Ημερολόγιο Εκστρατείας 16 Εβδομάδων 1η Εβδομάδα, 2η Ημέρα Τις 2 πρώτες Ημέρες της Εκστρατείας, 880 άτομα υπογράψαμε το ψήφισμα που ζητά να μην κλείσουν οι δομές στήριξης κακοποιημένων γυναικών Στον ίδιο χρόνο, οι γυναίκες που κακοποιήθηκαν σωματικά και/ή σεξουαλικά ήταν 1524* Δυστυχώς, εκείνες εξακολουθούν να είναι περισσότερες από εμάς και σήμερα… Ψήφισμα προς τον Υπουργό Εσωτερικών: Να μην κλείσουν οι δομές στήριξης κακοποιημένων γυναικών 880 900 800 800 700 Αριθμός υπογραφών 700 762 600 600 500 476 500 0:00 7:44 400 400 300 200 200 100 100 1 5 10 25 0:10 8:28 8:52 9:26 50 0 9:59 11:14 12:49 19:50 1η Ημέρα 10/12/2014 (Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων) 15:47 19:41 21:28 22:20 0:00 2η Ημέρα 11/12/2014 Ημέρα και ώρα * Αναγωγή των αποτελεσμάτων του ελληνικού δείγματος της έρευνας του FRA (Violence against women: an EU-wide survey, 2012) στο γενικό πληθυσμό των γυναικών 18-74 ετών της Ελλάδας Το Μέγεθος του Προβλήματος – αποτελέσματα της έρευνας του FRA – Μέρος 2ο Τα ευρήματα της έρευνας του FRA για την Ελλάδα έχουν ιδιαίτερη σπουδαιότητα καθώς πρόκειται για τα πρώτα δεδομένα από αντιπροσωπευτικό πανελλήνιο δείγμα. Ως εκ τούτου, μας παρέχουν για πρώτη φορά τη δυνατότητα να κάνουμε αναγωγές στο γενικό γυναικείο πληθυσμό, οι οποίες θα μας επιτρέψουν να αντιληφθούμε για πρώτη φορά το μέγεθος του προβλήματος της κακοποίησης γυναικών στη χώρα μας (για την Ταυτότητα της Έρευνας, βλ. την ανάρτηση της 11ης Δεκ. 2014 εδώ). 1 Οι ερωτήσεις της έρευνας 1 αφορούσαν, μεταξύ άλλων, προσωπικές εμπειρίες των γυναικών για διάφορες, συγκεκριμένες συμπεριφορές ψυχολογικής βίας από σύντροφο2 καθώς και συμπεριφορές σωματικής και σεξουαλικής βίας από σύντροφο (νυν και/ή πρώην) ή από οποιοδήποτε άλλο άτομο, τις οποίες είχαν υποστεί κατά τη διάρκεια ολόκληρης της ζωής τους (από την ηλικία των 15 ετών και μετά) και/ή κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους. Σωματική και σεξουαλική κακοποίηση Τα δεδομένα από το δείγμα της Ελλάδας (Διάγραμμα 1, αριστερά) δείχνουν ότι 1:4 γυναίκες (25%) δηλώνει ότι έχει υποστεί κάποιας μορφής σωματική και/ή σεξουαλική βία κάποια στιγμή στη ζωή της (από την ηλικία των 15 ετών και μετά): από αυτές, τα ¾ αναφέρουν ως δράστη σύντροφο (νυν ή πρώην). Σύνολο 30 Από σύντροφο Από μη σύντροφο 25 25 24 % γυναικών 20 19 18 15 10 10 10 5 5 6 6 Σωματική και/ή σεξουαλική βία Σωματική βία 7 5 2 1 0 7 Σεξουαλική βία Σωματική και/ή σεξουαλική βία Επιπολασμός (από την ηλικία των 15 ετών) 2 Σωματική βία 2 21 Σεξουαλική βία Επίπτωση (κατά τους 12 μήνες πριν τη συνέντευξη) Διάγραμμα 1. Ποσοστό γυναικών στην Ελλάδα, που έχουν υποστεί σωματική και/ή σεξουαλική βία από σύντροφο (νυν και/ή πρώην) και/ή από οποιοδήποτε άλλο άτομο, σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους από την ηλικία των 15 ετών (επιπολασμός) και κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους (επίπτωση). Πιο αναλυτικά, με βάση τα δεδομένα που αφορούν στο δράστη της κακοποίησης (σύντροφο ή όχι) φαίνεται ότι περίπου 1:5 γυναίκες (19%) που ζουν στην Ελλάδα δηλώνουν ότι έχουν κακοποιηθεί σωματικά και/ή σεξουαλικά από τον σύντροφό τους κάποια στιγμή στη ζωή τους (από την ηλικία των 15 ετών και μετά), ενώ 1:10 γυναίκες (10%) δηλώνουν ότι έχουν κακοποιηθεί από άλλο άτομο. Αξίζει να επισημανθεί το γεγονός πως το άθροισμα των δύο ποσοστών (29%) υποδεικνύει πως το 4% των γυναικών έχουν κακοποιηθεί όχι μόνο από σύντροφο/-ους αλλά και από άλλο/-α άτομο/-α. Αν εξετάσουμε ξεχωριστά τις μορφές κακοποίησης, φαίνεται πως σωματική βία αναφέρει ότι έχει υποστεί το 24% των γυναικών (18% από σύντροφο και 10% από άλλο άτομο), ενώ σεξουαλική βία αναφέρεται από το 6% των γυναικών (5% από σύντροφο και 1% από άλλο άτομο). Τα αθροίσματα των υποκατηγοριών υποδεικνύουν και πάλι πως το 4% των σωματικά κακοποιημένων γυναικών, έχουν κακοποιηθεί όχι μόνο από σύντροφο/-ους αλλά και από άλλο/-α άτομο/-α αλλά και ότι το 5% των γυναικών έχει υποστεί σωματική και σεξουαλική κακοποίηση. 