19 ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΤΡΙΤΗ 30 ΙΟΥΝΙΟΥ 2009 Επικαιρότητα Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ-ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΘΕΣ\ΝΙΚΗΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΠΑΠΑΧΑΡΙΤΟΥ ΜΙΛΑ ΣΤΗΝ «Ε» Μεγάλο το πρόβλημα της υπογονιμότητας στα νεαρά ζευγάρια • Ποιος ο ρόλος του άντρα στην αναπαραγωγική διαδικασία Η υπογονιμότητα αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα που πλήττει ένα συνεχώς αυξανόμενο ποσοστό των ζευγαριών της αναπαραγωγικής ηλικίας. Υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα, 1 στα 7 ζευγάρια αντιμετωπίζει πρόβλημα γονιμότητας, δηλαδή ύστερα από ένα χρόνο τακτικών σεξουαλικών επαφών δεν έχει επιτευχθεί εγκυμοσύνη. Πέρα από τις προκαταλήψεις και τους προβληματισμούς του σύγχρονου ζευγαριού, η υπογονιμότητα προσεγγίζεται πλέον ολιστικά, ενώ μόνο μεμονωμένες πολύ περίπλοκες περιπτώσεις είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν. Όταν ένα ζευγάρι αντιμετωπίζει προβλήματα σύλληψης συμβάλλουν και τα δύο μέρη (γυναίκα - άνδρας), ενώ μόλις 20% των περιπτώσεων αποδίδεται σε ανεξήγητα αίτια. Με αφορμή την Πανευρωπαϊκή Ημέρα Γονιμότητας, που έχει καθιερωθεί για τις 15 Ιουνίου προέκυψαν χρήσιμα συμπεράσματα για το πρόβλημα αυτό. Σύμφωνα με όσα ανακοινώθηκαν πρόσφατα για τον άνδρα, κύρια αίτια υπογονιμότητας αποτελούν η απουσία ή ο μειωμένος αριθμός σπερματοζωαρίων, η μειωμένη κινητικότητα, καθώς και η ενδεχόμενη κακή μορφολογία των σπερματοζωαρίων. Αντίστοιχα, για το γυναικείο παράγοντα κύριοι ένοχοι είναι οι ορμονικές διαταραχές του κύκλου καθώς και η ηλικία της γυναίκας. Στις περισσότερες όμως, ακόμη και στις πιο δύσκολες, περιπτώσεις η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή δίνει λύσεις, αυξάνοντας τα ποσοστά εγκυμοσύνης. Το πρόβλημα της υπογονιμότητας αφορά σε 300.000 ζευγάρια στην Ελλάδα, ενώ σε ετήσια βάση έχουμε 15.000 προσπάθειες υποβοηθητικής αναπαραγωγής. Ο κ. Παπαχαρίτου Απαραίτητη κρίνει μια προληπτική εξέταση σπέρματος του άνδρα σε νεαρή ηλικία, κάτω από φυσιολογικές συνθήκες, ώστε αν υπάρχει πρόβλημα να αντιμετωπιστεί έγκαιρα ο καθηγητής Βιολογίας, υπεύθυνος του Κέντρου Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας Θεσσαλονίκης κ. Σταμάτης Παπαχαρίτου. Ο κ. Παπαχαρίτου, μιλώντας στην «Ε» υποστηρίζει ότι «κακώς το κέντρο βάρους στο πρόβλημα της υπογονιμότητας πέφτει μόνο στη γυναίκα, καθώς μεγάλο ρόλο παίζει ο άντρας και κυρίως η ψυχολογία του. Σε πρόσφατο ιατρικό συνέδριο ανακοινώθηκε ότι η βιολογία επηρεάζει την ψυχολογία. Άρα γιατροί και γυναίκες δεν πρέπει να υποτιμούν το ψυχολογικό πρόβλημα του άντρα. Για να έχει κάποιος μια πραγματική εικόνα της... δυναμικότητας του σπέρματός του, πρέπει να κάνει εξέταση μακριά από άγχος της υπογονιμότητας. Συνήθως ο άντρας όταν χρειαστεί να περάσει την πόρτα ενός Διαγνωστικού Κέντρου για τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις, έχει αποδειχτεί ότι η επίδοση του είναι απογοητευτική, λόγω του άγχους. Και κάθε φορά που πρέπει να κάνει εξετάσεις οι επιδόσεις του άντρα, πέφτουν. Το ίδιο ισχύει και με τη διαδικασία της εξωσωματικής, με το δείγμα του σπέρματος να είναι χειρότερο από το προηγούμενο» υποστηρίζει ο κ. Παπαχαρίτου. «Συνήθως οι ιατρικές έρευνες ασχολούνται με την ψυχολογία της γυναίκας. Κάποια στιγμή πρέπει να ασχοληθούμε και με τον άντρα» αναφέρει ο υπεύθυνος του Κέντρου Σεξουαλικής και Αναπαραγωγικής Υγείας Θεσσαλονίκης και συμπληρώνει: «Ο σκοπός ενός γάμου είναι η δημιουργία οικογένειας. Όταν δεν έρχονται τα παιδιά, ο άντρας νιώθει αποτυχημένος και η κάθετη πτώση της ψυχολογίας του είναι δεδομένη. Και επειδή ενός κακού μύρια έπονται, όταν ξεκινούν τα