Μάιος - Ιούνιος 2012 - Τεύχος 128
Διμηνιαία έκδοση του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων - Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων
• Η πρώτη διαδικτυακή κοινότητα για όλους τους Έλληνες
• Έγγραφα 200 ετών για τα Mάρμαρα • Ο Τσέχοφ, ο Πούσκιν και η μαριουπολίτικη διάλεκτος
• A. Τζιόλας: Το πιο μακρινό ταξίδι της ανθρωπότητας στα άστρα
• Ο πρώτος Έλληνας που πάτησε το πόδι του στην πολιτεία της Ν. Αυστραλίας
περιεχόμενα
03
04
12
Εγγραφα 200 ετών για τα μάρμαρα.......................................................................................................... 1
Yasou Aida! Μια ελληνογερμανική εναλλακτική όπερα ........................................ 18
Τα μυστικά του Ναού της Δήμητρας στη χερσόνησο του Ταμάν................ 2
Πρώτο βραβείο σε ομογενή σκηνοθέτιδα στην Αυστραλία.......................... 20
Ενα σύγχρονο ταξίδι στην αρχαία Πριήνη ................................................................................... 3
Α. Τζιόλας: Το πιο μακρινό ταξίδι της ανθρωπότητας
Οδοιπορικό στην Ελλάδα του 18ου αιώνα...................................................................................... 4
Ο πρώτος Έλληνας που πάτησε το πόδι του στην πολιτεία
στα άστρα............................................................................................................................................................................... 21
Η Ομογένεια στην Κρίση................................................................................................................................ 23
της Ν. Αυστραλίας............................................................................................................................................................. 8
Εφυγε ο Αρτσι Καλοκαιρινός, ο επιστήμονας που έσωσε
Η συμβολή του Απόδημου Ελληνισμού στη συγκρότηση
του νεοελληνικού κράτους............................................................................................................................... 25
χιλιάδες παιδιά Αβοριγίνων................................................................................................................................... 9
Πέντε διακεκριμένους ομογενείς τίμησε το ΑΗΙς........................................................ 10
Η πρώτη διαδικτυακή κοινότητα για όλους τους Έλληνες................................ 12
Οι 23 επίσημες γλώσσες στην Ευρώπη των ‘27’............................................................... 14
Ο Τσέχοφ, ο Πούσκιν και η μαριουπολίτικη διάλεκτος........................................ 28
Ε. Βαρλάμης: ‘Ο Χριστός στην Ελλάδα σήμερα’............................................................. 30
Απόγονοι διαβόητων στελεχών ναζί αφηγούνται........................................................ 32
Τhe Met New York: ‘Βυζάντιο και Ισλάμ: Μεταβατική εποχή’...................... 34
Πρόγραμμα για την προώθηση της Ελληνικής Γλώσσας
στις ΗΠΑ.................................................................................................................................................................................. 15
Η Γερμανία ένας από τους σημαντικότερους εμπορικούς
Βραβεία της Europa Nostra για τη συντήρηση πολιτιστικής
και οικονομικούς εταίρους της Ελλάδας....................................................................................... 35
κληρονομιάς.......................................................................................................................................................................... 16
Ομογενειακά νέα.......................................................................................................................................................... 37
Cross-media έκθεση σε πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης.............. 17
Eνημέρωση............................................................................................................................................................................ 39
Εξώφυλλο: Το «Αχίλλειον» στην Κέρκυρα
ΕΚΔΟΣΗ
Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ
Λιάνα Αλεξανδρή
ΟΜΟΓΕΝΕΙΑΚΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ
Διαμαντένια Ριμπά
Σ’ ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ:
Διμηνιαία έκδοση για την Ελληνική Ομογένεια
MAΪΟΣ - ΙΟΥΝΙΟΣ 2012, ΤΕΥΧΟΣ 128
Μ. Αρώνη, Λ. Γερμανός,
Π. Δρακόπουλος, Φ. Καραβίτη, Ε. Μάρκου,
Π. Παναγιώτου, Σ. Παπαδοπούλου,
Β. Παπατζίκου, Ε. Ρακιτζή,
Β. Χατζηβασιλείου, Σ. Χατζημανώλης
ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ - MARKETING Βασιλική Θεοτοκάτου ([email protected])
Βαγγέλης Πάλλας ([email protected])
LAY-OUT
Μαυρογένης Α.Ε.
Ολύμπου 3, Καλοχώρι, Θεσσαλονίκη
Τηλ.: 2310 700 770 - Fax: 2310 700 767
e-mail: [email protected]
Ελληνική Διασπορά
Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων
Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων
Κουντουριώτου 11 - 546 25 Θεσσαλονίκη
Τηλ.: 2310 244 101 (10 γραμμές) • Fax: 2310 244 100 & 105
e-mail: [email protected] • www.amna.gr
Έγγραφα 200 ετών
για τα μάρμαρα
Εικοσιένα ανέκδοτα έγγραφα ενός αρχειακού φακέλου με
τον τίτλο «Η Ακρόπολις των Αθηνών» ξαναβλέπουν το φως,
ύστερα από σχεδόν 200 χρόνια, μέσα από μια προσεγμένη
έκδοση, που χρησιμοποίησε τις απαραίτητες τεχνογνωσίες
ώστε το τελικό αποτέλεσμα να έχει τη μορφή του αρχικού.
του Ελ. Μάρκου
Τ
ο εκπληκτικό, ωστόσο, δεν έγκειται μόνο ότι τα αρχειακά αυτά
τεκμήρια, που χρονολογούνται μεταξύ 1834 και 1842, «ξαναζωντανεύουν»
μετά από δύο αιώνες, αλλά αυτό που αποδεικνύουν: από τη σύστασή του το
ελληνικό κράτος διεκδικούσε την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα
από το Βρετανικό Μουσείο.
Σε μια ενδιαφέρουσα και άκρως συγκινησιακή ατμόσφαιρα, «χρωματισμένη» με την εικόνα της αείμνηστης Μελίνας Μερκούρη μέσα από την
προβολή ενός σύντομου βίντεο, παρουσιάστηκε στο Μουσείο της Ακρόπολης η δημοσίευση των εγγράφων από τις εκδόσεις «Αλήθεια». Τα 21
τεκμήρια που επελέγησαν δεν είναι τυχαία. Συνιστούν αντιπροσωπευτικά
δείγματα της καταγραφής των πρώτων προσπαθειών για τη διάσωση, την
αναστήλωση, την ανάδειξη και την αποκατάσταση της Ακρόπολης από τις
επεμβάσεις που είχε υποστεί, του προϋπολογισμού που διατέθηκε για την
εκτέλεση των αρχαιολογικών εργασιών, των ενεργειών για τη φύλαξή της,
αλλά και των ελληνικών προσπαθειών για την επιστροφή των ανάγλυφων του
ναού της Απτέρου Νίκης. ‘Εργο που μπορεί να αποδειχθεί ένα σημαντικό
διαπραγματευτικό μέσο στην προσπάθεια του ελληνικού κράτους για την
ανάκτηση των περίφημων Γλυπτών.
«Σπάνια ένας αρχειακός φάκελος έχει τόσο ενδιαφέρον και είναι τόσο
κοντά στην πραγματικότητα και στα σημερινά γεγονότα, όσο αυτός» τόνισε
ο καθηγητής Δημήτρης Παντερμαλής, πρόεδρος του Μουσείου της Ακρόπολης, συμπληρώνοντας ότι τα έγγραφα που περιλαμβάνει αναφέρονται
όχι μόνο στη σχέση των νέων Ελλήνων με τα αρχαία μνημεία, ιδιαίτερα της
Ακρόπολης, αλλά και στον εθνικό αγώνα για την επιστροφή των Ελγινείων.
«Είναι εκπληκτικό ότι για πρώτη φορά, πριν από 176 χρόνια, ο φάκελος περιέχει έγγραφο του υπουργείου Παιδείας προς τον υπουργό Εξωτερικών,
το οποίο στη συνέχεια μεταβιβάστηκε στον πληρεξούσιο υπουργό του
Όθωνα στο Λονδίνο, με οδηγίες σχετικά με τον τρόπο που θα ζητήσει
πίσω τα Γλυπτά», αποκάλυψε.
Αξιοσημείωτες ήταν και οι δύο επισημάνσεις του καθηγητή ως προς
την πολυδιάστατη σημασία των εγγράφων, που κεντρίζουν το ενδιαφέρον
ειδικών και μη. Η πρώτη αναφέρεται στην παθογένεια της καθημερινής
αρχαιολογικής πράξης, η οποία 200 χρόνια μετά παραμένει η ίδια. «Είναι
εκπληκτικό ότι χρειάστηκε σχεδόν ένας χρόνος για να διοριστούν οι 6
φύλακες της Ακρόπολης, οι οποίοι μόλις διορίστηκαν, ο πρώτος πήρε
άδεια, ενώ οι υπόλοιποι άρχισαν να παραπονιούνται για τις πολλές ώρες
φύλαξης, με αποτέλεσμα ο Έφορος της Ακρόπολης να μειώσει το ωράριο
τους στο μισό. Όσον αφορά δε την Πολιτεία, όχι μόνο καθυστερούσαν
τους μισθούς τους, αλλά είχαν σχεδόν κόψει το επίδομα καυσόξυλων, που
χρησιμοποιούσαν για θέρμανση και το επίδομα λαδιού, που έβαζαν στο
λυχνάρι τους. Υπάρχει έγγραφο, όπου ο υπουργός παρακαλεί τον βασιλέα
να καταβληθούν οι μισθοί τους, οι οποίοι είχαν καθυστερήσει έναν χρόνο»,
περιγράφει με έμφαση ο κ. Παντερμαλής.
1
Η διεκδίκηση των μαρμάρων
Η δεύτερη επισήμανση αφορά τους προσεκτικούς χειρισμούς για τη
διεκδίκηση των τεσσάρων λίθων της ζωφόρου από τον Ναό της Αθηνάς
Νίκης, που αφαίρεσε ο Έλγιν το 1804 και μετέφερε στο Λονδίνο.
«Είναι εντυπωσιακό ότι από την πλευρά του υπουργείου αλλά και των
Ανακτόρων, οι οδηγίες για τη διαχείριση του θέματος έγινε με πάρα πολύ
λεπτότητα. Εκπληκτικός είναι και ο διάλογος μεταξύ τους ως προς το
αντάλλαγμα που θα έπρεπε να δώσουν, ενώ σε κάποιο σημείο ο Θρόνος
ρωτάει πόσο θα στοίχιζαν στο ευρωπαϊκό εμπόριο τέχνης της εποχής,
ενδεχομένως για να τα αγοράσει» αναφέρει ο πρόεδρος του Μουσείου
Ακρόπολης. Ωστόσο, μετά τη βασιλική πρόταση να δώσει η Ελλάδα κάποιες δεύτερης σημασίας αρχαιότητες ως αντάλλαγμα για τα ανάγλυφα της
Αθηνάς Νίκης, το υπουργείο αποφάσισε να στείλει αντίγραφα. Στο μεταξύ,
είχαν αρχίσει οι ανασκαφές στην Ακρόπολη, είχαν βρεθεί οι πρώτοι τρεις
λίθοι της ζωφόρου του Παρθενώνα μέσα στα χώματα, είχαν κατεδαφιστεί
τα ερείπια. Ωστόσο, και παρά τον λεπτό χειρισμό, το θέμα δεν προχώρησε
από τότε έως σήμερα.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε και η παρουσίαση της έκδοσης από την
πλευρά της ομοιογραφίας (facsimile), της τεχνικής που χρησιμοποιήθηκε
ώστε η τελική μορφή της έκδοσης να προσεγγίζει σε ποσοστό 98% εκείνη
του αρχικού φακέλου. Ο Γιώργος Κονταδάκης, ειδικός στις ομοιογραφικές
εκδόσεις, αναφέρθηκε στις αμέτρητες δοκιμές και προσπάθειες που έγιναν
από όλους τους ειδικούς -όπως ο φωτογράφος-αρχιτέκτονας Βελισάριος
Βουτσάς-, τους λιθογράφους, τους βιβλιοδέτες, τους ιταλικούς μύλους,
ώστε η κάθε επιστολή να προσομοιάζει με το πρωτότυπο. Ο κλώνος που
παράχθηκε μοιάζει στον αρχικό φάκελο, ακόμα και στις ατέλειές του. «Όλα
αποτυπώθηκαν, οι παραμικρές διορθώσεις και κακοτεχνίες, οι κακώσεις των
εγγράφων, τα γράμματα του περιθωρίου, ακόμα και ένα απομεινάρι από τον
πολτό του χαρτοποιού του 19ου αιώνα. Ένας μεγεθυντικός φακός μπορεί
να τα εντοπίσει, γιατί τα πάντα έχουν αποτυπωθεί πάνω στο χαρτί», είπε
χαρακτηριστικά.
Στην εκδήλωση, μίλησαν επίσης ο Κώστας Τσαρουχάς, εκδότης των
εκδόσεων Αλήθεια, ο Νίκος Χατζηγεωργίου, επιμελητής της έκδοσης, ο
Νικόλαος Καραπιδάκης, ιστορικός, πρόεδρος της Εφορείας των Γενικών
Αρχείων του Κράτους, που διέθεσε το υλικό και το επιστημονικό προσωπικό για την υλοποίηση του έργου, καθώς και ο Κλέων Παπαδόπουλος,
πρόεδρος του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου, που βοήθησε ώστε ο φάκελος
να έχει ήδη φτάσει σε όλες τις βιβλιοθήκες δήμων και κοινοτήτων, σε
όλα τα δημόσια γυμνάσια, λύκεια και τεχνικά επαγγελματικά λύκεια της
χώρας. Τα έγγραφα που περιέχονται στον φάκελο έχουν συνταχθεί σε
τρεις γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά), ενώ το συνοδευτικό τομίδιο
παρουσιάζει την επιστημονική ανάλυση των επιστολών στην ελληνική και
αγγλική γλώσσα. ■
Τα μυστικά του Ναού
της Δήμητρας
στη χερσόνησο
του Ταμάν
Την προσοχή των ειδικών, απ΄όλον τον
κόσμο, προσελκύει το μοναδικό στο έδαφος
της Ρωσίας και των χωρών της ΚΑΚ αρχαίο
ιερό, αφιερωμένο στη θεά Δήμητρα, που
ανακαλύφθηκε στο χωριό Βέστνικ, στη
χερσόνησο του Ταμάν, στα βόρεια παράλια
του Ευξείνου Πόντου.
Ο
πως αναφέρει η ιστοσελίδα greek.ruvr.ru, στο ναό, που αποδείχθηκε κατά
πενήντα χρόνια παλαιότερος του Παρθενώνα, διεξάγονταν μερικές από τις πιο
μυστηριώδεις και σημαντικές τελετές της αρχαιότητας, τα Ελευσίνια Μυστήρια. Κατά τη
γνώμη των ειδικών ανάλογο αυτού του μοναδικού αρχαιολογικού μνημείου μπορεί να είναι
ίσως το παγκοσμίως γνωστό Stonehenge στην Αγγλία.
Ο διδάκτωρ ιστορικών επιστημών Νικολάι Σούνταρεφ, επικεφαλής της αποστολής Ανατολής-Βοσπόρου του Ινστιτούτου Αρχαιολογίας της Ρωσικής Ακαδημίας Επιστημών, ο οποίος
ανακάλυψε το ναό, τώρα είναι περιζήτητος, αναφέρει το εκτενές ρεπορτάζ της greek.ruvr.ru. Ο
ρώσος επιστήμονας έχει ήδη επισκεφθεί τους συναδέλφους του στη Γερμανία και ετοιμάζεται
να επισκεφθεί την Ιταλία.
Ο κ. Σούνταρεφ είναι πεπεισμένος, ότι οι περαιτέρω ανασκαφές θα επιβεβαιώσουν ότι το
κτίριο που αποκαλύφθηκε είναι μόνο ένα μέρος ενός μεγάλου λατρευτικού συγκροτήματος.
Κατασκευασμένο με όλους τους κλασικούς αρχαιοελληνικούς κανόνες, το μεγαλειώδες, για την
εποχή του, κτίσμα θα μπορούσε να ανεγερθεί μόνο με τη συμμετοχή της ανώτατης εξουσίας
του Βασιλείου του Βοσπόρου, σημειώνει ο επιστήμονας.
«Κατέστη αμέσως σαφές, ότι αυτό το κτίριο είναι μια ασυνήθιστη δημόσια κατασκευή. Δηλαδή, οικοδομήθηκε όχι με ιδιωτικούς πόρους, αλλά με χρήματα του κράτους ή της κοινότητας, με
καλούς αρχιτέκτονες και λαξευτές πέτρας, με προσεκτική προσαρμογή των λίθων. Ακόμη και τώρα,
είναι δύσκολο να τοποθετήσεις το μαχαίρι ανάμεσά τους. Όλα έγιναν χωρίς τη βοήθεια μεγάλων
λεπίδων, που τότε δεν υπήρχαν, αλλά μικρών κοπιδιών. Πολύ προσεκτική και ποιοτική εργασία»,
σημειώνει ο Ρώσος αρχαιολόγος.
Οι περαιτέρω ανακαλύψεις, μεταξύ των οποίων το ιερό και το άγαλμα, που απεικονίζει τη θεά
Δήμητρα, η οποία κρατά στους ώμους την κόρη της, Περσεφόνη, επιβεβαίωσαν ότι το συγκρότημα του ναού ήταν αφιερωμένο στην αρχαία ελληνική θεά της γονιμότητας και της γεωργίας.
O «παράδεισος» του Κάτω Κόσμου
Σύμφωνα με τους μύθους, μετά την απαγωγή της κόρης της από το θεό του κάτω κόσμου,
η Δήμητρα αποσύρθηκε στη μικρή πόλη της Ελευσίνας, η οποία απέχει 22 χιλιόμετρα από
την Αθήνα και έκανε τάμα ότι κανένα φύτρο δεν θα ξεμυτίσει από τη γη, εωσότου της επιστρέψουν την Περσεφόνη. Όταν επέστρεψαν την κόρη της, η Δήμητρα επέτρεψε στη Γη
να ανθίσει. Τα Ελευσίνια Μυστήρια γεννήθηκαν τον 15ο αιώνα π.Χ. και συμβόλιζαν την επιστροφή της Περσεφόνης.
Και συνεχίζει τη διήγησή του ο Νικολάι Σούνταρεφ: «Τα Ελευσίνια Μυστήρια, είναι ένα είδος
«εισιτήριο» στον παράδεισο του κάτω κόσμου. Πριν απ’ αυτά, οι Έλληνες αντιλαμβάνονταν
τη μετά θάνατο ζωή ως μια τραγική περιπλάνηση στο ζοφερό Άδη. Αλλά τα Μυστήρια έδιναν τη δυνατότητα να βρεθείς στα Ηλύσια Πεδία, ένα είδος παραδείσου για τους νεκρούς
Έλληνες, όπου οι ψυχές αιωνίως διασκεδάζουν, χορεύουν κ.λ.π.. Για το σκοπό αυτό έπρεπε
να περάσεις την τελετή εξαγνισμού».
Η μοναδικότητα του συγκροτήματος του ναού στο Ταμάν έγκειται, επίσης, στο ότι είναι
εγκατεστημένος στο έδαφος μιας μοναδικής νεκρόπολης, η οποία ανήκει στην προελληνική
περίοδο. Τότε στη χερσόνησο του Ταμάν κατοικούσε η λίγο γνωστή βαρβαρική φυλή
των Σίνδων.
Δ.Ρ. ■
2
Eνα σύγχρονο
ταξίδι στην
αρχαία Πριήνη
Aπό τον ‘Ελληνικό Κόσμο’ του Ιδρύματος
Μείζονος Ελληνισμού
Την επίσημη προβολή της νέας
παραγωγής εικονικής πραγματικότητας με
τίτλο «Ταξίδι στην αρχαία Πριήνη», είχαν
την ευκαιρία να παρακολουθήσουν, όσοι
βρέθηκαν στη «Θόλο» του «Ελληνικού
Κόσμου» του Κέντρου Πολιτισμού του
Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού.
της Β. Παπατζίκου
«Σ
ε μία εποχή που οι οικονομικές συγκυρίες δεν ευνοούν
κανένα τομέα της κοινωνίας και πόσο μάλλον τον πολιτισμό, που
είναι απαραίτητος για την εξέλιξη και την προαγωγή του πνεύματος του
ανθρώπου, ο «Ελληνικός Κόσμος» προσπαθεί με πρωτοποριακές εκθέσεις,
παραγωγές εικονικής πραγματικότητας, αλλά και ξένες παραγωγές, να συνεχίσει το έργο του και να οραματίζεται το μέλλον προσφέροντας τροφή
για σκέψη στο κοινό μας, μικρούς και μεγάλους», ανέφερε στο χαιρετισμό
του ο Δημήτρης Εφραίμογλου, διευθύνων σύμβουλος του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού.
Στη νέα παραγωγή ζωντανεύει ξανά η Πριήνη της Μικρασιατικής Ιωνίας.
Πρόκειται για την εκτενέστερα ανεσκαμμένη ελληνιστική πόλη της Μικράς
Ασίας, η οποία παρουσιάζει ένα εξαιρετικό δείγμα της ελληνιστικής αρχιτεκτονικής. Δημόσια κτίρια, ιδιωτικές κατοικίες και ναοί αποτελούν τους
σταθμούς της περιήγησης, ενώ ο θεατής διακρίνει τη ρυμοτομία της πόλης,
η οποία σχεδιάστηκε με βάση το γνωστό ιπποδάμειο σύστημα και έχει τα
χαρακτηριστικά που αναφέρει ο Αριστοτέλης, για την ιδανική πόλη των
πέντε χιλιάδων κατοίκων.
Η διαδραστική περιήγηση στην Πριήνη του δεύτερου μισού του 2ου αι.
π.Χ. -εποχή της ακμής της πόλης-, προσφέρει μια εποπτική εικόνα σε ένα
πλήρες και ομοιογενές οικιστικό σύνολο:Tο Eκκλησιαστήριο της πόλης είναι
ένα από τα διασημότερα δείγματα του συγκεκριμένου κτηριακού τύπου,
ενώ ο ναός της Aθηνάς Πολιάδος θεωρείται μνημείο-κλειδί στην εξέλιξη
και μετρολογική τυποποίηση της μικρασιατικής αρχιτεκτονικής. Ο ναός,
έργο του Πυθέου, ακόμη και τριακόσια χρόνια αργότερα αναφέρεται ως
ισάξιος του Παρθενώνα.
Στην εικονική περιήγηση, ο επισκέπτης γνωρίζει, εκτός από τις κατοικίες,
την Αγορά με τις στοές της, το Εκκλησιαστήριο, το Πρυτανείο, το ιερό της
Αθηνάς Πολιάδος με το ναό και το βωμό του, το ιερό του Διός, αλλά και τα
υπόλοιπα ιερά. Το Θέατρο και τα Γυμνάσια κλείνουν τη διαδρομή του, σε
αυτή τη μικρή αλλά τόσο ενδιαφέρουσα μικρασιατική πόλη.
Η παραγωγή προβάλλεται μονοσκοπικά ή στερεοσκοπικά, αξιοποιώντας
το σύνολο της ημισφαιρικής επιφάνειας της «Θόλου» και δίνοντας την αίσθηση της εμβύθισης στο εικονικό περιβάλλον. Χαρακτηριστικό παράδειγμα
είναι η ρεαλιστική απεικόνιση της βλάστησης, η οποία μεταβάλλεται με βάση
τις αντίστοιχες εναλλαγές της φοράς και της έντασης του αέρα στον χώρο,
ενώ το περιβάλλον εμπλουτίζεται με αυτόνομους χαρακτήρες τεχνητής
νοημοσύνης που περιηγούνται στην αρχαία πόλη της Πριήνης.
■
Η Πριήνη
Η πόλη Πριήνη της Ιωνίας, χτίστηκε το 370 π.Χ. Ωστόσο, οι αναφορές στις πηγές έως το 330 π.Χ. είναι ελάχιστες και η εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων για την αρχαιότερη πόλη σχεδόν αδύνατη. Ανήκε στην Ιωνική Δωδεκάπολη και πήρε μέρος στην Ιωνική Επανάσταση, ενώ από εκεί
καταγόταν ένας από τους Επτά Σοφούς της Αρχαιότητας, ο Βίας ο Πριηνεύς.
Στα ώριμα Βυζαντινά χρόνια η πόλη παρήκμασε και έπαψε να κατοικείται, χωρίς όμως ποτέ να υποστεί ολοκληρωτική καταστροφή ή να ανοικοδομηθεί εκ βάθρων. Έτσι λοιπόν, η Πριήνη αποτελεί ένα ασυνήθιστα πλήρες ιστορικό στιγμιότυπο, αφού η βασική πολεοδομική διάταξη, τα δημόσια
κτήρια και τα τείχη της πόλης ανήκουν όλα στη μία και μοναδική φάση ακμής, το 2ο αι. π.Χ.
Στα Ρωμαϊκά χρόνια, η πόλη περιήλθε στη σφαίρα επιρροής της Ρώμης και από το 129 π.Χ. εντάχθηκε στη νεοϊδρυθείσα ρωμαϊκή επαρχία της
Ασίας. Τους επόμενους αιώνες παρατηρείται συρρίκνωση της πόλης. Ο ναός της Αθηνάς και τα Γυμνάσια εγκαταλείφθηκαν. Τα υλικά τους χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή βασιλικής που χτίστηκε στο κέντρο της πόλης, καθώς και για κατοικίες στη θέση του παλαιού Γυμνασίου.
Από τα μέσα του 10ου αιώνα, η Πριήνη γνώρισε εκ νέου μια περίοδο ακμής. Μεταξύ του 11ου και 13ου αιώνα η πόλη έγινε γνωστή με την ονομασία «Σαμψών» και αποτελούσε κέντρο μεγάλων αυτοκρατορικών επισκέψεων στην κοιλάδα του Μαιάνδρου, ενώ στο δεύτερο μισό του 13ου αιώνα
περιήλθε στο τουρκικό κράτος. Το 1673 ‘Αγγλοι έμποροι από τη Σμύρνη ανακάλυψαν την Πριήνη και έναν αιώνα αργότερα άρχισαν οι αρχαιολογικές
ανασκαφές.
3
της Ε. Ρακιτζή
Μ
εταξύ αυτών, και δύο Σουηδοί περιηγητές, ο Γιάκομπ Γιόνας
Μπγιέρνστολ και ο Άντολφ Φρέντρικ Στούρτζενμπεκερ, οι
οποίοι κατά την περίπου επτάμηνη παραμονή τους στην Ελλάδα, ταξίδεψαν σε πολλές επαρχιακές πόλεις της και ερεύνησαν συστηματικά τη ζωή
της περιφέρειας, κατέγραψαν τον πολιτιστικό και πνευματικό πλούτο της,
αφήνοντας πίσω τους πληροφορίες πολύτιμες για τη χώρα μας, πολλές από
τις οποίες άγνωστες και ανέκδοτες.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει η έρευνα των δύο περιηγητών στις μονές της
Θεσσαλίας, όπου στις βιβλιοθήκες τους βρίσκουν- αν και σε κακή κατάσταση- βιβλία, εκκλησιαστικά κείμενα και αρχαία χειρόγραφα, τα μελετούν,
τα καταγράφουν σε λίστες και αντιγράφουν εδάφια ορισμένων χειρογράφων. Οι πληροφορίες του Μπγιέρνστολ αποτέλεσαν σημείο αναφοράς
μεταγενέστερων ταξιδιωτών. Σήμερα, τα σημειωματάρια, οι επιστολές, τα
περιηγητικά ημερολόγια, τα προσωπικά αντικείμενα διασώζονται στις πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες της Ουψάλας και της Λουντ και στα κρατικά
σουηδικά αρχεία.
Έρευνα στο Πανεπιστήμιο της Λουντ
Οδοιπορικό
στην Ελλάδα
του 18ου αιώνα
Με τα μάτια δύο Σουηδών περιηγητών
Στα μέσα του 18ου αιώνα, μία νέα
γενιά περιηγητών της Ευρώπης,
που διαφοροποιούνται ως προς
τους σκοπούς και τον τρόπο
αντίληψης των προγενέστερων,
καταφτάνουν στην Ελλάδα,
στο πλαίσιο των μεγάλων και
μακροχρόνιων ταξιδιών τους στις
σημαντικές πόλεις - σταθμούς της
Γηραιάς ηπείρου.
4
Στο τμήμα Νεοελληνικών Σπουδών- το παλαιότερο νεοελληνικό τμήμα
στη Σκανδιναβία και ένα από τα 27 τμήματα που διαθέτει το πανεπιστημιακό Κέντρο Γλωσσών και Λογοτεχνίας- διεξάγει έρευνα για το περιεχόμενο
των πλούσιων καταγραφών των δύο περιηγητών ο λέκτορας Νεοελληνικών
Σπουδών του πανεπιστημίου της Λουντ Βασίλης Σαμπατακάκης, μέλος
τετραμελούς ερευνητικής ομάδας, η οποία χρηματοδοτείται για την επόμενη
πενταετία από το Επιστημονικό Συμβούλιο της Σουηδίας.
«Και οι δύο γνώριζαν εκτός της αρχαίας και τη νέα ελληνική γλώσσα.
Έτσι, έχουν την δυνατότητα να συνομιλούν απευθείας με τους ανθρώπους
που συναντούν στην Ελλάδα και να μελετούν σημαντικά χειρόγραφα και
επιγραφές που έβρισκαν σε μοναστήρια, αρχαιολογικούς χώρους αλλά και
σε κατοικημένες περιοχές. Παρουσιάζουν μία πολύ ενδιαφέρουσα εικόνα
της Ελλάδας, και ιδιαίτερα της Θεσσαλίας, ενώ είναι οι πρώτοι Ευρωπαίοι
περιηγητές με επιστημονική κατάρτιση. Αυτό που τους διαφοροποιεί από
άλλους περιηγητές είναι ότι δεν ήθελαν να αγοράσουν ή να αποσπάσουν
χειρόγραφα, αλλά να τα μελετήσουν και να καταγράψουν ό,τι θεωρούσαν
ενδιαφέρον. Και αυτό φαίνεται από τη δουλειά που έκαναν στην καταγραφή
σημαντικών εγγράφων και χειρογράφων της εποχής, όπως για παράδειγμα
αυτών που βρίσκονταν στα μοναστήρια των Μετεώρων. Χάρη στην εργασία
τους αυτή έχουμε πληροφορίες για χειρόγραφα, που σήμερα είναι χαμένα
ή κατεστραμμένα» επισημαίνει ο κ. Σαμπατακάκης.
Την επιστημονικότητα με την οποία αντιμετώπιζαν οι δύο Σουηδοί τα
ευρήματά τους διαβεβαιώνει, εξάλλου, και στο πλούσιο ερευνητικό του έργο
για τους ξένους «ταξιδιώτες» στην Ελλάδα, ο δημοσιογράφος, ιστορικός
και συγγραφέας Κυριάκος Σιμόπουλος.
Η έλευση Σουηδών στη Ελλάδα ξεκινά από το 200 μ.Χ. όταν νομάδες
Έρουλων από τη βόρεια Γερμανία και τη Νοτιοανατολική Σκανδιναβία φτάνουν στη χώρα και λεηλατούν την Αθήνα- πυρπολήθηκε ολοσχερώς και
διασώθηκε μόνο η Ακρόπολη και μεμονωμένα οικοδομήματα, όπως ο ναός
του Ηφαίστου στο Θησείο, το Πάνθεον κ.ά.- και τη Σπάρτη.
Το επόμενο μεγάλο κύμα Σκανδιναβών φτάνει στην Κωνσταντινούπολη
μετά το 850, ως μέλη της ανακτορικής φρουράς - νεότερες σουηδικές
έρευνες τους υπολογίζουν περίπου στις 10.000. Από το 1500 και μετά εμφανίζονται στη Ελλάδα διάφοροι Σουηδοί αρχαιολάτρες ή αρχαιολόγοι,
ελληνιστές, στρατιωτικοί, βοτανολόγοι, θεολόγοι.
Μέχρι τον 18ο αιώνα, τα περιηγητικά βιβλία για την Ελλάδα είναι λιγοστά (Popocke Richard, 1704-1765, A Description of the East and Some
other Countries, Richard Chandler, (1650-1723), A Journey into Greece, και
George Wheler,Voyage de Damlatie, de Grece et du Levant, 1684) και έτσι
οι συγκεκριμένοι δύο Σουηδοί περιηγητές αξιοποιούν τις πληροφορίες
των Ελλήνων περιηγητών και γεωγράφων, του Παυσανία (2ος αιώνας) και
του Στράβωνα (1ος αιώνας).
Ο Μπγιέρνστολ, το Grand Tour και το οδοιπορικό
στην Ελλάδα
Στις αρχές του 18ου αιώνα, είχε μεγάλη απήχηση στους νεαρούς γόνους
πλούσιων και ευγενών οικογενειών, το λεγόμενο Grand Tour (Μεγάλη Περιοδεία), που αποτελούσε ένα ταξίδι μόρφωσης, καθώς μέσα από αυτό οι
ταξιδιώτες ζούσαν μεγάλο μέρος της ζωής τους στις σημαντικές πόλεις της
εποχής (Λονδίνο, Ρώμη, Παρίσι, Βερολίνο, Κωνσταντινούπολη, Ιεροσόλυμα
κλπ) και στην Αθήνα, η οποία προσελκύει το ενδιαφέρον τους, λόγω των
αρχαιοτήτων και της πολιτιστικής παράδοσης.
Την εποχή εκείνη, η Σουηδία διατηρούσε μεγάλη πρεσβεία στην Κωνσταντινούπολη και ήταν πολύ εύκολο το πέρασμα των περιηγητών από
εκεί στην Ελλάδα.
Ο Μπγιέρνστολ γεννήθηκε το 1731 σε ένα χωριό έξω από τη Στοκχόλμη
και σπούδασε αρχαία ελληνικά και ανατολικές γλώσσες στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλας. Το 1767 άρχισε το Grand Tour, που διήρκεσε 12 χρόνια
(ταξίδεψε στην Ιταλία, Γαλλία, Ελβετία, Γερμανία, Ολλανδία, Αγγλία). Δεν
είχε πλούσια και ευγενή καταγωγή και έτσι για να χρηματοδοτήσει το μεγάλο ταξίδι του, έστελνε τις περιηγητικές του εντυπώσεις σε εκδότη της
Στοκχόλμης, ο οποίος τις μετέφραζε στα ιταλικά, στα γερμανικά και στα
ολλανδικά και τις διέθετε σε διάφορους συνδρομητές. Έτσι, διασώθηκε
μεγάλο μέρος των καταγραφών του, αφού τo περιηγητικό του ημερολόγιο
αγοράστηκε από τον πρέσβη της Ρωσίας στη Σουηδία το 1814 και έκτοτε
η τύχη του αγνοείται.
«Οι πληροφορίες που περιέχονται στο ημερολόγιο θεωρούνται πολύτιμες, καθώς είναι αποτυπωμένες από πρώτο χέρι, όπως ακριβώς τις καταγράφει ο Μπγιέρνστολ, και όχι όπως τις παρουσιάζει ο εκδότης του. Οι
ταξιδιωτικές του εντυπώσεις εκδίδονται μεταξύ των ετών 1780 και 1784»
λέει ο κ. Σαμπατακάκης.
Μεταξύ των αναγνωστών του Μπγιέρνστολ συμπεριλαμβάνεται και ο
βασιλιάς Γουσταύος ο 3οs, ο οποίος του αναθέτει- από την Οξφόρδη,
όπου βρισκόταν στον τελευταίο σταθμό του Grant Tour - αποστολή στην
Κωνσταντινούπολη και στους Αγίους Τόπους, προκειμένου να βρει χειρόγραφα της Αγίας Γραφής.
Ο Σουηδός περιηγητής μετέβη στην Κωνσταντινούπολη, στην ιδιόκτητη
πρεσβεία που διέθετε η Σουηδία στην περιοχή Πέραν της Πόλης, παρέμεινε τρία χρόνια και έμαθε τα νέα ελληνικά και τα τουρκικά. Το 1779, εν
αναμονή της άφιξης ενός ελληνιστή που θα τον συνόδευε στους Αγίους
Τόπους, αποφάσισε να ταξιδέψει στην Ελλάδα.
