Η πρώτη μάχη για την Πλάκα

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ
ΡΙΧΑΡΔΟΣ ΣΩΜΕΡΙΤΗΣ
Οι πρώτοι αγώνες
για τη σωτηρία της Πλάκας
KÙ›ÚÈ· ·Ú·ÌÔÚʈ̤ӷ
·fi ÙȘ ʈÙÂÈÓ¤˜ ÂÈÁڷʤ˜.
O ›‰ÈÔ˜ ‰ÚfiÌÔ˜ ÚÈÓ Î·È ÌÂÙ¿
ÙÔ ¶ÚÔ‰ÚÈÎfi ‰È¿Ù·ÁÌ·.
ΔÔ 2002 ‰ËÌÔÛȇÙËΠÛÙÔ 7‹ÌÂÚÔ Ù˘ «∫·ıËÌÂÚÈÓ‹˜» ¤Ó· ηϿ ÙÂÎÌËÚȈ̤ÓÔ ¿ÚıÚÔ Ù˘ §˘‰›·˜
∫·ÚÚ¿ Ì ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ «¶Ò˜ ÛÒıËÎÂ Ë ¶Ï¿Î·». ™Î¤ÊÙËη ˆ˜ Ô ÛˆÛÙfi˜ Ù›ÙÏÔ˜ ı· ¤ÚÂ ӷ ›ӷÈ:
«√È Û˘Ó¯›˜ ·ÁÒÓ˜ ÁÈ· ÙË ÛˆÙËÚ›· Ù˘ ¶Ï¿Î·˜».
∏ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ÁÂÈÙÔÓÈ¿˜ ÙˆÓ ıÂÒÓ ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ÙÂÏÂÈÒÛÂÈ. ∫·ÌÈ¿ ÈÛÙÔÚ›· ‰ÂÓ ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ. ŒÁÈÓ·Ó ÔÏÏ¿. ∏
¶Ï¿Î· ‰ÂÓ ÌÂÙ·ÙÚ¿ËΠ۠ηÎfiÁÔ˘ÛÙÔ, ‚¿Ú‚·ÚÔ,
‚ÚfiÌÈÎÔ, Ì·ÊÈfi˙ÈÎÔ ™fi¯Ô. ª‹Ù (·Ó ηÈ...) Û ÙÛÈÌÂÓÙÔÁÂÈÙÔÓÈ¿. ŸÌˆ˜ Ù· ÙfiÛÔ ÂÈÎÂÚ‰‹ «Î·ÌÒÌ·Ù·
Ù˘ Ó‡¯Ù·˜», ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Ù˘ Î·È ÙˆÓ ‰ÈÎÒÓ
ÙÔ˘˜ Û˘Ó¯›˙ÔÓÙ·È. ¢ÂÓ ÂÚÓ¿ÂÈ Ë̤ڷ Ô˘ Ó· ÌËÓ
‰È·ÈÛÙÒÓÔ˘Ì fiÏÔÈ ÙȘ ÈÔ ÌÂÁ¿Ï˜ ÔÏÂÔ‰ÔÌÈΤ˜
ÔÈÎÔ‰ÔÌÈΤ˜ ·Ù·Ûı·Ï›Â˜. ¶Ô˘ Û˘¯Ó¿ ÔÊ›ÏÔÓÙ·È
Î·È ÛÙÔ ›‰ÈÔ ÙÔ ˘Ô˘ÚÁÂ›Ô ¶ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ (ÙÔÓ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ «Ï·ÎÈÒÙË» ÔÈÎÔ‰ԇ¯Ô) Î·È ÛÙÔ À¶∂Ãø¢∂,
ÙÔÓ ÚˆÙÔÌ¿ÛÙÔÚ· Ù˘ ËÌÈÓfiÌÈÌ˘ ηٷ¿ÙËÛ˘
ÙˆÓ ÚÔ‰ÚÈÎÒÓ ‰È·Ù·ÁÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ηıÔÚ›˙Ô˘Ó ÙÔ
ÙÈ Ú¤ÂÈ Î·È ÙÈ ‰ÂÓ Ú¤ÂÈ Ó· Á›ÓÂÙ·È Û ·˘Ù‹Ó ÙË
ÌÔÓ·‰È΋ Û˘ÓÔÈΛ·.
