Kρίση-Ανεργία
Διάλυση των εργασιακών
σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ
ΟΜΑΔΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ
ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΤΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΤΩΝ ΒΟΡΕΙΩΝ ΧΩΡΩΝ
ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ
Π Ρ Α Κ Τ Ι Κ Α
Ημερίδας με θέμα
Kρίση-Ανεργία
Διάλυση των εργασιακών
σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Α θ ή ν α , Τε τ ά ρ τ η 1 8 Μ α ΐ ο υ 2 0 1 1
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
> 4
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
> 5
ΗΜΕΡΙΔΑ ΜΕ ΘΕΜΑ:
Kρίση-Ανεργία
Διάλυση των εργασιακών
σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Α θ ή ν α , Τε τ ά ρ τ η 1 8 Μ α ΐ ο υ 2 0 1 1
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ν. ΧΟΥΝΤΗΣ, Ρ. MURPHY, A. ΚΑΛΥΒΗΣ, Ρ. ΣΒΙΓΚΟΥ, Λ. ΦΡΑΓΚΟΥ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Έναρξη
• Χαιρετισμός Αλέξη Τσίπρα, Πρόεδρος Κ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ
• Εισήγηση Νίκου Χουντή, Ευρωβουλευτής ΣΥΡΙΖΑ
• Paul Murphy, Ευρωβουλευτής, Σοσιαλιστικό Κόμμα Ιρλανδίας
• Μιχάλης Κριτσωτάκης, Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ
• Σ άββας Ρομπόλης, Επιστ. Δ/ντης ΙΝΕ-ΓΣΕΕ / ΑΔΕΔΥ,
Καθηγητής Πανεπιστημίου
Διάλειμμα
• Γιάννης Κουζής, Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου
•Ε
λένη Σωτηρίου, Κίνηση Αλληλεγγύης εργαζομένων –
ανέργων «Δικαίωμα»
• Αλίκη Κοσυφολόγου, Ιδιωτική υπάλληλος
• Γιάννης Θεωνάς, πρώην Ευρωβουλευτής
• Δημήτρης Στρατούλης, Αντιπρόεδρος ΙΝΕ – ΓΣΕΕ / ΑΔΕΔΥ
Συζήτηση – παρεμβάσεις
• Κλείσιμο εργασιών, Νίκος Χουντής
Kρίση-Ανεργία
Διάλυση των εργασιακών
σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ (Λ. ΦΡΑΓΚΟΥ):
Καλημέρα σας. Σας καλωσορίζουμε στη σημερινή ημερίδα με ένα πολύ σοβαρό
θέμα, την κρίση, την ανεργία, τις εργασιακές σχέσεις και την αποδιάρθρωσή τους.
Θα γίνει μία προσπάθεια από τον εισηγητή και από τους παρεμβαίνοντες να
παρουσιάσουν όσο πιο σφαιρικά και πολύπλευρα γίνεται το σοβαρό αυτό
θέμα το οποίο ταλανίζει και την Ευρώπη αλλά κυρίως την ελληνική κοινωνία και απ’ ό,τι φαίνεται είναι το δράμα το οποίο θα ζήσουμε και το επόμενο διάστημα πάρα πολύ σοβαρά κυρίως οι εργαζόμενοι. Θα δώσω το λόγο
στον Πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, στον σύντροφο
Αλέξη Τσίπρα να κάνει το άνοιγμα και στην πορεία στον εισηγητή Νίκο Χουντή. Ο Αλέξης έχει το λόγο.
Α. ΤΣΙΠΡΑΣ:
Συντρόφισσες και σύντροφοι, η σημερινή ημερίδα της Ευρωομάδας της Αριστεράς
διεξάγεται ταυτόχρονα με εξελίξεις ραγδαίες στο πολιτική και στο οικονομικό πεδίο για την Ελλάδα και για την Ευρώπη και είναι εξαιρετικά χρήσιμο να ανοίξουμε
τη συζήτηση για τις επιπτώσεις της κρίσης στην πραγματική οικονομία και για τις
επιπτώσεις της κρίσης όχι μόνο εκεί όπου μετριούνται οι δείκτες συνήθως, τις επιπτώσεις στις τράπεζες, τα spreads, τα ομόλογα αλλά και τις επιπτώσεις στην κοινωνία, και αν θέλετε αυτό είναι και υποχρέωση της Αριστεράς, να πιάσει την κρίση από τη σκοπιά των δυνάμεων της εργασίας και από τη σκοπιά της κοινωνίας και
όχι, ως συνήθως γίνεται το τελευταίο διάστημα, από τη σκοπιά του κεφαλαίου.
Είναι πια ίσως κοινός τόπος να λέμε ότι το μνημόνιο απέτυχε. Αυτό πλέον το
παραδέχονται όλοι. Αυτό το οποίο θα πρέπει ίσως να προσδιορίσουμε είναι
γιατί έχουμε φτάσει σε ένα σημείο σήμερα που σχεδόν στην πλειοψηφία
των πολιτών αυτή η κρίση που βιώνουμε, αυτό το δυσβάσταχτο χρέος φαντάζει ως ένας βρόγχος που δεν μπορεί να λυθεί.
> 9
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
Εγώ θα σας έλεγα λοιπόν σήμερα ότι το πρόβλημα της χώρας έτσι όπως
εξελίχθηκαν τα πράγματα αποδείχθηκε ότι ήταν πρωτίστως πολιτικό και
δευτερευόντως οικονομικό. Είχαμε βεβαίως μία κρίση χρέους σημαντική
εξαιτίας της διαχρονικής φοροασυλίας του κεφαλαίου στην Ελλάδα, εξαιτίας της διαχρονικής ταξικής πολιτικής που ήθελε τα αποθέματα της ανάπτυξης να μην κατατίθενται στον κοινωνικό χώρο αλλά να γίνονται αποθέματα
στις τράπεζες της Ελβετίας για ορισμένους καταθέτες.
Η κρίση αυτή όμως, παρά το γεγονός ότι, επαναλαμβάνω, ήταν σημαντική η κρίση χρέους, ήταν διαχειρίσιμη. Είχαμε όμως την ατυχία να έχουμε
έναν Πρωθυπουργό που το έβαλε στα πόδια και έναν άλλον που μόλις ανέλαβε, παραδόθηκε στα μεγάλα συμφέροντα πλήρως. Παραδόθηκε στη διαπλοκή, παραδόθηκε στις αγορές, παραδόθηκε στις απαιτήσεις και στις πιέσεις των πιστωτών.
Καραμανλής και Παπανδρέου έκαναν την κρίση του χρέους, μετέτρεψαν
μία διαχειρίσιμη, σημαντική αλλά διαχειρίσιμη κρίση χρέους σε εθνική τραγωδία, γιατί δεν είχαν το σθένος να χτυπήσουν το χέρι στο τραπέζι και να
υπερασπιστούν το δημόσιο συμφέρον. Γιατί δεν είχαν το σθένος να αντιμετωπίσουν με ριζικές λύσεις, ριζοσπαστικές λύσεις, αλλαγής πολιτικής βεβαίως, μία κρίση η οποία γιγαντωνόταν, ελλείμματα που δημιουργήθηκαν
και δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν σε καμία περίπτωση με μια πολιτική
ύφεσης.
Δύο βασικοί παράγοντες είναι αυτοί που πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας,
ότι δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις μία κρίση χρέους με μια πολιτική που παράγει ύφεση, γιατί σε βάζει σ’ αυτό το φαύλο κύκλο του χρέους.
Και το δεύτερο βεβαίως, δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις αυτή την κρίση χωρίς να διεκδικείς από την Ευρωπαϊκή Ένωση, της οποίας της έχεις καταθέσει σημαντικά όπλα, όπως το νόμισμά σου, να διαχειρίζεται τη νομισματική πολιτική, χωρίς να διεκδικήσεις ουσιαστική στήριξη, διότι αυτό που κάνει δεν είναι ουσιαστική στήριξη.
Το να δίνεις σε έναν χρεοκοπημένο δάνεια και μάλιστα ακριβά, με την απαίτηση αυτά τα δάνεια να τα εξαντλεί για να αποπληρώνει τα προηγούμενα
δάνεια, δεν λύνεις το πρόβλημα. Ίσα –ίσα. Κερδίζεις ενδεχομένως λίγο
χρόνο, αλλά το πρόβλημα το μεγιστοποιείς.
> 10
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Σήμερα λοιπόν που βρισκόμαστε μπροστά σ’ αυτή την τραγωδία έτσι όπως
έχει εξελιχθεί για την κοινωνία – θα πω μετά για δείκτες – γιατί είναι τραγωδία, όχι για τους τραπεζίτες και τις τράπεζες. Τραγωδία είναι για τους εργαζόμενους που χάνουν τη δουλειά τους, για το εισόδημα που μειώνεται.
Σήμερα λοιπόν κυβέρνηση και Τρόικα ζητάνε συναίνεση από τις πολιτικές
δυνάμεις σε ένα σχέδιο διάλυσης της κοινωνίας, και ο παραδομένος Πρωθυπουργός είναι τόσο αδύναμος και φοβισμένος που δεν τολμά να προχωρήσει μόνος σε αυτές τις επιλογές. Ζητάει και τη συνέργεια του κ. Σαμαρά.
Και από την άλλη ο κ. Σαμαράς λέει μισόλογα, τραυλίζει και προσπαθεί να
πείσει την Τρόικα, ικετεύοντάς την να μην τον παρασύρει σε σενάρια συναίνεσης πριν από τις εκλογές, προσπαθεί να την πείσει ότι αν αυτός έρθει
στην εξουσία θα κάνει τα ίδια.
Θα μειώσει τους φορολογικούς συντελεστές για το μεγάλο κεφάλαιο, θα
προχωρήσει στο πρόγραμμα εκποίησης της δημόσιας περιουσίας. Δεν ζητάει εκλογές. Δεν συνεχίζει να λέει αυτό που έλεγε ένα χρόνο πριν, ότι το
μνημόνιο είναι αποτυχία και αν έρθει στην εξουσία θα το καταγγείλει.
Κλείνει το μάτι στην Τρόικα αλλά την εκλιπαρεί, την ικετεύει να μην τον βάλει στην ίδια θέση με τον Παπανδρέου, να υπογράψει και αυτός μαζί την
παράδοση της χώρας στα συμφέροντα, τη λεηλασία του δημόσιου πλούτου
και της δημόσιας περιουσίας.
Φίλες και φίλοι, νομίζω ότι είναι φανερό ότι η χώρα μας ατύχησε από πολιτική ηγεσία. Η χώρα χρειάζεται άλλη ηγεσία, χρειάζεται άλλη κυβέρνηση και κυρίως χρειάζεται την κοινωνία στο προσκήνιο. Χρειάζεται τον λαϊκό
παράγοντα να καθορίζει τις εξελίξεις.
Χρειάζεται άλλη ηγεσία για να μπορεί με τόλμη και αξιοπρέπεια να αντιμετωπίζει αυτή την κρίση, αυτή την τραγωδία. Να την αντιμετωπίσουμε με
το κεφάλι ψηλά και όχι με το κεφάλι χαμηλά, για να μπορούμε στο μέλλον τουλάχιστον να αφηγούμαστε στις επόμενες γενιές ότι δεν παραδώσαμε τη χώρα και το δημόσιο πλούτο βορά στα μεγάλα συμφέροντα, ντόπια και ξένα.
Ο κ. Παπανδρέου κάθε μέρα που περνά εξελίσσεται στη μεγαλύτερη απογοήτευση των μεταπολιτευτικών χρόνων. Όχι μόνο δεν έχει το σθένος να
> 11
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
παραδεχθεί την αποτυχία και των δικών του χειρισμών, όχι μόνο δεν έχει
την ελάχιστη ευθιξία αφού δεν μπορεί να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές,
να παραιτηθεί, αλλά παρουσιάζεται κάθε μέρα που περνάει ικανός για τα
χειρότερα. Ικανός να κάνει τα πάντα προκειμένου να κρατηθεί ο ίδιος στην
εξουσία.
Χθες εξήγγειλε, κεκαλυμμένα όπως πάντα, 150.000 απολύσεις από το δημόσιο τομέα. Βεβαίως δεν το είπε έτσι. Είπε ότι κάθε χρόνο, την επόμενη
πενταετία 30.000 θέσεις λιγότερες. Πώς θα τις βρούμε – λέει – αυτές. Από
τις συνταξιοδοτήσεις. Και όπου χρειάζεται εθελούσια έξοδος. Τι είδους
εθελούσια θα είναι αν γίνεται όπου χρειάζεται; Αν ήταν έτσι μέσα σε δέκα
χρόνια δεν θα είχαμε δημόσιο τομέα. Θα το λύναμε το πρόβλημα.
150.000 απολύσεις είπε χθες ο κ. Παπανδρέου. Και ταυτόχρονα είπε περιορισμός, εξάλειψη της παρουσίας του δημοσίου στις δημόσιες επιχειρήσεις
κοινής ωφέλειας. Έχει ξεπεράσει πια και τη Θάστερ, έχει ξεπεράσει και τον
Πινοσέτ και φαίνεται τελικά ότι προκειμένου να κρατηθεί λίγο ακόμα στην
εξουσία, είναι αδίστακτος, ό,τι του ζητήσουν θα το εξαγγείλει.
Εμείς τι λέμε. Γιατί θα μου πείτε: καλή είναι η κριτική, τι κάνουμε τώρα; Καταρχάς να σας πω ότι εμείς λέγαμε εδώ και καιρό να αλλάξουμε ρότα, και
πριν ένα χρόνο ήταν πιο εύκολο να αλλάξουμε ρότα. Και πριν ένα χρόνο
ήταν πιο εύκολο να αξιοποιήσουμε αυτό το αρνητικό υπερόπλο που λένε
πολλοί, το γεγονός ότι είμαστε μια χώρα της Ευρωζώνης και η κρίση δεν είναι ελληνική αλλά είναι ευρωπαϊκή.
Δεν το κάναμε. Δεν το κάναμε γιατί δεν είχαμε ηγεσίες ικανές να έχουν το
σθένος και την αξιοπρέπεια να διεκδικήσουν τα δικαιώματα του δημόσιου
συμφέροντος, του λαού και να διαπραγματευθούν.
Σήμερα τα πράγματα είναι πιο δύσκολα. Αυτή η κυβέρνηση όμως είναι επικίνδυνη και πρέπει το γρηγορότερο να φύγει. Αντί ο κ. Παπανδρέου να ζητά
συναίνεση από τον κ. Σαμαρά προκειμένου να εκβιάσει τον ελληνικό λαό
να αποδεχθεί ένα πρόγραμμα καταστροφής και εκποίησης του δημόσιου
πλούτου, θα έπρεπε να ζητήσει τη συναίνεση του λαού, την οποία είναι εύκολο να τη βρει σε ένα άλλο σχέδιο.
Να ζητήσει τη συναίνεση του λαού για να εκβιάσει τους εκβιαστές, για να
εκβιάσει τους πιστωτές και να μετατρέψει την ελληνική κρίση σε ευρωπα-
> 12
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
ϊκή κρίση. Να αρνηθεί τις πιέσεις και τον εξευτελισμό στον οποίο υποβάλλουν τον ελληνικό λαό αλλά και την κυβέρνηση οι υπάλληλοι του Διεθνούς
Νομισματικού Ταμείου και να καταστήσει σαφές ότι θα θέσει σε δημοψήφισμα το Σύμφωνο του Ευρώ.
Να το καταστήσει σαφές πριν πάει στη Σύνοδο Κορυφής. Ότι θα θέσει το
Σύμφωνο του Ευρώ στην κρίση του ελληνικού λαού και έτσι στις 24 του Ιούνη, όταν θα γίνει αυτή η περιβόητη Σύνοδος δεν θα είναι μονάχα η Ελλάδα
με την πλάτη στον τοίχο.
Με την πλάτη στον τοίχο θα είναι και η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που
σήμερα νίπτει τας χείρας της, διότι η ελληνική κρίση θα έχει γίνει ταυτόχρονα και ευρωπαϊκή κρίση και διότι θα αναγκαστούν να αποφασίσουν ή
θα βρουν αληθινή λύση ή θα συμπαρασυρθούν κι αυτοί σε ένα ντόμινο το
οποίο θα έχει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Αυτό ζητάμε από τον κ. Παπανδρέου να κάνει. Έχουμε καμία αυταπάτη ότι
θα το κάνει; Καμία. Διότι, επαναλαμβάνω, είναι ήδη παραδομένος, είναι
κατώτερος των περιστάσεων και όταν ο ελληνικός λαός έχει την ατυχία να
έχει μια ηγεσία κατώτερη των περιστάσεων πρέπει ο ίδιος ο λαός να αναλάβει τις ευθύνες του.
Και πρέπει και η Αριστερά να αναλάβει τις ευθύνες της. Να αναλάβει τις ευθύνες της απέναντι στον τόπο, να μην βγάζει την ουρά της απέξω. Χρειάζεται ένας νέος συνασπισμός εξουσίας αύριο το πρωί, ικανός να βγάλει τη
χώρα από την κρίση, ικανός να διεκδικήσει ξανά την αξιοπρέπεια αυτού
του λαού.
Να μην παραδώσουμε τη χώρα και το δημόσιο πλούτο βορά στα μεγάλα
συμφέροντα. Και αυτή είναι μία έκκληση την οποία απευθύνουμε σε όλες
τις δυνάμεις που αντιλαμβάνονται τη μεγάλη, την ιστορική σημασία των
εξελίξεων. Στις δυνάμεις της Αριστεράς και στις δυνάμεις που σκέφτονται
διαφορετικά και εντός του ΠΑΣΟΚ και ξέρουμε ότι υπάρχουν.
Επιτρέψτε μου φίλες και φίλοι να πω και ορισμένες σκέψεις. Θα με συγχωρέσετε που μεγάλο μέρος της παρέμβασής μου εξαντλήθηκε αναφορικά
με τις τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις, αλλά είπα και εισαγωγικά ότι η σημερινή ημερίδα λαμβάνει χώρα σε δραματικές εξελίξεις στο πολιτική πεδίο.
Δεν μπορούσα να μη σχολιάσω.
> 13
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
Εξελίξεις που μας αναγκάζουν να αλλάξουμε κι εμείς τις ιεραρχήσεις μας
και να τοποθετηθούμε επ’ αυτών, διότι πλέον νομίζω ότι έχουν καταστρατηγηθεί τα πάντα. Δεν υπάρχουν δημοκρατικοί θεσμοί, δεν υπάρχει Σύνταγμα. Υπάρχει μία ωμή παρέμβαση εξωθεσμικών παραγόντων στην πολιτική ζωή του τόπου και πρέπει επ’ αυτού να καταθέσουμε τις σκέψεις και
τις προτάσεις μας.
Φίλες και φίλοι, θα μπορούσε να πει με μια λέξη κανείς ότι αυτό που συμβαίνει γύρω μας το τελευταίο διάστημα είναι ένα κραχ ανεργίας. Εδώ και
ένα χρόνο οι άνεργοι έχουν αυξηθεί περίπου κατά 200.000. Η επίσημα καταγεγραμμένη ανεργία κινείται πια στο 16% αλλά είναι η επίσημα καταγεγραμμένη ανεργία.
Οι αναλυτές προβλέπουν ότι το ποσοστό ανεργίας μέσα στο χρόνο που διατρέχουμε θα φτάσει ως και στο 22%, πλησιάζοντας τα επίπεδα των χωρών
της αραβικής εξέγερσης, ενώ στους νέους η ανεργία πλησιάζει το 40%.
Θα μπορούσε με δυο λόγια να πει κανείς ότι τα πιο σκοτεινά όνειρα του νεοφιλελευθερισμού για εκμηδενισμό του κόστους εργασίας στην Ελλάδα γίνονται πραγματικότητα μέσα από το μνημόνιο. Την ίδια στιγμή για να διασωθούν οι ελληνικές τράπεζες δόθηκαν τα τελευταία χρόνια περίπου 100
δισεκατομμύρια ευρώ, περίπου όσο και το δάνειο που πήρε η χώρα μας
από το μνημόνιο.
Αλλά για την προστασία και την ανακούφιση των ανέργων και των κοινωνικά αδυνάμων, πολλοί από τους οποίους εμπιστεύθηκαν τον κ. Παπανδρέου όταν τον άκουγαν να μιλάει για εργασιακούς μεσαίωνες, δεν έχει βρεθεί
ούτε ένα ευρώ και μάλιστα σε συνθήκες βαθιάς κρίσης. Αντίθετα, οι δαπάνες αυτές θεωρούνται από τους επικεφαλής του οικονομικού σχεδιασμού
περιττή σπατάλη.
Εμείς επιμένουμε στην ανάλυσή μας για την έξοδο από την κρίση. Μια ανάλυση στην οποία συμπίπτουν όλα τα κόμματα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς.
Έξοδο από την κρίση δεν υπάρχει με πολιτική ύφεσης.
Μοναδική ελπίδα διεξόδου από την κρίση είναι μια άλλη πολιτική που θα
στηρίζει τα χαμηλότερα εισοδήματα, τη σταθερή και μόνιμη απασχόληση,
την αναδιανομή του πλούτου και το κοινωνικό κράτος.
> 14
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Μόνο μια τέτοια πολιτική μπορεί να ξαναθέσει σε κίνηση την οικονομία, όχι
πια για τις ανάγκες της κερδοφορίας του κεφαλαίου, αλλά για τις πραγματικές ανθρώπινες και κοινωνικές ανάγκες.
Θα ήθελα όμως με την ευκαιρία της παρέμβασής μου αυτής να σταθώ και
σε ένα ειδικό ζήτημα, διότι πιστεύω ότι από τη μια οφείλουμε να δημιουργούμε αντιστάσεις και να κινητοποιούμε τις κοινωνικές δυνάμεις να αντισταθούν σε αυτή την επέλαση, σε αυτή την επίθεση, από την άλλη νομίζω
ότι είναι χρέος της Αριστεράς να δημιουργήσει και τις συνθήκες της αλληλεγγύης, διότι είτε με τη μια είτε με την άλλη εκδοχή δρόμος εύκολος δεν
υπάρχει.
Είτε με τη μια ή την άλλη εκδοχή, αν δηλαδή καθίσουμε και υποστούμε
αυτό το μαρτύριο της σταγόνας και δεν αντιδράσουμε, τότε τόσο το χειρότερο. Αλλά ακόμα κι αν υπάρξει παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα και προοδευτικές εξελίξεις, ακόμα και τότε ο δρόμος δεν θα είναι εύκολος.
Άρα χρειάζεται στον πολιτικό μας λόγο, στις κατευθύνσεις που δίνουμε να
μιλάμε όχι μονάχα για αντίσταση και διεκδίκηση αλλά και για αλληλεγγύη.
Και θέλω δυο λεπτά να κάνω μια παρέμβαση στο θέμα αυτό.
Είναι ένα ειδικό ζήτημα που αναδύεται με την κρίση. Είναι ένα πεδίο δράσης για την Αριστερά, πέρα από την πολιτική δράση και τη δουλειά στις μαζικές οργανώσεις. Είναι οι τοπικές πρωτοβουλίες που πρέπει να πάρουμε
για την ανάδειξη δομών κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας, ένας τρόπος για να σπάσει το κλίμα του κοινωνικού φόβου που καλλιεργείται συστηματικά από τους κυρίαρχους κύκλους, και υπάρχουν επιτυχημένα παραδείγματα συλλογικής και αλληλέγγυας αυτοοργάνωσης. Και πάνω σε επιτυχημένα παραδείγματα και σε κατεκτημένη εμπειρία μπορούμε να βαδίσουμε πιο σίγουρα.
Ομιλώ για σχέδια και παραδείγματα εταιρειών συνεταιρισμένης εργασίας,
τα οποία έχουν δημιουργηθεί στο παρελθόν ήδη από τη δεκαετία του ’80
ως αντίβαρο στην αποβιομηχάνιση και την οικονομική κρίση. Το παράδειγμα της Αργεντινής αλλά και της Ισπανίας σ’ αυτή την κατεύθυνση νομίζω ότι
είναι σημαντικό και πρέπει να το μελετήσουμε.
Οι εργαζόμενοι με τέτοιες πρωτοβουλίες διέσωσαν θέσεις εργασίας εδραιώνοντας παράλληλα ένα πρωτότυπο μοντέλο επιχείρησης. Οι συνεταιρι-
> 15
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
σμοί και οι εταιρείες συνεταιρισμένες εργασίας έχουν διαπιστωμένα καλύτερες οικονομικές επιδόσεις, καλύτερες συνθήκες απασχόλησης, μικρότερες εναλλαγές στη σύνθεση του εργατικού δυναμικού.
Οι επιχειρήσεις αυτές έχουν αποδείξει την ικανότητά τους να συνδυάζουν
οικονομικούς και κοινωνικούς στόχους χωρίς να τίθεται υπό απειλή η βιωσιμότητά τους, διότι στόχος τους δεν είναι το κέρδος αλλά η διασφάλιση των
θέσεων εργασίας και των μισθών.
Τέτοια εγχειρήματα ήδη κάνουν την εμφάνισή τους και στην Ελλάδα. Μέσα
από την αυτοργάνωση των πολιτών δημιουργούνται δομές αλληλεγγύης,
όπως συνεταιριστικά καφενεία, ανταλλακτικά παζάρια, κοινωνικά παντοπωλεία ή κοινωνικά ιατρεία.
Οι αξιόλογες αυτές πρωτοβουλίες αποτελούν μία ελπιδοφόρα προοπτική. Μπορούν να διασφαλίσουν την πραγματική εργασιακή ένταξη ανέργων καθώς και τη συμβολή σε ευρύτερους κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς
και πολιτισμικούς στόχους, ενώ δημιουργούν νησίδες και αυτό είναι το σημαντικότερο, συνειδητοποίησης και υποδείγματα δίκαιης αναδιανομής του
πλούτου και οικονομικής δημοκρατίας.
Έχουμε καμία αυταπάτη ότι μπορούμε έτσι να υπερβούμε ολοκληρωτικά
την κρίση και τη σχέση της οικονομικής εξάρτησης από το σύστημα; Όχι.
Δεν μπορούμε να δραπετεύσουμε έτσι από τις σχέσεις εκμετάλλευσης.
Αυτές οι σχέσεις πρέπει να τις νικήσουμε. Μπορούμε όμως και πρέπει να
προσανατολιστούμε σ’ αυτό το δρόμο. Και σε αυτό το δρόμο θα έλεγα εγώ,
για να ενεργοποιήσουμε ένα ολόκληρο κοινωνικό δυναμικό. Να παράγουμε κοινωνικό αποτέλεσμα, προσφέροντας βοήθεια σε αυτούς που τη χρειάζονται και δεν είναι θεωρητικό πλέον αυτό.
Βρίσκονται πια γύρω μας. Μπορεί να είναι και στην οικογένειά μας και
στους διπλανούς μας. Και εμείς οι ίδιοι αύριο θα χρειαζόμαστε βοήθεια.
Και κυρίως να φέρουμε ξανά στο προσκήνιο αξίες ξεχασμένες αλλά πολύ
σημαντικές μέσα στην κρίση, όπως η αξία της αλληλεγγύης και της δράσης
και να ξυπνήσουμε συνειδήσεις.
Συντρόφισσες και σύντροφοι, νομίζω ότι οφείλουμε το επόμενο διάστημα
να πρωτοστατήσουμε και σε καινούργιες ιδέες, να πρωτοστατήσουμε στο
> 16
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
κοινωνικό πεδίο και όχι μόνο στο πεδίο της θεωρίας, αλλά και στο πεδίο
της πράξης. Υπ’ αυτή την έννοια νομίζω ότι η θεωρητική συμβολή της σημερινής ημερίδας μπορεί να είναι και χρήσιμη και σημαντική και πλούσια, να
μας δώσει εφόδια για να δράσουμε όχι μόνο σε δρόμους αντίστασης, αλλά
και σε τομείς που θα παράξουν αλληλεγγύη τόσο χρήσιμη για τους πολίτες
που σήμερα βιώνουν το φάσμα της ανεργίας, της ανασφάλειας, της περιθωριοποίησης.
Με αυτές λοιπόν τις σκέψεις θα ήθελα να ευχηθώ επιτυχία στη σημερινή
ημερίδα και να ευχηθώ το επόμενο διάστημα η Ευρωομάδα της Αριστεράς
να σταθεί ακόμα περισσότερο αλληλέγγυα στην Ελλάδα και σε όλες τις χώρες της περιφέρειας και στην Ιρλανδία του φίλου μας Ευρωβουλευτή που
θα παρέμβει στη σημερινή ημερίδα, κυρίως όμως διεκδικώντας άμεσες και
πραγματικές λύσεις εξόδου από την κρίση. Ευχαριστώ πολύ.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ:
Ευχαριστούμε για την παρέμβαση του Αλέξη Τσίπρα. Και τώρα την εισήγηση θα την
κάνει ο Ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Χουντής.
Ν. ΧΟΥΝΤΗΣ:
Αγαπητοί φίλοι, αγαπητοί σύντροφοι,
Σας ευχαριστώ για τη συμμετοχή σας στη σημερινή ημερίδα, στη σημερινή συζήτηση που γίνεται με πρωτοβουλία της ΟΜΑΔΑΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΤΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΤΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΤΩΝ ΒΟΡΕΙΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ Ημερίδας με θέμα: Κρίση – Ανεργία και εργασιακές σχέσεις στην Ελλάδα και Ευρωπαϊκή Ένωση
Πρόθεσή μας να μιλήσουμε όχι μόνο για την κρίση, κρίση πολύπλευρη, κρίση του νεοφιλελεύθερου καπιταλιστικού παραγωγικού μοντέλου αλλά για
να σταθούμε ιδιαίτερα στις κοινωνικές συνέπειες της κρίσης που ξέσπασε
το 2008 στις ΗΠΑ, ως κρίση των ενυπόθηκων δανείων, κρίση χρηματοπιστωτική και εξαπλώθηκε σε παγκόσμιο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Σήμερα στην Ελλάδα αλλά και σε αρκετές χώρες εκφράζεται ως κρίση χρέους. Όμως κεντρικό χαρακτηριστικό είναι η κρίση στην πραγματική οικονομία με οξύτατες τις κοινωνικές συνέπειες. Οι τελευταίες μάλλον είναι το
σοβαρότερο αποτέλεσμα της κρίσης, με ραγδαία αύξηση της ανεργίας, με
> 17
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
τάση για πλήρη ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων. Με άλλα λόγια
ενώ η δημόσια συζήτηση αναφορικά με την οικονομική κρίση και την κρίση
χρέους συχνά μονοπωλείται από αναλύσεις, διαπιστώσεις σχετικά με την
πορεία της Ευρωπαϊκής ενοποίησης, το ευρώ και την αρχιτεκτονική του, το
Διεθνές Τραπεζικό σύστημα, το ελληνικό κράτος και τις προβληματικές δημόσιες επιχειρήσεις, χωρίς πάντα να θίγεται ο πυρήνας του ζητήματος. Με
απλά λόγια στη σχέση μεταξύ εργαζομένων και εργοδοσίας, εργασίας και
κεφαλαίου.
