ΧΗΜΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙ∆ΕΙΑΣ Β΄ ΛΥΚΕΙΟΥ n∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΘΕΜΑ 1ο A) Στις παρακάτω ερωτήσεις βάλτε σε ένα κύκλο το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1) Από τις ενώσεις: KHCO3, CH4, H2CO3, CHCl3 και NaBr, CO2 οργανικές είναι οι: α. CO2, KHCO3, CH4, H2CO3, CHCl3 γ. NaBr β. CH4, CHCl3, H2CO3 δ. CH4, CHCl3. 2) Το τρίτο µέλος της οµόλογης σειράς των αλκαδιενιών έχει το µοριακό τύπο: α. C3H4 β. C4H6 γ. C5H8 δ. C4H8. 3) Στο γενικό τύπο CνΗ2ν+2Ο2 µε ν ≥ 2 ανήκουν: α. οι αλδεΰδες και οι κετόνες β. τα κορεσµένα µονοκαρβοξυλικά οξέα και οι εστέρες. γ. οι κορεσµένες µονοσθενείς αλκοόλες και οι αιθέρες δ. .οι εστέρες. 4) Από τους άκυκλους υδρογονάνθρακες µε µοριακούς τύπους: C4H10 ,C6H12, C10H18, C5H8, C6H10, C4H8 ,CH4 ακόρεστοι είναι: α. οι C10H18, C5H8, C6H10 γ. οι C6H12 και C4H8 β. το CH4 δ. όλοι εκτός από το CH4, C4H10. 5) Το φυσικό αέριο είναι: α. καύσιµο µείγµα αερίων υδρογονανθράκων που βρίσκεται σε φυσικές κοιλότητες στο εσωτερικό της Γης. β. µείγµα CH4 και CO2 που ελευθερώνεται από ρωγµές του εδάφους γ. τα αέρια προϊόντα που παράγονται κατά τη διύλιση του πετρελαίου δ. το αέριο που σχηµατίζεται στα ανθρακωρυχεία (Μονάδες 3 X 5=15) B) Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις µε (Σ) αν είναι σωστές και µε (Λ) αν αυτές είναι λανθασµένες. 1) Αν δύο υδρογονάνθρακες έχουν στο µόριό τους τον ίδιο αριθµό ατόµων C είναι ισοµερείς. 2) Η αφυδάτωση των αλκοολών σε χαµηλές θερµοκρασίες δίνει αλκένια. 1 3) Όλες οι χηµικές ενώσεις που ανήκουν στον γενικό µοριακό τύπο CνΗ2ν+2Ο2 αποτελούν µια οµόλογη σειρά. 4) Οι υδρογονάνθρακες CH2=CH-CH=CH2 και CH3-C≡CΗ είναι ενώσεις ισοµερείς. 5) Υπάρχουν 3 ισοµερή βουτένια. (Μονάδες 5) Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας στις ερωτήσεις 2 και 4 (Μονάδες 2χ2,5=5) ΘΕΜΑ 2ο Α) Να ονοµαστούν οι παρακάτω ενώσεις: CH 3 1) CH 3 -CH 2 - C - CH 2 -CH 3 || CH 2 | 2) CH 3 - C - OH | 3) CH 3 -C -OH CH 3 || O CH 3 4) CH 3 - CH 2 - O - CH 3 | 5) CH 3 - CH 2 - C - OH | CH 3 (Μονάδες 15) Β) Να γραφούν οι συντακτικοί τύποι των παρακάτω ενώσεων: 1) 2) 3) 4) 5) 2-υδρόξυ-προπανικό οξύ µέθυλο βουτανόνη 1,2 διχλωροαιθένιο διµεθυλ αιθέρας επτ(3)έν(6)ιν άλη (Μονάδες 15) ΘΕΜΑ 3ο Α) ∆ίνονται οι οργανικές ενώσεις: CH≡CH (A), CH2=CH2 (B). 