Η Γενική εξέταση του ΕΝΥ

Η Γενική εξέταση του ΕΝΥ
ΕΝΥ
αυχενική
θωρακική
ισχιακή
Χοριοειδές
πλέγμα
Ανοσοχημική ανάλυση
εγκεφαλονωτιαίου υγρού (ΕΝΥ)
Η ανοσοχημική ανάλυση του ΕΝΥ παρέχει στοιχεία που μπορεί να
ενισχύσουν ή να αποδυναμώσουν την εκτίμηση μιας διάγνωσης για:
• Φλεγμονώδεις αντιδράσεις (οξείες/χρόνιες), με συμμετοχή ΚΝΣ
• Αυτοάνοσα νοσήματα (πολλαπλή σκλήρυνση, MS)
• Υπαραχνοειδείς αιμορραγίες
• Νεοπλασίες με διήθηση στο ΚΝΣ
• Ιδιοπαθή επιληψία και τραύματα
• Νευροεκφυλιστικά νοσήματα
Κατά συνέπεια, είναι μια γρήγορη υψηλής ποιότητας διαγνωστική
ανάλυση που ταυτοχρόνως είναι και ουσιαστική
Εγκεφαλονωτιαίο υγρό
 ΤΟ ΕΝΥ είναι διαυγές,
άχρωμο υγρό
 Βρίσκεται στον
υπαραχνοειδή χώρο, στο
σύστημα κοιλιών και
δεξαμενών του εγκεφάλου,
και περιβάλλει τον εγκέφαλο
και το νωτιαίο μυελό
Παραγωγή
1. 70% από τα χοριοειδή
πλέγματα των κοιλιών
(πλάγιες, 3η και 4η
κοιλία) – Αιμαγγειακός
φραγμός
2. 30% από τα αγγεία της
λεπτής μήνιγγας
(piamater) στα σημεία
εισόδου στις
εγκεφαλικές πτυχέςΕγκεφαλικός φραγμός
ΕΝΥ
ΔΙΑΔΡΟΜΗ ΕΝΥ
•Συνεχής κυκλοφορία
•Απορροφάται από τις αραχνοειδείς
λάχνες και μεταφέρεται στο αίμα
•Ολικός όγκος: 90-150 ml
•Ρυθμός παραγωγής : 500 ml /ημέρα
Χοριοειδές πλέγμα
Αραχνοειδείς λάχνες
•Πίεση : 50-180 mmH20
•Χροιά : Άχρωμο
•Όψη : ∆ιαυγές
•Ειδικό Βάρος : 1006-1008
Κοιλίες - δεξαμενές
Υπαραχνοειδής
χώρος
•pH: 7.28-7.32
•Στείρο μικροβίων
Εγκεφαλονωτιαίο
Εγκεφαλονωτιαίο
Υγρό (ΕΝΥ)
Υγρό (ΕΝΥ)
ΕΝΥ: άχρουν και διαυγές
Πίεση
110-130mm H2O
Κύτταρα
0-5 mm3
Πρωτεΐνη
15-45 mg/dL
Γλυκόζη
40-80 mg/dL
ΕΝΥ
ΟΡΟΣ
Νερό %
99
93
Λόγος Γλυκόζης 0.6
ΕΝΥ/ορού
Πρωτεΐνη
mg/dL
35
7000
pH
Γλυκόζη
mg/dL
60
90
pH
7,33
7,40
7,33
Συνολική ποσότητα 100-150cc
Ρυθμός παραγωγής 0,35ml/dL
Εγκεφαλονωτιαίο
ΕγκεφαλονωτιαίοΥγρό
Υγρό(ΕΝΥ)
(ΕΝΥ)
Βασικές λειτουργίες
1. Φυσική προστασία από μηχανικές κακώσεις ΚΝΣ
2. Ρύθμιση της ενδοκράνιας πίεσης
3. Παροχή θρεπτικών συστατικών στα νευρικά κύτταρα
4. Αποβολή άχρηστων προϊόντων μεταβολισμού των κυττάρων
5. Μεταφορά βιολογικών προϊόντων (ορμόνες, νευροδιαβιβαστές)
6. ∆ιατήρηση της ομοιόστασης του περιβάλλοντος του ΚΝΣ
7. ∆ιατήρηση κατάλληλης συγκέντρωσης ιόντων, πράγμα
απαραίτητο για την δημιουργία και μεταφορά των νευρικών
ερεθισμάτων.