Είναι γνωστό ότι σε κάθε οικονομική κρίση επανατοποθετούνται από την
αρχή οι όροι με τους οποίους διεξάγεται το οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό «παιχνίδι», η ταξική πάλη μεταβιβάζοντας σε τελική ανάλυση στους
εκάστοτε «παίκτες» νέες εξουσίες και δύναμη ή νέα καθήκοντα και βάρη.
Στην παρούσα οικονομική κρίση, οι δυνάμεις της εργασίας από την μια και
οι πολιτικοί εκφραστές της μπήκαν σ’ αυτή τη μάχη, αρκετά απομονωμένοι αφού προηγήθηκαν πάνω από 20 χρόνια νεοφιλελεύθερης κυριαρχίας
σε Ελλάδα και Ευρώπη. Κυριαρχία που περιόρισε συνοπτικά τις εργασιακές
κατακτήσεις τόσο μισθολογικές, όσο και συνδικαλιστικές. Περιόρισε τον
κοινωνικό ρόλο του κράτους, κάνοντας πιο ευάλωτες τις φτωχές και αδύναμες κοινωνικές ομάδες. Περιόρισε την ίδια τη δημοκρατία και τον ρόλο
της πολιτικής.
Το νεοφιλελεύθερο μοντέλο ανάπτυξης έχει ως πρωταρχικό στόχο την
άρση όλων των εμποδίων που τίθενται στην εύρυθμη λειτουργία των αγορών, υπό το πρίσμα που προωθήθηκε η απορρύθμιση της αγοράς εργασίας
με τον περιορισμό των εργασιακών δικαιωμάτων, την επιβολή ελαστικών
μορφών εργασίας, την flexicurity με στόχο τη μείωση του εργατικού κόστους και την ενίσχυση της λεγόμενης ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.
Αυτή η τάση απορρύθμισης της αγοράς εργασίας έδωσε στην ανεργία περισσότερα δομικά χαρακτηριστικά, παρά κυκλικά που μέχρι την επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού διέθετε.
Στην Ευρώπη, η εφαρμογή του νεοφιλελεύθερου δόγματος με τις συνθήκες κυρίως από το Μάαστριχτ και μετά, παίρνει ίσως την τελική του μορφή
με τη Στρατηγική της Λισσαβόνας (2000) η οποία παρά τις αναφορές στην
ενίσχυση της απασχόλησης, στην υπόσχεση για πλήρη απασχόληση δεν κατάφερε να μειώσει τα επίπεδα ανεργίας στην Ε.Ε.
> 18
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Να σημειώσουμε ότι οι περισσότερες χώρες στην πορεία προς την ΟΝΕ
προκειμένου να καλύψουν τους στόχους του Μάαστριχτ και του Συμφώνου Σταθερότητας, μπήκαν στη ζώνη του ευρώ με υψηλά ποσοστά ανεργίας, ύψους γύρω στο 10%.
Το επιχείρημα που στηρίζονταν οι πολιτικές της Ε.Ε. και η Στρατηγική της
Λισσαβόνας ήταν ο εκούσιος χαρακτήρας της ανεργίας, οι υψηλοί μισθοί
του ευρωπαϊκού μοντέλου, τα προωθημένα εργασιακά και συνδικαλιστικά
δικαιώματα με αποτέλεσμα να προωθείται η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων ως απάντηση στο πλεονάζον εργατικό δυναμικό.
Με την εκδήλωση της κρίσης, η νεοφιλελεύθερη διαχείρισή της από πλευράς Ε.Ε. και Η.Π.Α. εμφανίζει την κρίση ως αποτέλεσμα του ανεπαρκούς
ελέγχου του χρηματοπιστωτικού τομέα και τη μη εφαρμογή του αντικοινωνικού, αντιαναπτυξιακού Συμφώνου Σταθερότητας.
Ως αποτέλεσμα των εμποδίων που έβαζαν οι κρατικές παρεμβάσεις στον
ελεύθερο ανταγωνισμό, προβάλλοντας σαν συνταγή για το ξεπέρασμά της,
την πλήρη ελαστικοποίηση των αγορών και κατά επέκταση των εργασιακών
σχέσεων. Από τις πρώτες ενέργειες μετά την κρίση όπως θυμόμαστε, ήταν
πέρα από τη σωτηρία των τραπεζών με δημόσιο και κοινοτικό χρήμα, οι συστάσεις και οι πιέσεις για την αλλαγή των εργασιακών σχέσεων.
Σήμερα με πρόσχημα τις λεγόμενες «αναγκαίες θυσίες» οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις και το κεφάλαιο, έχουν εξαπολύσει μια άνευ προηγουμένου επίθεση στους εργαζόμενους τους φορτώνουν τα βάρη και τα σπασμένα τη κρίσης, εφαρμόζοντας ακραία προγράμματα λιτότητας, ακυρώνοντας
στην πράξη τις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Θεσμοποιώντας τους νεοφιλελεύθερους δογματισμούς των ελαστικών σχέσεων εργασίας καταστρατηγώντας όποια «κοινωνική συμφωνία» είχε επιβληθεί μετά το τέλος του
Β΄ Παγκόσμιου πολέμου.
Οι πολιτικές που προωθεί η Ε.Ε., αποτελούν ουσιαστικά τη συνέχεια της
Στρατηγικής της Λισσαβόνας, μέσω της Στρατηγικής ΕΕ 2020, όπου τα ιδεολογήματα και οι πρακτικές περί νέων μορφών εργασίας, ελαστικού τύπου
και flexicurity, εμπλουτίζονται με ευχολόγια περί ενίσχυσης της απασχόλησης, μέσω της καινοτομίας και της έρευνας.
Την ίδια στιγμή όμως η οικονομική διακυβέρνηση και το Σύμφωνο για το
ευρώ/Σύμφωνο ανταγωνιστικότητας αλλά και τα εθνικά Μνημόνια, περιο-
> 19
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
ρίζουν τις κρατικές δαπάνες και πνίγουν τις οικονομίες μέσω των ακραίων
προγραμμάτων λιτότητας.
Τα αποτελέσματα της νεοφιλελεύθερης διαχείρισης της κρίσης δείχνουν
μια μεγάλη υποβάθμιση των δυνάμεων της εργασίας με την ανεργία να κινείται στην Ε.Ε. στο 10% (23 εκατομ. άνεργοι) και σε ορισμένες χώρες να
ξεπερνά το 20%. Η ανεργία των νέων να κινείται 21% και να φτάνει σε ποσοστό που φτάνει και το 40%. Για την Ελλάδα η ανεργία το 2010 ήταν 14,2
, με την ανεργία των γυναικών στο 17,9 και των νέων στο 28%, με τη σημείωση ότι στην Ελλάδα σταθερά υποεκτιμάται.
Η εργασία είναι το κοινό χαρακτηριστικό των διαφορετικών εθνικών διαχειρίσεων της κρίσης, με την ανεργία να παραμένει σε πολύ υψηλά επίπεδα, ακόμα και στις χώρες εκείνες που έχουν μπει σε μια αναιμική τροχιά
ανάκαμψης. Την απασχόληση, αν όχι να μειώνεται, σίγουρα να παραμένει
στάσιμη και τις κοινωνικές ανισότητες να παίρνουν εκρηκτικές διαστάσεις,
τόσο λόγο του αδύναμου κοινωνικού κράτους, όσο και λόγο της επικράτησης της νεοφιλελεύθερης λογικής των χαμηλών ελλειμμάτων, που επακόλουθα περιορίζουν τις κρατικές κοινωνικές δαπάνες.
Μερικά στατιστικά στοιχεία είναι εξαιρετικά χρήσιμα. Η ανεργία στις ΗΠΑ,
με ρυθμό ανάπτυξης 2.3% το πρώτο 4-μηνο του 2011, βρίσκεται σε ιστορικά υψηλό επίπεδο και συγκεκριμένα στο 9%. Στη Γερμανία όπου πρόσφατα ανακοινώθηκε ότι οι εξαγωγές έφτασαν στο υψηλότερο σημείο από το
1950, ενώ οι ρυθμοί ανάπτυξης βρίσκονται στο 4.4%, η ανεργία είναι στο
7.1%. Στη Μεγ. Βρετανία με ρυθμό ανάπτυξης 1.8 % στο πρώτο 4-μηνο του
2011, η ανεργία βρίσκεται στο 7.8%. Στη Γαλλία, που και αυτή έχει ξεφύγει από την ύφεση και έχει ανάπτυξη γύρω στο 1.5%, η ανεργία είναι στο
9.5%. Η εικόνα στις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας, προφανώς είναι
χειρότερη, με την Ελλάδα να έχει 15.9% ανεργία, την Ισπανία 20.7%, την
Ιταλία 8.3%, την Πορτογαλία 12.3%, την Ιρλανδία 14.6%.
Σε αυτό το οικονομικό-κοινωνικό πλαίσιο η απάντηση των κυβερνήσεων είναι μια άνευ προηγουμένου επίθεση στο διαθέσιμο εισόδημα των εργαζομένων και στα εργασιακά και συνδικαλιστικά τους δικαιώματα. Αυτό το
βλέπουμε σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες του δυτικού καπιταλισμού. Από
τις ΗΠΑ, τη Γερμανία, τη Μεγ.Βρετανία και τη Γαλλία, μέχρι τις χώρες του
Μνημονίου (Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία) και τις χώρες της Ανατολικής
Ευρώπης.
> 20
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυτή η επίθεση έχει πάρει πια και θεσμική μορφή. Η στρατηγική ΕΕ 2020, η Οικονομική Διακυβέρνηση και το Σύμφωνο για το Ευρώ, σκιαγραφούν το νέο εργασιακό μοντέλο που προωθείται, με κύρια χαρακτηριστικά τη μείωση του εργατικού κόστους, τις ελαστικές μορφές εργασίας, την ουσιαστική κατάργηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων, την αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης και την ιδιωτικοποίηση των ασφαλιστικών συστημάτων.
Είναι η αντιγραφή του Γερμανικού μοντέλου ανάπτυξης, δηλ της κινεζοποίησης των εργαζομένων στην Ευρώπη. Ταυτόχρονα, και καταστρατηγώντας
ακόμα και τις ίδιες τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες, που με τόσο κόπο προσπάθησαν να περάσουν η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία και δεξιά, πιέζουν για
κατάργηση εργασιακών και συνδικαλιστικών δικαιωμάτων, προωθούν την
μερική και ελαστική μορφή απασχόλησης και επεμβαίνουν στις συλλογικές
διαπραγματεύσεις προς όφελος των επιχειρήσεων.
Το ελληνικό Μνημόνιο, με τη μέχρι τώρα εφαρμογή του, αποδεικνύει ότι
δεν ήρθε στη χώρα μας για να σώσει τα δημόσια οικονομικά ή για να επιβάλλει αναγκαίες περικοπές σε ένα σπάταλο κράτος ή για να βγάλει τη
χώρα και πάλι στις διεθνείς αγορές μετά το 2013. Η μέχρι τώρα, πιστή
εφαρμογή του, είχε έναν και μόνο στόχο. Την πλήρη διάλυση των εργασιακών σχέσεων και τη μείωση του εργατικού κόστους για το ελληνικό και διεθνές κεφάλαιο.
Μια μικρή αναφορά στις αλλαγές που έχει επιφέρει ο ένας χρόνος εφαρμογής του Μνημονίου, θεωρώ ότι είναι χρήσιμη, αξιοποιώντας και τη Μαύρη Βίβλο του Μνημονίου που ο ΣΥΡΙΖΑ παρουσίασε την περασμένη Τρίτη.
Οι μέχρι τώρα αλλαγές αφορούν:
•
Τη μείωση του εργατικού κόστους, μέσω της μείωσης των επιδομάτων και
παροχών, της μείωση μισθών στο Δημόσιο Τομέα και της απαγόρευσης αυξήσεων άνω του πληθωρισμού στον ιδιωτικό τομέα.
•
Την κατάργηση των Συλλογικών Διαπραγματεύσεων, μέσω της αλλοίωσης
του χαρακτήρα και του ρόλου του ΟΜΕΔ, μέσω της υπερίσχυσης των επιχειρησιακών έναντι των κλαδικών συμβάσεων, μέσω της μη-επέκτασης των
συλλογικών συμβάσεων κ.α.
> 21
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
•
Την αναστολή του δικαιώματος της απεργίας, για 10 μέρες εφόσον η εργοδοσία προσφύγει μονομερώς στη διαιτησία.
•
Την απελευθέρωση του ορίου των απολύσεων, μέσω της αύξησης των επιτρεπόμενων ορίων, τη μείωση της αποζημίωσης, κ.α.
•
Την εισαγωγή χειρότερων όρων εργασίας για τους νεοεισερχόμενους στην
Αγορά Εργασίας.
•
Τη μείωση του κόστους της υπερωριακής εργασίας.
•
Την εισαγωγή ελαστικών μορφών εργασίας και μερικής απασχόλησης.
Η συνέχεια του Μνημονίου, μέσω της 5ης εκδοχής του, προβλέπεται ακόμα πιο εφιαλτική, αφού αυτή τη φορά, και σύμφωνα με τα όσα έχουμε διαβάσει, εκτός από πολιτικές συναινέσεις και ιδιωτικοποιήσεις των πάντων,
προωθούνται και απολύσεις στο δημόσιο τομέα, ακόμα μεγαλύτερες περικοπές στους μισθούς τους.
Η απάντηση της Αριστεράς στην οικονομική κρίση βάζει τις δυνάμεις της
εργασίας στο προσκήνιο. Η παραγωγική ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας, με ταυτόχρονη τόνωση της απασχόλησης και μείωση της ανεργίας, είναι η πρόταση της Αριστεράς για το ξεπέρασμα της κρίσης.
Για να επιτευχθεί αυτό όμως, οφείλουμε να ξεφύγουμε ως κοινωνία και οικονομία, από τα στενά πλαίσια του νεοφιλελευθερισμού που εξορκίζει την
παρουσία του κράτους στην οικονομική δραστηριότητα και ξεπουλάει κερδοφόρες και παραγωγικές επιχειρήσεις, που ποινικοποιεί τις δημόσιες κοινωνικές και επενδυτικές δαπάνες, που περιορίζει στο ελάχιστο την ανάπτυξη βιομηχανικής και αγροτικής πολιτικής, ικανής να προσφέρει εισόδημα
και ποιότητα ζωής στους πολίτες.
Σας ευχαριστώ.
Θα δώσω το λόγο – επιτρέψτε μου να παρακάμψω λίγο το Προεδρείο –
στον συνάδελφο από την Ιρλανδία, τον Paul Murphy. Είναι νέος συνάδελφος. Αντικατέστησε τον γνωστό μας Τζο Χίκινς που είχε έρθει εδώ στις συγκεντρώσεις, ο οποίος στις τελευταίες εκλογές εξελέγη Βουλευτής στο
Εθνικό Κοινοβούλιο. Ο αντικαταστάτης του είναι ο Paul.
Τον ευχαριστούμε πολύ που ήρθε και του δίνω το λόγο να τον ακούσουμε
με ενδιαφέρον, διότι και η Ιρλανδία έχει προβλήματα παρόμοια ή και χειρότερα με τα δικά μας. Ευχαριστώ πολύ.
> 22
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
P. MURPHY:
Σας ευχαριστώ σύντροφοι. Ευχαριστώ πάρα πολύ Νίκο. Ευχαριστώ όλους τους συντρόφους που με προσκάλεσαν εδώ να μιλήσω στη συνάντηση, να συμμετάσχω σε
μια συζήτηση για την ανεργία και για την κρίση.
Είμαι πολύ ευτυχής που βρίσκομαι εδώ σήμερα γιατί ακριβώς, όπως είπαν
οι δύο πρώτοι ομιλητές, αντιμετωπίζουμε μία κρίση σε ολόκληρη την Ευρωζώνη. Αντιμετωπίζουμε μία κοινή επίθεση από τις ευρωπαϊκές, καπιταλιστικές τάξεις, ιδιαίτερα στις χώρες της περιφέρειας, τις λεγόμενες «PIGS».
Πολύ άγρια επίθεση στο βιοτικό επίπεδο γιατί οι ευρωπαϊκές τράπεζες και
οι Ευρωπαίοι κερδοσκόποι θέλουν να επιστρέψουν τα δάνεια στις ιδιωτικές
τράπεζες και γι’ αυτό το λόγο είναι πάρα πολύ ζωτικό να υπάρχει μία κοινή συζήτηση σε ολόκληρη την Ευρώπη και αυτή η κοινή συζήτηση να οδηγήσει σε κοινή πράξη και κοινή δράση που να ενώνει όλες τις εργατικές τάξεις αυτών των χωρών, γιατί αυτές οι εργατικές τάξεις πληρώνουν για την
κρίση και γι’ αυτό φέρνω τους χαιρετισμούς μου σε αυτή τη συνάντηση και
στο ΣΥΡΙΖΑ εκ μέρους της Ιρλανδίας και για την Επιτροπή.
Θέλω να εστιαστώ στο ζήτημα της ανεργίας στους νέους, όπως είπε ο Νίκος, γιατί είμαι νέος αλλά και γιατί οι νέοι άνθρωποι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή αυτής της κρίσης. Είναι οι νέοι άνθρωποι που στους τόπους δουλειάς γενικά είναι οι πρώτοι που πλήττονται, που πετάγονται έξω από τις
δουλειές όπου και να βρίσκονται, όπου και να γίνονται απολύσεις.
Πάρα πολλοί νέοι άνθρωποι φυσικά δεν έχουν τη δυνατότητα να μπουν καν
στην αγορά εργασίας. Οι στατιστικές δείχνουν τη μαζική κλίμακα της ανεργίας στους νέους σε ολόκληρη την Ευρώπη. Πάνω από 20% στην Ευρωζώνη, πάνω από 40% στην Ελλάδα, πάνω από 45% στην Ισπανία, περίπου
30% - 40% στην Ιρλανδία.
Μια μαζική κρίση σε ολόκληρη την Ευρώπη και αυτά είναι τα στοιχεία που
δείχνουν μία αίσθηση του βάθους και της έκτασης της κρίσης, αλλά οι
εμπειρίες που έχουμε και αυτά που βιώνουμε, είναι πολύ χειρότερα. Πολλοί από τους φίλους μου είναι άνεργοι.
Δεν υπάρχει τίποτα που να σου σπάσει τόσο πολύ το ηθικό, παρά να έχεις
εκπαιδευτεί, να έχεις πάει στο Πανεπιστήμιο, να έχεις πάει σε Τεχνικές Σχολές, να έχεις όλα αυτά τα ταλέντα και να εξαναγκάζεσαι από το σύστημα
> 23
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
που έχουμε να μην δουλεύεις, να μην πληρώνεσαι, να κάθεσαι στο σπίτι,
να μην έχεις δουλειά.
Είναι φοβερή η επίπτωση πραγματικά για την κατάθλιψη που προκαλεί
αυτό στους νέους ανθρώπους, να είσαι ανίκανος να κάνεις οτιδήποτε σε
καθημερινή βάση, κι αυτό στους νέους ολόκληρης της Ευρώπης.
Η άλλη μεγάλη πλευρά και η μεγάλη επίπτωση της ανεργίας και της κρίσης
της ανεργίας στους νέους ανθρώπους στην Ιρλανδία και νομίζω και στην
Ελλάδα είναι το ζήτημα της μετανάστευσης. Μίλαγα με έναν φίλο μου πολύ
πρόσφατα ο οποίος ήταν ξυλουργός και πήγε και έκανε πάρα πολλή εκπαίδευση πολλά χρόνια για να γίνει ξυλουργός και δεν μπορούσε να βρει καμία δουλειά στην Ιρλανδία και μου είπε ότι δεν πίστευε ότι θα έβλεπε ποτέ
την ημέρα που θα μετανάστευε στην Αυστραλία για να μπορέσει να πάει
να δουλέψει.
Χιλιάδες άνθρωποι μεταναστεύουν σε εβδομαδιαία βάση και πάνε στον
Καναδά, πάνε στην Αυστραλία, φεύγουν από την Ιρλανδία, μερικές φορές
στη Βρετανία, οπουδήποτε μπορούν να βρουν δουλειά, και αυτό έχει πάρα
πολύ μεγάλη επίπτωση στην οικογένειά τους.
Ολόκληρες μικρές πόλεις σε ολόκληρη την Ιρλανδία, όλοι οι νέοι είτε έχουν
στις μεγαλύτερες πόλεις για να μπορέσουν να βρουν δουλειά ή έχουν μεταναστεύσει σε άλλη χώρα. Πάρα πολλοί νέοι άνθρωποι της ηλικίας μου στην
Ιρλανδία φεύγουν και πάνε σε άλλες χώρες για να μπορέσουν να βρουν
δουλειά.
Και μία από τις πλευρές της κρίσης είναι ότι χύνουν κροκοδείλια δάκρυα οι
πολιτικές ηγεσίες. Προσποιούνται ότι αυτό το πράγμα τους πειράζει, αλλά
όχι, η μετανάστευση τους βολεύει, γιατί τεχνητά τα στοιχεία της ανεργίας
και τα νούμερα της ανεργίας πέφτουν.
Αλλά δεύτερο και πολύ κρίσιμο, το γεγονός ότι μεταναστεύουν οι νέοι άνθρωποι είναι σαν μια βαλβίδα ασφαλείας γιατί έτσι η μαζική ανεργία στους
νέους, η μαζική αστάθεια που υπάρχει στη χώρα, κατά κάποιο τρόπο αυτό
το πρόβλημα αμβλύνεται και είναι πολύ ευτυχείς να βλέπουν τους νέους
ανθρώπους να φεύγουν στο εξωτερικό και να μη μένουν στη χώρα και να
καταγράφονται στους καταλόγους της ανεργίας.
> 24
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Είναι λοιπόν μια τρομερή κοινωνική κρίση και στην Ιρλανδία και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το επόμενο σημείο είναι αυτό που είπε και ο Νίκος. Ποιανού είναι αυτό το λάθος; Γιατί υπάρχουν τόσοι πολλοί άνεργοι άνθρωποι
στην Ευρώπη; Γιατί υπάρχουν τόσοι πολλοί νέοι άνεργοι στην Ευρώπη;
Σίγουρα αυτή είναι η προσέγγιση του κατεστημένου στην Ιρλανδία των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας. Σε πολύ απλό επίπεδο λένε ότι είμαστε τεμπέληδες, δεν πας να βρεις δουλειά, υπάρχουν δουλειές αλλά εσείς δεν θέλετε να τις διαλέξετε, σκόπιμα είστε άνεργοι, δεν θέλετε να βρείτε δουλειά.
Η πραγματικότητα είναι ότι δεν υπάρχουν δουλειές.
Το γεγονός ότι αυτό είναι ψέμα νομίζω είναι σαφές. Εάν δεν ήταν ψέμα
δεν θα υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι άνεργοι σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αυτό δεν είναι ατομικό πρόβλημα των νέων, είναι πρόβλημα του συστήματος. Είναι συλλογικό πρόβλημα για τους νέους, για την εργατική τάξη.
Το δεύτερο πιο εκλεπτυσμένο επιχείρημα είναι ότι ίσως να μην είναι το
λάθος των εξατομικευμένων νέων, αλλά ότι δεν υπάρχει αρκετή ευελιξία
στην αγορά εργασίας. Το λένε συνεχώς αυτό το πράγμα στην Ιρλανδία, ότι
υπάρχουν πολλές πρωτοβουλίες για δουλειές και ότι υπάρχουν διάφορες
πολιτικές ενεργοποίησης της εργασίας και αυτό είναι ότι θέλουν να μειώσουν το κοινωνικό κράτος. Προσπαθούν να ρίξουν το φταίξιμο.
Λένε για παράδειγμα ότι τα επιδόματα ανεργίας είναι πάρα πολύ υψηλά και
έχετε μία συνεπή και συνειδητή προσπάθεια από το κατεστημένο και από
τα ΜΜΕ να πουν ότι το πρόβλημα είναι οι υψηλοί μισθοί στον ιδιωτικό τομέα, ότι πρέπει να πέσουν οι μισθοί στον ιδιωτικό τομέα για να μπορέσει
να δημιουργηθεί απασχόληση και έτσι να λυθεί το προβλήματα της ανεργίας, και με αυτόν τον τρόπο οι λεγόμενες πρωτοβουλίες για εργασία από
την κυβέρνηση, προσπαθούν να καταργήσουν τις συμφωνίες που δίνουν
δικαιώματα σε 300.000 εργάτες σε συγκεκριμένες βιομηχανίες που έχουν
μισθούς που είναι πάνω από το μέσο όρο και προσπαθούν να πουν ότι πρέπει να μειώσουμε αυτούς τους μισθούς.
Στατιστικές όμως δείχνουν ότι στην Ιρλανδία τα ποσοστά των μισθών στον
τομέα χονδρικής και λιανικού εμπορίου είναι κάτω από το μέσο όρο, 11%
πιο χαμηλά απ’ ότι το μέσο όρο στους 15 της Ευρώπης. Ποιος επωφελείται
από τους χαμηλότερους μισθούς; Φυσικά είναι οι εργοδότες που εκμεταλλεύονται αυτή την κατάσταση.
> 25
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
Είναι ένα νεοφιλελεύθερο λοιπόν μέτρο του κράτους και έχει γίνει αυτό το
πράγμα ένα δόγμα στην Ιρλανδία, ότι δουλειά του κράτους είναι να δημιουργήσει ένα περιβάλλον όπου ο ιδιωτικός τομέας να μπορέσει να δημιουργήσει δουλειές, αλλά ο κωδικός να δημιουργήσουμε το περιβάλλον σημαίνει να κόψουμε τα συνδικαλιστικά δικαιώματα, να περικόψουμε τα εργασιακά δικαιώματα, αλλά αυτό αγνοεί την πραγματικότητα. Ποιος είναι
υπεύθυνος γι’ αυτήν την κρίση της ανεργίας. Γιατί έχουμε πάνω από 20 εκατομμύρια άνεργους νέους σε ολόκληρη την Ευρώπη;
Εξυπακούεται βεβαίως ότι τα προβλήματα δεν είναι τόσο μεγάλα όσο λένε.
Ο ιδιωτικός τομέας δεν έχει λύσει το πρόβλημα. Η ευθύνη βρίσκεται στο
εξής σημείο. Υπάρχει πραγματικά σημαντική οπισθοχώρηση του δημοσίου
τομέα και αυτό σημαίνει βεβαίως ότι απολύονται μαζικά οι άνθρωποι ή συνταξιοδοτούνται, δεν αντικαθίστανται αυτοί οι άνθρωποι και αυτό βεβαίως
οδηγεί και στην κρίση του ιδιωτικού τομέα.
Ο ιδιωτικός τομέας στην Ιρλανδία έχει πετσοκόψει τις επενδύσεις κατά
75% κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο ετών. Εκεί απολύονται οι άνθρωποι, δεν επαναπροσλαμβάνονται ή δεν προσλαμβάνονται άλλοι και
ακόμη στην περίοδο της «κελτικής τίγρης», όπως λέγανε την περίοδο ανόδου της Ιρλανδίας, δεν δημιουργήθηκαν δουλειές.
Ουσιαστικά υπήρχαν τομείς «φούσκες» στον ιδιωτικό τομέα και στο διεθνές εμπόριο και στην οικονομία, στις εξαγωγές και τα λοιπά, που βάλουμε τώρα όλα μας τα κεράσια στο ίδιο καλάθι ουσιαστικά και προσπαθούμε
να γλιτώσουμε από εκεί. Πρέπει να σας πω, είναι σημαντικό, ότι ακόμη και
στα χρόνια της «κελτικής τίγρης», δηλαδή του θαύματος του ιρλανδικού,
υπήρχαν μειώσεις.
Η κρίση είναι του καπιταλισμού και αυτός αδυνατεί να δώσει δουλειές
στους ανθρώπους και να δώσει και συνθήκες διαβίωσης αξιοπρεπείς. Και
βεβαίως είναι και ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του καπιταλιστικού
συστήματος, δηλαδή ουσιαστικά το απόθεμα των ανέργων το οποίο το διατηρούν. Έχουν εκατομμύρια εργαζομένων σε όλη την Ευρώπη, παραγωγικών ανθρώπων που έχουν εκπαιδευτεί, που μπορούν να δημιουργήσουν
πλούτο, που μπορούν να ωφελήσουν την κοινωνία. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι
ουσιαστικά αμείβονται με ελάχιστη αμοιβή, γιατί; Για να κάθονται απλά και
να λαμβάνουν επιδόματα ανεργίας.
> 26
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Το κόστος για κάθε υπάλληλο που είναι άνεργος, είναι μεταξύ 25.000 και
30.000 ευρώ το χρόνο για να τους κρατάνε ανέργους αυτούς τους ανθρώπους. Δηλαδή εξυπακούεται ότι έχουμε διάφορα κέρδη τα οποία διαφεύγουν από φορολογία και τα λοιπά, και είναι πραγματικά η διαιώνιση ενός
τρελού συστήματος.
Πληρώνουμε ανθρώπους για να είναι ανεπάγγελτοι, για να μην απασχολούνται, αντί να δώσουμε αυτά τα χρήματα για να βελτιώσουμε τις συνθήκες
για όλη την κοινωνία. Κι αυτό καταδεικνύει το γεγονός ότι η λύση σ’ αυτή
την κρίση στο θέμα της ανεργίας πρέπει να υπερβαίνει το καπιταλιστικό σύστημα, οι σοσιαλιστικές πολιτικές χρειάζονται.
Ο ιδιωτικός τομέας απλά αδυνατεί να αντιμετωπίσει την κρίση αυτή της
ανεργίας. Δεν μπορεί να δώσει εργασία για τους νέους ανθρώπους της εργατικής τάξης εν γένει και αυτό με φέρνει στο σημείο το τι μπορεί να γίνει.
Τι μπορεί να γίνει γι’ αυτό το θέμα; Τι προσπαθούμε εμείς να κάνουμε στην
Ιρλανδία για να βοηθήσουμε να οργανωθούν σε μια δύναμη αυτοί οι άνεργοι άνθρωποι;
Το πρώτο ζήτημα είναι το εξής. Τα άτομα αυτά είναι θύματα. Είναι τα θύματα αυτής της κατάστασης αλλά δεν πρέπει να παραμείνουν έτσι. Οι άνθρωποι αυτοί μπορούν πραγματικά να είναι μαχητές και πάρα πολύ ισχυροί μαχητές για να υπάρξει αλλαγή στον τομέα εργασίας, να υπάρχουν συστήματα της προκοπής και θεμελιώδεις αλλαγές στην κοινωνία μας, αλλά οι άνθρωποι αυτοί που δεν απασχολούνται πρέπει να οργανωθούν.
Στην Ιρλανδία θα κάνουμε μία εκστρατεία για τους ανθρώπους αυτούς για
να υπάρχουν διασυνδέσεις με τους απλούς ανθρώπους, με τους συνδικαλιστές, τα συνδικάτα και τα λοιπά, με τους διάφορους οργανισμούς των εργαζομένων.