¶·ÏÈ¿ ›¯·Ì «Ù˘ ¶Ï¿Î·˜ ÙȘ ·ÓËÊÔÚȤ˜» ηÈ
ÙÔ˘˜ ‚·ÛÈÏÈÎÔ‡˜ ÛÙ· ·Ú¿ı˘Ú·, ¤Ó·Ó ÛËÌ·ÓÙÈÎfi
ÏËı˘ÛÌfi Ô˘ ·ÓÙÈÚÔÛÒ¢ fiϘ ÙȘ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ Ù¿ÍÂȘ, Ù· Ù·‚ÂÚÓ¿ÎÈ·, ÙȘ ÎÈı¿Ú˜ Î·È ÙËÓ ·›ÛıËÛË fiÙÈ Ë ∞ı‹Ó· ¤¯ÂÈ Ú·ÁÌ·ÙÈο Û˘Ó¯‹ ÈÛÙÔÚ›·. ¶fiÙ ÌÂÁ¿ÏË. ¶fiÙ ٷÂÈÓ‹. ªÂ ÏËı˘ÛÌÔ‡˜
Û‡ÓıÂÙÔ˘˜ Î·È ÌÂÙ¿ ÙËÓ ∞ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË. °ËÁÂÓÒÓ,
fiˆ˜ Û ÌÂÁ¿ÏÔ ‚·ıÌfi ÔÈ ∞Ú‚·Ó›Ù˜, Î·È ÔÏÏÒÓ
ÌÂÙ·Ó·ÛÙÒÓ fiˆ˜ ÔÈ ∞Ó·ÊÈÒÙ˜. ªÂ ÔÚıfi‰Ô͘
ÂÎÎÏËÛȤ˜, ÙÔ‡ÚÎÈη Ù˙·ÌÈ¿, ηıÔÏÈο ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ·. ∫¿ÔÙÂ Ë ∞ı‹Ó· ‹Ù·Ó ΢ڛˆ˜ Ë ¶Ï¿Î·, ÙÔ
£ËÛÂ›Ô Î·È ÔÈ ÂӉȿÌÂÛ˜ ÁÂÈÙÔÓȤ˜. °È· Ó· ·ÔÎ·Ï˘Êı› Ë ı·Ì̤ÓË ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·, ÁÎÚÂÌ›ÛÙËÎÂ Ë ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ÈÛÙÔÚ›·. ™ˆÛÙ¿, ÌÂÚÈΤ˜ ÊÔÚ¤˜. ¢ÔÁÌ·ÙÈο Î·È ¿‰Èη Û ¿ÏϘ ÛÙÈÁ̤˜. ¡· ÁÈ·Ù› fi,ÙÈ ·Ô̤ÓÂÈ Ú¤ÂÈ Ó· ‰È·ÙËÚËı›.
ŸÌˆ˜, Ë ÔÌÔÚÊÈ¿ Ù˘ ¶Ï¿Î·˜ Î·È Ë ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ·Ú·Ï›ÁÔ Ó· ÚÔηϤÛÔ˘Ó ÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ηٷÛÙÚÔÊ‹
Ù˘. ◊Úı·Ó ÔÈ ¿ÓıÚˆÔÈ Ù˘ ÈÔ ·Û‡‰ÔÙ˘ Ó‡¯Ù·˜
Î·È ¤‰ÈˆÍ·Ó ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ù˘ Ë̤ڷ˜. √È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó· ʇÁÔ˘Ó. ∫˘Ú›ˆ˜
fiÙ·Ó ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ ¯Ô‡ÓÙ·˜ ı¤ÚÈÂ„Â Ë ·Ú·ÓÔÌ›·.
ªÈ· ÚÔÛˆÈ΋ ÂÌÂÈÚ›·: fiÙ·Ó Í·Ó¿Úı· ÛÙËÓ ∞ı‹Ó· ¤ÌÂÈÓ· Û ¤Ó· ÍÂÓÔ‰Ô¯Â›Ô ÛÙËÓ √‰fi ∞fiÏψÓÔ˜.
97
EΥΑΛΩΤΗ ΓΗ
◊Ù·Ó ·‰‡Ó·ÙÔ, Ì ÙÔÓ ıfiÚ˘‚Ô Ù˘ Ó˘¯ÙÂÚÈÓ‹˜ ¶Ï¿Î·˜, Ó· ÎÔÈÌËıÒ. ¶‹Á· ·ÏÏÔ‡. ∫·È ÌÈ· ÊÔÚ¿ Ô˘
ÙÔ ·ÚÌfi‰ÈÔ ˘Ô˘ÚÁÂ›Ô ÊÈÏÔͤÓËÛ Á¿ÏÏÔ˘˜ ‰ËÌÔÛÈÔÁÚ¿ÊÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ‹Á ÛÙËÓ ¶Ï¿Î·, ÙÈ ÙÔ˘˜
¤‰ÂÈÍÂ; ÃÔÚfi Ù˘ ÎÔÈÏÈ¿˜. ªÂ ¯ÔÚ‡ÙÚÈ· ‰·Ó¤˙·.