1) Να συµπληρώσετε τις παρακάτω αντιδράσεις. Α Β B + + + Η2Ο Æ Γ ΗCl Æ ∆ Cl2 Æ E 2 E A + + 2NaOH Æ Λ Æ Β Z + K + H 2O (Μονάδες 10) 2) Πώς από την ένωση Α µπορεί να παραχθεί αιθανόλη; 3) Με ποια αντίδραση θα µπορούσα να διακρίνω την ένωση Β από το αιθάνιο; 4) Ποια η αντίδραση πολυµερισµού της ένωσης Β και ποιο το όνοµα του πολυµερούς που προκύπτει; (Μονάδες 05) Β) Ποιος ο µοριακός τύπος και οι δυνατοί συντακτικοί τύποι αλκενίου µε σχετική µοριακή µάζα ίση µε 70. (Μονάδες 10) ΘΕΜΑ 4ο 5 L ενός αλκανίου σε κατάλληλες συνθήκες αναµιγνύονται µε 210 L αέρα. Μετά από ανάφλεξη του µίγµατος και ψύξη των καυσαερίων, τα καυσαέρια διοχετεύθηκαν σε υδατικό διάλυµα NaOH. Έτσι απόµεινε όγκος που περιείχε 2L Ο2 . Α) Τι συµβαίνει µε την διοχέτευση των καυσαερίων σε διάλυµα NaOH ;Τι συµβαίνει µε την ψύξη των καυσαερίων; Β) Ποιος ο µοριακός τύπος του αλκανίου αν όλοι οι όγκοι µετρήθηκαν στις ίδιες συνθήκες πίεσης και θερµοκρασίας. Θεωρούµε ότι ο αέρας περιείχε 20%v/v Ο2 και 80%v/v Ν2 και ότι δεν σχηµατίζονται οξείδια του Ν2. (Μονάδες 25) 3 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 1ου ∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΘΕΜΑ 1ο Α) 1) δ 2) γ 3) β 4) δ 5) α Β) 1) Λ 2) Λ 3) Λ 4) Λ 5) Σ C) Για την πρόταση 2: Η αφυδάτωση των αλκοολών σε χαµηλές θερµοκρασίες δίνει αιθέρες. Γίνεται συµπύκνωση και από 2 µόρια αλκοόλης αποµακρύνεται ένα µόριο νερού. Για την πρόταση 4: Για να είναι δύο ενώσεις ισοµερής πρέπει να έχουν τον ίδιο µοριακό τύπο. Εδώ η µια είναι C4H6 και η άλλη C3H4 . ΘΕΜΑ 2ο Α) 1) 2 αίθυλο βουτένιο 2) Μέθυλο προπανόλη 2 3) Αιθανικό οξύ 4) Μεθυλ-αιθυλ αιθέρας 5) 2 µέθυλο 2 βουτανόλη Β) 1) CH 3 CH(OH)COOH CH 3 2) CH 3 − C H − CO − CH 3 3) CH 2 − CH 2 − Cl Cl 4) CH 3 - O - CH 3 5) CH ≡ C - CH 2 - CH = CH - CH 2 - CH = O 4 ΘΕΜΑ 3ο Α) 1) CH ≡ CH + H 2 O → CH 2 CH = O (Γ) CH 2 = CH 2 + HCl → CH 3 CH 2 Cl (∆) CH 2 = CH 2 + Cl 2 (E) → C H 2 CH 2 Cl Cl C H 2 CH 2 Cl + 2 NaOH → CH ≡ CH + NaCl + H 2 O Cl CH ≡ CH + H 2 → CH 2 = CH 2 2) Για να παραχθεί από την Α αιθανόλη θα πρέπει πρώτα να προσθέσουµε Η2 και στη συνέχεια νερό. 3) Η ένωση Β αποχρωµατίζει το κόκκινο διάλυµα Βr2 ενώ το αιθάνιο δεν αντιδρά. 