OBRAZOVNI PROGRAM
SAOBRAĆAJNO TRANSPORTNI
TEHNIČAR
SADRŽAJ
OPŠTI DIO ................................................................................................... 3
1. NAZIV PROGRAMA: SAOBRAĆAJNO TRANSPORTNI TEHNIČAR ................................. 3
2. NASTAVNI PLAN ........................................................................................ 3
POSEBNI DIO ................................................................................................ 6
1. PREDMETNI PROGRAMI ................................................................................ 6
1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI ...................................................................... 6
1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI ................................................................. 7
1.2.1. TEHNIČKO CRTANJE SA NACRTNOM GEOMETRIJOM........................................ 7
1.2.2. TEHNIČKA MEHANIKA........................................................................... 11
1.2.3. OSNOVI SAOBRAĆAJA .......................................................................... 17
1.2.4 . OSNOVI ELEKTROTEHNIKE .................................................................... 21
1.2.5 INFORMACIONI SISTEMI ŽELJEZNICE .......................................................... 29
1.2.6. STABILNA POSTROJENJA ...................................................................... 33
1.2.7. SAOBRAĆAJNA PSIHOLOGIJA ................................................................. 38
1.2.8. VOZNA SREDSTVA I VUČA VOZOVA .......................................................... 45
1.2.9. TRANSPORTNO PRAVO,MARKETING I ŠPEDICIJA .......................................... 52
1.2.10. ORGANIZACIJA PREVOZA STVARI ........................................................... 62
1.2.11. ORGANIZACIJA ŽELJEZNIČKOG SAOBRAĆAJA ............................................ 78
1.2.12. ORGANIZACIJA PREVOZA PUTNIKA ......................................................... 94
1.2.13. EKSLOATACIJA VUČENIH VOZILA ..........................................................103
1.2.14. SREDSTVA OSIGURANJA I VEZE ............................................................113
1.2.15. TRANSPORTNO RAČUNOVODSTVO ........................................................121
1.2.16. PRAKTIČNA NASTAVA ........................................................................127
1.3. IZBORNI PREDMETI ...............................................................................144
1.3.1. STRANI JEZIK II .................................................................................144
1.3.2. EKOLOGIJA I ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE ..................................................145
1.3.3. ŽELJEZNIČKI SAOBRAĆAJNI SISTEMI ........................................................150
1.3.4. SAOBRAĆAJNA KULTURA .....................................................................161
1.3.5. POSLOVNA KOMUNIKACIJA ...................................................................167
1.3.6. ZAŠTITA NA RADU..............................................................................173
1.3.7. ŽELJEZNIČKA KOLA ............................................................................184
1.3.8. EKSPLOATACIJA ŽELJEZNICA ................................................................190
1.3.9. OSNOVI AUTOMATIKE .........................................................................200
1.3.10. TEHNOLOGIJA I ORGANIZACIJA PREVOZA NA ŽELJEZNICI ............................208
1.3.11. PREDUZETNIŠTVO ............................................................................216
2. STRUČNI ISPIT ........................................................................................222
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO-TEORIJSKI DIO ISPITA ....................................222
2.1.1. ORGANIZACIJA ŽELJEZNIČKOG SAOBRAĆAJA.............................................222
2.1.2. ORGANIZACIJA PREVOZA PUTNIKA .........................................................227
2.2. STRUČNI RAD ......................................................................................230
2.2.1. ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA STRUČNOG ISPITA STRUČNI RAD ...........230
3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA ..................................................239
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA.....................240
5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA .........................240
6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH ..........................240
7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA ..........................241
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ..............................242
8. 1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE ...................242
9. PROFESIONALNA PRAKSA ..........................................................................244
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI ..........................................................................244
2
OPŠTI DIO
1. Naziv programa: SAOBRAĆAJNO TRANSPORTNI TEHNIČAR
2. Nastavni plan
I
Nastavni predmeti –
grupe predmeta
sed. god.
Opšteobrazovni predmeti
Maternji jezik i kjiževnost
3
108
Matematika
3
108
Engleski jezik
2
72
Informatika
2
72
Fizičko vaspitanje
2
72
Društvena grupa predmeta
1.
Istorija
2
72
2.
Geografija
3.
Sociologija
Prirodna grupa predmeta
1.
Fizika
2
72
2.
Hemija
UKUPNO A
16
576
B
Stručno - teorijski predmeti
Tehničko crtanje sa
1.
2
72
nacrtnom geometrijom
2.
Tehnička mehanika
3
108
3.
Osnovi saobraćaja
2
72
4.
Osnovi elektrotehnike
2
72
Informacioni sistemi
5.
2
72
željeznice
6.
Stabilna postrojenja
7.
Saobraćajna psihologija
Vozna sredstva i vuča
8.
vozova
Transportno pravo,
9.
marketing i špedicija
Organizacija prevoza
10.
stvari
Organizacija željezničkog
11.
saobraćaja
Organizacija prevoza
12.
putnika
Eksploatacija vučenih
13.
vozila
14.
Sredstva osiguranja i veze
Transportno
15.
računovodstvo
UKUPNO B
11
396
C
Praktična nastava
2
72
D
Slobodne aktivnosti
1
36
E
Izborna nastava
2
72
1.
Drugi strani jezik
2
72
Ekologija i zaštita
2.
2
72
životne sredine
Željeznički saobraćajni
3.
2
72
sistem
4.
Saobraćajna kultura
2
72
5.
Poslovna komunikacija
II
Redni
broj
A
1.
2.
3.
4.
5.
III
god.
god.
sed.
3
3
2
108
108
72
3
3
2
108
108
72
3
3
2
99
99
66
2
72
2
72
2
66
2
72
2
2
14
72
504
12
sed.
IV
god.
sed.
Ukupno
423
423
282
72
282
72
72
72
72
432
72
72
1842
10
330
72
108
72
72
72
2
2
72
72
72
72
2
72
72
2
72
72
2
72
2
72
3
108
3
108
4
132
348
3
108
2
66
174
2
72
2
66
138
2
66
66
2
66
66
12
5
1
4
2
396
165
33
132
72
1620
489
141
420
282
13
2
1
2
2
468
72
36
72
72
10
5
1
4
2
360
180
36
144
72
144
72
3
2
72
2
2
72
72
2
72
216
144
72
Redni
broj
6.
7.
8.
9.
Nastavni predmeti –
grupe predmeta
Zaštita na radu
Željeznička kola
Eksploatacija željeznica
Osnovi automatike
Tehnologija i organizacija
10.
prevoza na željeznici
11.
Preduzetništvo
F
Profesionalna praksa
G
Sedmični broj časova
H
Broj radnih sedmica
Ukupno (A+B+C+D+E) = 4512
I
sed. god.
II
sed.
2
god.
72
sed.
2
2
2
2
2
10 dana
32
36
10 dana
32
36
III
god.
72
72
72
72
72
10 dana
32
36
sed.
IV
god.
Ukupno
2
2
66
66
144
72
66
138
2
66
138
2
66
66
30 dana
32
33
141
3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa
- Osposobljavanje za planiranje, pripremanje, organizovanje i kontrola svoga rada i
rada grupe.
- Posjedovanje osnovnih znanja o propisima, normativima i standardima u
željeznici.
- Poznavanje svih dopuna, izmjena, ispravki, tumačenja i obavještenja u
propisima.
- Osposobljavanje za analizu kompletne saobraćajne situacije u stanici i na pruzi.
- Osposobljavanje za kontrolisanje pravilnog sastava vozova.
- Osposobljavanje za uvođenje i otkazivanje vozova u saobraćaju.
- Osposobljavanje za pripremanje dokumentacije za saobraćaj voza.
- Osposobljavanje za praćenje hoda vozova kao i njihov prijem i otpremu iz
stanice.
- Osposobljavanje formiranje puta vožnje vozova.
- Osposobljavanje za naručivanje i otkazivanje vučnih i manevarskih vozila prema
planiranju otpreme vozova.
- Osposobljavanje za objavljivanje promjene u saobraćaju vozova za korisnike
usluga.
- Osposobljavanje za pregledanje skretnica.
- Osposobljavanje za vođenje brige o bezbjednosti saobraćaja i primjeni propisa
kod prijema i otpreme putnika i stvari.
- Posjedovanje sistematičnosti i odgovornosti u radu.
- Poznavanje jedanog stranog jezika.
- Posjedovanje informatičke pismenosti.
- Racionalno korišćenje sredstva za rad, materijala, energije i vremena.
- Primjena propisa zaštite na radu i zaštite okoline.
4. Uslovi za upis, odnosno uključivanje u program za obrazovanje odraslih
- U srednje stručno obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju mogu se upisati lica
koja su završila osnovnu školu ili završila dvogodišnju stručnu školu.
- U redovno obrazovanje mogu se upisati i lica koja nijesu starija od 17 godina,
izuzetno lica do 18-te godine uz odobrenje Nastavničkog vijeća škole.
- Lica koja su napunila 18 godina uključuju se u program za obrazovanje odraslih.
5. Trajanje obrazovanja
- Obrazovanje po obrazovnom programu Saobraćajno transportni tehničar traje
četiri godine.
4
6. Prohodnost
- U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih predmeta
tekuće godine postigli pozitivnu ocjenu i obavili profesionalnu praksu.
- Lica koja su završila dvogodišnju stručnu školu mogu se upisati u drugi ili treći
razred s obzirom na vrstu programa prethodnog obrazovanja uz polaganje
dopunskih i diferencijalnih ispita.
- Odrasli napreduju po programu u skladu sa planom za izvođenje obrazovnog
programa za odrasle - koji donosi škola.
7. Obrazovanje koje se stiče
- Završetkom obrazovnog programa učenik stiče srednje stručno obrazovanje u
četvorogodišnjem trajanju – SAOBRAĆAJNO TRANSPORTNI TEHNIČAR.
5
POSEBNI DIO
1. PREDMETNI PROGRAMI
1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI
1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST
1.1.2. MATEMATIKA
1.1.3. STRANI JEZIK
1.1.4. INFORMATIKA
1.1.5. FIZIČKO VASPITANJE
1.1.6. ISTORIJA
1.1.7. GEOGRAFIJA
1.1.8. SOCIOLOGIJA
1.1.9. HEMIJA
1.1.10. FIZIKA
Napomena:
Katalozi opšteobrazovnih programa su u nadležnosti Zavoda za školstvo.
6
1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI
1.2.1. TEHNIČKO CRTANJE SA NACRTNOM GEOMETRIJOM
1. Naziv predmeta: TEHNIČKO CRTANJE SA NACRNOM GEOMETRIJOM
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
36
36
36
36
Ukupno
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Razvijanje smisla za tačnost, preciznost, estetiku i urednost u rješavanju raznih
zadataka i stvaranju navika za planski, organizovani i samostalni rad.
- Upoznavanje sa pravilima, standardima i simbolima koji se upotrebljavaju u
tehničkom crtanju.
- Osposobljavanje za čitanje i razumijevanje tehničkih crteža, uputstava i propisa,
šema i tehničke dokumentacije.
- Upoznavanje sa geometrijskim crtanjem.
- Osposobljavanje za konstruisanje osnovnih geometrijskih konstrukcija.
- Poznavanje pojma i vrsta projekcija.
- Poštovanje standarda tehničkog crtanja.
- Osposobljavnje za crtanje jednostavnih radioničkih crteža mašinskih elemenata.
- Osposobljavanje za skiciranje prostijih sklopova.
- Shvatanje funkcionalne međuzavisnosti elemenata, sklopova i mehanizama.
- Razvijanje odgovornosti i preciznosti u radu.
- Ovladavanje stručnom terminologijom.
7
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod u tehničko crtanje
- Upoređuje tehnički - Razvija smisao za
- Navodi značaj
red i urednost
crtež sa crtežima,
tehničkog crtanja
slikama i
- Upoznaje materijal
fotografijama
i pribor za tehničko
- Koristi materijal i
crtanje, vrste
pribor za tehničko
tehničkih crteža,
crtanje
kao i formate i
- Razlikuje vrste
mjerila tehničkih
tehničkih crteža
crteža
- Upoznaje zaglavlja - Razlikuje primjenu
zaglavlja i
i sastavnice
sastavnica
- Crta zaglavlja i
sastavnice
Standardi i standardizacija
- Razvija tehničku
- Uočava značaj
- Obrazlaže pojam i
kulturu
standarda za razvoj
značaj standarda i
tehnike
standardizacije
- Razlikuje primjenu
standarda u
tehničkom crtanju
Vrste linija
- Razvija smisao za
- Razlikuje vrste
- Obrazlaže crtanje
red i urednost
linija
linija koje se
- Razvija smisao za
- Uočava primjenu
koriste u
preciznost
pojedinih linija
tehničkom crtanju
- Navodi primjenu
linija u tehničkom
crtanju
Geometrijske konstrukcije
- Razvija smisao za
- Crta paralelne i
- Navodi osnovne
preciznost
normalne prave
geometrijske
- Crta simetrale duži - Razvija sposobnost
konstrukcije
komuniciranja
i uglova
- Objašnjava
- Dijeli duž na nkonstruisanje
jednakih dijelova
krivih linija
- Konstruiše
spoljašnje i
unutrašnje
tangente
- Konstruiše pravilne
poligone: trougao,
kvadrat, petougao,
šestougao,
sedmougao,
osmougao,
devetougao i
desetougao
8
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvrstavanje
različitih vrsta
crteža
Vježbe:
- Primjena linija na
primjerima
- Crtanje linija na
računaru
Vježbe:
- Crtanje poligona
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Upoređuje
postupak
konstrukcije krivih
linija: elipsu,
hiperbolu,
Arhimedovu spiralu
Osnove nacrtne geometrije
- Razlikuje
- Obrazlaže pojam i
frontalnu, ptičju i
osnovne elemente
žablju perspektivu
projektovanja
- Razlikuje koso i
- Objašnjava pojam
ortogonalno
projekcijske ravni,
projiciranje
kvadranata,
- Crta projekcije
oktanata,
tačke na jednu,
aksonometrije
dvije i tri ravni
- Crta jednostavne
elemente u
ortogonalnoj
projekciji
- Razlikuje prednosti
i nedostatke
pojedinih načina
prikazivanja tijela
Presjeci
- Obrazlaže pojam,
- Razlikuje uzdužni,
vrste i označavanje
poprečni, puni,
presjeka
polovični,
djelimični,
okrenuti i
zaokrenuti presjek
- Upoređuje
označene presjeke
na crtežu
Kotiranje
- Čita kotirane
- Obrazlaže načela
kotiranja i
veličine sa crteža
elemente kota
- Kotira vrijednosti
- Objašnjava i kotira
kota na crtežu
na primjerima
- Ispisuje tolerancije
- Definiše tolerancije
dužina i kvalitet
i kvalitet obrade
obrade površina
- Definiše oznake za
- Upoređuje
unošenje
postupke kotiranja
tolerancija i
kvaliteta obrade
- Objašnjava
tolerancije i
kvalitete obrade na
crtežu
9
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
komuniciranja
- Razvija tehničku
kulturu
- Razvija analitičko
mišljenje
Vježbe:
- Crtanje projekcija
na osnovu
izometrijskog
izgleda
- Razvija smisao za
preciznost
- Razvija svijest o
potrebi kvalitetnog
rada
- Crtanje presjeka
- Razvija svijest o
potrebi kvalitetnog
rada
- Radionički i sklopni
crteži mašinskih
elemenata
- Uvježbavanje
kotiranja
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Tehnički crteži
- Objašnjava skicu
- Obrazlaže
radionički i sklopni
crtež
- Objašnjava
radionički i sklopni
crtež
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razvija smisao za
preciznost
- Crta skice
jednostavnijih
elemenata
- Čita kataloge
- Čita radionički
crtež
- Čita sklopni crtež
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježbe:
- Uređaji na crtežu
- Grafički rad
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- D.Đorđević,Ž.Papić,Tehničko crtanje sa nacrtnom geometrijom,Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva,Beograd,2006.
- Ć. Koludrović,Tehničko crtanje u slici s osnovnim vežbama, (priručnik za tehničko
crtanje),Naučna knjiga,Beograd,1985.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Programski paket za crtanje
- A/V sredstva
- Grafoskop
- Video projektor
- Stolovi sa odgovarajućim priborom za crtanje.
- Za 20 % nastave koristi se računarska učionica sa 15 računara (2 učenika po
računaru).
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno, najmanje po jedna provjera znanja u svakom klasifikacionom periodu.
- Grafički radovi, na kraju II i IV klasifikacionog perioda ocjenjuju se grafički
radovi.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer mašinstva
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Vrste linija
- Skiciranje
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Praktična nastava
- Tehnički crtež
10
1.2.2. TEHNIČKA MEHANIKA
1. Naziv predmeta: TEHNIČKA MEHANIKA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
36
72
36
Ukupno
108
108
3. Opšti ciljevi nastave
- Usvajanje osnovnih pojmova iz oblasti mehanike.
- Osposobljavanje za primjenu aksioma statike.
- Sticanje znanja o uticaju djelovanja sistema sila u ravni.
- Osposobljavanje za primjenu zakona statike.
- Sticanje znanja o pojmu težišta tijela i načina njegovog određivanja.
- Osposobljavanje za razlikovanje vrsta ravanskih nosača i opterećenja nosača.
- Sticanje znanja o trenju i vrstama trenja.
- Poznavanje kretanja tačke i zakona trenja.
- Sticanje znanja o zakonima promjene brzine i ubrzanja pri kretanju tačke i tijela.
- Sticanje znanja o zakonima kretanja tačke i tijela.
- Razvijanje sposobnosti primjene stečenih znanja iz mehanike.
- Razvijanje odgovornosti i preciznosti u radu.
- Razvijanje poštovanja i brige za očuvanje životne sredine.
- Razvijanje logičkog mišljenja.
11
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Osnovni pojmovi i aksiome statike
- Objašnjava podjelu - Razlikuje spoljašnje - Razvija logičko
mišljenje
i unutrašnje sile
mehanike
- Stiče smisao za
- Objašnjava pojam i - Razlikuje pojedine
preciznost u radu
vrste veza i crta
vrste tijela
reakcije veza
- Navodi i objašnjava
pojam sile i podjelu
sila, reakcije veze,
aksiome statike
Sistemi sučeljnih sila
- Stiče logičko
- Upotrebljava
- Navodi grafičke i
mišljenje i
grafičku metodu
analitičke uslove
povezivanje znanja
razlaganja sila na
ravnoteže sistema
komponente
sučeljnih sila
- Objašnjava moment - Rješava grafičkom
metodom
sile za tačku
rezultantu sila
Varinjonova
- Prepoznaje i
teorema
određuje statičke
uslove ravnoteže
- Analizira, postavlja
i određuje uslove
ravnoteže sistema
sučeljnih sila
- Određuje moment
sile za tačku
Sistem proizvoljnih sila
- Stiče logičko
- Definiše spreg sila i - Indentifikuje i
mišljenje i
postavlja uslove
moment sprega
povezivanje znanja
ravnoteže spregova
- Opisuje redukciju
sila
sistema sila na
tačku, glavni vektor - Redukuje
proizvoljni ravanski
i glavni moment
sistem sila na glavni
- Definiše analitičke i
vektor i glavni
grafičke uslove
moment
ravnoteže sistema
- Postavlja analitičke
proizvoljih sila
uslove ravnoteže
sistema proizvoljnih
sila
Težište tijela
- Stiče navike
- Uočava značaj
- Definiše pojam
tačnosti i
težišta tijela
težišta tijela
sistematičnosti u
- Određuje težište
- Objašnjava težište
radu
ravne homogene
homogene ravanske
- Razvija logičko
figure
figure
mišljenje
- Određuje težište
- Objašnjava težište
homogene linije
homogene linije
- Objašnjava položaj - Određuje položaj
12
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježbe:
- Grafičko razlaganje
sile
- Određivanje
momenta sile za
tačku
Vježbe:
- Određivanje
momenta sprega
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
težišta nekih
težišta nekih
homogenih tijela
geometrijskih tijela
Trenje klizanja i kotrljanja
- Objašnjava pojam i - Uočava značaj
trenja
značaj trenja
- Navodi vrste trenja - Razlikuje trenje
klizanja i kotrljanja
- Objašnjava trenje
klizanja na
- Određuje intezitet,
horizontalnoj i
pravac i smjer sile
kosoj ravni
trenja
- Razumije otpore pri - Uočava zavisnost
kotrljanju
koeficijenta trenja
od vrste materijala
i stanja dodirnih
površina
Ravanski nosači
- Određuje reakcije
- Navodi vrste
veza grafički i
ravanskih nosača i
analitički punih
vrste opterećenja
ravanskih nosača,
kod njih
opterećenih
- Objašnjava statički
kombinacijom
određene ravanske
različtih
pune nosače
opterećenja
- Konstruiše statičke
dijagrame
grafičkom i
analitičkom
metodom,
opterećeni
kombinacijom
različitih
opterećenja
Napon i deformacija
- Analizira spoljašnje
- Navodi pojam i
i unutrašnje sile
vrste opterećenja
- Definiše nominalno - Uočava pojam
napona
i računsko
- Analizira i
opterećenje
upoređuje
- Definiše pojam
normalne i
napona
tangencijalne
- Objašnjava
napone
normalne i
- Upoređuje
tangencijalne
elastične i plastične
napone
deformacije
- Objašnjava
- Crta Hukov
dozvoljeni napon i
dijagram
stepen sigurnosti
- Upoznaje se sa
pojmom i vrstama
deformacija
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija logičko
mišljenje
Vježbe:
- Izračunavanje sile
trenja kod klizanja
i kotrljanja
- Stiče smisao za
preciznost u radu
Vježbe:
- Na primjerima
proste grede, grede
sa prepustima i
konzole odrediti
reakcije oslonaca i
konstruisati
statičke dijagrame
- Razvija odgovornost Vježbe:
- Očitavanje napona i
i preciznost u radu
deformacija sa
- Razvija logičko
Hukovog dijagrama
mišljenje
13
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Navodi razliku
između elastičnih i
plastičnih
deformacija
- Definiše Hukov
zakon
Vrste naprezanja
- Nabraja vrste
napona i
deformacija za
pojedina
naprezanja na
konkretnim
primjerima
Uvod u kinematiku
- Objašnjava u
mehanici pojam
kretanja, prostora i
vremena
- Definiše pojam
materijalne tačke i
krutog tijela
Kinematika tačke
- Definiše elemente
kretanja tačke
- Definiše
pravolinijsko
kretanje tačke
- Definiše
krivolinijsko
kretanje tačke
- Definiše složeno
kretanje tačke
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Analizira i
izračunava napone i
deformacije( na
pritisak, zatezanje,
savijanje,
uvijanje), za
pojedina
naprezanja na
konkretnim
primjerima
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
analiziranja i
zaključivanja
Vježbe:
- Određivanje
napona i
deformacija kod
pojedinih vrsta
naprezanja
- Razvija logičko
mišljenje i
povezivanje znanja
Grafički rad
- Određivanje
kinematskih
veličina pri
pravolinijskim
kretanjima
- Indentifikuje i
analizira pojam
materijalne tačke i
krutog tijela
- Određuje putanju,
početni položaj
tačke, put i zakon
puta
- Određuje pređeni
put, brzine i
ubrzanja kod
pravolinijskih
kretanja
- Crta kinematske
dijagrame kod
pravolinijskih
kretanja
- Određuje ugao
rotacije, ugaonu
brzinu, ugaono
ubrzanje,
tangencijalno,
normalno i totalno
ubrzanje pri
kružnom kretanju
- Određivanje brzina
i ubrzanja pri
složenom kretanju
tačke
- Crtanje
kinematskih
dijagrama
14
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Kinematika krutog tijela
- Određuje brzine i
- Definiše
ubrzanja pri
translatorno
translatornom
kretanje krutog
kretanju
tijela
- Određuje broj
- Definiše rotaciono
obrtaja, ugaonu
kretanje krutog
brzinu i ubrzanje
tijela
pri rotacionom
- Objašnjava
kretanju
prenošenje snage
sa jednog vratila na - Upoređuje prenos
otvorenim i
drugo posredstvom
ukrštenim kaišem
zupčanika, kaišnika
- Upoređuje prenos
ili lančanika
sa tri kaišnika i sa
dva para kaišnika
- Određuje prenosni
odnos pri prostom i
složenom prenosu
zupčanicima
- Razlikuje
mogućnosti
prenosnika sa
stanovišta broja
obrtaja i broja zuba
zupčanika
Ravansko kretanje krutog tijela
- Objašnjava ravno
- Razlaže ravno
kretanje krutog
kretanje na
tijela
translatorno i
obrtno
- Određuje brzine i
ubrzanja pri
ravnom kretanju
Uvod u dinamiku
- Određuje uzroke
- Objašnjava u
kretanja ako su
dinamici pojam
poznati zakoni
inertnosti mase
kretanja
- Definiše zakone
- Određuje težinu
dinamike
vozila
Dinamika materijalne tačke
- Uočava pojam
- Objašnjava
dinamiku
dinamike
pravolinijskog i
pravolinijskog
krivolinijskog
kretanja
kretanja
- Uočava pojam
- Objašnjava
dinamike
mehanički rad
krivolinijskog
- Grafički predstavlja
kretanja
rad
- Uočava pojam
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija logičko
mišljenje i
povezivanje znanja
Grafički rad
- Mjenjački prenosnik
- Razvija logičko
mišljenje i
povezivanje znanja
- Razvija logičko
mišljenje i
povezivanje znanja
- Razvija logičko
mišljenje
15
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Objašnjava snagu
- Objašnjava stepen
korisnog djejstva
- Definiše
centrifugalnu i
centripetalnu silu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
učenik
mehaničkog rada
Izvodi grafičko
predstavljanje rada
Uočava pojamsnage
Određuje stepen
korisnog djejstva
Određuje
centrifugalnu i
centripetalnu silu
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- M.Plavšić i drugi,Mehanika I - Statika i otpornost materijala,Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva,Beograd,2004.