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν και οργανισμοί που δεν είναι πάρα πολύ δραστήριοι, αλλά εμείς κάνουμε μία καμπάνια, μία εκστρατεία για να συνδέσουμε όλους αυτούς τους ανθρώπους της εργατικής τάξεως για να εκστρατεύσουν για τα μείζονα ζητήματα τα οποία τους απασχολούν για την εργασία
και τα λοιπά.
Τα ζητήματα τα οποία υπάρχουν είναι άμεσης ανάγκης ζητήματα, τα οποία
σαφέστατα υπάρχουν στην Ιρλανδία. Τα επίπεδα της ανεργίας και τα λοιπά,
> 27
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
τα οποία πρέπει να κατέβουν, αλλά αυτό το κάνουν υπονομεύοντας τα δικαιώματα των ανθρώπων και προσπαθούν πραγματικά να επιτύχουν το να
μην έχουν οι άνθρωποι πλέον μεγάλη πρόσβαση σ’ αυτό που λέμε εμείς…,
δηλαδή ουσιαστικά τα επιδόματα, ο δικός μας ΟΑΕΔ.
Εάν λοιπόν το κράτος δεν μπορεί να δώσει δουλειές της προκοπής στους
νέους ανθρώπους, οι νέοι αυτοί άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να κερδίσουν
τη ζωή τους, να βιοποριστούν και αυτό πρέπει να είναι κάτι το οποίο πρέπει
να διευκολύνουμε να κάνουν.
Δεύτερον, οι νέοι άνθρωποι δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται σαν ζώα ή σαν
εγκληματίες γιατί ακριβώς δέχονται αυτή τη βοήθεια λόγω ανεργίας. Είναι τεράστιο ζήτημα αυτό. Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι πρέπει πραγματικά να συμπληρώσουν αμέτρητα έντυπα, να περάσουν από απίστευτη γραφειοκρατία προκειμένου να δικαιούνται αυτά που δικαιούνται πραγματικά,
αυτά τα οποία έχουν πληρώσει οι γονείς τους διότι έχουν καταβάλλει φόρους.
Το πιο σημαντικό θέμα, το θεμελιώδες στο πλαίσιο της εκστρατείας είναι
να υπάρξει δημιουργία εργασίας για δουλειές της προκοπής, καλοπληρωμένες. Να δώσουμε δουλειά στους ανθρώπους και να δώσουμε βάση και
στην οικονομία, μία βάση μέσω της οποίας να επαναναπτυχθεί η οικονομία
και να ξοδεύει ο κόσμος χρήματα που θα πάνε εκεί ακριβώς, στην επαναδημιουργία της οικονομίας.
Ο ιδιωτικός τομέας δεν θα δώσει κάτι, δεν θα δώσει 40.000 δουλειές στην
Ιρλανδία όπως λένε. Αυτό είναι ανέκδοτο και μόνο που ακούγεται. Πρέπει
λοιπόν το κράτος να παρέμβει και να δημιουργηθούν εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας στην Ιρλανδία. Υπάρχουν πάνω από 40.000 άνθρωποι
άνεργοι και πάρα πολλοί από αυτούς είναι οικοδόμοι, είναι στον οικοδομικό τομέα. Μπορούμε λοιπόν να βελτιώσουμε την υποδομή, τα συστήματα
ύδρευσης, άρδευσης, να βάλουμε εγκαταστάσεις στα σπίτια των ανθρώπων, να φτιάξουμε νοσοκομεία, σχολεία κλπ.
Να φτιάξουμε πράγματα που θα ωφελήσουν την κοινωνία και θα υπερβούν
αυτό, διότι δεν είναι η γνώμη μας ότι το κράτος έχει σαν ρόλο απλά να δίνει
δημόσιες υπηρεσίες και ενδεχομένως να συμπεριλαμβάνει και τον κόσμο
που θα τα φτιάξει, αλλά δημιουργεί επιχειρηματικότητα.
> 28
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Τώρα το δόγμα το νεοφιλελεύθερο είναι ότι ο ιδιωτικός τομέας είναι αυτός
ο οποίος δημιουργεί τον πλούτο κλπ., αλλά και ο δημόσιος τομέας μπορεί
να βελτιώσει το επιχειρείν και την επιχειρηματικότητα για την κοινωνία και
το όφελός της.
Επίσης για τις εταιρείες οι οποίες απειλούν με απολύσεις λόγω μείωσης
προσωπικού ή ελλοχεύει ο κίνδυνος να κλείσουν, αυτές πρέπει να τεθούν
υπό την αρμοδιότητα του κράτους και σ’ αυτό να συμμετέχουν τα Σωματεία, να οργανώσουν αυτά τα πράγματα σε δημοκρατική βάση για να διασώσουμε θέσεις εργασίας και να υπάρξει η κρατική επένδυση για να μη γίνει χειρότερη η κατάσταση στην Ιρλανδία.
Και το κομβικό ζήτημα το οποίο θίγουμε είναι ότι αντί για τις 40 ώρες εργασίας που είναι η εβδομάδα μας στην Ιρλανδία, να έχουμε 35ωρη εβδομάδα
χωρίς απώλεια μισθού. Τότε αυτό θα δημιουργήσει 65.000 θέσεις εργασίας στην Ιρλανδία και αυτό μετατοπίζει το βάρος.
Βεβαίως οι καπιταλιστές θα πουν: δεν μας παίρνει από οικονομικής απόψεως, δεν μπορούμε να αντέξουμε το κόστος. Δηλαδή τι, θα προσλαμβάνουμε τους ίδιους ανθρώπους για να κάνουν λιγότερη εργασία ή παραπάνω;
Αλλά αυτά είναι ψέματα. Είναι οι καπιταλιστές και έχουν τη δική τους οικονομία, έχουν τον ιδιωτικό τομέα και όλα αυτά. Αυτοί δημιούργησαν την κρίση. Πρέπει λοιπόν να επωμιστούν και κάτι από αυτήν.
Για να γίνουν αυτές οι απαιτήσεις πραγματικότητα, για να γίνουν αυτά τα
πράγματα πραγματικότητα, να δώσουμε βοήθεια στον κόσμο, πρέπει να
φτιάξουμε ένα κίνημα, να το οικοδομήσουμε. Ένα κίνημα το οποίο θα αριθμεί δεκάδες χιλιάδες ανθρώπους στην Ιρλανδία και το ίδιο να συμβεί και
στην Ελλάδα και στην Ευρώπη εν γένει.
Πρέπει να δημιουργήσουμε ένα τέτοιο κίνημα στην Ιρλανδία σαν αυτό το
οποίο αναφέραμε αρχικά. Να υπάρχει σύνδεση με την ευρωπαϊκή κρίση
απόλυτη, να συνδέονται τα αδέλφια μας, οι αδελφές μας και οι αδελφοί
μας με αυτούς της Ελλάδος, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας κλπ. Δια της συζητήσεως αυτής θα μπορέσουμε να πετύχουμε αυτή τη διασύνδεση και να
ρεύσει η πληροφορία για να οργανωθούν οι εκστρατείες. Ευχαριστώ πάρα
πολύ.
> 29
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ:
Ευχαριστούμε τον Paul για την ιδιαίτερα ζωντανή και περιεκτική παρέμβασή του
και το λόγο έχει ο Μιχάλης Κριτσωτάκης, Βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ.
Μ. ΚΡΙΤΣΩΤΑΚΗΣ:
Μέχρι και τα μέσα του ’70 η ανεργία κυμαίνονταν σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, της
τάξης του 4-5%. Την τελευταία όμως τριακονταετία βρίσκεται μόνιμα σε υψηλά
επίπεδα, ξεπερνώντας σταθερά το 7-8%.
Μάλιστα, την δεκαετία 1996-2005, που χαρακτηρίστηκε από υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, η ανεργία κινήθηκε στα υψηλότερα επίπεδα της μεταπολιτευτικής περιόδου, της τάξης του 10-12% του εργατικού δυναμικού. Η
διατήρηση αυτών των υψηλών ποσοστών ανεργίας οφείλεται κυρίως στην
ένταση των ρυθμών ιδιοποίησης από το κεφάλαιο του επιπλέον παραγόμενου πλούτου εξ αιτίας της σημαντικής αύξησης της παραγωγικότητας της
εργασίας.
Το γεγονός λοιπόν «συνύπαρξης» υψηλών ρυθμών ανάπτυξης και υψηλών
ποσοστών ανεργίας επιβεβαιώνει την θέση της Αριστεράς, ότι η οικονομική ανάπτυξη και μεγέθυνση δεν είναι α-ταξική κατηγορία, δεν παράγει
αφ’ εαυτής θετικά αποτελέσματα και για το κεφάλαιο και για την εργασία.
Εκρηκτικές διαστάσεις προσλαμβάνει η ανεργία στη χώρα μας τα τελευταία
χρόνια, ενώ η υφεσιακή πολιτική του Μνημονίου, η πολιτική δηλαδή της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, την εκτινάσσει σε πρωτόγνωρα ύψη!
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής τον Αύγουστο 2010 η ανεργία υπολογίζεται στο 12,2% (613.108 άνεργοι), τον
Σεπτέμβριο 2010 στο 12,6% (627.715 άνεργοι), τον Οκτώβριο 2010 στο
13,5% (684.000 άνεργοι) και τον Φεβρουάριο 2011 στο 15,9% (787.229
άνεργοι)!
Οι προβλέψεις του Προϋπολογισμού 2011 που εκτιμούσαν την ανεργία
στο 14,5% το 2011 και 15% το 2012. Όπως αντιλαμβάνεστε οι προβλέψεις αυτές έχουν ‘‘πέσει έξω’’ και εκθέτουν την κυβέρνηση και τους ειδικούς της!
Η πραγματική όμως ανεργία, τα πραγματικά ποσοστά της, είναι κατά πολύ
υψηλότερη αυτής που ανακοινώνει η στατιστική υπηρεσία, για λόγους που
όλοι ξέρουμε και αντιλαμβανόμαστε.
> 30
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Είναι επίσης γεγονός ότι η πραγματική ανεργία συνειδητά και πολιτικά υποεκτιμάται από τις κυβερνήσεις και τις υπηρεσίες τους, όχι μόνον της Ελλάδας, αλλά και της Ε.Ε. και των υπόλοιπων κρατών.
Ο ορισμός του απασχολούμενου («…άτομα ηλικίας 15 ετών και άνω τα
οποία την εβδομάδα αναφοράς είτε εργάστηκαν έστω και μία ώρα με σκοπό την αμοιβή ή το κέρδος, είτε εργάστηκαν στην οικογενειακή επιχείρηση, είτε δεν εργάστηκαν αλλά είχαν μια εργασία ή επιχείρηση από την
οποία απουσίαζαν προσωρινά» ), αλλά και η μεθοδολογία που χρησιμοποιεί η ΕΣΥΕ, όπως και EUROSTAT, για την πραγματοποίηση των ερευνών
της, βασίζεται στους ορισμούς περί απασχολούμενου και άνεργου του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας (ΔΓΕ).
Σ’ αυτή τη βάση δεν υπολογίζεται ως άνεργος:
• Όποιος έχει παραιτηθεί από την προσπάθεια ανεύρεσης εργασίας ή δεν
αναζήτησε εργασία τον τελευταίο μήνα είτε γιατί απογοητεύτηκε είτε προσωρινά σταμάτησε προσδοκώντας να «ανοίξει» κάποια δουλειά. Τούτο
αποτελεί συχνό φαινόμενο, ιδιαίτερα σε περίοδο οικονομικής κρίσης.
• Όποιος υποαπασχολείται σε μια εργασία που έως πρότινος ήταν η «δεύτερή» του απασχόληση.
• Ο εργαζόμενος σε οικογενειακή επιχείρηση ως βοηθός, όπου η απασχόληση αυτού του είδους δεν συνεπάγεται καθημερινή παρουσία.
• Όποιος παρακολουθεί πρόγραμμα κατάρτισης, είναι μαθητευόμενος ή εκπαιδευόμενος υπάλληλος (π.χ. stage).
• Ο εργαζόμενος με σύμβαση έργου ή δελτίο παροχής υπηρεσιών (μπλοκάκι)
και έχει απολυθεί χωρίς καν δικαίωμα αποζημίωσης ή επιδόματος ανεργίας.
• Οι ψευδο-αυτοαπασχολούμενοι αλλά με σχέση εξαρτημένης εργασίας σε
επιχειρήσεις άλλων.
• Ο ελεύθερος επαγγελματίας που δηλώνει ότι βρίσκεται σε «διακοπές» ή
δεν εργάστηκε στην επιχείρησή του λόγω έλλειψης πελατείας.
Αν λοιπόν υπολογίσουμε και όλους τους «κρυφούς ανέργους», ο αριθμός
των ανέργων ξεπερνάει το 1 εκατομμύριο και το ποσοστό ανεργίας το 20%.
Σύμφωνα δε με στοιχεία άλλων φορέων – π.χ. ΙΝΕ ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ - και ερευνητών η πρόβλεψη για το 2012 αγγίζει το 22% και ο αριθμός των ανέργων
το τρομακτικό 1.500.000!
Με αυτή την πολιτική η πιθανότητα επιστροφής σε προκρισιακά ποσοστά
ανεργίας δεν προβλέπεται πριν την πάροδο 10-15 ετών!
> 31
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
•
•
•
•
•
•
•
Η ανάλυση των στοιχείων της ανεργίας μας οδηγεί σε οδυνηρές διαπιστώσεις:
Μέσα σε δύο χρόνια τριπλασιάστηκε η ανεργία των ανδρών – από 4,5% το
2008 έφτασε τον Φεβρουάριο 2011 στο 13,5%!
Η ανεργία των γυναικών έφτασε το 19%!
Η ανεργία των νέων ξεπέρασε το 40%! Τον Αύγουστο του 2009 ήταν
24,2% και τον Φεβρουάριο του 2011 – 40,4%!
Το 1/3 περίπου των ανέργων είναι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης,
ένα ιδιόμορφο φαινόμενο, που χαρακτηρίζει την σύγχρονη ανεργία.
Το ποσοστό των μακροχρόνια ανέργων στο σύνολο των ανέργων πλησιάζει
το 60%, χωρίς να παρουσιάζει διαχρονικά τάσεις μείωσης.
Αυξάνεται δραματικά, με ότι αυτό σημαίνει, το ποσοστό ανεργίας στην ευαίσθητη προσυνταξιοδοτική ηλικία (55-64), από 5,6% τον Αύγουστο 2010
έφτασε τον Φεβρουάριο 2011 στο 8,4%, ενώ στο 11% έφτασε η ανεργία
στην ηλικιακή κατηγορία 45-54!
Απελπιστική είναι η κατάσταση σε ορισμένες περιφέρειες της χώρας:
Στην Δυτική Μακεδονία έφτασε τον Φεβρουάριο 2011 το 23,9%, στα Ιόνια Νησιά - 22,4%, στην Δυτική Ελλάδα – 17,1%, στην Θράκη στο 16,2%,
στην Κρήτη στο 15,2%!
Στις τουριστικές περιοχές ειδικότερα, όπως η Κρήτη, η εποχικότητα της εργασίας σε συνδυασμό με τα υπόλοιπα κάνει την κατάσταση εκρηκτική!
Κι όλα αυτά σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία!
Τα οποιαδήποτε ψήγματα πολιτικής για την αντιμετώπιση της ανεργίας που
εξαγγέλλονται ή υλοποιούνται από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, στα πλαίσια
και στα όρια που ορίζει το Μνημόνιο, δεν αποτελεί μεμονωμένο ή αποσπασματικό γεγονός, αλλά ένα σημαντικό κομμάτι ενός καλά σχεδιασμένου
και συντονισμένου σχεδίου, αναπόσπαστο τμήμα της συνολικής πολιτικής
της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.
Μιας πολιτικής αντεργατικής, αντιλαϊκής, αντιαναπτυξιακής, μιας καθαρά
ταξικής πολιτικής εξυπηρέτησης και διευκόλυνσης του μεγάλου κεφαλαίου να ξεπεράσει την κρίση του σε βάρος των εργαζομένων, αλλά και εναντίον των συμφερόντων των μικρών επιχειρήσεων και των αυτοαπασχολουμένων, που ως συστατικά της στοιχεία περιλαμβάνει:
> 32
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
την οικονομική πολιτική άγριας λιτότητας
το ξεπούλημα της κρατικής περιουσίας και γενικευμένες ιδιωτικοποιήσεις
την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων
την διάλυση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης
τις ρυθμίσεις του αναπτυξιακού νόμου, που μόνο αναπτυξιακές δεν είναι
την ιδιωτικοποίηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας – ΕΣΥ
τον «Καλλικράτη» με τις αλλαγές στην διοικητική αρχιτεκτονική της χώρας
την ιδιωτικοποίηση της Παιδείας
την ενεργειακή πολιτική, με τις ανακατατάξεις των ενεργειακών οδών και
τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
την ιδιωτικοποίηση των υποδομών της χώρας
τις Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις υποτέλειας που διαμορφώνεται με συμφωνίες όπως το Μνημόνιο.
ΔΙΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ
Η παρούσα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αμέσως μετά την ανάληψη της εξουσίας τον
Οκτώβριο του 2009 έθεσε ως έναν από τους πρωταρχικούς της στόχους την πλήρη απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, μια πολιτική που ξεκίνησε «δυναμικά»
η κυβέρνηση Μητσοτάκη της ΝΔ το 1990 και συνέχισαν όλες οι επόμενες κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ και ΝΔ.
Έτσι λοιπόν προχώρησε «ακάθεκτη» στην διάλυση του συνολικού πλέγματος των
εργασιακών σχέσεων με νομοθετικά μέτρα, όπως:
•
•
•
•
•
•
•
•
Μείωση του εργατικού εισοδήματος (τριετές πάγωμα αυξήσεων στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα)
Μείωση του κόστους της υπερωριακής απασχόλησης
Αλλοίωση του χαρακτήρα του επιδόματος ανεργίας
Απελευθέρωση ουσιαστικά των απολύσεων.
Κατάργηση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και συλλογικών συμβάσεων εργασίας.
Εισαγωγή των ειδικών επιχειρησιακών συμβάσεων και ολόπλευρη υποστήριξη των ατομικών συμβάσεων
Εισαγωγή της σύμβασης πρώτης απασχόλησης, που ουσιαστικά ευνοεί την
άγρια εκμετάλλευση των νέο-εισερχόμενων στην αγορά εργασίας
Ενίσχυση και καθιέρωση των μορφών μερικής απασχόλησης
> 33
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
•
•
•
•
•
•
•
Ενίσχυση του θεσμού της «ενοικίασης» εργαζομένων
Ενίσχυση της ψευδο-απασχόλησης
Εργολαβίες
Κατάργηση πενθημέρου
Κατάτμηση της άδειας
Επανεισαγωγή του θεσμού της διαθεσιμότητας
Αποδιάρθρωση των εποπτικών - ελεγκτικών μηχανισμών.
ΠΕΙΡΑΜΑ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ
Η πραγματοποιούμενη, τα τελευταία δύο χρόνια, σφοδρότατη επίθεση εναντίον
του βιοτικού επιπέδου και των εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων στην
Ελλάδα, αποτελεί ένα πείραμα, τα αποτελέσματα του οποίου θα «μεταφερθούν»
προς υλοποίηση στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες (και όχι μόνον), πράγμα το
οποίο ήδη άρχισε να φαίνεται στην Πορτογαλία.
Και για τον λόγο αυτό διακρίνουμε τεράστιο ενδιαφέρον όλων των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων σχετικά με τις εξελίξεις στην Ελλάδα, καθώς επίσης
και την αγωνιώδη προσοχή εκ μέρους των εκπροσώπων του ευρωπαϊκού
και διεθνούς κεφαλαίου.
Τούτο βέβαια σημαίνει ότι και οι εμπειρίες αντίστασης και πάλης των Ελλήνων εργαζομένων εναντίον αυτής σκληρής ταξικής επίθεσης που δέχονται, αποτελούν, πρέπει να αποτελέσουν, αντικείμενο μελέτης και προβληματισμού απ’ την μεριά των εργαζομένων και των οργανώσεών τους στην
υπόλοιπη Ευρώπη.
Απ’ την άλλη πλευρά οι έντονες διαδικασίες παγκοσμιοποίησης και η συντονισμένη δράση του κεφαλαίου θέτουν ως απαράβατη και απαραίτητη
συνθήκη όχι μόνο αντίστασης, αλλά και επιβίωσης, τον συντονισμένο αγώνα των εργαζομένων όλης της Ευρώπης.
Και εδώ ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς πρέπει να αποτελέσει τον καταλύτη αυτών των εξελίξεων.
> 34
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
ΟΙ ΔΙΚΕΣ ΜΑΣ ΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΩΝ ΑΝΈΡΓΩΝ
Είναι κάτι παραπάνω από αυταπόδεικτη η αναγκαιότητα διαμόρφωσης ενός αναβαθμισμένου, σύγχρονου και αποτελεσματικού συστήματος προστασίας των
ανέργων, ενός συστήματος καθολικού, ενιαίου, διαφοροποιημένου.
Τι θα μπορούσε να περιλαμβάνεται σε ένα τέτοιο σύστημα;
Ενδεικτικά αυτό το σύστημα θα μπορούσε να περιλαμβάνει:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Το ύψος του επιδόματος ανεργίας καθορίζεται στο 75% του τεκμαρτού μισθού ανάλογα με τα χρόνια ασφάλισης του ανέργου. Σε καμιά περίπτωση όμως δεν μπορεί να είναι μικρότερο του βασικού επιδόματος ανεργίας.
Σαν βασικό επίδομα ανεργίας ορίζεται το 80% του κατώτατου μισθού,
όπως αυτός καθορίζεται κάθε φορά από τις ισχύουσες συλλογικές συμβάσεις εργασίας.
Η διάρκεια καταβολής του επιδόματος ανεργίας σε όλους τους δικαιούχους
ορίζεται στα πέντε (5) χρόνια από την εγγραφή τους στα μητρώα ανέργων
του Ο.Α.Ε.Δ.
Οι νεοεισερχόμενοι στην Αγορά Εργασίας, ανεξαρτήτως ηλικίας, στους
οποίους δεν εξασφαλίζεται εργασία ανάλογη των προσόντων τους εντός
τριών μηνών από την εγγραφή τους στα μητρώα ανέργων του Ο.Α.Ε.Δ., δικαιούνται και τους χορηγείται βοήθημα ίσο με το βασικό επίδομα ανεργίας, για διάρκεια πέντε (5) ετών.
Σε όλους τους εποχικά απασχολούμενους χορηγείται το βασικό επίδομα
ανεργίας κατά την διάρκεια της μη απασχόλησής τους.
Οι παραμένοντες άνεργοι μετά την παρέλευση της πενταετούς επιδότησής
τους, ηλικίας άνω των 55 ετών, είτε λαμβάνουν το βασικό επίδομα ανεργίας, είτε εντάσσονται σε ειδικά προγράμματα απασχόλησης σε κοινωνικές
υπηρεσίες του δημοσίου ή της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Οι άνεργοι που δεν είχαν πλήρη απασχόληση δικαιούνται επιδόματος ανεργίας στο ύψος του 75% του τεκμαρτού μισθού ανάλογα με τα χρόνια
ασφάλισής τους. Εάν το ύψος του ποσού αυτού είναι μικρότερο του βασικού επιδόματος ανεργίας, τότε λαμβάνουν το βασικό επίδομα ανεργίας.
Οι επιδοτούμενοι άνεργοι παραμένουν πλήρως ασφαλισμένοι, συνταξιοδοτικά, νοσοκομειακά και ιατροφαρμακευτικά, στους ασφαλιστικούς φορείς όπου ήταν κατά την τελευταία ημέρα της απασχόλησής τους.
Οι ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων, που απολύονται και είναι μεγαλύτεροι των 55 χρόνων, καλύπτονται υποχρεωτικά από τις επιχειρήσεις
> 35
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
•
•
•
•
•
•
•
•
•
που τους απέλυσαν για περίοδο μέχρι πέντε (5) χρόνια, εφόσον γι’ αυτό το
διάστημα παραμένουν άνεργοι.
Τα καταβαλλόμενα επιδόματα ανεργίας δεν αποτελούν φορολογητέα ύλη
και δεν φορολογούνται.
Οι ατομικές δαπάνες των ανέργων που αφορούν την επαγγελματική τους
κατάρτιση εκπίπτουν από την φορολογία τους.
Κατά την διάρκεια της περιόδου ανεργίας αναστέλλεται προσωρινά η καταβολή των δόσεων στεγαστικών δανείων για πρώτη κύρια κατοικία..
Κατά την διάρκεια της περιόδου ανεργίας επιδοτείται το ενοίκιο των ανέργων για πρώτη κύρια κατοικία, σε ποσοστό 100%.
Στους επιδοτούμενους ανέργους χορηγείται κάρτα απεριορίστων διαδρομών στα δημόσια μέσα μαζικής μεταφοράς. Η κάρτα ανανεώνεται ταυτόχρονα με την ανανέωση της κάρτας ανεργίας από τον Ο.Α.Ε.Δ.
Η κοστολόγηση των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας – ηλεκτρισμός, θέρμανση, ύδρευση, τηλεπικοινωνίες – πραγματοποιείται με τα χαμηλότερα τιμολόγια των αντίστοιχων Οργανισμών. Κατά την διάρκεια της ανεργίας δεν
καταβάλλονται τα ποσά υπέρ τρίτων μέσω των λογαριασμών των παραπάνω Οργανισμών.
Η κάρτα ανεργίας, όταν αυτή είναι εν ισχύ, αποτελεί και εκπτωτική κάρτα
για την πρόσβαση των ανέργων σε χώρους δημοσίων θεαμάτων, – κινηματογράφοι, θέατρα – πολιτιστικών εκδηλώσεων γενικότερα, αθλητικών εκδηλώσεων.
Επίσης η κάρτα ανεργίας λειτουργεί εκπτωτικά και για τις μετακινήσεις των
ανέργων με ακτοπλοϊκά, σιδηροδρομικά και υπεραστικά (ΚΤΕΛ) συγκοινωνιακά μέσα.
Δωρεάν πρόσβαση για τα ανήλικα τέκνα των ανέργων στους δημόσιους και
δημοτικούς βρεφονηπιακούς σταθμούς, στα δημόσια και δημοτικά κέντρα
δημιουργικής απασχόλησης παιδιών, ωδεία, γυμναστήρια.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ:
Ευχαριστούμε τον Μιχάλη Κριτσωτάκη. Θα συνεχίσουμε τώρα με τις παρεμβάσεις
των Καθηγητών, του Ρομπόλη Σάββα και του Γιάννη Κουζή, το βαρύ πυροβολικό
στην προσπάθεια της εργατικής πλευράς να ασχοληθεί, να προσεγγίσει την πολύ
σοβαρή αυτή υπόθεση. Το λόγο έχει ο Σάββας Ρομπόλης, Επιστημονικός Διευθυντής του ΙΝΕ – ΓΣΕΕ / ΑΔΕΔΥ και Καθηγητής Πανεπιστημίου.
> 36
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Σ. ΡΟΜΠΟΛΗΣ:
Ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση. Για να μην επαναλάβω αυτά που είπε και ο
Πρόεδρος και οι υπόλοιποι, θα ξεκινήσω από το θεωρητικό υπόβαθρο των πολιτικών απασχόλησης γιατί νομίζω ότι αυτό το πρόβλημα που έχουμε με την απασχόληση και με την ανεργία στηρίζεται σε μία θεωρία.
Στο δεύτερο σημείο είναι το μεθοδολογικό πλαίσιο. Επιστημονικά δηλαδή
εμείς, η επιστημονική κοινότητα της Ευρώπης πώς κινήθηκε και στη συνέχεια να αναδείξουμε τις αντιφάσεις αυτής της θεωρητικής προσέγγισης και
βέβαια οι εξελίξεις που έχουν αναφερθεί βέβαια από τα στοιχεία. Εγώ περισσότερο θα μιλήσω για το μέλλον.
Σε ό,τι αφορά το θεωρητικό πλαίσιο, νομίζω ότι στη δεκαετία του ’70 και
στη συνέχεια στο ’90 με την κρίση που έχουμε στο καπιταλιστικό σύστημα, διαμορφώνεται η θεωρητική υπόθεση εργασίας, αυτό που λέμε τη νεοφιλελεύθερη άποψη των οικονομικών της προσφοράς, ότι θα πρέπει οι
πολιτικές είτε οι βιομηχανικές είτε οι οικονομικές είτε οι εργασιακές είτε
οι μισθολογικές να ξεκινήσουν και να ξεκινούν από την προσφορά, με την
έννοια ότι η προσφορά ανταποκρίνεται ταχύτερα και αποτελεσματικότερα
στη ζήτηση και με μικρότερο κόστος. Αυτή ήταν η θεωρητική υπόθεση εργασίας.
Επομένως με βάση αυτή τη θεωρητική υπόθεση εργασίας μετατοπίζονται
και σε μεθοδολογικό επίπεδο οι πολιτικές απασχόλησης από το μακροοικονομικό πλαίσιο στο μικροοικονομικό πλαίσιο. Δηλαδή αν δούμε ακόμα και
τα οικονομετρικά μοντέλα, ενώ πριν από τη δεκαετία του ’70 η απασχόληση και οι πολιτικές είναι μέσα στο μακροοικονομικό πλαίσιο πολιτικής, δηλαδή συνδεδεμένες με τις επενδύσεις και την ανάπτυξη, μετά τη δεκαετία
του ’90 φεύγουν από το μακροοικονομικό μοντέλο και πάνε στο μικροοικονομικό μοντέλο, δηλαδή στο επίπεδο της επιχείρησης.
Επομένως οι πολιτικές απασχόλησης δεν ξεκινάνε από την οικονομική πολιτική που χαράσσει και σχεδιάζει επενδύσεις και ανάπτυξη, αλλά περιορίζονται εντός των τειχών, δηλαδή εντός των τειχών της επιχείρησης, και εκεί
βέβαια αρχίζει όλη η συζήτηση για την ευελιξία και ασφάλεια και βέβαια
στη συνέχεια η σύνδεση των Πανεπιστημίων κλπ., όχι με την οικονομία και
την κοινωνία, αλλά με τις ανάγκες των επιχειρήσεων κλπ. Επομένως το θεωρητικό υπόβαθρο ήταν αυτό ακριβώς το οποίο μετεξελίχθηκε σε επίπεδο
> 37
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
πολιτικών όλη την 20ετία και αυτό που έχει πολύ μεγάλη σημασία, έστω κι
αν διαφωνούμε με αυτή τη θεωρία, να μπούμε μέσα στη λογική αυτής της
θεωρίας και να αναδείξουμε τις αντιφάσεις, και αυτές οι αντιφάσεις είναι
που σε θεωρητικό επίπεδο οδήγησαν αυτές τις πολιτικές σε αυτή την κατάσταση αύξησης της ανεργίας. Δηλαδή ευελιξία και ασφάλεια. Αυτό είναι
μία αντιφατική σχέση.