ŒÌ·ı· ·ÚÁfiÙÂÚ· fiÙÈ Ô ıfiÚ˘‚Ô˜ ÙˆÓ «Î¤ÓÙÚˆÓ» ›¯Â
ÚÔηϤÛÂÈ ÊıÔÚ¤˜ Î·È ÛÙÔÓ ÈÂÚfi ‚Ú¿¯Ô!
¶ÔÏÏÔ› Â›ÌÔÓÔÈ Î¿ÙÔÈÎÔÈ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ·ÓÙȉÚÔ‡Ó.
°È· ÙË «™ˆÙËÚ›· Ù˘ ¶Ï¿Î·˜» Ô˘ ‹Ù·Ó Î·È Ô Ù›ÙÏÔ˜ Ù˘ ÚÒÙ˘ Û˘ÓÙÔÓÈÛÙÈ΋˜ ÂÈÙÚÔ‹˜ ÙÔ˘˜ ÙÔ
1976. ªÈ· ÂÈÙÚÔ‹ Ô˘ ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó οÔ˘ ›ÎÔÛÈ Û˘ÏÏfiÁÔ˘˜ ηÙÔ›ÎˆÓ fiˆ˜ Ô ¶·ÚıÂÓÒÓ·˜ ηÈ
¿ÏÏÔÈ. ∫·È ‹‰Ë ·fi ÙËÓ ÚÒÙË ÛÙÈÁÌ‹, ÙËÓ ∂ÏÏËÓÈ΋ ∂Ù·ÈÚ›·. ¡· ÌÂÚÈο ÔÓfiÌ·Ù·-ۇ̂ÔÏ· ÚˆÙÂÚÁ·ÙÒÓ: ¢. °¤ÚÔÓÙ·˜, §. K·ÚÚ¿, μ. ª¿ÏÙ·˜, ÃÚ.
ªÚ¿¯Ô˜, ¡. æ·ÚÚ¿˜.
∞Ú¯›˙ÂÈ ¤ÙÛÈ Ë ÂÎÛÙÚ·Ù›·. ∂‰Ò Î·È ·ÓÙÔ‡. ™ÙËÓ
∞ı‹Ó· Î·È ÛÙÔ Â͈ÙÂÚÈÎfi. ¶ÚÔηÏÒÓÙ·˜ ÙËÓ ÚÔÛÔ¯‹ ÔÚÁ·ÓÒÛÂˆÓ fiˆ˜ Ë Europa Nostra. ∫ÔÈÓfi
Û‡ÓıËÌ· «¡· ˙‹ÛÂÈ Ë ¶Ï¿Î·». ∏ Ú·ÁÌ·ÙÈ΋. ∏
¶Ï¿Î· Ù˘ ·Ú¿‰ÔÛ˘ Î·È Ù˘ ‹È·˜ ÂͤÏÈ͢.
ªÂÚÈÎÔ› ¿ÏÏÔÈ ‹ıÂÏ·Ó ¿ÏÏ·. ªÂ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ÙÔ˘˜.
∞ÎfiÌ· Î·È Ì ·ÂÈϤ˜ Û ‚¿ÚÔ˜ Ù˘ ÂÚÈÔ˘Û›·˜ ηÈ
Ù˘ ˙ˆ‹˜ fiÛˆÓ ÚÔÛ·ıÔ‡Û·Ó ÙÔ Î·Ïfi.
∫È ·˜ ·ԉ›¯ÙËΠÙfiÙ Ì ÛÙÔȯ›· fiÙÈ Ë ÂÚ›ÊËÌË
«Ó‡¯Ù·» ‰ÂÓ ·¤ÊÂÚÂ Î·Ó ÙÔ˘ÚÈÛÙÈÎfi ÂÈÛfi‰ËÌ·.
∫¿ÙÈ ¯Ú‹ÛÈÌÔ Û·Ó ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ Î·È ÁÈ· Û‹ÌÂÚ·
Ô˘ ÙfiÛË ÚÔÛ¿ıÂÈ· Á›ÓÂÙ·È ÁÈ· ·Ó·‚›ˆÛË ÙÔ˘
ηÎÔ‡ ·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜.