- S.Đurić, Mehanika,Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,Beograd,2004.
- R.Raonić,M.Marjanović,M. Nikolić, Mehanika 2,Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva,Beograd,2004.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računar sa multimedijskim paketom, softverom za simulaciju opterećenja
mašinskih profila i crtanje dijagrama napona i deformacija.
- Uzorci različitih profila mašinskih materijala.
- Dijaprojektor sa odgovarajućim slajdovima.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Pismeno,po jedna pismena vježba u svakom klasifikacionom periodu.
- Usmeno,najmanje po jedna provjera znanja u svakom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani mašinski inženjer
- Diplomirani profesor mehanike
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Kinematika
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Osnovi automatike
- Prenos snage
- Mehanički sistemi
16
1.2.3. OSNOVI SAOBRAĆAJA
1. Naziv predmeta: OSNOVI SAOBRAĆAJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
48
24
48
24
Ukupno
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa pojmom, značajem i vrstama saobraćaja.
- Sticanje osnovnog znanja o istorijskom razvoju, vrstama i sredstvima svih vidova
saobraćaja.
- Upoznavanje uloge i značaja svih vidova saobraćaja.
- Upoznavanje sa vrstama unutrašnjeg transporta.
- Podsticanje učenika na aktivno učešće u nastavi.
- Razvijanje pozitivne orijentacije prema zanimanju.
17
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Pojam značaj i vidovi saobraćaja
- Razlikuje vidove
- Razvija motivaciju
- Objašnjava pojam
saobraćaja
saobraćaja
- Nabraja vidove
saobraćaja
Istorijski razvoj saobraćaja
- Upoređuje sličnosti i - Razvija motivaciju
- Opisuje istorijski
razlike u razvoju
razvoj svih vidova
- Razvija
pojedinih vidova
saobraćaja
samopouzdanje
saobraćaja
- Opisuje istorijski
razvoj kombinovanog
transporta
Karakteristike saobraćaja
- Upoređuje sličnosti i - Razvija
- Opisuje
samopouzdanje
karakteristike vidova razlike u
karakteristikama
saobraćaja:
pojedinih vidova
- drumskog,
saobraćaja
- željezničkog,
- Upoređuje
- vodnog,
karakteristike
- vazdušnog,
pojedinih vidova
- PTT
saobraćaja
- Opisuje
- Uočava značaj
karakteristike
saobraćajne
cijevnog transporta
djelatnosti
- Opisuje
karakteristike
kombinovanog
transporta
Sredstva u saobraćaju
- Uočava sličnosti i
- Razvija
- Nabraja sredstva
razlike pojedinih
samopouzdanje
saobraćaja:
sredstava saobraćaja
- drumskog,
- željezničkog,
- Uočava prednosti i
- vodnog,
nedostatke pojedinih
- vazdušnog,
sredstava
- PTT saobraćaja
- Upoređuje
- Nabraja sredstva
karakteristike
cijevnog transporta
sredstava svih vidova
- Nabraja sredstva
transporta
kombinovanog
transporta
Elektronski saobraćaj
- Objašnjava
- Uočava značaj
- Razvija
komunikaciju putem Interneta
interesovanje za
Interneta
nova saznanja
18
Preporuke za
izvođenje nastave
- Izrada seminarskog
rada:
- Razvoj vidova
saobraćaja
- Prezentacija
karakteristika vidova
saobraćaja
- Posjeta preduzeću
po izboru u
drumskom,
željezničkom,
vodnom ili
vazdušnom
saobraćaju
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Željeznički saobraćaj
- Objašnjava pojam
željezničkog
saobraćaja
- Nabraja sredstva
željezničkog
putničkog saobraćaja
- Nabraja sredstva
željezničkog
teretnog saobraćaja
- Navodi podjelu
željezničkog
saobraćaja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razvija pozitivnu
- Razlaže pojam
orijentaciju prema
željezničkog
zanimanju
saobraćaja
- Razlikuje sredstva
željezničkog
saobraćaja
- Pronalazi sličnosti i
razlike putničkog i
teretnog saobraćaja
- Upoređuje stanje
željezničkog
saobraćaja kod nas i
u svijetu
- Analizira pruge
Evrope i Balkana
- Analizira pruge u
Crnoj Gori i uočava
njihovu vezu sa
ostalim željezničkim
sistemima
Preporuke za
izvođenje nastave
- Izrada seminarskog
rada
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- L.Filković,Osnove saobraćaja i transporta,Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva,Beograd,1999.
- M.Adamović,Uvod u saobraćaj,Saobraćajni fakultet,Beograd,2001.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računar sa odgovarajućim softverom
- Priključak za Internet
- LCD projektomjer
- Sheme
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Pismeno, po jedna pismena vježba u svakom klasifikacionom periodu.
- Usmeno,najmanje po jedna provjera znanja u svakom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani saobraćajni inženjer
19
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Istorijski razvoj saobraćaja
- Sredstva u saobraćaju
- Sredstva u saobraćaju
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Stabilna postrojenja
- Osnovni elementi
projektovanja željezničkih
pruga
- Osnovi elektrotehnike
- Osnovi električnih mašina
- Eksploatacija vučenih vozila - Korišćenje drumskih
prevoznih sredstava
20
1.2.4 . OSNOVI ELEKTROTEHNIKE
1. Naziv predmeta: OSNOVI ELEKTROTEHNIKE
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
72
Ukupno
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje i razumijevanje osnovnih zakona elektrotehnike u jednosmjernim i
naizmjeničnim strujnim kolima.
- Upoznavanje zakonitosti električnog i magnetnog polja.
- Upoznavanje osnovnih pojmova, mjernog pribora, mjernih instrumenata u
električnim mjerenjima.
- Usvajanje znanja o materijalima, uređajima i tipovima električnih instalacija.
- Raspoznavanje elektronskih elementa i razumijevanje njihovog djelovanja u
jednostavnim vezama.
- Razvijanje odgovornosti i preciznosti u radu, ovladavanje stručnom
terminologijom neophodnom za komunikaciju u struci.
- Razvijanje poštovanja i brige za očuvanje životne sredine.
21
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Rared: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Osnovi elektrotehnike
Uvodni dio
- Poznaje raspored
- Upoznaje se sa
elementarnih
strukturom
čestica u atomu
materije
- Razlikuje izolatore,
- Objašnjava šta je
provodnike i
atom i koje čestice
poluprovodnike
sačinjavaju atom
Elektrostatika
- Razlikuje načine
- Razvija sposobnost
- Objašnjava pojam
naelektrisavanja
logičkog
naelektrisanog
tijela
razmišljanja i
tijela
- Određuje silu koja
povezivanja
- Objašnjava
djeluje između
elektrostatičko
tačkastih
polje, njegove
naelektrisanja
karakteristike i
- Predstavlja grafički
način prikazivanja
električno polje
- Navodi Kulonov
- Razlikuje
zakon
homogeno i
- Definiše sile u
nehomogeno
električnom polju
električno polje
- Zna kako se ponaša
provodnik, a kako
izolator u
električnom polju
- Definiše električni
- Izračunava
potencijal i napon
kapacitivnost
- Definiše električni
pločastog
kondenzator,
kondenzatora
kapacitivnost
- Izračunava
kondenzatora
- Navodi vrste
ekvivalentnu
kondenzatora
kapacitivnost
- Nabraja načine
povezivanja
kondenzatora
Jednosmjerne struje
- Razvija analitičko
- Analizira kako se
- Objašnjava pojam
mišljenje
kreće količina
jednosmjerne
elektriciteta i
struje
smjer električne
- Definiše jačinu i
struje
gustinu električne
- Izračunava
struje
električnu
- Zna sta je
otpornost i
električna
električnu
otpornost i
provodnost na
električna
primjerima
provodnost
- Rješava prosto
- Navodi osnovne
22
Preporuke za
izvođenje nastave
- Demonstracija
naelektrisavanja
tijela
- Koristi otpornik,
kalem i
kondenzator kao
pokazno sredstvo
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
elemente
električnog kola
- Navodi i definiše
Omov zakon
- Navodi Prvi
Kirhofov zakon
- Navodi načine
vezivanja otpornika
- Definiše
ekvivalentnu
otpornost
- Navodi Drugi
Kirhofov zakon
- Navodi i definiše
Džulov zakon
- Definiše električni
rad i električnu
snagu
Elektromagnetizam
- Upoznaje se sa
pojmom magnetnog
polja i njegovim
karakteristikama
- Objašnjava
magnetno polje
struje u
pravolinijskom
provodniku i
kalemu
- Objašnjava
magnetnu indukciju
i magnetni fluks
- Objašnjava
elektromagnetnu
silu
- Objašnjava
elektrodinamičku
silu
- Objašnjava pojavu
elektromagnetne
indukcije
- Zna kada se u
pravolinijskom
provodniku i
kalemu indukuje
elektromotorna sila
- Zna šta je
samoindukcija
- Objašnjava pojavu
međusobne
indukcije
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
električno kolo
- Određuje
ekvivalentnu
otpornost, jačinu
električne struje i
napon
- Rješava složeno
električno kolo
pomoću Kirhofovih
zakona
- Određuje smjer
magnetne indukcije
kod provodnika i
kalema pravilom
desne ruke
- Uočava zavisnost
magnetne indukcije
i fluksa
- Razlikuje
elektromagnetnu
od
elektrodinamičke
sile
- Shvata Lencov
zakon
- Shvata od čega
zavisi veličina
indukovane
elektromotorne sile
i kako se određuje
njen smjer
- Upoređuje pojavu
samoindukcije i
uzajamne indukcije
- Povezuje uzroke i
posljedice
- Razvija moć
zapažanja
23
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Naizmjenične struje
- Upoznaje se sa
osnovnim
pojmovima i
oblicima
naizmjeničnih
električnih veličina
- Definiše parametre
naizmjeničnih
veličina
- Navodi načine
prikazivanja
naizmjeničnih
veličina
- Upoznaje se sa
faznim odnosima
naizmjeničnih
veličina
- Navodi osnovne
elemente u kolima
naizmjenične struje
- Objašnjava
ponašanje
otpornika u kolu
naizmjenične struje
- Poznaje ponašanje
kalema u kolu
naizmjenicne struje
- Objašnjava
ponašanje
kondenzatora u
kolu naizmjenične
struje
Trofazni sistemi
- Zna osnovne
karakteristike
trofaznih sistema
- Objašnjava
simetrični i
nesimetrični
trofazni sistem
- Definiše snage i
energije trofaznih
sistema
- Upoznaje se sa
potrebom trofaznih
sistema u praksi
Proizvodnja i prenos
- Objašnjava princip
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje
- Razvija smisao za
jednosmjerne i
preciznost i
naizmjenične
odgovornost u radu
veličine
- Određuje
parametre:
trenutnu
vrijednost,
amplitudu, periodu,
frekvenciju, kružnu
frekvenciju
- Određuje srednju i
efektivnu
vrijednost
naizmjeničnih
veličina
- Određuje početnu
fazu, ukupnu fazu i
faznu razliku
- Crta vremenski i
fazorski dijagram
struja i napona na
otporniku
- Shvata pojam
aktivne snage
- Crta vremenski i
fazorski dijagram
struja i napona u
kolu sa kalemom,
kondenzatorom
- Shvata pojam
reaktivne snage
kalema i
kondenzatora
Preporuke za
izvođenje nastave
- Koristi vremenske i
fazorske dijagrame
naizmjeničnih
veličina
- Koristi šeme
vezivanja trofaznih
sistema
- Upoređuje
karakteristike
trofaznih i
jednofaznih sistema
- Crta vektorski
dijagram struja i
napona u trofaznom
sistemu
električne energije
- Razlikuje vrste
- Razvija sposobnost
24
- Posjeta
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
elektrana
dobijanja i
- Razlikuje osnovne
proizvodnje
električne uređaje
električne energije
u elektranama
- Nabraja vrste
- Poznaje osnovnu
elektrana
funkciju elemenata
- Opisuje princip
razvodnih
rada hidroelektrane
postrojenja
- Nabraja elemente
razvodnih
postrojenja
Osnovi električnih instalacija
- Uočava razliku
- Objašnjava svrhu
između instalacija
korišćenja
visokog, niskog i
električnih
malog napona
instalacija
- Razlikuje djelove
- Objašnjava
električnih
korišćenje napona
instalacija i
u električnim
razumije ulogu
instalacijama
svakog od njih
- Navodi osnovne
dijelove električnih - Shvata značaj
propisa pri izradi
instalacija
instalacija
- Navodi ulogu i
- Uočava razliku
značaj postojanja
korisćenja različitih
standarda pri izradi
vrsta kablova pri
električnih
izradi različitih
instalacija
instalacija
- Objašnjava ulogu
osnovnih elemenata - Razumije značaj
zaštite od
u električnim
prekomjerne struje
instalacijama
- Identifikuje
osnovne grafičke
simbole u
projektima
električne
instalacije
Osnovi električnih mašina
- Razlikuje vrste
- Objašnjava princip
transformatora
rada
- Shvata primjenu
transformatora
transformatora u
- Navodi vrste
praksi
transformatora
- Računa odnos
- Objašnjava obrtno
transformacije
magnetno polje
- Razlikuje dijelove
- Objašnjava princip
asinhronog motora
rada asinhronog
- Razlikuje sinhrone i
motora
asinhrone mašine
- Objašnjava princip
- Shvata rad mašina
rada sinhronih
jednosmjerne
mašina
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
zapažanja
- Razvija smisao za
preciznost i
odgovornost u radu
Preporuke za
izvođenje nastave
hidroelektrani
Vježba:
- Izrada
jednostavnog
projekta kućne
instalacije
- Razvija
- Koristi skice i šeme
samouvjerenost i
sinhronih i
pouzdanost u radu
asinhronih mašina
- Razvija odgovornost
25
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Objašnjava princip
rada generatora i
motora
jednosmjerne
struje
- Nabraja i
objašnjava
propisane načine za
zaštitu od strujnog
udara
Osnovi elektronike
Poluprovodnici
- Upoznaje se sa
strukturom
poluprovodnika
- Objašnjava
nastajanje
poluprovodnika P i
N tipa
Dioda
- Objašnjava
obrazovanje PN
spoja
- Definiše direktno i
inverzno polarisan
PN spoj
Bipolarni tranzistori
- Poznaje unutrašnju
strukturu
tranzistora
- Navodi vrste
tranzistora
- Zna simbole i
elektrode
tranzistora
- Objašnjava princip
rada tranzistora na
modelu sa
zajedničkim
emitorom
- Objašnjava
bipolarni tranzistor
kao prekidač
Fet i mosfet
- Zna pojam i
funkciju
unipolarnog
tranzistora (FET)
- Objašnjava
jednosmjerni režim
rada pojačavača sa
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
struje i shvata
njihovu primjenu u
praksi
- Analizira opasna
dejstva električne
struje
- Razlikuje
provodnike,
poluprovodnike i
izolatore
- Uočava razliku
između
poluprovodnika P i
N tipa
- Uočava razliku
među provodnim i
neprovodnim
stanjem diode
- Shvata primjenu
dioda u praksi
- Uočava razliku
između tranzistora
PNP i NPN tipa
- Crta karakteristike
tranzistora
- Razlikuje stanja
koja postoje kod
tranzistora koji radi
kao prekidač
- Shvata primjenu
unipolarnih
tranzistora u praksi
- Shvata primjenu
tiristora u praksi
- Razvija sposobnost
logičkog
razmišljanja i
povezivanja
- Shvata značaj
pridržavanja
propisa
26
Preporuke za
izvođenje nastave
- Koristi elektronske
komponente kao
pokazni materijal
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
FET-ovima
- Poznaje pojam i
funkciju ostalih
vrsta unipolarnih
tranzistora
(MOSFET i Cmos)
Tiristori
- Zna konstrukciju
tiristora
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- M.Justinijanović,Električne instalacije i osvetljenje za drugi razred,Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva,Beograd.
- D.Martinović, Električna mjerenja, Zavod za izdavanje udžbenika i nastavnih
sredstava,Beograd,1997.
- R.Opačić, Elektronika, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,Beograd, 2003.
- R.Opačić, Osnove elektrotehnike za I razred trogodišnjeg obrazovanja, Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva,Beograd.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u kabinetu opremljenom računarom sa multimedijskim
paketom, softverom za prikaz različitih vrsta skica i šema u elektrotehnici i
elektronici, uzorcima različitih elektronskih komponenti.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno,najmanje jedna ocjena u klasifikacionom periodu.
- Pismene vježbe,najmanje jedna u polugodištu .
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer elektrotehnike
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Osnovi električnih mašina
- Elektro-hidraulika
- Elektrotehnika
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Osnovi saobraćaja
- Sredstva u saobraćaju
- Osnovi automatike
- Elektrostatika
- Jednosmjerna struja
- Naizmjenična struja
- Provodnici
- Poluprovodnici
- Pojačivači
- Zaštita na radu
- Jednosmjerna struja
- Naizmjenična struja
- Električne instalacije
27
Znanja
-
Napon
Jačina struje
Provodnici
Releji zaštite
Elektromagnetizam
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Sredstva osiguranja i veze
- Signalno sigurnosni uređaji
za: autostop,
- telekomande i
automatizacije ranžirnih
stanica i putnih prelaza
28
1.2.5. INFORMACIONI SISTEMI ŽELJEZNICE
1. Naziv predmeta: INFORMACIONI SISTEMI ŽELJEZNICE
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
72
Ukupno
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa osnovnim elementima računarskih sistema.
- Upoznavanje sa komunikacionom tehnologijom.
- Razumijevanje informacionih sistema.
- Razumijevanje organizovanja podataka.
- Upoznavanje informacionih sistema na željeznici.
- Razvijanje odgovornosti i preciznosti u radu.
- Ovladavanje stručnom terminologijom neophodnom za komunikaciju u struci.
- Razvijanje poštovanja i brige za očuvanje životne sredine.