Παραδείγματος χάρη, μία άλλη αντιφατική σχέση που έχουμε στον καπιταλισμό ποια είναι; Μισθοί και κέρδη. Όμως ανάμεσα σε αυτή την αντίφαση
υπάρχει ένα φυσικό μέγεθος της οικονομίας που λέγεται παραγωγικότητα,
και έρχεται αυτή την αντίφαση, αυτό το φυσικό μέγεθος της οικονομίας και
την αμβλύνει, και την κάνει αυτή λειτουργική ως ένα βαθμό.
Εδώ στην ευελιξία και ασφάλεια δεν υπάρχει φυσικό μέγεθος της οικονομίας. Εάν είσαι με μια πολιτική που είναι υπέρ της συσσώρευσης του κεφαλαίου και του κέρδους, εφαρμόζεις τις πολιτικές άκρατης ευελιξίας όπως
εφαρμόζονται. Εάν θέλεις να εφαρμόσεις μια πολιτική απασχόλησης και
ασφάλειας εργασίας, πηγαίνεις από την άλλη πλευρά. Δεν υπάρχει επομένως ένα φυσικό μέγεθος να μπει ανάμεσα μέσα από τη λειτουργία της οικονομίας και να κρατήσει έστω μία σχετική ισορροπία.
Το δεύτερο γενετικό λάθος που υπάρχει και αυτά που σας λέω είναι πολύ
ενδιαφέροντα τώρα διότι έρχονται πολλοί μαθητές οι οποίοι είναι Καθηγητές βέβαια στη Σχολή του Σικάγου του Φρίντμαν και επειδή πολλοί αποδίδουν όλα αυτά στον Φρίντμαν, έρχομαι οι μαθητές του και του λένε «όχι,
είχε πει αυτό, είχε πει εκείνο, είχε πει εκείνο» προσπαθώντας λίγο να τον
απαλλάξουν από όλες αυτές τις κατηγορίες που του αποδίδουν οι άλλοι.
Το δεύτερο γενετικό λάθος, η δεύτερη αντίφαση αυτού του θεωρητικού
υπόβαθρου είναι ότι θεωρούν μέσα στα οικονομικά μοντέλα ότι η παραγωγική δύναμη ή ο συντελεστής, όπως λένε οι νεοφιλελεύθεροι, της εργασίας, είναι ένας σταθερός συντελεστής.
Όμως από τη δική μας θεωρητική προσέγγιση και που εμείς εφαρμόζουμε
οικονομετρικά μοντέλα και κάνουμε προσεγγίσεις και λοιπά, και που έχει
σχέση με την πραγματικότητα, αποδεικνύεται ότι η εργασία δεν είναι ούτε
μεταβλητή παραγωγική δύναμη ούτε σταθερή, αλλά είναι μία ας την πούμε, οιονεί σταθερή μεταβλητή δύναμη μέσα στα μοντέλα τα οικονομετρικά, τα μαθηματικά, με την έννοια ότι δεν εξαρτάται από τις πολιτικές εντός
> 38
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
των τειχών της επιχείρησης, αλλά εξαρτάται, είτε το θέλουν οι επιχειρήσεις
είτε το θέλουν οι νεοφιλελεύθεροι, και από άλλους παράγοντες, όπως είναι οι προοπτικές της ανάπτυξης, όπως είναι η παραγωγικότητα, όπως είναι
οι νέες θέσεις εργασίας.
Και γι’ αυτό ακριβώς – ξεχνώντας και παραβλέποντας από τη θεωρία που
ξεκινάνε – στους ποσοτικούς υπολογισμούς που κάνουν τους προκύπτουν
λάθη. Λάθη σε σχέση με αυτά που σχεδιάζουν. Που εγώ θα σας πω την
εμπειρία που είχα με την Τρόικα όταν τους είχαμε συναντήσει με τον Πρόεδρο της ΓΣΕΕ τους τρεις εκπροσώπους.
Ο Πρόεδρος της ΓΣΕΕ τους είπε τα κοινωνικά προβλήματα που θα δημιουργηθούν πριν από την εφαρμογή και εγώ τους έλεγα ότι εγώ δεν σας λέω τη
δική μου άποψη, εγώ μένω μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο που μας δίνετε, αυτό
όπως είναι. Δέχομαι και τη λιτότητα που προβλέπετε, τα δέχομαι όλα. Αυτό
το πρόγραμμα δεν θα πετύχει τους στόχους του. Και μου λέγανε γιατί. Γιατί δεν εμπεριέχει μέσα του τις παραγωγικές ιδιαιτερότητες της ελληνικής
οικονομίας.
Η ελληνική οικονομία είναι μία οικονομία που έχει 960.000 επιχειρήσεις,
από τις οποίες οι 930.000 απασχολούν 4 άτομα και παράγουν προϊόντα
που τα καταναλώνουν κατά κύριο λόγο 3,5 εκατομμύρια νοικοκυριά. Εάν
επομένως σε αυτά τα νοικοκυριά τους μειώσεις το εισόδημα, άρα μειώσει
τη ζήτηση, άρα αυτές οι επιχειρήσεις αμέσως θα κλείσουν. Και τους λέγαμε εμείς από τις δικές μας εκτιμήσεις πόσες επιχειρήσεις θα κλείσουν το
’10, το ’11 και το ’12.
Μάλιστα καθ’ υπερβολήν τους είπα κάποια στιγμή ότι εάν θέλετε στα τρία
χρόνια καταργήστε μισθούς και συντάξεις, μην πληρώνετε. Και λέει: μας
ειρωνεύεστε, πώς θα ζείτε; Πέστε ότι εμείς θα βρούμε έναν τρόπο και θα
ζούμε, δεν θα πετύχετε τους στόχους σας.
Μου λένε, γιατί; Γιατί εμείς κάναμε μία μελέτη μελετώντας όλους τους κλάδους της ελληνικής οικονομίας κατά περιφέρεια και αυτό που έχουμε να
σας πούμε από αυτή τη μελέτη, με οικονομετρικά μοντέλα, όχι θεωρίες επισκόπου και εκθέσεις ιδεών, βγαίνει ότι η παραγωγική βάση της ελληνικής
οικονομίας είναι επιεικώς σε κατάσταση θνήσκουσα. Δηλαδή μια επιχείρηση που είναι είτε στην Αλεξανδρούπολη, είτε στην Αθήνα είτε από δω είτε
από κει, που παράγει ένα μπουκάλι νερό, με μηδέν εργασία, να μην πλη-
> 39
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
ρώνει μισθούς, να μην πληρώνει φόρους, το μπουκάλι αυτό όταν το παράγει θα ακριβότερο από ένα άλλο μπουκάλι που παράγεται σε άλλες οικονομίες της Ευρώπης.
Επομένως όλο το βάρος μιας οικονομικής πολιτικής, για να ανασχεθεί αυτό
που λέμε η δημιουργία πρωτογενών ελλειμμάτων, πρέπει να ανασχεθεί και
να γίνει δημιουργία συνθηκών πρωτογενών πλεονασμάτων. Τα πρωτογενή πλεονάσματα όμως τα παράγει ποιος; Ο πλούτος: τεχνολογία, κεφάλαιο
και εργασία. Δεν τα παράγει κανένας άλλος.
Σε όλες τις οικονομικές θεωρίες αν ξεκινήσουμε, τον πλούτο εκεί τον παράγουν. Δεν διαφωνούμε σ’ αυτό. Είτε είμαστε μαρξιστές είτε είμαστε κεϋνσιανοί είτε νεοκεϋνσιανοί είτε ρικαρντιανοί είτε νεοφιλελεύθεροι, σ’ αυτό
δεν διαφωνούμε ότι ο πλούτος παράγεται από αυτούς τους δύο, κεφάλαιο
και εργασία. Επομένως όλο το βάρος πρέπει να το ρίξετε εκεί.
Και τώρα βλέπετε βέβαια όταν έρχονται και στις συναντήσεις που κάνουμε ή τις άτυπες που γίνονται με τα παιδιά που είναι εδώ τους βοηθούς τους,
τώρα έρχονται να διορθώσουν ή να πληροφορηθούν περισσότερο τι συμβαίνει στην ελληνική οικονομία.
Επομένως θέλω να πω μ’ αυτό ότι είναι ένα θεωρητικό μοντέλο το οποίο
μέσα του έχει δύο σοβαρές αντιφάσεις και οι οποίες αυτές οι δύο σοβαρές αντιφάσεις οδήγησαν σ’ αυτή την κρίση που περνάμε τώρα και νομίζω,
αυτό που είπε και ο κ. Χουντής – το είχα πει και σε μία αντίστοιχη που κάναμε στη Βαρκελώνη – ότι αυτή η κρίση είναι κρίση της νεοφιλελεύθερης διανόησης και πολιτικής. Καθαρά πράγματα.
Οι συνάδελφοι που υποστηρίζουν τη νεοφιλελεύθερη, τη νεοκλασική θεωρία επιστημονικά έχουν χάσει. Είναι καθαρό αυτό, πώς θα το κάνουμε; Επομένως πρέπει να βρούμε, τουλάχιστον αυτοί, μία άλλη θεωρία πώς θα διαχειρίζονται την αποκατάσταση της τάξης του κέρδους.
Το πρόβλημα αυτό ήρθε στην Ευρώπη και εδώ βέβαια πολλές φορές εγώ
κάνω και μια κριτική και στα συνδικάτα ή ευρύτερα στα κινήματα, που όλα
αυτά τα πράγματα δεν τα κατανόησαν. Δηλαδή ώρες - ώρες, το λέω και στα
παιδιά, υπάρχει μία ευφυΐα σ’ αυτή την πολιτική που οδήγησε στην χρηματοπιστωτική κρίση.
> 40
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Η ευφυΐα ποια ήταν; Αυτοί που το σκέφτηκαν σε επίπεδο θεωρητικό και
μετά σε επίπεδο πολιτικής, ότι κρατάμε τους μισθούς σταθερούς ή και τους
μειώνουμε, αλλά όμως αν γίνει αυτό θα μειωθεί η ζήτηση. Άρα θα οδηγήσουμε το σύστημα σε ύφεση. Για να μη γίνει αυτό, μεταφέρουμε πόρους
στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και δίνουμε τεχνητή ζήτηση, δηλαδή εισόδημα που δεν έρχεται μέσα από την παραγωγή αλλά έρχεται με δάνεια. Δάνεια για σπίτι, δάνεια για σπουδές, δάνεια για διακοπές κλπ.
Εμείς όλο αυτό σαν εργαζόμενοι το αποδεχθήκαμε. Δεν βγήκαμε εκείνη
τη στιγμή και να τους πούμε: καθίστε βρε παιδιά, τι κάνετε εδώ πέρα; Γιατί μου δίνεις εμένα δάνειο υψηλού κινδύνου; Γιατί μου δίνεις ένα δάνειο
σπουδών ή ένα δάνειο εκείνο, ένα δάνειο το άλλο, δάνειο διακοπών; Πού
πάμε και πώς εγώ θα σου το επιτρέψω πίσω; Και τι σημαίνει αυτό;
Μ’ αυτή την έννοια λέω ότι έγινε μία ενσωμάτωση ευρύτερη αυτής της πολιτικής γιατί μας δημιουργούσε μία ευφορία εισοδήματος και μία βελτίωση του βιοτικού επιπέδου. Αυτό που έχει πάθει όμως η Ευρώπη, το έπαθε τώρα και συνεχίζει να το παθαίνει ακόμα πιο σκληρά και από αυτή την
άποψη η ανάσχεση, αυτό που εμάς μας ενδιαφέρει της δημιουργίας συνθηκών πρωτογενών ελλειμμάτων και να πάμε στα πρωτογενή πλεονάσματα, ήταν ότι η Ευρώπη τη δεκαετία του ’90 βρέθηκε μπροστά σε ένα πολύ
σοβαρό πρόβλημα.
Το πρόβλημα ποιο ήταν; Ότι σε ένα παραγόμενο προϊόν που παρήγε η Ευρώπη από άποψη ανάλυσης συντελεστών παραγωγής ή παραγωγικών δυνάμεων, η έρευνα και η τεχνολογία συμμετείχε 53% και στις Ηνωμένες Πολιτείες η έρευνα και η τεχνολογία συμμετείχε 72%.
Επομένως εκείνη τη στιγμή αντί αυτή την εισροή να την μετεξελίξει σε μία
ανασύσταση του παραγωγικού τους μοντέλου, γιατί δεν ήταν ανταγωνιστική, εφόσον στερείται από έρευνα και τεχνολογία το παραγόμενο προϊόν
δεν είναι ούτε ποιοτικό ούτε ανταγωνιστικό. Η ανταγωνιστικότητα τι είναι;
Είναι σε διαρκή κλίμακα χαμηλή τιμή και υψηλή ποιότητα. Επομένως αυτό
δεν μπορείς να το εξασφαλίσεις με 53% εντός του προϊόντος έρευνα και
τεχνολογία.
Επομένως αντί να μπει σε μία ανασύσταση τεχνολογική και ερευνητική, να
διαθέσει πόρους έρευνας κλπ., επέλεγε αυτό το μοντέλο της ευελιξίας, της
μείωσης του κόστους εργασίας, της απορρύθμισης του κοινωνικού κράτους
> 41
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
και ούτω καθεξής. Επομένως ερχόμαστε στη σημερινές εξελίξεις όπου σε
ό,τι αφορά την ανεργία είναι πάρα πολύ σοβαρές. Ακούστηκαν και από τον
Πρόεδρο και από τους άλλους ομιλητές. Εγώ θα μιλήσω κυρίως για το μέλλον. Εμείς έχουμε κάνει μία εκτίμηση ότι για να φτάσει η ελληνική οικονομία στο επίπεδο της ανεργίας του 2008, που ήταν υψηλό, ήταν 7,8, θα φτάσει το 2022 με 2023.
Επομένως για φανταστείτε επί μία δεκαετία να έχουμε μία οικονομία όπου
καταρχήν οι απασχολούμενοι θα είναι λιγότεροι από τους μη απασχολούμενους και από την άλλη πλευρά να έχουμε ένα εκατομμύριο ανέργους και
σε μία μεγάλη χρονική περίοδο όπου εδώ εκτός από την κοινωνική διάσταση θα έχουμε και σοβαρή απαξίωση των ικανοτήτων και των προσόντων
που έχουν πάρει από το σχολείο.
Επομένως εδώ έχουμε ένα πάρα πολύ σοβαρό θέμα, όχι μόνο κοινωνικό,
που είναι κοινωνικό, αλλά επίσης και οικονομικό και εισοδηματικό. Εμείς
υποστηρίζουμε ότι η ανεργία στο τέλος του ’11, η πραγματική ανεργία θα
είναι 22% με 23%. Η στατιστική, η Τρόικα έχει υπολογίσει ότι είναι στο
14,5%. Εμείς νομίζουμε ότι η στατιστική ανεργία, δηλαδή της Ελληνικής
Στατιστικής Αρχής θα είναι μεταξύ 17% και 18%.
Επομένως αντιλαμβάνεστε ότι η κατάσταση είναι πάρα πολύ σοβαρή. Όπως
επίσης γίνεται εφιαλτική εάν επαληθευτεί η πρόβλεψη του CEDE-FOP. Το
CEDE-FOP είναι ένας ευρωπαϊκός οργανισμός και έχει κάνει μία πρόβλεψη η οποία λέει.
Η ελληνική οικονομία 1990 – 2000 αντιμετώπιζε την εξής κατάσταση. Έρχονται κάθε χρόνο από το εκπαιδευτικό σύστημα όλη αυτή την περίοδο και
ζητάνε δουλειά 80.000 άτομα, 78.000 με 82.000 και η ελληνική οικονομία
απορροφά 40.000. Μόνο την παραμονή των Ολυμπιακών Αγώνων απορρόφησε 46.000.
Επομένως έχεις μια οικονομία που όταν ήταν σε ανάκαμψη 3,5% και 4%
και 4,5% άφηνε ένα απόθεμα ανεργίας 40.000 ατόμων το χρόνο. Και ερχόταν υποτίθεται το πελατειακό σύστημα, επειδή δεν μπορούσε να συνυπάρξει με τόσο μεγάλη ανεργία και τους διέσπειρε όπου τους διέσπειρε και με
τον τρόπο που τους διέσπειρε. Αντί να προβληματιστεί και να πει πώς μπορεί να δημιουργήσει θέσεις εργασίας περισσότερες και διευρυμένες.
> 42
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Επομένως στη δεκαετία, σε συνθήκες ανάκαμψης είχαμε 400.000 θέσεις
εργασίας. Έρχεται τώρα το CEDE-FOP, αυτός ο ευρωπαϊκός οργανισμός, και
τι λέει; Ότι 2010 – 2020, στις δικές του προβλέψεις, αύξηση του ΑΕΠ, απασχόληση και λοιπά, βλέπει ότι στη δεκαετία θα δημιουργηθούν 104.000
θέσεις εργασίας. Όμως θα έρχονται και θα ζητάνε από το εκπαιδευτικό σύστημα από όλες τις βαθμίδες 80.000. Για φανταστείτε σε μια δεκαετία να
έρθουν να ζητάνε δουλειά 800.000, όπως και στην προηγούμενη δεκαετία
και αντί η ελληνική οικονομία να απορροφήσει 400.000, όπως έκανε την
προηγούμενη δεκαετία, να απορροφήσει 104.000. Αυτό θεωρώ ότι είναι
το πιο εφιαλτικό σενάριο.
Εμείς τώρα μελετάμε στο Ινστιτούτο τη μεθοδολογία να δούμε πώς έγιναν αυτές οι προβλέψεις, πού στηρίχτηκαν, καθαρά τεχνικά δηλαδή, για
να δούμε, γιατί είναι πραγματικά ένα εφιαλτικό σενάριο. Αυτό που έχει επίσης σημασία και πρέπει να αναφερθούμε, είναι οι επιπτώσεις που έχει η
ανεργία εκτός από τις κοινωνικές διαστάσεις, εισόδημα κλπ., στην κοινωνική ασφάλιση.
Αυτή τη στιγμή που μιλάμε το 2011 οι επιπτώσεις είναι άμεσες και πολύ σοβαρές. Δηλαδή αυτή τη στιγμή η κοινωνική ασφάλιση χάνει 5 δις το χρόνο
από την ανεργία, χάνει άλλα 5 δις από την αδήλωτη και ανασφάλιστη εργασία και μόνο το ΙΚΑ, μέσα στον προϋπολογισμό του αν δείτε το ΙΚΑ κάνει
μια πρόβλεψη ότι οι ασφαλισμένοι, ότι οι εργαζόμενοι δηλαδή στον ιδιωτικό τομέα, υφιστάμενοι μια μείωση του μισθού 6%, επιφέρει αυτό απώλεια
εσόδων στο ΙΚΑ 700 εκατομμύρια.
Επομένως με τέτοιες συνέπειες αντιλαμβάνεστε ότι η χρηματοοικονομική
κατάσταση ή του ΙΚΑ ή των άλλων Ταμείων είναι πάρα πολύ επισφαλής. Εγώ
θα με έχετε ακούσει πάρα πολλές φορές όταν ψηφιζόταν το προηγούμενο
νομοσχέδιο που είπα ότι θα έρθει ένας άλλος νομοθέτης μέχρι το 2015 και
θα ψηφίσει έναν άλλο νόμο που, εφόσον έχει μπει στο δρόμο των περικοπών, θα περικόψει πάλι δικαιώματα. Εάν δεν σκεφτούμε πού μπορούμε να
βρούμε αλλού τους πόρους για να χρηματοδοτήσουμε τα ελλείμματα της
κοινωνικής ασφάλισης. Και πολύ φοβάμαι ότι αυτό μπορεί να γίνει και μέχρι το τέλος του 2011.
Επομένως για το μέλλον και κλείνοντας μ’ αυτό, εμείς κωδικοποιημένα μιλάμε, πρώτον, για αναζήτηση πόρων. Μας λένε πολλοί «λέτε αυτά, πού θα
βρείτε λεφτά». Εμείς μιλάμε για μία αναδιανομή τους εισοδήματος.
> 43
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
Εδώ σ’ αυτή τη χώρα την τελευταία εικοσαετία έχουν μεταφερθεί τεράστιοι πόροι από τη μισθωτή εργασία στη μη μισθωτή εργασία και αυτοί οι πόροι έπρεπε να έχουν.. Είναι στο μόνο σημείο που συμφωνούμε με τον εκπρόσωπο της Τρόικας που είναι από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ο
οποίος είναι και συνάδελφος που ασχολείται με τα δημόσια οικονομικά και
όλο μου λέει: δεν θέλετε να χτυπήσουμε αυτό, δεν θέλετε να χτυπήσουμε
το άλλο; Και βέβαια. Γιατί έχουν μετρήσει κι αυτοί τη φοροδιαφυγή, την εισφοροδιαφυγή.
Και το τελευταίο στοιχείο που τους δώσαμε τελευταία ήταν ότι, τους έλεγα εγώ,. αν δείτε τον προϋπολογισμό του 2011 των Ηνωμένων Πολιτειών,
εισπράττει από την άμεση φορολογία 12% του ΑΕΠ. Εάν δείτε των 27 χωρών, εισπράττουν 10% του ΑΕΠ. Εάν δείτε της Ιρλανδίας που λένε ότι έχει
χαμηλούς συντελεστές κλπ., εισπράττει πάλι 10% του ΑΕΠ γιατί δεν είναι
φοροδιαφυγή.
Εάν δείτε την ελληνική περίπτωση, εισπράττει 6% του ΑΕΠ. Επομένως πώς
μπορεί να λειτουργήσει ένας προϋπολογισμός μιας χώρας με την έμμεση
φορολογία; Δηλαδή με φόρους στα τσιγάρα και στα ποτά μπορεί να λειτουργήσει κρατικός προϋπολογισμός μιας χώρας 11 εκατομμυρίων όταν τα
έσοδα τα άμεσα από τη φορολογία εισοδήματος είναι μόνο 6%;
Επομένως αντιλαμβάνεστε ότι ζούμε σε μία οικονομία και από άποψη δημοσίων οικονομικών εκτεταμένης φοροδιαφυγής και εισφοροδιαφυγής.
Επομένως τίθεται ένα κεντρικό θέμα, το θέμα της αναδιανομής του εισοδήματος.
Και το δεύτερο θέμα, το θέμα των επενδύσεων, αφού το μόνο εργαλείο
που μας προσφέρει η οικονομική επιστήμη για τη δημιουργία θέσεων εργασίας είναι οι επενδύσεις, είτε ιδιωτικές είτε δημόσιες. Δεν έχουμε κανέναν άλλον τρόπο στην οικονομική λειτουργία να δημιουργούμε θέσεις εργασίας. Όμως τουλάχιστον με την εμπειρία των μελετών που έχουμε σε
κλάδους και σε περιφέρειες, αυτό θέλει πολύ σοβαρή μελέτη και εγώ νομίζω ότι το πολιτικό σύστημα δεν έχει καταλάβει ότι η παραγωγική βάση της
χώρας είναι σε κατάσταση θνήσκουσα.
Εμείς τελειώσαμε τώρα τελευταία τη μελέτη που κάναμε για τη Δυτική Ελλάδα. Εκεί βλέπετε ότι σας λέει ότι όλος ο πλούτος σ’ αυτή την περιοχή παράγεται από τουρισμό και γεωργία. Το ερώτημα για κάποιον που θα αποφα-
> 44
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
σίσει, γιατί εμείς δεν αποφασίζουμε σαν μελετητές, θέλετε τουρισμό και
γεωργία σ’ αυτή την περιφέρεια;
Εάν θέλετε τουρισμό και γεωργία σ’ αυτή την περιφέρεια, από τη μελέτη
που κάναμε έχουμε πολλά περιθώρια με τεχνητούς τρόπους να ενισχύσουμε διακλαδικές διασυνδέσεις, να ενισχύσουμε παραγωγικότητα, να ενισχύσουμε ποιότητα για να παράγουν αυτές οι συγκεκριμένες παραγωγικές δυνάμεις περισσότερο πλούτο.
Παραδείγματος χάρη, κάναμε τη μελέτη της Αττικής. Όλοι θεωρούν ότι η
Αττική, όταν το έλεγα και στην Τρόικα τους έκανε μεγάλη εντύπωση, παράγει το 50% του ΑΕΠ. Επομένως σε μια περιοχή που παράγει το 50% του ΑΕΠ
θα υπάρχει ένας μεγάλος ορθολογισμός στη διαχείριση κεφαλαίου και εργασίας. Και όμως η Αττική αντί να παράγει το 100% των δυνατοτήτων της,
παράγει 80%. Δηλαδή χάνουμε 20% των δυνατοτήτων μιας περιφέρειας
που παράγει το 50% του ΑΕΠ. Φανταστείτε τι πόρους χάνουμε. Το ίδιο θα το
δούμε, όπως το κάνουμε σε διάφορες περιφέρειες, Ανατολική, Δυτική Μακεδονία. Χάνονται τεράστιοι πόροι. Επομένως αυτό θέλει μία σοβαρή μελέτη. Πηγαίνουμε τώρα στα Εργατικά Κέντρα που έχουν τα ξενοδοχεία, και
τους λέω το εξής. Αν δούμε τον τουρισμό, στους εθνικούς λογαριασμούς ο
τουρισμός, αυτό που λένε ότι είναι κλάδος, βιομηχανία, αυτό είναι ένα λάθος επιστημονικά. Ο τουρισμός είναι μια κατανάλωση.
Στους εθνικούς λογαριασμούς που παίρνουμε από τις στατιστικές υπηρεσίες τον έχουν στην κατανάλωση. Οι οικονομολόγοι που ασχολούνται με
τον τουρισμό και οι άλλοι, εμείς που μας ενδιαφέρει η ανάπτυξη θέλουμε
να του δώσουμε αναπτυξιακή διάσταση. Και πώς του δίνουμε αναπτυξιακή
διάσταση; Εάν αυτή την κατανάλωση τη συνδέσουμε με ένα δακτύλιο επιχειρήσεων που θα καταναλώνουν από αυτό το δακτύλιο των επιχειρήσεων
που είναι γύρω από τον τουρισμό.
Είχαμε κάνει μια μελέτη εμείς για τη Ρόδο και βλέπατε ενάμιση εκατομμύριο τουρίστες που ήταν στο συγκεκριμένο έτος στη Ρόδο, το 90% της κατανάλωσής τους ήταν εισαγόμενα προϊόντα είτε από τη χώρα που προέρχονται είτε από τη γειτονική χώρα. Κι όταν κάναμε μια πρόταση ότι εδώ γι’
αυτή τη ζήτηση μπορεί να γίνουν αυτές οι επιχειρήσεις, αυτές οι επενδύσεις κλπ., όταν μετά από 10 χρόνια ξαναπήγαμε πάλι, βλέπατε ότι η καμπύλη της ζήτησης ερχόταν έτσι απέναντι από την καμπύλη της προσφοράς.
> 45
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
Όταν κάναμε την αρχική μελέτη η καμπύλη της ζήτησης των τουριστών πήγαινε έτσι και η καμπύλη της προσφοράς της Ρόδου ή των νησιών του Αιγαίου πήγαινε έτσι. Δεν είχαν καμία σχέση, διότι αυτή η ζήτηση ικανοποιούνταν.
Φανταστείτε μια χώρα που έχει 11 εκατομμύρια τουρίστες για 6 μήνες να
μην αξιοποιεί παραγωγικά αυτές τις δυνατότητες. Εγώ μάλιστα είχα κάνει
και μια μελέτη και είχα υπολογίσει ότι από αυτή τη ζήτηση πόσο τοις εκατό χρηματοδοτούμε και την κοινωνική ασφάλιση των χωρών που έρχονται
τα προϊόντα εισαγόμενα και τα καταναλώνουν οι τουρίστες περνώντας 15
– 20 ημέρες στη Ρόδο ή σε οποιοδήποτε νησί.
Θέλω δηλαδή να πω ότι υπάρχουν πολλά περιθώρια εισαγωγής ορθολογικών στοιχείων πάντα στην πλευρά της παραγωγής, των θέσεων εργασίας, της απασχόλησης και της παραγωγής πλούτου για να αναστρέψουμε
αυτή τη δημιουργία συνθηκών πρωτογενών ελλειμμάτων και να το πάμε
στα πρωτογενή πλεονάσματα.
Επομένως εδώ υπάρχει μια αναγκαιότητα, σχεδιασμός αναπτυξιακών δυνατοτήτων και παραγωγικής ανασύστασης. Επομένως εμείς μέσα σ’ αυτό
το πλαίσιο μας είχε ζητήσει η ΓΣΕΕ πριν δύο χρόνια να κάνουμε μια μελέτη «Πράσινη οικονομία και απασχόληση στην Ελλάδα». Εμείς δεν το ξέραμε αυτό το θέμα. Κάναμε μια πολύ μεγάλη ομάδα εργασίας από το Πολυτεχνείο και μία από το Αστεροσκοπείο. Είμαστε τώρα στο τέλος. Θεωρήσαμε
σαν υπόθεση εργασίας 2010 – 2020 ότι γίνονται κάποιες επενδύσεις στα
νερά, στη γεωργία, στα κτίρια.
Θέλαμε να κάνουμε και στο εμπόριο κλπ., αλλά δεν είχαμε περιγραφές τι
σημαίνει εισαγωγή πράσινης επένδυσης στο εμπόριο. Θα μπορούσες να
κάνεις οπουδήποτε. Εφαρμόσαμε αυτά τα μοντέλα που μας βοηθάνε από
το Πολυτεχνείο και τα εφαρμόσαμε. Αυτό που έχει σαν αποτέλεσμα είναι
ότι σου δημιουργεί όλη αυτή η ιστορία, μπορώ να σας το πω, το κρατούσαμε όταν θα παρουσιάσουμε τη μελέτη, είναι 98.000 θέσεις το χρόνο άμεσης και έμμεσης απασχόλησης. Θα μου πείτε, δεν είναι πολλές. Εδώ ζητάνε άλλες θέσεις.
Ναι, εντάξει, δεν μπορεί κανείς να μην πει ναι στο χρόνο άμεσες και έμμεσες και ιδιαίτερα όταν είναι και θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης, διότι έτσι όπως πάμε με τις εργασιακές σχέσεις και με τους μισθούς, ένα παιδί
> 46
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
που τελειώνει το σχολείο δεν θα καθίσει να εργαστεί στην Ελλάδα, θα πάει
στο εξωτερικό, και ήδη αυτή τη στιγμή υπάρχουν 45.000 με 50.000 παιδιά
υψηλής εξειδίκευσης Έλληνες που δουλεύουν στο εξωτερικό. Αλλά για φανταστείτε όμως μια οικονομία η οποία κατά κύριο λόγο να ζει με ανειδίκευτη εργασία, ποιο θα είναι το παραγωγικό της μέλλον και από την άποψη της
παραγωγής πλούτου, γιατί εμάς αυτό μας ενδιαφέρει.