προβλήματα της αναπαραγωγής, μειώνεται και η επιθυμία για σεξουαλική επαφή. Ο άντρας αποφεύγει τις τακτικές επαφές με τη σύντροφό του και το πρόβλημα γενικεύεται». Η πρόταση «Μια συνήθης πρακτική για αντιμετωπιστεί αρχικά το πρόβλημα παραγωγής σπερματοζωαρίων είναι το χάπι για τη στύση. Αυτό, σύμφωνα με τον κ. Παπαχαρίτου, δίνει περισσότερη αυτοπεποίθηση στον άντρα και τον απαλλάσσει από το άγχος της απόδοσης. Τέλος όσον αφορά στην εξέταση σπέρματος, αυτή μπορεί να γίνει στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας, αλλά και σε ιδιωτικά Διαγνωστικά Κέντρα, ενώ ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να φροντίσει ώστε η μεταφορά να γίνει σωστά και κυρίως υπό φυσιολογικές θερμοκρασίες». Γ. Ρούστας Αποτελέσματα σχολικών εξετάσεων 1ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΤΥΡΝΑΒΟΥ Α’ ΤΑΞΗ: Ανδρέου Ευαγγελία, Βίδρας Βασίλειος, Γανού Άννα, Γανού Χριστίνα, Γαρδίκης Ιωάννης, Γεωργάκης Γρηγόριος, Γκαραβέλη Αικατερίνη, Γκιάτα Δημήτρης, Δεσπότης Αθανάσιος, Δημάκη Παρασκευή, Ευθυμίου Παναγιώτης- Κων/νος, Ζέρβα Βασιλική, Ζιώγα Φερονίκη - Μαριάνθη, Ιωαννίδης Δημήτριος, Καλαμάς Αθανάσιος, Καρακώστα Ναταλία, Καραλή Καλλιόπη, Καραστέργιος Αθανάσιος, Καροτσέρης Βασίλειος, Κοντογιάννη Μαρία- Βασιλική, Κόττα Γεωργία, Κουλλόλι-ΓΚΕΡΤΑ Μαρία, Κράχτη Ελισσάβετ, Κωστόπουλος Χρήστος, Λέτσιου Φρειδερίκη, Λιόλιος Αστέριος, Λόζoς Άγγελος, Λουλέ Αλεξάνδρα, Λούτσος Νικόλαος, Μανδραλή Βασιλική, Μανίκα Μαρίνα- Ζωή, Μάρκου Αστέριος, Ματράκης Μάριος - Άγγελος, Μάττος Ανδρέας, Μπαϊραχτάρη Βασιλική, Μπάκου Βασιλική, Μπάμπαλη Ελένη, Μπαντάνας Αντώνιος-Χρήστος, Μπάσιο Μαρία, Μπίτης Χρήστος, Μπόραντα Δήμητρα, Μπρέγκου Ερίσα, Νικολόπουλος Αχιλλεύς, Ντάλλας Σωτήριος, Ντιντού Ελένη, Ξυφτερά Μαγδαληνή, Οικονόμου Σταυρούλα, Πανταζής Θωμάς -Γεώργιος, Παπαθεοδώρου Ιωάννης, Παπακώστα Αντιγόνη, Παπαμήλιου Αντιγόνη, Παπαναστασίου Βασιλική, Παπαφίλ Τζεόρτζε-Αλμπέρτο, Πασάι Κατερίνα, Παυλόπουλος Αχιλλεύς, Περίφανου Θεοδώρα, Πλιάτσικα Κασιανή, Ρίμπας Βασίλειος - Κωνσταντίνος, Σακελλαρίου Ελένη, Σάμπρη Ελένη, Σεϊζης Δημήτριος, Σεϊζης Νικόλαος, Σεϊζης- Μπανάκας Απόστολος, Σιαπέρας Νικόλαος, Σκέμπι Άντζελα, Τζουβάρας Ζήσης, Τσιουμάνη Ευαγγελία, Φούντας Νικόλαος, Χασάπη Ελένη, Χασιώτης Ανδρέας - Παρασκευάς, Χριστοδούλου Ελένη, Ψύρρας Αθανάσιος, Ψύρρας Ιωάννης Β’ ΤΑΞΗ: Ανδρέου Αναστασία, Ανδρέου Αριστοτέλης, Βάνης Βασίλειος, Βάτση Κλιοντιάν, Βέργος Χρήστος, Γανού Ελένη, Γκαντρή Όλγα, Γκατζηρούλης Ιωάννης, Γκατζούνη Μαρία - Σωτηρία, Γραββάνη Γεωργία, Γρηγορίου Αλκμήνη, Δημάκη Ελένη, Δίπλας Χρήστος, Ζιώγα Ελένη, Ζορμπά Αγγελική, Κάιβας Γεώργιος, Καλέσης Βύρωνας, Καραστέργιος Κωνσταντίνος, Καραστέργιου Αθανασία, Κατσαβός Βασίλειος, Κατσικανή Αλίνα-Μαρία, Κατσίμπαρος Απόστολος-Δημήτριος, Κίστα Ιωάννα, Κούρτης Παναγιώτης, Κράχτη Βασιλική, Κυρατζή Δήμητρα, Κυρίτσης Ηλίας, Κωνσταντίνου Κωνσταντίνος, Λέτσιος Άγγελος, Λέτσιος Ιωάννης, Λιάκος Απόστολος, Λιάκου Μαρίνα, Λούτσος Αστέριος, Λούτσος Ιωάννης, Μαντέλας Γεώργιος, Μάτου Παλμύρα - Σωτηρία, Μουσιάρης Δημήτριος, Μουστά Αμαρίλντο, Μουχάρεμ Μπριτζίλντα, Μπακαγιάννη Αμαλία, Μπακαΐμης Αστέριος, Μπάμπαλης Αθανάσιος, Μπελτέ Ανδρονίκη, Μπεντικούγιας Γεώργιος, Μπογιατζόγλου Σοφία, Νάκα Αποστολία, Νασίκας Δημήτριος, Ντιντού Θεοδώρα, Ντούμτας Θωμάς, Παπαδοπούλου Αποστολία, Πορτέση Ιουστίνη, Πρεουτέσκου Καταλίνα, Ραψανιώτης Δημήτριος, Ρούτσι Ανοσέλα, Σαμαντζής Αθανάσιος, Σαμπανλλάρι Τζούλιο, Σάμπρη Μαρία, Σάμπρης Ιωάννης, Σιασιαμούτης Παναγιώτης, Σιούλας Ιωάννης - Χρυσοβαλάντης, Τζουβάρα Μαρία, Τόκας Ιωάννης, Τόρη Παρασκευή, Τσάπο Αντονέλα, Τσιάκας Γεδεών, Τσίγκλερ Τζανέτ, Τσιτσιρίγγος Γεώργιος, Τσουλάκης Γεώργιος, Χαλάτση Ανθή, Χατζηζήσης Κωνσταντίνος, Χατζημίχος