29
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod u predmet
- Razvija preciznost
- Analizira pojam
- Objašnjava pojam
informacionih
informacionih
sistema
sistema
- Upotrebljava
- Objašnjava pojam
pojam entiteta
entiteta
Osnovni elementi računarskih sistema
- Razvija
- Određuje osnovne
- Upoznaje osnovne
interesovanje
elemente od kojih
elemente od kojih
prema novim
se sastoji hardver
se sastoji hardver
saznanjima
- Analizira elemente
- Upoznaje
od kojih se sastoji
računarski softver
hardver
- Analizira računarski
softver
Komunikaciona tehnologija
- Shvata važnost
- Razlikuje osnovne
- Upoznaje osnove
očuvanja kvaliteta
informacione
informacione
- Razvija pravilan
tehnologije
tehnologije
odnos prema
- Analizira
- Upoznaje osnove
zanimanju
informacione
komunikacione
- Razvija smisao za
tehnologije
tehnologije
preciznost
- Razlikuje osnovne
- Upoznaje
komunikacione
organizaciju
tehnologije
komunikacije u
- Uočava način
željezničkom
komunikacije u
saobraćaju
željezničkom
- Opisuje razvoj
saobraćaju
komunikacione
- Analizira razvoj
mreže željeznice
komunikacione
mreže
Informacioni sistemi
- Analizira računarski - Uviđa važnost
- Objašnjava odnos
očuvanja kvaliteta
i poslovni sistem
informacionog,
- Analizira
računarskog i
informacioni sistem
poslovnog sistema
za upravljanje
- Opisuje
saobraćajem
informacioni sistem
- Rukuje sa
za upravljanje
informacionim
saobraćajem
sistemom voza
- Objašnjava
informacioni sistem - Oblikuje
informacioni sistem
voza
voza
Organizovanje podataka
- Opisuje
- Analizira
- Razvija smisao za
organizaciju
organizaciju
red i urednost
30
Preporuke za
izvođenje nastave
Računarski kabinet
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
podataka
podataka na
- Razlikuje nosioce
nosiocima
podataka
podataka
- Upotrebljava
- Objašnjava
datoteku daljinara
datoteku daljinara
u sistemu
željeznice
Informacioni sistemi na željeznici
- Analizira ciljeve
- Objašnjava ciljeve
razvoja
razvoja
informacionog
informacionog
sistema željeznice
sistema željeznice
- Analizira sistem
- Opisuje
prodaje usluga u
informacioni sistem
putničkom
prodaje usluga u
saobraćaju
putničkom
- Upotrebljava
saobraćaju
sistem prodaje
- Opisuje računarski
usluga u putničkom
informacioni sistem
saobraćaju
u oblasti teretnog
- Analizira
saobraćaja
informacioni sistem
- Opisuje
za teretni
informacioni sistem
saobraćaj
u oblasti vuče
- Analizira
vozova
informacioni sistem
- Opisuje računarski
u vuči vozova
informacioni sistem
- Rukuje
u oblasti
informacionim
održavanja voznih
sistemom u vuči
sredstava
vozova
- Opisuje računarski
informacioni sistem - Analizira računarski
u elektrotehničkoj
informacioni sistem
djelatnosti
u održavanju
- Opisuje računarski
voznih sredstava
informacioni sistem - Analizira
u građevinskoj
informacioni sistem
djelatnosti
u građevinskoj
djelatnosti
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija pozitivan
stav prema novim
saznanjima
- Razvija pravilan
odnos prema
zanimanju
- Shvata važnost
očuvanja kvaliteta
- Posjeta centru za
informatiku na
željezničkoj stanici
- Posjeta jedinici
vuče
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- M.K.Banjanin,Informacioni sistemi Železnice,Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva,Beograd, 2001.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u kabinetu opremljenom sa računarima.
31
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno,najmanje jedna ocjena u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer računarstva
10. Povezanost predmeta
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Komunikaciona tehnologija - Sredstva osiguranja i veza
- Telekomunikacioni sistem
- Informacioni sistemi na
željeznici
Znanja
32
1.2.6. STABILNA POSTROJENJA
1. Naziv predmeta: STABILNA POSTROJENJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje istorijskog razvoja gradnje željezničkih pruga.
- Sticanje znanja o osnovnim karakteristikama željezničkih pruga.
- Upoznavnje sa projektovanjem i gradnjom željezničkih pruga.
- Sticanje znanja o tehničkim elementima željezničkih pruga.
- Sticanje znanja o elektrificiranim prugama i elektrovuči.
- Razvijanje tačnosti i efikasnosti u radu.
- Razvijanje tehničke kulture.
33
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Osnovni elementi projektovanja željezničkih pruga
- Određuje pojam trase - Razvija logično
- Objašnjava pojam
zaključivanje
željezničke pruge
trase željezničkih
pruga i geometrijske - Uočava geometrijske - Razvija smisao za
preciznost
karakteristike trase
karakteristike trase
- Ilustruje situacioni - Crta i analizira
plan, uzdužni profil i situacioni
plan,uzdužni profil i
poprečni profil
poprečni profil
- Opisuje
- Analizira ekonomske
projektovanje
studije urađene o
željezničkih pruga
opravdanosti
- Navodi ekonomske
izgradnje pruge
studije
- Razlikuje faze
- Nabraja faze
projektovanja
projektovanja
željezničih pruga
željezničkih pruga
Donji stroj pruge
- Shvata značaj
- Definiše donji stroj - Uočava donji stroj
zaštite životne
pruge
pruge
sredine
- Određuje elemente
- Nabraja elemente
- Shvata značaj
donjeg stroja pruge
donjeg stroja pruge
povezivanja
- Ilustruje elemente - Crta elemente
činjenica
zemljanog trupa
zemljanog trupa
pruge i navodi nihove
pruge i njihove
dijelove i dimenzije
dimenzije
- Uočava planum i
- Opisuje planum i
njegovu širinu
njegovu širinu
- Razlikuje vještačke
- Opisuje vještačke
objekte na trupu
objekte na trupu
pruge
pruge
- Određuje vrste i
- Nabraja vrste i
namjenu vještačkih
namjenu vještačkih
objekata
objekata
Gornji stroj pruge
- Razvija odgovornost
- Razlikuje elemente
- Nabraja elemente
gornjeg stroja pruge gornjeg stroja pruge
- Objašnjava kolosijek - Analizira kolosijek
kao posebnu cjelinu
kao posebnu cjelinu
gornjeg stroja pruge gornjeg stroja pruge
- Analizira zastor i
- Upoznaje :
zastor,pragove,šine i navodi njegovu ulogu
- Razlikuje vrste
kolosiječni pribor
pragova
- Određuje šine koje se
koriste na našim
prugama
- Uočava kolosiječni
34
Preporuke za
izvođenje nastave
- Makete različitih
terena,uzdužnog
profila i poprečnih
profila
- Makete
usjeka,zasjeka,nasip
a i vještačkih
objekata na trupu
pruge
- Posjeta željezničkoj
stanici
- Katalog sa tehničkim
elementima gornjeg
stroja pruge
- Poprečni presjeci
elemenata gornjeg
stroja pruge
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
pribor
- Analizira skretnice i
ukrštaje
- Uočava međusobno
vezivanje kolosijeka
- Određuje uređenje i
održavanje gornjeg
stroja pruge
- Uočava načine
gradnje gornjeg stroja
pruge
Sistemi električne vuče
- Razlikuje opšte
- Nabraja sisteme i
pojmove i sisteme
opšte pojmove o
električne vuče
električnoj vuči
Elektro vučna postrojenja
- Razlikuje opšte
- Razvija odgovornost - Posjeta željezničkoj
- Opisuje podjelu
stabilnih postrojenja pojmove i sisteme
stanici
električne vuče
električne vuče
- Određuje stabilna
- Nabraja opšte
postrojenja električne
pojmove o
električnoj vuči
vuče
- Poznaje napojni
- Analizira napojni
dalekovod i
dalekovod
električnu
- Crta šemu vezivanja
podstanicu
napojnog dalekovoda
- Identifikuje
elektrovučnu
podstanicu
Kontaktna mreža
- Razvija odgovornost - Šeme i skice
- Razlikuje osnovne
- Nabraja osnovne
dijelove i podjele
dijelove i podjelu
- Posjeta željezničkoj
- Shvata značaj
kontaktne mreže
kontaktne mreže
stanici
povezivanja
- Uočava noseću
- Opisuje noseću
činjenica
konstrukciju i opremu
konstrukciju i
za vješanje
opremu za vješanje
- Opisuje vozni vod i - Određuje elemente i
elemente iz kojih se svrhu voznog voda
- Interpretira svrhu i
sastoji
način zatezanja
- Objašnjava
voznog voda
zatezanje voznog
- Uočava preklope u
voda
- Objašnjava preklope voznom vodu
- Određuje zadatak i
u voznom vodu
pojam neutralne
- Opisuje neutralnu
sekcije
sekciju
- Razlikuje vrste
- Objašnjava
sekcionisanja
sekcionisanje
35
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
- Crta šeme
kontaktne mreže
sekcionisanja na
- Opisuje napajanje
jednokolosiječnim i
kontaktne mreže
dvokolosiječnim
- Definiše povratni
prugama i šeme
vod
postrojenja
- Objašnjava svrhu
sekcionisanja
uzemljenja
- Analizira napajanje
kontaktne mreže
- Upoređuje povratni
vod elektrovučne
podstanice i povratni
vod kontaktne mreže
- Uočava mjere zaštite
koje se sprovode u
procesu
projektovanja,izgradn
je i održavanja
željezničkih
postrojenja na
elektrificiranim
prugama
Daljinsko upravljanje
- Analizira centar
- Shvata važnost
- Objašnjava pojam
daljinskog upravljanja nauke u
daljinskog
svakodnevnom
upravljanja
- Uočava ulogu
životu
- Opisuje centar
komandne table u
daljinskog
sistemu daljinskog
upravljanja
upravljanja
- Objašnjava princip - Uočava način prenosa
rada centra
signala do upravnih
daljinskog
mjesta
upravljanja
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta CDU
željezničke stanice
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- B.Milošević,Železničke pruge,Saobraćajni fakultet Univerziteta u Beogradu,
Beograd,1988.
- M.Ivić,T.Milojković,S.Stanković,D.Kostić,N.Vučinić,Železnička postrojenja za I,II i
III razred železničke tehničke škole,Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd,1977.
- N.Lemez,Železnička građevinska infrastruktura,Beograd,1983.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u učionici opremljenoj računarom,projektorom,maketama i
materijalom za izradu maketa za potrebe predmeta.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno,najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
36
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer saobraćaja
- Diplomirani inženjer građevine, niskogradnja
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Gornji stroj pruge
- Daljinsko upravljanje
- Osnovni elementi
projektovanja željezničkih
pruga
- Kontaktna mreža
- Elementi službenih mjesta
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Organizacija željezničkog
- Postrojenja za izvršenje
saobraćaja
saobraćaja
- Sredstva osiguranja i veza
- Uređaji telekomande
saobraćaja
- Osnovi saobraćaja
- Istorijski razvoj saobraćaja
- Zaštita na radu
- Organizacija prevoza
putnika
37
- Električna postrojenja
- Pruge i pružna postrojenja
- Elementi stanice
1.2.7. SAOBRAĆAJNA PSIHOLOGIJA
1. Naziv predmeta: SAOBRAĆAJNA PSIHOLOGIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa saobraćajnom psihologijom kao granom psihologije.
- Sticanje znanja o osnovnim psihološkim procesima.
- Razvijanje svijesti o korelaciji psihičkog stanja čovjeka i njegovog ponašanja u
saobraćaju.
- Razumijevanje ponašanja vozača u specifičnim saobraćajnim situacijama.
- Podsticanje učenika na usavršavanje u profesiji.
- Razvijanje samopouzdanja.
- Razvijanje kritičkog mišljenja.
38
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Saobraćajna psihologija kao grana psihologije
- Zna predmet
- Definise pojam i
proučavanja
predmet
psihologije
psihologije
- Uočava istorijski
- Navodi zadatke,
razvoj psihologije i
istorijske periode
njenih naučnih
razvoja psihologije
disciplina
i njenih disciplina
- Uočava značaj
- Objašnjava ulogu i
primjene rezultata
zadatke
proučavanja
saobraćajne
saobraćajne
psihologije
psihologije
- Opisuje savremeni
- Upoređuje odnos
saobraćajni sistem
čovjeka i
i mjesto čovjeka u
saobraćajnog
njemu
sistema
Čulni procesi
- Razvija motivaciju
- Definisi pojmove
- Razlikuje pojmove
opažaja, osjeta,
opažaja, osjeta i
draži
draži
- Opisuje nervni
- Uočava stukturu i
sistem čovjeka
funkcionisanje
- Opisuje čulo vida,
nervnog sistema
njegovu strukturu i
čovjeka
način nastajanja
- Razlikuje stukturu
osjeta vida
oka i način
- Navodi sposobnosti
nastajanja osjeta
vida(razlikovanje
vida
boja, oštrina
- Zna sposobnosti
centralnog i
čula vida
perifernog vidnog
(razlikovanja boja,
polja, širina vid.
oštrina centralnog i
polja,adaptacija na
perifernog vidnog
svijetlo-mrak. . )
polja, širina vid.
- Navodi strukturu i
polja,adaptacija
opisuje čulo sluha
oka na svijetlo- Opisuje čulo
mrak...)
ravnoteze i pokreta - Zna strukturu čula
sluha i način
nastajanja osjeta
sluha
- Upoređuje pojavu
maskiranja zvuka i
pojavu slušnog
umora
- Razlikuje način
nastajanja osjeta
ravnoteže i pokreta
39
Preporuke za
izvođenje nastave
- Pretraživanje baza
podataka sa
Interneta
- Recipročno učenje
u kom učenici
naizmjenično
preuzimaju ulogu
voditelja
predavača
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Opažaj-percepcija
- Objašnjava pojam
opažaja i
percepcije
- Objašnjava
pojmove:
organizovanje
opažaja, iluzija i
halucinacija
- Opisuje opažanje
prostora
posredstvom vida i
sluha
- Opisuje opažanje
kretanja i vremena
Pažnja
- Obrazlaže pojam
obim i kolebanje
selektivne pažnje
- Opisuje pojave
podjele i brzinu
skretanja pažnje
- Opisuje pojavu
ometanja pažnje
- Navodi činioce
selektivne pažnje
Motorno ponašanje
- Objašnjava pojam
motornog
ponašanja –vještine
- Definiše vrijeme
reakcije, ciljane i
pokrete praćenja
Učenje i pamćenje
- Objašnjava proces
učenja i pamćenja
- Nabraja
načine,faktore i
metode učenja i
obuke
- Opisuje savremeni
pristup u obuci
vozača
- Objašnjava
pamćenje
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
i njihov značaj za
čovjeka – vozača
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razlikuje pojmove: - Razvija
opažaj, organizaciju
odgovornost
i zakonitosti
opažaja, iluzije i
halucinacije
- Upoređuje način
opažanja prostora
putem čula vida,
sluha
- Razlikuje opažanje
kretanja i vremena
- Navodi primjere iz
literature sa
sadržajima
vezanim za
intenzivna i
raznovrsna
emocionalna stanja
i ista koristi da
bolje predstavi
sopstvena
- Uočava pojam i
značaj pažnje,
uopšte i kod vozača
- Razlikuje pojave:
podjele pažnje,
brzine skretanja
pažnje, ometanje
selektivne pažnje
- Razlikuje činioce
koji izazivaju
selektivnu pažnju
- Rad u grupama
- Razvija spsobnost
logičkog
zaključivanja
-
- Upoređuje pojam i
bitne odlike
motornog
ponašanja-vještine
- Upoređuje
pojmove: vrijeme
reakcije, ciljani
pokreti, pokreti
praćenja
- Razvija spsobnost
- Upoređuje oblike
logičkog
učenja
zaključivanja
- Uočava uticaj
faktora (okolnosti)
na učenje i sticanje
vještina
- Upoređuje glavne
činioce u
savremenom
pristupu obuci
vozača
40
- Gost na času,
stručno lice koje se
u praksi bavi
učenjem i
pamćenjem
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Navodi uticajne
faktore pamćenja
Emocija i motivacija
- Definiše pojam i
nabraja emocije
- Obrazlaže pojam i
vrste motiva
- Objašnjava pojavu
sukoba motiva
Psihologija ličnosti
- Objašnjava pojam
ličnosti
- Navodi važne
karakteristike
ličnosti
- Definiše
sposobnosti kao
osobine ličnosti
- Definiše
temperament i
navodi tipove
- Objašnjava
karakter i
karakterne crte
ličnosti
- Navodi podjelu
karakternih crta
- Navodi i opisuje
osobine ličnosti
vezano za
ponašanje u
saobraćaju
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Zna i analizira
faktore od kojih
zavisi efikasnost
pamćenja
- Upoređuje važnost
emocija
(osjećanja)
- Razlikuje emocije
uobičajene kod
ljudi- vozača
- Uočava uticaj
motiva na
ponašanje čovjekavozača
- Upoređuje situacije
sukoba motiva
(frustracije i
konflikti) posebno
u saobraćaju
- Razvija motivaciju
- Razlikuje bitne
karakteristike
ličnosti
- Razlikuje
sposobnosti ličnosti
(mentalne,
psihomotorne
senzorne)
- Uočava važnost
sposobnosti ličnosti
sa aspekta vozača
u saobraćaju
- Upoređuje
dominantne
karakteristike
ličnosti pojedinih
tipova
temperamenta
vezano za
ponašanje u
saobraćaju
- Razlikuje podjelu i
značaj karaktera i
karakternih crta u
odnosu na samog
sebe, druge ljude,
posao koji obavlja
pa i u saobraćajnim
situacijama
- Razvija
odgovornost
41
Preporuke za
izvođenje nastave
- Igranje uloga »sad
znam bolje kako
ću«
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Uočava vezu
pojedinih osobina
ličnosti i ponašanja
u saobraćaju
- Indentifikuje
rizične grupe u
saobraćaju
Radno opterećenje i efekti fizičke i klimatske sredine
- Definiše rad,umor i - Uočava uzrok
- Shvata značaj
umora
njegove uticajne
povezivanja
- Uočava faktore koji
faktore
činjenica
utiču na intenzitet
- Nabraja i
umora posebno u
objašnjava efekte
saobraćaju
fizičke i klimatske
- Zna objektivne i
sredine: buku,
subjektivne znake
vibracije,
umora
ubrzanja,
- Upoređuje pravilne
klimatske uslove,
načine
bolesti putovanja,
spriječavanja i
mikroklimu vozila
otklanjanja umora
naročito kod vožnje
- Zna efekte fizičke i
klimatske sredine
na vozača
Ergonomski efekti vozila i puta
- Shvata potrebu
- Uočava značaj
- Definiše pojam
povezivanja teorije
ergonomskog
ergonomije vozila i
i prakse
pristupa u sistemu
puta
čovjek - vozilo –
- Opisuje uređaje sa
put
aspekta
ergonomije(koman - Analizira
ergonomski pristup
de, kontrolni
u konstruisanju i
uređaji, sjedište
opremanju vozila
vozača, svjetlosni i
sa ciljem što bolje
zvučni uređaji)
prilagođenosti
- Opisuje ergonomiju
vozaču
elemenata i
opreme puta(broj i - Uočava ergonomski
aspektširina traka, vrsta
prilagođenosti
saobraćaja, način
elemenata i
ukrštanja,osvjetlje
opreme puta
nje, signalizacija)
čovjeku
Ponašanje vozača u specifičnim saobraćajnim situacijama
- Razlikuje činioce u
- Opisuje specifične
specifičnim
saobraćajne
saobraćajnim
situacije za vozača
situacijama koji
pod dejstvom
utiču na vozača
raznih činilaca
(procjena brzine,
42
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
ponašanje pri
preticanju,
ponašanje u koloni,
na pravom putu i u
krivini)
Uticaj negativnih navika vozača
- Objašnjava pojam i - Uočava uticaj
alkohola na
uticaj alkohola u
psihofizičke
saobraćaju
sposobnosti vozača
- Opisuje dejstvo
- Upoređuje aspekte
alkohola na
negativnog uticaja
organizam
pušenja kod vozača
- Objašnava uticaj
pušenja na zdravlje - Uočava uticaj
ishrane na
- Objašnjava uticaj
psihofizičke
ishrane na
sposobnosti vozača
organizam vozača
- Upoređuje moguće
- Opisuje uticaj
negativne uticaje
medikamenata na
medikamenata na
sposobnosti vozača
vozača
u saobračaju
- Prepoznaje
medikamente sa
negativnim
dejstvom na vozača
Recidivizam – povrat u saobraćaju
- Upoređuje pojam i
- Objašnjava pojam
uticajne faktore
recidivizma u
recedivizma u
saobraćaju
saobraćaju
- Navodi sociološka i
- Zna psihološka
psihološka
obilježja ličnosti
obilježja
povratnika
povratnika
- Upoređuje vezu
između povratnika
i njihovog
socijalnodemografskog
obilježja
Preporuke za
izvođenje nastave
- Formira stav o
sopstvenoj
odgovornosti
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- S.Milošević,Saobraćajna psihologija, Naučna knjiga,Beograd,1981.
- V.Vukadinović, Osnove saobraćajne psihologije, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd,1997.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računar
- Internet
- Video projektor
43
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno,najmanje po jedna provjera znanja u toku klasifikacionog perioda.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani psiholog
- Diplomirani saobraćajni inženjer
10. Povezanost predmeta
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Psihologija ličnosti
- Bezbjednost saobraćaja
- Čovjek kao subjektivni
- Sposobnosti ličnosti sa
faktor bezbjednosti
aspekta vozača u saobraćaju
saobraćaja
- Značaj čovjeka kao faktora
bezbjednosti
- Zahtjevi saobraćaja i
sposobnosti čovjeka
Znanja
44
1.2.8. VOZNA SREDSTVA I VUČA VOZOVA
1. Naziv predmeta: VOZNA SREDSTVA I VUČA VOZOVA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje osnovnih znanja o istorijskom razvoju željeznica.
- Sticanje osnovnih znanja o željezničkim vozilima.