Εδώ υπάρχει σημαντική απώλεια πλούτου και γι’ αυτό βλέπουμε ότι όλη
αυτή η ιστορία με το μνημόνιο, ανεξάρτητα από όλα αυτά που συζητούνται,
εδώ υπάρχει ένα πρόβλημα. Φαίνεται ότι και στο μέλλον είτε το θέλουμε
είτε δεν το θέλουμε, ποιος θα είναι αυτός που θα καλύπτει τα ελλείμματα
και τα χρέη; Ή θα τα καλύπτει ένα μέρος της παραγωγής, αλλά εδώ πρέπει
να υπάρχει παραγωγή, ή θα το καλύπτει η λιτότητα. Δηλαδή από το εισόδημα που θα έχουμε, ένα τμήμα θα το πηγαίνουμε εκεί.
Επομένως εάν θέλουμε να αποφύγουμε σε τεχνικούς όρους να συνεχίζεται
αυτό το πράγμα της λιτότητας και της φορολογικής αφαίμαξης για να πληρώνουμε τα χρέη, τα ελλείμματα κλπ., θα πρέπει να δοθεί πολύ μεγάλο βάρος στην παραγωγή πλούτου. Αλλά για την παραγωγή πλούτου τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά.
Εγώ τουλάχιστον μένω με την εντύπωση ότι το πολιτικό σύστημα είτε σε κεντρικό επίπεδο είτε σε περιφερειακό επίπεδο που συζητάμε με τις περιφέρειες, με τους Νομάρχες, που μας καλούν οι περιφερειάρχες τώρα, βλέποντας αυτές τις περιφερειακές μελέτες που κάνουμε, να τους βοηθήσουμε,
να τους πούμε ότι αυτή η περιφέρεια πρέπει να πάει προς αυτή ή στην άλλη
κατεύθυνση κλπ., υπάρχει πολύ σοβαρό έλλειμμα γνώσης και κατανόησης
πριν από τις πολιτικές αποφάσεις.
Νομίζω ότι πολιτική απόφαση, ναι, αυτή αποφασίζει. Το πρόβλημα είναι πολιτικό. Μην το αντιστρέψουμε. Μπορεί να είμαστε εμείς οι εμπειρογνώμονες, αλλά δεν αποφασίζουν οι εμπειρογνώμονες. Οι εμπειρογνώμονες παράγουν το εύρημα και στη βάση του ευρήματος έρχεται η πολιτική και αποφασίζει με τους στόχους και αυτό που έχει. Επομένως εδώ όμως υπάρχει
πολύ σοβαρό έλλειμμα γνώσης και κατανόησης εκτός από όλα τα άλλα. Ευχαριστώ πάρα πολύ.
> 47
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ:
Ευχαριστούμε πολύ. Θα συνεχίσουμε με τον Γιάννη Κουζή, Καθηγητή Παντείου Πανεπιστημίου. Δεν χρειάζεται να κάνουμε διάλειμμα. Απ’ ό,τι βλέπετε πλησιάζουμε
πια να συμβαδίζουμε με το τυπωμένο πρόγραμμα κι αν προσπαθήσουν και οι επόμενοι θα είμαστε ακριβείς. Γιάννη, έχεις το λόγο.
Γ. ΚΟΥΖΗΣ:
Αφού καταρχήν ευχαριστήσω τους οργανωτές για την πρόσκληση να συμμετέχω
στη σημερινή ημερίδα, από τη δική μου την πλευρά θα κάνω μία έτσι σύντομη τοποθέτηση αναφορικά με τα θέματα που άπτονται των εργασιακών σχέσεων, και ξεκινώντας από κάποιες βασικές επισημάνσεις, τέσσερις επισημάνσεις θα έλεγα, οι
οποίες έχουν να κάνουν με όλες αυτές τις εξελίξεις που διαδραματίζονται το τελευταίο διάστημα με αφορμή το μνημόνιο στην Ελλάδα και επιχειρώντας να υπάρχει μια σύνδεση ανάμεσα στα τεκταινόμενα στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο και
σε αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα.
Μια πρώτη επισήμανση έχει να κάνει με το γεγονός ότι εάν μιλάμε σήμερα για μία απορρύθμιση της εργασίας, αυτή η απορρύθμιση συντελείται με
μεθοδευμένες κινήσεις στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο τουλάχιστον 25
χρόνια, και μάλιστα σε ό,τι αφορά την ελληνική πραγματικότητα, στην ελληνική αγορά εργασίας αυτή η απορρύθμιση γίνεται την τελευταία εικοσαετία, όπου έχουμε αλλεπάλληλες συμπληρωματικές, διαδοχικές παρεμβάσεις πάνω σ’ αυτό το πεδίο της αγοράς εργασίας.
Θα ήταν χρήσιμο μάλιστα να πούμε ότι ήδη από το 1991 – 1992 στην Ελλάδα έχουν καταγραφεί από κάποιες ατζέντες, μια ατζέντα μάλλον η οποία
διαμορφώθηκε από κυρίαρχους οικονομικούς κύκλους στον ελληνικό χώρο
από το 1991 – 1992 και σταδιακά αυτή η ατζέντα υλοποιούνταν. Ωστόσο
παρέμεναν κάποια σημαντικά στοιχεία που τη συνέθεταν και αναμένονταν
οι κατάλληλες συγκυρίες ούτως ώστε να ολοκληρωθεί.
Έτσι λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι σε ό,τι αφορά την εξέλιξη αυτή που
έχουμε στην Ελλάδα έχει δρομολογηθεί προ πολλού. Η κρίση και το μνημόνιο είναι το άλλοθι προκειμένου να έχουμε αυτές τις ολοκληρωτικές παρεμβάσεις στις αλλαγές στο πεδίο της αγοράς εργασίας και κυρίως σε σημαντικούς πυλώνες προστασίας των εργαζομένων και σημαντικούς πυλώνες του εργατικού δικαίου τόσο του ατομικού δικαίου όσο και του συλλογικού δικαίου των εργασιακών σχέσεων.
> 48
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Το ερώτημα που μπορεί να τεθεί είναι εάν αυτά τα οποία συμβαίνουν στην
Ελλάδα αποτελούν καινοτομία κι αν θα πάρουμε ένα προς ένα τα μέτρα τα
οποία έχουν καταγραφεί, θα διαπιστώσουμε ότι αυτά τα μέτρα τα βλέπουμε χωρίς υπερβολή σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες.
Δεν εννοώ όλα σε μία χώρα, αλλά δεν υπάρχει μέτρο το οποίο να μην έχει
καταγραφεί έστω σε μία από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες και που να
μην έχει σταδιακά εισαχθεί στην εσωτερική τάξη της κάθε χώρας εδώ και
πολλές δεκαετίες, τουλάχιστον μία με μιάμιση δεκαετία.
Άρα εδώ τα μέτρα αυτά που συναντάμε στην Ελλάδα δεν αποτελούν καινοτομία ως προς το περιεχόμενό τους. Ποια είναι η καινοτομία όμως; Η καινοτομία έγκειται στο γεγονός ότι μέσα σε ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, σε διάστημα δηλαδή μόλις ενός χρόνου πέρασαν τόσα πολλά μέτρα σε
μία χώρα και μάλιστα δημιουργώντας μια σειρά από παρενέργειες όπου η
Ελλάδα, με ένα ελλειμματικό κοινωνικό κράτος, δεν είναι σε θέση να μπορέσει να ελέγξει τους κραδασμούς τους κοινωνικούς τους οποίους αυτές οι
παρενέργειες δημιουργούν ή και θα δημιουργήσουν στο μέλλον.
Και μία ακόμα θα μπορούσε να πει κανείς παρατήρηση έχει να κάνει με το
αν και κατά πόσο αυτά τα οποία συμβαίνουν στην Ελλάδα το τελευταίο διάστημα συνιστούν ένα πείραμα μέσα σε έναν ευρύτερο σχεδιασμό που έχει
παραχθεί στο πεδίο της Ευρωπαϊκής Ένωσης προκειμένου να πάμε σε μία
γενικευμένη τριτοκοσμοποίηση του περιεχομένου των εργασιακών σχέσεων σε μια προοπτική σύγκλισης με τον τρίτο κόσμο.
Άλλωστε μπορούμε να πούμε ότι η επιχειρηματολογία εδώ και πολλά χρόνια από ιθύνοντες νόες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι για παράδειγμα το κόστος εργασίας, οι δαπάνες για την εργασία της Γερμανίας σε σχέση με τις
αντίστοιχες δαπάνες με την εργασία των Κινέζων είναι 1 προς 25 και αυτό
είναι ένα σημαντικό πρόβλημα. Αυτό δρομολογεί μια σειρά από παρεμβάσεις με αποτέλεσμα να έχουμε μια σύγκλιση προς αυτή την κατεύθυνση.
Να επισημάνω μάλιστα το γεγονός ότι παρά το ότι η γερμανική οικονομία
θεωρείται ότι ήταν αυτή η κερδισμένη από τη λειτουργία του ευρώ και που
όντως μέσα από το ευρώ αναπτύχθηκαν και σε μεγάλο βαθμό οι εξαγωγές
των γερμανικών προϊόντων, θα πρέπει παράλληλα να επισημάνουμε ότι σε
αυτό το διάστημα είχαμε μια σημαντική μείωση των μισθών των γερμανών
εργαζόμενων με πραγματικούς όρους μέσα σε μια δεκαετία 6% με 7%.
> 49
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
Τώρα κάποιες ειδικότερες πλευρές και διαστάσεις σε σχέση με αυτά τα
οποία αρχικά επισημάνθηκαν. Πρώτα απ’ όλα είναι προφανές ότι αυτή η
επίθεση στην κατεύθυνση της απορρύθμισης της εργασίας είναι στενά συνδεδεμένη με την κυριαρχία των νεοφιλελεύθερων δοξασιών.
Έχουμε την πιο επιθετική πλευρά της πολιτικής του κεφαλαίου με την έκφραση του νεοφιλελευθερισμού όπου εδώ επιχειρείται μια αφαίρεση κατακτήσεων, οι οποίες κατακτήσεις όλοι γνωρίζουμε ότι διαμορφώθηκαν
στα τέλη του 19ου αιώνα και σε μεγάλο τμήμα του 20ου αιώνα και αυτές
οι κατακτήσεις επειδή αποτυπώνονται στο εργατικό δίκαιο, ο υπ’ αριθμόν
ένας εχθρός είναι το εργατικό δίκαιο.
Το εργατικό δίκαιο το οποίο έχει έναν προστατευτικό ρόλο με σκοπό να
προστατεύσει τον αδύνατο πόλο της εργασιακής σχέσης, βλέπουμε τα τελευταία χρόνια και όχι μόνο τώρα με το μνημόνιο, ολοένα και περισσότερο
να εισάγει στο εσωτερικό του διατάξεις που αφορούν το εμπορικό δίκαιο
και το δίκαιο του ανταγωνισμού των επιχειρήσεων. Αυτό είναι ένα έντονο
στοιχείο το οποίο το συναντάμε ολοένα και περισσότερο.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι δεν υπάρχει σήμερα καμία, εδώ και δύο δεκαετίες τουλάχιστον και στην Ελλάδα δεν υπάρχει διάταξη περί τα εργασιακά που στην αιτιολογική της έκθεση να μην υπάρχει η ανάγκη ενίσχυσης
της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων.
Και βέβαια εδώ θα πρέπει να επισημάνει κανείς ότι η Ελλάδα ακολουθεί τη
γενικότερη κατεύθυνση που αναπτύσσεται στον ευρωπαϊκό χώρο, ωστόσο
εάν για την Ευρώπη το μέγα πρόβλημα μπορεί να θεωρείται – βεβαίως υπόκειται σε κριτική αυτή η άποψη – το γεγονός ότι το κόστος και οι δαπάνες
για την εργασία είναι αρκετές υψηλές, στην αντίθετη κατεύθυνση θα μπορούσαμε να πούμε είναι αυτά τα οποία ισχύουν στην Ελλάδα, όπου η Ελλάδα είχε παραδοσιακά δύο εργαλεία για τη διατήρηση του κόστους σε χαμηλά επίπεδα, πολύ πριν η Ευρώπη «ανακαλύψει» - έστω μέσα σε εισαγωγικά - αυτή την πολιτική της ανάγκης μείωσης των δαπανών για την εργασία.
Το ένα ήταν η παραδοσιακή πολιτική των χαμηλών αμοιβών, όπου και σήμερα οι αμοιβές στην Ελλάδα με πραγματικούς όρους δεν υπερβαίνουν το
70% των αμοιβών του μέσου ευρωπαϊκού επιπέδου των χωρών των 15, του
αναπτυγμένου πυρήνα της Ένωσης.
> 50
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Δεύτερον, ένα άλλο εργαλείο ήταν ο υψηλός βαθμός παράνομης ευελιξίας
που χαρακτήριζε την ελληνική αγορά εργασίας. Όταν λέμε «παράνομη ευελιξία» δεν αναφερόμαστε προφανέστατα μόνο στην ανασφάλιστη εργασία
όπου το 25% των απασχολούμενων στην Ελλάδα είναι ανασφάλιστοι, αλλά
ένα ευρύτατο πλέγμα παραβιάσεων που αφορούν άλλες παραμέτρους της
εργατικής νομοθεσίας όπου η Ελλάδα καταγράφεται στην πρώτη θέση ανάμεσα στις χώρες της Ένωσης.
Ωστόσο θα ήταν χρήσιμο πάλι να επισημάνουμε ότι εκτός από αυτές τις
πλευρές, το χαμηλό κόστος εργασίας, η Ελλάδα ενώ διατηρούσε τις χαμηλές δαπάνες για την εργασία, ανέκαθεν διατηρούσε και την τελευταία μαζί
με την Πορτογαλία θέση σε ανταγωνιστική θέση της οικονομίας της. Αυτό
σημαίνει ότι η σχέση μείωσης των δαπανών με την ανταγωνιστικότητα δεν
είναι μια σχέση που μονομερώς μπορεί να ερμηνευθεί.
Στην αντίθετη βεβαίως κλίμακα θα μπορούσε να αναζητήσει κανείς ένα
από τα μεγάλα προβλήματα της χαμηλής ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και θα μπορούσε να καταγράψει την υψηλή κερδοφορία
του κεφαλαίου που παρουσιάζεται με διπλάσια ποσοστά από τα μέσα αντίστοιχα ευρωπαϊκά επίπεδα, η οποία κερδοφορία δεν επενδύεται σε παραγωγικές επενδύσεις.
Ωστόσο θα ήταν χρήσιμο να αναφέρουμε και να επισημάνουμε το εξής.
Όταν μιλάμε για την ανταγωνιστικότητα και η προσήλωση στην ανταγωνιστικότητα, δημιουργούνται πάρα πολλές θα μπορούσε να πει κανείς ερμηνείες και μεταφράσεις των όρων της ανταγωνιστικότητας και που οδηγεί
σε μία πολιτική για την Ευρώπη που πραγματικά κοινωνικά είναι αδιέξοδη.
Σήμερα υπάρχουν ολοένα και περισσότερες κριτικές για το αν μπορεί να
υπάρχει ανταγωνιστικότητα οικονομίας, εθνικής οικονομίας, ιδιαίτερα μάλιστα με την ανάπτυξη των πολυεθνικών επιχειρήσεων και όχι ανταγωνιστικότητα επιχειρήσεων και μόνο.
Και εδώ βέβαια εάν γίνεται μία συζήτηση που στρέφει το ενδιαφέρον στην
ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων, καταλαβαίνετε ότι μπαίνουμε σε
ένα φαύλο κύκλο. Όταν μάλιστα και εργαζόμενοι και συνδικάτα υιοθετούν
την πολιτική ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της επιχείρησής τους, αυτό
σημαίνει ότι μπαίνουν στην στρατηγική, εντάσσονται, ενσωματώνονται
στη στρατηγική των ιδιοκτητών των επιχειρήσεων και αυτό προφανέστα-
> 51
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
τα, όπως καταλαβαίνετε, σε μακροπρόθεσμο επίπεδο δεν έχει παρά να δημιουργεί σοβαρές ρήξεις στην αλληλεγγύη των εργαζόμενων μεταξύ τους
και βεβαίως όταν το ζητούμενο είναι να καταβληθεί μεγαλύτερο μερίδιο
προς όφελος της ανταγωνιστικότητας της αγοράς εργασίας και εργαζόμενοι της ανταγωνίστριας εταιρείας να βρεθούν στο δρόμο άνεργοι.
Σε ό,τι αφορά το μνημόνιο θα ήταν χρήσιμο να πούμε ότι εδώ πράγματι
υπήρχε μία μεθόδευση που εντυπωσιάζει με τον τρόπο με τον οποίο αυτή
υλοποιήθηκε. Πρώτα απ’ όλα βέβαια η έμφαση στο δημόσιο τομέα, το να
πληγεί ο δημόσιος τομέας, αφενός μεν για να παρέμβει ο ιδιωτικός τομέας
και να λάβει τα κομμάτια εκείνα στα οποία δραστηριοποιούνταν παραδοσιακά ο δημόσιος τομέας μέσα από μια κακόβουλη απαξίωσή του.
Και από την άλλη πλευρά βεβαίως να επέλθει μία επίθεση απέναντι στις
εργασιακές σχέσεις των εργαζόμενων του δημόσιου τομέα ούτως ώστε να
σπάσει θα λέγαμε η αναφορά, να μην υπάρχει πλέον η αναφορά για τους
εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα ώστε να διεκδικούν κάτι το οποίο βρίσκεται σε ένα υψηλότερο επίπεδο προστασίας και συνθηκών εργασίας σε
σχέση με αυτό που ισχύει στον ιδιωτικό τομέα.
Δημιουργούνται παράλληλα και κοινωνικοί αυτοματισμοί, με αποτέλεσμα
να έχουμε μόλις σε ένα χρόνο μειώσεις στους μισθούς και στις συνολικές
αμοιβές εργαζόμενων του δημόσιου τομέα ακόμη και 25%. Σε ό,τι αφορά
στον ιδιωτικό τομέα, θα ήταν χρήσιμο, ο οποίος ακολουθεί, να επισημάνουμε εκτός από τις πολλές αλλαγές της γενικευμένες επισφάλειας και ανάπτυξης της ευέλικτης εργασίας, να πούμε τις παρεμβάσεις σε δύο θεμελιώδεις πυλώνες των εργασιακών σχέσεων των ατομικών και των συλλογικών.
Πρώτον, η αποδιάρθρωση του συστήματος προστασίας των εργαζόμενων
από τις απολύσεις, τόσο ως προς το σύστημα των ατομικών απολύσεων όσο
και ως προς το σύστημα των ομαδικών απολύσεων. Και δεύτερον, αποδιάρθρωση του συστήματος των συλλογικών διαπραγματεύσεων, που αυτό
το σύστημα της συλλογικής διαπραγμάτευσης, όπως όλοι γνωρίζουμε, διαμορφώνει τους μισθούς.
Ποιος είναι ο στόχος; Αίροντας τη βασική αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης
στο σύστημα των συλλογικών διαπραγματεύσεων, σε περίπτωση συρροής
συλλογικών διαπραγματεύσεων μεταξύ των διαφόρων ειδών συλλογικής
διαπραγμάτευσης, η άρση της ευνοϊκότερης ρύθμισης για τον εργαζόμενο
> 52
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
από τη στιγμή που παύει να ισχύει, αυτό δημιουργεί, πρώτον, και το σπάσιμο καταρχήν των κλαδικών συμβάσεων, έπονται οι Εθνικές Γενικές Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, γιατί θα πρέπει να ξέρουμε ότι ο μνημονιακός νόμος προβλέπει το ότι και η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας που
προβλέπει τον κατώτατο μισθό, είναι δυνατόν να μην ισχύει υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
Σπάει την έννοια του κατώτατου μισθού, είτε είναι γενικός κατώτατο είτε
είναι κλαδικός κατώτατος. Αυτό έχει αντανάκλαση στο ρόλο των συνδικάτων που πια δεν έχουν ρόλο τα συνδικάτα ή μάλλον περιορίζεται σημαντικά
ο ρόλος τους όταν δεν μπορούν να διαπραγματεύονται τη διαμόρφωση των
μισθών και από την άλλη πλευρά βεβαίως αυτό είναι το πρώτο βήμα ούτως
ώστε μέσα και από τη γενικότερη απαξίωση των συνδικάτων να περάσουμε
στο στρατηγικό στόχο των ατομικών συμβάσεων εργασίας και τη διαμόρφωση των αμοιβών με εξατομικευμένους όρους.
Εδώ θα ήταν χρήσιμο να πούμε ότι στην Ελλάδα οι τελευταίοι μνημονιακοί νόμοι είχαν το εξής αποτέλεσμα. Μέσα σε ένα διάστημα ενός χρόνου
μειώθηκαν – σύμφωνα με τα στοιχεία τα οποία δίνει το Υπουργείο Εργασίας, υπάρχουν εκτιμήσεις ότι είναι πολύ υψηλότερα τα ποσοστά – οι μισθοί
κατά 15% - 16%, και αυτό προέρχεται, είναι αποτέλεσμα όχι τόσο από το
ότι υπογράφονται συλλογικές συμβάσεις εργασίας κάτω από το επίπεδο
των κλαδικών, ελάχιστες προς το παρόν έχουν υπογραφεί προς αυτή την
κατεύθυνση.
Τι γίνεται όμως; Η υψηλή ανεργία που έχει φτάσει στα 15% - 16%, και με τη
συνάρθρωση όλων αυτών των μέτρων που είχαμε το τελευταίο δωδεκάμηνο, έχει σαν αποτέλεσμα να πιέζονται οι εργαζόμενοι και να υπογράφουν
ατομικές συμβάσεις εργασίας είτε με το να μετατρέπουν τη σύμβαση πλήρους απασχόλησης σε μερική είτε να αποδέχονται την εκ περιτροπής εργασίας με τα περίφημα τριήμερα, τετραήμερα είτε να αποδέχονται με ατομικούς όρους τη βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας τους, ακόμη και
για την πλήρη απασχόληση, δεχόμενοι μια μείωση του μισθού τους κατά
10%, 20% και 30%. Και έτσι έχει επέλθει, με τα στοιχεία αυτά που δίνει το
Υπουργείο Εργασίας, μια μείωση μέσα σε διάστημα 12 μηνών στον ιδιωτικό τομέα των αμοιβών κατά 15%. Στο δημόσιο τομέα είπαμε ότι μέχρι τώρα
οι μειώσεις φτάνουν ακόμα και το 25%.
> 53
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
Καταλήγοντας μπορούμε να πούμε πως αυτά τα οποία τεκταίνονται το τελευταίο διάστημα στην ελληνική αγορά εργασίας διαμορφώνουν πραγματικά ένα νέο τοπίο, αρκετά διαφοροποιημένο από αυτό που γνωρίζαμε αρκετά χρόνια πριν.
Βεβαίως όλοι γνωρίζουμε και μιλούσαμε για εργασιακό μεσαίωνα πριν από
το μνημόνιο. Όλοι μιλούσαμε για τη γενιά των 700 ευρώ πριν από το μνημόνιο, ωστόσο αυτά τα οποία διαφαίνονται για το μέλλον είναι πραγματικά
πολύ χειρότερα από αυτά τα οποία είχαμε.
Η γενιά των 700 ευρώ ενδεχομένως να είναι προνομιούχα μπροστά στη
γενιά των 500, των 400 ή των 300 η οποία διαμορφώνεται στο σήμερα.
Και το πιο βασικό είναι το γεγονός ότι μια σειρά από μέτρα, αναφέρθηκε
προηγουμένως και ο Μιχάλης Κριτσωτάκης, υπάρχουν μια σειρά από μέτρα τα οποία κυρίως απευθυνόμενα προς τους εργαζόμενους νέας ηλικίας,
οι οποίοι βεβαίως βιώνουν και το μεγάλο ποσοστό της ανεργίας, εντάσσονται στο μεγάλο ποσοστό της ανεργίας, διαμορφώνεται μια νέα κουλτούρα για την εργασία.
Μια νέα κουλτούρα για την εργασία με περιορισμένα δικαιώματα και αυτή
η νέα κουλτούρα για την εργασία διαμορφώνει και μία παρουσία μέσα στο
χώρο δουλειάς εντελώς διαφορετική από αυτή που γνώριζαν ή βιώσαν οι
παλαιότερες γενιές, και αυτό είναι κάτι το οποίο έρχεται και θα μείνει μιας
και που τα μέτρα τα οποία υιοθετήθηκαν το τελευταίο διάστημα δεν είναι
μέτρα τα οποία πάρθηκαν για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, αλλά είναι μέτρα που έχουν σκοπό την παγίωσή τους.
Στην κατεύθυνση αυτής της σημαντικής μείωσης του εισοδήματος του μισθωτού προφανέστατα έχουμε την τάση, με σύγκλιση με τον τρίτο κόσμο
της Ελλάδας συμπαρασύροντας μάλιστα και μια γενικότερη εικόνα, που αν
θα παρακολουθήσουμε το τελευταίο διάστημα και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, αυτή η τάση είναι που διαμορφώνεται και ενισχύεται από τη συνταγματοποίηση της πολιτικής της μείωσης των δαπανών για την εργασία
που γίνεται με το περίφημο Σύμφωνο για το Ευρώ.
Τώρα προτάσεις και λύσεις ειδικά στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων
δεν θα μπορούσε να τις δει κανείς εάν δεν δει συνολικότερα το πεδίο της
ασκούμενης οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής τόσο στον ελλαδικό όσο
και στον ευρύτερο ευρωπαϊκό χώρο.
> 54
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Σε ό,τι αφορά βεβαίως την πλευρά της Ευρώπης θα ήταν σκόπιμο να γίνει
μια προσπάθεια προκειμένου η Ευρώπη να αναδείξει εκείνα τα παραδοσιακά στοιχεία που τη διέκριναν σε σχέση με τον υπόλοιπο κόσμο, που σήμερα οι κυρίαρχοι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι κυρίαρχοι νόες της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα έχουν θεωρήσει αυτά τα στοιχεία ως μειονεκτήματα και βεβαίως ακολουθούν, μέσα στο πλαίσιο της ενίσχυσης της διεθνοποίησης της
οικονομίας, μια πολιτική η οποία βεβαίως ενισχύει την κερδοφορία του κεφαλαίου και που μειώνει σημαντικά τα εισοδήματα της μισθωτής εργασίας.
Εδώ θα πρέπει να επισημάνουμε ότι από την πλευρά της Ευρώπης θα πρέπει να επανέλθει μία συζήτηση για την ανάπτυξη του κοινωνικού κράτους
και βεβαίως με μια πολιτική αναδιανομής εισοδημάτων, που νομίζω ότι κυρίαρχο ρόλο και στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων και της απασχόλησης
θα πρέπει να είναι μία κατεύθυνση και μια στρατηγική ριζικής μείωσης του
εργάσιμου χρόνου.
Εάν επανέλθουμε και σε όρους μαρξιστικής ανάλυσης, θα δούμε ότι αντικειμενικά οι συνθήκες, ανεξάρτητα αν υποκειμενικά δεν είναι έτοιμες για
κάτι τέτοιο, αντικειμενικά είναι πολύ ώριμες οι συνθήκες για τη μείωση του
εργάσιμου χρόνου όταν σε χώρες για παράδειγμα με αναπτυγμένη τεχνολογία βλέπουμε να έχει μειωθεί ο αναγκαίος εργάσιμος χρόνος σε διάστημα 40 – 45 χρόνων μέχρι και έξι φορές περισσότερο σε σχέση με αυτό που
ίσχυε στις αρχές της δεκαετίας του ’60 και παρ’ όλα αυτά η πλευρά της εργασίας δεν έχει τίποτα καρπωθεί από αυτή την ανάπτυξη των παραγωγικών
δυνάμεων νέας τεχνολογίας κυρίως.
Και σε ό,τι αφορά βέβαια την ελληνική πραγματικότητα, θα πρέπει να δει
κανείς, εκτός από τα στοιχειώδη και αυτονόητα μιας πολιτικής προστασίας
από τις απολύσεις, όπου εδώ θα λέγαμε ότι σε μια περίοδο κρίσης θα περίμενε κανείς προστασία από τις απολύσεις και όχι διευκόλυνση των απολύσεων, και μάλιστα έχουν κατατεθεί και προτάσεις για το πλαίσιο προστασίας από τις απολύσεις τόσο τις ατομικές όσο και τις ομαδικές στην Ελλάδα.
Αλλά το βασικό και το κύριο θα μπορούσε να ειδωθεί από μία διαφορετική αντίληψη ενός άλλου παραγωγικού προτύπου. Ένα παραγωγικό πρότυπο το οποίο για την Ελλάδα δεν θα θέτει την εργασία και θα την αντιμετωπίζει σαν έναν παράγοντα επαχθούς κόστους και θα αντιμετωπίζεται ως τέτοιο, αλλά αντίθετα θα πρέπει να αντιμετωπίζεται η εργασία με όρους που
> 55
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
παραδοσιακά στην Ελλάδα ουδέποτε δόθηκε έμφαση προς αυτή τη διάσταση, ότι η εργασία είναι μια παραγωγική δύναμη, η βασική παραγωγική
δύναμη και το ότι θα πρέπει να αφήσει κανείς αυτό το παραδοσιακό παραγωγικό μοντέλο, που ήταν παραδοσιακό αυτό το μοντέλο και αυτή η εξέλιξη με την είσοδο της Ελλάδας στο ευρώ ακολούθησε την πεπατημένη της
αναζήτησης του χαμηλού κόστους εργασίας, αφήνοντας στο περιθώριο τη
νέα τεχνολογία, την αναβάθμιση των επαγγελματικών προσόντων των εργαζομένων και βεβαίως τις ικανοποιητικές συνθήκες εργασίας, που αυτές
οι ικανοποιητικές συνθήκες εργασίας είναι ένα βασικό στοιχείο, ένας βασικός παράγοντας για την ανάπτυξη της οικονομίας γενικότερα και σε αντίθεση με την άποψη που λέει ότι η επισφάλεια στην εργασία είναι ο βασικός παράγοντας για την αύξηση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας.
Εδώ κλείνοντας θα αναφέρω ένα αποτέλεσμα μιας διεθνούς έρευνας που
έχει κάνει η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας σε 190 χώρες του κόσμου, όπου
σε πείσμα των νεοφιλελεύθερων που θέλουν και κραδαίνουν τη σημαία
της επισφάλειας για την τόνωση συνολικά της οικονομίας και για το μέλλον
των κοινωνιών, εκεί αποδεικνύεται ότι ο παραγωγικός εργαζόμενος ή μάλλον ο εργαζόμενος σε αυτές τις 190 περίπου χώρες αποδείχθηκε ότι το σημείο, το αποκορύφωμα μάλλον της παραγωγικότητας ενός εργαζόμενου είναι όταν φτάνει να δουλεύει σε μία επιχείρηση συνεχώς για 16 – 17 χρόνια. Εκεί φτάνει στο αποκορύφωμά του της απόδοσής του και βεβαίως δεν
σημαίνει ότι μετά πέφτει, αλλά τουλάχιστον βρίσκεται από ένα σημείο και
μετά σε στασιμότητα.