Λήψη ΕΝΥ
1. Συλλογή ΕΝΥ σε 3-4 σωληνάρια
α). 1-1,5 ml για βιοχημικό-κυτταρολογικό έλεγχο
β). 1-1,5 ml για καλλιέργεια (κοινών, Mycobacterium spp),
γ). 1 – 1,5 ml για ανοσολογικό έλεγχο (IEF)
δ). 0,5- 1 ml PCR
2.
Άμεση μεταφορά στο εργαστήριο (30 min-1h).
3. Ταυτόχρονη λήψη και
δειγμάτων αίματος
Απαραίτητη προϋπόθεση για την αξιολόγηση των
ευρημάτων στο ΕΝΥ είναι ο διαχωρισμός εκείνων
των στοιχείων που αν και ανευρίσκονται στο ΕΝΥ
προέρχονται από το αίμα και δεν αφορούν
παθολογικές διεργασίες Νευρικού Συστήματος
Γενική εξέταση του ΕΝΥ
Ι. ΆΜΕΣΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΙΙ. ΒΑΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ (εξαρτώμενο από τα
αποτελέσματα του Ι.)
ΙΙΙ. ΕΙ∆ΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ (σύμφωνα με τα αποτελέσματα
των Ι. και ΙΙ.)
Γενική εξέταση του ΕΝΥ
Ι. ΆΜΕΣΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
•
Μακροσκοπική εξέταση (Φυσικοί χαρακτήρες)
•
Μικροσκοπική εξέταση
 Αριθμός λευκοκυττάρων/μl και τύπος κυττάρων στο ΕΝΥ
 Αριθμός ερυθροκυττάρων/μl
•
Βιοχημική εξέταση
 Μέτρηση της συνολικής πρωτεΐνης στο ΕΝΥ και στον ορό
 Μέτρηση της γλυκόζης στο ΕΝΥ και στον ορό
 Μέτρηση γαλακτικού οξέος στο ΕΝΥ
Γενική εξέταση του ΕΝΥ
ΙΙ. ΒΑΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ (εξαρτώμενο από τα αποτελέσματα του Ι.)
•
Καλλιέργεια μικροβίων (Έλεγχος αντιμικροβιακής ευαισθησίας)
•
Έλεγχος λειτουργίας αιματοεγκεφαλικού φραγμού (QAlb)
•
Έλεγχος ενδοθηκικής παραγωγής αντισωμάτων (QIgG, QIgA,
QIgM)
•
Προσδιορισμός ολιγοκλωνικών ζωνών στο ΕΝΥ και στον ορό
Γενική εξέταση του ΕΝΥ
ΙΙΙ. ΕΙ∆ΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ (σύμφωνα με τα αποτελέσματα
των Ι. και ΙΙ.)
• Ανίχνευση ειδικών αντισωμάτων στο ΕΝΥ
και τον ορό (MRZ)
• Ανίχνευση παθογόνων με PCR
• Κυτταροπαθολογική ανάλυση στο ENY
Τρόποι διατήρησης του ΕΝΥ
1. Αρχικά θα εξετασθεί αμέσως το δείγμα
για κυτταρολογική-βιοχημική εξέταση
μέσα σε θάλαμο βιολογικής ασφάλειας
2. Φυλάσσεται στο ψυγείο για την Γενική εξέταση
(διατήρηση μορφολογίας και αριθμού κυττάρων)
3. Σε θερμοκρασία δωματίου για την καλλιέργεια.