- Upoznavanje vrste i tipova željezničkih vozila.
- Sticanje osnovnih znanja iz sastava i konstrukcije željezničkih vozila.
- Sticanje osnovnih znanja o uređajima na željezničkim vozilima, uređajima za
bezbjednost saobraćaja,njegovu ekonomičnost i komfor putnika.
- Sticanje osnovnih znanja iz eksploatacije vučnih vozila.
45
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Istorijat željeznica
- Objašnjava istorijat željeznice
- Objašnjava parne
mašine
- Objašnjava razvoj
parne lokomotive
- Objašnjava razvoj
dizel lokomotive
- Objašnjava razvoj
električnih
lokomotiva
- Objašnjava razvoj
putničkih kola
- Objašnjava razvoj
teretnih kola
- Objašnjava razvoj
željezničkih vozila u
perspektivi
Željeznička vozila
- Objašnjava
željeznička vozila
- Obrazlaže podjelu
željezničkih vozila
- Opisuje željeznička
vozila
Putnička kola
- Objašnjava
namjenu putničkih kola
- Nabraja vrste
putničkih kola
- Nabraja glavne
sastavne dijelove
- Opisuje glavni nosač kola
- Objašnjava obrtno postolje
- Opisuje osovinski
sklop
- Opisuje osovinska
ležišta
- Opisuje tegljaničke
i odbojne uređaje
- Opisuje kolski
sanduk
- Objašnjava
Prati razvoj željezničkih - Razvija pozitivan
vozila
odnos prema
zanimanju
- Razvija odgovornost
- Shvata značaj
očuvanja životne
sredine
Razlikuje željeznička
vozila
Preporuke za
izvođenje nastave
Stiče znanje
posjetom stanicama
u kojima su
sačuvani eksponati
kola i lokomotiva
- Razvija sposobnost - Stiče znanje
opažanja
posjetom stanicama
u kojima su
sačuvani eksponati
kola i lokomotiva
- Upoznaje se sa
Razlikuje putnička kola - Razvija pozitivan
dijelovima i
stav prema
Analizira sastavne
sklopovima na
kvalitetu rada i
dijelove putničkih kola
kolima
ispunjava radne
Crta sastavne dijelove
- Upoznaje se sa
obaveze
putničkih kola
kolima na
Identifikuje uređaje na - Stiče radne navike
željezničkim
- Razvija pozitivnu
putničkim kolima
stanicama
orijentaciju prema
Vrši komparaciju
zanimanju
putničkih kola
Crta putnička kola
46
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
konstrukciju kolskog
sanduka
- Nabraja uređaje
kod putničkih kola
- Opisuje uređaje za
grijanje kola
- Opisuje uređaje za
provjetravanje
- Objašnjava uređaje
za osvjetljenje kola
- Opisuje klima
uređaj na kolima
- Objašnjava
unutrašnji raspored
putničkih kola
- Objašnjava
modernizaciju
putničkog
saobraćaja
Teretna kola
- Objašnjava
namjenu teretnih
kola
- Nabraja vrste
teretnih kola
- Objašnjava
upotrebu i profil
kola
- Objašnjava natpise
na kolima
- Opisuje obična
otvorena kola
visokih stranica
- Opisuje specijalna
otvorena kola
visokih stranica
- Opisuje obična
zatvorena kola
- Opisuje specijalna
zatvorena kola
- Opisuje plato i
plitka kola
- Opisuje specijalna
plato kola za prevoz
automobila
- Opisuje obična
četvoroosovinska
plato kola
- Opisuje specijalna
plato kola sa četiri i
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Analizira teretna kola
- Razlikuje teretna kola
- Identifikuje namjenu
teretnih kola
- Određuje teretna kola
za prevoz stvari i robe
- Uočava eksploatacione
karakteristike kola
47
Preporuke za
izvođenje nastave
- Upoznaje se sa
- Razvija pozitivan
kolima na
stav prema
željezničkoj stanici
kvalitetu rada i
ispunjavanju radnih
obaveza
- Stiče radne navike
- Razvija smisao za
ekonomičnost
- Razvija moć
zapažanja
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
šest osovina
- Opisuje specijalna
kola sa pokretnim
krovom
- Opisuje specijalna
zatvorena kola sa
istovarom pomoću
sabijenog vazduha
- Opisuje specijalna
kola- cisterne
- Opisuje kola za
naročite svrhe
- Opisuje kola
hladnjače
- Opisuje kontenere
Vučna vozila
- Određuje namjenu
- Navodi namjenu
vučnih vozila
vučnih vozila
- Pokazuje vučna vozila
- Nabraja vrste
vučnih vozila
Dizel vučna vozila
- Nabraja vrste dizel - Prepoznaje dizel vučna vozila
vučnih vozila
- Uočava namjenu dizel
- Navodi tehničke
vozila
karakteristike dizel
- Razlikuje dijelove i
vozila seije
sklopove dizel vozila
642/3,644 i 661
- Uočava eksploatacione
- Nabraja sastavne
dijelove dizel vozila karakteristike dizel
- Opisuje dizel motor vozila
- Objašnjava prenos - Vrši komparaciju
između dizel vozila
snage kod dizel
- Crta uređaje dizel vozila
vozila
- Objašnjava
pomoćne uređaje
- Opisuje obrtna
postolja
- Objašnjava
obilježavanje dizel
vozila
Električna vučna vozila
- Razlikuje električna
- Nabraja vrste
vučna vozila
elektro vučnih
- Uočava da električna
vozila
vozila služe za
- Navodi tehničke
prevlačenje vozova
karakteristike
- Razlikuje dijelove i
električnih vozila
serije 461 i 412/416 sklopove električnih
vozila
- Nabraja sastavne
48
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razvija
samopouzdanje
Stiče radne navike
Razvija logično
zaključivanje
- Posjetom Jedinici
vuče upoznaje se sa
vučnim vozilom
Stiče radne navike Shvata značaj
potrebe zaštite na
radu
Razvija odgovornost
Stiče znanje
prepoznavanjem
dijelova i sklopova
električnih vozila u
depou
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
- Uočava eksploatacione
dijelove
elektrovučnih vozila karakteristike
električnih vozila
- Opisuje mehaničke
- Vrši komparaciju
dijelove
električnih vozila
- Opisuje električne
- Crta uređaje električnih
dijelove
vozila
- Opisuje električna
vučna vozila
monofazne struje
25kv,50Hz
- Opisuje
elektromotorni voz
monofazne struje
25kv,50Hz
- Objašnjava
obilježavanje
električnih vozila
Kočnice na željezničkim vozilima
- Uočava kočnice na
- Objašnjava
željezničkim vozilima
automatsku
produženu kočnicu - Razlikuje princip rada
kočnica
sa sabijenim
- Uočava kočione uređaje
vazduhom
- Opisuje princip rada - Analizira rad kočnih
sistema
kočnica sa
sabijenim vazduhom - Crta kočne uređaje
- Objašnjava uređaj
za kočenje u
slučaju opasnosti
- Opisuje uređaj na
putničkim i
teretnim kolima
- Objašnjava
proračun snage
kočnica
Eksploatacija vučnih vozila
- Određuje djelatnost
- Objašnjava
vuče u obavljanju
djelatnost i
željezničkog saobraćaja
organizaciju vuče
- Definiše sredstva
- Planira izvršenje rada
vuče
na osnovu
- Nabraja vrste
eksploatacionih
vučnih vozila
pokazatelja vučnih
- Objašnjava
vozila
eksploatacione
- Uočava sredstva vuče
pokazatelje vučnih
vozila
49
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija logičko
razmišljanje
- Povezuje uzroke i
posljedice
- Razvija moć
zapažanja
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta
željezničkim
stanicama
- Uređaji i dijelovi
kočnica
- Razvija sposobnost analitičkog
mišljenja
- Razvija
smopouzdanje
- Razvija odgovornost
Pismena vježba:
Izračunati
eksploatacione
pokazatelje vučnih
vozila
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Proračun vuče
- Određuje uslove
- Navodi namjenu
kretanja vozova i
proračuna vuče
- Objašnjava sile koje iskorišćenja vučne snage
djeluju na voz
lokomotive
- Objašnjava vučnu
- Određuje koje sile
silu vučnog vozila
djeluju na vozove pri
- Objašnjava
kretanju
adhezionu vučnu
- Određuje opterećenje
silu
voza
- Objašnjava vučnu
- Prognozira vožnju voza
silu dizel vozila
- Uočava sile koje djeluju
- Objašnjava vučnu
suprotno kretanju voza
silu električnog
- Analizira teorijske
vučnog vozila
prilike na kretanje voza
- Nabraja sile koje
- Izrađuje vremena
djeluju suprotno
vožnje voza
smjeru kretanja
voza
- Objašnjava otpore
vozila
- Objašnjava otpore
pruge
- Objašnjava ukupne
otpore
- Opisuje uzdužni
profil pruge
- Opisuje opterećenje
vučnog vozila
- Poznaje
određivanje
vremena vožnje
Održavanje voznih sredstava
- Uočava održavanja po - Objašnjava
pitanju funkcionalnosti i
održavanje voznih
sredstava
pouzdanosti vučnih
- Nabraja vrste
vozila u eksploataciji
održavanja voznih - Crta ciklus održavanja
sredstava
željezničkih vozila
- Navodi vrste,
rokove,cikluse
održavanja voznih
sredstava
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razvija sposobnost - Pismena vježba:
analitičkog
- Na modelu voza
mišljenja
izvršiti proračun
Razvija
eksploatacionih
samopouzdanje
pokazatelja
Stiče radne navike
Uviđa vezu teorije i
prakse
Shvata značaj
pridržavanja
propisa
Razvija sposobnost - Primjenjuje propise
za upotrebu voznih
analitičkog
sredstava
mišljenja
-
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- Đ.Bosić,Vozna sredstva i vuča vozova, Zavod za novinsko- izdavačku delatnost JŽ,
Beograd,1980.
- D.Paunović,R.Žerajić,Železnička vozna sredstva i vuča vozova,Zavod za novinskoizdavačku delatnost JŽ, Beograd,1976.
- Izdanje železničko transportnih organizacija, Teretna kola, Beograd, !987.
50
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u učionici opremljenoj računarom sa multimedijskim
paketom,softverom za prikaz skica i šema i uzoraka mehaničkih komponenti.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno,najmanje jedna ocjena u klasifikacionom periodu.
- Pismeno,najmanje jedna pismena vježba u polugodištu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer mašinstva
- Diplomirani inženjer saobraćaja
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Putnička kola
- Putnička kola
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Eksploatacija vučenih vozila - Evidencija putničkih kola
- Eksploatacija željeznica
- Osovinski sklop
- Obrtno postolje
- Osovinski ležaj
- Odbojnički uređjaj
- Teretna kola
51
1.2.9. TRANSPORTNO PRAVO, MARKETING I ŠPEDICIJA
1. Naziv predmeta: TRANSPORTNO PRAVO, MARKETING I ŠPEDICIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa osnovnim pojmovima iz oblasti prava.
- Upoznavanje sa osnovnim pojmovima i podjelom saobraćajnog prava.
- Sticanje osnovnih znanja iz oblasti saobraćajnog prava.
- Sticanje osnovnih znanja o subjektima i načinu poslovanja u pomorskom,
željezničkom, drumskom i vazduhoplovnom saobraćajnom pravu.
- Sticanje znanja o osnovnim karakteristikama uslužne ekonomije.
- Upoznavanje sa pojmom marketinga usluga.
- Sticanje znanja o osnovnim karakteristikama marketinga usluga.
- Upoznavanje sa marketing istraživanjem usluga.
- Razumijevanje značaja i uloge marketinga u saobraćaju.
- Upoznavanje sa osnovama špediterske djelatnosti.
- Sticanje znanja o propisima koji regulišu rad špedicije.
- Sticanje znanja o organizaciji špediterske djelatnosti.
- Sticanje osnovnih znanja o ugovorima u privredi.
- Sticanje osnovnih znanja o hartijama od vrijednosti.
- Razvijanje samopouzdanja.
- Razvijanje odgovornosti za poštovanje zakonske regulative.
- Razvijanje dobre komunikacije i spemnosti za saradnju i timski rad.
- Upoznavanje sa pojmom uslužna ekonomija.
- Ovladavanje stručnom terminologijom neophodnom za komunikaciju u struci.
- Razumijevanje neophodnosti pravilnog korišćenja stručne literature.
- Razvijanje poštovanja i brige za očuvanje životne sredine.
52
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Pravo
- Razvija pozitivnu
- Upoređuje važnost
- Definiše pravne
orijentaciju prema
poznavanja i
pojmove
zanimanju
korišćenja osnovnih
- Objašnjava pravna
- Stiče samopouzdanje
pravnih pojmova
načela značajna za
- Razlikuje pravne
primjenu pravnih
i odgovornost
propise različite
propisa
- Objašnjava podjelu i pravne snage
navodi karakteristike - Razlikuje redoslijed
primjene pravnih
prava
propisa na konkretan
pravni posao
- Upoređuje podjelu i
osnovne
karakteristike
transportnog prava
- Razlikuje izvore
transportnog prava
- Uočava podjelu
izvora transportnog
prava
Privredno pravo
- Gost na času
- Uočava suštinu
- Razvija
- Upoznaje izvore i
(rukovodilac
privrednog prava
komunikativnost i
pojam privrednog
privrednog društva)
- Uočava razliku
prilagodljivost
prava
- Posjeta nekoj
između subjekta i
- Razvija smisao za
- Definiše subjekte i
kompaniji
predmeta privrednog organizaciju i
predmet privrednog
preduzetništvo
prava
prava
- Stiče sposobnost za
- Objašnjava
- Uočava ulogu
timski rad
povezanost
privrednog prava u
- Shvata potrebu
privrednog i
privredi
povezivanja teorije i
obligacionog prava - Razlikuje prava,
prakse
- Navodi i objašnjava
obaveze i
osnovne oblike
odgovornosti
privrednih
- Identifikuje oblike
djelatnosti
privrednih
- Pojašnjava pojam
djelatnosti
pravnog lica
- Razlikuje pojam
- Definiše i
pravnog i fizičkog
objašnjava
lica
djelatnost
- Uočava ulogu
preduzetnika
preduzetničke
- Definiše i
djelatnosti
objašnjava
- Određuje ulogu,
djelatnost Ortačkog
organizaciju i
društva
djelatnost Ortačkog
- Definiše i
društva
objašnjava
- Određuje ulogu,
53
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
organizaciju i
djelatnost
Komanditnog društva djelatnost
Komanditnog društva
- Definiše i
objašnjava
- Određuje ulogu,
djelatnost
organizaciju i
Akcionarskog društva djelatnost
Akcionarskog društva
- Definiše i
- Određuje ulogu,
objašnjava
djelatnost Društva sa organizaciju i
djelatnost Društa sa
ograničenom
ograničenom
odgovornošću
odgovornošću
- Upoređuje, analizira
i razlikuje oblike
privrednih društava
Pojam transportnog prava
- Razvija sposobnost
- Uočava značaj
- Željeznički
za saradnju
željezničkog
saobraćaj
saobraćajnog prava - Razvija pozitivan
- Objašnjava pojam,
stav prema
predmet i subjekte - Predviđa obaveze i
zanimanju
odgovornosti
željezničkog prava
- Opisuje organizaciju ugovornih strana u
željezničkom
poslova prevoza u
saobraćaju
željezničkom
- Uočava značaj
saobraćaju
drumskog
- Definiše ugovor u
saobraćajnog prava
željezničkom
Prepoznaje subjekte
saobraćaju
i predmet u
- Drumski saobraćaj
drumskom
- Objašnjava pojam,
saobraćajnom
predmet i subjekte
pravu
drumskog
saobraćajnog prava - Predviđa obaveze i
- Opisuje organizaciju odgovornosti
ugovornih strana u
poslova prevoza u
drumskom
drumskom
saobraćaju
saobraćaju
- Uočava značaj
- Definiše ugovor u
pomorskog prava
drumskom
- Prepoznaje subjekte
saobraćaju
i predmet u
- Vodni saobraćaj
pomorskom pravu
- Objašnjava pojam,
predmet i subjekte - Predviđa obaveze i
odgovornosti
- pomorskog prava
Opisuje organizaciju ugovornih strana u
pomorskom
poslova prevoza u
saobraćaju
pomorskom
- Uočava značaj
saobraćaju
vazduhoplovnog
- Definiše ugovor u
saobraćajnog prava
pomorskom
54
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta preduzeću
nekog od navedenih
vidova saobraćaja
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
saobraćaju
- Vazdušni saobraćaj
- Objašnjava pojam,
predmet i subjekte
vazduhoplovnog
prava
- Opisuje organizaciju
poslova prevoza u
vazdušnom
saobraćaju
- Definiše ugovor u
vazdušnom
saobraćaju
- Unutrašnji
saobraćaj
- Objašnjava pojam,
predmet i subjekte prava u unutrašnjem
saobraćaju
- Opisuje organizaciju
poslova prevoza u
unutrašnjem
saobraćaju
- Definiše ugovor u
unutrašnjem
saobraćaju
Bankarske organizacije
- Nabraja vrste banaka - Nabraja štedno
kreditne organizacije - Opisuje službu
društvenog
knjigovodstva
Bankarski poslovi
- Objašnjava pojam i
vrste bankarskih
poslova
- Navodi subjekte
bankarskih poslova
- Poznaje izdavanje
bankarskih obveznica
i založnica
Hartije od vrijednosti
- Upoznaje pojam,
osobine i vrste
hartija od vrijednosti
- Opisuje i ilustruje
Formativni ciljevi
učenik
Određuje subjekte i
predmet u
vazduhoplovnom
saobraćajnom pravu
Predviđa obaveze i
odgovornosti
ugovornih strana u
vazdušnom
saobraćaju
Uočava značaj prava
u unutrašnjem
saobraćaju
Određuje subjekte i
predmet u pravu u
unutrašnjem
saobraćaju
Predviđa obaveze i
odgovornosti
ugovornih strana u
unutrašnjem
saobraćaju
Razlikuje vrste
banaka
Razlikuje štednokreditne organizacije Uočava značaj službe
društvenog
knjigovodstva
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razvija smisao za
organizaciju i
preduzetništvo
Stiče sposobnost za
timski rad
Shvata potrebu
povezivanja teorije i
prakse
- Razlikuje bankarske - Razvija logičko
poslove
zaključivanje
- Uočava subjekte
- Povezuje uzroke i
bankarskih poslova
posljedice
- Analizira izdavanje
bankarskih obveznica
- Zbirka obrazaca za
obavljanje
bankarskih poslova
- Uočava vrste hartija
- Razvija preciznost
od vrijednosti
- Razlikuje mjenicu i
ček
- Edukativna radionica
(Uvid u originalne
primjere hartija od
vrijednosti)
55
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
- Razlikuje akciju i
mjenicu i ček
obveznicu
- Objašnjava pojam
akcije i obveznice
Poslovi platnog prometa
- Interpretira plaćanje - Opisuje plaćanje
preko računa u
preko računa u
bankama
bankama
- Definiše gotovinski i - Uočava gotovinski i
bezgotovinski platni
bezgotovinski platni
promet
promet
- Opisuje svrhu i
- Objašnjava žiroupotrebu žiroračun
- Objašnjava akreditiv računa
- Poznaje instrumente - Razlikuje
instrumente platnog
platnog prometa
prometa
Pojam ugovora
- Određuje pojam i
- Upoznaje pojam
vrste obligacionih
obligacionog odnosa
odnosa
- Definiše pojam
- Prepoznaje osnovne
ugovora
elemente ugovora
- Pojašnjava
specifičnosti ugovora - Uočava značaj
zaključivanja
u privredi
ugovora u privredi
- Definiše načela
- Analizira i razlikuje
ugovora u privredi
ugovore u privredi po
- Navodi i opisuje
vrste ugovora u
vrstama
privredi
- Upoređuje ugovore u
privredi sa drugim
ugovorima
Skladišta
- Objašnjava pojam
- Razlikuje pojam
skladišta
skladišta u užem i
širem smislu
- Opisuje skladištenje
- Planira skladištenje
- Opisuje skladišni
- Uočava komponente
sistem
skladišnog sistema
- Nabraja poslove
- Predviđa osnovne
skladišne službe
poslove skladišne
- Objašnjava zahtjeve
skladišnog poslovanja službe: prijem robe,
smještaj i čuvanje,
izdavanje i otprema
robe
- Uočava osnovne
zahtjeve skladišnog
poslovanja
56
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razvija odgovornost - Zbirka obrazaca za
obavljanje platnog
prometa
Razvija logičko
zaključivanje
Povezuje uzroke i
posljedice
Vježba:
- Izrada ugovora
Razvija smisao za
red i urednost
- Posjeta skladištu
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Transportno osiguranje
- Objašnjava značaj
osiguranja
- Poznaje istoriju
osiguranja u prevozu
- Nabraja vrste
osiguranja u prevozu
- Navodi značajne
organizacije
osiguranja
- Objašnjava društva
za uzajamno
osiguranje
- Objašnjava pojmove osiguranja
- Nabraja vrste
osiguranja
- Navodi ugovorene
stranke
- Objašnjava postupak
sklapanja ugovora
- Objašnjava franšize
- Objašnjava postupak
sklapanja ugovora s
franšizom
- Opisuje predmet
osiguranja
- Obrazlaže ponudu
osiguranja
- Objašnjava list
pokrića
- Objašnjava potvrdu o
zaključenom
osiguranju
-
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razvija pozitivnu
Određuje značaj
orijentaciju prema
osiguranja
zanimanju
Razlikuje vrste
osiguranja u prevozu - Razvija smisao za
ekonomičnost
Uočava značajne
organizacije
osiguranja
Uočava osnovne
karakteristike
pojedinih
organizacijskih
oblika
Uočava značaj
vrijednosti
osiguranja
Određuje premije
osiguranja
Uočava osnovne
pojmove osiguranja:
svota osiguranja,
rizik,
interes,
osigurani slučaj,
premija
Razlikuje vrste
osiguranja
Razlikuje elemente
ugovora osiguranja
Određuje postupak
sklapanja ugovora sa
ugovorenom
franšizom
Uočava franšizu
Određuje postupak
sklapanja ugovora
bez ugovorene
franšize
- Upoređuje: predmet
osiguranja, ponudu
osiguranja, list
pokrića i potvrdu o
zaključenom
osiguranju
- Uočava
karakteristike
dokumenata o
sklopljenom ugovoru
o osiguranju i njhove
prednosti u
57
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Sklapanje ugovora sa
i bez ugovorene
franšize
- List pokrića i potvrda
o zaključenom
osiguranju
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Špedicija
- Objašnjava nastanak
i razvoj špedicije
- Definiše pojam
špedicije
- Navodi vrste
špedicije
- Objašnjava primjenu
INCOTERMS-a
- Nabraja
međunarodne i
nacionalne propise
koji regulišu
špeditersku
djelatnost
- Objašnjava osnovne
poslove špediterske
djelatnosti
- Nabraja tarifnokonjukturne poslove
- Objašnjava ugovore
o: špediterskoj
djelatnosti,
vaganju i sortiranju
robe
- Nabraja operativne
poslove špeditreske
djelatnosti
- Opisuje garantno
pismo
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
konkretnim
slučajevima
- Uočava značaj
- Razvija odgovornost
špedicije
- Razvija
- Poznaje razvoj
komunikaciju,
špedicije
spremnost i
- Razlikuje vrste
sposobnost za timski
špedicije
rad
- Uočava primjenu
INCOTERMS
- Poznaje propise i
pravila koja regulišu
špeditersku
djelatnost
- Poznaje konvencije
koje regulišu
špeditersku
djelatnost
- Razlikuje norme i
propise koji regulišu
špeditersku
djelatnost
- Poznaje nacionalne
zakone i propise koji
regulišu pitanja
špediterske
djelatnosti
- Poznaje osnovne
poslove špediterske
djelatnosti
- Razlikuje tarifnokonjukturne poslove
- Razlikuje poslove:
instradacije,
akvizicije, refakcije,
dispozicije i
reklamacije
- Vrši promociju
špediterske usluge
- Obrađuje zahtjev za
špediterske poslove
- Izrađuje špeditersku
ponudu na osnovu
zahtjeva
- Poznaje transportne
klauzule
kupoprodajnih
ugovora
- Razlikuje postupke
58
Preporuke za
izvođenje nastave
- Obilazak špediterske
agencije
Vježbe:
- Izrada zahtjeva
- Izrada ponude
- Izrada
pretkalkulacije
- Popunjavanje
tovarnog lista
- Obračun troškova
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
Marketing
- Poznaje pojam i
definiciju
marketinga
- Zna pojam uslužne
ekonomije
- Poznaje pojam
industrijske
ekonomije
- Poznaje pojam
tržišta usluga
učenik
istraživanja tržišta
Izrađuje
pretkalkulacije
špediterskog posla i
poslove vezane za
zaključivanje
ugovora
Izrađuje špediterske
fakture
Izvodi poslove:
ispostavljanja
prevoznih isprava,
organizovanja
otpreme, carinjenja,
osiguranja i ukupnog
prometa
Popunjava tovarni
list
Popunjava konosman
Vrši zaključivanje
ugovora o vaganju i
sortiranju
Obavlja poslove
kvalitativnog i
kvantitativnog
prijema robe
Vrši zaključivanje
ugovora o pakovanju
Poznaje obračun
troškova
Razlikuje poslove,
uvoza, izvoza,
tranzita i sajamskih
poslova
Vrši zaključivanje
sajamskih poslova
Shvata pojam
garantnog pisma i
njegovu upotrebu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razlikuje vrste
- Razvija
marketinga
interesovanje prema
- Razlikuje osnovne
novim saznanjima
karakteristike
- Razvija sposobnost
uslužne ekonomije
opažanja
- Vrši komparaciju
osnovnih
karakteristika
industrijske i uslužne
ekonomije
59
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježbe:
- Crtanje šeme
karakteristika
uslužne ekonomije
- Crtanje šeme
elemenata tržišta
usluga
- Crtanje šeme
karakteristika
marketinga usluga
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
- Razlikuje elemente
- Poznaje pojam
tržišta usluga
marketinga usluga
(tražnja, ponuda,
karakteristike,
konkurencija,
segmentacija,
standardi)
- Razlikuje
karakteristike
marketinga usluga
(nedodirljivost,
neseparabilnost,
promjenljivost,
kvarljivost)
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- B.Ivošević, Saobraćajno pravo, Beograd, 2008.