Αυτό θα λέγαμε είναι και μία απάντηση η οποία έρχεται σε αντίθεση με τον
τρόπο με τον οποίο λειτουργεί σήμερα το νεοφιλελεύθερο σύστημα και
που βεβαίως αυτή η έρευνα η οποία έγινε σε τόσες πολλές χώρες αποσιωπήθηκε έντεχνα από όλα τα μέσα, αλλά και από την επιστημονική κοινότητα. Ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ:
Ευχαριστούμε πολύ Γιάννη. Θα συνεχίσουμε με παρεμβάσεις από την καρδιά του κινήματος πια. Η Ελένη Σωτηρίου από την Κίνηση Αλληλεγγύης Εργαζομένων – Ανέργων «Δικαίωμα» έχει το λόγο.
> 56
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Ε. ΣΩΤΗΡΙΟΥ:
Να ευχαριστήσω θερμά τους διοργανωτές της σημερινής ημερίδας.
Νομίζω ότι τέτοιου είδους εκδηλώσεις είναι σημαντικές γιατί έχουν το στοιχείο της
ενημέρωσης και της αποκάλυψης σχετικά με το τι αλλαγές έχουν επέλθει στις εργασιακές σχέσεις, τι είναι αυτό που θα ακολουθήσει και άρα τι πρωτοβουλίες είναι αναγκαίο να παρθούν για να σταματήσουμε αυτό τον κατήφορο. Η ενημέρωση που υπάρχει από τα ΜΜΕ και από την κυβέρνηση όχι μόνο δεν αρκεί αλλά στοχεύει στο να προκαλέσει σύγχυση και πανικό ενώ οι πρωτοβουλίες και οι αντιδράσεις που υπάρχουν μέχρι τώρα είναι αναντίστοιχες με τις ανάγκες που θέτει η περίοδος που ζούμε.
Η μετά μνημόνιο εποχή ορίζει διαφορετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά:
1. Οι αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις αφορούν το σύνολο των πεδίων της εργατικής νομοθεσίας και άρα το σύνολο των εργατικών δικαιωμάτων. Ενδεικτικά να αναφέρουμε: διεύρυνση της εκ περιτροπής εργασία και της ενοικίασης εργαζόμενων, αύξηση των ομαδικών απολύσεων, δραστική μείωση του ποσού της αποζημίωσης και μάλιστα σε δόσεις, αφαίρεση αρμοδιοτήτων από τη διαιτησία, ΟΜΕΔ σε ρόλο υπηρέτη των εργοδοτών, μείωση
μισθών, μείωση αμοιβής υπερωρίας και υπερεργασίας, μειωμένα δικαιώματα στους νέους εργαζόμενους, απαλλαγή ασφαλιστικών εισφορών από
τους εργοδότες, χτύπημα συλλογικών συμβάσεων με τις ειδικές επιχειρησιακές ΣΣΕ, μεγαλύτερη ποινικοποίηση συνδικαλιστικής δράσης…
2. Οι σημερινές εξελίξεις είναι το αποτέλεσμα μιας μακρόχρονής πορείας
που στόχο έχει την πλήρη απορρύθμιση της εργασίας και τον περιορισμό
των εργατικών δικαιωμάτων αλλά αυτό που συντελείται τον τελευταίο καιρό είναι κάτι πρωτόγνωρο: σε τέτοιο εύρος και σε τόσο σύντομο χρονικό
διάστημα γκρεμίζεται ότι οικοδομήθηκε με πολλούς αγώνες μέσα σε δεκαετίες.
3. Επέλεξαν την Ελλάδα και τους έλληνες εργαζόμενους ως πειραματόζωο
όχι μόνο με στόχο τη μείωση του εργατικού κόστους όπου αυτό που χαρακτηρίζαμε ως κανονική εργασιακή σχέση: σταθερός μισθός, 8ωρο, ασφάλιση θα πάψει να υπάρχει αλλά με πρωτοφανή βιαιότητα προσπαθούν να
επιβάλλουν ένα νέο μοντέλο εργαζόμενου που δεν θα θυμίζει σε τίποτα ότι
γνωρίζουμε μέχρι σήμερα: υπάκουος, ανασφαλής, καταθλιπτικός, αδύνα-
> 57
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
μος, μόνος, χωρίς κανένα δικαίωμα, χωρίς καμιά ελπίδα, χωρίς καμιά προσδοκία. Ένα σύστημα αξιών όπου η έννοια της συλλογικότητας θα δώσει τη
θέση της στην ατομικότητα, η έννοια της διεκδίκησης στην έννοια της υποταγής, η ελπίδα στην ηττοπάθεια.
4.
Όλες αυτές τις αλλαγές δεν περιορίζουν απλά τα εργασιακά δικαιώματα αλλά θίγουν την καρδιά της ίδιας της δημοκρατίας. Αρχές κατοχυρωμένες από το ίδιο το ελληνικό Σύνταγμα όπως το δικαίωμα στην εργασία,
στην ασφάλιση γίνονται κουρελόχαρτα και μάλιστα όχι με αποφάσεις της
ελληνικής βουλής αλλά με εντολές της τρόικας και του ΔΝΤ που ως συμμορία δρουν ανενόχλητοι και αλωνίζουν την Ελλάδα.
5. Ο τρόπος που έχουν επιλέξει είναι σπέρνοντας παντού σύγχυση, πανικό,
φόβο και κοινωνικός κανιβαλισμός. Σύγχυση για το τι ισχύει και τι έχει καταργηθεί…, πανικό γιατί αν δεν αποδεχτούμε τους όρους της τρόικας θα
χρεοκοπήσουμε.., φόβο γιατί όποιος αντιστέκεται αντιμετωπίζει τη δίωξη
και την καταστολή, κανιβαλισμός όπου ο καθένας πρέπει να πατάει στο
πτώμα του συναδέλφου, του γείτονα, του μετανάστη για να επιβιώσει….τέτοιες εικόνες είδαμε στην Αθήνα τις τελευταίες μέρες. Πρώτη φορά σε τέτοιο βαθμό, σε απόλυτη συγχορδία κυβέρνηση με όλους τους μηχανισμούς
της και ΜΜΕ, μαζί με τις συνδικαλιστικές ηγεσίες… προσπαθούν με όλους
τους τρόπους να αφοπλίσουν τους εργαζόμενους, να καταστήσουν ανίσχυρη οποιαδήποτε κίνηση, πρωτοβουλία, διαδικασία δημιουργεί αντίσταση.
6. Δεν σταματάμε εδώ. Θα υπάρχει άμεσα και νέα δέσμη μέτρων που αφορά
το δημόσιο, τη φορολογία, τις συντάξεις ακόμα και τα επιδόματα ανεργίας. Κανένας μέχρι τώρα δεν θα μπορούσε να διανοηθεί ότι θα περικοπούν
τα επιδόματα ανεργίας. Ανάλογα με την οικογενειακή κατάσταση αν δεν
έχεις παιδιά θα παίρνεις μικρότερο ποσό, αν δεν είσαι παντρεμένος μικρότερο, αν μένεις με την οικογένειά σου μικρότερο. Η συνέχεια όπως λέει ο
Κιμπουρόπουλος στο Δρόμο είναι γενικό ξεπούλημα: γη και ύδωρ.
7. Η ανεργία στην Ελλάδα σύμφωνα με επίσημα στοιχεία το Φλεβάρη του2011
έφτασε το 15,9% που σημαίνει ότι είναι πολύ περισσότερο. Στις γυναίκες είναι στο 19,9%, στους νέους στο 20%. Δηλαδή μέσα σε ένα χρόνο οι
άνεργοι αυξήθηκαν κατά 30%. Και επειδή τα ποσοστά είναι ψυχρά 15,9%
σημαίνει ότι 787.229 άνθρωποι είναι καταγεγραμμένοι ως άνεργοι.
> 58
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
8. Η κρίση και το μνημόνιο δεν έχει επιπτώσεις μόνο στην χειροτέρευση των
υλικών όρων ζωής των ανθρώπων αλλά και στην ψυχική τους υγεία. Οι κρίσεις πανικού, οι τάσεις για αυτοκτονία, η κατάθλιψη, η χρήση ψυχοφαρμάκων είναι πλέον φαινόμενα που πολλαπλασιάζονται καθημερινά. Η απορρύθμιση της καθημερινότητας – έλλειψη σταθερής δουλειάς, μείωση μισθού και εισοδήματος- η έλλειψη ελπίδας, η ψυχολογία της συνενοχής, διαταράσσει προσωπικές ισορροπίες και κάνει προβληματικές τις ανθρώπινες σχέσεις. Αυτή η κυβέρνηση λοιπόν με την πολιτική της δεν είναι μόνο
επικίνδυνη για την τσέπη μας αλλά βλάπτει σοβαρά και την υγεία μας.
Αν όλα τα παραπάνω αποτελούν περιγραφή της πραγματικότητας να δούμε
τι μπορούμε να κάνουμε για να την αλλάξουμε, γιατί σκοπός της αριστεράς
είναι ακριβώς αυτό, όχι σήμερα αλλά πάντα.
Υπάρχει ένα δεδομένο στο οποίο πιστεύω ότι πρέπει να συμφωνήσουμε για
να μπορέσουμε να προχωρήσουμε. Και αυτό είναι ότι σαν αριστερά έχουμε τεράστιες ευθύνες, έχουμε κάνει λάθη, συχνά έχουμε δείξει το χειρότερο εαυτό μας και γι’ αυτό το λόγο έχουμε χάσει την αξιοπιστία μας και
πολύ συχνά μεγάλες μερίδες του κόσμου μας βάζουν στο κάδρο του πολιτικού συστήματος μαζί με όλους τους άλλους. Δεν γίνεται για παράδειγμα
να λέμε ότι εμείς κάνουμε ότι πρέπει αλλά ο κόσμος δεν καταλαβαίνει, κοιτάει την πάρτη του, θέλει να βολευτεί κλπ. Πόσοι από δω έχουν αναρωτηθεί τι θα γινόταν στην Κερατέα, ποια θα ήταν η εξέλιξη αν την πρωτοβουλία την είχε η αριστερά.
Τι θέλω να πω;
Ότι πρέπει να τολμήσουμε, γιατί ακόμα κι αν ο κόσμος μας απαξιώνει, αναμένει από εμάς…
Να πάρουμε πρωτοβουλίες να ενώσουμε μικρούς και μεγάλους αγώνες
που είναι υπαρκτοί. Συντονισμός πρωτοβάθμιων… αποτελεί αναφορά…να
προχωρήσει.
Δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχει συντονισμός στη wind, Vodafone, cosmote, στις συγκοινωνίες. Να πάρουμε κεντρικές πρωτοβουλίες για ζητήματα όπως το χρέος, το συμφωνο για το ευρώ 25 Ιούνη και να αφήσουμε στην
άκρη ποιος πήρε την πρωτοβουλία για κάτι αλλά πόσο μπορούμε να συμβάλλουμε όλοι.
> 59
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
Να μην αναμένουμε την αλλαγή των μεγάλων συσχετισμών στη ΓΣΕΕ και
την ΑΔΕΔΥ, να αλλάξουμε τους μικρούς.
Να φτιάξουμε Δίκτυα αλληλεγγύης/ταμεια αλληλοβοήθειας. Ήδη μεγάλα
κομμάτια του πληθυσμού έχουν άμεσο πρόβλημα επιβίωσης…
Να δώσουμε περισσότερο χρόνο στην καθημερινή δράση και λιγότερο στα
στρογγυλά τραπέζια.
Να απεμπλακούμε από το κριτήριο που λέει τι είναι αυτό που θα μας αποφέρει κέρδος εκλογικό.
Να βρούμε νέους τρόπους οργάνωσης και αυτοοργάνωσης. όχι άμεσα
εκλογικές, όχι κλαδικές με τα κλασικά χαρ/κα, όχι παραταξιακές όπου το
κάθε κόμμα έχει και την παράταξή του.
Οι κλασικές μορφές συνδικαλιστικής οργάνωσης δεν μπορούν να απαντήσουν στις νέες κατηγορίες των εργαζόμενων (άνεργος-εργαζόμενος, μισθωτός-μπλοκάκι) της ευελιξίας, της ενοικίασης, με το μπλοκάκι, ούτε στις
μεγάλες στρατιές των ανέργων. Ήδη έχουν αρχίσει και ξεπηδούν τέτοια:
σωματείο ανέργων στο ηράκλειο και στην καβάλα, στη Λάρισα τους πέταξαν έξω από το εργατικό κέντρο… θεωρήθηκαν ξένοι, σωματεία που ενώνουν μεγάλα κομμάτια εργαζόμενων, δίκτυο αλληλεγγύης εργαζομένωνανέργων ΔΙΚΑΙΩΜΑ.
Να δοκιμάσουμε και νέες μορφές αγώνα και δράσης. Π.χ. 23 Ιούνη: όπως
αυτοί θα συνεδριάσουν στις Βρυξέλλες έτσι και εμείς όλοι μαζί θα κάνουμε συνέλευση στο σύνταγμα.
Το αίτημά μας δεν μπορεί να είναι άλλο από αυτό που φωνάζει η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου, της κοινωνίας:
ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ: ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ-ΤΡΟΙΚΑ-ΔΝΤ.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ:
Να ευχαριστήσουμε πολύ την Ελένη Σωτηρίου για την παρέμβασή της και για τις
πολύ ενδιαφέρουσες προτάσεις της προς την Αριστερά και προς το Κίνημα. Και να
συνεχίσουμε με μια άλλη νέα εργαζόμενη την Αλίκη Κοσυφολόγου.
> 60
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Α. ΚΟΣΥΦΟΛΟΓΟΥ:
Καλησπέρα και από εμένα. Ευχαριστώ πάρα πολύ για την πρόσκληση. Θα προσπαθήσω πάρα πολύ συνοπτικά να μεταφέρω την εγχώρια εκδοχή της εργασιακής επισφάλειας των νέων στηριζόμενη κυρίως στην κοινωνική εμπειρία και λιγότερο επικαλούμενη μακροοικονομικούς δείκτες.
Είναι γεγονός ότι μέσα σε εξαιρετικό μικρό χρονικό διάστημα είδαμε να
επιχειρείται μια ολόπλευρη αναδιάταξη των κοινωνικών ισορροπιών που
είχαν διαμορφωθεί τα τελευταία 30 χρόνια με την πλήρη απορρύθμιση των
εργασιακών σχέσεων και την πρωτοφανή για ειρηνική περίοδο αύξηση των
επιπέδων της ανεργίας. Μάλιστα αν επιβεβαιωθούν οι επίσημες προβλέψεις η ανεργία αναμένεται να ξεπεράσει το φράγμα του 16% το τελευταίο
τρίμηνο του 2011.
Οι νέες μορφές άτυπης, ευέλικτης, προσωρινής εργασίας που έχουν επικρατήσει δημιούργησαν μια νέα διευρυμένη σε ότι αφορά το κοινωνικό
φύλο, την ηλικία και το εκπαιδευτικό επίπεδο, κοινωνική κατηγορία εργαζομένων, των επισφαλών, δηλαδή όλων εκείνων που εργάζονται σε συνθήκες επισφαλούς, ευέλικτης, εξαρτημένης εργασίας.
Τα αντιπροσωπευτικά αριθμητικά στοιχεία που καταγράφονται φέρνουν
τους νέους 25 με 35 ετών να έχουν προτεραιότητα στην εργασιακή επισφάλεια, ενώ στις ηλικίες μέχρι 24 ετών φαίνεται η ανεργία να αγγίζει το
πρωτοφανές ποσοστό του 40%.
Από την άλλη οι περισσότεροι νέοι που καταμετρώνται να εργάζονται έχουν
προσωρινή και όχι μόνη μισθωτή εργασία πλήρους ή και μερικής απασχόλησης, ενώ συχνά χρειάζεται να περιμένουν ακόμη και τέσσερα ή πέντε
χρόνια μετά το πέρας των σπουδών τους για να βρουν κάποια θέση εργασίας.
Επιπλέον εξαιρετικά εντυπωσιακό και συνάμα ανησυχητικό είναι το ποσοστό των νέων που μέχρι τα 25 τους χρόνια δεν έχουν καταφέρει να αποκτήσουν καμία απολύτως εργασιακή εμπειρία. Και όλα αυτά συμβαίνουν παρά
το γεγονός, ότι οι νέοι επισφαλείς εργαζόμενοι εν δυνάμει άνεργοι έχουν
στην μεγάλη τους πλειοψηφία υψηλότερο εκπαιδευτικό επίπεδο από τους
γονείς του Συλλόγου. Μάλιστα προσφάτως δημοσιευμένη έρευνα που διεξήγαγε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δείχνει ότι το ποσοστό των νέων επιστημόνων που αναζητά εργασία σε χώρες του εξωτερικού αγγίζει σχεδόν τον
> 61
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
πληθυσμό, είναι ανάλογος σχεδόν του πληθυσμού μιας μικρής πόλης της
Ελλάδος.
Παρ’ όλα αυτά όσο αντιπροσωπευτικοί να είναι οι δείκτες, οπωσδήποτε δεν
πετυχαίνουν να αποτυπώσουν τις πραγματικές διαστάσεις της επισφάλειας των νέων εργαζομένων που έχουν επικρατήσει στο πεδίο των εργασιακών σχέσεων.
Για παράδειγμα στις περισσότερες έρευνες που μας παρουσιάζετε συχνά
δεν καταμετρώνται ως άνεργοι ή μάλλον ποτέ δεν καταμετρώνται ως άνεργοι όσοι δουλεύουν ελάχιστες ώρες κατά τη διάρκεια της εβδομάδας. Και
επίσης αντιπροσωπεύεται εξαιρετικά δυσανάλογο σε σχέση με την πραγματικότητα η βασική τομή που διαπερνά το πλαίσιο των εργασιακών σχέσεων των νέων σήμερα είναι η ετεροαπασχόληση.
Η αύξηση των εισακτέων στις σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης που άρχισαν να καταγράφεται από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 αναμενόμενα
οδήγησε σε μια αναβάθμιση του τυπικού εκπαιδευτικού επιπέδου του γενικού πληθυσμού. Ωστόσο η άνοδος του μορφωτικού επιπέδου καθώς και
η απόκτηση πολλαπλών δεξιοτήτων δεν οδήγησε σε μία τρόπον τινά ισοκατανομή του διαθέσιμου εργασιακού δυναμικού.
Στη σημερινή συγκυρία οι απόφοιτοι τριτοβάθμιας εκπαίδευσης διακρίνονται σ’ αυτούς που έχουν σπουδάσει κάποιο «επάγγελμα» που του αποδίδεται δηλαδή ορισμένη θέση στην παραγωγική αλυσίδα και σε αυτούς που
έχουν σπουδάσει μια πειθαρχία, οι κοινωνικές επιστήμες είναι ένα πολύ
αντιπροσωπευτικό τέτοιο παράδειγμα, οι οποίοι πολύ δύσκολα πλέον μπορούν να αναγνωρίσουν τη θέση τους στην παραγωγική διαδικασία.
Ακόμη όμως και στην περίπτωση αυτών των καταξιωμένων «τεχνοκρατικών» και πάλι επαγγελμάτων οι σπουδές των οποίων μέχρι πρότινος στην
χώρα μας παραδοσιακά οδηγούσαν στην αγορά εργασίας, τα ποσοστά της
ανεργίας και της ετεροαπασχόλησης έχουν αρχίσει να διαγράφουν ανοδική πορεία.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το φανταζόμαστε όλοι, είναι η κρίση του κατασκευαστικού τομέα στην Ελλάδα που έχει οδηγήσει στα πρόθυρα της
ανεργίας εκατοντάδες αποφοίτους πολυτεχνικών σχολών. Σε ανάλογα δεινή θέση έχουν περιέλθει οι νέοι και νέες δικηγόροι και οι δημοσιογρά-
> 62
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
φοι οι οποίοι ακόμα και όταν δεν ετεροαπασχολούνται βρίσκονται σε καθεστώς μισθολογικής ομηρίας, ενώ την ίδια στιγμή αποκλείονται θεσμικά
από δικαιώματα που θα μπορούσε να τους εξασφαλίσει η μισθωτή εργασία, αφού την πλειονότητά τους απασχολούνται ως συνεργάτες.
Επιπλέον υπάρχουν νέοι και νέες επιστήμονες που είναι θύματα της αποδιάρθρωσης του δημόσιου χαρακτήρα του πανεπιστημίου που η μνημονιακή περίοδος φέρνει, πρόκειται για τους νέους και νέες διδάκτορες που
είτε ως πρώην συμβασιούχοι λέκτορες 407, είτε ως επισφαλώς εργαζόμενοι βοηθητικοί διδάσκοντες φτιάχνουν αυτό που λέμε το νέο ακαδημαϊκό
Προλεταριάτο.
Η στρατηγική του επιχειρηματικού ανταγωνιστικού πανεπιστημίου που υιοθετείται αφ’ ενός αποκλείει μεγάλο αριθμό νέων επιστημόνων απ’ αυτό,
αφ’ ετέρου με την κατάργηση της μονιμότητας για τους επίκουρους καθηγητές καθηλώνει τους Λέκτορες σε μια μη εξέλιξη με βαθμίδα διδασκόντων χρησιμοποιώντας τους ως χαμηλόμισθο βοηθητικό προσωπικό.
Αναπόφευκτα σ’ αυτές τις συνθήκες οι νέοι διδάκτορες αναγκάζονται να
αναζητήσουν εργασία σε κέντρα ελευθέρων σπουδών ή σε κέντρα στήριξης σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με άλλα λόγια φροντιστήρια,
αδυνατώντας βέβαια να προστατέψουν την διανοητική του Συλλόγου εργασία και να κατοχυρώσουν πνευματικά δικαιώματα για το επιστημονικό
έργο που παράγουν. Παράγουν δηλαδή πολλαπλή διανοητική υπεραξία με
άλλα λόγια.
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο είναι βέβαιον ότι από εδώ και πέρα ολοένα και
θα μεγαλώνει ο αριθμός των αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης μπροστά στην επαπειλούμενη μόνιμη ανεργία, θα συμβιβάζονται με μια εργασία επισφαλούς χαρακτήρα και επαχθών όρων με μισθό που να μην φτάνει ούτε τον βασικό και με κυλιόμενο ωράριο, για παράδειγμα μια εργασία
σαν κι αυτή που προσφέρεται σε κέντρα παροχής τηλεφωνικών υπηρεσιών ή ακόμη και με τη μαθητεία και ακόμη χειρότερα θα μεγαλώνει ο αριθμός εκείνων που θα αποδέχονται να υπογράψουν και μια ατομική σύμβαση εργασίας.
Επιπλέον τα στατιστικά στοιχεία αποτυγχάνουν όπως είναι και εύλογο να
καταγράψουν τα αντιπροσωπευτικά ποσοστά των νέων ανέργων των 25 με
35 ετών που αυτή τη στιγμή θα λέγαμε πολύ γλαφυρά βέβαια ότι βρίσκο-
> 63
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
νται στα πρόθυρα της κατάθλιψης για κοινωνικούς λόγους καθώς αναζητούν εργασία για περισσότερα από 4 ή 5 χρόνια αλλά δεν έχουν μέχρι στιγμής καταφέρει να βρουν και πλέον οι αντιλήψεις τους για τον κόσμο διαμεσολαβούνται αποκλειστικά από τις εικόνες και τις αναπαραστάσεις που
προσλαμβάνουν από τους ηλεκτρονικούς τους υπολογιστές.
Οι νέοι αυτοί βρισκόμενοι μπροστά σε μια πρωτοφανή κρίση απαξίωσης
των δεσμών και αντιμετωπίζοντας το κράτος ως τον κατ’ εξοχήν αφερέγγυο συνομιλητή, εφ’ όσον δεν προσβλέπουν καμία βοήθεια απ’ αυτό, βιώνουν ένα βαθύ αίσθημα απογοήτευσης στο ατομικό και στο συλλογικό επίπεδο βλέποντα τις δημιουργικές τους δυνάμεις στο σύνολό τους να μένουν
εντελώς αναξιοποίητες.
Όπως φαίνεται και από τα παραπάνω η πλήρης απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων αποδεικνύεται να είναι μέχρι στιγμής το πιο αποτελεσματικό
εργαλείο για το νεοφιλελευθερισμό τόσο στο υλικό επίπεδο, καθώς δια μέσου αυτής εξυπηρετείται η δρομολογούμενη καπιταλιστική αναδιάρθρωση
που όπως έχει φανεί είναι και ο κεντρικός στόχος της πολιτικής του μνημονίου, αλλά και στο συμβολικό επίπεδο αφού φαίνεται πως ωθεί τους περισσότερους στην εσωτερίκευση του βάρους της ατομικής ευθύνης για την κατάσταση την οποία βιώνουν και στην παθητική αποδοχή της ατομικής προσπάθειας στην εργασία ως μονοδρόμου.
Μάλιστα φαίνεται ότι η ιδέα του ατομικού δρόμου αποκτά πρωτοφανώς μεγάλη διείσδυση στην ελληνική κοινωνία, ίσως μεγαλύτερη και απ’ αυτή που
είχε μπορέσει να κατακτήσει η Θατσερική Αγγλία.
Το νεοφιλελεύθερο πείραμα που επιχειρείται και στην Ελλάδα επιδιώκει να
μετατρέψει την ελληνική κοινωνία σε ιδανικό πεδίο ευδοκίμησης του νεοφιλελεύθερου ατομισμού, της δομικής αναπαραγωγής της ανισότητας, για
παράδειγμα δια μέσου της ολοένα αυξανόμενης ταξικής εκπαίδευσης, του
ταξικού χαρακτήρα που διαρκώς προσλαμβάνει η εκπαίδευση και της σιωπηρής αποδοχής του σπασίματος της συλλογικότητας σε μεμονωμένο δυνητικά αντιπαρατιθέμενα άτομα.
Σε ένα τέτοιο πλαίσιο οι νέοι εργαζόμενοι τείνουν να συμβιβάζονται με τη
διαρκώς αυξανόμενη υπονόμευση της διαπραγματευτικής τους ικανότητας, ενώ αντιμετωπίζουν με ολοένα και μεγαλύτερη επιφύλαξη και καχυποψία τους επίσημους συνδικαλιστικούς φορείς εκπροσώπησης.
> 64
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Βεβαίως αυτή η προκατάληψη δεν είναι άσχετη προς τα λάθη και τις πραγματικές παραλείψεις των συνδικάτων αφού τα περισσότερα αποκλείουν
από την εκπροσώπησή τους, τους ελαστικά απασχολούμενους. Χαρακτηριστικά τέτοια παραδείγματα εργασιακών χώρων όπου η πλήρης απουσία δομών συλλογικής εκπροσώπησης ευνοεί την εργοδοτική τρομοκρατία είναι
οι συμβατικά αποκαλούμενοι νέοι εργασιακοί χώροι, όπως για παράδειγμα
τα πολυκαταστήματα, τα κέντρα παροχής τηλεφωνικών υπηρεσιών, η διαφήμιση και βεβαίως είναι άλλοι πολλοί.
Ακόμη χειρότερα και βέβαια πολύ πιο ανεξερεύνητοι ως προς το βάθος της
επισφάλειας που τους διακρίνει είναι οι χώροι της καθαριότητας και των
γεωργικών εργασιών που απασχολούνται στην πλειοψηφία μετανάστες και
μετανάστριες σε συνθήκες μάλλον εφιαλτικές.
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο η κρίση της εργασίας αφού η οικονομική πολιτική
της άνεργης ανάκαμψης που ακολουθείται δεν αναμένεται να μειώσει ουσιαστικά την ανεργία οδηγεί προοδευτικά σε μία κρίση που θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε κρίση αξιακή, σε μια εποχή όπου η κρίση υπερσυσσώρευσης του καπιταλισμού προσλαμβάνεται από την εξουσία ως ευκαιρία για την ολόπλευρη ανάκαμψή του η απολογία του νεοφιλελευθερισμού υπέρ της αγοράς που σύμφωνα με το ΧΑΓΙΕΚ έχει την ικανότητα, έτσι
υποστηρίζει ο ΧΑΓΙΕΚ να ανασυνθέτει τη γνώση και να την διαδίδει προς
όφελος της κοινωνίας αποκτά ισχυρά ερείσματα. Ομοίως έχουν αρχίσει να
παρουσιάζονται ως ελκυστικά αντιλήψεις που προωθούν την τεχνοκρατική
διαχείριση της πολιτικής.
Δεν χωρά αμφιβολία, λοιπόν, πώς η συνέχιση της μνημονιακής πολιτικής
θα οδηγήσει ακόμη μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού στην φτώχεια και
στην ανεργία με τις νεανικές ηλικίες και μάλλον και τις γυναίκες να κρατούν τα ινία της θλιβερής αυτής πρωτοπορίας. Όπως φαίνεται μάλιστα τα
μέτρα που λαμβάνονται αποδίδουν στην επισφάλεια ως εργασιακή συνθήκη ένα χαρακτήρα μόνιμο πλέον.
Η αποδιάρθρωση του κοινωνικού και δημόσιου χαρακτήρα του ασφαλιστικού συστήματος, της εκπαίδευσης και της κοινωνικής πολιτικής σε συνδυασμό με την απροσχημάτιστη επίθεση που εξαπολύεται σε βάρος των κοινωνικών πολιτικών και εργασιακών δικαιωμάτων των πολιτών οδηγεί προοδευτικά στη συνολική διάρρηξη του κοινωνικού ιστού.
> 65
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
Πρόκειται βασικά για μια περίοδο κατά την οποία οι προσδοκίες για κοινωνική πρόοδο και εξέλιξη ολοένα και περισσότερο μειώνονται και εξασθενούν μιας και η καινοτόμα σκέψη και η δημιουργικότητα καταπνίγονται από
τα εκατοντάδες νομικά εμπόδια που προβάλουν.
Στο πλαίσιο αυτό είναι επιτακτική η αναγκαιότητα να αναδεικνύεται διαρκώς στη δημόσια συζήτηση η συνθήκη της επισφάλειας της εργασίας των
νέων και η μονιμότητα που προσλαμβάνει η συνθήκη της επισφάλειας της
εργασίας των νέων και βεβαίως της κοινότητας των χαρακτηριστικών που
διακρίνουν τους νέους απασχολούμενους που είναι εν δυνάμει άνεργοι με
τους τωρινούς ανέργους.
Και σε ένα δεύτερο επίπεδο ακούστηκε και σε προηγούμενες εισηγήσεις
είναι εξαιρετικά σημαντικό σ’ αυτή τη συγκυρία να αποφευχθεί όσο αυτό
είναι δυνατό η ενσωμάτωση από του Συλλόγου νέους εργαζόμενους αυτής
της νέας πολιτικής. Δηλαδή να μην γίνει αυτό που αναφέρθηκε προηγουμένως, μία νέα κουλτούρα της εργασίας η οποία υιοθετείται από του Συλλόγου νέους. Αυτά. Ευχαριστώ πολύ.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ:
Εμείς ευχαριστούμε. Και συνεχίζουμε με τον Γιάννη Θεωνά, πρώην Ευρωβουλευτή.