Το ταξίδι του ξεκινά από τη Θεσσαλία, όπου φτάνει αρχικά στο Βόλο
με ένα σουηδικό καράβι από την Κωνσταντινούπολη, στις 24 Φεβρουαρίου
1770. Ο Βόλος αποτελεί ένα από τα βασικότερα λιμάνια της Μεσογείου και
η Θεσσαλία μία από τις σημαντικές, στρατιωτικά και οικονομικά, περιοχές
για το Οθωμανικό κράτος.
Βασικός προορισμός του Σουηδού περιηγητή είναι τα μοναστήρια των
Μετεώρων, όπου έχει ήδη αρχίσει η παρακμή τους, όσον αφορά το ανθρώπινο δυναμικό. Ο Μπγιέρνστολ είχε υπόψη του αναφορές περιηγητών
του 1600, σύμφωνα με τις οποίες τα ταξίδια στην ελληνική ενδοχώρα είναι
επικίνδυνα, καθώς ληστρικές συμμορίες Αλβανών νέμονταν την ύπαιθρο, τα
χωριά και τις πόλεις. Στις σημειώσεις του αποδίδει την ισχύ και ασυδοσία των
ληστρικών αυτών ομάδων στην «διοικητική υποβάθμιση» της Λάρισας, επειδή
δεν είχε τοποθετηθεί πασάς. Ωστόσο, ο ίδιος έχει εξασφαλίσει ένα φιρμάνι
του Σουλτάνου, που του επέτρεπε να κινείται ελεύθερα, καθώς σύμφωνα με
αυτό, οι στρατιωτικοί και πολιτικοί κυβερνήτες των περιοχών που ταξίδευε,
έπρεπε να του παράσχουν κάθε δυνατή βοήθεια. Επιπλέον, ενδύθηκε την
τουρκική ενδυμασία για να περνά απαρατήρητος στις μετακινήσεις του, ενώ
τον συνόδευε ένας γενίτσαρος που είχε οριστεί από την Πύλη.
Στα μέσα Μαρτίου φτάνει στη Λάρισα, όπου παρατηρεί την αριθμητική
υπεροχή των Τούρκων και την λειτουργία 23 τζαμιών και μίας εβραϊκής
συναγωγής. Στον Τίρναβο ο μητροπολίτης Μελέτιος τον εφοδιάζει με συστατικές επιστολές για την πορεία του προς τα Τρίκαλα και τα Μετέωρα.
5
ταμένα, σκονισμένα και κατεστραμμένα από την υγρασία. Γράφει σε κάποιο
σημείο του ημερολογίου του την άποψη που του μεταφέρουν οι μοναχοί,
‘Τι να τα κάνουν τα χειρόγραφα αφού είχαν τόσα πολλά βιβλία και μάλιστα
τυπωμένα’, αναφέρει ο καθηγητής του πανεπιστημίου της Λουντ.
«Ο Μπγιέρνστολ αφιερώνει πολύ χρόνο και υπομονή στις βιβλιοθήκες
των μοναστηριών για να αντιγράψει όσα θεωρεί ενδιαφέροντα. Η εργασία
του αυτή έχει αφήσει πίσω του πολύ χρήσιμες πληροφορίες, που πραγματικά αποτελούν ένα ξεχωριστό αντικείμενο μεγάλης μελέτης» σχολιάζει ο
καθηγητής. Παράδειγμα, ένα σημαντικό χειρόγραφο με τίτλο «Ιώσηπου,
περί αλώσεως. Λόγοι Δ», το οποίο εντοπίζει στη Μονή Βαρλαάμ, μαζί με
αποσπάσματα από έργα του Ησίοδου και του Σοφοκλή, με σχόλια στο
περιθώριο. Ο Σουηδός περιηγητής χρονολογεί το χειρόγραφο στον 14ο
αιώνα και καταγράφει τα σχόλια που βρίσκει.
Σύμφωνα με τον κ. Σαμπατακάκη, για τα χειρόγραφα αυτά και πολλά
ακόμη, μετέπειτα ερευνητές και περιηγητές επισκέπτονταν τα μοναστήρια
προκειμένου να τα μελετήσουν ή να τα αγοράσουν. Είναι χαρακτηριστική,
αναφέρει ο κ. Σαμπατακάκης, η επίσκεψη του Άγγλου περιηγητή Κάρζον
(Curzon), το 1834, στα Μετέωρα για να εντοπίσει χειρόγραφα με κείμενα
του Ησίοδου και του Σοφοκλή, που είχε αναφέρει ο Μπγιέρνστολ, χωρίς
ωστόσο να τα βρει ποτέ.
Το τέλος
Γιάκομπ Γιόνας Μπγιέρνστολ.
«Υπάρχουν περίπου 20 επιστολές που γράφτηκαν από διάφορους Έλληνες μητροπολίτες ή προεστούς για τον Μπγιέρνστολ, προκειμένου να τον
βοηθήσουν στο ταξίδι του και οι οποίες σύντομα θα εκδοθούν» αναφέρει
ο κ. Σαμπατακάκης.
Όταν φτάνει στα Τρίκαλα διαπιστώνει ότι, ενώ το τουρκικό στοιχείο
είναι πολύ μεγαλύτερο του ελληνικού, οι Έλληνες, όντας πλουσιότεροι,
έχουν την δύναμη να ορίζουν τις τουρκικές αρχές. Γράφει χαρακτηριστικά
ο Σουηδός περιηγητής: «Ο Έλληνας όταν έχει χρήματα γνωρίζει την τέχνη
να φτιάχνει πολιτικά κόμματα και να αποκτά οπαδούς». Στα Τρίκαλα είχε
συνάντηση με έναν από τους πιο μορφωμένους και φωτισμένους ανθρώπους της εποχής, τον αρχιεπίσκοπο Αμβρόσιο, ο οποίος του δώρισε την
«Παλαιά και Νέα Γεωγραφία» του μητροπολίτη Αθηνών Μελετίου. Το βιβλίο
αυτό που τυπώθηκε στη Βενετία, το 1729, βρίσκεται στην πανεπιστημιακή
βιβλιοθήκη της Ουψάλας.
Τα «χαμένα» χειρόγραφα
Αφήνοντας τα Τρίκαλα με κατεύθυνση τα Μετέωρα, περιγράφει τις εντυπώσεις του από τις κατεστραμμένες εκκλησίες και τα τζαμιά, αλλά και τη
φτώχεια των κατοίκων της επαρχίας.
Στη μονή του Αγίου Στεφάνου στα Μετέωρα αντικρίζει ένα πλήθος
ανθρώπων που ζουν εκεί φοβισμένοι από την αναρχία που επικρατεί
εξαιτίας των ληστρικών συμμοριών. Στη βιβλιοθήκη της μονής περιγράφει
πλούσιες συλλογές χειρογράφων, οι περισσότερες από τις οποίες είναι
πατερικά - εκκλησιαστικά κείμενα. Ο Σουηδός περιηγητής ενδιαφέρεται
περισσότερο για τα αρχαία κείμενα, αλλά σύμφωνα με μαρτυρίες μοναχών
που επικαλείται «ένας καθολικός μοναχός από τη Ρώμη αγόρασε για ένα
κομμάτι ψωμί πολλά χειρόγραφα».
Η περιήγησή του στα Μετέωρα συνεχίστηκε στη μονή Βαρλαάμ όπως
και στη Μονή Βυτουμά στην Καλαμπάκα. «Όπου πηγαίνει περιγράφει μία
αποκαρδιωτική εικόνα ως προς την κατάσταση των χειρογράφων. Βρίσκει
τόσο πατερικά όσο και αρχαία κείμενα, ωστόσο τα περιγράφει ως παραπε6
Τον Ιούνιο επέστρεψε στη Λάρισα, από όπου αποφάσισε να μεταβεί
στο Άγιο Όρος. Περνώντας από τα Αμπελάκια, περιγράφει μία πλούσια
κοινωνία με εκλεπτυσμένους Έλληνες που είχαν ζήσει στη Βιέννη και στη
Λειψία, μιλούν τη γερμανική γλώσσα και δραστηριοποιούνται στις εξαγωγές
νημάτων, τα οποία έβαφαν. «Από τα κείμενά του φαίνεται ότι είναι φανερά
εντυπωσιασμένος από τους κατοίκους της περιοχής, γνωρίζει αρκετούς από
αυτούς και συζητά για τις δυνατότητες εξαγωγής νημάτων στη Σουηδία αλλά
και για την ανάγκη να γραφτεί μία νέα γεωγραφία για την Ελλάδα. Επίσης
τους παροτρύνει να καταγράψουν συστηματικά την χλωρίδα και πανίδα της
περιοχής κατά τα πρότυπα του Σουηδού βοτανολόγου Καρόλου Λινναίου»
αναφέρει ο κ. Σαμπατακάκης.
Κατά την άφιξή του στο Λιτόχωρο αρρώστησε βαριά με υψηλό πυρετό.
Ο Σουηδός πρόξενος της Θεσσαλονίκης απέστειλε σουηδικό πλοίο με
έναν Γάλλο γιατρό για να μεταφέρουν στη Θεσσαλονίκη τον περιηγητή.
Στις 8 Ιουλίου που επέστρεψαν, βρήκαν τις πόρτες του κάστρου της Θεσσαλονίκης κλειστές και την επόμενη μέρα ο περιηγητής πέθανε. Η κηδεία
του πραγματοποιήθηκε κάπου ανατολικά της Θεσσαλονίκης, παρουσία
διαφόρων προξένων, ωστόσο, ο τάφος του δεν έχει βρεθεί ακόμη. Τα
βιβλία του εστάλησαν στην βιβλιοθήκη της Ουψάλας, ενώ τα προσωπικά
του αντικείμενα και οι επιστολές που είχε λάβει αρχειοθετήθηκαν στην
πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη της Λουντ.
«Οι ταξιδιωτικές του εντυπώσεις δείχνουν έναν ουμανιστή με βαθιές
επιστημονικές βάσεις στη γλωσσολογία και στις επιμέρους γλώσσες που
έμαθε. Είναι ένας παρατηρητικός περιηγητής, ο οποίος μας δίνει πολύτιμες
πληροφορίες για την κατάσταση γενικότερα στη Θεσσαλία, για τις βιβλιοθήκες των μοναστηριών, τις ελληνικές σπουδές στην Ευρώπη, την ελληνική
γλώσσα της εποχής του, και πολλά άλλα κοινωνιολογικά στοιχεία, όπως ήθη
και έθιμα των περιοχών που επισκέπτεται. Επίσης, μας μεταφέρει το ρόλο
που έπαιξαν οι Έλληνες αντιγραφείς χειρογράφων στον ευρωπαϊκό μεσαίωνα και στην Αναγέννηση» υπογραμμίζει ο κ. Σαμπατακάκης.
Ο ιερέας περιηγητής Στούρτζενμπεκερ
και οι καταγραφές
Το 1784, όταν εκδίδεται και ο τελευταίος τόμος με τις εντυπώσεις του
Μπγιέρνστολ, έρχεται στην Ελλάδα από την πρεσβεία της Κωνσταντινούπο-
λης ο ιερέας Άντολφ Φρέντρικ Στούρτζενμπεκερ, σε ηλικία μόλις 27 ετών.
Και αυτός, όπως ο πρώτος περιηγητής, είχε σπουδάσει στην Ουψάλα, ενώ
στην Κωνσταντινούπολη έμαθε, επίσης, τα νέα ελληνικά και τα τουρκικά.
Πρώτος σταθμός του είναι η Θεσσαλονίκη (25 Φεβρουαρίου), στην
οποία αναφέρεται με πολλές, λεπτομερείς περιγραφές για τα τείχη, τις
πύλες και την πληθυσμιακή της σύσταση. Περιγράφει τις σχέσεις μεταξύ
Ελλήνων, Τούρκων και Εβραίων, τις ενδυμασίες τους, αλλά και τον αριθμό
κάθε εθνότητας, σύμφωνα με πληροφορίες που διαθέτει από τον πρόξενο
της Σουηδίας στην Θεσσαλονίκη.
«Ο δεύτερος Σουηδός περιηγητής, δεν είχε ταξιδέψει σε άλλες χώρες.
Είναι περισσότερο περιγραφικός, καταγράφει και αναφέρεται με γλαφυρές
λεπτομέρειες στην αρχιτεκτονική και διακόσμηση των κτιρίων, των αρχαίων
μνημείων και των εκκλησιών της εποχής, αλλά και στον τρόπο που ζούσαν
οι κάτοικοι της πόλης. Αφιερώνει ολόκληρες σελίδες για την ‘Αψίδα του
Θριάμβου’ (Καμάρα) με περιγραφές για τις παραστάσεις των γλυπτών που
φέρει» λέει ο καθηγητής.
Ο Στούρτζενμπεκερ παραθέτει πληροφορίες για τις οικογένειες που
ζούσαν στη Θεσσαλονίκη και γράφει ότι συνολικά υπάρχουν 80.000 σπίτια.
Κατά τον ίδιο, οι μουσουλμάνοι αριθμούν τις 30.000 οικογένειες, οι Εβραίοι
20.000 οικογένειες και οι Έληνες 15.000. Περιγράφει τη ζωή των Φραγκισκάνων μοναχών και των προτεσταντών και αναφέρει ότι λειτουργούσαν 32
εβραϊκές συναγωγές. Για τις μεγάλες ελληνικές εκκλησίες, όπως της Αγίας
Σοφίας, του Αγίου Δημητρίου και του Αγίου Παντελεήμονα - που έχουν
μετατραπεί σε τζαμιά - περιγράφει τις τοιχογραφίες και τα μωσαϊκά, ενώ
για τις μικρότερες και νεότερες εκκλησίες αναφέρει ότι είναι 24. Για την
Ροτόντα - παλιά μητρόπολη - γράφει ότι εκεί βρισκόταν το «πάνθεον των
αρχαίων Ελλήνων», επικαλούμενος πληροφορίες άλλων.
Το ταξίδι του συνεχίζεται στη Λάρισα, τα Μετέωρα, το Μέτσοβο, τα
Γιάννενα, την Άρτα, από όπου επιστρέφει στη Λάρισα και από κει μεταβαίνει στους Δελφούς, στο Δίστομο και στην Λειβαδιά, όπου τελικά πεθαίνει,
έχοντας περιηγηθεί στην Ελλάδα επί έξι μήνες. Στα Μετέωρα καταγράφει
σε λίστες τα βιβλία που βρίσκει, ενώ στους Δελφούς αντιγράφει όλες τις
επιγραφές, ακόμη και τα σχέδια των γλυπτών πάνω σε αυτές.
Στη Μονή Αγίου Διονυσίου, στον Όλυμπο, καταγράφει τους τίτλους ενός
μεγάλου αριθμού βιβλίων, κυρίως εκκλησιαστικού περιεχομένου, τυπωμένων
από το 1530 έως το 1764. Στη Μονή Βαρλαάμ στα Μετέωρα περιγράφει διάφορα χειρόγραφα, κυρίως Ιερά «Τετραευαγγέλια» με εξωτερικό περίβλημα
από ασήμι, αλλά και τυπωμένα κοσμικά βιβλία όπως λεξικά, εκδόσεις έργων
του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη κ.ά.
Στο χωριό Ρωμαίικο, κοντά στη Λειβαδιά, βλέπει έξω από την εκκλησία
μία ανάγλυφη πλάκα ύψους περίπου δύο μέτρων την οποία και σχεδιάζει
στο ημερολόγιό του, πιστεύοντας ότι είναι ο θεός Πάνας. Η στήλη, που
χρονολογείται στο 490 π.Χ. βρίσκεται στο Αρχαιολογικό μουσείο Αθηνών
και απεικονίζει έναν άνδρα που δίνει μία ακρίδα σε ένα σκύλο.
Ενας γάμος στο Δίστομο
Στα Σάλωνα εντυπωσιάζεται από τις καλές σχέσεις Ελλήνων και Τούρκων και στη Ρούμελη συναντά τον μπέη Σπυριδάκη Στάμου, έναν πλούσιο
Έλληνα προύχοντα της Λειβαδιάς, τον οποίο συνοδεύει σε έναν γάμο στο
Δίστομο.
Ο Στούρτζενμπεκερ φαίνεται από τις σημειώσεις του να εντυπωσιάζεται
από τα γαμήλια έθιμα του χωριού, τα οποία περιγράφει γλαφυρά. Γράφει
χαρακτηριστικά: «…ο γάμος διήρκεσε τρεις μέρες. Η τελετή έγινε στο
σπίτι του γαμπρού, όπου όλοι μπήκαν σ’ ένα μακρόστενο δωμάτιο, η νύφη
με 6 αρματωμένους και τους συγγενείς της στη μια πλευρά και ο γαμπρός
με τους δικούς του ανθρώπους στην άλλη. Ο ιερέας που θα τελούσε το
γάμο εισήλθε με ένα μεγάλο καρβέλι ψωμί και κρατώντας το πάνω από το
Σκίτσο του Στρούτζενμπεκερ ανάγλυφης πλάκας που συνάντησε στο
χωριό Ρωμαίικο, κοντά στη Λειβαδιά, ύψους περίπου δύο μέτρων. Ο
Σουηδός περιηγητής την αποτύπωσε στο ημερολόγιό του, πιστεύοντας
ότι είναι ο θεός Πάνας. Η στήλη βρίσκεται στο Αρχαιολογικό μουσείο
Αθηνών και απεικονίζει έναν άνδρα που δίνει μία ακρίδα σε ένα σκύλο.
Χρονολογείται στο 490 π.Χ., Πέμπτη 29 Μαρτίου 2012.
κεφάλι της νύφης το έκοψε στα τέσσερα κάνοντας το σχήμα του σταυρού. Έπειτα το μοίρασε στους αρματωμένους που ήταν στημένοι μπροστά
από τη νύφη. Έκανε ακριβώς το ίδιο και στην πλευρά που ήταν ο γαμπρός
περιτριγυρισμένος από τους φίλους του. Ξαφνικά άρχισε ένας αρτοπόλεμος με κομματάκια ψωμιού και από τις δύο πλευρές, με σκοπό οι φίλοι
της νύφης να πετύχουν το γαμπρό και τους φίλους του και το αντίθετο. Η
φυσική τους ένωση τη νύχτα θα αποτρεπόταν αν ένα κομματάκι ψωμιού
πετύχαινε έναν από τους δύο νεόνυμφους. Ήταν όμως και οι δύο τόσο
καλά περικυκλωμένοι από τους δικούς τους, που αυτό ήταν αδύνατο. Τα
κομμάτια ψωμιού έπεφταν βροχή κι από τις δύο πλευρές που αναγκαστήκαμε να φύγουμε. Είναι δύσκολο να περιγράψω όλες αυτές τις εκδηλώσεις.
Οι περισσότερες είναι ευνόητες από μόνες τους και καλοπροαίρετες, αλλά
το φαγητό, η κατάχρηση, το πιοτό και ο αρτοπόλεμος είναι αμαρτίες. Η
μουσική που έπαιζαν από χτες το απόγευμα ξεσήκωσε τα κορίτσια του
χωριού. Οι παρθένες ήταν όλες ντυμένες το ίδιο και χόρευαν γύρω από
τους μουσικούς. Όταν όμως νύχτωσε, χόρευαν γύρω από μία φωτιά που
είχαν ανάψει έξω. Ο χορός τους είναι, και δικαίως αποκαλείται, ρωμαίικος
(sic) και αποτελεί τη μεγαλύτερη διασκέδαση των Ελλήνων».
Ο περιηγητής πέθανε ύστερα από δεκαπέντε μέρες στη Λειβαδιά «μετά
από υψηλό πυρετό που προκάλεσε πρήξιμο των χεριών και τον ποδιών
του», σύμφωνα με την επιστολή που έστειλε ο Σπυριδάκης Στάμου στο
Σουηδό πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη.
Ο Σπυριδάκης Στάμου, που ήταν και πρόξενος της Σουηδίας στην περιοχή, φρόντισε για την ταφή του Σουηδού ιερέα και την αποστολή των
υπαρχόντων του, μεταξύ αυτών και του περιηγητικού ημερολογίου του, στην
πρεσβεία της Σουηδίας στην Κωνσταντινούπολη, από όπου κατέληξαν στη
βιβλιοθήκη της Ουψάλας.
«Διαβάζοντας τα γραπτά του και παρατηρώντας τα σκίτσα που έχει σχεδιάσει στην Ελλάδα βρίσκουμε ένα πλήθος πληροφοριών που δεν έχουν
ακόμη αξιολογηθεί» σημειώνει ο κ. Σαμπατακάκης. ■
7
Ο πρώτος
Έλληνας
που πάτησε
το πόδι του
στην πολιτεία
της Ν. Αυστραλίας
Ο Γιώργης Τραμουντάνας (ή
George North) γεννήθηκε το
1822 στην Αθήνα από οικογένεια
καραβομαραγκών και ναυτικών από
τη Λήμνο. Επίσης, είχε συγγενείς
στη Θεσσαλονίκη. Ως έφηβος είχε
ταξιδέψει στην Αυστραλία με κάποιο
εμπορικό ιστιοφόρο με τον αδερφό
του, Θοδωρή, πριν τελικά αποφασίσει
να εγκατασταθεί στην Αδελαΐδα το
1842. Ο αδερφός του ταξίδεψε στο
Albany της Δυτ. Αυστραλίας, όπου
χάθηκαν τα ίχνη του.
8
του Σ. Χατζημανώλη
Ο
Γιώργης αρχικά εργάστηκε ως λιμενεργάτης και το 1846 προσλή-
φθηκε στο οινοποιείο «Edward John Peake’s Winery» στην μικρή πόλη
Κλάριντον (Clarendon), η οποία είχε αρχίσει να δημιουργείται. Βοήθησε την
εταιρεία τόσο στην καλλιέργεια αμπελιών όσο και στην παραγωγή μπράντι
και κρασιών. Το 1857 φαίνεται πως μπάρκαρε ξανά, διότι αναφέρεται ως
μέλος του πληρώματος του ατμόπλοιου «SS Admella» για 12 μήνες. Το πλοίο
ναυάγησε τον Αύγουστο του 1859, αλλά ο Τραμουντάνας είχε αποχωρήσει
από αυτό έντεκα μήνες νωρίτερα, αμέσως μετά το γάμο του, τον οποίο
πραγματοποίησε πάνω στο πλοίο.
Στις 26 Σεπτεμβρίου 1858, ο Τραμουντάνας παντρεύτηκε την Αγγλίδα
Lydia Vosper. Προηγουμένως είχε αγγλοποιήσει το επώνυμό του, μετατρέποντάς το σε «North», δηλαδή «Βοριάς», μεταφράζοντας επακριβώς το
«Τραμουντάνας» που σημαίνει «βοριάς» στην ελληνική ναυτική γλώσσα. Η
γυναίκα του είχε φτάσει το 1855 από το Ντίβον (Devon) της Αγγλίας στην
Αδελαϊδα, όπου ζούσε η αδερφή της, Αμέλια.
Μετά τον γάμο τους εγκαταστάθηκαν στο Πορτ Λίνκολν (Port Lincoln),
όπου ο Νορθ εργαζόταν χτίζοντας πέτρινους τοίχους και περιφράξεις.
Το 1861 μετακόμισαν στο Green Patch, όπου γεννήθηκαν δύο γιοι τους,
ο George Henry το 1861 και ο Hero Clare το 1862. Το 1869 μετακόμισαν
ξανά στο «Wine Shanty Road Little Swamp», όπου ο Νορθ αγόρασε μία
έκταση 80 εκταρίων (320 στρέμματα), στην οποία έτρεφε πρόβατα. Στα
μέσα της επόμενης δεκαετίας αγόρασαν έναν κλήρο γης στην νέα πόλη
Bramfield, όπου έζησαν με τους δύο γιους τους, ενώ παράλληλα ο Γιώργης
φρόντιζε τα πρόβατά τους σε γειτονικές εκτάσεις. Τον Απρίλιο του 1878
ο Νορθ ζήτησε να πάρει την βρετανική εθνικότητα, όπως αναφέρεται σε
αρχειακά έντυπα.
Το 1884 οι Νορθ αγόρασαν μια τρίτη έκταση, αυτή τη φορά στην Old
Coach Road, στα ΝΑ του Bramfield, την οποία ονόμασαν «North Park».
Εγκαταστάθηκαν εκεί και τον Νοέμβριο του ίδιου έτους ο γιος τους George
Henry παντρεύτηκε την Eliza Elizabeth Valkema. Το 1885 παντρεύτηκε και ο
δεύτερος γιος τους, την Rosina Ann Boylan, οπότε το ζεύγος Νορθ μετακόμισε στο παλιό τους σπίτι στο Bramfield. Αναφέρεται πως τα δυο παιδιά
τους επέκτειναν την πατρική φάρμα αγοράζοντας έκταση 3.000 εκταρίων
(12.000 στρεμμάτων).
Ο Τζορτζ Νορθ με τη σύζυγό του, Λύντια, έζησαν τα υπόλοιπα χρόνια της
ζωής τους κοντά στην οικογένεια του μικρού γιου τους Hero στο Colton.
Ο Τζορτζ πέθανε στις 29 Ιανουαρίου 1911 και η Λύντια στις 20 Noεμβρίου
1913. Βρίσκονται θαμμένοι στο Παλιό καθολικό νεκροταφείο της πόλης
(Old Colton Catholic Cemetery).
Το 2000 η Ελληνική Κοινότητα φύτεψε τον «Ελαιώνα Γεωργίου Τραμουντάνα», στο κτήμα της εγγονής του (5ης γενιάς), που περιελάμβανε 60
ελιές. Στην επιμνημόσυνη δέηση στη μνήμη του Γιώργη Τραμουντάνα, που
τέλεσε φέτος η Ελληνική Κοινότητα Αδελαΐδας, βρέθηκαν οι απόγονοί του,
οι οποίοι έχουν δημιουργήσει σύλλογο.
Τον Ιούλιο του 2008, ιδρύθηκε η Ένωση Τραμουντάνας-North Α.Ε.
(ΤΝΑ). ■
Eφυγε
ο Αρτσι
Καλοκαιρινός
O επιστήμονας που έσωσε
χιλιάδες παιδιά Αβοριγίνων
Μια από τις πιο σημαντικές
προσωπικότητες
της ομογένειας της
Αυστραλίας έσβησε,
πλήρης ημερών. Πρόκειται
για τον Αρτσι Καλοκαιρινό,
που το 2000 είχε
ανακηρυχτεί ‘’Έλληνας
του Αιώνα’’ από την
ομογενειακή εφημερίδα
Νέος Κόσμος.
του Σ. Χατζημανώλη
Ο
Αρτσι Καλοκαιρινός έγινε παγκόσμια γνωστός για τις έρευνές
του με αντικείμενο την αποβιταμίνωση των ανηλίκων και τις συνέπειες
του τραχώματος και του καταρράκτη. Τα συμπεράσματα των ερευνών του
τα κατέγραψε σε ένα βιβλίο με τίτλο ‘’Every Second Child’’. Για το βιβλίο
αυτό -που ο τίτλος του στα ελληνικά είναι ‘’Κάθε Δεύτερο Παιδί’’- ο διακεκριμένος επιστήμονας και τιμηθείς δύο φορές με το βραβείο Νόμπελ, Λίνος
Πόλιγκ, έγραψε: ‘’Χιλιάδες βρέφη πεθαίνουν πρόωρα. Το βιβλίο αυτό εξηγεί,
ότι ο θάνατός τους οφείλεται στην αποβιταμίνωση και, κυρίως, στην έλλειψη
της βιταμίνης C. Η ανακάλυψη του Αρτσι Καλοκαιρινού αποτελεί τεράστια
προσφορά στην παγκόσμια υγεία. Κάθε δεύτερο παιδί των ιθαγενών ήταν
καταδικασμένο σε θάνατο έως ότου εμφανίστηκε ένας γιατρός, που άνοιξε
τα μάτια και τους εγκέφαλους των συναδέλφων του’’.
9
Όπως έγραφαν οι αυστραλιανές εφημερίδες της δεκαετίας του ‘70, τον
ομογενή γιατρό βασάνιζαν τα τεράστια ποσοστά θνησιμότητας που παρουσίαζαν τα παιδιά των ιθαγενών, που ζούσαν στην απομονωμένη αυστραλιανή
έρημο. Προσπάθησε να βρει την αιτία και έκανε μια απίστευτη ανακάλυψη.
Το υψηλό ποσοστό θνησιμότητας οφειλόταν στην έλλειψη βιταμίνης C.
Από εκείνη τη στιγμή αμέτρητες φορές βρήκε βρέφη και παιδιά έτοιμα να
πεθάνουν. Τους έκανε μια ένεση με βιταμίνη C και τα παιδιά ανάρρωναν!
Αρχικά, οι συνάδελφοί του τον αντιμετώπισαν με δυσπιστία. Και τα
παιδιά συνέχισαν να πεθαίνουν... Αργότερα, το έργο του έγινε γνωστό -και
αποδεκτό- στις ΗΠΑ (αν και η διάθεση του βιβλίου του απαγορεύτηκε
εκεί για ‘’πολιτικούς λόγους’’) και στον υπόλοιπο κόσμο. Μάλιστα, η έγκυρη βρετανική Ιατρική Επιθεώρηση British medical Journal, έγραψε, μεταξύ
άλλων, την 1η Μαρτίου 1975: ‘’Αμέτρητοι γιατροί έχουν ασχοληθεί τα τελευταία χρόνια με τα υψηλά ποσοστά θνησιμότητας που παρουσιάζουν
τα παιδιά των ιθαγενών αλλά όλοι απέτυχαν να εντοπίσουν τα αίτια. Ένας,
πραγματικά πρωτοπόρος, γιατρός, ο Δρ Κακολαιρινός, πήγε επί τόπου,
ασχολήθηκε με το φαινόμενο και έκανε μια ανακάλυψη, η οποία θα εκτιμηθεί ακόμη περισσότερο στο μέλλον’’. Το ίδιο περιοδικό γράφει, ότι οι
επιστήμονες, αρχικά, αντί να υιοθετήσουν την ανακάλυψη του Καλοκαιρινού,
την απέρριψαν και έφτασαν στο σημείο να κυνηγήσουν τις ιδέες του και
να απαγορεύσουν την κυκλοφορία του βιβλίου του. Απέτυχαν όμως και ο
Καλοκαιρινός δικαιώθηκε.
Στην αυτοβιογραφία του με τίτλο ‘’Ένας Επαναστάτης Γιατρός’’ ο Καλοκαιρινός σημείωνε ότι αντλούσε δυνάμεις από τη σύζυγό του, Κάθριν, και
τα παιδιά του, Χέλεν και Πίτερ, τους γονείς του, συγγενείς και μέλη της
ελληνικής παροικίας (τους οποίους αναφέρει ονομαστικά) και από τους
Αβοριγίνες.
‘’Λόγω μοίρας και προσωπικής επιλογής, φορτώθηκα με την ευθύνη να
βελτιώσω την υγεία των Αβοριγίνων της Αυστραλίας. Γνωρίζω ότι οι Αβοριγίνες ενοχλούνται, αν κάποιος ασχοληθεί με τους νεκρούς. Ας με συγχωρέσουν που παραβιάζω κάποιες από τις αρχές τους, σε αυτό το βιβλίο,
προκειμένου να επιτευχθούν οι κοινοί μας στόχοι’’ έγραφε ο Καλοκαιρινός
στην αυτοβιογραφία του.
Ο διακεκριμένος επιστήμονας γεννήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 1927 στο
Γκλέιν Ίνες της Νέας Νότιας Ουαλίας. Οι γονείς τους κατάγονταν από τα
Κύθηρα. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ και έχει γράψει τέσσερα
βιβλία. Η ζωή του έχει γίνει ντοκιμαντέρ από τον βραβευμένο Αυστραλό
σκηνοθέτη, Φιλ Νόις, και προβλήθηκε στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ
Σίδνεϊ το 1976.
Μετά την αποφοίτησή του από το Πανεπιστήμιο, εργάστηκε, για λίγο, στο
νοσοκομείο της ναυτικής βάσης Lismore και από το 1953 έως το 1957 εργάστηκε στην Αγγλία. Κατά την περίοδο 1975-1967 εργάστηκε στην εξόρυξη
οπάλιου στο Κούπερ Πίντι, μαζί με άλλους Έλληνες. Εκεί είδε και το δράμα
των ιθαγενών σε όλο του το μεγαλείο και έτσι από το 1976 έως το 1982
απασχολήθηκε αποκλειστικά στην Ιατρική Υπηρεσία των Αβοριγίνων.
Ο Δρ. Καλοκαιρινός λίγο πριν πεθάνει είχε πει ότι: ‘’καθώς περνούν τα
χρόνια, διαπιστώνω, ότι έχω την τάση να επιστρέφω όλο και πιο πολύ στις
ελληνικές ρίζες μου. Θέλω όλο και περισσότερο να είμαι κοντά σε Έλληνες.
Η ελληνική καταγωγή μου ήταν πάντοτε το φως, που με καθοδηγούσε στο
σκοτάδι της άγνοιας’’. ■
Πέντε
διακεκριμένους
ομογενείς τίμησε
το ΑΗΙ
Σε μια λαμπρή τελετή που έγινε στην
Ουάσιγκτον απονεμήθηκαν τα φετινά
βραβεία του Ελληνοαμερικανικού Ινστιτούτου.
Οι πέντε τιμηθέντες είναι ο Κάρυ Ανθόλης,
ο Μάϊκ Έλιοτ, η Νίκη Τσόνγκα, ο Σωτήριος
Βαχαβιόλος και ο Τομ Κορολόγος. Τα
επιτεύγματά τους συνοψίζονται στο
ρεπορτάζ του Γιώργου Μπίστη.
Συμβουλίου στην Αγία Τριάδα του Γουέστφηλντ και Πρόεδρος των Ελληνορθόδοξων Εκκλησιών της Επισκοπής Νέας Υερσέης. Διετέλεσε επίσης
αξιωματούχος τοπικού παραρτήματος της ΑΧΕΠΑ και ανέπτυξε μεγάλη
δράση σε ένα επιστημονικό ίδρυμα που λειτουργούσε υπό την αιγίδα του
παραρτήματος αυτού για έρευνες γύρω από διάφορες μορφές καρκίνου.
Ο Κάρυ Ανθόλης είναι μέλος όχι μόνον της Αμερικανικής Ακαδημίας
Κινηματογράφου, της Αμερικανικής Εταιρείας Σεναριογράφων και του
Αμερικανικού Συνδέσμου Σκηνοθετών, αλλά επίσης και των Δικηγορικών
Συλλόγων Νέας Υόρκης, Νέας Υερσέης και Ουάσιγκτον. Αποδεχόμενος
το Βραβείο του Ελληνοαμερικανικού Ινστιτούτου είπε ότι η ιστορία του
είναι παρόμοια με εκείνη όλων λίγο-πολύ των Ελληνοαμερικανών που μεγαλώνουν στις Ηνωμένες Πολιτείες με αγάπη για την θρησκεία τους, την
οικογένειά τους και την γενέτειρα των πατεράδων και παππούδων τους.
Δεν θα ξεχάσει ποτέ πως σαν παιδί η μητέρα του τον έντυνε τσολιά και
τον έβγαζε να πάρει μέρος σε ομογενειακές παρελάσεις. Στην αρχή ένοιωθε λίγο αμήχανος, αλλά έπαιρνε θάρρος μόλις έβλεπε στο πεζοδρόμιο
την μητέρα του να τον χειροκροτεί με χαμόγελο που έδειχνε περηφάνια
και αισιοδοξία για το μέλλον.
E.J. “Mike” Elliott
Aπό αριστερά προς δεξιά διακρίνονται οι: Toμ Κορολόγος, Μάικ Έλιοτ, Νίκη Τσόνγκα,
Σωτήριος Βαχαβιόλος, Κάρυ Ανθόλης (Photo Bill Petros)
Ο
Κάρυ Ανθόλης (Kary Antholis) είναι Πρόεδρος του Home Box
Office Miniseries, δηλαδή του τμήματος ανάπτυξης και παραγωγής
ψυχαγωγικών σήριαλ στο φημισμένο τηλεοπτικό κανάλι HBO και έχει τιμηθεί για το έργο του με πολλά μεγάλα βραβεία, περιλαμβανομένων των
Έμμυ και Όσκαρ. Το 2011 είχε ανακηρυχθεί, μαζί με την Αριάνα Χάφινγκτον, Προσωπικότητα της Χρονιάς από το περιοδικό Greek American.
