْي‬
:«‫ْت‬
َ ‫ » َو َجد‬.‫ رضي الله عنه‬- ‫َز ْو ُج َها تُ ُوفِّ َي‬
(Buhari)
.‫َغ ِض ْب َت‬
687. ‘Aiša, r.a., prenosi: “Žene Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, bile su kod njega kada je došla Fatima, r.a., hodom koji se nimalo nije razlikovao od hoda Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi
we sellem
Kada ju je vidio, izrazio joj je dobrodošlicu: ‘Dobro došla, kćeri moja!’ Dao joj je da sjedne na njegovoj
desnoj ili lijevoj strani, a zatim joj je
tajno nešto rekao i ona je jako zaplakala. Kada je vidio njenu žalost, nešto joj je po drugi put tajno kazao i
ona se nasmijala. Rekla sam joj:
‘Allahov Poslanik te je odlikovao
:‫ قالت‬،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٦٨٧
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ُ ‫ك َُّن أ ْز َو‬
ِّ َّ‫اج الن‬
،‫ َفأ ْق َب َل ْت ف َِاط َم ُة رضي الله عنها َت ْم ِشي‬،‫ِع ْن َد ُه‬
- ‫َما تُخْ ِط ُئ ِمشي ُتها ِم ْن مشْ َي ِة رسول الله‬
‫ َف َل َّما َرآ َها َر َّح َب‬،‫ شَ ْي ًئا‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ ثُ َّم أ ْج َل َس َها َع ْن‬،«‫ » َم ْر َح ًبا بِا ْب َن ِتي‬:‫ وقال‬،‫بِ َها‬
‫كت ُب َكا ًء‬
ْ ‫ ثُ َّم َسا َّر َها َف َب‬،‫َي ِمي ِن ِه أَ ْو َع ْن ِش َمالِ ِه‬
‫ َسا َّر َها الثَّانِ َي َة‬،‫ َف َل َّما َرأى َج َز َع َها‬،‫شَ ديدًا‬
- ‫ َخ َّص ِك رسولُ الله‬:‫فقلت َل َها‬
ُ ،‫ف ََض ِح َك ْت‬
‫ ِم ْن َب ْينِ نِ َسائِ ِه‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ ثُ َّم أن ِْت َت ْب ِك َين! َف َل َّما قَا َم رسولُ الله‬،ِ‫بالس َرار‬
ِّ
‫ َما قَالَ َل ِك‬:‫ َسأ ْل ُت َها‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬:‫؟ قالت‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسولُ الله‬
nad svojim ženama tajnom, a ti plačeš?’ Kada je ustao Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, pitala sam: ‘Šta ti je kazao Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem?’
Rekla je:
‘Neću otkriti tajnu Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem’
Kada je umro Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, rekla sam:
‘Kunem se pravom koje imam prema tebi, onda kada mi nisi kazala
što ti je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao!’ Rekla je:
‘Sada može! Kada mi je prvi put
tajno govorio, obavijestio me je da
‫ صلى الله‬- ‫َما ُك ْن ُت لأُ ْف ِشي َع َلى رسول الله‬
- ‫ َف َل َّما تُ ُوفِّ َي رسول الله‬،‫ ِس َّر ُه‬- ‫عليه وسلم‬
‫ َع َز ْم ُت َع َل ْي ِك‬:‫ قُ ْل ُت‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
َ‫ َل َما َح َّد ْث ِت ِني َما قَال‬،‫الح ِّق‬
َ ‫بِ َما لِي َع َل ْي ِك ِم َن‬
‫ صلى الله عليه وسلم؟‬- ‫َل ِك رسول الله‬
‫ أ َّما ِح ْي َن َسا َّر نِي في‬،‫ أ َّما الآن َف َن َع ْم‬:‫فقا َل ْت‬
‫َان ُي َعار ُِض ُه‬
َ ‫ال َم َّر ِة الأُو َلى فأخْ َب َر نِي أ ّن ِج ْبري َل ك‬
‫ َوأنَّ ُه َعا َر َض ُه‬، ِ‫ال ُقرا َٓن في ُك ِّل َس َن ٍة َم َّر ًة أَ ْو َم َّر َت ْين‬
‫ َو إنِّي لا أُ َرى الأ َج َل إِلا َّ َق ِد‬، ِ‫الآ َن َم َّر َت ْين‬
‫الس َل ُف‬
ْ ‫ فَاتَّ ِقي الل َه َو‬،‫ا ْق َت َر َب‬
َّ ‫ َف ٕانَّ ُه نِ ْع َم‬،‫اص ِبرِي‬
‫ َف َل َّما‬،‫ َف َب َك ْي ُت ُب َكائِي الَّ ِذي َرأ ْي ِت‬،‫أ َنا َل ِك‬
‫ » َيا‬: َ‫ َفقَال‬،‫َرأى َج َز ِعي َسا َّر نِي الثَّانِ َي َة‬
je Džibril do sada ponavljao s njim
Kur’an jedanput ili dva puta godišnje, i da ga je sada ponovio s njim
dva puta. Rekao je: ‘Mislim da mi
se smrt približila, pa se ti boj Allaha
i strpi se! Zaista sam ti ja divan prethodnik!’ Tada sam ja zaplakala i to
je onaj plač što si primijetila. Kada
je vidio moju žalost, ponovo mi rekao je: ‘O Fatima, bi li bila zadovoljna da budeš prvakinja (najpočašćenija) među ženama vjernika, ili prva među ženama ovoga ummeta?’,
pa sam se nasmijala smijehom koji
si vidjela.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َما َت ْر َض ْي َن أَ ْن َت ُكو نِي َس ِّي َد َة نِ َسا ِء‬،‫ف َِاط َم ُة‬
«‫ أَ ْو َس َّي َد َة نِسا ِء ه ِذ ِه الأُ َّم ِة؟‬،‫ال ُم ُؤ ِم ِن َين‬
‫متفق‬
ُ ‫ف ََض ِح‬
ٌ .‫كت َض ِح ِكي الَّ ِذي َرأ ْي ِت‬
.‫ وهذا لفظ مسلم‬،‫َع َل ْي ِه‬
688. Sabit od Enesa, r.a., prenosi:
“Došao mi je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, a ja sam se
igrao s djecom. Nazvao nam je selam i poslao me po nešto, pa sam
zakasnio svojoj majci.
Kada sam došao, rekla je: ‘Što te
je spriječilo da dođeš?’
Rekao sam: ‘Poslao me je Allahov
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, po nešto!’
Upitala je: ‘A šta je to?’ Rekao sam:
‘To je tajna!’ Rekla je: ‘Nemoj nikome otkrivati tajnu Allahova Poslanika!’ Enes, rekao je: ‘Tako mi Allaha, kada bih ikome to pričao, ispri-
‫ رضي الله‬- ‫ عن أنس‬،‫ – وعن َثابِ ٍت‬٦٨٨
‫ صلى الله‬- ‫ أ َتى َع َل َّي رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ ف ََسل َم‬،‫ َوأ َنا أ ْل َع ُب َم َع ال ِغ ْل َم ِان‬- ‫عليه وسلم‬
.‫ َفأ ْب َطأ ُت َع َلى أُ ِّمي‬،‫حاج ٍة‬
َ ‫ َف َب َع َثني إِ َلى‬،‫َع َل ْي َنا‬
:‫فقلت‬
ُ ‫ َما َح َب َس َك؟‬:‫ قالت‬،‫َف َل َّما ِج ْئ ُت‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َب َع َثني رسولُ الله‬
.‫ إنَّهاَ س ٌّر‬:‫اج ُت ُه؟ قُ ْل ُت‬
َ ‫ َما َح‬:‫ قالت‬،‫اج ٍة‬
َ ‫لِ َح‬
‫ صلى الله‬- ‫ لا تُخْ ِب َر َّن بِس ِّر رسول الله‬:‫قالت‬
‫ َوالل ِه َل ْو‬:‫س‬
ٌ ‫ قَالَ أ َن‬،‫ أ َحدًا‬- ‫عليه وسلم‬
‫ رواه‬.‫َح َّد ْث ُت بِ ِه أ َحدًا َل َح َّد ْث ُت َك بِ ِه َيا َثابِ ُت‬
.‫مسلم وروى البخاري بعضه مختص ًرا‬
čao bih tebi!’ ”
(Muslim)
86. Ispunjavanje zavjeta i izvršavanje obećanja
‫ – باب الوفاء بالعهد‬٨٦
‫َو إنجاز ال َوعد‬
‫َان‬
َ ‫ } َوأ ْوفُوا بِال َع ْه ِد إ َّن ال َع ْه َد ك‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
“I ispunjavajte obavezu, jer će se
:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٣٤ :‫َم ْس ُئو ًلا{ ]الإ سراء‬
za obavezu, zaista, odgovarati.” (El:‫} َوأ ْوفُوا بِ َع ْه ِد الل ِه إِذَا َعا َه ْدتُ ْم{ ]النحل‬
Isra’, 34)
‫ } َيا أَيُّ َها الَّ ِذ َين آ َم ُنوا أ ْوفُوا‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٩١
“I ispunjavajte obaveze na koje ste
َ ‫ وقال َت َعا‬،[١ :‫بِا ْل ُعقُو ِد{ ]المائدة‬
‫ا‬
‫ي‬
}
:‫ى‬
‫ل‬
َ
se Allahovim imenom obavezali.” (En‫ون َك ُب َر‬
َ ‫ون َما لاَ َت ْف َع ُل‬
َ ُ‫أَيُّ َها الَّ ِذ َين آ َم ُنوا لِ َم َتقُول‬
Nahl, 91)
{‫ون‬
َ ‫َم ْق ًتا ِع ْن َد الل ِه أَ ْن َتقُولُوا َما لاَ َت ْف َع ُل‬
“O vjernici, ispunjavajte obaveze.”
.[٣ -٢ :‫]الصف‬
(El-Maida, 1)
Uzvišeni Allah rekao je:
“O vjernici, zašto jedno govorite,
a drugo radite? O, kako je Allahu
mrsko kada govorite riječi koje djela
ne prate.” (Es-Saff, 2-3)
689. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Osobine munafika (licemjerstva) tri su (stvari):
kada priča, laže; kada obeća, iznevjeri, a kada mu se nešto povjeri izda i prevari.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٦٨٩
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ َو إِذَا‬،‫ إِذَا َحد ََّث ك ََذ َب‬:‫»آ َي ُة ال ُم َنافِقِ َثلا ٌَث‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ َو إِذَا اؤْ تُ ِم َن َخ َان‬،‫َو َع َد أَخْ َل َف‬
‫ »و إ ْن َصا َم َو َصلَّى‬:‫َزا َد في رواي ٍة لمسلم‬
.«‫َو َز َع َم أنَّ ُه ُم ْس ِل ٌم‬
U Muslimovom predanju stoji: “...pa
makar postio, klanjao i tvrdio da je
musliman.”
690. ‘Abdullah bin ‘Amr bin el-‘As,
r.a., prenosi da je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao:
“Ko imadne kod sebe četiri (svojstva),
on je čisti munafik, a ko imadne jedno, taj ima jedno (svojstvo) munafikluka (licemjerstva), sve dok ga se
ne oslobodi: kada mu se nešto povjeri, pronevjeri; kada priča, laže;
kada obeća, iznevjeri; i kada raspravlja, drsko i bestidno govori.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ – وعن عبد الله بن عمرو بن العاص‬٦٩٠
‫ صلى الله‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫رضي الله عنهما‬
‫َان‬
َ ‫ »أ ْر َب ٌع َم ْن ك َُّن فِي ِه ك‬: َ‫ قَال‬- ‫عليه وسلم‬
‫ َو َم ْن كَا َن ْت فِي ِه َخ ْص َل ٌة ِم ْن ُه َّن‬،‫ُم َنافِقًا َخالِ ًصا‬
ِ ‫كَا َن ْت فِي ِه َخ ْص َل ٌة ِم َن النِّف‬
:‫َاق َحتَّى َي َد َع َها‬
‫ َو إِذَا‬،‫ َو إِذَا َحد ََّث ك ََذ َب‬،‫إِذَا اؤْ تُ ِم َن َخ َان‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
َ ‫ َو إِذَا َخ‬،‫َعا َه َد َغ َد َر‬
ٌ .«‫اص َم ف ََج َر‬
88. Prijatan govor i ve‫ – باب استحباب طيب‬٨٨
dro lice kod susreta je mu-‫الكلام وطلاقة ال َوجه عند اللقاء‬
stehab
Uzvišeni Allah rekao je:
“... a prema vjernicima blag budi.” (El-Hidžr, 88)
“... a da si osoran i gruba srca bio,
razbježali bi se iz tvoje blizine.” (Ali‘Imran, 159)
‫اح َك‬
َ ‫ض َج َن‬
ْ ‫ } َواخْ ِف‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٨٨ :‫نين{ ]الحجر‬
َ ‫لِ ْل ُم ْؤ ِم‬
َ ‫} َو َل ْو ُك ْن َت َف ًّظا َغ ِل‬
‫يظ ال َق ْل ِب لاَ ْنف َُّضوا ِم ْن‬
.[١٥٩ :‫َح ْو لِ َك{ ]آل عمران‬
693. ‘Adijj bin Hatim, r.a., prenosi:
“Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao je: ‘Čuvajte se
vatre, pa makar sa pola hurme, a ko
i to nema, a ono lijepom riječi.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن عدي بن حات ٍم‬٦٩٣
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬‫ َف َم ْن َل ْم‬،‫ »اتَّ ُقوا النَّا َر َو َل ْو بِ ِش ِّق َت ْم َر ٍة‬:‫وسلم‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َي ِج ْد َف ِب َك ِل َم ٍة َط ِّي َب ٍة‬
694. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “I dobra riječ
je sadaka.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٦٩٤
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ
‫ َو ُه َو‬،‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫» َوال َك ِل َم ُة ال َّط ِّي َب ُة َص َد َق ٌة‬
.‫بعض حديث تقدم بطولِه‬
695. Ebu-Zerr, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao: “Nemojte nipodaštavati i omalovažavati bilo šta od dobročinstva, pa makar da sretneš svoga brata vedra lica.”
(Muslim)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي َذ ٍّر‬٦٩٥
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ لي رسول الله‬
ِ ‫»لاَ َت ْح ِق َر َّن ِم َن ا ْل َم ْع ُر‬
‫ َو َل ْو أَ ْن َت ْلقَى‬،‫وف شَ ْي ًئا‬
.‫ رواه مسلم‬.« ٍ‫أ َخاكَ ب َو ْج ٍه َط ْلق‬
‫‪ – ٨٩‬باب استحباب بيان‬
‫الكلام و إيضاحه للمخاطب‬
‫وتكريره ليفهم إذا َل ْم يفهم إِلا‬
‫بذلك‬
‫‪89. Mustehab je jasno‬‬
‫‪i razgovijetno govoriti i‬‬
‫‪objasniti govor slušaocu.‬‬
696. Enes, r.a., prenosi da je Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, kada bi rekao neku riječ, ponavljao je tri puta da bi je drugi shvatili. A kada bi došao među neke ljude, nazvao bi im selam tri puta.”
(Buhari)
‫بي‬
ٍ ‫ – عن أن‬٦٩٦
َّ َّ‫ أ َّن الن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫س‬
‫َان إِذَا َت َكلَّ َم‬
َ ‫ ك‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬‫ َو إِذَا أ َتى‬،‫بِ َك ِل َم ًة أ َعا َد َها َثلاَ ًثا َحتَّى تُ ْف َه َم َع ْن ُه‬
‫ رواه‬.‫َع َلى َق ْو ٍم ف ََسلَّ َم َع َل ْي ِه ْم َسلَّ َم َع َل ْي ِه ْم َثلا ًثا‬
.‫البخاري‬
91. Savjetovanje i umjerenost u tome!
Uzvišeni Allah rekao je:
“Pozivaj na put svoga Gospodara
mudrošću i lijepim i dobrim savjetom.”
(En-Nahl, 125)
‫باب ال َوعظ والاقتصاد فِي ِه‬
ُ – ٩١
‫ }ا ْد ُع إِ َلى َسبيلِ َربِّ َك‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
ِ
:‫بالح ْك َم ِة َوا ْل َم ْو ِع َظ ِة ا ْل َح َس َن ِة{ ]النحل‬
.[١٢٥
699. Ebu-Vail Šekik ibn Seleme pre- : َ‫ قَال‬،‫ – وعن أَبي وائلٍ شقيقِ بن س َل َم َة‬٦٩٩
َ
nosi: “Ibn-Mes‘ud savjetovao nas je
‫ ُي َذ ِّك ُر َنا‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ابن َم ْس ُعو ٍد‬
َ ‫ك‬
ُ ‫َان‬
i opominjao svakog četvrtka, pa mu
‫ َيا أَ َبا َع ْب ِد‬:‫ َفقَالَ َل ُه َر ُج ٌل‬،ٍ‫في ُك ِّل َخ ِميس‬
je neki čovjek rekao: ‘O Ebu-‘Abdurhman,
volio bih kada bi nas savjetovao i
: َ‫ َفقَال‬،‫ َل َو ِد ْد ُت أن ََّك َذ َّك ْر َت َنا ُك َّل َي ْو ٍم‬، ِ‫ال َّر ْحمن‬
podučavao svaki dan!’ Pa mu je reُ َّ‫أ َما إنَّ ُه َي ْم َن ُع ِني ِم ْن َذلِ َك أنَّي أ ْك َر ُه أَ ْن أُ ِمل‬
kao: ‘Ono što me sprečava u tome, ،‫ك ْم‬
je to što ne želim da vam dosadim,
‫َان رسول‬
َ ‫ َك َما ك‬،‫َو إنِّي أ َت َخ َّولُ ُك ْم بِا ْل َم ْو ِع َظ ِة‬
nego ja vas savjetujem i podučavam
‫ َي َت َخ َّولُ َنا بِ َها‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
onako kako nas je podučavao i sa.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫السآ َم ِة َع َل ْي َنا‬
َّ ‫َم َخا َف َة‬
vjetovao Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, bojeći se da vam
.‫ َي َت َع َّه ُد َنا‬:«‫» َي َت َخ َّولُ َنا‬
ne postane dosadno.’ ”
700. Ebu el-Jekazan ‘Ammar ibn Jasir, r.a., prenosi: “Čuo sam Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, kako kaže: ‘Zaista, dužina
čovjekovog namaza i kratkoća hutbe (vaza) znak je njegove učenosti i
razumijevanja, pa oduljite namaz, a
skratite hutbu.’ ”
(Muslim)
‫ – وعن أَبي اليقظان عمار بن ياسر‬٧٠٠
- ‫ َس ِم ْع ُت رسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫رضي الله عنهما‬
َ‫ »إ َّن ُطول‬:‫ يقول‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
،‫ َم ِئنَّ ٌة ِم ْن فِقه ِه‬،‫ َو ِق َص َر ُخ ْط َب ِت ِه‬،‫َصلاَ ِة ال َّر ُج ِل‬
‫ رواه‬.«‫الصلاَ َة َوأ ْق ِص ُروا ا ْل ُخ ْط َب َة‬
َّ ‫فأ ِطي ُلوا‬
.‫مسلم‬
‫» َم ِئنَّ ٌة« بميم مفتوحة ثُ َّم همزة مكسورة ثُ َّم‬
.‫ َعلاَ َم ٌة َدالَّ ٌة َع َلى فِ ْق ِه ِه‬:‫ أ ْي‬،‫نون مشددة‬
701. Mu‘avija ibn el-Hakim es-Sulemi, - ‫الس َلمي‬
ُّ ‫ – وعن ُمعا ِو َية بن الحكم‬٧٠١
r.a., prenosi: “Dok sam klanjao sa
‫ َب ْي َنا أ َنا أُ َصلّي َم َع‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
Allahovim Poslanikom, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, neko je kihnuo, pa ‫س‬
َ ‫ إ ْذ َع َط‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
sam rekao: ‘Neka ti se Allah smilu- ‫ َف َر َمانِي‬،‫ك الل ُه‬
َ ‫ َي ْر َح ُم‬:‫ َف ُق ْل ُت‬،‫َر ُج ٌل ِم َن ال َق ْو ِم‬
je.’ Svijet mi je uputio oštre poglede,
‫ َما‬،‫ َواثُ ْك َل أُ ِّم َيا ُه‬:‫ال َق ْو ُم بِأ ْب َصا ِر ِه ْم! َف ُق ْل ُت‬
pa sam rekao: ‘Propao sam, zbog
‫ون‬
čega gledate u mene?’ A oni su poَ ‫ون إ َل َّي؟! ف ََج َع ُلوا َي ْض ِر ُب‬
َ ‫شَ أنُ ُك ْم َت ْن ُظ ُر‬
čeli udarati rukama po svojim steg‫بأيديهم َع َلى أ ْف َخا ِذ ِه ْم! َف َل َّما َرأ ْي ُت ُه ْم‬
nima. Kad sam vidio da me oni ušutِ ‫ُي َص ِّم ُتو َن ِني‬
ّ‫ َف َل َّما َصل‬،‫لكنّي َس َك ُّت‬
‫رسول‬
‫ى‬
kuju, ušutio sam.
‫ َف ِبأبِي هو‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
َُ
Kada je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‫ َما َرأ ْي ُت ُم َعلِّ ًما َق ْب َل ُه َولاَ َب ْع َد ُه أ ْح َس َن‬،‫َوأُ ِّمي‬
‘alejhi we sellem, klanjao - i oca i
majku bih za njega žrtvovao, nisam َ‫ ولا‬،‫ضرب ِني‬
َ َ َ َ‫ َولا‬،‫ َف َوالل ِه َما ك ََه َرني‬،‫َت ْع ِلي ًما ِم ْن ُه‬
َ
vidio učitelja sposobnijeg i boljeg u
‫الصلاَ َة لاَ َي ْص ُل ُح‬
َّ ‫ »إ َّن ه ِذ ِه‬: َ‫ قَال‬.‫شَ َت َم ِني‬
podučavanju.
Tako mi Allaha, on me nije napustio, niti me je udario, niti uvrijedio,
nego je rekao: ‘Zaista, u ovom namazu nije dozvoljeno ništa od ljudskog govora. On (namaz) je tesbih,
tekbir i učenje Kur’ana!’ Ili kako je
rekao Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem. Rekao sam: ‘O
Allahov Poslaniče, ja sam nedavno
bio u neznaboštvu, pa nas je Allah
počastio islamom, ali ima nas koji
idemo vračarima!’
Rekao je: ‘Ti nemoj ići!’ Rekao sam:
‘Ima nas koji smo sujevjerni i (imamo zle slutnje)!’
Rekao je: ‘To oni osjete u svojim
‫يح‬
ُ ‫ إنَّ َما ِه َي التَّ ْس ِب‬،ِ‫فِ َيها شَ ْيءٌ ِم ْن كَلا ِم النَّاس‬
‫ أَ ْو َك َما قَالَ رسول‬،«‫ َو ِقراء ُة ال ُق ْرا ِٓن‬،‫َوالتَّ ْك ِبي ُر‬
‫ َيا رسول‬:‫قلت‬
ُ .‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
‫ َو َق ْد َجا َء‬،‫يث َع ْه ٍد بِ َجا ِه ِل َّي ٍة‬
ُ ‫ إنّي َح ِد‬،‫الله‬
‫ون ا ْل ُك ّه َان؟‬
َ ُ‫ َو إ َّن ِمنّا ر َِجا ًلا َيأت‬،‫الل ُه بِالإ ْسلاَ ِم‬
‫ َو ِمنّا ر َِجا ٌل‬:‫ »فَلاَ َتأتِ ِه ْم« قُ ْل ُت‬: َ‫قَال‬
‫ »ذَاكَ شَ ْيء َي ِجدُو َن ُه في‬: َ‫ون؟ قَال‬
َ ‫َي َت َط َّي ُر‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ُصدُو ِر ِه ْم فَلاَ َي ُص َّدنَّ ُه ْم‬
‫ ال ُمصي َب ُة‬:‫»الثُ ْك ُل« بضم الثا ِء ال ُمثلثة‬
.‫ َما َن َه َر نِي‬:‫ » َما ك ََه َر نِي« أ ْي‬.‫َوالف َِجي َع ُة‬
grudima i neka ih to ne sprečava u
njihovim namjerama.’ ”
(Muslim)
703. Prenosi se od ‘Aiše, r.a., koja kaže: “Nisam vidjela Allahovog
Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, nikada potpuno nasmijanog, da
bi mu se vidjele desni, samo bi se
osmjehivao (smješkao).”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ قالت‬،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٧٠٣
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َما َرأ ْي ُت رسول الله‬
ِ ‫ُم ْس َت ْج ِم ًعا ق َُّط َض‬
،‫اح ًكا َحتَّى تُ َرى ِمن ُه َل َه َواتُ ُه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
َ ‫إنَّ َما ك‬
ٌ .‫َان َي َت َب َّس ُم‬
‫ َو ِه َي اللَّ ْح َم ُة الَّتي‬:‫ات« َج ْم ُع َل َها ٍة‬
ُ ‫»اللَّ ْه َو‬
.‫في أ ْقصى َس ْق ِف ا ْل َف ِم‬
93. Mendub je dolaziti
na namaz, naukovanje i
slične ibadete, sa smirenošću i skrušenošću
Uzvišeni Allah kaže:
“... Pa ko poštiva Allahove propise znak je čestita srca.” (El-Hadž,
32)
‫ – باب الندب إِ َلى إتيان‬٩٣
‫الصلاة والعلم ونحوهما من‬
‫العبادات بالسكينة والوقار‬
‫ } َو َم ْن ُي َع ِّظ ْم شَ َعائِ َر الل ِه َف ٕان ََّها‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
ِ ‫ِم ْن َت ْق َوى ال ُق ُل‬
.[٣٢ :‫وب{ ]الحج‬
704. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi: “Čuo
sam Allahova Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, kako kaže:
‘Kada se prouči ikamet za namaz,
nemojte na njega dolaziti trčeći, nego dolazite idući (korakom) i budite
smireni. Ono što ste stigli, klanjajte,
a ono što vas je prošlo, upotpunite.’
”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٧٠٤
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َس ِم ْع ُت رسول الله‬: َ‫قَال‬
َ‫ فَلا‬،ُ‫الصلاَة‬
َّ ‫ »إِذَا أُ ِقي َم ِت‬:‫ يقول‬- ‫وسلم‬
،‫ون‬
َ ‫ َوأتُو َها َوأَ ْن ُت ْم َت ْم ُش‬،‫ون‬
َ ‫َتأتُو َها َوأَ ْن ُت ْم َت ْس َع‬
‫ َو َما‬،‫ َف َما أ ْد َر ْك ُتم ف ََصلُّوا‬،‫الس ِكي َن ُة‬
َّ ‫َو َع َل ْي ُك ُم‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫فَات ُك ْم َفأَتِ ُّموا‬
‫ » َف ٕا َّن أ َح َد ُك ْم إِذَا‬:‫زاد مس ِل ٌم في رواي ٍة َل ُه‬
.«‫الصلاَ ِة َف ُه َو في َصلاَ ٍة‬
َّ ‫َان َي ْع ِم ُد إِ َلى‬
َ ‫ك‬
705. Ibn-‘Abbas, r.a., kaže da se vra:‫ – وعن ابن عباس رضي الله عنهما‬٧٠٥
ćao sa Arefata zajedno sa Allahovim
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
َّ‫أنَّ ُه َدف ََع َم َع الن‬
ِّ
Poslanikom, sall-Allahu ‘alejhi we selِ ‫َي ْو َم َع َر َف َة ف ََس‬
‫وسلم‬
‫عليه‬
‫الله‬
‫صلى‬
‫النبي‬
‫ع‬
‫م‬
َ
ُّ
lem, pa je Poslanik, sall-Allahu ‘alejِٕ ‫ َو َراء ُه َز ْج ًرا شَ ديدًا َو َض ْر ًبا َو َص ْو ًتا‬، ِ‫للا ْبل‬
hi we sellem, čuo iza sebe žestoki
،‫اس‬
žagor, udaranje i glasove deva, pa
ُ َّ‫ » َيا أيُّ َها الن‬:‫ وقال‬،‫َفأشَ ا َر بِ َس ْو ِط ِه إ َل ْي ِه ْم‬
je pokazao prema njima svojim bi.«‫يضا ِع‬
‫ َف ٕا َّن ا ْل ِب َّر َل ْي‬،‫بالس ِكي َن ِة‬
َ ٕ‫س بالا‬
َّ ‫َع َل ْي ُك ْم‬
َ
čem i rekao: “O ljudi, preporuču.‫ وروى مسلم بعضه‬،‫رواه البخاري‬
jem vam smirenost, jer pokornost nije u žurbi.”
‫يضا ُع« بِضا ٍد‬
َ ٕ‫ َو »الا‬.‫ ال َّطا َع ُة‬:«‫»ا ْل ِب ُّر‬
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ َو ُه َو‬،ٌ‫معجم ٍة قبلها ياءٌ وهمز ٌة مكسورة‬
.‫الإ ْس َرا ُع‬
94. Počašćivanje gosta
Uzvišeni Allah rekao je:
“Da li je doprla do tebe vijest o
uvaženim gostima Ibrahimovim, kad
mu oni uđoše i rekoše: ‘Mir vama!’,
i on reče: ‘Mir vama, ljudi neznani!’
I on neprimjetno ode ukućanima
svojim i donese debelo tele, i primače im ga: ‘Zar nećete jesti?’, upita.”
(Ez-Zarijat, 24-27)
“I narod njegov pohrli njemu, a
prije su radili sramna djela. ‘O narode moj’, reče on ‘eto mojih kćeri,
‫ – باب إكرام الضيف‬٩٤
‫يث َض ْي ِف‬
ُ ‫ } َه ْل أ َتاكَ َح ِد‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫إ ْب َرا ِهي َم ا ْل ُم ْك َر ِم َين إ ْذ َد َخ ُلوا َع َل ْي ِه َفقَالُوا َسلاَ ًما‬
‫ون َف َرا َغ إِ َلى أ ْه ِل ِه ف ََجا َء‬
َ ‫قَالَ َسلاَ ٌم َق ْو ٌم ُم ْن َك ُر‬
{‫ون‬
َ ‫بِ ِع ْجلٍ َس ِمينٍ َف َق َّر َب ُه إ َل ْي ِه ْم قَالَ ألاَ َتأ ُك ُل‬
‫ } َو َجاء ُه‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٢٧ -٢٤ :‫]الذاريات‬
‫ون‬
َ ‫ون إِ َل ْي ِه َو ِم ْن َق ْب ُل كَانُوا َي ْع َم ُل‬
َ ‫َق ْو ُم ُه ُي ْه َر ُع‬
ِ ‫الس ِّي َئ‬
‫ات قَالَ َيا َق ْو ِم َه ُؤلاَ ِء َب َناتِي ُه َّن أَ ْط َه ُر‬
َّ
ِ ‫َل ُك ْم فَاتَّ ُقوا الل َه َولاَ تُخْ ُز‬
‫س‬
َ ‫ون في َض ْي ِفي أَ َل ْي‬
.[٧٨ :‫ِم ْن ُك ْم َر ُج ٌل َر ِشيدٌ{ ]هود‬
one su vam čistije! Bojte se Allaha i
pred gostima mojim me ne sramotite! Zar među vama nema razumna
čovjeka?’ ” (Hud, 78)
706. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao: “Ko vjeruje u Allaha i u Sudnji dan, neka počasti svog
gosta. Ko vjeruje u Allaha i u Sudnji dan neka održava rodbinske veze. Ko vjeruje u Allaha i u Sudnji
dan, neka govori ono što je dobro
(korisno), ili neka šuti.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٧٠٦
‫ » َم ْن‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ
،‫َان ُي ْؤ ِم ُن بِالل ِه َوال َي ْو ِم الآ ِخ ِر َف ْل ُي ْك ِر ْم َض ْي َف ُه‬
َ ‫ك‬
‫ َف ْل َي ِص ْل‬،ِ‫َان ُي ْؤ ِم ُن بِالل ِه َوال َيو ِم الآ ِخر‬
َ ‫َو َم ْن ك‬
،ِ‫َان ُي ْؤ ِم ُن بِالل ِه َوال َيو ِم الآ ِخر‬
َ ‫ َو َم ْن ك‬،‫َر ِح َم ُه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َف ْل َي ُق ْل َخ ْي ًرا أَ ْو لِ َي ْص ُم ْت‬
‫‪ – ٧٠٧‬وعن أَبي شُ َر ْيح ُخ َو ْي ِل ِد بن َعمرو‬
‫الخ َز ِاع ِّي ‪ -‬رضي الله عنه ‪ -‬قَالَ ‪َ :‬س ِم ْع ُت‬
‫ُ‬
‫رسول الله ‪ -‬صلى الله عليه وسلم ‪ -‬يقول‪:‬‬
‫َان ُي ْؤ ِم ُن بِالل ِه َوال َي ْو ِم الآ ِخ ِر َف ْل ُي ْك ِر ْم‬
‫» َم ْن ك َ‬
‫َض ْي َف ُه َجائِ َز َت ُه«‬
‫قالوا‪َ :‬و َما َجائِ َزتُ ُه؟ َيا رسول الله‪ ،‬قَالَ ‪َ » :‬ي ْو ُم ُه‬
‫َان َو َرا َء‬
‫َو َل ْي َل ُت ُه‪َ ،‬و ِّ‬
‫الض َيا َف ُة َثلاَ َث ُة أيَّا ٍم‪َ ،‬ف َما ك َ‬
‫متفق َع َل ْي ِه‪.‬‬
‫ذَلِ َك َف ُه َو َص َد َق ٌة َع َل ْي ِه«‪ٌ .‬‬
‫وفي رواية لِمسل ٍم‪» :‬لاَ َي ِح ُّل لِ ُم ْس ِل ٍم أَ ْن ُي ِقي َم‬
‫ِع ْن َد أ ِخي ِه َحتَّى ُي ْؤ ثِ َم ُه« قالوا‪َ :‬يا رسول الله‪،‬‬
‫َوك ْي َف ُي ْؤ ثِ ُم ُه؟ قَالَ ‪ُ » :‬ي ِقي ُم ِع ْن َد ُه َولاَ شَ ْي َء َل ُه‬
‫ُي ْقرِيه بِ ِه«‪.‬‬
‫‪707. Ebu-Šurejh Huvejlid bin ‘Amr‬‬
‫‪el-Huza’, r.a., prenosi:‬‬
‫‪“Čuo sam Allahova Poslanika, sall‬‬‫‪Allahu ‘alejhi we sellem, kako kaže:‬‬
‫‪‘Ko vjeruje u Allaha i u Sudnji dan,‬‬
‫‪neka počasti gosta njegovom nagra‬‬‫’!‪dom‬‬
‫‪Rekli su: ‘A šta je njegova nagra‬‬‫’?‪da, o Allahov Poslaniče‬‬
‫‪Rekao je: ‘Njegov dan i noć. Ugo‬‬‫‪šćenje i gostoprimstvo je tri dana, a‬‬
‫” ’‪sve iznad toga je sadaka.‬‬
‫)‪(Muttefekun ‘alejhi‬‬
95. Mustehab je donositi radosne vijesti i čestitati na dobru
‫ – باب استحباب التبشير‬٩٥
‫والتهنئة بالخير‬
‫ون‬
َ ‫الذين َي ْس َت ِم ُع‬
َ ‫ } َف َبشَّ ْر عبا ِد‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
َ ‫ال َق ْولَ فيتَّ ِب ُع‬
ْ َٔ‫ون ا‬
“Zato obraduj robove Moje koji Kur’an ،[١٨ -١٧ :‫ح َسن ُه{ ]الزمر‬
‫ } ُي َبشِّ ُر ُه ْم َربُّ ُه ْم بِ َر ْح َم ٍة ِم ْن ُه‬:‫وقال َت َعا َلى‬
slušaju i slijede ono najljepše u njemu.” (Ez-Zumer, 17-18)
ٍ َّ‫َور ِْضو ٍان َو َجن‬
{‫ات َل ُه ْم فِ َيها َن ِعي ٌم ُم ِقي ٌم‬
“Gospodar im njihov šalje rado- ‫ }وأَب ِشروا بِالجنَّ ِة‬:‫ وقال َتعا َلى‬،[٢١ :‫]التوبة‬
َْ
َ
َ
ُ
sne vijesti da će im milostiv i blago‫ وقال‬،[٣٠ :‫ُون{ ]فصلت‬
َ ‫الَّتي ُك ْن ُتم تُو َعد‬
naklon biti i da će ih u džennetske
:‫ } َف َبشَّ ْر َنا ُه بِ ُغلاَ ٍم َح ِلي ٍم{ ]الصافات‬:‫َت َعا َلى‬
bašče uvesti, u kojima će neprekidUzvišeni Allah rekao je:
no uživati.” (Et-Tevba, 21)
“I radujte se Džennetu, koji vam
je obećan.” (Fussilet, 30)
“I Mi smo ga obradovali dječakom
blage naravi.” (Es-Safat, 101)
“I Ibrahimu smo izaslanike Naše
poslali da mu donesu radosnu vijest.” (Hud, 69)
“A žena njegova stajaše tu, i mi
je obradovasmo Ishakom, a poslije
Ishaka Ja‘kubom, i ona se osmijehnu.” (Hud, 71)
“I dok se on u hramu, stojeći, molio, meleki ga zovnuše:
‘Allah ti javlja radosnu vijest; rodit će ti se Jahja.’ ” (Ali-‘Imran, 39)
‫اءت ُر ُس ُل َنا‬
ْ ‫ } َو َلق ْد َج‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[١٠١
:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٦٩ :‫إ ْبرا ِهي َم بِال ُبشْ َرى{ ]هود‬
َ‫} َوا ْم َرأَتُ ُه قَائِ َم ٌة ف ََض ِح َك ْت َف َبشَّ ْر َنا َها بِ ِٕا ْس َحاق‬
،[٧١ :‫ُوب{ ]هود‬
َ ‫َو ِم ْن َو َرا ِء إ ْس َحاقَ َي ْعق‬
‫ } َف َنا َد ْت ُه ال َملاَئِ َك ُة َو ُه َو قَائِ ٌم‬:‫وقال َت َعا َلى‬
ِ ‫ُي َصلِّي في ال ِم ْح َر‬
{‫اب أَ َّن الل َه ُي َبشِّ ُركَ بِ َي ْح َيى‬
‫ }إِ ْذ قَا َل ِت‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٣٩ :‫]آل عمران‬
‫ا ْل َملاَئِ َك ُة َيا َم ْر َي ُم إ َّن الل َه ُي َبشِّ ُر ِك بِ َك ِل َم ٍة ِم ْن ُه‬
ِ ‫ْاس ُم ُه ا ْل‬
،‫[ الآية‬٤٥ :‫يح{ ]آل عمران‬
ُ ‫مس‬
.‫والآيات في الباب كثيرة معلومة‬
‫وأما الأحاديث فكثير ٌة ِجدًّا وهي مشهورة في‬
:‫ ِم ْن َها‬،‫الصحيح‬
“A kada meleki rekoše: O Merjema, Allah ti javlja radosnu vijest, od
Njega Riječ; ime će mu biti Mesih.”
(Ali-‘Imran, 45)
709. Ebu-Musa el-Eš‘ari, r.a., pre‫ رضي‬- ‫ – وعن أَبي موسى الأشعري‬٧٠٩
nosi da je uzeo abdest u svojoj kuَ ‫ ثُ َّم َخ َر‬،‫ أَنَّ ُه َت َو َّضأ في َب ْي ِت ِه‬:‫الله عنه‬
ći, zatim izašao i rekao: “Danas ću : َ‫ َفقَال‬،‫ج‬
pratiti Allahova Poslanika, sall-Allahu - ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫لأَ ْل َز َم َّن رسول الله‬
‘alejhi we sellem, i bit ću čitav ovaj
ِ ‫َولأَكُو َن َّن َم َع ُه َي ْو‬
ْ
َ
ِ
،َ
‫د‬
‫ج‬
‫س‬
‫م‬
‫ل‬
‫ا‬
‫ء‬
‫ا‬
‫َج‬
‫ف‬
،‫ا‬
‫ذ‬
‫ه‬
‫ي‬
‫م‬
َ
َ
َ
ْ
َ
dan s njim.”
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫ف ََسألَ َعنِ الن‬
‫ ف ََخ َر ْج ُت َع َلى أ َث ِر ِه‬: َ‫ قَال‬،‫َفقَالُوا و َّج َه ها ُه َنا‬
‫ ف ََج َل ْس ُت‬،ٍ‫ َحتَّى َد َخ َل بِ ْئ َر أريس‬،‫أ ْسألُ َع ْن ُه‬
Rekli su mu: “Otišao je ovamo!” ‫ صلى الله‬- ‫اب حتَّى قضى رسول الله‬
ِ ‫ِعن َد ال َب‬
Rekao je: “Izašao sam za njegovim
‫ ف ٕاذا‬،‫فقمت إلي ِه‬
،ٔ‫ حاجت ُه وتوضا‬- ‫عليه وسلم‬
ُ
tragom pitajući za njega, dok nije ušao
،‫س وت َو َّس َط قُ َّف َها‬
ٍ ‫جلس على بئ ِر أري‬
u bunar Eris’ (ograđeni prostor u kom
َ ‫هو قد‬
se nalazio i ovaj bunar). Sjeo sam ‫فسلمت‬
،ِ‫عن ساقي ِه ودلا ّ ُهما في البئر‬
َ
ُ
ْ ‫وكش َف‬
kod vrata (ulaza), dok nije Allahov
ِ ‫فجلست ِعن َد‬
،‫الباب‬
،‫فت‬
‫انص َر‬
‫َعلي ِه ث َّم‬
ُ
ُ
َ
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we selDošao je u džamiju i pitao za Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem
ِ ‫اب‬
‫ صلى الله‬- ‫رسول الل ِه‬
َ ‫ لأَكُو َن َّن َب َّو‬:‫َف ُق ْل ُت‬
‫ رضي الله‬- ‫ ف ََجا َء أَ ُبو َب ْك ٍر‬،‫ ا ْل َي ْو َم‬- ‫عليه وسلم‬
: َ‫ َم ْن َه َذا؟ َفقَال‬:‫فقلت‬
ُ ،‫اب‬
َ ‫ َف َدف ََع ا ْل َب‬- ‫عنه‬
،‫ ثُ َّم ذَه ْب ُت‬،‫ َع َلى ر ِْس ِل َك‬:‫ُلت‬
ُ ‫ فق‬،ٍ‫أَ ُبو َب ْكر‬
،‫ َه َذا أَ ُبو َب ْك ٍر َيس َتأْ ِذ ُن‬،‫ َيا رسول الله‬:‫فقلت‬
ُ
‘Danas ću sigurno biti Poslanikov ‫حتَّى‬
َ ‫ »ا ْئ َذ ْن َل ُه َو َبشِّ ْر ُه بِا ْل َجنَّ ِة« َفأ ْق َب ْل ُت‬: َ‫َفقَال‬
čuvar!’ Došao je Ebu-Bekr, r.a., i gur‫ صلى‬- ‫ ا ْد ُخ ْل َورسول الله‬:ٍ‫قُ ْل ُت لأَبي َب ْكر‬
nuo vrata, pa sam rekao: ‘Ko je?’
‫ َفد ََخ َل أَ ُبو‬،‫الجنَّ ِة‬
َ ِ‫ ُي َبشِّ ُركَ ب‬- ‫الله عليه وسلم‬
Rekao je: ‘Ebu-Bekr!’ Rekoh: ‘Pri‫ صلى الله‬- ‫بي‬
čekaj!’ Zatim sam otišao i rekao:
َ ‫َبك ٍر َحتَّى َج َل‬
ِّ َّ‫س َع ْن َيمينِ الن‬
‘Allahov Poslaniče, ovo je Ebu-Bekr, ‫ َو َدلَّى ر ِْج َل ْي ِه في‬،‫ُف‬
ِّ ‫ َم َع ُه في الق‬- ‫عليه وسلم‬
traži dozvolu (da uđe)!’ Rekao je: ‘Pu- ‫ صلى الله عليه‬- ‫كما صنع رسول الله‬
َ ‫ال ِب ْئ ِر‬
َ
َ
َ
َ
sti ga i obraduj Džennetom!’ Povra‫ ثُ َّم َر َج ْع ُت‬،‫ َوك ََش َف َع ْن َسا َق ْي ِه‬- ‫وسلم‬
tio sam sam se i Ebu-Bekru rekao:
lem, obavio nuždu i uzeo abdest. Potom sam mu prišao, a on je već bio
sjeo na bunar Eris, na sred njegove
ograde, otkrio potkoljenice, stavljajući (noge) u bunar. Poselamio sam
ga, pa otišao i sjeo kod vrata, rekavši:
،‫ْت أ ِخي َي َت َو َّضأ َو َي ْل َح ُق ِني‬
ُ ‫ َو َق ْد َت َرك‬،‫َو َج َل ْس ُت‬
ٍ ‫ إ ْن ُي ِر ِد الله بِف‬:‫فقلت‬
‫ َخ ْي ًرا‬- ‫ ُيري ُد أ َخا ُه‬- ‫ُلان‬
ُ
:‫فقلت‬
ُ ،‫ َف ٕاذَا إن َْسا ٌن ُي َح ِّركُ ا ْل َباب‬.‫َيأ ِت بِ ِه‬
ِ ّ‫الخط‬
:‫فقلت‬
َ ‫ ُع َم ُر بن‬: َ‫َم ْن َه َذا؟ َفقَال‬
ُ ،‫اب‬
- ‫ ثُ َّم ِج ْئ ُت إِ َلى رسول الله‬،‫َع َلى ر ِْس ِل َك‬
:‫ ف ََسلَّ ْم ُت َع َل ْي ِه َوقُ ْل ُت‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
Ostavio sam bio brata da se ab‫ »ا ْئ َذ ْن َل ُه َو َبشِّ ْر ُه‬: َ‫َه َذا ُع َم ُر َي ْس َتأ ِذ ُن؟ َفقَال‬
desti i pridruži mi se. Rekoh: ‘Ako
َ‫ أَ ِذ َن َو ُي َبشِّ ُرك‬:‫فقلت‬
ُ ،‫بالجنَّ ِة« ف َِج ْئ ُت ُع َم َر‬
َ
Allah želi nekome dobro misleći na
،‫الجنَّ ِة‬
svoga brata sad će ga dovesti.’
َ ِ‫ ب‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ صلى الله‬- ‫س َم َع رسول الله‬
Utom, neko pokrenu vrata. Reَ ‫َفد ََخ َل ف ََج َل‬
koh: ‘Ko je?’ Reče: ‘Omer ibn el-Hattab!’
‫ُف َع ْن َي َسا ِر ِه َو َدلَّى ر ِْج َل ْي ِه‬
ِّ ‫ في الق‬- ‫عليه وسلم‬
Rekoh: ‘Sačekaj!’ Otišao sam Po‫ إ ْن‬:‫ُلت‬
ُ ‫ َفق‬،‫ ثُ َّم َر َج ْع ُت ف ََج َل ْس ُت‬،ِ‫في ال ِبئر‬
slaniku, sall-Allahu ‘alejhi we sel،‫ َيأْ ِت بِ ِه‬- ‫ َي ْع ِني أ َخا ُه‬- ‫ُي ِر ِد الل ُه بِفُلا ٍَن َخ ْي ًرا‬
lem, poselamio ga i rekao: ‘Ovo je
‘Uđi, Poslanik te obveseljava Džennetom!’ Zatim je ušao Ebu-Bekr, sjedajući desno od njega na ogradu i
spuštajući noge u bunar, kao što je
učinio i Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi
we sellem, otkrivajući potkoljenice.
Vratio sam se i sjeo.
Omer, traži da uđe!’ Rekao je: ‘Dozvoli mu i obraduj ga Džennetom!’
Vratio sam se Omeru i rekao:
‘Dozvolio je, i obveseljava te Džennetom!’ On je ušao, sjeo kod Poslanika sa lijeve strane na ogradu, stavljajući noge u vodu. Vratio sam se
i sjeo, rekavši: ‘Ako Allah želi nekome dobro, misleći na svoga brata,
sad će ga dovesti!’ U tom času dođe
neko i pokrenu vrata. Rekoh:
‘Ko je?’ Reče: ‘‘Usman ibn ‘Affan.’
Rekoh: ‘Sačekaj!’ Otišao sam Poslaniku pa ga obavijestio.
Rekao je: ‘Dozvoli mu i obraduj
ga Džennetom, uz iskušenje koje će
‫ َم ْن َه َذا؟‬:‫ُلت‬
ُ ‫ َفق‬.‫اب‬
َ ‫ف ََجا َء إن َْسا ٌن ف ََح َّركَ ا ْل َب‬
‫ َع َلى‬:‫فقلت‬
ُ .‫ ُع ْث َما ُن بن َع َّف َان‬: َ‫َفقَال‬
ِ ،‫ر ِْس ِل َك‬
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
َّ َّ‫وج ْئ ُت الن‬
‫الجنَّ ِة َم َع‬
َ ِ‫ »ا ْئ َذ ْن َل ُه َو َبشِّ ْر ُه ب‬: َ‫ فقال‬،‫ فأخْ َب ْرتُ ُه‬َ‫ ا ْد ُخ ْل َو ُي َبشِّ ُرك‬:‫فقلت‬
ُ ،‫َب ْل َوى تُ ِصي ُب ُه« ف َِج ْئ ُت‬
‫الجنَّ ِة‬
َ ِ‫ ب‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسولُ الله‬
‫ُف َق ْد‬
َ ‫ َفد ََخ َل ف‬،‫َم َع َب ْل َوى تُصي ُب َك‬
َّ ‫َوج َد ا ْلق‬
َ‫ قَال‬.ِ‫ فجلس و َِجا َه ُه ْم ِم َن الشِّ ِّق الآخر‬،‫ُم ِل َئ‬
‫متفق‬
ٌ .‫ َفأ َّو ْل ُت َها قُ ُبو َر ُه ْم‬:‫َسعي ُد ْب ُن ا ْل ُم َس َّي ِب‬
.‫َع َل ْي ِه‬
‫ صلى الله‬- ‫ وأمرني رسولُ الله‬:‫وزاد في رواية‬
ِ
‫مان‬
- ‫عليه وسلم‬
َ ‫ أ َّن ُع ْث‬:‫ َوفيها‬.‫بحفظ الباب‬
‫ الل ُه‬: َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫ِح ْي َن َبشَّ َر ُه َح ِم َد الل َه َت َعا َلى‬
mu se dogoditi!’ Vratio sam se i rekao: ‘Uđi, Poslanik te obveseljava
Džennetom, uz iskušenje koje će ti
se dogoditi!’ Ušao je. Pošto je našao
ogradu popunjenu, sjeo je nasuprot
njima, s druge strane.”
Seid ibn el-Musejjeb rekao je: ‘To
sam protumačio da će im tako biti
poredani mezari.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
U drugom predanju dodao je: “...
i naredio mi je Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, da čuvam vrata.”
.‫ال ُم ْس َتعا ُن‬
.‫بفتح الوا ِو وتشديد الجي ِم‬
ِ «‫ » َو َّج َه‬:‫َو َق ْولُه‬
‫ »بِ ْئر أَ ِر ْيسٍ« ُه َو بفتح‬:‫ َو َق ْولُه‬.‫ َت َو َّج َه‬:‫أ ْي‬
‫الهمزة وكس ِر الرا ِء وبعدها ياءٌ مثناة من تحت‬
‫سا ِكنة ثُ َّم ِسين مهملة َو ُه َو مصروف ومنهم‬
‫ُف« بضم القاف‬
ُّ ‫ َو »الق‬،‫من منع صرفه‬
.‫المبني حول البئر‬
‫ َو ُه َو‬:‫وتشديد الفا ِء‬
ُّ
‫ » َع َلى ر ِْس ِلك« بكسر الراء َع َلى‬:‫َو َق ْولُه‬
ِ :‫ وقيل‬،‫المشهور‬
.‫ ارفق‬:‫ أ ْي‬،‫بفتح َها‬
U istom predanju još stoji da je Osman
kada ga je on obveselio, zahvalio Al-
lahu Uzvišenom rekavši: “Allah je
Taj Koji pomaže!”
711. Ibn-Šumase prenosi: “Došli smo
kod ‘Amra ibn el-‘Asa, r.a., na njegovoj samrti. On je dugo plakao,
okrenuvši lice prema zidu, pa mu
je njegov sin počeo govoriti: ‘O moj
babo, zar te Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, nije obveselio s tim i tim?’ Potom se on okrenuo licem i rekao: ‘Zaista je najvrednije što sam pripremio svjedočanstvo (šehadet) da nema drugog boga osim Allaha i da je Muhammed
Allahov Poslanik. Zaista sam ja prošao kroz tri perioda.
Bio sam takav, da nije bilo nikog
ko je mrzio više Allahova Poslanika
‫ َح َض ْر َنا‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعن ابن ِش َم َاسة‬٧١١
‫ َو ُه َو في‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ص‬
ِ ‫َع ْم َرو َبن ال َعا‬
‫ َو َح َّولَ َو ْج َه ُه إِ َلى‬،‫ َف َب َكى َطوِي ًلا‬،‫ِس َيا َق ِة ا ْل َم ْو ِت‬
ِ
‫ أ َما‬،‫ َيا أ َب َتا ُه‬: ُ‫ َيقُول‬،‫ ف ََج َع َل ا ْب ُن ُه‬،ِ‫الجدَار‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َبشَّ َركَ رسولُ الله‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫ب َك َذا؟ أ َما َبشَّ َركَ رسولُ الله‬
‫ إ َّن‬: َ‫ َفقَال‬،‫ بِ َك َذا؟ َفأ ْق َب َل بِ َو ْج ِه ِه‬- ‫وسلم‬
‫ َوأ َّن‬،‫أ ْف َض َل َما نُ ِع ُّد شَ َها َد ُة أَ ْن لا إل َه إِلا َّ الله‬
ٍ ‫ إنِّي َق ْد ُك ْن ُت َع َلى أ ْط َب‬،‫ُم َح َّمدًا رسول الل ِه‬
‫اق‬
‫غضا‬
ً ‫ َل َق ْد َرأ ْي ُت ِني َو َما أ َح ٌد أشَ ُّد ُب‬:‫َثلا ٍَث‬
ِ
،‫ ِمنِّي‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫لرسول الله‬
‫مكنت ِم ْن ُه‬
َ ‫لي ِم ْن أَ ْن أك‬
ُ ‫ُون ق ِد ْاس َت‬
َّ ٕ‫َولاَ أ َح َّب ا‬
َ ‫ َف َل ْو ُم ُّت َع َلى‬،‫َف َق َت ْل ُته‬
‫الح ِال َل ُك ْن ُت ِم ْن‬
َ ‫تلك‬
od mene, i ništa mi ne bi bilo draže
da sam ga se domogao pa ga ubio.
Da sam u takvoj situaciji umro, bio
bih od stanovnika vatre. Kada je Allah dao da islam uđe u moje srce,
došao sam Vjerovjesniku, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, i rekao mu: ‘Pruži
svoju desnu ruku, da ti se zavjetujem!’
On je pružio svoju desnu ruku, a
ja sam svoju ruku povukao.
Rekao je: ‘Šta ti je ‘Amre?’ Rekao
sam: ‘Htio sam postaviti uvjet.’ Rekao je: ‘Šta ćeš uvjetovati?’ Rekao
sam: ‘Da mi bude oprošteno!’ Rekao je: ‘Zar ne znaš da islam buši
‫ َف َل َّما َج َع َل الل ُه الإ سلا َم في َق ْل ِبي‬،ِ‫أ ْه ِل النَّار‬
:‫ ف ُق ْل ُت‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ ‫أ َت ْي ُت‬
‫ َف َب َس َط َي ِمي َن ُه‬،‫ابس ْط َي ِمي َن َك فَلأُ َبايِ ُعك‬
ُ
«‫ » َما َل َك َيا َع ْم ُرو؟‬: َ‫ َفقَال‬،‫َف َق َب ْض ُت َي ِدي‬
‫ » َتشْ َترِط‬: َ‫ قَال‬،‫ردت أَ ْن أ ْش َتر َِط‬
ُ ٔ‫ ا‬:‫قلت‬
ُ
‫ »أ َما‬: َ‫ قَال‬،‫ أَ ْن ُي ْغ َف َر لِي‬:‫َماذا؟« قُ ْل ُت‬
‫ َوأن‬،‫َان َق ْب َل ُه‬
َ ‫َع ِل ْم َت أن الإ سلا َم َي ْه ِد ُم َما ك‬
‫الح َّج َي ْه ِد ُم‬
َ ‫ال ِه ْج َر َة َت ْه ِد ُم َما ك‬
َ ‫ َوأ َّن‬،‫َان قَب َل َها‬
‫لي ِم ْن‬
َ ‫َان َق ْب َل ُه؟« َو َما ك‬
َ ‫َما ك‬
َّ ٕ‫َان أح ٌد أ َح َّب ا‬
ِ ‫َر ُس‬
‫ َولاَ أ َج َّل‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ول الله‬
‫طيق أن أملأ َعيني‬
ُ ُٔ‫في َعيني ِم ْن ُه َو َما ُك ْن ُت ا‬
‫ ولو سئلت أن أصفه َما‬،‫ِم ْن ُه؛ إجلا ًلا َل ُه‬
‫ ولو‬،‫ لأني َل ْم أكن أملأ عيني ِم ْن ُه‬،‫أطقت‬
ono što je bilo prije njega, i da hidžra buši ono što je bilo prije nje, i da
hadž briše ono što je bilo prije njega?’ I niko mi tada nije bio draži od
Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, i uvaženiji u mojim očima od njega. Nisam ga se mogao
nagledati, koliko sam ga uvažavao
i poštivao. Da si me pitao da ti ga
opišem, ne bih mogao jer ga se nisam mogao nagledati. Da sam umro
u tom stanju, nadao bih se da budem džennetlija. Zatim sam postao
namjesnikom i odgovornim za mnoge stvari pa ne znam kakvo je moje stanje u tom pogledu. Pa kada
ِ
‫ُون ِم ْن‬
‫ُم ُّت َع َلى تِ ْل َك‬
َ ‫رج ْو ُت أن أك‬
َ ‫الحال َل‬
‫ ثُ َّم َو لِي َنا أ ْش َيا َء َما أ ْدرِي َما َحالِي‬،‫الجنَّ ِة‬
َ ‫أ ْه ِل‬
َ‫صح َبنِّي َنائِ َح ٌة َولا‬
َ ‫فِ َيها؟ َف ٕاذَا أ َنا ُم ُّت فَلاَ َت‬
،‫اب شَ نًّا‬
َ ‫لي التُّر‬
َّ ‫ ف َُشنُّوا َع‬،‫ َف ٕاذا َد َف ْن ُت ُمو نِي‬،‫َنا ٌر‬
،‫ثُ َّم أ ِقي ُموا َح ْولَ َق ْبرِي َق ْد َر َما تُ ْن َح ُر َجزو ٌر‬
‫ َوأ ْن ُظ َر َما‬،‫س بِ ُك ْم‬
َ ِ‫ َحتَّى أَ ْس َتأن‬،‫َو ُي ْق َس ُم َل ْح ُم َها‬
.‫ رواه مسلم‬.‫رس َل َربّي‬
ُ ‫أُ َر‬
ُ ‫اجع بِ ِه‬
‫ »شُ نُّوا« ُروِي بالشّ ين المعجمة‬:‫َق ْوله‬
‫ والله‬،‫ ُص ُّبوه قَلي ًلا قَلي ًلا‬:‫ أ ْي‬،‫والمهمل ِة‬
.‫سبحانه أعلم‬
umrem, neka me ne slijedi ona koja
nariče niti vara. A kada me u kabur
stavite, nagrćite na mene zemlju malo po malo, zatim sjedite oko moga kabura toliko vremena, za koliko se može zaklati deva i podijeliti njeno meso, da bih osjećao vašu
prisutnost i razmišljao što ću odgovoriti poslanicima moga Gospodara (Munkiru i Nekiru).’ ”
(Muslim)
96. Ispraćanje prijatelja
i njegova oporuka pri rastanku, zbog putovanja
ili nečeg drugog; upućivanje dove i traženje da
i on čini dovu onom koji ostaje.
Uzvišeni Allah rekao je:
“I Ibrahim ostavi u amanet to sinovima svojim, a i Ja‘kub: ‘Sinovi
‫ – باب وداع الصاحب‬٩٦
‫ووصيته عند فراقه للسفر وغيره‬
‫والدعاء َل ُه وطلب الدعاء ِم ْن ُه‬
‫ } َو َو َّصى بِ َها إ ْب َرا ِهي ُم َب ِني ِه‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ّين‬
ْ ‫ُوب َيا َب ِن َّي إ َّن الل َه‬
َ ‫اص َطفَى َل ُك ُم الد‬
ُ ‫َو َي ْعق‬
‫ون أَ ْم ُك ْن ُت ْم شُ َهدَا َء‬
َ ‫فَلاَ َت ُموتُ َّن إِلا َّ َوأَ ْن ُت ْم ُم ْس ِل ُم‬
moji, Allah vam je odabrao pravu
vjeru, i nipošto ne umirite drukčije
nego kao muslimani!
Vi niste bili prisutni kada je Ja‘kubu
smrtni čas došao i kada je sinove svoje upitao: ‘Kome ćete se, poslije mene, klanjati?’
‘Klanjat ćemo se’, odgovorili su,
‘Bogu tvome, Bogu tvojih predaka
Ibrahima i Ismaila i Ishaka, Bogu Jedinome! I mi se Njemu pokoravamo.’ ” (El-Bekara, 132-133)
‫ُوب ال َم ْو ُت إ ْذ قَالَ لِ َبني ِه َما‬
َ ‫إ ْذ َح َض َر َي ْعق‬
‫ُون ِم ْن َب ْع ِدي قَالُوا َن ْع ُب ُد إ َله َك َو إل َه آ َبائِ َك‬
َ ‫َت ْع ُبد‬
‫إ ْبرا ِهي َم َو إ ْس َما ِعي َل َو إ ْسحاقَ إ ًلها َو ِاحدًا َو َن ْح ُن‬
.[١٣٣ -١٣٢ :‫ون{ ]البقرة‬
َ ‫َل ُه ُم ْس ِل ُم‬
:‫وأما الأحاديث فمنها‬
712. Zejd bin Erkam, r.a., prenosi
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, ustao između njih
da održi govor, pa se zahvalio Allahu, i pohvalio Ga, savjetovao (nas)
i opominjao, a zatim je rekao: “Zar
ne, o ljudi, i ja sam čovjek, i samo
što nije došao Poslanik moga Gospodara (melek smrti), pa ću mu se odazvati. Ja među vama ostavljam dvije važne i velike stvari: prva je Allahova Knjiga; u njoj je uputa i svjetlo! Uzmite Allahovu Knjigu i držite se nje.” Pa nas je podstakao na Allahovu Knjigu i budio u nama želju
za njom. Zatim je rekao: “I (pazi-
‫ رضي الله عنه‬- ‫ – حديث زيد بن أرقم‬٧١٢
ِ ‫ الَّ ِذي سبق في َب‬‫اب إكرام أ ْه ِل َب ْي ِت رسول‬
‫ قَا َم رسول‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
،‫ فِي َنا َخ ِطي ًبا‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
‫ ثُ َّم‬،‫ َو َو َع َظ َو َذ َّك َر‬،‫ َوأ ْث َنى َع َل ْي ِه‬،‫ف ََح ِم َد الله‬
‫ إنَّ َما أ َنا َب َش ٌر‬،‫اس‬
ُ َّ‫ ألاَ أيُّ َها الن‬،ُ‫ »أ َّما َب ْعد‬: َ‫قَال‬
ِ ‫ُي‬
‫ َوأ َنا َتا ِر ٌك‬،‫يب‬
َ ‫وش ُك أَ ْن َيأتِ َي َر ُسولُ َربِّي َفأُ ِج‬
‫ فِي ِه ا ْل ُهدَى‬،‫اب الل ِه‬
ُ ‫ ِك َت‬:‫ أ َّو َل ُه َما‬، ِ‫فِي ُك ْم َث َق َل ْين‬
ِ ‫ ف َُخ ُذوا بِ ِك َت‬،‫َوالنُّو ُر‬
،«‫اب الل ِه َو ْاس َت ْم ِس ُكوا بِ ِه‬
ِ ‫ف ََح َّث َع َلى ِك َت‬
: َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫ َو َر َّغ َب فِي ِه‬،‫اب الل ِه‬
.«‫ أ َذ ِّك ُر ُك ُم الل َه في أ ْه ِل َب ْي ِتي‬،‫» َوأَ ْه ُل َب ْي ِتي‬
.‫ َو َق ْد َس َب َق بِ ُطولِ ِه‬،‫رواه مسلم‬
te) moju obitelj! Zaklinjem vas Allahom da (pazite) moju porodicu!”
(Muslim)
715. Salim ibn ‘Abdullah ibn ‘Umer
prenosi da je ‘Abdullah ibn ‘Umer
govorio čovjeku koji hoće da ide na
put: “Približi mi se da se s tobom
oprostim, onako kako se Allahov Poslanik s nama opraštao!” Govorio je:
“Ostavljam kod Allaha na čuvanje
tvoju vjeru, tvoju sigurnost i emanet, i ishod i kraj tvoga rada (i života).”
(Tirmizi, hasen, sahih)
‫ أ َّن‬:‫ – وعن سالم بنِ عب ِد الله بنِ عمر‬٧١٥
‫َان‬
َ ‫ ك‬،‫عب َد الل ِه بن ُع َم َر رضي الله عنهما‬
‫ ا ْد ُن ِمنِّي َحتَّى‬:‫َيقُولُ لل َّر ُج ِل إِذَا أ َرا َد َس َف ًرا‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫َان رسولُ الله‬
َ ‫أُ َو ِّد َع َك َك َما ك‬
‫ »أَ ْس َت ْو ِد ُع الل َه‬: ُ‫ َف َيقُول‬،‫ ُي َو ِّد ُع َنا‬- ‫وسلم‬
‫ رواه‬.«‫ َو َخواتِي َم َع َم ِل َك‬،‫ َوأ َما َن َت َك‬،‫ِدي َن َك‬
.«‫ »حديث حسن صحيح‬:‫ وقال‬،‫الترمذي‬
716. Ashab ‘Abdullaha ibn Jezid elHatmi, r.a., prenosi da je Allahov
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, kada bi htio ispratiti vojsku, govorio: “Ostavljam kod Allaha na čuvanje vašu vjeru, vašu sigurnost i
emanet, i ishod i svršetak vašeg rada (i života).”
(Ebu-Davud, sahih)
‫ – وعن عب ِد الله بن يزي َد الخ ْط ِم ِّي‬٧١٦
ُ‫َان رسول‬
َ ‫ ك‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫الصحابي‬
ِّ
‫ إِذَا أ َرا َد أَ ْن‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
،‫ »أ ْس َت ْو ِد ُع الل َه ِدي َن ُك ْم‬: َ‫ قَال‬،‫يش‬
َ ‫ُي َو ِّد َع‬
َ ‫الج‬
‫ َو َخواتِي َم أ ْع َمالِ ُك ْم« حديث‬،‫َوأ َما َن َت ُك ْم‬
.‫ رواه أَ ُبو داود وغيره ب ٕاسناد صحيح‬،‫صحيح‬
717. Enes, r.a., prenosi: “Došao je
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫س‬
ٍ ‫ – وعن أن‬٧١٧
neki čovjek Vjerovjesniku, sall-Allahu
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َجا َء َر ُج ٌل إِ َلى النبي‬
‘alejhi we sellem, i rekao: ‘O Allahov Poslaniče, ja hoću na put, pa me ،‫ َف َز ِّو ْدنِي‬،‫ إن ّي أُرِي ُد َس َف ًرا‬،‫ َيا رسولَ الله‬: َ‫َفقَال‬
otpremi i opskrbi!’ Poslanik, sall-Allahu: َ‫ ِز ْدنِي قَال‬: َ‫ » َز َّو َدكَ الله التَّ ْقوى« قَال‬: َ‫َفقَال‬
َ
‘alejhi we sellem, rekao je: ‘Allah
َ ‫ » َو َي َّس َر َل‬: َ‫ قَال‬،‫ ِز ْدنِي‬: َ‫» َو َغ َف َر َذ ْن َب َك« قَال‬
‫ك‬
te opskrbio takvalukom (bogoboja:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫ا ْل َخ ْي َر َح ْيثُ َما ُك ْن َت‬
znošću)!’
Čovjek je rekao: ‘Daj mi još!’ Poslanik je rekao: ‘Neka ti oprosti grijehe!’ Čovjek je rekao:
‘Daj mi još!’
Poslanik je rekao: ‘I neka ti olakša
(dadne) svako dobro gdje god budeš!’ ”
.«‫»حديث حسن‬
(Tirmizi, hasen, sahih)
97. Istihara namaz i dogovaranje!
Uzvišeni je Allah rekao:
“I dogovaraj se s njima!” (Ali-Imran,
159)
“I koji se o poslovima svojim dogovaraju.” (Eš-Šu‘ara, 38)
‫ – باب الاس ِتخارة والمشاورة‬٩٧
‫ } َوشَ ا ِو ْر ُه ْم فِي الأَ ْمرِ{ ]آل‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ } َوأَ ْم ُر ُه ْم‬:‫ وقال الله َت َعا َلى‬،[١٥٩ :‫عمران‬
:‫[ أ ْي‬٣٨ :‫شُ و َرى َب ْي َن ُه ْم{ ]الشورى‬
.‫ون َب ْي َن ُه ْم فِي ِه‬
َ ‫َي َت َشا َو ُر‬
718. Džabir, r.a., prenosi: “Allahov
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, podučavao nas je da obavljamo istiharu namaz u svakoj prilici,
kao što nas je podučavao nekoj suri
iz Kur’ana. Govorio je:
‘Kada neko od vas hoće uraditi (neki posao), neka mimo farza klanja
dva rekata, a zatim neka kaže: - Allahu moj, ja tražim za sebe što je dobro, s Tvojim znanjem, i molim Te
da mi daš Svojom moći i molim Te
da mi daš od Tvoje velike blagodati!
Ti, zaista, sve možeš, a ja ne mogu!
Ti sve znaš, a ja ne znam i Ti si poznavalac tajni! Allahu moj, ako je
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جابر‬٧١٨
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َان رسولُ الله‬
َ ‫ك‬
‫َالسو َر ِة‬
ْ ‫ُي َعلِّ ُم َنا‬
ُّ ‫الاس ِت َخا َر َة في الأ ُمو ِر ُكلِّ َها ك‬
،ِ‫ »إِذَا َه َّم أ َح ُد ُك ْم بِالأ ْمر‬: ُ‫ َيقُول‬،‫ِم َن ال ُق ْرا ِٓن‬
:‫ ثُ َّم ليقل‬،‫ِيض ِة‬
َ ‫ركع ر ْك َع َت ْينِ ِم ْن َغ ْي ِر ال َفر‬
ْ ‫َف ْل َي‬
َ‫ َوأ ْس َت ْق ِد ُرك‬،‫اللَّ ُه َّم إنِّي أ ْس َت ِخي ُركَ بِ ِع ْل ِم َك‬
‫ َف ٕان ََّك‬،‫ وأ ْسألُ َك ِم ْن ف َْض ِل َك ال َع ِظ ْي ِم‬،‫بِ ُق ْد َر تِ َك‬
‫ َوأن َْت َعلا َّ ُم‬،‫ َو َت ْع َل ُم َولاَ أ ْع َل ُم‬،‫َت ْق ِد ُر َولاَ أ ْق ِد ُر‬
ِ ‫ا ْل ُغ ُي‬
‫ اللَّ ُه َّم إ ْن ُك ْن َت َت ْع َل ُم أ َّن َه َذا الأ ْم َر‬.‫وب‬
‫َخ ْي ٌر لِي في ِدي ِني َو َم َع ِاشي َو َعا ِق َب ِة أ ْمرِي« أَ ْو‬
ِ ‫ » َع‬: َ‫قَال‬
‫ فا ْق ُد ْر ُه لي َو َي ِّس ْر ُه‬،‫اج ِل أ ْمرِي َوا ِٓج ِل ِه‬
‫ َو إ ْن ُك ْن َت َت ْع َل ُم أ َّن َه َذا‬.‫ ثُ َّم َبار ِْك لِي فِي ِه‬،‫لِي‬
ovaj posao koristan za mene, moju
vjeru, život, i svršetak (ahiret)’, ili je
rekao: ‘U mojoj bliskoj i dalekoj budućnosti, Ti mi ga odredi (propiši) i
olakšaj, a zatim mi daj berićet (blagodat) u njemu. A ako je ovaj posao zlo za mene, moju vjeru, život,
i svršetak (ahiret)’, u mojoj bliskoj i
dalekoj budućnosti, Ti ga od mene
otkloni i udalji me od njega i odredi (propiši) mi dobro i hajr, ma gdje
se ono nalazilo, zatim mi daj da s
njim budem zadovoljan!’ Rekao je:
‘A zatim spomene svoju želju.’ ”
(Buhari)
«‫الأَ ْم َر شَ ٌّر لِي في ِدي ِني َو َم َع ِاشي َو َع ِاق َب ِة أَ ْمرِي‬
ِ ‫ » َع‬: َ‫أَ ْو قَال‬
،‫َاص ِر ْف ُه َعنِّي‬
ْ ‫اجلِ أ ْمرِي َوا ِٓج ِل ِه؛ ف‬
،‫َان‬
َ ‫ َوا ْق ُد ْر لِ َي‬،‫اص ِر ْف ِني َع ْن ُه‬
ْ ‫َو‬
َ ‫الخ ْي َر َح ْي ُث ك‬
.«‫اج َت ُه‬
َ ‫ » َو ُي َس ِّم ْي َح‬: َ‫ثُ َّم أ ْر ِض ِني بِ ِه« قَال‬
.‫رواه البخاري‬
98. Mustehab je (poželjno) ići jednim putem na
Bajram (namaz), u posjetu bolesniku, na hadž, u
boj, na dženazu i tome
slično, a vratiti se drugim putem da bi bilo što
više mjesta na kojim se
čini ibadet
‫ – باب استحباب الذهاب‬٩٨
‫إِ َلى العيد وعيادة المريض‬
‫والحج والغزو والجنازة ونحوها‬
‫ والرجوع من طريق‬،‫من طريق‬
‫آخر لتكثير مواضع العبادة‬
‫‪ – ٧١٩‬عن جابر ‪ -‬رضي الله عنه ‪ -‬قَالَ ‪:‬‬
‫َان‬
‫َان النبي ‪ -‬صلى الله عليه وسلم ‪ -‬إِذَا ك َ‬
‫ك َ‬
‫ريق‪ .‬رواه البخاري‪.‬‬
‫يو ُم عي ٍد َخا َل َف ال َّط َ‬
‫ريق« يعني‪َ :‬ذ َه َب في‬
‫َق ْوله‪َ :‬‬
‫»خا َل َف ال َّط َ‬
‫طريقٍ ‪َ ،‬و َر َج َع في طريقٍ ا َٓخ َر‪.‬‬
‫‪719. Džabir, r.a., prenosi: “Vjero‬‬‫‪vjesnik je, sall-Allahu ‘alejhi we sel‬‬‫‪lem, na Bajram (namaz) išao jednim‬‬
‫”‪putem, a vraćao se drugim.‬‬
‫)‪(Buhari‬‬
720. Ibn ‘Umer r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, (kada bi odlazio) išao
putem (po imenu) “Tarikuš-Šedžere”,
(a kada bi dolazio) išao bi putem (po
imenu) “Tarikul-l-Muarres.”
Kada bi ulazio u Meku, ušao bi
preko gornjeg prijevoja, a izlazio je
kroz tjesnac u podnožju.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ – وعن ابن ُع َم َر رضي الله عنهما‬٧٢٠
‫َان‬
َ ‫ ك‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
ِ‫ َو َيد ُْخ ُل ِم ْن َطريق‬،‫َيخْ ُر ُج ِم ْن َطريق الشَّ َج َر ِة‬
‫ َد َخ َل ِمن الثَّ ِن َّي ِة‬،‫ َو إِذَا َد َخ َل َم َّك َة‬،ِ‫ا ْل ُم َع َّرس‬
‫متفق‬
ٌ .‫الس ْف َلى‬
ُّ ‫ َو َيخْ ُر ُج ِم َن الثَّ ِن َّي ِة‬،‫ا ْل ُع ْل َيا‬
.‫َع َل ْي ِه‬
‫ – باب استحباب تقديم‬٩٩
99. Mustehab je (poželjno) dati prednost desnoj ‫اليمين في كل َما هو من باب‬
strani u svemu što je iz
‫التكريم‬
domena plemenitosti i (počašćivanja), kao što je abdest, gusul, tejemmum,
oblačenje odjeće, obuće
i veša; ulazak u džamiju, upotreba misvaka i surme, odsijecanje nokata,
‫س الثَّ ْو ِب‬
‫كالوضو ِء َوال ُغ ْس ِل َوالتَّ َي ُّم ِم‪َ ،‬ولُ ْب ِ‬
‫‪“Onaj kome se Knjiga Njegova u‬‬
‫الس َراوِيلِ َو ُد ِ‬
‫خول ا ْل َم ْس ِج ِد‪،‬‬
‫َوالنَّ ْعلِ َو ُ‬
‫الخ ِّ‬
‫ف َو َّ‬
‫‪desnu ruku njegovu da, reći će: ‘Evo‬‬
‫َو ِّ‬
‫َص ‪vam, čitajte Knjigu moju!’ ” (El-Hakka,‬‬
‫الس َو ِاك‪َ ،‬والا ْك ِت َح ِال‪َ ،‬وتقليم الأ ْظفار‪َ ،‬وق ِّ‬
‫الشَّ ار ِِب‪َ ،‬و َن ْت ِف الإ ْب ِط‪َ ،‬وحلقِ ال َّرأسِ‪،‬‬
‫)‪19‬‬
‫‪“Oni na desnoj strani (sretni), ko‬‬
‫الصلاَ ِة‪َ ،‬والأ ْكلِ ‪ ،‬والشُّ ِ‬
‫رب‪،‬‬
‫السلا ِم ِم َن َّ‬
‫َو ّ‬
‫?‪su oni na desnoj strani‬‬
‫الح َج ِر الأَ ْس َو ِد‪،‬‬
‫صافح ِة‪َ ،‬و ْاس ِتلاَ ِم‬
‫َ‬
‫َوال ُم َ‬
‫‪I oni na lijevoj strani (nesretni), ko‬‬
‫من الخلا ِء‪ ،‬والأخذ والعطاء وغي ِر‬
‫و‬
‫ِ‬
‫‪su oni na lijevoj strani?” (El-Vaki‘a,‬‬
‫الخروج َ‬
‫‪8-9).‬‬
‫ذَلِ َك ِم َّما ُه َو في معناه‪ .‬و ُي ْس َت َح ُّب َتقدي ُم‬
‫اليسا ِر في ض ِد َذلِ َك‪ ،‬كالا ْم ِت َخ ِ‬
‫اط َوال ُب َص ِ‬
‫اق‬
‫ِ‬
‫الخلا ِء‪ ،‬والخروج من‬
‫عن اليسار‪،‬‬
‫ودخول َ‬
‫ف والنَّ ْعلِ والسراويلِ‬
‫وخ ْل ِع ُ‬
‫ال َم ْس ِج ِد‪َ ،‬‬
‫الخ ِّ‬
‫الاس ِت ْن َجا ِء وفِع ِل ال ُم ْس َت ْقذ َر ِ‬
‫و ِ‬
‫ات‬
‫الثوب‪ ،‬و ْ‬
‫‪Uzvišeni Allah rekao je:‬‬
‫وأ ْش َباه َذلِ َك‪.‬‬
‫قَالَ الله َت َعا َلى‪َ } :‬فأَ َّما َم ْن أو تِ َي ِك َتا َب ُه ب َيمي ِن ِه‬
‫َف ْيقُولُ َها ُؤ ُم ا ْق َرأوا ِك َتابِ ْيه{ ]الحاقة‪[١٩ :‬‬
‫اب ا ْل َم ْي َم َن ِة َما‬
‫الآيات‪ ،‬وقَالَ َت َعا َلى‪َ } :‬فأ ْص َح ُ‬
‫حاب ال َمشْ َئ َم ِة َما‬
‫اب ال َم ْي َم َن ِة َوأَ ْص ُ‬
‫أ ْص َح ُ‬
‫اب ال َمشْ َئ َم ِة{ ]الواقعة‪.[٩ -٨ :‬‬
‫أ ْص َح ُ‬
722. ‘Aiša, r.a., prenosi: “Desna ruka Allahova Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, bila je za abdest i
jelo, a lijeva za hamama i ono što je
prljavo.”
(Ebu-Davud, sa sahih senedom)
- ‫ كَا َن ْت َي ُد رسول الله‬:‫ قالت‬،‫ – وعنها‬٧٢٢
‫ ال ُي ْم َنى لِ ُط ُهو ِر ِه‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫َان ِم ْن‬
َ ‫ َوكَا َن ِت ا ْل ُي ْس َرى لِ َخلائِ ِه َو َما ك‬،‫َو َط َع ِام ِه‬
‫ رواه أَ ُبو داود وغيره‬،‫ حديث صحيح‬.‫أذ ًَى‬
.‫صحيح‬
‫ب ٕاسنا ٍد‬
ٍ
723. Ummu ‘Atijje, r.a., prenosi da
im je Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao, kada su one gasulile njegovu kćer Zejneb, r.a.: “Počnite s njenom desnom stranom i mjestima po kojima se uzima abdest!”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ – وعن أم عطية رضي الله عنها‬٧٢٣
‫ قَالَ لهن في‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
َّ َّ‫الن‬
‫ »ا ْب َدأ َن‬:‫َغ ْس ِل ا ْب َن ِت ِه َز ْي َن َب رضي الله عنها‬
ِ ‫ َو َم َو‬،‫بِ َم َي ِام ِن َها‬
‫متفق‬
ٌ .«‫اض ِع ال ُو ُضو ِء ِم ْن َها‬
.‫َع َل ْي ِه‬
724. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Kada se neko
od vas obuva, neka počne s desnom
(nogom), a kada se izuva, neka počne s lijevom.
Neka desna bude ta koja se prva
obuva, a zadnja izuva!”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٧٢٤
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ َو إِذَا َن َز َع‬،‫»إِذَا ا ْن َت َع َل أ َح ُد ُك ْم َف ْل َي ْب َدأْ بِا ْل ُي ْم َنى‬
،‫ لِ َت ُك ْن ال ُي ْم َنى أ َّو َل ُه َما تُ ْن َع ُل‬.‫َف ْل َي ْبدأْ بِالشِّ َم ِال‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َوا ِٓخ ُر ُه َما تُ ْن َز ُع‬
727. Enes, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, sišao na Minu; došao do Džemreta (Džemretu-l-‘Akabe) i bacio
kamenčiće, zatim otišao na mjesto
(gdje se kolju kurbani) na Mini, zaklao (kurban), zatim rekao brici, pokazujući na desnu stranu: ‘Uzmi!’