4) v CH 2 = CH 2 → (− CH 2 − CH 2 − )v πολυαιθυλένιο Β) Ο γενικός µοριακός τύπος του αλκενίου είναι CvH2v .Mr=14v. Άρα 70=14vÖν=5 CH 2 = CH - CH 2 - CH 2 - CH 3 1-πεντένιο CH 3 - CH = CH - CH 2 - CH 3 2-πεντένιο CH 2 = CH - H - CH 3 3 µέθυλο 1 βουτένιο - CH 3 2 µέθυλο 2 βουτένιο C CH3 CH 3 - CH = C CH3 CH 3 - CH 2 − C = CH 2 2 µέθυλο 1 βουτένιο CH3 5 ΘΕΜΑ 4ο Ο γενικός µοριακός τύπος του αλκανίου είναι CvH2v+2 . Από τη σύσταση του αέρα προκύπτει ότι τα 42L είναι το Ο2 που µπορώ να χρησιµοποιήσω για την καύση και τα υπόλοιπα 168L είναι Ν2 που παραµένει ως έχει στα καυσαέρια. Από την αντίδραση προκύπτει το εξής: CvH2v+2 + 3v + 1 O2 2 ÆvCO2 +(v+1)H2O Στο τέλος αποµένουν 2L Ο2 άρα έχουν αντιδράσει τα 40L. Εποµένως 3v + 1 5=40Öν=5 2 Αρχικά Αντ./παρ. Τελ C5H12 1L 5L 5L ---- + 8O2 8L 42L 40 2 Æ 5CO2 +6H2O 5L 6L 25 25 30 30 Α) Από το διάλυµα ΝαΟΗ κατακρατείται το CO2 . Με την ψύξη των καυσαερίων αποµακρύνεται το νερό. Β) Ο µοριακός τύπος του αλκανίου είναι C5H12 6 o∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΘΕΜΑ 1ο A) Στις παρακάτω ερωτήσεις βάλτε σε ένα κύκλο το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1) Οι αιθέρες µπορεί να προκύψουν µε: α. οξείδωση των πρωτοταγών αλκοολών β. αφυδάτωση των αλκοολών γ. οξείδωση των δευτεροταγών αλκοολών δ. αντίδραση µεταξύ αλκοόλης και οξέος ε. αντίδραση µεταξύ µονοκαρβοξυλικών οξέων και βάσεων. 2) Κατά την αναµόρφωση της βενζίνης: α. µετατρέπονται οι άκυκλοι υδρογονάνθρακες σε κυκλικούς β. µετατρέπονται οι ακόρεστοι υδρογονάνθρακες σε κορεσµένους γ. µετατρέπονται ορισµένοι υδρογονάνθρακες σε ισοµερείς τους µε περισσότερες διακλαδώσεις. δ. αυξάνεται σηµαντικά η ποσότητα της βενζίνης. 3) Τα κατώτερα µέλη της σειράς των κορεσµένων υδρογονανθράκων είναι : α) αέρια β) στερεά γ) υγρά δ) στερεά ή αέρια ή υγρά 4) Αν ένα µίγµα βουτανίου, αιθενίου, προπενίου και προπανίου διαβιβασθεί σε περίσσεια διαλύµατος Br2 σε CCl4, τότε τα αέρια που εξέρχονται από το διάλυµα αυτό είναι: α. βουτάνιο και προπάνιο β. αιθένιο και προπένιο γ. βουτάνιο δ. βουτάνιο, αιθένιο, προπάνιο και προπένιο. 5) Ο γενικός µοριακός τύπος των κορεσµένων µονοκαρβονυλικών κετονών είναι: α. CνΗ2vO ν ≥ 1 β. CνΗ2vO ν ≥ 3 γ. CνΗ2ν+2Ο ν≥3 δ. CνΗ2νΟ2 ν ≥ 2 (Μονάδες 3 X 5=15) 7 B) Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις µε (Σ) αν είναι σωστές και µε (Λ) αν αυτές είναι λανθασµένες. 1) Οι τριτοταγείς αλκοόλες οξειδώνονται προς καρβονυλικές ενώσεις. 2) Αν κατά την καύση ορισµένου όγκου αλκενίου παράγεται τριπλάσιος όγκος υδρατµών, το αλκένιο αυτό είναι το προπένιο. 3) Κάθε αλκίνιο αντιδρά µε αµµωνιακό διάλυµα CuCl και σχηµατίζει καστανέρυθρο ίζηµα. 