Κωνσταντίνος, Χατζημίχου Μαρία-Δέσποινα Η Ιερά Μονή των Αγίων Νεοφανών Μαρτύρων Ραφαήλ, Νικολάου και Ειρήνης Πυργετού πανηγυρίζει το ερχόμενο Σάββατο 4 Ιουλίου το γεγονός της ευρέσεως των τιμίων λειψάνων του Αγίου Ραφαήλ του Θαυματουργού. Την Παρασκευή 3 Ιουλίου στις 6 το απόγευμα θα τελεσθεί μέγας πανηγυρικός εσπερινός και λιτάνευση του ιερού λειψάνου του Αγίου Ραφαήλ. Το Σάββατο το πρωί θα τελεσθεί πανηγυρική θεία λειτουργία. Εκδρομή της Μητρόπολης στην Ιταλία ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Από σχολεία του νομού ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα των προαγωγικών και απολυτηρίων εξετάσεων. Κατά σχολείο τα αποτελέσματα έχουν ως εξής: Πανηγυρίζει η Ι. Μ. Αγ. Ραφαήλ στον Πυργετό ΑΠΟΛΥΟΝΤΑΙ: Αγραφιώτης Γεώργιος, Αναστασίου Ιωάννης, Αντωνίου Νικόλαος, Βίδρας Αστέριος, Γεωργάκη Ελένη, Γιαννούλα Χάιδω, Γιωτίκας Απόστολος, Γκατζούλη Ευτέρπη, Γκατζούνη Αλεξάνδρα, Γκουντελίτσα Ελένη, Δεληνάσιος Γεώργιος, Δερβένης Παναγιώτης, Ζαγκότη Χρυσούλα-Ραφαηλία, Ζαραγκότας Δημήτριος, Κακαρόντζας Σολων, Καραμίντζος Αστέριος, Κατάκου Χριστίνα, Κατσαρού Ηρώ, Κιεβάνη Ντενάντα, Κοκόμπελης Βασίλειος, Κοντοβασίλη Ουρανία, Κοντολέων Νικόλαος, Κουλιού Βασιλική, Κουμαντζέλη Αναστασία, Κουρμπής Χρήστος, Λιόλιος Ξενοφών, Λούτσος Δημήτριος, Λυτσιούλης Απόστολος, Μαλιόγκας Εμμανουήλ, Μανίκα Ευδοξία, Μάρκο Κατερίνα, Μαρκούλη Βασιλική, Μόρη Μαριάννα, Μουσιάρης Αστέριος, Μουσουλή Αγλαΐα, Μουστάκα Παρασκευή, Μπαντάνα Ευαγγελία, Νάκας Παναγιώτης, Νάσης Σταύρης, Νασίκας Γρηγόριος, Νταλαγιάννη Αντωνία, Ντεμίρι Γεώργιος, Οικονόμου Εμμανουήλ, Παϊσόπουλος Χρυσοβαλάντης, Παπαδόπουλος Ιορδάνης, Παπαδοπούλου Δήμητρα, Παπαχρήστου Ιωάννης, Περίφανος Γεώργιος, Πεταλά Ευγενία-Ανδρονίκη, Πιάχας Κων/νος, Πορτέση Ελένη, Πουλούλης Κωνσταντίνος, Πράππα Τριανταφυλλιά, Σακελλάρη Βικτωρία, Σκέμπη Εριόλα, Σκέμπι Μαρεγκλέν, Ταμπόσης Αλκιβιάδης, Τανάγια Ευαγγελία, Τσαουσίδης Κωνσταντίνος, Τσάτσου Μαρία, Τσιάλτας Θεόδωρος, Τσικούρα Σταματία, Τσιόγκας Ιωάννης, Τσιώνη Βασιλική, Φουρτούνα Ευανθία, Χασάπης Γεώργιος, Χασάπης Δημήτριος, Χατζημίχος Αστέριος, Χατζημίχος Γεώργιος, Χατζημπάρμπα Στέλλα, Ψυρρόπουλος Αριστοτέλης ΑΡΙΣΤΕΥΣΑΝ: Α’ ΤΑΞΗ: Κοντογιάννη Μαρία- Βασιλική 20, Οικονόμου Σταυρούλα 20, Χασιώτης Ανδρέας - Παρασκευάς 20, Γανού Άννα 19 12/13, Σακελλαρίου Ελένη 19 12/13, Καρακώστα Ναταλία 19 9/13, Κωστόπουλος Χρήστος 19 9/13, Γκαραβέλη Αικατερίνη 19 6/13, Κράχτη Ελισσάβετ 19 6/13, Πλιάτσικα Κασιανή 19 6/13, Καλαμάς Αθανάσιος 19 5/13, Λούτσος Νικόλαος 19 5/13, Μπάσιο Μαρία 19 5/13, Μπάκου Βασιλική 19 4/13, Μπόραντα Δήμητρα 19 3/13, Παπαναστασίου Βασιλική 19 3/13, Γεωργάκης Γρηγόριος 19 1/13, Χριστοδούλου Ελένη 19 1/13, Ρίμπας Βασίλειος - Κωνσταντίνος 19, Σιαπέρας Νικόλαος 18 12/13, Μάττος Ανδρέας 18 7/13 Β’ ΤΑΞΗ: Πορτέση Ιουστίνη 20, Κυρίτσης Ηλίας 19 12/13, Τσιτσιρίγγος Γεώργιος 19 12/13, Μάτου Παλμύρα - Σωτηρία 19 11/13, Ντιντού Θεοδώρα 19 11/13, Σαμαντζής Αθανάσιος 19 11/13, Μπογιατζόγλου Σοφία 19 10/13, Λιάκου Μαρίνα 19 8/13, Σιασιαμούτης Παναγιώτης 19 6/13, Κράχτη Βασιλική 19 3/13, Λέτσιος Ιωάννης 19 2/13, Μπάμπαλης Αθανάσιος 19 1/13, Νάκα Αποστολία 19, Γραββάνη Γεωργία 18 12/13, Κυρατζή Δήμητρα 18 9/13, Μπελτέ Ανδρονίκη 18 9/13, Τσάπο Αντονέλα 18 9/13, Τσουλάκης Γεώργιος 18 9/13 Γ’ ΤΑΞΗ: Γιαννούλα Χάιδω 20, Δερβένης Παναγιώτης 20, Τσιώνη Βασιλική 20, Μόρη Μαριάννα 19 12/13, Νάκας Παναγιώτης 19 12/13, Δεληνάσιος Γεώργιος 19 10/13, Παπαχρήστου Ιωάννης 19 10/13, Χασάπης Δημήτριος 19 10/13, Ζαγκότη Χρυσούλα-Ραφαηλία 19 7/13, Σακελλάρη Βικτωρία 19 5/13, Κακαρόντζας Σολων 19 4/13, Περίφανος Γεώργιος 19 3/13, Πιάχας Κων/νος 19 2/13, Παϊσόπουλος Χρυσοβαλάντης 19, Ψυρρόπουλος Αριστοτέλης 19, Πορτέση Ελένη 18 