A zatim na lijevu stranu. Poslije toga je počeo dijeliti kosu prisutnim.”
(Muttefekun ‘alejhi)
A u drugom predanju stoji: “... kada je bacio kamenčiće na Džemretu,
zaklao kurban i obrijao se, brico mu
je prvo obrijao desnu stranu, zatim
je pozvao Ebu-Talhu el-Ensarija, r.a.,
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٧٢٧
‫ أتى‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ ثُ َّم أ َتى َم ْن ِز َل ُه‬،‫ َفأ َتى ا ْل َج ْم َر َة َف َر َما َها‬،‫ِم ًنى‬
‫»خ ْذ« وأشَ ا َر‬
ُ :‫لحلا َِّق‬
َ ِ‫ ثُ َّم قَالَ ل‬،‫بِ ِم َن ًى ونحر‬
‫ ثُ َّم َج َع َل‬،ِ‫ ثُ َّم الأَ ْي َسر‬، ِ‫إِ َلى َجانِب ِه الأَ ْي َمن‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫اس‬
َ َّ‫ُي ْع ِطي ِه الن‬
‫ َو َن َح َر نُ ُس َك ُه‬،َ‫الج ْم َرة‬
َ ‫ لما ر َمى‬:‫وفي رواية‬
‫ ثُ َّم‬،‫الحلا َّقَ ِش َّق ُه الأَ ْي َم َن ف ََح َل َق ُه‬
َ َ‫ َنا َول‬،‫َو َح َل َق‬
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫َد َعا أَ َبا َط ْل َح َة الأن َْصار َِّي‬
: َ‫ َفقَال‬،‫ ثُ َّم َنا َو َل ُه الشِّ َّق الأَ ْي َس َر‬،‫َفأ ْع َطا ُه إيَّا ُه‬
: َ‫ َفقَال‬،‫ ف ََح َل َق ُه َفأ ْع َطا ُه أَ َبا َط ْل َح َة‬،«‫»اح ِل ْق‬
ْ
ِ
.«ِ‫»ا ْقس ْم ُه َب ْي َن النَّاس‬
dao mu (kosu), okrenuo mu lijevu
stranu i rekao: ‘Brij!’ Obrijao ga je,
a zatim je dao (kosu) Ebu-Talhi i rekao: ‘Dadni i ostalom svijetu!’ ”
‫ كتاب أدب الطعام‬-
100. Izgovaranje “Bismille” na početku i zahvale
na kraju (jela)!
‫ – باب التسمية في أوله‬١٠٠
‫والحمد في آخره‬
728. ‘Umer ibn Ebi-Seleme r.a., prenosi: “Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao mi je: ‘Spomeni Allaha, jedi svojom desnom (rukom), i jedi ispred sebe!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ – وعن ُع َم َر بنِ أبي َسلمة رضي الله‬٧٢٨
‫ صلى الله‬- ‫ قَالَ لي رسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
َ ‫ َو ُك ْل بِ َي ِم‬،‫»س ِّم الل َه‬
‫ و ُك ْل‬،‫ينك‬
َ :‫عليه وسلم‬
َ ‫ِم َّما َي‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ليك‬
729. ‘Aiša, r.a., prenosi: “Allahov
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao je: ‘Kada neko od vas jede, neka spomene Allahovo ime, a
ako zaboravi spomenuti Allahovo ime
na početku, neka kaže: ‘Bismillahi
evvelehu ve ahirehu’ (‘U ime Allaha’), na početku i na kraju ovoga (jela).’ ”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen, sahih)
:‫ قالت‬،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٧٢٩
‫ »إِذَا‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسول الله‬
‫ ف ٕا ْن‬،‫أ َك َل أ َح ُد ُك ْم َف ْل َي ْذ ُك ِر ْاس َم الل ِه َت َعا َلى‬
،‫َن ِس َي أَ ْن َي ْذ ُك َر ْاس َم الل ِه َت َعا َلى في أ َّو لِ ِه‬
‫ رواه أَ ُبو داود‬.«‫ بِسم الل ِه أ َّو َل ُه َوا ِٓخ َر ُه‬:‫َف ْل َي ُق ْل‬
.«‫ »حديث حسن صحيح‬:‫ وقال‬،‫والترمذي‬
730. Džabir, r.a., prenosi: “Čuo sam
Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, kako kaže: ‘Kada neko od vas uđe u svoju kuću, pa spomene Uzvišenog Allaha kod ulaska,
i pri jelu, šejtan kaže svojim prijateljima: ‘Nema vam konaka, niti večere!’
A kada uđe, a ne spomene pri tom
Uzvišenog Allaha, šejtan kaže: ‘Našli ste konak!’ A ako ne spomene Uzvišenog Allaha ni kada pođe jesti,
on (šejtan) kaže: ‘Našli ste konak i
večeru!’ ”
(Muslim)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جاب ٍر‬٧٣٠
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َس ِم ْع ُت رسول الله‬
‫ ف ََذ َك َر الل َه‬،‫ »إِذَا َد َخ َل ال َّر ُج ُل َب ْي َت ُه‬: ُ‫يقول‬
َ‫ قَال‬،‫ َو ِع ْن َد َط َعا ِم ِه‬،‫َت َعا َلى ِع ْن َد ُد ُخو لِ ِه‬
َ‫يت َل ُك ْم َولا‬
َ ‫ لاَ َم ِب‬:‫الشَّ ْي َطا ُن لأَ ْص َحابِ ِه‬
‫ َو إِذَا َد َخ َل َف َل ْم َي ْذ ُك ِر الل َه َت َعا َلى ِع ْن َد‬،‫َع َشا َء‬
‫يت؛ َو إِذَا‬
َ ‫ أ ْد َر ْك ُت ُم ال َم ِب‬:‫ قَالَ الشَّ ْي َطا ُن‬،‫ُد ُخو لِ ِه‬
: َ‫ قَال‬،‫َل ْم َي ْذ ُك ِر الل َه َت َعا َلى ِع ْن َد َط َعا ِم ِه‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫بيت َوال َع َشا َء‬
َ ‫أ ْد َر ْك ُتم ال َم‬
731. Huzejfe, r.a., prenosi: “Kada : َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ح َذ ْي َف َة‬
ُ ‫ – وعن‬٧٣١
bismo jeli sa Allahovim Poslanikom,
ِ ‫ُكنَّا إِذَا َح َض ْر َنا َم َع َر ُس‬
‫ صلى الله‬- ‫ول الل ِه‬
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, neku
َ ‫ َل ْم َن َض ْع أي ِدي َنا‬،‫ َط َعا ًما‬- ‫عليه وسلم‬
hranu, nismo pružali ruku, dok ne َٔ‫حتَّى َي ْب َدا‬
bi počeo Allahov Poslanik, sall-Allahu ‫ض َع‬
َ ‫ َف َي‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسولُ الله‬
‘alejhi we sellem, i stavio svoju ru‫ ف ََجا َء ْت‬،‫ َو إنَّا َح َض ْر َنا َم َع ُه َم َّر ًة َط َعا ًما‬،‫َي َد ُه‬
ku. I tako, dok smo jedanput bili
‫ ف ََذ َه َب ْت لِ َت َض َع َي َد َها في‬،‫َجا ِر َي ٌة َكأن ََّها تُ ْدف َُع‬
s njim na obroku, dotrčala je neka
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َفأَ َخ َذ رسولُ الله‬،‫ال َّط َعا ِم‬
djevojčica, koju kao da je neko tjerao, i pružila svoju ruku da jede, pa
،‫ ثُ َّم َجا َء أَ ْع َرابِ ّي كأنَّ َما ُي ْدف َُع‬،‫ بِ َي ِد َها‬- ‫وسلم‬
ju je Allahov Poslanik, sall-Allahu
ِ ‫ َفقَالَ َر ُسولُ الل‬،‫َفأ َخ َذ بِ َيد ِه‬
‫عليه‬
‫الله‬
‫صلى‬
‫ه‬
‘alejhi we sellem, uhvatio za ruku,
‫ »إ َّن الشَّ ْي َط َان َي ْس َت ِح ُّل ال َّط َعا َم أَ ْن لا‬:‫وسلم‬
zatim je došao neki beduin, kojeg
kao da je neko tjerao, i pružio svo‫ َو إنَّ ُه َجا َء به ِذ ِه‬،‫ُي ْذ َك َر اس ُم الل ِه َت َعا َلى َع َل ْي ِه‬
ju ruku, a on, sall-Allahu ‘alejhi we
‫ ف ََجا َء‬،‫ فأَ َخ ْذ ُت بِ َي ِد َها‬،‫الجارية لِ َي ْس َت ِح َّل بِ َها‬
sellem ga je isto tako uhvatio za nju,
a zatim rekao: ‘Zaista, šejtanu biva
dozvoljena hrana kod koje nije spomenuto Allahovo ime!’ On je doveo
ovu djevojčicu, da bi mu zbog nje
bila (hrana) dozvoljena, (jer ona nije
spomenula Allahovo ime), pa sam
je uzeo za ruku (i spriječio je), zatim je doveo ovog beduina da bi mu
zbog njega hrana bila dozvoljena, pa
sam ga uzeo za ruku. ‘Tako mi Onoga, u čijoj je ruci moja duša, zaista
je njegova (šejtanova) ruka u mojoj
ruci, s rukama njih dvoje.’ Zatim je
spomenuo ime Uzvišenog Allaha i
jeo.”
(Muslim)
ْ ٔ‫ َفا‬،‫ابي لِ َي ْس َت ِح َّل بِ ِه‬
،‫خذ ُت بِ َي ِد ِه‬
ّ ‫بهذا الأع َر‬
‫ إ َّن َي َد ُه في َي ِدي َم َع‬،‫والَّ ِذي َن ْف ِسي بِ َي ِد ِه‬
‫ رواه‬.‫َي َد ْي ِه َما« ثُ َّم َذ َك َر ْاس َم الل ِه َت َعا َلى َوأ َك َل‬
.‫مسلم‬
732. Ashab Umejje ibn Mahšijj, r.a.,
- ‫الصحابي‬
‫ – وعن أُ َم َّي َة بن َمخْ ِش ٍّي‬٧٣٢
ِّ
prenosi: “Allahov Poslanik, sall-Allahu
- ‫َان رسولُ الله‬
َ ‫ ك‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‘alejhi we sellem, je sjedio. Neki je
ُ ٔ‫ َو َر ُج ٌل َيا‬،‫ َجالِ ًسا‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
čovjek jeo, a nije spomenuo Allaho- ،‫ك ُل‬
vo ime, sve dok nije ostao samo jeَّ ‫َف َل ْم ُي َس ِّم الل َه َحتَّى َل ْم َي ْب َق ِم ْن َط َع ِام ِه إِلا‬
dan zalogaj. Kada ga je uzeo, re‫ بِ ْس ِم الل ِه‬: َ‫ قَال‬،‫ َف َل َّما َر َف َع َها إِ َلى فِي ِه‬،‫لُ ْق َم ٌة‬
kao je: ‘Bismillahi evvelehu ve ahiِ
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
rehu.’ (‘U ime Allaha, na početku
ّ َّ‫ ف ََض ِح َك الن‬،‫أ َّو َل ُه َوآخ َر ُه‬
i na kraju ovoga jela’), pa se Alla‫ » َما َزالَ الشَّ ْي َطا ُن َيأ ُك ُل‬: َ‫ ثُ َّم قَال‬- ‫وسلم‬
hov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
‫ َف َل َّما َذ َك َر اس َم الل ِه ْاس َتقَا َء َما فِي‬،‫َم َع ُه‬
sellem, nasmijao, a zatim je rekao:
.‫ رواه أَ ُبو داود والنسائي‬.«‫َب ْط ِن ِه‬
‘Šejtan je s njim jeo cijelo vrijeme,
a kada je spomenuo Allahovo ime,
sve je povratio što mu je bilo u stomaku!’ ”
(Ebu-Davud, Nesai)
734. Ebu-Umame, r.a., pripovijeda
da bi Vjerovjesnik sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, kada bi se podigao
sa sofre, rekao: “Hvala Allahu neizmjerno, skrušeno i blagoslovljeno;
On ni o kome nije ovisan a o Njemu
je sve ovisno!”
(Buhari)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي أُ َما َمة‬٧٣٤
‫َان إِذَا َرف ََع‬
َ ‫ ك‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ
‫ »ا ْل َح ْم ُد لل ِه َحمدًا َك ِثي ًرا َط ِّي ًبا‬: َ‫ قَال‬،‫َمائِ َد َت ُه‬
َ‫ َولا‬،‫ َولاَ ُم َو َّد ٍع‬،‫ َغ ْي َر َم ْك ِف ٍّي‬،‫ُم َباركًا فِي ِه‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫ُم ْس َت ْغ ًنى َع ْن ُه َربَّ َنا‬
735. Mu‘az ibn Enes, r.a., prenosi
da je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi
ve selleme, rekao:
“Ko nakon objeda kaže: ‘Hvala Allahu, koji me je nahranio i opskrbio,
bez ikakvog mog truda i udjela, bit
će mu oprošteni prethodno učinjeni
(manji) grijesi.’ ”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫س‬
ٍ ‫ – وعن معا ِذ بن أن‬٧٣٥
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسولُ الل ِه‬: َ‫قَال‬
‫الح ْم ُد لل ِه الَّ ِذي‬
َ :‫ فَقال‬،‫» َم ْن أ َك َل َط َعا ًما‬
َ‫ َو َر َزق ِني ِه ِم ْن َغ ْي ِر َح ْو ٍل ِمنِّي َولا‬،‫أَ ْط َع َم ِني َه َذا‬
‫ رواه أَ ُبو داود‬.«‫ ُغ ِف َر َل ُه َما َت َق َّد َم ِم ْن َذ ْن ِب ِه‬،‫قُ َّو ٍة‬
.«‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫والترمذي‬
101. Hranu ne treba kuditi, a lijepo ju je pohvaliti
‫عيب الطّعام‬
ُ ‫ – باب لا َي‬١٠١
‫واستحباب َمدحه‬
736. Ebu-Hurejre, r.a., pripovijeda:
“Nikada Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, nije hranu pokudio;
ako bi mu se dopala, jeo bi, a ako
ne bi, ostavio bi je!”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي ُهريرة‬٧٣٦
‫ صلى الله عليه‬- ‫اب رسولُ الله‬
َ ‫ َما َع‬: َ‫قَال‬
‫ َو إ ْن‬،‫ إن ْاش َت َها ُه أ َك َل ُه‬،‫ َط َعا ًما ق َُّط‬- ‫وسلم‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫َك ِر َه ُه َت َر َك ُه‬
737. Džabir, r.a., prenosi da je Vjerovjesnik jedne prilike zatražio od
svojih ukućana začin za jelo, pa kada su mu odgovorili da nemaju ništa, osim sirćeta, naredio je da mu
ga donesu. Potom je pristupio jelu,
izgovarajući:
“Divan li je začin sirće, divan li je
začin sirće!”
(Muslim)
‫بي‬
َّ َّ‫ أ َّن الن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جابر‬٧٣٧
،‫ َسأَلَ أ ْه َل ُه الأُ ْد َم‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬‫ ف ََج َع َل‬،‫ َف َد َعا بِ ِه‬،‫ َما ِع ْن َد َنا إِلا َّ َخ ٌّل‬:‫فقالوا‬
‫ نِ ْع َم الأُ ْد ُم‬،‫الخ ُّل‬
َ ‫ »نِ ْع َم الأُ ْد ُم‬:‫ ويقول‬،‫َيأ ُك ُل‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫الخ ُّل‬
َ
102. Dužnost postača koji se nađe na gozbi, a ne
omrsi se.
‫ – باب َما يقوله من حضر‬١٠٢
‫الطعام وهو صائم إِ َذا َل ْم يفطر‬
738. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Kada neko od
vas bude pozvan na gozbu, neka se
odazove; pa ako bude postio, neka
dovu za ukućane učini (blagoslovi
ih), a ako ne bude postio, neka jede.”
(Muslim)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٧٣٨
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫َان َصائِ ًما‬
َ ‫ َف ٕا ْن ك‬،‫»إِذَا ُد ِع َي أ َح ُد ُك ْم َف ْل ُي ِج ْب‬
‫ رواه‬.«‫َان ُم ْف ِط ًرا َف ْل َي ْط َع ْم‬
َ ‫ َو إ ْن ك‬،‫َف ْل ُي َص ِّل‬
.‫مسلم‬
،‫ َف ْل َي ْد ُع‬:«‫ معنى » َف ْل ُي َص ِّل‬:‫قَالَ العلما ُء‬
.‫ َف ْل َيأْ ُك ْل‬:«‫ومعنى » َف ْلي ْط َع ْم‬
103. Kako treba postupiti onaj ko je pozvan na
objed pa mu se u putu
pridruži nepozvana osoba?
‫ – باب َما يقوله من ُدعي‬١٠٣
‫إِ َلى طعام فتبعه غيره‬
739. Ebu-Mes‘ud el-Bedri, r.a., pri‫ رضي الله‬- ‫ْري‬
‫ – عن أَبي مسعود ال َبد‬٧٣٩
ِّ
povijeda da je jednom neki čovjek
‫ صلى الله عليه‬- ‫ دعا َر ُج ٌل النَّ ِب َّي‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
pozvao Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alej،‫س َخ ْم َس ٍة‬
hi ve selleme, na gozbu koju je priَ ‫ لِ َط َعا ٍم َصن َع ُه َل ُه َخا ِم‬- ‫وسلم‬
premio njemu i još četverici. U putu
- ‫بي‬
َّ‫ قَالَ الن‬،‫اب‬
َ ‫ َف َل َّما َب َل َغ ال َب‬،‫َف َت ِب َع ُه ْم َر ُج ٌل‬
ّ
im se pridružio neki čovjek, pa ka‫ َف ٕا ْن‬،‫ »إ َّن َه َذا َت ِب َع َنا‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
da su stigli do domaćinovih vrata,
: َ‫ َو إ ْن ِش ْئ َت َر َج َع« قَال‬،‫ِش ْئ َت أَ ْن َتأْذ ََن َل ُه‬
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, reče: “Ovaj nas je slijedio,
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫بل آ َذ ُن َل ُه َيا َر ُسولَ الله‬
pa ako hoćeš, dozvoli mu da uđe, a
ako nećeš, on će se vratiti!” “Ja mu
dajem dozvolu, o Allahov Poslaniče!”, odgovori domaćin.
(Muttefekun ‘alejhi)
104. Treba jesti ispred
sebe, a onoga ko se nedostojno ponaša za jelom,
treba posavjetovati i poučiti.
‫ – باب الأكل ِم َّما يليه‬١٠٤
‫ووعظه وتأديبه من يسيء أكله‬
‫ – عن عمر بن أَبي َسل َمة رضي الله‬٧٤٠
ِ ‫ ُك ْن ُت ُغلا ًما في ِح ْج ِر‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
‫رسول‬
‫ َوكَا َن ْت َي ِدي‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
- ‫ َفقَالَ لي رسولُ الله‬،‫الص ْح َف ِة‬
َّ ‫يش في‬
ُ ‫َت ِط‬
‫ َس ِّم الل َه‬،‫ » َيا ُغلا ُم‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
َ ‫ َو ُك ْل ِم َّما َي ِل‬،‫ َو ُك ْل بِ َيمي ِن َك‬،‫َت َعا َلى‬
.«‫يك‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
‫يش« بكس ِر الطاء وبعدها ياءٌ مثناة‬
ُ ‫ » َت ِط‬:‫َق ْوله‬
‫ تتحرك وتمتد إِ َلى َن َو ِاحي‬:‫ معناه‬،‫من َت ْحت‬
.‫الص ْح َف ِة‬
َّ
740. Omer b. Ebi-Seleme, r.a., pripovijeda: “Kao dječak bio sam pod
skrbništvom Allahovog Poslanika, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, pa pošto
sam dok bih jeo, ruku pružao po svim
dijelovima posude, Resulullah, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, mi je rekao:
‘Dječače, reci: ‘Bismillah’ (spomeni ime Uzvišenog Allaha), jedi desnom rukom i jedi ispred sebe!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
106. Šta treba reći i činiti onaj ko jede, ali se ne
najede?
‫ – باب َما يقوله ويفعله‬١٠٦
‫من يأكل َولاَ يشبع‬
743. Vahšijj b. Harb, r.a., prenosi da
su Resulullahovi, sall-Allahu ‘alejhi
ve selleme, ashabi rekli: “O Allahov
Poslaniče, mi jedemo, ali se ne najedemo?” “Možda jedete pojedinačno?”, upita ih on. “Da!”, odgovoriše ashabi. “Jedite zajedno i spomenite Allahovo ime, pa će vam hrana
biti berićetna”, reče im Resulullah,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme.
(Ebu-Davud)
‫ رضي الله‬- ‫ – عن َو ْح ِش ِّي بن حرب‬٧٤٣
ِ ‫صحاب‬
ٔ‫ أ َّن ا‬:‫عنه‬
‫ صلى الله‬- ‫رسول الله‬
َ
َ‫ إنَّا َنأ ُك ُل َولا‬،‫ َيا رسولَ الل ِه‬:‫ قالوا‬- ‫عليه وسلم‬
.‫ َن َع ْم‬:‫ُون« قالوا‬
َ ‫ » َف َل َعلَّ ُك ْم َت ْف َت ِرق‬: َ‫َنشْ َب ُع؟ قَال‬
‫ َوا ْذ ُك ُروا ْاس َم‬،‫َاج َت ِم ُعوا َع َلى َط َع ِام ُك ْم‬
ْ ‫ »ف‬: َ‫قَال‬
.‫ رواه أَ ُبو داود‬.«‫ ُي َبا َر ْك َل ُك ْم فِي ِه‬،‫الل ِه‬
‫‪ – ١٠٧‬باب الأمر بالأكل من‬
‫جانب القصعة والنهي عن‬
‫الأكل من وسطها‬
‫فِي ِه‪َ :‬ق ْوله ‪ -‬صلى الله عليه وسلم‪َ » :‬و ُك ْل‬
‫ِم َّما َي ِل َ‬
‫يك« متفق َع َل ْي ِه كما سبق‪.‬‬
‫‪107. Hranu treba početi‬‬
‫‪jesti s kraja posude, a ne‬‬
‫!‪s njene sredine‬‬
745. ‘Abdullah b. Busr, r.a., pripovijeda:
“U Resulullaha, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, bijaše jedna velika posuda, koja se zvala
“garra’ (zbog njene bjeline), a nosila bi je četverica ljudi. Kada je sunce odskočilo i ashabi klanjali duhanamaz, donijeta je ta posuda u kojoj je već bila pripremljena popara
pa su posjedali oko nje, a Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme,
je, pošto ih je bilo mnogo, kleknuo
na koljena. Neki beduin, koji to vidje, upita: ‘Kakvo je to sjedenje?’ A
Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve sel-
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن عبد الله بن ُب ْس ٍر‬٧٤٥
‫ صلى الله عليه‬- ‫َان للنَّ ِب ِّي‬
َ ‫ ك‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ ال َغ َّرا ُء َي ْح ِم ُل َها أ ْر َب َع ُة‬:‫ ق َْص َع ٌة ُيقَالُ َل َها‬- ‫وسلم‬
ٍ
‫الض َحى أُتِ َي‬
ُّ ‫رجال؛ َف َل َّما أَ ْض َح ْوا َو َس َج ُدوا‬
‫ فَال َت ُّفوا‬،‫بِ ِت ْل َك ا ْلق َْص َع ِة؛ يعني َو َق ْد ثُر َد فِ َيها‬
‫ صلى الله‬- ‫ َف َل َّما َكثُ ُروا َج َثا رسولُ الله‬،‫َع َل ْي َها‬
ِ ‫ َما ه ِذ ِه‬:‫ابي‬
‫الج ْل َس ُة؟‬
ٌّ ‫ َفقَالَ أعر‬.‫عليه وسلم‬
‫ »إ َّن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َفقَالَ رسولُ الله‬
‫ َو َل ْم َي ْج َع ْل ِني َج َّبا ًرا‬،‫الل َه َج َع َل ِني َع ْبدًا كَري ًما‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫ ثُ َّم قَالَ رسولُ الله‬،«‫َع ِنيدًا‬
‫ َو َد ُعوا ِذ ْر َو َتها‬،‫ » ُك ُلوا ِم ْن َح َوا َل ْي َها‬:‫وسلم‬
.‫ رواه أَ ُبو داود ب ٕاسنا ٍد جيد‬.«‫ُي َبا َر ْك فِ َيها‬
.‫ أ ْعلاَ َها بكسر الذال وضمها‬:«‫» ِذ ْر َوتها‬
leme, odgovori: ‘Allah me je učinio
plemenitim robom, a nije silnikom i
prkosnikom!’, a zatim dodade: ‘Jedite s krajeva posude, a ostavite sredinu, pa će vam hrana biti berićetna!’ ”
(Ebu-Davud, sened Džejid)
‫‪ – ١٠٩‬باب استحباب الأكل‬
‫بثلاث أصابع‪ ،‬واستحباب لعق‬
‫الأصابع‪ ،‬وكراهة مسحها قبل‬
‫لعقها‬
‫واستحباب لعق القصعة وأخذ اللقمة الَّتي‬
‫تسقط منه وأكلها‪ ،‬ومسحها بعد اللعق‬
‫بالساعد والقدم وغيرها‬
‫)‪109. Lijepo je (mustehab‬‬
‫‪jesti sa tri prsta i prste‬‬
‫‪nakon jela oblizati, a po‬‬‫‪kuđeno ih je, prije nego‬‬
‫!‪se obližu, obrisati‬‬
748. Ibn-‘Abbas, r.a., prenosi da je
Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Kada neko od vas završi s jelom, neka prste ne briše dok
ih ne obliže!”
(Muttefekun ‘alejhi)
،‫ – عن ابن عباس رضي الله عنهما‬٧٤٨
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫قَال‬
‫ فَلاَ َي ْم َس ْح أَ َصابِ َع ُه‬،‫»إِذَا أ َك َل أَ َح ُد ُك ْم َط َعا ًما‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َحتَّى َي ْل َعق ََها أَ ْو ُي ْل ِعقَها‬
749. Prenosi se da je Ka‘b. Malik rekao: “Vidio sam Resulullaha, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, kako jede
s tri prsta, pa kada je završio, oblizao ih je.”
(Muslim)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن كعب بن مالك‬٧٤٩
‫ صلى الله عليه‬- ‫يت رسولَ الله‬
ُ ٔ‫ را‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
.‫ ف ٕاذا َف َر َغ َل ِعق ََها‬،‫صابع‬
َ ٔ‫ َيأ ُك ُل ب َثلا َِث ا‬- ‫وسلم‬
.‫رواه مسلم‬
751. Džabir, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Kada nekom od vas ispadne zalogaj, neka ga uzme, otkloni ono što
se za njega prilijepilo i pojede, a neka ga ne ostavlja šejtanu; neka ne tare ruke peškirom, prije nego što prste obliže, jer on ne zna u kojoj mu
je hrani berićet.”
(Muslim)
‫ صلى الله عليه‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫ – وعنه‬٧٥١
،‫ »إِذَا َو َق َع ْت لُ ْق َم ُة أ َح ِد ُك ْم‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
،‫ذى‬
َ ‫َف ْليأ ُخ ْذ َها َف ْل ُي ِم ْط َما ك‬
ً ٔ‫َان بِ َها ِم ْن ا‬
‫ َولاَ َي ْم َس ْح‬،‫ َولاَ َي َد ْع َها لِلشَّ ْي َطان‬،‫َو ْل َيأْ ُك ْل َها‬
َ‫ َف ٕانَّ ُه لا‬،‫َي َد ُه بال ِم ْن ِديل َحتَّى َي ْل َع َق أ َصابِ َع ُه‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َيدْري في أ ِّي َط َع ِام ِه ال َب َر َك ُة‬
752. Džabir, r.a., pripovijeda da je
Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Zaista je šejtan uvijek
s vama, pa čak i kada jedete. Stoga, kada nekom od vas ispadne zalogaj, neka ga uzme, otkloni ono što
se na njega nalijepilo, a zatim pojede, i neka ga ne ostavlja šejtanu. A
kada jelo završi, neka prste obliže,
jer ne zna u kojoj mu je hrani berićet.”
(Muslim)
‫ صلى الله عليه‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫ – وعنه‬٧٥٢
‫ »إ َّن الشَّ ْي َط َان َي ْح ُض ُر أ َح َد ُك ْم‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
‫ َحتَّى َي ْح ُض َر ُه ِع ْن َد‬،‫ِع ْن َد ُك ِّل شَ ْي ٍء ِم ْن شَ أنِ ِه‬
‫ ف ٕاذَا َس َق َط ْت لُ ْق َم ُة أ َح ِد ُك ْم َف ْل َيأ ُخ ْذ َها‬،‫َط َع ِام ِه‬
َ‫ ثُ َّم لِ َيأْ ُك ْل َها َولا‬،‫ذى‬
َ ‫فَل ُي ِم ْط َما ك‬
ً ٔ‫َان بِ َها ِم ْن ا‬
،‫ ف ٕاذا َف َر َغ َف ْل َي ْل َع ْق أصابِ َع ُه‬،‫َي َد ْع َها للشَّ ْي َط ِان‬
‫ رواه‬.«‫ف ٕانَّ ُه لا َيدْري في أ ِّي طعا ِم ِه ال َب َر َك ُة‬
.‫مسلم‬
110. Zajedničko objedovanje (jelo)!
‫ – باب تكثير الأيدي‬١١٠
‫َع َلى الطعام‬
755. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Hrana dvojice (tj. pripremljena za dvije osobe) dovoljna je trojici, a hrana trojice dovoljna je četverici.”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬٧٥٥
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ و َط َعا ُم الثَّلاَ َث ِة‬،‫» َط َعا ُم الاثنينِ كافِي الثلاث ِة‬
.‫كافي الأربعة« متفق َع َل ْي ِه‬
756. Džabir, r.a., pripovijeda: “Čuo
sam Resulullaha, sall-Allahu ‘alejhi
ve selleme, kad kaže: ‘Hrana jednog (namijenjena jednoj osobi) dovoljna je dvojici, hrana dvojice dovoljna je četverici, a hrana četverice
dovoljna je osmerici.’ ”
(Muslim)
(Ovim se, kako komentatori kažu, hoće reći da se berićet u hrani
povećava s brojem prisutnih za jelom.)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جابر‬٧٥٦
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َس ِم ْع ُت رسول الله‬
‫ َو َط َعا ُم‬، ِ‫ » َط َعا ُم ال َو ِاح ِد َي ْك ِفي الا ْث َن ْين‬:‫يقول‬
‫ َو َط َعا ُم الأ ْر َب َع ِة َي ْك ِفي‬،‫الا ْث َن ْينِ َي ْك ِفي الأَ ْر َب َع َة‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫الثَّ َمانِ َي َة‬
111. Ponašanje (adabi)
pri piću (pijenju)!
Lijepo je (mustehab) tri puta predahnuti za vrijeme pića, i to po strani,
van posude, a pokuđeno je to činiti u samu posudu. Mustehab je da
se posuda s pićem, nakon prvog koji se napije, doda na desnu stranu, i
tako redom.
‫ – باب أدب الشرب‬١١١
‫واستحباب التنفس ثلا ًثا خارج الإ ناء وكراهة‬
‫التَّ َن ُّفس في الإ ناء واستحباب إدارة الإ ناء َع َلى‬
‫الأيمن فالأيمن بعد المبتدئ‬
757. Enes, r.a., prenosi da bi Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme,
tri puta predahnuo za vrijeme pijenja (tj. pio bi na tri duška).
On je to činio izvan posude; okrenuo bi glavu od otvora posude pri
uzimanju daha.
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن رسول‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أنس‬٧٥٧
‫س في‬
َ ‫ ك‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
ُ ‫َان َي َت َن َّف‬
ِ ‫الشَّ ر‬
.‫ متفق َع َل ْي ِه‬.‫اب َثلا ًثا‬
.‫خارج الإ نا ِء‬
َ ‫ يتنفس‬:‫يعني‬
759. Ebu-Katade, r.a., pripovijeda
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, zabranio da se predah uzima nad posudom za piće. (Kako ne bi nešto izašlo iz usta ili nosa, pa onečistilo piće, ili ga ogadilo onome ko želi da se napije. (Pr.
prev.)
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي َق َتا َدة‬٧٥٩
‫ َن َهى أَ ْن‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ
.‫ متفق َع َل ْي ِه‬.‫س في الإ نا ِء‬
َ ‫ُي َت َن َّف‬
.‫ يتنفس في نفس الإ نا ِء‬:‫يعني‬
760. Enes, r.a., priča da je Resulullahu, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme,
jedne prilike, doneseno mlijeko pomiješano s vodom. S desne njegove strane nalazio se neki beduin, a s
lijeve Ebu-Bekr, r.a., pa pošto se Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, napio, dodao je posudu beduinu, rekavši: “Prvo pije onaj s desne
strane, i tako redom!”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٧٦٠
ٍ‫ أُتِ َي بِ َل َبن‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
ِ
ٍ َ ‫َق ْد ِش‬
‫ َو َع ْن‬،‫ابي‬
ٌّ ‫ َو َع ْن َي ِمينه أ ْع َر‬،‫يب بماء‬
‫ ثُ َّم‬،‫ ف ََشر َِب‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫َي َسا ِر ِه أَ ُبو َب ْكر‬
«‫ »الأ ْي َم َن فالأ ْي َم َن‬:‫ وقال‬،‫ابي‬
َّ ‫أ ْع َطى الأ ْعر‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ِ :‫َق ْوله‬
.‫ ُخ ِل َط‬:‫»شيب« أ ْي‬
112. Pokuđeno je piti s
usta (grlića) mješine za
vodu i sličnih, zatvorenih posuda
‫ – باب كراهة الشرب من‬١١٢
‫فم القربة ونحوها وبيان أنه‬
‫كراهة تنزيه لا تحريم‬
763. Ebu-Hurejre, r.a., pripovijeda:
“Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, zabranio je da se pije
direktno iz usta (grlića) posude ili
mješine.” (za vodu i sl, jer se piće ne
vidi, a u njemu se može naći nešto
što treba odstraniti - Pr. prev.).
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٧٦٣
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ َن َهى رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ متفق‬.‫السقَا ِء أَ ْو ال ِق ْر َب ِة‬
ِّ ‫ أن ُيشْ َر َب ِم ْن فِ ِّي‬.‫َع َل ْي ِه‬
113. Pokuđeno je (mekruh) puhati u piće
‫ – باب كراهة النفخ في‬١١٣
‫الشراب‬
765. Ebu-Se‘id El-Hudri, r.a., prenosi: “Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, zabranio je da se
puše u piće, pa je neki čovjek rekao:
‘A šta sa trunkom koju ugledam u
posudi?’ ‘Prospi je!’, odgovori Poslanik. ‘Ja ne mogu piti u jednom
dahu (dušku)’, opet će čovjek. ‘Onda ukloni posudu od usta!’, (za vrijeme predaha), reče Poslanik.”
(Tirmizi, Nesai, sahih)
‫ رضي الله‬- ‫ – عن أَبي سعيد الخدري‬٧٦٥
‫ َن َهى‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
َّ َّ‫ أ َّن الن‬:‫عنه‬
‫ الق ََذا ُة‬:‫ َفقَالَ َر ُج ٌل‬،‫َعن النَّ ْفخ في الشَّ َراب‬
‫ إنِّي‬: َ‫ قَال‬.«‫ »أهرقها‬: َ‫أراها في الإ نا ِء؟ َفقَال‬
‫ » َفأَبِنِ ال َقد ََح‬: َ‫س َواح ٍد؟ قَال‬
ٍ ‫لا أ ْر َوى ِم ْن َن َف‬
َ ِ‫إِذًا َع ْن ف‬
:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫يك‬
.«‫»حديث حسن صحيح‬
‫‪ – ١١٤‬باب بيان جواز الشرب‬
‫قائ ًما وبيان أ َّن الأكمل والأفضل‬
‫الشرب قاعدًا‬
‫فِي ِه حديث كبشة السابق‪.‬‬
‫‪114. Dozvoljeno je piti‬‬
‫‪stojeći, ali je pristojnije‬‬
‫‪i bolje piti sjedeći‬‬
769. Ibn-Omer, r.a., pripovijeda: “Mi
smo u doba Resulullaha, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, jeli hodajući, a i
pili smo stojeći.”
(Tirmizi, hasen, sahih)
،‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬٧٦٩
‫ صلى الله‬- ‫ ُكنَّا َع َلى عه ِد رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ َو َنشْ َر ُب‬،‫ َنأ ُك ُل َو َن ْح ُن َن ْم ِشي‬- ‫عليه وسلم‬
‫ »حديث‬:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.‫و َن ْح ُن ِقيا ٌم‬
.«‫حسن صحيح‬
770. Amr. b. Šu‘ajb prenosi od svoga oca, a ovaj od svoga djeda, r.a.,
da je rekao: “Vidio sam Allahovog
Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, kako pije i stojeći i sjedeći!”
(Tirmizi, hasen, sahih)
‫ عن‬،‫ عن أبيه‬،‫ – وعن عمرو بن شعيب‬٧٧٠
‫يت رسول‬
ُ ٔ‫ را‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫َج ِّد ِه‬
‫ َيشْ َر ُب قَائِ ًما‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
‫ »حديث‬:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.‫وقَا ِعدًا‬
.«‫حسن صحيح‬
771. Enes, r.a., pripovijeda da je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, zabranio da se pije stojeći. ‘Mi
smo tada rekli Enesu’, veli Katade:
‘A šta je sa jelom?’ ‘To je još gore,
ružnije’, odgovori on.”
(Muslim)
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٧٧١
‫ أنه َنهى أن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ
:ٍ‫ َف ُق ْل َنا لأَ َنس‬:‫ قَالَ قتادة‬.‫َيشْ َر َب ال َّر ُج ُل قَائِ ًما‬
‫ رواه‬.‫ أَ ْو أخْ َب ُث‬- ‫ َذلِ َك أَشَ ُّر‬: َ‫فالأَ ْك ُل؟ قَال‬
‫ صلى الله‬- ‫النبي‬
َّ ‫ أ َّن‬:‫ وفي رواية َل ُه‬.‫مسلم‬
.‫ َز َج َر َعن الشُّ ْرب قائِ ًما‬- ‫عليه وسلم‬
115. Mustehab je da se
onaj ko druge pićem služi, posljednji napije!
‫ – باب استحباب كون‬١١٥
‫ساقي القوم آخرهم شر ًبا‬
773. Ebu-Katade, r.a., prenosi da je
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Onaj koji druge napaja, treba se
posljednji napiti!”
(Tirmizi, hasen, sahih)
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي قتادة‬٧٧٣
‫»س ِاقي‬
َ : َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ
ِ
:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫القَو ِم آخ ُر ُه ْم شُ ْر ًبا‬
.«‫»حديث حسن صحيح‬
‫‪ – ١١٦‬باب جواز الشرب من‬
‫جميع الأواني الطاهرة غير‬
‫الذهب والفضة وجواز الكرع ‪-‬‬
‫َو ُه َو الشرب بالفم من النهر‬
‫وغيره بغير إناء ولا يد ‪ -‬وتحريم‬
‫استعمال إناء الذهب والفضة‬
‫في الشرب والأكل والطهارة‬
‫وسائر وجوه الاستعمال‬
‫‪116. Dozvoljeno je pi‬‬‫‪ti iz svih čistih posuda,‬‬
‫‪osim zlatnih i srebrnih,‬‬
‫‪a zabranjena je upotre‬‬‫‪ba zlatnog i srebrnog po‬‬‫‪suđa za piće, jelo, čišće‬‬‫‪nje i sve drugo.‬‬
774. Enes, r.a., pripovijeda: “Nastupilo je vrijeme namaza pa su oni
čije su kuće bile bliže, otišli svojim
obiteljima (kućama), a drugi su ostali. Potom je Resulullahu, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, donesena mala kamena posuda, u kojoj on ni dlan svoj
nije mogao ispružiti. Međutim, svi
prisutni su iz nje abdestili. ‘Koliko
vas je bilo?’, upitali su Enesa. ‘Osamdeset i više’, odgovorio je on.”
(Muttefekun ‘alejhi)
A u Muslimovom predanju stoji
da je Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, zatražio posudu vode, pa mu je donešena plitka, ali pro-
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٧٧٤
‫َريب الدَّا ِر‬
َّ ‫َح َض َر ِت‬
َ ‫الصلاَ ُة فقا َم َمن ك‬
َ ‫َان ق‬
‫ صلى‬- ‫ فأُتِ َي رسول الله‬،‫ و َب ِق َي َق ْو ٌم‬،‫إِ َلى أ ْه ِل ِه‬
،‫ بِ َمخْ َض ٍب ِم ْن ِح َجا َر ٍة‬- ‫الله عليه وسلم‬
َٔ‫ َف َت َو َّضا‬،‫ف ََص ُغ َر المخْ َض ُب أَ ْن َي ْب ُس َط فِي ِه َك َّف ُه‬
‫ َث َمانِ َين‬: َ‫ َك ْم ُك ْن ُت ْم؟ قَال‬:‫ قالوا‬.‫ال َق ْو ُم ُكلُّ ُه ْم‬
.‫ هذه رواية البخاري‬،‫ متفق َع َل ْي ِه‬.‫وزيادة‬
‫ صلى الله‬- ‫بي‬
َّ َّ‫ أ َّن الن‬:‫وفي رواية َل ُه ولمسلم‬
‫ َفأُتِ َي ب َقد ٍَح‬،‫ َد َعا ب ٕانا ٍء ِم ْن ما ٍء‬- ‫عليه وسلم‬
.‫ َف َو َض َع أصاب َع ُه فِي ِه‬،‫اح فِي ِه شَ ْيءٌ ِم ْن ما ٍء‬
ٍ ‫َر ْح َر‬
‫ ف ََجع ْل ُت أ ْن ُظ ُر إِ َلى الما ِء َي ْن ُب ُع ِم ْن‬:‫نس‬
ٌ ٔ‫قَالَ ا‬
‫وضأ َما َب ْي َن‬
َّ ‫ ف ََح َز ْر ُت َم ْن َت‬،‫َب ْين أ َصابِ ِع ِه‬
strana posuda s nešto malo vode, te
je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, stavio u nju svoje prste. Enes,
priča: “Vidio sam kako voda izvire između njegovih prstiju, i procjenjujem da je njome abdestilo sedamdeset ili osamdeset (osoba).”
.‫انين‬
َّ
َ ‫الس ْب ِع َين إِ َلى الثَّ َم‬
777. Huzejfe, r.a., prenosi da im je
Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, zabranio upotrebu svile i brokata (vrsta svilene odjeće), da piju
iz zlatne i srebrne posude i rekao:
“To je za njih (nevjernike) na dunjaluku, a za vas na ahiretu.”
(Muttefekun ‘alejhi)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن حذيفة‬٧٧٧
‫ َن َها َنا َعن‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ ‫إ َّن‬
ِ ُّ‫ والش‬،‫ِّيباج‬
‫رب في آنِ َية ال َّذ َهب‬
ِ ‫ َوالد‬،‫الحرِير‬
َ
‫ و ِه َي‬،‫ »هي َل ُه ْم في ال ُّد ْن َيا‬:‫ وقال‬،‫وال ِف َّض ِة‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َل ُك ْم في الآ ِخ َر ِة‬
117. Mustehab je nositi
bijelu odjeću, ali je dozvoljena i crvena, zelena, žuta i crna; bila ona
od pamuka, lana, dlake,
vune ili nečega drugog,
osim od svile
Uzvišeni Allah kaže:
“O sinovi Ademovi, dali smo vam
odjeću koja će pokrivati stidna mje-
‫ – باب استحباب الثوب‬١١٧
‫ وجواز الأحمر‬،‫الأبيض‬
،‫والأخضر والأصفر والأسود‬
‫وجوازه من قطن وكتان وشعر‬
‫وصوف وغيرها إِلا َّ الحرير‬
‫ } َيا َب ِني آ َد َم َق ْد أ ْن َز ْل َنا َع َل ْي ُك ْم‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫اس التَّ ْق َوى‬
ُ ‫لِ َب ًاسا ُي َواري َس ْوآتِ ُك ْم َور ًِيشا َو لِ َب‬
:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٢٦ :‫َذلِ َك َخ ْي ٌر{ ]الأعراف‬
sta vaša, i raskošna odijela, ali odjeća čestitosti, to je ono najbolje.” (ElA‘raf, 26)
I kaže: “... i učinio vam je odjeću koja vas čuva od vrućine i oklope koji vas u borbi štite.” (En-Nahl,
81)
‫الح َّر َو َس َرابِي َل‬
َ ‫} َو َج َع َل َل ُك ْم َس َرابِي َل َت ِقي ُك ُم‬
.[٨١ :‫َت ِقي ُك ْم َبأ َس ُك ْم{ ]النحل‬
780. Semure, r.a., prenosi da je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Oblačite bijelu odjeću,
jer je ona čišća i bolja, a umotavajte
u nju i vaše umrle.”
(Nesai, Hakim-sahih)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن َس ُم َرة‬٧٨٠
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسول الله‬
‫ َو َك ِّف ُنوا‬،‫اض؛ َف ٕان ََّها أَ ْط َه ُر َوأَ ْط َي ُب‬
َ ‫»ا ْل َب ُسوا ال َب َي‬
:‫ وقال‬،‫ رواه النسائي والحاكم‬.«‫فِ َيها َم ْو َتا ُك ْم‬
.«‫»حديث صحيح‬
781. Bera’, r.a., pripovijeda da je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, bio srednjeg rasta, i da ga je jednom vidio u crvenom ogrtaču (odjeći), te veli: “Nikada ništa ljepše od
njega nisam vidio!”
(Muttefekun ‘alejhi)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن البرا ِء‬٧٨١
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َان رسول الله‬
َ ‫ك‬
‫ َو َل َق ْد َرأ ْي ُت ُه في ُحلَّ ٍة َح ْم َرا َء َما َرأ ْي ُت‬،‫َم ْر ُبو ًعا‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫شَ ْي ًئا ق َُّط أَ ْح َس َن ِم ْن ُه‬
‫ – وعن أَبي ُج َحي َف َة َو ْهب بن عبد الله‬٧٨٢
ٔ‫ َرا‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬‫ صلى‬- ‫النبي‬
‫يت‬
ُ
َّ
“Vidio sam Vjerovjesnika, sall-Allahu
‫ بِم ّك َة َو ُه َو بالأ ْب َط ِح في قُ َّب ٍة‬- ‫الله عليه وسلم‬
‘alejhi ve selleme, u dolini Meke u
crvenom šatoru od štavljene kože.
،‫ ف ََخ َر َج بِلاَ ٌل بِ َو ُضو ئِ ِه‬،‫َل ُه َح ْم َرا َء ِم ْن أَد ِم‬
Bilal je izašao s Poslanikovom voِ ‫َف ِم ْن َن‬
‫ صلى الله‬- ‫النبي‬
‫ ف ََخ َر َج‬، ٍ‫اض ٍح َو َنائِل‬
ُّ
dom za abdest, koju su neki manje
‫ َكأنِّي أ ْن ُظ ُر‬،‫ وعليه ُحلَّ ٌة َح ْم َرا ُء‬- ‫عليه وسلم‬
(njome se samo poprskali), a neki
više dohvatili, a potom je izašao Vje- ‫ فَجع ْلت‬،ٌ‫ضأ وأ َّذن بِلاَل‬
ِ ‫إِ َلى َب َيا‬
َ َ ّ ‫ َف َت َو‬،‫ض َسا َق ْي ِه‬
ُ ََ
rovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi ve sel:‫ يقولُ َي ِمي ًنا َو ِش َما ًلا‬،‫أ َت َت َّب ُع فَا ُه ها ُه َنا َو َها ُه َنا‬
leme, u crvenom ogrtaču. Kao da
‫ ثُ َّم‬،‫ َح َّي َع َلى الفَلا َِح‬،‫الصلاَ ِة‬
sada gledam u bjelinu njegovih cjeَّ ‫َح َّي َع َلى‬
vanica, pa je abdest uzeo, a Bilal je
ِ ‫ َف َت َق َّد َم ف ََصلَّى َي ُم ُّر َب ْي َن َي َد ْي‬،ٌ‫ُر ِك َز ْت َل ُه َع َن َزة‬
‫ه‬
ezan proučio. Ja sam pratio njegova
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫ا ْل َك ْل ُب َوا ْل ِح َما ُر لاَ ُي ْم َن ُع‬
(Bilalova) usta tamo - ovamo, kako
.‫ نحو ال ُعكا َزة‬:‫»الع َنزة« بفتح النون‬
okrećući se desno i lijevo, izgovara:
782. Ebu-Džuhajfe Vehb b. ‘Abdullah, r.a., priča:
‘Požurite na namaz! Požurite na
spas!’ Zatim je ispred Poslanika, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, postavljena sutra (pobodeno kratko koplje),
pa je on prošao i imamio, dok su
ispred njega, iza sutre, nesmetano
prolazili pas i magarac.”
(Muttefekun ‘alejhi)
783. Ebu-Risme Rifa‘a et-Tejmi pripovijeda: “Vidio sam Resulullaha,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, u zelenoj odjeći, od dva dijela.”
(Ebu-Davud, Tirmizi, sahih)
‫ رضي‬- ‫ – وعن أَبي ر ْم َثة رفَا َع َة التَّ ْي ِم ِّي‬٧٨٣
‫ صلى الله‬- ‫يت رسولَ الله‬
ُ ٔ‫ را‬: َ‫ قَال‬- ‫الله عنه‬
ِ ‫ وعليه‬- ‫عليه وسلم‬
‫ رواه أَ ُبو‬.‫ثوبان أخْ َض َران‬
.‫داود والترمذي ب ٕاسناد صحيح‬
785. Ebu-Seid ‘Amr b. Hurejs, r.a.,
priča: “Kao da sada gledam u Allahovog Poslanika, a na njegovoj glavi crna imama (turban), s krajevima
opuštenim između njegovih pleća.”
(Muslim)
U jednom drugom, Muslimovom
predanju stoji da je Resulullah, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, držao hutbu (vaz), a na glavi mu crna imama
(turban).
- ‫ – وعن أَبي سعيد عمرو بن ُح َر ْي ٍث‬٧٨٥
‫ كأنّي أ ْن ُظ ُر إِ َلى رسول‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫ وعليه ِع َما َم ٌة‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
‫ رواه‬.‫ َق ْد أ ْر َخى َط َر َف ْي َها َب ْي َن َك ِت َف ْي ِه‬،‫َس ْو َدا ُء‬
.‫مسلم‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫وفي رواي ٍة َل ُه‬
.‫ َو َع َل ْي ِه ِع َما َم ٌة َس ْو َدا ُء‬،‫اس‬
َ َّ‫ َخ َط َب الن‬- ‫وسلم‬
786. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da je
rekla: “Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, (nakon smrti) umotan je u tri bijele sehulske tkanine
od pamuka, među kojima nije bilo
ni košulje ni saruka
- imame.” (Sehul je selo u Jemenu.)
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ قالت‬،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٧٨٦
‫ في‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ُكف َِّن رسول الله‬
‫س‬
ٍ ‫ثلاث ِة أ ْث َواب بي‬
َ ‫ َل ْي‬،‫ض َس ُحولِ َّي ٍة ِم ْن ُك ْر ُس ٍف‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫يص َولاَ ِع َما َم ٌة‬
ٌ ‫فِ َيها َق ِم‬
‫»الس ُحولِ َّية« بفتح السين وضمها وضم الحاء‬
َّ
‫ َق ْر َية‬:‫ثياب تُ ْن َس ُب إِ َلى َس ُحول‬
ٌ :‫المهملتين‬
.‫ ال ُق ْط ُن‬:«‫بال َيمنِ » َوال ُك ْر ُسف‬
788. Mugire b. Šu‘be pripovijeda:
“Bio sam s Resulullahom, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, jedne noći na putovanju, pa mi on reče: ‘Imaš li vode?’ ‘Imam’, odgovorih mu. Potom
je sišao sa svoje jahalice i udaljio se,
dok ga nije nestalo u noćnoj tmini.
Kada se vratio, posuo sam mu iz kožne zdjelice, pa je oprao lice, a pošto je na njemu bio vuneni ogrtač
(džuba), i nije mogao iz njega ruke
izvući, izvukao ih je ispod ogrtača
i oprao, a potom glavu potrao. Ja
sam zatim pružio ruke da mu skinem mestve, ali mi on reče: ‘Ostavi
ih, jer sam ih obukao čiste!’ (pod ab-
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن المغيرة بن شُ ْع َب َة‬٧٨٨
‫ صلى الله‬- ‫ ُك ْن ُت َم َع رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
:‫ َفقَالَ لي‬،‫ذات َل ْي َل ٍة في مسير‬
َ - ‫عليه وسلم‬
‫ َف َن َزلَ َع ْن َر ِاح َل ِت ِه‬،‫ َن َع ْم‬:‫قلت‬
ُ «‫»أ َم َع َك َماءٌ؟‬
‫ ثُ َّم َجا َء‬،‫َف َم َشى َحتَّى َت َوا َرى في َس َوا ِد اللَّ ْي ِل‬
‫ َف َغ َس َل َو ْج َه ُه َو َع َل ْي ِه‬،‫َفأ ْف َر ْغ ُت َع َل ْي ِه ِم َن الإ َدا َو ِة‬
ٍ ‫ُج َّب ٌة ِم ْن ُص‬
‫ َف َل ْم َي ْس َت ِط ْع أَ ْن ُيخْ ر َِج‬،‫وف‬
،‫ِذ َرا َع ْي ِه ِم ْن َها َحتَّى أخْ َر َج ُه َما ِم ْن أ ْس َف ِل ا ْل ُج َّب ِة‬
‫ ثُ َّم أ ْه َو ْي ُت لأَ ْن َز َع‬،‫َف َغ َس َل ِذ َرا َع ْي ِه َو َم َس َح بِ َرأ ِس ِه‬
‫ » َد ْع ُه َما َف ٕانِّي أَ ْد َخ ْل ُت ُه َما‬: َ‫ َفقَال‬،‫ُخ َّف ْي ِه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
َ ‫َطا ِه َر َت ْينِ « َو َم‬
ٌ .‫سح َع َل ْي ِه َما‬
. ِ‫ َو َع َل ْي ِه ُج َّب ٌة شَ ا ِم َّي ٌة َض ِّي َق ُة ال ُك َّم ْين‬:‫وفي رواية‬
destom), a zatim je po njima mesh
učinio.”
(Muttefekun ‘alejhi)
ِ ‫ أ َّن ه ِذ ِه الق‬:‫وفي رواية‬
‫َض َّي َة كَا َن ْت في َغ ْز َو ِة‬
. َ‫َت ُبوك‬
119. Zabranjeno je pu‫ – باب صفة طول‬١١٩
stiti da se odjeća, iz oho‫القميص وال ُكم والإ زار وطرف‬
losti, po zemlji vuče (zbog‫العمامة وتحريم إسبال شيء من‬
njene dužine), a poku‫ذلك على سبيل الخيلاء‬
đeno je ako se ne čini iz
‫وكراهته من غير خيلاء‬
oholosti.
791. Ibn-Omer, r.a., prenosi da je
‫ أ َّن‬:‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬٧٩١
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi ve
‫ » َم ْن‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ
selleme, rekao: “Ko pusti da mu se
ِ ِ
ِ
ُ ‫َج َّر َث ْو َب ُه ُخ َيلا َء َل ْم َي ْن‬
odjeća, iz oholosti, po zemlji vuče «‫ظ ِر الل ُه ا ِٕ َل ْيه َي ْو َم الق َيا َمة‬
(zbog njene prekomjerne dužine ‫ إ َّن إزاري‬،‫ َيا رسول الله‬:‫َفقَالَ أَ ُبو بكر‬
p.prev.), Allah ga neće gledati na Sud- - ‫ َفقَالَ َله رسول الله‬،‫يستر ِخي اِلا َّ أَن أَتعاه َده‬
ُ
ُ َ ََ ْ ٕ َْ ْ َ
njem danu.” Ebu-Bekr tada reče: “O
‫ »إن ََّك َل ْس َت ِم َّم ْن‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
Allahov Poslaniče, moja odjeća je opu‫ رواه البخاري وروى مسلم‬.«‫َي ْف َع ُل ُه ُخ َيلا َء‬
štena (po zemlji se vuče), osim kada
.‫بعضه‬
vodim računa o njoj”, na što mu Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, odgovori: “Ti nisi od onih koji
to čine iz oholosti.”
(Buhari, Muslim)
792. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Allah na Sudnjem danu neće gledati u onoga ko pusti da mu se odjeća, iz oholosti i umišljenosti, po zemlji vuče.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٧٩٢
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫»لا َي ْن ُظ ُر الل ُه َي ْو َم ال ِق َيا َم ِة إِ َلى َم ْن َج َّر إزا َره‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َب َط ًرا‬
794. Ebu-Zerr, r.a., prenosi da je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “S trojicom Allah na
Sudnjem danu neće govoriti, neće
ih (blagonaklono) gledati, niti će ih
(od grijeha) očistiti, i njih čeka bolna kazna.” Resulullah, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, to je tri puta ponovio, pa je Ebu-Zerr rekao: “Propali su i izgubili! A ko su oni, o Allahov Poslaniče?” “Onaj koji, iz oholosti, opusti svoju odjeću (pusti da
se po zemlji vuče), onaj koji ističe
svoje dobročinstvo i onaj koji robu
prodaje lažno se zaklinjući”, odgovori Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي ذر‬٧٩٤
‫ »ثلاث ٌة‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ
،‫ َولاَ َي ْن ُظ ُر إ َل ْي ِه ْم‬،‫لاَ ُي َكلِّ ُم ُه ُم الل ُه َي ْو َم ال ِق َيا َم ِة‬
‫ ف َقرأها‬: َ‫اب أَلِي ٌم« قَال‬
ٌ ‫ َو َل ُه ْم َع َذ‬،‫َولاَ ُي َزكِّي ِه ْم‬
َ - ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ثلاث‬
‫ َخا ُبوا َو َخ ِس ُروا! َم ْن ُه ْم َيا‬:‫ قَالَ أَ ُبو ذ ٍّر‬،‫ِمرار‬
،‫ َوالمنَّا ُن‬،‫ »ال ُم ْس ِب ُل‬: َ‫رسول الله؟ قَال‬
‫ رواه‬.«‫الح ِل ِف الكا ِذ ِب‬
َ ِ‫َوال ُم ْن ِف ُق ِس ْل َع َت ُه ب‬
.‫مسلم‬
.«‫ »ال ُم ْس ِب ُل إ َزا َر ُه‬:‫وفي رواية َل ُه‬
we sellem
(Muslim)
U drugom, Muslimovom, predanju, stoji: “Onaj koji opusti svoj izar”
(odjeću - ogrtač, granica za donji dio
odjeće muškaraca su članci, jer će
ono što je ispod članaka, kako stoji u hadisu, biti u vatri. To se odnosi na one muškarce koji to čine iz
oholosti, kao što stoji u prethodnim
hadisima. - Pr. prev.)
800. Ibn-Omer, r.a., pripovijeda: “Pro،‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬٨٠٠
šao sam pored Allahovog Poslani- ‫ صلى الله عليه‬- ‫رسول الله‬
ِ ‫مررت َع َلى‬
ُ : َ‫قَال‬
ka, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, a ‫ » َيا َعب َد‬: َ‫ َفقَال‬،‫ وفي ا ٕ َزارِي استرخاء‬- ‫وسلم‬
ٌ
izar (ogrtač, odjeća) bio mi je previِ ‫الل‬
ُ
َ
َ
ِ
َ‫َال‬
َ‫ك‬
«
‫د‬
‫ز‬
»
:
‫ق‬
‫م‬
‫ث‬
‫ه‬
‫ت‬
‫ع‬
‫ف‬
‫ر‬
‫ف‬
«
‫ر‬
‫ا‬
‫ز‬
‫ا‬
‫َع‬
‫ف‬
‫ر‬
‫ا‬
،
‫ه‬
ٕ
ْ
َ
ُ
ُ
ْ
ْ
ْ
َ
َّ
َ
še opušten, pa mi on reče:
‘O ‘Abdullah, podigni svoj izar!’,
pa sam ga podigao. ‘Još!’, reče mi
ponovo, pa sam ga još podigao i nakon toga sam se uvijek držao te granice. Neki ga upitaše: ‘Dokle si ga
podigao?’, našto on odgovori: ‘Do
polovice potkoljenica (cjevanica)!’ ”
(Muslim)
‫ض‬
ُ ‫ َفقَالَ َب ْع‬.ُ‫ َف َما ِز ْل ُت أ َت َح َّرا َها َب ْعد‬،‫َف ِز ْد ُت‬
ِ ‫ إِ َلى أن َْص‬: َ‫ إِ َلى أ َين؟ َفقَال‬:‫ال َق ْوم‬
‫اف‬
.‫ رواه مسلم‬. ِ‫السا َق ْين‬
َّ
801. Ibn-Omer, r.a., prenosi da je
Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Ko vuče svoju odjeću
radi oholosti, Allah ga neće gledati
na Sudnjem danu.”
Na to Ummu Seleme reče: “A šta
da rade žene sa skutovima (krajevima) svoje odjeće
- haljina?” Neka ih puste za jedan
pedalj”, reče on. “Onda će im se otkrivati (vidjeti) noge”, primijeti Ummu Seleme. “Neka ih opuste za jednu podlakticu da se vuče po zemlji,
i neka ne prelaze tu granicu”, odgovori Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem
‫ صلى‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٨٠١
‫ » َم ْن َج َّر َث ْو َب ُه ُخ َيلا َء َل ْم‬:‫الله عليه وسلم‬
:‫َي ْن ُظ ِر الل ُه إِ َل ْي ِه َي ْو َم ال ِق َيا َم ِة« َفقَا َل ْت أُ ُّم َس َل َم َة‬
‫ » ُي ْر ِخ َين‬: َ‫َف َك ْي َف َت ْص َن ُع النِّ َسا ُء ب ُذ ُيولِ ِه َّن؟ قَال‬
: َ‫ قَال‬.‫ إِذًا َت ْن َك ِش ُف أ ْقدَا ُم ُه َّن‬:‫ِش ْب ًرا« قالت‬
ِ ‫»ف‬
‫ رواه أَ ُبو داود‬.«‫َيرخي َن ُه ِذ َرا ًعا لاَ َي ِز ْد َن‬
.«‫ »حديث حسن صحيح‬:‫ وقال‬،‫والترمذي‬
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen sahih)
121. Lijepo je (mustehab) ‫ – باب استحباب التوسط‬١٢١
držati se sredine u odi‫في اللباس َولاَ يقتصر َع َلى َما‬
jevanju i ne prelaziti u ‫يزري بِ ِه لغير حاجة ولاَ مقصود‬
َ
krajnost, oblačeći ono što
‫شرعي‬
izaziva poniženje, bez ikakve potrebe ili šerijatske
svrhe
803. Amr b. Šu‘ajb prenosi od svo- ‫ عن‬،‫ عن أبي ِه‬،‫ – عن عمرو بن شعيب‬٨٠٣
ga oca, a ovaj od svoga djeda, r.a., ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ج ِّد ِه‬
َ
da je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi
‫ »ان الله ي ِحب أَن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬ve selleme, rekao: “Allah, dželle še’nuhu,ْ ُّ ُ َ َّ ٕ
،‫ رواه الترمذي‬.«‫ُي َرى أ َث ُر نِ ْع َم ِت ِه َع َلى َع ْب ِد ِه‬
voli da se vide tragovi Njegovih bla.«‫ »حديث حسن‬:‫وقال‬
godati na Njegovom robu.”
(Tirmizi, hasen)
122. Muškarcima je zabranjena svilena odjeća,
sjedenje ili naslanjanje
na nju, a ženama je dozvoljena
‫ – باب تحريم لباس‬١٢٢
‫ وتحريم‬،‫الحرير َع َلى الرجال‬
‫جلوسهم َع َل ْي ِه واستنادهم إِ َل ْي ِه‬
‫وجواز لبسه للنساء‬
804. Omer b. Hattab, r.a., prenosi
da je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi
ve selleme, rekao:
“Nemojte oblačiti svilenu odjeću,
jer onaj ko to bude činio na ovom
svijetu, bit će mu uskraćeno na ahiretu!”
(Muttefekun ‘alejhi)
ِ ‫الخ َّط‬
‫ رضي الله‬- ‫اب‬
َ ‫ – عن عمر بن‬٨٠٤
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫الحرِي َر؛ َف ٕا َّن َم ْن َل ِب َس ُه في‬
َ ‫ »لاَ َت ْل َب ُسوا‬:‫وسلم‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ال ُّد ْن َيا َل ْم َي ْل َب ْس ُه في الآ ِخ َر ِة‬
806. Enes, r.a., pripovijeda da je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Ko obuče svilenu odjeću na ovom svijetu, neće mu to biti
dozvoljeno na ahiretu.”
(Muttefekun ‘alejhi)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٨٠٦
‫ » َم ْن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسول الله‬
.«‫الحرِي َر في ال ُّد ْن َيا َل ْم َي ْل َب ْس ُه في الآ ِخ َر ِة‬
َ ‫س‬
َ ‫َل ِب‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
808. Ebu-Musa el-Eš‘ari, r.a., prenosi da je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Svilena odjeća i zlato su zabranjeni (haram) muškarcima moga ummeta, a dozvoljeni ženama.”
(Tirmizi, hasen, sahih)
‫ رضي‬- ‫ – وعن أَبي موسى الأ ْش َعري‬٨٠٨
‫ صلى الله عليه‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫الله عنه‬
‫الحرِير َوال َّذ َه ِب‬
َ ‫اس‬
ُ ‫ » ُح ِّر َم لِ َب‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
‫ رواه‬.«‫ َوأُ ِح َّل ِٕلا َناثِ ِه ْم‬،‫َع َلى ُذكُو ِر أُ َّم ِتي‬
.«‫ »حديث حسن صحيح‬:‫ وقال‬،‫الترمذي‬
809. Huzejfe, r.a., veli: “Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme,
zabranio nam je piti i jesti iz zlatnog
i srebrnog posuđa, i zabranio nam
je oblačiti odjeću od svile i brokata
(vrsta svile), ili da sjedimo na njoj.”
(Buhari)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن ُح َذ ْي َف َة‬٨٠٩
‫ أَ ْن‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ُّ َّ‫َن َها َنا الن‬
‫ وأ ْن َنأْ ُك َل‬،‫َنشْ َر َب في آنِ َي ِة ال َّذ َه ِب َوال ِف َّض ِة‬
‫س‬
َ ‫ و َع ْن لُ ْبس‬،‫فِ َيها‬
َ ‫ وأ ْن َن ْج ِل‬،‫الحري ِر َوالدِّي َباج‬
.‫ رواه البخاري‬.‫َع َل ْي ِه‬
123. Onome ko boluje
od svraba, dozvoljeno je
obući svilenu odjeću
‫ – باب جواز لبس الحرير‬١٢٣
‫لمن بِ ِه حكة‬
810. Od Enesa, r.a., prenosi se da je
rekao: “Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, dozvolio je Zubejru i
‘Abdurrahman b. Avfu, r.a., da, radi svraba, koji su imali, obuku svilenu odjeću.”
(Muttefekun ‘alejhi)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫س‬
ٍ ‫ – عن أن‬٨١٠
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ص رسولُ الله‬
َ َّ‫َرخ‬
‫لِل ُّز َب ْي ِر و َع ْب ِد ال َّر ْحمان بن َع ْو ٍف رضي الله‬
.‫الحري ِر لِ َح َّك ٍة كَا َن ْت بِ ِهما‬
َ ‫عنهما في لُ ْبس‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
125. Šta treba reći kada ‫ا ِٕ َذا لبس‬
se obuče nova odjeća, obu- ‫نحوه‬
ća i slično?
‫ – باب َما يقول‬١٢٥
‫ثو ًبا جديدًا أَ ْو نع ًلا أَ ْو‬
813. Ebu-Se‘id el-Hudri, r.a., priča:
“Kada bi Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, obukao novu odjeću,
nazvao bi je njenim imenom - imama, košulja, ogrtač - i rekao:
‘Gospodaru moj, neka je Tebi hvala, Ti si me odjeo ovom odjećom, pa
Te molim za njeno dobro i dobro za
koje je proizvedena, a utječem Ti se
od njenog zla i zla za koje je proizvedena.’ ”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen)
‫ رضي الله‬- ‫ْري‬
ِّ ‫ – عن أَبي سعيد الخد‬٨١٣
‫ صلى الله عليه‬- ‫َان رسول الله‬
َ ‫ ك‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
- ‫باس ِم ِه‬
ْ ‫ إِذَا ْاس َت َج َّد َثو ًبا َس َّما ُه‬- ‫وسلم‬
‫ »اللَّ ُه َّم‬: ُ‫ يقول‬- ‫ أَ ْو ِر َدا ًء‬،‫َميصا‬
ً ‫ أَ ْو ق‬،‫ِع َما َم ًة‬
َ َٔ‫ أَ ْسا‬،‫َل َك ا ْل َح ْم ُد أَن َْت ك ََس ْو َت ِني ِه‬
‫لك َخ ْي َر ُه َو َخ ْي َر‬
‫ َوأَ ُعو ُذ بِ َك ِم ْن شَ ِّر ِه َوشَ ِّر َما ُص ِن َع‬،‫َما ُص ِن َع َل ُه‬
:‫ وقال‬،‫ رواه أَ ُبو داود والترمذي‬.«‫َل ُه‬
.«‫»حديث حسن‬
127. Adabi spavanja i lijeganja
‫ – باب َما يقوله ِع ْن َد النوم‬١٢٧
814. Bera’ b. ‘Azib, r.a., pripovijeda: “Kada bi Resulullah, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, legao u postelju,
legao bi na desnu stranu i proučio:
‘Gospodaru moj, Tebi se predajem,
Tebi okrećem svoje lice, Tebi prepuštam svoju sudbinu, od Tebe tražim
pomoć i zaštitu - iz žudnje i strahopoštovanja prema Tebi. Nema utočišta ni spasa od Tebe mimo Tebe.
Vjerujem u Knjigu koju si objavio i
u Vjerovjesnika kojeg si poslao!’ ”
(Buhari)
‫ – عن ال َبرا ِء بن عاز ٍِب رضي الله‬٨١٤
‫ صلى الله‬- ‫َان رسول الله‬
َ ‫ ك‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
‫ إِذَا أ َوى إِ َلى فِ َر ِاش ِه َنا َم َع َلى ِش ِّق ِه‬- ‫عليه وسلم‬
‫ »اللَّ ُه َّم أ ْس َل ْم ُت نفسي‬: َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫الأَ ْي َمن‬
‫ َو َف َّو ْض ُت أَ ْمرِي‬،‫ َو َو َّج ْه ُت َو ْج ِهي إ َل ْي َك‬،‫إ َل ْي َك‬
‫ َر ْغ َب ًة َو َر ْه َب ًة‬،‫ َوأ ْل َجأ ُت َظ ْهرِي إ َل ْيك‬،‫إ َل ْي َك‬
َ ‫ لاَ َم ْل َجأ َولاَ َم ْنجا ِم ْن َك إِلا َّ إ َل‬،‫إ َل ْي َك‬
،‫يك‬
‫ َو َن ِب ِّي َك الَّ ِذي‬،‫آ َم ْن ُت ب ِك َتابِ َك الَّ ِذي أ ْن َز ْل َت‬
‫ رواه البخاري بهذا اللفظ في‬.«‫أ ْر َس ْل َت‬
.‫كتاب الأدب من صحيحه‬
817. Prenosi se da je Huzejfe r.a., rekao: “Kada bi Resulullah, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, noću legao u postelju, stavio bi (desnu) ruku ispod
obraza i rekao: ‘Bože moj, s Tvojim
imenom umirem i s Tvojim imenom
živim’, a kada bi se probudio rekao
bi: ‘Hvala Allahu, koji nas je oživio, nakon što nas je usmrtio (nakon
sna) i Njemu ćemo se ponovo vratiti!’ ”
(Buhari)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن ُح َذ ْي َف َة‬٨١٧
‫ إِذَا أ َخ َذ‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
َ ‫ك‬
ُّ َّ‫َان الن‬
‫ ثُ َّم‬،‫َم ْض َج َع ُه ِم َن اللَّ ْي ِل َو َض َع َي َد ُه َت ْح َت َخ ِّد ِه‬
‫وت َوأ ْح َيا« َو إِذَا‬
ُ ‫ »اللَّ ُه َّم بِ ْاس ِم َك أ ُم‬: ُ‫َيقُول‬
‫ »ا ْل َح ْم ُد لل ِه الَّ ِذي أ ْح َيا َنا َب ْع َد َما‬: َ‫ْاس َت ْيقَظ قَال‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫أ َما َت َنا َو إِ َل ْي ِه ال ُن ُشو ُر‬
818. Jeiš b. Tihfa el-Gifarija, r.a.,
pripovijeda:
“Moj je otac rekao: ‘Dok sam ležao u mesdžidu potrbuške, došao je
čovjek i svojom nogom me pomakao i rekao: ‘Zaista ovako ležanje
Allah mrzi.’ Pa sam pogledao, kad
to bi Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem”
(Ebu-Davud, sahih)
‫عيش بن ِطخْ َف َة ال ِغفَار ِِّي رضي‬
َ ‫ – وعن َي‬٨١٨
‫ بينما أَ َنا‬:‫ قَالَ أَبي‬: َ‫ قَال‬،‫الله عنهما‬
‫ُم ْض َط ِج ٌع في ا ْل َم ْس ِج ِد َع َلى َب ْط ِني إِذَا َر ُج ٌل‬
‫ضج َع ٌة‬
ْ ‫ »إ َّن ه ِذ ِه‬: َ‫ َفقَال‬،‫ُي َح ِّر ُك ِني برج ِل ِه‬
‫ َف ٕاذَا رسولُ الله‬،‫ فَن َظ ْر ُت‬: َ‫ قَال‬،«‫ُي ْب ِغ ُض َها الل ُه‬
‫ رواه أَ ُبو داود ب ٕاسنا ٍد‬.‫ صلى الله عليه وسلم‬.‫صحيح‬
819. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Ko sjedne na
nekom mjestu i ne spomene (na njemu) Uzvišenog Allaha, zaslužio je
Njegovu kaznu, a ko legne na neko
mjesto (postelja) i ne spomene Uzvišenog Allaha, također je zaslužio
Njegovu kaznu.”
(Ebu-Davud, sahih)
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٨١٩
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
،‫» َم ْن َق َع َد َم ْق َعدًا َل ْم َي ْذ ُك ِر الله َت َعا َلى فِي ِه‬
‫اض َط َج َع‬
ْ ِ‫ َو َمن‬،ٌ‫كَا َن ْت َع َل ْي ِه ِم َن الل ِه َت َعا َلى تِ َرة‬
‫ كَا َن ْت َع َل ْي ِه‬،‫ضج ًعا لاَ َي ْذ ُك ُر الل َه َت َعا َلى فِي ِه‬
َ ‫َم‬
.‫ رواه أَ ُبو داود ب ٕاسنا ٍد حسن‬.«ٌ‫ِم َن الل ِه تِ َرة‬
:‫ َو ِه َي‬،‫ بكسر التاء المثناة من فوق‬:«ُ‫»التِّ َرة‬
.‫ التَّب َع ُة‬:‫ ِوقي َل‬،‫النقص‬
128. Dozvoljeno je ležati na leđima prebacivši
nogu preko noge, ako nema bojazni od otkrivanja stidnog mjesta, kao
što je dozvoljeno sjediti
prekriženih (ala turka) i
podvijenih nogu
‫ – باب جواز الاستلقاء‬١٢٨
‫ ووضع إحدى‬،‫َع َلى القفا‬
‫ال ِّرجلين َع َلى الأخرى إِ َذا لم‬
‫ وجواز‬،‫يخف انكشاف العورة‬
‫القعود مترب ًعا ومحتب ًيا‬
820. ‘Abdullah b. Zejd, r.a., veli da
je vidio Allahovog Poslanika, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, kako leži
na leđima u mesdžidu, prebacivši
nogu preko noge.
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ – عن عب ِد الل ِه بن زيد رضي الله‬٨٢٠
‫ صلى الله عليه‬- ‫ أنَّه رأى رسولَ الله‬:‫عنهما‬
ِ ‫ َو‬،‫ ُم ْس َت ْل ِق ًيا في ا ْل َم ْس ِج ِد‬- ‫وسلم‬
‫اض ًعا إ ْحدَى‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫ر ِْج َل ْي ِه َع َلى الأُخْ َرى‬
821. Džabir b. Semure, r.a., pripo- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جابر بن َس ُم َرة‬٨٢١
vijeda: “Kada bi Vjerovjesnik, sall- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
‫َان‬
َ ‫ ك‬: َ‫ قَال‬ُّ
Allahu ‘alejhi ve selleme, klanjao sabah‫إِذَا َصلَّى الف َْج َر َت َربَّ َع في َم ْج ِل ِس ِه َحتَّى َت ْط ُل َع‬
namaz, sjeo bi na svoje mjesto pre‫ رواه أَ ُبو‬،‫ حديث صحيح‬.‫س َح ْس َنا َء‬
križenih (podvijenih) nogu, sve dok
ُ ‫الشَّ ْم‬
sunce ne bi obasjalo (odskočilo).”
.‫داود وغيره بأسانيد صحيحة‬
(Ebu-Davud, sahih)
822. Od Ibn-Omera, r.a., prenosi se
da je rekao: “Vidio sam Resulullaha, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, u
dvorištu Kabe, kako sjedi s ovako
obavijenim rukama!” Zatim je to prikazao, sjedajući sa stegnima priljubljenim uz prsa, a rukama obavijenim oko nogu.”
(Buhari)
،‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬٨٢٢
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫يت رسول الله‬
ُ ٔ‫ را‬: َ‫قَال‬
‫ َو َو َص َف‬،‫ بفنا ِء ال َك ْع َب ِة ُم ْح َت ِب ًيا بِ َي َد ْي ِه ه َكذا‬‫ رواه‬.‫ َو ُه َو ال ُق ْرف َُصا ُء‬،‫الاح ِت َبا َء‬
ْ ‫بِ َي َد ْي ِه‬
.‫البخاري‬
824. Šerid b. Suvejd, r.a., kaže: “Naišao je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, pored mene dok
sam sjedio ovako: stavio sam svoju
lijevu ruku iza leđa oslonivši se na
njenu podlanicu.
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, reče: ‘Zar sjediš poput onih na
koje se Allah rasrdio (židovi).’ ”
(Ebu-Davud, sahih)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن الشَّ ري ِد بن ُس َو ْي ٍد‬٨٢٤
‫ صلى الله‬- ‫ َم َّر بي رسولُ الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ َو َق ْد َو َض ْع ُت‬،‫س ه َك َذا‬
ٌ ِ‫ َوأَ َنا َجال‬- ‫عليه وسلم‬
‫ َواتَّ َكأْ ُت َع َلى‬،‫َي ِد َي ال ُي ْس َرى َخ ْل َف َظ ْهرِي‬
ِ ‫ »أَ َت ْق ُع ُد ِق ْع َد َة ال َمغ ُْض‬: َ‫ َفقَال‬،‫أَل َي ِة َيدي‬
‫وب‬
.‫ رواه أَ ُبو داود ب ٕاسنا ٍد صحيح‬.«!‫َع َل ْي ِه ْم؟‬
129. Adabi (ponašanje)
na sijelu i u društvu
‫ – باب في آداب‬١٢٩
‫المجلس والجليس‬
825. Ibn-Omer, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Neka nipošto
neko od vas ne podigne čovjeka s
njegovog mjesta, kako bi on na njega sjeo, nego se razmaknite i mjesta
jedni drugima načinite.”
Stoga je poznato da, kada bi IbnOmeru neki čovjek ustao sa svoga
mjesta, on ne bi na njega sjeo.
(Muttefekun ‘alejhi)
: َ‫ قَال‬،‫ – عن ابن عمر رضي الله عنهما‬٨٢٥
‫ »لا‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسول الله‬
‫س‬
ُ ‫ُي ِقي َم َّن أ َح ُد ُك ْم َر ُج ًلا ِم ْن َم ْج ِل ِس ِه ثُ َّم َي ْج ِل‬
ِ ‫ َو‬،‫فِي ِه‬
‫َان ا ْب ُن ُع َم َر‬
َ ‫لك ْن َت َو َّس ُعوا َو َتف ََّس ُحوا« وك‬
.‫إِذَا قَا َم َل ُه َر ُج ٌل ِم ْن َم ْج ِل ِس ِه َل ْم َي ْج ِل ْس فِي ِه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
826. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao: “Kada neko od vas
ustane s mjesta na kome je sjedio, a
zatim se (ubrzo) vrati, najpreči je da
na njega ponovo sjedne.”
(Muslim)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٨٢٦
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
،‫ ثُ َّم َر َج َع إِ َل ْي ِه‬،ٍ‫»إِذَا قَا َم أَ َح ُد ُك ْم ِم ْن َم ْج ِلس‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َف ُه َو أَ َح ُّق بِ ِه‬
827. Džabir b. Semure, r.a., pripovijeda: “Kada bismo došli kod Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, svako od nas bi sjeo tamo gdje
bi našao (slobodno) mjesto (na kraju).”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen)
‫ – وعن جابر بن َس ُم َرة رضي الله‬٨٢٧
‫ صلى الله‬- ‫بي‬
َّ َّ‫ ُكنَّا إِذَا أَ َت ْي َنا الن‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
‫ رواه‬.‫س أ َح ُد َنا َح ْي ُث َي ْن َت ِهي‬
َ ‫ ج َل‬- ‫عليه وسلم‬
.«‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫أَ ُبو داود والترمذي‬
- ‫ – وعن أَبي عبد الله َس ْل َمان الفارسي‬٨٢٨
‫ صلى‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫ »لاَ َي ْغ َت ِس ُل َر ُج ٌل َي ْو َم‬:‫الله عليه وسلم‬
“Čovjek koji se u petak okupa i,
،ٍ‫ َو َي َتط َّه ُر َما ْاس َت َطا َع ِم ْن ُط ْهر‬،‫ا ْل ُج ُم َع ِة‬
prema mogućnostima, očisti, pa se
naulji (namaže uljem) ili namiriše kuć- ‫ ثُم‬،‫ أَو يمس ِمن ِطيب بي ِت ِه‬،‫وي َّد ِهن ِمن ُد ْه ِن ِه‬
َ
َ ْ
ََ
َّ
َ
ْ
ْ
ْ
ُ
ُّ
nim mirisom, a zatim izađe (u džaَ ‫ ثُ َّم ُي َصلِّي َما ُك ِت‬، ِ‫َيخْ ُر ُج فَلاَ ُي َف ِّرقُ َب ْي َن ا ْث َنين‬
miju), ne rastavljajući dvojicu u sa- ‫ب‬
fu, (tj. ne ezijeti prisutne džematlije ‫ إِلا َّ ُغ ِف َر َل ُه َما‬،‫كلَّ َم الإ َما ُم‬
َ ‫ ثُ َّم ُي ْن ِص ُت إِذَا َت‬،‫َل ُه‬
svojim hodom između i preko njih,
.‫ رواه البخاري‬.«‫َب ْي َن ُه َو َب ْي َن ال ُج ُم َع ِة الأُخْ َرى‬
kako bi sebi našao mjesto
828. Ebu-‘Abdullah Selman El-Farisi,
r.a., prenosi da je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
- p. prev.), potom klanja propisani namaz i prati hutbu izlaganje
imama, bit će mu oprošteni (manji)
grijesi počinjeni između te i prethodne džume.”