- M.Vukčević, M.Dokić, Poslovno pravo, Bar, 2006.
- S.Kostadinović,Transportno pravo marketing i špedicija,Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva,Beograd,2001.
- S.Kostadinović,Transportno pravo,Beograd,1997.
- Zakonska akta.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računar
- Grafoskop
- Projektno platno
- Dijaprojektor
- Folije za grafoskop
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismeno, pismene vježbe, najmanje jedna u polugodištu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani pravnik
- Diplomirani saobraćajni inženjer
60
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Ugovori u prevozu
- Prevozne isprave
- Pojam i definicija
marketinga
- Vučna vozila
- Transportno pravo,
marketing i špedicija
-
-
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Ugovori u prevozu
Organizacija prevoza
- Prevozne isprave
putnika
Transportno računovodstvo - Poslovna dokumentacija
Tehnologija i organizacija
- Pojam i zadatak marketinga
prevoza na željeznici
Zaštita na radu
- Pantograf
- Glavni prekidač
- Sistem uzemljenje
električnih vozila
Organizacija prevoza stvari - Pojam ugovora
- Skladišta
- Transportno osiguranje
- Špedicija
61
1.2.10. ORGANIZACIJA PREVOZA STVARI
1. Naziv predmeta: ORGANIZACIJA PREVOZA STVARI
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
144
144
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje cjelokupnog postupka u vezi sa prijemom stvari u otpravnoj stanici.
- Upoznavanje sa prevoženjem i izdavanjem stvari u uputnoj stanici.
- Upoznavanje propisa iz potražno-reklamacione službe.
- Upoznavanje sa carinskim postupkom kod međunarodnih pošiljaka.
- Osposobljavanje da samostalno izvršavaju sve poslove i zadatke u procesu
prevoza.
- Ukazivanje na ulogu kao predstavniku željeznice u kontaktima sa korisnicima
prevoza.
- Osposobljavanje za otklanjaje nepravilnosti u izvršavanju ugovornih obaveza.
- Upoznavanje metode racionalizacije prevoza, prednosti paletizacije i
kontenerizacije.
- Upoznavanje prednosti ostalih savremenih vidova transporta.
- Osposobljavanje za primjenu tarifskih propisa o računanju prevoznine za
denčane.
- Osposobljavanje za primjenu tarifskih propisa o računanju kolske pošiljke.
- Osposobljavanje za računanje prevoznine pri posebnim uslovima prevoza.
- Upoznavanje ostalih poslova transportno – komercijalne službe.
- Praktično obučavanje za dopunu i izmjenu postojećih propisa.
- Upoznavanje sa korišćenjem stručne literature.
62
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Transportno manipulativni poslovi
- Uočava djelatnost
- Objašnjava
rada
transportno
manipulativne
poslove
Opšte odredbe o prevozu pošiljaka
- Nabraja propise koji - Razlikuje vrste robe
regulišu prevoz
- Prepoznaje sredstva
stvari
za rad
- Nabraja službena
- Određuje radno
mjesta za prijem i
vrijeme magacina
izdavanje stvari
- Analizira obrasce za
- Opisuje postrojenja, rad i njihovu podjelu
uređaje i ostala
- Određuje prateću
sredstva za rad
dokumentaciju
- Definiše organizaciju - Određuje sredstva za
rada transportne
prevoz robe
službe
- Određuje način
- Definiše radno
kontrole
vrijeme magacina
- Planira put prevoza
- Navodi obrasce za
robe
rad i njihovu podjelu - Poznaje faktore koji
utiču na kvalitet
- Nabraja izvršioce,
usluge
transportne usluge i
organizaciju rada sa - Uočava značaj
propisa koji regulišu
pošiljkama
- Obrazlaže stavljanje prevoz stvari
- Određuje davanje
tarifa na uvid i
davanje objašnjenja službenih podataka
- Planira otpravljanje
- Obrazlaže davanje
službenih podataka i službene pošte
- Uočava značaj
otpravljanje
čuvanja
službene pošte i
upotrijebljenih
prepiske
knjiga i obrazaca
- Obrazlaže čuvanje
- Identifikuje
upotrijebljenih
predmete isključene
knjiga i obrazaca
iz prevoza i
- Nabraja predmete
isključene iz prevoza predmete koji se
uslovno primaju na
i predmete koji se
prevoz
uslovno primaju na
- Prepoznaje oblike
prevoz
zabrane prevoza i
- Objašnjava pojam
obustave saobraćaja
zabrane prevoza i
obustave saobraćaja
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta magacinu
- Razvija pozitivan
stav prema kvalitetu željezničke stanice
rada i ispunjavanju
radnih obaveza
- Razvija smisao za
efikasnost i
produktivnost
- Uočava značaj
kvalitetnog rada
- Razvija smisao za
tačnost i urednost
- Stiče radne navike
63
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Poslovi koji prethode prijemu stvari na prevoz
- Rješava problem
- Objašnjava
- Razvija odgovornost - Posjeta magacinu
naručivanja, izbora i - Razvija svijest o
željezničke stanice
naručivanje, izbor i
dostave kola za
dostavu kola za
važnosti kvalitetnog - Potrebni obrasci za
utovar
rad
utovar
rada
- Opisuje određivanje - Reaguje na
- Razvija sposobnost
prekoračenje granice komuniciranja
granice tovarenja
kola
- Stiče navike tačnosti
tovarenja
- Definiše dovoz i
i sistematičnosti u
- Određuje uslove
smještanje stvari
radu
prijema stvari
- Objašnjava
- Analizira
popunjavanje
popunjavanje
tovarnog lista
propratne
- Nabraja priloge
dokumentacije
tovarnog lista
- Analizira propratnu
- Objašnjava
dokumentaciju
pakovanje stvari
- Uočava mjesta
- Objašnjava
postavljanja listica
obilježavanje i
- Suočava se sa
stavljanje listica na
problemima
komade denčanih
smještaja stvari
stvari
- Knjiži tovarne listove
- Opisuje zavođenje
- Prepoznaje tipove
tovarnih listova u
ambalaže za
knjigu otpravljanja
pojedine vrste stvari
Prijem pošiljaka na prevoz
- Određuje uslove
- Posjeta magacinu
- Razvija ekološku
- Navodi uslove
prevoza
željezničke stanice
svijest
prijema stvari na
- Upotrebljava propise - Razvija motivaciju i
prevoz
samopouzdanje
- Definiše prevozni put za tovarenje stvari
- Objašnjava dostavu - Knjiži upotrijebljene - Razvija sposobnost
plombe
logičkog razmišljanja
kola na utovar
- Pregleda tovarni list - Analizira način
i zaključivanja
utvrđivanja težina i - Razvija snalažljivost
- Opisuje utvrđivanje
sadržine kod
težine, broja
i sposobnost za
pošiljaka
komada i sadržine
timski rad
- Reaguje na
kod pošiljaka
- Uočava značaj
- Pojašnjava tovarenje prekoračenje rokova kvalitetnog rada
utovara, odnosno
- Stiče samostalnost u
stvari
predaje pošiljaka
radu
- Objašnjava utovar
- Proračunava
stvari koje vrši
prevozne troškove
pošiljalac, odnosno
- Uočava značaj
željeznica
zaključenja ugovora
- Opisuje kontrolno
o prevozu
vaganje
- Prepoznaje slučajeve
- Objašnjava
stavljanje listica,
u kojima se može
zatvaranje i
vršiti utovar van
plombiranje kola
staničnog područja
- Upoznaje pošiljaoca - Suočava se sa
64
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
sa rokovima utovara
kolskih i rokovima
predaje denčanih
pošiljaka
- Opisuje
zaključivanje
ugovora o prevozu
- Objašnjava postupak
preuzimanja stvari koje nijesu
primljene na prevoz - Obrazlaže predaju
pošiljaka vozovima
- Navodi slučajeve
utovara kolskih
pošiljaka van
staničnog područja - Opisuje usputnu
manipulaciju i
predaju stvari
stanicama
- Objašnjava
ostavljanje kola i
stvari u usputnim
stanicama
- Pojašnjava pretovar
kola
Prevoz pošiljaka
- Opisuje organizaciju prevoza denčanih
pošiljaka
- Definiše pokretanje kola za otpremu
denčanih pošiljaka
- Objašnjava tovarnicu K-218
- Pojašnjava postupak
pri prevozu
pošiljaka,
otpremanju pošiljaka vozovima i prevozu
denčanih pošiljaka
- Objašnjava pretovar
pošiljaka
- Objašnjava predaju i
prijem pošiljaka u
prelaznim stanicama
- Nabraja pošiljke koje
se moraju pratiti
- Upoznaje se sa
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
usputnim
manipulacijama i
predajom stvari
stanicama
Rješava potrebe
pretovara kola
Određuje prevozni
put
Planira predaju
pošiljaka vozovima
Rješava potrebe
utovara kolskih
pošiljaka van
staničnog područja
Vrši kontrolno
vaganje
Rješava usputnu
manipulaciju i
predaju stvari
stanicama kao i
ostavljanje kola i
stvari u usputnim
stanicama
Rješava problem
pretovara kola
Planira prevoz stvari
Rješava praćenje
stvari u toku prevoza
Određuje vrijeme
predaje stvari i
pošiljki
Poznaje postupke
koji prethode
otpremanju pošiljaka
Vodi računa o
pretovaru pošiljaka
Poznaje postupak
predaje i prijema
pošiljaka u
stanicama prelaza
Analizira i rješava
smetnje pri prevozu
Identifikuje pošiljke
koje se moraju
pratiti
Suočava se sa
smetnjama pri
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija smisao za
- Posjeta magacinu
ekonomičnost i
željezničke stanice
produktivnost
- Razvija preciznost i
tačnost
- Shvata značaj
poštovanja propisa
- Razvija ekološku
svijest
- Razvija odgovornost
65
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
smetnjama pri
prevozu
prevozu
Poslovi koji se odnose na izdavanje stvari
- Opisuje pripremu za - Knjiži prispjelu
dokumentaciju
izdavanje prispjelih
- Određuje postupak
pošiljaka
predaje stvari
- Objašnjava
zavođenje tovarnih - Određuje vrijeme
odnošenja stvari
listova u knjigu
- Analazira prevozne
prispijeća
troškove
- Objašnjava pregled
- Vrši korekcije pri
prispjelih tovarnih
prevozu stvari
listova i
- Bira odgovarajući
zaračunavanje
postupak
prevoznih troškova
izvještavanja
- Izvještava primaoca
primaoca o
o prispijeću stvari
- Definiše pripremu za prispijeću stvari
izdavanje prispjelih - Računa prevozne
troškove
pošiljaka
- Objašnjava postupak - Odobrava pristup
istovaru i odnošenju
iskupljenja tovarnih
pošiljaka
listova i naplate
prevoznih troškova - Rukuje izdavanjem
- Objašnjava postupak prispjelih pošiljaka
- Suočava se sa
izdavanja i
problemom
odnošenja stvari
izdavanja nepotpuno
- Objašnjava način
izdavanja nepotpuno prispjelih ili
oštećenih pošiljaka
prispjelih, oštećeih
ili uhištenih pošiljaka - Poznaje rokove
istovara i odnošenja
- Izvještava o roku
stvari
istovara i odnošenja
- Rješava smetnje pri
stvari
- Opisuje izmjenu
izdavanju stvari
ugovora o prevozu
- Razlikuje uslove
- Definiše ponovnu
rekspedicije
predaju –
- Rješava problem u
rekspediciju
slučaju pojave
pošiljaka
smetnje pri
- Upoznaje se sa
izdavanju
smetnjama pri
- Uočava značaj
izdavanju stvari
računanja ležarine i
- Objašnjava prodaju
kolske dangubnine
stvari
- Razlikuje uslove koji
- Objašnjava
prethode prodaji
računanje ležarine i
stvari
kolske dangubnine
- Vrši prekartiranje
- Pojašnjava
pošiljaka
prekartiranje
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija smisao za
- Posjeta magacinu
preciznost i tačnost
željezničke stanice
u radu
- Razvija ekološku
svijest
- Razumije značaj
preciznosti i
profesionalnosti u
obavljanju poslova
- Razvija sposobnost
za urednost i
preglednost u radu
- Razvija
samopouzdanje
- Razvija sposobnost
za saradnju
- Razvija odgovornost
66
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
pošiljaka
Zakonski propisi
- Opisuje osnovnu
djelatnost željeznice
- Objašnjava
zaključivanje
ugovora o prevozu i
prijem stvari na
prevoz
- Opisuje izvršenje
prevoza
- Objašnjava postupak
u slučaju smetnji u
izvršenju prevoza
- Objašnjava
odgovornost
željeznice
- Opisuje reklamacije
iz ugovora o prevozu
- Pojašnjava
zastarjelost
potraživanja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Uočava primjenu
- Razvija pozitivnu
zakonskih propisa pri orijentaciju prema
prevozu stvari
zanimanju
- Razvija sposobnost - Povezuje uzroke i
povezivanja znanja
posljedice
iz različitih oblasti
- Razvija smisao za
- Rješava probleme
red i urednost
reklamacija
- Rješava probleme u
slučaju smetnji u
izvršenju prevoza
- Poznaje obaveze
željeznice prema
korisnicima usluga
- Kritički procjenjuje
odnos željeznice
prema prevozu stvari
67
Preporuke za
izvođenje nastave
- Pismena vježba:
Zakonski propisi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Posebni slučajevi u prevozu stvari
- Poznaje postupak sa - Navodi slučajeve
viškom i nađenim
prodaje stvari i
postupke sa viškom i stvarima kao i slučaj prodaje
nađenim stvarima
- Poznaje postupak u
- Objašnjava
slučaju prekoračenja
stavljanje zabrane
tovarnog profila
na pošiljke i njihova
- Poznaje postupak u
plijenidba
slučaju izmjene
- Nabraja posebne
potvrde o prijemu ili ugovora o prevozu
- Rješava problem
izdavanju pošiljke
- Opisuje uništenje
zalutalih pošiljaka
stvari
- Određuje postupak
- Definiše uzimanja
za slučaj smetnji pri
uzoraka stvari
prevozu i izdavanju
- Objašnjava postupak stvari
sa zalutalim
- Poznaje postupak u
pošiljkama
slučaju prekoračenja
- Obrazlaže postupak
tovarnog profila
u slučaju
- Pravi izmjene
prekoračenja
ugovora o prevozu
tovarenja kola
- Rješava smetnje pri
- Pojašnjava postupak prevozu odnosno
u slučaju izmjene
izdavanju stvari
ugovora o prevozu
- Predviđa postupak
- Objašnjava slučaj
utovara ili istovara
smetnje pri prevozu
van staničnog
odnosno pri
područja
izdavanju stvari
- Navodi slučajeve u
kojima se vrši utovar
ili istovar van
staničnog područja
Posebne vrste pošiljaka
- Pojašnjava slučajeve - Razlikuje vrste
prevoza posmrtnih
prevoza pošiljaka
ostataka, živih
- Određuje postupak
životinja i žive ribe u pri prevozu opasnih materija
vodi
- Procjenjuje potrebu - Objašnjava
dezinfekcije kola
dezinfekciju kola
- Razlikuje klasične i
- Opisuje prevoz
savremene načine
opasnih predmeta i
transporta
materija po RID-u
- Uočava značaj
- Pojašnjava prevoz
pošiljaka od vrata do kompletnog izvršenja
vrata, oročenog i
usluge
dogovorenog prevoza - Uočava značaj
68
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razvija
- Posjeta magacinu
samopouzdanje
željezničke stanice
Razvija odgovornost
Shvata potrebu
povezivanja teorije i
prakse
Razvija sposobnost
prepoznavanja
problema i nalaženje
rješenja
Razvija svijest o
značaju zaštite
životne sredine
Povezuje uzroke i
posljedice
Razvija logično
zaključivanje
- Pismena vježba iz
domena posebnih
vrsta pošiljaka
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
kombinovanog
- Obrazlaže
transporta
organizaciju
kombinovanog i
integralnog
transporta
Potražno – reklamacioni postupak
- Uočava značaj
- Objašnjava ulogu
potražnopotražnoreklamacionog
reklamacionog
postupka
postupka
- Planira postupak u
- Nabraja osnovne
slučaju utvrđivanja
pojmove potražnonedostatka ili viška
reklamacionih
- Suočava se sa
poslova
potražnim
- Nabraja evidencije
postupkom kod
koje se vode u
pošiljaka iz
potražnomeđunarodnog
reklamacionom
saobraćaja
postupku
- Objašnjava potražni - Suočava se sa
problemima
postupak u slučaju
utvrđivanja
utvrđivanja
nedostatka u
nedostatka u
otpravnoj,usputnoj i stanicama
uputnoj stanici ili u - Rješava probleme sa
vozu
pojavom viška stvari
- Objašnjava postupak - Određuje evidenciju
u slučaju viška stvari za vođenje potražnoreklamacionog
- Opisuje potragu za
postupka
viškom
- Definiše sprovodnicu - Predviđa postupak
kod utvrđivanja
K-316
- Objašnjava postupak gubitka i oštećenja
u slučaju utvrđivanja - Shvata postupak
vođenja zapisnika
gubitka i oštećenja
- Objašnjava zapisnik - Uočava rad čuvarske
službe na očuvanju
o izviđaju K-320
stvari
- Opisuje postupak u
slučaju krađe
- Objašnjava potražni
postupak kod
pošiljaka iz
međunarodnog
saobraćaja
- Definiše čuvarsku
službu i postupak u
slučaju krađe
Carinski postupak
- Definiše osnovne
- Pokazuje carinski
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija snalažljivost - Pismena vježba iz
i sposobnost za
potražnotimski rad
reklamacionog
- Razvija odgovornost
postupka
- Razvija sposobnost
primjene stečenih
znanja u različitim
situacijama
- Stiče samopouzdanje
i sigurnost
- Razvija smisao za
red i urednost
- Razvija preciznost i
69
- Pismena vježba iz
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
pojmove iz carinskog
postupka
- Objašnjava carinski
postupak u
željezničkom
saobraćaju
- Definiše smještaj
carinske robe
- Nabraja carinske
isprave, žigove i
obrasce
- Objašnjava postupak
u slučaju promjene
reda vožnje
- Opisuje radno
vrijeme carine i
odgovornost
željeznice
- Objašnjava postupak
u slučaju promjene
mjesta carinjenja i
vraćanja pošiljke
- Objašnjava carinski
postupak pri prevozu
stvari u slučaju
uvoza i izvoza
- Navodi odgovornost
željeznice u prevozu
stvari
Tarifni propisi
- Definiše pojam i
namjenu željezničke
tarife
- Objašnjava osnovne
propise koji regulišu
odnose između
prevozioca i
korisnika prevoza
- Obrazlaže tarifu za
prevoz stvari, dio 1
- Objašnjava tarifu,
dio 2, klasifikaciju
stvari i spisak
predmeta
- Opisuje imenik
željezničkih stanica
- Objašnjava daljinar i
putokaz spiska
stanica i tablicom
upućivanja sa
Formativni ciljevi
-
učenik
postupak
Određuje
odgovornost
željeznice
Uočava carinske
isprave, žigove i
obrasce
Određuje smještaj
carinske robe
Određuje mjesto
promjene carinjenja
Određuje postupak
pri prevozu stvari iz
uvoza i izvoza
Shvata odgovornost
željeznice u prevozu
stvari
Socijalizacijski
Preporuke za
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
tačnost u radu
carinskog postupka
- Razvija odgovornost - Izvođenje stručne
- Stiče samopouzdanje ekskurzije
i sigurnost
- Razumije pojam
- Razvija motivaciju i - Pismena vježba:
tarife
Primjena tarife i
samopouzdanje
- Predviđa primjenu
tarifskih propisa
- Razvija svijest o
propisa i kriterijuma potrebi kvalitetnog
koji regulišu odnose
rada
između prevozioca i - Stiče navike tačnosti