Έχει επίσης κερδίσει πολλές άλλες διακρίσεις από την ομογένεια, όπως το
Βραβείο της ΑΧΕΠΑ για Καλλιτεχνικά Επιτεύγματα και είναι ένα από τα
ιδρυτικά και πιο ενεργά μέλη του Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου
στο Λος Άντζελες της Καλιφόρνια, όπου και διαμένει. Διατηρεί επαφές με
την ομογένεια μέσω οργανώσεων όπως το Ελληνοαμερικανικό Ινστιτούτο
και η ΑΧΕΠΑ, ενώ εκκλησιάζεται τακτικά στον Καθεδρικό Ναό της Αγίας
Σοφίας στο Λος Άντζελες.
Η μητέρα του η Ευανθία μετανάστευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες από
την Αρκαδία στις αρχές του 1950 και έγινε Αμερικανίδα υπήκοος το 1955.
Άρχισε σχεδόν αμέσως να διδάσκει ελληνικά σε νεαρά βλαστάρια της
ομογένειας και λίγο αργότερα ίδρυσε το Πρόγραμμα Εκμάθησης Ελληνικών
στην Εκκλησία της Αγίας Τριάδος στο Γουέστφηλντ της Νέας Υερσέης.
Υπηρέτησε το πρόγραμμα αυτό για πάνω από δύο δεκαετίες μαθαίνοντας
σε εκατοντάδες παιδιά της ενορίας όχι μόνο την ελληνική γλώσσα αλλά
επίσης και την ιστορία και τον πολιτισμό της Ελλάδας.
Ο πατέρας του, ο Τζων Ανθόλης, ήταν Πρόεδρος του Εκκλησιαστικού
10
Ο δεύτερος τον οποίο τίμησε το Ελληνοαμερικανικό Ινστιτούτο είναι
ο Μάικ Έλιοτ, (E.J. “Mike” Elliott), μεγαλοβιομήχανος Κρητικής καταγωγής
με επιχειρηματική δράση σχεδόν έξι δεκαετιών. Γεννήθηκε στο Κλήβελαντ
του Οχάιο και ύστερα από σπουδές στην νομική άρχισε να επικεντρώνει
την προσοχή του στους τομείς των υποδομών και των μηχανημάτων. Ίδρυσε την εταιρεία General Combustion Corporation (Gencor) στην οποία
παραμένει Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος μέχρι σήμερα που είναι
ηλικίας 83ων ετών. Θεωρείται ως ο μακροβιότερος Διευθύνων Σύμβουλος
στην βιομηχανία βαριών οικοδομικών μηχανημάτων. Έχει κάνει πολλές
εφευρέσεις σε τομείς αναπτυγμένης τεχνολογίας, θερμοδυναμικής, παραγωγής ασφάλτου και ηλεκτρονικών πάνελ για τις οποίες και του έχουν
απονεμηθεί πολλά διπλώματα ευρεσιτεχνίας. Έχει διατελέσει Πρόεδρος
της Αμερικανικής Ένωσης Κατασκευαστών Μηχανημάτων Οικοδομών και
έχει υπηρετήσει σε διοικητικές θέσεις πολλών οργανισμών και υπηρεσιών
που ασχολούνται με συγκοινωνιακά θέματα, κατασκευές δρόμων και έργα
υποδομής στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Παράλληλα με την επιχειρηματική του δράση ο κ. Έλιοτ διαδραματίζει
ενεργό ρόλο σε διάφορες κοινωνικές, εκκλησιαστικές και ακαδημαϊκές
δραστηριότητες, τις οποίες και στηρίζει οικονομικά μέσω ενός Ιδρύματος που φέρει το όνομά του. Ιδιαίτερα τον ενδιαφέρουν ελληνοκεντρικά
προγράμματα καθώς και οργανισμοί που συμβάλλουν στην προστασία και
διατήρηση της γλώσσας και πολιτισμού της Ελλάδος. Έχει ιδρύσει το Κέντρο
Ελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Φλόριντα καθώς επίσης
και την Παγκόσμια Ομοσπονδία Κρητικών, αφού προηγουμένως διετέλεσε
Ύπατος Πρόεδρος της Παγκρητικής Ομοσπονδίας Αμερικής.
Ο κ. Έλιοτ παρατήρησε ότι μεγάλωσε τα παιδικά του χρόνια στην ελληνική κοινότητα της Αμερικής ήταν παρόμοια με εκείνα που περιέγραψε λίγα
λεπτά νωρίτερα ο Κάρυ Ανθόλης. Όλοι οι Ελληνοαμερικανοί, τόνισε, έχουμε
τις ίδιες εμπειρίες. Μεγαλώσαμε σε ένα ελληνικό περιβάλλον, κοντά στην
ελληνορθόδοξη εκκλησία, μαθαίνοντας ελληνικά γράμματα και τραγούδια
και τηρώντας ελληνικά ήθη κι έθιμα. Μέσα από αυτή την κοινωνία, είπε,
διάλεξε και την γυναίκα που έμελλε να γίνει το ταίρι της ζωής του.
Αν υπάρχει κάτι που τον στεναχωρεί κάπως είναι το γεγονός ότι αντίθετα με την τεράστια επαγγελματική επιτυχία που γνώρισε στις Ηνωμένες
Πολιτείες, κάθε επιχειρηματική δραστηριότητά του στην Ελλάδα απέτυχε.
Δεν μετανιώνει όμως για τίποτα. Την Ελλάδα και ιδιαίτερα την Κρήτη, την
έχει μέσα στην καρδιά του. Κι εύχεται πρόσωπα και πράγματα να αλλάξουν
γρήγορα στην Ελλάδα ώστε να ανοίξει ο δρόμος τα παιδιά και τα εγγόνια του
να κάνουν παραγωγικές επενδύσεις προς όφελος και των δύο πλευρών.
Νίκη Τσόνγκα
Η Βουλευτής Νίκη Τσόνγκα (Niki Tsongas) είναι η τρίτη προσωπικότητα
που αναγνώρισε το Ελληνοαμερικανικό Ινστιτούτο με τα φετινά βραβεία
του. Εκπροσωπεί στο Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών την 5η Εκλογική
Περιφέρεια της Μασαχουσέτης. Έχει την ίδια βουλευτική έδρα από την
οποία ξεκίνησε την πολιτική καριέρα του και ο αείμνηστος σύζυγός της,
Γερουσιαστής Πωλ Τσόνγκας. Η Νίκη δεν είναι Ελληνικής καταγωγής αλλά
έχει τρείς ελληνοαμερικανίδες κόρες και είναι πολύ χαρούμενη που μετά
την σύνδεσή της με τον Πωλ η ελληνική ομογένεια την αγκάλιασε σαν να
είναι δικό της γέννημα-θρέμμα.
Η μητέρα της ήταν καλλιτέχνης και ο πατέρας της συνταγματάρχης
του Αμερικανικού στρατού, που γλύτωσε από την Ιαπωνική επίθεση στο
Περλ Χάρμπορ και αργότερα υπηρέτησε σε βάση στην Ιαπωνία. Ήταν εκεί,
στην χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου, που η Νίκη τελείωσε το γυμνάσιο.
Μετά την αποφοίτησή της η οικογένεια εγκαταστάθηκε στην Ουάσιγκτον,
όπου ο πατέρας της Νίκης κλήθηκε να υπηρετήσει στο Πεντάγωνο. Στην
Αμερικανική πρωτεύουσα γνώρισε τον νεαρό τότε Πωλ Τσόνγκα που εργάζονταν στο γραφείο ενός βουλευτή από την Μασαχουσέτη. Μερικούς
μήνες αργότερα, ο Πωλ πήρε την μεγάλη απόφαση να γνωρίσει την Νίκη
στην οικογένειά του. Ο πατέρας του, τον οποίον συνάντησαν στο στεγνοκαθαριστήριο που είχε, ήταν από την αρχή αντίθετος στην ιδέα ο γιός
του να πάρει ως σύζυγο μη Ελληνίδα. Προσπάθησε να τον στρέψει προς
άλλες κατευθύνσεις λέγοντάς του, μεταξύ άλλων, ότι η Νίκη θα είναι άσχημη
γυναίκα όταν γεράσει. Αλλά ο Πωλ Τσόνγκας δεν πείστηκε και μερικούς
μήνες αργότερα, το ζευγάρι τέλεσε τους γάμους του.
Η Νίκη στάθηκε στο πλευρό του Πωλ σε κάθε βήμα της πολιτικής του
καριέρας, από την Βουλή μέχρι την Γερουσία κι αργότερα που αυτός διεκδίκησε την Προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών. Ατυχώς ο δημοφιλής
ομογενής χτυπήθηκε από καρκίνο κι αναγκάστηκε να αποσυρθεί από την
κούρσα για τον Λευκό Οίκο. Η Νίκη ήταν κοντά του μέχρι και την τελευταία του πνοή.
Σήμερα η Νίκη Τσόνγκα είναι η πρώτη γυναίκα από μια εικοσιπενταετία
που εκπροσωπεί στο Κογκρέσο την Μασαχουσέτη. Στην Αμερικανική Βουλή
των Αντιπροσώπων έχει προωθήσει πολλά από τα θέματα που έχουν ιδιαίτερη σπουδαιότητα για την Ελληνοαμερικανική κοινότητα. Έχει υποστηρίξει
νομοσχέδια και ψηφίσματα υπέρ της Ελλάδας και της Κύπρου και είναι υπέρμαχος ελληνικών θεμάτων όπως το επίσημο όνομα της πΓΔΜ, το Κυπριακό,
η αναγνώριση του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και
η προστασία των Χριστιανικών μειονοτήτων στην Τουρκία.
Σωτήριος Βαχαβιόλος
Ένα ακόμα άξιο τέκνο της ομογένειας που τίμησε το Ελληνοαμερικανικό Ινστιτούτο είναι ο Σωτήριος Βαχαβιόλος (Sotirios J. Vahaviolos, Ph.D.).
Πρόκειται για έναν διακεκριμένο επιστήμονα και ακαδημαϊκό που είναι
ένθερμος υποστηρικτής της περιβαλλοντολογικής ασφάλειας για μεγάλα
βιομηχανικά και δημόσια έργα ανά τον κόσμο. Εισήγαγε την χρήση ανιχνευτών και πληροφορικής για την αποτροπή καταστροφών όπως εκείνη
που προκλήθηκε πριν χρόνια στον πυρηνικό αντιδραστήρα του Three Mile
Run, η καθίζηση του αμερικανικού αυτοκινητοδρόμου I-35, η κατάρρευση
της σκεπής του Αεροδρομίου Ντε Γκωλ στο Παρίσι και άλλες μεγάλης
έκτασης καταστροφές.
Γεννήθηκε το 1946 στον Μυστρά της Ελλάδας κι έχει συμβάλει τα μέγιστα
στην διατήρηση της ελληνικής γλώσσας και κουλτούρας στις Ηνωμένες
Πολιτείες. Έχει επίσης προωθήσει την δημιουργία μηχανολογικών εργασιών
υψηλής ποιότητας στην Ελλάδα και υποστηρίζει σθεναρά το δικαίωμα ψήφου στην Ελλάδα των ομογενών της διασποράς. Η εταιρεία του ΜΙΣΤΡΑΣ
απασχολεί πάνω από 3.500 άτομα σε 85 χώρες του κόσμου.
Αποδεχόμενος την διάκριση του Ελληνοαμερικανικού Ινστιτούτο ο κ.
Βαχαβιόλος ευχαρίστησε δημοσίως τον πρώτο ελληνοαμερικανό προϊ-
στάμενό του, που τον προσέλαβε αμέσως μετά την αποφοίτησή του από
το πανεπιστήμιο, στα περίφημα εργαστήρια της τηλεφωνικής εταιρίας
Bell, δίνοντάς του την δυνατότητα να δουλέψει κάτω από κορυφαίους και
τιμημένους με βραβεία Νομπέλ επιστήμονες και να μάθει από τις εμπειρίες τους. Ευχαρίστησε επίσης έναν άλλο ελληνοαμερικανό επιχειρηματία,
που πίστεψε στα σχέδια του κ. Βαχαβιόλου και του δάνεισε τα χρήματα
που χρειάζονταν για να ανοίξει δική του δουλειά. Ευχαρίστησε ακόμα κι
έναν άλλο ελληνοαμερικανό για την εμπιστοσύνη που του έδειξε πριν
δέκα περίπου χρόνια όταν τον βοήθησε να επεκτείνει τις επιχειρηματικές
δραστηριότητές του σε 85 χώρες. Όπως είπε, όλα αυτά τα παραδείγματα
προς μίμηση είναι ελλήνων της Αμερικής που βοηθούν ο ένας τον άλλο
για όφελος όλων, αντί να ανταγωνίζονται και να υποσκάπτουν ο ένας τον
άλλον για να εμφανίζονται ως οι μοναδικοί επιτυχημένοι.
Ο κύριος Βαχαβιόλος έχει εκδώσει πάνω από εκατό συγγράμματα
στον κλάδο της επιστήμης του και έχει τιμηθεί με πολλές επαγγελματικές
διακρίσεις από άκρου σε άκρο της Γης. Εκκλησιάζεται στον Ναό του Αγίου Γεωργίου του Τρέντον, Νέας Υερσέης, είναι Άρχων του Οικουμενικού
Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως και έχει διατελέσει Πρόεδρος της
επιτροπής διοργάνωσης της Παρέλασης για την 25η Μαρτίου, στην Πέμπτη
Λεωφόρο της Νέας Υόρκης, το 2002 καθώς και Αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Ελληνικών Σωματείων Νέας Υόρκης, στην οποίαν εξακολουθεί να
προσφέρει εθελοντικά τις υπηρεσίες του, όποτε χρειάζεται.
Πρέσβης Τομ Κορολόγος
Ο πέμπτος και τελευταίος από τους φετινούς νικητές των βραβείων του
Ελληνοαμερικανικού Ινστιτούτου της Ουάσιγκτον είναι ο Τομ Κορολόγος
(Tom C. Korologos), σύμβουλος της μεγάλης δικηγορικής εταιρείας, DLA
Piper. Ο κ. Κορολόγος διετέλεσε Πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στο
Βέλγιο, κατά την περίοδο 2004 έως 2007 και νωρίτερα ήταν ο ανώτατος
σύμβουλος του Πρέσβη Πώλ Μπρέμερ, διοικητού της Προσωρινής Αρχής
του Συμμαχικού Συνασπισμού στην Βαγδάτη του Ιράκ. Από το 1975 έως το
2003, ο Πρέσβης Κορολόγος ήταν Πρόεδρος και Συνιδρυτής της εταιρείας
δημοσίων σχέσεων Timmons and Co. στην Αμερικανική πρωτεύουσα. Υπηρέτησε επίσης στον Λευκό Οίκο επί προεδρίας πρώτα Ρίτσαρντ Νίξον και
αργότερα Τζέραλντ Φορντ, ως Αναπληρωτής Σύμβουλος του Προέδρου
για Νομοθετικές Υποθέσεις. Στην δεκαετία 1980 ήταν μέλος της ομάδας
που προετοίμασε την μεταβίβαση της εξουσίας στον νεοεκλεγέντα τότε
Πρόεδρο Ρόναλντ Ρέηγκαν. Βοήθησε ακόμα στην διαδικασία για την επικύρωση των διορισμών του Αντιπροέδρου Φορντ, του Αντιπροέδρου
Ροκφέλερ, του Αρχιδικαστή Γουϊλιαμ Ρένκουϊστ, του μέλους του Ανωτάτου
Δικαστηρίου Άντονιν Σκαλία και διαφόρων υπουργών, περιλαμβανομένων
του Χένρι Κίσιντζερ, του Αλεξάντερ Χέηγκ και του Ντόναλντ Ράμσφελντ. Ο
Τομ Κορολόγος άρχισε την καριέρα του ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα Herald Tribune της Νέας Υόρκης και στο ειδησεογραφικό πρακτορείο
Associated Press. Είναι παντρεμένος με την Αν Μακλάφλιν, τέως υπουργό
Εργασίας των Ηνωμένων Πολιτειών.
Το πρόγραμμα της βραδιάς παρουσίασε η οικονομική συντάκτης του
τηλεοπτικού δικτύου CBS, Alexis Christoforous, ενώ τα βραβεία επέδωσαν
στους τιμηθέντες ο Πρόεδρος του Ιδρύματος του Ελληνοαμερικανικού
Ινστιτούτου, Σπύρος Σπυρέας (Spiro Spireas, Ph.D.) και ο Πρόεδρος του Ελληνοαμερικανικού Ινστιτούτου, Νίκος Λαρυγγάκης (Nick Larigakis) παρουσία
του ιδρυτού του Ινστιτούτου Ευγένιου Ρωσίδη (Eugene Rossides) και του
διακεκριμένου δικηγόρου και ανώτερου μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου
του Ινστιτούτου Νίκου Καράμπελα (Nicholas G. Karambelas, Esq).
Σε όλους τους προσκεκλημένους στην εκδήλωση δόθηκε και από ένα
αντίτυπο του βιβλίου «Αρχειακή Ιστορία της Ελλάδος (1943-1951) Το Δόγμα
Τρούμαν και το Σχέδιο Μάρσαλ», την έκδοση του οποίου επιμελήθηκε η κυρία Τομαή. Πηγή: «Φωνή της Αμερικής» ■
11
www.ellines.com
Η πρώτη
διαδικτυακή
κοινότητα για
όλους τους
Έλληνες
H πρώτη διαδικτυακή κοινότητα για
όλους τους Έλληνες, που ζουν είτε
στην Ελλάδα, είτε στο εξωτερικό, είναι
πραγματικότητα. Για πρώτη φορά,
δημιουργήθηκε ένας παγκόσμιος ιστός
Ελλήνων που έχουν κατακτήσει την
υφήλιο με την προσωπικότητα, την
εργατικότητα, τη δημιουργικότητα,
τις ιδέες και τη δύναμή τους. Έλληνες
που διαπρέπουν σε όλα τα σημεία του
ορίζοντα, καταργώντας τα σύνορα με τη
δύναμη του διαδικτύου.
12
του Λ. Γερμανού
Ε
πειτα από 2.000 καινούργια μέλη, εκατοντάδες σχόλια στα κοινωνικά
δίκτυα και εξώφυλλα έως και στην Huffington Post των ΗΠΑ, οι ellines.
com διοργανώνουν το πρώτο τους συνέδριο στην Αθήνα.
«Τι κοινό έχουν προσωπικότητες παγκόσμιας αναγνώρισης, από τον δικηγόρο τού Νέλσονα Μαντέλα έως τους κορυφαίους ιατρούς στον κόσμο
ή τον δημιουργικό διευθυντή της Google; Είναι όλοι Έλληνες και έχουν μία
δική τους ιστορία επιτυχίας να μοιραστούν μαζί μας» εξηγεί ο δημιουργός
του ellines.com, Χρήστος Μπάρλας και συνεχίζει: «Όλα άρχισαν όταν ανακαλύψαμε πόσοι Έλληνες εκτός συνόρων έχουν ξεδιπλωθεί και κατέχουν
σημαντικές θέσεις, καθορίζουν τύχες, ανατρέπουν δεδομένα, διαπρέπουν
στις επιστήμες, αναδεικνύονται στις τέχνες, καθηλώνουν με τις ιδέες τους.
Όλοι αυτοί έχουν πλέον ένα κοινό σημείο συνάντησης».
Εξέχοντες Ελληνες
Στο συνέδριο θα παραβρεθούν εξέχουσες προσωπικότητες, όπως ο
συνήγορος του Νέλσονα Μαντέλα, Γιώργος Μπίζος, ο αστροφυσικός της
ΝΑSA, Σταμάτης Κριμιζής, ο πρόεδρος της εταιρείας δημοσίων σχέσεων
Manatos and Manatos, Άντυ Μανάτος, ο ερευνητής της νευροεπιστήμης,
Ιωάννης Γούσιας, ο δημιουργικός διευθυντής της Google Labs, Στιβ
Βρανάκης, ο ειδικός μάρκετιγκ και branding, Πήτερ Οικονομίδης και η
σύμβουλος στρατηγικής, Νάντια Χαραλάμπους.
Με σύνθημα «Από την κρίση στην διάκριση», το κίνημα των ellines.com
φιλοδοξεί να μετατραπεί σε ζωντανό δίκτυο συνεργασίας για την Ελλάδα και τον Ελληνισμό. «Αποτελεί πραγματικά μεγάλη τιμή να συμμετέχω
σε ένα τέτοιο project. Πέρα από την τεράστια δημοσιογραφική αξία της
δουλειάς που γίνεται στο ellines.com, τα τελευταία δύο χρόνια, είχα την
ευτυχία να γνωρίσω Έλληνες σε όλες τις γωνιές του κόσμου, που με την
παρουσία τους, το έργο τους, τη δυναμική τους, την αγάπη τους για την
πατρίδα, διατηρούν άσβεστη τη φλόγα του ελληνισμού» εξηγεί ο υπεύθυνος της δημοσιογραφικής ομάδας της πλατφόρμας, Μανόλης Παρδάλης,
που κυριολεκτικά «χτενίζει» ολόκληρο τον πλανήτη αναζητώντας Έλληνες
διακεκριμένους αστέρες.
Όλοι οι συμμετέχοντες στο συνέδριο έχουν κάτι κοινό: τη μεγάλη τους
αγάπη για την Ελλάδα και την πίστη τους στην αυτοβελτίωση και τη δημιουργία. Ο Άντυ Μανάτος, πρόεδρος της εταιρείας πολιτικών συμβούλων/
lobbying Manatos και Manatos με έδρα την Ουάσιγκτον των ΗΠΑ, έχει
επιλεγεί ως ένας από τους ανθρώπους με τη μεγαλύτερη πολιτική επιρροή
στην Ουάσιγκτον από το περιοδικό «Regardies» και ως ένας από τους μεγαλύτερους πολιτικούς χρηματοδότες στην Αμερική σε θέματα ελληνικού
και κυπριακού ενδιαφέροντος. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι το να είναι κανείς
Έλληνας είναι τόσο φιλοσοφία, όσο και τρόπος ζωής και συμπληρώνει:
«Πόσες χώρες του κόσμου έχουν παράλληλα δική τους εθνικότητα, αλλά
και δική τους φιλοσοφία; Οι Έλληνες σε όλον τον κόσμο είναι κοινωνικοί,
φιλικοί και γενναιόδωροι. Είτε βρίσκονται στην Ελλάδα, είτε ζουν στην
Αμερική, στην Γερμανία ή την Αυστραλία και για αυτό είναι και ιδιαίτερα
αγαπητοί παντού. Κάποιες φορές ξεχνάμε τα προτερήματα και την δύναμή
μας. Ίσως είναι καιρός να τα ξαναθυμηθούμε».
Το brand name ‘Ελλάδα’
Ο κρητικής καταγωγής Στιβ Βρανάκης, ο οποίος σήμερα είναι στο τιμόνι της Google Creative Lab ως καλλιτεχνικός διευθυντής για την Ευρώπη,
Μέση Ανατολή και την Αφρική, επισημαίνει ότι «οφείλουμε στους νέους ένα
περιβάλλον στο οποίο να μπορούν να αναπτυχθούν και να ευημερήσουν».
Σχολιάζοντας την οικονομική κρίση που πλήττει τη χώρα, ο κ. Βρανάκης
επισημαίνει την ανάγκη ύπαρξης ηγετών: «Πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε το brand name που ονομάζουμε Ελλάδα και να τη φέρουμε στα μέτρα
της νέας εποχής, η οποία περιστρέφεται γύρω από την τεχνολογία και τις
ιδέες. Οι νέοι της χώρας είναι από τους πιο μορφωμένους και ικανούς της
Ευρώπης και τους οφείλουμε τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος, στο οποίο
θα μπορούν να αναπτυχθούν και να ευημερήσουν. Χρειαζόμαστε ηγέτες.
Κάποιον που να μπορεί να εμπνεύσει ένα έθνος, το οποίο βιώνει μία από
τις πιο δυσμενείς συγκυρίες στην ιστορία του».
Ο Γιώργος Μπίζος, «αδελφό» τον αποκαλεί στην αυτοβιογραφία του ο
Νέλσον Μαντέλα, δεν αρέσκεται σε βαρύγδουπους τίτλους κι ας φέρει
επάξια τον τιμητικό τίτλο «Πρεσβευτής Ελληνισμού» που του απένειμε
η Νομαρχία Αθηνών. Στην αυτοβιογραφία με τίτλο «Οδύσσεια προς την
Ελευθερία» αντί επιλόγου, παραθέτει την «Ιθάκη» του Καβάφη. «Κάθε Ελληνας της Διασποράς, κουβαλά μέσα του δύο πατρίδες, χωρίς να μπορεί
να πει ποια αγαπά περισσότερο» εξηγεί. Στην ερώτηση «τι σημαίνει για
εσάς Ελλάδα», απαντά αβίαστα: «Η χώρα στην οποία γεννήθηκα, η χώρα
την οποία αγαπώ, η χώρα η οποία, στο δημοτικό σχολείο, μου δίδαξε τι
είναι ελευθερία, τι είναι ανθρώπινα δικαιώματα»
Περήφανος για την ελληνική πνευματική κληρονομιά, δηλώνει ο Σταμάτης Κριμιζής που ξεκίνησε από το Βροντάδο της Χίου για να κατακτήσει
τη NASA. Ένα από τα έργα του, η δημιουργία του Voyager 1, το πρώτο
ανθρώπινο κατασκεύασμα που έφτασε τόσο μακριά στο ηλιακό σύστημα
και ακόμη συνεχίζει, έχοντας οριοθετήσει το ηλιακό σύστημα. Ο ίδιος
εκτιμά ότι η καταγωγή του δεν τον δυσκόλεψε στην πορεία του στον επιστημονικό στίβο, ενώ συμβουλεύει τους νέους ανθρώπους που θέλουν να
ακολουθήσουν τη διαδρομή του να δοκιμάσουν τις δυνατότητές τους και
στο εξωτερικό. «Αξίζει οι νέοι να ταξιδέψουν. Όχι μόνο για να εκπαιδευθούν σωστά, αλλά και για να καταλάβουν τι εστί πανεπιστήμιο και να ανακαλύψουν εκ νέου τις αξίες και τη σημασία της αξιοκρατίας, να γνωρίσουν
ένα πιο δίκαιο κοινωνικό μοντέλο. Μετά, να επιστρέψουν στην Ελλάδα και
να εφαρμόσουν αυτά που έμαθαν. Όλα όσα οδηγούν σε επιστημονική και
κοινωνική πρόοδο» τονίζει. ■
13
Αλήθειες και μύθοι για την πολυγλωσσία
Οι 23 επίσημες
γλώσσες στην
Ευρώπη των ‘27’
Η Ευρωπαϊκή Ένωση τη χαρακτηρίζει
«αξία υπέρ του διαπολιτισμικού
διαλόγου, της κοινωνίας και της
ευημερίας», ενώ οι «πολέμιοί» της
θεωρούν πως απλά … ταλαιπωρεί το
μυαλό. Έρευνες των τελευταίων ετών,
ωστόσο, καταρρίπτουν το τελευταίο
αυτό επιχείρημα, τοποθετώντας το στη
σφαίρα των «μύθων» που περιβάλλουν
τη γλωσσομάθεια και ιδιαίτερα την
πολυγλωσσία.
«Η
γλωσσομάθεια είναι ένα απολύτως απαραίτητο εφόδιο, αλλά
υπάρχει ένα πρόβλημα. Υπάρχουν πολλοί μύθοι, όπως ότι ‘ταλαιπωρεί το μυαλό’, ‘οι πολύγλωσσοι δεν μαθαίνουν καμιά γλώσσα καλά’ και πως
‘μόνο τα παιδιά μπορούν να μάθουν καλά μια ξένη γλώσσα’. Η έρευνα των
τελευταίων ετών, ωστόσο, ανατρέπει τους μύθους αυτούς» εξηγεί ο Νίκος
Σηφάκις, επίκουρος καθηγητής στη Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών στο
Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ), ο οποίος μίλησε στη Θεσσαλονίκη,
σε εκδήλωση του Βρετανικού Συμβουλίου για την πολυγλωσσία.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον κ. Σηφάκι, μαθαίνουμε τις αποκαλούμενες
σημαντικές ξένες γλώσσες, με τα αγγλικά να κατέχουν τα «σκήπτρα» με
ποσοστό 86%, ενώ στη δεύτερη θέση έρχονται τα γερμανικά με 6%.
Επίσης, τα στοιχεία από το Δίκτυο Ευρυδίκη (Ευρωπαϊκό Δίκτυο Πληροφόρησης για την Εκπαίδευση) δείχνουν ότι στη χώρα μας, πάνω από το
90% του πληθυσμού πιστεύει ότι τα αγγλικά είναι η πιο χρήσιμη γλώσσα
μετά τη μητρική. Μάλιστα, οι μισοί εξ αυτών λένε ότι έχουν επαρκή γνώση
της αγγλικής, αν και τα στοιχεία από τα τεστ πιστοποίησης δείχνουν ότι
η Ελλάδα, σε πτυχία επιπέδου Lower είναι 50η σε 67 χώρες, με ποσοστό
επιτυχίας 57%, και 31η σε 31 χώρες, με ποσοστό 46%, στα πτυχία επιπέδου
Proficiency. Αυτό, κατά τον κ. Σηφάκι, δείχνει αφενός μεν ότι οι Έλληνες
έχουν μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον εαυτό τους σε σχέση με την πραγματική τους γνώση, αφετέρου δε ότι ο χαρακτήρας τους είναι τέτοιος ώστε
μπορούν να επικοινωνήσουν. «Υπάρχουν πολιτισμικοί και ιστορικοί λόγοι
γι’ αυτό. Κυρίως, ξέρουμε ότι με τα ελληνικά δεν μπορείς να επικοινωνήσεις στο εξωτερικό, γι’ αυτό και μεγαλώνοντας σ’ αυτό το περιβάλλον είναι
λογικό να είμαστε πιο ανοιχτοί» εξηγεί.
Στον αντίποδα, οι Άγγλοι, που δεν έχουν πρόβλημα επικοινωνίας στο
εξωτερικό, υιοθετούν συχνά μια στάση απαξίωσης ή αδιαφορίας απέναντι
στην εκμάθηση ξένων γλωσσών, «αναγκάζοντας» την κυβέρνησή τους να
ξεκινήσει ολόκληρη καμπάνια για να πειστούν οι πολίτες να μάθουν τουλάχιστον μια ξένη γλώσσα.
Σε ό,τι αφορά ειδικότερα την αγγλική γλώσσα, ο κ. Σηφάκις παρατηρεί
πως κατέχει μια παγκόσμια μοναδικότητα, αφού «είναι η μόνη που δεν
‘ανήκει’ στους φυσικούς ομιλητές της, υπό την έννοια ότι το σύνολό τους
δεν ξεπερνά τα 500 εκατομμύρια, ενώ μόλις πέρυσι, στην Κίνα προστέθηκαν
300 εκατομμύρια μαθητές αγγλικής γλώσσας!».
14
Η Ευρώπη των 27 κρατών και των 23 γλωσσών
Οι επίσημες γλώσσες στην Ευρώπη των «27» είναι 23 (βουλγαρικά, τσεχικά, δανικά, ολλανδικά, αγγλικά, εσθονικά, φινλανδικά, γαλλικά, γερμανικά,
ελληνικά, ουγγρικά, ιρλανδικά, ιταλικά, λεττονικά, λιθουανικά, μαλτέζικα, πολωνικά, πορτογαλικά, ρουμανικά, σλοβακικά, σλοβενικά, ισπανικά, σουηδικά).
Τα γερμανικά είναι η ευρύτερα ομιλούμενη μητρική γλώσσα στην ΕΕ
με περίπου 90 εκατομμύρια φυσικούς ομιλητές ή το 18% του πληθυσμού
της ΕΕ (επίσημα στοιχεία 2008). Τα αγγλικά, τα ιταλικά και τα γαλλικά είναι
η καθεμία μητρική γλώσσα πληθυσμών 60-65 εκατομμυρίων πολιτών της
ΕΕ (12-13% του συνολικού πληθυσμού). Όμως, εκτιμάται πως το 38% των
πολιτών της ΕΕ έχουν τα αγγλικά ως πρώτη ξένη γλώσσα, ποσοστό πολύ
μεγαλύτερο αυτών που μιλούν τα γερμανικά ή κάποια άλλη γλώσσα. Περίπου το 14% των πολιτών της ΕΕ έχουν ως πρώτη ξένη γλώσσα τα γαλλικά
ή τα γερμανικά.
Το Ευρωβαρόμετρο, η υπηρεσία ερευνών και αναλύσεων της Ευρωπαϊκής
Επιτροπής, έχει πραγματοποιήσει δύο έρευνες για τις γλωσσικές γνώσεις
των Ευρωπαίων πολιτών και τη στάση τους απέναντι στην εκμάθηση ξένων
γλωσσών: το 2001 και το 2006. Στην τελευταία, το 28% των ερωτηθέντων
απάντησαν ότι γνωρίζουν άλλες δύο γλώσσες εκτός από τη μητρική τους.
Συνολικά το 84% δήλωσαν ότι πιστεύουν πως κάθε πολίτης της ΕΕ πρέπει να μιλάει μια γλώσσα εκτός από τη μητρική του και περίπου οι μισοί
θεωρούν ότι πρέπει να γνωρίζει άλλες δύο. Το 68% θεωρούν τα αγγλικά
ως σημαντικότερη ξένη γλώσσα και ακολουθούν τα γαλλικά (25%) και τα
γερμανικά (22%).
Η ΕΕ, στο πλαίσιο της προώθησης της γλωσσικής και πολιτισμικής πολυμορφίας των λαών της, έχει θέσει ως στόχο ήδη εδώ και αρκετά χρόνια
τη δυνατότητα να μιλούν οι πολίτες της με ευχέρεια δύο γλώσσες εκτός
της μητρικής τους.
«Οι βασικοί άξονες της ευρωπαϊκής πολιτικής είναι τρεις: πολυγλωσσία,
πολυπολιτισμικότητα και διαπολιτισμικότητα» σημειώνει ο κ. Σηφάκις, εξηγώντας το πλαίσιο της ευρωπαϊκής πολιτικής στο συγκεκριμένο τομέα.
«Πρέπει να μάθουμε όλοι πολλές γλώσσες, όχι κατ’ ανάγκη τέλεια, με
σκοπό να επικοινωνήσουμε έξω από τη χώρα μας. Στην Ευρώπη, η τοπικότητα έχει μεγάλη σημασία άρα έχει σημασία να την ανατρέψεις και να
κοιτάξεις έξω από τη δική σου χώρα» συμπληρώνει.
Σύμφωνα με τον ίδιο, το Συμβούλιο της Ευρώπης και η ΕΕ προσφέρουν
μια σειρά από μοναδικά «εργαλεία» για την προώθηση της γλωσσομάθειας,
όπως ο ευρωπαϊκός φάκελος γλωσσών και το γλωσσικό διαβατήριο, ενώ
οι νέες τεχνολογίες «έχουν κάνει τους περισσότερους χρήστες επαρκείς
γνώστες της αγγλικής γλώσσας».
Εν κατακλείδι, θα μπορούσε να πει κανείς ότι η γλωσσομάθεια και δη η
πολυγλωσσία θα μπορούσαν να αποτελέσουν κομβικό στοιχείο στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων του 21ου αιώνα, που είναι ο ψηφιακός εγγραμματισμός,
η αποτελεσματική επικοινωνία και η υψηλή παραγωγικότητα, καταλήγει ο κ.
Σηφάκις. Σ.Π. ■
Πρόγραμμα
για την
προώθηση
της Ελληνικής
Γλώσσας
στις ΗΠΑ
Εθνικό Αναλυτικό Πρόγραμμα
για τη διδασκαλία της Νέας
Ελληνικής ως ξένης γλώσσας στις
Ηνωμένες Πολιτείες, πρόκειται
να παρουσιασθεί στο ετήσιο
συνέδριο του Αμερικανικού
Συμβουλίου Διδασκαλίας Νέων
Γλωσσών (ACTFL), το οποίο θα
πραγματοποιηθεί τον ερχόμενο
Νοέμβριο στη Φιλαδέλφεια.
15
του Π. Παναγιώτου
Η
σχετική πρωτοβουλία ελήφθη από τoν Οργανισμό Εκπαιδευτικών
της Νέας Ελληνικής Γλώσσας (MGLTA) και τον Ελληνικό Σύνδεσμο
(Hellenic Link) σε συνεργασία με ακαδημαϊκούς και εκπαιδευτικούς από
το ACTFL, το Odyssey Charter School (Γουίλμινγκτον, Ντελαγουέαρ), το
Delaware Department of Education, καθώς και από αμερικανικά πανεπιστήμια και σχολεία που διαθέτουν ελληνικά προγράμματα και την Ομοσπονδία
Ελληνοαμερικανών Εκπαιδευτικών.