(Buhari)
832. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao: “Ko se nađe na nekom sijelu, pa bude puno i beskorisno pričao, a zatim, prije nego što
ustane, rekne: ‘Gospodaru moj, neka je Tebi slava i hvala, vjerujem da
nema drugog boga, osim Tebe, molim Te za oprost i tevbu Ti činim’, bit
će mu oprošteni (manji) grijesi počinjeni na tom sijelu.”
(Tirmizi, hasen, sahih)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٨٣٢
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
َ‫ َف َكثُ َر فِي ِه َل َغ ُط ُه َفقَال‬،ٍ‫س في َم ْج ِلس‬
َ ‫» َم ْن َج َل‬
‫ ُس ْب َحا َن َك‬:‫َق ْب َل أَ ْن َيقُو َم ِم ْن َم ْج ِل ِس ِه ذَلِ َك‬
،‫ أ ْش َه ُد أَ ْن لا َّ إِل َه إِلا َّ أَن َْت‬، َ‫اللَّ ُه َّم َو بِ َح ْم ِدك‬
‫َان في‬
َ ‫ إِلا َّ ُغ ِف َر َل ُه َما ك‬،‫وب إ َل ْي َك‬
ُ ُ‫أَ ْس َت ْغ ِف ُركَ َوأَت‬
:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫َم ْج ِل ِس ِه ذَلِ َك‬
.«‫»حديث حسن صحيح‬
834. Ibn-Omer, r.a., veli: “Rijetko bi
kada Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi
ve selleme, napustio neko sijelo prije nego bi proučio sljedeće dove: ‘Gospodaru naš, učini da Te se toliko
bojimo koliko bit će dovoljno da Ti
ne griješimo; da Ti se toliko pokoravamo koliko bit će dovoljno da u
Džennet Tvoj uđemo i podari nam
čvrsto vjerovanje (jekin), koje će nam
dunjalučke poteškoće olakšati! Gospodaru naš, podari nam dobro našeg sluha, našeg vida i naše snage,
sve dok traje naš dunjalučki život i
daj nam da s tim blagodatima i umremo! Učini da kazna stigne onoga
،‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬٨٣٤
‫ صلى الله عليه‬- ‫َان رسول الله‬
َ ‫ َقلَّ َما ك‬: َ‫قَال‬
‫س َحتَّى َي ْد ُع َو بِهؤلاء‬
ٍ ‫ َيقُو ُم ِم ْن َم ْج ِل‬- ‫وسلم‬
ِ ‫ال َّد َعو‬
‫ »اللَّ ُه َّم ا ْق ِس ْم َل َنا ِم ْن َخشْ َي ِت َك َما‬:‫ات‬
ِ ‫َت ُحولُ بِ ِه َب ْي َن َنا َو َب ْي َن َم َع‬
َ ‫اص‬
‫ َو ِم ْن َطا َع ِت َك‬،‫يك‬
‫ َو ِم َن ا ْل َي ِقينِ َما تُ َه ِّو ُن َع َل ْي َنا‬،‫َما تُ َبلِّ ُغ َنا بِ ِه َجنَّ َت َك‬
،‫ اللَّ ُه َّم َمتِّ ْع َنا بأ ْس َم ِاعنا‬،‫َم َصائِ َب ال ُّد ْن َيا‬
َ ‫اج َع ْل ُه الو‬
‫ارث‬
ْ ‫ َو‬،‫ وقُ َّو تِ َنا َما أ ْح َي ْي َت َنا‬،‫َوأَ ْب َصا ِر َنا‬
‫ َوان ُْص ْر َنا‬،‫اج َع ْل َثأ َر َنا َع َلى َم ْن َظ َل َم َنا‬
ْ ‫ َو‬،‫ِمنَّا‬
،‫ َولاَ َت ْج َع ْل ُمصي َب َت َنا فِي ِدي ِن َنا‬،‫َع َلى َم ْن َعا َدا َنا‬
،‫ َولاَ َم ْب َل َغ ِع ْل ِم َنا‬،‫َولاَ َت ْج َع ِل ال ُّد ْن َيا أَ ْك َب َر َه ِّم َنا‬
‫ رواه‬.«‫َولاَ تُ َسلِّ ْط َع َل ْي َنا َم ْن لاَ َي ْر َح ُم َنا‬
.«‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫الترمذي‬
ko nam je zulum (nepravdu) učinio
i pomozi nas protiv našeg neprijatelja!
Ne daj da nas nesreća zadesi u našoj vjeri, ne učini dunjaluk našom
najvećom brigom, niti dometom našeg znanja i ne potčini nas onome
ko nam se neće smilovati!’ ”
(Tirmizi, hasen)
130. Snovi i pitanja u vezi sa snovima
Uzvišeni Allah kaže:
“Od Njegovih znakova je i vaše
spavanje - san noću i danju.” (ErRum, 23)
‫ – باب الرؤيا َو َما يتعلق‬١٣٠
‫بها‬
ِ‫ } َو ِم ْن آ َياتِ ِه َم َنا ُم ُك ْم بِاللَّ ْيل‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
.[٢٣ :‫َوالنَّ َهارِ{ ]الروم‬
840. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao: “Ko me vidi u snu,
vidjet će me i na javi ili kao da me
je vidio na javi, jer šejtan se ne može
pretvoriti u moj lik.” (Muttefekun ‘alejhi) (Ibn-Bettal veli: “Riječi (vidjet će
me i na javi) znače: vidjet će potvrdu tih snova na javi, njihovu istinitost i izlazak u stvarnost.” A Kadi
Ebu-Bekr et-Tajjib veli da riječima “ko
me vidi u snu”, želi se reći da su njegovi snovi istiniti, da nisu fantazija
(obične sanjarije), niti šejtanske imitacije - fikcije, što potvrđuje i predanje u kome stoji: “... vidio je istinu.”
‫ صلى‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٨٤٠
‫ » َم ْن َرآنِي في ال َم َنا ِم‬:‫الله عليه وسلم‬
‫ أَ ْو َكأنَّما َرآنِي في‬- ‫ف ََس َي َرانِي في ال َي َق َظ ِة‬
‫متفق‬
ٌ .« ‫ لاَ َي َت َمثَّ ُل الشَّ ْي َطا ُن بِي‬- ‫ال َي َق َظ ِة‬
.‫َع َل ْي ِه‬
Ibn-Sirin je, pak, imao običaj da
čovjeku, koji mu ispriča da je vidio
Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, u snu, kaže: “Opiši mi ono
što si vidio!” Ako mu opiše nešto
nepoznato, on mu kaže: “Ti ga nisi vidio!”
841. Ebu-Se‘id el-Hudri prenosi da
je čuo od Vjerovjesnika, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, ove riječi: “Kada neko od vas vidi san koji mu se
dopadne, neka zna da je od Allaha,
dželle še’nuhu, pa neka Mu se zahvali i neka ga ispriča!” U jednom
drugom rivajetu, stoji: “Neka ga ispriča samo onome koga voli, a ako
vidi nešto drugo, što mu se ne dopadne, neka zna da je to od šejtana, pa neka zatraži utočište (zaštitu)
kod Allaha od njegova zla i neka ga
nikom ne spominje, pa mu neće nauditi.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن أَبي سعي ٍد الخدر ِِّي‬٨٤١
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ ‫ أنَّه َس ِم َع‬:‫عنه‬
‫ َف ٕانَّ َما‬،‫ »إِذَا َرأى أ َح ُد ُك ْم ُرؤ َيا ُي ِح ُّب َها‬:‫ يقول‬،‫ َف ْل َي ْح َم ِد الل َه َع َل ْي َها‬،‫ِه َي ِم َن الل ِه َت َعا َلى‬
‫ فَلاَ ُي َحد ِّْث بِ َها‬:‫ وفي رواية‬- ‫َو ْل ُي َحد ِّْث بِ َها‬
‫ َو إِذَا َرأَى َغ ْي َر َذلِ َك ِم َّما‬- ‫إِلا َّ َم ْن ُي ِح ُّب‬
‫ َف ْل َي ْس َت ِع ْذ ِم ْن‬،‫ ف ٕانَّ َما ِه َي ِم َن الشَّ ْي َط ِان‬،‫َي ْك َر ُه‬
.«‫ َولاَ َي ْذ ُك ْر َها لأَ َح ٍد؛ َف ٕان ََّها لا َت ُض ُّر ُه‬،‫شَ ِّر َها‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
842. Ebu-Katade, r.a., prenosi da je
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Dobri snovi (a u drugom predanju ‘lijepi snovi’) jesu od Allaha, a
ružni (sanjarije) su od šejtana, pa ko
usnije nešto što mu se ne dopadne,
neka tri puta pljucne (jače puhanje
bez mokrine pljuvačke - pr. prev.)
na lijevu stranu i neka zatraži utočište kod Allaha od šejtana, pa mu
neće nauditi.”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي َق َتا َدة‬٨٤٢
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ُّ َ‫ قَال‬: َ‫قَال‬
‫الح َس َن ُة‬
َّ ‫»ال ُّرؤْ َيا‬
َ ‫ ال ُّرؤْ َيا‬:‫ وفي رواية‬- ‫الصالِ َح ُة‬
‫ َف َم ْن َرأَى‬،‫ َوال ُح ُل ُم ِم َن الشَّ ْي َط ِان‬،‫ ِم َن الل ِه‬‫ َو ْل َي َت َع َّو ْذ‬،‫ُث َعن ِش َمالِ ِه َثلاَ ًثا‬
ْ ‫شَ ْي ًئا َي ْك َر ُه ُه َف ْل َي ْنف‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ِم َن الشَّ ْي َط ِان؛ ف ٕان ََّها لا َت ُض ُّر ُه‬
.‫يف لا ر َِيق َم َع ُه‬
ٌ ‫ َن ْف ٌخ َل ِط‬:«‫»النَّ ْف ُث‬
844. Ebul-Eska‘ Vasiletu b. Eska‘,
r.a., prenosi da je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Najveća je potvora da čovjek tvrdi
da mu je otac onaj ko mu nije otac,
da tvrdi da je vidio u snu ono što nije vidio, ili da pripiše Resulullahu,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, ono što
on nije rekao.” (tj. da slaže na Resulullaha, sall-Allahu ‘alejhi we sellem).
(Buhari)
- ‫سقع‬
ِ ٔ‫ – وعن أَبي الأسقع واثِل َة بن الا‬٨٤٤
‫ صلى‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫ »إ َّن ِم ْن أَ ْع َظ ِم ال ِف َرى أَ ْن‬:‫الله عليه وسلم‬
‫ أَ ْو ُيرِي َع ْي َن ُه َما َل ْم‬،‫َي َّد ِع َي ال َّر ُج ُل إِ َلى َغي ِر أبِي ِه‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫ أَ ْو َيقُولَ َع َلى رسول الله‬،‫َت َر‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫ َما َل ْم َي ُق ْل‬- ‫وسلم‬
‫السلاَم‬
َّ ‫ ك َتاب‬-
131. Odlike i vrijednosti selama i naredba o njegovom širenju
Uzvišeni Allah kaže:
“O vjernici, u tuđe kuće ne ulazite
dok dopuštenje (izun) ne zatražite i
dok ukućane ne pozdravite (selam
ne nazovete)!” (En-Nur, 27)
“A kada ulazite u kuće, vi pozdravite ukućane njene pozdravom od
Allaha propisanim, blagoslovljenim
i lijepim.” (En-Nur, 61)
‫ – باب فضل السلام‬١٣١
‫والأمر ب ٕافشائه‬
َ‫ } َيا أيُّ َها الَّ ِذ َين آ َم ُنوا لا‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫َتد ُْخ ُلوا ُب ُيو ًتا َغ ْي َر ُب ُيو تِ ُك ْم َحتَّى َت ْس َتأْنِ ُسوا‬
‫ وقال‬،[٢٧ :‫َوتُ َسلِّ ُموا َع َلى أ ْه ِل َها{ ]النور‬
‫ } َف ٕاذَا َد َخ ْل ُت ْم ُب ُيو ًتا ف ََسلِّ ُموا َع َلى‬:‫َت َعا َلى‬
{‫أ ْنف ُِس ُك ْم َت ِح َّي ًة ِم ْن ِع ْن ِد الل ِه ُم َبا َر َك ًة َط ِّي َب ًة‬
‫ } َو إِذَا ُح ِّيي ُت ْم‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٦١ :‫]النور‬
:‫بِ َت ِح َّي ٍة ف ََح ُّيوا بِأَ ْح َس َن ِم ْن َها أَ ْو ُر ُّدو َها{ ]النساء‬
“Kada pozdravom pozdravljeni budete, ljepšim od njega otpozdravite,
ili ga uzvratite.” (En-Nisa, 86)
“Je li doprla do tebe vijest o uvaženim gostima Ibrahimovim? Kada
oni uđoše i rekoše: ‘Mir selam!’ i on
reče: ‘Mir selam!’ ” (Ez-Zarijat, 24,
25)
‫يث َض ْي ِف‬
ُ ‫ } َه ْل أَ َتاكَ َح ِد‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٨٦
‫إ ْب َرا ِهي َم ا ْل ُمك َر ِم َين إِ ْذ َد َخ ُلوا َع َل ْي ِه َفقَالُوا َسلاَ ًما‬
.[٢٥ -٢٤ :‫قَالَ َسلاَ ٌم{ ]الذاريات‬
845. ‘Abdullah b. ‘Amr b. el-‘As,
r.a., prenosi da je neki čovjek upitao Resulullaha, sall-Allahu ‘alejhi
ve selleme, o tome koji je vid islama
najbolji, na što mu je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, odgovorio: “Da gladnog nahraniš i da
selam nazivaš i onome koga poznaješ i onome koga ne poznaješ!”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ – وعن عبد الله بن عمرو بن العاص‬٨٤٥
- ‫ أ َّن رج ًلا سأل رسول الله‬:‫رضي الله عنهما‬
‫ أ ُّي الإ ْسلاَ ِم َخ ْي ٌر؟‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
‫السلاَ َم َع َلى َم ْن‬
َّ ُٔ‫ َو َت ْق َرا‬،‫ »تُ ْط ِع ُم ال َّط َعا َم‬: َ‫قَال‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َع َر ْف َت َو َم ْن َل ْم َت ْعر ِْف‬
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٨٤٦
‫ » َل َّما‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َخ َل َق الل ُه آ َد َم‬
“Kada je Uzvišeni Allah stvorio Ade‫ َن َف ٍر ِم َن ال َملاَئِ َك ِة‬- ‫ا ْذ َه ْب ف ََسلِّ ْم َع َلى أُول ِئ َك‬
ma, ‘alejhis-selam, rekao mu je: ‘Idi
i selam onima nazovi, (skupini me‫ ف َْاس َت ِم ْع َما ُي َح ُّيو َن َك؛ َف ٕان ََّها َت ِح َّي ُت َك‬- ‫ُج ُلوس‬
leka koji su nedaleko sjedili), pa sluِ ‫َو َت ِح َّي ُة ُذ ِّري‬
َ
ُ
َ
َ‫َال‬
َ
،
‫م‬
‫ك‬
‫ي‬
‫ل‬
‫ع‬
‫م‬
‫ا‬
‫ل‬
‫الس‬
:
‫ق‬
‫ف‬
.
‫ك‬
‫ت‬
َ
َ
ُ
ْ
ْ
َّ
šaj šta će ti odgovoriti, jer to će bi:‫ َف َزا ُدو ُه‬،‫السلاَ ُم َع َل ْي َك َو َر ْح َم ُة الل ِه‬
َّ :‫فقالوا‬
ti tvoj pozdrav i pozdrav tvoga po.‫متفق َع َل ْي ِه‬
tomstva.’ Adem, ‘alejhis-selam, otiٌ .«‫َو َر ْح َم ُة الل ِه‬
846. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
šao je i rekao im: ‘Esselamu ‘alejkum’, a oni su mu odgovorili: ‘Esselamu ‘alejke ve rahmetullahi’, dodavši: ‘ve rahmetullahi.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
847. Ebu-‘Umare Bera’ b. Azib, r.a., ‫ – وعن أَبي عمارة البرا ِء بن عاز ٍِب رضي‬٨٤٧
َُ
veli: “Allahov Poslanik, sall-Allahu
‫ صلى الله‬- ‫ أمرنا رسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫الله عنهما‬
‘alejhi ve selleme, naredio nam je se‫ َواتِّ َبا ِع‬،ِ‫ بِ ِع َيا َد ِة ال َمرِيض‬:‫ بِ َس ْب ٍع‬- ‫عليه وسلم‬
dam stvari: da obiđemo bolesnog,
da ispratimo umrlog, da nazdravi- ،‫عيف‬
ِ ‫الض‬
ِ ‫ َو َتشْ ِم‬،ِ‫الج َنائِز‬
َّ ‫ َو َن ْص ِر‬،ِ‫يت ال َع ِاطس‬
َ
mo onome ko kihne i kaže: ‘Elham‫ َو إ ْب َرا ِر‬،‫السلاَ ِم‬
َّ ‫ َو إ ْف َشا ِء‬،‫َو َع ْو ِن ال َم ْظ ُلو ِم‬
dulillahi’ (riječima: ‘Jerhamukellah’
ِ ‫ال ُم‬
‫ َه َذا لفظ إحدى‬،‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫قس ِم‬
‘Allah ti se smilovao’), da pomog.‫روايات البخاري‬
nemo iznemoglog, da podržimo ugnjetenog, da širimo selam i da prihvatimo (istinitim) zakletvu onoga ko
se zakune.”
(Muttefekun ‘alejhi)
848. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Nećete ući u
Džennet sve dok ne budete vjerovali, a nećete vjerovati sve dok se ne
budete međusobno voljeli. Želite li
da vas uputim šta da činite pa da se
međusobno volite: nazivajte selam
među sobom!”
(Muslim)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٨٤٨
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ َولاَ تُ ْؤ ِم ُنوا‬،‫الجنَّ َة َحتَّى تُؤ ِم ُنوا‬
َ ‫»لاَ َتد ُْخ ُلوا‬
‫ أ َولاَ أ ُدلُّ ُك ْم َع َلى شَ ْي ٍء إِذَا‬،‫َحتَّى َت َحابُّوا‬
‫ رواه‬.«‫السلاَ َم َب ْي َن ُك ْم‬
َّ ‫َف َع ْل ُت ُمو ُه َت َحا َب ْب ُت ْم؟ أ ْف ُشوا‬
.‫مسلم‬
849. Ebu-Jusuf ‘Abdullah b. Selam,
r.a., veli da je čuo Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, da
kaže: “O ljudi, širite selam, hranite
gladne, održavajte rodbinske veze
i klanjajte dok svijet spava, pa ćete
spokojno (sa selamom) ući u Džennet.”
(Tirmizi, hasen, sahih)
- ‫ – وعن أَبي يوسف عبد الله بن سلام‬٨٤٩
- ‫ َس ِم ْع ُت رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫ » َيا أيُّ َها‬:‫ يقول‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ َو ِص ُلوا‬،‫ َوأ ْط ِع ُموا ال َّط َعا َم‬،‫السلاَ َم‬
َّ ‫ أ ْف ُشوا‬،‫اس‬
ُ َّ‫الن‬
‫الجنَّ َة‬
َ ‫ َتد ُْخ ُلوا‬،‫اس نِ َيا ٌم‬
ُ َّ‫ َو َصلُّوا والن‬،‫الأ ْر َحا َم‬
‫ »حديث‬:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫بِ َسلاَم‬
.«‫حسن صحيح‬
850. Tufejl b. Ubejj b. Ka‘b pripovijeda da je imao običaj doći kod ‘Abdullaha b. Omera, da zajedno s njim
ide u čaršiju, pa veli: “Kada bismo
otišli u čaršiju, ‘Abdullah ne bi prošao ni pored prodavača otpada, ni
pored dućandžije, niti pored bijednika, ili bilo koga drugog, a da mu
selam ne bi nazvao.” Tufejl veli: “Tako sam jednog dana došao kod ‘Abdullaha b. Omera, pa je zatražio da
ga pratim u čaršiju, a ja mu rekoh:
‘Šta ćeš u čaršiji, kad se ne baviš trgovinom, niti se raspituješ o robi,
niti se cjenkaš, niti učestvuješ u čaršijskim sijelima?
ٍ ‫ – وعن ال ُّط َف ْيل بن أُ َب ِّي بن‬٨٥٠
‫ أنَّه‬:‫كعب‬
‫ فيغدو َم َع ُه إِ َلى‬،‫َان يأتي عبد الله بن عمر‬
َ ‫ك‬
ِ ‫الس‬
ِ ‫الس‬
‫ َل ْم َي ُم َّر‬،‫وق‬
ُّ ‫ ف ٕاذَا َغد َْو َنا إِ َلى‬: َ‫ قَال‬،‫وق‬
ُّ
ِ ‫اط َولاَ َص‬
ٍ ‫َعب ُد الله َع َلى َس َّق‬
َ‫ َولا‬،‫اح ِب َب ْي َع ٍة‬
َ‫ قَال‬،‫ َولاَ أ َح ٍد إِلا َّ َسلَّ َم َع َل ْي ِه‬، ٍ‫ِم ْس ِكين‬
،‫ ف َِج ْئ ُت عبد الله َبن ُع َم َر َي ْو ًما‬:‫ال ُّط َف ْي ُل‬
ِ ‫الس‬
‫ َما َت ْص َن ُع‬:‫ َف ُق ْل ُت َل ُه‬،‫وق‬
ُّ ‫ف َْاس َت ْت َب َع ِني إِ َلى‬
ِ ‫بالس‬
ُ‫ َولاَ َت ْسأَل‬،‫ َوأن َْت لا َت ِق ُف َع َلى ال َب ْي ِع‬،‫وق‬
ُّ
‫س في‬
ِّ ِ‫َعن‬
ُ ‫ َولاَ َت ْج ِل‬،‫ َولاَ َت ُسو ُم بِ َها‬،‫الس َل ِع‬
ِ ‫الس‬
‫اج ِل ْس بِ َنا ها ُه َنا‬
ِ ِ‫َم َجال‬
ْ : ُ‫وق؟ َوأقُول‬
ُّ ‫س‬
‫َان الط َف ْي ُل‬
َ ‫ َوك‬- ٍ‫ َيا أَ َبا َب ْطن‬: َ‫ َفقَال‬،‫َن َت َحدَّث‬
Hajde da sjednemo ovdje i porazgovaramo!’ On mi na to dogovori:
‘O vlasniče stomaka (stomaklijo)’, a
Tufejl je bio trbušast, ‘mi idemo u
čaršiju radi selama, da selam nazovemo onome koga sretnemo!’ ”
(Malik-sahih)
‫ ف ُن َسلِّ ُم‬،‫السلاَ ِم‬
َّ ‫ إنَّ َما َن ْغدُو ِم ْن أ ْج ِل‬- ٍ‫ذَا َب ْطن‬
‫ رواه مالك في ال ُموطَّأ ب ٕاسنا ٍد‬.‫َع َلى َم ْن َلق ْي َنا ُه‬
.‫صحيح‬
132. Način nazivanja selama
Mustehab je da onaj koji naziva selam rekne: “Esselamu ‘alejkum ve
rahmetullahi ve berekatuhu” - koristeći zamjenicu množine u riječi (‘alejkum), pa makar selam nazivao pojedincu, a da onaj koji odgovara rekne: “Ve ‘alejkumusselam ve rahmetullahi ve berekatuhu”
- s dodatkom veznika (ve) na početku (ve ‘alejkum).
‫ – باب كيفية السلام‬١٣٢
‫السلاَ ُم‬
َّ :‫بالسلاَ ِم‬
َّ ‫ُي ْس َت َح ُّب َٔا ْن َيقُولَ ال ُم ْب َت ِد ُئ‬
‫ َف َيأ ِت بِ َضمي ِر‬.‫َع َل ْي ُك ْم َو َر ْح َم ُة الل ِه َو َب َركَاتُ ُه‬
،‫َان ال ُم َسلَّ ُم َع َل ْي ِه َو ِاحدًا‬
َ ‫ َو إ ْن ك‬،‫الج ْم ِع‬
َ
‫السلاَ ُم َو َر ْح َم ُة الله‬
َّ ‫ َو َع َل ْي ُك ْم‬:‫جيب‬
ُ ‫َويقُولُ ال ُم‬
:‫ َف َيأتِي بِ َوا ِو ال َع ْط ِف في َق ْوله‬،‫َو َب َركَاتُ ُه‬
.‫َو َع َل ْي ُك ْم‬
852. ‘Aiša, r.a., veli da je Allahov
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, jedne prilike, rekao: “Evo Džibrila, ‘alejhis-selam, naziva ti selam.”
“Ja sam mu”, kaže ‘Aiša, “odgovorila: ‘Ve ‘alejhi s selamu ve rahmetallahi ve berekatuhu!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ قالت‬،‫ – وعن عائش َة رضي الله عنها‬٨٥٢
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ لي رسولُ الله‬
:‫السلاَ َم« قالت‬
َّ ‫» َه َذا ِجبري ُل َي ْق َرأُ َع َل ْي ِك‬
.‫السلاَ ُم َو َر ْح َم ُة الل ِه َو َب َركَاتُ ُه‬
َّ ‫ َو َع َل ْي ِه‬:‫قُ ْل ُت‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
ِ ‫وهكذا وقع في بعض رو‬
:‫ايات الصحيحين‬
‫ وزِياد ُة الثق ِة‬،‫» َو َب َركاتُ ُه« وفي بعضها بحذفِها‬
.‫مقبولة‬
855. Esma bint Jezid, r.a., pripovijeda da je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, jednog dana prošao
kroz džamiju dok je u njoj sjedila
skupina žena, pa ih je išaretom ruke, poselamio.
Ovdje se podrazumijeva da ih je
Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, poselamio i riječima (izgovorom selama) i išaretom, što potvrđuje predanje kod Ebu-Davuda u kome stoji: “... pa nam je selam nazvao.”
(Tirmizi, hasen)
ِ ‫ – وعن أسماء‬٨٥٥
‫بنت يزيد رضي الله‬
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫عنها‬
‫ َو ُع ْص َب ٌة ِم َن النِّ َسا ِء‬،‫ َم َّر في ال َم ْسج ِد َي ْو ًما‬،‫ رواه الترمذي‬.‫بالتس ِلي ِم‬
ْ ‫ َفأ ْل َوى بِ َي ِد ِه‬،‫قُ ُعو ٌد‬
.«‫ »حديث حسن‬:‫وقال‬
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫وهذا محمول َع َلى أنَّه‬
‫ َو ُي َؤيِّ ُد ُه أ َّن في‬،‫ َج َم َع َب ْي َن اللَّ ْف ِظ َوالإ شَ ا َر ِة‬.‫ ف ََسلَّ َم َع َل ْي َنا‬:‫ِر َواي ِة أَبي داود‬
‫‪ – ١٣٣‬باب آداب السلام‬
‫‪133. Adabi selama‬‬
857. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Jahač (danas
onaj koji se vozi, prim.prev.) naziva
selam pješaku, pješak onome ko sjedi, a manja skupina većoj.” (Muttefekun ‘alejhi), a u Buharijinom predanju još stoji: “... a mlađi naziva
selam starijem.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬٨٥٧
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ َوال َم ِاشي َع َلى‬،‫» ُي َسلِّ ُم ال َّرا ِك ُب َع َلى ال َم ِاشي‬
ِ ‫الق‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«ِ‫ َوالقَلي ُل َع َلى ال َك ِثير‬،‫َاع ِد‬
.«ِ‫ »والصغي ُر َع َلى ال َكبير‬:‫وفي رواية للبخاري‬
‫َي بن عجلان‬
ِّ ‫ – وعن أَبي أُ َما َمة ُصد‬٨٥٨
ُ‫ قَالَ رسول‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫البا ِهلي‬
‫س‬
ِ ‫ »إ َّن أَ ْولى النَّا‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
‫ رواه أَ ُبو داود‬.«‫السلا ِم‬
َّ ِ‫بِالل ِه َم ْن َب َدأ ُه ْم ب‬
.‫ب ٕاسنا ٍد جي ٍد‬
(Ebu-Davud)
‫ رضي الله عنه‬- ‫ورواه الترمذي عن أَبي أُ َما َم َة‬
A prenosi ga i Tirmizi od Ebu-Umameta
ِ ‫ ال َّر ُج‬،‫ َيا رسول الله‬:‫ ِقي َل‬‫لان َي ْل َت ِق َي ِان أَيُّ ُه َما‬
r.a.„ koji veli da je neko rekao Allahovom Poslaniku, sall-Allahu ‘alejِ‫َي ْب َدأُ ب‬
«‫ »أَ ْولاَ ُه َما بِالل ِه َت َعا َلى‬: َ‫ قَال‬،‫السلاَ ِم؟‬
َّ
hi ve selleme: “Kada se dva čovjeka
.«‫ » َه َذا حديث حسن‬:‫قَالَ الترمذي‬
sretnu, koji će od njih prvi selam na858. Ebu Umame Sudijj b. ‘Adžlan
el-Bahili, r.a., prenosi od Allahova
Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme: “Najodabraniji čovjek kod Allaha je onaj koji ljudima prvi selam
naziva.”
zvati?” Poslanik je odgovorio: “Onaj
koji je odabraniji kod Uzvišenog Allaha.”
(Tirmizi, hasen)
134. Ponavljanje selama
osobi koja se ubrzo ponovo sretne poslije rastanka, kad uđe pa izađe pa
opet uđe odmah, pa makar ih razdvajalo drvo ili
nešto slično
‫ – باب استحباب إعادة‬١٣٤
‫السلام َع َلى من تكرر لقاؤه‬
‫َع َلى قرب بأن دخل ثم خرج‬
‫ أَو حال‬،‫ثُ َّم دخل في الحال‬
‫بينهما شجرة ونحوهما‬
859. Prenosi se Od Ebu-Hurejrea, ‫ في‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬٨٥٩
r.a., da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
ِ ‫حديث‬
ِ
َ ‫ أنّه َجا َء ف‬:‫المسي ِء صلاته‬
‘alejhi we sellem, rekao: “Kada ne- ‫ ثُ َّم‬،‫َصلَّى‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ko od vas sretne svoga brata (muِّ َّ‫َجا َء إِ َلى الن‬
slimana) neka mu nazove selam, pa ‫ »ار ِجع‬: َ‫ َفقَال‬،‫ َفر َّد َع َلي ِه السلاَم‬،‫فَسلَّم َع َلي ِه‬
َ َّ ْ َ ْ َ َ
ْ ْ
ako ih razdvoji drvo, zid ili kamen
َ ‫ ثُ َّم‬،‫ف ََص ِّل َف ٕان ََّك َل ْم تُ َص ِّل« َف َر َج َع ف ََصلَّى‬
pa se sretnu, neka ga poselami opet.” ‫جا َء‬
(Ebu-Davud, sahih)
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫ف ََسلَّ َم َع َلى الن‬
ٍ ‫لاث َم َّر‬
َ ‫َحتَّى َف َع َل َذلِ َك َث‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫ات‬
135. Mustehab je pri ulasku u kuću selam nazvati
Uzvišeni Allah kaže:
“A kada uđete u kuće, vi ukućane
njene pozdravite pozdravom od Allaha propisanim, blagoslovljenim i
lijepim.” (En-Nur, 61)
‫ – باب استحباب السلام‬١٣٥
‫إِ َذا دخل بيته‬
‫ } َف ٕاذَا َد َخ ْل ُت ْم ُب ُيو ًتا ف ََسلِّ ُموا‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫َع َلى أَ ْنف ُِس ُك ْم َت ِح َّي ًة ِم ْن ِع ْن ِد الل ِه ُم َبا َر َك ًة‬
.[٦١ :‫َط ِّي َب ًة{ ]النور‬
861. Enes, r.a., pripovijeda da mu je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “O sinčiću, kada uđeš kod svoje obitelji, selam nazovi, u tome je berićet i za tebe i za
tvoju obitelj.”
(Tirmizi, hasen, sahih)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫س‬
ٍ ‫ – وعن أن‬٨٦١
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ لي رسول الله‬
،‫ ف ََسلِّ ْم‬،‫ إِذَا َد َخ ْل َت َع َلى أ ْه ِل َك‬،‫» َيا ُب َن َّي‬
‫ رواه‬.«‫ وعلى أ ْه ِل َب ْي ِت َك‬،‫َي ُك ْن َب َر َك ًة َع َل ْي َك‬
.«‫ »حديث حسن صحيح‬:‫ وقال‬،‫الترمذي‬
136. Nazivanje selama djeci
‫ – باب السلام َع َلى‬١٣٦
‫الصبيان‬
862. Enes, r.a., prošao je pored djece, pa im je selam nazvao, a onda
rekao: “Ovako je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, činio!”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أنَّ ُه َم َّر‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أنس‬٨٦٢
‫َان‬
َ ‫ ك‬:‫ وقال‬،‫ ف ََسلَّ َم َع َل ْي ِه ْم‬،‫َع َلى ِص ْب َي ٍان‬
.‫ َي ْف َع ُل ُه‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
137. Čovjek naziva selam svojoj ženi i ženama iz rodbine, a i ostalim ženama, ukoliko se
ne plaši fitneta (smutnje)
‫ – باب سلام الرجل على‬١٣٧
،‫زوجته والمرأة من محارمه‬
‫وعلى أجنبية وأجنبيات لا‬
‫يخاف الفتنة بهن وسلامهن‬
‫بهذا الشرط‬
863. Sehl b. Sa‘d, r.a., pripovijeda: “Među nama bijaše jedna žena
(u drugom predanju: starica), koja
je uzimala korijenje povrća (repe) i
stavljala ga u lonac (da se kuha), a i
ječmena zrna je mljela, pa kada bismo klanjali džuma-namaz i razilazili se, selam bi joj nazivali, a ona bi
nas time častila.”
(Buhari)
‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن سهل بن سع ٍد‬٨٦٣
‫ كَا َن ْت‬:‫ وفي رواية‬- ‫ كَا َن ْت فِي َنا ا ْم َرأ ٌة‬:‫ قال‬ِ ‫ َتأ ُخ ُذ ِم ْن أ ُص‬- ‫َل َنا َع ُجو ٌز‬
‫الس ْلقِ َف َت ْط َر ُح ُه‬
ِّ ‫ول‬
ٍ ‫ َوتُ َك ْر ِك ُر َح َّب‬،ِ‫فِي ال ِق ْدر‬
‫ َف ٕاذَا‬،ٍ‫ات ِم ْن شَ ِعير‬
،‫ نُ َسلِّ ُم َع َل ْي َها‬،‫ َوان َْص َر ْف َنا‬،‫َصلَّ ْي َنا ا ْل ُج ُم َع َة‬
.‫ رواه البخاري‬.‫َف ُت َق ِّد ُم ُه إ َل ْي َنا‬
.‫ َت ْط َح ُن‬:‫ »تُ َك ْر ِك ُر« أ ْي‬:‫َق ْوله‬
865. Esma, kći Jezidova, r.a., veli:
“Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, prošao je pored nas, skupine žena, pa nam je selam nazvao!”
Ovo je Ebu-Davudovo predanje, a
u Tirmizijevom stoji: “ Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme,
prošao je kroz džamiju gdje je sjedila skupina žena, pa ih je išaretom
ruke poselamio.”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen)
ِ ‫ – وعن أسما َء‬٨٦٥
‫بنت يزي َد رضي الله‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
ُّ ّ‫ َم ّر َع َل ْي َنا الن‬:‫ قالت‬،‫عنها‬
‫ رواه أَ ُبو داود‬.‫ فِي نِس َو ٍة ف ََسلَّ َم َع َل ْي َنا‬- ‫وسلم‬
‫ وهذا‬،«‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫والترمذي‬
.‫لفظ أَبي داود‬
‫ صلى الله‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫ولفظ الترمذي‬
‫ َو ُع ْص َب ٌة‬،‫ َم َّر في ال َم ْس ِج ِد َي ْو ًما‬- ‫عليه وسلم‬
.‫ َفأَ ْل َوى بِ َي ِد ِه بالتَّ ْس ِلي ِم‬،‫ِم َن النِّ َسا ِء قُ ُعو ٌد‬
138. Zabrana pozdravljanja nevjernika selamom,
način odvraćanja njihova pozdrava i nazivanje
selama skupini muslimana i nemuslimana
‫ – باب تحريم ابتدائنا‬١٣٨
‫الكافر بالسلام وكيفية الرد‬
‫عليهم واستحباب السلام َع َلى‬
‫س فيهم مسلمون‬
ٍ ‫أهل مجل‬
‫وكفار‬
866. Prenosi Ebu-Hurejre, r.a., da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Ne nazivajte prvi selam židovima i kršćanima.
Kad sretnete nekog od njih, ne uklanjate mu se s puta.”
(Muslim)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٨٦٦
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ َف ِٕاذَا‬،‫بالسلا ِم‬
َّ ‫»لاَ َت ْب َدأُوا ال َي ُهو َد َولاَ النَّ َصا َرى‬
‫َل ِقي ُت ْم أَ َح َد ُه ْم في َطرِيق فَاض َط ُّرو ُه إِ َلى أَ ْض َي ِق ِه‬
.‫ رواه مسلم‬.«
867. Enes, r.a., prenosi da je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme,
rekao: “Kada vam sljedbenici Knjige (jevreji i kršćani) selam nazovu,
vi recite: ‘Ve ‘alejkum.’ ” (i vama).
(Muttefekun ‘alejhi)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫س‬
ٍ ‫ – وعن أن‬٨٦٧
‫ »إِذَا‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسول الله‬
ِ ‫َسلَّ َم َع َل ْي ُك ْم أ ْه ُل ال ِك َت‬
.«‫ َو َع َل ْي ُك ْم‬:‫اب َفقُولُوا‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
868. Usame r.a., prenosi da je Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, prošao pored sijela u kome je
bilo i muslimana, idolopoklonika i
jevreja, pa im je selam nazvao.
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أُ َسا َمة‬٨٦٨
‫ َم َّر َع َلى‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
َّ َّ‫الن‬
‫ِكين‬
ٍ ‫َم ْج ِل‬
َ ‫س فِي ِه أخْ لا ٌَط ِم َن ال ُم ْس ِل ِم َين َوال ُمشْ ر‬
ِ
- ‫النبي‬
ُّ ‫ وال َي ُهود ف ََسلَّ َم َع َل ْي ِهم‬- ‫ َع َبدَة الأَ ْو َث ِان‬.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫صلى الله عليه وسلم‬
139. Mustehab je nazva- ‫ – باب استحباب السلام‬١٣٩
ti selam pri ustajanju iz
‫إِ َذا قام من المجلس وفارق‬
sijela, napuštanju društva
‫جلساءه أَ ْو جليسه‬
ili sagovornika.
869. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi od
Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme: “Kada neko od vas
prispije u sijelo, neka selam nazove,
a kada bude htio otići, neka opet selam nazove, jer prvi (selam) nije ništa preči od posljednjeg.”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٨٦٩
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
،‫س َف ْل ُي َسلِّ ْم‬
ِ ‫»إِذَا ا ْن َتهى أَ َح ُد ُك ْم إِ َلى ال َم ْج ِل‬
‫ َف َل ْي َس ِت الأُو َلى‬،‫َف ٕاذَا أَ َرا َد أَ ْن َيقُو َم َف ْل ُي َسلِّ ْم‬
،‫ رواه أَ ُبو داود والترمذي‬.«‫بِأ َح ّق ِم َن الآ ِخ َر ِة‬
.«‫ »حديث حسن‬:‫وقال‬
140. Traženje izuna (dozvole) za ulazak u kuću
i njegovi adabi
Uzvišeni Allah kaže:
“O vjernici, u tuđe kuće ne ulazite dok izun (dopuštenje) ne zatražite i dok ukućane ne pozdravite.”
(En-Nur, 27)
“A kada djeca vaša dostignu spolnu zrelost, neka onda uvijek traže
dopuštenje za ulazak, kao što su tražili dopuštenje oni stariji od njih.”
‫ – باب الاستئذان وآدابه‬١٤٠
‫ } َيا أَيُّ َها الَّ ِذ َين آ َم ُنوا لاَ َتد ُْخ ُلوا‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ُب ُيو ًتا َغ ْي َر ُب ُيو تِ ُك ْم َحتَّى َت ْس َتأنِ ُسوا َوتُ َسلِّ ُموا َع َلى‬
‫ } َو إِذَا َب َل َغ‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٢٧ :‫أَ ْه ِل َها{ ]النور‬
‫الأَ ْطفَالُ ِم ْن ُكم ال ُح ُل َم َف ْل َي ْس َتأ ِذنُوا َك َما ْاس َتأْذ ََن‬
.[٥٩ :‫الَّ ِذ َين ِم ْن َق ْب ِل ِه ْم{ ]النور‬
(En-Nur, 59)
870. Ebu-Musa el-Eš‘ari, r.a., pre- ‫ رضي الله‬- ‫ – عن أَبي موسى الأشعري‬٨٧٠
nosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‘alejhi ve selleme, rekao: “Izun - doٌ ‫»الاس ِت ْئ َذا ُن َث‬
َ ‫ َف ٕا ْن أُ ِذ َن َل‬،‫لاث‬
:‫وسلم‬
zvolu za prijem (u kuću i sl.) treba َّ ‫ك َو إِلا‬
ْ
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
tražiti tri puta, pa ako dobiješ doٌ .«‫فَا ْر ِج ْع‬
zvolu, uđi, a ako ne dobiješ, ti se
vrati.”
(Muttefekun ‘alejhi)
871. Sehl b. Sa‘d, r.a., prenosi riječi Allahova Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme:
“Traženje dozvole - izuna (za ulazak u nečiju kuću) naređeno je radi
čuvanja pogleda (od avreta i svega
ostalog što domaćin ne bi želio da
se vidi).”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن سه ِل بنِ سع ٍد‬٨٧١
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬‫الاس ِت َئذا ُن ِم ْن أَ ْج ِل‬
ْ ‫ »إنَّ َما ُج ِع َل‬:‫وسلم‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«ِ‫ال َب َصر‬
873. Kilde b. Hanbel, r.a., priča: “Došao sam i ušao kod Vjerovjesnika,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, a nisam selam nazvao, pa mi on reče:
‘Vrati se i reci: Esselamu ‘alejkum,
mogu li ući?!’ ”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen)
‫ رضي الله‬- ‫الح ْنبل‬
َ ‫ – عن ِك ْل َد َة بن‬٨٧٣
‫ صلى الله عليه‬- ‫النبي‬
َّ ‫ أ َت ْي ُت‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
ِ
‫بي‬
ُّ َّ‫ َفقَالَ الن‬،‫ َفد ََخ ْل ُت َع َل ْيه َو َل ْم أُ َسلِّ ْم‬- ‫وسلم‬
:‫ »ا ْر ِج ْع َف ُق ْل‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬‫ رواه أَ ُبو داود‬.«‫ أَأَ ْد ُخل؟‬،‫السلاَ ُم َع َل ْي ُك ْم‬
َّ
.«‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫والترمذي‬
141. Sunnet je da onaj
ko traži dozvolu za ulazak, pa bude upitan: “Ko
si ti?”, spomene ime ili
nadimak po kome je poznat, a pokuđeno je reći
samo: “Ja”, ili slično.
‫ – باب بيان أ َّن السنة إِ َذا‬١٤١
‫ من أنت؟ أن‬:‫قيل للمستأذن‬
‫ فيسمي نفسه بما‬،‫ فلان‬:‫يقول‬
‫يعرف به من اسم أَ ْو كنية‬
‫ »أنا« ونحوها‬:‫وكراهة قوله‬
877. Džabir, r.a., pripovijeda: “Do: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جابر‬٨٧٧
šao sam kod Vjerovjesnika, sall-Allahu ‫ َف َد َق ْقت‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أتيت النبي‬
ُ
َّ ُ ْ َ
‘alejhi ve selleme, i pokucao na vra،‫ أَ َنا‬:‫ُلت‬
ُ ‫ » َم ْن َه َذا؟« َفق‬: َ‫ َفقَال‬،‫اب‬
َ ‫ال َب‬
ta, pa mi on reče: ‘Ko je?’ ‘Ja’, odgo.‫متفق َع َل ْي ِه‬
vorih mu, a on će na to: ‘Ja, ja!’, kao
ٌ .‫ أ َنا!« َكأنَّ ُه َك ِر َه َها‬،‫ »أ َنا‬: َ‫َفقَال‬
da mu se to nije svidjelo.”
(Muttefekun ‘alejhi)
142. Mustehab je nazdraviti (reći: “jerhamukellah”) onome ko kihne,pa
se zahvali Uzvišenom Allahu. A pokuđeno je to
činiti ako ne kaže: “Elhamdu lillahi”(Adabi nazdravljanja, kihanja i zijevanja).
‫ – باب استحباب‬١٤٢
‫تشميت العاطس إِ َذا حمد الله‬
‫َت َعا َلى وكراهة تشميته إذا َل ْم‬
‫يحمد الله َت َعا َلى وبيان آداب‬
‫التشميت والعطاس والتثاؤب‬
878. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Allah voli kihanje, a ne voli zijevanje, pa kada neko od vas kihne i
zahvali se Uzvišenom Allahu (riječima: “Elhamdu lillahi”), dužan je
svaki musliman koji ga čuje da mu
nazdravi (riječima: “Jer hamukellah”
“Allah ti se smilovao!”). Što se, pak,
zijevanja tiče ono je od šejtana, pa
kada se nekom od vas bude zijevalo, neka se suzdrži koliko god može, jer, kada neko do vas zijeva, šejtan mu se smije.”
(Buhari)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬٨٧٨
‫ »إ َّن الله‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ
‫س‬
َ ‫ َف ٕاذَا َع َط‬،‫ َو َي ْك َر ُه التَّ َثاؤ َُب‬،‫اس‬
َ ‫ُي ِح ُّب ال ُع َط‬
‫َان َح ًّقا َع َلى ُك ِّل‬
َ ‫أَ َح ُد ُك ْم َو َح ِم َد الله َت َعا َلى ك‬
‫ َوأَ َّما‬،‫ َي ْر َح ُم َك الل ُه‬:‫ُم ْس ِل ٍم َس ِم َع ُه أَ ْن َيقُولَ َل ُه‬
‫اءب‬
َ ‫ َف ٕاذَا َت َث‬،‫التَّ َثاؤ ُُب َف ٕانَّ َما ُه َو ِم َن الشَّ ْي َط ِان‬
‫ َف ٕا َّن أ َح َد ُك ْم إِذَا‬،‫أ َح ُد ُك ْم َف ْل َي ُر َّد ُه َما ْاس َت َطا َع‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫اءب َض ِح َك ِم ْن ُه الشَّ ْي َطا ُن‬
َ ‫َت َث‬
879. Ebu-Hurejre, r.a., kaže da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Kada neko od vas kihne, neka rekne: ‘El-hamdulillahi’, a neka mu brat
ili drug njegov na to kaže: ‘Jerhamukellah’. Kada mu kažu: ‘Jerhamukellah’, neka im odgovori: ‘Jehdikumullahu ve juslihu balekum’ Allah vas uputio i popravio vaše stanje.”
(Buhari)
‫ صلى الله عليه‬- ‫النبي‬
ِّ ‫ عن‬،‫ – وعنه‬٨٧٩
:‫س أ َح ُد ُك ْم َف ْل َي ُق ْل‬
َ ‫ »إِذَا َع َط‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
‫الح ْم ُد‬
َ
ِ ‫ َو ْل َي ُق ْل َل ُه أ ُخو ُه أَ ْو َص‬،‫لل ِه‬
.‫ َي ْر َح ُم َك الله‬:‫اح ُب ُه‬
‫ َي ْه ِدي ُك ُم‬:‫ فَل َي ُق ْل‬،‫ َي ْر َح ُم َك الل ُه‬:‫ف ٕاذَا قَالَ َل ُه‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫الل ُه َو ُي ْص ِل ُح َبا َل ُك ْم‬
880. Ebu-Musa, r.a., veli: “Čuo sam
Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, kad kaže: “Kada neko od vas kihne, pa se zahvali Allahu (riječima: ‘Elhamdu lillahi’), vi
mu nazdravite (riječima: “Jerhamukellah”), a ako se ne zahvali Allahu,
onda mu nemojte nazdravljati.’ ”
(Muslim)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي موسى‬٨٨٠
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َس ِم ْع ُت رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫س أ َح ُد ُك ْم ف ََح ِم َد‬
َ ‫ »إِذَا َع َط‬: ُ‫ يقول‬- ‫وسلم‬
َ‫ َف ٕا ْن َل ْم َي ْح َم ِد الله فَلا‬،‫الل َه ف ََش ِّم ُتو ُه‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫تُ َش ِّم ُتو ُه‬
881. Enes, r.a., pripovijeda: “Dvojica ljudi kihnula su kod Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, pa
je jednom nazdravio (rekavši: “Jerhamukellah”), a drugom nije. Na to
onaj kome nije nazdravio reče: ‘Taj
i taj je kihnuo pa mi nisi nazdravio!’
(rekao: “Allah ti se smilovao!”) Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, na to odgovori: ‘Ovaj se zahvalio Allahu, a ti nisi!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٨٨١
ِ ِ ‫س َر ُج‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫النبي‬
َ ‫َع َط‬
ِّ ‫لان ع ْن َد‬
،‫ ف ََش َّم َت أَ َح َد ُه َما َو َل ْم ُي َش ِّم ِت الآ َخ َر‬- ‫وسلم‬
،‫س فُلا ٌن ف ََش َّمتَّ ُه‬
َ ‫ َع َط‬:‫َفقَالَ الَّ ِذي َل ْم ُي َش ِّم ْت ُه‬
‫ » َه َذا َح ِم َد‬: َ‫َو َع َط ْس ُت َف َل ْم تُ َش ِّم ْت ِني؟ َفقَال‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ َو إن ََّك َل ْم َت ْح َم ِد الله‬،‫الله‬
143. Lijepo je rukovati
‫ – باب استحباب‬١٤٣
se pri susretu i biti na‫المصافحة ِع ْن َد اللقاء وبشاشة‬
smijana lica, poljubiti ru- ‫الوجه وتقبيل يد الرجل الصالح‬
ku dobrom čovjeku, di‫وتقبيل ولده شفقة ومعانقة‬
jete svoje poljubiti iz sa- ‫القادم من سفر وكراهية الانحناء‬
milosti i zagrliti se s musafirom kad se vrati s puta. Pokuđeno je naklanjati se jedan drugom.
885. Ebu el-Hattab Katade priča da
je rekao Enesu: “Je li rukovanje bilo
poznato među ashabima - drugovima Allahova Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme,?” “Jeste”, odgovorio mu je Enes.
(Buhari)
‫ قُ ْل ُت‬: َ‫ قَال‬،‫ – عن أَبي الخطاب قتادة‬٨٨٥
ِ ‫ أكَا َن ِت ال ُم َصاف ََح ُة في أ ْص َح‬:ٍ‫لأَ َنس‬
‫اب‬
ِ
: َ‫ صلى الله عليه وسلم؟ قَال‬- ‫رسول الله‬
.‫ رواه البخاري‬.‫َن َع ْم‬
886. Enes, r.a., veli: “Kada su došli Jemenci, Resulullah, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, rekao je: ‘Došli
vam stanovnici Jemena? Oni su prvi uveli rukovanje (pri susretu).’ ”
(Ebu-Davud, sahih)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٨٨٦
‫ صلى‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬، ِ‫َل َّما َجا َء أ ْه ُل ال َي َمن‬
« ِ‫ » َق ْد َجاء ُك ْم أ ْه ُل ال َي َمن‬:‫الله عليه وسلم‬
‫ رواه أَ ُبو داود‬.‫َو ُه ْم أ َّولُ َم ْن َجا َء بِال ُم َصاف ََح ِة‬
.‫ب ٕاسناد صحيح‬
887. Bera’, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao: “Kada se dva muslimana sretnu pa se rukuju, oprošteni su im (manji) grijesi, prije nego što se rastanu.”
(Ebu-Davud, hasen)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن البرا ِء‬٨٨٧
‫ » َما‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسولُ الله‬
‫ِم ْن ُم ْس ِل َمينِ َي ْل َت ِق َي ِان َف َي َت َصاف ََح ِان إِلا َّ ُغ ِف َر َل ُه َما‬
.‫ رواه أَ ُبو داود‬.«‫َق ْب َل أَ ْن َي ْف َت ِرقَا‬
888. Enes, r.a., prenosi da je neki čovjek rekao: “Allahov Poslaniče, kada jedan od nas sretne svoga brata
ili prijatelja, hoće li mu se nakloniti?” “Neće!”, odgovori Poslanik. “Hoće li ga poljubiti?”, opet će čovjek.
“Neće!”, odgovori Poslanik. “Hoće
li se rukovati s njim?”, bilo je sljedeće pitanje. “Hoće!”, odgovori Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme.”
(Tirmizi-hasen)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٨٨٨
‫ ال َّر ُج ُل ِمنَّا َي ْلقَى‬،‫ َيا رسولَ الل ِه‬:‫قَالَ َر ُج ٌل‬
.«َ‫ »لا‬: َ‫ينح ِني َل ُه؟ قَال‬
َ ٔ‫ ا‬،‫ أَ ْو َص ِدي َق ُه‬،‫أ َخا ُه‬
: َ‫ »لاَ« قَال‬: َ‫ أ َف َي ْل َت ِز ُم ُه َو ُي َق ِّب ُل ُه؟ قَال‬: َ‫قَال‬
‫ رواه‬.«‫ » َن َع ْم‬: َ‫َف َيأ ُخ ُذ بِ َي ِد ِه َو ُي َصافِ ُح ُه؟ قَال‬
.«‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫الترمذي‬
891. ‘Aiša, r.a., priča: “Zejd b. Harise prispio je u Medinu, kada je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, bio u mojoj kući (sobi), pa je
došao i pokucao na vrata. Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, ustao
je, vukući odjeću za sobom - pa ga
zagrlio i poljubio.”
(Tirmizi, hasen)
:‫ قالت‬،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٨٩١
‫ صلى‬- ‫َق ِد َم َز ْي ُد ْب ُن َحا ِر َث َة ال َم ِدي َن َة َورسولُ الله‬
،‫اب‬
َ ‫ َفأ َتا ُه َف َق َر َع ال َب‬،‫ في َبي ِتي‬- ‫الله عليه وسلم‬
ِ
‫ َي ُج ُّر‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ُّ ‫َفقَا َم إِ َل ْيه‬
:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.‫ فَا ْع َت َن َق ُه َو َق َّب َل ُه‬،‫َث ْو َب ُه‬
.«‫»حديث حسن‬
892. Ebu-Zer, r.a., veli da mu je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Nipošto ne potcjenjuj ni jedno dobro djelo, pa makar to bilo da sretneš svoga brataRijadu-s-salihin nasmijana lica.”
(Muslim)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي َذ ٍّر‬٨٩٢
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ لي رسول الله‬
‫ َو َل ْو أَ ْن َت ْلقَى‬،‫من ا ْل َمع ُروف شَ ْي ًئا‬
َ ‫»لا َتح ِق َر َّن‬
.‫ رواه مسلم‬.« ٍ‫أ َخاكَ بِ َو ْج ٍه َط ْلق‬
893. Ebu-Hurejre, r.a., pripovijeda:
“Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, poljubio je Hasana, sina Alijina, r.a., pa ‘Akre‘a b. Habis reče:
‘Ja imam desetoro djece, nijedno od
njih nikada nisam poljubio!’ Allahov
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, na to reče: ‘Ko nije milostiv,
neće ni prema njemu biti milosti!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٨٩٣
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ُّ ‫ َق َّب َل‬: َ‫قَال‬
َ‫ َفقَال‬،‫الح َس َن َبن َع ِل ٍّي رضي الله عنهما‬
َ
‫ إ َّن لِي َعشْ َر ًة ِم َن ا ْل َو َل ِد َما‬:ٍ‫الأ ْق َر ُع بن َحابِس‬
‫ صلى‬- ‫ َفقَالَ رسول الله‬.‫َق َّب ْل ُت ِم ْن ُه ْم أ َحدًا‬
.«!‫ » َم ْن لاَ َي ْر َح ْم لاَ ُي ْر َح ْم‬:‫الله عليه وسلم‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
‫ كتاب ع َيادة المريض َوتشييع ال َم ّيت‬‫الصلاة عليه َوحضور َدفن ِه َوالمكث ِع ْن َد قبر ِه‬
ّ ‫و‬
‫َبع َد َدفنه‬
144. Obilazak bolesnika, ispraćanje umrlog, klanjanje dženaze, prisustvovanje ukopu i zadržavanje kod kabura, nakon
ukopa
‫ – باب عيادة المريض‬١٤٤
894. Bera’ b. Azib, r.a., veli: “Alla‫ – عن ال َب َرا ِء بن عاز ٍِب رضي الله‬٨٩٤
hov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
‫ صلى الله‬- ‫ أ َم َر َنا رسولُ الله‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
selleme naredio, nam je da obiđe،‫الج َنا َز ِة‬
‫ َواتِّ َبا ِع‬،ِ‫ ب ِع َيا َد ِة ا ْل َمريض‬- ‫عليه وسلم‬
َ
mo bolesnog, ispratimo (klanjamo)dženazu,
ِ ‫َو َتشْ ِم‬
‫ َو َن ْص ِر‬،‫ َو إ ْب َرا ِر ا ْل ُم ْق ِس ِم‬،ِ‫يت ال َع ِاطس‬
nazdravimo onome ko kihne, prihvatimo (kao istinu) zakletvu ono.‫السلاَ ِم‬
‫ َو إ ْف َشا ِء‬،‫ َو إ َجا َب ِة الد َِّاعي‬،‫ال َم ْظ ُلو ِم‬
َّ
ga ko se zakune, pomognemo ugnjeِ ‫متفق َع َل ْي‬
.
‫ه‬
ٌ
tenom, da se odazovemo onome ko
nas pozove i da širimo selam.”
(Muttefekun ‘alejhi)
895. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Pet je obaveza muslimana prema muslimanu: da
mu odvrati selam, da ga obiđe kada se razboli, da mu klanja i isprati
dženazu, da se odazove njegovom
pozivu i da mu nazdravi kada kihne.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٨٩٥
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ َر ُّد‬:‫س‬
َ
ٌ ‫»ح ُّق ال ُم ْس ِل ِم َع َلى ال ُم ْس ِل ِم َخ ْم‬
،ِ‫الج َنائِز‬
َ ‫ َواتِّ َبا ُع‬،ِ‫ َو ِع َيا َد ُة ال َمرِيض‬،‫السلاَ ِم‬
َّ
‫متفق‬
ُ ‫ َو َتشْ ِم‬،‫َو إ َجا َب ُة ال َّد ْع َو ِة‬
ٌ .«ِ‫يت ال َع ِاطس‬
.‫َع َل ْي ِه‬
896. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi od
Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme:
“Svemogući i Uzvišeni Allah će na
Sudnjem danu reći: ‘O sine Ademov,
razbolio sam se, pa me nisi obišao!’
‘Gospodaru, kako ću Te obići, ta Ti
si Gospodar svjetova?!’, reći će on,
a Allah će mu odgovoriti: ‘Zar nisi
znao da se Moj rob, taj i taj, razbolio
pa ga nisi obišao? Zar nisi znao da
bi Me, da si ga obišao, kod njega našao? O sine Ademov, tražio sam da
Me nahraniš, pa Me nisi nahranio!’
‘Gospodaru, kako ću Te nahraniti,
ta Ti si Gospodar svjetova?!’, reći će
‫ صلى‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٨٩٦
ُ‫ َيقُول‬- ‫ عز وجل‬- ‫ »إ َّن الل َه‬:‫الله عليه وسلم‬
!‫ َمر ِْض ُت َف َل ْم َت ُعدنِي‬،‫ َيا ا ْب َن آ َد َم‬:‫َيو َم ال ِق َيا َم ِة‬
‫ َك ْي َف أ ُعو ُدكَ َوأَن َْت َر ُّب‬،‫ َيا َر ِّب‬: َ‫قَال‬
‫ أ َما َع ِل ْم َت أ َّن َع ْب ِدي فُلاَ ًنا‬: َ‫ال َعا َل ِم َين؟! قَال‬
‫ِض َف َل ْم َت ُع ْد ُه! أ َما َع ِل ْم َت أن ََّك َل ْو ُع ْد َت ُه‬
َ ‫َمر‬
‫ ْاس َت ْط َع ْم ُت َك َف َل ْم‬،‫َل َو َج ْد َتني ِع ْن َد ُه! َيا ا ْب َن آ َد َم‬
‫ َك ْي َف أ ْط ِع ُم َك َوأن َْت‬،‫ َيا َر ِّب‬: َ‫تُ ْط ِعم ِني! قَال‬
‫ أ َما َع ِل ْم َت أنَّ ُه‬: َ‫َر ُّب ال َعا َل ِم َين؟! قَال‬
‫ْاس َت ْط َع َم َك َع ْب ِدي فُلا ٌن َف َل ْم تُ ْط ِع ْم ُه! أ َما‬
!‫ْت ذَلِ َك ِع ْن ِدي‬
َ ‫َع ِل ْم َت أن ََّك َل ْو أ ْط َع ْم َت ُه َل َو َجد‬
‫ َيا‬: َ‫ ْاس َت ْس َق ْي ُت َك َف َل ْم َت ْس ِق ِني! قَال‬،‫َيا ا ْب َن آ َد َم‬
َ ‫ َك ْي َف أ ْس ِق‬،‫َر ِّب‬
!‫مين؟‬
َ ‫يك َوأن َْت َر ُّب ال َعا َل‬
on, a Allah će mu odgovoriti: ‘Zar
nisi znao da je Moj rob, taj i taj, tražio da ga nahraniš, pa ga nisi nahranio? Zar nisi znao da bi to, da si ga
nahranio, kod Mene našao? O sine
Ademov, tražio sam da Me napojiš, pa Me nisi napojio!’ ‘Gospodaru, kako ću Te napojiti, ta Ti si Gospodar svjetova?!’, reći će on, a Allah će odgovoriti: ‘Moj rob, taj i taj,
je tražio da ga napojiš, pa ga nisi napojio! Zar nisi znao da bi to, da si ga
napojio, kod Mene našao?’ ”
(Muslim)
‫ ْاس َت ْسقَاكَ َع ْب ِدي فُلاَ ٌن َف َل ْم َت ْس ِق ِه! أ َما‬: َ‫قَال‬
‫ْت ذَلِ َك‬
َ ‫َع ِل ْم َت أن ََّك َل ْو َس َق ْي َت ُه َل َو َجد‬
.‫ رواه مسلم‬.«!‫ِع ْن ِدي‬
897. Ebu-Musa, r.a., kaže da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Obiđite bolesnog, nahranite gladnog, oslobodite zarobljenog!”
(Buhari)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي موسى‬٨٩٧
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫قَال‬
‫ َوفُ ُّكوا‬،‫الجائِ َع‬
َ ‫ َوأ ْط ِع ُموا‬،‫ريض‬
َ ‫» ُع ِو ُدوا ال َم‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫ال َعاني‬
.‫ الأسي ُر‬:«‫»العاَنِي‬
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن ثوبان‬٨٩٨
‫ »إ َّن‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
‫ َل ْم َي َز ْل في‬،‫ال ُم ْس ِل َم إِذَا َعا َد أ َخا ُه ال ُم ْس ِل َم‬
،‫ َيا َرسولَ الله‬:‫ُخ ْر َف ِة ا ْل َجنَّ ِة َحتَّى َي ْر ِج َع« ِقي َل‬
‫ رواه‬.«‫»ج َنا َها‬
َ : َ‫الجنَّ ِة؟ قَال‬
َ ‫َو َما ُخ ْر َف ُة‬
.‫مسلم‬
“Šta je to džennetska “harfa”?”, upi-
898. Sevban, r.a., prenosi da je Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Kada musliman ode
u obilazak brata muslimana, on je
u džennetskoj “harfi”, sve dok se ne
vrati.”
ta neko, a Poslanik odgovori: “Utrgnuto džennetsko voće!”
(Muslim)
899. Alija, r.a., veli: “Čuo sam Resulullaha, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, kad kaže: “Kada musliman
jutrom obiđe muslimana, blagosivlje
ga (dovu mu uči) sedamdeset hiljada meleka, sve dok ne omrkne, a kada ga obiđe navečer, blagosilja ga
sedamdeset hiljada meleka sve dok
ne osvane, i ima (za nagradu) ubrane džennetske datule.”
(Tirmizi, hasen)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫علي‬
ّ ‫ – وعن‬٨٩٩
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َس ِم ْع ُت رسولَ الله‬
َّ ‫ » َما ِم ْن ُم ْس ِلم َي ُعو ُد ُم ْس ِل ًما ُغدْو ًة إِلا‬: ُ‫َيقُول‬
،‫ون أ ْل َف َم َل ٍك َحتَّى ُي ْم ِس َي‬
َ ‫َصلَّى َع َل ْي ِه َس ْب ُع‬
‫ون أَ ْل َف‬
َ ‫َو إ ْن َعا َد ُه َع ِش َّي ًة إِلا َّ َصلَّى َع َل ْي ِه َس ْب ُع‬
‫ِيف في‬
َ ‫ َوك‬،‫بح‬
َ ‫َم َل ٍك َحتَّى ُي ْص‬
ٌ ‫َان َل ُه َخر‬
‫ »حديث‬:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫ا ْل َجنَّ ِة‬
.«‫حسن‬
:‫ أ ْي‬،‫وف‬
َ
ُ ‫ الثَّم ُر ا ْل َمخْ ُر‬:«‫ريف‬
ُ ‫»الخ‬
.‫ا ْل ُم ْج َت َنى‬
900. Enes, r.a., kaže: “Jedan dječak
židov služio je Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, pa
se razboli. Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, došao je da ga obiđe,
sjeo je kod njegove glave i rekao mu:
‘Primi islam.’ Dječak pogleda u svoga oca, koji bijaše prisutan. Otac mu
reče: ‘Poslušaj Ebu-Kasima.’ Dječak
primi islam. Izašao je Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, govoreći:
‘Hvala Allahu Koji ga je spasio od
vatre džehenemske.’ ”
(Buhari)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫س‬
ٍ ‫ – وعن أن‬٩٠٠
ِ
‫ صلى الله‬- ‫بي‬
َ ‫ك‬
َّ َّ‫َان ُغلاَ ٌم َي ُهود ٌّي َيخْ ُد ُم الن‬
‫ صلى الله‬- ‫بي‬
َ ‫ َف َمر‬- ‫عليه وسلم‬
ُّ َّ‫ َفأ َتا ُه الن‬،‫ِض‬
َ‫ َفقَال‬،‫ َف َق َع َد ِع ْن َد َرأ ِس ِه‬،‫ َي ُعو ُد ُه‬- ‫عليه وسلم‬
: َ‫ »أ ْس ِل ْم« َف َن َظ َر إِ َلى أبِي ِه َو ُه َو ِع ْن َد ُه؟ َفقَال‬:‫َل ُه‬
ِ َٔ‫ا‬
ِ
ٔ
َ
َٔ
َ
‫ صلى‬- ‫بي‬
‫ن‬
‫ال‬
‫ج‬
‫ر‬
‫َخ‬
‫ف‬
،
‫م‬
‫ل‬
‫س‬
‫ا‬
‫ف‬
،
‫م‬
‫َاس‬
‫ق‬
‫ال‬
‫ا‬
‫ب‬
‫ا‬
‫ع‬
‫ط‬
َ
َّ
ِ
ْ
َ
َ
َ
ْ
َ
ُّ
‫»الح ْم ُد لل ِه‬
َ : ُ‫ َو ُه َو َيقُول‬- ‫الله عليه وسلم‬
.‫ رواه البخاري‬.«ِ‫من النَّار‬
َ ‫الَّ ِذي أ ْنق ََذ ُه‬
145. Šta se uči kod bolesnika?
‫ – باب َما ُيدعى به‬١٤٥
‫للمريض‬
901. Prenosi ‘Aiša, r.a., da bi Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, prilikom obilaska bolesnika,
bliže rodbine, potrao ga svojom desnom rukom i rekao: “Allahumme
rabbennasi, ezebilbe se, išfi, enteššafi la šifae illa šifauke, šifaen la jugadiru sekama” (Moj Allahu, Gospodaru ljudi, otkloni tegobu, izliječi,
Ti liječiš, nema lijeka osim Tvoga, izliječi lijekom poslije koga nema bola).
(Muttefekun ‘alejhi)
‫بي‬
َّ َّ‫ أ َّن الن‬:‫ – عن عائشة رضي الله عنها‬٩٠١
‫َان إِذَا ْاش َتكى‬
َ ‫ ك‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬‫ أَ ْو كَا َن ْت بِ ِه َق ْر َح ٌة أَ ْو‬،‫الإ ن َْسا ُن الشَّ ْي َء ِم ْن ُه‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ُّ َّ‫ قَالَ الن‬،‫ُج ْر ٌح‬
‫ َو َو َض َع ُس ْف َيا ُن ْب ُن ُع َي ْي َنة‬- ‫بِأُ ْص ُب ِع ِه ه َكذا‬
:‫ وقال‬- ‫ض ثُ َّم َر َف َعها‬
ِ ‫ال َّراوي َس َّبا َب َت ُه بِالأَ ْر‬
‫ ُيشْ فَى‬،‫ بِرِي َق ِة َب ْع ِض َنا‬،‫ تُ ْر َب ُة أ ْر ِض َنا‬،‫»بِس ِم الل ِه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .« ‫ ب ٕا ْذ ِن َربِّ َنا‬،‫بِ ِه َس ِقي ُم َنا‬
902. Enes, r.a., priča da je rekao Sabitu, r.a.: “Hoćeš li da te liječim onako kako je to Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, činio?” “Hoću”, odgovori Sabit, a Enes prouči
(reče): “Bože moj, Gospodaru ljudi, Koji otklanjaš muke i bolove, izliječi ga! Ti se jedini Koji liječi, drugog ljekara mimo Tebe nema! Liječenjem nakon koga nema povratka
bolesti.”
(Buhari)
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
َّ َّ‫ أ َّن الن‬:‫ – وعنها‬٩٠٢
‫ض أ ْه ِل ِه َي ْم َس ُح بِي ِد ِه‬
َ ‫ ك‬- ‫وسلم‬
َ ‫َان َي ُعو ُد َب ْع‬
‫ أَ ْذ ِهب‬،ِ‫ »اللَّ ُه َّم َر َّب النَّاس‬: ُ‫ ويقول‬،‫ال ُي ْم َنى‬
َّ ‫ لاَ ِشفَا َء إِلا‬،‫ ْاش ِف أن َْت الشَّ افِي‬،‫ال َبأْ َس‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ ِشفَا ًء لاَ ُي َغا ِد ُر َسق ًما‬، َ‫ِشفاؤك‬
904. Sad b. Ebi-Vekas, r.a., kaže:
“Obišao me je Allahov Poslanik u
bolesti, pa reče:
“Allahu moj, izliječi Seada, Allahu moj, izliječi Seada, Allahu moj,
izliječi Seada ibn Vekasa”
(Muslim)
‫ رضي الله‬- ‫ص‬
ٍ ‫ – وعن سع ِد بن أَبي وقا‬٩٠٤
‫ صلى الله‬- ‫ َعا َدنِي رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
،‫ »اللَّ ُه َّم ْاش ِف َس ْعدًا‬: َ‫ َفقَال‬- ‫عليه وسلم‬
‫ رواه‬.«‫ اللَّ ُه َّم ْاش ِف َس ْعدًا‬،‫اللَّ ُه َّم ْاش ِف َس ْعدًا‬
.‫مسلم‬
905. Ebu-‘Abdullah Osman b. Ebu
el-‘As, r.a., prenosi da se on potužio Resulullahu (sall-Allahu ‘alejhi
ve selleme) na bolove koje osjeća u
tijelu, pa mu je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Stavi ruku na mjesto gdje te boli i reci:
‘Bismillah’ tri puta, a onda prouči
sedam puta: ‘Utječem se Allahovoj
moći i kudretu od zla što ga osjećam
i bojim ga se!’ ”
(Muslim)
‫ – وعن أَبي عب ِد الله عثمان بنِ أَبي‬٩٠٥
‫ أنّه شَ َكا إِ َلى رسول‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ص‬
ِ ‫العا‬
‫ َي ِج ُد ُه‬،‫ َو َج ًعا‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
‫ صلى الله‬- ‫ َفقَالَ َل ُه رسول الله‬،‫في َج َس ِد ِه‬
‫»ض ْع َيدَكَ َع َلى الَّ ِذي َيأ َلم ِم ْن‬
َ :‫عليه وسلم‬
‫ َوقُ ْل َس ْب َع‬،‫ بسم الل ِه َثلا ًثا‬:‫َج َس ِدكَ َوقُ ْل‬
ٍ ‫َم َّر‬
‫ أ ُعو ُذ بِ ِع َّز ِة الله َوقُ ْد َر تِ ِه ِم ْن شَ ِّر َما أ ِج ُد‬:‫ات‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َوأُ َحا ِذ ُر‬
‫س رضي الله عنهما‪،‬‬
‫‪ – ٩٠٦‬وعن ابن عبا ٍ‬
‫النبي ‪ -‬صلى الله عليه وسلم ‪ -‬قَالَ ‪:‬‬
‫عن ِّ‬
‫ِيضا َل ْم َي ْح ُض ْر ُه أ َج ُل ُه‪ ،‬فقالَ ِع ْن َد ُه‬
‫» َم ْن َعا َد َمر ً‬
‫َس ْب َع َم َّر ٍ‬
‫ش‬
‫ات‪ :‬أ ْسأَلُ الل َه ال َعظي َم‪َ ،‬ر َّب ال َع ْر ِ‬
‫ال َعظي ِم‪ ،‬أَ ْن َيشْ ِف َي َك‪ ،‬إِلا َّ َعافَا ُه الل ُه ِم ْن ذَلِ َك‬
‫ال َم َرضِ«‪ .‬رواه أَ ُبو داود والترمذي‪ ،‬وقال‪:‬‬
‫»حديث حسن«‪ ،‬وقال الحاكم‪» :‬حديث‬
‫صحيح َع َلى شرط البخاري«‪.‬‬
‫‪906. Ibn-‘Abbas, r.a., kaže da je Po‬‬‫‪slanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,‬‬
‫‪rekao: “Ko posjeti bolesnika kojem‬‬
‫‪nije došao njegov edžel (smrt), neka‬‬
‫‪kod njega rekne sedam puta: “Mo‬‬‫‪lim velikog Allaha, gospodara veli‬‬‫( ‪kog ‘Arša, da te izliječi:‬‬
907. Ibn-‘Abbas, r.a., pripovijeda da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, ušao kod nekog beduina da ga obiđe, a imao je običaj
da kada uđe kod bolesnika, rekne:
“Ništa, ništa, to je čišćenje od grijeha, inšaallah (tj. bolest te čisti od
grijeha).”
(Buhari)
‫ صلى الله عليه‬- ‫ أ َّن النبي‬:‫ – وعنه‬٩٠٧
‫َان إِذَا‬
َ ‫ َوك‬،‫ َد َخ َل َع َلى أ ْع َرابِ ٍّي َي ُعو ُد ُه‬- ‫وسلم‬
‫ »لاَ َبأ َس؛ َط ُهو ٌر‬: َ‫ قَال‬،‫َد َخ َل َع َلى َم ْن َي ُعو ُد ُه‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫إ ْن شَ ا َء الل ُه‬
908. Ebu Se‘id el-Hudri, r.a., prenosi da je Džibril došao kod Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, pa mu rekao: “O Muhammede, potužio si se (da si bolestan)?”
“Da!”, odgovori Vjerovjesnik, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, a Džibril
reče: “Bismillahi erkike min Kulli
šejin ju’zike min Kulli nefsin ew ‘ajnin hasidin Allahu ješfike bismillahi erkike.” (Allahovim imenom te
liječim) od svega što te ezijjeti, od
zla svake duše, ili oka koje zavidi;
Allah je tvoj liječnik, Allahovim imenom te liječim.”
(Muslim)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن أَبي سعيد الخدري‬٩٠٨
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
َّ َّ‫ أن ِجبري َل أ َتى الن‬:‫عنه‬
: َ‫ ْاش َت َك ْي َت؟ قَال‬،ُ‫ َيا ُم َح َّمد‬: َ‫ َفقَال‬- ‫وسلم‬
َ ‫ بِ ْس ِم الله أ ْر ِق‬: َ‫» َن َع ْم« قَال‬
‫ ِم ْن ُك ِّل شَ ْي ٍء‬،‫يك‬
َ ‫ُي ْؤ ِذ‬
،‫س أَ ْو َع ْينِ َح ِاس ٍد‬
ٍ ‫ ِم ْن شَ ِّر ُك ِّل َن ْف‬،‫يك‬
َ ‫ بِس ِم الل ِه أُ ِرق‬،‫يك‬
َ ‫الل ُه َيشْ ِف‬
.‫ رواه مسلم‬.‫يك‬
147. Šta treba reći onaj
ko izgubi nadu u život?
‫ – باب َما يقوله َمن أيس‬١٤٧
‫من حياته‬
911. ‘Aiša, r.a., veli: “Čula sam Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, kako, naslonjen na mene, kaže: ‘Bože moj, oprosti mi, smiluj mi se i sastavi me sa najodabranijom skupinom (poslanicima), tj. (podari mi smrt)!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ قالت‬،‫ – عن عائشة رضي الله عنها‬٩١١
‫ َو ُه َو‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ ‫َس ِم ْع ُت‬
‫ »اللَّ ُه َّم ا ْغ ِف ْر لِي‬: ُ‫ َيقُول‬،‫ُم ْس َت ِن ٌد إ َل َّي‬
‫متفق‬
ٌ .«‫ وأَ ْل ِح ْق ِني بال َّرفِيقِ الأَ ْع َلى‬،‫وا ْر َح ْم ِني‬
.‫َع َل ْي ِه‬
149. Bolesniku je dozvoljeno kazati: ja sam bolestan; jako bolestan; iznuren; ah moja glava, i
sl. i ništa od toga nije
pokuđeno,ako nije rečeno iz srdžbe, straha i nestrpljivosti.
‫ – باب جواز قول‬١٤٩
‫ أَ ْو شديد‬،‫ أ َنا وجع‬:‫المريض‬
‫الوجع أَ ْو َم ْو ُعو ٌك أَ ْو وارأساه‬
‫ وبيان أنَّه لا كراهة‬.‫ونحو ذلك‬
‫في ذلك إِ َذا َل ْم يكن َع َلى‬
‫سبيل التسخط و إظهار الجزع‬
914. Ibn-Mes‘ud, r.a., veli: “Ušao
sam kod Allahova Poslanika, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, kada je imao
veliku groznicu, pa sam ga dotakao
rukom i rekao: ‘Ti zaista imaš jaku groznicu?’ ‘Da!’, odgovori Poslanik i dodade: ‘Moja je groznica kao
groznica dvojice ljudi od vas!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن ابن مسعود‬٩١٤
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫ َد َخ ْل ُت َع َلى الن‬: َ‫قَال‬
‫ إن ََّك‬:‫َقلت‬
ُ ‫ ف‬،‫ َف َم َس ْس ُت ُه‬،‫ َو ُه َو ُيو َع ُك‬- ‫وسلم‬
‫ إنِّي‬،‫ »أ َج ْل‬: َ‫ َفقَال‬،‫َل ُتو َع ُك َو َع ًكا شَ ديدًا‬
ِ ‫أُو َع ُك َك َما ُيو َع ُك َر ُج‬
‫متفق‬
ٌ .«‫لان ِم ْن ُك ْم‬
.‫َع َل ْي ِه‬
150. Telkin - podsticanje onih koji su na umoru da izgovore kelimet i
šehadet - “la ilahe illallah”
:‫ – باب تلقين المحتضر‬١٥٠
‫لا إله إِلا َّ الل ُه‬
917. Mu‘az, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao: “U koga posljednje
riječi (na ovom svijetu) budu: “La
ilahe illallah” - ući će u Džennet.”
(Ebu-Davud, Hakim, sahih)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن معاذ‬٩١٧
‫ » َم ْن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسول الله‬
.«‫الجنَّ َة‬
َ ‫ك‬
َ ‫َان ا ِٓخ َر كَلا ِم ِه لاَ إل َه إِلا َّ الل ُه َد َخ َل‬
‫ »صحيح‬:‫ وقال‬،‫رواه أَ ُبو داود والحاكم‬
.«‫الإ سناد‬
918. Ebu Se‘id el-Hudri, r.a., kaže
da je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi
ve selleme, rekao:
“Podstičite one koji su na umoru
da izgovore: “La ilahe illallah” - nema drugog boga, osim Allaha.”
(Muslim)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن أَبي سعيد الخدري‬٩١٨
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ رواه‬.«‫ » َل ِّق ُنوا َم ْو َتا ُك ْم لاَ إل َه إِلا َّ الل ُه‬:‫وسلم‬
.‫مسلم‬
151. Šta treba reći nakon
zatvaranja očiju umrlom?