Γ. ΘΕΩΝΑΣ:
Θα ήθελα πρώτα απ’ όλα να συγχαρώ την Ευρωβουλευτική Ομάδα της GUE/NGL
που οργανώνει τέτοιου είδους ημερίδες, γιατί χρειάζονται. Χρειάζονται γιατί τα
προβλήματα που δημιουργούνται και σε εθνικό και σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι
τέτοια που πρέπει και να συζητούνται και να αναπτύσσονται όλες οι πλευρές των
προβλημάτων που δημιουργούν.
Θέλω εγώ μια παρατήρηση μόνο, επειδή ο τίτλος του θέματος μπαίνει «Κρίση – Ανεργία – διάλυση εργασιακών σχέσεων», ότι η κρίση δηλαδή προκαλεί την ανεργία και δημιουργεί και την διάλυση των εργασιακών σχέσεων,
είναι γεγονός ότι εντείνει ή να θέλετε οξύνει την κατάσταση, διαμορφώνει
νέους όρους ανάπτυξης της ανεργίας και διάλυσης των εργασιακών σχέσεων, αλλά το έργο αυτό έχει ξεκινήσει αρκετά παλιότερα από την εποχή που
μας ενέσκυψε αυτή η έντονη κρίση που ζούμε σήμερα.
> 66
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Οι εργασιακές σχέσεις βρίσκονται κυριολεκτικά στο μάτι του κυκλώνα και
ότι εδώ και 20 χρόνια περίπου είναι επίμονη και συστηματική η προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης των κρατών – μελών της και των διεθνών καπιταλιστικών οργανισμών, κυρίως του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και
του ΟΟΣΑ να προωθήσουν σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση και τις χώρες μέλη της την απορρύθμιση της αγοράς εργασίας και την πλήρη αποδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων
Κομβικό σημείο κατά τη γνώμη μου αυτής της πορείας υπήρχε η περίφημη
λευκή βίβλος για την ανάπτυξη, την ανταγωνιστικότητα και την απασχόληση που σηματοδότησε η μεγαλύτερη επίθεση στα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα της εργατικής τάξης στη διάρκεια ενός ολόκληρου αιώνα.
Μέχρι και σήμερα η Λευκή Βίβλος του κ. Ντελόρ που τέθηκε σε ισχύ από
την 1η του Νοέμβρη του 1993 αποτελεί το «Α» και το «Ω» της οικονομικής
και κοινωνικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών - μελών
της σε ότι αφορά στην απασχόληση.
Όλες οι Σύνοδοι Κορυφής από το 1994 μέχρι σήμερα και με ιδιαίτερη έμφαση, είπε και ο σύντροφος ο Νίκος ο Χουντής, αυτή της Λισσαβόνας του
έτους 2000 που ενέκρινε τη στρατηγική της Λισσαβόνας έχουν θέσει ως
στόχους και έχουν προωθήσει σε μεγάλο βαθμό τη μείωση του λεγόμενο
μη μισθολογικού κόστους εργασίας που αφορά τις εισφορές στην κοινωνική ασφάλιση και συνεπάγεται δραματικές συνέπειες για τα ασφαλιστικά ταμεία και τα ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων και των συνταξιούχων.
Τη γενίκευση της μερικής απασχόλησης και των ελαστικών μορφών απασχόλησης, την προώθηση διάφορων άτυπων μορφών απασχόλησης με εργαζόμενους χωρίς συλλογική έκφραση και με άγνωστα τα βασικά δικαιώματα της εξαρτημένης εργασίας, συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, δώρα,
άδειες, ασφάλιση, ωράριο κλπ.
Την προώθηση της γεωγραφικής και κλαδικής κινητικότητας του εργατικού
δυναμικού με τη λογική του απασχολήσιμου, όπου και όπως εξυπηρετεί το
κεφάλαιο.
Η ελαστική απασχόληση παίρνει μορφές που τίθεται πλέον το ερώτημα
πότε ένας εργαζόμενος μπορεί να θεωρείται απασχολούμενος. Τα όρια της
> 67
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
μερικής απασχόλησης και των άτυπων μορφών φτάνουν μέχρι και ελάχιστες ώρες την εβδομάδα, αλλά και μέχρι τη μορφή του stat bay ή της απασχόλησης σε κενά, ρεπό, ακόμη και σε απασχόληση χωρίς μισθό και άλλα
δικαιώματα, αλλά μόνο με φιλοδώρημα, courier, πίτσα boys κλπ.
Η μερική και γενικότερα η ελαστική απασχόληση στον ιδιωτικό, αλλά και
τον δημόσιο τομέα οδηγεί σε νέους τύπους εργαζομένων που είναι τελικά
μερικά εργαζόμενοι, μερικά αμειβόμενοι, αλλά και μερικά ασφαλισμένοι
που ίσως δεν πάρουν ποτέ σύνταξη από το ασφαλιστικό σύστημα όπως το
γνωρίσαμε μέχρι σήμερα.
Με αφορμή όμως την παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση και τις συνέπιές της, για τη χώρα μας μιλάω τώρα, η περιβόητη Τρόικα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Ευρωπαϊκή Ένωση με προκλητικό τρόπο επιμένουν στην επιβολή των πιο αποτελεσματικών μέτρων νεοφιλελεύθερης πολιτικής, που επιδιώκουν να πλήξουν κάθε
εργασιακό δικαίωμα και να μην αφήσουν τίποτα όρθιο σ’ αυτό τον τρόπο.
Αναδεικνύεται με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο η ανεπάρκεια των θεσμών
της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και το ψευδεπίγραφο της περίφημης κοινοτικής αλληλεγγύης. Οι εθνικοί ανταγωνισμοί των ισχυρών χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης μέσα και έξω από την Ευρωζώνη κυριαρχούν στο παιχνίδι
που παίζεται με την Ελλάδα στο ρόλο του πειραματόζωου και θα μου επιτρέψτε εδώ να πω, ότι πειραματόζωο δεν είναι με την έννοια της διαχείρισης της κρίσης του δημόσιου χρέους.
Πειραματόζωο γίνεται από τη στιγμή που με αφορμή την κρίση χρέους επιδιώκεται η επιβολή των βασικότερων πολιτικών του νεοφιλελευθερισμού
που αφορούν τις ιδιωτικοποιήσεις, το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας, το ξεπούλημα του δημόσιου πλούτου και την επιβολή σε όση έκταση
δεν έχουν επιβληθεί μέχρι σήμερα των πολιτικών της συνολικής ανατροπής
του εργατικού Δικαίου και του Δικαίου της Απασχόλησης, των μορφών απασχόλησης και των εργασιακών σχέσεων.
Οι χώρες κυρίως η Γερμανία, αλλά και άλλες σε μικρότερο ίσως βαθμό που
εκμεταλλεύτηκαν για 20 και πάνω χρόνια τις δυνατότητες της ενιαίας εσωτερικής αγοράς και ενίσχυσαν στο έπακρο την οικονομική του Συλλόγου
επιφάνεια αρνούνται να επιδείξουν στοιχειώδη αλληλεγγύη στις χώρες του
Νότου, αλλά και στις περιφερειακές χώρες του Βορρά που κυρίως πληρώ-
> 68
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
νουν τις συνέπειες της κρίσης επιβεβαιώνοντας όμως ότι η περίφημη Ευρωζώνη δεν δρα από κοινού, αλλά ο καθένας πάνω απ’ όλα βάζει τα ιδιοτελή συμφέροντά του.
Μετά την επιβολή του μνημονίου Τρόικας–Κυβέρνησης διαμορφώνεται στη
χώρα μας ένα προκλητικά αυταρχικό και αντιδημοκρατικό πλαίσιο άσκησης
της κυβερνητικής πολιτικής που αγγίζει τα όρια, ήδη πια αρχίζει να τα ξεπερνάει κιόλας εκτροπής και απ’ αυτή την κολοβή αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία.
Το μνημόνιο και οι διαδοχικές εκδοχές του, έχουν αντικαταστήσει το Σύνταγμα και τους νόμους του κράτους, ενώ το ελληνικό Κοινοβούλιο έχει
απαρνηθεί το ρόλο και την εξουσία του. Η χώρα κυβερνάται πλέον με Προεδρικά Διατάγματα και Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις που ρυθμίζουν εν
λευκώ όλα τα οικονομικά, εργασιακά και ασφαλιστικά θέματα που συνδέονται με το περίφημο μνημόνιο εν λευκώ.
Επιπλέον ο Υπουργός Οικονομικών σε ρόλο πλασιέ των μονοπωλίων και
αντιπροσώπων στο ρόλο του αντιπροσώπου του συστήματος έχει εξουσιοδοτηθεί να υπογράψει με την Τρόικα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη
–μέλη της ζώνης του ευρώ κάθε μνημόνιο συνεργασίας, συμφωνία ή σύμβαση δανεισμού της χώρας που θα εισάγονται εκ των υστέρων στη Βουλή
για κύρωση.
Η χθεσινή παρέμβαση Γιούνκερ, επικεφαλής του EUROGROUP και Όλι Ρεν
Επιτρόπου Οικονομικών της ΚΟΜΙΣΙΟΝ που θέτει ως υποχρεωτικό όρο χορήγησης της επόμενης δόσης του δανείου της Τρόικας, τη συναίνεση Κυβέρνησης και Αντιπολίτευσης, ουσιαστικά υπαγορεύει πως θα κυβερνάται
η Ελλάδα ξεπερνώντας κάθε όριο προσβολής της εθνικής ανεξαρτησίας
και λαϊκής κυριαρχίας της χώρας μας.
Είναι πραγματικά προκλητικό και εξοργιστικό ταυτόχρονα, ότι δεν έχει
αντιδράσει η ίδια η Κυβέρνηση. Είναι δυνατόν να σου υπαγορεύουν, ότι αν
δεν φτιάξεις άλλη Κυβέρνηση ουσιαστικά δεν θα υλοποιηθεί η υποχρέωση της χορήγησης των επόμενων δόσεων του δανείου των 110 δις που έχει
συμφωνηθεί μεταξύ της Τρόικας και της Ελλάδας.
Η λαϊκή κυριαρχία έχει παραχωρηθεί στις αγορές και στους υπαλλήλους
τους. Ενώ οι εκπρόσωποι του λαού απλά σηκώνουν το χέρι του Συλλόγου
συχνά για κείμενα που κυριολεκτικά δεν τα γνωρίζουν.
> 69
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
Η νεοφιλελεύθερη πολιτική του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της
Ευρωπαϊκής Ένωσης αυξάνει το δημόσιο χρέος αντί να το μειώνει. Καταστρέφει την παραγωγική βάση της χώρας και διαλύει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, προωθεί την ύφεση και την περιθωριοποίηση της οικονομίας.
Η κατάσταση αυτή θα επιδεινωθεί παραπέρα με το νέο Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας που το μετονόμασαν στο πιο εύηχο σύμφωνο για το ευρώ και τα
ετήσια ευρωπαϊκά μνημόνια που το συνοδεύουν για δεκαετίες χωρίς όριο.
Κάθε χρόνο οι κυβερνήσεις όλων των χωρών της ευρωζώνης θα πηγαίνουν
στην Σύνοδο Κορυφής της Ευρωζώνης με ένα πακέτο μέτρων, μέτρων ανατροπής ουσιαστικά βασικών εργασιακών, εργατικών, οικονομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων και για τα οποία μέτρα για την εφαρμογή τους θα
ελέγχονται στο επόμενο 12μηνο.
Αυτό θα είναι ένα ευρωπαϊκό ετήσιο μνημόνιο που θα ανανεώνεται τον
επόμενο χρόνο και όλα τα επόμενα χρόνια των οποίων δεν υπάρχει κάποιο
τέλος. Η μυωπική αυτή πολιτική θα οδηγήσει σε νέο σοκ του Συλλόγου οπαδούς της ευρωπαϊκής καπιταλιστικής οικοδόμησης.
Η περίπτωση της Ελλάδας, τα μέτρα που επιβλήθηκαν και επιβάλλονται
στην Ιρλανδία, αυτά που θα ακολουθήσουν στη συνέχεια στις περιπτώσεις
της Ισπανίας, Πορτογαλίας και των άλλων που ακολουθούν, πείθουν πλέον
εκατομμύρια πολίτες σε όλη την Ευρώπη, ότι οι θεσμοί και οι πολιτικές της
Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν θέλουν και δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν σε
όφελος των εργαζομένων και των συνταξιούχων τα προβλήματα που γεννούν οι κάθε λογής κρίσεις.
Και δεν φτάνει μόνο αυτό, αλλά σαν να πρόκειται σαν ένα φτωχό της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης υποτάσσουν ολόκληρη την Ευρώπη και
τους λαούς της στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και στους Αμερικανούς πάτρωνές του.
Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και οι άλλες δυνάμεις της Ριζοσπαστικής Αριστεράς χρειάζεται
να συνειδητοποιήσουν κάποια στιγμή την ευθύνη που έχουν και το ρόλο
που πρέπει να αναλάβουν απέναντι σ’ αυτή την κατάσταση διάλυσης που
διαμορφώνεται στη χώρα μας. Να αναλάβουν κοινούς αγώνες για να απεμπλακεί η χώρα από τα μνημόνια και τις τρόικες, αλλά και να παλέψουν σε
εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο για να αποκρουστεί η νέα επίθεση που συνιστά το σύμφωνο για το ευρώ.
> 70
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Ταυτόχρονα με αγώνες και με δράση όχι μόνο με λόγια, ούτε με κραυγές να
υπερασπιστούν τα εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα, να αποκαταστήσουν τη δραματική επιδείνωση και της απασχόλησης και της ποιότητας της
απασχόλησης, αλλά και των εργασιακών σχέσεων που έχουν κυριολεκτικά
ανατραπεί όλη αυτή την 20ετία από τις πολιτικές που υποδεικνύει η Ευρωπαϊκή Ένωση και εφαρμόζουν πρόθυμα οι ελληνικές κυβερνήσεις.
Ταυτόχρονα κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες πρέπει να παλέψουν για ένα βασικό πρόβλημα που έτσι κι αλλιώς βασανίζει τον ελληνικό λαό, τη διαχείριση της κρίσης δημόσιου χρέους που έχει η χώρα μας. Και εδώ όπως διαμορφώνονται τα πράγματα και οι εξελίξεις δεν μπορεί να υπάρξει άλλη
λύση παρά την αναδιαπραγμάτευση που θα οδηγήσει σε διαγραφή του συντριπτικά μεγαλύτερου μέρους του χρέους. Αλλιώς αν δεν προχωράει, αν
δεν ακούνε οι κάθε λογής πιστωτές, στάση πληρωμών. Δεν υπάρχει άλλη
λύση για να αντιμετωπίσει η χώρα μας την κρίση μέσα στην οποία έχει μπει.
Και επειδή η κατάσταση εξελίσσεται όπως εξελίσσεται μήπως θα ήταν και
λογικό κάποια στιγμή στον προβληματισμό μας και στις θέσεις μας να πάρει μέρος και το θέμα της ευρωζώνης και το θέμα της ενιαίας εσωτερικής
αγοράς;
Ως πότε δεν θα θέτουμε ζήτημα, έστω και σαν απειλή για τους κρίκους της
ευρωπαϊκής καπιταλιστικής οικοδόμησης. Στο κάτω – κάτω ας το καταλάβουμε για άλλη μια φορά αποδεικνύεται ότι η ευρωπαϊκή ενοποίηση ή θα
είναι σοσιαλιστική ή στην πραγματικότητα δεν θα υπάρξει. Γιατί αυτή δεν
είναι ενοποίηση. Ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ:
Να ευχαριστήσουμε πολύ το Γιάννη τον Θεωνά. Και να συνεχίσουμε με τον Δημήτρη τον Στρατούλη, Αντιπρόεδρο ΙΝΕ της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΣΥ.
Δ. ΣΤΡΑΤΟΥΛΗΣ:
Με βάση πρόσφατα επίσημα στοιχεία του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας
μία στις δύο νέες προσλήψεις, εντός του 2011, αφορά ελαστικές μορφές εργασίας και κυρίως -τη χειρότερη εκδοχή τους- την εκ περιτροπής εργασία.
Οι συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης που μετατράπηκαν το πρώτο δίμηνο του έτους σε μερικής απασχόλησης είναι αυξημένες κατά 199,15%, σε σχέ-
> 71
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
ση με το 2010. Οι συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης που μετατράπηκαν σε εκ περιτροπής αυξήθηκαν με τη σύμφωνη γνώμη των εργαζομένων κατά
1.121,45% και με μονομερείς αποφάσεις των εργοδοτών κατά 2.725%.
Η εφιαλτική αυτή κατάσταση στις εργασιακές σχέσεις διευκολύνθηκε από
τις αντεργατικές αλλαγές που θέσπισε η κυβέρνηση του Γ. Παπανδρεου
τους τελευταίους 12 μήνες μετά από συμφωνία της με την τρόικα.
Με το νόμο 3863/2010 μπήκε στο στόχαστρο της κυβέρνησης ο σκληρός
πυρήνας των εργασιακών δικαιωμάτων των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα, που κατακτήθηκαν από το εργατικό κίνημα κατά τη διάρκεια του 20ου
αιώνα. Η κυβέρνηση τροποποίησε σε αντεργατική κατεύθυνση ακόμα και
το νόμο 2112/1920 για τις αποζημιώσεις λόγω απόλυσης, τον οποίο δεν είχαν τολμήσει 90 χρόνια μέχρι σήμερα να πειράξουν ούτε καν οι δικτατορικές ή οι κατοχικές κυβερνήσεις.
Με τις ρυθμίσεις αυτού του νόμου: 1. Οι επιχειρήσεις που απασχολούν από 20 έως 150 άτομα μπορούν να απολύουν μέχρι 6 εργαζόμενους το μήνα.
2. Οι επιχειρήσεις που απασχολούν πάνω από 150 άτομα μπορούν να απολύουν μέχρι 5% και μέχρι 30 άτομα το μήνα από 2% που ισχύει σήμερα.
3. Η αποζημίωση λόγω απόλυσης μειώνεται στο μισό, εφόσον αυτή γνωστοποιηθεί στον υπό απόλυση εργαζόμενο 1-6 μήνες πριν την απόλυσή του
αντί 1-24 μήνες που ίσχυε με τον νόμο 2112/1920, και δεν δίνεται πλέον
ολόκληρη άμεσα αλλά σε διμηνιαίες δόσεις ίσες με τις αποδοχές δύο μηνών. Οι απολύσεις δηλαδή έγιναν πιο εύκολες και πιο φτηνές για τους εργοδότες.
4. Ο κατώτερος εγγυημένος μισθός που ορίζεται από την εκάστοτε Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας (ΕΓΣΣΕ) δεν ισχύει πλέον για νέους και
νέες έως 25 ετών, που θα αμείβονται από τις επιχειρήσεις με το 84% του
κατώτατου μισθού. Η ρύθμιση αυτή διευκολύνει τους εργοδότες να απολύουν μεγαλύτερης ηλικίας εργαζόμενους για να προσλάβουν νεότερους και
φθηνότερους.
5. Θεσπίστηκε επίσης η δυνατότητα σύναψης συμβάσεων μαθητείας για νέους από 15 έως 18 ετών οι οποίοι λαμβάνουν το 70% του βασικού μισθού
και δεν ασφαλίζονται για σύνταξη.
6. Η αμοιβή της υπερεργασίας η οποία μέχρι σήμερα ήταν το ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 25% μειώθηκε και η προσαύξηση έγινε 20%, ενώ μειώ-
> 72
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
θηκε και η προσαύξηση της υπερωριακής αμοιβής για τις πρώτες 120 ώρες
από 50 σε 40% και για τις υπόλοιπες από 75 σε 60%.
Η κυβέρνηση αργότερα με το νόμο 3899/2010 ολοκλήρωσε την κατεδάφιση των εργασιακών σχέσεων. Με την θέσπιση των ειδικών επιχειρησιακών συμβάσεων εργασίας, που μπορούν να προβλέπουν και μειώσεις μισθών, υπονόμευσε τις κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας και άνοιξε το δρόμο για τη γενίκευση των ατομικών συμβάσεων εργασίας. Με την
τροποποίηση των προϋποθέσεων προσφυγής στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας ευνοεί τις επιχειρήσεις και αδυνατίζει την διαπραγματευτική ισχύ των εργατικών συνδικάτων.
Η κυβέρνηση με αυτό το νόμο προχώρησε επίσης στις εξής αντεργατικές
ανατροπές στις εργασιακές σχέσεις:
1. Έκανε ακόμα πιο εύκολες τις απολύσεις για τους εργοδότες, αφού καταργήθηκε η αποζημίωση απόλυσης για προϋπηρεσία μέχρι ένα χρόνο.
2. Κατάργησε την προσαύξηση του ωρομισθίου κατά 7,5% για τους μερικά
εργαζόμενους που εργάζονται λιγότερο από τέσσερες ώρες την ημέρα και
την προσαύξηση του ωρομισθίου κατά 10% για όσους από αυτούς εργάζονται περισσότερο από τέσσερες ώρες την ημέρα.
3. Έδωσε στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να επιβάλλουν εκ περιτροπής εργασία μέχρι εννέα μήνες μέσα στο ίδιο έτος αντί για έξη μήνες που ίσχυαν
μέχρι τότε και επέκτεινε την ενοικίαση εργαζομένων από 18 σε 36 μήνες.
4. Κατάργησε τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας στις Δημόσιες Επιχειρήσεις, μείωσε εκ νέου τους μισθούς στους εργαζόμενους σε αυτές και χειροτέρεψε τις συμβάσεις εργασίας των νεοπροσλαμβανόμενων σε αυτές.
Τα μέτρα στα οποία συμφώνησαν η κυβέρνηση και η τρόικα για την 5η επικαιροποίηση του μνημονίου προβλέπουν νέες ανατροπές στις εργασιακές
σχέσεις:
•
Διεύρυνση της χρήσης των συμβάσεων ορισμένου χρόνου και δυνατότητα
περισσότερων ανανεώσεών τους (3 αντί των 2 σήμερα) και για μεγαλύτερο
χρονικό διάστημα (3 χρόνια αντί των 2).
•
Χαμηλότεροι μισθοί για τους νέους ηλικίας έως 25 ετών που θα προσλαμβάνονται με σύμβαση ορισμένου χρόνου για την απόκτηση εργασιακής
εμπειρίας.
> 73
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
•
Επιτάχυνση της διαδικασίας σύστασης επιχειρησιακών σωματείων, ώστε να
αυξηθεί ο αριθμός των ειδικών επιχειρησιακών συμβάσεων που προβλέπουν μειώσεις μισθών.
•
Επέκταση εφαρμογής σε επιχειρησιακό επίπεδο του ελαστικού 8ωρου και
το 10ωρο με λιγότερες γραφειοκρατικές διαδικασίες αντί της υπερωριακής απασχόλησης.
Η κύρωση και η εφαρμογή του «συμφώνου για το ευρώ», καταδικάζει
τους λαούς της Ευρώπης σε διαρκή λιτότητα και τους εργαζόμενους σε
«εργασιακές σχέσεις – λάστιχο».
Οι δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς αγωνίζονται να καταργηθούν
όλες οι ελαστικές μορφές εργασίας και όλοι οι αντεργατικοί νόμοι των κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ με τους οποίους καθιερώθηκε στη χώρα
μας ο εργασιακός μεσαίωνας.
Τα ποσοστά ανεργίας (15,9%), που ανακοίνωσε η Ελληνική Στατιστική Αρχή
για το Φεβρουάριο έχουν σπάσει στη χώρα μας όλα τα ιστορικά ρεκόρ. Το
40% στους νέους μέχρι 24 χρονών είναι άνεργοι, συντηρούνται από τους
γονείς τους.
Η ανεργία δεν αντιμετωπίζεται, αλλά μεγαλώνει, όταν η κυβέρνηση και η
τρόικα μειώνουν τους μισθούς και τις συντάξεις, αυξάνουν την φορολογία
και κυρίως την έμμεση και συρρικνώνουν τις δημόσιες επενδύσεις. Ούτε
επίσης αντιμετωπίζεται όταν συνεχίζουν τις πολιτικές της επιδότησης των
μεγάλων επιχειρήσεων για δημιουργία ανακυκλούμενων θέσεων εργασίας, που παύουν να υπάρχουν όταν σταματά επιδότησή τους από τον ΟΑΕΔ.
Ούτε με παροχή αναπτυξιακών κινήτρων στις επιχειρήσεις χωρίς καμία δέσμευσή τους να δημιουργήσουν σε συγκεκριμένο χρόνο συγκεκριμένο
αριθμό νέων θέσεων εργασίας.
Τα προκλητικά δώρα της κυβέρνησης στις μεγάλες επιχειρήσεις (πιο εύκολες και πιο φτηνές απολύσεις, επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών, φτηνή
εργασία των νέων μέχρι 25 ετών με 80% του κατώτερου μισθού κλπ) και η
ανυπαρξία ή η αδράνεια των δημόσιων ελεγκτικών μηχανισμών έχουν αποθρασύνει πολλούς εργοδότες, οι οποίοι προχωρούν σε πογκρόμ μαζικών
απολύσεων ή με την απειλή της απόλυσης μετατρέπουν τους χώρους εργασίας σε στρατόπεδα εργασίας.
> 74
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
Μόλις το 2% των ανέργων βρίσκει εργασία μέσω του Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού δυναμικού. Οι υπόλοιποι βρίσκουν εργασία είτε μόνοι
τους είτε μέσω φίλων και συγγενών είτε με ρουσφέτι που έχει μεταφερθεί
και στον ιδιωτικό τομέα.
•
•
•
Τα ποσοστά της ανεργίας στη χώρα μας είναι πολύ μεγαλύτερα από τα επίσημα, γιατί:
Οι λεγόμενοι «κρυφοί άνεργοι», δηλαδή περίπου 150.000 άνεργοι για περισσότερα από 2-3 χρόνια, δεν καταγράφονται πουθενά, γιατί δεν πιστεύουν ότι αυτό θα τους βοηθήσει σε οτιδήποτε.
Περισσότεροι από 100.000 χιλιάδες άνεργοι που είναι ενταγμένοι σε προγράμματα του ΟΑΕΔ δεν θεωρούνται κατά τη διάρκειά τους στατιστικά
άνεργοι.
Αυτοί, που εργάζονται έστω και μια ώρα την εβδομάδα πριν την στατιστική
καταγραφή, δεν καταγράφονται ως άνεργοι.
Η πραγματική ανεργία στη χώρα μας σύμφωνα με εκτιμήσεις του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ έχει ξεπεράσει το 20% (1.000.000 ανέργους) και θα
κινηθεί μέσα στο 2011 προς 22% (1.200.000 ανέργους) με κύρια θύματα
τους νέους και τις γυναίκες.
Οι δημόσιοι πόροι που διατίθενται στη χώρα μας για την απασχόληση –
ανεργία είναι περίπου 1% του ΑΕΠ, δηλαδή τρεις έως πέντε φορές λιγότεροι από τις χώρες της ευρωζώνης.
Λιγότεροι από το 40% των ανέργων παίρνουν μόνο για 12 μήνες το χαμηλότερο επίδομα ανεργίας σε όλη την Ευρώπη, δηλαδή 59% του κατώτερου μισθού (454 ευρώ μηνιαία) κατά παράβαση του νόμου 2224/94, που αναφέρει ότι το επίδομα ανεργίας δεν μπορεί να υπολείπεται του 66,33% του κατώτερου μισθού. Οι αυτοαπασχολούμενοι, εάν κλείσουν τη δουλειά τους,
και περάσουν σε κατάσταση ανεργίας, δεν δικαιούνται επίδομα ανεργίας,
γιατί δεν ανήκουν στη μισθωτή εργασία.
Παρά την απελπιστική κατάσταση των ανέργων η κυβέρνηση έχει συμφωνήσει με την τρόικα ότι το 2012 θα περικόψει από τα επιδόματα ανεργίας
500 εκατομμύρια ευρώ με το συνδυασμό της παροχής τους με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια. Αυτό είναι αντισυνταγματικό και παράνομο,
αφού αυτή η παροχή δεν είναι προνοιακή αλλά ατομική - ανταποδοτική και
δίνεται έναντι των εισφορών που έχουν κατατεθεί στον ΟΑΕΔ από τον εργαζόμενο και τον εργοδότη του.
> 75
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
Οι οικονομικές επιπτώσεις, η ανέχεια, ο κοινωνικός αποκλεισμός, οι ψυχολογικές καταπτώσεις είναι οι συνέπειες για τους ανέργους. Σ’ αυτές προστίθεται τελευταία η τάση νέων ανθρώπων, κυρίως πτυχιούχων και μεταπτυχιακών, να μεταναστεύουν για δουλειά στο εξωτερικό, που ήδη στον
ένα χρόνο του μνημονίου εκτιμάται ότι έφτασαν τους 150.000. Το γεγονός
αυτό, πέραν των άλλων κοινωνικών συνεπειών, στερεί τη χώρα από επιστημονικό δυναμικό, ιδιαίτερα χρήσιμο για την παραγωγική ανασυγκρότησή της.
Οι κυβερνητικές μνημονιακές πολιτικές που αυξάνουν την ανεργία και οι
κυβερνητικές ρυθμίσεις για πιο εύκολες και πιο φτηνές απολύσεις εργαζομένων και για την καταστροφή των εργασιακών σχέσεων και η ανυπαρξία ή η διάβρωση των δημόσιων ελεγκτικών μηχανισμών έχουν δυσκολέψει υπέρμετρα την παρέμβαση των εργατικών συνδικάτων και θέτουν σε
κίνδυνο και την ίδια την ύπαρξή τους. Όσο ισχύει το μνημόνιο, τόσο θα αυξάνει και η ανεργία στη χώρα μας. Γι’ αυτό απαιτείται η κοινή δράση όλων
των δυνάμεων της Αριστεράς και η συγκρότηση ενός ευρύτατου πολιτικού
και κοινωνικού μετώπου που να διεκδικήσει την αποδέσμευση της χώρας
μας από το μνημόνιο, τη διαγραφή ενός πολύ μεγάλου μέρους του δημοσίου χρέους και την αναπτυξιακή παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας με ριζική αναδιανομή εισοδημάτων προς όφελος των λαϊκών στρωμάτων και πολιτικές διασφάλισης πλήρους, σταθερής, ασφαλισμένης εργασίας με δικαιώματα και αξιοπρέπεια.