Η σχετική Επιτροπή Εργασίας συναντήθηκε πρόσφατα στις εγκαταστάσεις του charter σχολείου ελληνικού ενδιαφέροντος «Οδύσσεια» στο
Γουίλμινγκτον. «Οι φοιτητές στις Ηνωμένες Πολιτείες μαθαίνουν διάφορες
γλώσσες σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης», δήλωσε η June Phillips,
επίτιμος πρύτανης του College of Arts & Humanities του κρατικού Πανεπιστημίου Weber και πρώην πρόεδρος του ACTFL.
H δρ Philips, η οποία συμμετείχε στις πρόσφατες εργασίες της Επιτροπής,
ανέφερε επίσης ότι «η εκμάθηση ξένων γλωσσών στις ημέρες μας είναι
υψηλότερη από ποτέ. Παρά τις διαφορές των γλωσσών, κοινός παρονομαστής τους είναι η πρωτοβουλία των Εθνικών Αναλυτικών Προγραμμάτων
για την εκμάθηση ξένων γλωσσών κατά τον 21ο αιώνα».
Εθνικά Αναλυτικά Προγράμματα Γλωσσών στις ΗΠΑ λειτούργησαν για
πρώτη φορά το 1996 και στο διάστημα που μεσολάβησε αναπτύχθηκαν
τέτοια προγράμματα για 15 γλώσσες. «Στον κατάλογό μας θα προστεθεί
τώρα η Νέα Ελληνική. Η ανάπτυξη του σχετικού αναλυτικού προγράμματος αφορά τους αρχάριους μέχρι τους πολύ προχωρημένους σπουδαστές
της γλώσσας ανεξαρτήτως ηλικίας και σχολικής βαθμίδας», επισήμανε η
δρ Philips, προσθέτοντας ότι «περιέχει επιπλέον στοιχεία ελληνικού πολιτισμού και πρόσβασης σε πηγές που επιτρέπουν στο σπουδαστή να
διδαχθεί πώς οι Έλληνες εκφράζουν τη σκέψη τους για διεθνή θέματα
κοινωνικού, οικονομικού και περιβαλλοντολογικού τομέα. Η παρουσίαση
των αποτελεσμάτων της Επιτροπής στη Φιλαδέλφεια είναι ιδανική, καθώς
η πόλη φέρει το ελληνικό όνομα της Αδελφικής Αγάπης».
Η Επιτροπή Εργασίας για την ανάπτυξη Εθνικού Αναλυτικού Προγράμματος συστήθηκε στη Βοστώνη το 2010 στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου
του ACTFL και στηρίζεται από το Ίδρυμα «Έρικα και Θεόδωρος Σπυρόπουλος». Προεδρεύουσες της Επιτροπής είναι η δρ Βασιλική Τσίγκα-Φωτεινή
και η δρ Εύα Πριονάς.
«Η διδασκαλία και η προώθηση της ελληνικής γλώσσας αποτελεί προτεραιότητά μας», δήλωσε ο συντονιστής του ΣΑΕ Περιφέρειας ΗΠΑ, Θεόδωρος Σπυρόπουλος, προσθέτοντας: «Συγχαίρω τα μέλη της Επιτροπής, καθώς
το έργο τους συμβάλλει στην προώθηση της γλώσσας και του πολιτισμού
μας μέσα από την ανάπτυξη σύγχρονων μεθόδων διδασκαλίας».
■
Βραβεία της
Europa Nostra
για τη συντήρηση
πολιτιστικής
κληρονομιάς
Τέσσερα βραβεία της Europa Nostra για σχέδια
συντήρησης πολιτιστικής κληρονομιάς το 2012,
απέσπασε η Ελλάδα, σύμφωνα με ανακοίνωση της
Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι 28 νικητές του βραβείου
πολιτιστικής κληρονομιάς της ΕΕ Europa Nostra για το
2012 επιλέχθηκαν μεταξύ 226 σχεδίων από 31 χώρες.
της Μαρίας Αρώνη
Σ
την κατηγορία «Συντήρηση», βραβεύτηκαν, μεταξύ άλλων, το
σχέδιο της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ της Αθήνας για το
«Κτίριο Αβέρωφ», οι «Ανεμόμυλοι της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννου Θεολόγου» στην Πάτμο και η «Αρχαία Ακρόπολη Αγίου Ανδρέα» στη Σίφνο.
Επιπλέον, στην κατηγορία «Ειδικές υπηρεσίες», βραβεύτηκε το Πολιτιστικό
Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς.
Τα βραβεία θα απονεμηθούν την 1η Ιουνίου, κατά τη διάρκεια τελετής
στο μοναστήρι Jerοnimos της Λισαβόνας, παρουσία του προέδρου της
Europa Nostra Πλασίντο Ντομίνγκο, του προέδρου της Πορτογαλίας
Ανιμπάλ Καβάκο Σίλβα, του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζοζέ
Μανουέλ Μπαρόζο και της επιτρόπου για θέματα εκπαίδευσης και πολιτισμού Ανδρούλας Βασιλείου. Από τα 28 σχέδια που βραβεύτηκαν, τα έξι
θα χαρακτηριστούν ως τα σημαντικότερα επιτεύγματα πολιτιστικής κληρονομιάς του 2012 (grand prix) και καθένας από τους έξι νικητές θα λάβει
10. 000 ευρώ. Τα βραβεία χωρίζονται σε τέσσερις κατηγορίες- συντήρηση,
έρευνα, ειδικές υπηρεσίες και εκπαίδευση, κατάρτιση και ευαισθητοποίηση. Για κάθε κατηγορία υπάρχει ειδική κριτική επιτροπή που αποτελείται
από ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες από ολόκληρη την Ευρώπη. Όλοι οι
νικητές θα λάβουν αναμνηστική πλάκα ή έπαθλο.
«Θα ήθελα να απευθύνω θερμά συγχαρητήρια στους φετινούς νικητές,
επειδή μας υπενθύμισαν τον πλούτο και την πολυμορφία της πολιτιστικής
μας κληρονομιάς, που δεν θα πρέπει ποτέ να τη θεωρούμε δεδομένη.
Αποτελεί παρακαταθήκη για τις μελλοντικές γενιές», δήλωσε η επίτροπος
Α. Βασιλείου.
Τα εν λόγω βραβεία υποστηρίζονται από το πρόγραμμα «Πολιτισμός»
16
της ΕΕ, που έχει επενδύσει περίπου 30 εκατ. ευρώ για τη συγχρηματοδότηση έργων πολιτιστικής κληρονομιάς από το 2007. Επίσης, το Ευρωπαϊκό
Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης διέθεσε 6 δισ. ευρώ για τον πολιτισμό
κατά την περίοδο 2007- 2013. Από αυτό το ποσό, 3 δισ. ευρώ προορίζονται
για την προστασία και τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, 2,2 δισ.
ευρώ προορίζονται για την ανάπτυξη πολιτιστικών υποδομών, ενώ 775 εκατ.
ευρώ διατίθενται για συγχρηματοδότηση πολιτιστικών υπηρεσιών όπως
επαγγελματική κατάρτιση, εκπαίδευση στις τέχνες και στην κληρονομιά,
προώθηση διαδρομών πολιτιστικής κληρονομιάς, κ.ά. Επιπλέον, 150 εκατ.
ευρώ έχουν διατεθεί μέσω των προγραμμάτων-πλαισίων της ΕΕ για την
έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη από το 1998.
Η Europa Nostra είναι Μη Κυβερνητική Οργάνωση (ΜΚΟ) ευρωπαϊκής
εμβέλειας, εκπροσωπώντας 250 ΜΚΟ σε περισσότερες από 50 ευρωπαϊκές
χώρες. Υποστηρίζεται από περισσότερες από 150 δημόσιες υπηρεσίες και
εταιρείες, καθώς και από περισσότερα από 1500 ανεξάρτητα μέλη. Το τεράστιο δίκτυο επαγγελματιών και εθελοντών της έχει αναλάβει τη δέσμευση
να διαφυλάσσει την πολιτιστική κληρονομιά της Ευρώπης για τη σημερινή
γενιά και τις γενιές του μέλλοντος.
Η πολιτιστική κληρονομιά παρέχει περίπου 8,4 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην ΕΕ και συμβάλλει κατά 4,5% στο ευρωπαϊκό ΑΕΠ. Οι δαπάνες για
τη συντήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς από δημόσιους και ιδιωτικούς
φορείς ανέρχονται σε 5 δισ. ευρώ ετησίως.
Η προθεσμία υποβολής αίτησης για τα επόμενα βραβεία είναι η 1η Οκτωβρίου 2012. Η τελετή απονομής θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα τον Ιούνιο
του 2013.
■
Cross-media έκθεση σε πανεπιστήμιο
της Κωνσταντινούπολης
‘Δύο φορές
Ξένος’
Κ
αλεσμένοι στα εγκαίνια της έκθεσης ήταν ο δημοσιογράφος του
περιοδικού «The Economist», Bruce Clark, συγγραφέας του βιβλίου
«Δύο Φορές Ξένος» και ο καθηγητής Roger Zetter, από το πανεπιστήμιο
της Οξφόρδης.
Την επομένη των εγκαινίων της έκθεσης πραγματοποιήθηκε συζήτηση
Στρογγυλής Τραπέζης στο πανεπιστήμιο Istanbul Bilgi, με ομιλητές τους
καθηγητές Ayhan Aktar και Χάρη Τζήμητρα, από το πανεπιστήμιο Istanbul
Bilgi, τον Bruce Clark, τον Rainer Ohliger (Network Migration in Europe)
και τον καθηγητή Roger Zetter.
Μετά την Κωνσταντινούπολη η έκθεση θα μεταφερθεί στην Κύπρο, όπου
θα παρουσιαστεί στο Μουσείο Λεβέντη, στη Λευκωσία , από τις 3 Ιουνίου.
Στην Ελλάδα θα παρουσιαστεί το φθινόπωρο: στο Μουσείο Μπενάκη, από
τις 9 Σεπτεμβρίου ως τις 26 Οκτωβρίου και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών,
από τις 7 έως και τις 21 Οκτωβρίου.
Ανταλλαγή πληθυσμών και Κύπρος
Ένα «ταξίδι» στις
μεγαλύτερες,
υποχρεωτικές ανταλλαγές
πληθυσμών του 20ου
αιώνα, όταν εκατομμύρια
άνθρωποι αναγκάστηκαν
να εγκαταλείψουν τα
σπίτια τους και να
εγκατασταθούν σε μια
νέα πατρίδα, επιχειρεί
η cross-media έκθεση
«Δύο φορές ξένος»,
που παρουσιάστηκε
στο πανεπιστήμιο
«Istanbul Bilgi», της
Κωνσταντινούπολης.
17
Βασισμένο σε προσωπικές μαρτυρίες και σπάνιο αρχειακό υλικό, το
cross-media project, «Δύο Φορές Ξένος», που πραγματοποιείται με την
υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής- πρόγραμμα Culture, φέρνει τον
επισκέπτη πρόσωπο με πρόσωπο με όσους έζησαν τα τραυματικά γεγονότα
κατά τις υποχρεωτικές ανταλλαγές πληθυσμών του 20ου αιώνα.
Ειδικότερα, μας μεταφέρει από την Ελληνοτουρκική ανταλλαγή πληθυσμών του 1923 στο διαχωρισμό της Ινδίας και τη δημιουργία του Πακιστάν
το 1947, στη μαζική, αναγκαστική Γερμανο-Πολωνική μετανάστευση, μετά
το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, στην κρίση της Κύπρου του 1963
και την τουρκική εισβολή του 1974.
Το project «Δύο Φορές Ξένος» συνοδεύεται από εκπαιδευτικά προγράμματα, προβολές ντοκιμαντέρ, αφήγηση παραμυθιού και εκδηλώσεις
γύρω από τον πολιτισμό, τη μουσική και το φαγητό της Μικράς Ασίας, του
Πόντου και της Καππαδοκίας.
‘Υπόσχεση’
Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επισκεφθούν τη σχετική ιστοσελίδα, όπου, μεταξύ άλλων, μπορούν να αναζητήσουν την αφήγηση της «Υπόσχεσης», ενός πρωτότυπου παραμυθιού για
τις ανταλλαγές πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, το 1922-23, μέσα
από τα μάτια μιας Ελληνίδας και μιας Τουρκάλας από τα περίχωρα της
Σμύρνης-τις επτάχρονες φίλες Ευγενία και Φάτμα.
Το παραμύθι δημιουργήθηκε από την βραβευμένη ελληνο-βρετανίδα
storyteller, Άννα Κονόμος, σε συνεργασία με τον Eric Loren και τη δημιουργική ομάδα «Story Spinner», με έδρα το Λονδίνο.
Η «Υπόσχεση» παρουσιάζεται σε ζωντανές εκδηλώσεις κατά τη διάρκεια
της έκθεσης, ενώ διατίθεται και σε DVD, για χρήση σε σχολεία και άλλους
εκπαιδευτικούς φορείς. Είναι διαθέσιμο στα Ελληνικά, τα Τουρκικά και τα
Αγγλικά, με αφηγήτριες την Άννα Κονόμος, την Ayca Damgaci και την Έφη
Βλαχογιάννη. Το παραμύθι «συνοδεύει» μουσικά, με το πολίτικο λαούτο
του, ο Νίκος Αγγελόπουλος. Δ. Ρ. ■
‘Yasou Aida!’
Μια ελληνογερμανική
εναλλακτική όπερα
Ήταν η Αΐντα τζιτζίκι; Ήταν μια νωχελική,
άσωτη, χαζοχαρούμενη, χωρίς μυαλό
για δουλειά και προκοπή; Κι ο Ρανταμές;
Αυτός τουλάχιστον ήταν σωστό
μυρμήγκι; Δούλευε σκληρά, υπάκουα και
αδιαμαρτύρητα για τους δικούς του; Κι
όταν συναντήθηκαν; Ποιος νίκησε; Ποιος
ήταν ο καλός; Ποιος είχε τελικά δίκιο;
της Φ. Καραβίτη
Σ
την περίφημη Όπερα του Τζουζέπε Βέρντι η κατάσταση είναι
πιο ξεκάθαρη. Η Αΐντα, κόρη του βασιλιά της Αιθιοπίας, είναι φυλακισμένη στο παλάτι του Αιγύπτιου βασιλιά που εισβάλλει στη χώρα της.
Είναι όμως και ερωτευμένη με τον Αιγύπτιο αξιωματικό. Είναι υπόδουλη,
άρα φαινομενικά αδύναμη. Στην κρίσιμη στιγμή όμως, γίνεται σκληρή και
ύπουλη. Οι δυνάστες δεν έχουν καμία τύχη. Στο τέλος επιστρέφει για να
πεθάνει γαλήνια με τον πιστό αγαπημένο της. Έχει νικήσει.
Η Αΐντα του Αλέξανδρου Ευκλείδη λέγεται Ελπίδα. Είναι Ελληνίδα, μαθητευόμενη στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στη Φρανκφούρτη, στον
καιρό της κρίσης. Είχε λαμπρές σπουδές, αλλά όχι «μέσον». Μετανάστευσε,
λοιπόν, στο «ναό» του ευρώ και σέρνει μαζί της την κακορίζικη πατρίδα
της, τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα που βλέπουν οι άλλοι πάνω της.
«Είναι αναμενόμενο για Ελληνίδα να παίρνει κάτι που δεν της ανήκει», της
λένε κάποια στιγμή οι «Ευρωπαίοι» συνάδελφοί της. Έχει μόλις αποκαλυφθεί
ο δεσμός της με το ανερχόμενο στέλεχος της Τράπεζας, τον Κομισάριο
που αναλαμβάνει να βάλει σε τάξη την Ελλάδα. Ο Ρανταμές λέγεται Ράινερ
Μες και είναι Γερμανός.
Η Όπερα του Νόικελν
Στη σκηνή της Όπερας του Νόικελν (Neukoellner Oper) του Βερολίνου
ανέβηκαν 10 ηθοποιοί-τραγουδιστές και πέντε μουσικοί. Αυτό είναι όλο. Δεν
υπάρχουν μεγάλες χορωδίες, φαντασμαγορικά σκηνικά ή κλασική ορχήστρα.
Υπάρχει πολλή τρέλα, πολύ ταλέντο, πολλή «ασέβεια» και πολλή αλήθεια,
18
από μια ομάδα Ελλήνων και Γερμανών που δούλεψαν σκληρά προκειμένου
από το θέατρο να μην φεύγει κανείς χωρίς πόνο.
Η ιδέα ανήκει στον Αλέξανδρο Ευκλείδη, τον ευρηματικό θεατρολόγο
από τη Θεσσαλονίκη που, όπως λέει, για πρώτη φορά στα 37 του, έδωσε
δυο DVD με τη δουλειά του και δέχτηκε κατόπιν ένα τηλεφώνημα - όπως
δεν του είχε συμβεί ποτέ στην Ελλάδα. Το γνωστό εναλλακτικό μουσικό
θέατρο του Βερολίνου, η Όπερα του Νόικελν, ήθελε κάτι για την Ελλάδα,
από την Ελλάδα. Δεκαπέντε μήνες προετοιμασίας και άλλοι δύο εξαντλητικών
προβών και αλλεπάλληλων αλλαγών δημιούργησαν το «Yasou Aida!», μια
εύστοχη, επίκαιρη και θρασεία διασκευή της κλασικής όπερας του Βέρντι.
«Είχα εμπιστοσύνη στη δύναμη του κλασικού έργου. Ήξερα ότι θα μπορεί
να μιλήσει, όσο και αν παρέμβουμε» επισημαίνει ο ίδιος. Το έργο του, πάντως, εξακολουθεί να περιγράφει τη σχέση ισχύος μεταξύ δύο πλευρών,
δύο λαών, χωρίς ωστόσο να γίνεται ηθικοπλαστικό παραμύθι, σαν αυτό
που διηγούνται, όπως λέει ο σκηνοθέτης, αυτόν τον καιρό τα ΜΜΕ. Αντιθέτως, σκοπός του ήταν να δείξει το επικίνδυνο παιχνίδι των στερεοτύπων,
που δεν εμπεριέχει, τελικά, αλήθεια. Αναγνωρίζει πάντως αυτό που ζούμε
σήμερα στην Ευρώπη ως αναβίωση ενός είδους αποικιακού λόγου, ως μια
«φουτουριστική μεταποικιακή τραγωδία» και αποκαλύπτει ότι το κείμενο
υπήρξε σε πολλά σημεία προφητικό, καθώς μιλούσε για «Κομισάριο» και
για «αναδιάρθρωση του χρέους» πολύ πριν αυτοί οι όροι εισβάλουν στη
ζωή μας. «Δεν ήμαστε εμείς οι προφήτες, μάλλον το μέλλον ήταν προδιαγεγραμμένο» παραδέχεται.
Ο Αλέξανδρος Ευκλείδης και οι συνεργάτες του αφηγούνται μια ευρωπαϊκή ιστορία, όχι μια ελληνική ή μια γερμανική. «Δεν ήρθαμε στο Βερολίνο για
να κάνουμε προπαγάνδα» σημειώνει. «Βρισκόμαστε μπροστά σε αδιέξοδα
και, αν συνεχίσουμε να δίνουμε μισές λύσεις, θα δημιουργούνται όλο και νέα
αδιέξοδα» συμπληρώνει. Πράγματι. Στο έργο του, η Ελπίδα δεν εξεγείρεται.
Όπως οι νέοι σήμερα στην Ελλάδα, που θέλουν, λέει, να φύγουν, επειδή αυτός
ο τόπος σκοτώνει τα όνειρά τους. Κάπως έτσι σκέφτονται και οι τρεις από
τους Έλληνες που πρωταγωνιστούν στην παράσταση. Η Λυδία Ζερβάνου,
ο Αρκάδιος Ρακόπουλος και η Μάρια Ντεβιτζάκη, ως λυρικοί καλλιτέχνες,
γνώριζαν εκ των προτέρων ότι η Ελλάδα δεν τους χωράει. Διαπιστώνουν
απογοητευμένοι ότι ειδικά τώρα (και) η Τέχνη τους κρίνεται ως περιττή,
ως είδος πολυτελείας. «Από την Τέχνη όμως ο άνθρωπος παίρνει δύναμη
για να συνεχίσει» θα πει η Λυδία, η Αΐντα σε μία από τις δύο διανομές της
παράστασης. Η Μάρια, η νεότερη της παράστασης, που εγκατέλειψε τη
Θεσσαλονίκη για τη Βαυαρία, βλέπει την επαφή με την Τέχνη ως τρόπο
να αναπτύξει κανείς την κριτική του σκέψη, ως μέσο που βοηθά να μην
δέχεται άβουλος ό,τι του σερβίρουν.
Διεθνής επιτυχία
Πώς μπορεί όμως να στηριχθεί η Όπερα, όταν λείπουν γάζες και σύριγγες από τα νοσοκομεία; Οι «Όπερες των Ζητιάνων», με το όνομά τους να
αποκαλύπτει το μανιφέστο τους, δίνουν τη δική τους απάντηση, διά στόματος του δημιουργού τους και ενορχηστρωτή της παράστασης, Χαράλαμπου Γωγιού, του παιδιού-θαύματος του ελληνικού μουσικού θεάτρου, που
ήλπιζε ότι η κρίση θα μας υποχρέωνε να αναθεωρήσουμε τις λογικές των
μεγάλων μεγεθών και των «υψηλού πρεστίζ» παραστάσεων. «Αν σε αυτή
την κατάσταση εξακολουθούμε να ξοδεύουμε χρήματα για «συμπαραγωγές» με τη Σκάλα του Μιλάνου, που δεν προσφέρουν στην αξιοποίηση του
εγχώριου προϊόντος, τι να πω...» λέει απογοητευμένος. Θεωρεί, μάλιστα,
την Όπερα του Νόικελν μια σκηνή με περιορισμένο προϋπολογισμό και
εναλλακτικό ρεπερτόριο, ως μοντέλο στο οποίο η Ελλάδα θα έπρεπε να
προσφύγει πλέον ...τρέχοντας.
Σήμερα, ωστόσο, η παρέα της «Αΐντα» γνωρίζει σημαντική επιτυχία. Ο
ελληνικός Τύπος ασχολείται με τους Έλληνες που έκαναν επιτυχία στο
Βερολίνο, που τους έγραψαν η Monde και η Berliner Zeitung και τους
έδειξε το BBC και το ARTE.
«Δυστυχώς, ακόμη πουλάει ό,τι πετυχαίνει έξω» παρατηρεί ο Αλέξανδρος
Ευκλείδης, που εννοεί να συνεχίσει να δημιουργεί στην Ελλάδα. «Δεν είμαστε
σαν την Ελπίδα που στο τέλος μένει στην Τράπεζα, επειδή στον τόπο της
δεν έχει στον ήλιο μοίρα. Εμείς θέλουμε να είμαστε στην Ελλάδα. Αν δεν το
κάνει κανείς, θα αφήσουμε τη χώρα για μια ακόμη φορά σε περίοδο κρίσης
να τη διαχειριστούν τα χειρότερα στοιχεία της» λέει με αγωνία.
Εποχές έντασης
Συμφωνεί και ο συνεργάτης του, ο Χαράλαμπος Γωγιός, ο οποίος αναφέρει ότι προτεραιότητά του είναι να συνεχίσει να προσπαθεί να εκφραστεί μέσα από το μουσικό θέατρο στην Ελλάδα. Είναι άλλωστε ρεαλιστής.
Γνωρίζει ότι πολύ δύσκολα μια σκηνή του εξωτερικού θα ενδιαφερόταν
για το καλλιτεχνικό δυναμικό της Ελλάδας στην όπερα, αν η συγκυρία ήταν
διαφορετική. Σε πείσμα ωστόσο των καιρών και των ηθών, θεωρεί ότι το
μουσικό θέατρο και ιδιαίτερα στην κλίμακα «δωματίου» που το επιχειρεί
ο ίδιος, είναι σήμερα προνομιακά εκφραστικό, ακόμη και για την Ελλάδα.
«Είμαστε σε εποχές έντασης, με τα συναισθήματα κοντά στο σημείο βρασμού και η μεγάλη σκηνή μπορεί να γίνει μειονέκτημα. Τα μεγάλα πράγματα
δεν αγγίζουν πια το μέσο θεατή, που έχει συνηθίσει να ακούει μουσική
από ακουστικά και να βλέπει εικόνες μεγεθυμένες στο σινεμά» τονίζει.
Προτιμά, λοιπόν, τους μικρούς χώρους, τα μικρά σχήματα, την επαφή του
καλλιτέχνη με τον θεατή. Αυτή την όπερα προτιμά και η Μάρια, απόφοιτος
του Τμήματος Μουσικών Σπουδών στη Θεσσαλονίκη. Άλλωστε η Σχολή της
λειτουργούσε πάντα με μικρό, ελάχιστο, μηδενικό, όπως λέει χαμογελώντας,
προϋπολογισμό, γεγονός που την έκανε ανοιχτή σε νέες ιδέες, μακριά από
τη λογική της όπερας σε βιτρίνα.
Ο Αρκάδιος Ρακόπουλος στην παράσταση ενσαρκώνει τον Έλληνα
υπουργό που επισκέπτεται την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να δείξει
την καλή διαγωγή του. Ένας τύπος γνώριμός μας, μια φιγούρα επηρεασμένη
από την παραδοσιακή και κάπως γκροτέσκο εικόνα του Έλληνα πολιτικού.
Ο νεαρός τενόρος δεν φαίνεται αισιόδοξος για την κατάσταση στην Ελλάδα. Πιστεύει όμως ότι στην αυγή του 21ου αιώνα και ενώ σβήνουν οι ιδέες
του 20ού, μοιάζει πια αδιέξοδη η εμμονή στα παλιά δεδομένα. Περιμένει
κι εκείνος την αλλαγή και εύχεται στον χώρο του να αντιληφθούν ότι δεν
χρειάζονται πολλά χρήματα ή μεγάλοι χώροι. Η Λυδία πάλι είναι αποφασισμένη να κυνηγήσει την τύχη της στο εξωτερικό. Γνωρίζει καλά ότι ακόμη
και ως διεύθυνση, η κεντρική Ευρώπη δίνει σημαντικά πλεονεκτήματα.
Σε ένα πράγμα συμφωνούν πάντως όλοι: οι συνθήκες εργασίας, ακόμη
και σε ένα θέατρο με μικρό προϋπολογισμό, ήταν σημαντικά καλύτερες
απ’ ό,τι στην Ελλάδα. Ο σκηνοθέτης της παράστασης μιλάει για απόλυτη
καλλιτεχνική ελευθερία, υπό διαρκή συζήτηση και δοκιμή, αλλά και για απεριόριστη στήριξη και ενθάρρυνση προς το «πείραμα». Κόντρα στα στερεότυπα, στα οποία ισορροπεί δεξιοτεχνικά το έργο, οι Γερμανοί εργοδότες
των καλλιτεχνών τούς περιγράφουν ως «εργασιομανείς», τούς έχουν ήδη
κάνει πρόταση για νέα συνεργασία και πιστεύουν πολύ στις προοπτικές
τους εκτός Ελλάδος. Άλλωστε η παράσταση ήταν και εμπορική επιτυχία.
Την είδαν 3.500 άνθρωποι σε 20 βραδιές, σε ένα θέατρο σχεδόν κάθε
βράδυ γεμάτο. Όπως γράφει στην παράσταση ο συγγραφέας Δημήτρης
Δημόπουλος: «Κάπου, κάποιος, κάποτε θα κάνει κάτι». Ε, να λοιπόν πού
κάποιος το έκανε...
Το «Yasou Aida!» παίχτηκε και στο Μέγαρο Μουσικής της Θεσσαλονίκης,
ενώ αναμένεται να ανεβεί στην Αθήνα, αλλά και σε διεθνή φεστιβάλ. ■
19
Πρώτο βραβείο
σε ομογενή
σκηνοθέτιδα
στην Αυστραλία Π
Ομογενής σκηνοθέτις, που μόλις
του Σ. Χατζημανώλη
ρόκειται για την Alethea (Αλήθεια) Jones, η οποία απέσπα-
πριν λίγες εβδομάδες είχε γραφτεί το
ταμείο ανεργίας, είναι η παραλήπτρια
του πρώτου βραβείου στο φετινό
αυστραλιανό φεστιβάλ ταινιών μικρoύ
μήκους Tropfest.
20
σε την πρωτιά για την κωμωδία της , σε ελεύθερη μετάφραση,
“Το κιόσκι με τις λεμονάδες”.
«Το έργο αφορά έναν νεαρό και τον παππού του, οι οποίοι
προσπαθούν να πουλήσουν λεμονάδες, αλλά σκοντάφτουν στην
αυταρχική συμπεριφορά ενός γείτονά τους, ο οποίος εκλέγεται δημοτικός σύμβουλος και τους καταδιώκει», εξήγησε η βραβευθείσα,
μιλώντας στο Ελληνικό Πρόγραμμα της Ραδιοφωνίας SBS.
Να σημειωθεί ότι η κριτική επιτροπή για τα βραβεία αποτελούνταν από κορυφαία κινηματογραφικά ονόματα της Αυστραλίας, όπως Cate Blanchett, Geoffrey Rush, Nicole Kidman, Toni
Colette κ.ά. που έπρεπε να αξιολογήσουν φέτος πάνω από 700
υποψηφιότητες.
Η κ. Jones εξέφρασε την απόλυτη ικανοποίηση και συγκίνησή
της για το βραβείο. «Ένοιωσα πολύ ταπεινή και “μικρή’’ που πήρα
το βραβείο από τα χέρια του Geoffrey Rush και της Cate Blanchett.
Με τιμά ιδιαίτερα αυτό το γεγονός», δήλωσε στην ραδιοφωνική
συνέντευξή της, σημειώνοντας ότι τώρα είναι έτοιμη για το επόμενο
βήμα στην κινηματογραφική της σταδιοδρομία.
Ερωτηθείσα εάν αυτό σημαίνει ότι σχεδιάζει να μεταπηδήσει από
τις μικρού, στις μεγάλου μήκους ταινίες, απάντησε: « Έχω κιόλας
πέντε έτοιμες (σ.σ. τα σενάρια) για να ξεκινήσω».
Το πρώτο βραβείο που έλαβε συνοδεύεται από χρηματική
αμοιβή 10.000 δολαρίων, αεροπορικό ταξίδι στο Λος ‘Αντζελες για
γνωριμία με κινηματογραφικούς παράγοντες και μια εικονοληπτική
μηχανή αξίας 6.000 δολαρίων. Μεγάλο μέρος της αμοιβής της, όπως
δήλωσε θα το δώσει στους συνεργάτες της, που την βοήθησαν
στην παραγωγή του βραβευμένου πλέον έργου τους.
Εκτός από σκηνοθέτιδα είναι συγγραφέας, ηθοποιός και χορογράφος. Μία άλλη ταινία της, επίσης μικρού μήκους, με τίτλο
When the Wind Changes είχε προβληθεί στο Διεθνές φεστιβάλ
Κινηματογράφου της Μελβούρνης το 2010. Έκτοτε έχει αποσπάσει
βραβείο IF για το Καλύτερο Μικρό Φιλμ (2011) και άλλες διακρίσεις (μεταξύ αυτών το Βραβείο Κοινού (Audience Choice) στο
Flickerfest και St Kilda Film Festival, όπου επίσης έλαβε το βραβείο
καλύτερης κωμωδίας). Επί πλέον το ίδιο έργο, προβλήθηκε σε διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ (Ζυρίχη, Πράγα, Beverly Hills, St
Louis, Βρισβάνη, Νέα Υόρκη και αλλού). ■
A. Τζιόλας:
Το πιο μακρινό
ταξίδι της
ανθρωπότητας
στα άστρα
Η ανθρωπότητα έχει κάνει κάποια
βήματα προόδου εντός του ηλιακού
μας συστήματος, όσον αφορά τα πιο
κοντινά διαστημικά ταξίδια που δεν είναι
επανδρωμένα με αστροναύτες, όμως
τα μακρινά διαστρικά ταξίδια σε άλλους
ήλιους και σε άλλα αστρικά συστήματα,
πέρα από το δικό μας, παραμένουν ένα
άπιαστο όνειρο και αποκλειστικό πεδίο
της επιστημονικής φαντασίας.
του Παύλου Δρακόπουλου
Α
υτό όμως δεν ισχύει για όλους και σίγουρα όχι για τον Ανδρέα
Τζιόλα, τον ελληνικής καταγωγής επιστήμονα, που ηγείται του φιλόδοξου διεθνούς ‘’Σχεδίου Ίκαρος’’, το οποίο έχει θέσει ως στόχο να εκπληρώσει τις αναγκαίες προϋποθέσεις, ίσως και έως το 2100, για την εφαρμογή
νέων τεχνολογιών σε ένα διαστημόπλοιο και την πραγματοποίηση, πιθανώς
εντός του επόμενου αιώνα, ενός διαστρικού ταξιδιού που θα διαρκέσει
λιγότερο από 100 χρόνια.
Όπως γίνεται αντιληπτό, αυτός είναι ένας στόχος που ξεπερνά το προσδόκιμο ζωής μιας γενιάς ανθρώπων και συνιστά ένα διαγενεακό εγχείρημα
μακράς πνοής. Αυτό το όραμα παρουσίασε ο Τζιόλας σε εκτενή συνέντευξή
του σε ένα από τα μεγαλύτερου κύρους αμερικανικά περιοδικά, το «The
Atlantic». Όπως λέει, από μικρός, όταν ζούσε ακόμα στην Ελλάδα, ξυπνούσε νωρίς-νωρίς τις Κυριακές για να παρακολουθήσει στην τηλεόραση τη
σειρά ‘’Πόλεμος των Άστρων’’. Δεν έχασε ποτέ ένα επεισόδιο και από τότε
κιόλας κατάλαβε με τι θα έπρεπε να ασχοληθεί όταν θα μεγάλωνε. Και αυτό
ακριβώς έκανε και συνεχίζει να κάνει εδώ και 25 χρόνια.
Αφού έκανε μεταπτυχιακά στη Φυσική του Διαστήματος, εργάστηκε
ως ερευνητής στο εργαστήριο JPL της NASA, όπου είχε την ευκαιρία να
συμμετάσχει σε διάφορες διαστημικές αποστολές, όπως του «Galileo»
στο Δία, του «Mars Pathfinder» και του «Mars Polar Lander» στον Άρη,
καθώς και του διαστημικού τηλεσκοπίου «Hubble». Στη συνέχεια πήρε το
διδακτορικό του στην κοσμολογία από το πανεπιστήμιο Baylor του Τέξας,
21
έγινε επικεφαλής επιστήμονας της εταιρίας Variance Dynamical Corp., ενώ
μετακόμισε στο Ανκορατζ, την πρωτεύουσα της Αλάσκας, όπου ζει και διδάσκει στο τοπικό πανεπιστήμιο. Όμως η βασική του εργασία είναι ακόμα
πιο ‘’εξωτική’’, καθώς είναι επικεφαλής (project leader) του ‘’Σχεδίου Ίκαρος’’, μιας εθελοντικής πολυεθνικής ομάδας επιστημόνων, οι οποίοι έχουν
βαλθεί να θέσουν τα θεμέλια της μελλοντικής διαστημικής πτήσης σε ένα
άλλο αστρικό σύστημα, σε απόσταση πολλών ετών φωτός από τη Γη.
Στα ίχνη του ‘’Δαίδαλου’’
Το πενταετές ‘’Σχέδιο Ίκαρος’’ ξεκίνησε επίσημα στις 30 Σεπτεμβρίου
2009, στο Λονδίνο, με πρωτοβουλία της Βρετανικής Διαπλανητικής Εταιρείας,
της ίδιας που μεταξύ 1973-1978 είχε πραγματοποιήσει τον πρόδρομο του
‘’Ίκαρου’’, το ‘’Σχέδιο Δαίδαλος’’. Το πρώτο αυτό παγκοσμίως σχέδιο, με επικεφαλής τον δρα Άλεν Μποντ, είχε θέσει το ερώτημα αν είναι τεχνικά εφικτό
να κατασκευασθεί ένα διαστρικό διαστημόπλοιο και είχε τελικά απαντήσει
καταφατικά, παρόλο που αναγνώρισε τις μεγάλες τεχνικές δυσκολίες.