‫ – باب َما يقوله بعد‬١٥١
‫تغميض الميت‬
:‫ قالت‬،‫ – عن أُم سلمة رضي الله عنها‬٩١٩
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َد َخ َل رسولُ الله‬
‫ ثُ َّم‬،‫ َفأ ْغ َم َض ُه‬،‫َع َلى أَبي َس َلمة َو َق ْد شَ َّق َب َص ُر ُه‬
«‫ َت ِب َع ُه ال َب َص ُر‬،‫ض‬
َ ‫ »إ َّن ال ُّر‬: َ‫قَال‬
َ ‫وح إِذَا قُ ِب‬
‘Kada duša izađe, pogled je pra‫ »لاَ َت ْد ُعوا َع َلى‬: َ‫ َفقَال‬،‫اس ِم ْن أ ْه ِل ِه‬
‫ف ََض َّج َن‬
ٌ
ti!’ Tada su neki ukućani počeli glaَ ‫ َف ٕا َّن ال َملاَئِ َك َة َيؤ ِّم ُن‬،ٍ‫أ ْنف ُِس ُك ْم إِلا َّ بِ َخ ْير‬
sno plakati, pa Resulullah, sall-Allahu ‫ون َع َلى‬
‘alejhi ve selleme, reče: ‘Ne prizi‫ »اللَّ ُه َّم ا ْغ ِف ْر لأَبِي‬: َ‫ون« ثُ َّم قَال‬
َ ُ‫َما َتقُول‬
vajte sebi ništa osim dobra, jer meِ ‫ َوا ْرف َْع َد َر َج ْت ُه في ال َم ْه‬،‫َس َل َمة‬
ُ
ْ
‫ه‬
‫ف‬
‫ل‬
‫و‬
،
‫ين‬
‫ي‬
‫د‬
ْ‫اخ‬
ُ
ِّ
َ
َ
leki aminaju na sve što izgovorite’,
‫ َوا ْغ ِف ْر َل َنا َو َل ُه َيا َر َّب‬،‫في َع ِقب ِه في ال َغابِر َِين‬
a zatim dodade: ‘Bože moj, oprosti
Ebu-Selemi, podigni mu deredžu me- .«‫ َو َن ِّو ْر َل ُه فِي ِه‬،‫ َوا ْف َس ْح َل ُه في َق ْب ِر ِه‬،‫ين‬
َ ‫ال َعا َل ِم‬
.‫رواه مسلم‬
đu onima koji su uputu slijedili i bu919. Ummu Seleme, r.a., priča: “Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, ušao je kod Ebu-Seleme, a
njegov pogled se već ukočio, pa mu
je zatvorio oči, a potom rekao:
di mu zastupnik među potomcima.
Oprosti i nama i njemu, o Gospoda-
ru svjetova, i učini mu kabur prostranim i svijetlim!’ ”
(Muslim)
152. Šta se kaže kod umrlog i šta kaže onaj kome
je neko umro?
‫ – باب ما يقال عند‬١٥٢
‫الميت َو َما يقوله من مات له‬
‫ميت‬
:‫ قالت‬،‫ – عن أُم َس َلمة رضي الل ُه عنها‬٩٢٠
‫ »إِذَا‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسول الله‬
َ ‫ِيض أَو ال َم ِّي‬
َ ‫َح َضرتُ ُم ال َمر‬
“Kada ste prisutni kod bolesnog ‫ َف ٕا َّن‬،‫ َفقُولُوا َخ ْي ًرا‬،‫ت‬
:‫ قالت‬،«‫ون‬
ili umrlog, govorite samo dobro, jer
َ ُ‫ون َع َلى َما َتقُول‬
َ ‫ال َملائِ َك َة ُي َؤ ِّم ُن‬
meleki aminaju na sve što govori- ‫ صلى الله‬- ‫ت النَّبي‬
َ ‫َف َل َّما َم‬
ُ ‫ أ َت ْي‬،‫ات أَ ُبو س َلمة‬
َّ
te!” Ummu Seleme veli: “Kada je
‫ إ َّن أَ َبا‬،‫ َيا رسولَ الله‬:‫ فقلت‬- ‫عليه وسلم‬
umro Ebu-Seleme, došla sam kod Vje‫ اللَّ ُه َّم ا ْغ ِف ْر‬:‫ »قُولِي‬: َ‫ قَال‬،‫ات‬
َ ‫َس َل َمة َق ْد َم‬
rovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, i rekla: ‘O Allahov Poslaniče,
،‫فقلت‬
ُ «‫ َوأَ ْع ِق ْب ِني ِم ْن ُه ُع ْق َبى َح َس َن ًة‬،‫لِي َو َل ُه‬
Ebu Seleme je umro!’ On mi na to
- ‫ ُم َح َّمدًا‬:‫َفأ ْعقَب ِني الل ُه َم ْن ُه َو َخ ْي ٌر لِي ِم ْن ُه‬
reče: ‘Reci: Bože moj, oprosti i meni
:‫ رواه مسلم ه َكذا‬.‫صلى الله عليه وسلم‬
i njemu i podari mi nakon njega lijepo naslijeđe’, pa sam to rekla i Allah
‫ َع َلى‬،«‫ أَو ال َم ِّي َت‬،‫ريض‬
َ ‫»إِذَا َح َضرتُ ُم ال َم‬
mi je podario boljeg od njega: Mu‫ »الميت« بلا‬:‫ ورواه أَ ُبو داود وغيره‬، ِّ‫الشَّ ك‬
hammeda, sall-Allahu ‘alejhi ve sel.‫شَ ّك‬
920. Ummu Seleme, r.a., prenosi da
je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
leme.”
(Muslim)
922. Ebu-Musa, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Kada umre dijete jednog roba, Uzvišeni Allah rekne Svojim melekima: ‘Uzeli ste dijete Moga roba?’, a
oni odgovore: ‘Da!’ Allah im zatim
ponovo rekne: ‘Uzeli ste plod njegova srca?’, a oni odgovore: ‘Da!’
Potom ih Allah upita: ‘A šta rekao
je Moj rob?’ a oni odgovore:
‘Pohvalio Te i rekao: - Mi smo samo Allahovi i samo ćemo se Njemu
povratiti! Tada im Uzvišeni Allah
naredi: ‘Sagradite Mom robu kuću
u Džennetu i nazovite je ‘Kuća Za-
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي موسى‬٩٢٢
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ قَالَ الل ُه َت َعا َلى‬،‫ات َو َل ُد ال َع ْب ِد‬
َ ‫»إِذَا َم‬
:‫فيقولون‬
‫ َق َب ْض ُت ْم َو َل َد َع ْب ِدي؟‬:‫لِ َملائِ َك ِت ِه‬
َ
:‫فيقولون‬
‫ َق َب ْض ُت ْم َث َم َرة فُ َؤا ِد ِه؟‬: ُ‫ فيقول‬.‫َن َع ْم‬
َ
:‫فيقولون‬
‫ َماذَا قَالَ َع ْب ِدي؟‬: ُ‫ فيقول‬.‫َن َع ْم‬
َ
‫ ا ْب ُنوا‬:‫ فيقول الل ُه َت َعا َلى‬.‫َحمدَكَ َو ْاس َت ْر َج َع‬
.«‫الح ْم ِد‬
َ ‫ َو َس ُّمو ُه َب ْي َت‬،‫الجنَّ ِة‬
َ ‫لِ َع ْب ِدي َب ْي ًتا في‬
.«‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫رواه الترمذي‬
hvalnosti.’’ ”
(Tirmizi, hasen)
923. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi od
Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, ove riječi: “Uzvišeni
Allah kaže: ‘Nema druge nagrade
sem Dženneta Mome robu mu’minu,
kada mu oduzmem najdražu osobu
na ovom svijetu, pa mirno i strpljivo
podnese gubitak, nadajući se Mojoj
nagradi.’ ”
(Buhari)
‫ أ َّن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٩٢٣
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ َما لِ َع ْب ِدي ال ُم ِؤمن ِع ْن ِدي‬:‫»يقولُ الل ُه َت َعا َلى‬
‫ ثُ َّم‬،‫َج َزاءٌ إِذَا َق َب ْض ُت َص ِف َّي ُه ِم ْن أ ْهل ال ُّد ْن َيا‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫الجنَّ َة‬
ْ
َ َّ ‫اح َت َس َب ُه إِلا‬
‫‪ – ١٥٣‬باب جواز البكاء َع َلى‬
‫الميت بغير ندب َولاَ نياحة‬
‫اب فِي‬
‫أ َّما النِّ َي َ‬
‫اح ُة ف ََح َرا ٌم‪َ ،‬و َس َيأتِي فِ َيها َب ٌ‬
‫ِك ِ‬
‫تاب النَّ ْه ِي‪ ،‬إ ْن شَ ا َء الل ُه َت َعا َلى‪َ .‬وأ َّما ال ُب َكا ُء‬
‫يث بِالنَّ ْه ِي َع ْن ُه‪َ ،‬وأ َّن ال َم ِّي َت‬
‫ف ََج ْ‬
‫اءت أ َحا ِد ُ‬
‫ُي َع َّذ ُب بِ ُب َكا ِء أ ْه ِل ِه‪َ ،‬و ِه َي ُم َتأَ َّو َل ٌة و َم ْح ُمو َل ٌة َع َلى‬
‫َم ْن أ ْو َصى بِ ِه‪َ ،‬والنَّ ْه ُي إنَّ َما ُه َو َعن ال ُب َكا ِء‬
‫اح ٌة‪ ،‬والدَّلي ُل َع َلى َج َوا ِز‬
‫ْب‪ ،‬أَ ْو نِ َي َ‬
‫الَّ ِذي فِي ِه َند ٌ‬
‫ال ُب َكا ِء بِ َغ ْي ِر َند ٍ‬
‫يث َك ِثي َرةٌ‪،‬‬
‫ياح ٍة أ َحا ِد ُ‬
‫ْب َولاَ نِ َ‬
‫‪153. Dozvoljeno je pla‬‬‫‪kanje za umrlim, bez na‬‬‫‪ricanja i jadikovanja.‬‬
‫ِم ْن َها‪:‬‬
925. Ibn-Omer, r.a., pripovijeda da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, u društvu s ‘Abdurrahman b. Avfom, Sa‘d b. Ebi Vekkasom i ‘Abdullah b. Mes‘udom,
r.a., obišao Sa‘d b. ‘Ubadeta, pa je
zaplakao. Kada su prisutni vidjeli da Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, plače, i oni su se
rasplakali, pa im on reče: “Poslušajte! Zaista Allah ne kažnjava zbog
suza očnih, niti zbog tuge srčane, nego kažnjava ili milost ukazuje zbog
ovoga” - pokazavši na jezik!
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ – عن ابن عمر رضي الله عنهما‬٩٢٥
‫ عاد َس ْع َد‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
ٍ ‫مان ْب ُن َع‬
ِ ‫ َو َم َع ُه َعب ُد ال َّر ْح‬،َ‫ْب َن ُع َبا َدة‬
،‫وف‬
- ‫ َو َع ْب ُد الل ِه ْب ُن َم ْس ُعو ٍد‬،ٍ‫َو َسع ُد ْب ُن أَبي َوقَّاص‬
‫ صلى‬- ‫ َف َب َكى رسولُ الله‬- ‫رضي الله عنهم‬
ِ ‫ َف َل َّما َرأى ال َق ْو ُم ُب َكا َء‬- ‫الله عليه وسلم‬
‫رسول‬
: َ‫ َفقَال‬،‫ َب َك ْوا‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
، ِ‫ون؟ إ َّن الله لاَ ُي َع ِّذ ُب بِ َد ْم ِع ال َعين‬
َ ‫»ألاَ َت ْس َم ُع‬
َ ِ‫ َو َل ِك ْن ُي َع ِّذ ُب ب‬،‫َلب‬
ِ ‫َولاَ بِ ُح ِزن الق‬
‫هذا أَ ْو‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫َي ْر َح ُم« َوأشَ ا َر إِ َلى لِ َسانِ ِه‬
926. Usame b. Zejd, r.a., priča da su
:‫ – وعن أُ َسا َمة بن َزي ٍد رضي الل ُه عنهما‬٩٢٦
Allahovom Poslaniku, sall-Allahu ‘alej‫ ُرفِ َع‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن رسول الله‬
hi ve selleme, dodali sina jedne njeِ ‫ابن ا ْب َن ِت ِه َو ُه َو فِي ال َم‬
‫َاض ْت َع ْي َنا‬
َ ‫ َفف‬،‫وت‬
gove kćeri kad je bio na samrti, pa
ُ ‫إِ َل ْي ِه‬
ِ
je zaplakao. Sa‘d mu reče: “Šta je
‫ َفقَالَ َل ُه‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الل ِه‬
to, o Allahov Poslaniče?!”, a on od‫ »ه ِذ ِه‬: َ‫ َما َه َذا َيا رسولَ الله؟! قَال‬:ٌ‫َسعد‬
govori: “Ovo je rahmet, milost koju
ِ ‫َر ْح َم ٌة َج َع َل َها الل ُه َت َعا َلى في قُ ُل‬
،‫وب ِع َبا ِد ِه‬
je Allah ulio u srca Svojih robova,
‫متفق‬
ٌ .«‫َو إنَّ َما َي ْر َح ُم الل ُه ِم ْن ِع َبا ِد ِه ال ُّر َح َما َء‬
a Allah ukazuje Svoju milost samo
.‫َع َل ْي ِه‬
onima koji su milostivi.”
(Muttefekun ‘alejhi)
927. Enes, r.a., prenosi da je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme,
ušao kod sina Ibrahima, a on na izdisaju, pa je zaplakao i suze prolio.
Tada mu ‘Abdurrahman b. Avf reče:
“Zar i ti, Allahov Poslaniče?!”, a
on odgovori: “Ibn Avfe, zaista je ovo
rahmet, milost Allahova!”, a zatim
dodade: “Oko suzi i srce žali, ali nećemo izgovoriti ništa osim onog čime je zadovoljan naš Gospodar. Uistinu, smo mi zbog rastanka s tobom, o Ibrahime, ožalošćeni!”
(Buhari)
‫ أ َّن رسول‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫س‬
ٍ ‫ – وعن أن‬٩٢٧
‫ َد َخ َل َع َلى ا ْب ِن ِه‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
ِ ‫ َو ُه َو َي ُجو ُد بِ َن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫إ ْب َراهي َم‬
،‫فس ِه‬
ِ ‫ف ََج َع َل ْت َع ْي َنا‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫رسول الله‬
ِ
‫الرحمان بن‬
‫ َفقَالَ َل ُه عب ُد‬.‫ َت ْذ ِرفَان‬- ‫وسلم‬
‫ » َيا ا ْب َن‬: َ‫ وأنت َيا رسولَ الله؟! َفقَال‬:‫َعوف‬
: َ‫ َفقَال‬،‫َع ْو ٍف إن ََّها َر ْح َم ٌة« ثُ َّم أ ْت َب َع َها بأُخْ َرى‬
َّ ‫ َولاَ َنقُولُ إِلا‬،‫»إ َّن ال َع ْي َن َت ْد َم ُع والقَلب َي ْحز ُن‬
‫ َو إنَّا لِ ِف َرا ِق َك َيا إب َرا ِهي ُم‬،‫َما ُي ْر ِضي َربَّ َنا‬
‫ وروى مسلم‬،‫ رواه البخاري‬.«‫ون‬
َ ُ‫َل َمح ُزون‬
‫ والأحاديث في الباب كثيرة في‬.‫بعضه‬
.‫ والله أعلم‬،‫الصحيح مشهورة‬
‫‪ – ١٥٥‬باب الصلاة َع َلى‬
‫الميت وتشييعه وحضور دفنه‪،‬‬
‫وكراهة اتباع النساء الجنائز‪،‬‬
‫ييع‪.‬‬
‫َو َق ْد َس َب َق َف ْض ُل التَّشْ ِ‬
‫‪155. Dženaza-namaz, is‬‬‫‪praćanje umrlog, njegov‬‬
‫‪ukop i pokuđenost pra‬‬‫‪ćenja dženaze za žene‬‬
929. Ebu-Hurejre, r.a., kaže da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Ko prisustvuje dženazi dok se namaz obavi (klanja), imat će za to (nagradu) jedan ‘kirat’, a ko prisustvuje do njenog ukopa imat će dva ‘kirata’.” “Šta su to dva ‘kirata’?”, upita neko, a Poslanik odgovori: “Kao
dva velika brda.”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬٩٢٩
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫قَال‬
‫ َف َل ُه‬،‫الج َنا َز َة َحتَّى ُي َصلَّى َع َل ْي َها‬
َ ‫» َم ْن شَ ِه َد‬
ٌ ‫ِقير‬
‫ َف َل ُه‬،‫ َو َم ْن شَ ِه َد َها َحتَّى تُ ْدف ََن‬،‫اط‬
ِ : َ‫اطان؟ قَال‬
ِ ‫ َو َما ال ِقي َر‬:‫ِقي َرا َط ِان« ِقي َل‬
‫»م ْث ُل‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
َ
ٌ .« ِ‫الج َب َل ْينِ ال َع ِظي َم ْين‬
931. Ummu ‘Atijje, r.a., veli: “Nama ženama je zabranjeno praćenje
dženaza, ali ta zabrana nije stroga.”
(Muttefekun ‘alejhi)
(Ovo znači da zabrana praćenja dženaze za žene nije stroga, kao što je
slučaj sa ostalim haramima.)
،‫ – وعن أم عطية رضي الله عنها‬٩٣١
‫ َو َل ْم ُي ْع َز ْم‬،ِ‫الج َنائِز‬
َ ‫ نُ ِهي َنا َعنِ اتِّ َبا ِع‬:‫قالت‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫َع َل ْي َنا‬
‫ َو َل ْم ُي َش َّد ْد في النَّ ْه ِي َك َما ُي َش َّد ُد في‬:‫ومعناه‬
ِ ‫ال ُم َح َّر َم‬
.‫ات‬
156. Mustehab je da što
više musallija prisustvuje dženazi i da se poredaju u tri safa i više
‫ – باب استحباب تكثير‬١٥٦
‫المصلين َع َلى الجنازة وجعل‬
‫صفوفهم ثلاثة فأكثر‬
932. ‘Aiša, r.a., prenosi od Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, da je rekao:
“Svakom mejitu, kojem dženazu
klanja skupina od stotinu (ili više)
muslimana, i svi se za njega zauzmu
(šefaat učine), zauzimanje će biti primljeno.”
(Muslim)
:‫ قالت‬،‫ – عن عائشة رضي الله عنها‬٩٣٢
‫ » َما‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسولُ الله‬
ٍ ‫ِم ْن َم‬
‫يت ُي َصلِّي َع َل ْي ِه أُ َّم ٌة ِم َن ال ُم ْس ِل ِم َين‬
.«‫ون َل ُه إِلا َّ شُ ِّف ُعوا فِي ِه‬
َ ‫َي ْب ُل ُغ‬
َ ‫ون ِم َئ ًة ُكلُّ ُه ْم َيشْ َف ُع‬
.‫رواه مسلم‬
933. Ibn-‘Abbas, r.a., veli: “Čuo sam
Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, kad kaže: ‘Kada musliman, umre, pa mu dženazu klanja četrdeset ljudi koji ne čine širka
Allahu - ne pripisuju Mu druga, Allah će ih učiniti njegovim šefačijama (zagovornicima na Sudnjem danu).’ ”
،‫س رضي الله عنهما‬
ٍ ‫ – وعن ابن عبا‬٩٣٣
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َس ِم ْع ُت رسول الله‬: َ‫قَال‬
،‫وت‬
ُ ‫ » َما ِم ْن َر ُجلٍ ُم ْس ِل ٍم َي ُم‬:‫ يقول‬- ‫وسلم‬
‫ُون‬
َ ‫ون َر ُج ًلا لاَ ُيشْ ِرك‬
َ ‫فَيقو ُم َع َلى َج َنا َز تِ ِه أ ْر َب ُع‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ إِلا َّ شَ َّف َع ُه ُم الل ُه فِي ِه‬،‫بِالل ِه شَ ْي ًئا‬
934. Mersed b. ‘Abdullah el-Jezeni
pripovijeda: “Malik b. Hubejre imao
je običaj, kada hoće klanjati dženaza - namaz pa bude malo ljudi, da
ih podijeli na tri safa, a zatim kaže:
‘Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao je: - Kome dženazu klanjaju tri safa ljudi, zaslužio
je Džennet!’ ”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen)
: َ‫ قَال‬،‫ – وعن مرث ِد بن عب ِد الله ال َي َز نِ ِّي‬٩٣٤
‫ إِذَا‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫َان َمالِ ُك بن ُه َب ْي َرة‬
َ ‫ك‬
،‫ َف َتقَا َّل النَّاس َع َل ْي َها‬،‫الج َنا َز ِة‬
َ ‫َصلَّى َع َلى‬
َ‫ قَال‬: َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫َج َّزأَ ُه ْم َع َل ْي َها َثلاَ َث َة أ ْج َزا ٍء‬
‫ » َم ْن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
ٍ ‫َصلَّى َع َل ْي ِه َثلاَ َث ُة ُصف‬
‫ رواه‬.«‫ُوف َف َق ْد أ ْو َج َب‬
.«‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫أَ ُبو داود والترمذي‬
157. Šta se uči na dženazanamazu?
‫ – باب َما يقرأ في صلاة‬١٥٧
‫الجنازة‬
Dženaza-namaz ima četiri tekbira.
ٍ ‫ُي َك ِّب ُر أ ْر َب َع َتك ِبي َر‬
‫ ثُ َّم‬،‫ َي َتع َّو ُذ َب ْع َد الأُو َلى‬،‫ات‬
Poslije prvog se prouči isti‘aza (e‘uzubillah),
ِ ‫َي ْق َرأُ فَاتِ َح َة ال ِك َت‬
‫ ثُ َّم‬،‫ ثُ َّم ُي َك ِّب ُر الثَّانِ َي َة‬،‫اب‬
a zatim Fatiha, pa se donese dru- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
gi tekbir. Zatim se prouči salavat:
ِّ َّ‫ُي َصلِّي َع َلى الن‬
“Allahumme salli ‘ala Muhammed
‫ َو َع َلى ا ِٓل‬،‫ اللَّ ُه َّم َص ِّل َع َلى ُم َح َّم ٍد‬:‫فيقول‬
ve ‘ala ali Muhammed”, a bolje je
‫ َك َما‬:‫ َوالأ ْف َض ُل أَ ْن ُي َت ِّم َم ُه بقوله‬.‫ُم َح َّم ٍد‬
da se upotpuni učenjem: “Kema sallejte ‘ala Ibrahime ve ...” do kraja: ‫ح ِمي ٌد‬
َ َّ‫َصل‬
َ ‫ إن ََّك‬- ‫ إِ َلى َق ْوله‬- ‫يت َع َلى إب َرا ِهي َم‬
“inneke hamidun medžid.”
.ٌ‫َم ِجيد‬
(Ovdje ne treba učiti kao što to mnogi čine: “Innallahe ve melaiketehu
‫َولاَ َيقُولُ َما َي ْف َعل ُه كَثي ٌر ِم َن ال َعوا ِّم ِم ْن‬
‫ون َع َلى‬
َ ُّ‫ }إ َّن الل َه َو َملائِ َكته ُي َصل‬:‫قراءتِ ِه ْم‬
َ‫ َف ٕانَّ ُه لا‬،‫[ الآية‬٥٦ :‫بي{ ]الأحزاب‬
‫صح‬
‫ت‬
َ
ُّ
ِّ َّ‫الن‬
Zatim se donese treći tekbir, pa
،‫ ثُ َّم ُي َك ِّب ُر الثَّالِ َث َة‬،‫َصلاَتُ ُه إِذَا ا ْق َت َص َر َع َل ْي ِه‬
se prouči dova koju ćemo, inšallah,
ُ ‫َو َيد ُعو لل َم ِّي ِت َولل ُم ْس ِل ِم َين بِ َما َس َنذ‬
spomenuti u narednim hadisima. Za- ‫ك ُر ُه ِم َن‬
tim se donese četvrti tekbir, pa se ‫كبر ال َّرابِ َع َة‬
ُ ِّ َ ‫ ثُ َّم ُي‬،‫الأحاديث إ ْن شَ ا َء الل ُه َت َعا َلى‬
prouči dova, a jedna od odabraniَ‫ »اللَّ ُه َّم لا‬:‫ َو ِم ْن أ ْح َس ِن ِه‬.‫َو َي ْد ُعو‬
ِ
‫ا‬
‫ن‬
‫م‬
‫ر‬
‫ح‬
‫ت‬
َ
َ
ْ
ْ
jih je: “Gospodaru naš, nemoj nam
.«‫ َوا ْغ ِف ْر َل َنا َو َل ُه‬،‫ َولاَ َت ْف ِتنَّا َبع َد ُه‬،‫أ ْج َر ُه‬
uskratiti nagradu i nemoj nas staviti na kušnju nakon njegove smr‫خلاف‬
‫َوال ُمخْ َتا ُر أنه ُي َط ِّولُ الدُّعاء في ال َّرابِ َعة‬
َ
ti, oprosti i nama i njemu.” Prepo‫ لحديث ابن أَبي أَ ْوفى‬،‫َما َي ْع َتا ُد ُه أ ْك َث ُر النَّاس‬
ručljivo je da se uči duža dova na.‫الذي َس َن ْذ ُك ُر ُه إ ْن شَ اء الل ُه َت َعا َلى‬
kon četvrtog tekbira, suprotno običaju mnogih zbog hadisa koji preِ ‫َوأ َّما الأَ ْد ِع َي ُة ال َمأثُو َر ُة َب ْع َد التَّك ِبي َر‬
،‫الثالثة‬
‫ة‬
nosi Ibn Ebi-Evfa, a spomenut će:‫فمنها‬
mo ga, inšallah.
jusallune ‘alen-nebijji”, jer namaz nije ispravan ako se samo to prouči.)
Što se tiče dova, koje se uče poslije
trećeg tekbira, a prenose se u hadisima, među njima su i ove:
935. Ebu ‘Abdurrahman Avf b. Malik r.a., priča: “Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, klanjao je
jednom dženazu, pa sam od dove
koju je proučio zapamtio slijedeće
riječi: ‘Gospodaru naš, oprosti mu,
smiluj mu se, sačuvaj ga (kazne) i
grijehe mu izbriši!
Podari mu lijepo mjesto u Džennetu i kabur mu učini prostranim!
Očisti ga vodom, snijegom i ledom
(obaspi ga Svojom neizmjernom milošću) i učini ga od grijeha čistim,
kao što očistiš bijelu odjeću od prljavšine (oprosti mu sve grijehe)! Zamijeni mu kuću boljom od njegove
‫ – عن أَبي عبد الرحمان عوف بن‬٩٣٥
‫ َصلَّى رسول‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫مالك‬
،‫ َع َلى َجنا َز ٍة‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
‫ »اللَّ ُه َّم ا ْغ ِف ْر‬: ُ‫ َو ُه َو يقُول‬،‫ف ََح ِف ْظ ُت ِم ْن ُد َعائِ ِه‬
،‫ َوأ ْك ِر ْم نُ ُز َل ُه‬،‫ َو َعافِ ِه َوا ْع ُف َع ْن ُه‬،‫َل ُه َوا ْر َح ْم ُه‬
،‫ َوا ْغ ِس ْل ُه بِا ْل َما ِء َوالثَّ ْل ِج َوال َب َر ِد‬،‫َو َو ِّس ْع ُمد َْخ َل ُه‬
‫ض‬
َ ‫َو َن ِّق ِه ِم َن‬
َ ‫الخ َطا َيا َك َما َن َّق ْي َت الثَّ ْو َب الأَ ْب َي‬
‫ َوأَ ْه ًلا‬،‫ َوأَ ْب ِد ْل ُه َدا ًرا َخ ْي ًرا ِم ْن َدا ِر ِه‬،‫ِم َن ال َّد َنس‬
،‫ َو َز ْو ًجا َخ ْي ًرا ِم ْن َز ْو ِج ِه‬،‫َخي ًرا ِم ْن أَ ْه ِل ِه‬
ِ ‫ َوأَ ِع ْذ ُه ِم ْن َع َذ‬،‫الجنَّ َة‬
‫ َو ِم ْن‬،ِ‫اب ال َق ْبر‬
َ ‫َوأَ ْد ِخ ْل ُه‬
ِ ‫َع َذ‬
‫يت أن أكُون أ َنا ذَلِ َك‬
ُ َّ‫اب النَّارِ« َحتَّى َت َمن‬
.‫ رواه مسلم‬.‫ا ْل َم ِّيت‬
kuće, porodicu boljom od njegove
porodice, ženu boljom od njegove!
Uvedi ga u Džennet i sačuvaj ga od
kaburskog azaba i (džehenemske) kazne!’ ”
Ravija veli: “Poželio sam (zbog ove
dove) da sam ja taj mejit.”
(Muslim)
936. Ebu-Hurejre, Ebu-Katade i EbuIbrahim el-Ešheli, od svoga oca, koji bijaše sahabija, r. anhum, prenose
da je Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, jednom klanjao dženazu, pa je u dovi proučio: “Gospodaru naš, oprosti i našim živima i
našim mrtvima, i mladima i starima, i muškarcima i ženama, i prisutnima i odsutnima! Gospodaru
naš, koga poživiš od nas, poživi ga
u islamu, a koga usmrtiš, usmrti ga
u imanu! Gospodaru naš, nemoj nam
uskratiti Svoju nagradu, niti nas staviti na kušnju poslije njega.”
(Ebu-Davud, Tirmizi, sahih)
‫ – وعن أَبي هريرة وأبي قتادة َوأبي‬٩٣٦
- ‫ابي‬
ٌّ ‫ وأبوه َص َح‬- ‫ عن أبيه‬،‫إبراهيم الأشهلي‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫النبي‬
ِّ ‫رضي الله عنهم عن‬
‫ »اللَّ ُه َّم‬: َ‫ َفقَال‬،‫ أنَّ ُه َصلَّى َع َلى َج َنا َز ٍة‬:‫وسلم‬
‫ َو َذ َك ِر َنا‬،‫ َو َص ِغير َنا َوكَبير َنا‬،‫ا ْغ ِف ْر لِ َح ِّي َنا َو َم ِّي ِت َنا‬
‫ اللَّ ُه َّم َم ْن أَ ْح َي ْي َت ُه ِمنَّا‬،‫ وشَ ا ِه ِد َنا َو َغائِ ِب َنا‬،‫َوأُ ْن َثا َنا‬
‫ َو َم ْن َت َوفَّ ْي َت ُه ِمنَّا َف َتوفَّ ُه‬،‫َفأَ ْح ِي ِه َع َلى الإ ْسلاَ ِم‬
‫ َولاَ َت ْف ِتنَّا‬،‫ اللَّ ُه َّم لاَ َت ْح ِر ْم َنا أَ ْج َر ُه‬،‫َع َلى الإ ي َمان‬
‫ رواه الترمذي من رواية أَبي هريرة‬.«‫َبع َد ُه‬
‫ ورواه أَ ُبو داود من رواية أَبي هريرة‬.‫والأشهلي‬
‫ »حديث أَبي هريرة‬:‫ قَالَ الحاكم‬.‫وأبي قتادة‬
َ‫ قَال‬،«‫صحيح َع َلى شرط البخاري ومسلم‬
‫الترمذي‪» :‬قَالَ البخاري‪ :‬أ َص ُّح رو ِ‬
‫ايات َه َذا‬
‫الحديث رواية الأ ْش َه ِل ِّي‪ ،‬قَالَ البخاري‪:‬‬
‫وأصح شيء في َه َذا الباب حديث َع ْو ِف ابن‬
‫َمالِ ٍك«‪.‬‬
937. Ebu-Hurejre, r.a., pripovijeda
da je čuo Allahova Poslanika, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, kad kaže:
“Kada klanjate dženazu umrlom, skrušeno mu dovu proučite.”
(Ebu-Davud)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٩٣٧
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َس ِم ْع ُت رسول الله‬: َ‫قَال‬
،‫ »إِذَا َصلَّ ْي ُت ْم َع َلى ال َم ِّي ِت‬:‫ يقول‬- ‫وسلم‬
.‫ رواه أَ ُبو داود‬.«‫َفأَخْ ِل ُصوا َل ُه الدُّعاء‬
938. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi od
Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, ovu dženazesku dovu: “Bože moj, Ti si Gospodar ove dženaze,
Ti si je stvorio i putem islama uputio, Ti si joj dušu uzeo, i Ti najbolje
poznaješ njene tajne i javne poslove;
došli smo Ti da šefaat za njega učinimo (za njega se zauzmemo), pa
mu oprosti.”
(Ebu-Davud)
‫ صلى الله عليه‬- ‫النبي‬
ِّ ‫ عن‬،‫ – وعنه‬٩٣٨
‫ »اللَّ ُه َّم‬:‫الج َنا َز ِة‬
َّ ‫ في‬- ‫وسلم‬
َ ‫الصلاَ ِة َع َلى‬
‫نت َه َد ْي َت َها‬
َ َٔ‫ َوا‬،‫ َوأَن َْت َخ َل ْق َت َها‬،‫أَن َْت َربُّ َها‬
‫ َوأَن َْت أَ ْع َل ُم‬،‫وح َها‬
َ َٔ‫ َوا‬،‫للإ ْسلاَ ِم‬
َ ‫نت َق َب ْض َت ُر‬
،‫ َو َق ْد ِجئ َناكَ شُ َف َعا َء َل ُه‬،‫بِس ِّر َها َو َعلاَنِ َي ِت َها‬
.‫ رواه أَ ُبو داود‬.«‫فَا ْغ ِف ْر َل ُه‬
940. Prenosi se od ‘Abdullaha ibn
Ebi-Evfa, r.a., da je na dženazi svoje
kćeri donio četiri tekbira, pa je ostao
poslije četvrtog koliko između dva
ranija tekbira, istgfar čineći i dovu
učeći za svoju kćer, a onda reče: “Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, ovako je činio.” U drugom
predanju tvrdi se da je on donio četiri tekbira, pa je onda ostao tako dugo, da sam ja mislio da će i peti tekbir donijeti, a zatim je predao selam
na desnu, pa na lijevu stranu. Pošto se okrenuo, mi rekosmo: “Šta je
to?” On reče: “Ja nisam ništa dulje
ostao nego što je činio Allahov Po-
‫ – وعن عب ِد الله بنِ أبي أَ ْوفى رضي الله‬٩٤٠
‫ أنَّ ُه َك َّب َر َع َلى َج َنا َز ِة ا ْب َن ٍة َل ُه أ ْر َب َع‬:‫عنهما‬
ٍ ‫َت ْك ِبي َر‬
‫ َفقَا َم َب ْع َد ال َّرابِ َع ِة َك َق ْد ِر َما َب ْي َن‬،‫ات‬
‫َان‬
َ ‫ ك‬: َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫التَّ ْك ِبي َر َت ْينِ َي ْس َت ْغ ِف ُر َل َها َو َي ْد ُعو‬
‫ َي ْص َن ُع‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الل ِه‬
.‫ه َك َذا‬
‫ َك َّب َر أ ْر َب ًعا َف َم َك َث َسا َع ًة َحتَّى‬:‫وفي رواية‬
‫ ثُ َّم َسلَّ َم َع ْن َيمي ِن ِه‬،‫َظ َن ْن ُت أنَّ ُه َس ُي َك ِّب ُر َخ ْم ًسا‬
‫ َما َه َذا؟‬:‫ َف َل َّما ان َْص َر َف قُ ْل َنا َل ُه‬.‫َو َع ْن ِش َمالِ ِه‬
‫ إنِّي لاَ أزي ُد ُك ْم َع َلى َما رأ ْي ُت رسولَ الل ِه‬: َ‫َفقَال‬
‫ ه َك َذا‬:‫ أَ ْو‬،‫ َي ْص َن ُع‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬‫ رواه‬.‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َص َن َع رسول الله‬
.«‫ »حديث صحيح‬:‫ وقال‬،‫الحاكم‬
slanik kojeg sam vidio.”, ili: “Ovako je činio Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem”
(Hakim, sahih)
158. Sa dženazom treba
požuriti!
‫ – باب الإ سراع بالجنازة‬١٥٨
941. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Požurite sa
dženazom, jer, ako je dobra, onda je
nosite dobru (koje je čeka), a ako je
loša, onda zlo skidate sa svojih vratova.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬٩٤١
‫ »أ ْس ِر ُعوا‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ
‫ ف ََخي ٌر تُ َق ِّد ُمو َن َها‬،‫ َف ٕا ْن َت ُك َصالِ َح ًة‬،‫بالج َنا َز ِة‬
َ
‫ ف ََش ٌّر َت َض ُعو َن ُه َع ْن‬،‫ َو إ ْن َت ُك ِس َوى ذَلِ َك‬،‫إِ َل ْي ِه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ِرقَابِ ُك ْم‬
.«‫ »ف ََخ ْي ٌر تُ َق ِّد ُمو َن َها َع َل ْي ِه‬:‫وفي رواي ٍة لمسل ٍم‬
942. Ebu Se‘id el-Hudri, r.a., prenosi da je Vjerovjesnik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, govorio: “Kada
se dženaza postavi (položi) i ljudi
je ponesu na svojim ramenima, pa
ako je dobra ona kaže: ‘Požurite!’ A
ako je loša, ona veli svojoj obitelji:
‘Teško meni, kuda idete sa mnom?’
Njen glas čuje sve osim čovjeka, a
da ga čovjek čuje, onesvijestio bi se!”
(Buhari)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن أَبي سعيد الخدري‬٩٤٢
‫ صلى الله عليه‬- ‫َان النبي‬
َ ‫ ك‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
،ُ‫الج َنا َزة‬
َ ‫ »إِذَا ُو ِض َعت‬: ُ‫ يقُول‬- ‫وسلم‬
‫ َف ٕا ْن كَا َن ْت‬،‫َاح َت َم َل َها ال ِّر َجالُ َع َلى أع َن ِاقه ْم‬
ْ ‫ف‬
‫ َو إ ْن كَا َن ْت َغ ْي َر‬،‫ َق ِّد ُمو نِي‬:‫قالت‬
ْ ،‫َصالِ َح ًة‬
‫ون‬
َ ‫ َيا َو ْي َل َها أَ ْي َن َت ْذ َه ُب‬:‫ قَا َل ْت لأَ ْه ِل َها‬،‫َصالِ َح ٍة‬
،‫بِ َها؟ َي ْس َم ُع َص ْو َت َها ُك ُّل شَ ْي ٍء إِلا َّ الإ ن َْس َان‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫َو َل ْو َس ِم َع الإ َنسا ُن َل َص ِع َق‬
159. Treba požuriti s vraćanjem dugova umrlog, ‫ا ِٕ َلى‬
kao i sa njegovim opremanjem, osim ako je umro
iznenada, pa se sačeka da
se smrt ustanovi.
‫ – باب تعجيل قضاء‬١٥٩
‫الدَّين عن الميت والمبادرة‬
‫تجهيزه إلا أن يموت فجأة‬
‫فيترك َحتَّى ُي َت َي َّق َن َم ْوتُه‬
943. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Duša vjernika je privezana za njegov dug (ne
stigne na svoje odredište), sve dok
se ne podmiri.”
(Tirmizi, hasen)
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬٩٤٣
‫س‬
ُ ‫ » َن ْف‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
‫ رواه‬.«‫ال ُم ْؤ ِمنِ ُم َعلَّ َق ٌة بِ َد ْي ِن ِه َحتَّى ُي ْقضى َع ْن ُه‬
.«‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫الترمذي‬
160. O Vazu Nasihatu na
Kaburu
‫ – باب الموعظة عند القبر‬١٦٠
945. Alija, r.a., prenosi i kaže: “Bili
smo na dženazi u Beki el-Garkadu,
pa nam je došao Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, te je
sjeo i posjedali smo oko njega, a on
je imao kevu (štap) kojim je pognute glave bušio zemlju, zatim rekao:
‘Nema niko od vas a da mu nije određeno mjesto u Džehennemu i Džennetu’, pa upitaše: ‘Allahov Poslaniče, da li da se oslonimo na ono što
nam je određeno?’ On reče: ‘Radite, svakom je olakšano ono zašto je
stvoren.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن َع ِل ٍّي‬٩٤٥
ُ‫ َفأ َتا َنا رسول‬،‫قيع ال َغ ْر َق ِد‬
ِ ‫ُكنَّا فِي َج َنا َز ٍة في َب‬
‫ َو َق َع ْد َنا‬،َ‫ َف َق َعد‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
‫س َو َج َع َل َي ْن ُك ُت‬
َ ‫َح ْو َل ُه َو َم َع ُه ِمخْ َص َر ٌة َف َن َّك‬
َّ ‫ » َما ِم ْن ُك ْم ِم ْن أ َح ٍد إِلا‬: َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫بِ ِمخْ َص َر تِ ِه‬
‫َو َق ْد ُك ِت َب َم ْق َع ُد ُه ِم َن النَّا ِر َو َم ْق َع ُد ُه ِم َن‬
‫ أفَلا َنتَّ ِك ُل َع َلى‬،‫ َيا رسولَ الله‬:‫الجنَّ ِة« فقالوا‬
َ
‫ »ا ْع َم ُلوا؛ فك ٌّل ُم َي َّس ٌر لِ َما ُخ ِل َق‬: َ‫ِك َتاب َنا؟ َفقَال‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫ « وذكَر َت َما َم الحديث‬...‫َل ُه‬
161. Učenje dove umrlom, nakon ukopa, i ostajanje neko vrijeme kod
kabura, radi dove, istigfara i učenja
‫ – باب الدعاء للميت‬١٦١
‫بعد دفنه والقعود عند قبره ساعة‬
‫للدعاء َل ُه والاستغفار والقراءة‬
946. Ebu-‘Amr (a neki vele Ebu-’‘Abdullah,‫ أَبو عبد‬:‫ وقيل‬- ‫ – وعن أَبي عمرو‬٩٤٦
ُ
odnosno Ebu-Lejla Usman b. ‘Af‫ عثمان بن عفان رضي‬- ‫ أَ ُبو ليلى‬:‫ وقيل‬،‫الله‬
fan, r.a., veli:
“Kada bi Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, završio s
ukopom umrlog, stao bi nad njim
(njegovim kaburom) i rekao: ‘Tražite oprosta vašem bratu i molite Allaha da ga učvrsti, jer njega sada ispituju.’ ”
(Ebu-Davud, hasen)
‫ صلى الله عليه‬- ‫النبي‬
َ ‫ ك‬: َ‫ قَال‬- ‫الله عنه‬
ُّ ‫َان‬
،‫ إِذَا فُ ِر َغ ِمن َد ْفنِ ال َم ِّي ِت َوق ََف َع َل ْي ِه‬- ‫وسلم‬
،‫يت‬
َ ‫»اس َت ْغ ِف ُروا لأَ ِخي ُك ْم َو َس ُلوا َل ُه التَّ ْث ِب‬
ْ :‫وقال‬
.‫ رواه أَ ُبو داود‬.« ُ‫َف ٕانَّ ُه الآ َن ُيسأل‬
‫‪ – ٩٤٧‬وعن عمرو بن العاص ‪ -‬رضي الله‬
‫عنه ‪ -‬قَالَ ‪ :‬إِذَا َد َف ْن ُت ُمو نِي‪َ ،‬فأ ِقي ُموا َح ْولَ َق ْبرِي‬
‫َق ْد َر َما تُ ْن َح ُر َج ُزو ٌر‪َ ،‬و ُيق ََّس ُم َلح ُم َها َحتَّى‬
‫س بِ ُك ْم‪َ ،‬وأ ْع َل َم َماذَا أُ َر ِاج ُع بِ ِه ُر ُس َل‬
‫أَ ْس َتأنِ َ‬
‫َربِّي‪ .‬رواه مسلم‪َ .‬و َق ْد سبق بطوله‪.‬‬
‫قَالَ الشَّ افِ ِع ُّي َر ِح َم ُه الل ُه‪َ :‬و ُي ْس َت َح ُّب أَ ْن ُي ْق َرأَ‬
‫ِع ْن َد ُه شَ ْيءٌ ِم َن ال ُقرا ِٓن‪َ ،‬و إ ْن َخ َت ُموا ال ُقرا َٓن‬
‫َان َح َس ًنا‪.‬‬
‫ِع ْن َد ُه ك َ‬
‫‪947. ‘Amr b. el-‘As, r.a., rekao je:‬‬
‫‪“Kada me ukopate, ostanite oko mo‬‬‫‪ga mezara koliko se može kurban‬‬
‫‪zaklati i njegovo meso podijeliti, da‬‬
‫‪se družim s vama dok vidim šta ću‬‬
‫‪odgovoriti izaslanicima svoga Go‬‬‫”‪spodara.‬‬
‫)‪(Muslim‬‬
162. Sadaka i dova za umrlog
Uzvišeni Allah kaže:
“Oni koji poslije njih dolaze, govore: Gospodaru naš, oprosti nama
i braći našoj koja su nas u vjeri pretekla...” (El-Hašr, 10)
‫ – باب الصدقة عن‬١٦٢
‫الميت والدعاء َل ُه‬
‫ } َوالَّ ِذ َين َجاءوا ِم ْن َب ْع ِد ِه ْم‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ون َربَّ َنا ا ْغ ِف ْر َل َنا َولإ خْ َوانِ َنا الَّ ِذ َين َس َبقُو َنا‬
َ ُ‫َيقُول‬
.[١٠ :‫بِالإ ي َم ِان{ ]الحشر‬
948. ‘Aiša, r.a., prenosi da je neki
‫ أ َّن‬:‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٩٤٨
čovjek rekao Vjerovjesniku, sall-Allahu
‫ إ َّن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫للنبي‬
ِّ َ‫رج ًلا قَال‬
‘alejhi ve selleme: “Moja je majka
‫أُ ِّمي ا ْف ُت ِل َت ْت َن ْف ُس َها َوأُ َرا َها َل ْو َت َكلَّ َم ْت‬
dušu ispustila iznenada, a da je išta
progovorila, smatram da bi sadaku
‫ ف ََه ْل َل َها أَ ْج ٌر إ ْن َت َص َّد ْق ُت َع ْن َها؟‬،‫َت َص َّدق َْت‬
učinila, pa hoće li ona imati nagra.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ » َن َع ْم‬: َ‫قَال‬
du ako ja sadaku za nju podijelim?”
“Hoće”, odgovori Vjerovjesnik, sallAllahu ‘alejhi ve selleme.
(Muttefekun ‘alejhi)
949. Ebu-Hurejre, r.a., veli da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Kada čovjek umre, prekidaju se
njegova djela, osim u tri slučaja: trajna sadaka, znanje kojim se (iza njega) koristi i dobro odgojeno dijete
koje mu dovu čini.”
(Muslim)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٩٤٩
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ات الإ ن َْسا ُن ا ْن َق َط َع َع َم ُل ُه إِلا َّ ِم ْن‬
َ ‫»إِذَا َم‬
ٍ ‫َث‬
‫ أَ ْو‬،‫ أَ ْو ِع ْل ٍم ُي ْن َتف َُع بِ ِه‬،‫ َصدَق ٍة َجار َي ٍة‬:‫لاث‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َو َل ٍد َصالِ ٍح َي ْد ُعو َل ُه‬
‫‪ – ١٦٣‬باب ثناء الناس َع َلى‬
‫الميت‬
‫‪163. Pohvala umrle oso‬‬‫‪be‬‬
950. Enes, r.a., pripovijeda: “Pronesena je jedna dženaza i ljudi su se
o njoj lijepo izrazili, pa je Allahov
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: ‘Vedžebet.’ Potom je pronesena druga, pa su se ljudi o njoj
ružno izrazili, a Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, ponovo je rekao:
‘Vedžebet.’
Omer b. el-Hattab, r.a., tada reče: ‘Šta znači Vedžebet?’, a Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, odgovori: ‘O prvom ste se izrazili lijepo, pa zaslužuje Džennet, a o drugom ste se izrazili ružno, pa zaslužuje vatru (Džehennem). Vi ste Al-
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫س‬
ٍ ‫ – عن أن‬٩٥٠
ٍ
- ‫النبي‬
ُّ َ‫ َفقَال‬،‫ َفأَ ْث َن ْوا َع َل ْي َها َخ ْي ًرا‬،‫َم ُّروا بِ َج َنا َزة‬
‫ » َو َج َب ْت« ثُ َّم َم ُّروا‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ صلى‬- ‫ َفقَالَ النبي‬،‫ َفأ ْث َن ْوا َع َل ْي َها شَ ًّرا‬،‫بِأُخْ َرى‬
‫ َفقَالَ عمر بن‬،«‫ » َو َج َب ْت‬:‫الله عليه وسلم‬
: َ‫ َما َو َج َبت؟ َفقَال‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫الخطاب‬
،‫الجنَّ ُة‬
ْ ‫ َف َو َج‬،‫» َه َذا أ ْث َن ْي ُت ْم َع َل ْي ِه َخ ْي ًرا‬
َ ‫بت َل ُه‬
‫ أ ْن ُت ْم‬،‫ َف َو َج َب ْت َل ُه النَّار‬،‫و َه َذا أ ْث َن ْي ُت ْم َع َل ْي ِه شَ ًّرا‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«ِ‫شُ َهدَا ُء الل ِه في الأَرض‬
lahovi svjedoci na zemlji.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
164. Povlastice onih ko- ‫َل ُه‬
jima umru maloljetna djeca
‫ – باب فضل من مات‬١٦٤
‫أولاد صغار‬
952. Enes, r.a., prenosi od Allahova
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫س‬
ٍ ‫ – وعن أن‬٩٥٢
Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve sel‫ »ما‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسول الله‬
leme: “Svakog muslimana kojem umre َ
ِ ‫وت َل ُه َثلاَ َث ٌة َل ْم َي ْب ُلغوا‬
َ ‫الح ْن‬
ُ ‫ِم ْن ُم ْس ِل ٍم َي ُم‬
troje maloljetne djece, Allah će, iz َّ ‫ث إِلا‬
Svoje samilosti prema njima, uvesti
.«‫الجنَّ َة بِف َْض ِل َر ْح َم ِت ِه إيَّا ُه ْم‬
َ ‫أ ْد َخ َل ُه الل ُه‬
u Džennet.”
ِ
(Muttefekun ‘alejhi)
.‫متفق َع َل ْيه‬
ٌ
954. Ebu-Se‘id el-Hudri, r.a., pripovijeda: “Neka žena došla je kod Resulullaha, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, i rekla mu: ‘O, Allahov Poslaniče, ljudi dolaze i slušaju šta pričaš, pa odredi i za nas jedan dan da
ti dođemo da nas poučiš onome čemu te je Allah poučio!’ Poslanik joj
na to reče: ‘Sakupite se u tom i tom
danu’, pa su se sakupile i Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme,
došao im je i poučio ih iz onoga čemu ga je Allah poučio, a potom rekao: ‘U koje god žene od vas umre
troje (malodobne) djece, će biti joj
zastor od (džehenemske) vatre!’
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن أَبي سعيد الخدري‬٩٥٤
ِ ‫ َج‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
ِ ‫اءت ا ْمرأ ٌة إِ َلى‬
- ‫رسول الله‬
َ‫ َيا رسول‬:‫ َفقَا َل ْت‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
َ ‫َهب ال ِّر َجالُ بِ َح ِد‬
‫َاج َع ْل َل َنا ِم ْن‬
ْ ‫ ف‬،‫يثك‬
َ ‫ ذ‬،‫الله‬
َ ِ‫َن ْف ِس َك َي ْو ًما َنأت‬
‫يك فِي ِه تُ َعلِّ ُم َنا ِم َّما َعلَّ َم َك‬
«‫»اج َت ِم ْع َن َي ْو َم ك ََذا َوك ََذا‬
ْ : َ‫ قَال‬،‫الل ُه‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫النبي‬
ْ ‫ف‬
ُّ ‫ َفأَ َتا ُه َّن‬،‫َاج َت َم ْع َن‬
‫ » َما‬: َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫وسلم َف َعلَّ َم ُه َّن ِم َّما َعلَّ َم ُه الل ُه‬
‫ِم ْن ُك َّن ِمنِ ا ْم َرأ ٍة تُ َق ِّد ُم َثلاَ َث ًة ِم َن ال َو َل ِد إِلا َّ كَانُوا‬
ِ
‫ َوا ْث َنينِ ؟‬:ٌ‫فقالت ا ْم َرأة‬
«ِ‫َل َها ِح َجا ًبا ِم َن النَّار‬
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َفقَالَ رسولُ الله‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .« ِ‫» َوا ْث َن ْين‬
‘A dvoje?’, upita neka žena. ‘I dvoje!’, odgovori Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve selleme.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫‪ – ١٦٥‬باب البكاء والخوف‬
‫ِع ْن َد المرور بقبور الظالمين‬
‫ومصارعهم و إظهار الافتقار إِ َلى‬
‫الله َت َعا َلى‬
‫والتحذير من الغفلة عن ذلك‬
‫‪165. Plakanje i strah pri‬‬
‫‪prolasku kraj grobova na‬‬‫‪silnika i mjesta njihovog‬‬
‫‪stradanja‬‬
955. Ibn-Omer, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao svojim ashabima, kada su stigli do Hidžra (doline između Medine i Šama), gdje
su ostaci postojbine Semud naroda:
“Ne ulazite kod ovih paćenika, osim
plačući, a ako ne budete plakali, ne
ulazite im, kako vas ne bi snašlo ono
što je snašlo njih!”
(Muttefekun ‘alejhi)
U jednom drugom predanju stoji
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, kada je prošao pored Hidžra (stanova Semud naroda),
rekao: “Ne ulazite u stanove onih
‫ أ َّن‬:‫ – عن ابن عم َر رضي الله عنهما‬٩٥٥
َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
ِ ‫ ي ْعني َل َّما َو َص ُلوا‬- ‫لأ ْص َحابِ ِه‬
‫ ِد َيا َر‬- ‫الح ْج َر‬
َّ ‫ »لاَ َتد ُْخ ُلوا َع َلى َه ُؤلاَ ِء ال ُم َع َّذبِ َين إِلا‬:- ‫َث ُمو َد‬
َ‫ فَلا‬،‫ َف ٕا ْن َل ْم َت ُكونُوا َبا ِك َين‬،‫أَ ْن َت ُكونُوا َبا ِك َين‬
.«‫ لاَ ُي ِصي ُب ُك ْم َما أ َصا َب ُه ْم‬،‫َتد ُْخ ُلوا َع َل ْي ِه ْم‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
‫ صلى الله‬- ‫ َل َّما َم َّر رسولُ الله‬: َ‫وفي رواي ٍة قَال‬
ِ ِ‫ ب‬- ‫عليه وسلم‬
‫ »لاَ َتد ُْخ ُلوا‬: َ‫ قَال‬،ِ‫الح ْجر‬
‫ أَ ْن ُي ِصي َب ُك ْم َما‬،‫َم َسا ِك َن الَّ ِذ َين َظ َل ُموا أ ْنف َُس ُه ْم‬
ُ‫ إِلا َّ أَ ْن َت ُكونُوا َبا ِك َين« ثُ َّم َقنَّع رسول‬،‫أ َصا َب ُه ْم‬
‫ َرأ َس ُه وأ ْس َر َع‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
.‫الس ْي َر َحتَّى أ َجا َز ال َوا ِدي‬
َّ
koji su sami sebi nepravdu učinili,
osim plačući, kako vas ne bi zadesilo ono što je zadesilo njih.”
Zatim je Resulullah (sall-Allahu ‘alejhi ve selleme) prekrio glavu i ubrzao hod, sve dok nije prošao dolinu.
‫السفَر‬
َّ ‫ ك َتاب آداب‬-
‫‪ – ١٦٦‬باب استحباب الخروج‬
‫يوم الخميس‪ ،‬واستحبابه أول‬
‫النهار‬
‫‪166. Mustehab je krenu‬‬‫‪ti na put četvrtkom uju‬‬‫‪tro‬‬
957. Ashab Sahr b. Veda‘a el-Gamidi,
r.a., prenosi da je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Gospodaru moj, Ti podari berićet
mome ummetu u ranjenju (ranom
ustajanju)”, a imao je običaj kada pošalje izvidnicu ili vojsku, da ih pošalje ranim jutrom.”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen)
Pošto je Sahr bio trgovac, otpremao je svoju trgovinu jutrom, pa se
obogatio i stekao veliki imetak.
‫ – وعن صخر بن َودا َع َة الغا ِم ِد ِّي‬٩٥٧
- ‫ أ َّن رسولَ الله‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫الصحابي‬
ِّ
‫ »اللَّ ُه َّم َبار ِْك‬: َ‫ قَال‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫َان إِذَا َب َع َث َس ِريَّ ًة أَ ْو‬
َ ‫لأُ َّم ِتي في ُب ُكو ِر َها « َوك‬
‫َان َصخْ ٌر‬
َ ‫ َوك‬.ِ‫َج ْي ًشا َب َع َث ُه ْم ِم ْن أ َّو ِل النَّ َهار‬
ِ ‫َت‬
‫ َفأَ ْث َرى‬،‫َان َي ْب َع ُث تِ َجا َر َت ُه أ َّولَ النَّ َهار‬
َ ‫ َوك‬،‫اج ًرا‬
:‫ وقال‬،‫ رواه أَ ُبو داود والترمذي‬.‫َو َكثُ َر َمالُ ُه‬
.«‫»حديث حسن‬
167. Mustehab je da se
putuje u društvu i da se
jedan (od putnika) - koji će biti poštovan, odredi za emira - vođu puta.
‫ – باب استحباب طلب‬١٦٧
‫الرفقة وتأميرهم َع َلى أنفسهم‬
‫واحدًا يطيعونه‬
958. Ibn-Omer, r.a., prenosi da je : َ‫ قَال‬،‫ – عن ابن عم َر رضي الل ُه عنهما‬٩٥٨
Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve sel- ‫ » َلو‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسولُ الله‬
ْ
leme, rekao: “Kada bi ljudi znali o
ِ َ ‫اس َي ْع َل ُم‬
ِ
َ َّ‫أ َّن الن‬
samotnom putovanju ono što ja znam, ‫ َما َسا َر‬،‫ون م َن ال َوح َدة َما أَ ْع َل ُم‬
.‫ رواه البخاري‬.«!‫اكب بِ َل ْيلٍ َو ْح َد ُه‬
ne bi nikada jahač (konjanik) kreٌ ‫َر‬
nuo noću na put sam.”
(Buhari)
960. Ebu-Se‘id i Ebu-Hurejre, r. anhuma, prenose da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Kada trojica krenu na put, neka jednog odrede za emira - vođu
puta.”
(Ebu-Davud, hasen)
‫ – وعن أَبي سعيد وأبي ُهريرة رضي الل ُه‬٩٦٠
‫ صلى‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬:‫ قالا‬،‫َت َعا َلى عنهما‬
‫ »إِذَا َخ َر َج َثلاَ َث ٌة في َس َف ٍر‬:‫الله عليه وسلم‬
‫ رواه أَ ُبو‬،‫فَل ُي َؤ ِّم ُروا أَ َح َد ُه ْم« حديث حسن‬
.‫داود ب ٕاسنا ٍد حسن‬
‫‪ – ١٦٨‬باب آداب السير‬
‫والنزول والمبيت والنوم في‬
‫الس َرى والرفق‬
‫السفر واستحباب ُّ‬
‫بالدواب‬
‫قصر في حقها‬
‫ومراعاة مصلحتها وأمر من ّ‬
‫بالقيام بحقها وجواز الإ رداف َع َلى الدابة إِذَا‬
‫كانت تطيق ذلك‬
‫‪168. Blago ophođenje sa‬‬
‫‪životinjama‬‬
966. Sehl b. ‘Amr, a neki vele Sehl
b. Rebi‘a b. ‘Amr el-Ensari, poznat
kao ibn el-Hanzalijje i učesnik Bej‘atir-Ridvana, r.a., veli: “Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme,je
jednom prilikom, naišao pored deve koja je bila toliko mršava da je sastavila stomak s leđima, pa je rekao:
‘Bojte se Allaha, za ove životinje koje ne znaju govoriti! Jašite ih kada
su u dobrom stanju (zdrave i nahranjene) i jedite ih (koljite za ishranu)
kada su u dobrom stanju.’ ”
(Ebu-Davud, sahih)
‫ سهل‬:‫ وقيل‬- ‫ – وعن سهل بن عمرو‬٩٦٦
‫بن الربيع بن عمرو الأنصاري المعروف بابن‬
‫ رضي‬- ‫ َو ُه َو من أهل بيعة ال ِّر ْض َو ِان‬،‫الحنظ ِل َّية‬
‫ صلى الله‬- ‫ َم َّر رسولُ الله‬: َ‫ قَال‬- ‫الله عنه‬
،‫ بِ َب ِعي ٍر َق ْد َل ِح َق َظ ْه ُر ُه بِ َب ْط ِن ِه‬- ‫عليه وسلم‬
،‫عج َم ِة‬
َ ‫ »اتَّ ُقوا الله في ه ِذ ِه ال َب َهائِ ِم ال ُم‬: َ‫َفقَال‬
‫ رواه أَ ُبو‬.«‫ َو ُك ُلو َها َصالِ َح ًة‬،‫فَا ْر َك ُبو َها َصالِ َح ًة‬
.‫داود ب ٕاسناد صحيح‬
‫‪ – ١٦٩‬باب إعانة الرفيق‬
‫في الباب أحاديث كثيرة تقدمت كحديث‪:‬‬
‫َان ال َع ْب ُد في َع ْو ِن‬
‫» َوالل ُه في َع ْو ِن ال َع ْب ِد َما ك َ‬
‫أ ِخي ِه«‪ .‬وحديث‪ُ » :‬ك ُّل َم ْع ُر ٍ‬
‫وف َص َدقَة«‬
‫َوأ ْش َبا ِه ِهما‪.‬‬
‫‪169. Pružanje pomoći sa‬‬‫‪putniku‬‬
969. Ebu-Se‘id el-Hudri, r.a., pripovijeda: “Dok smo, jednom prilikom, bili na putovanju, došao je neki čovjek na svojoj jahalici i počeo
bacati pogled desno - lijevo, pa je
Resulullah (sall-Allahu ‘alejhi ve selleme) rekao: ‘Ko ima viška jahalicu, neka je dadne onome ko nema
jahalice; ko ima viška putne opreme, neka je dadne onome ko je bez
putne opreme.’ Potom je spomenuo
od vrsta imetka ono što je spomenuo, tako da smo zaključili da niko
od nas nema pravo na višak.”
(Muslim)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن أَبي سعيد الخدري‬٩٦٩
‫ َب ْي َن َما َن ْح ُن في َس َف ٍر إ ْذ َجا َء َر ُج ٌل‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ ف ََج َع َل َي ْصر ُِف َب َص َر ُه َي ِمي ًنا‬،‫َع َلى َر ِاح َل ٍة َل ُه‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َفقَالَ رسولُ الله‬،‫َو ِش َما ًلا‬
‫َان َم َع ُه ف َْض ُل َظ ْه ٍر َف ْل َي ُع ْد بِ ِه‬
َ ‫ » َم ْن ك‬:‫وسلم‬
‫َان َل ُه ف َْض ُل َزا ٍد‬
َ ‫ َو َم ْن ك‬،‫َع َلى َم ْن لاَ َظ ْه َر َل ُه‬
‫ ف ََذ َك َر ِم ْن‬،«‫َف ْل َي ُع ْد بِ ِه َع َلى َم ْن لاَ َزا َد َل ُه‬
ِ ‫أ ْص َن‬
َ‫ أنَّ ُه لا‬،‫ َحتَّى َرأ ْي َنا‬،‫اف ال َم ِال َما َذ َك َر ُه‬
.‫ رواه مسلم‬. ٍ‫َح َّق لأَ َح ٍد ِمنَّا فِي ف َْضل‬
970. Džabir, r.a., priča da je Allahov
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, namjeravajući krenuti u borbu, rekao: “O muhadžiri i ensarije!
Među vašom braćom ima ljudi koji
nemaju ni imetka ni obitelji, pa neka svaki od vas pridruži sebi dvojicu ili trojicu od njih, jer niko od nas
nema pravo na jahalicu koja ga nosi,
sem smjene jednog od njih.” Džabir
veli: “Pa sam pridružio sebi dvojicu ili trojicu i nisam devu, koju sam
posjedovao, jahao ništa više od njih
(smjenjivali smo se na njoj podjednako).”
(Ebu-Davud)
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جابر‬٩٧٠
‫ أنَّ ُه أ َرا َد‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
ِ ‫ » َيا َم ْع َش َر ال ُم َه‬: َ‫ َفقَال‬،‫أَ ْن َي ْغ ُز َو‬
‫اجر َِين‬
‫س َل ُه ْم‬
َ ‫ إ َّن ِم ْن إخْ َوانِ ُك ْم َق ْو ًما َل ْي‬،ِ‫َوالأَن َْصار‬
ِ‫ َف ْل َي ُض َّم أ َح ُد ُك ْم إِ َل ْي ِه ال َّر ُج َل ْين‬،ٌ‫ َولاَ َع ِشيرة‬،ٌ‫َمال‬
َّ ‫ َف َما لأَ َح ِد َنا ِم ْن َظ ْه ٍر َي ْح ِم ُل ُه إِلا‬،‫أَو الثَّلاَ َث َة‬
‫ ف ََض َم ْم ُت‬: َ‫ قَال‬،‫ُع ْقب ٌة َك ُع ْق َب ٍة« َي ْعني أ َحد ِه ْم‬
‫إ َل َّي ا ْث َن ْينِ أَ ْو َثلاَ َث ًة َما لِي إِلا َّ ُع ْق َب ٌة كَعقبة‬
.‫ رواه أَ ُبو داود‬.‫أ َح ِد ِه ْم ِم ْن َج َم ِلي‬
170. Šta se kaže kada se
zajaše životinja (ili prevozno sredstvo) radi putovanja?
Uzvišeni Allah kaže:
“Onaj koji stvara stvorenja svake
vrste i daje vam lađe i kamile da putujete, da se leđima njihovim služite i da se, kada na njima jahali budete, blagodati Gospodara svoga sjetite i da reknete: ‘Hvaljen neka je
Onaj koji je dao da nam one služe,
‫ – باب َما يقول إذا ركب‬١٧٠
‫َدابَّة للسفر‬
‫ } َو َج َع َل َل ُك ْم ِم َن ال ُف ْل ِك‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ون لِ َت ْس َت ُووا َع َلى ُظ ُهو ِر ِه ثُ َّم‬
َ ‫َوالأ ْن َعا ِم َما َت ْر َك ُب‬
‫َت ْذ ُك ُروا نِ ْع َم َة َربِّ ُك ْم إِذَا ْاس َت َو ْي ُت ْم َع َل ْي ِه َو َتقُولُوا‬
‫ُس ْب َح َان الَّ ِذي َسخَّ َر َل َنا َه َذا َو َما ُكنَّا َل ُه‬
:‫ون{ ]الزخرف‬
َ ‫ُم ْق ِر نِ َين َو إنَّا إِ َلى َربِّ َنا َل ُم ْن َق ِل ُب‬
.[١٣ -١٢
mi to sami ne bismo mogli postići, i
mi ćemo se sigurno Gospodaru svome vratiti!’ ” (Ez-Zuhruf, 12-14)
972. Ibn-Omer, r.a., prenosi da bi
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme„ kada bi zajahao svoju devu da krene na put, tri puta donio tekbir (“Allahu ekber”), a zatim
rekao:
“Hvaljen neka je Onaj Koji nam je
ovo potčinio, mi to sami ne bismo
mogli postići, i mi ćemo se sigurno Gospodaru svome vratiti! Gospodaru naš, molimo Te na ovom
našem putovanju za dobročinstvo i
bogobojaznost, i za djela s kojima
ćeš Ti biti zadovoljan. Gospodaru
naš, olakšaj nam ovo putovanje i skrati nam njegovu razdaljinu (čineći ga
‫ أ َّن‬:‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬٩٧٢
‫َان إِذَا‬
َ ‫ ك‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ َك َّب َر‬،ٍ‫ْاس َت َوى َع َلى َب ِعي ِر ِه َخار ًِجا إِ َلى َس َفر‬
‫»س ْب َح َان الَّ ِذي َسخَّ َر َل َنا َه َذا‬
ُ : َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫َثلا ًثا‬
.‫ون‬
َ ‫َو َما ُكنَّا َل ُه ُم ْق ِر نِ َين َو إِنَّا إِ َلى َربِّ َنا َل ُم ْن َق ِل ُب‬
،‫اللَّ ُه َّم إِنَّا َن ْسأَلُ َك فِي َس َف ِر َنا َه َذا ا ْل ِب َّر َوالتَّ ْق َوى‬
‫ اللَّ ُه َّم َه ِّو ْن َع َل ْي َنا َس َف َر َنا‬،‫َو ِم َن ا ْل َع َملِ َما َت ْر َضى‬
ِ ‫الص‬
‫اح ُب فِي‬
َّ ‫ اللَّ ُه َّم أَن َْت‬.‫َه َذا َوا ْط ِو َعنَّا ُب ْع َد ُه‬
‫ اللَّ ُه َّم إِنِّي أَ ُعو ُذ‬.‫ َوا ْل َخ ِلي َف ُة فِي الأَ ْه ِل‬،ِ‫الس َفر‬
َّ
‫الس َف ِر َو َكآ َب ِة ا ْل َم ْن َظ ِر َو ُسو ِء‬
َّ ‫بِ َك ِم ْن َو ْع َثا ِء‬
‫ َو إِذَا‬.«‫ا ْل ُم ْن َق َل ِب فِي ا ْل َم ِال َوالأَ ْه ِل َوال َو َل ِد‬
‫ُون‬
َ ‫ون َعابِد‬
َ ‫ون َتائِ ُب‬
َ ‫ َو َزا َد فِي ِه َّن »آيِ ُب‬.‫َر َج َع قَا َل ُه َّن‬
udobnim)! Gospodaru naš, Ti si saputnik na putu i zastupnik obitelji.
Gospodaru naš, utječem Ti se od poteškoća puta, od tužnih i sjetnih prizora i ružna povratka u imetku, obitelji i djeci.”
A kada bi se vratio, izgovorio bi te
riječi i dodao: “Vraćamo se, tevbu
čineći, robujući i zahvaljujući Gospodaru našem!”
(Muslim)
.‫ رواه مسلم‬.«‫ُون‬
َ ‫لِ َربِّ َنا َح ِامد‬
«‫ َو »ال َو ْع َثا ُء‬.‫ ُم ِطي ِق َين‬:«‫َم ْع َنى » ُم ْق ِر نِ َين‬
‫بفتح الوا ِو َو إسكان العين المهملة وبالثاء‬
ِ
«‫ َو »ال َكآ َب ُة‬.ُ‫ الشِّ َّدة‬:‫المثلثة وبالمد َو ِه َي‬
‫ َو‬.‫س ِم ْن ُح ْز ٍن َو َن ْحو ِه‬
ِ ‫ َت َغ ُّي ُر النَّ ْف‬:‫ َو ِه َي‬،ِّ‫بِال َمد‬
.‫ ال َم ْر ِج ُع‬:«‫»ال ُم ْن َق َل ُب‬
171. Musafir donosi tekbir kada se popne na prijevoj (uzvišicu), a tesbih
(subhanallah) kada siđe
u dolinu i sl., ne podižući puno glas, jer je to
zabranjeno.
‫ – باب تكبير المسافر إِ َذا‬١٧١
‫ وتسبيحه‬،‫صعد الثنايا وشبهها‬
،‫إِ َذا هبط الأودية ونحوها‬
‫والنهي عن المبالغة برفع‬
ِ
‫الصوت بالتكبير ونحوه‬
975. Džabir, r.a., pripovijeda: “Kada bismo se (za vrijeme putovanja)
popeli na kakav brežuljak (uzvišicu), učili bismo tekbir ‘Allahu ekber’, a kada bismo sišli u dolinu, učili bismo tesbih ‘Subhanallah!’ ”
(Buhari)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن جابر‬٩٧٥
‫ رواه‬.‫ َو إِذَا َن َز ْل َنا َس َّب ْح َنا‬،‫ُكنَّا إِذَا َص ِع ْد َنا َك َّب ْر َنا‬
.‫البخاري‬
976. Ibn-Omer, r.a., prenosi da bi
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, i njegova vojska, kada bi se
na uzvišicu popeli, tekbir donosili,
a kada bi se u dolinu spustili, tesbih
(“Subhanellah”) bi učili.
(Ebu-Davud, sahih)
،‫ – وعن ابن عم َر رضي الل ُه عنهما‬٩٧٦
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
َ ‫ ك‬: َ‫قَال‬
ُّ َّ‫َان الن‬
‫ َو إِذَا َه َب ُطوا‬،‫وج ُيوشُ ُه إِذَا َع َلوا الثَّ َنا َيا َك َّب ُروا‬
.‫ رواه أَ ُبو داود ب ٕاسناد صحيح‬.‫َس َّب ُحوا‬
977. Ibn-Omer, r.a., pripovijeda da
bi Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, prilikom povratka sa
hadža ili ‘umre, kad god bi se na
kakav prijevoj ili uzvišicu ispeo, tri
puta tekbir proučio, a onda rekao:
“Nema drugog boga, osim Jedinog
Allaha; On nema druga. Njemu pripada vlast i zahvala i On je svemoćan. Vraćamo se, tevbu čineći, robujući, na sedždu padajući i zahvaljujući Njemu, Gospodaru našem! Allah je obistinio svoje obećanje, potpomagao Svoga roba i sve (neprijateljske) saveznike On je sam porazio!”
‫ صلى الله‬- ‫َان النَّبي‬
َ ‫ ك‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬٩٧٧
،‫الح ِّج أَ ْو ال ُع ْم َر ِة‬
َ ‫ إِذَا َق َف َل ِم َن‬- ‫عليه وسلم‬
‫ ثُ َّم‬،‫ُكلَّ َما أ ْوفَى َع َلى َث ِن َّي ٍة أَ ْو َف ْد َف ٍد َك َّب َر َثلا ًثا‬
َ ‫ »لاَ إل َه إِلا َّ الل ُه َو ْح َد ُه لاَ شَ ر‬: َ‫قَال‬
‫ َل ُه‬،‫ِيك َل ُه‬
‫ َو ُه َو َع َلى ُك ِّل شَ ْي ٍء‬،ُ‫الح ْمد‬
َ ‫ال ُم ْل ُك َو َل ُه‬
ِ ‫ َس‬،‫ُون‬
،‫ُون‬
َ ‫اجد‬
َ ‫ َعابِد‬،‫ون‬
َ ‫ َتائِ ُب‬،‫ون‬
َ ‫ آيِ ُب‬.‫َق ِدي ٌر‬
‫ َو َن َص َر‬،‫ َصدَقَ الل ُه َو ْع َد ُه‬،‫ُون‬
َ ‫لِ َربِّ َنا َح ِامد‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫اب َو ْح َد ُه‬
َ ‫ َو َه َز َم الأ ْح َز‬،‫َع ْب َد ُه‬
‫ش أَو‬
ِ ‫ إِذَا َق َف َل ِم َن الج ُيو‬:‫وفي رواية لمسلم‬
.‫الح ِّج أَو ال ُع ْم َر ِة‬
َ ‫الس َرا َيا أَو‬
َّ
«‫ » َف ْد َف ٍد‬:‫ َو َق ْولُه‬،‫ ا ْر َتف ََع‬:‫ »أ ْوفَى« أ ْي‬:‫َق ْول ُه‬
،‫ُه َو بفتح الفائَينِ بينهما دال مهملة سا ِكنة‬
(Muttefekun ‘alejhi)
U Muslimovom predanju stoji da
bi Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, izgovorio ove riječi kada bi
se vraćao iz borbe, pohoda, hadža
ili ‘umre.
ُ ‫ »ال َغ‬:‫َوا ِٓخره دال أخرى َو ُه َو‬
‫ليظ ال ُم ْر َت ِف ُع ِم َن‬
.«ِ‫الأرض‬
978. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
neki čovjek rekao: “O Allahov Poslaniče, hoću putovati, pa me posavjetuj!”
Na to mu Resulullah, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, reče: “Drži se bogobojaznosti i tekbir donosi na svakom prijevoju (brežuljku)”, a kada
je čovjek otišao, dodao je: “Gospodaru moj, skrati mu put i olakšaj mu
ga!”
(Tirmizi, hasen)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٩٧٨
‫ إنّي أُري ُد أَ ْن أُ َسافِ َر‬،‫ َيا رسول الله‬: َ‫رج ًلا قَال‬
‫ َوالتَّ ْك ِبي ِر‬،‫ » َع َل ْي َك بِ َت ْق َوى الل ِه‬: َ‫ قَال‬،‫َفأ ْو ِصني‬
: َ‫ قَال‬،‫َع َلى ك ِّل شَ َر ٍف« َف َل َّما َولَّى ال َّر ُج ُل‬
.«‫الس َف َر‬
َّ ‫ َو َه ِّو ْن َع َل ْي ِه‬،َ‫»اللَّ ُه َّم ا ْط ِو َل ُه ال ُب ْعد‬
.«‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫رواه الترمذي‬
‫شعري ‪ -‬رضي‬
‫‪ – ٩٧٩‬وعن أَبي موسى الأ ِّ‬
‫النبي ‪ -‬صلى الله‬
‫الله عنه ‪ -‬قَالَ ‪ :‬كنّا َم َع ِّ‬
‫عليه وسلم ‪ -‬في َس َفرٍ‪َ ،‬ف ُكنَّا إِذَا أ ْش َر ْف َنا َع َلى‬
‫َوا ٍد َهلَّ ْل َنا َو َك َّب ْر َنا َوار َت َف َع ْت أ ْص َواتُ َنا‪َ ،‬فقَالَ‬
‫النبي ‪ -‬صلى الله عليه وسلم‪َ » :‬يا أيُّ َها‬
‫ُّ‬
‫ون‬
‫اس‪ ،‬ا ْر َب ُعوا َع َلى أ ْنف ُِس ُك ْم‪َ ،‬ف ٕانَّ ُك ْم لاَ َت ْد ُع َ‬
‫النَّ ُ‬
‫أ َص َّم َولاَ َغائِ ًبا‪ ،‬إنَّ ُه َم َع ُك ْم‪ ،‬إنَّ ُه َس ِمي ٌع‬
‫متفق َع َل ْي ِه‪.‬‬
‫ِيب«‪ٌ .‬‬
‫َقر ٌ‬
‫بفتح البا ِء الموحد ِة أ ْي‪ :‬ا ْرفُ ُقوا‬
‫»ا ْر َب ُعوا« ِ‬
‫بِأَ ْنف ُِس ُك ْم‪.‬‬
‫‪979. Od Ebu-Musa El-Eš‘arije, r.a.,‬‬
‫‪prenosi se: “Bili smo na putu sa Al‬‬‫‪lahovim Poslanikom, sall-Allahu ‘alej‬‬‫‪hi we sellem, pa kada bismo stigli‬‬
‫‪u neku prostranu dolinu, glasno bi‬‬
‫‘ ‪rekli:‬‬
172. Mustehab je učiti
dove na putu.
‫ – باب استحباب الدعاء‬١٧٢
‫في السفر‬
980. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Tri dove su,
bez sumnje, primljene (uslišane); dova mazluma - onoga kome je nepravda učinjena, dova musafira i roditeljsko proklinjanje svoga djeteta.”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen)
U rivajetu Ebu-Davuda izostavljena je riječ: “ala veledihi” pa bi, po
njegovom rivajetu, značenje bilo: “...
i dova roditelja.”
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬٩٨٠
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫قَال‬
ٍ ‫»ثلاث َد َع َو‬
ُ
:‫ات ُم ْس َت َجا َبات لاَ شَ َّك فِي ِه َّن‬
‫ َو َد ْع َو ُة ال َوالِ ِد‬،ِ‫ َو َد ْع َو ُة ال ُم َسافِر‬،‫َد ْع َو ُة ال َم ْظ ُلو ِم‬
:‫ وقال‬،‫ رواه أَ ُبو داود والترمذي‬.«‫َع َلى َو َل ِد ِه‬
:‫ وليس في رواية أَبي داود‬.«‫»حديث حسن‬
.«‫» َع َلى َو َل ِد ِه‬
174. Šta se kaže kad se
dođe u neko mjesto?
‫ – باب َما يقول إِ َذا نزل‬١٧٤
‫م ْنز ًلا‬
982. Havla bint Hakim, r.a., veli da
je čula Resulullaha, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, kad kaže: “Ko stigne u neko mjesto, pa rekne: ‘Utječem se Allahovim savršenim riječima od zla onoga što je stvorio’, neće
mu ništa naškoditi sve dok ne ode
iz tog mjesta.”
(Muslim)
ِ ‫ – عن خولة‬٩٨٢
‫بنت َح ِكي ٍم رضي الله‬
‫ صلى الله‬- ‫ َس ِم ْع ُت رسولَ الل ِه‬:‫ قالت‬،‫عنها‬
: َ‫ » َم ْن َن َزلَ َم ْن ِز ًلا ثُ َّم قَال‬: ُ‫ َيقُول‬- ‫عليه وسلم‬
ِ ‫ات الل ِه التَّا َّم‬
ِ ‫أَ ُعو ُذ بِ َك ِل َم‬
،‫ات ِم ْن شَ ِّر َما َخ َل َق‬
‫َل ْم َي ُض َّر ُه شَ ْيءٌ َحتَّى َي ْر َت ِح َل ِم ْن َم ْنزِلِ ِه‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َذلِ َك‬
175. Mustehab je da musafir, nakon obavljenog
posla, požuri kući i porodici.
‫ – باب استحباب تعجيل‬١٧٥
‫المسافر الرجوع إِ َلى أهله إِ َذا‬
‫قضى حاجته‬
984. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi od
Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, ove njegove riječi: “Putovanje je dio (džehenemske) patnje:
uskraćuje vam hranu, piće i san, pa
kada neko od vas postigne cilj svog
putovanja, neka požuri svojoj obitelji.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬٩٨٤
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
ِ ‫»الس َف ُر ِق ْط َع ٌة ِم َن ال َع َذ‬
‫ َي ْم َن ُع أ َح َد ُك ْم‬،‫اب‬
َّ
‫ َف ٕاذَا ق ََضى أ َح ُد ُك ْم‬،‫َط َعا َم ُه َوشَ را َب ُه َو َن ْو َم ُه‬
‫متفق‬
ٌ .«‫ َف ْل ُي َع ِّج ْل إِ َلى أ ْه ِل ِه‬،‫َن ْه َم َت ُه ِم ْن َس َف ِر ِه‬
.‫َع َل ْي ِه‬
.‫ َم ْق ُصود ُه‬:«‫» َن ْه َمت ُه‬
176. Mustehab je s puta
vratiti se obitelji (ženi)
danju; noću je to - bez
nužde - pokuđeno činiti.
‫ – باب استحباب القدوم‬١٧٦
‫َع َلى أهله نها ًرا وكراهته في‬
‫الليل لغير حاجة‬
985. Džabir, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Kada neko od vas dugo odsustvuje (od kuće), neka nipošto ne dolazi
obitelji (ženi) u noćno doba.”
(Muttefekun ‘alejhi)
U jednom drugom predanju stoji da je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, zabranio da se čovjek
noću vraća obitelji (ženi).
