ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΟΣ Ήθελα να αποτυπώσω με λίγα λόγια και πολλές εικόνες τη μορφή του ποταμιού στο διάβα των αιώνων. Να δείξω τη μορφή του, τις όχθες του, τα καΐκια και τους ανθρώπους του. Μα κάτι μ’ έκανε να σταματήσω ξαφνικά. Σαν τον ιχνηλάτη που οσμίζεται στον νυκτερινό αέρα την αδιόρατη απειλή. Ήταν μήπως ο φόβος του ατελέσφορου; Ήταν η υποκρισία των «σωτήρων» του ή το αντίκρισμα της βαθιάς πολιτισμικής ύπνωσης του τόπου μου, που δεν ξέρει που πατά και που πηγαίνει; «Γιατί να γράψεις;» μου έλεγε μια εσωτερική φωνή και απάντηση δεν έβρισκα. Ούτε ένας λόγος να με παρακινεί. Το απόλυτο τίποτα, το απόλυτο κενό. Σαν κι εκείνο που βαραίνει τις ψυχές των ανθρώπων και τους μεταβάλλει άξαφνου σε κιτρινισμένες και ξεθωριασμένες σελίδες στο άχαρο βιβλίο της καθημερινότητας. Έτσι αποφάσισα να δώσω ότι είχα γράψει. Μια αρχή και το τέλος της αρχής. Μια μικρή «ψευδαίσθηση» ιστορίας. Άλλωστε η ζωή δεν είναι ένας σωρός ψευδαισθήσεων, μια άμορφη μάζα ανεκπλήρωτων ονείρων; Νίκος Ασπιώτης Λευκίμμη 20 Απριλίου 2010 ΤΟ ΠΟΤΑΜΙ Το ποτάμι, το ποτάμι μας, κυλάει νωχελικά, αιώνες τώρα, στην ίδια θέση. Το επιβεβαίωσαν, άλλωστε, παλιοί χαρτογράφοι και περιηγητές. Υπάκουο και γαλήνιο ως το κατάντι του. Σιωπηλός παρατηρητής της ζωής των ανθρώπων του. Λίγες φορές αντάριασε τον κουρασμένο ύπνο τους με την υπόκωφη βοή της πλημμύρας του. Γνώρισε γενιές και γενιές ξυπόλητων ανθρώπων, δούλοι στους διαδόχους ξακουστών φεουδαρχών. Έζησε μαζί μ’ αυτούς το καθημερινό τους μόχθο. Άκουγε τα μυστικά και τους καημούς τους στις σκοτεινές ταβέρνες. Άκουγε τα τραγούδια τους, παράφωνο παράπονο στη ζωή. Είδε να πνίγουν στο κρασί τη λαχτάρα τους. Είδε κυράδες στολισμένες να περιμένουν τις Κυριακές έρωτες μυστικούς κι ανομολόγητους. Είδε τους φευγαλέους πόθους των αντρών να τις ακολουθούν. Γνώρισε καπετάνιους και ναύτες πολλούς, μαστόρους και παραγιούς, εμπόρους και βαστάζους, πολύβουο μελίσσι στην μικρή του αποβάθρα. Γνώρισε ακόμη τη βιασύνη των ταξιδιωτών, είδε τα εμπορεύματα, αληθινό χρυσάφι, να φορτώνονται με βιασύνη για να ξεδιψάσουν τις ανάγκες των ανθρώπων, σε ανυπόμονα λιμάνια. Άκουσε κουβέντες παράνομες, είδε ανθρώπους κυνηγημένους και τους πρόσφερε διέξοδο στη θάλασσα. Άκουσε το θόρυβο των λιθαριών στα λιοτρίβια να φτιάχνουν ακούραστα το ζυμάρι της ελιάς. Είδε τις χαρές και τις λύπες των ανθρώπων του. Είδε τις λιτανείες των λαϊκών, ικεσίες θερμές στο ύψιστο θεό τους. Είδε διαμαρτυρίες πολιτικές, που δεν τις άκουγε κανείς. Είδε την «Οδηγήτρια», τη «Θράκη» και τ’ άλλα τα καΐκια να ξεκουράζονται στις όχθες του. Είδε την τοξωτή του γέφυρα να γκρεμίζεται στη βιασύνη των καιρών, είδε το άχαρο ατσάλι να παίρνει βιαστικά τη θέση της. Είδε την καινούργια γέφυρα, κραυγαλέα παραφωνία της ιστορίας, να ντύνεται πέτρα πλουμιστή και άσπρο μάρμαρο, αρχιτεκτονικό παράδοξο και βάρος ασήκωτο στην ιστορική μνήμη. Είδε τα καΐκια να λιώνουν, όταν άνοιξαν νέοι εμπορικοί δρόμοι. Άκουσε τότε τη σιωπή στους παραποτάμιους δρόμους, προοίμιο της παρακμής του. Τα όμορφα ποτάμια, όμορφα