Στόχος του ‘’Ίκαρου’’, που διευθύνεται από τον μη κερδοσκοπικό οργανισμό Icarus Interstellar Inc., είναι να προχωρήσει παραπέρα από τον
‘’Δαίδαλο’’, καταλήγοντας πλέον σε συγκεκριμένες θεωρητικές και κυρίως
τεχνικές προτάσεις για το πώς μπορεί να γίνει αυτό το ταξίδι και ποιες τεχνολογίες, ιδίως στον κρίσιμο τομέα της προώθησης, θα χρειαστεί ένα τέτοιο
μη επανδρωμένο σούπερ-διαστημόπλοιο. Παράλληλα, το σχέδιο αποσκοπεί
στο να εμπνεύσει και να κινητοποιήσει μια νέα γενιά επιστημόνων που θα
έχουν κίνητρα να σχεδιάσουν μακρινές διαστημικές αποστολές, αλλά και
να προκαλέσει το ενδιαφέρον του ευρύτερου κοινού στο γιατί είναι εφικτό
αλλά και αναγκαίο για την επιβίωση της ανθρωπότητας ένα τέτοιο ταξίδι,
έστω και αν αυτό θα πραγματοποιηθεί τον 22ο αιώνα ή και αργότερα.
Στην ερευνητική ομάδα του ‘’Ίκαρου’’, που περιλαμβάνει επιστήμονες
από κυβερνητικούς φορείς, εταιρίες και πανεπιστήμια, υπό τον συντονισμό
του Τζιόλα, συμμετέχουν δύο ακόμα Έλληνες ως σχεδιαστές, ο Δήμος
Χωματάς και ο Κώστας Κωνσταντινίδης. Ο Χωματάς, που και αυτός από
μικρός ήταν μανιακός με την επιστημονική φαντασία, έχει ειδικευτεί στην
πληροφορική, τις επικοινωνίες, τον αυτοματισμό και τη ρομποτική. Ο
Κωνσταντινίδης αποφοίτησε από τη Σχολή Εφαρμοσμένων Μαθηματικών
και Φυσικών Επιστημών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου το 2010,
έκανε μεταπτυχιακά στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και είναι
ερευνητής στο Εργαστήριο Ατμοσφαιρικής και Διαστημικής Φυσικής στο
Κολοράντο των ΗΠΑ.
Όπως αναφέρει ο Τζιόλας στη συνέντευξή του, αποτελεί σημαντική
προτεραιότητα να σχηματισθεί γύρω από τον ‘’Ίκαρο’’ μια επιστημονική
κοινότητα αφοσιωμένων μηχανικών και άλλων ερευνητών, που θα εστιασθούν στην πρόκληση ενός διαστρικού ταξιδιού, έστω και αν αυτό δεν θα
γίνει στη διάρκεια της δικής τους ζωής. Όπως τονίζει, η ανθρωπότητα, η
οποία αντιμετωπίζει σοβαρούς κινδύνους στον πλανήτη μας, θα πρέπει να
φροντίσει να κάνει ‘’μπακ-απ’’ του πολιτισμού της σε άλλα άστρα, ώστε να
διασφαλίσει την επιβίωσή της. Παράλληλα, όπως επισημαίνει, ο σχεδιασμός
ενός διαστρικού ταξιδιού θα αυξήσει σημαντικά τις τεχνολογικές μας γνώσεις, με πολλαπλά παράπλευρα οφέλη για την κοινωνία.
Σε αναζήτηση μιας νέας Εδέμ
Αν και ο αρχικός στόχος είναι ένα ταξίδι στο διπλό άστρο Άλφα του
Κενταύρου σε απόσταση 4,4 ετών φωτός από τη Γη, παρόλα αυτά, σύμφωνα με τον Τζιόλα, αν στο μεταξύ ανακαλυφθεί ένας σχετικά κοντινός
εξωπλανήτης παρόμοιος με τον δικό μας (κυρίως με ύπαρξη νερού), τότε
θα αλλάξει ο στόχος του ‘’Ίκαρου’’, έστω κι αν η απόσταση είναι αρκετά
μεγαλύτερη, π.χ. 22 έτη φωτός. Όπως τονίζει, καθώς ανακαλύπτονται ολοένα
περισσότεροι εξωπλανήτες, το βασικό κριτήριο -και ο προορισμός- για ένα
μακρινό διαστημικό ταξίδι θα είναι κατά πόσο αυτός ο εξωπλανήτης, γύρω
από κάποιο άλλο μητρικό άστρο, φαίνεται φιλόξενος για τη ανάπτυξη και
διατήρηση της ζωής.
‘’Από τη στιγμή που θα βρούμε μια άλλη Εδέμ, ένα όμορφο μέρος στην
αστρική γειτονιά μας, οι άνθρωποι θα θέλουν να πάμε εκεί. Θα δοθεί τότε
ώθηση για μια διαστρική αποστολή και η ελπίδα μας είναι ότι το Σχέδιο
Ίκαρος θα είναι σε θέση να ανταποκριθεί, όταν κάτι τέτοιο συμβεί’’, ανέφερε ο έλληνας επιστήμονας, προσθέτοντας ότι, στο μεταξύ, καταβάλλεται
προσπάθεια, να κινηθεί το ενδιαφέρον των ειδικών και του απλού κόσμου
για τέτοια μακρινά ταξίδια.
Σε αυτό το πλαίσιο, μεταξύ άλλων, ο Τζιόλας, ο οποίος είναι και υπεύθυνος για την προπαγάνδιση του όλου εγχειρήματος διεθνώς, προωθεί,
μεταξύ άλλων, μαθήματα διαστρικής μηχανικής σε ακαδημαϊκά και ερευνητικά προγράμματα αεροδιαστημικής στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ (τα πρώτα
θα αρχίσουν φέτος το φθινόπωρο). Παράλληλα, ξεκίνησε τη δημιουργία
ψυχαγωγικών και εκπαιδευτικών βιντεοπαιχνιδιών (του τύπου ‘’φτιάξτε το
διαστημόπλοιό σας και πετάξτε στον Άλφα του Κενταύρου’’), ώστε να
εξαφθεί το ενδιαφέρον κάθε ενδιαφερόμενου για τα μακρινά διαστημικά
ταξίδια.
‘’Χρειαζόμαστε ανθρώπους να πιστέψουν ότι το διαστρικό ταξίδι είναι
μια πραγματικότητα, ώστε να το ενστερνισθούν ως το επόμενο μεγάλο
εγχείρημα εξερεύνησης του διαστήματος, το οποίο πρόκειται να αναλάβει η ανθρωπότητα. Και για να γίνει αυτό, χρειαζόμαστε μια πολιτισμική
μεταβολή στον τρόπο που σκεπτόμαστε για το διάστημα και το σύμπαν’’,
τονίζει ο Τζιόλας.
Και επειδή μπορεί μια μακρινή αποστολή να πέσει πάνω σε εξωγήινους
πολιτισμούς, ήδη οι ερευνητές του ‘’Ίκαρου’’ δεν σχεδιάζουν μόνο νέου
τύπου προωθητικές μηχανές και καλύτερα καύσιμα, αλλά και τι είδους
μήνυμα θα πρέπει να μεταφέρει το διαστημόπλοιο εκ μέρους όλης της
ανθρωπότητας. Προς το παρόν έχουν συμφωνήσει ότι χρειάζονται κοινωνιολόγοι και ανθρωπολόγοι για να το δημιουργήσουν και όχι φυσικοί και
μηχανικοί, αν και, όπως παραδέχεται ο Τζιόλας, ‘’η πιθανότητα να το βρει
ένας εξωγήινος και να το διαβάσει, είναι μικρότερη και από το να ψάχνει
κανείς για ψύλλους στα άχυρα’’.
Ο ‘’δάχτυλος’’ της DARPA
Πάντως ο ‘’Ίκαρος’’ έχει ήδη βρει ένα ισχυρό σύμμαχο στην υπηρεσία
DΑRPA (Defence Advanced Research Projects Agency) του Πενταγώνου των
ΗΠΑ, την ίδια που έθεσε τα θεμέλια του παγκόσμιου διαδικτύου και η οποία
προτίθεται να δώσει χορηγία 500.000 δολαρίων στην πρώην αστροναύτη
Ντόροθι Τζέμισον, ώστε το προσωπικό της Ίδρυμα να συνεργαστεί με τον
‘’Ίκαρο’’, στο πλαίσιο του προγράμματος «The 100 Year Starship Study». Ο
στόχος που έθεσε η DARPA, σε συνεργασία με τη NASA, από πέρυσι το
Σεπτέμβριο, είναι ‘’η ανάπτυξη και ωρίμανση μιας ομάδας τεχνολογιών, που
θα επιτρέψουν την μακρινών αποστάσεων επανδρωμένη διαστημική πτήση
σε ένα αιώνα από τώρα’’, σύμφωνα με τους Τάιμς της Ν.Υόρκης.
Είναι ενδεικτικό ότι η DARPA ανεβάζει τον πήχη κάνοντας πλέον λόγο
όχι απλώς για μη επανδρωμένη, αλλά για πτήση με συμμετοχή αστροναυτών.
Η νέα πρωτοβουλία, στην οποία αναμένεται να εμπλακεί και το ‘’Σχέδιο
Ίκαρος’’, αφορά την μελέτη όχι μόνο των αναγκαίων τεχνολογιών, αλλά και
των άλλων προϋποθέσεων (οργανωτικών, νομικών, κοινωνιολογικών, φιλοσοφικών, ηθικών κ.α.), που τίθενται ως προαπαιτούμενες για την μετανάστευση
των ανθρώπων στα άστρα.
Φυσικά, κατά τους ειδικούς, μια επανδρωμένη διαστρική πτήση -αν στο
μεταξύ δεν υπάρξει κάποια εντυπωσιακή θεωρητική και τεχνική πρόοδοςεκτιμάται ότι θα ήθελε γύρω στους δύο αιώνες προετοιμασίας από σήμερα
και, στην καλύτερη περίπτωση, άλλους τόσους για να φθάσει στο στόχο
της. Όμως η προσπάθεια αξίζει τον κόπο, έστω κι αν όλοι οι εμπλεκόμενοι
σε αυτό το ταξίδι είτε δεν θα γυρίσουν ποτέ πίσω στη Γη, είτε θα έχουν
πεθάνει πολύ πριν δουν το όνειρό τους να πραγματοποιείται.
■
22
H ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ
Δημιουργία Κοινωνικών Φαρμακείων
Παγκόσμιος
Ραδιομαραθώνιος
από τη ‘Φωνή
της Ελλάδας’
Σε μία από τις πιο δύσκολες καμπές της
ιστορίας της Ελλάδας, με την οικονομική
κρίση να πλήττει τα χαμηλά, αλλά και
τα μεσαία στρώματα του πληθυσμού,
το 5ο Πρόγραμμα της Ελληνικής
Ραδιοφωνίας (ΕΡΑ), γνωστή σε όλους
τους απόδημους Έλληνες, ως «Φωνή
της Ελλάδας», ανέλαβε μία σημαντική
πρωτοβουλία, σε συνεργασία με την Ιερά
Αρχιεπισκοπή Αθηνών.
Σ
ε μία προσπάθεια να ενώσει σε ένα κοινό στόχο όλους τους απόδη-
μους Έλληνες των πέντε ηπείρων, η «Φωνή της Ελλάδας» έγινε για άλλη μία
φορά η «φωνή» της αλληλεγγύης και διοργάνωσε Παγκόσμιο Ραδιομαραθώνιο,
προκειμένου να συγκεντρωθούν χρήματα για τη δημιουργία δύο κοινωνικών
φαρμακείων στην Αθήνα. Σκοπός της πρωτοβουλίας ήταν να δημιουργηθεί ένα
ισχυρό κίνημα αλληλεγγύης, ακολουθώντας τα βήματα των μεγάλων εθνικών
ευεργετών της χώρας, αλλά και όλων όσων συνέβαλαν, υλικά και ηθικά, για να
πραγματοποιηθούν σημαντικές πρωτοβουλίες, όπως επισημαίνει η Διευθύντρια
Διεθνών Ραδιοφωνικών Εκπομπών, Ιωάννα Τριανταφύλλη.
«Είναι γραφτό στα δύσκολα οι Έλληνες να γίνονται ένα. Ενωμένος ο Ελληνισμός
πέτυχε τις μεγαλύτερες υπερβάσεις» δηλώνει, η κ. Τριανταφύλλη και συνεχίζει:
«σήμερα, στην πιο δύσκολη στροφή της σύγχρονης Ιστορίας μας, καλούμαστε
και πάλι να δώσουμε κοινό αγώνα για να κρατήσουμε όρθια την πατρίδα, και τον
συνάνθρωπο που έχει ανάγκη. Σε αυτόν τον αγώνα, είναι ανεκτίμητη η βοήθεια του
Ελληνισμού της Διασποράς, όλων εκείνων που ζουν μακριά από τον τόπο τους,
αλλά δεν έπαψαν ούτε μέρα να τον νοσταλγούν. Τους Έλληνες σε κάθε γωνιά
της γης που μεταλαμπάδευσαν την αγάπη για την καταγωγή τους από γενιά σε
γενιά, διατηρώντας επί δεκαετίες, την Ελλάδα μεγάλη στην καρδιά και στο μυαλό.
Μαζί, μπορούμε να τα καταφέρουμε !».
Τα δύο φαρμακεία, που θα δημιουργηθούν στο Σύνταγμα και στην περιοχή
του Αγίου Παντελεήμονα, θα προσπαθήσουν να καλύψουν τις ανάγκες που αντιμετωπίζουν συμπολίτες μας που προέρχονται από αδύναμες κοινωνικές ομάδες
(άνεργοι, χαμηλοσυνταξιούχοι κα).
Η ΕΡΑ-5 κάλεσε τους απανταχού Έλληνες να συντονιστούν με τις συχνότητές
της στις 2 Απριλίου. Την ίδια ημέρα, όλοι οι τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί
της ΕΡΤ, καθώς και ιδιωτικά τηλεοπτικά κανάλια και ραδιοσταθμοί, συνδέθηκαν
με τη «Φωνή της Ελλάδας».
Μήνυμα προς τον Ελληνισμό της Διασποράς, απηύθυνε ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, Ιερώνυμος, ενώ έγιναν παρεμβάσεις
προσωπικοτήτων της Ομογένειας, εκπροσώπων των συλλογικών της οργάνων,
φοιτητών που σπουδάζουν στο εξωτερικό και φιλελλήνων.
Ο Παγκόσμιος Ραδιομαραθώνιος αλληλεγγύης κορυφώθηκε στις 22:00, με
τη συναυλία της Ορχήστρας Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ, στο «Studio C» της
Ελληνικής Ραδιοφωνίας, υπό τη διεύθυνση του μαέστρου Ανδρέα Πυλαρινού.
Συμμετείχαν οι καλλιτέχνες Καλλιόπη Βέττα, Γιώτα Νέγκα, Κυριακή Σπανού, οι
συνθέτες Γιάννης Ιωάννου, Πέτρος Δουρδουμπάκης, Νίκος Οικονομίδης. Τους
πλαισίωσαν οι μουσικοί Τάσος Ζαφειρίου (μπουζούκι), Γρηγόρης Παναγιωτόπουλος
(ούτι), Κώστας Παπαγεωργίου (ηλεκτρική κιθάρα), Νίκος Μανίκας (κρουστά) και
Ιωάννα Πάλλα (ακορντεόν). Το πρόγραμμα παρουσίασαν οι δημοσιογράφοι της
«Φωνής της Ελλάδας», Έλενα Καραγιάννη και Νατάσα Βησσαρίωνος.
Τη συναυλία, η οποία ήταν ανοικτή στο κοινό, τίμησε με την παρουσία του και
ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος, Ιερώνυμος. Δ.Ρ.
Η «Φωνή της Ελλάδας»
Η «Φωνή της Ελλάδας» ανήκει στη Διεύθυνση Διεθνών Ραδιοφωνικών Εκπομπών και απευθύνεται σε 7.000.000 απόδημους, δεκάδες χιλιάδες φοιτητές
και ναυτικούς, εκατοντάδες διπλωμάτες και υπαλλήλους στις Ελληνικές πρεσβείες, αλλά και αμέτρητους φιλέλληνες.
H πρώτη προσπάθεια δημιουργίας του σταθμού βραχέων κυμάτων στη χώρα μας γίνεται στις 28 Οκτωβρίου 1940, μετά την έκρηξη του ελληνο-ιταλικού
πολέμου. Από τον μικρό πομπό βραχέων κυμάτων μεταδίδονται οι εκπομπές του Ραδιοφωνικού Σταθμού Αθηνών. H ιστορία της «Φωνής της Ελλάδας»
αρχίζει ουσιαστικά το 1947, με εκπομπές προς την Κύπρο, την Αίγυπτο, την Τουρκία, τα Βαλκάνια και τη Ρωσία, αλλά και προς τους ναυτιλομένους. Συγχρόνως, μεταδίδονταν δελτία ειδήσεων σε οκτώ γλώσσες.
Σήμερα η «Φωνή της Ελλάδας» φτάνει σε όλο τον πλανήτη, αφού εκπέμπει προς 14 βασικές γεωγραφικές κατευθύνσεις και στις πέντε ηπείρους, με το
καθημερινό 24ωρο πρόγραμμα εκπομπής. «Είναι το μοναδικό πρόγραμμα που λειτουργεί ως «πομπός» και ως «δέκτης», τονίζει η κ. Τριανταφύλλη. «Ως
«πομπός» μεταδίδει στα εκατομμύρια των συμπατριωτών μας όλα όσα συμβαίνουν στην πατρίδα, με αιχμή τα μείζονα εθνικά θέματα. Ως «δέκτης» καταγράφει τα προβλήματα, αλλά και τα επιτεύγματα του Ελληνισμού που διαπρέπει σε κάθε γωνιά της Γης». Παράλληλα, εκπέμπει από τα βραχέα στην Ελληνική
και σε 12 άλλες γλώσσες: Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ισπανικά, Ρώσικα, Πολωνικά, Αλβανικά, Βουλγαρικά, Ρουμανικά, Σερβοκροατικά, Τούρκικα, Αραβικά.
«Η Φωνή της Ελλάδας» έχει ενταχθεί και στην παγκόσμια κοινότητα του διαδικτύου (www.ert.gr/voiceofgreece) με 24ώρη ζωντανή μετάδοση και με
ένα πληρέστατο ομογενειακό δελτίο.
23
H ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ
Ταμείο Αρωγής από
την Αρχιεπισκοπή Αμερικής

«Ταμείο Αρωγής για τον Ελληνικό Λαό» έχει δημιουργήσει η Αρχιεπισκοπή Αμερικής, ενώ εκπρόσωποι της IOCC
(Διεθνής Ορθόδοξες Διακονίες) έχουν επισκεφθεί την Ελλάδα, τόσο για να δουν επί τόπου τις ανάγκες, όσο και να
διασφαλίσουν ότι η βοήθεια που θα προσφερθεί θα πάει στον προορισμό της. Χωριστή έκκληση έχει απευθύνει και
η Εθνική Φιλόπτωχος.
Ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος, έχει δηλώσει ότι καθώς η κρίση στην Ελλάδα και οι ανάγκες του κόσμου θα διαρκέσουν
χρόνια, οι όποιες κινήσεις από μέρους της Ελληνοαμερικανικής Κοινότητας θα πρέπει να μελετηθούν σοβαρά και να
είναι ουσιαστικές και όχι απλές κινήσεις εντυπωσιασμού.
Κώστας Γαβράς:
‘Σταματήστε να ταπεινώνετε τους Έλληνες’

Να «σταματήσουν να ταπεινώνουν τον ελληνικό λαό» ζήτησε από τους
βουλευτές της Γαλλικής εθνοσυνέλευσης ο Έλληνας σκηνοθέτης Κώστας
Γαβράς απευθύνοντας την προσευχή - όπως την χαρακτήρισε ο ίδιος -
στους χώρους της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης, μετά από ακρόαση από τους
σοσιαλιστές βουλευτές.
«Δεν είναι ένα μήνυμα, είναι μια προσευχή: σταματήστε να ταπεινώνετε
τον ελληνικό λαό, που υποφέρει σε μεγάλο βαθμό, ιδιαίτερα τους φτωχότερους και τους πιο στερημένους. Η Γαλλία μπορεί να κάνει πολλά» δήλωσε
στους δημοσιογράφους.
Τονίζοντας ότι ο ίδιος ζει «στη Γαλλία εδώ και σχεδόν εξήντα χρόνια»,
αλλά ότι «η Ελλάδα τον συγκινεί βαθιά» εξήγησε ότι ακούει «φοβερά πράγματα: για ανθρώπους που δεν έχουν να φάνε, για γονείς που αφήνουν τα
παιδιά στο σχολείο επειδή στο σπίτι δεν υπάρχει τίποτα να φάνε».
«Δεν μπορούμε να δεχτούμε στην Ευρώπη τέτοια πράγματα» σημείωσε.
Κατά την άποψή του, η Ελλάδα «είχε γίνει μια χώρα όπου μπορούσαν να
πουληθούν πράγματα επί πιστώσει, τα πάντα, αεροπλάνα, πύραυλοι, υποβρύχια, άρματα μάχης. Και τις πιστώσεις σήμερα, είναι οι Έλληνες που θα
τις πληρώσουν ενώ δεν έχουν τίποτα να φάνε».
Η πρόεδρος του Ελληνικού Πολιτιστικού Κέντρου στο Παρίσι, Αλεξάνδρα Μητσοτάκη, προειδοποίησε από την πλευρά της για «τον κίνδυνο να
μην γίνει κατανοητό ότι πίσω από την κατάρρευση της οικονομίας και των
δημόσιων οικονομικών της Ελλάδας διαφαίνεται ίσως η κατάρρευση του
κράτους δικαίου, κάτι το οποίο θα ήταν πολύ πιο σοβαρό». Χ.ΚΩ.
Εκστρατεία αλληλεγγύης της Χιακής Ομοσπονδίας
Με πρωτοπόρα την Χιακή Ομοσπονδία oι Χιώτες της Νέας Υόρκης
δραστηριοποιούνται με στόχο τη συγκέντρωση χρημάτων που θα ανακουφίσουν τον πόνο συμπατριωτών τους που δοκιμάζονται από την οικονομική
κρίση που πλήττει την Ελλάδα.
Για το σκοπό αυτό, δημιουργήθηκε επιτροπή Help Chios Relief Fund
(Ταμείο Ανακούφισης για Βοήθεια στη Χίο), το οποίο θα συγκεντρώσει
χρήματα που διατίθενται μηνιαίως για την ενίσχυση των συσσιτίων της
Μητροπόλεως Χίου. Με βάση τα στοιχεία που παρατέθηκαν, τα άτομα
που σιτίζονται καθημερινά στα συσσίτια της Μητροπόλεως φτάνουν αυτή
τη στιγμή τα 420 άτομα και καθώς η κρίση βαθαίνει, ο αριθμός σίγουρα
θα αυξάνεται.
Ήδη, από προσφορές χρηματικών ποσών, υποσχέσεις και μία δωρεά
24
20.000 δολαρίων του Γηριατρικού Ιδρύματος της Χιακής Ομοσπονδίας,
έχει καλυφθεί ένα ποσό 30.000 δολαρίων.
Ο πρόεδρος της Χιακής Ομοσπονδίας, Βαγγέλης Καββάδας, επισήμανε
ότι στόχος της πρωτοβουλίας είναι να συντονιστούν οι προσπάθειες των
Αποδήμων Χιωτών να βοηθήσουν, μέσω της Μητρόπολης και του νέου της
μητροπολίτη Μάρκου, τους συμπατριώτες τους.
Ο πρόεδρος της νεοσυσταθείσας επιτροπής αλληλεγγύης, Νίκος Πουλής,
υπογράμμισε τους σκοπούς του οργανισμού, που ξεκίνησαν από κοινού
η Χιακή Ομοσπονδία και το Γηριατρικό Ίδρυμα Χίου, να συγκεντρώσουν
χρήματα για την σίτιση και ένδυση των απόρων της Χίου. Καθώς είναι
άγνωστο πόσο θα διαρκέσει η κρίση, ο στόχος της προσπάθειας θα είναι
συνεχής. ■
Η συμβολή του
Απόδημου Ελληνισμού
στη συγκρότηση του
νεοελληνικού κράτους
Tη συμβολή του Απόδημου Ελληνισμού
στην Παλιγγενεσία και τη συγκρότηση
του νεοελληνικού κράτους, και το ρόλο
της Ορθοδοξίας και της Γλώσσας ως
βασικών πυλώνων του Ελληνισμού καθ’
όλη τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, αλλά
και στην υπόθεση της εθνικής αφύπνισης,
επεσήμανε ο πρόεδρος της Ιστορικής και
Εθνολογικής Εταιρείας Πελοποννήσου
Χρήστος Μούλιας.
της Διαμαντένιας Ριμπά
«Η
αφύπνιση αυτή εκφράστηκε με τα πάμπολλα επαναστα-
τικά κινήματα που εκδηλώθηκαν και καταπνίγηκαν στο αίμα, με
την ύψωση πάνω από τριάντα επαναστατικών λαβάρων το 1821 και με τις
προσπάθειες πνευματικής Αναγέννησης του Ελληνισμού, στις οποίες σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι Ελληνικές Κοινότητες της Διασποράς» επισημαίνει
ο κ. Μούλιας.
«Οι Έλληνες, εντός και εκτός Ελλάδος, με τον έμφυτο ‘κοσμοπολιτισμό’
τους, άρχισαν να διανοούνται και να προετοιμάζουν μία νέα, ανεξάρτητη
πολιτειακή τάξη. Η εθνεγερτική αυτή διαδικασία στηρίχτηκε στην αρχαιογνωσία, το ‘φωτισμό’, ως ‘το μόνον τούτο φάρμακον της θεραπείας του
πάθους των’, (Ελλήνων) και την Ορθόδοξη παράδοση. Είχε συντεταγμένες,
μεταξύ άλλων, το Κρυφό Σχολειό και μέσα από πολλές και ποικίλες στοχαστικές διαδρομές, την πνευματική Αναγέννηση του Ελληνισμού, της οποίας
οι πρόδρομες εκφάνσεις ανάγονται περίπου στο 1760, με φυσική απόληξη
την Ελληνική Επανάσταση» σημειώνει.
Η Επανάσταση του 1821, προσθέτει, δεν ήταν ένα ιστορικό γεγονός που
αιφνιδίασε, αλλά το αποτέλεσμα μακράς «κυοφορίας» και συνειδητοποίησης
των υπόδουλων, ότι είχαν το δικαίωμα να ζήσουν ελεύθεροι και να απολαύσουν τα αγαθά που προσέφερε η «φωτισμένη» Ευρώπη. Η συνειδητοποίηση
αυτή έγινε πιο συγκεκριμένη τα τελευταία προεπαναστατικά χρόνια.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η πνευματική σύζευξη των ιδεών του Διαφωτισμού
με την Ορθόδοξη παράδοση επιτεύχθηκε χάρη στη φιλογένεια των Ελλήνων
πραματευτάδων της Διασποράς, οι οποίοι διέσωσαν ένα μεγάλο μέρος της
πνευματικής μας παράδοσης της περιόδου της Τουρκοκρατίας, με το να
στηρίζουν κάθε εκδοτική πρωτοβουλία, που ήταν ωφέλιμη για το Γένος.
Πνευματικά Κέντρα των Ελλήνων της Διασποράς
Τις τελευταίες δεκαετίες του 18ου αιώνα, η Βιέννη ήταν το οικονομικό
και πνευματικό κέντρο ενός ελληνικού παροικιακού δικτύου, που είχε επεκταθεί σε όλη την κεντρική και την ανατολική Ευρώπη, μέχρι την Οδησσό.
Ήταν πεδίο επαναστατικών ζυμώσεων, με κεντρικό πρόσωπο τον εκδότη,
διαφωτιστή, συγγραφέα, επαναστάτη και μάρτυρα Ρήγα Φερραίο και τους
συντρόφους του. Σταδιακά, έγινε το επίκεντρο των εκδόσεων, ιδίως των
πλέον σύγχρονων και «νεωτερικών», υποκαθιστώντας τη Βενετία. Με την
πάροδο του χρόνου, αυξάνεται και ο αριθμός των Ελλήνων φοιτητών, που
πήγαιναν εκεί για να σπουδάσουν. Σύμφωνα με το πρώτο υπόμνημα του
Καποδίστρια προς τον Τσάρο της Ρωσίας (1811), στην Αυστρουγγαρία
ζούσαν 90.000 Έλληνες.
Ένα άλλο σημαντικό κέντρο του παροικιακού Ελληνισμού ήταν το
Βουκουρέστι, πρωτεύουσα της Βλαχίας και σπουδαίο κέντρο ελληνικής
παιδείας, όπου λειτουργούσε, από την τελευταία δεκαετία του 17ου αιώνα,
η «Ακαδημία», μία από τις σπουδαιότερες πνευματικές εστίες του Ελληνισμού της Διασποράς.
«Η Μολδαβία και η Βλαχία, λόγω αύξησης της ρωσικής ισχύος, παρουσίαζαν αυξημένο ενδιαφέρον για την Υψηλή Πύλη, η οποία, προκειμένου να
μπορεί να τις ελέγχει αποτελεσματικά, άρχισε, από τη δεύτερη δεκαετία του
18ου αιώνα, να τοποθετεί στους ηγεμονικούς θρόνους Έλληνες από ισχυρές οικογένειες της Κωνσταντινούπολης. Αυτό επέφερε διαφοροποιήσεις
στην κοινωνική δομή των τόπων αυτών και μεγάλη άνθηση του ελληνικού
στοιχείου» εξηγεί ο κ. Μούλιας.
Το Παρίσι ήταν από τα πλέον δυναμικά φιλελληνικά κέντρα, με κυρίαρχη
μορφή τον Αδαμάντιο Κοραή, εκπρόσωπο της «μέσης οδού» της ελληνικής Παιδείας. Ο Κοραής είχε σπουδάσει ιατρική στο Μομπελιέ, αλλά είναι
γνωστός για τις εκδόσεις αρχαίων ελλήνων συγγραφέων, που επιμελήθηκε
και σχολίασε, και για πολλά άλλα βιβλία που συνέγραψε ή εξέδωσε. Σταθμός
25
και κορύφωμα της προσπάθειάς του να συνδέσει την αρχαία Ελλάδα με
την εποχή του ήταν η «Ελληνική Βιβλιοθήκη», η οποία στηρίχθηκε οικονομικά από τους Ζωσιμάδες και συνέβαλε αποφασιστικά στην «άνθηση»
των κλασσικών σπουδών στην Ευρώπη.
Η Φιλική Εταιρεία
Εξίσου σημαντικό κέντρο, όμως, ήταν και η Οδησσός, όπου το Σεπτέμβριο του 1814 ιδρύθηκε η «Φιλική Εταιρεία». Μερικά χρόνια αργότερα (1818),
η έδρα της «Φιλικής Εταιρείας» μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη,
πολιτικό και εκκλησιαστικό κέντρο του Ελληνισμού.
«Σύμφωνα με το υπόμνημα του Καποδίστρια, που προαναφέραμε, το 1811
ζούσαν στη Ρωσία 45.000 Έλληνες, οι οποίοι προσέβλεπαν στην ομόδοξη
αυτή χώρα και πίστευαν ότι θα ενίσχυε τον Ελληνισμό στη διεκδίκηση των
εθνικών δικαίων του. Κάποιοι άλλοι πίστευαν ότι απελευθερώτρια θα ήταν
η Γαλλία του Ναπολέοντα» σημειώνει ο κ. Μούλιας.
«Οι ιδεολογικές αυτές διαφοροποιήσεις προκάλεσαν διχασμό και σε
κάποιες περιπτώσεις οδήγησαν στα άκρα. Όμως, η εμπειρία των Ορλωφικών και οι απογοητεύσεις που προκάλεσε η στάση του Ναπολέοντα και
της Γαλλίας, έπεισαν τους Έλληνες ότι πρέπει να στηριχθούν στις δικές
τους δυνάμεις και αφού ωρίμασαν οι εσωτερικές επαναστατικές συνθήκες
και η επαναστατική βούληση των υπόδουλων, κηρύχθηκε η Επανάσταση»
συμπληρώνει.
1801-1821: 2000 βιβλία που αφύπνισαν συνειδήσεις
Από πολύ νωρίς, οι Έλληνες της Διασποράς συναισθάνθηκαν ότι η απελευθέρωση της πατρίδας τους δεν ήταν υπόθεση μόνο των ομοεθνών τους,
που ζούσαν υπό τον τουρκικό ζυγό, αλλά και δική τους. Καθ’ όλη τη διάρκεια
της Τουρκοκρατίας, η συμβολή τους υπήρξε σημαντική και πολύπλευρη, με
ιδιαίτερη περίπτωση τις χορηγίες για εκδόσεις βιβλίων.
Από τα μέσα του 18ου αιώνα, η στροφή προς την αρχαία Ελλάδα και τους
αρχαίους Έλληνες, έγινε πιο αποφασιστική και εξισορρόπησε την έως τότε
κυρίαρχη παράδοση, που είχε θρησκευτικό και βυζαντινό προσανατολισμό.
Οι θρησκευτικές εκδόσεις μειώθηκαν και αυξήθηκαν τα βιβλία που σχετίζονταν με την αρχαία Ελλάδα και την αρχαία ελληνική γλώσσα. Προς αυτή
την κατεύθυνση έτεινε και η νέα συνήθεια, που είχε αρχίσει να επικρατεί
μεταξύ των Ελλήνων, να δίνουν στα παιδιά τους αρχαιοελληνικά ονόματα.
« Ένα ασφαλές τεκμήριο για την πνευματικότητα της περιόδου της
Τουρκοκρατίας, αποτελεί ο αριθμός των βιβλίων που κυκλοφόρησαν. Από
το 1466, που φέρεται να εκδόθηκε το πρώτο χρονολογημένο ελληνικό
βιβλίο, μέχρι το 1800, τυπώθηκαν πάνω από 7000 ελληνικά βιβλία, ενώ από
το 1801 μέχρι το 1821, τυπώθηκαν περίπου 2000, σύμφωνα με πρόσφατες
βιβλιογραφικές καταγραφές. Ο αριθμός τους και η ποικιλία της θεματολογίας τους, αναιρούν πλήρως την άποψη ότι η περίοδος της Τουρκοκρατίας
ήταν περίοδος πνευματικού σκότους» αναφέρει ο κ. Μούλιας.
Η εκδοτική αυτή παραγωγή, μαζί με τους αγώνες των υπόδουλων, για
την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού, που αποτελούσαν προσφιλές θέμα
του ευρωπαϊκού Τύπου, αφύπνισαν πολλές ευαίσθητες ευρωπαϊκές συνειδήσεις, ενώ προξενεί εντύπωση ο αριθμός των φιλελληνικών εντύπων που
κυκλοφόρησαν, αρκετά από τα οποία λανθάνουν ακόμα, όπως και ο αριθμός
των φιλελληνικών σωματείων που ιδρύθηκαν, τα οποία στήριξαν την ιδέα
της Ελληνικής Παλιγγενεσίας, υπογραμμίζει ο ερευνητής.
Η συμβολή του παροικιακού κλήρου
Εξίσου σημαντική ήταν και η συμβολή του παροικιακού κλήρου, ο οποίος
συσπείρωσε γύρω του τους Απόδημους Έλληνες. Χάρη στο σεβασμό και
26
Νικόλαος Δούμπας
το κύρος που τού εξασφάλιζε η θρησκευτική του αποστολή, τη δύναμη
που του παρείχαν οι δεσμοί του με ευκατάστατους πραματευτάδες και
τα εκκλησιαστικά δίκτυα, αλλά και την πνευματική ακτινοβολία που εξέπεμπε, ιδίως οι λόγιοι κληρικοί, κατέστη ισχυρός παράγοντας στον αγώνα
για εθνική εγρήγορση.
Ευγένιος Βούλγαρης, Νικηφόρος Θεοτόκης, Άνθιμος Γαζής, Ιώσηπος
Μοισιόδακας, Νεόφυτος Βάμβας, Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων, είναι μερικοί από τους λόγιους κληρικούς που συνδυάζοντας την
αρχαιοελληνική παράδοση, τη δυτική διαφωτιστική παιδεία, τη ρομαντική
φιλολογία και την πίστη στην Ορθοδοξία, στήριξαν τα οράματα των υπόδουλων ομοεθνών τους. Κοντά σ’ αυτούς αγωνίστηκαν για την πίστη και το
Γένος και πολλοί κληρικοί που ζούσαν στην υπόδουλη χώρα, με κορυφαία
μορφή τον εθναπόστολο Κοσμά τον Αιτωλό.