َ‫ أ َّن رسول‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن جابر‬٩٨٥
‫ »إِذَا‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
.«‫أطال أ َح ُد ُك ُم ال َغ ْي َب َة فَلاَ َي ْط ُرق ََّن أ ْه َل ُه َل ْي ًلا‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫وفي رواي ٍة‬
‫متفق‬
ٌ .‫ َن َهى أَ ْن َي ْط ُرقَ ال َّر ُج ُل أ ْه َل ُه َل ْي ًلا‬- ‫وسلم‬
.‫َع َل ْي ِه‬
177. Šta treba reći kad
se vrati s puta i ugleda
svoje mjesto?
O ovome govori i prethodni hadis
Ibn-Omera, r.a., pod brojem 977.
‫ – باب َما يقول إِ َذا رجع‬١٧٧
‫و إذا رأى بلدته‬
‫السابِ ُق في باب تكبي ِر‬
ُ ‫فِي ِه َح ِد‬
َّ ‫يث ابنِ عم َر‬
.‫المسافِر إِذَا َص ِع َد الثَّ َنا َيا‬
987. Enes, r.a., pripovijeda: “Dolazili smo s Allahovim Poslanikom,
sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, (s puta), pa kada smo bili u blizini (na
vidiku) Medine, on reče: ‘Vraćamo
se, tevbu čineći, robujući i zahvaljujući Gospodaru našem! On je to neprestano ponavljao, sve dok nismo
ušli u Medinu.’ ”
(Muslim)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬٩٨٧
‫ َحتَّى‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫أ ْق َب ْل َنا َم َع الن‬
،‫ون‬
َ ‫ َتائِ ُب‬،‫ون‬
َ ‫ »آيِ ُب‬: َ‫ قَال‬،‫إِذَا ُكنَّا بِ َظ ْه ِر ا ْل َم ِدي َن ِة‬
‫ُون« َف َل ْم َي َز ْل َيقُولُ ذَلِ َك‬
َ ‫ لِ َربِّ َنا َح ِامد‬،‫ُون‬
َ ‫َعابِد‬
.‫ رواه مسلم‬.‫َحتَّى َق ِد ْم َنا ال َم ِدي َن َة‬
178. Mustehab je pri povratku s puta prvo svratiti u džamiju i klanjati
dva rekata.
‫ – باب استحباب ابتداء‬١٧٨
‫القادم بالمسجد الذي في‬
‫جواره وصلاته فيه ركعتين‬
988. Ka‘b b. Malik r.a., prenosi da
je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, pri povratku s puta, svraćao prvo u džamiju i klanjao dva rekata.
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله‬- ‫ – عن كعب بن مالِك‬٩٨٨
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ أ َّن رسولَ الله‬:‫عنه‬
‫ َب َدأ بِا ْل َم ْس ِج ِد َف َرك ََع‬،ٍ‫َان إِذَا َق ِد َم ِم ْن َس َفر‬
َ ‫ك‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ . ِ‫فِي ِه َر ْك َع َت ْين‬
179. Ženi je zabranjeno
da putuje sama.
‫ – باب تحريم سفر المرأة‬١٧٩
‫وحدها‬
989. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Nije dozvoljeno ženi, koja vjeruje u Allaha i Sudnji dan, krenuti na put od jednog
dana i noći (dužine dana i noći), bez
mahrema rođaka za koga se ne može udati.”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬٩٨٩
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫قَال‬
‫»لاَ َي ِح ُّل لا ْم َرأَ ٍة تُ ْؤ ِم ُن بِالل ِه َوا ْل َيو ِم الآ ِخ ِر تُ َسافِ ُر‬
.«‫َم ِسي َر َة َي ْو ٍم َو َل ْي َل ٍة إِلا َّ َم َع ِذي َم ْح َر ٍم َع َل ْي َها‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
990. Ibn-‘Abbas, r.a., veli da je čuo
Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, kad kaže:
“Neka se čovjek nipošto ne osamljuje sa ženom (koja mu nije bliži
rod), ako s njom nije njen mahrem
(osoba za koju se ne može udati), a
žena neka ne putuje bez mahrema!”
Neki čovjek mu reče: “O Allahov
Poslaniče, moja žena krenula je na
hadž, a ja sam upisan za taj i taj pohod (vojnu)?” Poslanik mu na to reče: “Idi i hadž obavi sa svojom ženom!”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ – وعن ابن عباس رضي الله عنهما‬٩٩٠
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ ‫أنَّ ُه َس ِم َع‬
‫ »لاَ َيخْ ُل َو َّن َر ُج ٌل بِا ْم َرأَ ٍة إِلا َّ َو َم َع َها ذُو‬:‫يقول‬
«‫ َولاَ تُ َسافِ ُر ال َم ْرأ ُة إِلا َّ َم َع ِذي َم ْح َر ٍم‬،‫َم ْح َر ٍم‬
‫ إ َّن ا ْم َرأتِي‬،‫ َيا رسولَ الله‬:‫َفقَالَ َل ُه َر ُج ٌل‬
‫ َو إنِّي ا ْك ُت ِت ْب ُت في َغ ْز َو ِة ك ََذا‬،‫َخ َر َج ْت َحا َّج ًة‬
.«‫ »ا ْن َط ِل ْق َف ُح َّج َم َع ا ْم َرأَتِ َك‬: َ‫َوك ََذا؟ قَال‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
‫ ك َتاب الف ََضائِل‬-
180. Vrijednost učenja
Kur’ana
‫ – باب فضل قراءة القرآن‬١٨٠
991. Ebu-Umame, r.a., prenosi da je
čuo Allahova Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, kad kaže: “Učite
Kur’an, jer će on doći na Sudnjem
danu da se zauzima (šefaat čini) za
svoje učače.”
(Muslim)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي أُ َما َم َة‬٩٩١
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َس ِم ْع ُت رسولَ الل ِه‬: َ‫قَال‬
‫ »ا ْق َر ُؤوا ال ُق ْرا َٓن؛ َف ٕانَّ ُه َيأْتِي َي ْو َم‬:‫ يقول‬- ‫وسلم‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ال ِق َيا َم ِة شَ ِفي ًعا لأَ ْص َحابِ ِه‬
993. Osman b. ‘Affan, r.a., prenosi
da je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi
ve selleme, rekao:
“Najbolji među vama je onaj koji
Kur’an nauči, a zatim njemu druge
poučava.”
(Buhari)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن عثمان بن عفان‬٩٩٣
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
.«‫»خ ْي ُر ُك ْم َم ْن َت َعلَّ َم ا ْل ُق ْرا َٓن َو َعلَّ َم ُه‬
َ :‫وسلم‬
.‫رواه البخاري‬
994. ‘Aiša, r.a., prenosi ove riječi Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme: “Onaj ko vješto uči
Kur’an, će biti u društvu s pisarima
(melekima) časnim i čestitim, a ko
ga uči zamuckujući i s poteškoćom,
imat će dvije nagrade.”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ قالت‬،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬٩٩٤
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسول الله‬
‫الس َف َر ِة‬
َّ ‫»الَّ ِذي َي ْق َرأُ ال ُق ْرا َٓن َو ُه َو َما ِه ٌر بِ ِه َم َع‬
ِ
‫ َوالَّ ِذي َي ْق َرأُ ا ْل ُق ْرا َٓن َو َي َت َت ْع َت ُع فِي ِه‬،‫الك َرا ِم ال َب َر َر ِة‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َو ُه َو َع َل ْي ِه شَ اقٌّ َل ُه أ ْج َر ِان‬
995. Ebu-Musa el-Eš‘ari, r.a., kaže
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, rekao: “Vjernik
koji uči Kur’an je kao “utrudždže”
cedrat (limun, pomorandža); ima lijep miris a i okus mu je lijep, a vjernik koji ne uči Kur’an je kao hurma;
nema mirisa a okus joj je sladak.
Munafik koji uči Kur’an je kao bosiljak; ima lijep miris a okus mu je
gorak, a munafik koji ne uči Kur’an
je kao gorka tikvica; nema mirisa a
okus joj je gorak.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي‬- ‫ – وعن أَبي موسى الأشعري‬٩٩٥
‫ صلى الله‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫الله عنه‬
‫ » َم َث ُل ا ْل ُم ْؤ ِمنِ الَّ ِذي َي ْق َرأُ ال ُق ْرا َٓن‬:‫عليه وسلم‬
،‫ رِي ُح َها َط ِّي ٌب َو َط ْع ُم َها َط ِّي ٌب‬:‫َم َث ُل الأُ ْت ُر َّج ِة‬
‫َو َم َث ُل ا ْل ُم ْؤ ِمنِ الَّ ِذي لاَ َي ْق َرأُ ال ُق ْرا َٓن َك َم َث ِل‬
‫ َو َمث ُل‬،‫ لاَ ر َِيح َل َها َو َط ْع ُم َها ُح ْل ٌو‬:‫التَّ ْم َر ِة‬
:‫ال ُم َنافِقِ الَّ ِذي يقرأ القرا َٓن َك َمث ِل ال َّريحا َن ِة‬
‫ َو َم َث ُل ال ُم َنافِقِ الَّ ِذي‬،‫ري ُح َها َط ِّي ٌب َو َط ْع ُم َها ُم ٌّر‬
‫س َل َها ر ٌِيح‬
َ ‫لاَ َي ْق َرأُ ال ُق ْرا َٓن َك َمث ِل‬
َ ‫ َل ْي‬:‫الح ْن َظ َل ِة‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َو َط ْع ُم َها ُم ٌّر‬
996. Omer b. el-Hattab, r.a., prenosi da je Vjerovjesnik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, rekao: “Zaista, Allahovom Knjigom (Kur’anom) uzdiže jedne narode, a ponižava druge.”
(Muslim)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن عمر بن الخطاب‬٩٩٦
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ ‫ أ َّن‬:‫عنه‬
ِ ‫»إ َّن الل َه َي ْرف َُع بِ َه َذا‬
ِ ‫الك َت‬
‫اب أ ْق َوا ًما َو َي َض ُع بِ ِه‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫آخر َِين‬
999. Ibn-Mes‘ud, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Ko prouči jedan harf - slovo iz
Allahove Knjige (Kur’ana), imat će
nagradu, a nagrada se desetorostruko uvećava. Ja ne kažem da je ‘Elif Lam-Mim’ jedan harf, nego ‘Elif’ je
harf, ‘Lam’ je harf i ‘Mim’ je harf.”
(Tirmizi, hasen, sahih)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن ابن مسعو ٍد‬٩٩٩
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسولُ الل ِه‬: َ‫قَال‬
ِ ‫» َم ْن َق َرأ َح ْرفًا ِم ْن ِك َت‬
،‫اب الل ِه َف َل ُه َح َس َن ٌة‬
،‫رف‬
ٌ ‫ ألم َح‬:‫ لاَ أقول‬،‫الح َس َن ُة بِ َعشْ ِر أ ْم َثالِ َها‬
َ ‫َو‬
ِ ‫َو‬
‫ َو ِمي ٌم‬،‫ف‬
ٌ ‫ َولاَ ٌم َح ْر‬،‫ف‬
ٌ ‫ف َح ْر‬
ٌ ِ‫ أل‬:‫لك ْن‬
‫ »حديث‬:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫ف‬
ٌ ‫َح ْر‬
.«‫حسن صحيح‬
1000. Ibn-‘Abbas, r.a., veli da je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Onaj u čijim grudima
nema ništa iz Kur’ana (ne pamti ništa iz Kur’ana) jeste kao razvaljena
i napuštena kuća.”
(Tirmizi, hasen, sahih)
،‫س رضي الله عنهما‬
ٍ ‫ – وعن ابن عبا‬١٠٠٠
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫س في َج ْوفِ ِه شَ ْيءٌ ِم َن ال ُق ْرا ِٓن‬
َ ‫»إ َّن الَّ ِذي َل ْي‬
:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫الخر ِِب‬
َ ‫كَال َب ْي ِت‬
.«‫»حديث حسن صحيح‬
1001. ‘Abdullah b. ‘Amr b. el-‘As,
‫ – وعن عبد الل ِه بن عمرو بن العاص‬١٠٠١
r.a., prenosi da je Vjerovjesnik, sall- ‫ صلى الله عليه‬- ‫النبي‬
ِّ ‫ عن‬،‫رضي الله عنهما‬
Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Uča- ْ
ِ ‫ » ُيقَالُ لِ َص‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
ٔ‫ ا ْق َرا‬:‫اح ِب ا ْل ُق ْرا ِٓن‬
ču Kur’ana će na Sudnjem danu biti
‫ َف ٕا َّن‬،‫َوا ْرتَقِ َو َرتِّ ْل َك َما ُك ْن َت تُ َرتِّ ُل في ال ُّد ْن َيا‬
rečeno: ‘Uči i penji se (džennetskim
stepenicama - deredžama), uči lije‫ رواه أَ ُبو داود‬.«‫َم ْن ِز َل َت َك ِع ْن َد ا ِٓخ ِر آية َت ْق َر ُؤ َها‬
po i pravilno, kao što si i na dunja- .«‫ »حديث حسن صحيح‬:‫ وقال‬،‫والترمذي‬
luku učio, jer, tvoje mjesto (deredža
u Džennetu) je kod posljednjeg ajeta koji proučiš.’ ”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen, sahih)
181. Dužnost je održavati i čuvati Kur’an i ne
prepustiti ga zaboravu.
‫ – باب الأمر بتعهد القرآن‬١٨١
‫والتحذير عن تعريضه للنسيان‬
1002. Ebu-Musa r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
“Brinite se i čuvajte ovaj Kur’an
(ono što ste naučili iz njega), jer, tako mi Onoga u čijoj je ruci Muhammedova duša, on se zaboravlja brže
nego što se deva oslobodi sveze (konopa kojim joj je noga svezana).”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي موسى‬١٠٠٢
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ ‫عن‬
‫س ُم َح َّم ٍد‬
ُ ‫ َف َوالَّ ِذي َن ْف‬،‫»تعاهدوا َه َذا ال ُق ْرا َٓن‬
.«‫بِ َي ِد ِه َل ُه َو أشَ ُّد َت َفلُّ ًتا ِم َن الإ ب ِل فِي ُع ُق ِل َها‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
‫‪ – ١٨٢‬باب استحباب تحسين‬
‫الصوت بالقرآن وطلب القراءة‬
‫من حسن الصوت والاستماع‬
‫لها‬
‫‪182. Lijepo je Kur’an uči‬‬‫!‪ti uljepšanim glasom‬‬
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٠٠٤
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َس ِم ْع ُت رسولَ الل ِه‬: َ‫قَال‬
ِ َٔ‫ » َما أَ ِذ َن الل ُه لِ َشي ٍء َما ا‬:‫ يقول‬- ‫وسلم‬
‫ن‬
‫ذ‬
َ
“Allah ne sluša - ne poklanja paِ ْ ‫الص ْو ِت َي َت َغنَّى بِال ُق ْرا ِٓن َي‬
َّ ِ‫لِ َن ِب ٍّي َح َسن‬
žnju ničemu kao vjerovjesniku lije- .«‫ج َه ُر بِه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
pa glasa, koji glasno i lijepo uči Kur’an.”
ٌ
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ َو ُه َو إشَ ا َر ٌة‬،‫ أي ْاس َت َم َع‬:«‫َم ْع َنى »أَ ِذ َن الله‬
ِ ‫إِ َلى ال ِّر َضا والق‬
.‫َبول‬
1004. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi od
Resulullaha, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, da je rekao:
183. Podsticanje na učenje određenih ajeta i sura iz Kur’ana
‫ – باب الحث َع َلى سور‬١٨٣
‫وآيات مخصوصة‬
1009. Ebu-Se‘id Rafi’ b. Mu‘alla, r.a.,
veli: “Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, rekao mi je: ‘Hoćeš li da te podučim najvažnijoj suri u Kur’anu, prije nego što izađeš iz
džamije?’ Zatim me je uzeo za ruku
pa, kada smo htjeli izaći, ja mu rekoh: ‘O Allahov Poslaniče, rekao si
da ćeš me podučiti najvažnijoj suri
u Kur’anu?’, a on mi odgovori: ‘Elhamdu lillahi rabbil ‘alemin (Fatiha) - to je sedam ajeta koji se ponavljaju (“Esseb‘ulmesani”) i veličanstveni Kur’an koji mi je dat.’ ”
(Buhari)
- ‫ – عن أَبي َس ِعي ٍد َرافِ ِع بن ا ْل ُم َعلَّى‬١٠٠٩
- ‫ قَالَ لي رسولُ الل ِه‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫ »أَلاَ أُ َعلِّ ُم َك أَ ْع َظ َم‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ُسو َر ٍة في ال ُق ْرآن َق ْب َل أَ ْن َتخْ ُر َج ِم َن‬
‫ َف َل َّما أ َر ْد َنا أَ ْن‬،‫ا ْل َم ْس ِج ِد؟« َفأ َخ َذ بِ َي ِدي‬
:‫ إن ََّك قُ ْل َت‬،‫ َيا َر ُسولَ الل ِه‬:‫ قُ ْل ُت‬،‫َنخْ ُر َج‬
: َ‫لأُ َعلِّ َمنَّ َك أ ْع َظ َم ُسو َر ٍة في ال ُق ْرا ِٓن؟ قَال‬
‫الس ْب ُع ال َم َثانِي‬
َ
َّ ‫ ِه َي‬،‫»الح ْم ُد لل ِه َر ِّب ال َعا َل ِم َين‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫َوال ُق ْرآ ُن ال َع ِظي ُم الَّ ِذي أُو تِي ُت ُه‬
‫ رضي‬- ‫ – وعن أَبي سعيد الخدري‬١٠١٠
‫ صلى الله عليه‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫الله عنه‬
:{ٌ‫ }قُ ْل ُه َو الل ُه أَ َحد‬:‫ قَالَ في‬- ‫وسلم‬
‫» َوالَّ ِذي َن ْف ِسي بِ َي ِد ِه إن ََّها َل َت ْع ِدلُ ثُ ُل َث‬
.«‫ال ُق ْرا ِٓن‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫ أن رسول الله‬:‫وفي رواي ٍة‬
‫ »أَ َي ْع ِج ُز أ َح ُد ُك ْم أَ ْن‬:‫ قَالَ لأَ ْص َحابِ ِه‬- ‫وسلم‬
‫َي ْق َرأَ بِثُ ُل ِث ال ُق ْرا ِٓن فِي َل ْي َل ٍة« ف ََش َّق َذلِ َك‬
‫يق َذلِ َك َيا رسولَ الله؟‬
ُ ‫ أيُّ َنا ُي ِط‬:‫ َوقَالُوا‬،‫َع َل ْي ِه ْم‬
:{ُ‫الص َمد‬
َّ ‫ »}قُ ْل ُه َو الل ُه أَ َح ٌد الل ُه‬: َ‫َفقَال‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫ثُ ُل ُث ا ْل ُق ْرا ِٓن‬
1010. Ebu-Se‘id el-Hudri, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, rekao za suru “Kulhuvellahu ehad”: “Tako mi onoga,
u čijoj je ruci moja duša, ona je ravno trećini Kur’ana.”
U jednom drugom predanju stoji
da je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi
ve selleme, rekao svojim ashabima:
“Zar nije svaki od vas u stanju proučiti trećinu Kur’ana u jednoj noći?”
Pošto im je to izgledalo teško, oni
rekoše: “A ko je to od nas u stanju, o
Allahov Poslaniče?” A on im odgovori: “Kulhuvellahu ehad” trećina
je Kur’ana.”
(Buhari)
1015. Ebu-Se‘id el-Hudri, r.a., pri‫ رضي‬- ‫دري‬
‫الخ‬
ُ ‫ – وعن أَبي َس ِعي ٍد‬١٠١٥
ِّ
povijeda: “Allahov Poslanik, sall-Allahu
‫ صلى الله‬- ‫َان رسولُ الله‬
َ ‫ ك‬: َ‫ قَال‬- ‫الله عنه‬
‘alejhi ve selleme, tražio je utočište
ِ‫ َو َع ْين‬،‫الجا ِّن‬
َ ‫ َي َت َع َّو ُذ ِم َن‬- ‫عليه وسلم‬
(kod Allaha) od džina i insanskog
،‫ َف َل َّما َن َز َل َتا‬،‫ َحتَّى َن َز َل ْت ال ُم َع ِّو َذ َت ِان‬،‫الإ ن َْس ِان‬
pogleda (uroka), sve dok mu nisu
objavljene ‘Mu‘avvizetani’: sure El،‫ رواه الترمذي‬.‫أ َخ َذ بِ ِه َما َو َت َركَ َما ِس َوا ُه َما‬
Felek i sura En-Nas, a kada su mu
.«‫ »حديث حسن‬:‫وقال‬
one objavljene, učio je njih, ostavivši sve ostalo.”
(Tirmizi, hasen)
1018. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi od
Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme: “Ne činite vaše kuće
grobovima (ne učeći i ne klanjajući u njima), jer šejtan zaista bježi od
kuće u kojoj se uči sura El-Bekara.”
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٠١٨
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن رسول الله‬
‫ إ َّن الشَّ ْي َط َان َي ْن ِف ُر‬،‫»لاَ َت ْج َع ُلوا ُب ُيو َت ُك ْم َمقَابِ َر‬
‫ رواه‬.«‫ِم َن ال َب ْي ِت الَّ ِذي تُ ْق َرأُ فِي ِه ُسو َر ُة ال َبق َر ِة‬
.‫مسلم‬
1021. Ebu Derda’, r.a., pripovijeda
da je Resulullah (sall-Allahu ‘alejhi
ve selleme) rekao:
“Ko nauči (napamet) deset ajeta s
početka sure El-Kehf, će biti sačuvan od Dedžala.” U drugom predanju stoji: “... s kraja sure El-Kehf.”
(Muslim)
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي الدردا ِء‬١٠٢١
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن رسول الله‬
ٍ ‫» َم ْن َح ِف َظ َعشْ َر آ َي‬
‫ات ِم ْن أَ َّو ِل ُسو َر ِة‬
.«‫ ُع ِص َم ِم َن ال َّد َّج ِال‬،‫ال َك ْه ِف‬
.«‫ » ِم ْن ا ِٓخ ِر ُسو َر ِة ال َك ْه ِف‬:‫وفي رواية‬
.‫رواهما مسلم‬
1022. Ibn-‘Abbas, r.a., prenosi: “Dok
je Džibril sjedio kod Poslanika, sallAllahu ‘alejhi we sellem, čuo je jedan glas iznad sebe, pa je podigao
glavu i rekao: ‘Ovo su se vrata nebeska otvorila danas.
Nikad do danas se nisu otvorila.’
Kroz njih je ušao melek jedan, pa
Džibril reče: ‘Ovaj melek sišao je prvi put na Zemlju. Nikad ranije nije
silazio.’ Melek nazva selam i reče:
‘O Muhammede, raduj se zbog dva
svjetla (nur) koja su ti donesena, a
prije ni jedan poslanik ih nije dobio,
to su: Fatihatul kitab (fatiha) i završeci sure Bekare. Ti zaista nećeš ni
:‫س رضي الله عنهما‬
ٍ ‫ – وعن ابنِ َع َّبا‬١٠٢٢
‫ قَا ِع ٌد ِع ْن َد النبي‬- ‫ عليه السلام‬- ‫َب ْي َن َما ِج ْبري ُل‬
‫قيضا ِم ْن‬
ً ‫ َس ِم َع َن‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬‫اب ِم َن‬
ٌ ‫ َه َذا َب‬: َ‫ َفقَال‬،‫ َف َرف ََع َرأ َس ُه‬،‫ف َِوق ِه‬
،‫الس َما ِء فُ ِت َح ال َي ْو َم َو َل ْم ُي ْف َت ْح ق ٌَّط إِلا َّ ال َي ْو َم‬
َّ
‫ هذا َملكٌ َنزلَ إلى‬: َ‫ فقال‬، ٌ‫ف َنزلَ من ُه َملك‬
ّ ‫ض لم ي ْن ْزل‬
:‫قط إلا ّ اليو َم ف ََسلَّ َم وقال‬
ِ ‫الأر‬
:‫بي َق ْب َل َك‬
ٌّ ‫أ ْب ِش ْر بِ ُنو َر ْينِ أُو تِي َت ُه َما َل ْم ُيؤ َت ُه َما َن‬
ِ ‫فَاتِ َح ُة‬
ِ ‫الك َت‬
َٔ‫ َل ْن َت ْق َرا‬،‫ َو َخواتِي ُم ُسو َر ِة ال َب َق َر ِة‬،‫اب‬
.‫ رواه مسلم‬.‫بِ َح ْر ٍف ِم ْن َها إِلا َّ أُ ْع ِطي َته‬
.‫الص ْو ُت‬
َّ :«‫يض‬
ُ ‫»النَّ ِق‬
harfa iz njih proučiti, a da nećeš to
dobiti.’ ”
(Muslim)
184. Okupljanje radi učenja i proučavanja Kur’ana
pohvalno je.
‫ – باب استحباب‬١٨٤
‫الاجتماع َع َلى القراءة‬
1023. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Kada se ljudi
okupe u jednoj od Allahovih kuća
(džamija) da uče Allahovu Knjigu
(Kur’an) i da je međusobno proučavaju, na njih se spusti mir, prekrije
ih Allahova milost, okruže ih meleki i Allah ih spomene među onima
koji su kod Njega.”
(Muslim)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٠٢٣
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
ِ ‫اج َت َم َع َق ْو ٌم فِي َب ْي ٍت ِم ْن ُب ُي‬
‫وت الل ِه‬
ْ ‫» َو َما‬
‫ إِلا َّ َن َز َل ْت‬،‫ َو َي َتدَا َر ُسو َن ُه بينهم‬،‫اب الل ِه‬
َ ‫َيت ُل‬
َ ‫ون ِك َت‬
‫ َو َح َّف ْت ُه ُم‬،‫الس ِكي َن ُة َو َغ ِشي ْت ُه ُم ال َّر ْح َم ُة‬
َّ ‫َع َل ْي ِه ُم‬
‫ رواه‬.«‫ َو َذ َك َر ُه ُم الل ُه فِي َم ْن ِع ْن َد ُه‬،‫ال َملاَئِ َك ُة‬
.‫مسلم‬
185. Vrijednosti i odlike abdesta
‫ – باب فضل الوضوء‬١٨٥
‫ } َيا أَيُّ َها الَّ ِذ َين آ َم ُنوا إِذَا ق ُْم ُت ْم‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫الصلاَ ِة فَا ْغ ِس ُلوا ُو ُجو َه ُك ْم{ إِ َلى َق ْوله‬
َّ ‫إِ َلى‬
“O vjernici, kada hoćete namaz obaviti, lica svoja i ruke svoje do iza la- ‫ج‬
ٍ ‫ } َما ُيري ُد الل ُه لِ َي ْج َع َل َع َل ْي ُك ْم ِم ْن َح َر‬:‫َت َعا َلى‬
kata operite, a dio glava svojih poِ ‫َو‬
ِ‫لك ْن ُيري ُد لِ ُي َط ِّه َر ُك ْم َو لِ ُي ِت َّم ن‬
َ
ُ
‫م‬
‫ك‬
‫ي‬
‫ل‬
‫ع‬
‫ه‬
‫ت‬
‫م‬
‫ع‬
َ
َ
ُ
ْ
ْ
َ
ْ
tarite, i noge svoje do iza članaka”...
.[٦ :‫ون{ ]المائدة‬
َ ‫َل َعلَّ ُك ْم َتشْ ُك ُر‬
do riječi: “Allah vam ne želi pričiUzvišeni Allah kaže:
niti poteškoće, već vas želi učini čistim i da vam blagodat svoju upotpuni, da biste bili zahvalni.” (El-Maide,
6)
1026. Osman, b. ‘Affan, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme, rekao: “Ko lijepo
i kako treba abdest uzme, izađu grijesi iz njegova tijela, pa čak i ispod
njegovih noktiju.”
(Muslim)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن عثمان بن عفان‬١٠٢٦
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ َخ َر َج ْت‬،‫ »من َت َو َّضأ َفأَ ْح َس َن ال ُو ُضو َء‬:‫وسلم‬
‫َخ َطا َيا ُه ِم ْن َج َس ِد ِه َحتَّى َتخْ ُرج ِم ْن َت ْح ِت‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫أَ ْظفَا ِر ِه‬
1028. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi od
Resulullaha, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, da je rekao:
“Kada se rob musliman (mu’min)
abdesti, pa opere svoje lice, spadnu
s njega, sa posljednjom kapi vode,
svi grijesi koje je počinio očima gledajući; kada opere svoje ruke, spadnu s njih, s posljednjom kapi vode,
svi grijesi koje je rukama počinio;
a kada opere svoje noge, spadnu s
njih, vodom ili s posljednjom kapi
vode, svi grijesi radi kojih je nogama hodio, tako da, nakon abdesta,
izađe čist od grijeha.”
(Muslim)
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٠٢٨
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن رسول الله‬
‫ َف َغ َس َل‬- ‫ أَو ال ُم ْؤ ِم ُن‬- ‫»إِذَا َت َو َّضأ ال َع ْب ُد ال ُم ْس ِل ُم‬
‫ َخ َر َج ِم ْن َو ْج ِه ِه ُك ُّل َخ ِطي َئ ٍة َن َظ َر إِ َل ْي َها‬،‫َو ْج َه ُه‬
‫ َف ٕاذَا‬،‫ أَ ْو َم َع ا ِٓخ ِر َق ْط ِر ال َما ِء‬،‫بِ َع ْي َن ْي ِه َم َع ال َما ِء‬
‫َان‬
َ ‫ َخ َر َج ِم ْن َي َد ْي ِه ُك ُّل َخ ِطي َئ ٍة ك‬،‫َغ َس َل َي َد ْي ِه‬
،‫ أَو َم َع ا ِٓخ ِر َق ْط ِر ال َما ِء‬،‫َب َط َش ْت َها َيدَا ُه َم َع ال َما ِء‬
‫ َخ َر َج ْت ُك ُّل َخ ِطي َئ ٍة َم َش ْت َها‬،‫َف ٕاذَا َغ َس َل ر ِْج َل ْي ِه‬
‫ َحتَّى‬،‫ أَو َم َع ا ِٓخ ِر َق ْط ِر ال َما ِء‬،‫ر ِْجلاَ ُه َم َع ال َما ِء‬
ِ ُ‫َيخْ ُر َج َن ِق ًّيا ِم َن ال ُّذن‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫وب‬
1029. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, došao na groblje, pa
rekao: “Esselamu alejkum, boravište naroda koji vjeruje, i mi ćemo
vam se inšallah pridružiti, a želio
bih vidjeti našu braću.” Rekoše: “Nismo li mi tvoja braća, Allahov Poslaniče?” Reče:
“Vi ste moji ashabi, a braća su oni
koji još nisu došli na ovaj svijet.” Rekoše: “Kako ćeš poznati one koji još
nisu došli, od tvog ummeta, o Allahov Poslaniče?” Reče: “Reci mi kada bi čovjek imao konje s bijelom
pjegom na čelu, da li bi ih mogli pre-
‫ صلى الله‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫ – وعنه‬١٠٢٩
‫»السلاَ ُم‬
َّ : َ‫ َفقَال‬،‫ أتى المقبرة‬- ‫عليه وسلم‬
‫ َو إنَّا إ ْن شَ ا َء الل ُه بِ ُك ْم‬،‫َع َل ْي ُك ْم َدا َر قَو ٍم ُم ْؤ ِم ِن َين‬
:‫ َو ِد ْد ُت أنَّا َق ْد َرأَ ْي َنا إخْ وا َن َنا« قالوا‬،‫ُون‬
َ ‫لاَ ِحق‬
‫ »أ ْن ُت ْم‬: َ‫أ َو َل ْس َنا إخْ َوا َن َك َيا رسول الله؟ قَال‬
:‫ َو إخْ َوانُ َنا الَّ ِذ َين َل ْم َيأتُوا َب ْعدُ« قالوا‬،‫أ ْص َحابِي‬
‫َك ْي َف َت ْعر ُِف َم ْن َل ْم َيأ ِت َب ْع ُد ِم ْن أُ َّم ِت َك َيا‬
‫ »أ َرأ ْي َت َل ْو أ َّن َر ُج ًلا َل ُه‬: َ‫َرسولَ الله؟ َفقَال‬
،‫َخي ٌل ُغ ٌّر ُم َح َّج َل ٌة َب ْي َن َظ ْه َر ْي َخ ْيلٍ ُد ْه ٍم ُب ْه ٍم‬
،‫ َب َلى َيا رسول الله‬:‫ألا َي ْعر ُِف َخ ْي َل ُه؟« قالوا‬
،‫لين ِم َن ال ُو ُضو ِء‬
َ ُ‫ »ف ٕانَّ ُه ْم َيأت‬: َ‫قَال‬
َ ‫ون ُغ ًّرا ُم َح َّج‬
.‫ رواه مسلم‬.«ِ‫الح ْوض‬
َ ‫وأ َنا َف َر ُط ُه ْم َع َلى‬
poznati među potpuno crnim konjima?” Rekoše: “Mogli bismo, Allahov Poslaniče.” On reče: “Naša će
braća doći svijetlih (bijelih) lica i čisti od abdesta, a ja ću ih predvoditi
na Havd (vrelo Poslanikovo s.a.v.s).”
(Muslim)
1032. Omer, b. el-Hattab, r.a., pre- ‫ رضي الله‬- ‫ – وعن عمر بن الخطاب‬١٠٣٢
nosi od Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alej- - ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ عن النبي‬- ‫عنه‬
ِّ
hi ve selleme, da je rekao: “Ko od
‫ أَ ْو‬- ‫ » َما ِم ْن ُك ْم ِم ْن أ َح ٍد َي َت َو َّضأُ َف ُي ْبل ُغ‬: َ‫قَال‬
vas abdesti, pa abdest upotpuni, a
‫شه ُد أَ ْن لا إل َه‬
zatim kaže: ‘Vjerujem da nema druَ ٔ‫ ا‬:‫ ثُ َّم يقول‬،‫ ال ُو ُضو َء‬- ‫َف ُي ْس ِب ُغ‬
gog boga, osim Jedinog Allaha, Koji ‫ وأ ْشه ُد أ َّن محمدًا‬،‫ِيك َله‬
َ َ ُ َ ‫إِلا َّ الل ُه َو ْح َد ُه لاَ شَ ر‬
َ ُ
َّ
nema druga, i vjerujem da je Mu‫الجنَّ ِة‬
َ ‫اب‬
ُ ‫َع ْب ُد ُه َو َر ُسولُ ُه؛ إِلا َّ فُ ِت َح ْت َل ُه أَ ْب َو‬
hammed Njegov rob i Njegov Poslanik, će biti mu otvorena osmera
.‫ رواه مسلم‬.«‫الثَّ َمانِ َي ُة َيد ُْخ ُل ِم ْن أَيِّ َها شَ ا َء‬
džennetska vrata, da uđe na koja ho،‫اج َع ْل ِني ِم َن التَّ َّوابِ َين‬
ْ ‫ »اللَّ ُه َّم‬:‫وزاد الترمذي‬
će.’ ”
(Muslim)
A Tirimizi u svome predanju dodaje: “Bože moj, učini me od onih
koji se kaju i od onih koji se čiste.”
.«‫اج َع ْل ِني ِم َن ال ُم َت َط ِّهر َِين‬
ْ ‫َو‬
186. Vrijednosti i odlike ezana
‫ – باب فضل الأذان‬١٨٦
1033. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi ove
riječi Allahova Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme:
“Kada bi ljudi znali vrijednost ezana i prvog safa, a zatim morali kockom određivati ko će ezaniti, ili u
prvi saf stati, oni bi to činili; kada bi
znali vrijednost ranjenja na namaz,
oni bi se u tome natjecali, a kada bi
znali vrijednost jacije i sabah - namaza, oni bi na njih dolazili, pa makar pužući!”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬١٠٣٣
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
،‫الص ِف الأَ َّو ِل‬
َّ ‫اس َما في النِّدَا ِء و‬
ُ َّ‫» َل ْو َي ْع َل ُم الن‬
‫لاس َت َه ُموا‬
ْ ‫ثُ َّم َل ْم َي ِج ُدوا إِلا َّ أَ ْن َي ْس َت ِه ُموا َع َل ْي ِه‬
‫ون َما فِي التَّ ْه ِجي ِر لاَ ْس َت َب ُقوا‬
َ ‫ ولو َي ْع َل ُم‬،‫َع َل ْي ِه‬
‫الص ْب ِح‬
ُّ ‫ون َما فِي ال َع َت َم ِة َو‬
َ ‫ َو َل ْو َي ْع َل ُم‬،‫إِ َل ْي ِه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫لأَ َت ْو ُه َما َو َل ْو َح ْب ًوا‬
:«‫ َو »التَّ ْه ِجي ُر‬،‫ الا ْق ِت َرا ُع‬:«‫»الاس ِت َها ُم‬
ْ
.‫الصلا ِة‬
َّ ‫التَّ ْب ِكي ُر إِ َلى‬
1034. Mu‘avija, r.a., pripovijeda da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Mujezini će
biti najdužih vratova na Sudnjem danu (s najvećom nadom će isčekivati
Allahovu milost).”
(Muslim)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن معاوية‬١٠٣٤
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َس ِم ْع ُت رسول الله‬
‫س أ ْعناقًا َي ْو َم‬
ِ ‫ون أ ْط َولُ النَّا‬
َ ُ‫ »ال ُم َؤ ِّذن‬: ُ‫يقول‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ال ِق َيا َم ِة‬
1035. ‘Abdullah b. ‘Abdurrahman
b. Ebu-Sa‘sa‘ pripovijeda da mu je
Ebu-Se‘id el-Hudri, r.a., rekao: “Vidim da voliš ovce i pustinju, pa kada si sa svojim ovcama ili u svojoj
pustinji i htjedneš ezan za namaz proučiti, podigni svoj glas, jer, sve što
čuje glas mujezina bio džin, insan,
ili nešto drugo svjedočit će mu na
Sudnjem danu.” Zatim Ebu-Se‘id reče: “To sam čuo od Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem”
ِ ‫ – وعن عب ِد الله بن عب ِد ال َّر ْح‬١٠٣٥
‫مان بن‬
‫ رضي‬- ‫الخدري‬
‫ أ َّن أَ َبا َسعيد‬:‫أَبي َصعصعة‬
َّ
‫حب ال َغ َن َم‬
ُّ ُ‫ »إنِّي أ َراكَ ت‬:‫ قَالَ َل ُه‬- ‫الله عنه‬
- ‫ أَ ْو َبا ِدي ِت َك‬- ‫َوال َبا ِد َي َة َف ٕاذَا ُك ْن َت في َغ َن ِمك‬
‫ َف ٕانَّ ُه‬،‫ فَا ْرف َْع َص ْو َت َك بِالنِّدَا ِء‬،‫للصلاَ ِة‬
َّ ‫َفأ َّذن َْت‬
َ‫ َولا‬،‫لا َي ْس َم ُع َمدَى َص ْو ِت ال ُمؤ ِّذ ِن ِج ٌّن‬
َ‫ إِلا َّ شَ ِه َد َل ُه َيو َم ال ِق َيا َم ِة« قَال‬،ٌ‫ َولاَ شَ ْيء‬،‫ْس‬
ٌ ‫إن‬
ِ ‫ سمع ُت ُه ِم ْن َر‬:‫أَ ُبو َسعي ٍد‬
‫ صلى الله‬- ‫سول الله‬
.‫ رواه البخاري‬.‫عليه وسلم‬
1037. ‘Abdullah b. ‘Amr b. el-‘As,
r.a., prenosi da je čuo Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, kad kaže: “Kada čujete ezan,
ponavljajte za mujezinom, a zatim
salavat na mene donesite, jer ko jedan salavat na mene donese, Allah
će na njega donijeti deset. Potom
molite Allaha da mi podari ‘El-Vesile’,
mjesto u Džennetu koje ne priliči nikom osim jednom od Allahovih robova, a ja se nadam da ja budem taj
rob, pa ko mi bude tražio “El-Vesile”,
imat će pravo na moj šefaat.”
(Muslim)
‫ – وعن عب ِد الله بن عمرو بن العاص‬١٠٣٧
- ‫ أنّه سمع رسول الله‬:‫رضي الله عنهما‬
‫ »إِذَا َس ِم ْع ُت ُم‬:‫ يقول‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ ثُ َّم َصلُّوا َع َل َّي؛‬، ُ‫النداء َفقُولُوا ِم ْث َل َما َيقُول‬
‫َف ٕانَّه َم ْن َصلَّى َع َل َّي َصلاَ ًة َصلَّى الل ُه َع َل ْي ِه بِ َها‬
‫ ثُ َّم َس ُلوا الل َه لِ َي ال َو ِسي َل َة؛ َف ٕان ََّها َم ْن ِز َل ٌة‬،‫َعشْ ًرا‬
‫الجنَّ ِة لاَ َت ْن َب ِغي إِلا َّ لِ َع ْب ٍد ِم ْن ِع َبا ِد الل ِه‬
َ ‫في‬
‫ َف َم ْن َسألَ لِ َي ال َو ِسي َل َة‬،‫كون أ َنا ُه َو‬
َ ٔ‫َوأ ْر ُجو أَ ْن ا‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َحلَّ ْت َل ُه الشَّ فَا َع ُة‬
1039. Džabir, r.a., prenosi od Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, ove riječi: “Ko kaže
kada čuje ezan: ‘Allahu, Gospodaru ovog poziva savršenog i namaza
uspostavljenog, podari Muhammedu “El-Vesile” (najodabranije mjesto u Džennetu) i “El-Fadile”, i proživi ga na hvale dostojnom mjestu
koje si mu obećao’, zaslužio je moj
šefa‘at na Sudnjem danu.’ ”
(Buhari)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جابر‬١٠٣٩
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ اللَّ ُه َّم َر َّب ه ِذ ِه‬:‫» َم ْن قَالَ ِح ْي َن َي ْس َم ُع النِّدَا َء‬
‫ ا ِٓت ُم َح َّمدًا‬،‫الصلاَ ِة القَائِ َم ِة‬
َّ ‫ َو‬،‫ال َّد ْع َو ِة التَّا َّم ِة‬
ِ ‫ َوالف‬،‫ال َو ِسي َل َة‬
‫ َوا ْب َع ْث ُه َمقَا ًما َم ْح ُمو ًدا‬،‫َضي َل َة‬
‫ َحلَّ ْت َل ُه شَ فَا َعتي َي ْو َم‬،‫الَّ ِذي َو َع ْد َت ُه‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫ال ِق َيا َم ِة‬
1040. Sa‘d b. Ebi-Vekkas, r.a., pre‫ رضي‬- ‫ص‬
ٍ ‫ – وعن سع ِد بن أَبي وقَّا‬١٠٤٠
nosi da je Vjerovjesnik, sall-Allahu
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ عن النبي‬- ‫الله عنه‬
‘alejhi ve selleme, rekao: “Ko, kada
:‫ » َم ْن قَالَ ِح ْي َن َي ْس َم ُع ال ُم َؤ ِّذ َن‬: َ‫أنَّه قَال‬
čuje ezan, kaže: Vjerujem da je samo Allah Bog, koji nema druga i da
َ ‫أ ْش َه ُد أَ ْن لاَ إ َله إِلا َّ الل ُه َو ْح َد ُه لاَ شَ ر‬
،‫ِيك َل ُه‬
je Muhammed Njegov rob i Njegov
،‫يت بِالل ِه َربًّا‬
ُ ‫ َر ِض‬،‫َوأ َّن ُم َح َّمدًا َع ْب ُد ُه َو َر ُسولُ ُه‬
Poslanik, zadovoljan sam da mi Al‫ ُغ ِف َر َل ُه‬،‫ َو بِالإ ْسلا ِم ِدي ًنا‬،‫َو بِ ُم َح َّم ٍد َر ُسو ًلا‬
lah bude Gospodar, Muhammed, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, Poslanik,
.‫ رواه مسلم‬.«‫َذ ْن ُب ُه‬
a islam vjera, će biti mu oprošteni
(manji) grijesi.’ ”
(Muslim)
1041. Enes, r.a., kaže da je Allahov
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Primljena je dova koja se prouči između ezana i ikameta.”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬١٠٤١
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسول الله‬
‫ رواه أَ ُبو‬.«‫»ال ُّد َعا ُء لاَ ُي َر ُّد َب ْي َن الأَذ َِان َوالإ قَا َم ِة‬
.«‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫داود والترمذي‬
187. Vrijednost i odlike
namaza
Uzvišeni Allah kaže:
“Zaista, namaz odvraća od razvrata i od svega što je ružno.” (El-Ankebut,
45)
‫ – باب فضل الصلوات‬١٨٧
ِ‫الصلاَ َة َت ْن َهى َعن‬
َّ ‫ }إ َّن‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
.[٤٥ :‫الف َْح َشا ِء َوال ُم ْن َكرِ{ ]العنكبوت‬
1042. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je od Resulullaha, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, čuo ove riječi: “Šta
mislite, kada bi pred vratima jednog od vas bila rijeka, u kojoj bi se
on pet puta dnevno kupao, bi li imalo prljavštine na njemu ostalo?” “Ne
bi”, odgovoriše prisutni, a Resulullah, ‘alejhis-selam, dodade: “To je
primjer pet dnevnih namaza, s kojima Allah briše počinjene grijehe.”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٠٤٢
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َس ِم ْع ُت رسولَ الله‬: َ‫قَال‬
ِ ‫ »أ َرأ ْي ُت ْم َل ْو أ َّن َن ْه ًرا بِ َب‬:‫ يقول‬- ‫وسلم‬
‫اب‬
ٍ ‫س َم َّر‬
،‫ات‬
َ ‫أَ َح ِد ُك ْم َي ْغ َت ِس ُل ِم ْن ُه ُك َّل َي ْو ٍم َخ ْم‬
‫َه ْل َي ْبقَى ِم ْن َدرن ِه‬
: َ‫ قَال‬،ٌ‫ لا َي ْبقَى ِم ْن َدرن ِه شَ ْيء‬:‫شَ ْيءٌ؟« قالوا‬
ِ ‫الص َل َو‬
‫س َي ْم ُحو الل ُه‬
ِ ‫الخ ْم‬
َ ‫ات‬
َّ ‫»فَذلِ َك َم َث ُل‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
َ ‫بِ ِه َّن‬
ٌ .«‫الخ َطا َيا‬
1044. Ibn-Mes‘ud, r.a., pripovijeda
da je jedan čovjek poljubio neku ženu, pa je došao i obavijestio o tome Allahova Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme. Tada je Uzvišeni
Allah objavio ovaj ajet: “I obavljaj
molitvu početkom i krajem dana, i
u prvim časovima noći! Dobra djela
zaista poništavaju hrđava.” (El-Hud,
114) Čovjek tada upita: “Je li to samo za mene?”, a Poslanik odgovori:
“Za sav moj ummet.”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن ابن مسعود‬١٠٤٤
ِ َ ‫أ َّن َر ُج ًلا أ َص‬
ٍ
- ‫النبي‬
َّ ‫ َفأ َتى‬،‫اب من ا ْم َرأَة قُ ْب َل ًة‬
‫ َفأخْ َب َر ُه َفأ ْن َزلَ الل ُه‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫الصلاَ َة َط َرف َِي النَّ َها ِر َو ُز َلفًا ِم َن‬
َّ ‫ }أَ ِق ِم‬:‫َت َعا َلى‬
ِ ‫الس ِّي َئ‬
ِ ‫الح َس َن‬
:‫ات{ ]هود‬
َ ‫ إ َّن‬،‫اللَّ ْي ِل‬
َّ ‫ات ُي ْذ ِه ْب َن‬
‫ »لِ َج ِم ِيع‬: َ‫[ َفقَالَ ال َّر ُج ُل أَلِ َي َه َذا؟ قَال‬١١٤
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫أُ َّم ِتي ُكلِّ ِه ْم‬
188. Značaj sabahskog i
ikindijskog namaza
‫ – باب فضل صلاة‬١٨٨
‫الصبح والعصر‬
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٠٥٠
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ َو َملاَئِ َك ٌة‬، ِ‫ون فِي ُك ْم َملاَئِ َك ٌة بِاللَّ ْيل‬
َ ‫» َي َت َعا َق ُب‬
“Nad vama naizmjenično bdiju me‫الص ْب ِح َو َصلاَ ِة‬
ُّ ‫ون في َصلاَ ِة‬
َ ‫يج َت ِم ُع‬
leki dana i meleki noći, a sastaju se
ْ ‫ َو‬،ِ‫بِالنَّ َهار‬
(smjenjuju se) na sabahskom i ikin‫ َف َي ْسأَلُ ُه ُم‬،‫ ثُ َّم َي ْع ُر ُج الَّ ِذ َين َباتُوا فِي ُك ْم‬،ِ‫ال َع ْصر‬
dijskom namazu. Zatim se oni koji
‫ َك ْي َف َت َر ْك ُت ْم ِع َبادي؟‬- ‫ َو ُه َو أ ْع َل ُم بِ ِه ْم‬- ‫الل ُه‬
su među vama noćili penju (na nebesa), pa ih Allah upita, a On najbo- ‫ َوأ َت ْي َنا ُه ْم َو ُه ْم‬،‫ون‬
َ ُّ‫ َت َر ْك َنا ُه ْم َو ُه ْم ُي َصل‬:‫ون‬
َ ُ‫فَيقُول‬
lje zna: ‘U kakvom ste stanju ostaviِ ‫متفق َع َل ْي‬
.
‫ه‬
َ ُّ‫ُي َصل‬
ٌ .«‫ون‬
li Moje robove?’, a meleki odgovo1050. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi ove
riječi Allahova Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme:
re: ‘Ostavili smo ih da klanjaju, a i
zatekli smo ih da klanjaju.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
1051. Džerir b. ‘Abdullah el-Bedželi,
r.a., pripovijeda: “Bili smo kod Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, pa on pogleda u mjesec, a bijaše noć punog mjeseca i reče: ‘Zaista ćete vi vidjeti vašeg Gospodara kao što vidite ovaj mjesec; nimalo se nećete namučiti u Njegovom
viđenju, pa ako ste u stanju da vas
ne prođe namaz prije izlaska sunca (sabahski) i prije njegova zalaska
(ikindijski), onda tako postupite.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
U drugom rivajetu, stoji: “Pa je
pogledao u mjesec četrnaeste noći.”
(Ovim hadisom preporučuje se ču-
- ‫لي‬
ِّ ‫ – وعن جرير بن عبد الله ال َب َج‬١٠٥١
ِ ‫ ُكنَّا‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫ صلى‬- ‫النبي‬
‫د‬
‫ن‬
‫ع‬
َ
ْ
ِّ
،ِ‫ َف َن َظ َر إِ َلى ال َق َم ِر َل ْي َل َة ال َب ْدر‬- ‫الله عليه وسلم‬
‫ون َربَّ ُك ْم َك َما َت َر ْو َن َه َذا‬
َ ‫ »إنَّ ُك ْم َس َت َر‬: َ‫َفقَال‬
‫ َف ٕا ِن ْاس َت َط ْع ُت ْم‬،‫ون في ُرؤْ َيت ِه‬
َ ‫ لاَ تُ َضا ُم‬،‫ال َق َم َر‬
‫س‬
ِ ‫أَ ْن لاَ تُ ْغ َل ُبوا َع َلى َصلاَ ٍة َق ْب َل ُط ُلو ِع الشَّ ْم‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ فَا ْف َع ُلوا‬،‫َو َق ْب َل ُغ ُرو بِ َها‬
‫ » َف َن َظ َر إِ َلى ال َق َم ِر َل ْي َل َة أ ْر َب َع‬:‫وفي رواية‬
.«َ‫َعشْ َرة‬
vanje sabhaskog i ikindijskog namaza; prim. prev.)
1052. Burejde, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Ko ostavi ikindijski namaz, propala su mu njegova djela.”
(Buhari)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن ُب َر ْيدَة‬١٠٥٢
‫ » َم ْن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسول الله‬
‫ رواه‬.«‫َت َركَ َصلاَ َة ال َع ْص ِر َف َق ْد َح ِب َط َع َم ُل ُه‬
.‫البخاري‬
189. Vrijednost i značaj
odlaska u džamiju
‫ – باب فضل المشي إلى‬١٨٩
‫المساجد‬
1053. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme, rekao:
“Kad god neko ode u džamiju jutrom ili navečer, Allah mu pripremi mjesto u Džennetu, koliko god
puta ode ujutro i navečer.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أبي هريرة‬١٠٥٣
‫ » َم ْن‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ
‫ أ َع َّد اللَّ ُه َل ُه فِي‬،‫اح‬
َ ‫َغدَا إلى ال َم ْس ِج ِد أَ ْو َر‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
َ ‫الجنَّ ِة نُ ُز ًلا ُكلَّ َما َغدَا أ ْو َر‬
َ
ٌ .«‫اح‬
1054. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi od
Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, i ove riječi: “Ko se kod
svoje kuće očisti (abdesti ili okupa),
a zatim ode u neku od Allahovih
kuća (džamija) da obavi jedan od Njegovih farzova, jednim mu se korakom oprašta grijeh, a drugim podiže stepen (u Džennetu).”
(Muslim)
‫ صلى الله عليه‬- ‫النبي‬
َّ ‫ أ َّن‬:‫ – وعنه‬١٠٥٤
‫ ثُ َّم َم َضى‬،‫ » َم ْن َت َط َّه َر في َب ْي ِت ِه‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
ِ ‫إلى َب ْي ٍت ِم ْن ُب ُي‬
‫ِيض ًة ِم ْن‬
َ ‫ لِ َي ْق ِضي َفر‬،‫وت اللَّ ِه‬
‫ إ ْحدَا َها َت ُح ُّط‬،‫ كَا َن ْت ُخ ُطواتُ ُه‬،‫ض اللَّ ِه‬
ِ ِ‫َف َرائ‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ َوالأُخْ َرى َت ْرف َُع َد َر َج ًة‬،‫َخ ِطي َئ ًة‬
1057. Ebu Musa r.a., prenosi da je
Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Najveću nagradu za
namaz ima čovjek koji najviše koraka napravi do namaza (džamije), a
zatim onaj koji je bliže. Onaj ko iščekuje namaz da ga klanja od onoga
ko klanja, (sam) pa legne da spava.”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أبي موسى‬١٠٥٧
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قال َر ُسول اللَّ ِه‬: َ‫قَال‬
‫الصلا ِة أ ْب َع ُد ُه ْم‬
ِ ‫»إ َّن أَ ْع َظ َم النَّا‬
َّ ‫س أ ْج ًرا في‬
‫الصلاَ َة‬
َّ ‫ َوالَّ ِذي َي ْن َت ِظ ُر‬،‫ َفأَ ْب َع ُد ُه ْم‬،‫شى‬
ً ‫إ َل ْي َها َم ْم‬
‫َحتَّى ُي َصلِّ َي َها َم َع الإ َما ِم أع َظ ُم أ ْج ًرا ِم َن الَّ ِذي‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ُي َصلِّ َيها ثُ َّم َي َنا ُم‬
190. Vrijednost iščekivanja namaza
‫ – باب فضل انتظار‬١٩٠
‫الصلاة‬
1061. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi od
Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme:
“Jedan od vas je u namazu sve dok
je namazom zauzet i dok ga jedino
namaz sprečava da se vrati obitelji.”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أبي هريرة‬١٠٦١
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن َر ُسول الل ِه‬
‫الصلاَ ُة‬
َّ ‫»لا َي َزالُ أ َح ُد ُك ْم في َصلاَ ٍة َما َدا َم ِت‬
َّ ‫ لا َيم َن ُع ُه أَ ْن َين َق ِل َب إلى أه ِل ِه إلا‬،‫َت ْح ِب ُس ُه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
َّ
ٌ .«ُ‫الصلاة‬
191. Značaj i vrijednost
zajedničkog namaza
‫ – باب فضل صلاة‬١٩١
‫الجماعة‬
‫ أ َّن‬:‫ – عن ابن عمر رضي الله عنهما‬١٠٦٤
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َر ُسول الل ِه‬
‫»صلاَ ُة ا ْل َج َما َعة أ ْف َض ُل ِم ْن َصلاَ ِة ا ْل َف ِّذ بِسبع‬
َ
“Namaz obavljen u džema‘atu vred- ٍ ْ َ
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
niji je i bolji od namaza pojedinca za
ٌ .«‫َو ِعشْ ر َِين َد َر َج ًة‬
1064. Ibn-Omer, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao:
dvadeset sedam deredža.”
(Muttefekun ‘alejhi)
1066. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi i kaže: “Došao je slijepac Poslaniku, sallAllahu ‘alejhi we sellem, i rekao:
‘Allahov Poslaniče, nemam vodiča koji bi me dopratio do mesdžida.’ Zatim je tražio od Poslanika, sallAllahu ‘alejhi we sellem, da mu da
povlasticu da klanja u kući, pa mu
odobri, ali kad se ovaj udalji, dozva
ga i upita: ‘Čuješ li poziv na namaz?’
Reče: ‘Da.’ Reče mu: ‘Odazovi mu
se.’ ”
(Muslim)
‫ صلى الله‬- ‫النبي‬
َّ ‫ أَ َتى‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬١٠٦٦
َ‫ يا َر ُسول‬: َ‫ فقَال‬،‫ َر ُج ٌل أ ْع َمى‬- ‫عليه وسلم‬
،‫يس لِي قَائِ ٌد َيقُو ُدنِي إلى ا ْل َم ْس ِج ِد‬
َ ‫ َل‬،‫الل ِه‬
‫ أَ ْن‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ف ََسأَلَ َر ُسولَ الل ِه‬
‫ َفلَّ َما‬،‫ص َل ُه‬
َ َّ‫ َف َرخ‬،‫ص َل ُه َف ُي َصلِّي فِي َب ْي ِت ِه‬
َ ‫ُي َر ِّخ‬
‫ » َه ْل َت ْس َم ُع النِّدَا َء‬:‫ َفقَالَ َل ُه‬،‫َولَّى َد َعا ُه‬
‫ رواه‬.«‫ » َفأ ِج ْب‬: َ‫ قَال‬.‫ َن َع ْم‬: َ‫الصلاَ ِة؟« قَال‬
َّ ِ‫ب‬
.‫ُمس ِلم‬
1068. Ebu-Hurejre, r.a., pripovijeda
da je Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi
ve selleme, rekao:
“Tako mi Onoga u čijoj je ruci moja duša, bio sam naredio da naredim da se saberu drva, zatim naredim da se ezan prouči za namaz, zatim naredim nekom čovjeku da imami svijetu, zatim odem do ljudi (koji ne dolaze na namaz) i popalim njihove kuće.”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أبي هريرة‬١٠٦٨
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن َر ُسول الل ِه‬
‫ َل َق ْد َه َم ْم ُت أَ ْن آ ُم َر‬،‫» َوالَّ ِذي َن ْف ِسي بِ َي ِد ِه‬
‫الصلاَ ِة َف ُيؤ َّذ َن‬
َّ ِ‫ ثُ َّم آ ُم َر ب‬،‫بح َط ٍب َف ُي ْح َت َط َب‬
َ
‫ ثُ َّم أُ َخالِ َف إلى‬،‫اس‬
َ َّ‫ ثُ َّم آ ُم َر َر ُج ًلا َف َي ُؤ َّم الن‬،‫َلها‬
.‫متفق َع َلي ِه‬
ٌ .«‫ر َِج ٍال َفأُ َح ِّرقَ َع َل ْي ِه ْم ُب ُيو َته ْم‬
1069. Od Ibn-Mesuda, r.a., prenosi se da je rekao: “Kome pričinjava
zadovoljstvo da sutra sretne Allaha,
dželle še’nuhu, kao musliman, neka čuva ove namaze, jer će biti prepoznat po njima. Zaista je Allah propisao vašem Poslaniku, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, sunnete, Allahove
upute, a namazi se ubrajaju u sunnete, upute. Ako vi usklanjate u vašim kućama, kao onaj što izostavlja
džemat i klanja u svojoj kući, tada
ćete ostaviti sunnet svog Poslanika,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, a ako
ostavite sunnet svog Poslanika, sallAllahu ‘alejhi we sellem, zalutat će-
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن ابن مسعود‬١٠٦٩
‫ َم ْن َس َّر ُه أَ ْن َي ْلقَى الل َه َت َعا َلى غدًا‬: َ‫قَال‬
ِ ‫الص َل َو‬
‫ات َح ْي ُث‬
َّ ‫ َف ْل ُي َحافِ ْظ َع َلى ه ُؤلاَ ِء‬،‫ُم ْس ِل ًما‬
‫ صلى‬- ‫ َف ٕا َّن الل َه شَ َر َع لِ َن ِب ِّيكم‬،‫ُي َنا َدى بِ ِه َّن‬
‫ َو إنَّ ُه َّن ِم ْن‬،‫ ُس َن َن ال ُهدَى‬- ‫الله عليه وسلم‬
‫ َو َل ْو أنَّ ُك ْم َصلَّ ْي ُت ْم في ُب ُيو تِكم‬،‫ُس َننِ ال ُهدَى‬
‫َك َما ُي َصلِّي هذا ال ُم َت َخلِّ ُف فِي َب ْي ِت ِه َل َت َر ْك ُت ْم‬
،‫ َو َل ْو َت َر ْك ُت ْم ُسنَّة َن ِب ِّي ُكم َل َض َل ْل ُت ْم‬،‫ُسنَّ َة َن ِب ِّي ُك ْم‬
‫َو َل َق ْد َرأ ْي ُت َنا َو َما َي َت َخلَّ ُف َع ْن َها إلا َّ ُم َنافِ ٌق َم ْع ُلو ُم‬
ِ ‫النِّف‬
‫ ُي َها َدى َب ْي َن‬،‫َان ال َّر ُج ُل ُيؤ َتى ب ِه‬
َ ‫ َو َل َق ْد ك‬،‫َاق‬
.‫ َر َوا ُه ُمس ِلم‬.‫ف‬
َّ ‫ال َّر ُج َل ْينِ َحتَّى ُيقَا َم في‬
ِّ ‫الص‬
‫ صلى الله‬- ‫ إ ّن َر ُسول الل ِه‬: َ‫وفي رواية َل ُه قَال‬
‫ َعلَّ َم َنا ُس َن َن ال ُهدَى؛ و إ َّن ِم ْن‬- ‫عليه وسلم‬
te.
Ja znam da mi (ashabi), nismo izostavljali namaz u džematu, izostavljali su ga samo munafici, poznati
licemjeri. Nekada bi nekog od nas
dopratili među dvojicom, oslanjajući se na njih dok bi stao u saf.”
(Muslim)
U drugom njegovom predanju stoji: “Zaista nas je Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, podučio sunnetima upute, a od tih sunneta je namaz
u džamiji u kojoj se uči ezan.”
‫الصلاَ َة في ال َم ْس ِج ِد الَّ ِذي ُي َؤ َّذ ُن‬
َّ ‫ُس َننِ ال ُهدَى‬
.‫فِي ِه‬
1070. Ebu-Derda’, r.a., prenosi da
je čuo od Allahova Poslanika, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, ove riječi:
“Trojicu ljudi, bilo u selu ili u pustinji, koji ne obavljaju namaz u džema‘atu, šejtan je već savladao, pa se
držite džema‘ata, jer, vuk jede ovcu
koja se odvoji od stada.”
(Ebu-Davud, sa hasen senedom)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أبي الدرداء‬١٠٧٠
‫ صلى الله عليه‬- ‫ سمعت َر ُسول الل ِه‬:‫قال‬
َ‫ َولا‬،‫ » َما ِم ْن َثلا َث ٍة فِي َق ْري ٍة‬:‫ يقول‬- ‫وسلم‬
‫الصلاَ ُة إلا َّ قَد ْاس َت ْح َو َذ‬
َّ ‫ لاَ تُقَا ُم فِي ِه ُم‬،ٍ‫َب ْدو‬
‫ َف ٕانَّ َما‬،‫الج َما َع ِة‬
َ ِ‫ َف َع َل ْي ُك ْم ب‬.‫َع َل ْي ِهم الشَّ ْي َطا ُن‬
ِ ‫َيأْ ُك ُل ال ِّذ ْئ ُب ِم َن ال َغ َن ِم الق‬
‫َاص َية « َر َوا ُه أ ُبو‬
.‫َدا ُو َد ب ٕاسناد حسن‬
192. Podsticanje na obavljanje sabaha i jacije u
džema‘atu.
‫ – باب الحث َع َلى‬١٩٢
‫حضور الجماعة في الصبح‬
‫والعشاء‬
‫‪ – ١٠٧١‬عن عثمان بن عفان ‪ -‬رضي الله‬
‫عنه ‪ -‬قَالَ ‪َ :‬س ِم ْع ُت َر ُسول الل ِه ‪ -‬صلى الله‬
‫عليه وسلم ‪ -‬يقول‪َ » :‬م ْن َصلَّى ال ِع َشا َء فِي‬
‫َج َما َع ٍة‪َ ،‬ف َكأنَّ َما قَا َم نِ ْص َف اللَّ ْيلِ ‪َ ،‬و َم ْن َصلَّى‬
‫الص ْب َح في َج َما َع ٍة‪َ ،‬ف َكأنَّ َما َصلَّى اللَّ ْي َل‬
‫ُّ‬
‫ُكلَّ ُه«‪ .‬رواه ُمس ِلم‪.‬‬
‫وفي رواية الترمذي عن عثمان بن عفان ‪-‬‬
‫رضي الله عنه ‪ -‬قَالَ ‪ :‬قال َر ُسول الل ِه ‪ -‬صلى‬
‫الله عليه وسلم‪َ » :‬م ْن شَ ِه َد ال ِع َشا َء فِي‬
‫َان َل ُه ِق َيا ُم نِ ْص َف َلي َل ٍة‪َ ،‬و َم ْن َصلَّى‬
‫َج َما َع ٍة ك َ‬
‫َان َل ُه َك ِق َيا ِم‬
‫ال ِع َشا َء َوالف َْج َر فِي َج َما َع ٍة‪ ،‬ك َ‬
‫َل ْي َل ٍة« قَالَ الترمذي‪» :‬حديث حسن‬
‫صحيح«‪.‬‬
‫‪1071. Osman b. ‘Affan, r.a., pripo‬‬‫‪vijeda da je čuo Allahova Poslanika,‬‬
‫‪sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, kad ka‬‬‫‪že: “Ko klanja jaciju u džematu, kao‬‬
‫‪da je klanjao pola noći, a ko klanja‬‬
‫‪sabah u džematu, kao da je klanjao‬‬
‫”‪cijelu noć.‬‬
‫)‪(Muslim‬‬
1073. Ebu-Hurejre, r.a., pripovijeda
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao: “Nema težeg namaza munaficima od sabaha
i jacije, a kad bi znali šta je u njima,
dolazili bi da obave ta dva namaza,
pa makar pužući.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ صلى‬- ‫ قال َر ُسول الل ِه‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬١٠٧٣
‫س َصلاَ ٌة أ ْث َق َل َع َلى‬
َ ‫ » َل ْي‬:‫الله عليه وسلم‬
‫ َو َل ْو‬،‫ال ُم َنافِ ِق َين ِم ْن َصلاَ ِة الف َْج ِر َوال ِع َشا ِء‬
‫متفق‬
َ ‫َي ْع َل ُم‬
ٌ .«‫ون َما فِي ِه َما لأَ َت ْو ُه َما َو َل ْو َح ْب ًوا‬
.‫َع َلي ِه‬
193. O naredbi čuvanja
propisanih namaza i strogoj zabrani njihovog ostavljanja!
Uzvišeni Allah kaže:
“Redovno namaz obavljajte, naročito onaj krajem dana.” (El-Bekara,
238)
“Pa ako se pokaju i budu namaz
obavljali i zekat davali, ostavite ih
na miru.” (Et-Tevba, 5)
‫ – باب الأمر بالمحافظة‬١٩٣
‫َع َلى الصلوات المكتوبات‬
‫والنهي الأكيد والوعيد الشديد‬
‫تركهن‬
‫في‬
ّ
ِ ‫الص َل َو‬
‫ات‬
َّ ‫}حافِ ُظوا َع َلى‬
َ :‫قال الله َت َعا َلى‬
‫ وقال‬،[٢٣٨ :‫الصلاَ ِة ا ْل ُو ْس َطى{ ]البقرة‬
َّ ‫َو‬
‫الصلا َة َوآ َتوا ال َّزكَا َة‬
َّ ‫ } َف ِٕا ْن َتا ُبوا َوأَقَا ُموا‬:‫تعالى‬
.[٥ :‫ف ََخلُّوا َس ِبي َل ُه ْم{ ]التوبة‬
1074. Ibn-Mes‘ud, r.a., pripovijeda:
“Pitao sam Allahova Poslanika, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, koje je djelo najodabranije?, pa on reče: ‘Namaz obavljen u njegovom vremenu.’
‘Zatim koje?’, upitah ja, a on reče: ‘Dobročinstvo prema roditeljima.’ ‘Zatim koje?’, upitah ponovo,
a on reče: ‘Borba na Allahovom putu.’ ”
Rijadu-s-salihin (Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن ابن مسعود‬١٠٧٤
‫ صلى الله عليه‬- ‫ سألت َر ُسول الل ِه‬:‫قال‬
‫»الصلاَ ُة‬
َّ : َ‫ أ ُّي الأ ْع َم ِال أ ْف َض ُل؟ قَال‬- ‫وسلم‬
‫ »بِ ُّر‬: َ‫ ثُ َّم أ ٌّي؟ قَال‬:‫قلت‬
ُ «‫َع َلى َو ْق ِت َها‬
ِ : َ‫ ثُ َّم أ ٌّي؟ قَال‬:‫قلت‬
‫»الج َها ُد في‬
ُ « ِ‫ال َوالِ َد ْين‬
.‫متفق َع َلي ِه‬
ٌ .«‫َس ِبي ِل الل ِه‬
1075. Ibn-Omer, r.a., prenosi da je
Resulullah, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, rekao: “Islam se temelji na ovih
pet temelja: očitovanju da nema boga osim Allaha i da je Muhammed
Allahov Poslanik, klanjanju namaza, davanju zekata, postu mjeseca
ramazana i obavljanju hadža.”
(Muttefekun ‘alejhi)
،‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬١٠٧٥
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قال َر ُسول الل ِه‬: َ‫قَال‬
‫ شَ َها َد ِة أَ ْن لاَ إل َه‬:ٍ‫» ُب ِن َي الإ ْسلا ُم َع َلى َخ ْمس‬
‫ َو إِقَا ِم‬،‫ َوأ َّن ُم َح َّمدًا َر ُسولُ الل ِه‬،‫إلا َّ الل ُه‬
‫ َو َص ْو ِم‬،‫ َو َح ِّج ال َب ْي ِت‬،‫ َو إِي َتا ِء ال َّزكَا ِة‬،‫الصلاَ ِة‬
َّ
.‫متفق َع َلي ِه‬
ٌ .«‫َر َم َض َان‬
1076. Ibn-Omer, r.a., prenosi i ove
riječi Allahova Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi ve selleme:
“Naređeno mi je da se borim protiv ljudi, sve dok ne budu svjedočili
da nema boga osim Allaha i da je
Muhammed Allahov Poslanik, klanjali namaz i davali zekat, pa kada
to učine, zaštitili su od mene svoju
krv (živote) i svoje imetke, osim kada to islam zahtijeva, a račun će Allahu polagati.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ صلى‬- ‫ قال َر ُسول الل ِه‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬١٠٧٦
‫اس َحتَّى‬
َ َّ‫ »أُ ِم ْر ُت أَ ْن أُقَاتِ َل الن‬:‫الله عليه وسلم‬
ُ‫ وأ َّن ُم َح َّمدًا َر ُسول‬،‫َيشْ َه ُدوا أَ ْن لاَ إل َه إلا َّ الل ُه‬
‫ َف ٕاذَا‬،َ‫ َو ُي ْؤتُوا ال َّزكَاة‬،َ‫الصلاَة‬
َّ ‫ َو ُي ِقي ُموا‬،‫الل ِه‬
،‫ َع َص ُموا ِمنِّي ِد َماء ُه ْم َوأَ ْم َوا َل ُه ْم‬،‫َف َع ُلوا َذلِ َك‬
.«‫ َو ِح َسا ُب ُه ْم َع َلى الل ِه‬،‫إلا َّ بِ َح ِّق الإ ْسلاَ ِم‬
.‫متفق َع َلي ِه‬
ٌ
1077. Mu‘az, r.a., pripovijeda: “Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi ve
selleme poslao, me je u Jemen i rekao: ‘Doći ćeš narodu, sljedbenicima Knjige (kitabijama), pa ih pozovi da posvjedoče da nema drugog
boga, osim Allaha, i da sam ja Allahov Poslanik. Ako ti se u tome
odazovu, saopći im da im je Uzvišeni Allah propisao pet namaza u
svakom danu (i noći). Ako ti se i u
tome odazovu, upoznaj ih da im je
Uzvišeni Allah propisao zekat - sadaku koja se uzima od njihovih bogataša i predaje njihovim siromasima. Ako ti se i u tome odazovu, ne
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن معا ٍذ‬١٠٧٧
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َبعث ِني َر ُسولُ الل ِه‬
‫ »إن ََّك َتأْتِي َق ْو ًما ِم ْن أَ ْهل‬: َ‫ َفقَال‬، ِ‫إلى ال َي َمن‬
ِ
َّ ‫ فَا ْد ُع ُه ْم إلى شَ َها َد ِة أَ ْن لاَ إل َه إلا‬،‫اب‬
ِ ‫الك َت‬
،‫ َف ٕا ْن ُه ْم أطا ُعوا لِذلِ َك‬،‫ وأنِّي َر ُسولُ الل ِه‬،‫الل ُه‬
‫س‬
َ ‫َفأ ْع ِل ْم ُه ْم أ َّن الل َه َت َعا َلى ا ْف َت َر‬
َ ‫ض َع َل ْي ِه ْم َخ ْم‬
ٍ ‫ص َل َو‬
‫ َف ٕا ْن ُه ْم أ َطا ُعوا‬،‫ات فِي ُك ِّل َيو ٍم َو َلي َل ٍة‬
‫ض َع َل ْي ِه ْم‬
َ ‫ َفأ ْع ِل ْم ُه ْم أ َّن الل َه َت َعا َلى ا ْف َت َر‬،‫لِ َذلِ َك‬
،‫ؤخ ُذ ِم ْن أ ْغ ِن َيائِ ِه ْم َف ُت َر ُّد َع َلى فُ َق َرائِ ِه ْم‬
َ ُ‫َص َد َق ًة ت‬
،‫ َف ٕايَّاكَ َو َك َرائِ َم أ ْم َوال ِه ْم‬،‫َف ٕا ْن ُه ْم أ َطا ُعوا لِذلِ َك‬
‫س َبي َن َها و َب ْي َن الل ِه‬
َ ‫ َف ٕانَّ ُه َل ْي‬،‫واتَّقِ َد ْع َو َة ال َم ْظ ُلو ِم‬
.‫متفق َع َلي ِه‬
ٌ .«‫اب‬
ٌ ‫ِح َج‬
diraj u njihovu najvredniju imovinu (prilikom uzimanja zekata) i čuvaj se dove onoga kome je nepravda učinjena, jer između nje i Allaha
nema zastora.”
(Muttefekun ‘alejhi)
1078. Džabir, r.a., prenosi da je čuo
Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi ve selleme, kad kaže: “Između
čovjeka i širka i nevjerovanja je napuštanje namaza.”
(Muslim)
:‫ قال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جاب ٍر‬١٠٧٨
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫سمعت َر ُسول الل ِه‬
،ِ‫ »إ َّن َب ْي َن ال َّر ُج ِل َو َب ْي َن الشِّ ْر ِك وال ُك ْفر‬:‫يقول‬
.‫ رواه ُمس ِلم‬.«‫الصلاَ ِة‬
َّ َ‫َت ْرك‬
1080. Šekik b. ‘Abdullah, savremenik Muhammedovih, ‘alejhis-selam,
drugova (tabiin) i kod svih priznat
po svojoj vjerodostojnosti, rahimehullah, veli: “Ashabi, Muhammedovi (sall-Allahu ‘alejhi ve selleme)
drugovi, nisu ostavljanje nijednog
djela smatrali nevjerstvom, osim ostavljanja namaza.”
(Tirmizi, hasen)
ِ
ِ
‫عي‬
ِّ ِ‫ – وعن شقيق بن عبد الله التَّاب‬١٠٨٠
‫َان‬
َ ‫ ك‬: َ‫ قَال‬،‫المتفق َع َلى َجلاَ َل ِت ِه َر ِحم ُه الل ُه‬
‫ لا‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫مح َّم ٍد‬
َ ‫اب‬
ُ ‫أ ْص َح‬
‫َي َر ْو َن شَ ْي ًئا ِم َن الأ ْع َم ِال َت ْر ُك ُه ُك ْف ٌر َغ ْي َر‬
ِ ‫ َر َوا ُه التِّر ِم ِذ ُّي في ِك‬.‫الصلاَ ِة‬
‫تاب الإ يمان‬
َّ
.‫صحيح‬
‫ب ٕاسنا ٍد‬
ٍ
1081. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi: “Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao je: “Prvo za šta će čovjek polagati račun na Sudnjem danu je namaz, pa ako mu bude ispravan i primljen, spasio se i uspio je.
A ako mu namaz ne bude primljen,
izgubio je i propao.” Ako mu bude
nedostajalo od farzova, Allah, dželle še’nuhu, će reći: “Pogledajte ima
li šta kod ovog Mog roba od nafile”,
pa će mu se njome nadoknaditi ono
što bude falilo od farzova. A zatim
će polagati račun za ostala djela na
ovakav način.”
(Tirmizi, hasen)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أبي هريرة‬١٠٨١
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قال َر ُسول الل ِه‬: َ‫قَال‬
‫»إ َّن أ َّولَ َما ُي َح َاس ُب بِ ِه ال َع ْب ُد َي ْو َم ال ِق َيا َم ِة ِم ْن‬
‫ َف َق ْد أ ْف َل َح‬،‫ َف ٕا ْن َص َل َح ْت‬،‫َع َم ِل ِه َصلاَتُ ُه‬
‫ َف ٕا ْن‬،‫اب َو َخ ِس َر‬
ْ ‫ َو إ ْن ف ََسد‬،‫وأَن َْج َح‬
َ ‫ َف َق ْد َخ‬،‫َت‬
‫ عز‬- ‫ قَالَ ال َّر ُب‬،ٌ‫ِيض ِت ِه شَ ْيء‬
َ ‫َص ِم ْن َفر‬
َ ‫ا ْن َتق‬
‫ َف ُي َك َّم ُل‬،‫ ا ْن ُظ ُروا َه ْل لِ َعبدي من َت َط ُّو ٍع‬:‫وجل‬
‫ِيض ِة؟ ثُ َّم َت ُكو ُن َسائِ ُر‬
َ ‫َص ِم َن ال َفر‬
َ ‫ِم ْن َها َما ا ْن َتق‬
: َ‫ َوقَال‬،‫ رواه التِّر ِم ِذ ُّي‬.«‫أ ْع َمالِ ِه َع َلى َه َذا‬
.«‫يث َح َس ٌن‬
ٌ ‫»ح ِد‬
َ
194. Vrijednost prvog safa i naredba o upotpunjavanju prvih safova, njihovom poravnavanju i zbijanju.
‫ – باب فضل الصف‬١٩٤
‫الأول والأمر ب ٕاتمام الصفوف‬
‫اص فِ َيها‬
ّ ‫الأُ َول وتسويتها والتر‬
1082. Džabir, b. Semure, r.a., pripovijeda da je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi ve selleme, istupio pred
njih, pa im je rekao: “Zar se nećete poredati u safove, kao što se meleki poredaju kod svoga Gospodara?” “A kako se meleki poredaju kod
svoga Gospodara?”, upitasmo mi, a
on odgovori: “Upotpune prve safove i zbiju se u njima.”
(Muslim)
‫ – عن جابر بن َس ُم َرة رضي الله‬١٠٨٢
‫ صلى‬- ‫ َخ َر َج َع َل ْي َنا َر ُسول الل ِه‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
‫ون َك َما‬
َ ‫ »ألاَ َت ُص ُّف‬: َ‫ َفقَال‬- ‫الله عليه وسلم‬
‫ َيا َر ُسول‬:‫َت ُص ُّف ال َملائِ َك ُة ِعن َد َربِّ َها؟« َفقُل َنا‬
: َ‫َيف تُ َص ُّف ال َملائِ َك ُة ِعن َد َربِّ َها؟ قَال‬
َ ‫ َوك‬،‫الل ِه‬
‫ون في‬
َ ‫الصف‬
ُّ ‫ َو َي َت َر‬، َ‫ُوف الأُ َول‬
ُّ ‫ون‬
َ ‫اص‬
َ ‫» ُي ِت ُّم‬
.‫ رواه ُمس ِلم‬.«‫ف‬
َّ
ِّ ‫الص‬
1083. Od Ebu-Hurejrea, r.a., preno:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أبي هريرة‬١٠٨٣
si se da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن َر ُسولَ الل ِه‬
‘alejhi we sellem, rekao: “Kada bi
َّ ‫اس َما فِي النِّدَا ِء َو‬
ljudi znali kakva je vrijednost pozi- ،‫ف الأَ َّو ِل‬
ِّ ‫الص‬
ُ َّ‫» َل ْو َي ْع َل ُم الن‬
va (ezana) i prvoga safa, i kada se
‫ثُ َّم َل ْم َي ِج ُدوا إلا َّ أَ ْن َي ْس َت ِه ُموا َع َل ْي ِه‬
ne bi mogli dogovoriti ko će u njeِ ‫متفق َع َلي‬
.
‫ه‬
ٌ .«‫لاس َت َه ُموا‬
ْ
ga stati, nego bacanjem kocke, bacali bi kocku.”
(Muttefekun ‘alejhi)
1085. Ebu-Seid el-Hudar, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, vidio ashabe da
se povlače u namazu unazad, pa im
reče: “Naprijed prođite i za mnom
se povodite, a neka se za vama povode oni koji su iza vas. Dokle god
se povlače neki ljudi, sve dotle ih
Allah unazađuje.”
(Muslim)
‫ رضي‬- ‫ – وعن أبي سعيد الخدر ِِّي‬١٠٨٥
‫ صلى الله عليه‬- ‫ أ َّن َر ُسول الل ِه‬:‫الله عنه‬
:‫ َفقَالَ َل ُه ْم‬،‫ رأى في أ ْص َحابِ ِه َتأَخُّ ًرا‬- ‫وسلم‬
،‫ َو ْل َيأ َت َّم بِ ُك ْم َم ْن َب ْع َد ُك ْم‬،‫» َت َق َّد ُموا َفأ َت ُّموا بِي‬
.«‫ون َحتَّى ُي َؤ ِّخ َر ُه ُم الله‬
َ ‫لاَ َي َزالُ َق ْو ٌم َي َتأَخَّ ُر‬
.‫رواه ُمس ِلم‬
1086. Od Ebu-Mes‘uda r.a., prenosi se da je rekao: “Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, doticao je naša ramena pred početak namaza, govoreći: ‘Poravnajte se, nemojte se razilaziti, pa da vam se srca
raziđu. Neka iza mene stanu punoljetni i razumni, a zatim oni koji su
iza njih, a zatim oni koji su iza njih.’