12/13, Τσαουσίδης Κωνσταντίνος 18 10/13 Εκδρομή στην Ιταλία πραγματοποιεί η Ιερά Μητρόπολη Λαρίσης και Τυρνάβου από 7 έως 15 Ιουλίου, υπό την αιγίδα του σεβασμιότατου Μητροπολίτου Λαρίσης κ. Ιγνατίου. Η εκδρομή περιλαμβάνει επισκέψεις και περιηγήσεις στο Μπάρι, στη Ρώμη και στον ορθόδοξο ναό των Αγίων Θεοδώρων και τις Κατακόμβες, όπου τελούνταν οι πρωτοχριστιανικές θείες λειτουργίες την εποχή των διωγμών, στη Φλωρεντία, στην Τοσκάνη, στη Βερόνα και θα κορυφωθεί με τη θεία λειτουργία που θα τελεστεί στον ιστορικό ναό του Αγίου Γεωργίου Βενετίας την Κυριακή 12 Ιουλίου. Το ταξιδιωτικό γραφείο που έχει αναλάβει την οργάνωση της εκδρομής είναι το EFILIAL TRAVEL. Για περισσότερες πληροφορίες στο τηλέφωνο του ραδιοφωνικού σταθμού της Μητρόπολης 2410-624.926. Παραλαβή εγγράφων από το Διοικητικό Πρωτοδικείο Άχρηστες δικογραφίες του Διοικητικού Πρωτοδικείου Λάρισας των ετών 1989- 2003 πρόκειται να καταστραφούν, σύμφωνα με την απόφαση 26457/23-3- 2009 του υπουργού Δικαιοσύνης. Από το Διοικητικό Πρωτοδικείο Λάρισας καλούνται οι ενδιαφερόμενοι, που θέλουν να αναλάβουν από τις δικογραφίες αυτές, κάθε έγγραφο που κατέθεσαν και τους είναι χρήσιμο, να προσέλθουν μέχρι τις 9 Ιουλίου 2009. Οι ανάπηροι και θύματα πολέμου για τον ΑΜΚΑ Τους ανάπηρους και θύματα πολέμου μέλη της Εθνικής Γενικής Ένωσης Αναπήρων και Θυμάτων Πολέμου Λάρισας και Περιχώρων καλεί να περάσουν από τα γραφεία ο πρόεδρος κ. Γ. Σακκάς, ώστε να πληροφορηθούν για τα δικαιολογητικά που χρειάζονται για να λάβουν ταυτότητα ΑΜΚΑ. Με βάση τον ΑΜΚΑ θα λαμβάνουν τις συντάξεις και θα είναι χρήσιμος και για άλλες υπηρεσίες. Η σχετική προθεσμία λήγει στις 7 Ιουλίου. Τα γραφεία της Ένωσης είναι ανοιχτά καθημερινά τις ώρες 9 – 12 μ. στην οδό Περραιβού 3. ΤΟΝΙΖΕΙ ΣΤΗΝ «Ε» Ο ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΔΡ. ΑΝΔΡΕΑΣ ΦΛΟΥΡΗΣ Εκτεταμένες οι βλάβες από το παθητικό κάπνισμα Συνέντευξη στον Αποστόλη Ζώη «Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ακόμη και μια ώρα έκθεσης σε παθητικό κάπνισμα προκαλεί σοβαρά προβλήματα στην αναπνοή, τη λειτουργία της καρδιάς αλλά και σε πολλές ορμόνες και λειτουργίες του σώματος. Για παράδειγμα, η αποδοτικότητα της αναπνοής μειώνεται κατά 10-15% ενώ οι έκκριση ορμονών του θυρεοειδούς αυξάνεται σημαντικά. Αυτή η αύξηση των θυρεοειδικών ορμονών κάνει το σώμα μας να ‘καίει’ περισσότερες πρωτεΐνες αντί για λίπος. Εφόσον οι πρωτεΐνες είναι το δομικό συστατικό των μυών, αντιλαμβάνεται κανείς ότι το παθητικό κάπνισμα προκαλεί σημαντικές αλλαγές στη δομή του σώματός μας κάνοντάς το να αποθηκεύει περισσότερο λίπος και να χάνει τους μύες του». Αυτά αναφέρει σήμερα στην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ο Δρ. Ανδρέας Φλουρής ο οποίος είναι ερευνητής στη Φυσιολογία του Ανθρώπου στο Ινστιτούτο Σωματικής Απόδοσης και Αποκατάστασης του Κέντρου Έρευνας και Ανάπτυξης Θεσσαλίας. Η έρευνά του εστιάζεται στις επιδράσεις διαφόρων παραγόντων του περιβάλλοντος στο ανθρώπινο σώμα και τον έχει οδηγήσει σε ασυνήθιστα μέρη όπως ο βυθός του Ατλαντικού και το Διάστημα. Το συγγραφικό του έργο εμπεριέχει πολλά επιστημονικά άρθρα και βιβλία και έχει αναγνωριστεί από τη ΝΑΣΑ και τον Καναδικό Οργανισμό Διαστήματος. Ο ίδιος έχει προσκληθεί να μιλήσει σε διεθνή συνέδρια και στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Η συνέντευξη • Πόσο επικίνδυνο είναι το παθητικό κάπνισμα για τους ανθρώπους; Τι έχουν δείξει οι έρευνες του Ινστιτούτου Σωματικής Απόδοσης και του ΤΕΦΦΑ; Ποιες είναι οι συνέπειες ακόμη και για μια ώρα έκθεσης σε παθητικό κάπνισμα; -Μέχρι πρόσφατα γνωρίζαμε ότι η χρόνια έκθεση στο παθητικό κάπνισμα ανεβάζει τις πιθανότητες για διάφορες ασθένειες όπως ο καρκίνος, καρδιαγγειακές παθήσεις και