4) Κατά την επίδραση περίσσειας υδροβρωµίου σε ακετυλένιο προκύπτει κυρίως η ένωση 1,2-διβρωµοαιθάνιο. (Μονάδες 4) C) Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας στις ερωτήσεις 2 και 4 (Μονάδες 2χ3=6) ΘΕΜΑ 2ο Α) Να εξηγήσετε γιατί δεν µπορεί να υπάρχουν χηµικές ενώσεις µε τα ονόµατα: µεθένιο, αιθανόνη, 3-βουτένιο, 2,2 διµεθυλο-1- βουτένιο. (Μονάδες 10) Β) Να συµπληρωθούν οι αντιδράσεις: 1) ..CH ≡ CH + H 2 O.... → .................................. αλκοολικοδιαλυµα 2) .................. + 2NaOH → CH ≡ C − CH 3 + ............ + .......... 3) CH 2 = CH - CH 3 + H 2 O → ............................ 4) .......................... + Br2 → CH 3 - C H - C H - CH 3 Br Br 5) C v H 2v +2O + ..........O2 → .......τελεια καυση.......................... (Μονάδες 15) ΘΕΜΑ 3ο Αέριο µίγµα αιθενίου και αιθινίου όγκου 30 ml, προσλαµβάνει κατά την πλήρη υδρογόνωση του 50 ml Η2 . Να υπολογιστούν: α) η σύσταση του µίγµατος σε ml. 8 β) η αναλογία µαζών του µίγµατος αν όλοι οι όγκοι µετρήθηκαν σε S.T.P συνθήκες. και οι σχετικές ατοµικές µάζες των στοιχείων είναι Αr: C=12 και H=1. (Μονάδες 25) ΘΕΜΑ 4ο 10 ml ενός ακόρεστου υδρογονάνθρακα µε 1 τριπλό δεσµό καίγονται µε 60 ml Ο2 . Τα καυσαέρια ψύχονται και στη συνέχεια διαβιβάζονται σε διάλυµα Ca(OH)2 . Τελικά µένουν5 ml από ένα αέριο. Α) Να βρεθεί ο µοριακός τύπος του υδρογονάνθρακα. Β) Να βρεθούν και να ονοµαστούν τα συντακτικά ισοµερή που αντιστοιχούν στον παραπάνω τύπο. (Μονάδες 25) 9 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 2ου ∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΘΕΜΑ 1ο Α) 1) β 2) α 3) γ 4) α 5) β Β) 1) Λ 2) Σ 3) Λ 4) Λ C) Για την πρόταση 2: CvH2v + 3v O2 2 +vH2O ÆvCO2 1L vL KL 3K L Παρατηρούµε ότι για κάθε ένα L αλκενίου που καίγεται παράγονται ν L υδρατµών. Από τις αναλογίες προκύπτει ότι το ν=3 άρα πρόκειται για το προπένιο. Για την πρόταση 2: Η προσθήκη γίνεται σύµφωνα µε τον κανόνα Markovnikov ως εξής: Br HBr CH ≡ CH + HBr → C H = CH 2 + → C H − CH 3 Br Br ΘΕΜΑ 2ο Α) µεθένιο:Για να δηµιουργηθεί διπλός δεσµός πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον 2 άτοµα άνθρακα. Αιθανόνη: Κετόνες έχουµε µε ν>=3 όχι µε δύο άτοµα άνθρακα. 3-βουτένιο : Η αρίθµηση ξεκινάει από το άκρο που είναι πιο κοντά στο πολλαπλό δεσµό άρα θα είχαµε το 2 βουτένιο. 