Τρόποι διατήρησης του ΕΝΥ
4. Το δείγμα μετά τον ενοφθαλμισμό της καλλιέργειας (10΄-2h)
θα φυλαχτεί στον κλίβανο (37οC) μέχρι την άλλη μέρα για
πιθανή νέα καλλιέργεια
5. Επίσης το δείγμα φυλάσσεται στην κατάψυξη (-20οC) για
PCR, Ολιγοκλωνικές ζώνες (IEF), Abs ιών
Γενική εξέταση του ΕΝΥ
ΆΜΕΣΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΒΑΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Έλεγχος εγκεφαλονωτιαίου
υγρού
Όψη-Χροιά
Αριθμός – τύπος κυττάρων
Αιμοσφαιρίνη
Πρωτείνη
Γλυκόζη
Ηλεκτροφόρηση – ανοσοηλεκτροφόρηση
Καλλιέργεια
PCR
Ειδικές εξετάσεις (markers – ενζυμα)
ΓΕΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΕΝΥ
ΆΜΕΣΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
Φυσιολογικό ENY
Παθολογικό ENY
Χροιά
∆ιαυγές
Θολερό
Χρώμα
Άχρωμο
Ξανθoχρωματικό,
Αιμορραγικό
pH
7,30-7,45
Λευκο−κύτταρα
0-5/μL
Ερυθρο−κύτταρα
0 μL
Ολική Πρωτεΐνη
15-45 mg/dL
Γλυκόζη
40-80 mg/dL
Λόγος Γλυκόζης
ΕΝΥ/ορού
0.6
LDH
19 U/L
Αναλογία περιεκτικότητας
ENY Ορός
Νερό (%)
Πρωτείνη (mg/dL)
Γλυκόζη (mg/dL)
pH
99
35
60
7.33
93
7000
90
7.41
ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ
ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ Ε.Ν.Υ.
ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ
ΜΕΘΟ∆ΟΣ
Κύτταρα
Μικροσκοπική, πλάκα - 8 /μl
Fuchs-Rosental,
Neubauer
Ερυθροκύτταρα
Μικροσκοπική,
Πλάκα FuchsRosental, Neubauer
Όχι
Γλυκόζη
Ενζυμική
2/3 του ορού
Ολική πρωτεΐνη
Βιοχημική
< 50 mg/dl
Γαλακτικό
Ενζυμική
< 19 mg/dl
Δείκτης-αλβουμίνης
(Alb ENY/Alb
ορού)Χ1000
Ανοσοχημική
10 (ενήλικοι)
↑διαταραχή φραγμού
Ανοσοχημική
Δείκτης-IgG
IgG ENY/ IgG ορού:
Alb ENY/Alb ορού
ΦΥΣΙΟΛ. ΤΙΜΕΣ
<0.65
↑ Ενδοθηκική
σύνθεση IgG
Μικροσκοπικά χαρακτηριστικά ΕΝΥ: Μέτρηση κυττάρων
Η αρίθμηση κυττάρων πρέπει να εκτελεσθεί άμεσα <2 ώρες γιατί οι αλλαγές του
pH και η χαμηλή περιεκτικότητα σε πρωτεϊνη μπορεί να οδηγήσουν σε
εκφυλισμό και απώλεια των κυττάρων
λευκοκύτταρα
(μονοκύτταρα)
ερυθροκύτταρα (0/μL)
νεογνά (0-30/μL),
παιδιά (0-20/μL),
ενήλικες (0-5/μL),
Μικροσκοπικά χαρακτηριστικά ΕΝΥ: Μέτρηση κυττάρων
Μεγάλος αριθμός κυττάρων:
ΕΝΥ αυτούσιο
Μικρός αριθμός κυττάρων :
φυγοκέντρηση ΕΝΥ 1200 στροφές/5-10΄
Πλάκα Νeubauer : αρ.κυτ./μl = αρ. κυττάρων σε ένα μεγάλο τετράγωνο Χ 10
Πλάκα Fuchs-Rosental: αρ.κυτ./μL = αρ. κυττάρων σε ένα μεγάλο τετράγωνο /3
Μικροσκοπικά χαρακτηριστικά του ΕΝΥ: κύτταρα
Παθολογικό ΕΝΥ:
• Πολυμορφοπύρηνα ουδετερόφιλα
(μηνιγγιτιδόκοκκος, πνευμονιόκοκκος,
αιμόφιλος, ιογενείς μηνιγγοεγκεφαλίτιδες,
φυματιώδης μηνιγγίτιδα).