χρόνιες παθήσεις του αναπνευστικού. Με άλλα λόγια, δηλαδή, μόνο όταν κάποιος ζει για χρόνια στον ίδιο χώρο με έναν καπνιστή ή επισκέπτεται για δεκαετίες χώρους στους οποίους υπάρχουν καπνιστές αρχίζουν να δημιουργούνται προβλήματα στην υγεία του. Εμείς αποφασίσαμε να εξετάσουμε αν η σύντομη έκθεση σε καπνό προκαλεί προβλήματα στην υγεία. Έτσι, ζητήσαμε σε υγιείς μη-καπνιστές άνδρες και γυναίκες να εκτεθούν σε συνθήκες παθητικού καπνίσματος, παρόμοιες με αυτές που συνήθως απαντώνται σε κοινά μπαρ/εστιατόρια της χώρας, επί μια ώρα σε ένα ειδικά διαμορφωμένο εργαστήριο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ακόμη και μια ώρα έκθεσης σε παθητικό κάπνισμα προκαλεί σοβαρά προβλήματα στην αναπνοή, τη λειτουργία της καρδιάς αλλά και σε πολλές ορμόνες και λειτουργίες του σώματος. Για παράδειγμα, η αποδοτικότητα της αναπνοής μειώνεται κατά 10-15% ενώ οι έκκριση ορμονών του θυρεοειδούς αυξάνεται σημαντικά. Αυτή η αύξηση των θυρεοειδικών ορμονών κάνει το σώμα μας να ‘καίει’ περισσότερες πρωτεΐνες αντί για λίπος. Εφόσον οι πρωτεΐνες είναι το δομικό συστατικό των μυών, αντιλαμβάνεται κανείς ότι το παθητικό κάπνισμα προκαλεί σημαντικές αλλαγές στη δομή του σώματός μας κάνοντάς το να αποθηκεύει περισσότερο λίπος και να χάνει τους μύες του. Κάποιες από τις βλαβερές συνέπειες του παθητικού καπνίσματος είναι πιο εμφανείς στους άνδρες όπως η συστολική (μεγάλη) πίεση η οποία και διπλασιάζεται. Και στα δύο φύλα όμως, πολλοί παράγοντες του ανοσοποιητικού συστήματος πολλαπλασιάζονται, γεγονός που δείχνει ότι το σώμα μας αντιμετωπίζει το παθητικό κάπνισμα σαν ένα επικίνδυνο εισβολέα. Οι βλάβες που προκαλεί το παθητικό κάπνισμα είναι τόσο εκτεταμένες που είναι εμφανείς για τουλάχιστον τρεις ώρες αφού αποχωρήσουμε από το χώρο καπνίσματος. Επιπλέον, όταν κάνουμε κάποια μορφή σωματικής δραστηριότητας (π.χ., να περπατήσουμε γρήγορα για μερικά λεπτά ή να ανεβούμε γρήγορα 2-3 ορόφους σκαλιά) αφού πρώτα έχουμε εκτεθεί σε παθητικό κάπνισμα, έχουμε πολύ με- Του Ιωάννη Θ. Γωγουβίτη Έφθασε πιά το καλοκαίρι. Σε λίγο θα αδειάσει η Λάρισα και τα πεδινά χωριά του Νομού μας. Οι κάτοικοι θα ξεχυθούν, άλλοι στις θάλασσες για να χαρούν τις όμορφες παραλίες και τις δαντελωτές ακρογιαλιές, να αναπνεύσουν το ιώδιο και να απολαύσουν το κολύμπι τους. Άλλοι πάλι θα ανηφορίσουν για τα βουνά, να αναπνεύσουν τον καθαρό αέρα, να καμαρώσουν την καταπράσινη φύση, να πιούν τα γάργαρα και κρυστάλλινα νερά και να απολαύσουν τη βουνίσια δροσιά. Όσοι θα προτιμήσουν το βουνό για παραθερισμό, θα τραβήξουν για τα ορεινά της περιοχής μας χωριά, που δόξα τω Θεώ, είναι πολλά. Στο Μαυροβούνι, τον Όλυμπο, τον Κίσσαβο. Ένα από τα θέρετρα αυτά, είναι και το Μεγαλόβρυσον (Νιβόλιανη) Αγιάς. Είναι κτισμένο στις Ν.Α. πλαγιές του Κισσάβου. Έχει θέα προς τον Αγιόκαμπο, με τα βαθυγάλαζα νερά του. Μπροστά στο βάθος φαίνεται λόγο η Αγιά με την εύφορη πεδιάδα της, απέναντι υψώνεται το κατάφυτο Μαυροβούνι και πιο πέρα μακριά στον ορίζοντα, διακρίνεται το πανέμορφο Πήλιον. Δεξιά απλώνεται ο απέραντος θεσσαλικός κάμπος με τα χωριά του, που τη νύχτα όταν είναι φωταγωγημένα μοιάζουν σαν μια μικρή πολιτεία. Τα φώτα φαίνονται να σμίγουν με τ’ άστρα τ’ ουρανού και να ακουμπούν το Στερέωμα. Ο άνθρωπος μένει εκστατικός, μπροστά στην εικόνα αυτή τη μαγευτική. Το χωριό έχει μια ωραία πλατεία, μεγάλη, πλακοστρωμένη, με τη βρυσούλα της, τις λεύκες (καβάκια) και τις φιλύρες (φλαμουριές), που σκορπούν πλούσια παντού την ευωδιά. Δεξιά υψώνεται ο καθεδρικός Ιερός Ναός του Αγίου Αθανασίου, αριστερά το Δημοτικό Σχολείο, ένα ωραίο τούτο διδακτήριον, αλλά δυστυχώς κλειστό και βουβό από τις αγγελικές φωνές των παιδιών και δίπλα το Κοινοτικό Καφενείο. Τα σπίτια όλα