1 2 Η σύνοψη των συνολικών ευρημάτων της έρευνας και για τα 28 Κράτη Μέλη είναι διαθέσιμη και στα Ελληνικά στην ιστοσελίδα του FRA (http://fra.europa.eu/sites/default/files/fra-2014-vaw-survey-at-a-glance-oct14_el.pdf), όπου παρουσιάζεται και η αυτολεξεί διατύπωση των ερωτήσεων που χρησιμοποιήθηκαν για τη μέτρηση της ψυχολογικής, σωματικής και σεξουαλικής βίας. Ο όρος «σύντροφος» χρησιμοποιείται τόσο στη μελέτη του FRA, όσο και στο παρόν κείμενο για να περιγράψει κάθε είδος σχέσης συντρόφων ή συζύγων, ανεξάρτητα από το αν συγκατοικούν στο ίδιο σπίτι ή όχι. 2 Εμπειρίες σωματικής και σεξουαλικής κακοποίησης κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους (Διάγραμμα 1, δεξιά), αναφέρει το 7% των ερωτώμενων: όλες αναφέρουν σωματική κακοποίηση ενώ 2% αναφέρουν και σεξουαλική κακοποίηση, εύρημα που αποτελεί ακόμα μία ένδειξη της συνύπαρξης διαφορετικών μορφών κακοποίησης. Δράστης σωματικής κακοποίησης ήταν σχεδόν πάντα (5%) ο σύντροφος. Για όλες τις γυναίκες που αναφέρουν σεξουαλική κακοποίηση, δράστης ήταν ο σύντροφος (2%), ενώ οι μισές από αυτές αναφέρουν σεξουαλική κακοποίηση και από άλλο άτομο. Ελπίζουμε ότι σχεδόν όλες/-οι ΔΕΝ έχετε ήδη αρχίσει να σκέφτεστε ότι αυτά τα υψηλά ποσοστά μας δείχνουν πόσο πολύ η οικονομική κρίση αύξησε τη βία κατά των γυναικών γενικότερα, και την ενδοοικογενειακή βία ειδικότερα, γιατί κάτι τέτοιο ΔΕΝ ισχύει. Το γεγονός ότι οι συγκεκριμένες μετρήσεις είναι κατά πολύ μεγαλύτερες από τα ευρήματα της 1ης Ελληνικής επιδημιολογικής έρευνας που διεξήχθη από το ΚΕΘΙ το 2002-3 (3,6% σωματική βία και 3,5% σεξουαλική βία), κατά κανένα τρόπο ΔΕΝ μπορεί να θεωρηθεί ως ένδειξη ότι η Βία μεταξύ Ερωτικών Συντρόφων (ΒΕΣ) στη χώρα μας ήταν πολύ χαμηλή και έχει αλματωδώς αυξηθεί κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας αλλά ούτε και μπορεί να θεωρηθεί ως ένδειξη ότι η ΒΕΣ αυξήθηκε ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης. Αντιθέτως, αποτελεί μια πολύ σημαντική –και αισιόδοξη- ένδειξη ότι το θέμα της ΒΕΣ δεν αποτελεί πλέον τόσο μεγάλο ταμπού για την Ελληνική κοινωνία, με αποτέλεσμα μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών του δείγματος να αναφέρει στη συνεντεύκτρια την κακοποίησή του. Σε αυτό οπωσδήποτε έχει συμβάλει ο ολοένα αυξανόμενος δημόσιος διάλογος των τελευταίων ετών, η ύπαρξη του Ν.3500/2006 για την ενδοοικογενειακή βία αλλά και η έναρξη της λειτουργίας της Γραμμής SOS 15900 της Γ.Γ.Ι.Φ. και η σχετική καμπάνια που αναφερόταν στη δημιουργία Συμβουλευτικών Κέντρων και Ξενώνων σε κάθε Περιφέρεια της Ελλάδας (τα περισσότερα από τα οποία δεν είχαν ακόμα αρχίσει τη λειτουργία τους τον Ιούνιο του 2012 που ολοκληρώθηκε η συλλογή των δεδομένων). Και θα τολμούσαμε μάλιστα να διατυπώσουμε την υπόθεση πως, αν είχαμε τη δυνατότητα να επαναλάβουμε την ίδια έρευνα σήμερα, μετά από περίπου 2 χρόνια λειτουργίας των δομών στήριξης κακοποιημένων γυναικών, τα ποσοστά θα ήταν ακόμα μεγαλύτερα: και, όχι επειδή η κρίση θα είχε αυξήσει ακόμα περισσότερο την κακοποίηση αλλά επειδή η ύπαρξή τους και μόνο κάνει το ταμπού να υποχωρεί ακόμα περισσότερο ενώ ταυτόχρονα κάνει την καθεμιά από τις κακοποιημένες γυναίκες να αισθάνεται πως δεν είναι η μόνη αλλά και πως δεν είναι μόνη… Η συνέχεια αύριο… Πηγή Τσιριγώτη, Α., Πετρουλάκη, Κ., & Ντιναπόγιας, Α. (υπό έκδοση). Ελληνική Έκδοση GEAR against IPV. Τεύχος ΙΙΙ: Εγχειρίδιο Εκπαιδευτικού (Αναθ. έκδ.). Αθήνα: Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της Βίας. Σημείωση Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την έρευνα του FRA και όλες τις έως σήμερα δημοσιευμένες αναφορές μπορείτε να δείτε εδώ 3