korisnika prevoza
i sistematičnosti u
- Pokazuje priloge
radu
tarife za prevoz
stvari, dio 1
- Upotrebljava
klasifikaciju robe,
imenik željezničkih
stanica i daljinar
- Proračunava
prevoznine u
zavisnosti od vrste
pošiljke
- Predviđa značaj
poznavanja svojstava
70
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
i vrste robe
prevoznim putevima
- Objašnjava
- Planira poslove koji
računanje
prethode računanju
prevoznine i naknade prevoznine
za sporedne usluge - Izvodi računanje
prevoznine
- Definiše dodatke na
- Izvodi proračun
prevozninu
prevoznine i naknade
- Obrazlaže
utvrđivanje težine
za sporedne usluge
mjerodavne za
- Predviđa slučajeve
računanje
zaračunavanja
prevoznine
dodatka na
- Objašnjava
prevozninu
računanje
- Računa naknade za
prevoznine za kolske sporedne usluge
i denčane pošiljke
Računanje prevoznine za denčane pošiljke
- Razumije
- Objašnjava
organizaaciju
računanje
prevoza denčanih
prevoznine za
pošiljki
denčane pošiljke
- Razlikuje načine
- Objašnjava
računanja
računanje
prevoznine denčanih prevoznine denčanih
pošiljki u zavisnosti pošiljki mješovitog
od načina prevoza
prevoza
- Određuje visinu
- Opisuje računanje
prevoznine
prevoznine za
- Računa prevozninu
denčane pošiljke
na industrijskim
oročenog,
kolosijecima
dogovorenog,
- Računa prevoznine
brzovoznog i
za male i srednje
ekspresnog prevoza
- Obrazlaže računanje kontenere
prevoznine denčanih - Izvodi račun za
pošiljki za stanice na prevozninu opasne
materije i predmeta
industrijskim
propisanih RID-om
kolosijecima
- Računa prevozninu
- Opisuje računanje
za:
prevoznine za stvari
- kabaste stvari
koje se predaju u
-žive životinje i
malim i srednjim
-žive ribe u vodi
kontenerima
- Opisuje računanje
prevoznine za zbirne
denčane stvari
- Opisuje računanje
prevoznine za
opasne materije i
predmete propisane
71
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Razvija pozitivan
odnos prema
zanimanju
Stiče samostalnost u
radu
Razvija odgovornost i
preciznost
Stiče sigurnost u
radu
Preporuke za
izvođenje nastave
Pismena vježba:
Računanje
prevoznine za
denčane pošiljke
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
RID-om
- Objašnjava
računanje
prevoznine za
denčane kabaste
stvari
- Objašnjava
računanje
prevoznine za
denčane pošiljke
živih životinja
- Objašnjava
računanje
prevoznine za
denčane pošiljke
žive ribe u vodi
Računanje prevoznine za kolske pošiljke
- Određuje postupak
- Navodi osnovna
računanja
pravila računanja
prevoznine za kolske
prevoznine za
pošiljke oročenog i
kolske pošiljke
ekspresnog prevoza
- Objašnjava
- Računa prevozninu
računanje
prevoznine za kolske za brzovozne i
pošiljke oročenog i
pošiljke dogovorenog
ekspresnog prevoza
prevoza
- Objašnjava
- Računa prevozninu
računanje
pošiljki koje se
prevoznine za
različito tarifiraju
brzovozne kolske
- Računa prevoznine
pošiljke i pošiljke
za kolske pošiljke
dogovorenog prevoza živih životinja
- Određuje postupak
- Opisuje računanje
prevoznine za kolske računanja
prevoznine za kolske
pošiljke stvari koje
se različito tarifiraju pošiljke dugačkih
predmeta u više kola
- Opisuje računanje
prevoznine za kolske - Računa prevozninu
pošiljke živih
pošiljaka mješovitog
životinja
prevoza
- Objašnjava
- Računa prevoznine
računanje
na industrijskim
prevoznine za šinska kolosijecima
vozila koja nijesu
- Izvodi obračun
uvrštena u kolski
troškova:mješovitog
park nijedne
vojnog transporta,
željeznice
naročitih pošiljaka i
- Objašnjava
u kolima specijalne
računanje
konstrukcije
prevoznine za kolske - Uočava faktore koji
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija samostalnost - Pismena vježba iz
oblasti računanja
u radu
prevoznine za kolske
- Razvija smisao za
pošiljke
tačnost i preciznost
- Razvija
samopouzdanje
- Stiče stručnost,
sposobnost i
pouzdanost u radu
- Razvija odgovornost
- Razvija svijest o
neophodnosti
kvalitetnog
obavljanja radnih
zadataka
72
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
pošiljke dugačkih
predmeta u više kola
- Objašnjava
računanje dodatka
na prevozninu
- Opisuje računanje
prevoznine za prevoz
pošiljki u
mješovitom prevozu
- Opisuje računanje
prevoznine za
prevoz pošiljki na
industrijskim
prugama
- Objašnjava
računanje
prevoznine za prevoz
stvari u velikim
kontenerima
- Objašnjava
računanje
prevoznine za prevoz
mješovitog vojnog
transporta
- Objašnjava računanje
prevoznine za
naročite pošiljke
- Nabraja predmete za
zaštitu stvari i pribor
za tovarenje
- Objašnjava
prevoznine kod
upotrebe pokrivača i
nosača pokrivača
- Objašnjava
računanje
prevoznine kod
upotrebe ostalog
tovarnog pribora
- Objašnjava
računanje
prevoznine kod
upotrebe materijala
i predmeta koji služe
za zaštitu stvari od
toplote ili hladnoće
- Opisuje doleđivanje
u toku prevoza
- Objašnjava
Formativni ciljevi
-
-
-
-
učenik
utiču na način
obračuna prevoznih
troškova
Predviđa predmete
za zaštitu stvari
Predviđa pribor za
tovarenje
Računa prevoznine
kod upotrebe:
pokrivača i ostalog
tovarnog pribora,
materijala i
predmeta koji služe
za zaštitu stvari od
toplote ili hladnoće
Planira doleđivanje u
toku prevoza
Razlikuje računanje
prevoznine za slučaj
prevoza u kolima:
specijalne
konstrukcije,
korisnika prevoza ili
u zakupu
Određuje računanje
prevoznine za
pošiljke u posebnim
teretnim vozovima i
grupama kola
Predviđa djelimičan
dotovar ili istovar u
toku prevoza
73
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
računanje
prevoznine za prevoz
stvari u kolima
specijalne
konstrukcije
sopstvenosti
željeznice
- Objašnjava
računanje
prevoznine za prevoz
stvari u kolima
korisnika prevoza ili
u kolima u zakupu
- Objašnjava
računanje
prevoznine za
pošiljke u posebnim
teretnim vozovima
- Objašnjava
računanje
prevoznine za prevoz
stvari u grupama
kola
- Opisuje djelimičan
dotovar ili istovar u
toku prevoza
- Objašnjava
prevoznine za
pošiljke za potrebe
željezničkih
preduzeća
Međunarodni propisi
- Objašnjava
međunarodnu
konvenciju o prevozu
stvari CIM
- Obrazlaže područje
voženja i primjene
konvencije
- Opisuje
zaključivanje
ugovora o prevozu
- Obrazlaže
odgovornost za
navode u tovarnom
listu, vozarinske
dodatke i postupak
sa pretegom
- Upoznaje sa
rokovima isporuke
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razumije
međunarodnu
konvenciju o prevozu
stvari
- Uočava područje
njene važnosti i
primjene
- Uočava značaj
navoda u tovarnom
listu
- Informiše o rokovima
isporuke
- Rješava izmjene
ugovora o prevozu
- Rješava smetnje pri
izdavanju
- Suočava se sa
reklamacijama i
Preporuke za
izvođenje nastave
- Uočava važnost
- Pismena vježba iz
kvalitativnog rada
međunarodnih
- Stiče samopouzdanje propisa
- Razvija sposobnost
za postizanje
kompromisa
- Razvija tehničku
kulturu i sposobnost
komunikacije u
struci
- Shvata značaj
poštovanja normi i
propisa
- Razvija odgovornost
- Razvija snalažljivost
74
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Objašnjava izmjenu
ugovora o prevozu
- Objašnjava smetnje
pri izdavanju
- Opisuje zajedničku
odgovornost
željeznica
- Objašnjava
reklamacije i tužbe
- Nabraja slučajeve
gašenja prava na
tužbu protiv
željeznice
- Opisuje
zastarijevanje
potraživanja
- Objašnjava obračun
između željeznicaregresi
- Objašnjava
reglementaciju
međunarodnog
saobraćaja
- Objašnjava
međunarodni
pravilnik o prevozu
kola korisnika
prevoza
- Obrazlaže odštete
zbog prekoračenog
roka isporuke
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
-
učenik
tužbama
Određuje slučajeve
gašenja prava na
tužbu i
zastarijevanja
potraživanja
Uočava zajedničku
odgovornost
željeznica
Upotrebljava
sporazume u
međunarodnom
saobraćaju
Navodi slučajeve
zastarijevanja
potraživanja
Rješava obračun
između željezničkih
uprava
Upotrebljava
međunarodni
pravilnik o prevozu
kola korisnika
prevoza
Uočava posljediceštete zbog
prekoračenog roka
isporuke
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- M.Radošević,Organizacija prevoza stvari,za II, III i IV stepen stručnog obrazovanja
srednje saobraćajne škole,Zavod za novinsko-izdavačku delatnost
JŽ - Beograd,1983.
- S.Stamenković, M.Selaković, Priručnik iz organizacije prevoza stvari sa načinom
računanja prevoznine, Zavod za novinsko-izdavačku delatnost JŽ Beograd, 1992.
- Pravilnik o organizaciji prevoza putnika i pošiljaka (Pravilnik 160) JŽ,1981.
- Uputstvo o manipulaciji pri prevozu robe železnicom (Uputstvo 162),Preduzeće za
železničku izdavačko-novinsku delatnost, Beograd,1999.
- Uputstvo o potražnom postupku (Uputstvo 163), Zavod za novinsko-izdavačku i
propagandnu delatnost,JŽ – Beograd,1981.
- Uputstvo o carinskom postupku u železničkom saobraćaju (Uputstvo 164),Zavod
za novinsko-izdavačku i propagandnu delatnost,JŽ – Beograd,1981.
- Tarifa za prevoz stvari na prugamaJŽ,Zavod za novinsko-izdavačku i propagandnu
delatnost,JŽ – Beograd,1986.
- Pravilnik o prevozu opasnih stvari na železnicama(RID),Zavod za novinskoizdavačku i propagandnu delatnost JŽ – Beograd,1986.
75
- Uputstvo o prevozu naročitih pošiljaka (Uputstvo 20),Preduzeće za železničku
izdavačko-novinsku delatnost, Beograd,1991.
- Propisi za tovarenje (Prilog II RIV-a),Preduzeće za železničku izdavačko-novinsku
delatnost,Beograd,1990.
- Uputstvo za upotrebu kola i tovarnog pribora (Uputstvo 90),Preduzeće za
železničku izdavačko-novinsku delatnost,Beograd,1990.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u učionici opremljenoj računarom i projektorom.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno,najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Pismeno,najmanje jedna pismena vježba u polugodištu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani saobraćajni inženjer
- Diplomirani ekonomista
10. Povezanost predmeta
Znanja
-
Pojam ugovora
Skladišta
Transportno osiguranje
Špedicija
Saobraćaj kao dio procesa
proizvodnje
Vrste vozova, podjela i
označavanje
Odredbe o kolima
Sastavljanje vozova
Teretna kola
Vrijeme korišćenja kola
Tovarni pribor
Obezbjeđenje kola i
tovarnog pribora
Integralni transport
Denčane i kolske pošiljke
- Tarife i tarifna politika na
željeznici
- Opšte odredbe o prevozu
stvari
- Tarifski propisi
- Računanje prevoznine za
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Transportno pravo,
- Transportno pravo,
marketing i špedicija
marketing i špedicija
- Organizacija željezničkog
saobraćaja
- Radne jedinice i osoblje za
izvršenje saobraćaja
- Vrste vozova
- Odredbe o kolima
- Sastavljanje vozova
- Eksploatacija vučenih vozila - Teretna kola
- Tovarni pribor
- Integralni transport
- Tehnologija i organizacija
prevoza na željeznici
- Željeznički saobraćajni
sistemi
- Praktična nastava
76
- Robe u unutrašnjem i
međunarodnom saobraćaju
- Izračunavanje vozne cijene
- Prevoz putnika i stvari
- Transportno komercijalni
poslovi
Znanja
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
denčane i kolske pošiljke
77
1.2.11. ORGANIZACIJA ŽELJEZNIČKOG SAOBRAĆAJA
1. Naziv predmeta: ORGANIZACIJA ŽELJEZNIČKOG SAOBRAĆAJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
108
108
132
174
Ukupno
108
108
132
348
3. Opšti ciljevi nastave
- Razvoj ličnosti učenika u pogledu kompletne organizacije željezničkog saobraćaja
u zemljama jugoistočne Evrope.
- Osposobljavanje učenika za samostalno organizovanje i regulisanje željezničkog
saobraćaja na sistemima koji se koriste na prugama Crne Gore i susjednih
željezničkih uprava.
- Upoznavanje sa dostignućima i tehnikama koje se koriste u organizaciji
željezničkog saobraćaja na novim prugama.
- Detaljno upoznavanje i savladavanje svih poslova i aktivnosti koje se tiču
organizacije željezničkog saobraćaja, kako u dispečerskim centrima, tako i u
stanicama i ostalim službenim mjestima na pruzi.
- Usvajanje stručnih kompetencija za samostalno vršenje poslova: otpravnika
vozova, vozovođe, rukovaoca manevre, saobraćajno-transportnog radnika i
skretničara.
78
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Saobraćaj kao dio procesa proizvodnje
- Razlikuje prednosti - Razvija pozitivan
- Definiše vrste
željezničkog
stav prema novim
saobraćaja
transportnog sistema saznanjima
- Objašnjava ulogu
željezničkog
- Upoređuje
saobraćaja u
željeznički
saobraćajnom
transportni sistem sa
sistemu
ostalim vidovima
- Navodi osnovne
saobraćaja
prednosti svih vidova - Vrši komparaciju i
saobraćaja
drugih vidova
saobraćaja
Radne jedinice i osoblje za izvršenje saobraćaja
- Razvija odgovornost
- Razlikuje poslove
- Nabraja jedinice i
radnih jedinica i
osoblje koje radi u
osoblja u njima koje
izvršnim jedinicama
direktno učestvuju u
željeznice
regulisanju i
- Opisuje osnovne
organizovanju
poslove osoblja u
saobraćaja
izvršnim jedinicama
- Upotrebljava
željeznice
pravilno termine
- Definiše sve poslove
vezane za svaku
koje obavlja
grupu zanimanja u
saobraćajno
radnim jedinicama
transportni tehničar
željeznice
u regulisanju i
- Uočava raspored
organizovanju
radnih jedinica
željezničkog
željeznice i sastav
saobraćaja
osoblja u njima,
naročito koje se
odnose na izvršne
jedinice
infrastrukture
- Formira neophodna
znanja o izvršnim
jedinicama i osoblju
koje su pod
direktnom upravom
otpravnika vozova
Postrojenja za izvršenje saobraćaja
- Opisuje postrojenja - Uočava postrojenja i - Shvata značaj
- Posjeta željezničkoj
pridržavanja propisa stanici
tehnike koja se
koja služe za
koriste za izvršenje
regulisanje
- Pismeni zadatak
saobraćaja u Crnoj
saobraćaja
- Objašnjava namjenu Gori (stanice,
čvorovi, stabilna
uređaja, naročito
79
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
signalno- sigurnosnih postrojenja itd.)
koji se koriste za
- Upoređuje različite
izvršenje saobraćaja vrste postrojenja
koje se koriste za
- Obrazlaže različite
izvršenje saobraćaja
vrste postrojenja
koja se koriste za
- Uočava način rada
izvršenje saobraćaja uređaja u Crnoj Gori
u Crnoj Gori i
koja se koriste za
zemljama
regulisanje
jugoistočne Evrope
saobraćaja
- Izražava
funkcionisanje i
namjenu staničnih
postrojenja za
izvršenje saobraćaja
(kolosiječni parkovi,
način regulisanja
saobraćaja, postupci
u slučaju kvara
postrojenja itd.)
- Rukuje
postrojenjima za
izvršenje saobraćaja
Vrste vozova,podjela i označavanje
- Analizira Uputstvo - Povezuje uzroke i
- Nabraja i opisuje
posljedice
54 o označavanju
vrste vozova koji
vozova
saobraćaju na
- Upoređuje vozove
prugama Evrope
prema podjelama
- Navodi način i
određenim
metodologiju
Pravilnikom 2
podjele vozova po
- Određuje oznaku
više pristupa i
voza na osnovu
metodologija
zadatih parametara
- Objašnjava detaljno
- Interpretira znanje o
način označavanja
vozovima i koji ne
vozova
saobraćaju na
prugama Crne Gore
- Uočava podjele
vozova prema
Uputstvu 54 i
Pravilniku 2
Željeznička signalizacija
- Razvija
- Razlikuje detaljno
- Opisuje osnovne
interesovanje za
osobine sistema
osobine željezničke
nova saznanja
željezničke
signalizacije
signalizacije koji se
- Nabraja osobine
koriste u Crnoj Gori
sistema željezničke
signalizacije koji se - Uočava podjele i
80
Preporuke za
izvođenje nastave
- Softver sa
prezentacijom
vozova i njihovim
oznakama
- Posjeta željezničkoj
stanici
- Posjeta željezničkoj
stanici i obilazak
signala na otvorenoj
pruzi
- Softver rada signala
- Pismeni zadatak
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
namjenu željezničke
koriste u Crnoj Gori
signalizacije prema
- Objašnjava značaj
Pravilniku 1
raličitih sistema
- Analizira rad
željezničke
glavnih,
signalizacije
manevarskih,
dopunskih signala i
signala staničnog i
voznog osoblja
- Uočava signale za
elektrovuču na
vozilima i ostale
signale koji se
koriste za
regulisanje
saobraćaja
Odredbe o kolima
- Nabraja vrste kola
- Određuje serije svih - Razvija
koje se koriste u
vrsta kola i najčešće interesovanje za
nova saznanja
željezničkom
podserije
saobraćaju
- Određuje izbor kola
- Opisuje osnovnu
kod naručivanja od
namjenu svih vrsta
strane naručioca
kola, u putničkom i
prevoza
teretnom saobraćaju - Predviđa postupke sa
- Rezimira
neispravnim kolima
komparativne
(olistavanje)
prednosti jednih kola - Određuje pravilan
raspored kola u vozu
u odnosu na druge
- Uočava osnovne
grupe kola u
putničkom i
teretnom saobraćaju
- Formira znanja o
minimalnim
eksploatacionim
osobinama kola i o
izboru kola za prevoz
putnika i robe
Poslovni red i tehnološki proces rada stanice
- Zna sadržaj
- Opisuje namjenu
- Navikava se na
poslovnog reda
poslovnog reda
pridržavanje propisa
stanice i tehnološkog stanice i tehnološkog - Razvija preciznost
procesa rada stanice procesa rada
- Uočava potrebne
- Objašnjava značaj
saobraćajno tehničke informacije iz
stanične
dokumentacije u
dokumentacije
stanicama
- Određuje namjenu I i
- Obrazlaže izradu
81
Preporuke za
izvođenje nastave
- Softver različitih
vrsta kola
- Pismeni zadatak
- Poslovni red i
tehnološki proces
rada stanice
- Pismeni zadatak
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
poslovnog reda
II dijela poslovnog
stanice i tehnološkog reda stanice
procesa rada stanice - Demonstrira
(koje stanice imaju
snalaženja u
potrebu za istim, ko
službenim mjestima
radi, neophodni
korišćenjem stanične
elementi za izradu
dokumentacije
itd.)