Μεγάλοι Εθνικοί Ευεργέτες
Εκτός από την έκδοση ελληνικών διδακτικών εγχειριδίων και εμπορικών
πρακτικών και συνηθειών, τα οποία ήταν απαραίτητα επαγγελματικά εργαλεία,
με τη φιλογένεια που τους διέκρινε, συνεισέφεραν στην έκδοση βιβλίων,
αλλά και σε ό,τι άλλο υπηρετούσε την εθνική υπόθεση.
Μεταξύ αυτών, το χτίσιμο και η επισκευή κατεστραμμένων εκκλησιών,
η κατάρτιση δασκάλων, η ίδρυση νέων σχολείων και η ενίσχυση παλαιών,
η συγκρότηση βιβλιοθηκών, η σύσταση τυπογραφείων, η δωρεάν διανομή
βιβλίων στην πατρίδα τους. Έστελναν, ακόμη, πολεμοφόδια και χρήματα
για τον Αγώνα. Διέθεταν, επίσης, μεγάλα χρηματικά ποσά για την απελευθέρωση Ελλήνων αιχμαλώτων, για πτωχοκομεία και νοσοκομεία και για τη
στήριξη της «Φιλικής Εταιρείας», η οποία ήταν αποκλειστικό δημιούργημα
των Ελλήνων εμπόρων της Διασποράς.
«Αρκετοί ευκατάστατοι Έλληνες της Διασποράς διέσωσαν το όνομά τους
από την αιώνια λήθη, με τις γενναιόφρονες δωρεές τους στην πατρίδα τους
και στους τόπους εγκατάστασής τους» μας θυμίζει ο κ. Μούλιας.
Ενδεικτικές περιπτώσεις ο Νικόλαος Δούμπας, ο οποίος προσέφερε
στη Βιέννη, όπου έζησε, το ωραιότατο μέγαρο της «Εταιρείας των Φίλων
της Μουσικής» (1870), ο Σίμων Σίνας, ο οποίος χρηματοδότησε την κατασκευή μιας από τις γέφυρες που ενώνουν τη Βούδα με την Πέστη κ.α. Ο
τελευταίος, όπως και πολλοί άλλοι Εθνικοί Ευεργέτες (Ζωσιμάδες, Αρσάκης,
Βαρβάκης, Ριζάρης, Βαλλιάνος, Καπλάνης κ.α.), διέθεσαν μετά την Απελευθέρωση, μεγάλα χρηματικά ποσά για έργα ευποιίας και στην πατρίδα τους
(Σιναία Ακαδημία, Ζωσιμαία Σχολή, Αρσάκεια Σχολεία, Βαρβάκειο, Ριζάρειος,
Βαλλιάνειος Βιβλιοθήκη κ.α.).
Μοναδικότητα διεκδικούν οι έξι αδελφοί Ζωσιμάδες (Θεοδόσιος, Νικόλαος, Μιχαήλ, Ιωάννης, Αναστάσιος και Ζώης), οι οποίοι ξενιτεύτηκαν για να
υπηρετήσουν τον Κερδώο Ερμή, οι τρείς πρώτοι στο Λιβόρνο της Ιταλίας
και οι άλλοι στη Νίζνα της Ρωσίας, μία πόλη που υπερείχε το ελληνικό
στοιχείο. Διέθεσαν τον πλούτο τους σε έργα ευποιΐας και εθνικής ωφέλειας, αρχίζοντας από τη Ζωσιμαία Σχολή και το φερώνυμο Γηροκομείο στα
Γιάννενα και τελειώνοντας στις πάμπολλες αγαθοεργίες τους, όσο ζούσαν
και με τη διαθήκη τους.
27
Οι “ετερόχθονες”
Βέβαια, για τους Έλληνες της Διασποράς, η απελευθέρωση της πατρίδας
τους δεν ήταν το τέλος και η δικαίωση ενός εθνικού οράματος, αλλά και
η απαρχή ενός άλλου: Να στολίσουν την πατρίδα τους με δημόσια κτίρια
και φιλανθρωπικά καταστήματα, αντάξια του λαμπρού παρελθόντος της
και να συμβάλουν στην πνευματική και οικονομική συγκρότηση του αρτισύστατου κράτους.
Κατά τη φάση συγκρότησης του νεοελληνικού κράτους, ένας σημαντικός
αριθμός Ελλήνων, που τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας εγκατέλειψαν
την πατρίδα τους, για να αποφύγουν την εκδικητική μανία των Τούρκων και
πολλοί Έλληνες που κατοικούσαν σε περιοχές οι οποίες δεν περιελήφθησαν
στο νεοσύστατο κράτος, επέστρεψαν στους γενέθλιους τόπους τους.
«Το γεγονός αυτό προκάλεσε ρήγμα, διότι οι προεστοί εχθρεύονταν τους
‘ετερόχθονες’ και τους έβλεπαν ως ανταγωνιστάς στη δημόσια εξουσία, που
μονοπωλιακά εκμεταλλεύονταν οι ίδιοι μέχρι τότε» σημειώνει ο κ. Μούσιας και
προσθέτει: «Με το Β΄ Ψήφισμα της Εθνοσυνέλευσης του 1843, οι ‘ετερόχθονες’ αποκλείσθηκαν από τις δημόσιες θέσεις και περιορίστηκαν τα πολιτικά
τους δικαιώματα και αυτό ήταν μία σημαντική νίκη του ‘κοτζαμπασισμού’,
με αρνητικές επιπτώσεις στην πορεία του τόπου. Το Ψήφισμα αυτό, που
ήταν εντελώς αντίθετο με την έννοια της ιστορικής ενότητος του Έθνους,
έπληξε την κυρίαρχη ιδεολογία της ‘Μεγάλης Ιδέας’ και παρότι συνέβαλε
στην εκτόνωση της κρίσης, άφησε ανεξίτηλα ίχνη στη νεοελληνική κοινωνικοπολιτική και πνευματική πραγματικότητα. Λειτούργησε, δε, ανασχετικά στη
διαλεκτική διαδρομή των δύο βασικών πόλων του νεοελληνικού ιστορικού
γίγνεσθαι, την κρατική πολιτική και την κοινωνική δυναμική».
Τον Ιανουάριο 1844, εν όψει των συζητήσεων στην Εθνοσυνέλευση, για το
δημόσιο δίκαιο των Ελλήνων, περίπου 2600 άτομα υπέγραψαν και υπέβαλαν
στον πρόεδρο της Εθνοσυνέλευσης αναφορά, με την οποία ζητούσαν την
απομάκρυνση από τις δημόσιες θέσεις, όσων ήλθαν στην ελεύθερη Ελλάδα
μετά την Επανάσταση. «Η κινητοποίηση αυτή αδικούσε συλλήβδην τους
‘ετερόχθονες’ και η απόρριψή τους παρέβλεπε τη συμβολή του απόδημου
Ελληνισμού στην Επανάσταση και πιστοποιούσε την αδυναμία τους να συνυπάρξουν με τους ‘αυτόχθονες στο κοινωνικό και ψυχολογικό κλίμα που
κυριαρχούσε τότε στην Ελλάδα» τονίζει ο κ. Μούλιας.
Το 1871 είναι έτος-σταθμός στην αμφίδρομη σχέση παροικιακού Ελληνισμού και νεοελληνικού κράτους και έχει ιδιαίτερη ιστορική σημασία, διότι
σχετίζεται με τα ομογενειακά κεφάλαια, που επενδύθηκαν στη χώρα.
«Η διασπορά και η μετανάστευση είναι σύμφυτα φαινόμενα με τον Ελληνισμό και τους Έλληνες, και τα κίνητρα κάθε φορά είναι ανάλογα με τις ιστορικές συγκυρίες κάθε εποχής. Όλοι, όσο κι αν έζησαν μακριά από την πατρίδα
τους και ανεξάρτητα από την προκοπή που έκαναν, ποτέ δεν απέστρεψαν το
πρόσωπό τους από αυτή. Η διαπίστωση αυτή δεν αποτελεί συνηγορία υπέρ
του παροικιακού Ελληνισμού, αλλά αναγνώριση μιας πραγματικότητας, που θα
επαναλαμβάνεται, όσο θα υπάρχουν Έλληνες. Μπορεί να μεμψιμοιρούμε για την
πορεία της χώρας μας, ίσως μέχρις ενός σημείου δικαιολογημένα, πρέπει όμως
να αναγνωρίσουμε ότι σημαντικό μερίδιο σε ό,τι έχει συντελεσθεί, οφείλεται
και στον απόδημο Ελληνισμό» καταλήγει ο κ. Μούλιας.
■
Ο Τσέχοφ, ο
Πούσκιν και η
μαριουπολίτικη
διάλεκτος
Όλοι γνωρίζουν το μεγάλο Ρώσο
κλασικό συγγραφέα Αντόν Π. Τσέχοφ,
ελάχιστοι, όμως, ξέρουν ότι έργα του
έχουν μεταφραστεί στην ελληνική
μαριουπολίτικη διάλεκτο. Αυτή που
ομιλείται και σήμερα στα επωνομαζόμενα
ελληνικά χωριά, στο μυχό της Αζοφικής,
στη νοτιοανατολική Ουκρανία.
« Έναυσμα για τη συγγραφή του βιβλίου στάθηκε το γεγονός ότι κατά
τη διάρκεια της εργασίας μου, το 2005, στα αρχεία της βιβλιοθήκης του
Τσέχοφ στη γενέτειρά του, Ταγκανρόκ, βρήκα ένα σχετικά μικρό βιβλίο,
90 σελίδων, με πέντε διηγήματά του, μεταφρασμένα από τον Κοστοπράβ.
Το βιβλίο αυτό δεν επανεκδόθηκε ποτέ» δηλώνει η Αικατερίνη ΠάππουΖουραβλιόβα.
Τα πέντε διηγήματα του Τσέχοφ, που μετέφρασε ο Κοστοπράβ στα
μαριουπολίτικα, είναι: «Νιςτάζι» (Νυστάζει), «Χαςιβέτ» (Καημός), «Το βιολί
τυ Ρότςςιλτ» (Το βιολί του Ρότσιλντ), «Ι κλέφτες» (Οι κλέφτες) και «Μέςα
ςτο ταραμά» (Στη χαράδρα).
Λογοτεχνική γλώσσα η μαριουπολίτικη διάλεκτος
της Διαμαντένιας Ριμπά
Τ
ις σπάνιες αυτές μεταφράσεις, που έγιναν το 1936 από τον
πρόωρα αδικοχαμένο, ελληνικής καταγωγής συγγραφέα και ποιητή
Γεώργκι Αντόνοβιτς Κοστοπράβ (1903-1938), φέρνει στο φως με το νέο της
βιβλίο η αναπληρώτρια καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
Αικατερίνη Πάππου-Ζουραβλιόβα.
Ο τίτλος του βιβλίου (εκδ. Αντ. Σταμούλη) είναι «Γλώσσα και πολιτισμός
των Ελλήνων της Αζοφικής. Η συμβολή των μεταφράσεων στα Μαριουπολίτικα-η περίπτωση του Τσέχοφ».
Γεννημένη και μεγαλωμένη στα «σπλάχνα» των Ελλήνων της Μαριούπολης,
από Έλληνες γονείς- και συγκεκριμένα στην κωμόπολη Κράσναγια Πολιάνα,
η ομογενής φιλόλογος-γλωσσολόγος δεν περίμενε ποτέ ότι ύστερα από
δεκαετίες θα ασχολείτο με τη γλωσσική κατάσταση των Ελλήνων της Μαριούπολης. Δεν περίμενε, ακόμη, ότι θα ανακάλυπτε πως ο πολυαγαπημένος
της συγγραφέας, στο έργο του οποίου έχει εντρυφήσει ενδελεχώς, έχει
μεταφραστεί στη διάλεκτο που πρωτομίλησε και η ίδια.
28
«Η μελέτη μου παρουσιάζει μία πτυχή από την ιστορία της γραφής και
της εξέλιξης της μαριουπολίτικης διαλέκτου της δεκαετίας του ΄30. Πέρα
από το βασικό μου σκοπό- να προχωρήσω σε αναλυτικό γλωσσολογικό
και κοινωνιολογικό σχολιασμό- προσπάθησα μέσα στις 478 σελίδες να
μελετήσω και να μεταφέρω τη συμβολή των μεταφράσεων των έργων του
μεγάλο Ρώσου κλασικού στη διάλεκτό μας και το ρόλο που διαδραμάτισαν
αυτές στην ανάπτυξη της εκπαίδευσης και του πολιτισμού των Ελλήνων
της Αζοφικής» τονίζει η κ. Πάππου- Ζουραβλιόβα.
Και σε αυτό πρωτοτυπεί η ομογενής γλωσσολόγος, το επιστημονικό
έργο της οποίας έχει καταγραφεί σε τέσσερις εγκυκλοπαίδειες, που εκδόθηκαν στη Μόσχα, το Κίεβο και την Τιφλίδα. Τονίζει εμφατικά στο βιβλίο
της τη συλλογική προσπάθεια της πνευματικής ηγεσίας του Παρευξείνιου
Ελληνισμού, έως το 1938 (σ.σ. τότε ξεκίνησαν οι διωγμοί του Στάλιν κατά
των Ελλήνων σε όλη την επικράτεια της ΕΣΣΔ), προκειμένου να καθιερωθεί
η επίσημη μορφή της νεοελληνικής αυτής γραπτής γλώσσας, σε Έλληνες
της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, με βάσει τη μαριουπολίτικη διάλεκτο της
Αζοφικής.
«Ανάμεσα στους λογοτέχνες μας της εποχής εκείνης-Α. Σαπουρμά, Β.
Γάλα, Α. Ματσούκα κ.ά.-ξεχωρίζει ο Γεώργκι Κοστοπράβ, με το λογοτεχνικό ψευδώνυμο ‘Κοφτερός’, ως ο δημιουργός της λογοτεχνικής γλώσσας
των Ελλήνων της Μαριούπολης» λέει η κ. Πάππου-Ζουραβλιόβα, που έχει
αφιερώσει ειδικό κεφάλαιο στον Έλληνα ποιητή, που εκτός από Τσέχοφ,
είχε μεταφράσει στα μαριουπολίτικα και ποιήματα του Πούσκιν.
«Ο Κοστοπράβ είναι αυτός που κατάφερε να εξελίξει, τελικά, σε λογοτεχνική γλώσσα τη διάλεκτό μας. Και αυτό είναι και περίεργο και σπάνιο
για μία διάλεκτο που δεν ήταν μελετημένη και δεν είχε τη δική της γραμματική. Η ‘νέα γραπτή γλώσσα’ στηρίχτηκε στο ελληνικό αλφάβητο, στις
αρχές της φωνητικής ορθογραφίας και στο ιδίωμα Σαρτανά (σ.σ. ένα από
τα ελληνόφωνα χωριά της Αζοφικής) της Μαριουπολίτικης διαλέκτου»
σημειώνει η ομογενής γλωσσολόγος.
Τη συλλογή ποιημάτων του Πούσκιν, μεταφρασμένη στη μαριουπολίτικη διάλεκτο, ο Κοστοπράβ την παρουσίασε το 1937 σε εκδήλωση για τα
100χρονα από το θάνατο του Πούσκιν στο Κίεβο. Και όπως είχε γράψει τότε
ο Κοστοπράβ στη σύζυγό του, Όλγα, «το βιβλίο του Έλληνα Πούσκιν, δημιούργησε την αναμενόμενη αίσθηση και ενθουσίασε», αφού κανένας εθνικός
εκδοτικός οίκος δεν είχε εκδώσει κάποιο βιβλίο για το ιωβηλαίο του.
Μέλος της Ένωσης Συγγραφέων της Σοβιετικής Ένωσης, ο Κοστοπράβ,
στο σύντομο βίο του, είχε δημοσιεύσει πάνω από 300 ποιήματα. Σε αυτά
υμνούσε τους ανθρώπους της εργασίας, τα επιτεύγματα της χώρας στην
ανοικοδόμηση του Σοσιαλισμού, την ομορφιά της ιδιαίτερης πατρίδας
του, της Αζοφικής.
Είχε, επίσης, γράψει και δημοσιεύσει τρία βιβλία: «Τα πρότα βίματα» το
1933, ένα ακόμη που εκδόθηκε το 1934 και ήταν αφιερωμένο στη ζωή του
φημισμένου τέκνου των Ελλήνων της Αζοφικής, λαϊκού παρία και ποιητή,
«Λεόντιι Χοναγμπέι» (1853-1918), ο οποίος αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για
τον Κοστοπράβ, και μία συλλογή των ποιημάτων του, από το 1932 έως το
1937, με τίτλο «ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΖΙΣΙΜΟ!». Γνωστό είναι και το θεατρικό του
έργο « Έμπρυ, Έμπρυ», σε τέσσερις πράξεις, το οποίο δημοσιεύτηκε το
1931 στην ελληνική εφημερίδα «Κολεχτιβιςτίς», στην οποία ο Κοστοπράβ
εργάστηκε από το 1932 έως τη σύλληψή του, στις 24 Δεκεμβρίου του 1937,
με τη ψευδή κατηγορία της αντεπαναστατικής δράσης.
Ο ποιητής, που αγαπούσε πολύ τη ζωή και υπερβολικά τη λογοτεχνία,
τόσο που να μην θέλει να την κάνει επάγγελμα, όπως έλεγε, εκτελέστηκε
στις 14 Φεβρουαρίου του 1938, σε ηλικία μόλις 35 ετών.
Το όνομα του Κοστοπράβ, όπως μας πληροφορεί η κ. ΠάππουΖουραβλιόβα, ήταν γνωστό και πέρα από τα σύνορα της Σοβιετικής Ένωσης.
Στις ΗΠΑ, ο ποιητής Δ. Εριστέας έγραψε στην εφημερίδα «Εμπρός», της
Νέας Υόρκης, στις 21 Ιανουαρίου του 1936: «…Το ποίημα του «Λαμπός»
πρέπει να το κατατάξουμε στα καλύτερα λυρικά ποιήματα που μας έδωσε
η ελληνική ποίηση των τελευταίων ετών».
Μελέτη της μαριουπολίτικης και άλλων
ελληνικών διαλέκτων
Η μαριουπολίτικη διάλεκτος ομιλείται και σήμερα στη Μαριούπολη, στο
Ντονιέτσκ και στα ελληνόφωνα χωριά της περιφέρειάς του. Αν και, όπως είναι
πια γνωστό, η χρήση της ήταν απαγορευμένη στο δημόσιο βίο των Ελλήνων
της Ουκρανίας από το τέλος του 1937 μέχρι την αρχή της «Περεστρόικα»,
το 1986, η μελέτη των ιδιωμάτων της μαριουπολίτικης διαλέκτου δεν ήταν
απαγορευμένη. Επιστήμονες, όπως ο Μ.Β. Σεργκιέφσκιι, Τ. Ν. Τσερνισόβα,
Α.Α. Μπελέτσκιι και η Αικατερίνη Πάππου-Ζουραβλιόβα, συγκέντρωναν
και μελετούσαν πλούσιο γλωσσικό υλικό από τα ελληνόφωνα χωριά της
Αζοφικής. Η κ. Πάππου-Ζουραβλιόβα διαθέτει, προσωπικά, πάνω από 200
κασέτες με δείγματα προφορικού λόγου των Ελλήνων της Μαριούπολης.
της Κριμαίας και του Καυκάσου, τις οποίες έχει απομαγνητοφωνήσει.
«Αξιοποιώντας το πλούσιο υλικό που διαθέτω, σκοπεύω στο μέλλον να
συνεχίσω την έρευνα- τη συγκριτική μελέτη των νεοελληνικών διαλέκτων
και του πολιτισμού των Ελλήνων της Διασποράς της πρώην Σοβιετικής
Ένωσης, δηλαδή της ποντιακής, της μαριουπολίτικης και της θρακικής της
Κριμαίας, με την ελληνική γλώσσα» τονίζει.
Την περίοδο αυτή συνεχίζει τη συνεργασία της με τους γνωστούς Έλληνες
γλωσσολόγους Χαράλαμπο Σημεωνίδη, με τον οποίο ετοιμάζει βιβλίο με
κείμενα των Ελλήνων του Καυκάσου, της Κριμαίας και της Μαριούπολης,
και με τον καθηγητή Χρήστο Τζιτζιλή από το Ίδρυμα Τριανταφυλλίδη, απ΄
όπου σε λίγο θα εκδοθεί ένα βιβλίο για τα νεοελληνικά ιδιώματα. Μέσα
στις 1500 σελίδες του βιβλίου θα υπάρχει ειδικό κεφάλαιο αφιερωμένο στη
μαριουπολίτικη/κριμαιοαζοφική διάλεκτο.
Εκτός από αυτά, η ομογενής γλωσσολόγος ελπίζει φέτος να εκδοθεί και
το εγχειρίδιό της για τη φωνητική-φωνολογία της ρωσικής, σε σύγκριση με
την ελληνική, το οποίο βασίζεται στο μάθημα που διδάσκει από το 2001
στο Τμήμα Βαλκανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας,
στη Φλώρινα.
Ο Φρίντριχ Ένγκελς και τα... μαριουπολίτικα
Μετά την ολοκλήρωση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη Μαριούπολη, η Αικατερίνη Πάππου έφυγε για να σπουδάζει Ρωσική Φιλολογία στο
πανεπιστήμιο του Ταγκανρόγκ. Συνέχισε τις μεταπτυχιακές σπουδές της στο
κρατικό πανεπιστήμιο «Λομονόσοφ», στη Μόσχα, απ΄ όπου επέστρεψε
στο Ταγκανρόκ, ως καθηγήτρια στον Τομέα Γλωσσολογίας.
Στο «Λομονόσοφ» επέλεξε ως θέμα για τη διδακτορική διατριβή της τη
«Φωνολογική περιγραφή του ιδιώματος Νόβαγια Καράκουμπα (περιοχή
Μαριούπολης) σε σύγκριση με τα άλλα Ταυρορουμαίικα (Μαριουπολίτικα)
ιδιώματα και με τις βόρειες ελληνικές διαλέκτους», με ειδικότητα Γενική
Γλωσσολογία. «Τι Ελληνίδα είμαι, είχα πει τότε στο εαυτό μου, αν δεν πάρω
ελληνικό θέμα για τη διατριβή μου, και ας χρειάστηκε να περιμένω επτά
ολόκληρα χρόνια γι΄ αυτό» θυμάται με συγκίνηση.
«Η Ελλάδα για μένα ήταν τότε ένα μεγάλο, όμορφο όνειρο, αφού δεν
την είχα γνωρίσει ποτέ από κοντά. Είχα ζητήσει, το 1977, να έρθω στην
Ελλάδα για το μεταπτυχιακό μου, αλλά οι αρχές δεν με άφησαν, αφού στο
‘ντοσιέ’ μου έγραφε ότι έχω ελληνική καταγωγή. Τελικά, είχα την τύχη να
έρθω στην ιστορική μας πατρίδα αργότερα και να μείνω εδώ με την οικογένειά μου» συμπληρώνει.
Θυμάται, επίσης, μια ακόμη χαρακτηριστική στιγμή από τα χρόνια εκείνα.
Όταν υποστήριζε το διδακτορικό της, το οποίο πήρε το 1982, της έγινε παρατήρηση από τους καθηγητές που την παρακολουθούσαν, γιατί δεν έβαλε
στη βιβλιογραφία κάτι από τα έργα του Μαρξ και του Ένγκελς.
«Τους είπα, τότε, πως δεν μπορώ να βάλω κάτι, καθώς δεν έχουν σχέση
με τη διαλεκτολογία και τη γλωσσολογία. Το δέχτηκαν, εγώ όμως δεν ησύχασα μέχρι που έψαξα και βρήκα κάτι που είχε πει ο Ένγκελς για το ρόλο
της Αρχαίας Ελλάδας στον κόσμο» θυμάται η ομογενής γλωσσολόγος και
τα μάτια της λαμπιρίζουν.
«Περιφραστικά σας λέω ότι ο Ένγκελς είχε κάνει ειδική αναφορά στην
μεγάλη προσφορά του μικρού λαού μας όχι μόνο στη Φιλοσοφία, αλλά
και σε όλες τις άλλες επιστήμες. Έλεγε, μάλιστα, ότι έφτασε σε ένα τόσο
υψηλό επίπεδο που δεν μπορεί να ανέβει κανένας άλλος λαός. Έτσι το είχε
πει ο Ένγκελς και εγώ υπερήφανα και ελεύθερα, πια, μπορούσα να το λέω
εκεί στους φοιτητές μου, το αναφέρω όμως και στους φοιτητές μου εδώ
στην Ελλάδα» υπογραμμίζει.
Η ίδια παρ’ όλο το φόρτο εργασίας, πάντα βρίσκει χρόνο και για κοινωνικό έργο. Ήταν εκείνη που πρωτοστάτησε, μετά την αλλαγή του καθεστώτος, στη δημιουργία Ελληνικού Συλλόγου στη Μαριούπολη, μαζί με
τη Βαλεντίνα Κονόπ-Λιασκό, φροντίζοντας να ξεκινήσουν τα μαθήματα
ελληνικών, θέτοντας τις βάσεις για την άνθηση των νεοελληνικών σπουδών
στην περιοχή.
Πρωτοστάτησε, επίσης, στη δημιουργία ελληνικών συλλόγων στο Ροστόφ
Ντον και στο «ελληνικό» Ταγκανρόκ, του … δικού της Τσέχοφ.
■
29
Ε. Βαρλάμης:
‘Ο Χριστός
στην Ελλάδα
σήμερα’
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη
Βέροια, γαλουχημένος με τις
αξίες του Πόντου, απ΄ όπου
έλκει τις ρίζες του.
Ο ζωγράφος, γλύπτης,
αρχιτέκτονας και παιδαγωγός
Μάκη (Ευθύμιο), Βαρλάμη,
έχει γευτεί τη χαρά της
διεθνούς αναγνώρισης, μέσα
από τα έργα που φιλοτεχνεί
50 χρόνια τώρα στη δική του
«μικρή Ελλάδα», την Αυστρία.
30
της Διαμαντένιας Ριμπά
Η
δεύτερη πατρίδα του ΜΑΚΗ Βαρλάμη τον τίμησε το 2009, με
το «Σταυρό Τιμής για Επιστήμη και Τέχνη», ως δείγμα ευγνωμοσύνης
για το καινοτόμο Μουσείο Τέχνης Kunstmuseum Waldviertel, ένα από τα
μεγαλύτερα της Αυστρίας, που ίδρυσε ο ίδιος.
Ο δημιουργός της θεωρίας της «Προαρχιτεκτονικής» και της «Σχολής
των Αισθήσεων», αλλά και της ιδέας της «Θεραπευτικής Αρχιτεκτονικής»,
που έχουν κάνει διεθνή επιτυχία, παρουσιάζει αυτές τις μέρες στη Θεσσαλονίκη, το δικό του «Χριστό, στην Ελλάδα σήμερα», έτσι όπως τον έχει
οραματιστεί και αποκαλύπτει μέσα από ένα κολοσσιαίο πρότζεκτ, με πάνω
από 350 έργα, μεγάλων διαστάσεων.
Μία εργασία δέκα ετών, μέσα από την οποία, όπως λέει, ως Έλληνας
απευθύνεται στα δύο δισεκατομμύρια χριστιανούς, για να κατανοήσουν
όλοι ότι μιλάμε σε μία κοινή γλώσσα. Για πρώτη φορά ο Αριστοτέλης ήταν
αυτός που είπε ότι η Αγάπη έρχεται από επάνω. Στην ουσία είναι ένα θεϊκό δώρο, δεν μας ανήκει, πρέπει να το μεταφέρουμε, να το μεταδώσουμε
στον άλλο, δηλώνει ο καλλιτέχνης. «Με την έκθεση του Χριστού βάζω μια
τεράστια ασπίδα απέναντι στις μαχητικές κρούσεις της ευρω-κεντρικής,
θα λέγαμε, κατεύθυνσης, που λέει ότι είναι καιρός πλέον να παρατήσουμε
τον ιδεαλισμό του Ελληνισμού» σημειώνει.
Η έκθεση παρουσιάστηκε πέρυσι, με μεγάλη επιτυχία, στο κέντρο της
πρωτεύουσας της Αυστρίας, εκεί όπου τον χαρακτηρίζουν και ως «σκληροτράχηλο» Έλληνα. «Που το θυμηθήκατε αυτό;» μας είπε, γελώντας. «Ακριβώς
έτσι με αποκαλούν και είμαι περήφανος γι’ αυτό. Στις ευρωπαϊκές χώρες
υπάρχει πάντα το πρόβλημα της ένταξης των ξένων στον πολιτισμό της
εκάστοτε χώρας. Κατάφερα, όμως, να καταλάβουν εκεί οι άνθρωποι ότι
δεν είμαι εναντίον τους. Έλληνας είμαι, δεν κάνω επανάσταση. Το αντίθετο,
προσπαθώ πάντα να τους εξελληνίσω. Και το χαίρονται αυτό».
Ο Μάκης Βαρλάμης δηλώνει πως η φιλοσοφία του για την επιτυχία
στηρίζεται σε ένα στοιχείο: αν είσαι αγαθός και πράος, όλα γίνονται. «Είμαι
αυτό που είμαι, ένας άνθρωπος με αστέρευτες ιδέες, ένας άνθρωπος της
δημιουργίας, που δεν συνάντησε ποτέ εμπόδια στη ζωή του. Ό,τι επιθυμούσα έγινε εύκολα» τονίζει.
Και αυτό γίνεται από τα παιδικά του χρόνια, όταν σε ηλικία 11 χρονών
ευτύχησε να έχει έναν από τους καλύτερους δασκάλους της εποχής, το
ζωγράφο Κωνσταντίνο Αρτέμη, ο οποίος υπήρξε μαθητής του μεγάλου
Ιλιά Ρέπιν, από την Αγία Πετρούπολη, και του Νικολάου Γύζη. Ο μικρός
Μάκης έγραφε από τότε και στίχους, που εξέδωσε για πρώτη φορά στα
15 του χρόνια.
Κι ενώ η έκθεση του Χριστού έχει ξεκινήσει το δικό της ταξίδι στην
Ευρώπη, με πρώτο σταθμό τη Θεσσαλονίκη, όπου εγκαινιάστηκε στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, ο κ.Βαρλάμης εργάζεται ήδη εντατικά πάνω
σε μία νέα συλλογή, με τίτλο «Οι Προέλληνες», «για να διεισδύσει», όπως
λέει, «στη βαθύτερη μνήμη του Ελληνισμού».
Παράλληλα, ετοιμάζει ένα ενδιαφέρον έργο, με θέμα την περιοδεία του
Αποστόλου Παύλου στην Ελλάδα, μέσα από το οποίο θέλει να δώσει πνοή
και σε μία μορφή που τον συγκινεί πολύ: στον Σώπατρο, που καταγόταν
από τη Βέροια, και συνόδευσε τον Απόστολο Παύλο στη Ρώμη, όπου αποκεφαλίστηκε και ο ίδιος. ■
31
14ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
Απόγονοι
διαβόητων
στελεχών ναζί
αφηγούνται...
Μόνικα Γκετ.
Η Μπετίνα Γκέρινγκ και ο αδελφός της
υποβλήθηκαν σε στείρωση προκειμένου
να μην περάσουν «το αίμα ενός τέρατος»
στις επόμενες γενιές, η Κάθριν Χίμλερ
παντρεύτηκε το γιο ενός επιζήσαντα του
Ολοκαυτώματος και ευελπιστεί ότι κάποια
μέρα θα μπορέσει να αφηγηθεί στο γιο
της την αληθινή ιστορία για το «σκοτεινό»
παρελθόν της οικογένειάς της και ο Ράινερ
Ες μόλις έχει αρχίσει να συνειδητοποιεί
το μέγεθος της τραγωδίας του
Ολοκαυτώματος στην πλήρη του διάσταση.
Χανόχ Ζεεβί.
Νίκλας Φρανκ.
της Σοφίας Παπαδοπούλου
Α
πόγονοι των πιο ισχυρών φυσιογνωμιών του ναζιστικού καθε-
στώτος, άνδρες και γυναίκες των οποίων η κληρονομιά τους συσχετίζει
με ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα στην Ιστορία, φέρουν στην ταυτότητά
τους επίθετα που από μόνα τους σκορπούν τον τρόμο. Δεκαετίες μετά τον
Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τα παραπάνω πρόσωπα, μαζί με μια ακόμη μικρή
ομάδα Γερμανών- ανδρών και γυναικών- συνειδητοποιούν το μέγεθος των
εγκλημάτων των πατεράδων, των θείων και των παππούδων τους, αποφασισμένοι να φτιάξουν ένα καλύτερο μέλλον για τα παιδιά τους.
Ο Αδόλφος Χίτλερ δεν είχε παιδιά και τα παιδιά του Γκέμπελς πέθαναν
στο οχυρό του Χίτλερ, μαζί με τους γονείς τους. Τι απέγιναν, όμως, οι οικογένειες των Γκέρινγκ και Χίμλερ, Άιχμαν και Μπόρμαν, του φον Σίραχ και
του Χανς Φρανκ; Πώς αντιμετωπίζουν οι απόγονοί τους την «κληρονομιά»
που τους άφησαν οι γονείς τους; Τι απέγιναν τα παιδιά εκείνα που εξακολουθούν να φέρνουν στη μνήμη τους τις σιγοψιθυριστές συζητήσεις των
γονιών τους, ακόμη και το ελαφρό χτυπηματάκι- εν είδει χαϊδέματος- στο
κεφάλι από τον ίδιο το Φύρερ;
Απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα δίνει ο Ισραηλινός σκηνοθέτης
Χανόχ Ζεεβί μέσα από το ντοκιμαντέρ του «Τα παιδιά του Χίτλερ» που προβλήθηκε στο πλαίσιο του 14ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
70 χρόνια μετά
«Όλα ξεκίνησαν σε μια συνάντηση που είχα με την Τράουντλ Γιούνγκε,
γραμματέα του Χίτλερ, στο πλαίσιο ενός άλλου πρότζεκτ. Ως Ισραηλινός
και ως εβραίος ήταν σοκαριστικό για μένα να κάθομαι δίπλα της, στο διαμέρισμά της στο Μόναχο, με πολλή ένταση και από τις δύο πλευρές. Ξαφνικά
με ρώτησε αν έχω παιδιά και βρέθηκα να της δείχνω τις φωτογραφίες των
κοριτσιών μου. Ήταν πολύ σοκαριστικό για μένα, όταν συνειδητοποίησα ότι
άνθρωποι- πρωταγωνιστές αυτής της περιόδου παραμένουν ζωντανοί. Κι
32
ήταν ακόμη πιο σοκαριστικό για μένα όταν, αφού τις έδειξα τις φωτογραφίες των παιδιών μου, πήγε και μού έφερε φωτογραφία της με τον ‘Φύρερ’.
Ήταν σοκαριστικό το γεγονός ότι δεν μπορούσε να κρύψει το θαυμασμό
της για το Χίτλερ ακόμη και ενώπιον μου, ενώπιον ενός Ισραηλινού εβραίου.
Τότε κατάλαβα ότι το Ολοκαύτωμα όχι είχε μόνο συμβεί, αλλά ήταν και κάτι
πολύ ισχυρό. Τότε, συνειδητοποίησα επίσης ότι κάποια μέρα θα βρεθούν
στο δρόμο μου, όχι οι ίδιοι οι κακοποιοί, αλλά απόγονοί τους» δηλώνει ο
σκηνοθέτης Χανόχ Ζεεβί.
Όπως λέει, αποφάσισε να «ανοίξει» αυτό το διάλογο με την «άλλη
πλευρά» για να μπορεί κάποιος να καταλάβει καλύτερα την ιστορία του
Ολοκαυτώματος. «Καταλαβαίνω, τώρα, πως σχεδόν 70 χρόνια μετά, μπορούμε να κάνουμε αυτό το διάλογο» λέει, αποκαλύπτοντας πως για πολύ
καιρό είχε χάσει τον ύπνο του, προβληματιζόμενος για το αν θα έπρεπε
να δώσει «φωνή» στους απογόνους των ανθρώπων που ευθύνονται για το
χαμό εκατομμυρίων ομοθρήσκων του.
«Τα παιδιά του Χίτλερ είναι ένας άλλος τρόπος για να αφηγηθεί κανείς
την ιστορία του Ολοκαυτώματος» τονίζει.