”
(Muslim)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أبي مسعود‬١٠٨٦
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َان َر ُسول الل ِه‬
َ ‫ ك‬:‫قال‬
: ُ‫ َو َيقُول‬،‫الصلاَ ِة‬
َّ ‫ َي ْم َس ُح َم َنا ِك َب َنا في‬‫ لِ َي ِل َي ِني‬،‫»اس َتووا ولاَ َتخْ َت ِل ُفوا َف َتخْ َت ِل َف قُ ُلو ُب ُك ْم‬
ْ
،‫ ثُ َّم الَّ ِذ َين َي ُلو َن ُه ْم‬،‫ِم ْن ُك ْم أُولُو الأ ْحلاَ ِم َوالنُّ َهى‬
.‫ثُ َّم الَّ ِذ َين َي ُلو َن ُه ْم« َر َوا ُه ُمس ِلم‬
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن أنس‬١٠٨٧
‫ صلى الله عليه‬- ‫قال َر ُسولُ الل ِه‬
‫ف ِم ْن َت َما ِم‬
َّ ‫»س ُّووا ُصفُو َف ُك ْم؛ َف ٕا َّن َت ْس ِو َي َة‬
ِّ ‫الص‬
َ
.‫متفق َع َلي ِه‬
َّ
ٌ .«‫الصلاَ ِة‬
ِ ‫الصف‬
‫ُوف‬
ُّ ‫ » َف ٕا َّن َت ْس ِو َي َة‬:‫وفي رواية للبخاري‬
.«‫الصلاَ ِة‬
َّ ‫ِم ْن إقَا َم ِة‬
1087. Od Enesa, r.a., prenosi se da
: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
je rekao: “Allahov Poslanik, sall-Allahu
:‫وسلم‬
‘alejhi we sellem, rekao je:
“Poravnajte vaše safove, jer zaista
je poravnavanje safova dio cjelovitosti i potpunosti namaza.”
(Muttefekun ‘alejhi)
A u Buharijinu rivajetu, stoji: “...
jer zaista je poravnavanje safova sastavni dio obavljanja namaza.”
1089. Numan b. Bešir, r.a., prenosi: “Čuo sam Allahovog Poslanika,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, da kaže:
“Ili ćete poravnati svoje safove, ili
će vas Allah razdvojiti.”
(Muttefekun ‘alejhi)
U Muslimovom predanju stoji: “Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, poravnavao je naše safove kao
da ispravlja luk od strijele dok ne bi
vidio da smo shvatili. Jednog dana izašao je i stao i gotovo da rekne ‘Allahu ekber’, pa opazi jednog
čovjeka, beduina da mu prsa strče
iz safa, pa reče: ‘O Allahovi robovi,
‫ – وعن النعمان بن بشير رضي الله‬١٠٨٩
‫ صلى الله‬- ‫ سمعت َر ُسول الل ِه‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
‫ أ ْو‬،‫ » َل ُت َس ُّو َّن ُصفُو َف ُك ْم‬:‫ يقول‬- ‫عليه وسلم‬
.‫متفق َع َلي ِه‬
ٌ .«‫َل ُي َخالِف ََّن اللَّ ُه َب ْي َن ُو ُجو ِه ُك ْم‬
‫ صلى الله‬- ‫ أ َّن َر ُسول الل ِه‬:‫وفي رواية لمسلم‬
‫ َحتَّى‬،‫َان ُي َس ِّوي ُصفُو َف َنا‬
َ ‫ ك‬- ‫عليه وسلم‬
‫َاح َحتَّى َرأى أنَّا َق ْد‬
َ ‫َكأنَّ َما ُي َس ِّوي بِ َها ال ِقد‬
‫ ثُ َّم َخ َر َج َيو ًما َفقَا َم َحتَّى كَا َد‬،‫َع َق ْل َنا َع ْن ُه‬
،‫ف‬
َّ ‫ َف َرأى َر ُج ًلا َبا ِد ًيا َص ْد ُر ُه ِم َن‬،‫ُي َك ِّب ُر‬
ِّ ‫الص‬
ِ : َ‫َفقَال‬
‫ أو‬،‫ ل ُت َس ُّو َّن ُصفُو َف ُك ْم‬،‫»ع َبا َد الل ِه‬
.«‫َل ُي َخالِف ََّن الل ُه َب ْي َن ُو ُجو ِه ُك ْم‬
ili ćete vi safove poravnati, ili će vas
Allah razjediniti.’ ”
1090. Od El-Bera’a bin ‘Aziba, r.a.,
prenosi se da je rekao: “Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
prolazio je kroz safove, s kraja na
kraj, dodirujući naša prsa i ramena i
govoreći: ‘Nemojte se razilaziti, pa
da vam se srca raziđu.’ On je također govorio: ‘Zaista, Allah i Njegovi meleki donose salavat na prve safove.’ ”
(Ebu-Davud, hasen)
‫ – وعن البرا ِء بن عاز ٍِب رضي الله‬١٠٩٠
‫ صلى الله‬- ‫َان َر ُسول الل ِه‬
َ ‫ ك‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
ِ ‫الص َّف ِم ْن َن‬
‫اح َي ٍة إلى‬
َّ ‫ َي َت َخلَّ ُل‬- ‫عليه وسلم‬
ِ ‫َن‬
‫ »لا‬: ُ‫ َو َيقُول‬،‫ َي ْم َس ُح ُصدُو َر َنا َو َم َنا ِك َب َنا‬،‫اح َي ٍة‬
‫ »إ َّن‬: ُ‫وكان َيقُول‬
َ «‫َتخْ َت ِل ُفوا َف َتخْ َت ِل َف قُ ُلو ُب ُك ْم‬
ِ ‫الصف‬
.«‫ُوف الأُ َو ِل‬
ُّ ‫ون َع َلى‬
َ ُّ‫الل َه َو َملائِ َك َت ُه ُي َصل‬
.‫رواه أ ُبو َدا ُو َد ب ٕاسناد حسن‬
1091. Od Ibn-‘Umera r.a., prenosi
se da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao: “Uspostavite i poravnajte safove, sastavite ramena, popunite praznine, blago dotičite ruke vaše braće i nemojte ostavljati praznina za šejtana. Ko sastavi saf, Allah će ga sastaviti sa Sobom, a ko prekine saf, Allah će ga
od Sebe odvojiti.”
(Ebu-Davud, hasen, sahih)
:‫ – وعن ابن عمر َر ِض َي الل ُه َعن ُهما‬١٠٩١
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن َر ُسولَ الل ِه‬
،‫ َو َحا ُذوا َب ْي َن ال َم َنا ِك ِب‬،‫ُوف‬
َ ‫الصف‬
ُّ ‫»أقي ُموا‬
َ‫ ولا‬،‫ َو لِينوا بِأ ْي ِدي إخْ وانِ ُك ْم‬،‫الخ َل َل‬
َ ‫َو ُس ُّدوا‬
ٍ ‫َت َذ ُروا فُ ُر َج‬
‫ َو َم ْن َو َص َل َص ًّفا‬،‫ات للشَّ ْي َط ِان‬
‫ رواه‬.«‫ َو َم ْن َق َط َع َص ًّفا َق َط َع ُه الل ُه‬،‫َو َص َل ُه الل ُه‬
.‫أ ُبو َدا ُو َد ب ٕاسناد صحيح‬
195. Potvrđeni sunneti
sa farzovima, njihov minimalni i potpuni broj,
i sredina između toga dvoga
‫ – باب فضل السنن‬١٩٥
‫الراتبة مع الفرائض وبيان أقلها‬
‫وأكملها وما بينهما‬
1097. Od majke pravovjernih, Ummu Habibe Remle bint Ebi-Sufjan,
r.a., prenosi se da je rekla: “Čula
sam Allahova Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, kako kaže: ‘Nema
nijednoga (Allahova) roba - muslimana, koji svaki dan klanja Uzvišenom Allahu dvanaest rekata nafile,
osim farzova, a da mu neće Allah
sagraditi kuću u Džennetu!’ Ili reče: ‘... a da mu neće biti sagrađena
kuća u Džennetu!’ ”
(Muslim)
‫ – وعن أُ ِّم ال ُم ْؤ ِم ِن َين أُ ِّم َح ِبي َب َة رملة‬١٠٩٧
:‫ قالت‬،‫بِ ْن ِت أبي ُس ْف َي َان َر ِض َي الل ُه َعنهما‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫سمعت َر ُسولَ الل ِه‬
‫ » َما ِم ْن َع ْب ٍد ُم ْس ِل ٍم ُي َصلِّي لل ِه َت َعالى‬:‫يقول‬
،‫ِيض ِة‬
َ ‫ُك َّل َي ْو ٍم ثِ ْن َت ْي َعش َر َة َر ْك َع ًة َت َط ُّو ًعا َغي َر ال َفر‬
‫ أو إلا َّ ُب ِن َي َل ُه‬،‫الجنَّ ِة‬
َ ‫إلا َّ َب َنى الله َل ُه َب ْي ًتا في‬
.‫ رواه ُمس ِل ٌم‬.«‫الجنَّ ِة‬
َ ‫َب ْي ٌت فِي‬
1098. Od Ibn-‘Umera, r.a., prenosi se da je rekao: “Klanjao sam sa
Allahovim Poslanikom, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, dva rekata prije
podnevskog farza i dva rekata poslije, dva rekata poslije džume, dva
rekata poslije akšamskog farza i dva
rekata poslije jacijskog farza.”
(Muttefekun ‘alejhi)
،‫ – وعن ابن عمر َر ِض َي الل ُه َعن ُهما‬١٠٩٨
ِ ‫ َصلَّ ْي ُت َم َع َر ُس‬: َ‫قَال‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫ول الل ِه‬
،‫ َو َر ْك َع ْتينِ َب ْع َد َها‬،ِ‫ َر ْك َع َت ْينِ َق ْب َل ال ُّظ ْهر‬- ‫وسلم‬
‫ َو َر ْك َع َتينِ َبع َد‬،‫َو َر ْك َع َت ْينِ َب ْع َد ال ُج ُم َع ِة‬
.‫متفق َع َلي ِه‬
ٌ .‫ َو َر ْك َع َتينِ َبع َد ال ِع َشا ِء‬،‫ال َم ْغر ِِب‬
196. Potvrđenost dva rekata sabahskog sunneta
‫ – باب تأكيد ركعتي سنّ ِة‬١٩٦
‫الصبح‬
1100. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, nije ostavljao četiri rekata prije podnevskog farza i dva rekata prije sabahskog farza.
(Buhari)
‫ أ َّن‬:‫ – عن عائشة َر ِض َي الل ُه َعنها‬١١٠٠
‫َان لا َي َد ُع‬
َ ‫ ك‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
َّ َّ‫الن‬
‫ َر َوا ُه‬.‫ َو َر ْك َع َت ْينِ َق ْب َل ال َغدَا ِة‬،ِ‫أ ْر َب ًعا َق ْب َل ال ُّظ ْهر‬
.‫ال ُب َخار ُِّي‬
1101. Od nje se, također, prenosi da
je rekla: “Vjerovjesnik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, nije se čvršće obavezao ni na jednu nafilu, kao što se
obavezao na dva rekata sabahskog
sunneta.”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ َل ْم َي ُكنِ النَّ ِب ُّي‬:‫ قالت‬،‫ – وعنها‬١١٠١
‫ َع َلى شَ ْي ٍء ِم َن النَّ َوافِ ِل‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫متفق‬
ٌ .ِ‫أشَ َّد َت َعا ُهدًا ِمن ُه َع َلى َر ْك َع َتي الف َْجر‬
.‫َع َلي ِه‬
1102. ‘Aiša, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao: “Dva rekata sabaha
su bolja od dunjaluka i svega što je
na njemu.”
(Muslim)
U njihovom drugom predanju stoji, da je Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi
we sellem, rekao: “Dva rekata sabaha su mi draža od čitavog dunjaluka.”
‫ صلى الله عليه‬- ‫النبي‬
ِّ ‫ عن‬،‫ – وعنها‬١١٠٢
‫ » َر ْك َع َتا الف َْج ِر َخ ْي ٌر ِم َن الد ْن َيا‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
.‫ رواه ُمس ِل ٌم‬.«‫َو َما فِ َيها‬
‫لي ِم َن ال ُّد ْن َيا‬
َّ ٕ‫ » َل ُه َما أ َح ُّب ا‬:‫وفي رواية‬
.«‫َج ِمي ًعا‬
197. Kraće učenje na sabahskom sunnetu; šta se
na njemu uči i kada mu
je vrijeme?
‫ – باب تخفيف ركعتي‬١٩٧
‫الفجر وبيان َما يقرأ فيهما وبيان‬
‫وقتهما‬
1104. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da je
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, klanjao dva kratka rekata sabahskog namaza, između ezana i ikameta.
(Muttefekun ‘alejhi)
U jednom drugom njihovom rivajetu stoji: “... klanjao je kratko dva
rekata sabahskog sunneta, kada čuje ezan, tako da sam se pitala: ‘Je li
proučio na svakome jednu Fatihu?!’
”
A u Muslimovom rivajetu stoji: “...
klanjao je kratko dva rekata sabahskog sunneta kada čuje ezan”, a u
drugom rivajetu: “... kad se pojavi
‫ أ َّن‬:‫ – عن عائشة َر ِض َي الل ُه َعنها‬١١٠٤
‫َان‬
َ ‫ ك‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسولَ الله‬
‫ُي َصلّي َر ْك َع َت ْينِ َخ ِفي َف َت ْينِ َب ْي َن النِّدَا ِء َوالإ قَا َم ِة‬
.‫متفق َع َلي ِه‬
ُّ ‫ِم ْن َصلاَ ِة‬
ٌ .‫الص ْب ِح‬
،ِ‫ ُي َصلِّي َر ْك َع َتي الف َْجر‬:‫وفي روا َي ٍة َل ُه َما‬
‫ َه ْل َق َرأَ فِيهما بِأُ ِّم‬: َ‫َف ُي َخ ِّف ُف ُه َما َحتَّى أقُول‬
.‫ال ُق ْرا ِٓن‬
‫َان ُيصلِّي َر ْك َع َتي الف َْج ِر‬
َ ‫ ك‬:‫وفي رواية لمسلم‬
.‫َان َو ُي َخ ِّف ُف ُه َما‬
َ ‫إذَا َس ِم َع الأذ‬
.‫ إذَا َط َل َع الف َْج ُر‬:‫وفي رواية‬
zora.”
1108. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, proučio na dva rekata sabahska sunneta poslije Fatihe:
“Kul ja ejjuhel kafirun i Kulhuvallahu ehad.”
(Muslim)
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أبي هريرة‬١١٠٨
ٔ‫ قرا‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن َر ُسولَ الل ِه‬
‫ون{ َو‬
َ ‫ }قُ ْل َيا أَيُّ َها ال َكافِ ُر‬:ِ‫في َر ْك َع َتي الف َْجر‬
.‫ َر َوا ُه ُمس ِل ٌم‬.{ٌ‫}قُ ْل ُه َو الل ُه أَ َحد‬
1109. Ibn-‘Umer, r.a., pripovijeda:
“Pratio sam da Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, čitav mjesec dana uči na dva rekata prije sabahskog farza: ‘Kul ja ejjuhel kafirun i Kulhuvallahu ehad.’ ”
(Tirmizi, hasen)
،‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬١١٠٩
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
َّ َّ‫ َر َم ْق ُت الن‬: َ‫قَال‬
:ِ‫شَ ْه ًرا َف َك َان َي ْق َرأُ في ال َّر ْك َع َت ْينِ َق ْب َل الف َْجر‬
{ٌ‫ون{ َو }قُ ْل ُه َو الل ُه أَ َحد‬
َ ‫}قُ ْل َيا أيُّ َها ا ْل َكافِ ُر‬
.«‫يث َح َس ٌن‬
ٌ ‫»ح ِد‬
َ : َ‫ َوقَال‬،‫َر َوا ُه التِّ ِرم ِذ ُّي‬
198. Lijepo (mustehab)
‫ – باب استحباب‬١٩٨
je prileći poslije dva re- ‫الاضطجاع بعد ركعتي الفجر‬
kata sabahskog sunneta ‫َع َلى جنبه الأيمن والحث عليه‬
naslonjen na desnu stra‫َان َت َه َّج َد بِاللَّ ْي ِل أ ْم لا‬
‫سواءٌ ك‬
َ
nu kao i podsticanje na
to bez obzira da li se probdjela noć u namazu ili ne
1111. ‘Aiša, r.a., prenosi i kaže: “Al‫ صلى‬- ‫بي‬
َّ‫َان الن‬
َ ‫ ك‬:‫ قالت‬،‫ – وعنها‬١١١١
ُّ
lahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
ِ ‫ ُي َصلِّي فِي َما َب ْي َن أَ ْن َي ْف ُر َغ‬- ‫الله عليه وسلم‬
‫ن‬
‫م‬
ْ
sellem, klanjao bi u vrijeme od jacije
ْ ‫َصلاَ ِة ال ِع َشا ِء إ َلى الف َْج ِر إ ْحدَى َعش َر َة َر‬
do sabaha jedanaest rekata, preda- ،‫ك َع ًة‬
jući selam poslije svaka dva rekata,
‫ َف ٕاذَا‬،‫ َو ُيو تِ ُر بِ َو ِاح َد ٍة‬، ِ‫ُي َسلِّ ُم َب ْي َن ُك ِّل َر ْك َع َت ْين‬
a zatim bi završio neparno (vitr) sa
‫ َو َت َب َّي َن َل ُه‬،ِ‫َس َك َت ال ُم َؤ ِّذ ُن ِم ْن َصلاَ ِة الف َْجر‬
jednim rekatom. Pa kada bi mujeِ‫ قَا َم َف َرك ََع َر ْك َع َت ْين‬،‫ َو َجاء ُه ال ُم َؤ ِّذ ُن‬،‫الف َْج ُر‬
zin završio sa sabahskim ezanom, a
već bi zora osvanula, Allahov Posla، ِ‫اض َط َج َع َع َلى ِش ِّق ِه الأَ ْي َمن‬
ْ ‫ ثُ َّم‬، ِ‫َخ ِفي َف َتين‬
nik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, ustao
‫ َر َوا ُه‬.‫ه َك َذا َحتَّى يأْتِ َي ُه ال ُم َؤ ِّذ ُن لِ ِٕلاقَا َم ِة‬
bi na njegov ezan i klanjao dva krat.‫ُمس ِلم‬
ka rekata, zatim bi se spustio na desnu stranu i tako malo pričekao dok
‫ » ُي َسلِّ ُم َب ْي َن ُك ِّل َر ْك َع َت ْينِ « ه َك َذا هو‬:‫َق ْولُ َها‬
mujezin ne obavi ikamet.”
(Muslim)
.‫ َب ْع َد ُك ِّل َر ْك َع َت ْين‬:‫في مسل ٍم ومعناه‬
1112. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi i kaže: “Rekao je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem: “Kada klanja neko od vas dva rekata sabahska sunneta, neka odlegne malo na
desnu stranu.”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen, sahih)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أبي هريرة‬١١١٢
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قال َر ُسول اللَّ ِه‬: َ‫قَال‬
‫ َف ْل َي ْض َط ِج ْع‬،ِ‫»إذا َصلَّى أ َح ُد ُك ْم َر ْك َع َتي الف َْجر‬
‫ رواه أ ُبو َدا ُو َد َوالتِّ ِرم ِذ ُّي بأسانيد‬.«‫َع َلى َي ِمي ِن ِه‬
‫ »حديث حسن‬:‫ قال الترمذي‬،‫صحيحة‬
.«‫صحيح‬
199. Podnevski sunneti
‫ – باب سنة الظهر‬١٩٩
1113. Od Ibn-‘Umera, r.a., prenosi se da je rekao: “Klanjao sam sa
Allahovim Poslanikom, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, dva rekata prije
podnevskog farza i dva rekata poslije.”
(Muttefekun ‘alejhi)
،‫ – عن ابن عمر َر ِض َي الل ُه َعن ُهما‬١١١٣
ِ ‫ َصلَّ ْي ُت َم َع َر ُس‬: َ‫قَال‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫ول الل ِه‬
.‫ َر ْك َع َت ْينِ َق ْب َل ال ُّظ ْه ِر َو َر ْك َع َت ْينِ َب ْع َد َها‬- ‫وسلم‬
.‫متفق َع َلي ِه‬
ٌ
1114. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, nije izostavljao četiri rekata
prije podnevskog farza.
(Buhari)
‫ أ َّن‬:‫ – وعن عائشة َر ِض َي الل ُه َعنها‬١١١٤
‫َان لا َي َد ُع‬
َ ‫ ك‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
َّ َّ‫الن‬
.‫ َر َوا ُه ال ُب َخار ُِّي‬.ِ‫أ ْر َب ًعا َق ْب َل ال ُّظ ْهر‬
1116. Od Ummu Habibe, r.a., prenosi se da je rekla: “Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao je: ‘Ko bude čuvao četiri rekata
prije podnevskog farza i četiri poslije, Allah ga je zabranio vatri džehenemskoj.’ ”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen, sahih)
،‫ – وعن أُ ّم َح ِبي َب َة َر ِض َي الل ُه َعنها‬١١١٦
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قال َر ُسولُ الل ِه‬:‫قالت‬
ٍ ‫ » َم ْن َحاف ََظ َع َلى أ ْر َب ِع َر َك َع‬:‫وسلم‬
‫ات َق ْب َل‬
.«ِ‫ َح َّر َم ُه اللَّ ُه َع َلى النَّار‬،‫ َوأ ْر َب ٍع َب ْع َد َها‬،ِ‫ال ُّظ ْهر‬
‫يث‬
ٌ ‫»ح ِد‬
َ : َ‫ َوقَال‬،‫رواه أ ُبو َدا ُو َد َوالتِّ ِرم ِذ ُّي‬
.«‫َح َس ٌن صحيح‬
1118. ‘Aiša, r.a., priča da Allahov
Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, kada ne bi klanjao prije podnevskih farza četiri rekata, to bi učinio
poslije farza.
(Tirmizi, hasen)
‫ أ َّن‬:‫ – وعن عائشة َر ِض َي الل ُه َعنها‬١١١٨
‫َان إذا َل ْم‬
َ ‫ ك‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
َّ َّ‫الن‬
‫ َر َوا ُه‬.‫ َصلا َّ ُه َّن َب ْع َد َها‬،ِ‫ُي َص ِّل أر َب ًعا قَب َل ال ُّظ ْهر‬
.«‫يث َح َس ٌن‬
ٌ ‫»ح ِد‬
َ : َ‫ َوقَال‬،‫التِّ ِرم ِذ ُّي‬
200. Ikindijski sunneti
‫ – باب سنة العصر‬٢٠٠
1120. Ibn-‘Umer, r.a., kaže da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao: “Allah se smilovao
čovjeku koji klanja prije ikindijskog
farza četiri rekata.”
(Ebu-Davud i Tirmizi, hasen)
‫ عن‬،‫ – عن ابن عمر َر ِض َي اللَّ ُه َعن ُهما‬١١٢٠
‫ » َر ِح َم‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
‫ رواه أ ُبو‬.«‫اللَّ ُه ا ْمر ًءا َصلَّى َق ْب َل ال َع ْص ِر أ ْر َب ًعا‬
.«‫يث َح َس ٌن‬
ٌ ‫»ح ِد‬
َ : َ‫ َوقَال‬،‫َدا ُو َد َوالتِّر ِم ِذ ُّي‬
1121. Od Ali ibn Ebi-Taliba, r.a., prenosi se da je Vjerovjesnik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, klanjao prije ikindijskog farza dva rekata.
(Ebu-Davud, sahih)
‫ رضي‬- ‫ – وعن علي بن أبي طالب‬١١٢١
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ ‫ أ َّن‬:‫الله عنه‬
‫ َر َوا ُه أ ُبو‬. ِ‫َان ُي َصلِّي قَب َل ال َع ْص ِر َر ْك َع َت ْين‬
َ ‫ك‬
.‫َدا ُو َد ب ٕاسناد صحيح‬
‫‪ – ٢٠١‬باب سنة المغرب‬
‫بعدها وقبلها‬
‫حديث ابن عمر‬
‫تقدم في هذه الأبواب‬
‫ُ‬
‫النبي ‪-‬‬
‫وحديث عائشة‪ ،‬وهما صحيحان‪ :‬أ َّن َّ‬
‫َان ُي َصلِّي َبع َد‬
‫صلى الله عليه وسلم ‪ -‬ك َ‬
‫ال َم ْغر ِِب َر ْك َع َت ْينِ ‪.‬‬
‫‪201. Akšamski sunneti‬‬
‫‪prije i poslije farza‬‬
1122. ‘Abdullah ibn Mugaffel, r.a.,
prenosi od Vjerovjesnika, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, da je rekao: “Klanjajte prije akšamskog farza”, da bi
treći put dodao: “... onaj ko hoće.”
(Buhari)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن عبد الله بن ُم َغ َّفل‬١١٢٢
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ ‫ عن‬- ‫عنه‬
:‫»صلُّوا َق ْب َل ال َم ْغر ِِب« قال في الثَّالِ َث ِة‬
َ : َ‫قَال‬
.‫ رواه ال ُب َخار ُِّي‬.«‫»لِ َم ْن شَ ا َء‬
1124. Enes, r.a., rekao je: “Klanjali
smo u vrijeme Allahova Poslanika,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, dva rekata poslije zalaska sunca, a prije akšamskog farza”, pa mu je rečeno: ‘Je
li ih i Allahov Poslanik klanjao?’ A
on je na to odgovorio: ‘On nas je vidio da klanjamo, a nije nam naredio
niti nam je zabranio.’ ”
(Muslim)
‫ ُكنَّا نصلِّي َع َلى عه ِد‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬١١٢٤
ِ
ِ‫ َر ْك َع َت ْين‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الل ِه‬
ِ ‫َب ْع َد ُغ ُر‬
:‫ َف ِقي َل‬،‫س َق ْب َل ال َم ْغر ِِب‬
ِ ‫وب الشَّ ْم‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َان رسولُ الله‬
َ ‫أك‬
‫َان َي َرا َنا نُ َصلِّي ِه َما َف َل ْم َيأ ُم ْر َنا‬
َ ‫ ك‬: َ‫َصلا َّهما؟ قَال‬
.‫ رواه مسلم‬.‫َو َل ْم َي ْن َه َنا‬
1125. Enes, r.a., pripovijeda: “Bili
smo u Medini, pa kad bi začuo ezan
za akšam-namaz, oni bi požurili i
klanjali po dva rekata namaza nafile prije farza stojeći naspram (džamijskih) stupova. Kad bi jedan čovjek, stranac, došao u džamiju, mislio bi da je namaz obavljen zbog
mnogobrojnih klanjača ova dva rekata.”
(Muslim)
‫ ُكنَّا بِال َم ِدي َن ِة َف ٕاذَا أ َّذ َن‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬١١٢٥
،‫الس َوار َِي‬
َّ ‫ ا ْب َت َد ُروا‬،‫ال ُم َؤ ِّذ ُن لِ َصلاَ ِة ال َم ْغر ِِب‬
‫ريب‬
َ ‫ َحتَّى إ َّن ال َّر ُج َل ال َغ‬، ِ‫َف َر َك ُعوا َر ْك َع َت ْين‬
‫الصلاَ َة َق ْد‬
َّ ‫َل َيد ُْخ ُل ال َم ْس ِج َد َف َي ْح َس ُب أ َّن‬
.‫ رواه مسلم‬.‫ُصلِّ َي ْت ِم ْن َك ْث َر ِة َم ْن ُي َصلِّي ِه َما‬
‫‪ – ٢٠٣‬باب سنة الجمعة‬
‫فِي ِه َحديث ابن عمر السابق أنَّه َصلَّى َم َع‬
‫النَّ ِب ِّي ‪ -‬صلى الله عليه وسلم ‪َ -‬ر ْك َع َت ْينِ َب ْع َد‬
‫متفق َع َل ْي ِه‪.‬‬
‫ال ُجم َع ِة‪ٌ .‬‬
‫‪203. Džumanski sunne‬‬‫‪ti‬‬
1126. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi se da je rekao: “Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao
je: ‘Kada neko od vas klanja džumu, neka poslije nje klanja četiri rekata.’ ”
(Muslim)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬١١٢٦
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ َف ْل ُي َص ِّل َب ْع َد َها‬،‫»إِذَا َصلَّى أَ َح ُدكُم ال ُج ُم َع َة‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫أ ْرب ًعا‬
1127. Ibn-Omer pripovijeda da Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, nije klanjao poslije džume
dok ne ode kući, pa bi on kod kuće klanjao dva rekata.”
(Muslim)
:‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬١١٢٧
َ‫َان لا‬
َ ‫ ك‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
َّ َّ‫أ َّن الن‬
‫ َف ُي َصلِّي‬،‫ُي َصلِّي َب ْع َد ال ُج ُم َع ِة َحتَّى َي ْن َصر َِف‬
.‫ رواه مسلم‬.‫َر ْك َع َت ْينِ في َب ْي ِت ِه‬
204. Mustehab je klanjati sve vrste nafila u kući;
naredba je da se, prilikom klanjanja nafile, pomjeri s mjesta na kojem
je klanjan farz, ili, pak,
da se između njih nešto
progovori
‫ – باب استحباب جعل‬٢٠٤
‫النوافل في البيت سواء الراتبة‬
‫وغيرها والأمر بالتحول للنافلة‬
‫من موضع الفريضة أَو الفصل‬
‫بينهما بكلام‬
1128. Od Zejd ibn Sabita, r.a., prenosi se da je Vjerovjesnik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao: “O ljudi,
klanjajte u svojim kućama, jer je, zaista, najbolji onaj namaz (koji) čovjek
obavi u svojoj kući, osim farzova.”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن زيد بن ثابت‬١١٢٨
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
َّ َّ‫أ َّن الن‬
‫ َف ٕا َّن أ ْف َض َل‬،‫اس فِي ُب ُيو تِ ُك ْم‬
َ
ُ َّ‫»صلُّوا أَيُّ َها الن‬
.«‫الصلاَ ِة َصلاَ ُة ال َم ْر ِء في َب ْي ِت ِه إِلا َّ ال َم ْك ُتو َب َة‬
َّ
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
1129. Ibn-Omer, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Klanjajte neke
vaše nafila-namaze u kućama, nemojte kuće pretvarati u grobnice.”
(Muttefekun ‘alejhi)
،‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬١١٢٩
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫عن الن‬
َ‫ َولا‬،‫»اج َع ُلوا ِم ْن َصلاَتِ ُك ْم فِي ُب ُيو تِ ُك ْم‬
ْ
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َتتَّ ِخ ُذو َها قُ ُبو ًرا‬
1130. Od Džabira, r.a., prenosi se
da je rekao: “Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, rekao je:
‘Kada neko do vas obavi namaz
u džamiji, neka i u svojoj kući učini
dio od svoga namaza, jer zaista će
Allah od njegova namaza, u njegovoj kući, učiniti veliko dobro.’ ”
(Muslim)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جابر‬١١٣٠
‫ »إِذَا‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسول الله‬
‫ق ََضى أ َح ُد ُك ْم َصلاَ َت ُه في َم ْس ِج ِد ِه َف ْل َي ْج َع ْل‬
‫لِ َب ْي ِت ِه َن ِصي ًبا ِم ْن َصلاَتِ ِه؛ َف ٕا َّن الل َه َج ِاع ٌل في‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َب ْي ِت ِه ِم ْن َصلاَتِ ِه َخ ْي ًرا‬
205. Podsticanje na obavljanje vitr - namaza, objašnjenje njegova vremena, te da je on potvrđeni
sunnet.
‫ – باب الحث َع َلى صلاة‬٢٠٥
‫الوتر وبيان أنه سنة مؤكدة وبيان‬
‫وقته‬
1132. Od Alije r.a., prenosi se da je
rekao: “Vitr nije obavezan kao namaski farzovi, ali ga je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
učinio sunnetom, kada je rekao: ‘Zaista je Allah nepar (jedan), voli jednoću, pa klanjajte vitr neparan broj
rekata, o pripadnici Kur’ana.’ ”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫علي‬
ٍّ ‫ – عن‬١١٣٢
‫ َو َل ِك ْن َس َّن‬،‫س بِ َح ْت ٍم ك ََصلاَ ِة ال َم ْك ُتو َب ِة‬
َ ‫ال ِو ْت ُر َل ْي‬
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسولُ الله‬
‫ َفأَ ْو تِ ُروا َيا أ ْه َل‬،‫»إ َّن الل َه ِو ْت ٌر ُي ِح ُّب ال ِو ْت َر‬
:‫ وقال‬،‫ رواه أَ ُبو داود والترمذي‬.«‫ال ُق ْرا ِٓن‬
.«‫»حديث حسن‬
1133. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da je
rekla: “Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, je u svako doba
noći klanjao vitr; na njenom početku, sredini i na kraju, a zadnje vrijeme svog života klanjao je vitr na
kraju noći.”
(Muttefekun ‘alejhi)
،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬١١٣٣
- ‫ ِم ْن ُك ِّل اللَّ ْي ِل َق ْد أَ ْو َت َر رسول الله‬:‫قالت‬
‫ َو ِم ْن‬،‫ ِم ْن أَ َّو ِل اللَّ ْي ِل‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
.ِ‫الس َحر‬
َّ ‫ َوا ْن َت َهى ِو ْت ُر ُه إِ َلى‬،‫ َو ِم ْن ا ِٓخ ِر ِه‬،‫أ ْو َس ِط ِه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
1138. Od Džabira, r.a., prenosi se
da je rekao: “Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, rekao je:
‘Ko se boji da neće ustati na kraju
noći, neka klanja vitr na njenom početku, a ko želi da ustane na kraju noći, neka vitr klanja krajem noći, jer zaista je namaz krajem noći
osvjedočen, tj.Rijadu-s-salihin prisustvuju mu meleki, a to je bolje.’ ”
(Muslim)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جابر‬١١٣٨
‫ » َم ْن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسولُ الله‬
،‫ َف ْل ُيو تِ ْر أ َّو َل ُه‬،‫اف أَ ْن لاَ َيقُو َم ِم ْن ا ِٓخ ِر اللَّ ْي ِل‬
َ ‫َخ‬
، ِ‫َو َم ْن َط ِم َع أَ ْن َيقُو َم ا ِٓخ َر ُه َف ْل ُيو تِ ْر ا ِٓخ َر اللَّيل‬
‫ وذَلِ َك‬،ٌ‫َف ٕا َّن َصلاَ َة ا ِٓخ ِر اللَّ ْي ِل َمشْ ُهو َدة‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫أ ْف َض ُل‬
206. Duha (kušluk) - namaz, najmanji, srednji i
najviši broj njegovih rekata, te podsticanje na njegovo redovno obavljanje.
‫ – باب فضل صلاة‬٢٠٦
‫الضحى وبيان أقلها وأكثرها‬
‫ والحث َع َلى‬،‫وأوسطها‬
‫المحافظة َع َل ْي َها‬
1140. Ebu-Zerr, r.a., prenosi od Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, da je rekao: “Svako jutro na
svaki vaš zglob se daje sadaka; svaki tesbih je sadaka, svako (izgovoreno) “elhamdu lillahi” sadaka je,
svako (izgovoreno) “la ilahe illallah”
sadaka je, svaki (izgovoreni) tekbir
sadaka je, naređivanje dobra sadaka je, odvraćanje od pokuđenog sadaka je, a sve to zamjenjuju dva rekata duha - namaza.”
(Muslim)
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي َذ ٍّر‬١١٤٠
‫بح‬
ُ ‫ » ُي ْص‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫الن‬
‫ َف ُك ُّل‬:‫َع َلى ُك ِّل ُسلاَ َمى ِم ْن أَ َحد ُك ْم َص َد َق ٌة‬
‫ َو ُك ُّل‬،‫ َو ُك ُّل َت ْح ِمي َد ٍة َص َد َق ٌة‬،‫يح ٍة َص َد َق ٌة‬
َ ‫َت ْس ِب‬
‫ َوأَ ْم ٌر‬،‫ َو ُك ُّل َت ْك ِبي َر ٍة َص َد َق ٌة‬،‫َت ْه ِلي َل ٍة َص َد َق ٌة‬
ِ ‫بِال َم ْع ُر‬
،‫ َو َن ْه ٌي َعنِ ال ُم ْن َك ِر َص َد َق ٌة‬،‫وف َص َد َق ٌة‬
‫َو ُي ْجزِئ ِم ْن َذلِ َك َر ْك َع َت ِان َي ْر َك ُع ُه َما ِم َن‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫الض َحى‬
ُّ
208. Podsticanje na kla- ‫ – باب الحث َع َلى صلاة‬٢٠٨
njanje dva rekata tahijjetul-‫تحية المسجد بركعتين وكراهة‬
mesdžida i o tome da je ‫الجلوس قبل أن يصلي ركعتين‬
mekruh sjesti u bilo ko- ‫في أي وقت دخل وسواء صلَّى‬
jem vaktu, prije nego se
ِ ‫ركعتين بنية التَّ ِح َّي‬
َٔ
‫صلاة‬
‫و‬
‫ا‬
‫ة‬
ْ
klanjaju dva rekata, bi‫فريضة أَ ْو سنة راتبة أَ ْو غيرها‬
la ona tahijjetul - mesdžid, farzovi, potvrđeni
sunneti, ili nešto drugo.
1144. Od Ebu-Katade, r.a., prenosi
se da je rekao: “Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao
je:
Kada neko od vas uđe u džamiju, neka ne sjeda, dok ne klanja dva
rekata.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي قتادة‬١١٤٤
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ فَلاَ َي ْج ِل ْس‬،َ‫»إِذَا َد َخ َل أ َح ُد ُك ُم ال َم ْس ِجد‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .« ِ‫َحتَّى ُي َصلِّي َر ْك َع َت ْين‬
210. Fadileti (vrijedno- ‫ – باب فضل يوم الجمعة‬٢١٠
sti) petka, dužnost da se ‫ووجوبها والاغتسال َل َها والطّيب‬
toga dana okupa, nami‫والتبكير إِ َل ْي َها والدعاء يوم‬
riše, porani na džuma - ‫الجمعة والصلاة َع َلى النبي‬
namaz, da se dova čini
‫ وفِي ِه‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
toga dana i donosi sala- ‫بيان ساعة الإ جابة واستحباب‬
vat na Vjerovjesnika, sall‫إكثار ذكر الله تعالى بعد‬
Allahu ‘alejhi we sellem,
‫الجمعة‬
te objašnjenje da u tom
danu ima čas (momenat)
Uzvišeni Allah rekao je:
“A kada se molitva obavi, onda
se po zemlji raziđite i Allahovu blagodat tražite i Allaha mnogo spominjite, da biste postigli što želite.”
(El-Džumu‘a, 10)
‫الصلاَ ُة فَا ْن َت ِش ُروا‬
َّ ‫ } َف ٕاذَا ق ُِض َي ِت‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫ َوا ْذ ُك ُروا‬،‫ َوا ْب َت ُغوا ِم ْن ف َْض ِل الل ِه‬،ِ‫فِي الأ ْرض‬
.[١٠ :‫ون{ ]الجمعة‬
َ ‫الل َه َك ِثي ًرا َل َعلَّ ُك ْم تُ ْف ِل ُح‬
1147. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi se da je rekao: “Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao
je: ‘Najbolji dan, u kome se sunce
rodilo, jeste petak; toga dana je stvoren Adem, toga dana je uveden u
Džennet i toga dana je izašao iz njega.’ ”
(Muslim)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١١٤٧
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
:‫س َي ْو ُم ال ُج ُم َع ِة‬
َ
ُ ‫»خ ْي ُر َيو ٍم َط َل َع ْت َع َل ْي ِه الشَّ ْم‬
‫ َوفِي ِه أُخْ ر َِج‬،‫الجنَّ َة‬
َ ‫ َوفِي ِه أُ ْد ِخ َل‬،‫فِي ِه ُخ ِل َق آ َد ُم‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ِم ْن َها‬
1149. Od njega se također prenosi
da je Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Pet dnevnih
namaza, džuma do džume, ramazan do ramazana, brišu grijehe počinjene između njih, ako se izbjegnu veliki grijesi.”
(Muslim)
‫ صلى الله عليه‬- ‫النبي‬
ِّ ‫ عن‬،‫ – وعنه‬١١٤٩
‫ َوال ُج ُم َع ُة‬،‫س‬
َ ‫ات‬
ُ ‫»الص َل َو‬
َّ : َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
ُ ‫الخ ْم‬
‫ات‬
ٌ ‫ ُم َك ِّفر‬،‫ َو َر َم َضا ُن إِ َلى َر َم َض َان‬،‫إِ َلى ال ُج ُم َع ِة‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫اج ُت ِن َب ِت ال َك َبائِ ُر‬
ْ ‫َما َب ْي َن ُه َّن إِذَا‬
1150. Od njega i Ibn-‘Umera, r.a.,
prenosi se da su čuli Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
kako na svom mimberu govori: “Ili
će se ljudi okaniti zapostavljanja džuma - namaza, ili će Allah zapečatiti
njihova srca, pa će postati nemarni
(nehajni, a uz to i bezbrižni).”
(Muslim)
‫ رضي الله‬- ‫ وعن ابن عمر‬،‫ – وعنه‬١١٥٠
‫ صلى الله‬- ‫ أنهما َسم َعا رسولَ الله‬:‫عنهم‬
:‫ يقولُ َع َلى أ ْع َوا ِد ِم ْن َب ِر ِه‬- ‫عليه وسلم‬
ِ ‫» َل َي ْن َت ِه َي َّن أ ْق َوا ٌم َع ْن َو ْد ِع ِه ُم ال ُج ُم َع‬
‫ات أَ ْو‬
‫َل َيخْ ِت َم َّن الل ُه َع َلى قُ ُلو بِ ِه ْم ثُ َّم َل َي ُكو َن َّن ِم َن‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ال َغافِ ِل َين‬
1151. Od Ibn-‘Umera, r.a., prenosi
se da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao: “Kada neko od vas hoće ići na džumu, neka
se okupa!”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬١١٥١
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن رسول الله‬
‫متفق‬
ٌ .«‫»إِذَا َجا َء أَ َح ُد ُك ُم ال ُج ُم َع َة َف ْل َي ْغ َت ِس ْل‬
.‫َع َل ْي ِه‬
1154. Od Selmana, r.a., prenosi se
da je rekao: “Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, rekao je:
“Nijedan čovjek neće se okupati
petkom, očistiti se koliko može, namirisati se uljem ili kućnim mirisom,
zatim izaći (na namaz), ne rastavljajući između dvojice, zatim klanjati
što mu je propisano, zatim slušati
kada imam bude govorio, a da mu
neće bit oprošteno između te i slijedeće džume.”
(Buhari)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن َسل َمان‬١١٥٤
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الل ِه‬: َ‫قَال‬
‫ َو َي َت َط َّه ُر َما‬،‫»لاَ َي ْغ َت ِس ُل َر ُج ٌل َيو َم ال ُج ُم َع ِة‬
‫ أَ ْو‬،‫ َو َي َّد ِه ُن ِم ْن ُد ْه ِن ِه‬،ٍ‫ْاس َت َطا َع ِمن ُط ْهر‬
ِ ‫س ِم ْن ِط‬
‫ ثُ َّم َيخْ ُر ُج فَلاَ ُي َف ِّرقُ َب ْي َن‬،‫يب َب ْي ِت ِه‬
ُّ ‫َي َم‬
‫ ثُ َّم ُي ْن ِص ُت إِذَا‬،‫ ثُ َّم ُي َصلِّي َما ُك ِت َب َل ُه‬، ِ‫اث َن ْين‬
‫ إِلا َّ ُغ ِف َر َل ُه َما َب ْي َن ُه َو َب ْي َن ال ُج ُم َع ِة‬،‫َت َكلَّ َم الإ َما ُم‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫الأُخْ َرى‬
1155. Od Ebu-Hurejrea, r.a., preno:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١١٥٥
si se da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن رسول الله‬
‘alejhi we sellem, rekao: “Ko se u
‫ ثُ َّم‬،‫الج َنا َب ِة‬
َ ‫» َمن ا ْغ َت َس َل َيو َم ال ُج ُم َع ِة ُغ ْس َل‬
petak okupa, poput kupanja od džunupluka, zatim ode u džamiju u pr،‫السا َع ِة الأولى َف َكأنَّ َما َق َّر َب َب َد َن ًة‬
َ ‫َر‬
َّ ‫اح فِي‬
vom satu - kao da je devu žrtvovao;
َٔ‫ َف َكا‬،‫السا َع ِة الثَّانِ َي ِة‬
َ
‫ب‬
‫ر‬
‫ق‬
‫ا‬
‫م‬
‫ن‬
َّ
َ ‫َو َم ْن َر‬
َ
َّ
َّ ‫اح في‬
َ
ko ode u drugom satu - kao da je
‫ َف َكأنَّ َما‬،‫اح في الساعة الثَّالِ َث ِة‬
َ ‫ َو َم ْن َر‬،ً‫َب َق َرة‬
kravu žrtvovao; ko ode u trećem satu - kao da je rogatog ovna žrtvo‫السا َع ِة‬
َ ‫ َو َم ْن َر‬،‫َق َّر َب َك ْب ًشا أ ْق َر َن‬
َّ ‫اح في‬
vao, ko ode u četvrtom satu kao da
‫اح في‬
‫ َو َم ْن َر‬،‫اج ًة‬
‫ َف َكأنَّ َما َق َّر َب َد َج‬،‫ال َّرابِ َع ِة‬
َ
َ
je kokoš žrtvovao, ko ode u petom
‫ َف ٕاذَا‬،‫ َف َكأنَّ َما َق َّر َب َب ْي َض ًة‬،‫الخ ِام َس ِة‬
َ ‫السا َع ِة‬
َّ
satu - kao da je jaje udijelio, a kada
‫ون‬
َ ‫ َح َض َر ِت ال َملاَئِ َك ُة َي ْس َت ِم ُع‬،‫َخ َر َج الإ َما ُم‬
se imam pojavi (na minberu) - dođu
meleci i slušaju hutbu.”
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ال ِّذ ْك َر‬
(Muttefekun ‘alejhi)
‫الج َنا َب ِة« أ ْي ُغس ًلا ك ُغ ْس ِل‬
َ ‫ » ُغ ْس ُل‬:‫َق ْوله‬
‫الص َف ِة‪.‬‬
‫الج َنا َب ِة في ِّ‬
‫َ‬
212. Vrijednosti noćnog
namaza
Uzvišeni Allah rekao je:
“I probdij dio noći u molitvi, to je
samo tvoja dužnost; Gospodar tvoj
će ti na onom svijetu hvale dostojno
mjesto darovati.” (El-Isra’, 79)
“Bokovi njihovi se postelja lišavaju...” (Es-Sedžda, 16)
“Oni su noću samo malo spavali.”
(Ez-Zarijat, 17)
‫ – باب فضل قيام الليل‬٢١٢
‫ } َو ِم َن اللَّ ْي ِل َف َت َه َّج ْد بِ ِه َنافِ َل ًة‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
{‫َل َك َع َسى أَ ْن َي ْب َع َث َك َربُّ َك َمقَا ًما َم ْح ُمو ًدا‬
‫ } َت َت َجافَى‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٧٩ :‫]الإ سراء‬
ِ ‫ُج ُنو ُب ُه ْم َعنِ ال َم َض‬
[١٦ :‫اج ِع{ ]السجدة‬
‫ }كَانُوا َق ِلي ًلا ِم َن اللَّ ْي ِل َما‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،‫الآية‬
.[١٧ :‫ون{ ]الذاريات‬
َ ‫َي ْه َج ُع‬
1160. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da
je rekla: “Vjerovjesnik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, klanjao je noću toliko da bi mu čak stopala naticala,
pa sam mu rekla: ‘Zašto to radiš, o
Allahov Poslaniče, kad su ti oprošteni grijesi koje si počinio i koje ćeš
počiniti?’ On mi je odgovorio: ‘A
zar da ne budem zahvalan rob?’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬١١٦٠
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َ ‫ ك‬:‫قالت‬
ُّ ‫َان‬
:‫ َف ُق ْل ُت َل ُه‬،‫َيقو ُم ِم َن اللَّ ْيلِ َحتَّى َت َتف َّط َر َق َد َما ُه‬
‫ َو َق ْد ُغ ِف َر َل َك َما‬،‫ َيا َر ُسولَ الله‬،‫لِ َم َت ْص َن ُع َه َذا‬
‫ »أفَلاَ أكُو ُن‬: َ‫َت َق َّد َم ِم ْن َذ ْن ِب َك َو َما َتأخَّ َر؟ قَال‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«!‫َع ْبدًا شَ ُكو ًرا‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ ‫َو َعن ال ُم ِغي َر ِة بن شُ عبة َن ْحو ُه‬
1161. Alija. r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, došao njemu i Fatimi noću,
pa bi upitao: “A zar ne klanjate?”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن علي‬١١٦١
‫ َط َر َق ُه َوف َِاط َم َة‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ »أَلاَ تُ َصلِّ َي ِان؟‬: َ‫ َفقَال‬،‫َل ْي ًلا‬
.‫ أ َتا ُه َل ْي ًلا‬:«‫» َط َر َق ُه‬
1162. Salim b. ‘Abdullah b. Omer
b. Hatab, r.a., prenosi od svog oca
‘Abdullaha, da je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao:
“Divan li je čovjek ‘Abdullah, samo
kad bi još klanjao noću.”
“Poslije toga”, veli Salim, “‘Abdullah ibn Omer, r.a., spavao je noću
samo malo (klanjao bi).”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ – وعن سالم بن عب ِد الله بن عمر بن‬١١٦٢
‫ أ َّن‬:‫ عن أب ِي ِه‬- ‫ رضي الله عنهم‬- ‫الخطاب‬
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫َان ُي َصلِّي ِم َن‬
َ ‫ َل ْو ك‬،‫»نِ ْع َم ال َّر ُج ُل َع ْب ُد الل ِه‬
‫ َف َك َان َعب ُد الل ِه َب ْع َد َذلِ َك‬:‫اللَّي ِل« قَالَ سالِم‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫لاَ َينا ُم ِم َن اللَّيلِ إِلا َّ َق ِلي ًلا‬
1163. ‘Abdullah b. Amr b. el-As,
r.a., prenosi da je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao:
“O ‘Abdullahu, nemoj biti kao taj i
taj, koji je obavljao noćne namaze,
pa je to napustio.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ص‬
ِ ‫ – وعن عبد الله بن َعمرو بن العا‬١١٦٣
- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫رضي الله عنهما‬
‫ لاَ َت ُك ْن‬،‫ » َيا َعب َد الل ِه‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
ٍ ‫ِم ْث َل ف‬
.«‫َان َيقُو ُم اللَّي َل َف َت َركَ ِق َيا َم اللَّي ِل‬
َ ‫ُلان؛ ك‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
1164. Ibn-Mes‘ud, r.a., prenosi: “Neko je spomenuo jednog čovjeka u Poslanikovu prisustvu i rekao da dotični spava cijelu noć sve do svanuća. Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, reče: ‘Tom se čovjeku u uši
šejtan pomokrio.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن ابن مسعو ٍد‬١١٦٤
ِ ِ
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫ ُذك َر ع ْن َد الن‬: َ‫قَال‬
َ‫ »ذَاك‬: َ‫ قَال‬،‫ َر ُج ٌل َنا َم َل ْي َل ًة َحتَّى أ ْص َب َح‬‫ في‬: َ‫ أَ ْو قَال‬- ‫َر ُج ٌل َبالَ الشَّ ي َطا ُن في أُ ُذ َن ْي ِه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫أُ ُذنِ ِه‬
1165. Od Ebu-Hurejreaa, r.a., prenosi se da je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Kada neko od vas zaspi, šejtan mu na
potiljku zaveže tri čvora i pri vezivanju svakog kaže:
‘Moraš dugu noć prespavati!’ Ukoliko se dotični probudi, pa spomene
Uzvišenog Allaha, odriješi mu se jedan čvor; pa ako uzme abdest, odriješi se još jedan čvor; pa ako klanja, odriješi se i treći čvor, i on osvane čio i raspoložen. U protivnom,
osvane lošeg raspoloženja, I lijen.”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١١٦٥
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن رسول الله‬
‫ إِذَا‬،‫س أ َح ِد ُك ْم‬
ِ ٔ‫» َي ْع ِق ُد الشَّ ي َطا ُن َع َلى قَافِ َي ِة َرا‬
:‫ َي ْضر ُِب َع َلى ُك ِّل ُع ْق َد ٍة‬،‫ َثلا ََث ُع َق ٍد‬،‫ُه َو َنا َم‬
‫ ف ََذ َك َر‬،‫ َف ٕان ْاس َتيق ََظ‬،ْ‫َع َل ْي َك َل ْي ٌل َطوي ٌل فَا ْرقُد‬
‫ ان َْحلّ ْت‬،ٔ‫ َف ٕا ْن َت َو ّضا‬،ٌ‫انحلَّ ْت ُع ْق َدة‬
َ ‫الل َه َت َعا َلى‬
،‫ ان َْحلَّ ْت ُع َق ُد ُه ُكلُّ َها‬،‫ َف ٕا ْن َصلَّى‬،ٌ‫ُعق َدة‬
‫بح‬
َ ‫ َو إلا َّ أ ْص‬،ِ‫َفأ ْص َب َح َن ِشي ًطا َط ِّي َب النَّ ْفس‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ِ ‫بيث النَّ ْف‬
َ ‫َخ‬
ٌ .«‫س ك َْسلا ََن‬
.‫ ا ِٓخ ُر ُه‬:«‫»قافية ال َّرأس‬
1166. Od ‘Abdullaha ibn Selama,
r.a., prenosi se da je Vjerovjesnik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao:
“O ljudi, nazivajte selam, dijelite hranu i klanjajte noću dok svijet spava,
ući ćete u Džennet u miru.”
(Tirmizi, hasen, sahih)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن عبد الله بن سلام‬١١٦٦
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ ‫ أ َّن‬:‫عنه‬
،‫ َوأ ْط ِع ُموا ال َّط َعا َم‬،‫السلا َم‬
َّ ‫ أ ْف ُشوا‬:‫اس‬
ُ َّ‫»أيُّ َها الن‬
‫الجنَّ َة‬
َ ‫ َتد ُْخ ُلوا‬،‫اس نِ َيا ٌم‬
ُ َّ‫َو َصلُّوا بِاللَّ ْي ِل َوالن‬
‫ »حديث‬:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫بِ َسلاَ ٍم‬
.«‫حسن صحيح‬
1167. Od Ebu-Hurejreaa, r.a., prenosi se da je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Najbolji post, poslije ramazana, je u Allahovom mjesecu muharremu, a najbolji namaz, nakon farzova, je noćni
namaz (kijamul-lejli).”
(Muslim)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١١٦٧
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسولُ الل ِه‬: َ‫قَال‬
‫ شَ ْه ُر الل ِه‬:‫الص َيا ِم َب ْع َد َر َم َض َان‬
ِّ ‫»أ ْف َض ُل‬
‫ َصلاَ ُة‬:‫ِيض ِة‬
َ ‫الصلاَ ِة َب ْع َد ال َفر‬
َّ ‫ َوأ ْف َض ُل‬،‫ال ُم َح َّر ُم‬
.‫ رواه مسلم‬.«ِ‫اللَّ ْيل‬
1170. Od Enesa, r.a., prenosi se da
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬١١٧٠
je rekao: “Allahov Poslanik, sall-Allahu
ِ ‫َان رسولُ الل‬
‫وسلم‬
‫عليه‬
‫الله‬
‫صلى‬
‫ه‬
َ ‫ك‬
‘alejhi we sellem, mrsio bi tokom mjeِ ُ ‫ُي ْف ِط ُر ِم َن الشَّ ْه ِر َحتَّى َن ُظ َّن أَ ْن لاَ َي‬
seca, tako da bismo pomislili da ni- ،‫صو َم م ْن ُه‬
jedan dan nije postio, pa bi opet po،‫َو َي ُصو ُم َحتَّى َن ُظ َّن أَ ْن لاَ ُي ْف ِط َر ِم ْن ُه شَ ْي ًئا‬
stio tako da bismo pomislili da nijeَّ ‫َان لاَ َت َشا ُء أَ ْن َت َرا ُه ِم َن اللَّيلِ ُم َصلِّ ًيا إِلا‬
َ ‫َوك‬
dan dan nije mrsio. Nisi mogao po.‫ رواه البخاري‬.‫ َولاَ َنائِ ًما إِلا َّ َرأ ْي َت ُه‬،‫َرأ ْي َت ُه‬
željeti da ga vidiš da klanja noću, a
da ga ne bi vidio, niti da ga vidiš da
spava, a da ga ne bi vidio.”
(Buhari)
1172. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da je
rekla: “Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, nije klanjao više
od jedanaest rekata, bilo u ramazanu ili nekom drugom mjesecu; klanjao bi četiri rekata, a ne pitaj o njihovoj ljepoti i duljini, zatim bi klanjao tri, pa sam mu rekla: ‘Allahov
Poslaniče, hoćeš li spavati prije nego klanjaš vitr?’ On je odgovorio: ‘Aiša, moje oči spavaju, ali moje srce ne
spava!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫َان رسول الله‬
َ ‫ َما ك‬:‫ قالت‬،‫ – وعنها‬١١٧٢
َ‫ في َر َم َض َان َولا‬- ‫ َيزي ُد‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ ُي َصلِّي‬:‫ َع َلى إ ْحدَى َعشْ َر َة َر ْك َع ًة‬- ‫في َغ ْي ِر ِه‬
‫ ثُ َّم‬،‫أ ْر َب ًعا فَلاَ َت ْسأ ْل َع ْن ُح ْس ِن ِه َّن َو ُطو لِ ِه َّن‬
،‫ُي َصلِّي أ ْر َب ًعا فَلاَ َت ْسأ ْل َع ْن ُح ْس ِن ِه َّن و ُطولِ ِه َّن‬
‫ أ َت َنا ُم‬،‫ َيا رسولَ الل ِه‬:‫ُلت‬
ُ ‫ َفق‬.‫ثُ َّم ُي َصلِّي َثلا ًثا‬
‫ إ َّن َع ْي َن َّي‬،‫ » َيا َعائِ َشة‬: َ‫َق ْب َل أَ ْن تُو تِ َر؟ َفقَال‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .« ‫َت َنا َم ِان َولاَ َي َنا ُم َق ْل ِبي‬
1175. Od Huzejfe, r.a., prenosi se
da je rekao: “Jedne noći sam klanjao sa Vjerovjesnikom, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, i on je otpočeo učiti suru ‘El-Bekara’, pa rekoh (u sebi): ‘Učinit će ruku’ nakon sto ajeta!’, pa kad ih je proučio rekoh: ‘Klanjat će sa njom jedan rekat!’, pa kad
ju je proučio rekoh: ‘Nakon nje će
na ruku’!’; zatim je otpočeo suru ‘EnNisa’ i proučio je, pa suru ‘Ali ‘Imran’,
i proučio je, učeći tako da je svaki
harf pravilno i tečno izgovarao. Kada bi proučio ajet u kom je tesbih izgovorio bi ga, kada bi naišao na dovu učinio bi dovu; kada bi proučio
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن حذيفة‬١١٧٥
‫ صلى الله عليه‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫ َصلَّ ْي ُت َم َع الن‬: َ‫قَال‬
:‫ َف ُق ْل ُت‬،َ‫َات َل ْي َل ٍة فَا ْف َت َت َح ال َبق َرة‬
َ ‫ ذ‬- ‫وسلم‬
‫ ُي َصلِّي‬:‫فقلت‬
ُ ،‫ ثُ َّم َم َضى‬،‫َي ْرك َُع ِع ْن َد الما َئ ِة‬
‫ ثُ َّم‬،‫ َي ْرك َُع بِ َها‬:‫فقلت‬
ُ ،‫بِ َها في َر ْك َع ٍة َف َم َضى‬
‫ ثُ َّم ا ْف َت َت َح آلَ ِع ْم َر َان‬،‫ا ْف َت َت َح النِّ َسا َء َف َق َرأَ َها‬
‫سبيح‬
ٌ ‫ إِذَا َم َّر بآي ٍة فِ َيها َت‬:‫ َيق َرأُ ُم َت َر ِّس ًلا‬،‫َف َق َرأَ َها‬
‫ َو إذَا َم َّر ب َت َع ُّو ٍذ‬، َ‫بس َؤ ٍال َسأَل‬
ُ ‫ َو إذَا َم َّر‬،‫َس َّب َح‬
‫»س ْب َح َان َربِّ َي‬
ُ : ُ‫ ف ََج َع َل َيقُول‬،‫ ثُ َّم َرك ََع‬،َ‫َت َع َّوذ‬
‫ ثُ َّم‬،‫ال َع ِظي ِم« َف َك َان ُركُو ُع ُه َنح ًوا ِم ْن ِق َي ِام ِه‬
‫ َربَّ َنا َل َك‬،‫»س ِم َع الل ُه لِ َم ْن َح ِم َد ُه‬
َ : َ‫قَال‬
‫ ثُ َّم‬،‫الح ْمدُ« ثُ َّم قَا َم َطوي ًلا قَري ًبا ِم َّما َرك ََع‬
َ
ajet u kom se utječe od šejtana; utjecao bi se od njega. Zatim je učinio
ruku’, izgovarajući
‘subhane rabbijelazim’, pa je ostao
na ruku‘u koliko i na kijamu, zatim
rekao je ‘semi‘ Allahu limen hamideh rabbena lekel-hamd’; zatim je
dugo stajao, blizu onoliko koliko je
bio na ruku‘u, zatim je sedždu učinio govoreći ‘subhane rabbijel a‘la’,
a sedžda je bila duga skoro koliko i
kijam (stajanje).”
(Muslim)
‫»س ْب َح َان َربِّ َي الأَ ْع َلى« َف َك َان‬
ُ : َ‫ َفقَال‬،َ‫َس َجد‬
.‫ رواه مسلم‬.‫س ُجو ُد ُه قَري ًبا ِم ْن ِق َيا ِم ِه‬
1179. Od Džabira, r.a., prenosi se
da je rekao: “Čuo sam Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
kako kaže: ‘U noći ima jedan čas (momenat) u kojem, ako čovjek musliman potrefi, moleći Allaha Uzvišenog neko dunjalučko ili ahiretsko dobro, molba mu biva uslišana; taj čas
ima u svakoj noći.’ ”
(Muslim)
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١١٧٩
‫ »إِذَا‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ ‫أ َّن‬
ِ‫الصلاَ َة بر ْك َع َت ْين‬
َّ ‫قَا َم أ َح ُد ُك ْم ِم َن اللَّ ْي ِل َف ْل َي ْف َت ِت ِح‬
.‫ رواه مسلم‬.« ِ‫َخ ِفي َف َت ْين‬
1183. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Allah se smilovao čovjeku koji ustane noću, pa
klanja i probudi svoju ženu, pa ako
ne htjedne, zapljusne je vodom. Allah se smilovao i ženi koja ustane
noću, pa klanja i probudi svog muža, pa ako ne htjedne, zapljusne ga
vodom u lice.”
(Ebu-Davud, sahih)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١١٨٣
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ ف ََصلَّى َوأ ْيق ََظ‬،‫» َر ِح َم الل ُه َر ُج ًلا قَا َم ِم َن اللَّ ْي ِل‬
،‫ َف ٕا ْن أ َب ْت َن َض َح في َو ْج ِه َها ال َما َء‬،‫ا ْم َرأَ َت ُه‬
‫ ف ََصلَّ ْت‬،‫َر ِح َم الل ُه ا ْم َرأَ ًة قَا َم ْت ِم َن اللَّ ْي ِل‬
‫ َف ٕان أ َبى َن َض َح ْت فِي َو ْج ِه ِه‬،‫َوأ ْي َق َظ ْت َز ْو َج َها‬
.‫ رواه أَ ُبو داود ب ٕاسناد صحيح‬.«‫ال َما َء‬
1184. Ebu-Hurejre, r.a., i Ebu-Seid,
r.a., prenose da je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao:
“Kada jedan čovjek probudi svoju ženu noću, pa oboje klanjaju noćni namaz odvojeno ili klanjaju dva
rekata zajedno (džemtile), upisani
su u one koji se Allaha sjećaju.”
(Ebu-Davud, sahih)
‫ – وعنه وعن أَبي سعي ٍد رضي الله‬١١٨٤
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ رسولُ الل ِه‬:‫ قالا‬،‫عنهما‬
‫ »إِذَا أَ ْيق ََظ ال َّر ُج ُل أ ْه َل ُه ِم َن اللَّ ْي ِل ف ََصلَّ َيا‬:‫وسلم‬
‫ ُك ِت َبا في ال َّذا ِكر َِين‬،‫ أَ ْو َصلَّى َر ْك َع َت ْينِ َج ِمي ًعا‬ِ ‫َوال َّذا ِك َر‬
.‫ رواه أَ ُبو داود ب ٕاسناد صحيح‬.«‫ات‬
1185. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da je
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao: “Kada se nekom od
vas zadrijema u namazu, neka ide
odspavati da bi otišao od njega drijemež, jer, zaista, kad neko pospan
klanja, može se desiti da sebe grdi,
umjesto da oprost traži.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬١١٨٥
‫ »إِذَا‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ
‫ َف ْل َي ْرقُ ْد َحتَّى‬،‫الصلاَ ِة‬
َّ ‫س أ َح ُد ُك ْم في‬
َ ‫َن َع‬
‫ َف ٕا َّن أ َح َد ُك ْم إِذَا َصلَّى َو ُه َو‬،‫َي ْذ َه َب َع ْن ُه النَّ ْو ُم‬
‫َن ِاع‬
.«‫ َل َعلَّ ُه َي ْذ َه ُب َي ْس َت ْغ ِف ُر َف َي ُس َّب َن ْف َس ُه‬،‫س‬
ٌ
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
213. Mustehab je ramazanski kijam, tj. teravih
namaz.
‫ – باب استحباب قيام‬٢١٣
‫رمضان َو ُه َو التراويح‬
1187. Od Ebu-Hurejrea, r.a., preno- ‫ أن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬١١٨٧
َّ
si se da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‘alejhi we sellem, rekao: “Ko klanja
‫اح ِت َسا ًبا ُغ ِف َر َل ُه َما‬
ْ ‫» َم ْن قَا َم َر َم َض َان إيما ًنا َو‬
uz ramazan (teravih namaz), vjeru.‫متفق َع َل ْي ِه‬
jući i nadajući se (nagradi), će biti
ٌ .«‫َت َق َّد َم ِم ْن َذ ْن ِب ِه‬
mu oprošteni (mali) grijesi koje je
počinio.”
(Muttefekun ‘alejhi)
214. Fadilet ibadeta (kijama) u noći Lejletul-kadra
i objašnjenje kada, najvjerovatnije, biva ta noć.
Uzvišeni Allah rekao je:
“Mi smo ga (Kur’an) počeli objavljivati u noći Kadr.” (El-Kadr, 1)
“Mi smo je (Knjigu) počeli objavljivati u Blagoslovljenoj noći.” (EdDuhan, 3)
‫ – باب فضل قيام ليلة‬٢١٤
‫القدر وبيان أرجى لياليها‬
{ِ‫ }إنَّا أ ْن َز ْل َنا ُه فِي َل ْي َل ِة ال َق ْدر‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
:‫ وقال َت َعا َلى‬،‫[ إِ َلى آخ ِر السورة‬١ :‫]القدر‬
[٣ :‫}إنَّا أَ ْن َز ْل َنا ُه فِي َل ْي َل ٍة ُم َبا َر َك ٍة{ ]الدخان‬
ِ ٓ‫الا‬
.‫يات‬
1189. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi se da je Vjerovjesnik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao: “Ko provede Lejletul-kadr na kijamu (u ibadetu), vjerujući i nadajući se (nagradi), će biti mu oprošteni (mali) grijesi koje je počinio.”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١١٨٩
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ ‫عن‬
‫اح ِت َسا ًبا ُغ ِف َر َل ُه َما‬
ْ ‫» َم ْن قَا َم َل ْي َل َة ال َق ْد ِر إي َما ًنا َو‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َت َق َّد َم ِم ْن َذ ْن ِب ِه‬
1192. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Tražite Lejletulkadr u neparnim noćima zadnjih deset dana ramazana.”
(Buhari)
َ‫ أ َّن رسول‬:‫ – وعنها رضي الله عنها‬١١٩٢
‫ » َت َح َّر ْوا‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الل ِه‬
‫َل ْي َل َة ال َق ْد ِر في ال َو ْت ِر ِم َن ال َعشْ ِر الأ َو ِاخ ِر ِم ْن‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫َر َم َض َان‬
1193. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da
je rekla: “Kada bi nastupila zadnja
desetina ramazana, Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, provodio bi noć u ibadetu, probudio bi
svoju obitelj i trudio se da ibadet bude što bolji.”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ قالت‬،‫ رضي الله عنها‬،‫ – وعنها‬١١٩٣
‫ إِذَا‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َان رسول الله‬
َ ‫ك‬
،‫ أ ْح َيا اللَّ ْي َل‬،‫َد َخ َل ال َعشْ ُر الأَ َو ِاخ ُر ِم ْن َر َم َض َان‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫ َو َج َّد َوشَ َّد ال ِمئ َز َر‬،‫َوأ ْيق ََظ أ ْه َل ُه‬
1195. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da je
rekla: “Rekla sam: ‘O Allahov Poslaniče, šta misliš, kada bih znala u
kojoj je noći Lejletul-kadr, šta bih u
njoj učila?’, a on je odgovorio: ‘Reci:
‘Allahumme inneke ‘afuvvun, tuhibbul‘afve fa‘fu ‘anni’ (Allahu moj, Ti
si Onaj koji opraštaš, voliš da opraštaš, pa mi oprosti).’ ”
(Tirmizi, hasen, sahih)
‫ َيا رسول‬:‫ قُ ْل ُت‬:‫ قالت‬،‫ – وعنها‬١١٩٥
‫ أ َرأ ْي َت إ ْن َع ِل ْم ُت أ ُّي َلي َل ٍة َل ْي َل ُة ال َق ْد ِر َما‬،‫الله‬
‫ اللَّ ُه َّم إن ََّك َع ُف ٌو‬:‫ »قُولِي‬: َ‫أقُولُ فِ َيها؟ قَال‬
،‫ رواه الترمذي‬.«‫تُ ِح ُّب ال َع ْف َو فَا ْع ُف َعنّي‬
.«‫ »حديث حسن صحيح‬:‫وقال‬
215. Fadileti upotrebe misvaka, te prirodna, urođena svojstva (fitra)
‫ – باب فضل السواك‬٢١٥
‫وخصال الفطرة‬
1196. Od Ebu-Hurejrea, r.a., preno- ‫ أن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬١١٩٦
َّ
si se da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‘alejhi we sellem, rekao: “Kada ne
-‫س‬
ِ ‫ أَ ْو َع َلى النَّا‬- ‫» َل ْولاَ أَ ْن أشُ َّق َع َلى أُ َّم ِتي‬
bih otežao svome ummetu (ili reče
narodu), naredio bih mu da upotreِ‫لأَ َم ْرتُ ُه ْم ب‬
‫متفق‬
.«‫الس َو ِاك َم َع ُك ِّل َصلاَ ٍة‬
ٌ
ِّ
bljava misvak pri svakom namazu.”
ِ
(Muttefekun ‘alejhi)
.‫َع َل ْيه‬
1197. Od Huzejfea, r.a., prenosi se
da je rekao: “Kada bi Allahov Poslanik ustao iza sna, trljao bi usta
misvakom.”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن ُح َذ ْي َف َة‬١١٩٧
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َان رسول الله‬
َ ‫ ك‬: َ‫قَال‬
‫متفق‬
ٌ .‫الس َو ِاك‬
ِّ ِ‫وص فَا ُه ب‬
ُ ‫ إِذَا قَا َم ِمن النَّو ِم َي ُش‬.‫َع َل ْي ِه‬
.‫ ال َّد ْل ُك‬:«‫ص‬
ُ ‫»الشَّ ْو‬
1200. Od Šurejha ibn Hani’a prenosi se da je rekao: “Rekao sam ‘Aiši,
r.a.: ‘Šta bi Vjerovjesnik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, prvo počeo raditi
kada uđe u kuću?’, a ona je rekla:
‘Prvo bi upotrijebio misvak.’ ”
(Muslim)
‫ قلت‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعن شريح بن هانى ٍء‬١٢٠٠
ُٔ‫َان َي ْب َدا‬
َ ‫ بأَ ِّي شَ ْي ٍء ك‬:‫لعائشة رضي الل ُه عنها‬
‫ إِذَا َد َخ َل َب ْي َت ُه؟‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النَّ ِب ُّي‬
.‫ رواه مسلم‬.‫الس َو ِاك‬
ِّ ِ‫ ب‬:‫قالت‬
1203. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi od
Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, da je rekao: “Urođenih svojstava ima pet, ili pet stvari su fitra
(urođene osobine): sunećenje (obrezivanje), uklanjanje dlaka sa stidnih mjesta, podrezivanje nokata, čupanje dlaka ispod pazuha, te podrezivanje brkova.”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٢٠٣
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ ‫عن‬
:‫س ِم َن ال ِف ْط َر ِة‬
ٌ ‫ أَ ْو َخ ْم‬،‫س‬
ٌ ‫»ال ِف ْط َر ُة َخ ْم‬
ِ
‫ َو َن ْت ُف‬،ِ‫ َو َت ْق ِلي ُم الأ ْظفَار‬،‫الاس ِت ْحدَا ُد‬
ْ ‫ َو‬،‫الخ َتا ُن‬
ِ ٕ‫الا‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َص الشَّ ار ِِب‬
ُّ ‫ َوق‬،‫بط‬
‫ َو ُه َو َح ْل ُق الشَّ ْع ِر‬،‫لق ال َعا َن ِة‬
ْ
ُ ‫ َح‬:«‫»الاستحدَا ُد‬
.‫الَّ ِذي َحولَ ال َف ْر ِج‬
1204. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da je
،‫ – وعن عائشة رضي الله عنها‬١٢٠٤
rekla: “Allahov Poslanik, sall-Allahu
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ رسول الله‬:‫قالت‬
‘alejhi we sellem, rekao je: ‘Deset
،‫َص الشَّ ار ِِب‬
‫ ق‬:‫ » َعشْ ٌر ِم َن ال ِف ْط َر ِة‬:‫وسلم‬
ُّ
stvari su urođena svojstva (fitra): podِ
ِ ْ ‫ َو‬، ُ‫الس َواك‬
ِّ ‫ َو‬،‫َو إ ْعفَا ُء اللِّ ْح َي ِة‬
rezivanje brkova, puštanje brade, upo- ،‫است ْن َشاقُ ال َماء‬
ِ ‫ َو َنتف الإ ْب‬،‫ َو َغ ْس ُل ال َب َر ِاج ِم‬،ِ‫َص الأ ْظفَار‬
treba misvaka, čišćenje nosa vodom, ،‫ط‬
ُّ ‫َوق‬
podrezivanje nokata, pranje nogu iz:‫َاص ال َما ِء« قَالَ ال َّراوِي‬
‫ َوا ْن ِتق‬،‫َو َح ْل ُق ال َعا َن ِة‬
ُ
među prstiju, čupanje dlaka ispod
.‫ون ال َمض َم َض ُة‬
َ ‫َو َن ِس ْي ُت ال َع ِاش َر َة إِلا َّ أَ ْن َت ُك‬
pazuha, uklanjanje dlaka sa stidnih
mjesta, pranje vodom poslije nužde.’ :‫َاص ال َما ِء‬
ُ ‫ ا ْن ِتق‬- ‫ َو ُه َو أ َح ُد ُرواتِ ِه‬- ‫قَالَ َو ِكي ٌع‬
.‫ رواه مسلم‬.‫الاس ِت ْن َجا ِء‬
” Prenosilac kaže:
ْ ‫َي ْع ِني‬
“Desetu stvar sam zaboravio, a mislim da je ispiranje usta.”
(Muslim)
ِ ‫»ال َب َر ِاجم« بالباء الموحد ِة و‬
‫ وهي ُع َق ُد‬:‫الجيم‬
‫ُص‬
ُّ ‫ لاَ َيق‬:‫ َو »إ ْعفَا ُء اللِّ ْح َي ِة« َم ْع َنا ُه‬،‫الأَ َصابِ ِع‬
.‫ِم ْن َها شَ ْي ًئا‬
1205. Ibn-‘Umer, r.a., prenosi od Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, da je rekao: “Potkresujte brkove, a brade puštajte.”
(Muttefekun ‘alejhi)
،‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬١٢٠٥
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ ‫عن‬
‫متفق‬
ٌ .«‫»أ ْح ُفوا الشَّ َوار َِب َوأ ْع ُفوا اللِّ َحى‬
.‫َع َل ْي ِه‬
216. Potvrđenost obaveze davanja zekata njegov
fadilet, te ostalo što je s
tim vezano.
Uzvišeni je Allah rekao:
“Obavljajte namaz i dajite zekat.”
(El-Bekara, 43)
“A naređeno im je da se samo Allahu klanjaju, da Mu iskreno, kao
pravovjerni, vjeru ispovjedaju, i da
molitvu obavljaju, i da zekat daju; a
‫ – باب تأكيد وجوب‬٢١٦
‫الزكاة وبيان فضلها َو َما يتعلق‬
‫بِ َها‬
{َ‫الصلاَ َة َوآتُوا ال َّزكَاة‬
َّ ‫ } َوأ ِقي ُموا‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
َّ ‫ } َو َما أُ ِم ُروا إِلا‬:‫ وقال َت َعا َلى‬،[٤٣ :‫]البقرة‬
‫ِّين ُحنفَا َء َو ُي ِقي ُموا‬
َ ‫لِ َي ْع ُب ُدوا الله ُمخْ ِل ِص َين َل ُه الد‬
{‫ين ال َق ِّي َم ِة‬
َّ
ُ ‫الصلاَ َة َو ُيؤتُوا ال َّزكَا َة َوذَلِ َك ِد‬
‫}خ ْذ ِم ْن أ ْم َوالِ ِه ْم‬
ُ :‫ وقال َت َعا َلى‬،[٥:‫]البينة‬
:‫َص َد َق ًة تُ َط ِّه ُر ُه ْم َوتُ َزكِّي ِه ْم بِ َها{ ]التوبة‬
.[١٠٣
to je ispravna vjera.”
(El-Bejjine, 5)
“Uzmi od dobara njihovih zekat,
da ih njime očistiš i blagoslovljenim
učiniš.”
(Et-Tevba, 103)
1206. Od Ibn-‘Umera, r.a., prenosi
se da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao: “Islam je
izgrađen na pet stupova: svjedočenju da nema drugog boga osim Allaha, te da je Muhammed Njegov
rob i Poslanik, obavljanju namaza,
davanju zekata, posjećivanju Kabe
(hadžu) i postu ramazana.”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬١٢٠٦
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن رسول الله‬
‫ شَ َها َد ِة أَ ْن لاَ إل َه‬:ٍ‫» ُب ِن َي الإ ْسلاَ ُم َع َلى َخ ْمس‬
‫ َو إقَا ِم‬،‫ َوأ َّن ُم َح َّمدًا َع ْب ُد ُه َو َر ُسولُ ُه‬،‫إِلا َّ الل ُه‬
‫ َو َص ْو ِم‬،‫ َو َح ِّج ال َب ْي ِت‬،‫ َو إي َتا ِء ال َّزكَا ِة‬،‫الصلاَ ِة‬
َّ
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َر َم َض َان‬
1207. Od Talhe ibn ‘Ubejdullaha r.a.,
prenosi se da je rekao: “Došao je Allahovom Poslaniku, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, neki čovjek iz Nedžda,
raščupane kose. Čuli smo njegov glas,
ali nismo razumjeli šta kaže, dok se
nije približio Allahovom Poslaniku,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem. Pitao
je o islamu i Allahov Poslanik mu
rekao je: ‘To je pet namaza u toku
dana i noći!’ Na to mu čovjek reče:
‘Imam li kakvih drugih obaveza,
osim toga?’ On mu odgovori: ‘Ne,
osim dragovoljno!’ Zatim mu je Allahov Poslanik rekao: ‘I post mjeseca ramazana!’, a čovjek mu reče: ‘Je-
‫ رضي‬- ‫ – وعن َط ْل َح َة بن عبيد الله‬١٢٠٧
ِ ‫ َجا َء َر ُج ٌل إِ َلى‬: َ‫ قَال‬- ‫الله عنه‬
- ‫رسول الله‬
‫ ِم ْن أَ ْهلِ َن ْج ٍد َثائِ ُر‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
، ُ‫ َولاَ َن ْف َق ُه َما َيقُول‬،‫س َن ْس َم ُع َدو َِّي َص ْو تِ ِه‬
ِ ٔ‫ال َّرا‬
ِ ‫َحتَّى َد َنا ِم ْن‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫رسول الله‬
َ‫ َفقَال‬،‫ َف ٕاذا ُه َو َيسألُ َعنِ الإ ْسلاَم‬- ‫وسلم‬
‫س‬
َ :‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
ُ ‫»خ ْم‬
ٍ ‫َص َلو‬
‫ َه ْل َع َل َّي‬: َ‫ات فِي ال َي ْو ِم َواللَّ ْي َل ِة« قَال‬
َ‫ إِلا َّ أَ ْن َت َّط َّو َع« َفقَال‬،َ‫ »لا‬: َ‫َغ ْي ُر ُه َّن؟ قَال‬
‫ » َو ِصيا ُم‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسولُ الله‬
: َ‫ َه ْل َع َل َّي َغ ْي ُر ُه؟ قَال‬: َ‫شَ ْه ِر َر َم َض َان« قَال‬
‫ َو َذ َك َر َل ُه رسول الله‬: َ‫ إِلا َّ أَ ْن َت َّط َّو َع« قَال‬،َ‫»لا‬
‫ َه ْل‬: َ‫ َفقَال‬،َ‫ ال َّزكَاة‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬-
sam li još šta dužan osim posta?’ A
on mu reče: ‘Ne, osim nafile!’ Zatim
mu je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, spomenuo zekat,
a čovjek ga je upitao: ‘Imam li obaveza osim njega?’ On mu je odgovorio: ‘Ne, osim da dijeliš dragovoljno!’ Potom se čovjek okrenuo, govoreći: ‘Tako mi Allaha, niti ću na
ovo šta dodati niti oduzeti!’, na što
Allahov Poslanik reče: ‘Spasio se je,
ukoliko je istinu rekao!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ إِلا َّ أَ ْن َت َّط َّو َع« َفأ ْد َب َر‬،َ‫ »لا‬: َ‫َع َل َّي َغ ْي ُر َها؟ قَال‬
َ‫ َوالل ِه لاَ أُزِي ُد َع َلى َه َذا َولا‬: ُ‫ال َّر ُج ُل َو ُه َو َيقُول‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َفقَالَ رسول الله‬،‫ُص ِم ْن ُه‬
ُ ‫أ ْنق‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .« َ‫ »أ ْف َل َح إ ْن َصدَق‬:‫وسلم‬
1208. Od Ibn-‘Abbasa, r.a., preno:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن ابن عباس‬١٢٠٨
si se da je Vjerovjesnik, sall-Allahu ‫ بعث معاذًا‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن النبي‬
ُ
َّ
‘alejhi we sellem, poslao Mu‘aza, r.a.,
‫ »ا ْد ُع ُهم‬: َ‫ َفقَال‬، ِ‫ إِ َلى ال َي َمن‬- ‫ رضي الله عنه‬u Jemen i rekao mu: “Pozovi ih svje- ْ
dočanstvu da nema drugog boga, osim،‫ا ِٕ َلى شَ َها َد ِة أَ ْن لاَ إل َه إِلا َّ الل ُه َوأنِّي رسول الل ِه‬
Allaha, i da sam ja Allahov Posla‫ َفأ ْع ِل ْم ُه ْم أن الل َه‬،‫ف ٕا ْن ُه ْم أ َطا ُعوا لِذلِ َك‬
nik, pa ukoliko to prihvate, onda ih
ٍ ‫س َص َلو‬
‫ات في ُك ِّل‬
‫ض َع َل ْي ِه ْم َخ ْم‬
‫ ا ْف َت َر‬،‫َت َعا َلى‬
َ
َ
obavijesti da im je Uzvišeni Allah
ِ
َ ِ‫ َف ٕا ْن ُه ْم أ َطا ُعوا لِذل‬،‫َي ْو ٍم َو َل ْي َل ٍة‬
propisao pet namaza u toku dana i ‫ َفأ ْعل ْم ُه ْم أ َّن‬،‫ك‬
noći, pa ukoliko to prihvate, obavi- ،‫ؤخ ُذ ِم ْن أ ْغ ِن َيائ ِ ِه ْم‬
َ ُ‫ض َع َل ْي ِه ْم َص َد َق ًة ت‬
َ ‫الل َه ا ْف َت َر‬
jesti ih da im je Allah propisao ze.‫متفق َع َل ْي ِه‬
.«‫وتُ َر ُّد َع َلى فُ َق َرائِ ِه ْم‬
ٌ
kat koji se uzima od njihovih bogataša i daje njihovoj sirotinji.”