2,2 διµεθυλο-1-βουτένιο: Ο δεύτερος άνθρακας θα είχε 5 οµοιοπολικούς δεσµούς. Β) + H 2 O.... → ........CH 3CH = O 1) ..CH ≡ CH 2) ..CH2(Cl) - CH(Cl) - CH 3 + 2NaOH αλκοολικοδ ιαλυµα → CH ≡ C − CH 3 + .NaCl. + ..H 2 O 3) CH 2 = CH - CH 3 + H 2 O → .............CH 3 − CH − CH 3 OH 10 4) .....CH 3 − CH = CH − CH 3 .... + Br2 → CH 3 - C H - C H - CH 3 Br 5) C v H 2v −2 + ..... Br 3v − 1 ..O2 → .vCO2 . + ....(v − 1)..H 2 O 2 ΘΕΜΑ 3ο Μr C2H4=2 12+4 1=28 Μr C2H2=2 12+2 1=26 Έστω α ml C2H4 και β mlC2H2 . α+β=30 (1). C2H4 + H 2 → C2 H 6 1ml α 1ml α C2H2 + 2H 2 → C2 H 6 1ml α 1ml 2ml 1ml β 2β β Η συνολική ποσότητα του υδρογόνου που χρειάζοµαι είναι α+2β . Άρα α+2β=50 (2). Α) Από τις σχέσεις 1 και 2 προκύπτει ότι : α=10ml και β=20ml. Β) α β m1 m 26 m ml amol Mr1 10 . 28 m = = = 1 ⇒ . = 1 ⇒ 1 = 0.54 m2 ml βmol m2 28 m2 20 26 m2 Mr2 ΘΕΜΑ 4ο A) Μετά από ψύξη και διαβίβαση των καυσαερίων σε διάλυµα Ca(OH)2 αποµακρύνεται το νερό και το διοξείδιο του άνθρακα οπότε το αέριο που περισσεύει είναι το Ο2 C v H 2v − 2 + ..... 3v − 1 ..O2 → .vCO2 . + ....(v − 1)..H 2 O 2 Το 1 ml απαιτεί 3ν-1/2 ml Ο2 για να καεί . Τα 10 χ; Άρα (3ν-1)/2 . 10 =55Öν=4 Ο µοριακός τύπος του αλκινίου είναι C4H6 B) Τα συντακτικά ισοµερή που αντιστοιχούν στον τύπο αυτό είναι: CH 3 − C ≡ C − CH 3 .. 2-προπίνιο CH ≡ C − CH 2 − CH 3 .. 1-προπίνιο 11 p∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΘΕΜΑ 1ο A) Στις παρακάτω ερωτήσεις βάλτε σε ένα κύκλο το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1) Τα αέρια που συντελούν στη δηµιουργία του φαινόµενου του θερµοκηπίου είναι: α. CO2, O3, CH4, ClFCs γ. CO2, H2O, CH4, ClFCS. β. NOX, CO, O3, CF2Cl2 δ. NO2, CO, CO2, CF2Cl2. 2) Οι αλκοόλες ανάλογα µε τον αριθµό των υδροξυλίων που περιέχουν στο µόριό τους διακρίνονται σε: α. µονοσθενείς και πολυσθενείς β. µονόξινες και πολυόξινες γ. µονοβασικές και πολυβασικές δ. πρωτοταγείς, δευτεροταγείς και τριτοταγείς. 3) Τα πετροχηµικά είναι: α. χηµικές ενώσεις που περιέχονται στο πετρέλαιο β. χηµικές ενώσεις που προέρχονται από τα πετρώµατα γ. προϊόντα που παράγονται συνθετικά µε πρώτες ύλες που προέρχονται κυρίως από το πετρέλαιο δ. οι πρώτες ύλες από τις οποίες σχηµατίσθηκε το πετρέλαιο. 4) Από την οξείδωση των πρωτοταγών αλκοολών λαµβάνονται: α. µόνο οξέα γ. αλδεΰδες ή οξέα β. κετόνες δ. όλα τα παραπάνω. 5) Τα προϊόντα της αλκοολικής ζύµωσης είναι: α. µεθανόλη και διοξείδιο του άνθρακα β. αιθανόλη και µονοξείδιο του άνθρακα γ. οινόπνευµα και διοξείδιο του άνθρακα δ. µία αλκοόλη και οξυγόνο. (Μονάδες 3 X 5=15) B) Να χαρακτηρίσετε τις παρακάτω προτάσεις µε (Σ) αν είναι σωστές και µε (Λ) αν αυτές είναι λανθασµένες. 