πέτρινα, πεντακάθαρα, ασβεστωμένα και ανακαινισμένα. Οι δρόμοι άλλοι γκαλντεριμωμένοι και άλλοι τσιμεντοστρωμένοι, καθαροί, με το αυλάκι στην άκρη, που τρέχει αδιάκοπα το νερό. Πιο πέρα λίγο, είναι το μεσοχώρι, με μια πλατειούλα, με το θεόρατο γέρο - πλάτανο και με τη βρύση που τρέχει μέρα νύχτα και δροσίζει τον κουρασμένο χωρικό και αναζωογονεί τον διψασμένο περαστικό. Επάνω από το γαλύτερο ρίσκο για επιπλοκές στην υγεία μας. Αυτό ισχύει ακόμη περισσότερο για άτομα μεγάλης ηλικίας, υπέρβαρους, ή ανθρώπους με κακή φυσική κατάσταση. • Πώς κρίνετε το επίπεδο της ενημέρωσης των κατοίκων της περιοχής μας στις βλαβερές συνέπειες του παθητικού καπνίσματος; Πιστεύετε πως μια καμπάνια ενημέρωσης είναι αναγκαία; -Η ενημέρωση των κατοίκων της Θεσσαλίας, όπως και όλων των Ελλήνων, σχετικά με τις βλαβερές συνέπειες του παθητικού καπνίσματος είναι υπαρκτή αλλά, ταυτόχρονα, ελλιπής. Παρόλο που ένα μεγάλο ποσοστό των πολιτών θεωρεί θετικά τα επερχόμενα μέτρα απαγόρευσης του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους, πολλοί είναι εκείνοι οι οποίοι τα χαρακτηρίζουν αυταρχικά, έως και «ναζιστικά». Το ζήτημα, λοιπόν, όσον αφορά στο παθητικό κάπνισμα δεν είναι η θέσπιση μέτρων αλλά, κυρίως, η εφαρμογή τους, κάτι που συνήθως δεν γίνεται στη χώρα μας. Όμως πιστεύω ότι, όταν ο Έλληνας ενημερώνεται σωστά, τότε μπορεί να πεισθεί για τους νόμους. Έτσι, θεωρώ ότι μια καμπάνια ενημέρωσης θα παίξει πολύ μεγάλο ρόλο στην εφαρμογή των επερχόμενων μέτρων κατά του καπνίσματος. Αυτό είναι πολύ σημαντικό γιατί τα στοιχεία που έρχονται στο φως από τις μελέτες μας δείχνουν ότι, σε αντίθεση με όσα πιστεύει ο περισσότερος κόσμος, ακόμη και μια μόλις ώρα παθητικού καπνίσματος έχει πολύ σοβαρές συνέπειες στην υγεία. Επίσης, πολλοί ιδιοκτήτες καφετεριών, εστιατορίων και μπαρ ανησυχούν για πιθανή μείωση της κίνησης με τα επερχόμενα μέτρα απαγόρευσης του καπνίσματος. Όμως, η πλειοψηφία των μελετών σε χώρες που το κάπνισμα έχει απαγορευτεί στους δημόσιους χώρους δεν δείχνει καμία αρνητική επιρροή στους τζίρους των επιχειρήσεων. • Κάποιες άλλες μελέτες έχουν δείξει πως τα παιδιά του θεσσαλικού διαμερίσματος είναι υπέρβαρα και μάλιστα λείπει σε αυτά η άσκηση. Τι έχετε να πείτε για αυτά τα αποτελέσματα των ερευνών; Εκτιμάτε πως ο σύγχρονος τρόπος ζωής αλλά και ο τρόπος που διδάσκεται το μάθημα της γυμναστικής στα σχολεία αποτελούν τους βασικούς παράγοντες αυτού του φαινομένου; -Πράγματι, πολλές από τις έρευνές μας έχουν δείξει ότι η συχνότητα της παχυσαρκίας στα σημερινά Ελληνόπαιδα ολοένα και αυξάνεται με αποτέλεσμα να είμαστε, δυστυχώς, ανάμεσα στους πρωταθλητές πλέον σε παγκόσμια κλίμακα. Η έλλειψη φυσικής δραστηριότητας αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα αύξησης της παιδικής παχυσαρκίας, ενώ η διατροφή φαίνεται να επηρεάζει επίσης έως κάποιο βαθμό. Και οι δύο αυτοί παράγοντες (έλλειψη φυσικής δραστηριότητας και κακή διατροφή) απορρέουν άμεσα από τον σύγχρονο τρόπο ζωής. Έχουμε πλέον φτάσει σε ένα σημείο στο οποίο θα πρέπει να αναρωτηθούμε αν είναι πιο χρήσιμη για το παιδί μας μια δεύτερη (ή τρίτη) ξένη γλώσσα ή μια ώρα παιχνίδι στο πάρκο η οποία θα του θωρακίσει την υγεία για τα επόμενα χρόνια της ζωής του. Στην έλλειψη φυσικής δραστηριότητας σίγουρα υπεισέρχεται και ο τρόπος που διδάσκεται το μάθημα της γυμναστικής στα σχολεία. Αφενός οι γυμναστές θα πρέπει να «δουλέψουν» πολύ περισσότερο με τα παιδιά και αφετέρου είναι απαραίτητο να θεσπιστεί περισσότερος χρόνος για το μάθημα της γυμναστικής. Είναι γνωστό ότι ένας άνθρωπος πρέπει να ασκείται το λιγότερο τρεις φορές ανά εβδομάδα προκειμένου να διατηρήσει μια καλή φυσική κατάσταση. Όμως στα σχολεία της χώρας μας το μάθημα της γυμναστικής διδάσκεται μονάχα