• Β-λεμφοκύτταρα, πλασματοκύτταρα και
μακροφάγα είναι ενδεικτικά φλεγμονώδους
αντίδρασης (ιογενείςκαι άσηπτες μηνιγγίτιδες,
φυματιώδης ή μυκητιασική μηνιγγίτιδα).
• Ιστιοκύτταρα-mast cells (ιογενείς, άσηπτες,
μικροβιακές μαζί άλλα κύτταρα).
ENY αιμορραγικό
∆είκτης κυττάρων
CI=
Cell Index (CI)
Λευκά ΕΝΥ Χ Ερυθρά Αίματος
Λευκά Αίματος Χ Ερυθρά ΕΝΥ
ENY αιμορραγικό: συλλογή σε τρία σωληνάρια για διαφοροποίηση
μεταξύ υπαραχνοειούς αιμορραγίας και αιμορραγίας από τρώση
κατά την παρακέντηση και διόρθωση αριθμού κυττάρων
ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ
Βιοχημική εξέταση
Η βιοχημική εξέταση του ΕΝΥ γίνεται από το υπερκείμενο
φυγοκεντρηθέντος δείγματος.
Περιλαμβάνει:
1.Γλυκόζη
Ενζυματική δοκιμασία υπεριωδών – εξοκινάσης.
•Φ.Τ. 50-60% της γλυκόζης αίματος
•Ενήλικες: 45-80mg/dl
Λόγος γλυκόζης ΕΝΥ/ορού= 0,6.
Συνιστάται η μέτρηση της γλυκόζης αίματος πριν την ΟΝΠ για να αξιολογηθεί μια αυξημένη τιμή στο ΕΝΥ
Βιοχημικοί
χαρακτήρες
ΕΝΥ:γλυκόζη
γλυκόζη
Βιοχημικοί
χαρακτήρες
ΕΝΥ:
Μαζί με τον αριθμό κυττάρων βοηθά στη διάκριση της μηνιγγίτιδας
σε μικροβιακή ή άσηπτη (μειώνεται στη μικροβιακή).
Στα νεογνά και βρέφη επειδή δεν έχει εγκατασταθεί ο ΑΕΦ περνά
όλη η γλυκόζη στο ΕΝΥ.
Φλεγμονώδεις αντιδράσεις του ΚΝΣ, από βακτηρίδια ή μύκητες
(σε αντίθεση με τους ιούς) οδηγούν σε σημαντική αύξηση
κυττάρων (> 1000/μL) και γαλακτικού οξέος και
ελάττωση γλυκόζης στο ΕΝΥ.
ΒΙΟΧΗΜΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ
Βιοχημικοί χαρακτήρες ΕΝΥ: Ολική Πρωτεΐνη
2.
•
•
Ολική Πρωτεΐνη : Χρωματομετρική – πυρογαλλόλης
Θολοσιμετρική – θειοσουλφοσαλικυλικού οξέως (κατακριμνήσεως)
Ανοσοχημική – Νεφελομετρία
•
Φ.Τ. 15-45 mg/dl
>60 ετών 15-60 mg/dl
Στην περιοχή των δεξαμενών της βάσης είναι 10-25
mg/dL, ενώ στις κοιλίες είναι 5-15 mg/dL,
γεγονός που φανερώνει τη διαφορετική συμπεριφορά
του ΑΕΦ στις κοιλίες από ότι στους υπαραχνοειδείς
χώρους της οσφυϊκής μοίρας,
όπου γίνεται μικρότερη διακίνηση της πρωτεΐνης.