- Uočava neophodnost
- Navodi postupke sa
poznavanja
čuvanjem
tehnoloških
dokumentacije u
operacija u svakoj
službenim mjestima
stanici i poznavanja
mjesnih prilika
82
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Manevarski poslovi
- Opisuje i nabraja sve - Uočava organizaciju - Razvija pravilan
manevarskih poslova odnos prema
vrste manevarskih
zanimanju
tako da može
poslova
samostalno da
- Objašnjava razlike
rukovodi istim
između voznih i
manevarskih vožnji - Određuje signalne
znake manevarskog
- Obrazlaže način
osoblja i
organizacije
lokomotivskog
manevarskih
osoblja
poslova, sastav
osoblja, rukovođenje - Razlikuje načine
postavljanja voznih i
manevarskim
manevarskih puteva
poslovima itd.
vožnji
- Pokazuje znanje
neophodno za
samostalno vršenje
manevarskih poslova
- Određuje poslove
neposrednih
izvršilaca
manevarskih poslova
(skretničari, vođe
manevre, rukovaoci
manevre,
manevristi)
Sastavljanje vozova
- Opisuje i objašnjava - Određuje samostalno - Shvata važnost
kako se sastavljaju
pravilno sastavljanje očuvanja kvaliteta
vozovi u
vozova prema
željezničkom
kriterijumima
saobraćaju
određenim
- Objašnjava
Pravilnikom 2 i
kriterijume po
Uputstvom 233
kojima se sastavljaju - Uočava poslove
vozovođe u pogledu
vozovi
sastavljanja vozova
- Poznaje sisteme
kočenja i kočnice na - Planira probe
kočnica
željezničkim
- Određuje sastav
vozilima
voza po saobraćajno
tehničkim
kriterijumima
- Uočava značaj i
svrsishodnost
pravilnog
sastavljanja vozova
- Formira znanja o
83
Preporuke za
izvođenje nastave
- Softver sa prikazom
manevarskih poslova
- Softver sa
simulacijom
sastavljanja vozova
- Posjeta ranžirnoj
stanici
- Pismeni zadatak
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
kočnicama
željezničkih vozila
Propratne isprave voza
- Nabraja sve moguće propratne isprave
kod voza
- Objašnjava namjenu
svake propratne
isprave
- Definiše pojedinačne
obaveze izvršnog
osoblja kod
ispostavljanja i
popunjavanja
propratnih isprava
voza
Demonstrira
ispostavljanje i
popunjavanje
propratnih isprava
voza
Razlikuje propratne
isprave (putni list,
teretnica, nalozi,
izvještaj o sastavu i
kočenju vozova i
plan rada sabirnog
voza)
Uočava obaveze
saobraćajno
transportnog
tehničara u vezi
pravilnog
ispostavljanja i
uručivanja
propratnih isprava
voza
Uvođenje vozova u saobraćaj
- Opisuje i objašnjava - Organizuje uvođenje voza u saobraćaj
postupak kod
- Uočava uslove za
uvođenja vozova u
pokretanje vozova
saobraćaj
prema Pravilniku 2
- Poznaje odredbe o
- Planira otpremu
obavezama
vozova na
rasporednih stanica
rasporednom odsjeku
u vezi uvođenja
vozova u saobraćaj - Formira sposobnost i
- Demonstrira
znanje da
određivanje broja
samostalno uvodi voz
voza
u saobraćaj
- Definiše postupke
- Uočava zadatke
izvršnog osoblja za
rasporednih stanica i
pravilno uvođenje
dispečerske službe
voza u saobraćaj
pri uvođenju vozova
Obavještenje o saobraćaju vozova
- Opisuje i objašnjava - Razlikuje fonograme kojima se izvršno
postupak kod
osoblje
davanja i primanja
sporazumijeva i
obavještenja o
informiše o
saobraćaju vozova
saobraćaju vozova
- Poznaje odredbe o
- Kreira izvještaj o
propisanim
84
Razvija preciznost
Razvija smisao za
red i urednost
Preporuke za
izvođenje nastave
- Katalog propratnih
isprava voza
- Uputstvo za rad sa
ispravama voza
Stiče samopouzdanje - Softver sa
i sigurnost
simulacijom
uvođenja vozova u
saobraćaj
- Pismeni zadatak
Povezuje uzroke i
posljedice
Razvija smisao za
red i urednost
- Pismeni zadatak
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
saobraćaju vozova za
fonogramima u vezi
obavještenja o
određeni rasporedni
saobraćaju vozova
odsjek
- Nabraja vrste
- Proračunava
službenih fonograma kašnjenja vozova na
koji se razmjenjuju
svom rasporednom
pri kretanju vozova
odsjeku
- Formira sposobnost
davanja i primanja
službenih fonograma
koji se odnose na
kretanje vozova
(aviza, odjava,
dopuštenje, analiza,
dispozicija)
Vozno osoblje i posijedanje vozova
- Određuje sastav
- Shvata značaj o
- Nabraja sastav
voznog osoblja na
potrebi zaštite na
voznog osoblja i
vozu
radu
način posjedanja
- Izvodi upis sastava
vozova
voznog osoblja u
- Objašnjava uslove
propratne isprave
koji određuju sastav
voza
voznog osoblja i
uslove za posjedanje - Uočava ko ima pravo
putovanja na
vozova
vučnom vozilu
- Definiše podjele
- Određuje postupke u
voznog osoblja na
slučaju saobraća
lokomotivsko i
voza sa smanjenim
vozopratno osoblje
brojem voznog
- Poznaje uslove za
osoblja
jednoposjed i
- Uočava znanje o
dvoposjed vučnih
pravilnom sastavu
vozila
voznog osoblja voza i
posjedanja vučnog
vozila
- Određuje značaj i
ulogu svakog člana
voznog osoblja
- Formira sposobnost
brzog analiziranja
propratnih isprava
voza
Regulisanje saobraćaja vozova
- Razvija odgovornost - Interpretira
- Nabraja načine
regulisanje
regulisanja
- Razvija
saobraćaja vozova u
saobraćaja vozova
interesovanje za
staničnom razmaku i nova saznanja
- Objašnjava svaki od
sa sistemom MZ
načina regulisanja
-
85
Preporuke za
izvođenje nastave
Posjeta željezničkoj
stanici
Softver sa
simulacijom
regulisanja
saobraćaja vozova
Pismeni zadatak
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
(međustanične
saobraćaja vozova
zavisnosti)
(stanični razmak,
- Uočava uslove za
MZ, APB, TK)
regulisanje
- Obrazlaže prednosti
saobraćaja vozova u
svakog od načina
uslovima upotrebe
regulisanja
telekomande
saobraćaja
- Rješava sporne
- Navodi vrste
situacije kod
regulisanja
regulisanja
saobraćaja koji se
saobraćaja u
koriste u Crnoj Gori
staničnom razmaku i
sa sistemom MZ
- Ispostavlja naloge
putnom listu (Opšti
nalog I i nalog II za
ukrštavanje)
- Uočava znanje za
samostalno
regulisanje
saobraćaja u
staničnom razmaku i
sistemu MZ
- Određuje prednosti
telekomande pri
regulisanju
saobraćaja
- Uočava sposobnost
prilagođavanja
naprednim sistemima
za regulisanje
saobraćaja vozova
86
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Primanje i otpremanje vozova
- Uočava sastav
- Opisuje aktivnosti
koje vrši saobraćajno fonograma
osoblje na primanju i dopuštenja, avize,
predavize, odjave,
otpremanju vozova
dispozicije i analize
- Nabraja fonograme
- Izvodi prijem voza
koji se koriste pri
na slobodne i na
primanju i
zauzete kolosijeke
otpremanju vozova
- Određuje indirektnu
- Poznaje redoslijed
otpremu vozova
tehnoloških
- Analizira redoslijed
operacija prije
prijema vozova u
otpreme voza
stanicu, posebno
- Demonstrira
odredbe koje se
primjere fonograma
odnose na
za prijem i otpremu
ukrštavanje vozova
vozova
- Formira planove za
otpremu vozova koji
saobraćaju u
zakašnjenju
- Upoređuje kašnjenja
vozova u realnom
vremenu i predlaže
ukrštavanja vozova
Regulisanje saobraćaja vozova u zakašnjenju
- Čita kretanje vozova - Opisuje situacije
koje dovode do
sa grafikona reda
zakašnjenja vozova
vožnje i iz knjižice
- Nabraja rješenja
reda vožnje
koja se primjenjuju - Određuje
za smanjenje
proračunom
zakašnjenja vozova
kašnjenja,
- Poznaje stanične
premještanje,
intervale sastajanja
ukrštavanja u drugo
vozova i intervale
službeno mjesto
slijeđenja vozova
- Analizira najčešće
- Poznaje rangove
uzroke kašnjenja
vozova
vozova i predlaže
mjere za
eliminisanje istih
- Skicira na grafikonu
saobraćaj vozova u
zakašnjenju
- Demonstrira
ispostavljanje naloga
II za ukrštavanje
87
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Shvata vezu teorije i - Softver sa
prakse
simulacijom
primanja i
otpremanja vozova
- Posjeta željezničkoj
stanici
- Softver sa
Razvija
interesovanje prema simulacijom
regulisanja vozova u
novim saznanjima
saobraćaj
- Pismeni zadatak
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Dužnosti voznog osoblja kod voza
- Određuje potrebni
- Nabraja dužnosti
sastav voznog
voznog osoblja
- Nabraja osoblje koje osoblja u zavisnosti
od vrste voza
čini vozno osoblje
- Izvodi kontrolu
- Opisuje različite
propratnih isprava
sastave voznog
- Uočava mjere
osoblja
bezbjednosti kojih se
mora pridržavati
vozno osoblje tokom
vožnje i za vrijeme
zadržavanja u
službenim mjestima
- Organizuje
ispostavljanje
propratnih isprava i
dodataka putnom
listu voznom osoblju
- Ispravlja propuste
voznog osoblja,
odnosno spriječava
vanredne događaje
Postupci pri nepravilnostima u toku vožnje
- Određuje obaveze - Nabraja
voznog osoblja kod
nepravilnosti do
pojave nepravilnosti
kojih može doći u
u toku vožnje
toku vožnje voza ili
manevarskog sastava - Uočava obaveze
staničnog osoblja u
- Opisuje uzroke koji
slučaju pojave
dovode do pojave
nepravilnosti u toku
nepravilnosti na
vožnje
vozovima
- Poznaje pravilnike i - Određuje zadatke
izvršnog osoblja
uputstva koji
stanice kod pojave
propisuju redoslijed
nepravilnosti u toku
postupaka za
vožnje
otklanjanje
- Uočava značaj
nepravilnosti koje
poštovanja
nastaju u toku
saobraćajnovožnje
tehničkih procedura
kod saobraćaja voza
i manevarskih
sastava
Posebne vrste saobraćaja
- Rješava regulisanje - Nabraja posebne
saobraćaja kod
vrste saobraćaja
posebnih vrsta
- Opisuje uzroke koji
88
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razvija odgovornost - Film sa prikazom
rada voznog osoblja
Razvija analitičnost i - Filmski materijal
logično mišljenje
nepravilnosti do
kojih može doći u
toku vožnje voza ili
manevarskog sastava
- Pismeni zadatak
Razvija moć
zapažanja
Razvija
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
interesovanje prema
saobraćaja
dovode do pojave
novim saznanjima
- Pravi pripremu
posebnih vrsta
vozova kod posebnih
saobraćaja
- Poznaje organizaciju vrsta saobraća
- Određuje zadatke
saobraćaja kod
izvršnom osoblju
posebnih vrsta
stanice kod posebnih
saobraćaja
vrsta saobraćaja
- Određuje zadatke
izvršnom osoblju
stanice kod posebnih
vrsta saobraćaja
Saobraćaj vozova do nekog mjesta na otvorenoj pruzi
- Organizuje pravilnu - Navikava se na
- Nabraja situacije
pridržavanje propisa
otpremu voza do
koje dovode do
nekog mjesta na
saobraćaja voza do
otvorenoj pruzi
nekog mjesta na
- Planira uslove pod
otvorenoj pruzi
kojim voz saobraća
- Navodi uslove za
do nekog mjesta na
otpremu voza do
otvorenoj pruzi
nekog mjesta na
- Određuje zadatke
otvorenoj pruzi
izvršnom osoblju
- Poznaje postupak
stanice kod
zaštićivanja voza od
saobraćaja voza do
strane voznog
nekog mjesta na
osoblja
otvorenoj pruzi
- Uočava odredbe o
laganim vožnjama i
ograničenim
brzinama
Izračunavanje mase voza i vučne mase lokomotive
- Uočava važnost
- Nabraja pravilnike i - Izračunava masu
nauke u
uputstva u kojima je voza iz popisanog
voza u teretnici
svakodnevnom životu
propisano kako se
određuju masa voza i - Određuje
maksimalnu masu
vučna masa
voza s obzirom na
lokomotive
kriterijume iz tablica
- Opisuje način
popisivanja voza
Uputstva 52
- Poznaje upotrebu
- Računa masu voza u
tablica iz Uputstva
slučaju kada je
52
PKM>SKM
- Poznaje upotrebu
- Određuje vučnu
tablica iz Uputstva
masu lokomotive na
233
osnovu tablica 7A,B i
C Uputstva 52
89
Preporuke za
izvođenje nastave
- Softver sa
simulacijom rada
vozova
- Pismeni zadatak
- Katalog sa tehničkim
elementima gornjeg
stroja pruge
- Maketa pruge
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Kočenje vozova
- Nabraja probe
kočnica
- Poznaje Uputstvo
233, dijelove za
otpravnike vozova
- Opisuje vrste kočnica
i menjača na vučnim
i vučenim vozilima
- Poznaje signale za
probu kočnica
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Određuje da li je voz - Uočava važnost
očuvanja kvaliteta
kočen na cijelom
prevoznom putu
Oblikuje masu i
brzinu voza kada voz
nije pokriven sa
stvarnom kočnom
masom
Izvodi sa
mašinovođom sve
probe kočnica
- Obezbezbjeđuje voz
od samopokretanja
- Uočava vrste kočnica
na vučenim vozilima
Red vožnje i saobraćajno transportno uputstvo uz red vožnje
- Navikava se na
- Nabraja materijale - Upotrebljava
knjižicu reda vožnje, tačnost
reda vožnje
- Razvija preciznost
- Opisuje postupak
STU dio A i B i
izrade reda vožnje
grafikon reda
- Poznaje sadržaj
vožnje,
knjižice reda vožnje, - Određuje trasu
posebnog voza ili
saobraćajno
voza u zakašnjenju
transportnog
uputstva i gafikona reda vožnje
- Poznaje tehničke
elemente za izradu
reda vožnje
Rad pružnog osoblja
- Povezuje uzroke i
- Nabraja koji radnici - Uočava poslove
čuvara pruge
posljedice
pripadaju pružnom
- Rukuje sa
- Navikava se na
osoblju
zvonovnim signalima tačnost
- Opisuje glavne
poslove pružnog
- Analizira postupak za
osoblja
zatvaranje pruge od
- Opisuje signale i
strane pružnog
signalne oznake koje osoblja
koristi pružno
- Interpretira obaveze
osoblje
otpravnika vozova u
- Poznaje način na
slučaju uvođenja
koji se signališu
lagane vožnje
lagane vožnje
- Uočava značaj
- Poznaje podjelu
održavanja pruga,
mreže na pružne
tekuće i investiciono
dionice
- Određuje potrebu
planiranja zatvora
pruge za potrebe
90
Preporuke za
izvođenje nastave
- Kočni i mjenjački
sklopvi
- Pismeni zadatak
- Materijal reda
vožnje
- Pismeni zadatak
- Alat pružnog osoblja
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
održavanja pruge
- Analizira pružnu
mehanizaciju
Organizacija saobraćaja na prugama sa APB –om i telekomandom
- Određuje osnovne
- Opisuje
- Shvata važnost
fonograme za
karakteristike pruge
saznanja iz svoje
regulisanje
na kojima se koristi
struke
saobraćaja na
APB i telekomanda
prugama sa APB i
- Nabraja prednosti
telekomandom
pruga sa sistemom
- Planira postupke u
APB
slučaju kvara na
- Nabraja prednosti
uređajima APB i
pruga sa sistemom
telekomande
telekomande
- Uočava signalne
- Opisuje uslove za
oznake koje
uvođenje sistema
najavljuju pruge sa
APB i telekomande
APB i telekomandom
Organizacija saobraćaja u posebnim uslovima
- Uočava pravilnu
- Razvija sposobnost
- Nabraja koji su
prijavu vanrednih
opažanja
slučajevi kada se
događaja
primjenjuje
- Uočava značaj
organizacija
održavanja pruga,
saobraćaja u
tekuće i investiciono
posebnim uslovima
- Poznaje situacije
- Određuje potrebu
koje dovode do
planiranja zatvora
vanrednih događaja, pruge za potrebe
raskida voza,
održavanja pruge
odbjegnuća vozila, - Analizira pružnu
saobraća kada je
mehanizaciju
vidik spriječen i
pomoćnom vozu koji
ostale situacije koje
ide na mjesto
dovode do prekida
vanrednog događaja
pruga
- Planira pravilan rad
- Poznaje aktivnosti
u slučaju raskida
koje sprovode
voza i odbjegnuća
operateri kada je
pojedinih vozila
pruga privremeno u - Koristi uputstvo koje
prekidu
se koristi pri jakom
snijegu i vijavici
- Zna postupak
isljeđenja vanrednih
događaja
91
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta željezničkoj
pruzi sa APB-om i
telekomandom
- Softver sa
simulacijom rada u
posebnim uslovima
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- M.LJ.Miletić,Organizacija železničkog saobraćaja za II,III i IV razred železničke
tehničke škole,Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,Beograd,1998.
- M.LJ.Miletić,Praktična nastava za II razred železničke tehničke škole,Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva,Beograd, 2000.
- M.LJ.Miletić,Praktična nastava za III i IV razred železničke tehničke škole, Zavod
za udžbenike i nastavna sredstva,Beograd, 2000.
- V.Milutinović, Priručnik iz organizacije železničkog saobraćaja za zanimanje
tehničar – mašinovođa,Zavod za novinsko- izdavačku i propagandnu delatnost JŽ –
Beograd,Nemanjina 6,1989.
- M.Čičak,Organizacija železničkog saobraćaja,Saobraćajni fakultet Univerziteta u
Beogradu,Beograd,1990.
- M.Čičak,S.Vesković,Organizacija železničkog saobraćaja I i II zbirka rešenih
zadataka,Saobraćajni fakultet Univerziteta u Beogradu,Beograd,1999.
- P.Kovačević,Eksploatacija železnica knjiga I,Zavod za novinsko- izdavačku i
propagandnu delatnost JŽ – Beograd,Nemanjina 6,1976.
- P.Kovačević,Eksploatacija železnica zbirka zadataka knjiga II,Zavod za novinskoizdavačku i propagandnu delatnost JŽ – Beograd,Nemanjina 6,1976.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u učionici opremljenoj računarom i projektorom.
- Zbirka simulcija i filmova za rad sobraćajno transportnog tehničara.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Pismeno,pismeni zadatak u svakom klasifikacionom periodu.
- Usmeno,najmanje po jedna provjera znanja u svakom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani saobraćajni inženjer
10. Povezanost predmeta
Znanja
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Stabilna postrojenja
- Gornji stroj pruge
- Postrojenja za izvršenje
saobraćaja
- Eksploatacija željeznica
- Red vožnje i saobraćajno
transportno uputstvo uz red
vožnje
- Signalno sigurnosni uređaji - Osnovi automatike
- Manevarski poslovi
Sastavljanje vozova
Red vožnje
- Željeznički saobraćajni
sistemi
92
- Red vožnje
- Signali
- Stanična postrojenja
- Međustanična rastojanja
Djelatnost eksploatacije
vučnih vozila
- Manevarski poslovi
Sastavljanje vozova
Red vožnje
Znanja
- Željeznička signalizacija
- Regulisanje saobraćaja
vozova
- Posebne vrste saobraćaja
- Željeznička signalizacija
- Elementi reda vožnje
- Vozopratno osoblje i
stanično osoblje
- Radne jedinice i osoblje za
izvršenje saobraćaja
- Vrste vozova
- Odredbe o kolima
- Sastavljanje vozova
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Praktična nastava
- Željeznička signalizacija
- Organizacija saobraćaja
vozova
- Posebne vrste saobraćaja
- Sredstva osiguranja i veze
- Signali : skretnički i zaštitni
- Organizacija prevoza
putnika
- Red vožnje
- Dužnost vozopratnog osoblja
- Organizacija prevoza stvari - Saobraćaj kao dio procesa
proizvodnje
- Vrste vozova, podjela i
označavanje
- Odredbe o kolima
- Sastavljanje vozova
93
1.2.12. ORGANIZACIJA PREVOZA PUTNIKA
1. Naziv predmeta: ORGANIZACIJA PREVOZA PUTNIKA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
108
66
154
Ukupno
108
66
154
3. Opšti ciljevi nastave
- Osposobljavanje za samostalno otpremanje putnika,prtljaga i ekspresnih pošiljaka
u unutrašnjem i međunarodnom saobraćaju.
- Poznavanje komercijalnih zahtjeva korisnika prevoza.
- Razvijanje sposobnosti za pridobijanje putnika.
- Sticanje znanja za obezbjeđenje komfora i veće brzine putovanja.
- Osposobljavanje za odgovorno izvršenje radnih obaveza.
- Otklanjanje nepravilnosti koje nastanu u izvršenju ugovorenih obaveza.
- Shvatanje neophodnosti timskog rada.
- Sticanje samostalnosti u vršenju radnih zadataka.