Ζώντας με μια «βαριά» ταυτότητα
Η Μπετίνα Γκέρινγκ είναι μεγαλο-ανιψιά του Χέρμαν Γκέρινγκ, δεύτερου
στην τάξη της «μηχανής θανάτου» που είχε στήσει το Ναζιστικό καθεστώς. Συνειδητοποιώντας τα εγκλήματα που φέρνει, συνειρμικά, στο νου
το «βαρύ» επώνυμό της, αποφάσισε να κάνει κάτι που είναι δύσκολο να το
χωρέσει ο ανθρώπινος νους: προχώρησε σε στείρωση, μαζί με τον αδελφό
της, για να μην περάσει το «μολυσμένο» αίμα του ναζιστή συγγενή της στις
επόμενες γενιές. Ο διαβόητος θείος της καταδικάστηκε στην περίφημη
Δίκη της Νυρεμβέργης, το 1946, αλλά αυτοκτόνησε πίνοντας δηλητήριο,
τη νύχτα πριν από την εκτέλεσή του. Ο πατέρας της Μπετίνα, ο οποίος
πέθανε το 1981, δεν μιλούσε ποτέ για το Ολοκαύτωμα ή για τον διαβόητο
θείο του, αλλά η γιαγιά της τον λάτρευε. «Παρακολουθούσαμε μαζί κάποιο
ντοκιμαντέρ στην τηλεόραση για το Ολοκαύτωμα κι εκείνη φώναζε: ‘Είναι
όλα ψέματα. Δεν έγινε ποτέ’» λέει η Μπετίνα, η οποία διανύει σήμερα την
πέμπτη δεκαετία της ζωής της.
«Το χειρότερο για μένα είναι ότι θα μπορούσε να μού είχε αρέσει ο
Γκέρινγκ. Με σοκάρει αυτό. Τώρα, αρχίζω να αποδέχομαι τον εαυτό μου γι’
αυτό που είμαι- ό,τι κι αν αυτό περικλείει: καλό, κακό ή άσχημο» τονίζει.
Πλάζοβ
Η Μόνικα Γκετ ήταν μόλις 13 ετών, όταν η ναζιστική μηχανή θανάτου
σκορπούσε τον τρόμο στην Ευρώπη. Γι’ αυτήν, ο Άμον Γκετ ήταν κάτι λίγο
περισσότερο από ένα άλμπουμ με πολυκαιρισμένες φωτογραφίες. Όσο για
το Πλάζοβ (Plaszow), όπου συνήθιζε να τρέχει ο πατέρας της, ήταν απλά
ένα μακρινό, μυστήριο μέρος. Ό,τι μπορούσε να συλλέξει για να κατανοήσει
το περιβάλλον στο οποίο ζούσε, ήταν κάποια μισόλογα από την πικραμένη
μητέρα της και ιστορίες που συνήθιζε να λέει, σιγοψιθυρίζοντας η αγαπημένη
της γιαγιά. Γνώριζε ότι ο πατέρας της είχε κάτι να κάνει με τους Εβραίους,
αλλά για ένα μικρό κορίτσι στη Γερμανία, στις αρχές της δεκαετίας του
1950, οι Εβραίοι ήταν σαν ένα είδος χαρακτήρων των παραμυθιών- όπως τα
ξωτικά ή τα τρολ. Δεν υπήρχαν πλέον Εβραίοι στη Γερμανία. Όσο για τον
πατέρα της, η Μόνικα δεν είχε ακούσει ακόμη την περίφημη φράση που
βγήκε αργότερα από το στόμα ενός επιζήσαντα από το στρατόπεδο του
Πλάζοβ: «Όταν έβλεπες τον Γκετ, έβλεπες το θάνατο». Είχε πολλά χρόνια
μπροστά της για να ψάξει για τον αληθινό Άμον Γκετ… και για τα θύματά
του. Η Μόνικα είναι ένα από «τα παιδιά του Χίτλερ».
Λίγα χρόνια αργότερα, όταν έμαθε για την «κληρονομιά» του πατέρα της,
η Μόνικα συνάντησε κάποιον άλλο επιζήσαντα του Πλάζοβ, σε ένα ξενο-
δοχείο στην Κρακοβία. Η Μόνικα είχε πάει εκεί για να μάθει για το στρατόπεδο και τη βαρβαρότητα του πατέρα της. Ο Γιαν Ροζάνσκι, επικεφαλής
ενός γκρουπ Ισραηλινών, όταν έμαθε πως στην αίθουσα όπου δειπνούσαν
ήταν και η κόρη του Γκετ, αναφώνησε: «Η κόρη του Γκετ; Δεν μπορώ να
πιστέψω πως ένα τέρας έχει αφήσει κάποιον πίσω του!».
Η Μόνικα έφυγε τρέχοντας από την αίθουσα, αποφασισμένη να πάρει
το πρώτο τρένο της επιστροφής στη Γερμανία, αλλά οι φίλοι του Γιαν τη
μετέπεισαν. Τελικά, κάθισε δίπλα του και σύντομα ξεκίνησε μια φιλία τόσο
δυνατή, που συνεχίζεται ως σήμερα.
Ο Νίκλας Φρανκ, γιος του Χανς Φρανκ, υψηλόβαθμου αξιωματούχου
του Ναζιστικού καθεστώτος, μισεί τον πατέρα του και ντρέπεται για ό,τι
έχει κάνει, αλλά έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του ερευνώντας και γράφοντας γι’ αυτόν. Δημοσιογράφος κατ’ επάγγελμα, ο Νίκλας
Φρανκ έγραψε μια σειρά από άρθρα για τον πατέρα του και τη ναζιστική
μηχανή του τρόμου, που χαρακτηρίστηκαν από κάποιους αμφιλεγόμενα
και οδήγησαν στην έκδοση ενός βιβλίου με τον τίτλο «In the Shadow of
Reich» (Στη Σκιά του Ράιχ).
Σήμερα, ο Νίκλας Φρανκ γυρίζει από περιοχή σε περιοχή και μιλά σε
νέους ανθρώπους στην ανατολική Γερμανία για τον πατέρα του, τη «λέρα
ενός φανατικού Χιτλερικού», όπως χαρακτηριστικά λέει.
Στον κύκλο των φίλων του συγκαταλέγεται ένας Πολωνός παρτιζάνος, που
κυνηγήθηκε από τους Γερμανούς στη διάρκεια του πολέμου, ο Ισραηλινός
συγγραφέας Γεχόσουα Σόμπολ, τον οποίο και βοήθησε ν’ ανεβάσει ένα
έργο για τη δράση του πατέρα του στο Φεστιβάλ Θεάτρου της Βιέννης.
Το παρελθόν, όμως, όπως λέει, είναι κάτι που δύσκολα μπορεί να σβήσει
κανείς. Γι’ αυτό και συχνά ο Νίκλας, ο νονός του οποίου ήταν ο ίδιος ο
Χίτλερ, αναρωτιέται αν έχει κληρονομήσει την υπαιτιότητα για τα εγκλήματα
του πατέρα του. ■
33
The Met New York
‘Βυζάντιο
και Ισλάμ:
Μεταβατική
εποχή’
Η αλληλεπίδραση Βυζαντίου και
Ισλάμ στην ανατολική Μεσόγειο,
ανάμεσα στον 7ο και 9ο αιώνα
παρουσιάζεται μέσα από την
έκθεση «Βυζάντιο και Ισλάμ:
Μεταβατική Εποχή» (Byzantium
and Islam: Age of Transition) στο
Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης
Νέας Υόρκης.
34
του Π. Παναγιώτου
Η
έκθεση, που θα διαρκέσει μέχρι και τις 8 Ιουλίου, περιλαμβάνει
250 αντικείμενα με προέλευση από 33 χώρες (μεταξύ των οποίων
η Ελλάδα και η Κύπρος) που ανήκουν σε διαφορετικά μουσεία. Επίσης,
αναδεικνύεται η επίδραση των Νότιων βυζαντινών επαρχιών στην ισλαμική
τέχνη και η συνεχιζόμενη επιρροή του Ελληνισμού -μέσω του Βυζαντίουστην αναδυόμενη ισλαμική παράδοση.
Το Μητροπολιτικό Μουσείο είχε παρουσιάσει το 1977 την έκθεση «Η
Εποχή της Πνευματικότητας». Με πρωτότυπα έργα είχε προβάλει τότε,
τους πρώτους αιώνες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Είκοσι χρόνια σχεδόν
μετά, το 1996, μια δεύτερη μεγαλειώδης έκθεση συμπλήρωσε την προηγούμενη, με τον τίτλο: «Η Δόξα του Βυζαντίου», δίνοντας έμφαση στους
μεσοβυζαντινούς χρόνους.
Η τωρινή έκθεση εμφανίζει τον σύνθετο χαρακτήρα της περιοχής, την
εξαιρετική τέχνη της, τον πολιτισμό της, καθώς και την εποχή της μετάβασης από τον ένα κόσμο στον άλλο. Με τα εκθέματα υπογραμμίζονται
οι δραστηριότητες στο χώρο της εξουσίας, της θρησκείας, του εμπορίου,
καθώς και η εικονομαχία αυτής της περιόδου, αναφορικά με τον τρόπο που
αντιμετωπίσθηκε από τις χριστιανικές, εβραϊκές και ισλαμικές κοινότητες.
Όπως επισημαίνει ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Δημήτριος «τα τελευταία
χρόνια, έχουμε εκθέσεις που παρουσιάζουν ορισμένες χρονικές περιόδους,
στις οποίες συμβαίνει μια μεταβολή, μια μεταμόρφωση. Έτσι, για παράδειγμα,
έχουμε το πέρασμα από την ειδωλολατρική περίοδο στο Χριστιανισμό.
Εδώ, έχουμε την εποχή που εμφανίζεται το Ισλάμ και αποχτά δύναμη, με
αποτέλεσμα να τίθεται πλέον θέμα συνυπάρξεως με την ισχύουσα τότε
κατάσταση στο Βυζάντιο και γενικά στον Χριστιανισμό. Βλέπουμε το καλλιτεχνικό μέρος του Ισλάμ μέσα από το καλλιτεχνικό μέρος του Βυζαντίου. Το ένα συνδέεται με το άλλο και αλληλοεπηρεάζονται. Πάντως, είναι
αρκετά τα στοιχεία που αναδεικνύουν τη συνέχεια, αλλά και τη μετεξέλιξη
του ελληνικού πολιτισμού».
Η Χέλεν Έβανς, διευθύντρια του Κέντρου Βυζαντινής Τέχνης «Μαίρη και
Μάικ Τζαχάρη» στο Μητροπολιτικό Μουσείο, τονίζει ότι «η εξαίσια τέχνη
δημιουργήθηκε τον 7ο αιώνα στην Ανατολική Μεσόγειο, όταν ήταν μέρος
του Βυζαντινού κράτους. Πρόκειται για τέχνη η οποία είναι της ίδιας υψηλής ποιότητας και εξακολούθησε να παράγεται σ’ αυτή την περιοχή στους
αιώνες που ακολούθησαν της ισλαμικής διακυβέρνησης».
«Μια τέτοια έκθεση είναι ένα πολύ σημαντικό γεγονός, ειδικά αυτή την
περίοδο, για την Ορθοδοξία και τον Ελληνισμό. Μέσα από την έκθεση
προβάλλονται, μεταξύ άλλων, αξιόλογα δείγματα του ελληνικού πολιτισμού.
Και με αφορμή την έκθεση, αξίζει να θυμηθούμε ότι οι κρίσεις, όπως η σημερινή, έρχονται και παρέρχονται, αλλά το Έθνος μας πάντα μεγαλουργεί και
αφήνει σημάδια που θαυμάζει ο κόσμος ανά τους αιώνες. Αξίζουν λοιπόν
συγχαρητήρια στους διοργανωτές και στους μεγάλους χρηματοδότες, όπως
το ζεύγος Τζαχάρη και το Ίδρυμα Νιάρχος», επισημαίνει, τέλος, ο γενικός
πρόξενος της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη, Γιώργος Ηλιόπουλος.
Η έκθεση πραγματοποιείται με χορηγίες του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος», του ζεύγος Ελληνοαμερικανών Εμμανουήλ και Μαίρης Τζαχάρη, του
Ταμείου «The Hagop Kevorkian Fund», όπως επίσης ιδιωτικών και πολιτειακών φορέων. ■
Eκθεση της ελληνικής
πρεσβείας στο Βερολίνο
H Γερμανία
ένας από τους
σημαντικότερους
εμπορικούς και
οικονομικούς
εταίρους
της Ελλάδας
H Γερμανία παραμένει ένας
από τους σημαντικότερους
εμπορικούς και οικονομικούς
εταίρους της Ελλάδας τόσο
ως προς τις εξαγωγές,
όσο και ως προς τις
εισαγωγές από την
Ελλάδα. Όσον αφορά τις
επενδύσεις, αποτελεί έναν
από τους μεγαλύτερους
επενδυτές στην Ελλάδα
μακροπρόθεσμα.
35
Α
υτά σημειώνονται σε έκθεση της υπηρεσίας Οικονομικών και
Εμπορικών Υποθέσεων της ελληνικής πρεσβείας στο Βερολίνο και
προστίθεται ότι παρά την εν γένει θετική πορεία των ελληνικών εξαγωγών
το 2011 συνολικά, οι ελληνικές εξαγωγές παρουσιάζουν το 2011 ανεπαίσθητη
πτώση, παραμένοντας στην ουσία σταθερές περίπου στα ίδια επίπεδα με
αυτά του 2010. Ωστόσο το επίπεδο τους προς τη γερμανική αγορά συνεχίζει
να παραμένει χαμηλό σε σχέση με τον κοινοτικό μέσο όρο και μειούμενο
το 2011, δείχνοντας τα περιθώρια ανόδου τα οποία υπάρχουν.
Η Γερμανία αποτελεί την πρώτη εξαγωγική χώρα στην Ελλάδα και τον
κυριότερο προμηθευτή αγαθών αλλά οι γερμανικές εξαγωγές στη χώρα μας,
παρότι κατέχουν την πρώτη θέση έναντι των άλλων χωρών, βρίσκονται σε
πτωτική πορεία ήδη από το 2008. Αποτέλεσμα είναι η συνεχής συρρίκνωση
του συνολικού όγκου συναλλαγών με θετικό όμως αντίκτυπο στο εμπορικό
μας έλλειμμα έναντι της Γερμανίας, το οποίο βαίνει συνεχώς μειούμενο,
λόγω της μεγαλύτερης μείωσης των γερμανικών εισαγωγών στην Ελλάδα
έναντι των ελληνικών εξαγωγών στη Γερμανία.
Επίσης, οι άμεσες γερμανικές επενδύσεις στην Ελλάδα είναι σημαντικές,
ωστόσο κινούνται σε πολύ χαμηλά επίπεδα τόσο σε σχέση με τις δυνατότητες της γερμανικής οικονομίας όσο και σε σύγκριση με τις γερμανικές
επενδύσεις σε άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες παρόμοιου μεγέθους με την
ελληνική. Όσον αφορά τις ελληνικές επενδύσεις στη Γερμανία είναι περιορισμένες και κινούνται σε χαμηλά επίπεδα σε αριθμό και αξία.
Εν τέλει, όπως σημειώνεται στην σχετική έκθεση, ‘’παρά τις όποιες
πρόσκαιρες διακυμάνσεις, η Γερμανία παραμένει μακροπρόθεσμα σημαντικότατος οικονομικός και εμπορικός εταίρος της Ελλάδας σε επίπεδο
τόσο διμερούς εμπορίου όσο και επενδύσεων’’. Δεδομένου του μεγέθους
αλλά και του ειδικού βάρους της γερμανικής οικονομίας σε Ευρώζωνη και
ΕΕ (μεγαλύτερη και σημαντικότερη οικονομία σε ΕΕ), καθώς και της θετικής πορείας της γερμανικής οικονομίας και των προοπτικών της, θεωρεί η
πρεσβεία, ότι τα ελληνικά προϊόντα έχουν περαιτέρω δυνατότητες εισόδου
στη γερμανική αγορά και προοπτικές αύξησης τόσο σε επίπεδο μεριδίων
αγοράς όσο και σε επίπεδο αξίας. Πέραν αυτού παρουσιάζονται δυνατότητες συνεργασίας μεταξύ ελληνικών και γερμανικών εταιρειών καθώς και
προοπτικές επενδύσεων γερμανικών εταιρειών στην Ελλάδα.
‘’Η Ελλάδα θα πρέπει να δώσει μεγαλύτερη βαρύτητα στη γερμανική
αγορά ως αγορά στόχο για τα βασικά ελληνικά προϊόντα για την περαιτέρω
στοχευμένη προώθηση τους με τη χάραξη συγκεκριμένης στρατηγικής εξωστρέφειας με ποσοτικοποιημένους στόχους καθώς και την εντατικοποίηση
των προσπαθειών και στοχευμένων δράσεων προσέλκυσης επενδύσεων
σε συγκεκριμένους τομείς, κυρίως στο πλαίσιο του προγράμματος των
επικείμενων αποκρατικοποιήσεων’’ όπως σημειώνεται σχετικά.
Οι ελληνικές επενδύσεις στη Γερμανία
Στην έκθεση αναφέρεται ότι, με βάση τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία του έτους 2009 από τον οργανισμό Invest in Greece για τις άμεσες
ελληνικές επενδύσεις, στη Γερμανία έχουν καταμετρηθεί περί τις 40 άμεσες
ελληνικές επενδύσεις. Η αξία των άμεσων ελληνικών επενδύσεων στη Γερμανία ανέρχονταν στο τέλος του 2009 σε 344,33 εκ. Ευρώ, ενώ μέσα στο
2009 πραγματοποιήθηκαν επενδύσεις αξίας 32,06 εκ. ευρώ.
Οι γερμανικές επενδύσεις στην Ελλάδα
Με βάση στοιχεία του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου στην Αθήνα και
του German Trade & Invest στη Γερμανία, στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται
πάνω από 150 επιχειρήσεις γερμανικών συμφερόντωn με πάνω από 10 δις
κύκλο εργασιών, απασχολώντας πάνω 36.000 εργαζομένους.
Οι ελληνικές εξαγωγές στη Γερμανία το 2011
Με βάση πρόσφατα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ για το 2011 (διάστημα ΙανουαρίουΔεκεμβρίου 2011), οι ελληνικές εξαγωγές στη Γερμανία παρουσίασαν ελαφρά
πτώση μειούμενες κατά -2,8% σε σχέση με το 2010. Σε αξία ανήλθαν σε 1,76
δις Ευρώ ή 6,16% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών έναντι 1,79 δις Ευρώ
το 2010. Η Γερμανία ως αγορά υποδοχής των ελληνικών προϊόντων εκτοπίστηκε στη δεύτερη θέση, παραχωρώντας την πρωτοκαθεδρία στην Ιταλία,
στην οποία οι εξαγωγές ανήλθαν σε 2,12 δις. Ευρώ ή 8,94% των ελληνικών
εξαγωγών, αυξημένες κατά 3,91% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του
2010. Ακολουθούν στην τρίτη και τέταρτη θέση αντίστοιχα η Τουρκία με 1,75
δις. Ευρώ και η Κύπρος με 1,36 δις. Ευρώ. Συνεπώς το 2011 παρατηρείται μια
ελαφρά κάμψη των ελληνικών εξαγωγών στη γερμανική αγορά, στην ουσία θα
μπορούσαμε να πούμε ότι παρέμειναν στα ίδια περίπου επίπεδα, σε αντίθεση με την εν γένει συνολική αυξητική τάση των ελληνικών εξαγωγών το 2011,
ανακόπτοντας την αύξηση των ελληνικών εξαγωγών στη Γερμανία το 2010.
Αντίθετα οι ελληνικές εξαγωγές προς την Γερμανία είχαν αυξηθεί κατά +4,53%
το 2010 ανερχόμενες σε 1,79 δις. Ευρώ έναντι 1,69 δις. Ευρώ το 2009.
Οι γερμανικές εξαγωγές στην Ελλάδα το 2011
Οι γερμανικές εξαγωγές στην Ελλάδα ανήλθαν το 2011 σε αξία σε 4,59
δις. Ευρώ, σε σχέση με 5,05 δις. Ευρώ το 2010. Η Γερμανία με αυτή επίδοση
παραμένει ως χώρα, παρά τη μικρή μείωση, πρώτος εξαγωγέας/προμηθευτής
αγαθών στη χώρα μας, διατηρώντας την πρωτοκαθεδρία ακολουθούμενη
στη δεύτερη θέση από τη Ρωσία με 4,05 δις. Ευρώ και στη συνέχεια στην
τρίτη θέση την Ιταλία με 4,00 δις.Ευρώ. Σε σχέση με το 2010 παρατηρείται
μείωση των γερμανικών εξαγωγών στην Ελλάδα κατά -8,29%.
Όσον αφορά το 2010 οι γερμανικές εξαγωγές προς την χώρα μας είχαν
επίσης πτωτική πορεία. Έναντι του 2009 μειώθηκαν το 2010 κατά 15,75% και
ανήλθαν σε 5,05 δις. Ευρώ εν συγκρίσει προς 5,96 δις. Ευρώ το 2009 και 7,24
δις. Ευρώ το 2008, οπότε και είχαν φθάσει στο ανώτατο σημείο τους.
Διμερές όγκος συναλλαγών και έλλειμμα
Λόγω της μεγαλύτερης μείωσης των γερμανικών εξαγωγών προς την Ελλάδα σε σχέση με την ελαφρά μόνο πτώση των ελληνικών εξαγωγών προς
τη Γερμανία, το έλλειμμα εις βάρος της χώρας μας ως προς τη Γερμανία
συρρικνώθηκε περαιτέρω από 4,27 δισ. Ευρώ το 2009 σε 3,25 δισ. Ευρώ
το 2010 και εν τέλει 2,83 δις. Ευρώ το 2011. Ο όγκος διμερούς εμπορίου
μειώθηκε από 7,65 δισ. Ευρώ το 2009 σε 6,79 δισ. Ευρώ το 2010 και εν
τέλει σε 6,35 δις. Ευρώ το 2011.
Σημαντικότερες κατηγορίες των ελληνικών εξαγωγών
προς την Γερμανία το 2011/2010
Οι σημαντικότερες κατηγορίες των ελληνικών εξαγώγιμων προϊόντων στη
Γερμανία παρέμειναν κατά βάση οι ίδιες με αυτές του 2010 με κάποιες μικρές
διαφοροποιήσεις. Σημαντικότερες κατηγορίες παραμένουν τα φάρμακα και
φαρμακευτικά προϊόντα εν γένει, τα πλεκτά ενδύματα, τα τρόφιμα (κυρίως
παρασκευασμένα φρούτα και λαχανικά), προϊόντα αλουμινίου, μηχανές
ήχου και εικόνας, νωπά φρούτα, γαλακτοκομικά προϊόντα, νωπά λαχανικά,
μηχανές και ποτά. ■
36
ομογενειακά νέα
Τα εγκαίνια του πρώτου Ορθόδοξου
σχολείου στη Σιέρρα Λεόνε
Τ
α εγκαίνια του πρώτου
Ορθόδοξου σχολείου στη Σιέρρα Λεόνε, που
αναγεννιέται μέσα από τα
συντρίμμια του εμφύλιου
πολέμου, τέλεσε ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας και
πάσης Αφρικής Θεόδωρος
Β’. Το σχολείο έχει ανεγερθεί στον προαύλιο χώρο
του Καθεδρικού Ναού
του Αγίου Ελευθερίου, που
δεσπόζει στο κέντρο της
πρωτεύουσας της χώρας.
Εκεί τον υποδέχθηκαν, με
ζητωκραυγές και χειροκροτήματα, οι 1.800 μαθητές
και μαθήτριες που φοιτούν στο σχολείο. Κατά
την διάρκεια της τελετής
των εγκαινίων ο Μακαριώτατος ευχαρίστησε την
Αδελφότητα Ορθοδόξου
Εξωτερικής Ιεραποστολής
Θεσσαλονίκης, που φρόντισε για την ανέγερση του
Καθεδρικού Ναού και του
Σχολείου. Συνεχάρη, επίσης, την Διευθύντρια και το
διδακτικό προσωπικό για
το έργο τους και ευχήθηκε
αυτό το πρότυπο σχολείο
να είναι μόνο η αρχή της
μεγάλης προσφοράς της
Αλεξανδρινής Εκκλησίας
στην εκπαίδευση των νέων
της Σιέρρα Λεόνε. Ακολούθως, τα παιδιά του νηπιαγωγείου, του δημοτικού και
του γυμνασίου παρουσίασαν εορταστικό πρόγραμμα
και προσέφεραν συμβολικά
δώρα στον Πατριάρχη. Ο
Αλεξανδρινός Προκαθήμενος, φανερά συγκινημένος,
παρακολούθησε όλες τις
εκδηλώσεις των παιδιών
και στην συνέχεια τους
μοίρασε γραφική ύλη. Κατά
την παραμονή του στη
Σιέρρα Λεόνε ο Πατριάρχης εγκαινίασε, επίσης, το
Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
της Επισκοπής και την Δημοσιογραφική Σχολή, που
είναι και η πρώτη της χώρας. Είχε, επίσης, ιδιαίτερη
συνάντηση με τον Υπουργό
αρμόδιο για θέματα Ανατολικής Αφρικής και συζήτησαν θέματα που αφορούν
την περιοχή και ιδίως την
«μάστιγα» του AIDS και
την ελονοσία. Στην πρώτη
Πατριαρχική Θεία Λειτουργία στον Καθεδρικό
Ναό του Αγίου Ελευθερίου,
απευθυνόμενος προς το
πυκνό εκκλησίασμα και τα
εκατοντάδες παιδιά, ο Μακαριώτατος κάλεσε όλους
να ξεχάσουν τον διχασμό
και τις τραγικές συνέπειες
του εμφύλιου πολέμου και
να ατενίσουν το μέλλον με
αισιοδοξία και πολλή αγάπη
για τον Θεό και για τον συνάνθρωπο. Δ.Ρ.
Ομογενής επικεφαλής μεγάλης
αυστραλιανής τράπεζας
Ε
πικεφαλής της μεγάλης
αυστραλιανής τράπεζας
St George Bank τοποθετήθηκε ο ομογενής Γιώργος
Φραζής.
Η St George Bank είναι θυ-
37
γατρική της Westpac Bank,
μια από τις μεγαλύτερες
τράπεζες της Αυστραλίας.
Η Westpac την αγόρασε το
2008 έναντι 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο κ. Φραζής, πρώην διευθυντής της National
Australia Bank, τα τελευταία
χρόνια ήταν διευθυντής της
Westpac για τη Νέα Ζηλανδία. Σ.Χ.
Ιστορίες
κατασκοπείας
στην κατοχική
Αθήνα
Τ
ο βιβλίο του Ελληνοαυστραλού συγγραφέα
και δημοσιογράφου Φιλ
Καφκαλούδη, «Someone
Else’s War» παρουσίασε η
Ελληνική Κοινότητα Μελβούρνης, στο πλαίσιο του
Φεστιβάλ Αντίποδες, σε
συνεργασία με τον ΕλληνοΑυστραλιανό Πολιτιστικό
Σύνδεσμο.
Το μυθιστόρημα είναι βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα και καλύπτει τη ζωή
της γιαγιάς του συγγραφέα,
που υπήρξε κατάσκοπος
των Βρετανών στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η Όλγα Σταμπολής έφτασε στην Αθήνα το 1936 ως
ηθοποιός χωρίς εργασία και
χρήματα και με λίγους φίλους. Οι ικανότητές της ως
γλωσσολόγος και μίμος την
οδήγησαν στην ελληνική
αντίσταση σε μια περίοδο
όπου η χώρα σύρεται στον
πόλεμο. Ακόμη και όταν οι
Γερμανοί παρελαύνουν στην
Αθήνα, η Όλγα συνεχίζει να
διασώζει Βρετανούς αεροπόρους και να σαμποτάρει
ζωτικής σημασίας εχθρικά
δίκτυα εφοδιασμού. Μέχρι
την ημέρα που συλλαμβάνεται.
Στο μεταξύ, στην Αυστραλία, τα παιδιά της αντιμετωπίζουν τις δικές τους
προσωπικές και πολεμικές
προκλήσεις. Μια από τις
κόρες της, η Νέλλη, συλλαμβάνεται στο Ντάργουιν
όταν η Ιαπωνία ετοιμάζεται
να βομβαρδίσει την πόλη.
Ο Φιλ Καφκαλούδης είναι συγγραφέας, δημοσιογράφος και εκφωνητής
και παρουσιάζει ημερήσια
εκπομπή στο ραδιοφωνικό
δίκτυο του ABC της Αυστραλίας. Σ.Χ.
ομογενειακά νέα
Προτάσεις του DIHK για την ανάκαμψη της
ελληνικής οικονομίας και επιχειρηματικότητας
«Σ
αν φορέας της
γερμανο-ελληνικής
επιχειρηματικότητας στην
Γερμανία και σύνδεσμος
που προωθεί την ανάπτυξη των γερμανο-ελληνικών
εμποροοικονομικών σχέσεων ο DHW χαιρετίζει την
«Πρόταση Έντεκα Σημείων
για την Ελλάδα» της Ένω-
σης Εμπορικών και Βιομηχανικών Επιμελητηρίων
Γερμανίας (DIHK).
Το τριτοβάθμιο όργανο
των γερμανικών επιμελητηρίων αποδεικνύει με το
έγγραφό του αυτό και πάλι
ότι όχι μόνο έχει την απαραίτητη τεχνογνωσία αλλά
καταδεικνύει την ανησυχία
και την ευθύνη του για το
γερμανο-ελληνικό επιχειρηματικό γίγνεσθαι καθώς
και την προθυμία του να
εργαστεί ενεργά σε εθνικό
και ευρωπαϊκό επίπεδο για
την οικονομική και επιχειρηματική ανάκαμψη της Ελλάδας», τόνισε ο Αντιπρόεδρος του DHW Φαίδων
Κοτσαμπόπουλος.
Μετά την θετική έκβαση
του PSI και το δεύτερο
πακέτο διάσωσης, ο Πρόεδρος του DIHK Hans
Heinrich Driftmann απέστειλε επιστολή προς τον
Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής
Επιτροπής Χοζέ Μανουέλ Μπαρόζο για να τον
ενημερώσει γύρω από τις
προτάσεις της γερμανικής
επιχειρηματικότητας για την
έξοδο της Ελλάδας από την
κρίση. Οι προτάσεις αυτές
έχουν καταγραφεί σε ένα
έγγραφο των επιμελητηρίων με τίτλο «Πρόταση
έντεκα σημείων για την
Ελλάδα».
Ομογενής μέλος του Συμβουλίου
Ενσωμάτωσης της Κάτω Σαξονίας
Τ
η Δέσποινα Καζαντζίδου επέλεξε ως μέλος
του Συμβουλίου Ενσωμάτωσης της Κάτω Σαξονίας
η Υπουργός Ενσωμάτωσης
και Κοινωνικών Υποθέσεων του κρατιδίου, Αιγκούλ
΄Ετσκαν. Με την επιλογή
αυτή η Κάτω Σαξονία τιμά
τη δραστήρια επιχειρηματία στον τομέα της πληροφορικής και ιδιοκτήτρια
της εταιρείας UNISOLO
στο Μπράουνσβαϊκ που
είναι συγχρόνως και συντονίστρια του DHW στην
περιοχή.
Χαιρετίζοντας την επιλογή της κ. Καζαντζίδου ο
Αντιπρόεδρος του DHW
Φαίδων Κοτσαμπόπουλος
τόνισε ότι: «Η Δέσποινα
Καζαντζίδου δεν είναι μόνον επιτυχημένη επιχειρηματίας και δραστήριο μέλος
του Εμπορικού και Βιομη-
χανικού Επιμελητηρίου της
πόλης της αλλά και μεγάλη
υποστηρίκτρια φοιτητών
και σπουδαστών. Το όνομα
της είναι πλέον γνωστό και
πέραν των συνόρων της
Κάτω Σαξονίας και της Γερμανίας. Λειτουργεί δε σαν
παράδειγμα ενσωμάτωσης
στην αγορά εργασίας της
Γερμανίας και επιτυχημένης
παρουσίας σε έναν μάλλον
ανδροκρατούμενο κλάδο.»
DHW και ΣΕΠΕ συντονίζουν επιτυχώς την
ελληνική παρουσία στην CeBIT 2012
Σ
ύμφωνο συνεργασίας υπέγραψαν κατά
τη φετινή έκθεση CeBIT
στο Αννόβερο, ο ΣΕΠΕ και
ο Γερμανοελληνικός Επιχειρηματικός Σύνδεσμος
(DHW).
Στόχος της συμφωνίας
αυτής μεταξύ του μεγαλύτερου Συνδέσμου των
ελληνικών εταιρειών πληροφορικής και του DHW
είναι η ανάπτυξη και η προώθηση συνεργασιών των
38
επιχειρήσεων - μελών τους.
Για το σκοπό αυτό, οι δύο
φορείς θα προωθούν δραστηριότητες και συναντήσεις που αφορούν τα μέλη
τους, θα λαμβάνουν μέτρα
στήριξης για συνεχή ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά
με τους σκοπούς και τους
στόχους τους και θα στηρίζουν τα μέλη τους κατά
τη διάρκεια της παραμονής
τους στην Ελλάδα και στη
Γερμανία.
Την επιχειρηματική αποστολή 20 ελληνικών επιχειρήσεων και συνολικά
40 ατόμων που συμμετείχαν, πραγματοποίησε στη
CeBIT ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Πληροφορικής και
Επικοινωνιών Ελλάδας σε
συνεργασία με το Σύνδεσμο Επιχειρήσεων Πληροφορικής Βορείου Ελλάδος,
την Τεχνόπολη Θεσσαλονίκης και τη ΔΕΘ.
Η αποστολή πραγματοποί-
ησε επίσκεψη στα ελληνκά
περίπτερα, συναντήθηκε
με τους εκπροσώπους του
μεγαλύτερου γερμανικού
συνδέσμου στους τομείς
της πληροφορικής και των
τηλεπικοινωνιών BITKOM
και είχε μεγάλο αριθμό
επαφών b2b. Υπήρξαν
επίσης κεντρικές παρουσιάσεις των ευκαιριών για
επενδύσεις στην Ελλάδα
μετά την κρίση, τις δυνατότητες επιχειρηματικών
συνεργασιών στους τομείς
της πληροφορικής και την
πληθώρα ειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού στην
Ελλάδα από τον Υφυπουργό Παντελή Τζωρτζάκη,
τον Δ/νοντα Σύμβουλο του
Invest in Greece Άρη Συγγρό, τον εκπρόσωπο της
BITKOM Άξελ Πόλς, τον
Πρόεδρο του ΣΕΠΕ Τάσο
Τζήκα και το μέλος της Δ.Ε.
του DHW Δέσποινα Καζαντζίδου.
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
RΕΝRΕN
Δίκτυο Ανανεώσιμων Πηγών
Ενέργειας
‘Γιορτή Υγείας’
Μ
ε σλόγκαν «Τα καλύτερα για την καρδιά μας» , η Εταιρεία Αθηρο-
σκλήρωσης Β. Ελλάδος οργάνωσε φέτος για πρώτη χρονιά τη «Γιορτή
Υγείας», στα πλαίσια του 8ου Πανελληνίου Συνεδρίου Αθηροσκλήρωσης
στη Θεσσαλονίκη, για τη σωστή διατροφή, την πρόληψη και τον υγιεινό
τρόπο ζωής, παράγοντες που δρουν ενάντια στην Αθηροσκλήρωση.
Σ
την πορεία, τους στόχους και τα αποτελέσματα του διαπερι-
φερειακού έργου RENREN (RΕΝewable Energy RΕgions Network Δίκτυο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας) αναφέρθηκαν ο Γενικός Διευθυντής
Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης (ΑΔΜ-Θ), Παναγιώτης Γεωργιάδης, ο Wolfgang
Schulz - Ειδικός Σύμβουλος σε θέματα Αιολικής Ενέργειας του Υπουργείου
Επιστημών, Οικονομικών και Μεταφορών του κρατιδίου Schleswig-Holstein
που είναι και επικεφαλής εταίρος του έργου καθώς και ο Dr Thomas
Engelke - αναπληρωτής διευθυντής του γραφείου Βρυξελλών για θέματα
Ενέργειας της πόλης του Αμβούργου και του κρατιδίου Schleswig-Holstein.