Στα παιδιά σε οσφυονωτιαία παρακέντηση η ολική
πρωτεΐνη είναι 20 mg/dL
Πρωτείνη στο ΕΝΥ
Ολική πρωτείνη
∆ιάγνωση
Έρευνα
Θεραπεία
Πρωτεϊνικά κλάσματα
«Ειδικές πρωτείνες»
ολική πρωτείνη mg/dL
προ-αλβουμίνη %
αλβουμίνη %
α1 σφαιρίνη %
α2 σφαιρίνη %
β σφαιρίνη %
γ σφαιρίνη %
IgG mg/dL
IgA mg/dL
IgM mg/dL
ελεύθερα αμινοξέα μmol/dL
ΕΝΥ
ΟΡΟΣ
15-45
4
65
4
8
12
7
1.2
0.2
0.06
80.9
7000
ίχνη
60
5
9
12
14
987
175
70
228
Νοσος
Πρωτείνη mg/dL
Οξεία βακτηριδιακή μηνιγγίτις
Ιογενής μηνιγγίτις
Υποσκληρίδιο εμπύημα
Εγκεφαλικό απόστημα
Ενδοκοιλιακή ρήξη αποστήματος
Επισκληρίδιο απόστημα ενδοκρανιακό
Επισκληρίδιο απόστημα νωτιαίου μυελού
Φλεβική θρόμβωση
Βακτηριδιακή ενδοκαρδίτις (με εμβολή)
Οξεία αιμορραγική εγκεφαλίτις
Φυματίωση
Κρυπτοκοκκική λοίμωξη
Οξεία λοίμωξη απο ωχρά σπειροχαίτη
Σαρκοείδωση
Guillain Barre
100-500
< 100
100-500
75-400
300-800
50-200
300-700
70-400
70-90
200-400
100-200
20-500
100
70-200
60-500
συχνά >1000
Βιοχημική εξέταση
3. Χλωριούχα : ιοντοεπίλεκτα ηλεκτρόδια
Φ.Τ. : 115-132 mEq/ L
4.
Γαλακτικό οξύ : ενζυματική – χρωματομετρική
Φ.Τ : 10 – 22 mg/dl
Βιοχημική εξέταση
5.
Γαλακτική δεϋδρογενάση (LDH) κινητική ενζυματική
– υπεριωδών (μη αιματηρό ΕΝΥ )
Φ.Τ : 7-30 U/L
Ισοένζυμα LDH:
ηλεκτροφορητική - χρωματομετρική και ανοσοενζυμική
LDH 4,5 αυξημένη στη μικροβιακή μηνιγγίτιδα
LDH 1,2 αυξημένη σε ιογενή μηνιγγίτιδα
Βιοχημική εξέταση
6.
Προκαλσιτονίνη ορού : Ημιποσοτική , ανοσοενζυμιική
τροποποιημένη ( χημειοφωταύγεια)
Φ.Τ : < 0.5 ng /ml
> 2 υψηλός κίνδυνος για σηψαιμία
7.
CRP ENY ή ορού : ανοσοθολοσιμετρική, νεφελομετρική ,
ανοσοενζυμική
Φ.Τ ΕΝΥ : 20-100 ng/ml,
Φ.Τ ορού < 0,5 mg/dl
(ευαισθησία 96%, ειδικότητα93%)
8.
Limulus test ENY: εκτίμηση ύπαρξης ενδοτοξινών σε
μηνιγγίτιδα από gram(-),
ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΩΝ
ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ Ε.Ν.Υ.
ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ
ΜΕΘΟ∆ΟΣ
Κύτταρα
Μικροσκοπική, πλάκα - 8 /μl
Fuchs-Rosental,
Neubauer
Ερυθροκύτταρα
Μικροσκοπική,
Πλάκα FuchsRosental, Neubauer
Όχι
Γλυκόζη
Ενζυμική
2/3 του ορού
Ολική πρωτεΐνη
Βιοχημική
< 50 mg/dl
Γαλακτικό
Ενζυμική
< 19 mg/dl
Δείκτης-αλβουμίνης
(Alb ENY/Alb
ορού)Χ1000
Ανοσοχημική
10 (ενήλικοι)
↑διαταραχή φραγμού
Ανοσοχημική
Δείκτης-IgG
IgG ENY/ IgG ορού:
Alb ENY/Alb ορού
ΦΥΣΙΟΛ. ΤΙΜΕΣ
<0.65
↑ Ενδοθηκική
σύνθεση IgG
Άμεσο παρασκεύασμα
Κεχρωσμένο παρασκεύασμα

Χρώση κατά Gram (τεχνική παχείας
σταγόνας)
 Κατά Ziehl-Neelsen
 Αρνητική χρώση με σινική μελάνη
Άμεσο παρασκεύασμα
Νωπό παρασκεύασμα :παράσιτα (Naegleria)
 Ταχεία και φθηνή εξέταση
 Ευαισθησία: 65-90% (105cfu/ml ENY)
25% (10³cfu/ml ENY)
Μικροσκοπική εξέταση
1.Χρωματισμένο παρασκεύασμα κατά Gram
α) Διπλόκοκκοι Gram (-) ενδο ή εξωκυττάριοι
Έχουν την μορφή κόκκων καφέ: μικρός αριθμός
Ο μηνιγγιτιδόκοκος πρέπει να διαχωρισθεί από μικρόβια της
ομάδας του Acinetobacter, της Mimapolymorfa
β) Διπλόκοκκοι Gram (+) λογχοειδείς ή μη σε κοντές
αλυσίδες: πνευμονιόκοκκος
Βρίσκονται πολλοί σε κάθε οπτικό πεδίο
γ) Gram (-) κοκκοβακτηρίδια με έντονο πολυμορφισμό:
Haemophilus influenzae
ΕΝΥ στην ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ
Κύτταρα
Αριθμός κυττάρων κ.φ. ή ήπια αυξημένος,
90% έχει ≥15/mm3
Κυρίως λεμφοκύτταρα
80% Τ λεμφοκύτταρα
Τα 2/3 είναι CD4 και ο CD4:CD8= 2-4
Ώριμα Β 2,5-5 %
Μονοκυτταρική πλειοκυττάρωση
5>κύτταρα/mm3 στο 13% ΠΣ
Πρωτεΐνη
Η ολική πρωτεΐνη του ΕΝΥ στην ΠΣ είναι
κ.φ.στα 2/3 των ασθενών
Ήπια αυξημένη (50-70mg-dl) στο 1/3
>100mg-dl αποκλύει ΠΣ, πιθανή λοίμωξη,
νοσήματα συνδετικού ιστού, νεοπλασίες
Γλυκόζη
Επίπεδα Φυσιολογικά και αμετάβλητα
Ενημέρωση κλινικής
Α. ΓΕΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΕΝΥ
1. Φυσικοί χαρακτήρες
2. Μικροσκοπική εξέταση
 Αριθμός λευκοκυττάρων/μl
 Αριθμός ερυθροκυττάρων/μl
3. Βιοχημική εξέταση
Β. ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΕΝΥ
Γ. ΕΛΕΓΧΟΣ ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΗΣ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ
Η προκαταρκτική και τελική ενημέρωση της κλινικής
πρέπει να γίνεται άμεσα και υπεύθυνα
Χρόνος πανικού (εντός 1h)

Download Report