δύο φορές ανά εβδομάδα τη στιγμή που έρευνες του Ινστιτούτου μας έχουν αποδείξει ότι ο χρόνος αυτός είναι ανεπαρκής. • Τα ευρήματα της τελευταίας μελέτης για το παθητικό κάπνισμα δημοσιεύτηκαν σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά του εξωτερικού όπως το Περιοδικό Κλινικής Ενδοκρινολογίας και Μεταβολισμού και το Αμερικανικό Περιοδικό Φυσιολογίας. Ποια είναι τα νέα σχέδια όσον αφορά στην εκπόνηση νέων μελετών; -Την περίοδο που διανύουμε είναι σε εξέλιξη μια νέα μελέτη η οποία εξετάζει τις επιδράσεις του παθητικού καπνίσματος σε δείκτες εξάρτησης, πνευμονικής λειτουργίας και οξειδωτικού στρες σε υγιείς μη-καπνιστές και σε υγιείς πρώην-καπνιστές. Πιστεύουμε ότι τα ευρήματα της μελέτης αυτής θα επηρεάσουν την κοινωνική υγεία αφενός μέσω ευαισθητοποίησης του κοινωνικού συνόλου για τις επιδράσεις του παθητικού καπνίσματος και αφετέρου μέσω της βελτιωμένης αντίληψης της επιστημονικής κοινότητας για τους μηχανισμούς δράσης του καπνού στη φυσιολογική λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού. Τέλος, στο άμεσο μέλλον στοχεύουμε να εξετάσουμε την αποτελεσματικότητα διαφόρων μεθόδων διακοπής του καπνίσματος, καθώς και κάποιους εναλλακτικούς τρόπους καπνίσματος όπως το ηλεκτρονικό τσιγάρο. • Η ερευνητική προσπάθεια του ΙΣΑΑ αποκτά όλο και μεγαλύτερη αναγνωρισιμότητα και αποδοχή και εκτός της χώρας. Πιστεύετε πώς θα πρέπει να φροντίσει κι η Πολιτεία από την πλευρά της να κάνει το χρέος της; Γιατί στη χώρα μας δεν κατευθύνονται ποσά όπως συμβαίνει με τις αναπτυγμένες χώρες; -Είναι αλήθεια ότι το ΙΣΑΑ, όπως και τα περισσότερα πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα της χώρας, βρίσκεται υπό συνθήκες μόνιμης υποχρηματοδότησης και οι ερευνητές του πασχίζουν με χιλιάδες ώρες απλήρωτης εθελοντικής εργασίας να δημιουργήσουν πρωτογενή γνώση και να συμμετάσχουν (συχνά με διακρίσεις) στη διαμόρφωση των διεθνών επιστημονικών εξελίξεων και στη μεταλαμπάδευσή τους στην ελληνική κοινωνία αλλά και στη δημιουργία διεθνών συνεργασιών για τη διεκδίκηση χρηματοδοτήσεων. Όλες αυτές οι προσπάθειες παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη, τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο αλλά, δυστυχώς, οι ερευνητές δεν βρίσκουμε την υποστήριξη που θα έπρεπε ούτε από την Πολιτεία αλλά ούτε και από τους πολίτες. Για παράδειγμα, η κυβέρνηση αυτές τις ημέρες εξετάζει σχέδιο συγχώνευσης του ΙΣΑΑ και του Κέντρου Έρευνας και Ανάπτυξης Θεσσαλίας με ερευνητικά ιδρύματα που εδρεύουν στη Θεσσαλονίκη, καθώς και τη συγχώνευση ή κατάργηση πολλών άλλων ερευνητικών ιδρυμάτων σε όλη τη χώρα. Δυστυχώς, όλα αυτά συμβαίνουν σε μια περίοδο οικονομικής κρίσης από την οποία θα μπορέσουμε να βγούμε μονάχα αν επενδύσουμε σαν χώρα στην ανάπτυξη, την έρευνα και την καινοτομία. Τα φαινόμενα όμως δείχνουν ότι, δυστυχώς, αυτοί οι τομείς δεν αποτελούν προτεραιότητα για τη χώρα μας. Ακόμη όμως και σε κοινωνικό επίπεδο, οι ερευνητές δεν τυγχάνουν ιδιαίτερης εκτίμησης. Οι άνθρωποι αυτοί θυσιάζουν την προσωπική τους ζωή εργαζόμενοι με όλες τους τις δυνάμεις για το κοινωνικό σύνολο προσπαθώντας να αναπτύξουν καινούριες γνώσεις, τεχνολογίες, και υπηρεσίες οι οποίες έχουν βασικό σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής όλων μας. Οι πολίτες, λοιπόν, με τη σειρά τους είναι σημαντικό να αγκαλιάσουν αυτές τις προσπάθειες είτε προσφέροντας τους εαυτούς τους ως εθελοντές σε έρευνες είτε παρέχοντας οποιαδήποτε εθελοντική υποστήριξη. Αυτό που θα πρέπει να σκεφτόμαστε είναι πως η κάθε έρευνα μπορεί να δώσει λύσεις σε κάποιο πρόβλημα και ότι, ίσως, κάποια μέρα μπορεί να βοηθήσει κάποιους συνανθρώπους μας, εμάς τους ίδιους ή τα παιδιά μας. Το Μεγαλόβρυσο Αγιάς, ένα όμορφο ορεινό χωριό