σωπαίνουν, χωρίς κραυγές, χωρίς μάταιες εκκλήσεις στη νέα τάξη πραγμάτων. Δεν έκλαψε, μα τα σωθικά του γέμισαν θλίψη, όταν έμεινε μόνο του, χωρίς τη συντροφιά των καϊκιών του. Εικόνα 1. Κέρκυρα. Χάρτης του Abraham Ortelius του 1570. Το ποτάμι της Λευκίμμης διακόπτεται σε ένα σημείο, πράγμα που πιθανόν υποδηλώνει την ύπαρξης κάποιας γέφυρας ή κατασκευής που επέτρεπε τη διέλευση των κατοίκων. Η ευρύτερη περιοχή της Λευκίμμης σημειώνεται με την ένδειξη «LEVCHIM», ενώ οι οικισμοί της αποτυπώνονται γενικά με τη λέξη «casali». Από το βιβλίο «Το Ιόνιο πέλαγος, Χαρτογραφία και ιστορία, ος ος 16 -18 -αιώνας». Εικόνα 2. Πάνω. Χάρτης του Fhilippe Galle του 1585. Κάτω. Χάρτης του Giovanni Botero του 1599. Πρόκειται για σχεδόν πανομοιότυπους χάρτες. Στο δεύτερο χάρτη η ευρύτερη περιοχή της Λευκίμμης σημειώνεται με την ένδειξη «LEVCHIMME», ενώ οι οικισμοί της αποτυπώνονται γενικά με τη λέξη «casali». Σημειώνεται ακόμη το ακρωτήριο Κάβο-Μπιάνκο με την ένδειξη «C. Bianco», η λίμνη Κορισσίων «Lacus Corizia», το νησί Λαγούδια «insula Goudia» και ο Έγριπος «Evripo». Από το βιβλίο «Το Ιόνιο πέλαγος, Χαρτογραφία και ιστορία, ος ος 16 -18 –αιώνας». Εικόνα 3. Κέρκυρα. Χάρτης του Giovanni Francesco Camocio του 1574. Διακρίνεται καθαρά η ύπαρξη κάποιας γέφυρας στο ποτάμι της Λευκίμμης που επέτρεπε τη διέλευση των κατοίκων. Η ευρύτερη περιοχή της Λευκίμμης σημειώνεται με την ένδειξη «Leuchimme», ενώ οι οικισμοί της αποτυπώνονται γενικά με τη λέξη «casali». Από το βιβλίο «Το Ιόνιο πέλαγος, Χαρτογραφία και ιστορία, ος ος 16 -18 -αιώνας». Εικόνα 4. Κέρκυρα. Χάρτης του Giovanni Orlandi του 1602. Διακρίνεται και εδώ η ύπαρξη κάποιας γέφυρας στο ποτάμι της Λευκίμμης που επέτρεπε τη διέλευση των κατοίκων. Η ευρύτερη περιοχή της Λευκίμμης σημειώνεται με την ένδειξη «Leuchimme», ενώ οι οικισμοί της αποτυπώνονται γενικά με τη λέξη «casali». Από το βιβλίο «Το Ιόνιο πέλαγος, Χαρτογραφία και ιστορία, ος ος 16 -18 -αιώνας». Εικόνα 5. Λεπτομέρεια από χάρτη άγνωστου χαρτογράφου. Δημοσιεύεται στο έργο Η Ιστορία της Κέρκυρας του Ανδρέα Μάρμορα το 1672. Ασυνήθιστο γεγονός η αναγραφή όλων σχεδόν των τοπωνυμίων στο γεωγραφικό χώρο της ευρύτερης περιοχής της Λευκίμμης. ος ος Από το βιβλίο «Το Ιόνιο πέλαγος, Χαρτογραφία και ιστορία, 16 -18 -αιώνας». Εικόνα 6. Λεπτομέρεια της Λευκίμμης από το χάρτη του Vincenzo Maria Coronelli του 1692. Διακρίνονται το ποτάμι, οι αλυκές, και οι οικισμοί Ποτάμι, Ποδαριώνες, Δραγωτινά, Σπαρτερό και Γαρδένος. Αν και το περίγραμμα της ακτογραμμής είναι ακριβέστερο των προηγούμενων χαρτών, δεν αποφεύγεται η λανθασμένη τοποθέτηση των οικισμών στο χάρτη. ος ος Από το βιβλίο «Το Ιόνιο πέλαγος, Χαρτογραφία και ιστορία, 16 -18 -αιώνας». Εικόνα 6. Λεπτομέρεια της Λευκίμμης από το χάρτη του Gerard van Keulen του 1734. Διακρίνονται, ασυνήθιστο για ναυτικό χάρτη, τα τοπωνύμια αρκετών οικισμών της Λευκίμμης, τόσο στο γεωγραφικό της χώρο όσο και στις ακτές της Ηπείρου. ος ος Από το βιβλίο «Το Ιόνιο πέλαγος, Χαρτογραφία και ιστορία, 16 -18 -αιώνας».
© Copyright 2024 Paperzz