1) Η 1-προπανόλη ανήκει στις κορεσµένες, µονοσθενείς, πρωτοταγείς αλκοόλες. 2) Όλα τα αλκένια έχουν την ίδια % περιεκτικότητα σε άνθρακα. 3) ∆εν υπάρχει ένωση που να ονοµάζεται αιθανόνη. 12 4) Στο µόριο του βενζολίου τα άτοµα του άνθρακα συνδέονται µεταξύ τους µε τρεις διπλούς και τρεις απλούς δεσµούς. Για το λόγο αυτό το βενζόλιο δίνει πολύ εύκολα αντιδράσεις προσθήκης. (Μονάδες 4) C) Να αιτιολογήσετε τις απαντήσεις σας στις ερωτήσεις 2 και 3 (Μονάδες 2χ3=6) ΘΕΜΑ 2ο Α) Να αντιστοιχήσετε τις ενώσεις στη στήλη Α µε τις ισοµερής τους που βρίσκονται στη στήλη Β. Α) CH 3 - CH = CH - CH 3 1) µέθυλο βουτίνιο Β) CH 3 - CH 2 - CH 2 - CH 2 − CH 2 − OH 2) Βουτανόνη 3) αίθυλ ισοπρόπυλ αιθέρας CH 3 | 4) µέθυλο προπένιο Γ) CH 3 - C - CH 2 - CH 2 - CH 3 | CH 3 5) 3 µέθυλο εξάνιο CH 3 | ∆) CH 3 - C H - CH = O Ε) CH 3 - CH = CH - CH = CH 2 Β) Να συµπληρωθούν οι αντιδράσεις: (Μονάδες 15) . H 2SO 4 ,170 C 1) ............................... π → CH 2 = CH − CH 3 + H 2 O o ιαλυµα → CH 2 = CH − CH 2 − CH 3 + ............ + .......... 2) .................. + NaOH αλκοολικοδ CH 3 | 3) CH 3 - C = CH - CH 3 + H 2 O → ............................ 4) CH 2 = CH - CH 3 + HBr → ............................ 5) C v H 2v + 2 + ..........O2 → .......τελεια ...καυση.......................... (Μονάδες 10) 13 ΘΕΜΑ 3ο Με την επίδραση περίσσειας αλκοολικού διαλύµατος ΚΟΗ σε ορισµένη ποσότητα 1 βρωµο- µέθυλο προπάνιου παράχθηκαν 88g οργανικής ένωσης Α. Να υπολογίσετε: α) τη µάζα του 1,βρωµο- µέθυλο προπάνιου που αντέδρασε. β) τη µάζα της αλκοόλης που πρέπει να αφυδατωθεί, ώστε να παραχθούν 88g από την οργανική ένωση Α. ∆ίνονται οι ατοµικές µάζες των στοιχείων: C: 12, H: 1, O: 16, Br: 80 (Μονάδες 25) ΘΕΜΑ 4ο Κορεσµένη µονοσθενής αλκοόλη (Α) αντιδρά µε µυρµηκικό οξύ (µεθανικό οξύ) δίνοντας εστέρα (Β) µε Μr =102. Αν η Α οξειδώνεται προς αλδεΰδη (Γ) αρχικά και προς οξύ (∆) στη συνέχεια να βρεθούν οι πιθανοί τύποι των Α, Β, Γ, ∆ και να γραφτούν αναλυτικά οι σχετικές αντιδράσεις. (Μονάδες 25) 14 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ 3ου ∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΑΤΟΣ ΘΕΜΑ 1ο Α) 1) γ 2) α 3) γ 4) γ 5) γ Β) 1) Σ 2) Σ 3) Σ 4) Λ C) Για την πρόταση 2: Ο γενικός µοριακός τύπος των αλκενίων είναι CvH2v η περιεκτικότητα σε άνθρακα είναι η εξής: έχω 12ν g C