χωριό βρίσκεται η Μεγάλη βρύση, από την οποία ονομάστηκε το χωριό Μεγαλόβρυσον, γιατί πρώτα είχε το σλαβικό όνομα (Νιβόλιανη). Είναι μια θαυμάσια τοποθεσία με μεγάλες πηγές, με καλοφτιαγμένες βρύσες, με ωραία αυλάκια που κυλούν τα κρύα και γάργαρα νερά τους. Από εδώ υδρεύεται το χωριό (υπάρχει υδραγωγείο), αλλά αρδεύεται και η πλησιέστερη αγροτική περιοχή, ενώ τα αιωνόβια πλατάνια, τα καβάκια και πιο πέρα οι βαλανιδιές, στολίζουν τον παραδεισένιο αυτόν τόπο. Ακριβώς στην κορυφή του λόφου, σ’ ένα ίσιωμα στέκει ευλαβικά και επιβλητικά, το γραφικό εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονος, που φαντάζει σαν μια ζωγραφιά και μια άσπρη πινελιά μέσα στο καταπράσινο τοπίο. Εδώ πρέπει να αναφέρω ότι, το χωριό έχει τρεις εκκλησίες, πέντε εξωκκλήσια και δύο μοναστήρια. Δείγμα και μαρτυρία της Πίστεως που είχαν οι παλιοί μας συγχωριανοί, κτίζοντες Ιερούς Ναούς παντού, για να υμνείται και να δοξάζεται το Άγιον όνομα του Τριαδικού Θεού. Το καλοκαίρι γίνονται, τα εξής πανηγύρια: Των Αγίων Αναργύρων 1η Ιουλίου. Του Προφήτη Ηλία 20 Ιουλίου, του Αγίου Παντελεήμονος 27 Ιουλίου και της Παναγίας 15 Αυγούστου. Τότε παρευρίσκονται όλοι οι ξενιτεμένοι, αλλά ακόμα και από τις γειτονικές περιοχές, για να τιμήσουν αυτές τις μεγάλες γιορτές. Οι κάτοικοι προμηθεύονται τα τρόφιμα από την Αγιά, εκτός από λίγα λαχανικά και ζαρζαβατικά και άλλα φρούτα που παράγει σήμερα ο τόπος. Αν κάποιος θέλει, μπορεί να φθάσει και μέχρι τον Αγιόκαμπο, για να κάνει το μπάνιο του. Πάντως το Μεγαλόβρυσο βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση, γιατί είναι κοντά στην Αγιά και στη Λάρισα, οπότε σε μια δύσκολη στιγμή, μπορεί κάποιος να εξυπηρετηθεί. Είναι νομίζω πλέον καιρός να κάνουμε στροφή προς το βουνό. Καλή είναι η θάλασσα με τα παιγνιδισματά της, καλό όμως και το βουνό. Το κλίμα πιο υγιεινό και χωρίς υγρασία. Η θάλασσα έχει ασφαλώς τα καλά της, αλλά είναι και κοπιαστική. Όποιος δεν έχει λόγους, ας προτιμήσει το βουνό. «Μέσα στα έλατα, τις οξιές και τις βαλανιδιές εκεί που τα νερά κρυστάλλινα και γελαστά πετιούνται από τα σπλάχνα της γης, ελάτε να βρούμε μια άλλη χαρά που δίνουν τα χιλιοτραγουδισμένα Ελληνικά βουνά, με τα χωριά». Τα βουνά, που ο λογοτέχνης και ποιητής Ζαχ. Παπαντωνίου, έγραψε το Αναγνωστικό του Δημοτικού Σχολείου «Τα ψηλά βουνά» που αποτελεί σταθμό στην ιστορία του Σχολικού βιβλίου! Όποιος το διαβάζει, συγκινείται και δακρύζει. Αλλά και ο Κώστας Κρυστάλλης, (ο τραγουδιστής του βουνού και της στάνης), στα έργα του εκφράζει την αγάπη και το θαυμασμό για το βουνό και το ορεινό χωριό. Και είναι αλήθεια, πως στο χωριό η ζωή κυλά ήσυχα, ήρεμα κι αρμονικά. Σ’ αυτό βασιλεύει η σιωπή, η χαρά και η ευτυχία. Σ’ αυτό ακόμη σήμερα, σώζεται η απλότητα και η αγνότητα της ψυχής. Το Μεγαλόβρυσον είναι προικισμένο με πολλές φυσικές καλλονές και ξεκουράζει τον άνθρωπο από τα βάσανα και τους κόπους της καθημερινής βιοπάλης. Το κλίμα δε, είναι ιδεώδες. Γι’ αυτό προ ετών οι επιθεωρητές της Δημοτικής Εκπαίδευσης, είχαν προτείνει τότε τη μόνιμη εγκατάσταση των παιδικών κατασκηνώσεων του Νομού Λάρισας. Δεν πραγματοποιήθηκε τούτο, για άλλους λόγους. Ας επισκεφθούμε το Μεγαλόβρυσον, το καλοκαίρι. Οι κάτοικοι, πρόσχαροι, καλοσυνάτοι κι ευγενικοί, είναι πρόθυμοι για την υποδοχή. Τέλος ας έχουμε πάντοτε στο μυαλό μας και στην καρδιά μας τα ωραία λόγια του ποιητή, που υμνεί το βουνό και γενικά το Ελληνικό ορεινό χωριό λέγοντας: «Μακριά από την πόλη και από την ταραχή, εδώ ελάτε όλοι, εδώ στην εξοχή. Εδώ είναι ευτυχία, εδώ είναι χαρά, μεσ’ τα νερά τα κρύα, τα δέντρα τα χλωρά. Μακριά, μακριά, η λύπη, οι πόνοι, τα δεινά, είν’ ανθισμένοι οι κήποι και τ’ άνθη τους χλωρά». * Ο Ιωάννης Θ. Γωγουβίτης είναι εκπαιδευτικός