ΟΙ δυνάμεις της Αριστεράς και το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα στις σημερινές συνθήκες μαζικής ανεργίας στη χώρα μας διεκδικούν άμεσα μέτρα παρεμπόδισης των απολύσεων, οικονομικής και κοινωνικής στήριξης
των ανέργων με αύξηση και χρονική παράταση χορήγησης των επιδομάτων ανεργίας, γιατί πάνω και πρώτα απ’ όλα οι άνεργοι πρέπει να ζήσουν.
Ταυτόχρονα, επειδή η χώρα μας χρησιμοποιείται ως πειραματόζωο, αυτές
οι κατεδαφιστικές ανατροπές εφαρμόζονται ήδη και σε άλλες περιφερειακές χώρες της ΕΕ (Ιρλανδία, Πορτογαλία) και στο άμεσο μέλλον θα επεκταθούν και στον πυρήνα της. Η ενότητα και η κοινή δράση των συνδικάτων και των δυνάμεων της Αριστεράς στην Ελλάδα και στην Ευρώπη για την
υπεράσπιση των στοιχειωδών εργατικών δικαιωμάτων είναι σήμερα αναγκαία όσο ποτέ..
> 76
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ:
Ευχαριστούμε Δημήτρη. Απ’ ότι φαίνεται βαδίζουμε ολοταχώς για την ολοκλήρωση της ημερίδας. Έχουμε ένα περιθώριο χρόνου για κάποιες μικρές παρεμβάσεις.
Ήδη έχω δει κάποιους που μου έχουν ζητήσει, τώρα βλέπω και άλλον. Ο Μάξιμος
ήδη έκανε παρέμβαση, την έκανε απευθείας στον Στρατούλη. Ο Νίκος Γεωργακάκης μου έχει ζητήσει.
Θα παρακαλέσω πάρα πολύ να είναι πολύ σύντομες για να έχουν τη δυνατότητα να
κάνουν και οι άλλοι την παρέμβαση, πριν προχωρήσουμε στο κλείσιμο. Θα κάνει
μια μικρή παρέμβαση ο φίλος μας ο Ιρλανδός και μετά ο Νίκος θα κλείσει.
Ν. ΓΕΩΡΓΑΚΑΚΗΣ:
Θα προσπαθήσω να είμαι πολύ σύντομος σεβόμενος το χρόνο. Δύο σημεία θέλω να
επισημάνω, που νομίζω ότι έχουν θιχτεί λίγο στη σημερινή ημερίδα, αλλά που θεωρώ ότι και ο Συνασπισμός και συνολικά η Ευρωπαϊκή Αριστερά δεν έχουν δώσει
την πρέπουσα σημασία και σήμερα νομίζω ότι δεν μας απασχόλησαν πάρα πολύ.
Κατ’ αρχήν του ωραρίου εργασίας, δηλαδή το θέμα της ανεργίας, μία παράμετρος να το πούμε στατιστικά είναι το ΑΕΠ, είναι ο ανταγωνισμός, η
ανταγωνιστικότητα, ένα δεύτερο είναι το ωράριο εργασία όπου έχουμε μια
συνεχή πίεση, προσπάθεια από την άρχουσα τάξη οι 40 ώρες να γίνουν
50-60-70.
Βλέπουμε σήμερα στο δημόσιο οι 30 ώρες στα νηπιαγωγεία να πάνε 40.
Αυτά τα ζητήματα μας φέρνουν σε άμυνα, ενώ θα έπρεπε να είμαστε σε
επίθεση και η πλευρά που θέλω να θίξω εγώ είναι η ιδεολογική παρέμβαση και επίθεση.
Είχα γράψει ένα – δυο άρθρα στην «ΑΥΓΗ» πάνω στο θέμα του ωραρίου,
είχα γράψει ότι το αίτημα σήμερα με την αύξηση τα τελευταία 40-50 χρόνια της παραγωγικότητας στην Ελλάδα θα έπρεπε να είναι 20ωρο. Ευτυχώς
δεν βρέθηκε κανείς να με πει γραφικό. Αλλά θεωρώ ότι το αίτημα που είναι
σήμερα σοβαρό σε αντιπαράθεση με το πρόβλημα της αύξησης της ανεργίας είναι η δραστική μείωση της ανεργίας.
Αυτό το αίτημα δεν το έχουμε κάνει ούτε σαν Συνασπισμός, ούτε σαν Ευρωπαϊκή Αριστερά θεωρώ τόσο κυρίαρχο. Είχε κάποτε γίνει στη Γαλλία το
35ωρο, το έχουμε αφήσει σαν κίνημα να μην του δίνουμε τη σημασία, ενώ
θα έπρεπε να είναι από τα βασικά αιτήματά μας το 35ωρο αρχή, δραστική
> 77
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
μείωση για περαιτέρω μείωση χωρίς μείωση των μισθών, το αίτημα που να
δούμε.
Το δεύτερο το έθιξε και ο Τάκης Στρατούλης αφορά το θέμα της ανεργίας. Και εκεί θεωρώ αξιοποιώντας σημαντικές επιστημονικές δυνάμεις, είναι εδώ ο Γιάννης Κουζής, ο Ρομπόλης, το θέμα της έννοιας της ανεργίας
έχει σημασία για να καταγράφεται η πραγματική ανεργία.
Τώρα λέμε ας πούμε δεν είναι 15%, πάλι εκτιμάμε περίπου 20% έτσι χωρίς
ολοκληρωμένη τοποθέτηση με την έννοια η Αριστερά και η Ευρωπαϊκή δεν
έχει βγει να πει, εγώ θεωρώ αυτά τα κριτήρια σαν κριτήρια με τα οποία χαρακτηρίζω την ανεργία.
Εντάξει δεν είναι μια ώρα εργασία μόνο που θεωρεί τον άλλο άνεργο. Πόσο
θεωρείς 10 – 20 ώρες; Να το δούμε και επιστημονικά, να το δούμε και στατιστικά, να προτείνουμε εμείς σαν Ευρωπαϊκή Αριστερά και να το πιέσουμε άλλες έννοιες και άλλες πλευρές πάνω σ’ αυτό το θέμα της ανεργίας.
Τελειώνω, θεωρώντας ότι αυτά μπορεί να είναι μερικά ζητήματα, όμως θεωρώ, νομίζω και από πολλούς ακούστηκαν και από τη Σωτηρίου, ότι θέματα που μπορεί να τα θεωρούμε μικρά και ενώ άλλα όπως το χρέος μεγάλα,
έχει η Αριστερά μεγάλη σημασία σήμερα να συντονίζει τις δυνάμεις, να παρεμβαίνει ενωτικά και να βλέπει αρμονικά τα αιτήματα τα μικρά με τα αιτήματα τα μεγαλύτερα χρέους κλπ.
Να υπάρχει ένας τέτοιος αγώνας, συντονισμός και στα μικρά και στα μεγάλα αιτήματα. Ευχαριστώ πολύ.
> 78
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ:
Ευχαριστούμε. Υπάρχει άλλος που θέλει να κάνει μικρή παρέμβαση;
Μ. ΜΠΑΣΙΟΥΚΑΣ:
Εγώ δεν είχα σκοπό να μιλήσω, δυο - τρεις επισημάνσεις όμως που παρακολούθησα όλη τη διαδικασία και είναι κρίμα ότι αυτή τη διαδικασία δεν την παρακολούθησαν άλλοι άνθρωποι, είπε και η Ελένη πριν ίσως θα πρέπει να το δούμε στο μέλλον,
να κάνουμε απόγευμα και με κίνητρα και υλικά κίνητρα, να έρθουν νέοι άνεργοι.
Έχει μεγάλη σημασία, γι’ αυτό εγώ θα μιλήσω σ’ αυτό το πνεύμα δυο - τρία
πράγματα. Μόνο έτσι μπορούμε να ανατρέψουμε το κλίμα. Τέσσερις επισημάνσεις θα κάνω. Η μία είναι όσον αφορά το δημόσιο τομέα. Μην νομίζουμε ότι ο δημόσιο τομέας δεν έχει καμία σχέση μ’ αυτό που λέμε, ανεργία,
διάλυση εργασιακών σχέσεων, κρίση. Ίσα – ίσα που έχει πάρα πολύ μεγάλη γιατί μέχρι τώρα ήταν το ανάχωμα. Τώρα δεν υπάρχει.
Τώρα υπάρχουν προβλήματα στο δημόσιο τομέα, συμβασιούχων, ωρομίσθιων, συγχωνεύσεις, σχολείων, υπηρεσιών, αύξηση ωρών εργασίας, οι
συνθήκες εργασίας, η γήρανση του προσωπικού, θα μειώνεται το προσωπικό στο δημόσιο τομέα, αλλά θα μεγαλώνει σε ηλικία, θα είναι λιγότεροι απ’
όσοι χρειάζονται, ο κόσμος θα τα βάζει, θα γίνεται η αποσύνθεση και ο δημόσιος τομέας που θα πρέπει να προσφέρει στην κοινωνία, δεν θα υπάρχει.
Όλα αυτά τα πράγματα είναι πάρα πολύ σημαντικά, γιατί μέχρι τώρα δυο
παραδείγματα θα φέρω. Το ένα έχει να κάνει με το δημόσιο τομέα όσον
αφορά την αποζημίωση που λέγαμε πριν. Το εφ’ άπαξ είναι η αποζημίωση που την πληρώνει κιόλας, έχει καταργηθεί στην ουσία, το εφ’ άπαξ και
με τα επόμενα μέτρα είναι σίγουρο ότι θα το καταργήσουν, που περίμενε
ο άλλος το εφ’ άπαξ.
Το άλλο έχει να κάνει με αυτό που είχαμε στο δημόσιο τομέα και λέγαμε
ότι υπάρχει μία μόνιμη και σταθερή εργασία και τέλος πάντων υπάρχει ένα
εισόδημα το οποίο στηρίζει τον τριτογενή τομέα. Κάθε δημόσιος υπάλληλος, το λέω και στα σχολεία που πηγαίνω και μιλάω, κάθε ένας έκλεισε φέτος από ένα μαγαζί με ό,τι αυτό συνεπάγεται με όλη τη σειρά, από προμηθευτές μέχρι πέρα.
Τώρα το έχουν καταλάβει πάρα πολλοί ότι ο αντίπαλος δεν ήταν ο δημόσιος
τομέας με τα προβλήματα και όλα αυτά, γιατί δεν θα πω τίποτα, αλλά ήταν
> 79
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
που οδήγησε, γιατί αυτοί που ψωνίζανε για να ψωνίζουν και άλλοι και να είναι ανοιχτά και να λειτουργεί όλη αυτή η οικονομία που δεν έχει δευτερογενή τομέα, ήταν αυτό το πράγμα σε ένα μεγάλο βαθμό.
Δεύτερον, η Αριστερά και ο ρόλος της, δεν έχει η Αριστερά σύντροφοι και
εμείς οι ίδιοι η Αριστερά, ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. ως ευρύτερος χώρος δεν έχουμε κινητοποιήσει να βρούμε τον τρόπο, υπάρχουν χίλιες δυο προτάσεις, δεν θα τις
πούμε τώρα, θα το βρίσκουμε κάθε μέρα, την κρίσιμη μάζα. Κανένας δεν
θα μας πει γιατί δεν κατεβάζουμε ή δεν ενεργοποιούμε 300-500, 1 εκατομμύριο λαό. Θα μας κατηγορήσει όμως όταν δεν μπορούμε να κινητοποιήσουμε 10-20-30 χιλιάδες που είναι κρίσιμη μάζα.
Γιατί στην κατοχή η Αριστερά ήταν σε χειρότερη κατάσταση όταν ήρθε η
κατοχή, Μανιαδάκηδες και όλα αυτά τα ξέρουμε από την ιστορία, άλλοι
τα έχουν ζήσει λιγάκι, γιγαντώθηκε, μεγάλωσε, οργανώθηκε με άλλο τρόπο έκανε την Κυβέρνηση των Βουνών, έκανε την Αυτοδιοίκηση, έκανε όλα
αυτά τα πράγματα. Βρήκε καινούργια πράγματα τα οποία εμείς πρέπει να
τα βρούμε, να αντιμετωπίσουμε αυτή την πολιτική την εγκληματική της Κυβέρνησης Παπανδρέου που κατά τη γνώμη μου, το έχω πει, τώρα πια δεν
είναι βερμπαλισμός είναι μετριοπαθές η χειρότερη από την ίδρυση του ελληνικού κράτους από το ’21 και μετά.
Με όλα τα πράγματα, έτσι άμα τα αναλύσουμε κάτω και τα δούμε τι ισοπεδώνουν. Είναι ακριβώς αυτό το πράγμα. Γι’ αυτό το συνδικαλιστικό κίνημα
πρέπει να πρωταγωνιστήσει μιας και είμαστε και εργαζόμενοι και συνδικαλιστές να ενεργοποιήσουμε τους νέους, να βρούμε τρόπους που να σταθούμε δίπλα στα μικρά προβλήματα που είναι τεράστια τώρα.
Τα μικρά προβλήματα των εργαζομένων, των νέων, των ανέργων των φτωχών, των παραπεταμένων πρέπει να λύσουμε σήμερα, να κάνουμε δράσεις
και όχι συνεδριάσεις, να κάνουμε πολλές δράσεις, έτσι πρωτοπόρες, να
ψαχτούμε να βρούμε πράγματα τα οποία πιθανόν να μας συγκρατούν και
εμάς έτσι που μάθαμε όλα αυτά τα χρόνια. Όσο περισσότερο δρούμε, τόσο
λιγότερο συνεδριάσουμε. Όσο περισσότερο συνεδριάσουμε τόσο λιγότερο
δρούμε. Είναι γεγονός αυτό.
Παράδειγμα, τα δίκτυα αλληλεγγύης. Εμείς κάναμε το είπα και στον Αλέξη
Τσίπρα πιο πριν που είπε για τα δίκτυα αλληλεγγύης, κάναμε δίκτυο αλληλεγγύης το σχολείο της αλληλεγγύης στην ΕΛΜΕ Νότιας Αθήνας στην οποία
> 80
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
συμμετέχω, έχουμε τέσσερα σχολεία, το ένα έχει 85 παιδιά, τα άλλα έχουν
από 20, το οποίο θα γιγαντωθεί όχι μόνο για την μάθηση, αντικαταστήσαμε
που κατήργησε την ενισχυτική διδασκαλία η Διαμαντοπούλου.
Αντικαταστήσαμε, μαζεύτηκαν τα παιδιά, έρχονται από Πειραιά στο Ελληνικό παρακαλώ, αλλά αύριο αυτά τα σχολεία θα κληθούν και εμείς με την
εθελοντική μας δράση να στηρίξουμε και να πρωταγωνιστήσουμε την επιβίωση των παιδιών αυτών. Θα έρχονται πεινασμένα τα παιδιά στο σχολείο,
εξαθλιωμένα, φτώχεια και άνεργοι οι γονείς τους δεν θα έχουν όχι να μορφωθούν, αλλά να φάνε.
Άρα το δίκτυο αυτό πρέπει να επεκταθεί, πρέπει να δούμε για να βγάλουμε
τον κόσμο να μην είναι φυλακισμένος στα σπίτια τους, γιατί λέγαμε και πιο
πριν έξω ούτε στο χωριό μας μπορούμε να πάμε, ούτε πουθενά μπορούμε να κινηθούμε. Άρα η κατάθλιψη, όλα αυτά, η μιζέρια, η κακομοιριά δεν
πρέπει εμάς να μας χαρακτηρίζει.
Πρέπει εμείς να ξεσηκωθούμε. Να κάνουμε την οργή του λαού οργανωμένη δράση, να εξεγερθούμε να διώξουμε την Κυβέρνηση που λέμε και την
Τρόικα και το Δ.Ν.Τ., γιατί είμαι καθηγητής και λέμε ότι η ιστορία δεν είναι
ευθεία γραμμή. Τις αυτοκρατορίες, το μεσαίωνα κλπ, τους διαδέχτηκαν κινήματα, αναγεννήσεις, επαναστάσεις, εξεγέρσεις.
Θα το κάνουμε κι εμείς. Αυτό είναι το χρέος μας και η ιδεολογία μας ως Αριστεροί. Ευχαριστώ.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ:
Ευχαριστούμε Μάρκο. Άλλη παρέμβαση;
C. MENESES:
Γεια σας. Έρχομαι από τη Γαλλία, ονομάζομαι Celine Meneses και είμαι μέρος του
Αριστερού Κόμματος της Γαλλίας. Είμαι εδώ για να σας δώσω μερικές πληροφορίες, γιατί όλες αυτές τις μέρες στο συνέδριο του ETUC.
Πρώτα απ’ όλα να πω, ότι αυτό το Συνέδριο είναι λίγο περίεργο γιατί υπάρχουν πολλές συζητήσεις με πολύ αριστερά λόγια, αλλά ταυτόχρονα χθες ο
Ράσμουσεν που πήρε μέρος στο Συνέδριο, είπε πάρα πολύ νεοφιλελεύθερα πράγματα και όλοι χειροκροτούσαν.
> 81
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
Αυτό που θέλω να πω τώρα είναι ότι σήμερα το πρωί το Συνέδριο ETUC αποφάσισε να μην υποστηρίξει την πρωτοβουλία της Εκτελεστικής Επιτροπής
του ETUC για να γίνει μία εκστρατεία για τους ελάχιστους μισθούς στην Ευρώπη. Αυτή είναι μια πολύ σημαντική καμπάνια και η απόφαση ήταν να μην
υποστηριχθεί, είναι πραγματικά κάτι πάρα πολύ κακό να μην υποστηριχθεί
αυτή η καμπάνια.
Και θα ήθελα να σας πληροφορήσω γι’ αυτό το πράγμα και να δω εμείς σαν
Αριστεροί άνθρωποι και σαν Αριστερά κόμματα που πρέπει να αντιδράσουμε σ’ αυτό το πράγμα είναι μία πολύ άμεση πληροφορία, τελευταία πληροφορία.
Η ETUC είναι η Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων.
P. MURPHY:
Σας ευχαριστώ. Ίσως τρία μικρά σχόλια σαν συμπέρασμα. Ήταν μια πολύ καλή συζήτηση, πολύ εκπαιδευτική συζήτηση για το τι συμβαίνει στην Ελλάδα. Ένα από τα
πράγματα τα οποία επιβεβαίωσα είναι ότι διάβασα κάπου μία παράθεση του επικεφαλής των εργοδοτών στην Ελλάδα, του Συνδέσμου Εργοδοτών που είπε, ότι οι
κρίσεις γίνονται από καιρού σε καιρό. Όταν μία κρίση γίνεται πρέπει να την εκμεταλλευτείς, πρέπει να βγάλει το μάξιμουμ.
Και αυτό που εννοούσε ήταν ακριβώς, ότι η κρίση χρησιμοποιείται από την
καπιταλιστική τάξη για να καταργηθούν εργατικά δικαιώματα, να προωθηθεί η απορρύθμιση της αγοράς, να γίνουν ακόμα πιο ευλύγιστες οι μορφές
εργασίας, να χρησιμοποιηθεί αυτή η κρίση για να αυξηθεί η κερδοφορία
του κεφαλαίου ενάντια στα δικαιώματα των εργαζομένων.
Αυτή η διαδικασία γίνεται και στην Ιρλανδία και αλλού όπου ως άμεση
ανταπόκριση στην κρίση με αντικειμενικούς όρους είναι ότι πρέπει να βελτιώσουμε την οικονομία κλπ., αλλά φυσικά υπάρχει ένας ταξικός πόλεμος
ο οποίος συνεχίζεται ενάντια στην εργατική τάξη.
Το δεύτερο σημείο είναι ότι είναι πάρα πολύ προφανές, αλλά είναι κάτι που
η Αριστερά πρέπει να το λέει και να το ξαναλέει, ότι οι πολιτικές λιτότητας
δεν έχουν αποτελέσματα. Οι πολιτικές λιτότητας όπου έχουν επιχειρηθεί
έχουν αποτύχει, στην Ελλάδα, στην Πορτογαλία, στην Ισπανία, στην Ιρλανδία όλες αυτές οι χώρες είχαν προϋπολογισμούς λιτότητας και αντί για την
> 82
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
υποσχόμενη ανάκαμψη η κατάσταση έχει γίνει χειρότερη παρά καλύτερη
και αυτό είναι αποτέλεσμα του γεγονός ότι αν παίρνεις τα χρήματα από τις
τσέπες των ανθρώπων και αν δημιουργείς περισσότερους ανέργους, τότε
πραγματικά έχεις μια αποπληθωριστική σπείρα και έχεις μία λιτότητα, η
οποία δεν μπορεί να σε βγάλει από το φαύλο κύκλο.
Και στην Ιρλανδία και ίσως και στην Ελλάδα δίνουν έμφαση στο γεγονός
του χρέους και του ελλείμματος. Πώς μπορείς, λοιπόν, να κλείσεις αυτό το
χάσμα ανάμεσα στα έσοδα και τα έξοδα και ότι πρέπει να κάνεις περικοπές.
Για μας η απάντηση είναι ότι χωρίς ανάπτυξη δεν μπορεί φυσικά το έλλειμμα να κλείσει, χωρίς πραγματική δημιουργία θέσεων εργασίας δεν είναι
δυνατόν να υπάρξει ανάπτυξη. Και ο ρόλος του κράτους ποιος είναι κλπ.
Και το τελευταίο είναι, συμφωνώ με τον ομιλητή που είπε, ότι οι κύριες
προκλήσεις μπροστά στον κόσμο της Αριστεράς, ο Νίκος έστειλε μια έκθεση την τελευταία εβδομάδα του τι συμβαίνει στην Ελλάδα, ο κίνδυνος που
υπάρχει που αυτή τη στιγμή στην Ιρλανδία δεν είναι ένας παρόν κίνδυνος,
αλλά θα έρθει στο προσκήνιο αν η Αριστερά δεν βρει μια απάντηση.
Ο υπάρχον κίνδυνος είναι η ακροδεξιά, οι φασιστικές δυνάμεις να καταχραστούν αυτά τα ζητήματα της ανεργίας και της ανεργίας μέσα στους νέους για να μπορέσουν να αποπροσανατολίσουν τους νέους ανθρώπους αντί
να παλεύουν ενάντια στους εργοδότες, να παλεύουν ενάντια στους μετανάστες κλπ.
Αυτός είναι ένας παρόν κίνδυνος και η Αριστερά πρέπει πραγματικά να σκεφτεί τι πρέπει να κάνει. Η αριστερά πρέπει να προβάλει μια εναλλακτική
λύση εντελώς διαφορετική από τα κόμματα του κατεστημένου, πρέπει να
βασίζεται στα κινήματα της εργατικής τάξης, των νέων, πρέπει να οργανώσει αυτά τα κινήματα και πρέπει να υπάρχει ένα ενιαίο μέτωπο ολόκληρης
της Αριστεράς, της γνήσιας Αριστεράς για να παλέψει στα ζητήματα κλειδιά, το ζήτημα της ανεργίας, το ζήτημα των μισθών, το ζήτημα των ωρών
εργασίας.
Όλα αυτά τα ζητήματα η Αριστερά πρέπει να είναι ενεργή, πρέπει να οργανώσει τους ανθρώπους γύρω απ’ αυτά τα ζητήματα και έτσι ενισχύοντας
την αξιοπιστία της πραγματικά να συνδέσει αυτά τα αιτήματα με το αίτημα
> 83
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
της μεταμόρφωσης ολόκληρης της κοινωνίας, της οργάνωσης της κοινωνίας με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο, μιας κοινωνίας που θα έχει οργανωμένη οικονομία και όχι μιας κοινωνίας η οποία θα κοιτάζει τους ανθρώπους να πέφτουν στην ανεργία και στη μιζέρια. Σας ευχαριστώ πολύ.
ΠΡΟΕΔΡΕΙΟ: Ευχαριστούμε.
Ν. ΧΟΥΝΤΗΣ:
Ευχαριστώ όλους για τη συμμετοχή σας εδώ σ’ αυτή την ημερίδα. Θέλω να σας πω,
ότι αυτό που κουβεντιάζουμε συνεχώς, αλλά το βλέπουμε και μπροστά μας, ότι η
κρίση εκτός από τις οικονομικές, τις κοινωνικές και άλλες συνέπειες, τις κοινωνικές σήμερα προσπαθήσαμε να συζητήσουμε, έχει και πολιτικές συνέπειες.
Δηλαδή αυτό που ζούμε σήμερα, αυτό που ζούμε το τελευταίο διάστημα,
με την ανοιχτή, ωμή, αντισυνταγματική, εξωθεσμική παρέμβαση Ευρωπαϊκής Ένωσης υποδεικνύοντας ποια κυβέρνηση πρέπει να υπάρχει για να
υπάρχει η εγγύηση ότι θα πάρουν τα χρήματα είναι μια μορφή πολιτικής
εξέλιξης που μας βγάζει έξω από πιθανούς προγραμματισμούς και νηφαλιότητες στην αντιμετώπιση του προβλήματος.
Οι πολιτικές εξελίξεις, αγαπητοί σύντροφοι και φίλοι, για να ερμηνεύσω
και ορισμένα πράγματα, επέδρασαν και στην οργάνωση αυτής της ημερίδας. Η αρχική σκέψη είναι εκεί που συζητάμε συνεχώς για το χρέος, ας
κουβεντιάσουμε για την ανεργία και τις εργασιακές σχέσεις.
Και ενώ στις προθέσεις και ευχαριστούμε τον σύντροφο Murphy που ήρθε
από την Ιρλανδία, ήταν να έρθουν σύντροφοι ή συντρόφισσες από την Πορτογαλία, από την Ισπανία για να μας δώσουν κι εμάς μια καλύτερη εικόνα, να πάρουν κι αυτοί μια καλύτερη εικόνα, ήρθαν οι πολιτικές εξελίξεις
π.χ. οι εκλογές στην Πορτογαλία και μας τους ανέτρεψαν αυτούς τους προγραμματισμούς.
Αλλά όπως αποδεικνύεται στη ζωή δεν μπορείς να τα βάλεις όλα κάτω σχεδιασμένα και μες τους δικούς σου ρυθμούς, έστω και αν όπως αποδεικνύεται αγαπητοί σύντροφοι και επιτρέψτε μου αυτή την παρατήρηση, αυτά τα
ζητήματα της ανεργίας και των εργασιακών σχέσεων ενώ όλοι την έχουμε
την ρητορική, την καταγγελία κλπ., απ’ ότι φαίνεται μας το ανέδειξαν αρ-
> 84
Kρίση - Ανεργία - Διάλυση των εργασιακών σχέσεων σε Ελλάδα και Ε.Ε.
κετοί ομιλητές και ιδιαίτερα επιτρέψτε μου να κάνω αναφορά και ο Σάββας και ο Γιάννης, θέλει και μια τεκμηρίωση, θέλει και μια γνώση του προβλήματος για να μπορέσεις να το αντιμετωπίσεις και αποτελεσματικά και
να το κατανοήσεις.
Και εδώ πραγματικά ίσως πρέπει να ξανά κάνουμε αυτή την κουβέντα ή
να γίνεται και τέτοια συζήτηση, δεν αντιστρατεύεται στη δράση, αλλά απ’
ότι φαίνεται έχει βάθος αυτή η συζήτηση και θα έχει βάθος. Και η δεύτερη
πλευρά είναι ότι σ’ αυτό τον τομέα βρίσκεις ίσως την βαθύτερη ουσία των
ιδεολογημάτων του νεοφιλελευθερισμού. Και στην καθημερινή αντιμετώπιση των νεοφιλελεύθερων επιλογών πρέπει να έχεις τα αντεπιχειρήματά
σου, τα οποία όμως πρέπει να είναι δουλεμένα.
Δηλαδή για να σας πω μια τελευταία παρατήρηση και μ’ αυτό τελειώνω.
Ήρθε στις ακροάσεις που κάνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και η Επιτροπή
τις κρίσεις, ενδεχομένως σας το έχω ξαναπεί, σηκώθηκε η τρίχα μου όταν
ρωτήσαμε έναν Αμερικάνο ειδικό, του λέμε «τι γίνεται, τι κάνεις;» Λέει «για
μας η οικονομία λειτουργεί θαυμάσια.» Πώς λειτουργεί θαυμάσια; Λέει,
«κριτήριο είναι όταν ο εργαζόμενος χωρίς απαιτήσεις, χωρίς ωράριο, χωρίς διεκδικήσεις και με το φόβο ότι θα απολυθεί είναι αποδοτικός στην εργασία» το είπε έτσι ωμά.
Για να καταλάβετε σε ποιο επίπεδο βρισκόμαστε, δεν είναι καν μεσαίωνας.
Με τέτοιο ωμό τρόπο, το είπε καθαρά, τι συμβάσεις, τι ωράρια κλπ. Για μας
η οικονομία είναι ο εργαζόμενος, το είπε με πολύ χαρακτηριστικούς τρόπους.
Και επειδή αυτό είναι το καινούργιο μοντέλο που πάνε να επιδιώξουν, με τα
χρέη κλπ. εγώ σας λέω μπορεί και να τα βρουν, μπορεί και να μην τα βρουν,
δεν το υποτιμώ καθόλου το πρόβλημα, αλλά αυτό είναι αλλαγή πια των
όρων διεξαγωγής της ταξικής πάλης κλπ., είναι πάρα πολύ σημαντικό θέμα.
Ήταν πολύτιμη, λοιπόν, η συζήτηση που κάναμε. Θα χρειαστεί να κάνουμε
και νέα βεβαίως και να οργανώσουμε και τις μικρές και τις μεγάλες μάχες
προκειμένου να υπάρξει μια γενικότερη ανατροπή.
Δεν θέλω να πω τίποτα περισσότερο. Ελπίζω να βγήκαμε όλοι ωφελημένοι.
Ελπίζω η έκδοση να βοηθήσει περισσότερου. Ακούσαμε και από την Ιρλανδία και η υπόσχεση να διοργανώσουμε κάτι καλύτερο και προφανώς με μια
> 85
Ημερίδα 18 Μαΐου 2011
ευρύτερη ευρωπαϊκή εμπειρία, γιατί κι αυτό το χρειαζόμαστε για να δούμε πώς θα οργανωθεί καλύτερα και η δράση της GUE, γιατί όλα αυτά που
ειπώθηκαν θα κοιτάξουμε να τα μεταφέρουμε, αλλά και να οργανωθεί και
ένας πανευρωπαϊκός αγώνας κατά των μνημονίων, των νεοφιλελεύθερων
πολιτικών.
Λοιπόν, σας ευχαριστώ πολύ όλους.
ΛΗΞΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ
> 86

Το πρόγραμμα της - Δράση για μια Άλλη Πόλη

Φύλλο 1434/5.2.2015

Τεχνική Επαγγελματική Εκπαίδευση, Κατάρτιση και Διά Βίου Μάθηση

οδηγος σπουδων 2011-2012

Σε υποχρεωτική άδεια η πρόεδρος του Δ.Σ.

Απολογισμός Ακαδημαϊκών 2013-2014

ΘΕΜΑ: «Έγκριση Προγραµµάτων Αγωγής

Εθνικό είναι ότι είναι αληθινό!

teuxos 25.pdf - Center for European Constitutional Law