∞ÏÏ¿ Ë ÌÂÁ¿ÏË Ù‡¯Ë Ù˘ ÁÂÈÙÔÓÈ¿˜ ‹Ù·Ó ÙÔ ÂӉȷʤÚÔÓ Î·È Ë ÙfiÏÌË Ô˘ ¤‰ÂÈÍ·Ó ÚÒÙ· Ô ™Ù¤Ê·ÓÔ˜ ª¿ÓÔ˜ Î·È ÌÂÙ¿ fiÏÔÈ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÔÈ ˘Ô˘ÚÁÔ› fiÏˆÓ ÙˆÓ
ÎÔÌÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ÙÔÓ ‰È·‰¤¯ÙËηÓ. ŒÎ·Ó·Ó Ú¿ÍË ÌÂ
ÚÔ‰ÚÈο ‰È·Ù¿ÁÌ·Ù· ÙȘ ÂÍ·›ÚÂÙ˜ ÌÂϤÙ˜ ÌÈ·˜ ÛËÌ·ÓÙÈ΋˜ ÔÌ¿‰·˜ ÔÏÂÔ‰fiÌˆÓ Î·È ·Ú¯ÈÙÂÎÙfiÓˆÓ
(Úfi‰ÚÔ˜ Ô Î·ıËÁËÙ‹˜ ¢ÈÔÓ‡Û˘ ∑‹‚·˜). ∂ȉÈο Ô
∞ÓÙÒÓ˘ ΔÚ›ÙÛ˘ ÚÔ¯ÒÚËÛ Ì ÌÈ· ¯ˆÚ›˜ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ Ï‚ÂÓÙÈ¿: ‹Ú ̷˙› ÙÔ˘ Û˘ÓÂÚÁÂ›Ô Î·È ÛÊÚ¿ÁÈÛÂ
ÚÔÛˆÈο Ù· ·Ú¿ÓÔÌ· Ì·Á·˙È¿! ∏ ¶Ï¿Î· Â˙Ô-
98
‰ÚÔÌ‹ıËÎÂ, ÔÌfiÚÊ˘ÓÂ, ÛÙ·Ì¿ÙËÛÂ Ë ÔÈÎÔ‰ÔÌÈ΋ ηٷÛÙÚÔÊ‹ Ù˘, ÛÒıËÎ·Ó ¿ÌÔÏÏ· ·ÏÈ¿ Û›ÙÈ·, ·Ú¯ÔÓÙÈο Î·È Ï·˚ο, ¿Ú¯ÈÛ ӷ Í·Ó·˙›. ™ÈÁ¿-ÛÈÁ¿ ÔÚÈṲ̂ÓÔÈ ·Ï·ÈÔ› οÙÔÈÎÔÈ Í·Ó·Á‡ÚÈÛ·Ó ÛÙÔÓ «ÙfiÔ
ÙÔ˘˜», Ϙ Î·È ‹Ù·Ó ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ˜. ÕÏÏÔÈ Â¤Ó‰˘Û·Ó ÁÈ·
Ó· ÊÙÈ¿ÍÔ˘Ó ¯·Ï¿ÛÌ·Ù·. ™ÙÔÓ ÌÈÎÚfi ÙÔÓ ‰ÈÎfi ÌÔ˘ ÙÔÓ
‰ÚfiÌÔ ÁÂÓÓ‹ıËÎ·Ó ÙÔ˘˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜ Ì‹Ó˜ Ù¤ÛÛÂÚ·
·È‰È¿ : Ó· ÁÈ·Ù› Ë ÈÛÙÔÚ›· ‰ÂÓ ¤¯ÂÈ Ù¤ÏÔ˜.