Στα 12ν+2ν=14ν g CvH2v 100 ψ; . Ψ=12 100/14=85.7% σταθερή και ανεξάρτητη του ν. Για την πρόταση 3: Κετόνες έχουµε µε ν>=3 όχι µε δύο άτοµα άνθρακα. ΘΕΜΑ 2ο Α) Α-4 Β-3 Γ-5 ∆-2 Ε-1 Β) . H 2SO 4 ,170 C 1) .CH 2 (OH)CH 2 CH 3 π → CH 2 = CH − CH 3 + H 2 O o 2) . C H 2 − C H 2 − CH 2 − CH 3 + NaOH αλκοολικοδ ιαλυµα → CH 2 = CH − CH 2 − CH 3 + .NaCl + ...H 2 O.. Cl CH 3 CH 3 | 3) CH 3 - C = CH - CH 3 + H 2 O → .....CH 3 − C − CH 2 − CH 3 OH 4) CH 2 = CH - CH 3 + HBr → ...CH 3 − C H − CH 3 . Br 15 5) C v H 2v + 2 + . 3v + 1 .O2 → ...vCO2 2 + (v + 1) H 2 O ΘΕΜΑ 3ο Α) CH 3 CH 3 | | CH 3 - C H - CH 2 - Br + KOH → CH 3 - C = CH 2 + KBr + H 2 O . (Α) Μετατρέπουµε τα g της (Α) σε mol. Μr=3 .12 +8.1=44 Mr = m m 88 ⇒n= = =2 n Mr 44 Άρα πρέπει αρχικά να έχω 2 mol 1,βρωµο- µέθυλο προπανίου. Mr = m ⇒ m = nMr = 2 . (80 + 4.12 + 9) = 274 g n CH 3 | Β) CH 3 - C CH 3 . H 2 SO4 ,170 C π → . o CH 3 | CH 3 - C = CH 2 + H 2 O. OH Από τις αναλογίες της αντίδρασης προκύπτει ότι χρειαζόµαστε 2 mol της αλκοόλης άρα: Μr=4. 12+10.1+16=74 Mr = m ⇒ m = nMr = 2.74 = 148 g n ΘΕΜΑ 4ο Λαµβάνει χώρα η αντίδραση εστεροποίησης : ROH + . HCOOH ↔ HCOOR + H 2 O Όπου R:CvH2v+1Από το Μr του εστέρα υπολογίζουµε το ν: Μr=12+1+2. 16+12ν+2ν+1=14ν+46Ö102=14ν+46Öν=4 Για να οξειδώνονται πλήρως οι αλκοόλες θα πρέπει να είναι πρωτοταγής Προκύπτουν δηλαδή οι παρακάτω πιθανοί τύποι (Α): CH 3 | CH 3 - C H - CH2 - OH . µέθυλο προπανόλη . 16 προπανόλη . C H 2 − C H 2 − CH 2 − CH 3 OH Τα προϊόντα της οξείδωσης αντίστοιχα θα είναι τα εξής: CH 3 CH 3 | CH 3 - C H - CH = O | . CH 3 - C H - COOH . . C H 3 − C H 2 − CH 2 − COOH . C H − C H 2 − CH 2 − CH 3 O Τέλος οι εστέρες που προκύπτουν είναι οι: CH 3 HCOO − CH 2 − C H − CH 3 HCOO − CH 2 − CH 2 − CH 2 − CH 3 Οι σχετικές αντιδράσεις είναι οι εξής: CH 3 CH 3 | CH 3 - C H - CH2 - OH + HCOOH → HCOO − CH 2 − C H − CH 3 + H 2O . CH 3 . C H 2 − C H 2 − CH 2 − CH 3 + HCOOH → HCOO − CH 2 − C H − CH 3 + H 2O OH CH 3 | CH 3 - C H - CH2 - OH CH 3 | O . → CH 3 - C H - CH = O CH 3 | O . → CH 3 - C H - COOH . O O . C H 2 − C H 2 − CH 2 − CH 3 → C H − C H 2 − CH 2 − CH 3 → C H 3 − C H 2 − CH 2 − COOH OH O 17 q∆ΙΑΓΩΝΙΣΜΑ [ΠΡΟΣ ΕΞΑΣΚΗΣΗ] ΘΕΜΑ 1ο Στις παρακάτω ερωτήσεις βάλτε σε ένα κύκλο το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1) Το προπανικό οξύ µπορεί να προκύψει µε την οξείδωση της: α. 2-µεθυλο -1-προπανόλης γ. 1-προπανόλη β. προπανόνης δ. 2-προπανόλης. 