Predavač: Zorica dr Vujanović, spec. porodične medicine e-mail: [email protected] OSNOVE ANATOMIJE I FIZIOLOGIJE ORGANSKIH SISTEMA ANATOMIJA I FIZIOLOGIJA ANATOMIJA= NAUKA O GRAĐI LJUDSKOG TIJELA FIZIOLOGJA= NAUKA O FUNKCIONISANJU LJUDSKOG TIJELA Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 2 Podjela ljudskog tijela po sistemima sistem za kretanje - lokomotorni sistem srčano-žilni sistem -kardiovaskularni sistem sistem za disanje- respiratorni sistem probavni sistem - gastrointestinalni sistem mokraćnospolni sistem - urogenitalni sistem nervni sistem sistem žlijezda sa unutrašnjim lučenjem - endokrini sistem pokrovni sistem ( koža) odbrambeni sistem – imunološki sistem Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 3 Sistem za kretanje ( lokomotorni sistem) KOSTI ZGLOBOVI MIŠIĆI Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 4 KOSTUR = čine ga sve kosti našeg tijela - tri skupine kostiju: kosti glave ( kosti lobanje, kosti lica ) kosti trupa ( kičma, grudni koš, zdjelica) kosti udova ( ruke, noge) Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 5 KOSTUR 6 FUNKCIJA SKELETA POTPORA ( glavni oslonac trupu) ZAŠTITA ( zaštita pluća, srca i drugih unutrašnjih organa) KRETANJE ( kontrakcijama mišića ) Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 7 PODJELA KOSTIJU PREMA OBLIKU DUGE KOSTI ( kosti udova) KRATKE ( kosti šake i stopala) PLJOSNATE ( kosti lobanje Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 8 Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 9 SKELET GORNJIH EKSTREMITETA ( UDOVA) KOSTI RAMENOG POJASA ( lopatica i ključna kost ) NADLAKTIČNA KOST KOSTI PODLAKTICE ( lakatna i palčana kost) KOSTI ŠAKE ( kosti ručja, doručja i prstiju) Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 10 Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 11 Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 12 13 SKELET DONJIH EKSTREMITETA ( UDOVA ) KOSTI KARLIČNOG POJASA BUTNA KOST KOSTI POTKOLJENICE ( golenjača i lišnjača ) KOSTI STOPALA ( kosti nožja, donožja i prstiju) Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 14 SKELET KIČME = 33-34 PRŠLJENA 7 VRATNIH 12 GRUDNIH 5 SLABINSKIH 5 KRSNIH 4-5 TRTIČNIH Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 15 SKELET GRUDNOG KOŠA GRUDNA KOST 12 PARI REBARA GRUDNI PRŠLJENOVI Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 16 ZGLOBOVI = SPOJEVI IZMEĐU DVIJE ILI VIŠE KOSTIJU FUNKCIJA ZGLOBOVA: - omogućavaju pokretljivost pojedinih dijelova i cijelog tijela - nose težinu tijela i obezbjeđuju stabilnost - sinovijalnom tečnošću podmazuju zglobne površine i hrane hrskavicu Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 17 DIJELOVI POKRETNIH ZGLOBOVA podjela zglobova na pokretne i nepokretne DIJELOVI POKRETNIH ZGLOBOVA: 1- ZGLOBNE POVRŠINE 2- ZGLOBNA ČAHURA 3- ZGLOBNA ŠUPLJINA Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 18 GRAĐA POKRETNIH ZGLOBOVA Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 19 MIŠIĆI = AKTIVNI DIO SISTEMA ZA KRETANJE VRSTE: POPREČNO- PRUGASTO, GLATKO I SRČANO MIŠIĆNO TKIVO POPREČNO-PRUGASTI ( SKELETNI) MIŠIĆI POD UTICAJEM VOLJE SRČANI MIŠIĆ I GLATKI MIŠIĆ RADE BEZ UTICAJA VOLJE Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 20 FUNKCIJA MIŠIĆA SKELETNI- pokreću sistem za kretanje, proizvode snagu i pokret GLATKI MIŠIĆI-grade mnoge unutrašnje organe, zidove krvnih i limfnih sudova SRČANI MIŠIĆ- pumpa krv kroz tijelo Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 21 Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 22 Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 23 SRČANO-ŽILNI SISTEM ( kardiovaskularni sistem) SRCE ( pumpa krv kroz krvne sudove) KRVNI SUDOVI ( kanali kojima krv cirkuliše) KRV ( tečno tkivo građeno od plazme i krvnih elemenata) Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 24 SRCE ŠUPLJI MIŠIĆNI ORGAN VELIČINE STISNUTE PESNICE SASTOJI SE OD DVIJE PRETKOMORE I DVIJE KOMORE UZDUŽNOM PREGRADOM PODIJELJENO NA DESNU I LIJEVU POLOVINU Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 25 GRAĐA SRCA LIJEVOM STRANOM SRCA TEČE ARTERIJSKA KRV ( bogata kiseonikom) DESNOM STRANOM SRCA TEČE VENSKA KRV ( bogata ugljen dioksidom ) nema komunikacije između lijeve i desne strane srca !!! Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 26 GRAĐA SRCA VENE dovode krv u srce ( u pretkomore), a ARTERIJE odvode krv iz srca AORTA odvodi krv iz lijeve komore u sve dijelove tijela PLUĆNA ARTERIJA odvodi krv iz desne komore u pluća Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 27 GRAĐA SRCA ZALISCI na granici između pretkomora i komora i između komora i velikih arterija koje odvode krv iz srca) osiguravaju jednosmjeran tok krvi Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 28 Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 29 Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 30 PARAMETRI SRCA FREKVENCIJA SRCA – broj otkucaja srca u minuti (70 / minuti ) UDARNI VOLUMEN – količina krvi koju srce istisne jednom kontrakcijom ( 70 ml ) MINUTNI VOLUMEN SRCA- količina krvi koju srce istisne u jednoj minuti ( 5 l ) PULS – ritmično pokretnje krvi u arterijama KRVNI PRITISAK- pritisak krvi na zidove krvnih sudova ( 120 / 80 mm Hg) Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 31 KRVOTOK KRETANJE KRVI U SISTEMU KRVNIH SUDOVA ARTERIJE ( zidovi debeli i elastični, krv teče pod pritiskom) VENE ( tanji zidovi, širi prečnik, imaju zaliske, krv teče sporije) KAPILARE ( tanke žilice kroz koje se odvija difuzija gasova i materija) Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 32 KRVOTOK VELIKI KRVOTOK ( SISTEMSKI ) Od lijeve komore do desne pretkomore MALI KRVOTOK (PLUĆNI) Od desne komore do lijeve pretkomore Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 33 KRV TEČNO TKIVO GRAĐENO OD KRVNE PLAZME I KRVNIH ELEMENATA KRVNI ELEMENTI: - ERITROCITI - LEUKOCITI - TROMBOCITI Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 34 KRVNI ELEMENTI ERITROCITI ( crvena krvna zrnca ) - sadrže hemoglobin u čijem sastavu se nalazi jon željeza - hemoglobin prenosi kiseonik iz pluća LEUKOCITI ( bijela krvna zrnca ) - učestvuju u odbrani tijela od infekcije TROMBOCITI ( krvne pločice) - učestvuju u zgrušavanju krvi ) Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 35 SISTEM ZA DISANJE (respiratorni sistem) NOS ŽDRIJELO GRKLJAN DUŠNIK BRONHIJE PLUĆA Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 36 Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 37 DISANJE = RAZMJENA GASOVA PLUĆNO DISANJE ( razmjena gasova između organizma i okoline – u plućima) ĆELIJSKO DISANJE ( razmjena gasova između ćelija i krvi – na nivou ćelija) Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 38 FUNKCIJA ORGANA SISTEMA ZA DISANJE NOSNA ŠUŠLJINA –vlaženje, zagrijavanje i pročišćavanje vazduha od čestica ŽDRIJELO – pripada sistemu za disanje i probavnom sistemu GRKLJAN – cjevast organ koji sprovodi vazduh od ždrijela u dušnik DUŠNIK – grana se dva glavna bronha koji ulaze u pluća Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 39 FUNKCIJA ORGANA SISTEMA ZA DISANJE ( nastavak) BRONHI – granaju se u manje bronhiole na koji se završavaju alveolama ( plućnim mjehurićima) PLUĆA- lijevo i desno plućno krilo - obavijena plućnom maramicom - razmjena gasova u alveolama Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 40 PARAMETRI CIKLUS DISANJA = UDISAJ + IZDISAJ FREKVENCIJA DISANJA 12-14 / min. DUBINA DISANJA ( plitko ili duboko) RITAM DISANJA ( pravilan ili nepravilan) NORMALNO DISANJE - nečujno, ritmično (udisaj, izdisaj, pauza), bez šumova Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 41 PROBAVNI SISTEM (gastrointestinalni ) PROBAVNA CIJEV PROBAVNE ŽLIJEZDE Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 42 Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 43 PROBAVNA CIJEV USNA ŠUPLJINA ŽDRIJELO JEDNJAK ŽELUDAC TANKO CRIJEVO DEBELO CRIJEVO Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 44 PROBAVNE ŽLIJEZDE PLJUVAČNE ŽLIJEZDE ŽELUČANE ŽLIJEZDE ŽLIJEZDE TANKOG CRIJEVA GUŠTERAČA JETRA SA ŽUČNIM MJEHUROM Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 45 PROBAVNA CIJEV USTNA ŠUPLJINA – usitnjava i omekšava hranu JEDNJAK – provodi hranu od ždrijela do želuca ŽELUDAC – razgrađuje hranu želučanom kiselinom DVANAESTOPALAČNO CRIJEVO – početni dio tankog crijeva Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 46 PROBAVNA CIJEV ( nastavak) TANKO CRIJEVO –probavljena hrana se pretvara u tečnost, razgrađeni sastojci se upijaju u krv DEBELO CRIJEVO – upijaju se ostaci vode iz probavljene hrane ANALNI OTVOR-završni dio debelog crijeva Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 47 PROBAVNE ŽLIJEZDE PLJUVAČNE ŽLIJEZDE- omekšavaju zalogaj i počinju razgradnju ŽELUČANE ŽLIJEZDE- izlučuju želučani sok ŽLIJEZDE TANKOG CRIJEVA- učestvuju u razgradnji hrane GUŠTERAČA- probavna i endokrina žlijezda JETRA SA ŽUČNIM MJEHUROM-stvaranje i pohranjivanje žuči Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 48 TERMINOLOGIJA DIGESTIJA = probava ( mehanička i hemijska) APSORPCIJA = upijanje SEKRECIJA = lučenje PERISTALTIKA = valovito gibanje probavne cijevi nastalo stezanjem i opuštanjem glatkih mišića u zidovima Socijalno-edukativni centar SEC Banja Luka www.sec.ba 49
© Copyright 2024 Paperzz