(Muttefekun ‘alejhi)
1209. Od Ibn-‘Umera, r.a., prenosi
se da je rekao: “Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao
je:
‘Naređeno mi je da se borim protiv ljudi, sve dok ne posvjedoče da
nema drugog boga, osim Allaha, i
da je Muhammed Allahov Poslanik,
da obavljaju namaz i daju zekat, pa
kada to učine, zaštićeni su im od mene njihovi životi i imeci, osim što je
islam propisao, a njihov obračun je
kod Allaha.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
،‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬١٢٠٩
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫قَال‬
َ‫اس َحتَّى َيشْ َه ُدوا أَ ْن لا‬
َ َّ‫»أُ ِم ْر ُت أَ ْن أُقَاتِ َل الن‬
‫ َو ُي ِقي ُموا‬،‫ َوأ َّن ُم َح َّمدًا رسول الله‬،‫إل َه إِلا َّ الل ُه‬
‫ َف ٕاذَا َف َع ُلوا َذلِ َك َع َص ُموا‬،َ‫ َو ُيؤتُوا ال َّزكَاة‬،َ‫الصلاة‬
َّ
،‫ إِلا َّ بِ َح ِّق الإ ْسلاَ ِم‬،‫ِمني ِد َماء ُه ْم َوأ ْم َوا َل ُه ْم‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َو ِح َسا ُب ُهم َع َلى الله‬
1212. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi se da je neki beduin došao Vjerovjesniku, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, i rekao: “O Allahov Poslaniče,
uputi me na posao kojim ću, ako ga
uradim ući u Džennet!” On mu reče: “Da obožavaš Allaha, ne čineći
mu širk, obavljaš namaz, daješ obavezni zekat i postiš ramazan!” On
tada reče: “Tako mi Onoga, u čijim
je rukama moj život, na ovo ništa
neću dodati!” I kada se on okrenuo,
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao je: “Ko želi da gleda
džennetliju, neka gleda u ovog čovjeka!”
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٢١٢
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ ‫أ َّن أ ْع َراب ًيا أ َتى‬
‫ ُدلَّ ِني َع َلى َع َملٍ إِذَا‬،‫ َيا رسولَ الل ِه‬: َ‫َفقَال‬
َ‫ » َت ْع ُب ُد الل َه لا‬: َ‫ قَال‬.‫الجنَّ َة‬
َ ‫ َد َخ ْل ُت‬،‫َع ِم ْل ُت ُه‬
‫ وتُؤ تِي ال َّزكَا َة‬،َ‫الصلاَة‬
َّ ‫ وتُ ِقي ُم‬،‫تُشْ رِكُ بِ ِه شَ ْي ًئا‬
‫ َوالذي‬: َ‫ َو َت ُصو ُم َر َم َض َان« قَال‬،‫وض َة‬
َ ‫ال َم ْف ُر‬
،‫ َف َل َّما َولَّى‬،‫ لا أزي ُد َع َلى َه َذا‬،‫َن ْف ِسي بِ َي ِد ِه‬
‫ » َم ْن َس َّر ُه‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ُّ َ‫قَال‬
‫الجنَّ ِة َف ْل َي ْن ُظ ْر إِ َلى‬
َ ‫أَ ْن َي ْن ُظ َر إِ َلى َر ُجلٍ ِم ْن أ ْه ِل‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َه َذا‬
(Muttefekun ‘alejhi)
1214. Od Ebu-Hurejrea, r.a., preno- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٢١٤
si se da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‘alejhi we sellem, rekao: “Nema niِ ‫» َما ِم ْن َص‬
‫ لا ُي َؤ ِّدي‬،‫ َولاَ فِ َّض ٍة‬،‫اح ِب َذ َه ٍب‬
jednog vlasnika zlata i srebra koji na
njih ne daje što je obavezan (zekat),
‫َان َيو ُم ال ِق َيا َم ِة ُصف َِّح ْت‬
َ ‫ِم ْن َها َح َّق َها إِلا َّ إِذَا ك‬
a da mu neće na Sudnjem danu biti
‫ َفأُ ْح ِم َي َع َل ْي َها في َنا ِر‬،ٍ‫َل ُه َصفَائِ ُح ِم ْن َنار‬
iskovane ploče od vatre i on će biti
،‫ َو َظ ْه ُر ُه‬،‫ َو َج ِبي ُن ُه‬،‫ َف ُي ْك َوى بِ َها َج ْن ُب ُه‬،‫َج َهنَّ َم‬
bačen na njih u džehenemskoj vatri, pa će mu se ispržiti bokovi, pr‫ُكلَّ َما َب َر َد ْت ُٔا ِعيد‬
‫َان ِم ْقدَا ُر ُه‬
‫َت َل ُه في َيو ٍم ك‬
ْ
َ
sa i leđa. Kad god se ohlade, bu‫ َحتَّى ُي ْق َضى َب ْي َن ال ِع َبا ِد‬،‫َخ ْم ِس َين أ ْل َف َس َن ٍة‬
du vraćeni u prvotno stanje u da«ِ‫ َو إ َّما إِ َلى النَّار‬،‫الجنَّ ِة‬
nu koji traje pedeset hiljada godiَ ‫ إ َّما إِ َلى‬،‫َف َي َرى َسبي َل ُه‬
na, dok se ne završi suđenje ljudiَ‫ » َولا‬: َ‫ فالإ ب ُل؟ قَال‬،‫ َيا رسولَ الله‬:‫قيل‬
ma, te saznaju svoj put, ili u Dženِ ‫َص‬
‫ َو ِم ْن َحق َِّها‬،‫اح ِب إبلٍ لا ُي َؤ ِّدي ِم ْن َها َح َّق َها‬
net, ili u Vatru!” Rečeno je tada: “O
Allahov Poslaniče, a šta je s deva‫َان َيو ُم ال ِق َيا َم ِة‬
َ ‫ إِلا َّ إِذَا ك‬،‫َح ْل ُب َها َيو َم ِو ْر ِد َها‬
ma?” On na to reče: “I vlasnik deva,
koji ne daje što je na njih obavezan
(a jedna od obaveza je da ih pomuze na dan njihova dolaska na pojilo), će biti na Sudnjem danu oboren licem na zemlju u najprostranijoj i najravnijoj pustinji, u kojoj se
neće gubiti ni jedno mlado devče,
pa će ga one gaziti svojim kopitima
i gristi ustima; kad god jedna preko njega pređe, naiđe druga, u toku
dana koji traje pedeset hiljada godina, sve dok ne bude završeno suđenje ljudima, te saznaju svoj put, ili
u Džennet, ili u Vatru.”
Zatim mu je rečeno: “O Allahov
‫ُب ِط َح َل َها بِقَا ٍع َق ْر َق ٍر‬
،‫ لاَ َي ْف ِق ُد ِم ْن َها فَصي ًلا َو ِاحدًا‬،‫أ ْو َف َر َما كَا َن ْت‬
‫ ُكلَّ َما َم َّر‬،‫ َو َت َع ُّض ُه بِأ ْف َوا ِه َها‬،‫َت َط ُؤ ُه بِأخْ فَافِ َها‬
‫َان‬
َ ‫ في َي ْو ٍم ك‬،‫ ُر َّد َع َل ْي ِه أُخْ َرا َها‬،‫َع َل ْي ِه أُولاَ َها‬
‫ َحتَّى ُي ْق َضى َب ْي َن‬،‫ِم ْقدَا ُر ُه َخ ْم ِس َين أ ْل َف َس َن ٍة‬
‫ َو إ َّما إِ َلى‬،‫الجنَّ ِة‬
َ ‫ إ َّما إِ َلى‬،‫ َف َي َرى َس ِبي َل ُه‬،‫ال ِع َبا ِد‬
«ِ‫النَّار‬
َ‫ » َولا‬: َ‫ فَال َب َق ُر َوال َغ َن ُم؟ قَال‬،‫ َيا َرسولَ الل ِه‬:‫ِقي َل‬
ِ ‫َص‬
َّ ‫ إِلا‬،‫اح ِب َب َق ٍر َولاَ َغ َن ٍم لاَ ُي َؤ ِّدي ِم ْن َها َح َّق َها‬
َ‫ لا‬،ٍ‫ ُب ِط َح َل َها بقَا ٍع َق ْر َقر‬،‫َان َي ْو ُم ال ِق َيا َم ِة‬
َ ‫إِذَا ك‬
َ‫ َولا‬،‫س فِ َيها َع ْق َصا ُء‬
َ ‫ َل ْي‬،‫َي ْف ِق ُد ِم ْن َها شَ ْي ًئا‬
‫ َو َت َط ُؤ ُه‬،‫ َت ْن َط ُح ُه ب ُق ُرونها‬،‫ َولاَ َع ْض َبا ُء‬،‫َج ْل َحا ُء‬
Poslaniče, a što je sa govedima i sitnom stokom?” On reče: “I vlasnik
goveda i sitne stoke, koji ne daje što
je na njih obavezan, kada dođe Sudnji dan, će biti oboren na lice na ravnoj pustinji, iz koje se ništa ne može
izgubiti, a stoka među kojom neće
bit takve u koje su zakovrčeni rogovi, ili koja nema rogova, ili su joj polomljeni, nabadat će ga svojim rogovima i gaziti papcima; kad god
jedna preko njega pregazi, druga naiđe, u danu koji traje pedeset hiljada
godina, sve dok ne bude završeno
suđenje ljudima, te sazna put, ili u
Džennet, ili u Vatru.”
‫ ُر َّد َع َل ْي ِه‬،‫ ُكلَّ َما َم َّر َع َل ْي ِه أُولاَ َها‬،‫بِأ ْظلاَفِ َها‬
‫َان ِم ْقدَا ُر ُه َخ ْم ِس َين أ ْل َف‬
َ ‫ في َيو ٍم ك‬،‫أُخْ َرا َها‬
‫ إ َّما‬،‫ َف َي َرى َسب ِي َل ُه‬،‫َس َنة َحتَّى ُي ْقضى َب ْي َن ال ِع َبا ِد‬
.«ِ‫ َو إ َّما إِ َلى النَّار‬،‫الجنَّ ِة‬
َ ‫إِ َلى‬
‫»الخي ُل‬
َ : َ‫فالخ ْي ُل؟ قَال‬
َ ‫ َيا رسول الله‬:‫قيل‬
‫ َو ِه َي‬،‫ َو ِه َي لِ َر ُجلٍ ِس ْت ٌر‬،‫ ِه َي لِ َر ُجلٍ ِو ْز ٌر‬:‫َثلاَ َث ٌة‬
‫ َفأ َّما الَّتي هي َل ُه ِو ْز ٌر َف َر ُج ٌل ر َب َط َها‬.‫لِ َر ُجلٍ أ ْج ٌر‬
‫ َف ِه َي َل ُه‬،‫ِر َيا ًء َو َفخْ ًرا َو نِ َوا ًء َع َلى أ ْه ِل الإ ْسلاَ ِم‬
‫ َف َر ُج ٌل َر َب َط َها في‬،‫ َوأ َّما الَّتي هي َل ُه ِس ْت ٌر‬،‫ِو ْز ٌر‬
،‫س َح َّق الل ِه في ُظ ُهو ِر َها‬
َ ‫ ثُ َّم َل ْم َي ْن‬،‫َسبي ِل الله‬
‫ َوأ َّما الَّتي هي َل ُه‬،‫ َف ِه َي َل ُه ِس ْت ٌر‬،‫َولاَ ِرقَابِ َها‬
‫ َف َر ُج ٌل َر َب َط َها في َسبيلِ الله لأ ْه ِل‬،‫أ ْج ٌر‬
Zatim mu je rečeno: “O Allahov
Poslaniče, a šta je s konjima?” On
odgovori: “Konji se dijele na tri vrste: neki će čovjeku biti grijeh, neki
će biti zastor, a za neke će biti nagrađen.
Što se tiče onih za koje će biti griješan, to su oni koje čovjek drži iz
oholosti, ponosa i neprijateljstva prema pripadnicima islama. Oni su njemu grijeh. Što se tiče onih koji će biti zastor (od vatre), to su oni koje je
čovjek dao da služe na Allahovom
putu, a zatim nije zaboravio pravo
Allahovo na njih. Oni će mu biti zastor (od vatre). Što se tiče onih za
‫ أَ ْو َر ْو َض ٍة َف َما أ َك َل ْت ِم ْن‬،‫الإ ْسلاَ ِم في َم ْر ٍج‬
‫َذلِ َك ال َم ْر ِج أَ ْو ال َّر ْو َض ِة ِم ْن شَ ْي ٍء إِلا َّ ُك ِت َب َل ُه‬
‫َع َد َد َما أَ َك َل ْت َح َس َنات و ُك ِت َب َل ُه َع َد َد أ ْر َواثِ َها‬
‫ َولاَ َت ْق َط ُع ِط َو َل َها ف َْاس َتنَّ ْت‬،‫َوأ ْب َوالِ َها َح َس َنات‬
،‫شَ َرفًا أَ ْو شَ َر َف ْينِ إِلا َّ َك َت َب الل ُه َل ُه َع َد َد آ َثا ِر َها‬
ِ ‫ َولاَ َم َّر بِ َها َص‬،‫ات‬
ٍ ‫َوأ ْر َواثِ َها َح َس َن‬
‫اح ُب َها َع َلى‬
َّ ‫ َولاَ ُيرِي ُد أَ ْن َي ْس ِق َيها إِلا‬،‫ ف ََش ِر َب ْت ِم ْن ُه‬،ٍ‫َن ْهر‬
ٍ ‫َك َت َب الل ُه َل ُه َع َد َد َما شَ ِر َب ْت َح َس َن‬
:‫ات« ِقي َل‬
‫ » َما أُ ْنزِلَ َع َل َّي‬: َ‫َيا رسولَ الل ِه فال ُح ُم ُر؟ قَال‬
‫في ال ُح ُم ِر شَ ْيءٌ إِلا َّ ه ِذ ِه الآية الفَا َّذ ُة‬
‫ } َف َم ْن َي ْع َم ْل ِم ْثقَالَ َذ َّر ٍة َخ ْي ًرا َي َر ُه‬:‫الجا ِم َع ُة‬
َ
-٧ :‫َو َم ْن َي ْع َم ْل ِم ْثقَالَ َذ َّر ٍة شَ ًّرا َي َر ُه{ ]الزلزلة‬
koje će imati nagradu, to su oni koje je čovjek dao da služe na Allahovom putu muslimanima u njivi i napasa ih u njivi ili bašti. Oni ništa neće opasti u toj njivi ili bašti, a da mu
neće bit upisano dobrih djela srazmjerno tome koliko su opasli, a isto tako
za svaki njihov izmet, veliki i mali,
će biti mu upisan toliki broj dobrih
djela. A ako pokidaju konopce i otrče na jedan ili dva brežuljka, Allah
će mu upisati broj njihovih stopa i
izmeta kao dobra djela. I njihov vlasnik s njima neće proći pored rijeke,
kojom će se napojiti, makar ih on i
ne namjeravao napojiti, a da mu Al-
.‫ وهذا لفظ مسلم‬،‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«[٨
lah za onoliko koliko su popili ne
upiše dobrih djela.”
Zatim mu je rečeno: “Allahov Poslaniče! A šta je sa magarcima?” On
reče: “U pogledu njih ništa mi nije objavljeno, osim ovog jedinstvenog ajeta koji obuhvata svako (dobročinstvo):
‘Ko uradi najmanju trunku dobra,
vidjet će ga, a ko uradi najmanju trunku zla, vidjet će ga!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
217. Dužnost posta ramazana i objašnjenje koristi posta i ostalog, što
je za njega vezano.
Uzvišeni Allah rekao je:
“O vjernici! Propisuje vam se post,
kao što je propisan onima prije vas...”,
sve do riječi Uzvišenog: “U mjesecu ramazanu počelo je objavljivanje
Kur’ana, koji je putokaz ljudima i
jasan dokaz pravoga puta i razlikovanja dobra od zla. Ko od vas u tom
‫ – باب وجوب صوم‬٢١٧
‫رمضان وبيان فضل الصيام َو َما‬
‫يتعلق بِ ِه‬
‫ } َيا أَيُّ َها الَّ ِذ َين آ َم ُنوا ُك ِت َب‬:‫قَالَ الله َت َعا َلى‬
‫الص َيا ُم َك َما ُك ِت َب َع َلى الَّ ِذ َين ِم ْن‬
ِّ ‫َع َل ْي ُكم‬
‫ }شَ ْه ُر َر َم َض َان الَّ ِذي‬:‫َق ْب ِل ُك ْم{ إِ َلى َق ْوله َت َعا َلى‬
ٍ ‫س َو َب ّي َن‬
‫ات ِم َن‬
ِ ‫َى لِلنَّا‬
ً ‫أُ ْنزِلَ فِي ِه ال ُق ْرآ ُن ُهد‬
ِ ‫ال ُهدَى َوال ُف ْر‬
‫قان َف َم ْن شَ ِه َد ِم ْن ُكم الشَّ ْه َر‬
‫ِيضا أَ ْو َع َلى َس َف ٍر َف ِع َّد ٌة‬
ً ‫َان َمر‬
َ ‫َف ْل َي ُص ْم ُه َو َم ْن ك‬
mjesecu bude kod kuće, neka ga u
postu provede, a ko se razboli ili se
na putu zadesi, neka isti broj dana
naposti.” (El-Bekara, 183)
.[١٨٥ -١٨٣ :‫ِم ْن أيَّا ٍم أُ َخر{ ]البقرة‬
‫َوأما الأحاديث فقد تقدمت في الباب الَّ ِذي‬
.‫قبله‬
1215. Od Ebu-Hurejrea, r.a., preno- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٢١٥
si se da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‘alejhi we sellem, rekao: “Uzviše‫ ُك ُّل َع َم ِل ا ْبنِ آ َد َم َل ُه‬:‫ عز وجل‬- ‫»قَالَ الل ُه‬
ni Allah rekao je: ‘Svako čovjekovo
djelo pripada njemu, osim posta; on
‫الص َيا ُم‬
ِّ ‫ َو‬،‫ َف ٕانَّ ُه لِي َوأ َنا أ ْجزِي بِ ِه‬،‫الص َيام‬
ِّ َّ ‫إِلا‬
pripada Meni i Ja za njega (posebِ ‫َان َيو ُم َص ْو ِم أ َح‬
‫ُث‬
‫ف‬
‫ر‬
‫ي‬
‫ا‬
‫َل‬
‫ف‬
‫م‬
‫ك‬
‫د‬
ُ
َ
ْ
َ ‫ َف ٕاذَا ك‬،‫ُجنَّ ٌة‬
َ
ْ
ْ
no) nagrađujem. Post je štit (od va:‫َولاَ َي ْص َخ ْب ف ٕا ْن َسابَّ ُه أ َح ٌد أَ ْو قَا َت َل ُه َف ْل َي ُق ْل‬
tre ili grijeha), pa kada neko od vas
posti, neka ne govori ružne riječi, i ‫وف‬
ُ ‫س ُم َح َّم ٍد بِ َي ِد ِه َل ُخ ُل‬
ُ ‫ َوال ِذي َن ْف‬.‫إنِّي َصائِ ٌم‬
neka ne viče, a ako ga neko opsu- .‫ك‬
ِ ‫الصائِ ِم أ ْط َي ُب ِع ْن َد الل ِه ِم ْن ر ِِيح ال ِم ْس‬
‫َف ِم‬
َّ
je ili napadne, neka kaže: - Ja po‫ إِذَا أ ْف َط َر َفر َِح‬:‫لصائِ ِم َف ْر َح َت ِان َي ْف َر ُح ُه َما‬
َّ ِ‫ل‬
stim! -Tako mi Onoga, u čijoj je ruci
Muhammedova duša, zadah iz usta
‫متفق‬
ٌ .«‫ َو إذَا َل ِق َي َربَّ ُه َفر َِح بِ َص ْو ِم ِه‬،‫بفطره‬
postača je bolji kod Allaha od miri.‫ وهذا لفظ رواي ِة ال ُب َخارِي‬،‫َع َل ْي ِه‬
sa miska. Postač ima dvije radosti:
َ ُ‫ » َي ْت ُرك‬:‫وفي رواي ٍة َل ُه‬
kada iftari, raduje se svome iftaru, ‫ َوشَ ْه َو َت ُه‬،‫ َوشَ َرا َب ُه‬،‫ط َعا َم ُه‬
a kada susretne svoga Gospodara,
obradovat će se svome postu.”
Ovo je Buharijin rivajet, a u drugom njegovom rivajetu stoji: “... on
ostavlja hranu, piće i strasti radi Mene; post je Moj i Ja za njega nagrađujem, za jedno dobro nagrađujem
desetorostruko!”
U Muslimovom rivajetu stoji: “Svaki se čovjekov posao višestruko nagrađuje; dobro djelo nagrađuje se
desetorostruko, do sedam stotina puta, a Allah Uzvišeni rekao je: ‘Osim
posta, on je Moj i Ja za njega nagrađujem, on ostavlja svoje strasti i hranu radi Mene. Postač ima dvije ra-
،‫الص َيا ُم لي َوأ َنا أ ْجزِي بِ ِه‬
ِّ ،‫ِم ْن أ ْج ِلي‬
.«‫الح َس َن ُة بِ َعشْ ِر أ ْم َثالِ َها‬
َ ‫َو‬
‫ » ُك ُّل َع َملِ ا ْبنِ آ َد َم‬:‫وفي رواية لمسلم‬
‫ الحسن ُة بِ َعشْ ِر أ ْم َثالِ َها إِ َلى َس ْب ِع ِم َئ ِة‬،‫يضا َع ُف‬
‫الص ْو َم َف ٕانَّ ُه لِي‬
َّ َّ ‫ إِلا‬:‫ قَالَ الله َت َعا َلى‬.‫ِض ْع ٍف‬
‫َوأ َنا أ ْجزِي بِ ِه؛ َي َد ُع شَ ْه َو َت ُه َو َط َعا َم ُه ِم ْن‬
،‫ َف ْر َح ٌة ِع ْن َد فِ ْط ِر ِه‬:‫للصائِ ِم َف ْر َح َت ِان‬
َّ .‫أ ْج ِلي‬
‫وف فِي ِه أ ْط َي ُب‬
ُ ‫ َو َل ُخ ُل‬.‫َو َف ْر َح ٌة ِع ْن َد لِقَا ِء َربِّ ِه‬
.«‫ِع ْن َد الل ِه ِم ْن ر ِِيح ال ِم ْس ِك‬
dosti: radost kod iftara i radost kod
susreta sa Svojim Gospodarom. Zadah njegovih usta bolji je kod Allaha od mirisa miska.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
1217. Sehl bin Sa‘d, r.a., prenosi od
Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, da je on rekao: “U Džennetu imaju vrata koja se zovu Rejjan.
Na njih će ući postači na Sudnjem
danu i više niko osim njih.
Reći će se: ‘Gdje su postači?’ Oni
će ustati i na njih niko drugi neće
ući, osim njih. Kada oni uđu, ona
će se zatvoriti i niko više na njih neće ući.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن سهل بن سعد‬١٢١٧
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ ‫ عن‬‫ َيد ُْخ ُل‬،‫ ال َّريَّا ُن‬:‫الجنَّ ِة َبا ًبا ُيقَالُ َل ُه‬
َ ‫»إ َّن في‬
‫ لاَ َيد ُْخ ُل ِم ْن ُه أح ٌد‬،‫ون َيو َم ال ِق َيا َم ِة‬
َّ ‫ِم ْن ُه‬
َ ‫الصائِ ُم‬
َ‫ون لا‬
َّ ‫ أ ْي َن‬:‫ يقال‬،‫َغ ْي ُر ُه ْم‬
َ ‫ون؟ َف َيقُو ُم‬
َ ‫الصائِ ُم‬
‫ َف ٕاذَا َد َخ ُلوا أُ ْغ ِل َق َف َل ْم‬،‫دخ ُل ِم ْن ُه أَ َح ٌد َغ ْي ُر ُه ْم‬
ُ ‫َي‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«ٌ‫َيد ُْخ ْل ِم ْن ُه أَ َحد‬
1218. Od Ebu-Seida el-Hudrija, r.a.,
prenosi se da je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao:
“Nema nijednog roba koji posti dan
na Allahovom putu, a da Allah neće
tim danom udaljiti njegovo lice od
vatre sedamdeset harifa (koliko se
proputuje za sedamdeset godina).”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي‬- ‫ – وعن أَبي سعيد الخدري‬١٢١٨
‫ صلى الله‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫الله عنه‬
‫ » َما ِم ْن َع ْب ٍد َي ُصو ُم َي ْو ًما في‬:‫عليه وسلم‬
ِ‫َس ِبي ِل الل ِه إِلا َّ َبا َع َد الل ُه بِ َذلِ َك ال َي ْو ِم َو ْج َه ُه َعن‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .« ‫النَّا ِر َس ْب ِع َين َخرِيفًا‬
1219. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٢١٩
je Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ ‫عن‬
sellem, rekao: “Ko posti ramazan,
ِ
ِ ْ ‫» َم ْن َصا َم َر َم َض َان إي َما ًنا َو‬
vjerujući i nadajući se (nagradi), opro- ‫ ُغف َر َل ُه َما‬،‫احت َسا ًبا‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
šteni su mu (mali) grijesi koje je do
ٌ .«‫َت َق َّد َم ِم ْن َذ ْن ِب ِه‬
tada počinio.”
(Muttefekun ‘alejhi)
1220. On, r.a., također prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Kada dođe ramazan, otvaraju se džennetska vrata, zatvaraju se džehenemska, a šejtani se vezuju (u lance).”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن رسول‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعنه‬١٢٢٠
‫ »إِذَا َجا َء‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
‫اب‬
ْ ‫ َو ُغلِّق‬،‫الجنَّ ِة‬
َ ‫ فُ ِت َح ْت أ ْب َواب‬،‫َر َم َضا ُن‬
ُ ‫َت أ ْب َو‬
ِ ‫ َوص ِّفد‬،ِ‫النَّار‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ين‬
ُ ‫َت الشَّ َي ِاط‬
1221. On, r.a., također prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Postite kada
ga vidite (mladi mjesec) i mrsite kada ga vidite, a ako ga ne vidite (zbog
oblaka), dopunite ša‘ban trideset dana.”
(Buhari)
U Muslimovom rivajetu stoji: “...
a ako bude oblačno, postite trideset
dana.”
‫ صلى الله‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫ – وعنه‬١٢٢١
‫ َوأ ْف ِط ُروا‬،‫»صو ُموا لِ ُرؤْ َي ِت ِه‬
ُ : َ‫ قَال‬- ‫عليه وسلم‬
‫ َفأك ِم ُلوا ِع َّد َة شَ ْع َب َان‬،‫ َف ٕا ْن َغ ِب َي َع َل ْي ُك ْم‬،‫لِ ُرؤ َي ِت ِه‬
.‫ وهذا لفظ البخاري‬،‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َثلاَثِ َين‬
‫ » َف ٕا ْن ُغ َّم َع َل ْي ُك ْم ف َُصو ُموا‬:‫وفي رواية لمسلم‬
.«‫َثلاَثِ َين َي ْو ًما‬
218. Darežljivost, činje‫ – باب الجود وفعل‬٢١٨
nje dobročinstva i što vi- ‫المعروف والإ كثار من الخير في‬
še dobra u mjesecu ra‫شهر رمضان والزيادة من َذلِ َك‬
mazanu, a posebno u nje‫في العشر الأواخر منه‬
govih zadnjih deset dana!
1222. Prenosi se da je Ibn-‘Abbas
r.a., rekao: “Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, bio je najdarežljiviji od svih ljudi, a najdarežljiviji je bio u ramazanu, kada se
Džibril sastajao s njim, a Džibril se
sastajao s njim svaku noć tokom ramazana i podučavao ga Kur’anu. Zaista je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, kada bi se s njima
sastao, bio darežljiviji od vjetra (koji donosi kišu).”
(Muttefekun ‘alejhi)
،‫ – وعن ابن عباس رضي الله عنهما‬١٢٢٢
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َان رسول الله‬
َ ‫ ك‬: َ‫قَال‬
‫َان أ ْج َو َد َما َي ُكو ُن في‬
َ ‫ َوك‬،ِ‫ أ ْج َو َد النَّاس‬‫َان ِج ْبري ُل َي ْلقَا ُه‬
َ ‫ َوك‬،‫َر َم َض َان ِح ْي َن َي ْلقَا ُه ِج ْبري ُل‬
،‫في ُك ِّل َل ْي َل ٍة ِم ْن َر َم َض َان َف ُيدَار ُِس ُه ال ُق ْرا َٓن‬
‫ ِح ْي َن‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َف َل َر ُسولُ الله‬
.‫يح ال ُم ْر َس َل ِة‬
َ ‫َي ْلقَا ُه ِجبرِي ُل أ ْج َو ُد‬
ِ ‫بالخ ْي ِر ِمن ال ِّر‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
219. Zabrana posta pri‫ – باب النهي عن تقدم‬٢١٩
je ramazana, u drugoj po‫رمضان بصوم بعد نصف‬
lovini ša‘bana, osim ako ‫شعبان إِلا َّ لمن وصله بما قبله‬
je to nastavak (na post
َ
ٔ
َٔ
‫ه‬
‫ل‬
‫عادة‬
‫افق‬
‫و‬
‫و‬
‫ا‬
‫عادته‬
‫َان‬
‫ك‬
‫ن‬
‫ا‬
‫ب‬
َ
ُ
ْ
iz prve polovine) ili se
ٕ‫الا‬
‫افقه‬
‫و‬
‫ف‬
‫الخميس‬
‫و‬
‫ثنين‬
‫صوم‬
podudario s njegovim običajem, da posti ponedjeljkom i četvrtkom.
1224. Od Ebu-Hurejreaa, r.a., prenosi se da je Vjerovjesnik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao: “Neka niko od vas ne posti prije ramazana
jedan ili dva dana, osim ako čovjek
posti svoj (uobičajeni) post, pa neka
posti taj dan.”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬١٢٢٤
َ‫ »لا‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ ‫عن‬
، ِ‫َي َت َق َّد َم َّن أَ َح ُدكُم َر َم َض َان بِ َص ْو ِم َي ْو ٍم أَ ْو َي ْو َم ْين‬
‫ فَل َي ُص ْم‬،‫َان َي ُصو ُم َصو َم ُه‬
َ ‫ون َر ُج ٌل ك‬
َ ‫إِلا َّ أَ ْن َي ُك‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ذَلِ َك ال َي ْو َم‬
1227. Od Ebu el-Jakzana ‘Ammar
ibn Jasira r.a., prenosi se da je rekao:
“Ko posti dan u koji se sumnja (je li
od ramazana), taj je otkazao poslušnost Ebu-Kasimu, sall-Allahu ‘alejhi we sellem”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen, sahih)
‫ – وعن أَبي اليقظان عما ِر بن َي ِاس ٍر‬١٢٢٧
‫ َم ْن َصا َم ال َي ْو َم الَّ ِذي‬: َ‫ قَال‬،‫رضي الله عنهما‬
ِ ‫ َف َق ْد َع َصى أَ َبا الق‬،‫ُي َش ُّك فِي ِه‬
‫ صلى الله‬- ‫َاس ِم‬
:‫ وقال‬،‫ رواه أَ ُبو داود والترمذي‬.‫عليه وسلم‬
.«‫»حديث حسن صحيح‬
220. Šta se kaže kada se
vidi mlađak?
‫ – باب َما يقال عند رؤية‬٢٢٠
‫الهلال‬
1228. Od Talhe ibn ‘Ubejdullaha r.a.,
‫ رضي‬- ‫ – عن طلحة بن عبي ِد الل ِه‬١٢٢٨
prenosi se da bi Vjerovjesnik, sall- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
‫ أ َّن‬:‫الله عنه‬
َّ
Allahu ‘alejhi we sellem, kada bi viَ َّ ِ ٔ َّ
ٔ ِ َ ‫ك‬
dio mlađak, govorio: “Allahu naš, ‫ »الل ُه َّم اهل ُه َعل ْي َنا‬: َ‫ قَال‬، َ‫َان ا ٕذَا َراى الهلاَل‬
ِ ٕ‫بِالأ ْمنِ َوالا‬
neka nam mlađak dođe s mirom, ima- ‫ َربِّي‬،‫السلاَ َم ِة َوالإ ْسلاَ ِم‬
َّ ‫ َو‬،‫يمان‬
nom, selametom i islamom!
‫ رواه‬.«ٍ‫وخير‬
َ ‫ ِهلالُ ر ْش ٍد‬،‫وربُّ َك الل ُه‬
Moj i tvoj gospodar je Allah, o mlađače upute i dobra!”
(Tirmizi, hasen)
ُ
ََ
ْ
.«‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫الترمذي‬
221. Fadilet sehura, te njegovo odgađanje do zadnjeg vremena, ukoliko se
ne boji izlaska zore!
‫ – باب فضل السحور‬٢٢١
‫وتأخيره َما َل ْم يخش طلوع‬
‫الفجر‬
1229. Od Enesa, r.a., prenosi se da
je rekao: “Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao je:
‘Ustajte na sehur, jer je u sehuru
zaista berićet’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أنس‬١٢٢٩
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسولُ الله‬
‫متفق‬
ٌ .«‫الس ُحو ِر َب َر َك ًة‬
ُّ ‫» َت َس َّح ُروا؛ َف ٕا َّن في‬
.‫َع َل ْي ِه‬
222. Fadilet žurbe u vezi s iftarom, ono čime se
iftari i što se kaže poslije iftara!
‫ – باب فضل تعجيل‬٢٢٢
‫ َو َما يقوله‬،‫الفطر َو َما يفطر َع َل ْي ِه‬
‫بعد الإ فطار‬
1233. Od Sehla ibn Sa‘da, r.a., prenosi se da je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Ljudi će bit u dobru sve dok budu žurili sa iftarom.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله‬- ‫ – عن سهل بن سعد‬١٢٣٣
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫عنه‬
.«‫اس بِ َخ ْي ٍر َما َع َّج ُلوا ال ِف ْط َر‬
ُ َّ‫ »لاَ َي َزالُ الن‬: َ‫قَال‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
1236. Od Omera bin el-Hattaba, r.a.,
prenosi se da je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao:
“Kada od tamo (s istoka) noć dođe, a dan ode tamo (na zapad), i kada sunce zađe, tada se postač mrsi.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن عمر بن الخطاب‬١٢٣٦
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ َوأ ْد َب َر‬،‫ »إِذَا أ ْق َب َل اللَّ ْي ُل ِم ْن ها ُه َنا‬:‫وسلم‬
‫ َف َق ْد أ ْف َطر‬،‫س‬
ُ ‫ َو َغ َِر َب ِت الشَّ ْم‬،‫النها ُرِ ِم ْن َها ُه َنا‬
.‫متفق َع َل ْيه‬
َّ
ٌ .«‫الصائ ُم‬
1238. Od ashaba Sulejmana bin ‘Amira ed-Dabbija, r.a., prenosi se da je
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao: “Kada neko od vas
iftari, neka se iftari temrama (datulama), a ako nema, neka se iftari vodom, jer je ona čista.”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen, sahih)
‫الض ِّب ِّي‬
َّ ‫ – وعن سلمان بن عامر‬١٢٣٨
- ‫النبي‬
ِّ ‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫الصحابي‬
‫ »إِذَا أ ْف َط َر‬: َ‫ قَال‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
،ْ‫ َف ٕا ْن َل ْم َي ِجد‬،ٍ‫ َف ْل ُي ْف ِط ْر َع َلى َت ْمر‬،‫أ َح ُد ُك ْم‬
‫ رواه أَ ُبو داود‬.«‫َف ْل ُي ْف ِط ْر َع َلى َما ٍء؛ ف ٕانَّ ُه َط ُهو ٌر‬
.«‫ »حديث حسن صحيح‬:‫ وقال‬،‫والترمذي‬
223. Naredba postaču da
čuva svoj jezik i druge
organe od svih prestupa,
vrijeđanja, itd.
‫ – باب أمر الصائم بحفظ‬٢٢٣
‫لسانه وجوارحه عن المخالفات‬
‫والمشاتمة ونحوها‬
1240. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi se da je rekao: “Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao
je: ‘Kada neko od vas posti, neka
bestidno (sramotno) ne govori, a ako
ga neko bude psovao, ili ga napadne, neka kaže: - Ja postim!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬١٢٤٠
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسولُ الل ِه‬: َ‫قَال‬
َ‫ فَلاَ َي ْرف ُْث َولا‬،‫َان َي ْو ُم َص ْو ِم أَ َح ِد ُك ْم‬
َ ‫»إِذَا ك‬
:‫ َف ْل َي ُق ْل‬،‫ َف ٕا ْن َسابَّ ُه أ َح ٌد أَ ْو قَا َت َل ُه‬،‫َي ْص َخ ْب‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫إنِّي َصائِ ٌم‬
1241. On, r.a., također prenosi da je
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao: “Ko se ne prođe lažnog govora i postupka po njemu,
Allahu nije potrebno da on ostavlja
svoje jelo i piće.”
(Buhari)
‫ صلى الله‬- ‫النبي‬
ُّ َ‫ قَال‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬١٢٤١
‫ » َم ْن َل ْم َي َد ْع َق ْولَ ال ُّزو ِر َوال َع َم َل‬:‫عليه وسلم‬
‫اج ٌة فِي أَ ْن َي َد َع َط َعا َم ُه‬
َ ‫س لل ِه َح‬
َ ‫بِ ِه َف َل ْي‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫َوشَ َرا َب ُه‬
224. Neka pitanja u vezi
sa postom
‫ – باب في مسائل من‬٢٢٤
‫الصوم‬
1242. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi se da je Vjerovjesnik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao: “Kada neko od vas zaboravi, pa jede, ili se
napije, neka dovrši svoj post, jer ga
je to, zaista, Allah nahranio i napojio.
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬١٢٤٢
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ ‫عن‬
‫ َف ْل ُي ِت َّم‬،‫ أَ ْو شَ ر َِب‬،‫ َفأ َك َل‬،‫»إِذَا َن ِس َي أَ َح ُد ُك ْم‬
‫متفق‬
ٌ .«‫ َف ٕانَّ َما أ ْط َع َم ُه الل ُه َو َسقَا ُه‬،‫َص ْو َم ُه‬
.‫َع َل ْي ِه‬
1243. Od Lekita bin Sabrea, r.a., prenosi se da je rekao: “Rekao sam: Allahov Poslaniče, kaži mi nešto o abdestu!, a on reče: ‘Propisno (potpuno) uzimaj abdest, rastavi između
prsta (pranjem), i dobro isperi nos,
osim ako postiš.’ ”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen, sahih)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن َل ِقيط بن َص ِب َر َة‬١٢٤٣
ِ‫ أخْ ِب ْرني َعن‬،‫ َيا رسول الله‬:‫ قُ ْل ُت‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ َو َخلِّ ْل َب ْي َن‬،‫ »أ ْس ِبغ ال ُو ُضو َء‬: َ‫ال ُو ُضو ِء؟ قَال‬
ِ ‫الاس ِت ْن َش‬
‫ون‬
َ ‫ إِلا َّ أَ ْن َت ُك‬،‫اق‬
ْ ‫ َو َبالِغْ في‬،‫الأَ َصابِ ِع‬
:‫ وقال‬،‫ رواه أَ ُبو داود والترمذي‬.«‫َصائِ ًما‬
.«‫»حديث حسن صحيح‬
1244. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da
je ona rekla: “Allahova Poslanika,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, zaticala je zora, a on je bio džunup (od
odnosa) sa svojim ženama, pa bi se
on onda okupao i postio.”
(Muttefekun ‘alejhi)
،‫ – وعن عائشة َر ِض َي الل ُه عنها‬١٢٤٤
‫ صلى الله عليه‬- ‫َان رسول الله‬
َ ‫ ك‬:‫قالت‬
‫ ثُ َّم‬،‫ ُي ْد ِر ُك ُه الف َْج ُر َو ُه َو ُج ُن ٌب ِم ْن أ ْه ِل ِه‬- ‫وسلم‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫َي ْغ َت ِس ُل َو َي ُصو ُم‬
225. Fadilet (korist) posta muharema, ša‘bana i
El-ešhuril-huruma (zulka‘de, zul-hidže, muharem, redžeb)
‫ – باب فضل صوم‬٢٢٥
‫المحرم وشعبان والأشهر الحرم‬
1246. Od Ebu-Hurejreaa, r.a., prenosi se da je rekao: “Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao je: ‘Najvredniji post poslije ramazana je Allahov mjesec muharem,
a najvredniji namaz, poslije farza, je
noćni namaz (noćna nafila).’ ”
(Muslim)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٢٤٦
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ شَ ْه ُر الله‬:‫الص َيا ِم َب ْع َد َر َم َض َان‬
ِّ ‫»أ ْف َض ُل‬
‫ َصلاَ ُة‬:‫ِيض ِة‬
َ ‫الصلاَ ِة َبع َد ال َفر‬
َّ ‫ َوأ ْف َض ُل‬،‫ال ُم َح َّر ُم‬
.‫ رواه مسلم‬.«ِ‫اللَّ ْيل‬
1247. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da
je ona rekla: “Vjerovjesnik, s.a.v.s
nije nijedan mjesec više postio od
ša‘bana, jer on je zaista postio cijeli
ša‘ban.” U jednom drugom rivajetu
stoji:
“... postio je cijeli ša‘ban, osim malo.”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ قالت‬،‫ – عن عائشة َر ِض َي الل ُه عنها‬١٢٤٧
‫ َي ُصو ُم‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َل ْم يكن النبي‬
‫َان َي ُصو ُم‬
َ ‫ َف ٕانَّ ُه ك‬،‫ِم ْن شَ ْه ٍر أ ْك َث َر ِم ْن شَ ْع َب َان‬
.‫شَ ْع َب َان ُكلَّ ُه‬
.‫َان َي ُصو ُم شَ ْع َب َان إِلا َّ َق ِلي ًلا‬
َ ‫ ك‬:‫وفي رواية‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
1248. Mudžiba el-Bahilijje prenosi
‫ عن أبيها أَ ْو‬،‫ – وعن ُم ِجي َب َة ال َبا ِهل َّي ِة‬١٢٤٨
od svoga oca, ili amidže, da je on
ِ ‫ أنه أ َتى رسولَ الل‬:‫عمها‬
‫عليه‬
‫الله‬
‫صلى‬
‫ه‬
došao Allahovu Poslaniku, sall-Allahu
ْ ‫ َو َق ْد َت َغ َّي َر‬- ‫ ثُ َّم ان َط َل َق َفأَ َتا ُه َب ْع َد َس َن ٍة‬- ‫وسلم‬
‘alejhi we sellem, zatim je otišao i ‫ت‬
‫ أ َما‬،‫ َيا رسولَ الله‬: َ‫ َفقَال‬- ‫َحالُ ُه َوهي َئ ُت ُه‬
vratio se poslije godinu dana, a za
to vrijeme njegovo stanje i izgled se ‫ أَ َنا البا ِهلي‬: َ‫ْت«؟ قَال‬
َ ‫ » َو َم ْن أن‬: َ‫َت ْع ِرفُ ِني؟ قَال‬
ُّ
izmijenili. Kada mu je došao, rekao
ِ َّ‫ال‬
َٔ
ِ
ِ
َ
َ
َ‫ك‬
َ‫َال‬
،
‫ر‬
‫ي‬
‫غ‬
‫ا‬
‫م‬
‫ف‬
»
:
‫ق‬
.
‫ل‬
‫و‬
‫ا‬
‫ال‬
‫عام‬
‫ك‬
‫ت‬
‫ئ‬
‫ج‬
‫ي‬
‫ذ‬
ْ
ُ
َّ
َ
َّ
َ
mu je: “O, Allahov Poslaniče, zar
‫ َما أ َك ْل ُت‬: َ‫اله ْي َئ ِة!« قَال‬
َ ‫َو َق ْد ُك ْن َت َح َس َن‬
me ne poznaješ?” On mu reče: “A
ko si ti?” On reče: “Ja sam El-Bahilijj, ‫ َفقَالَ رسولُ الل ِه‬. ٍ‫ك إِلا َّ بِ َل ْيل‬
َ ‫َط َعا ًما ُم ْن ُذ فَارق ُت‬
koji ti je došao prve godine.” On mu
«!‫ » َع َّذ ْب َت َن ْف َس َك‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬reče: “Šta te je promijenilo. Onda si
‫ َو َيو ًما ِم ْن ُك ِّل‬،ِ‫الص ْبر‬
َّ ‫»ص ْم شَ ْه َر‬
ُ : َ‫ثُ َّم قَال‬
bio lijepog izgleda?” On reče: “Od
kako sam otišao od tebe, nisam jeo ‫»ص ْم‬
ُ : َ‫ قَال‬،ً‫ َف ٕا َّن بِي قُ َّوة‬،‫ ِز ْدنِي‬: َ‫شَ ْهرٍ« قَال‬
nego samo noću.” Allahov Poslanik, «‫ »صم َثلا َث َة أيام‬: َ‫ قَال‬،‫ ِزدنِي‬: َ‫يومين« قَال‬
ٍ َّ
ْ
ْ ُ
َْ َْ
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, mu re-
če: “Sam si sebe mučio!” Zatim mu
ْ ‫»ص ْم ِم َن ال ُح ُرم َو‬
،‫اترك‬
ُ : َ‫ قَال‬،‫ ِز ْدنِي‬: َ‫قَال‬
reče: “Posti mjesec strpljivosti (ra- «‫اترك‬
ْ ‫ ُص ْم ِم َن ال ُح ُر ِم َو‬،‫اترك‬
ْ ‫ُص ْم ِم َن ال ُح ُر ِم َو‬
mazan) i jedan dan od svakog mjeِ َّ‫وقال بأصابِعه الث‬
.‫ ثُ َّم أ ْر َس َل َها‬،‫لاث ف ََض َّمها‬
seca!” On mu reče: “Dodaj mi još,
jer sam ja jaki!” On mu odgovori:
.‫رواه أَ ُبو داود‬
“Posti dva dana!” On mu ponovo re.‫ َر َم َضان‬:«‫الصبر‬
َّ ‫َو »شَ ْهر‬
če: “Dodaj mi još!” On na to reče:
“Posti tri dana!” On ponovo reče: “Dodaj mi još!” On mu tada reče: “Posti od ešhuril-huruma, pa prestani,
pa ponovo posti, pa prestani, zatim
ponovo posti, pa prestani!”, pokazujući mu s tri prsta, tako što bi ih
skupljao i pružao.”
(Ebu-Davud)
226. Fadilet posta i dru- ‫ – باب فضل الصوم وغيره‬٢٢٦
gih (dobrih) djela u pr- ‫في العشر الأول من ذي الحجة‬
vih deset dana zul-hidžeta
1249. Od Ibn-‘Abbasa, r.a., prenosi
se da je rekao: “Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao
je:
‘Nema dana u kojima je dobro djelo draže Allahu od ovih! Znači, deset prvih dana zul-hidžeta.’ Oni su
ga upitali: ‘Pa čak ni džihad na Allahovom putu?’ On rekao je: ‘Čak
ni džihad, osim ako čovjek izađe sobom i svojim imetkom i ne vrati ništa od toga.’ ”
(Buhari)
،‫ – وعن ابن عباس رضي الله عنهما‬١٢٤٩
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫الصالِ ُح فِ َيها أ َح ُّب إِ َلى‬
َّ ‫ ال َع َم ُل‬،‫» َما ِم ْن أيَّا ٍم‬
:‫ قالوا‬.‫الل ِه ِم ْن ه ِذ ِه الأَيَّام« يعني أيام العشر‬
ِ َ‫ َولا‬،‫َيا رسولَ الل ِه‬
‫الج َها ُد في َسبيلِ الل ِه؟‬
ِ َ‫ » َولا‬: َ‫قَال‬
‫ إِلا َّ َر ُج ٌل‬،‫الج َها ُد فِي َس ِبي ِل الل ِه‬
‫ َف َل ْم َي ْر ِج ْع ِم ْن ذَلِ َك‬،‫َخ َر َج بِ َن ْف ِس ِه َو َمالِ ِه‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫بِ َشي ٍء‬
227. Fadilet posta na dan
“‘Arefata”, dan “‘Ašure”
deseti (dan muharema)
i deveti (dan muharema)
‫ – باب فضل صوم يوم‬٢٢٧
‫عرفة وعاشوراء وتاسوعاء‬
1250. Od Ebu Katade, r.a., prenosi se da je rekao: “Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, je,
upitan o postu na dan ‘Arefata, odgovorio: ‘On iskupljuje grijehe prošle godine, te ostatak dotične godine.”
(Muslim)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي قتادة‬١٢٥٠
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ ُس ِئ َل رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫الس َن َة‬
َّ ‫ » ُي َك ِّف ُر‬: َ‫ قَال‬،‫ عن َصو ِم َي ْو ِم َع َر َف َة‬ِ ‫ال َم‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫اض َي َة َوال َب ِاق َي َة‬
1251. Od Ibn-‘Abbasa, r.a., prenosi
se da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, postio ašuru (deseti dan muharema) i naredio da se
posti.
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ – وعن ابن عباس رضي الله عنهما‬١٢٥١
‫ َصا َم‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن رسولَ الله‬
ِ ‫َيو َم عاشورا َء َوأ َم َر بِ ِص‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫يام ِه‬
1252. Od Ebu-Katade, r.a., prenosi
se da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem„ upitan o postu ašure, rekao: “On iskupljuje (grijehe)
prošle godine.”
(Muslim)
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي قتادة‬١٢٥٢
‫ ُس ِئ َل‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن رسول الله‬
‫الس َن َة‬
َّ ‫ » ُي َك ِّف ُر‬: َ‫ َفقَال‬،‫َع ْن ِصيا ِم َي ْو ِم َعاشُ ورا َء‬
ِ ‫ال َم‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫اض َي َة‬
228. Mustehab je postiti šest dana ševala
‫ – باب استحباب صوم‬٢٢٨
‫ستة أيام من شوال‬
1254. Od Ebu-Ejjuba, r.a., prenosi
se da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao: “Ko isposti ramazan, zatim posti šest dana
ševala, kao da je čitavu godinu postio.”
(Muslim)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي أيوب‬١٢٥٤
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسولَ الله‬
،‫» َم ْن َصا َم َر َم َض َان ثُ َّم أ ْت َب َع ُه ِستًّا ِم ْن شَ َّو ٍال‬
ِ ‫َان ك‬
.‫ رواه مسلم‬.«ِ‫َص َيا ِم ال َّد ْهر‬
َ ‫ك‬
229. Mustehab je postiti ponedjeljkom i četvrtkom
‫ – باب استحباب صوم‬٢٢٩
‫الإ ثنين والخميس‬
1255. Od Ebu-Katade, r.a., prenosi se da je Allahov Poslanik , sallAllahu ‘alejhi we sellem, upitan o
postu ponedjeljkom, rekao: “To je
dan u kom sam rođen, dan u kom
sam postao Poslanikom i tog dana
mi je spuštena (objava).”
(Muslim)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي قتادة‬١٢٥٥
‫ ُس ِئ َل َع ْن‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ْت‬
ُ ‫ »ذَلِ َك َيو ٌم ُو لِد‬: َ‫ َفقَال‬، ِ‫َصو ِم َي ْو ِم الإ ْث َن ْين‬
‫ رواه‬.«‫ أَ ْو أُ ْنزِلَ َع َل َّي فِي ِه‬،‫ َو َيو ٌم ُب ِع ْث ُت‬،‫فِي ِه‬
.‫مسلم‬
1256. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi od
Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, da je rekao: “Djela se
predočavaju (Allahu) ponedjeljkom
i četvrtkom, pa volim da se moje djelo predoči, kad ja postim.”
(Tirmizi, hasen)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٢٥٦
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫عن رسول الله‬
،ِ‫الخ ِميس‬
َ ‫ض الأَ ْع َمالُ َيو َم الإ ْث َن ْينِ َو‬
ُ ‫»تُ ْع َر‬
‫ رواه‬.«‫ض َع َم ِلي َوأ َنا َصائِ ٌم‬
َ ‫َفأُ ِح ُّب أَ ْن ُي ْع َر‬
‫ ورواه‬،«‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫الترمذي‬
.‫مسلم بغير ِذكر الصوم‬
1257. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da je
rekla: “Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, se trudio da posti
ponedjeljakom i četvrtakom.”
(Tirmizi, hasen)
،‫ – وعن عائشة َر ِض َي الل ُه عنها‬١٢٥٧
‫ صلى الله عليه‬- ‫َان رسولُ الله‬
َ ‫ ك‬:‫قالت‬
‫ رواه‬.‫الخ ِميس‬
َ ‫ َي َت َح َّرى َصو َم الإ ْث َن ْينِ َو‬- ‫وسلم‬
.«‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫الترمذي‬
‫‪ – ٢٣٠‬باب استحباب صوم‬
‫ثلاثة أيام من كل شهر‬
‫والأفضل صو ُمها في الأيام البيض وهي‬
‫الخامس عشر‪،‬‬
‫ابع عشر و‬
‫َ‬
‫الثالث عشر والر َ‬
‫َ‬
‫ابع‬
‫ِوقيل‪ :‬الثاني عشر‪ ،‬والثالِ َث عشر‪ ،‬والر َ‬
‫عشر‪ ،‬والصحيح المشهور ُه َو الأول‪.‬‬
‫‪230. Mustehab je posti‬‬‫‪ti po tri dana u svakom‬‬
‫‪mjesecu‬‬
1260. Od ‘Abdullaha bin ‘Amra bin
el-‘Asa, r.a., prenosi se da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao: “Post tri dana svakog
mjeseca je post čitavu godinu.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ – وعن عبد الله بن عمرو بن العاص‬١٢٦٠
- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬،‫رضي الله عنهما‬
‫»ص ْو ُم َثلاَ َث ِة أيَّا ٍم ِم ْن‬
َ :‫صلى الله عليه وسلم‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ُك ِّل شَ ْه ٍر َص ْو ُم ال َّد ْه ِر ُكلِّ ِه‬
1262. Od Ebu-Zerra, r.a., prenosi se
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao: “Ako postiš u mjesecu tri dana, onda posti
trinaesti, četrnaesti i petnaesti.”
(Tirmizi, hasen)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي ذر‬١٢٦٢
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ ف َُص ْم َثلا ََث‬،‫»إِذَا ُص ْم َت ِم َن الشَّ ْه ِر َثلاَ ًثا‬
‫ رواه‬.«َ‫س َعشْ َرة‬
َ ‫ َو َخ ْم‬،َ‫ َوأ ْر َب َع َعشْ َرة‬،َ‫َعشْ َرة‬
.«‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫الترمذي‬
231. Fadilet davanja iftara postaču, fadilet postača pored koga se jede i dova koju upućuje
onaj koji jede vlasniku
sofre.
‫ – باب فضل من ف َّطر‬٢٣١
‫صائ ًما وفضل الصائم الذي‬
‫يؤكل عنده ودعاء الآكل‬
‫للمأكول عنده‬
1265. Zejd bin Halid el-Džuheni, r.a.,
prenosi od Allahova Poslanika, sallAllahu ‘alejhi we sellem, da je rekao: “Ko iftari postača, imat će nagradu kao i on, a postaču neće bit
umanjeni njegovi sevabi.”
(Tirmizi, hasen, sahih)
‫ رضي‬- ‫ – عن زيد بن خالد ال ُج َه ِن ِّي‬١٢٦٥
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ عن النبي‬- ‫الله عنه‬
،‫َان َل ُه ِم ْث ُل أ ْج ِر ِه‬
َ ‫ ك‬،‫ » َم ْن َف َّط َر َصائِ ًما‬: َ‫قَال‬
.«ٌ‫الصائِ ِم شَ ْيء‬
َّ ‫َص ِم ْن أ ْج ِر‬
ُ ‫َغ ْي َر أنَّ ُه لاَ ُي ْنق‬
‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫رواه الترمذي‬
.«‫صحيح‬
1266. Od Ummu Umare el-Ensarije,
r.a., prenosi se da je Vjerovjesnik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, ušao
kod nje i ona mu je ponudila hranu, a on joj rekao je: “Jedi i ti!” Ona
je rekla: “Ja postim!” Na to Allahov
Poslanik reče: “Zaista, meleci donose salavat na postača pored koga
se jede, dok ne završe s jelom!” (A
možda je rekao: “... dok se ne zasite!”)
(Tirmizi, hasen)
‫ – وعن أُ ِّم ُع َما َر َة الأنصا ِريَّ ِة َر ِض َي الل ُه‬١٢٦٦
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ ‫ أ َّن‬:‫عنها‬
: َ‫ َفقَال‬،‫ َف َق َّد َم ْت إِ َل ْي ِه َط َعا ًما‬،‫َد َخ َل َع َل ْي َها‬
‫ َفقَالَ رسول‬،‫ إنِّي َصائِ َم ٌة‬:‫» ُك ِلي« َفقَا َل ْت‬
‫الصائِ َم‬
َ ‫ »إ َّن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫الله‬
‫تُ َصلِّي َع َل ْي ِه ال َملاَئِ َك ُة إِذَا أُ ِك َل ِع ْن َد ُه َحتَّى‬
‫ رواه‬.«‫»حتَّى َيشْ َب ُعوا‬
َ : َ‫َي ْفر ُغوا« َو ُربَّ َما قَال‬
.«‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫الترمذي‬
1267. Enes, r.a., prenosi da je Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, došao kod Sa‘d bin ‘Ubade, r.a.,
i on mu je iznio kruha i zejtina, pa je
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, jeo, i onda rekao: “Neka se
kod vas iftare postači i neka vašu
hranu jedu pobožni i neka za vas istigfar čine meleki!”
(Ebu-Davud, sahih)
I‘
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫س‬
ٍ ‫ – وعن أن‬١٢٦٧
‫ َجا َء إِ َلى سعد‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ
‫ ف ََجا َء بِ ُخ ْب ٍز‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫بن عبادة‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫ ثُ َّم قَالَ النبي‬،‫ َفأ َك َل‬،‫َو َز ْي ٍت‬
‫ون؛ َوأ َك َل‬
َّ ‫ »أ ْف َط َر ِع ْن َد ُك ُم‬:‫وسلم‬
َ ‫الصائِ ُم‬
.«‫ َو َصلَّ ْت َع َل ْي ُك ُم ال َملاَئِ َك ُة‬،‫َط َعا َم ُك ُم الأَب َرا ُر‬
.‫رواه أَ ُبو داود ب ٕاسناد صحيح‬
‫ ك َتاب الا ْع ِت َكاف‬-
1268. Prenosi se od Ibn-‘Umera, r.a.,
da je rekao: “Allahov Poslanik boravio je u i‘tikafu zadnjih deset dana ramazana.”
(Muttefekun ‘alejhi)
،‫ – عن ابن عمر رضي الله عنهما‬١٢٦٨
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َان رسولُ الل ِه‬
َ ‫ ك‬: َ‫قَال‬
‫متفق‬
ٌ .‫ َي ْع َت ِك ُف ال َعشْ َر الأ َو ِاخ َر ِم ْن َر َم َض َان‬.‫َع َل ْي ِه‬
1269. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da je
Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, boravio u i‘tikafu zadnjih deset dana ramazana, sve dok mu Uzvišeni Allah nije uzeo život, a poslije njega su u i‘tikafu boravile njegove žene.
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ – وعن عائشة َر ِض َي الل ُه عنها‬١٢٦٩
‫َان َي ْع َت ِك ُف‬
َ ‫ ك‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ
‫ َحتَّى َت َوفَّا ُه الل ُه‬،‫ال َعشْ َر الأ َو ِاخ َر ِم ْن َر َم َض َان‬
‫متفق‬
ٌ .‫ ثُ َّم ا ْع َت َك َف أ ْز َوا ُج ُه ِم ْن َب ْع ِد ِه‬،‫َت َعا َلى‬
.‫َع َل ْي ِه‬
1272. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi se da je rekao: “Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, održao
nam je hutbu i rekao: O ljudi, Allah
vam je propisao hadž, pa ga obavljajte, na što jedan od prisutnih reče: ‘Da li svake godine, o Allahov
Poslaniče?’ On je šutio, dok je dotični ponovio pitanje tri puta, a zatim je rekao: ‘Da sam rekao: ‘Da!’,
bio bi vadžib (stroga obaveza), a vi
ga ne biste mogli izvršiti!’ Zatim je
dodao: ‘Ostavite me dok sam ja vas
ostavio! Zaista su oni prije vas propali zbog toga što su puno pitali i
razilazili se sa svojim poslanicima,
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٢٧٢
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َخ َط َب َنا رسولُ الل ِه‬: َ‫قَال‬
‫ض الل ُه‬
َ ‫ َق ْد َف َر‬،‫اس‬
ُ َّ‫ »أيُّ َها الن‬: َ‫ َفقَال‬- ‫وسلم‬
‫ أ ُك َّل َعا ٍم‬:‫الح َّج َف ُح ُّجوا« َفقَالَ َر ُج ٌل‬
َ ‫َع َل ْي ُكم‬
.‫ َحتَّى قَا َل َها َثلا ًثا‬،‫َيا َرسولَ الل ِه؟ ف ََس َك َت‬
‫ » َل ْو‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َفقَالَ رسولُ الله‬
: َ‫ َو َل َما ْاس َت َط ْع ُت ْم« ثُ َّم قَال‬،‫قُ ْل ُت َن َع ْم َل َو َج َب ْت‬
‫َان‬
َ ‫» َذ ُروني َما َت َر ْك ُت ُك ْم؛ َف ٕانَّ َما َه َل َك َم ْن ك‬
‫ َواخْ ِتلاَفِ ِه ْم َع َلى‬،‫َق ْب َل ُك ْم بِ َك ْث َر ِة ُسؤالِ ِه ْم‬
‫ َف ٕاذَا أ َم ْرتُ ُك ْم بِ َشي ٍء َفأتُوا ِم ْن ُه َما‬،‫أ ْن ِب َيائِ ِه ْم‬
.«‫ َو إِذَا َن َه ْي ُت ُك ْم َعن شَ ْي ٍء َف َد ُعو ُه‬،‫ْاس َت َط ْع ُت ْم‬
.‫رواه مسلم‬
pa kada vam nešto naredim, uradite onoliko koliko možete, a kada vam
nešto zabranim, to ostavite.’ ”
(Muslim)
1273. On također prenosi da je Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, upitan koji je najvredniji posao,
odgovorio: “Iman (vjerovanje) u Allaha i njegova Poslanika.” Zatim je
upitan: “A šta poslije njega?” On je
odgovorio: “Džihad (borba) na Allahovom putu!” Zatim je ponovo upitan: “A koji poslije njega?” On je odgovorio: “Hadž mebrur!” (tj. hadž
za vrijeme kojeg onaj koji ga obavlja
ne učini ni jedan prestup).”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ صلى الله‬- ‫بي‬
ُّ َّ‫ ُس ِئ َل الن‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬١٢٧٣
‫ »إي َما ٌن‬: َ‫ أ ُّي ال َع َم ِل أ ْف َض ُل؟ قَال‬- ‫عليه وسلم‬
ِ : َ‫ ثُ َّم ماذا؟ قَال‬:‫بِالل ِه َورسولِ ِه« قيل‬
‫»الج َها ُد‬
‫»ح ٌّج‬
َ : َ‫ ثُ َّم َماذَا؟ قَال‬:‫فِي َس ِبي ِل الل ِه« ِقي َل‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َمب ُرو ٌر‬
ِ ‫ الَّ ِذي لا يرت ِك ُب‬:‫»المبرور« ُه َو‬
‫صاح ُب ُه فِي ِه‬
.‫معصي ًة‬
1274. Od njega se prenosi da je rekao: “Čuo sam Allahova Poslanika,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, kako
kaže: ‘Ko obavi hadž, a ne bude nepristojne i ružne riječi govorio i ne
bude kršio (Allahove) propise, vratit će se (bez grijeha) kao na dan kada ga je majka rodila.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ َس ِم ْع ُت رسولَ الل ِه‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬١٢٧٤
،‫ » َم ْن َح َّج‬:‫ يقول‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ َر َج َع َك َي ْو ِم َو َل َد ْت ُه‬،‫ َو َل ْم َي ْف ُس ْق‬،‫َف َل ْم َي ْرف ُْث‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫أ ُّم ُه‬
1275. On također prenosi da je Al‫ صلى الله‬- ‫ أ َّن رسول الل ِه‬:‫ – وعنه‬١٢٧٥
lahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we ‫ك َّفار ٌة‬
َ ‫ »ال ُع ْم َر ُة إِ َلى ال ُع ْم َر ِة‬:‫ قال‬- ‫عليه وسلم‬
َ
sellem, rekao: “Umra do umre isَ ‫س َل ُه‬
َ ‫ َو‬،‫لِ َما َبي َن ُه َما‬
kupljuje grijehe počinjene između njih, َّ ‫ج َزاءٌ إِلا‬
َ ‫الح ُّج ال َم ْب ُرو ُر َل ْي‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
a za hadž-mebrur (tj. hadž u kojem
َ
ٌ .«‫الجنَّ َة‬
hadžija nije počinio nijedan grijeh)
nema druge nagrade, osim Dženneta.”
(Muttefekun ‘alejhi)
1276. Od ‘Aiše, r.a., prenosi se da je
،‫ – وعن عائشة َر ِض َي الل ُه عنها‬١٢٧٦
rekla: “Rekla sam: ‘O Allahov Poِ ‫ َن َرى‬،‫ َيا رسول الله‬:‫ قُ ْل ُت‬:‫قَا َلت‬
‫الج َها َد‬
slaniče, vidimo da je džihad najvredِ ‫ أفَلاَ نُ َجا‬، ِ‫أ ْف َض َل ال َع َمل‬
َ
ُ
َ
َ‫َال‬
‫ن‬
‫ك‬
‫ل‬
»
:
‫ق‬
‫ف‬
‫ُ؟‬
‫د‬
‫ه‬
َّ
niji posao, a zar nećemo (mi žene)
ِ ‫أ ْف َض ُل‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫ َح ٌّج َم ْب ُرو ٌر‬:‫الج َها ِد‬
ići u džihad?’ On je odgovorio: ‘Najvrjedniji džihad za vas je hadž-mebrur.’
”
(Buhari)
1277. Ona, također, prenosi da je
Allahov Poslanik rekao: “Nema nijednog dana, u kome Allah oslobodi više robova od vatre, od dana ‘Arefata.”
(Muslim)
‫ صلى الله‬- ‫ أ َّن رسولَ الله‬:‫ – وعنها‬١٢٧٧
‫ » َما ِم ْن َي ْو ٍم أ ْك َث َر ِم ْن أَن‬: َ‫ قَال‬- ‫عليه وسلم‬
.«‫َي ْع ِت َق الل ُه فِي ِه َع ْبدًا ِم َن النَّا ِر ِم ْن َي ْو ِم َع َر َف َة‬
.‫رواه مسلم‬
1278. Od Ibn-‘Abbasa, r.a., prenosi se da je Vjerovjesnik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao: “Umra uz
ramazan vrijedi koliko i hadž, ili koliko hadž obavljen sa mnom.”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ – وعن ابن عباس رضي الله عنهما‬١٢٧٨
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ ‫أ َّن‬
‫ أَ ْو َح َّج ًة‬- ‫» ُع ْم َر ٌة في َر َم َض َان َت ْع ِدلُ َح َّج ًة‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َم ِعي‬
1280. Od Lekita bin ‘Amira, r.a., prenosi se da je došao Vjerovjesniku,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, i rekao:
“Moj otac je jako ostario, ne može
obaviti ni hadža ni umre niti može
putovati (da bi ih obavio).” A on mu
je odgovorio: “Obavi za svoga oca i
hadž i umru!”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen, sahih)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن لقيط بن عامر‬١٢٨٠
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ ‫ أنَّه أتى‬:‫عنه‬
،‫الح َّج‬
َ ‫ لاَ َي ْس َت ِط ُيع‬،‫ إ َّن أَبِي شَ ْي ٌخ َك ِبي ٌر‬: َ‫َفقَال‬
‫ » ُح َّج َع ْن‬: َ‫ َولاَ ال َّظ َع َن؟ قَال‬،َ‫َولاَ ال ُع ْم َرة‬
َ ِ‫أب‬
،‫ رواه أَ ُبو داود والترمذي‬.«‫يك َوا ْع َت ِم ْر‬
.«‫ »حديث حسن صحيح‬:‫وقال‬
1282. Od Ibn-‘Abbasa r.a., preno:‫ – وعن ابن عباس رضي الله عنهما‬١٢٨٢
si se da je Vjerovjesnik, sall-Allahu
‫ َل ِق َي َر ْك ًبا‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
‫أ َّن‬
َّ
‘alejhi we sellem, susreo grupu lju:‫ » َمنِ ال َق ْو ُم؟« قالوا‬: َ‫ َفقَال‬،‫بال َّر ْو َحا ِء‬
di na jahalicama (u području) Er-Revha’
ُ‫ »رسول‬: َ‫ َم ْن أَن َْت؟ قَال‬:‫ قالوا‬.‫ون‬
َ ‫المس ِل ُم‬
i rekao im: “Ko ste vi?” Oni odgo‫ ألِ َه َذا‬:‫ َفقَا َل ْت‬،‫ َف َر َف َع ِت ا ْم َرأ ٌة َصب ًّيا‬.«‫الل ِه‬
voriše: “Muslimani!” A zatim reko.‫ رواه مسلم‬.«‫ َو َل ِك أ ْج ٌر‬،‫ » َن َع ْم‬: َ‫َح ٌّج؟ قَال‬
še: “A ko si ti?” On reče: “Allahov
Poslanik!” Tada jedna žena podiže
dijete i reče:
“Može li ovaj obaviti hadž?” On
odgovori: “Da, a tebi pripada sevab!”
(Muslim)
1284. Prenosi se od Ibn-‘Abbasa, r.a.,
da je rekao: “Ukaz, Medžinne i ZulMedžaz bile su pijace u vrijeme džahilijeta, pa su (muslimani) osjetili nelagodnost da trguju za vrijeme hadža, pa je sišao ajet koji govori o hadžskom mevsimu (sezoni): ‘Nije vam
grijeh tražiti dobrote (trgovinom) od
vašeg Gospodara.’ ” (El-Bekara, 198)
(Muslim)
DŽ
،‫س رضي الله عنهما‬
ٍ ‫ – وعن ابن عبا‬١٢٨٤
ُ ‫ كَا َن ْت ُع َك‬: َ‫قَال‬
‫ َوذُو ال َم َجا ِز‬،‫ َو َم ِجنَّ ُة‬،‫اظ‬
‫ َف َتأثَّ ُموا أن َيتَّ ِج ُروا في‬،‫الجا ِه ِل َّي ِة‬
َ ‫أ ْس َواقًا في‬
‫اح أَ ْن‬
ٌ ‫س َع َل ْي ُك ْم ُج َن‬
َ ‫ } َل ْي‬:‫ َف َن َز َل ْت‬،‫ال َم َو ِاس ِم‬
‫[ في‬١٩٨ :‫َت ْب َت ُغوا ف َْض ًلا ِم ْن َربِّ ُك ْم{ ]البقرة‬
.‫ رواه البخاري‬.‫الح ِّج‬
َ ‫َم َو ِاس ِم‬
ِ ‫ ك َتاب‬‫الج َهاد‬
1285. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, upitan koji je najvredniji posao, odgovorio: “Vjerovanje
u Allaha i Njegova Poslanika.” Zatim je upitan: “A koji poslije toga?”
On je odgovorio: “Džihad na Allahovom putu!” Zatim je upitan: “A
koji je poslije toga?”
A on je odgovorio: “Hadž mebrur!”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – عن أَبي هريرة‬١٢٨٥
‫ صلى الله عليه‬- ‫ ُس ِئ َل رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫ »إي َما ٌن بِالل ِه‬: َ‫ أ ُّي ال َعمل أَ ْف َض ُل؟ قَال‬:‫وسلم‬
‫ »الجها ُد في‬: َ‫ ثُ َّم َماذَا؟ قَال‬:‫َو َر ُسو لِ ِه« قي َل‬
‫»ح ٌّج‬
َ : َ‫ ثُ َّم َماذَا؟ قَال‬:‫َسبي ِل الل ِه« ِقي َل‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َم ْب ُرو ٌر‬
1286. Od Ibn-Mes‘uda, r.a., prenosi
se da je rekao: “Rekao sam: ‘O Allahov Poslaniče, koji je posao najdraži
Uzvišenome Allahu?’ On je odgovorio: ‘Namaz u njegovo vrijeme!’
Zatim sam mu rekao: ‘A koji poslije toga?’ A on je odgovorio: ‘Dobročinstvo roditeljima!’ A zatim sam
ga pitao: ‘A koji poslije toga?’, a on
je odgovorio: ‘Džihad, u ime Allaha!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن ابن مسعود‬١٢٨٦
‫ أ ُّي ال َع َملِ أَ َح ُّب‬،‫ َيا رسولَ الله‬:‫ قُ ْل ُت‬: َ‫قَال‬
«‫»الصلاَ ُة َع َلى َو ْق ِت َها‬
َّ : َ‫إِ َلى الل ِه َت َعا َلى؟ قَال‬
:‫قلت‬
ُ « ِ‫ »بِ ُّر ال َوالِ َد ْين‬: َ‫ ثُ َّم أ ُّي؟ قَال‬:‫قُ ْل ُت‬
ِ : َ‫ثُ َّم أ ُّي؟ قَال‬
.«‫»الج َها ُد في َسبيلِ الل ِه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
1287. Od Ebu-Zerra, r.a., prenosi se
da je rekao: “Rekao sam: ‘O Allahov Poslaniče, koji je posao najvredniji?’ On je rekao: ‘Vjerovanje u Allaha i džihad na Njegovom putu!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي ذ ّر‬١٢٨٧
‫ أ ُّي ال َع َملِ أ ْفض ُل؟‬،‫ َيا رسول الله‬:‫ قُ ْل ُت‬: َ‫قَال‬
ِ ‫ َو‬،‫ »الإ ي َما ُن بِالل ِه‬: َ‫قَال‬
.«‫الج َها ُد في َس ِبيل ِه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
1288. Od Enesa, r.a., prenosi se da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Jedan jutarnji
pohod na Allahovom putu ili jedan
večernji pohod bolji je od dunjaluka
i svega što je na njemu.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬١٢٨٨
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
‫ َخ ْي ٌر ِم َن‬،‫ أَ ْو َر ْو َح ٌة‬،‫» َل َغ ْد َو ٌة في َسبيلِ الل ِه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ال ُّد ْن َيا َو َما فِ َيها‬
1289. Ebu-Seid Hudrija, r.a., prenosi da je došao neki čovjek Allahovom Poslaniku, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, pa rekao: “Koji je čovjek najodabraniji?” Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, mu je rekao: “Najodabraniji čovjek je mumin koji se bori svojim životom i svojim imetkom na Allahovom putu.”
Upita: “A koji onda?” “Mumin koji
Allahu robuje u nekom planinskom
klancu i ne uznemirava ljude svojim zlom.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي‬- ‫الخدري‬
‫ – وعن أَبي سعي ٍد‬١٢٨٩
ِّ
‫ صلى‬- ‫ أَ َتى َر ُج ٌل رسولَ الل ِه‬: َ‫ قَال‬- ‫الله عنه‬
‫س أ ْف َض ُل؟‬
ِ ‫ أ ُّي النَّا‬: َ‫ َفقَال‬- ‫الله عليه وسلم‬
ِ‫من ُي َجا ِه ُد بِ َن ْف ِس ِه َو َمالِ ِه في َسبيل‬
ٌ ‫ » ُم ْؤ‬: َ‫قَال‬
‫ » ُم ْؤ ِم ٌن في ِش َع ٍب‬: َ‫ ثُ َّم َم ْن؟ قَال‬: َ‫الل ِه« قَال‬
ِ ‫ِم َن الشِّ َع‬
‫اس ِم ْن‬
َ َّ‫ َو َي َد ُع الن‬،‫اب َي ْع ُب ُد الل َه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫شَ ِّر ِه‬
1290. Od Sehla bin Sa‘da, r.a., prenosi se da je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Jedan dan boravka (straže) na Allahovom putu, vredniji je od dunjaluka
i svega što je na njemu; jedno mjesto u Džennetu veličine vašeg bića
vrednije je od dunjaluka i onoga što
je na njemu; jedan jutarnji pohod koji učini rob na putu Uzvišenog Allaha, ili večernji pohod, bolji je od
dunjaluka i svega što je na njemu.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن سهل بن سعد‬١٢٩٠
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫عنه‬
ُ ‫ » ِر َب‬: َ‫قَال‬
‫اط َي ْو ٍم فِي َس ِبيلِ الل ِه َخ ْي ٌر ِم َن ال ُّد ْن َيا‬
‫الجنَّ ِة‬
َ ‫ َو َم ْو ِض ُع َس ْو ِط أَ َح ِد ُك ْم ِم َن‬،‫َو َما َع َل ْي َها‬
‫ َوال َّر ْو َح ُة َي ُرو ُح َها‬،‫َخ ْي ٌر ِم َن ال ُّد ْن َيا َو َما َع َل ْي َها‬
‫ َخ ْي ٌر‬،ُ‫ أَ ْو ال َغ ْد َوة‬،‫ال َع ْب ُد في َس ِبيلِ الل ِه َت َعا َلى‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ِم َن ال ُّد ْن َيا َو َما َع َل ْي َها‬
1291. Selman, r.a., prenosi: “Čuo
sam Allahova Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, da kaže: ‘Dan pripravnosti na Allahovom putu bolji
je od mjesec dana posta i namaza. A
ko umre u pripravnosti, će biti nagrađen od Allaha za posao koji je
učinio, a ako je živ, će biti nagrađen opskrbom i siguran od iskušenja kaburskih.’ ”
(Muslim)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن َسل َم َان‬١٢٩١
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َس ِم ْع ُت رسول الله‬: َ‫قَال‬
ُ ‫ » ِر َب‬:‫ يقول‬- ‫وسلم‬
‫اط َي ْو ٍم َو َل ْي َل ٍة َخ ْي ٌر ِم ْن ِص َيا ِم‬
‫ات َج َرى َع َل ْي ِه َع َم ُل ُه‬
َ ‫ َو إ ْن َم‬،‫شَ ْه ٍر َو ِق َيا ِم ِه‬
‫ َوأَ ِم َن‬،‫ َوأُ ْجر َِي َع َل ْي ِه ِر ْزقُ ُه‬،‫َان َي ْع َم ُل‬
َ ‫الَّ ِذي ك‬
.‫ال َفتَّ َان« رواه مسلم‬
1292. Od Fadale ibn ‘Ubejda, r.a.,
prenosi se da je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao:
“Svakom se umrlom zapečati njegov posao, osim onom koji je u pripravnosti na Allahovom putu. Zaista se njegov posao povećava, sve
do Sudnjega dana i on će biti sačuvan od kaburskog iskušenja.”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen, sahih)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن ف ََضا َل َة بن ُع َب ْيد‬١٢٩٢
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫عنه‬
‫ » ُك ُّل َم ِّي ٍت ُيخْ َت ُم َع َلى َع َم ِل ِه إِلا َّ ال ُم َرابِ َط‬: َ‫قَال‬
‫ َف ٕانَّ ُه ُي ْنمى َل ُه َع َمل ُه إِ َلى َي ْو ِم‬،‫فِي َسبي ِل الل ِه‬
‫ رواه أَ ُبو داود‬.«ِ‫ َو ُي َؤ َّم ُن فِ ْت َن َة ال َق ْبر‬،‫ال ِق َيا َم ِة‬
.«‫ »حديث حسن صحيح‬:‫ وقال‬،‫والترمذي‬
1293. Usman, r.a., prenosi: “Čuo
sam Allahova Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, da kaže: “Dan pripravnosti (straže) na Allahovom putu bolji je od hiljadu dana provedenih tamo gdje nema pripravnosti.”