2) Οι ενώσεις που κύρια ευθύνονται για την τρύπα του όζοντος είναι οι: α. υδρογονάνθρακες γ. υδροφθοράνθρακες β. χλωροφθοράνθρακες δ. ακόρεστοι υδρογονάνθρακες. 3) Οι κορεσµένες ισοµερείς ενώσεις που αντιστοιχούν στο µοριακό τύπο C4H10O είναι: α. επτά β. τρεις γ. τέσσερις δ. πέντε. 4) Οι εστέρες είναι δυνατό να προκύψουν µε: α. πλήρη οξείδωση των πρωτοταγών αλκοολών β. αφυδάτωση των αλκοολών γ. οξείδωση των δευτεροταγών αλκοολών δ. αντίδραση µεταξύ αλκοόλης και οξέος. 5) Από τις ισοµερείς αλκοόλες:CH3 - CH2 - CH2 - CH2 - OH (I) CH 3 CH 3 − CH - CH 2 − CH 3 | | (II) CH 3 - CH - CH 2 - OH (III) CH 3 − C - OH | | OH (IV) CH 3 CH 3 i ) είναι πρωτοταγείς µόνο: α. η (Ι) β. οι (Ι), (ΙΙ) και (ΙΙΙ) γ. η (IV) δ. οι (Ι) και (ΙΙΙ). ii) οι (ΙΙ) και (IV) εµφανίζουν ισοµέρεια: α. θέσης β. οµόλογης σειράς γ. αλυσίδας. (Μονάδες 3 X 5=15) A) Αντιστοιχίστε την κάθε χηµική διεργασία που περιγράφεται στη στήλη (Ι) µε ένα προϊόν αυτής που αναγράφεται στη στήλη (ΙΙ) (Ι) Α. οξείδωση αιθανόλης Β. αφυδάτωση προπανόλης Γ. οξείδωση αιθανάλης ∆.οξείδωση 2-προπανόλης (ΙΙ) α. προπανόνη β. αιθανικό οξύ γ. αιθανάλη δ. προπένιο 18 Ε. αφυδάτωση αιθανόλης ε. αιθένιο. (Μονάδες 5) B) Τι είναι ο αριθµός οκτανίων; Τι εννοούµε όταν λέµε ότι εχουµε βενζίνη 100 οκτανίων ; Πως βελτιώνουµε την ποιότητα της βενζίνης; (Μονάδες 5) ΘΕΜΑ 2ο Α) Ποια είναι η χηµική εξίσωση της τέλειας καύσης του 2,2,3τριµέθυλο-πεντάνιου ; Β) Πόσα λίτρα CO2 σε S.T.P και πόσα γραµµάρια Η2O θα παραχθούν από την καύση 228 γραµµαρίων 2,2,3-τριµέθυλοπεντάνιου. ∆ίνονται τα Αr: C=12, H=1, O=16 (Μονάδες 15) ΘΕΜΑ 3ο Ένα ισοµοριακό µίγµα αιθενίου και προπινίου έχει µάζα 13,6 g. α) Βρείτε τη µάζα και τον όγκο σε stp του κάθε συστατικού αυτού του αέριου µείγµατος. β) Να βρεθούν πόσα γραµµάρια Η2 απαιτούνται για την πλήρη υδρογόνωση του µίγµατος. γ) Να γραφτούν οι αντιδράσεις των δύο ουσιών µε το νερό. [∆ίνονται οι ατοµικές µάζες των στοιχείων: C: 12, H: 1, Ο: 16.] (Μονάδες 25) ΘΕΜΑ 4ο Κάψαµε πλήρως ορισµένη ποσότητα ενός αλκινίου και διαπιστώσαµε ότι παράχθηκε ίση µάζα υδρατµών µε τη µάζα του αλκινίου. α) Βρείτε το µοριακό τύπο του υδρογονάνθρακα. β) Γράψτε και ονοµάστε όλα τα ισοµερή αυτού του αλκινίου, βρείτε ποιο από αυτά αντιδρά µε νάτριο και γράψτε τη χηµική εξίσωση της αντίδρασης. ∆ίνονται οι ατοµικές µάζες των στοιχείων: C: 12, H: 1, O: 16. (Μονάδες 25) 19
© Copyright 2024 Paperzz