Οι δύο τελευταίοι μίλησαν για τα αποτελέσματα της παραπάνω δράσης
στην περιοχή τους. Στο RENREN συμμετέχει ως μοναδικός εταίρος από
την Ελλάδα η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης μέσω της
οικείας Διεύθυνσης Τεχνικού Ελέγχου. Τεχνικός Σύμβουλος της ΑΔΜ-Θ
για την υλοποίηση του έργου RENREN είναι η εταιρεία ΕΥΡΩΣΥΜΒΟΥΛΟΙ
ΑΕ. Σύμφωνα με τον κ. Π. Γεωργιάδη, από την πλευρά της Αποκεντρωμένης
Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης πραγματοποιήθηκαν μέχρι σήμερα, στο
πλαίσιο του έργου, ενέργειες που αφορούν τη σύνταξη τεχνικών εκθέσεων, παρουσίαση υδροηλεκτρικών έργων, αξιολόγηση Περιβαλλοντικής
Εκπαίδευσης και συστημάτων Μεταφοράς Ενέργειας, υιοθέτηση καλών
πρακτικών σε θέματα προστασίας περιβάλλοντος, συμμετοχή σε όλες
τις διακρατικές συναντήσεις και δημιουργία βάσης δεδομένων δεικτών
ενεργειακής απόδοσης.
Πανταζής Ιορδανίδης, Γιώργος Σακαντάμης, Απόστολος Ευθυμιάδης πρόεδρος ΕΑΒΕ,
Δημήτρης Ρίχτερ, Μαρία Χασαπίδου και ο Γέροντας Επιφάνιος
Η εκδήλωση συνοδεύτηκε από ομιλίες επιφανών επιστημόνων, ακαδημαϊκών και άλλων ειδικών, και πιο συγκεκριμένα του καρδιολόγου και Διευθυντή της Καρδιολογικής Κλινικής, Ευρωκλινική Αθηνών, κυρίου Δ. Ρίχτερ
, της κυρίας Μ.Χασαπίδου Καθηγήτριας Διατροφής και Διαιτολογίας Τ.Ε.Ι
Θεσσαλονίκης, του κυρίου Εμ. Πάγκαλου Παθολόγου-Διαβητολόγου, του
Αγιορείτη Μοναχού Επιφάνειου του Μυλοποταμινού και του κυρίου Π. Ιορδανίδη Ψυχίατρου-Ψυχοθεραπευτή, Καθηγητή στα Τ.Ε.Ι Θεσσαλονίκης.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με την Τελετή Έναρξης του 8ου Πανελληνίου Συνεδρίου Αθηροσκλήρωσης της Εταιρείας Αθηροσκλήρωσης Β.
Ελλάδος.
ΣΒΒΕ
Παρευξείνιο
Επιχειρηματικό Φόρουμ
“I
ncreasing Trade and Investment to Reach Growth”
(Ανερχόμενο Εμπόριο και Επενδύσεις για την Ανάπτυξη) ήταν το
θέμα του Παρευξείνιου Επιχειρηματικού Φόρουμ που οργάνωσαν ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ) και ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών
Βορείου Ελλάδος (ΣΒΒΕ) μέλη του Enterprise Europe Network - Hellas, σε
συνεργασία με το Σύνδεσμο Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ) και το
Αναπτυξιακό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών (UNDP).
Στο Φόρουμ μετείχαν 33 εταιρίες από 12 χώρες της περιοχής, οι οποίες
ασχολούνται με την εισαγωγή, τη διανομή και το εμπόριο προϊόντων από
τους τομείς τροφίμων-ποτών, χημικών, φαρμακευτικών, καλλυντικών, δομικών
υλικών, πλαστικών, συσκευασιών. Συγκεκριμένα παρευρέθησαν υψηλόβαθμα
στελέχη και υπεύθυνοι προμηθειών εταιριών από την Αλβανία, την Αρμενία,
το Αζερμπαιτζάν, τη Βουλγαρία, την πΓΔΜ, τη Γεωργία, την Μολδαβία, τη
Ρουμανία, τη Ρωσία, τη Σερβία, την Τουρκία, την Ουκρανία. Από ελληνικής
πλευράς μετείχαν 55 ελληνικές εταιρίες οι οποίες δραστηριοποιούνται
39
εξαγωγικά στους παραπάνω τομείς οι οποίες είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν απευθείας με τους ξένους εισαγωγείς για νέες συνεργασίες και
συμφωνίες. Πραγματοποιήθηκαν συνολικά πάνω από 250 επιχειρηματικές
συναντήσεις και σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις μέσα από τις επαφές
αυτές αναμένεται να προκύψουν αρκετές νέες συμφωνίες στο προσεχές
διάστημα.
Κατά τη διάρκεια του Φόρουμ έγιναν παρουσιάσεις για την ασφάλιση
των εξαγωγικών πιστώσεων, για τους μηχανισμούς ενίσχυσης της εξωστρέφειας ελληνικών επιχειρήσεων, για τα τραπεζικά εργαλεία που μπορούν να
στηρίξουν τις εξαγωγές και τις επενδύσεις, για τις τάσεις και τις εξελίξεις
στις αγορές της Ρωσίας, της Ουκρανίας, της Τουρκίας, της Αρμενίας και της
Αλβανίας, ενώ στελέχη ελληνικών εταιριών αναφέρθηκαν στις εμπειρίες τους
από τη δραστηριότητά τους στις χώρες αυτές. Η εκδήλωση οργανώθηκε
με την υποστήριξη του UNDP, της Intralot και του Οργανισμού Ασφάλισης
Εξαγωγικών Πιστώσεων.
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
ΒΕΘ
Πρωτιά ενδιαφέροντος για
την Κ. και Δ. Ευρώπη
Μ
πορεί κάποτε η ΝΑ Ευρώπη να αποτελούσε την δημοφιλέστερη
περιοχή για εξαγωγές, ωστόσο όπως προκύπτει από τις απαντήσεις
62 επιχειρηματιών (εκδήλωσαν ενδιαφέρον για εξαγωγές) από το σύνολο
των επιχειρηματιών που συνομίλησαν με το «Σύμβουλο του Βιοτέχνη», τη
νέα υπηρεσία επικοινωνίας του ΒΕΘ, έξι στους δέκα ρίχνουν ψήφο εμπιστοσύνης στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη. Έπεται η Βόρεια Ευρώπη
με 48,6% και η Αμερική με 28,6%. Μικρότερα ποσοστά συγκεντρώνουν η
Ασία 17,1% και η ΝΑ Ευρώπη με αντίστοιχο ποσοστό. Στην συγκεκριμένη
ερώτηση υπήρχε δυνατότητα δύο επιλογών ενώ θα πρέπει να σημειωθεί
ότι οι 62 επιχειρήσεις που εκδήλωσαν ενδιαφέρον για εξαγωγές είναι
μεταποιητικές.
Αναφορικά με τις παρεχόμενες υπηρεσίες το 94% δήλωσε ότι είναι ικανοποιημένο ενώ για την παρεχόμενη ενημέρωση το ποσοστό αγγίζει το
89%. Το 27,2% ζητά η ενημέρωση του ΒΕΘ να εστιάζει σε προγράμματα
επιδοτήσεων, ενώ έντονο ενδιαφέρον υπάρχει για πληροφόρηση σχετικά
με φορολογικά (21%) και ασφαλιστικά θέματα (22,3%).
Ηλεκτρονική πλατφόρμα
για την εύρεση
εργαζομένων στο ΒΕΘ
Ε
να νέο, σύγχρονο εργαλείο εύρεσης των κατάλληλων υποψηφίων
– εργαζόμενων απέκτησε το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης
(ΒΕΘ). Η νέα εφαρμογή ηλεκτρονικής στελέχωσης του ΒΕΘ, που μπορεί να
συνεισφέρει στη μείωση της συνεχώς αυξανόμενης ανεργίας, που πλήττει
τη χώρα μας, αναπτύχθηκε στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος
Εδαφικής Συνεργασίας «Ελλάδα-Βουλγαρία 2007-2013» (Interreg) για το
εγκεκριμένο έργο «Regional Business Development Through the Use of
Information and Communication Technologies». Εταίροι του προγράμματος
είναι: το ΒΕΘ, το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο του Blagoevgrad,
το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και η Βουλγαρική Ένωση Management. Στόχος του προγράμματος είναι η προώθηση ενός πλαισίου διασυνοριακής
συνεργασίας για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων και τη μεταφορά και
διαχείριση γνώσης. Η πλατφόρμα απευθύνεται δωρεάν στα μέλη του ΒΕΘ
και στόχος είναι να συνδράμει στη δικτύωση των επιχειρήσεων – μελών
του επιμελητηρίου και των εν δυνάμει εργαζομένων σε αυτές.
Τα πλεονεκτήματα της πλατφόρμας για τους εργοδότες είναι πολλαπλά. Μερικά εξ αυτών είναι η εξοικονόμηση από το κόστος και το χρόνο
ανεύρεσης των κατάλληλων υποψηφίων, η μείωση του κόστους επεξεργασίας των αιτήσεων, η παροχή ίσων ευκαιριών σε υποψήφιους, η αυξημένη
πιθανότητα εύρεσης υποψηφίου με τα κατάλληλα προσόντα, καθώς και η
ανατροφοδότηση που παίρνουν από την αγορά μέσω της παρατήρησης
των κλαδικών στατιστικών στοιχείων που δίνει το σύστημα.
‘Πάρκο Γαλλίας’ από
το Γαλλικό Ινστιτούτο
Θεσσαλονίκης
Τ
ο πάρκο της Γαλλίας είναι μια ιδέα που γεννήθηκε κατά την εκδήλωση του Γαλλικού Ινστιτούτου Θεσσαλονίκης για το άνοιγμα του
πρώτου μπουκαλιού της νέας σοδειάς του Beaujolais nouveau 2011 στις
8/11/2011, που έγινε με την υποστήριξη του Γενικού Προξενείου της Γαλλίας
στη Θεσσαλονίκη και της Αντιδημαρχίας Περιβάλλοντος και Ελεύθερων
Χώρων του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Τα έσοδα της εκδήλωσης διατέθηκαν υπέρ του Σωματείου «Φίλοι του
Πρασίνου Θεσσαλονίκης», με σκοπό την δημιουργία ενός χώρου πρασίνου
προς τιμή της Γαλλίας. Το σωματείο πρότεινε και έγινε αποδεκτό από όλους,
την αναμόρφωση ενός πάρκου που παραχώρησε ο Δήμος Θεσσαλονίκης,
σε πάρκο της Γαλλίας με δομικά στοιχεία που θα δικαιολογούσαν αυτό τον
χαρακτηρισμό. Πρόκειται για μια μόνιμη έκθεση φωτογραφιών με πάρκα
του Παρισιού. Το πάρκο αυτό βρίσκεται απέναντι από το νέο Δημαρχείο
της Θεσσαλονίκης και από την πλευρά του υπάρχοντος σχολικού κτιρίου
αποτελώντας ιδιοκτησία του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Το πάρκο έχει εμπλουτιστεί με νέα φυτά που θα έχουν χρώμα και άρωμα
για να το κάνουν πιο ελκυστικό. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης εκτός από την
διάθεση του χώρου, ανέλαβε την εγκατάσταση του αρδευτικού δικτύου
και την φυτοτεχνική του διαμόρφωση.
Οι «Φίλοι του Πρασίνου Θεσσαλονίκης», συνέταξαν τη μελέτη αναμόρφωσης του πάρκου που περιλαμβάνει το φυτοτεχνικό της μέρος και
το σχεδιασμό εγκατάστασης των φωτογραφιών.
Με χορηγίες που εξασφάλισε το Γενικό Προξενείο της Γαλλίας έγινε
προμήθεια των καλαίσθητων, γαλλικού τύπου στύλων στους οποίους θα
αναρτηθούν οι φωτογραφίες.
Στην είσοδο του πάρκου θα υπάρχει πινακίδα όπου θα αναγράφεται:
«ΠΑΡΚΟ ΓΑΛΛΙΑΣ», με παράλληλη τοποθέτηση σημαιών των δύο χωρών
και επί του εδάφους μία μαρμάρινη επιγραφή με τους τρεις (3) δημιουργούς
του πάρκου και την ημερομηνία εγκαινίων του.
Σε εύλογο βάθος χρόνου θα ολοκληρωθεί το πάρκο με ευθύνη του Γενικού Προξενείου της Γαλλίας με την εγκατάσταση ενός σύγχρονου γλυπτού
και την πιθανή συμμετοχή του στοιχείου του νερού.
‘Ελληνική Διεθνής Γλώσσα’
Α
ρθρα για την Ημερίδα που διοργανώθηκε για τη Γκρήκο, την Αναβίωση των Νεμέων Αγώνων, την Διαδρομή του Νίκου
Γκάτσου, το 8ο Συνέδριο «Ελληνική Γλώσσα και Ορολογία», το Διδασκαλείο Ελληνικής Γλώσσας στο Κάιρο, περιλαμβάνονται στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού «Ελληνική Διεθνής Γλώσσα», το οποίο εκδίδει κάθε τρεις μήνες ο Οργανισμός
για τη Διάδοση της Ελληνικής Γλώσσας Αθηνών
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι και το άρθρο της Επίκουρης Καθηγήτριας Αργυρούς Κασωτάκη-Γατοπούλου με το οποίο παρουσιάζει το μοναδικό Τμήμα Ελληνικών Σπουδών στην Νότια Κορέα, του Πανεπιστημίου Χανκούκ.
40
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
Social Media & Marketing
Ε
πιβράδυνση κατά το 2011, που αφορά στο ρυθμό ανάπτυξης των
υπηρεσιών και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και που οφείλεται στο
γεγονός ότι πλέον αυτά έχουν βρεθεί στη φάση της ωριμότητάς τους αλλά
και στη φάση του κορεσμού, καταδεικνύουν τα αποτελέσματα της έρευνας
«Wave 6: Τhe Business of Social» της εταιρείας UM, που πραγματοποιήθηκε
σε δείγμα 41.738 ερωτηθέντων από 62 χώρες. Οι έρευνες «Wave» ξεκίνησαν
το 2006 και έκτοτε επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο, καταγράφοντας την τάση
στον χώρο των κοινωνικών μέσων (social media). Τα αποτελέσματα αυτά
παρουσιάσθηκαν από τον κ. Ανδρέα Στάϊο, Digital Director της Universal
Media, σε εκδήλωση με θέμα: Social Media & Marketing που διεξήχθη στη
Θεσσαλονίκη από το Ελληνικό Ινστιτούτο Μάρκετινγκ (ΕΙΜ) της ΕΕΔΕ –
Τμήμα Μακεδονίας και που είχε ως σκοπό να προβληθεί η νέα «σελίδα»
του μάρκετινγκ μέσα από τα social media, στο πλαίσιο της περαιτέρω
ανάπτυξης και βελτίωσης της επιχειρηματικότητας.
Τα social media έχουν ενσωματωθεί πλέον και στη στρατηγική των
τραπεζών σε Ευρώπη και ΗΠΑ, τάση που φαίνεται ότι «περνάει» ολοένα
περισσότερο και στις ελληνικές, τόνισε στην ομιλία του ο καθηγητής του
Αμερικανικού Κολεγίου Θεσσαλονίκης, Δρ Κωνσταντίνος Κλήμης.
Στο νομικό πλαίσιο που διέπει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο διαδίκτυο αναφέρθηκε στην ομιλία του ο Δικηγόρος παρ΄ Αρείω Πάγω κ. Ανδρέας
Παλευρατζής, ο δε Communication & Public Affairs Executive της Randstad
Hellas κ. Γιάννης Κερασοβίτης σε σχετικό case study που ανέλυσε, σημείωσε
τις προσκλήσεις που έπρεπε να αντιμετωπίσει η Εταιρία του αλλά και τις
προσπάθειες που κατέβαλε για τη δημιουργία της κατάλληλης στρατηγικής,
με στόχο την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των social media.
Τέλος, ο κ. James Nass, Διευθύνων Σύμβουλος της Lowe Athens αναφέρθηκε στα 4 «unfail» lessons που πρέπει να έχουμε υπόψη μας σχετικά με
τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αν θέλουμε πραγματικά να γνωρίζουμε την
αξιοπιστία τους και τη χρησιμότητά τους. Πρώτον ότι υπάρχει περίπτωση να
μας ξεφύγει ο έλεγχος με απρόβλεπτα αποτελέσματα, δεύτερον ότι πρέπει
η δικτυακή μας παρουσία να είναι προσαρμοσμένη στην πραγματικότητα,
τρίτο ότι πρέπει να είμαστε σίγουροι ότι μπορούμε να ανταποκριθούμε
και να διαχειριστούμε άμεσα μεγάλο όγκο πληροφοριών και τέταρτο ότι
πρέπει να αντιληφθούμε ότι τα social media δεν δημιουργήθηκαν για να
προωθήσουν και να πουλήσουν προϊόντα και αν κάποιος αποφασίσει να
δημιουργήσει μία social media campaign με κύριο σκοπό την προώθηση
των πωλήσεών του, πιθανόν να δημιουργήσει κάτι ελλιπές, μη ελκυστικό
και μη αποτελεσματικό».
Οι Μεταφορές στο νέο
περιβάλλον της Ελληνικής
Οικονομίας
Μ
εταφορές στο νέο περιβάλλον της Ελληνικής Οικονομίας, ήταν
ο τίτλος της εκδήλωσης που οργάνωσε στη Θεσσαλονίκη, το Ελληνικό
Ινστιτούτο Οικονομικής Διοίκησης (ΕΙΟΔ) της ΕΕΔΕ – Τμήμα Μακεδονίας.
Στόχος της εκδήλωσης την οποία παρακολούθησε πλήθος κόσμου ήταν να
τονίσει τις νέες θεσμικές αλλαγές στο περιβάλλον των μεταφορών, το νέο
φορολογικό περιβάλλον μέσα στο οποίο θα λειτουργούν οι μεταφορικές
εταιρίες, τις ευκαιρίες χρηματοδότησης καθώς και τις τάσεις, τα προβλήματα αλλά και τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται.
Την τρέχουσα πραγματικότητα των μεταφορών ανέλαβαν να διεκπεραιώσουν επιφανείς ομιλητές μεταξύ των οποίων ήταν ο Δικηγόρος και Νομικός Σύμβουλος Ομοσπονδίας Φορτηγών Β. Ελλάδος κ. Γεώργιος Μπρόβας.
Μίλησαν επίσης ο Οικονομολόγος, Λογιστής – Φοροτέxνης Α’ Τάξης και
Μέλος Συνόδου Αντιπροσώπων Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος κ.
Δημήτριος Πανοζάχος, ο Οικονομολόγος και Διευθύνων Σύμβουλος της
RESULT, Σύμβουλοι Επιχειρήσεων κ. Θεοδόσης Χατζηιωαννίδης και ο
Διευθύνων Σύμβουλος Ηλιάδης Μεταφορές Α.Ε. και Αντιπρόεδρος Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης κ. Γεώργιος Ηλιάδης.
Από την πληροφορική... στη
δική σου επιχείρηση
Μ
ε στόχο την ενημέρωση των νέων στελεχών επιχειρήσεων -
δυνητικών υποψηφίων επιχειρηματιών που διερευνούν το ενδεχόμενο
να ανοίξουν τη δική τους επιχείρηση στον ίδιο επαγγελματικό χώρο ή σε
άλλο κλάδο και για τις δυνατότητες που έχουν ώστε να μπορέσουν να
αποφασίσουν που θα κατευθυνθούν, το Ελληνικό Ινστιτούτο Πληροφορικής (ΕΙΠ) της ΕΕΔΕ - Τμήμα Μακεδονίας οργάνωσε εκδήλωση με θέμα:
«Από την πληροφορική … στη δική σου επιχείρηση», στην Τεχνόπολη
Θεσσαλονίκης. Παρουσιάστηκαν τεχνικές χρήσης του διαδικτύου για την
αναζήτηση επιχειρηματικότητας. Ομιλητές ήταν νέοι επιχειρηματίες που
αποφάσισαν να μετακινηθούν από την εξαρτημένη εργασία στη δική τους
επιχείρηση. Επίσης, υπήρξε ενημέρωση πάνω σε στρατηγικές χρήσης του
διαδικτύου για αναζήτηση επιχειρηματικότητας.
ΣΕΓΕ
Γυναίκες από τα Βαλκάνια συνασπίζονται για ένα
καλύτερο επιχειρείν
Σ
ε δύσβατο μονοπάτι εξελίσσεται για τέσσερις στις δέκα γυναίκες
ακόμη και η πρόθεσή τους για ενασχόληση με το επιχειρείν. Βασική
αιτία η αποθάρρυνση από το οικογενειακό τους περιβάλλον και κυρίως από
τους συζύγους, καθώς κάποιοι εξ αυτών όντας άνεργοι, ή με εισόδημα που
έχει συρρικνωθεί σημαντικά λόγω της αρνητικής οικονομικής συγκυρίας,
φοβούνται ότι μία επιχειρηματική επιτυχία των γυναικών τους θα θέσει σε…
κίνδυνο το οικονομικό status των ιδίων. Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από
έρευνα του Συνδέσμου Επιχειρηματιών Γυναικών Ελλάδας (ΣΕΓΕ), που παρουσιάστηκε σήμερα σε ημερίδα που διοργάνωσε ο ΣΕΓΕ σε συνεργασία
με το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης (ΒΕΘ). Η έρευνα, που αφορά
στη γυναικεία επιχειρηματικότητα και απασχολησιμότητα και πως αυτές οι
δύο παράμετροι επηρεάστηκαν εξαιτίας της κρίσης, πραγματοποιήθηκε σε
δείγμα 200 ανέργων γυναικών. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η έρευνα παρουσιάστηκε στην εναρκτήρια ημερίδα του έργου ‘Balkan Women Coalition For
41
Professional Qualification and Training in the field of Business and Economic
Science’. Στην ημερίδα, κατά τη διάρκεια της οποίας συστάθηκε Φορέας
Υποστήριξης για τη Γυναικεία Επιχειρηματικότητα, την Εκπαίδευση και την
Ενδυνάμωση των Γυναικών στα Βαλκάνια συμμετείχαν εκπρόσωποι γυναικείων επιχειρηματικών φορέων από: Ελλάδα, Αλβανία, Βουλγαρία, Βοσνία,
Κόσσοβο, Μαυροβούνιο, Σκόπια, Ρουμανία, Σερβία, Κροατία και Τουρκία.
Στόχος του φορέα είναι η δημιουργία ενός υποστηρικτικού δικτύου για
τους γυναικείους επιχειρηματικούς συνδέσμους που συμμετέχουν.
Στο πρόγραμμα δια βίου μάθησης Grundtvig, στο πλαίσιο του οποίου
πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση, αναφέρθηκε η πρόεδρος του ΣΕΓΕ Δέσποινα Τριακοσάρη-Σουλτάνη. Eισηγήσεις έγιναν από τον πρόεδρο του ΒΕΘ Π.
Παπαδόπουλο, τον πρόεδρο του ΕΣΚΑΜΘ Π. Φιλιππίδη, τη Β. Κουϊμτζή
(ΕΒΕΘ), τον Γ. Παπαργύρη (ΟΒΣΘ), τον Π. Τονικίδη (Επιμελητήριο Κιλκίς)
και Α. Αγγελίδου (Δήμος Θεσσαλονίκης).
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
Creta Maris
Beach Resort
Απευθείας αεροπορική σύνδεση
Θεσσαλονίκη - Βενετία
Α
Α
λλάζει Φιλοσοφία λειτουργίας, αλλάζει όνομα και καινοτομεί
το νέο, αλλά από παλιά γνωστό, ξενοδοχείο Creta Maris, που άνοιξε
τις πόρτες του τον Απρίλιο. Με το νέο όνομα Creta Maris Beach Resort,
ενοποιούνται τα δύο ξενοδοχεία Creta Maris Convention & Golf Resort
και Terra Maris Convention & Golf Resort.
Όλες οι προμήθειες του Creta Maris Beach Resort, πρωτίστως στον επισιτιστικό τομέα, γίνονται -στο μέγιστο βαθμό- από τοπικούς παραγωγούς.
Ο φιλοξενούμενος έχει την ευκαιρία να ζήσει στιγμές από την πραγματική ζωή των Κρητικών στα χωριά. Μπορεί να παρακολουθήσει και να
συμμετάσχει σε χορούς, σε κρητικά γλέντια, στην παρέα της τσικουδιάς,
στις διαδικασίες της τυροκομίας, κ.ά.
Παράλληλα, υπάρχει η επιλογή συμμετοχής στα περιβαλλοντικά προγράμματα (Green Team) και παρακολούθησης των περιβαλλοντικών δραστηριοτήτων (ανακύκλωση, πάρκο ηλιακής ενέργειας, βιολογικός κήπος,
κ.ά.) του Creta Maris Beach Resort.
Το Creta Maris Beach Resort ανήκει στον Όμιλο Επιχειρήσεων Μεταξά
και λειτουργεί από το 1975. Έχει δυναμικότητα 675 δωμάτια, σουίτες και
bungalows, 6 εστιατόρια, 7 μπαρ, 7 πισίνες, γυμναστήριο, Spa, Children’s
Club, και πολλούς χώρους για εξωτερικές και εσωτερικές δραστηριότητες
για παιδιά και ενήλικες.
πό τις 2 Ιουνίου ξεκινά η απευθείας πτήση Θεσσαλονίκη - Βενε-
τία (αεροδρόμιο Μάρκο Πόλο), με τη low - cost αεροπορική εταιρία
Volotea. Τα δρομολόγια θα πραγματοποιούνται κάθε Τρίτη και Σάββατο
και τα εισιτήρια θα κοστίζουν από 19 ευρώ για απλή μετάβαση, μαζί με
τους φόρους.
«Η Θεσσαλονίκη είναι ένας σημαντικός προορισμός. Αυτό που μας κάνει
ξεχωριστούς ως εταιρία, είναι οι απευθείας πτήσεις, οι ανταγωνιστικές τιμές
και οι καλές υπηρεσίες που διαθέτουμε», ανέφερε στη Θεσσαλονίκη ο Αλφόνσο Κλαβέρ (Alfons Claver), εκπρόσωπος της Volotea, παρουσιάζοντας
την έναρξη των αεροπορικών πτήσεων.
Στόχος της ισπανικής αεροπορικής εταιρίας, που έχει έδρα τη Βαρκελώνη, είναι να μεταφέρει συνολικά 19.000 επιβάτες από τη Θεσσαλονίκη
στη Βενετία και αντίστροφα μέσα σε μια σεζόν, με την πληρότητα των
αεροσκαφών να φτάνει στο 80%.
Επιπλέον, η ισπανική εταιρία θα προσθέσει στη διάρκεια του καλοκαιριού νέες πτήσεις από το αεροδρόμιο Μάρκο Πόλο της Βενετίας για έξι
ελληνικά νησιά, την Κέρκυρα, το Ηράκλειο, την Κω, τη Μύκονο, τη Ρόδο
και τη Σαντορίνη, με τις ίδιες χαμηλές τιμές στα εισιτήρια.
Ο στόλος των αεροπλάνων της Volotea αποτελείται από Boeing 717, 125
θέσεων με πέντε θέσεις ανά σειρά και η πώληση των εισιτηρίων γίνεται
μέσω της ιστοσελίδας www.volotea.com. Α.Κ.
‘Θεσσαλονίκη 1912-2012. Ο συναρπαστικός αιώνας’
του Φαίδονα Γιαγκιόζη (Εκδόσεις Αφοι Κυριακίδη)
Τ
ο βιβλίο είναι προϊόν δεκαετούς προσπάθειας του συγγραφέα - δημοσιογράφου που ανα-
ζήτησε νέες ιστορικές πηγές και μαρτυρίες - κάθε εποχής - αυτοπτών μαρτύρων, για μια πόλη
όπου κάτω από την κυριαρχία των Οθωμανών ζούσαν αρμονικά οι Κοινότητες των Χριστιανών, των
Εβραίων και των Μουσουλμάνων.
Όπως επισημαίνει ο ίδιος «στον αιώνα που πέρασε η Θεσσαλονίκη είχε ένα κύριο γνώρισμα, την
υποδοχή προσφύγων και τον σφιχτό εναγκαλισμό της εξουσίας από την Αθήνα. Στη νέα χιλιετία η
πόλη, όπως αποκαλύπτεται από την ιστορική έρευνα του συγγραφέα, εξακολουθεί να έχει βαρίδια
στα πόδια της κι αντί να ανοίγεται για νέες ευκαιρίες προς βορρά, έχει ακόμη απλωμένο το χέρι της
προς την Αθήνα και ζητιανεύει ψίχουλα...».
Τα θέματα που διαπραγματεύονται στο βιβλίο αφορούν την απελευθέρωση της πόλης, τον αιώνα
που πέρασε, τα γεγονότα που διαμόρφωσαν το χαρακτήρα και τη φυσιογνωμία της, τη στάση των
Μεγάλων Δυνάμεων, τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, του Πόντου και της Ανατολικής Ρωμυλίας,
γιατί η Θεσσαλονίκη επί δεκαετίας διοικείτο από Κρήτες και Πελοποννησίους, ποια ήταν η συμπεριφορά της Αθήνας, έναντι της Θεσσαλονίκης, ποιος είναι ο ρόλος της πόλης σήμερα στην Ευρωπαϊκή
προοπτική και στις συμπληγάδες της οικονομικής κρίσης.
42
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
Μαγειρική
κρίσιμων
περιστάσεων
Ενα βιβλίο από το 1941, επίκαιρο όσο ποτέ
Τι κάνουν οι άνθρωποι με το φαγητό
όταν καλούνται να ζήσουν υπό έκτακτες
συνθήκες; Πώς μπορούμε να τα
καταφέρουμε με το καθημερινό τραπέζι,
όταν το λιγοστό χρήμα και η στέρηση
έχουν περιορίσει δραστικά το βαλάντιό
μας, επιβάλλοντας μια ριζική αλλαγή της
διατροφικής μας κουλτούρας;
του Βαγγέλη Χατζηβασιλείου
Τ
α ερωτήματα είναι περισσότερο επίκαιρα από ποτέ στην Ελλάδα
της κρίσης και των μνημονίων κι ένα βιβλίο από τα παλιά έρχεται ξαφνικά να μας θυμίσει την επινοητικότητα και τη φαντασία που θα πρέπει να
επιστρατεύσουμε στην κουζίνα μας αν θέλουμε όχι μόνο να επιβιώσουμε,
αλλά και να δώσουμε στις ξαφνικές μας δυσκολίες μιαν άλλη νότα: μιαν
αναπάντεχη όσο και ιδιαίτερα ξεχωριστή νοστιμιά.
Ο Θέμος Ποταμιάνος ήταν ένας διακεκριμένος μάστορας της ευθυμογραφίας και δεν έχασε το κέφι και το αγωνιστικό του πνεύμα ακόμα και σε
μιαν από τις πιο μαύρες ώρες της ελληνικής ιστορίας. Λίγο μετά τον λιμό
της Αθήνας του 1941 και μερικούς μήνες πριν από την απελευθέρωση και τα
Δεκεμβριανά, εν έτει 1943, ο Ποταμιάνος θα δημοσιεύσει ένα βιβλιαράκι με
τίτλο «Η μαγειρική των περιστάσεων» (το βιβλίο επανεκδόθηκε πρόσφατα
από την Εστία με επίμετρο της Μαριάννας Καβρουλάκη).
Η μαγειρική των περιστάσεων είναι για τον Ποταμιάνο ένας οδηγός
αντίστασης στη μιζέρια και την εξαθλίωση που έχει φέρει ο πόλεμος
στην καθημερινή ζωή. Κόντρα στις υψηλές τιμές των τροφίμων και στα
απλησίαστα εστιατόρια της Κατοχής, ο Ποταμιάνος θα ζητήσει από τους
αναγνώστες του να φτιάξουν θαύματα από το τίποτε, καταφεύγοντας στις
παραμελημένες ή παραγνωρισμένες ποιότητες των φτηνών υλικών, όπως
και αποφεύγοντας να απομακρύνουν ή να πετάξουν από την κατσαρόλα
και το τηγάνι τους το παραμικρό.
Φτώχεια και φαντασία
INFO
O Θέμος Ποταμιάνος γεννήθηκε στην Κεφαλλονιά το 1895 και πέθανε στην Αθήνα σε ηλικία 78 ετών. Σπούδασε στη Σχολή Δοκίμων
και υπηρέτησε ως οικονομικός αξιωματικός στο Πολεμικό Ναυτικό,
φτάνοντας στον βαθμό του αντιπλοιάρχου. Εμφανίστηκε στα γράμματα
το 1917 και ένα μεγάλο μέρος του έργου του ασχολείται με τον κόσμο
της θάλασσας, των ψαράδων, των ναυτικών, του βυθού και του ενάλιου
πλούτου. Ασχολήθηκε εκ παραλλήλου με τη δημοσιογραφία, έγραψε
θεατρικά έργα και βιβλία για παιδιά και χρησιμοποιούσε το ψευδώνυμο
Ρεάλης. Ανάμεσα στα πιο γνωστά έργα του είναι τα «Τόπον εις τους
τρελλούς και άλλα διηγήματα» (1928), «Ιστορίες ανοικτής θαλάσσης»
(1934), «Εύθυμες ιστορίες» (1943), «Εδώ βυθός» (1950), «Στα ρηχά και
τα βαθιά» (1955) και «Ο ψευτοθόδωρος» (1958).
43
Προκειμένου να συμβεί, όμως, κάτι τέτοιο, θα σημειώσει με έμφαση ο
Παταμιάνος, είναι απαραίτητο όχι μόνο το οικονομικό πνεύμα, που θα εξασφαλίσει επαρκέστερο φαγητό, αλλά και η πίστη του μάγειρα στην τέχνη
του: μια τέχνη που παρά τα ταπεινά της μέσα μπορεί να μεγαλουργήσει με
τις συνδυαστικές της ικανότητες και την πολεμική της ετοιμότητα απέναντι
στο φάσμα της φτώχιας και της αποθάρρυνσης. Και να που η νέα μαγειρική
του Ποταμιάνου θα μεταμορφώσει κατ΄αυτόν τον τρόπο το πλιγούρι και
το ταχίνι σε βασιλιάδες της κουζίνας (πλιγούρι με σπανάκι, με λάχανο, με
μελιτζάνες και με όσπρια ή σκορδαλιά με ταχίνι), θα βάλει τις τηγανίτες να
στήσουν τρελό χορό με τις πατάτες (τηγανίτες με κρεμμύδια, με τσίρους,
με αυγό, με σαλάμι και με μύδια και πατάτες με μελιτζάνες, με σέσκουλα
και με σέλινα) και θα σερβίρει μπακαλιάρο με ρεβίθια, ρεβιδοκεφτέδες,
σουβλάκια από φασόλια, σπαράγγια γιαχνί και ριγανάδα.
Μαζί με όλα αυτά ο Ποταμιάνος θα προσφέρει κι έναν «Οδηγό ψωνιστή»: πώς να βγούμε στην αγορά χωρίς να μας πιάσουν κορόιδα, αλλά και
χωρίς να ξιπαστούμε με όσα νομίζουμε πως ξέρουμε όταν πηγαίνουμε στον
μανάβη κι ετοιμαζόμαστε να επιθεωρήσουμε τα προϊόντα του.
Οι διατροφικές και οι καταναλωτικές μας συνήθειες αλλάζουν, είτε μας
αρέσει είτε όχι, με ραγδαίο ρυθμό και η γαστρονομία της λιτότητας την
οποία προτείνει ο Ποταμιάνος δεν έχει τίποτε το δυσάρεστο ή το καταθλιπτικό. Ακόμα κι αν δεν εκτελέσουμε τις συνταγές του, μπορούμε να
τις χρησιμοποιήσουμε ως πηγή έμπνευσης για τις δικές μας συνθέσεις,
τσιμπώντας κάτι από την αναφαίρετη αισιοδοξία τους. ■
Ελληνες
της
Διασποράς
Οι Έλληνες της Διασποράς

Τα Ελληνόπουλα του Σικάγου γιόρτασαν τα Ελληνικά Γράμματα

Η Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Σελλινάρι

Έκθεση Εσωτερικής Αξιολόγησης - Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας

Και άλλη αναβολή στις εργασίες γα την Ιόνια οδό γιατί ιδιοκτήτες απαλ

Τεύχος 129

Καλειδοσκόπιο τεύχος 37

1 - pdf.kathimerini.com.cy_!

Οι κλεμμένοι πολιτιστικοί θησαυροί της Ελλάδας από τους Γερμανούς

Η εξωτερική πολιτική του Χίτλερ