(Tirmizi, sahih)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن عثمان‬١٢٩٣
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َس ِم ْع ُت رسولَ الله‬: َ‫قَال‬
ُ ‫ » ِر َب‬:‫ يقول‬- ‫وسلم‬
‫ َخ ْي ٌر‬،‫اط َي ْو ٍم في َسبيلِ الل ِه‬
‫ رواه‬.«‫ِم ْن أ ْل ِف َي ْو ٍم فِي َما ِس َوا ُه ِم َن ال َم َناز ِِل‬
.«‫ »حديث حسن صحيح‬:‫ وقال‬،‫الترمذي‬
1294. Od Ebu-Hurejreaa, r.a., pre- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٢٩٤
nosi se da je rekao: “Allahov Posla:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
nik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, reُ ‫ لا ُيخْ ِر‬،‫» َت َض َّم َن الله لِ َم ْن َخ َر َج في َسبي ِل ِه‬
kao je: ‘Allah je zagarantirao ono- ‫ج ُه‬
me koji izađe na Njegovom putu, a
‫يق‬
ٌ ‫ َو َت ْص ِد‬،‫ َو إي َما ٌن بِي‬،‫إِلا َّ ِج َها ٌد في َسبي ِلي‬
ne podstrekuje ga na to, osim: dži‫ أَو‬،‫الجنَّ َة‬
َ ‫ َف ُه َو َع َل َّي َض ِام ٌن أَ ْن أُ ْد ِخ َل ُه‬،‫بِ ُر ُس ِلي‬
had na Mom putu, iman u Mene i ْ
vjerovanje u Moje poslanike; On mi
‫أُ ْر ِج َع ُه إِ َلى َم ْنزِل ِه الَّ ِذي َخ َر َج ِم ْن ُه بِ َما َنالَ ِم ْن‬
je zagarantirao da će ga uvesti u Džen- ‫ ما‬،‫ والَّ ِذي ن ْفس محم ٍد بِي ِد ِه‬.‫ أَو َغنيم ٍة‬،ٍ‫أجر‬
َ َ َّ َ ُ ُ َ
َ َ ْ ْ
net, ili će ga vratiti njegovom mje‫ إِلا َّ َجا َء َي ْو َم‬،‫ِم ْن َك ْل ٍم ُي ْك َل ُم في َسبي ِل الل ِه‬
stu iz kojeg je krenuo, s nagradom
koju je zaradio ili plijenom (koji je ‫ ورِيحه‬،‫ك ِلم؛ َلونُه َلون د ٍم‬
ُ ‫ال ِق َيا َم ِة ك ََه ْي َئ ِت ِه َي ْو َم‬
ُُ َ َ ُْ ُ ْ
zadobio). Tako mi Onoga, u čijoj je
َ‫ َل ْولا‬،‫س ُم َح َّم ٍد بِ َي ِد ِه‬
ruci Muhammedov život, nema niُ
ُ ‫ َوالَّ ِذي َن ْف‬.‫ريح ِم ْس ٍك‬
jedne rane koja se zadobije na Al‫ْت ِخلا ََف‬
ُ ‫أَ ْن َي ُش َّق َع َلى ال ُم ْس ِل ِم َين َما َق َعد‬
lahovu putu, a da neće s njom doِ ‫ و‬،‫س ِري ٍة َت ْغزو في سبيلِ الل ِه أبدًا‬
‫لكن لاَ أ ِج ُد‬
ْ َ
َ
ُ
َّ َ
ći na Sudnji dan, u onakovom obliku kakva je bila na dan kada je ranjen; njena boja je boja krvi, a miris - miris miska. Tako mi Onoga,
u čijoj je ruci Muhammedov život,
kada ne bih otežao muslimanima,
ne bih nikada izostao iz odreda koji
se bori na Allahovu putu, ali ja nisam u stanju omogućiti svim muslimanima da idu niti oni sami imaju
mogućnosti, a njima bi bilo teško da
me ne poslušaju. Tako mi Onoga,
u čijoj je ruci Muhammedova duša,
želim se boriti na Allahovom putu,
pa da poginem, pa se ponovo boriti na Allahovom putu, pa poginuti,
‫ َو َي ُش ُّق‬،‫ُون َس َع ًة‬
َ ‫َس َع ًة فأ ْح ِم ُل ُه ْم َولاَ َي ِجد‬
‫ َوالَّ ِذي َن ْفس ُم َح َّم ٍد‬.‫َع َل ْي ِه ْم أَ ْن َي َت َخلَّ ُفوا َعنِّي‬
،‫ َفأُ ْق َت َل‬،‫ َل َو ِد ْد ُت أَ ْن أ ْغ ُز َو في َسبيلِ الل ِه‬،‫بِ َي ِد ِه‬
،‫ رواه مسلم‬.«‫ ثُ َّم أ ْغ ُز َو َفأُ ْق َت َل‬،‫ثُ َّم أ ْغ ُز َو َفأُ ْق َت َل‬
.‫وروى البخاري بعضه‬
.‫الج ْر ُح‬
َ :«‫»ال َك ْل ُم‬
pa se ponovo boriti na Allahovom
putu, pa poginuti.’ ”
(Muslim)
1295. Od njega se, također, prenosi
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao: “Nema nijednog ranjenika koji je ranjen na Allahovom putu, a da neće doći na Sudnji dan s ranom koja krvari; boja joj
je boje krvi, a miris - miris mošusa.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ صلى‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬١٢٩٥
‫ » َما ِم ْن َم ْك ُلو ٍم ُي ْك َلم في‬:‫الله عليه وسلم‬
:‫ َو َك ْل ُم ُه يد ِْمي‬،‫َسب ِي ِل الله إِلا َّ َجا َء َيو َم ال ِق َيام ِة‬
ٍ ‫ريح ِم‬
‫متفق‬
ُ ‫يح‬
ُ ‫ َوال ِّر‬،‫اللَّ ْو ُن َل ْو ُن َد ٍم‬
ٌ .«‫سك‬
.‫َع َل ْي ِه‬
1296. Mu‘az, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao: “Koji se musliman bori na Allahovom putu koliko traje
jedna mužnja deve, obavezan mu je
Džennet, a ko dobije jednu ranu na
Allahovom putu, ili povredu od nesreće, rana će bit na Sudnjem danu
veća nego prije. Krv će bit u boji šafrana, a miris - miris miska.”
(Ebu-Davud i Tirmizi, hasen)
‫ عن‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن معا ٍذ‬١٢٩٦
‫ » َم ْن‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ
َ‫قَا َت َل في َس ِبي ِل الله من َر ُجلٍ ُم ْس ِل ٍم فُ َواق‬
‫ َو َم ْن ُجر َِح ُج ْر ًحا في‬،‫الجنَّ ُة‬
َ ‫ َو َج َب ْت َل ُه‬،‫َنا َق ٍة‬
‫َس ِبي ِل الل ِه أَ ْو نُ ِك َب َن ْك َب ًة َف ٕان ََّها َت ِجي ُء َي ْو َم‬
،‫ َلونُها ال َّز ْع َف َرا ُن‬:‫ال ِق َيا َم ِة َكأَغ َز ِر َما كَا َن ْت‬
،‫ رواه أَ ُبو داود والترمذي‬.«‫َوري ُحها كَال ِم ْس ِك‬
.«‫ »حديث حسن‬:‫وقال‬
1297. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi: “Jedan čovjek od ashaba Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
naišao je na jednu planinsku uvalu
u kojoj bijaše jedan mali izvor vode, pa mu se to svidjelo, pa je rekao:
‘Kad bih se izolirao od svijeta i nastanio u ovoj uvali, ali to neću učiniti sve dok mi ne dozvoli Allahov Poslanik, čiju ću dozvolu zatražiti’ Taj
je ashab saopćio Allahovu Poslaniku svoju odluku, pa mu Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, reče:
‘Nemoj to činiti. Vaša borba na Allahovom putu bolja je od obavljanja
namaza u kući sedamdeset godina.
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٢٩٧
ِ ‫اب‬
ِ ‫ َم َّر َر ُج ٌل ِم ْن أ ْص َح‬: َ‫قَال‬
- ‫رسول الله‬
ٍ ‫ بِ ِش‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫عب فِي ِه ُع َي ْي َن ٌة ِم ْن‬
‫اس‬
َ َّ‫ َلو ا ْع َت َز ْل ُت الن‬: َ‫ َفقَال‬،‫ َفأ ْع َج َب ْت ُه‬،‫َما ٍء َع ْذ َبة‬
‫ َو َل ْن أ ْف َع َل َحتَّى‬،‫َفأق َْم ُت في َه َذا الشِّ ْع ِب‬
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ ْس َتأْ ِذ َن رسولَ الل ِه‬
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫فذ َك َر ذَلِ َك لرسول الله‬
‫ »لاَ َتفع ْل؛ َف ٕا َّن ُمقا َم أَ َح ِد ُك ْم في‬: َ‫ َفقَال‬‫َسبي ِل الل ِه أ ْف َض ُل ِم ْن َصلاَتِ ِه في َب ْي ِت ِه َس ْب ِع َين‬
‫ َو ُيد ِْخ َل ُك ُم‬،‫ون أَ ْن َي ْغ ِف َر الله َل ُك ْم‬
َ ‫ أَلاَ تُ ِح ُّب‬،‫َعا ًما‬
‫ من قَا َت َل في‬،‫الجنَّ َة؟ أُ ْغ ُزوا في َسبيلِ الله‬
َ
‫ رواه‬.«‫الجنَّ ُة‬
َ ‫َس ِبي ِل الل ِه فُ َواقَ َنا َق ٍة َو َج َب ْت َل ُه‬
.«‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫الترمذي‬
Zar vi ne želite da vam Allah oprosti i da vas uvede u Džennet? Borite
se na Allahovom putu, jer ko se bori na Allahovom putu, toliko koliko
je između dvije mužnje deve, obavezan mu je Džennet.’ ”
(Tirmizi, hasen)
. ِ‫الح ْل َب َت ْين‬
َ ‫ َما َب ْي َن‬:« ُ‫َو »ال ُف َواق‬
1298. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je neko upitao Allahovog Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,: “Allahov Poslaniče, šta je ravno džihadu na Allahovom putu?” Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, im reče: “To vi ne možete učiniti.” Pa su
ponovili dva ili tri puta pitanje. Svaki put im je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, odgovorio:
“To vi ne možete učiniti.” A onda
im reče: “Primjer mudžahida na Allahovom putu jeste kao primjer ustrajnog postača i klanjača, pokornog
Allahovim ajetima, koji ne prekida
svoj namaz niti svoj post sve dok se
‫ َما‬،‫ َيا رسولَ الل ِه‬:‫ قيل‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬١٢٩٨
َ‫ »لا‬: َ‫َي ْعدلُ الجها َد في َس ِبي ِل الل ِه؟ قَال‬
‫َت ْس َت ِطي ُعو َن ُه« َفأ َعا ُدوا َع َل ْي ِه َم َّر َت ْينِ أَ ْو َثلاَ ًثا ُك ُّل‬
: َ‫ »لاَ َت ْس َت ِطي ُعو َن ُه«! ثُ َّم قَال‬: ُ‫ذَلِ َك َيقُول‬
‫الصائِ ِم‬
َّ ‫» َم َث ُل ال ُم َجا ِه ِد فِي َسبي ِل الل ِه َك َمث ِل‬
ِ ٓ‫َانت با‬
ِ ‫القَائِ ِم الق‬
،‫يات الله لا َي ْف ُت ُر ِم ْن ِص َيا ٍم‬
ِ‫ َحتَّى َي ْر ِج َع ال ُم َجا ِه ُد في َس ِبيل‬،‫َولاَ َصلاَ ٍة‬
.‫ وهذا لفظ مسل ٍم‬،‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫الل ِه‬
‫ َيا رسول‬: َ‫ أ َّن َر ُج ًلا قَال‬:‫وفي رواية البخاري‬
ِ ُ‫ ُدلَّ ِني َع َلى َع َملٍ َي ْع ِدل‬،‫الله‬
: َ‫الج َها َد؟ قَال‬
‫ » َه ْل َت ْس َت ِط ُيع إِذَا َخ َر َج‬: َ‫»لاَ أ ِج ُد ُه« ثُ َّم قَال‬
،‫ال ُم َجا ِه ُد أَ ْن َتد ُْخ َل َم ْس ِجدَكَ فَتقو َم َولاَ َت ْف ُت َر‬
borac na Allahovom putu ne vrati
iz borbe.”
(Muttefekun ‘alejhi)
Ovo je citat Muslima. U predanju Buharije se kaže: “Neki čovjek
rekao je: ‘Allahov Poslaniče, koji je
posao ravan džihadu?’ Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
reče: ‘Nema takvog posla.’ Zatim reče: ‘Možeš li ti, kada mudžahid krene u borbu, da uđeš u svoj mesdžid,
pa da klanjaš bez prekida i da postiš
bez prestanka?’ Onda reče: ‘A ko to
može?’ ”
‫ َو َم ْن َي ْس َت ِط ُيع‬: َ‫َو َت ُصو َم َولاَ تُ ْف ِط َر«؟ َفقَال‬
.!‫َذلِ َك؟‬
1299. Ebu-Hurejre, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Jedan od najboljih načina življenja ljudi je život
čovjeka koji se drži za uzde svoga
konja na Allahovom putu. Kad god
čuje kakvu buku ili povik, on mu se
zaskoči na leđa spreman za borbu
ili smrt, idući tamo gdje će je naći.
Isto tako život pastira sa svojim stadom na jednom visu od visova ili
u dolini od dolina, koji obavlja namaz, daje zekat i koji robuje svome
Gospodaru sve do smrti, od ljudi je
koji čine samo dobro.”
(Muslim)
‫ صلى الله‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫ – وعنه‬١٢٩٩
‫س‬
ِ ‫ش النَّا‬
ِ ‫ » ِم ْن َخ ْي ِر َم َعا‬: َ‫ قَال‬- ‫عليه وسلم‬
،‫ َر ُج ٌل ُم ْم ِسكٌ ِع َن َان َف َر ِس ِه في َس ِبي ِل الل ِه‬،‫َل ُه ْم‬
‫ ُكلَّ َما َس ِم َع َه ْي َع ًة أَ ْو َف ْز َع ًة َطا َر‬،‫َي ِطي ُر َع َلى َم ْت ِن ِه‬
‫َع َل ْي ِه َي ْب َت ِغي ال َق ْت َل َوال َم ْو َت َم َظانَّ ُه أَ ْو َر ُج ٌل في‬
‫ أَ ْو‬،‫س شَ َع َف ٍة ِم ْن َه َذا الشَّ َع ِف‬
ِ ٔ‫ُغ َن ْي َم ٍة في َرا‬
‫ َو ُيؤتي‬،َ‫الصلاَة‬
َّ ‫ ُي ِقي ُم‬،‫َب ْطنِ َوا ٍد ِمن الأَ ْو ِد َي ِة‬
‫س ِم َن‬
ُ ‫ َو َي ْع ُب ُد َربَّ ُه َحتَّى َيأتِ َي ُه ال َي ِق‬،َ‫ال َّزكَاة‬
َ ‫ َل ْي‬،‫ين‬
.‫ رواه مسلم‬.«ٍ‫س إِلا َّ في َخ ْير‬
ِ ‫النَّا‬
1300. Od njega se, također, prenosi
da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, rekao: “U Džennetu ima stotinu deredža, (stupnjeva), koje je Allah pripremio mudžahidima na Allahovom putu.
Između dvije deredže je kao između neba i Zemlje.”
(Buhari)
‫ صلى الله‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫ – وعنه‬١٣٠٠
‫ »إ َّن في الجنَّ ِة ِما َئ َة َد َر َج ٍة‬: َ‫ قَال‬- ‫عليه وسلم‬
‫أ َع َّد َها الل ُه لِ ْل ُم َجا ِه ِد َين في َس ِبيلِ الل ِه َما َب ْي َن‬
‫ رواه‬.«ِ‫الس َما ِء َوالأ ْرض‬
َّ ‫ال َّد َر َج َت ْينِ َك َما َب ْي َن‬
.‫البخاري‬
1301. Od Ebu-Se‘ida el-Hudrija, r.a.,
prenosi se da je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao:
‫ رضي‬- ‫ – وعن أَبي سعيد الخدري‬١٣٠١
‫ صلى الله عليه‬- ‫ أ َّن َرسولَ الل ِه‬:‫الله عنه‬
،‫ » َم ْن َر ِض َي بِالل ِه َربًّا‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
‫ َو َج َب ْت َل ُه‬،‫ َو بِ ُم َح َّم ٍد َر ُسو ًلا‬،‫َو بِالإ ْسلاَ ِم دي ًنا‬
‫ أَ ِع ْد َها‬: َ‫ َفقَال‬،‫ َف َع ِج َب َل َها أَ ُبو َسعي ٍد‬،«‫الجنَّ ُة‬
َ
: َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫ َفأَ َعا َد َها َع َل ْي ِه‬،‫َع َل َّي َيا رسولَ الل ِه‬
‫» َوأُخْ َرى َي ْرف َُع الل ُه بِ َها ال َع ْب َد ِما َئ َة َد َر َج ٍة في‬
‫الس َما ِء‬
َ
َّ ‫ َما َب ْي َن ُك ِّل َد َر َج َتينِ َك َما َب ْي َن‬،‫الجنَّ ِة‬
: َ‫هي َيا رسول الله؟ قَال‬
َ ‫ َو َما‬: َ‫َوالأ ْرضِ« قَال‬
ِ
‫الجها ُد في َسبي ِل‬
َ ،‫»الج َها ُد في َس ِبيلِ الل ِه‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫الل ِه‬
“Ko bude zadovoljan da mu Allah bude Gospodar, islam vjera, a
Muhammed Poslanik, zasigurno je
zaslužio Džennet.” Tome se začudio
Ebu-Se‘id, pa je rekao: “Ponovi mi
to, Allahov Poslaniče!” On mu je ponovio, i dodao: “Ima još jedna stvar
zbog koje Allah uzdiže roba sto deredža u Džennetu, između svake dvije deredže kao između neba i Zemlje.” On ga je upitao: “A šta je to,
Allahov Poslaniče?” On mu reče: “Džihad na Allahovom putu, džihad na
Allahovom putu.”
(Muslim)
1302. Od Ebu-Bekra bin Ebi Musa
‫ – وعن أَبي بكر بن َٔابي موسى‬١٣٠٢
el-Eš‘arija prenosi se da je rekao: “Čuo
ُ ‫ َس ِم ْع‬: َ‫ قَال‬،‫شعري‬
ِّ ٔ‫الا‬
sam svoga oca, r.a., kako kaže, dok ‫ رضي الله عنه‬- ‫ت أَبي‬
‫ قَالَ رسول الله‬:‫ يقول‬،‫ َو ُه َو َب َح ْض َر ِة ال َع ُد ِّو‬je čekao neprijatelja: ‘Allahov Po‫الجنَّ ِة‬
slanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
َ ‫اب‬
َ ‫ »إ َّن أ ْب َو‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬rekao je: - Zaista su džennetska vra- ،‫ث الهيئ ِة‬
ِ ‫الس ُي‬
‫َت ْح َت ِظلا َِل‬
َ ْ َ ُّ ‫وف« َفقَا َم َر ُج ٌل َر‬
ُّ
ta pod sjenama sablji! - Tada usta jeِ
َ ‫وسى أَأَن َْت َس ِم ْع‬
َ ‫ َيا أَ َبا ُم‬: َ‫َفقَال‬
dan čovjek, koji bijaše loše obučen, - ‫ت رسولَ الله‬
: َ‫ يقول َه َذا؟ قَال‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
i upita: ‘O Ebu Musa, jesi li ti čuo
Allahova Poslanika da to kaže?’ A
‫ أ ْق َرأُ َع َل ْي ُكم‬: َ‫ َفقَال‬،‫ َف َر َج َع إِ َلى أ ْص َحابِ ِه‬،‫َن َع ْم‬
on mu odgovori: ‘Da!’ On se zatim
‫ ثُ َّم‬،‫ ثُ َّم ك ََس َر َج ْف َن َس ْي ِف ِه َفأ ْلقَا ُه‬،‫السلاَ َم‬
َّ
vrati svojim drugovima i reče: ‘Ja
ِ ِ‫رب ب‬
ِ ‫َم َشى بِ َس ْي ِف‬
ِ
َ
ِ
ُ
.
‫ل‬
‫ت‬
‫ق‬
‫ى‬
‫ت‬
‫ح‬
‫ه‬
‫َض‬
‫ف‬
‫و‬
‫د‬
‫ع‬
‫ال‬
‫ى‬
‫ل‬
‫ا‬
‫ه‬
ُ
ٕ
َ
َّ
َ
َ
ِّ
َ
َ
vas poselamljujem!’ Zatim je slomio
.‫رواه مسلم‬
korice svoje sablje i bacio ih. Onda
je krenuo sa sabljom na neprijatelja
i njome udarao, dok nije ubijen.”
(Muslim)
1303. Od Ibn-‘Abbasa ‘Abdurrahman bin Džubejra, r.a., prenosi se
da je rekao: “Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, rekao je:
‘Noge (Allahova) roba, koje su se zaprašile na Allahovom putu, neće doticati Vatra.’ ”
(Buhari)
‫س عبد الرحمان بن‬
ٍ ‫ – وعن أَبي عب‬١٣٠٣
‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫َج ْب ٍر‬
‫ »ما ا ْغ َب َّر ْت َق َد َما‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬‫ رواه‬.«‫َع ْب ٍد في َسبيلِ الل ِه َف َت َم َّس ُه النَّا ُر‬
.‫البخاري‬
1304. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi se da je rekao: “Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao
je: ‘Neće ući u Vatru čovjek koji je
plakao iz straha i skrušenosti prema Allahu, kao što se neće mlijeko
u vime vratiti, niti će se na (Allahovom) robu sastati prašina sa Allahovog puta i džehenemski dim.’ ”
(Tirmizi, hasen, sahih)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٣٠٤
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‫»لاَ َي ِل ُج النَّا َر َر ُج ٌل َب َكى ِم ْن َخشْ ي ِة الله َحتَّى‬
‫ َولاَ َي ْج َت ِم ُع َع َلى َع ْب ٍد‬،‫الض ْر ِع‬
َّ ‫َي ُعو َد اللَّ َب ُن في‬
‫ رواه‬.«‫ُغ َبا ٌر في َسبيلِ الل ِه َو ُد َخا ُن َج َهنَّ َم‬
.«‫ »حديث حسن صحيح‬:‫ وقال‬،‫الترمذي‬
1305. Od Ibn-‘Abbasa, r.a., prenosi se da je rekao: “Čuo sam Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, kako kaže: ‘Dva oka neće
doticati džehenemska vatra: oko koje je plakalo iz straha i skrušenosti
prema Allahu i oko koje je budno
stražarilo na Allahovom putu.’ ”
(Tirmizi, hasen)
،‫ – وعن ابن عباس رضي الله عنهما‬١٣٠٥
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َس ِم ْع ُت رسولَ الل ِه‬: َ‫قَال‬
:‫مس ُه َما النَّا ُر‬
ُّ ‫ » َع ْي َن ِان لاَ َت‬:‫ يقول‬- ‫وسلم‬
‫ َو َع ْي ٌن َبا َت ْت‬،‫َع ْي ٌن َب َك ْت ِم ْن َخشْ َي ِة الل ِه‬
:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫َت ْح ُر ُس في َسبي ِل الل ِه‬
.«‫»حديث حسن‬
1306. Od Zejda bin Halida, r.a., prenosi se da je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Ko
opremi gaziju (borca) na Allahovom
putu, i on je sam gazija, a ko se brine
o gazijinoj obitelji, i on je sam gazija.”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن زيد بن خالد‬١٣٠٦
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ أ َّن رسولَ الله‬:‫عنه‬
،‫ » َم ْن َج َّه َز َغاز ًيا فِي َسبي ِل الل ِه َف َق ْد َغ َزا‬: َ‫قَال‬
.«‫َو َم ْن َخ َل َف َغاز ًيا في أ ْه ِل ِه بِ َخ ْي ٍر َف َق ْد َغ َزا‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
1307. Od Ebu-Umamea, r.a., prenosi se da je rekao: “Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao
je: ‘Najbolja sadaka je hlad šatora
na Allahovom putu, sluga za devu
na Allahovom putu, ili odrasla deva na Allahovom putu.’ ”
(Tirmizi, hasen, sahih)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي أُ َما َمة‬١٣٠٧
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
ٍ ‫َات ِظ ُّل ف ُْس َط‬
ِ ‫الص َدق‬
‫اط في َس ِبي ِل الل ِه‬
َّ ‫»أ ْف َض ُل‬
ٍ‫ أَ ْو َط ُرو َق ُة َفحل‬،‫نيح ُة َخا ِد ٍم في َس ِبي ِل الل ِه‬
َ ‫َو َم‬
:‫ وقال‬،‫ رواه الترمذي‬.«‫في َس ِبي ِل الل ِه‬
.«‫»حديث حسن صحيح‬
1309. Od Ebu-Seida el-Hudrija prenosi se da je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, poslao (poruku) Beni - Lahjanu i rekao:
“Neka svaka dva čovjeka pošalju
jednog, a nagrada se dijeli obojici.”
(Muslim)
U jednom drugom njegovom rivajetu stoji: “Neka izađe (u borbu)
od svaka dva čovjeka po jedan, a zatim rekao je onome koji ostaje: ‘Ko
se od vas bude brinuo o obitelji i imetku onoga koji je otišao (u borbu), imat
će pola njegove nagrade.’ ”
‫ رضي‬- ‫ – وعن أَبي سعيد الخدري‬١٣٠٩
‫ صلى الله عليه‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫الله عنه‬
: َ‫ َفقَال‬،‫ َب َع َث إِ َلى َب ِني َل ْح َي َان‬- ‫وسلم‬
‫ َوالأ ْج ُر‬،‫»لِ َي ْن َب ِع ْث ِم ْن ُك ِّل َر ُج َل ْينِ أ َح ُد ُه َما‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َب ْي َن ُه َما‬
«‫ »لِ َيخْ ُر َج ِم ْن ُك ِّل َر ُج َل ْينِ َر ُج ٌل‬:‫وفي رواي ٍة َل ُه‬
‫الخار َِج في‬
َ ‫ »أيُّ ُك ْم َخ َل َف‬:‫ثُ َّم قَالَ للقاعد‬
‫َان َل ُه ِم ْث ُل نِ ْص ِف أ ْج ِر‬
َ ‫أ ْه ِل ِه َو َمالِ ِه بِخ ْي ٍر ك‬
.«‫الخار ِِج‬
َ
1310. Od El-Berra’a r.a., prenosi se
da je rekao: “Došao je Vjerovjesniku, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, neki čovjek, naoružan, u pancirnom
odijelu i rekao: ‘O Allahov Poslaniče, da li da se borim ili da primim
islam?’ On mu reče: ‘Primi islam, a
zatim se bori!’ On je primio islam,
borio se, a zatim poginuo, na što je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: ‘Uradio je malo, a nagrađen je puno!’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن ال َبرا ِء‬١٣١٠
‫ َر ُج ٌل‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ ‫أ َتى‬
‫ أُقَاتِ ُل أَ ْو‬،‫ َيا رسولَ الل ِه‬: َ‫ َفقَال‬،‫بالح ِدي ِد‬
َ ‫ُم َقنَّ ٌع‬
‫ ثُ َّم‬،‫ َفأ ْس َل َم‬.«‫ ثُ َّم قَاتِ ْل‬،‫ »أَ ْس ِل ْم‬: َ‫أُ ْس ِل ُم؟ قَال‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫ َفقَالَ رسولُ الل ِه‬.‫قَا َت َل َف ُق ِت َل‬
‫متفق‬
ٌ .«‫ » َع ِم َل َق ِلي ًلا َوأُ ِج َر َك ِثي ًرا‬:‫وسلم‬
.‫ وهذا لفظ البخاري‬.‫َع َل ْي ِه‬
1311. Od Enesa, r.a., prenosi se da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: ‘Niko ko uđe
u Džennet neće se željeti vratiti na
dunjaluk, kad bi bilo njegovo sve što
je na Zemlji, osim šehida. On će željeti da se vrati na dunjaluk, pa da
pogine deset puta zbog kerameta koji vidi (prilikom pogibije).’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
A u drugom rivajetu, stoji: “Zato
što vidi vrijednosti šehadeta (fadileta pogibije na Allahovom putu).”
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬١٣١١
‫ » َما‬: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ
‫الجنَّ َة ُي ِح ُّب أَ ْن َي ْر ِج َع إِ َلى ال ُّد ْن َيا‬
َ ‫أَ َح ٌد َيد ُْخ ُل‬
،ُ‫ض ِم ْن شَ ْي ٍء إِلا َّ الشَّ ِهيد‬
ِ ‫َو َل ُه َما َع َلى الأ ْر‬
‫ َف ُي ْق َت َل َعشْ َر‬،‫َي َت َمنَّى أَ ْن َي ْر ِج َع إِ َلى ال ُّد ْن َيا‬
ٍ ‫َم َّر‬
.«‫ات؛ لِ َما َي َرى ِم َن ال َك َرا َم ِة‬
.«‫ »لِ َما َي َرى ِم ْن ف َْضلِ الشَّ َها َد ِة‬:‫وفي رواية‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ
1312. ‘Abdullah b. Amr b. el-As,
r.a., pripovijeda da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
rekao:
“Allah će oprostiti šehidu sve osim
duga.”
(Muslim)
U drugom njegovom rivajetu stoji: “Pogibija na Allahovom putu briše svaki grijeh osim duga.”
‫ – وعن عب ِد الله بن عمرو بن العاص‬١٣١٢
‫ صلى الله‬- ‫ أ َّن رسولَ الله‬:‫رضي الله عنهما‬
‫ » َي ْغ ِف ُر الل ُه لِ ْلشَّ ِهي ِد ُك َّل‬: َ‫ قَال‬- ‫عليه وسلم‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫شَ ْي ٍء إِلا َّ ال َّد ْي َن‬
‫ »ال َق ْت ُل في سبي ِل الل ِه ُي َك ِّف ُر ُك َّل‬:‫وفي رواي ٍة له‬
.«‫شي ٍء إلا َّ ال َّد ْين‬
1313. Od Ebu-Katadea, r.a., prenosi
se da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, ustao među njima
i spomenuo da su džihad na Allahovom putu i vjerovanje u Allaha
najbolji poslovi. Na to je ustao jedan čovjek i rekao: “O Allahov Poslaniče, reci mi, hoće li mi se oprostiti grijesi ako poginem na Allahovom putu?” Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, rekao je:
“Da, ako pogineš na Allahovom putu, a budeš strpljiv; onaj koji traži
nagradu (od Allaha), dok si u jurišu naprijed, a ne u bježanju”! Zatim je Allahov Poslanik, sall-Allahu
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي قتادة‬١٣١٣
‫ قَا َم‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن رسولَ الل ِه‬
ِ ‫فِي ِهم ف ََذ َك َر أ َّن‬
،‫الج َها َد في َسبي ِل الل ِه‬
،‫ َفقَا َم َر ُج ٌل‬،‫ أ ْف َض ُل الأ ْع َم ِال‬،‫َوالإ ي َم َان بِالل ِه‬
‫ أرأ ْي َت إ ْن قُ ِت ْل ُت في‬،‫ َيا رسولَ الل ِه‬: َ‫َفقَال‬
‫اي؟ َفقَالَ ل ُه‬
َ ‫ أتُ َك َّف ُر َعنِّي َخ َطا َي‬،‫َسبي ِل الل ِه‬
‫ إ ْن‬،‫ » َن َع ْم‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسول الله‬
،‫قُ ِت ْل َت في َسبي ِل الله َوأن َْت َصابِ ٌر ُم ْح َت ِس ٌب‬
‫ صلى‬- ‫ ثُ َّم قَالَ رسول الله‬،«ٍ‫ُم ْق ِب ٌل َغ ْي ُر ُم ْدبِر‬
‫ أ َرأ ْي َت‬: َ‫ »ك ْي َف قُ ْل َت؟« قَال‬:‫الله عليه وسلم‬
‫ أتُ َك َّف ُر َعنِّي‬،‫إ ْن قُ ِت ْل ُت في َسبي ِل الل ِه‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫اي؟ َفقَالَ رسول الله‬
َ ‫َخ َطا َي‬
‫ ُم ْق ِب ٌل‬،‫ َوأن َْت َصاب ٌر ُم ْح َت ِس ٌب‬،‫ » َن َع ْم‬:‫وسلم‬
‘alejhi we sellem, upitao: “Kako si
rekao?” On mu odgovori:
“Reci mi hoće li mi se oprostiti grijesi ako poginem na Allahovom putu?” On mu na to odgovori: “Da,
ako pogineš na Allahovu putu, a budeš strpljiv; onaj koji traži nagradu
(od Allaha), dok si u jurišu, a ne u
bježanju, osim duga. Zaista mi je to
Džibril, ‘alejhis-selam, rekao.”
(Muslim)
‫ عليه‬- ‫ إِلا َّ ال َّد ْي َن َف ٕا َّن ِج ْبري َل‬،ٍ‫َغي ُر ُم ْدبِر‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫ قَالَ لِي ذَلِ َك‬- ‫السلام‬
1314. Džabir, r.a., pripovijeda da je
neki čovjek rekao: “Gdje ću ja ako
poginem, Allahov Poslaniče?” Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, reče: “U Džennet.” Čovjek tada baci
hurme koje je držao u rukama, a zatim stupi u borbu gdje se borio sve
do pogibije.”
(Muslim)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جابر‬١٣١٤
‫ أ ْي َن أ َنا َيا رسول الله إ ْن قُ ِت ْل ُت؟‬:‫قَالَ َر ُج ٌل‬
ٍ ‫الجنَّ ِة« َفأ ْلقَى َت َم َر‬
‫ات ك َُّن فِي‬
َ ‫ »في‬: َ‫قَال‬
.‫ رواه مسلم‬.‫ ثُ َّم قَا َت َل َحتَّى قُ ِت َل‬،‫َي ِد ِه‬
1315. Enes, r.a., pripovijeda i ka: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬١٣١٥
že: “Allahov Poslanik, sall-Allahu
َ ‫ا ْن َط‬
ُ‫رسول‬
‫وسلم‬
‫عليه‬
‫الله‬
‫صلى‬
‫الله‬
‫ق‬
‫ل‬
َ
‘alejhi we sellem, i ashabi krenuli su
،ٍ‫َوأ ْص َحا ُب ُه َحتَّى َس َب ُقوا ال ُمشْ ِر ِك َين إِ َلى َب ْدر‬
da preteknu mušrike na Bedru a mušrici su došli. Allahov Poslanik, sall- ‫ صلى الله‬- ‫ َفقَالَ َرسولُ الل ِه‬،‫ُون‬
َ ‫َو َجا َء ال ُمشْ ِرك‬
Allahu ‘alejhi we sellem, reče: ‘Ne- ‫كم ا ِٕ َلى شَ ي ٍء‬
ُ ‫ »لاَ َي ْقد َم َّن أَ َح ٌد ِم ْن‬:‫عليه وسلم‬
ْ
ْ
ka ni jedan od vas ne počinje ništa
َ‫ َفقَال‬،‫ُون‬
َ ‫ َف َد َنا ال ُمشْ ِرك‬.«‫ُون أ َنا ُدو َن ُه‬
َ ‫َحتَّى أك‬
bez mene lično.’ Mušrici se približi‫ »قُو ُموا‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسولُ الله‬
še, pa Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, reče: ‘Krenite u
: َ‫ض« قَال‬
ُ ‫السما َو‬
َّ ‫إِ َلى َجنَّ ٍة َع ْر ُض َها‬
ُ ‫ات َوالأ ْر‬
Džennet, čija je širina kao širina ne‫َيقُولُ ُع َم ْي ُر بن ال ُح َما ِم الأن َْصار ُِّي رضي الله‬
besa i Zemlje.’ Tada je Umejr El-Hamam
‫ات‬
ُ ‫السما َو‬
َّ ‫ َجنَّ ٌة َع ْر ُض َها‬،‫ َيا رسولَ الل ِه‬:‫عنه‬
el-Ensari r.a., rekao: ‘O Allahov Poَ‫ َب ٍخ َب ٍخ؟ َفقَال‬: َ‫ » َن َع ْم« قَال‬: َ‫ض؟ قَال‬
slaniče, zar u Džennet čija je širina
ُ ‫َوالأ ْر‬
kao nebesa i Zemlja.’ Resul, sall-Allahu
‫ » َما‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسولُ الله‬
‘alejhi we sellem, reče: ‘Da.’ A Umejr
reče: ‘Behin beh’ (u značenju divno). Allahov Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, reče: ‘Šta te je navelo da kažeš behinbeh’ Reče: ‘Allahov Poslaniče, tako mi Allaha, nije me ništa drugo navelo da to govorim do nada da budem jedan od
stanovnika tog Dženneta.’ Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, reče:
‘Ti si zaista njegov stanovnik.’ Umejr
istrese nekoliko hurmi iz bisaga, pa
ih poče jesti, a zatim reče: ‘Ako bih
ja živio dok pojedem ove hurme, to
bi dugo potrajalo’, pa ih baci, i krenu na neprijatelja, boreći se sve dok
ne pogibe.”
‫ لاَ َوالل ِه‬: َ‫َي ْح ِم ُل َك َع َلى قَولِ َك َب ٍخ َب ٍخ؟« قَال‬
،‫ُون ِم ْن أ ْه ِل َها‬
َ ‫َيا َر ُسولَ الل ِه إِلا َّ َر َجا َء أَ ْن أَك‬
ٍ ‫ » َف ٕان ََّك ِم ْن أ ْه ِل َها« َفأخْ َر َج َت َم َر‬: َ‫قَال‬
‫ات ِم ْن‬
‫ َل ِئ ْن أَ َنا‬: َ‫ ثُ َّم قَال‬،‫ ف ََج َع َل َيأ ُك ُل ِم ْن ُه َّن‬،‫َق َر نِ ِه‬
‫ييت َحتَّى آ ُك َل َت َم َراتِي ه ِذ ِه إن َّها َل َحيا ٌة‬
ُ ‫َح‬
‫ ثُ َّم‬،ِ‫َان َم َع ُه ِم َن التَّ ْمر‬
َ ‫ َف َر َمى بِ َما ك‬،‫َطوِي َل ٌة‬
.‫ رواه مسلم‬.‫قَا َت َل ُه ْم َحتَّى قُ ِت َل‬
‫ ُه َو ُج ْع َب ُة‬:‫»ال َق َرن« بفتح القاف والراء‬
ِ َّ‫النش‬
.‫اب‬
(Muslim)
- ‫بي‬
ٌ ‫ َجا َء َن‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬١٣١٦
ِّ َّ‫اس إِ َلى الن‬
‫ أن ا ْب َع ْث َم َع َنا ر َِجا ًلا‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ َف َب َع َث إ َل ْي ِه ْم َس ْب ِع َين‬،‫السنَّ َة‬
ُّ ‫ُي َعلِّ ُمو َنا ال ُق ْرا َٓن َو‬
‘Pošalji sa nama jednu grupu lju‫ فِي ِهم‬،‫ ال ُق ّرا ُء‬:‫َر ُج ًلا ِم َن الأن َْصا ِر ُيقَالُ َل ُه ْم‬
di koja će nas podučavati Kur anu i
sunnetu.’ Allahov Poslanik, sall-Allahu‫ وي َتدَارسون بِاللَّي ِل‬،‫ ي ْقرؤُون ال ُقرآن‬،‫َخالِي حرا ٌم‬
َ َُ ََ َ ْ َ َ َ ََ
ْ
‘alejhi we sellem, odabra za njih se،‫ون بِال َما ِء‬
َ ‫ َوكَانُوا بِالنَّ َها ِر َي ِجي ُئ‬،‫ون‬
َ ‫َي َت َعلَّ ُم‬
damdeset ljudi, ensarija (koje nazi،‫ون َف َي ِبي ُعو َن ُه‬
َ ‫ َو َي ْح َت ِط ُب‬،‫َف َي َض ُعو َن ُه في ال َم ْس ِج ِد‬
vahu El-Kurea). Među njima je bio i
moj daidža Haram. Oni su u Medi،‫ َو لِل ُف َق َرا ِء‬،‫الص َّف ِة‬
ُّ ِ‫ون بِ ِه ال َّط َعا َم لأَ ْهل‬
َ ‫َو َيشْ َت ُر‬
ni učili Kur’an i međusobno ga stu- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ُّ َّ‫َف َب َع َث ُه ُم الن‬
dirali. Po noći bi se podučavali, a po
،‫َف َع َر ُضوا َل ُه ْم َف َق َت ُلو ُه ْم َق ْب َل أَ ْن َي ْبل ُغوا ال َم َك َان‬
danu bi donosili vodu i ostavljali u
džamiji. Oni su sabirali drva i proَ‫ اللَّ ُه َّم َبلِّغْ َعنَّا َن ِب َّي َنا أنَّا َق ْد َل ِقي َناك‬:‫َفقَالُوا‬
davali ih, pa bi za zaradu kupovaِ ‫ف‬
‫ َوأ َتى َر ُج ٌل َحرا ًما‬،‫يت َعنَّا‬
‫َرضي َنا َع ْن َك َو َر ِض‬
َ
li hranu stanarima džamijske sofe i
1316. Enes, r.a., pripovijeda: “Jedna
grupa ljudi je došla Poslaniku, sallAllahu ‘alejhi we sellem, pa rekoše:
siromašnima. Njih je Allahov Poslanik poslao kod nas, ali ih mušrici
preduhitriše i pobiše prije nego što
su stigli na određeno mjesto. Oni
rekoše: ‘Allahu naš, izvijesti o nama našeg Poslanika da smo se mi
sastali sa Tobom, i da smo zadovoljni Tobom da si Ti zadovoljan nama.’
Jedan čovjek mušrik došao je Haramu, daidži (prenosiocu hadisa), u
leđa mu koplje zabio i njime ga probo. Haram tada reče: ‘Pobijedio sam,
Gospodara mi Kabe.’ Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, je
istodobno rekao ahabima u Medini: ‘Zaista su vaša braća izginula, a
‫ َف َط َع َن ُه بِ ُر ْم ٍح َحتَّى‬،‫س ِم ْن َخ ْل ِف ِه‬
ٍ ‫َخالَ أ َن‬
َ‫ َفقَال‬،‫ فُ ْز ُت َو َر ِّب ال َك ْع َب ِة‬:‫ َفقَالَ َح َرا ٌم‬،‫أ ْنف ََذه‬
‫ »إ َّن‬:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫رسولُ الله‬
‫ اللَّ ُه َّم َبلِّغْ َعنَّا‬:‫إخْ َوا َن ُك ْم َق ْد قُ ِت ُلوا َو إنَّ ُه ْم قَالُوا‬
‫يت‬
َ ‫َن ِب َّي َنا أنَّا َق ْد َل ِقي َناكَ َف َر ِضي َنا َع ْن َك َو َر ِض‬
.‫ وهذا لفظ مسلم‬،‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َعنَّا‬
zadnje njihove riječi su bile: - Allahu naš, izvijesti o nama našeg Poslanika, da smo se susreli s Tobom,
da smo zadovoljni Tobom, a i Ti nama.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
1317. Enes, r.a., pripovijeda: “Moj
Amidža Enes, b. Nadar, r.a., izostao je iza Bitke na Bedru, pa je rekao: ‘Allahov Poslaniče, ja sam bio
odsutan od prve borbe koju si vodio
protiv mušrika. Ako mi Allah dade priliku za borbu sa mušricima,
zaista će Allah pokazati šta ću učiniti.’ Kada je bila Bitka na Uhudu,
muslimani se pokolebaše, pa on reče: “Allahu moj, ispričavam ti se od
posla ovih (to jest ashaba), a odričem se od posla onih (mušrika).’ Iza
toga je krenuo naprijed pa ga je susreo Sad b. Mu‘az. On mu reče:
‘O Sade, sin Mu‘azov, želim Džen-
‫بن‬
ُ ‫نس‬
َ ‫ َغ‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬١٣١٧
ُ ٔ‫اب َع ِّمي ا‬
،ٍ‫ عن ِق َت ِال َب ْدر‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫النَّ ْض ِر‬
‫ ِغ ْب ُت َع ْن أ َّو ِل ِق َت ٍال‬،‫ َيا رسولَ الل ِه‬: َ‫َفقَال‬
َ‫ َل ِئنِ الل ُه أ ْش َه َدنِي ِق َتال‬،‫قَا َت ْل َت ال ُمشْ ِر ِك َين‬
‫َان َيو ُم‬
َ ‫ َف َل َّما ك‬.‫ال ُمشْ ِر ِك َين َل َي َر َي َّن الل ُه َما أ ْص َن ُع‬
‫ اللَّ ُه َّم إنِّي‬: َ‫ون َفقَال‬
َ ‫أُ ُح ٍد ا ْن َك َش َف ال ُم ْس ِل ُم‬
:‫ يعني‬- ‫ا ْع َت ِذ ُر إ َل ْي َك ِم َّما َص َن َع ه ُؤلا ُء‬
- ‫ َوأ ْب َرأُ إ َل ْي َك ِم َّما َص َن َع ه ُؤلا ِء‬- ‫أ ْص َحا َب ُه‬
‫ ثُ َّم َت َق َّد َم ف َْاس َت ْق َب َل ُه َس ْع ُد‬- ‫ ال ُمشْ ِر ِك َين‬:‫َيع ِني‬
‫الجنَّ َة َو َر ِّب‬
َ ،‫ َيا َس َع َد َبن ُم َعا ٍذ‬: َ‫بن ُم َعا ٍذ َفقَال‬
ُ
ِ ‫ريح َها ِم ْن ُد‬
َ‫ون أُ ُح ٍد! َفقَال‬
َ ‫ إنِّي أ ِج ُد‬،ِ‫النَّ ْضر‬
!‫ َف َما ْاس َت َط ْع ُت َيا رسولَ الل ِه َما َص َن َع‬:ٌ‫َس ْعد‬
‫ َف َوج ْد َنا بِ ِه بِض ًعا َو َث َمانِ َين َضر َب ًة‬:‫نس‬
ٌ ٔ‫قَالَ ا‬
،‫ أَ ْو َط ْع َن ًة ب ُرمح أَ ْو َر ْمي ًة بِ َس ْه ٍم‬،‫الس ْي ِف‬
َّ ِ‫ب‬
‫ َف َما‬،‫ُون‬
َ ‫َو َو َج ْد َنا ُه َق ْد قُ ِت َل َو َمثَّ َل بِ ِه ال ُمشْ ِرك‬
ٔ‫ قَالَ ا‬.‫َع َر َف ُه أ َح ٌد إِلا َّ أُخْ ُت ُه بِ َب َنانِ ِه‬
‫ ُكنَّا‬:‫نس‬
ٌ
“Mi smo ga poslije pronašli, sa osamِ ‫لت فِي‬
ٓ‫ أ َّن ه ِذ ِه الا‬- ‫ أَ ْو َن ُظ ُّن‬- ‫َن َرى‬
‫في‬
‫و‬
‫ه‬
‫ز‬
‫ن‬
‫ية‬
َ
ْ
َ
َ
deset i nekoliko proboda od koplja,
ِ :‫أ ْش َبا ِه ِه‬
‫نين ر َِجا ٌل َص َدقُوا َما‬
َ ‫}م َن ال ُم ِؤم‬
sablje i uboda od strijele. Mi smo ga
{‫َعا َه ُدوا الل َه َع َل ْي ِه َف ِم ْن ُه ْم َم ْن ق ََضى َن ْح َب ُه‬
pronašli poginulog, a mušrici su ga
bili toliko izmasakrirali, da ga niko
،‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .‫[ إِ َلى آخرها‬٢٣ :‫]الأحزاب‬
od nas nije mogao prepoznati osim
.‫َو َق ْد سبق في باب المجاهدة‬
njegove sestre i to po njegovim janet, tako mi Nadrovog Gospodara,
ja osjećam njegov miris ispod Uhuda.’ Sad reče: ‘Allahov Poslaniče, ja
ne bih bio u stanju učiniti ono što je
on učinio.’ ” Enes, dalje veli:
godicama na vrhovima prstiju.”
Enes, r.a., veli: “Mi smo smatrali, da je u vezi s njim i sličnih njemu objavljen kur’anski ajet: Ahzab,
23.”
(Muttefekun ‘alejhi)
1318. Semure, r.a., prenosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao: “Jedne noći u snu vidio sam dvojicu ljudi, dođoše i podigoše me na jedno stablo, pa me
uvedoše u jednu kuću na njemu, koja je ljepša i vrednija od svih koje
sam dotada vidio. Oni mi rekoše:
‘Ova ovdje kuća je dom šehida.’ ”
(Buhari, ovo je samo dio jednog dugog
hadisa)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن َس ُم َرة‬١٣١٨
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫قَالَ رسول الله‬
‫ ف ََص ِعدَا بِي‬،‫» َرأ ْي ُت اللَّ ْي َل َة َر ُج َل ْينِ أت َيانِي‬
،‫فض ُل‬
َ َٔ‫الشَّ جر َة َفأَ ْد َخلاَنِي َدا ًرا ِه َي أَ ْح َس ُن َوا‬
‫ أ َّما ه ِذ ِه الدَّا ُر‬:‫ قالا‬،‫َل ْم أَ َر ق َُّط أ ْح َس َن ِم ْن َها‬
‫ َو ُه َو بعض‬،‫ رواه البخاري‬.«‫َفدَا ُر الشُّ َهدَا ِء‬
‫من حديث طويل فِي ِه أنواع من العلم سيأتي‬
.‫في باب تحريم الكذب إ ْن شاء الله َت َعا َلى‬
‫ أ َّن أ َّم‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬١٣١٩
،‫بنت ال َب َرا ِء وهي أُ ُّم َحارِثة بن ُس َرا َق َة‬
َ ‫بيع‬
ِ ‫ال ُّر‬
ْ ‫ َفقَا َل‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َت ِت النبي‬
Suraka, došla Poslaniku, sall-Allahu :‫ت‬
‘alejhi we sellem, i rekla: “Allahov ‫َان‬
َ ‫ َوك‬- ‫ ألاَ تُ َح ِّدثُ ِني َع ْن َحا ِر َث َة‬،‫َيا رسولَ الل ِه‬
Poslaniče, hoćeš li mi reći za Hari،‫الجنَّ ِة َص َب ْر ُت‬
‫َان في‬
‫ َف ٕا ْن ك‬- ‫قُ ِت َل َي ْو َم َب ْد ٍر‬
َ
َ
sa, koji je već poginuo na dan Bedra,
‫ْت َع َل ْي ِه في‬
ُ ‫اج َت َهد‬
َ ‫َو إ ْن ك‬
ْ ‫َان َغ ْي َر َذلِ َك‬
pa ako je u Džennetu, ja ću saburiti,
a ako je na nekom drugom mjestu,
‫ » َيا أُ َّم َحا ِر َث َة إن ََّها ِج َنا ٌن في‬: َ‫ َفقَال‬،‫ال ُب َكا ِء‬
onda ću mnogo plakati zbog toga.”
.«‫صاب ال ِف ْر َد ْو َس الأَ ْع َلى‬
َ
َ ٔ‫ َو إ َّن ا ْب َن ِك ا‬،‫الجنَّ ِة‬
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alej.‫رواه البخاري‬
hi we sellem, reče joj: “O majko Ha1319. Enes, r.a., prenosi da je Ummi
Rubejji bint el-Berra, a ona je majka
Harisa b.
risova, u Džennetu su mnoge bašče,
a tvoj sin je dospio u Firdevsi el-Eala
(najljepšu).”
(Buhari)
1320. Džabir, b. ‘Abdullah, r.a., prenosi i kaže: “Moga oca su donijeli pred Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem. Bio je sav iznakažen.
Kad ga staviše pred njega, ja priđoh
da mu otkrijem lice, pa mi ljudi to
ne dadoše, a Poslanik, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, reče: ‘Još mu meleki svojim krilima prave hladovinu.’ ”
(Muttefekun ‘alejhi)
‫ – وعن جابر بن عبد الله رضي الله‬١٣٢٠
‫ صلى‬- ‫بي‬
ِّ َّ‫ ِجي َء بِأَبِي إِ َلى الن‬: َ‫ قَال‬،‫عنهما‬
‫ َف ُو ِض َع َب ْي َن‬،‫ َق ْد ُمثِّ َل بِ ِه‬- ‫الله عليه وسلم‬
‫َي َد ْي ِه؛ ف ََذ َه ْب ُت أك ِْش ُف َع ْن َو ْج ِه ِه َف َن َهانِي‬
ِ
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ُّ َّ‫ َفقَالَ الن‬،‫َق ْومي‬
ِ ‫» َما َز‬
‫متفق‬
ٌ .«‫الت ال َملائِ َك ُة تُ ِظلُّ ُه بِأَ ْج ِن َح ِت َها‬
.‫َع َل ْي ِه‬
1321. Od Sehla bin Hunejfa r.a., prenosi se da je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Ko
iskreno bude tražio šehadet (pogibiju na Allahovu putu) od Uzvišenog Allaha, Allah će mu dati stepene šehida, makar umro na svojoj
postelji.”
(Muslim)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن سهل بن حنيف‬١٣٢١
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ أ َّن رسول الله‬:‫عنه‬
‫ » َم ْن َسألَ الل َه َت َعا َلى الشَّ َها َد َة بِ ِصد ٍْق‬: َ‫قَال‬
‫ات َع َلى‬
َ ‫ َو إ ْن َم‬،‫َبلَّ َغ ُه الل ُه َم َنازِلَ الشُّ َهدَا ِء‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫فِ َر ِاش ِه‬
1323. Od Ebu-Hurejrea, r.a., preno- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٣٢٣
si se da je Allahov Poslanik, sall-Allahu
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
‘alejhi we sellem, rekao: “Šehid ne
‫س ال َق ْت ِل إِلا َّ َك َما‬
osjeti (bol pri) pogibiji, osim kao što
ِّ ‫» َما َي ِج ُد الشَّ ِهي ُد ِم ْن َم‬
osjeti neko od vas kada se ubode.”
‫ رواه‬.«‫ي ِج ُد أَح ُد ُكم ِمن مس ال َقر َص ِة‬
(Tirmizi, hasen, sahih)
َ
ِّ َ ْ ْ َ
.«‫ »حديث حسن صحيح‬:‫ وقال‬،‫الترمذي‬
ْ
1324. Od ‘Abdullaha ibn Ebi-Evfa,
r.a., prenosi se da je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, u
nekim danima, u kojima se sukobio
sa neprijateljima, sačekao da sunce
pređe zenit, zatim je ustao i rekao:
“O ljudi, nemojte željeti susret sa neprijateljem i tražite od Allaha spas,
a kada ga susretnete, strpite se, i znajte da je Džennet pod hladovima sablji.” Zatim je rekao:
“O Allahu, Ti, Koji si poslao Knjigu, Ti, Koji pokrećeš oblake, Ti Koji
si porazio udružene neprijatelje (u
bici na Hendeku), porazi ih, i daj da
ih pobijedimo!”
‫ – وعن عبد الله بن أَبي أ ْوفَى رضي‬١٣٢٤
‫ صلى الله عليه‬- ‫ أ َّن رسولَ الله‬:‫الله عنهما‬
‫ض أيَّ ِام ِه الَّتي َل ِق َي فِ َيها ال َع ُد َّو‬
ِ ‫ في َب ْع‬- ‫وسلم‬
‫س‬
ِ ‫ ثُ َّم قَا َم في النَّا‬،‫س‬
ُ ‫ا ْن َت َظ َر َحتَّى َما َل ِت الشَّ ْم‬
،‫ لا َت َت َمنَّوا لِقَا َء ال َع ُد ِّو‬،‫اس‬
ُ َّ‫ »أَيُّ َها الن‬: َ‫َفقَال‬
‫َاص ِبروا؛‬
ْ ‫ َف ٕاذَا َل ِقي ُتمو ُه ْم ف‬،‫َو ْاسأَلُوا الل َه ال َعافِ َي َة‬
ِ ‫الس ُي‬
‫وف« ثُ َّم‬
َ ‫َوا ْع َل ُموا أ َّن‬
ُّ ‫الجنَّ َة َت ْح َت ِظلا َِل‬
ِ َ‫ »اللَّ ُه َّم ُم ْنزِل‬: َ‫قَال‬
ِ ‫الك َت‬
‫ َو ُم ْجر َِي‬،‫اب‬
ِ ‫ َو َها ِز َم الأ ْح َز‬،‫اب‬
ِ ‫الس َح‬
‫ أ ْه ِز ْم ُه ْم َوان ُْص ْر َنا‬،‫اب‬
َّ
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َع َل ْي ِه ْم‬
(Muttefekun ‘alejhi)
1325. Sehl. b. Sad, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Dova neće bit
odbijena, ili skoro da neće biti odbijena u dva slučaja: dova poslije ezana, i dova u žestokom sukobu, kada
jedni druge sijeku.”
(Ebu-Davud, sahih)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن سهل بن سعد‬١٣٢٥
‫ صلى الله عليه‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
:‫ أَ ْو َقلَّ َما تُ َر َّد ِان‬،‫ »ثِ ْن َت ِان لاَ تُ َر َّد ِان‬:‫وسلم‬
‫س ِح ْي َن ُي ْل ِح ُم‬
ِ ٔ‫ال ُّد َعا ُء ِع ْن َد النِّدَا ِء َو ِع ْن َد ال َبا‬
‫ رواه أَ ُبو داود ب ٕاسناد‬.«‫عضا‬
ً ‫َب ْع ُض ُهم َب‬
.‫صحيح‬
1327. Od Ebu-Musaa, el-Eš‘arija, r.a.,
prenosi se da bi Vjerovjesnik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, kada bi se
bojao nekog naroda, rekao: “Allahu moj, Tebe stavljamo (kao zaštitu) pred njih i Tebi se utječemo od
njihovih zala.”
(Ebu-Davud, sahih)
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي موسى‬١٣٢٧
‫َان إِذَا‬
َ ‫ ك‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ ‫أ َّن‬
‫ »اللَّ ُه َّم إنَّا َن ْج َع ُل َك في‬: َ‫ قَال‬،‫اف قَو ًما‬
َ ‫َخ‬
‫ رواه أَ ُبو‬.«‫ َو َن ُعو ُذ بِ َك ِم ْن شُ ُرورِه ْم‬،‫نُ ُحو ِر ِه ْم‬
.‫داود ب ٕاسناد صحيح‬
1328. Ibn-Omer, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Konjica u svojoj grivi krije veliko dobro do Sudnjeg dana.”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ – وعن ابن عمر رضي الله عنهما‬١٣٢٨
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫أ َّن رسولَ الل ِه‬
ِ ‫»الخ ْي ُل َمعقُو ٌد في َن َو‬
‫الخ ْي ُر إِ َلى َيو ِم‬
َ ‫اص َيها‬
َ
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ال ِق َيا َم ِة‬
1329. Urven Barikijj r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “U grivama konjice, svezane radi borbene gotovosti, je dobro do Sudnjeg dana, nagrada i plijen.”
(Muttefekun ‘alejhi)
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن عروة البار ِِق ِّي‬١٣٢٩
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ ‫أ َّن‬
ِ ‫»الخ ْي ُل َمعقُو ٌد في َن َو‬
‫الخ ْي ُر إِ َلى َيو ِم‬
َ ‫اص َيها‬
َ
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ َوال َم ْغ َن ُم‬،‫ الأ ْج ُر‬:‫ال ِق َيا َم ِة‬
1330. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi se da je rekao: “Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao
je: ‘Ko spremi konja za Allahov put
(čekajući džihad), vjerujući u Allaha, potvrđujući Njegovo obećanje;
svako njegovo hranjenje, pojenje, veliki i mali izmet će, zaista, biti na
njegovoj vagi na Sudnjemu danu.”
(Buhari)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٣٣٠
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫قَال‬
،‫ إي َما ًنا بِالل ِه‬،‫س َف َر ًسا فِي َس ِبي ِل الل ِه‬
ْ ‫» َم ْن‬
َ ‫اح َت َب‬
،‫ َو َريَّ ُه و َر ْو َث ُه‬،‫ َف ٕا َّن ِش َب َع ُه‬،‫َو َت ْص ِديقًا بِ َو ْع ِد ِه‬
.‫ رواه البخاري‬.«‫َو َب ْو َل ُه في ِمي َزانِ ِه َي ْو َم ال ِق َيا َم ِة‬
1331. Ebu-Mes‘ud, r.a., pripovijeda - ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي مسعود‬١٣٣١
da je neki čovjek došao Allahovom
‫ صلى الله عليه‬- ‫النبي‬
ِّ ‫ َجا َء َر ُج ٌل إِ َلى‬: َ‫قَال‬
Poslaniku, sall-Allahu ‘alejhi we selُ ْ‫ بِ َناق ٍة َمخ‬- ‫وسلم‬
lem, sa zažvaljenom devom i rekao: ‫ ه ِذ ِه في َسبي ِل‬: َ‫ َفقَال‬،‫طو َم ٍة‬
“Ovu devu dajem na Allahovom pu‫ صلى الله عليه‬- ‫ َفقَالَ رسول الله‬،‫الل ِه‬
tu.” Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alej- ‫ك بِ َها َي ْو َم ال ِق َيا َم ِة َس ْب ُعما َئ ِة َنا َق ٍة‬
َ ‫ » َل‬:‫وسلم‬
hi we sellem, reče: “Za nju ćeš dobi.‫ رواه مسلم‬.«‫ُكلُّ َها َمخْ ُطو َم ٌة‬
ti na Sudnjem danu sedam stotina,
sve zažvaljenih deva.”
(Muslim)
‫‪ – ١٣٣٢‬وعن أَبي حما ٍد ‪ -‬ويقال‪ :‬أَ ُبو‬
‫سعاد‪ ،‬ويقال‪ :‬أَ ُبو أس ٍد‪ ،‬ويقال‪ :‬أَ ُبو عا ِمر‪،‬‬
‫ويقال‪ :‬أَ ُبو عمرو‪ ،‬ويقال‪ :‬أَ ُبو الأسود‪،‬‬
‫ِ‬
‫ني ‪-‬‬
‫ويقال‪ :‬أَ ُبو عب ٍ‬
‫س ‪ُ -‬عقبة بن عامر ال ُج َه ِّ‬
‫رضي الله عنه ‪ -‬قَالَ ‪َ :‬س ِم ْع ُت رسولَ الل ِه ‪-‬‬
‫صلى الله عليه وسلم ‪َ -‬و ُه َو َع َلى ال ِم ْن َبرِ‪،‬‬
‫يقول‪َ }» :‬وأَ ِع ُّدوا َل ُه ْم َما ْاس َت َط ْع ُت ْم ِم ْن قُ َّو ٍة{‬
‫مي‪ ،‬أَلاَ إ َّن‬
‫]الأنفال‪ ،[٦٠ :‬أَلاَ إ َّن ال ُق َّو َة ال َّر ُ‬
‫ال ُق َّو َة ال َّر ْم ُي‪ ،‬أَلاَ إ َّن ال ُق َّو َة ال َّر ْم ُي«‪ .‬رواه‬
‫مسلم‪.‬‬
‫‪1332. Od Ebu-Hammada ‘Ukbete‬‬
‫‪bin ‘Amira el-Džuhenija, r.a., pre‬‬‫‪nosi se da je rekao:‬‬
‫‪“Čuo sam Allahova Poslanika, sall‬‬‫‪Allahu ‘alejhi we sellem, kako sa mim‬‬‫‪bera kaže: ‘I pripremite za njih sna‬‬‫‪gu koju možete, a snaga je, zaista,‬‬
‫‪streljaštvo, a snaga je, zaista, strelja‬‬‫” ’!‪štvo, a snaga je, zaista, streljaštvo‬‬
‫)‪(Muslim‬‬
1333. Od njega se, također, prenosi
da je rekao: “Čuo sam Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
kako kaže: ‘Mnoge zemlje ćete osvojiti, a Allah vam je dovoljan (kao pomagač), pa nemoj da neko od vas
zanemari svoje strijele.’ ”
(Muslim)
- ‫ َس ِم ْع ُت رسولَ الل ِه‬: َ‫ قَال‬،‫ – وعنه‬١٣٣٣
‫»س ُت ْف َت ُح‬
َ :‫ يقول‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ فَلاَ َي ْع ِجز‬،‫ َو َي ْك ِفي ُك ُم الل ُه‬،‫ون‬
َ ‫َع َل ْي ُك ْم أَ ْر ُض‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫أَ َح ُد ُك ْم أَ ْن َي ْل ُه َو بِأَ ْس ُه ِم ِه‬
1334. Ebu-Hammad Ukbe b. Amr,
r.a., također prenosi da je čuo Allahovo Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, da kaže: “Ko se obuči
gađanju, pa to napusti, on nije od
nas, on je asija - nepokoran.”
(Muslim)
- ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫ أنَّه قَال‬:‫ – وعنه‬١٣٣٤
‫ ثُ َّم‬،‫ » َم ْن ُعلِّ َم ال َّر ْم َي‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
‫ رواه‬.«‫ أَ ْو َف َق ْد َع َصى‬،‫س ِمنَّا‬
َ ‫ َف َل ْي‬،‫َت َر َك ُه‬
.‫مسلم‬
1335. Od njega se, r.a., također, prenosi da je rekao: “Čuo sam Allahova Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, kako kaže: ‘Allah, zaista, zbog
jedne strijele uvodi u Džennet tri osobe: onoga koji ju je napravio, nadajući se u njenoj proizvodnji svakom
dobru, onoga koji njom gađa, i onoga koji je dodaje. Vježbajte gađanje i
jahanje, a da vježbate gađanje draže
mi je nego da vježbate jahanje. Ko
svojom voljom ostavi gađanje, nakon što je podučen, pa to je zaista
blagodat koju je ostavio (ili rekao je,
(koju je) zanijekao).’ ”
(Ebu-Davud)
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعنه‬١٣٣٥
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫َس ِم ْع ُت َر ُسولَ الل ِه‬
‫الس ْه ِم ال َو ِاح ِد َثلاَ َث َة‬
َّ ِ‫ »إ َّن الل َه ُيد ِْخ ُل ب‬:‫يقول‬
‫ َصانِ َع ُه َي ْح َت ِس ُب في َص ْن َع ِت ِه‬:‫الجنَّ َة‬
َ ‫َن َف ٍر‬
،‫ َوا ْر ُموا َوا ْر َك ُبوا‬.‫ و ُم ْن ِب َل ُه‬،‫ َوال َّرا ِمي بِ ِه‬،‫الخ ْي َر‬
َ
َ‫ َو َم ْن َت َرك‬.‫َوأَ ْن َت ْر ُموا أَ َح ُّب إ َل َّي ِم ْن أَ ْن َت ْر َك ُبوا‬
‫ال َّر ْم َي َب ْع َد َما ُعلِّ َم ُه َر ْغ َب ًة َع ْن ُه َف ٕان ََّها نِ ْع َم ٌة‬
.‫ رواه أَ ُبو داود‬.«‫ » َك َف َر َها‬: َ‫َت َرك ََها« أَ ْو قَال‬
1336. Seleme b. Ekva, r.a., prenosi
i kaže: “Naišao je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, pokraj
poveće grupe ashaba koji su vježbali i takmičili se u gađanju strijelom,
pa im je rekao: “O sinovi Ismailovi,
bacajte strijele i vježbajte se, jer i vaš
praotac bio je strijelac.”
(Buhari)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن َس َلمة بن الأكَو ِع‬١٣٣٦
‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
ُّ َّ‫ َم َّر الن‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ »ا ْر ُموا َب ِني‬: َ‫ َفقَال‬،‫ون‬
َ ‫ َع َلى َن َف ٍر َي ْن َت ِض ُل‬‫ رواه‬.«‫َان َرا ِم ًيا‬
َ ‫ َف ٕا َّن أَ َبا ُك ْم ك‬،‫إس َما ِعي َل‬
.‫البخاري‬
1337. Amr b. Abese, r.a., kaže: “Čuo
sam Allahova Poslanika, sall-Allahu
‘alejhi we sellem, da kaže: “Ko baci
jednu strijelu radi Allahovog puta,
ona vrijedi koliko puštanje na slobodu jednog roba.”
(Davud, Tirmizi, hasen, sahih)
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن عمرو بن عبسة‬١٣٣٧
‫ صلى الله‬- ‫ َس ِم ْع ُت رسولَ الل ِه‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ » َم ْن َر َمى بِ َس ْه ٍم في‬:‫ يقول‬- ‫عليه وسلم‬
‫ رواه أَ ُبو‬.« ‫َسبي ِل الل ِه َف ُه َو َل ُه ِعدْلُ ُم َح َّر َر ٍة‬
‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫داود والترمذي‬
.«‫صحيح‬
1338. Ebu-Jahja Hurejm b. Fatik r.a.,
prenosi da je Allahov Poslanik, sallAllahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Ko
potroši nešto na Allahovom putu,
piše mu se sedam stotina puta više.”
(Tirmizi, hasen)
- ‫ – وعن أَبي يحيى ُخ َر ْيم بن فاتِ ٍك‬١٣٣٨
‫ صلى‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫ قَال‬- ‫رضي الله عنه‬
‫ » َم ْن أَ ْنف ََق َن َف َق ًة فِي َسبي ِل‬:‫الله عليه وسلم‬
‫ رواه‬.«‫الل ِه ُك ِت َب َل ُه َس ْب ُع ِما َئ ِة ِض ْع ٍف‬
:‫ وقال‬،‫الترمذي‬
.«‫»حديث حسن‬
1339. Ebu-Seid, r.a., prenosi da je
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Koji god Allahov rob posti dan radi Allahovog
puta, Allah će ga s tim danom udaljiti od džehenemske vatre sedamdeset godina.”
(Muttefekun ‘alejhi)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي سعيد‬١٣٣٩
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
َّ ‫» َما ِم ْن َع ْب ٍد َي ُصو ُم َي ْو ًما فِي َسبي ِل الل ِه إِلا‬
‫جه ُه َعنِ النَّا ِر َس ْب ِع َين‬
َ ‫َبا َع َد الل ُه بِذلِ َك ال َي ْو ِم َو‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫َخ ْريفًا‬
1340. Ebu-Umame, r.a., od Vjerovjesnika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, prenosi da je rekao: “Ko posti
jedan dan na Allahovom putu, Allah će sačiniti između njega i Vatre
hendek (jarak) veličine prostora između neba i Zemlje.”
(Tirmizi, hasen, sahih)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي أُ َما َمة‬١٣٤٠
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ ‫عن‬
‫» َم ْن َصا َم َي ْو ًما في َسبي ِل الل ِه َج َع َل الل ُه َب ْي َن ُه‬
.«ِ‫الس َما ِء والأَ ْرض‬
َّ ‫َو َب ْي َن النَّا ِر َخ ْن َدقًا كما َب ْي َن‬
‫ »حديث حسن‬:‫ وقال‬،‫رواه الترمذي‬
.«‫صحيح‬
1341. Od Ebu-Hurejrea, r.a., prenosi se da je rekao: “Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao
je: ‘Ko umre a da nije išao u borbu
(džihad), niti je sebi govorio da ide
u borbu, taj je umro s jednim ogrankom (osobinom) munafikluka (licemjerstva).’ ”
(Muslim)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي هريرة‬١٣٤١
:‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫ قَالَ رسول الله‬: َ‫قَال‬
،ِ‫ َو َل ْم ُي َحد ِّْث َن ْف َس ُه بال َغ ْزو‬،‫ات َو َل ْم َي ْغ ُز‬
َ ‫» َم ْن َم‬
ِ ‫ات َع َلى شُ ْع َب ٍة ِم َن النِّف‬
.‫ رواه مسلم‬.«‫َاق‬
َ ‫َم‬
1342. Džabir, r.a., prenosi i kaže:
“Bili smo sa Allahovim Poslanikom,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, na jednom pohodu, pa nam reče:
‘Zaista u Medini ima ljudi bez kojih niste prešli ni jedan put, a niti ste
koju dolinu prevalili, a da oni nisu
bili s vama.
Samo ih je mogla spriječiti bolest.’
U jednom rivajetu: “I oni su vaši saučesnici u nagradama.”
Buharija ga prenosi od Enesa, r.a.,
a Muslim od Džabira, r.a., čije su riječi.
: َ‫ قَال‬- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن جابر‬١٣٤٢
‫ في‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ ‫كنا َم َع‬
‫ »إ َّن بِال َم ِدي َن ِة َلر َِجا ًلا َما ِس ْرتُ ْم‬: َ‫َغزا ٍة فقال‬
،‫ َولاَ َق َط ْع ُت ْم َوا ِد ًيا إِلا َّ كَانُوا َم َع ُك ْم‬،‫َم ِسي ًرا‬
.«‫ض‬
ُ ‫َح َب َس ُه ُم ال َم َر‬
.«‫»ح َب َس ُه ُم ال ُع ْذ ُر‬
َ :‫وفي رواية‬
‫ رواه‬.«ِ‫ »إِلا َّ شَ َركُو ُك ْم في الأ ْجر‬:‫وفي رواية‬
‫ ورواه مسلم من رواية‬،‫البخاري من رواية أنس‬
.‫جابر واللفظ َل ُه‬
1343. Od Ebu-Musaa, r.a., prenosi
se da je neki beduin došao Vjerovjesniku, sall-Allahu ‘alejhi we sellem,
i rekao: “O Allahov Poslaniče, (neki se) čovjek bori radi plijena, (neki) da bi na njega ostala uspomena,
(neki) da bi se vidio njegov položaj
i mjesto”, a u drugom rivajetu, stoji:
“(Neki) se bore iz hrabrosti, a (neki)
iz srdžbe”; a u trećem rivajetu, stoji: “(Neki) iz srdžbe, pa ko je od njih
na Allahovom putu?” Na to je Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao: “Ko se bori da Allahova riječ bude najuzvišenija, on je
na Allahovom putu.”
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي موسى‬١٣٤٣
- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
َّ ‫أ َّن أعراب ًيا أتى‬
،‫ ال َّر ُج ُل ُيقَاتِ ُل لِ ْل َم ْغ َن ِم‬،‫ َيا رسولَ الل ِه‬: َ‫َفقَال‬
‫ َوال َّر ُج ُل ُيقَاتِ ُل ل ُي َرى‬،‫َوال َّر ُج ُل ُيقَاتِ ُل لِ ُي ْذ َك َر‬
‫َم َكانُ ُه؟‬
.‫ َو ُيقَاتِ ُل َح ِم َّي ًة‬،‫ ُيقَاتِ ُل شَ َجا َع ًة‬:‫وفي رواية‬
‫ َف َم ْن في سبيل الله؟‬،‫ ُيقَاتِ ُل َغ َض ًبا‬:‫وفي رواية‬
‫ون َك ِل َم ُة الل ِه‬
َ ‫ » َم ْن قَا َت َل لِ َت ُك‬:‫فقالَ رسولُ الل ِه‬
.‫متفق َع َل ْي ِه‬
ٌ .«‫ َف ُه َو في َسبيلِ الل ِه‬،‫ِه َي ال ُع ْل َيا‬
(Muttefekun ‘alejhi)
1344. ‘Abdullah b. Amr b., r.a., pre‫ – وعن عبد الله بن عمرو بن العاص‬١٣٤٤
nosi da je Allahov Poslanik, sall-Allahu - ‫ قَالَ رسولُ الله‬: َ‫ قَال‬،‫رضي الله عنهما‬
‘alejhi we sellem, rekao: “Koja god
َٔ‫ ا‬،‫ » َما ِم ْن َغا ِز َي ٍة‬:‫صلى الله عليه وسلم‬
‫و‬
ْ
se borbena jedinica ili izvidnica bori sa neprijateljem, pa zaplijeni ratni ‫ج ُلوا‬
َّ ‫ إِلا َّ كَانُوا َق ْد َت َع‬،‫ َف َت ْغ َن ُم َو َت ْس َل ُم‬،‫َس ِريّ ٍة َت ْغ ُزو‬
plijen i uzme ga, oni su preduhitri‫ َو َما ِم ْن َغا ِز َي ٍة أَ ْو َس ِريّ ٍة تُخْ ِف ُق‬،‫ثُ ُل َث ْي أُ ُجور ُه ْم‬
li dvije trećine svoje nagrade, a ko.‫ رواه مسلم‬.«‫اب إِلا َّ َت َّم َل ُه ْم أ ُجور ُه ْم‬
ja se borbena jedinica ili izvidnica
ُ ‫َوتُ َص‬
se sukobi sa neprijateljem i pretrpi
gubitke, njima će biti upotpunjena
njihova nagrada.”
(Muslim)
1345. Ebu-Umame, r.a., prenosi da
je jedan čovjek rekao: “Allahov Poslaniče, dozvoli mi putovanje (turizam).” Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi
we sellem, reče: “Turizam moga Ummeta je džihad na putu Uzvišenog
Allaha.”
(Ebu-Davud sa dobrim senedom)
:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي أُ َما َمة‬١٣٤٥
‫ ا ْئ َذ ْن لي فِي‬،‫ َيا رسولَ الل ِه‬: َ‫ قَال‬،‫أ َّن رج ًلا‬
ِ َ ‫الس َي‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫النبي‬
ِّ
ُّ َ‫احة! َفقَال‬
ِ ‫اح َة أُ َّم ِتي‬
ِ‫الج َها ُد فِي َسبيل‬
َ ‫ »إ َّن ِس َي‬:‫وسلم‬
.‫ رواه أَ ُبو داود ب ٕاسنا ٍد جي ٍد‬.«‫ عز وجل‬- ‫الل ِه‬
1346. ‘Abdullah b. Amr b. El-As,
r.a., prenosi, da je Allahov Poslanik,
sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao:
“Povratak iz borbe je isto kao i borba.”
(Ebu-Davud)
Hadis znači da se nagrađuje povratak iz borbe, nakon što se završila.
‫ – وعن عبد الله بن عمرو بن العاص‬١٣٤٦
‫ صلى الله عليه‬- ‫النبي‬
ِّ ‫ عن‬،‫رضي الله عنهما‬
‫ رواه أَ ُبو داود‬.«‫ » َق ْف َل ٌة َك َغ ْز َو ٍة‬: َ‫ قَال‬- ‫وسلم‬
.‫ب ٕاسنا ٍد جي ٍد‬
‫ ال ُّر ُجو ُع ِم َن‬:‫ َوالمراد‬،‫ ال ُّر ُجو ُع‬:«‫»ال َق ْف َل ُة‬
‫اب في‬
ُ ‫ أنه ُي َث‬:‫ال َغ ْز ِو َبع َد َف َر ِاغ ِه؛ ومعناه‬
ِ ‫ُر ُج‬
.ِ‫وع ِه بعد َف َر ِاغ ِه ِم َن ال َغ ْزو‬
1347. Es-Saib b. Jezid, r.a., prenosi: “Pošto je došao Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, iz
Bitke na Tebuku, svijet je izašao pred
njega na doček. Ja sam ga dočekao
sa djecom kod Sanijjetul - Veda.”
(Ebu-Davud)
U rivajetu Buharije hadis glasi: “Mi
smo izašli, da dočekamo Allahovog
Poslanika, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, sa djecom kod Senijjetul-Veda.”
‫ رضي الله‬- ‫ – وعن السائب بن يزيد‬١٣٤٧
ِ ‫ َل َّما َق‬: َ‫ قَال‬- ‫عنه‬
‫ صلى الله عليه‬- ‫النبي‬
‫م‬
‫د‬
َ
ُّ
‫ َف َت َل ّقي ُت ُه‬،‫اس‬
ُ َّ‫ ِم ْن َغ ْز َو ِة َت ُبوك َت َل َّقا ُه الن‬- ‫وسلم‬
‫ رواه أَ ُبو داود‬.‫الص ْب َي ِان َع َلى َثن َّي ِة ال َو َدا ِع‬
ِّ ‫َم َع‬
.‫ب ٕاسنا ٍد صحيح بهذا اللفظ‬
- ‫ َذ َهبنا َن َت َل َّقى رسولَ الل ِه‬: َ‫ورواه البخاري قَال‬
‫الص ْب َي ِان إِ َلى َث ِن َّي ِة‬
ِّ ‫ َم َع‬- ‫صلى الله عليه وسلم‬
.‫ال َو َدا ِع‬
1348. Ebu-Umame, r.a., prenosi da
je Allahov Poslanik , sall-Allahu ‘alejhi we sellem, rekao: “Ko se ne bude
borio na Allahovom putu, ili ko ne
spremi borca, ili ne bude ostao da
se brine o porodici borca na najbolji
način, kaznit će ga Allah prije Kijametskog dana.”
(Ebu-Davud, sahih)
- ‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أَبي أُ َما َمة‬١٣٤٨
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫النبي‬
ِّ ‫عن‬
‫ أَ ْو َيخْ ُل ْف َغاز ًيا‬،‫ أَ ْو ُي َج ِّه ْز َغا ِز ًيا‬،‫» َم ْن َل ْم َي ْغ ُز‬
‫ أ َصا َب ُه الل ُه بِقَار َع ٍة َق ْب َل َي ْو ِم‬،ٍ‫في أ ْه ِل ِه بِ َخير‬
.‫ رواه أَ ُبو داود ب ٕاسناد صحيح‬.«‫ال ِق َيا َم ِة‬
1349. Od Enesa, r.a., prenosi se da
je Vjerovjesnik, sall-Allahu ‘alejhi we
sellem, rekao: “Borite se protiv mušrika (idolopoklonika) svojim imecima, svojim životima i svojim jezicima.”
(Ebu-Davud, sahih)
‫ أ َّن‬:‫ رضي الله عنه‬- ‫ – وعن أنس‬١٣٤٩
: َ‫ قَال‬- ‫ صلى الله عليه وسلم‬- ‫بي‬
َّ َّ‫الن‬
‫»جا ِه ُدوا ال ُمشْ ِر ِك َين بِأَ ْم َوالِ ُك ْم َوأ ْنف ُِس ُك ْم‬
َ
.‫ رواه أَ ُبو داود ب ٕاسنا ٍد صحيح‬.«‫َوأ ْل ِس َن ِت ُك ْم‬
1350. Ebu-Amr ‘Numan, b. Mukarrin, r.a., pripovijeda: “Vidio sam da
Allahov Poslanik, sall-Allahu ‘alejhi we sellem, ako ne bi počeo borbu sa neprijateljem, s početka dana, onda bi borbu odgodio dok sunce pređe zenit, kad puhnu vjetrovi
i kad se spušta pobjeda.”
(Ebu-Davud, Tirmizi, hasen, sahih

opasnost ismijavanja s vjerom_abdullah es

ET-TEWHID VJEROVANJE

Namaz u zabranjenim vremenima

Mjesto i uloga dove u vjeri

Magazin Zemzem

FENOMEN KVAZIUČENJAKA - Ehlus

VRIJEDNOSTI MJESECA ŠA`BANA (hutba objavljena na stranici

Droga - zlo koje hara i ubija.pdf

Ljubav prema dobru i mržnja prema zlu u Islamu

Musaovi, as, suhufi