∞ÏÏ¿ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó Ù¤ÏÔ˜ Î·È ÔÈ ·ÂÈϤ˜. °È· ÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜, ÙÔ˘˜ ·Ï·ÈÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ Ó¤Ô˘˜, ÙÔ Úfi‚ÏËÌ· ‰ÂÓ Â›Ó·È Ù· Ì·Á·˙È¿, ÔÈ Ù·‚¤ÚÓ˜, Ù· ηÊÂÓ›·. ΔÔ Úfi‚ÏËÌ· Â›Ó·È ÔÈ ·˘ı·›ÚÂÙ˜ ηٷÛ΢¤˜, Ô ıfiÚ˘‚Ô˜ (ÌÂÚÈÎÔ› ÙÔÓ Ï¤Ó ...ÌÔ˘ÛÈ΋!), ÔÈ Ú‡ÔÈ. ΔÔ Úfi‚ÏËÌ· Â›Ó·È fiÙ·Ó ˘Ô˘ÚÁÔ› ‚¿˙Ô˘Ó ÙËÓ
˘ÔÁÚ·Ê‹ ÙÔ˘˜ οو ·fi «Î·Ù¿ ·Ú¤ÎÎÏÈÛË» ·ÔÊ¿ÛÂȘ Ô˘ ηٷÚÁÔ‡Ó ÓfiÌÔ˘˜ Î·È ÚÔ‰ÚÈο ‰È·Ù¿ÁÌ·Ù·. ∂˘Ù˘¯Ò˜ ˘¿Ú¯ÂÈ ÙÔ ™˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ∂ÈÎÚ·Ù›·˜. ¢ÂÓ ÚÔÏ·‚·›ÓÂÈ fï˜ Ù· ¿ÓÙ·.
ŒÓ·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÙÔÌ›˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜ Â›Ó·È Ë ¶Ï¿Î·. ª¤ÏË Ù˘ ¤¯Ô˘Ó ·Ó·Ï¿‚ÂÈ ÙËÓ ‰Ú·ÛÙ‹ÚÈ·, fiÛÔ Â›Ó·È ‰˘Ó·Ùfi, «∂ÈÙÚÔ‹
¶ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›·˜ ∫·ÙԛΈӻ Ù˘ Û˘ÓÔÈΛ·˜, Ô˘ ‰ÂÓ
‰ÈÛÙ¿˙ÂÈ Ó· ηÏ› Û˘ÛÙËÌ·ÙÈο, Ì ÌÂÁ¿ÏË ÂÈÙ˘¯›·, ·ÓÔȯ٤˜ Û fiÏÔ˘˜ Û˘ÓÂχÛÂȘ ÁÈ· ·ÔÏÔÁÈÛÌfi
‰Ú¿Û˘, ÁÈ· ‰È¿ÏÔÁÔ, ÁÈ· ·Ó·˙‹ÙËÛË È‰ÂÒÓ. ¶Ò˜
ı· ‹Ù·Ó ‰˘Ó·Ùfi Ó· ˙ԇ̠ÛÙËÓ ¶Ï¿Î· ¯ˆÚ›˜ ÌÈ·
ÌÔÚÊ‹ ¿ÌÂÛ˘ ‰ËÌÔÎÚ·Ù›·˜;
∏ ·Ï‹ıÂÈ· Â›Ó·È fiÙÈ Ë ˘fiıÂÛË Ù˘ ¶Ï¿Î·˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÌfiÓÔ ˘fiıÂÛË ÙˆÓ Î·ÙÔ›ÎˆÓ Ù˘. ∂›Ó·È ˘fiıÂÛË fiÏˆÓ ÙˆÓ ∞ıËÓ·›ˆÓ Î·È fiÏˆÓ ÙˆÓ ÙÔ˘ÚÈÛÙÒÓ
Ô˘ Û˘ÚÚ¤Ô˘Ó Û ·˘Ù‹ ÙËÓ fiÌÔÚÊË, ÈÛÙÔÚÈ΋ ·ÏÏ¿
Û˘ÛÙËÌ·ÙÈο ·ÂÈÏÔ‡ÌÂÓË Û˘ÓÔÈΛ·, ·ÎÚÈ‚Ò˜ ‰ÈfiÙÈ
Â›Ó·È (·ÎfiÌ·) ·ÓıÚÒÈÓË. ∞Ó ÙÔ Î·ÏÔÛÎÂÊÙÔ‡ÌÂ
‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ fiÏÂÌÔ˜ ·Ó¿ÌÂÛ· Û ηÏfiÈÛÙÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ Î·È Î·ÏfiÈÛÙÔ˘˜ ÂȯÂÈÚË̷ٛ˜. √ ÌfiÓÔ˜
fiÏÂÌÔ˜ ·ÊÔÚ¿ ÙËÓ ·Ú·ÓÔÌ›·.
ƒÈ¯¿Ú‰Ô˜ ™ˆÌÂÚ›Ù˘, ‰ËÌÔÛÈÔÁÚ¿ÊÔ˜,
̤ÏÔ˜ Ù˘ ∂ÏÏËÓÈ΋˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜.
■