Αλογόνωση αλκενίων

6.14
Προσθήκη αλογόνων στα αλκένια
Äρ. ΧÜρηò Ε. ΣεìιδαλÜò
Επßκουροò ΚαθηγητÞò ΑΤΕΙ ΑθÞναò
Γενικά χαρακτηριστικά
C
C
+ X2
X
C
C
X
Η ηλεκτρονιόφιλη προσθήκη στο διπλό δεσµό
σχηµατίζει ένα γειτονικό διαλογονίδιο.
Παράδειγµα
CH3CH
CHCH(CH3)2
Br2
CHCl3
0°C
CH3CHCHCH(CH3)2
Br Br
(100%)
Πεδίο δράσεως της αντίδρασης
Περιορίζεται στο Cl2 και το Br2
Η προσθήκη του F2 διεξάγεται µε εκρηκτική βιαιότητα
Η προσθήκη του I2 είναι ενδόθερµη: τα γειτονικά διιωδίδια
διασπώνται σε ένα αλκένιο και I2
6.15
Στερεοχηµεία της προσθήκης αλογόνου
anti προσθήκη
παράδειγµα
H
H
H
Br2
Br
Br
H
trans-1,2-∆ιβρωµοκυκλοπεντάνιο
απόδοση 80%· το µόνο προϊόν.
παράδειγµα
H
H
Cl
Cl2
H
H
Cl
trans-1,2-∆ιχλωροκυκλοοκτάνιο
73% απόδοση· το µόνο προϊόν.
6.16
Μηχανισµός της προσθήκης
αλογόνου στα αλκένια:
αλογονοϊόντα
Ο µηχανισµός είναι µια ηλεκτρονιόφιλη προσθήκη
Το Br2 δεν είναι πολικό, αλλά µπορεί να πολωθεί
∆υο στάδια
(1) σχηµατισµός του ιόντος βρωµωνίου
(2) πυρηνόφιλη προσβολή στο ιόν βρωµωνίου
από το ιόν του βρωµίου
Οι σχετικές ταχύτητες βρωµίωσης
αιθυλένιο
H2C=CH2
προπένιο
CH3CH=CH2
2-µεθυλοπροπένιο
(CH3)2C=CH2
2,3-διµεθυλο-2-βουτένιο
(CH3)2C=C(CH3)2
1
61
5400
920,000
Οι περισσότερο υποκατεστηµένοι διπλοί δεσµοί αντιδρούν
ταχύτερα. Οι αλκυλοµάδες στον διπλό δεσµό τον κάνουν
περισσότερο “πλούσιο σε ηλεκτρόνια.”
Μηχανισµός;
H2C
CH2 +
Br2
BrCH2CH2Br
;
C
+
C
.. –
+ : Br :
..
: Br :
..
∆εν υπαρχει φανερή ερµηνεία για την παρεχόµενη anti
προσθήκη από αυτόν το µηχανισµό.
Μηχανισµός
H2C
CH2 +
BrCH2CH2Br
Br2
C
C
.. –
+ : Br :
..
: Br :
+
Κυκλικό ιόν βρωµωνίου
Σχηµατισµός του ιόντος βρωµωνίου
Br
Αµοιβαία πόλωση των
ηλεκτρονικών κατανοµών
του Br2 και του αλκενίου
Br
Σχηµατισµός του ιόντος βρωµωνίου
Τα ηλεκτρόνια ρέουν
από το αλκένιο προς το Br2
Br
δ–
Br
δ+
δ+
Σχηµατισµός του ιόντος βρωµωνίου
–
Br
Τα π ηλεκτρόνια του αλκενίου
αντικαθιστούν το Br– από το Br
+
Br
Στερεοχηµεία
.. –
: Br :
..
..
Br +
..
..
: Br :
..
Η προσβολή του Br– από την αντίθετη
πλευρά του δεσµού C—Br του ιόντος
βρωµωνίου δίνει anti προσθήκη.
..
Br :
..
παράδειγµα
H
H
H
Br2
Br
Br
H
trans-1,2-∆ιβρωµοκυκλοπεντάνιο
απόδοση 80%· το µόνο προϊόν
Κυκλοπεντένιο +Br2
Ιόν βρωµωνίου
–
–
Το ιόν βρωµίου προσβάλλει
το ιόν βρωµωνίου από την
αντίθετη πλευρά του
δεσµού άνθρακα-βρωµίου.
–
Η trans-στερεοχηµεία στο
γειτονικό διβρωµίδιο
6.17
Μετατροπή των αλκενίων σε
γειτονικές αλοϋδρίνες
C
C
+ X2
X
C
C
X
Τα αλκένια αντιδρούν µε X2 για να σχηµατίσουν
γειτονικά διαλογονίδια.
C
C
+ X2
X
C
C
X
Τα αλκένια αντιδρούν µε X2 για να σχηµατίσουν
γειτονικά διαλογονίδια.
Τα αλκένια αντιδρούν µε X2 στο νερό για να
σχηµατίσουν γειτονικές αλοϋδρίνες.
C
C
+ X2 + H2O
X
C
C
OH
+ H—X
Παραδείγµατα
H2C
CH2 +
H2O
Br2
BrCH2CH2OH
(70%)
H
H
H
Cl2
OH
H2O
Cl
H
anti προσθήκη: το µόνο προϊόν
Μηχανισµός
O:
..
..
Br +
..
O
..
Το ιόν βρωµωνίου είναι το
ενδιάµεσο.
Το νερό είναι το πυρηνόφιλο
το οποίο προσβάλλει το ιόν
βρωµωνίου.
+
..
Br :
..
Παραδείγµατα
H2C
CH2 +
H2O
Br2
BrCH2CH2OH
(70%)
H
H
H
Cl2
OH
H2O
Cl
H
anti προσθήκη: το µόνο προϊόν
Κυκλοπεντένιο + Cl2
Ιόν χλωρωνίου
Το νερό προσβάλλει
το ιόν χλωρωνίου
από την αντίθετη
πλευρά του δεσµού
άνθρακα-χλωρίου.
trans-στερεοχηµεία στο
ιόν οξωνίου.
trans-2-χλωροκυκλοπεντανόλη
Τοποεκλεκτικότητα
H3C
C
H3C
CH2
Br2
H2O
CH3
CH3
C
CH2Br
OH
(77%)
Ο κανόνας του Markovnikov εφαρµόζεται
στο σχηµατισµό της αλοϋδρίνης: το
αλογόνο προστίθεται στον άνθρακα που
έχει το µεγαλύτερο αριθµό υδρογόνων.
Ερµηνεία
H
H
H
..
δ+ O
..
O δ+
H3C
H3C
δ+
C
CH2
: Br :
H3C
H3C
C
H
δ+
CH2
: Br :
δ+
δ+
Η µεταβατική κατάσταση που προσβάλλεται από το νερό στο
ιόν βρωµωνίου έχει χαρακτήρα καρβοκατιόντος· η περισσότερο
σταθερή µεταβατική κατάσταση (αριστερά) έχει θετικό φορτίο
στον περισσότερο υποκατεστηµένο άνθρακα.