94
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod
- Razvija pozitivnu
- Uočava značaj
- Objašnjava razvoj
orijentaciju prema
željezničkog
željezničkog
zanimanju
saobraćaja u
transporta
privrednom razvoju
- Navodi zadatke
- Upoređuje stanje na
željezničkog
željeznici,nekad i
saobraćaja
sad
Osnovni organizacioni uslovi za prevoz željeznicom
- Uočava organizaciju - Razvija snalažljivost
- Opisuje tehnička
rada u stanicama
i odgovornost
sredstva i
- Upoređuje vozove za
postrojenja za
prevoz putnika
organizaciju
- Razlikuje putnička
željezničkog
kola
saobraćaja
- Nabraja vrste vozova - Uočava i interpretira
oznake na putničkim
za prevoz putnika u
kolima
saobraćajnom i
- Planira održavanje
tarifskom pogledu
- Objašnjava i nabraja reda i čistoće
- Rješava problem
kola za prevoz
nađenih predmeta na
putnika i tarifske
razrede
staničnom području i
- Navodi željezničke
u vozovima
radnike koji
- Planira primopredaju
učestvuju u procesu
službe
proizvodnje
- Bira odgovarajuće
- Objašnjava pojam i
postupke pri
primjenu reda
stavljanju tarifa na
vožnje
uvid i otpremi
- Opisuje prevoz
službene prepiske
putnika u
- Klasifikuje sredstva
unutrašnjem
za rad i obrasce
saobraćaju
- Preporučuje vrstu
- Definiše zakonske
putničkih kola za
osnove prevoženja
određene kategorije
željeznicom
korisnika
- Nabraja i objašnjava - Određuje osobine
prevozne isprave za
reda vožnje
prevoz putnika
- Raščlanjuje
- Poznaje prevozne
materijal reda
isprave i njihov
vožnje
sadržaj
- Uočava sadržaj
putničkog reda
vožnje ( kurir)
- Upotrebljava
saobraćajno
transportno uputstvo
95
Preporuke za
izvođenje nastave
- I pismeni zadatak :
- Potrebni elementi
stanice za normalno
odvijanje
prihvata,boravka i
otpreme putnika
- Red vožnje
- Određivanje visine
prevoznine pomoću
tarifa
- Posjeta željezničkoj
stanici
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
uz red vožnje
- Određuje sadržaj
izvoda iz reda vožnje
- Primjenjuje
zakonske odredbe
prilikom
organizovanja
prevoza
- Uočava vrste i
podjelu prevoznih
isprava
- Izvodi obradu i
izdavanje voznih
karata pomoću
terminala
- Određuje visinu
prevoznine
Tarifski propisi za prevoz putnika
- Objašnjava pojam - Uočava pojam tarifa
i njihovu primjenu
tarifa i njihovu
- Razlikuje vrste
primjenu
tarifskih sistema
- Nabraja vrste
- Uočava tarifska
tarifskih sistema
načela i njihovu
- Poznaje tablice
primjenu na
prevoznih cijena
- Nabraja vrste tarifa i željezničke tarife
- Identifikuje
podjelu tarifske
elemente za
materije
određivanje vozne
- Objašnjava
objavljivanje tarifa i cijene
područja važenja
Izračunavanje vozne i dodatne cijene
- Upotrebljava imenik
- Poznaje imenik i
daljinar željezničkih i daljinar
željezničkih stanica
stanica
- Određuje pomoću
- Demonstrira
daljinara odstojanja
računanje voznih
potrebna za
cijena
izračunavanje vozne
- Demonstrira
cijene
računanje dodatnih
- Rješava problem
voznih cijena i
računanja voznih
doplata u stanici i u
cijena i doplata
vozu
Povlastice u vožnji
- Objašnjava osnovne - Uočava
karakteristike
karakteristike
povlastica u vožnji i
povlastica
način korišćenja
- Interpretira način
korišćenja povlastica
- Razvija smisao za
ekonomičnost
Preporuke za
izvođenje nastave
- Tarife
- Softver za simulaciju
izračunavanja cijene
koštanja prevozne
isprave
- Razvija inicijativnost - II pismeni zadatak:
Putovane jednog
- Razvija
putnika
samopouzdanje
Putovanje grupa
Korišćenje povlastica
- Razvija smisao za
produktivnost
96
- Putnička tarifa za
unutrašnji i
međunarodni
sobraćaj
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Zakonske povlastice na željeznici
- Objašnjava zakonske - Razlikuje zakonske - Razvija odgovornost
povlastice
povlastice
pozitivnu
- Upotrebljava
- Nabraja zakonske
orijentaciju prema
putničke tarife,dio II zanimanju
povlastice i uslove
– povlastice
njihovog korišćenja
- Uočava povlastice
koje koriste članovi
slijepih Crne Gore
Komercijalne povlastice na željeznici
- Razvija preciznost i
- Razlikuje
- Objašnjava
inicijativnost
komercijalne
komercijalne
povlastice
povlastice
- Upotrebljava
- Nabraja
putničke tarife,dio II
komercijalne
– povlastice
povlastice
- Rukuje vantarifnim
prevozima (
vojske,organa MUPa,u slučaju
požara,prirodnih
nepogoda i dr.)
Otpravljanje putnika u unutrašnjem saobraćaju
- Nabraja prostorije i - Razlikuje površine i
prostorije za
peron za prihvat
- Razvija
smještaj putnika na
putnika
samopouzdanje
staničnom području - Razvija marljivost
- Opisuje postupak
rezervisanja sjedišta - Upotrebljava plan
izdatih rezervacija
u vozovima
sjedišta i ležajeva
- Objašnjava način
- Predviđa upotrebu
upotrebe kola sa
ležajevima i restoran kola sa ležajevima i
restoran kola
kola
- Definiše povlašćeni - Analizira povlašćeni
prevoz
prevoz lica
- Poznaje upotrebu : - Upoređuje upotrebu
posebnih vrsta kola
posebnih
kola,motornih kola i - Analizira zaduženja
pratioca
salonskih kola za
otpravljanje putnika kola,konduktera i
revizora
- Opisuje prevoz i
- Organizuje ulazak
smještaj pratioca
putnika i zauzimanje
pošiljaka
- Objašnjava pregled i mjesta u kolima
- Rješava formalnosti
reviziju pregleda
oko prekida
voznih isprava
- Objašnjava postupak putovanja,povraćaja
novca za
pri prekidu
neiskorišćene
putovanja
97
Preporuke za
izvođenje nastave
i - Konvencije,zakoni,ta
rife i propisi
- III pismeni zadatak
- Povlastice
- Softver za izdavanje
prevoznih isprava i
rezervacija
- Zbirka važećih
prevoznih obrazaca
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Opisuje ovjeravanje
važnosti i postupak
kod neiskorišćenja
karata i vraćanje
novca za
neproputovani put
- Opisuje oduzimanje
nevažećih voznih
isprava
- Objašnjava prevoz
ručnog i postupak sa
prekomjernim
prtljagom
- Opisuje uslove za
prevoz
pripitomljenih
životinja
- Opisuje prevoz
praćenih automobila
- Izlaže izračunavanje
prevoznine i
vozarinske dodatke
Prevoz prtljaga
- Nabraja predmete
koji se primaju na
prevoz
- Opisuje prijem i
provjeru sadržine
prtljaga za prevoz
- Poznaje otpravljanje
i prevoz prtljaga
- Poznaje postupak
izdavanja prtljaga
- Opisuje naknadno
otpravljanje prtljaga
- Objašnjava postupak
prodaje neizdatog
prtljaga
- Definiše izmjenu
ugovora o prevozu
- Opisuje čuvanje
prtljaga i ručnog
prtljaga
- Objašnjava prevoz
pijačnih stvari
Formativni ciljevi
-
-
-
učenik
prevozne isprave
Analizira smetnje u
saobraćaju
Upoređuje ručni
prtljag i prekomjerni
ručni prljag
Upotrebljava tarife
za izračunavanje
prevoznine za
prekomjerni ručni
prtljag
Provjerava da li su
zadovoljeni potrebni
uslovi pri prevozu
pripitomljenih
životinja
Razlikuje važeće od
nevažećih voznih
isprava
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Određuje predmete - Razvija kritičko
razmišljanje i
koji se primaju na
inicijativnost
prevoz
- Razvija
- Upotrebljava
samopouzdanje
predviđeni postupak
za prevoz prtljaga
- Razlikuje načine
prevoza prtljaga
- Uočava smetnje koje
mogu nastati pri
izdavanju prtljaga
- Određuje slučajeve
kad se radi izmjena
ugovora o prevozu
- Primjenjuje načela
čuvanja prtljaga i
postupak kad se
mora zaplijeniti
prtljag
98
Preporuke za
izvođenje nastave
- IV pismeni zadatak:
Ručni prtljag
Prekomjerni prtljag
-Pijačne stvari
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Prevoz ekspresnih pošiljaka u unutrašnjem saobraćaju
- I pismeni zadatak :
- Nabraja predmete - Razlikuje predmete - Razvija
Ekspresne pošiljke u
koji se primaju na
samopouzdanje
koji se primaju na
unutrašnjem
prevoz kao
- Razvija ekološku
prevoz
saobraćaju
ekspresne pošiljke
svijest
- Nabraja predmete
koji su isključeni iz - Određuje predmete - Stiče pozitivnu
koji su isključeni iz
orijentaciju prema
prevoza ili se
prevoza ili se
zanimanju
primaju na prevoz
primaju uslovno na
pod određenim
prevoz
uslovima
- Računa cijenu
- Objašnjava
prevoznine i naknadu
postupak prijema
ekspresnih pošiljaka
za sporedne usluge
na prevoz
- Izvodi izdavanje
- Definiše
ekspresnih listova i
izračunavanje
kontrolu ispravnosti
prevoznine i naknade unesenih podataka
za sporedne usluge - Vodi knjigu
zavođenja
- Nabraja vozarinske
ekspresnih listova
dodatke
- Rukuje sa
- Obrazlaže
obezbjeđenje uredne preuzimanjem,preda
jom
isporuke, pouzeće,
vozovima,prevozom,i
predujam i
stovarom,čuvanjem i
poštovanje roka
izdavanjem
isporuke
ekspresnih pošiljaka
- Opisuje smještaj
- Uočava smetnje koje
prispjele
se javljaju u toku
pošiljke,zavođenje
prevoza i izdavanja
ekspresnih listova i
ekspresnih pošiljaka
obavještavanje
primaoca o
prispijeću
- Nabraja načine
predaje ekspresnih
pošiljaka
- Nabraja koje
smetnje mogu
nastati pri prevozu i
izdavanju
Prevoz prtljaga i ekspresnih pošiljaka u međunarodnom sobraćaju
- Nabraja predmete - Razlikuje predmete - Razvija snalažljivost - II pismeni zadatak:
Ekspresne pošiljke u
i smisao za timski
koji se primaju na
koji se primaju na
međunarodnom
rad
prevoz kao
prevoz i prtljag i
saobraćaju
ekspresne pošiljke u
ekspresne pošiljke
- Posjeta željezničkoj
međunarodnom
- Poznaje kad treba
stanici
saobraćaju
neku robu isključiti
iz prevoza, a kad taj - Određuje predmete
koji su isključeni iz
prevoz tretirati
99
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
uslovnim
prevoza ili se
- Opisuje prijem na
primaju uslovno na
prevoz prtljaga i
prevoz
ekspresnih pošiljaka - Računa cijenu
po CIV-u I i Ex i IMPT prevoznine i naknadu
- Demonstrira
za sporedne usluge
izračunavanje
- Određuje prevoz
prevoznine
prtljaga i ekspresnih
- Upoznaje se sa
pošiljaka IEX i TIEX
zajedničkom
- Analizira prtljažnice
odgovornošću
(k-73) i( k-74)
željeznica
- Upotrebljava i
- Pojašnjava
primjenjuje tarife
prtljažnicu (k-74) i
TCE-x
ekspresni list (k-73)
- Upoznaje se sa
mogućim
reklamacijama i
tužbama
- Objašnjava prevoz
praćenih automobila
Prevoz putnika u međunarodnom saobraćaju
- Analizira
- Razvija preciznost i
- Nabraja zakonske
međunarodne
tačnost u radu
osnove za prevoz
konvencije za prevoz
- Objašnjava
međunarodnu
putnika
konvenciju o prevozu - Rukuje sa
putnika i prtljaga na međunarodnim
tarifama za prevoz
željeznici COTIF
- Nabraja odgovornosti putnika i prtljaga
(TCV) i njenim
i potraživanja koja
dodacima
mogu nastati iz
- Računa vozne cijene
ugovora o prevozu
i cijene dodataka
kao i reklamacije i
- Uočava obaveze koje
tužbe
- Poznaje koja je
nastaju po osnovu
važeća valuta i kurs
nepoštovanja
za prevoz putnika u
ugovora o prevozu
međunarodnom
- Razlikuje vozne
saobraćaju
isprave i njihove
- Demonstrira
sastavne elemente
korištenje
- Rukuje sa voznim
međunarodne tarife
ispravama
za prevoz putnika i - Računa moguće
prtljaga (TCV) i
doplate i druge
njene dodatke
dodatke
- Nabraja vozne
- Organizuje izdavanje
isprave i njihove
prevozne isprave sa
sastavne elemente
naznačenom
- Demonstrira
polaznom stanicom
100
Preporuke za
izvođenje nastave
- III pismeni zadatak:
Putovane jednog
putnika
Putovanje grupa
Korišćenje povlastica
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
izračunavanje vozne
cijene
- Poznaje način
izdavanja voznih
isprava sa
naznačenom
polaznom stanicom
u inostranstvu
- Rezimira
pojedinačna i grupna
putovanja redovnim i
posebnim vozovima
- Nabraja povlastice sa
posebnim osvrtom na
besplatne prevoze
grupa i prevoz djece
- Pojašnjava : rokove
važenja vozne
isprave, prekid
putovanja,gubitak
veze i izostajanje
voza
- Objašnjava vraćanje
novca za naplaćene
vozne isprave i
ovjeravanje voznih
isprava
Formativni ciljevi
učenik
u inostranstvu
Bira odgovarajuće
postupke za
otpremanje različitih
grupa korisnika
Preporučuje uslove
prevoza u zavisnosti
od vrste voza i
prevoznog puta
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- IV pismeni zadatak:
Putovanje jednog
putnika
Putovanje grupa
Korišćenje povlastica
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- Ž.Maksimović,M.Jevtić,Z.Stevanović,Organizacija prevoza putnika,Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva,Beograd,1998.
- J.Obradović,Organizacija prevoza putnika železnicom,Beograd,1983.
- S.Eror,N.Zurković,Osnovi železničkog saobraćaja,Tehnički fakultet univerziteta u
Novom Sadu,Novi Sad,1983.
- M.Stevanović,Železničke tarife i politika cena,Viša železnička škola,Beograd,
1981.
- Putnička tarifa za međunarodni i unutrašnji prevoz,Željeznički prevoz Crne Gore
AD Podgorica,Podgorica,2008.
- Red vožnje i saobraćajno transportno uputstvo uz red vožnje,Željeznički prevoz
Crne Gore AD Podgorica, Podgorica,2010.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u učionici opremljenoj računarom i projektorom.
- Zbirka simulcija za izdavanje prevoznih isprava,dodataka i rezervacija.
- Zbirka obrazaca prevoznih isprava.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Pismeno,pismeni zadatak u I, II,III i IV klasifikacionom periodu.
- Usmeno,najmanje po jedna provjera znanja u svakom klasifikacionom periodu.
101
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer saobraćaja
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Tarife
- Izračunavanje vozne i
dodatne cijene
- Prevoz prtljaga
- Elementi stanice
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Transportno računovodstvo - Primjena tarifa
- Uračunavanje prevoznih
isprava u unutrašnjem i
međunarodnom saobraćaju
- Poslovi u prtljažnoj blagajni
- Stabilna postrojenja
- Elementi službenih mjesta
- Red vožnje
- Organizacija željezničkog
- Dužnost vozopratnog osoblja saobraćaja
- Tarife i tarifna politika na
- Željeznički saobraćajni
željeznici
sistemi
- Osnovni organizacioni uslovi - Praktična nastava
za prevoz željeznicom
- Ugovori u prevozu
- Prevozne isprave
- Poslovna dokumentacija
- Transportno pravo
marketing i špedicija
102
- Elementi reda vožnje
- Vozopratno osoblje i
stanično osoblje
- Izračunavanje vozne cijene
- Prevoz putnika i stvari
- Transportno komercijalni
poslovi
- Ugovori u prevozu
- Prevozne isprave
1.2.13. EKSPLOATACIJA VUČENIH VOZILA
1. Naziv predmeta: EKSPLOATACIJA VUČENIH VOZILA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
36
33
69
36
33
69
Ukupno
72
66
138
3. Opšti ciljevi nastave
- Razvoj ličnostI učenika u pogledu kompletne organizacije putničkih i teretnih
kola.
- Osposobljavanje učenika za samostalan rad u kolskim službama operatera koji
rade na prugama Crne Gore i susjednih željezničkih uprava.
- Upoznavanje sa dostignućima i tehnikama kod novih tipova kola.
- Detaljno upoznavanje i savladavanje svih poslova i aktivnosti koje se tiču
manipulacije sa kolima, propratnim obrascima i uopšte dokumentima koja prate
željeznička kola.
- Usvajanje stručnih kompetencija za samostalno vršenje poslova otpravnika
vozova, kolskog otpremnika, kolskog evidentičara, magacionera u dijelu rada sa
željezničkim kolima.
103
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Zadatak i organizacija kolske službe
- Shvata važnost novih - Posjeta kolskoj
- Razlikuje zadatke
- Definiše zadatak
službi
saznanja iz svoje
kolske službe u
kolske službe
struke
organizaciji prevoza
- Objašnjava ulogu
putnika i stvari
kolske službe u
- Upoređuje
željezničkom
karakteristike kolske
transportnom lancu
službe, posebno u
- Navodi različite
putničkom, posebno
tipove organizacije
u teretnom
kolskih službi
saobraćaju
- Vrši opisivanje
kolskih službi
postojećih operatera
na prugama Crne
Gore
Putnička kola
- Razvija odgovornost - Katalozi proizvođača
- Razlikuje serije
- Nabraja sve vrste
putničkih kola i
putničkih kola
- Razvija preciznost
putničkih kola
osnovne
- Opisuje osnovne
karakteristike
karakteristike
- Upotrebljava
putničkih kola
pravilno termine
- Definiše vrste
serijskih oznaka
neophodnih poslova
koje mora da obavlja putničkih kola i
glavnih podserija
saobraćajno
istih kola
transportni tehničar
u vezi organizacije - Uočava da iz
teretnice, na osnovu
putničkih kola
popisa kola, odredi
glavne karakteristike
putničkih kola
- Predviđa kontrolu
individualnog broja
kola
Teretna kola
- Razvija odgovornost - Katalozi proizvođača
- Razlikuje serije
- Nabraja sve vrste
teretnih kola i
teretnih kola
- Razvija preciznost
teretnih kola
osnovne
- Opisuje osnovne
karakteristike
karakteristike
- Upotrebljava
teretnih kola
pravilno termine
- Definiše vrste
serijskih oznaka
neophodnih poslova
koje mora da obavlja teretnih kola i
glavnih podserija
saobraćajno
istih kola koje su
transportni tehničar
vezane za kočenje
u vezi organizacije
104
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
teretnih kola
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
Preporuke za
izvođenje nastave
učenik
vozova
- Predviđa da iz
teretnice na osnovu
popisa kola odredi
glavne karakteristike
teretnih kola
- Planira kontrolu
individualnog broja
kola
Pregled i održavanje kola
- Razvija pravilan stav - Filmovi o pregledu i
- Određuje rad
- Opisuje značaj
prema zdravlju
održavanju kola
pregledača kola
pregleda i
vezan za tehnički
održavanja kola
pregled vozova u
- Navodi način
dijelu probe kočnica
organizacije
i olistavanja kola
preglednih službi i
radionica za opravku - Organizuje
upućivanje kola u
kola
radionicu i vraćanje
- Objašnjava osnovne
vrste pregleda kola i u saobraćaj
- Pravilnikom 2
ko ih vrši
- Upotrebljava listice
kojima se olistivaju
kola i postupak sa
olistanim kolima
Način upotrebe putničkih kola
- Odrerđuje pravilan - Stiče samopouzdanje
- Opisuje načine
sastav voza sa
upotrebe putničkih
i sigurnost
putničkim kolima
kola
- Uočava postupke sa
- Nabraja vrste
kolima za redovne
putničkih kola koje
vozove, kolima u
postoje kod
rezervi i kolima za
operatera u Crnoj
vanredna prevoženja
Gori
- Objašnjava uslove za - Predviđa zamjenu
uvrštavanje
kola u slučaju
putničkih kola u
olistavanja i
vozove
isključenja iz
saobraćaja
Evidencija putničkih kola
- Upotrebljava kolske - Razvija smisao za
- Nabraja vrste
- Upisnici za
preciznost i urednost evidenciju putničkih
upisnike za putnička
evidencija putničkih
kola
kola
kola
- Planira poslove
- Opisuje važnost
kolskog otpremnika i
pravilnih evidencija
kolskog evidentičara
putničkih kola
- Objašnjava koja lica - Određuje postupke
sa neispravnim
su zadužena za
105
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
kolima (olistavanje)
evidencije putničkih
kola
- Predviđa da iz
teretnice koristi
podatke za
popunjavanje
evidencija o
putničkim kolima
Evidencija teretnih kola
- Povezuje uzroke i
- Uočava kolske
- Nabraja vrste
posljedice
upisnike za teretna
evidencija teretnih
kola prema
kola
- Uputstvu 90
- Opisuje važnost
pravilnih evidencija - Organizuje poslove
kolskog otpremnika i
teretnih kola
kolskog evidentičara
- Objašnjava koja lica
- Razlikuje postupke
su zadužena za
sa neispravnim
evidencije putničkih
teretnim kolima
kola
(olistavanje)
- Upotrebljava iz
teretnice podatke za
popunjavanje
evidencija o
teretnim kolima
Vrijeme korišćenja kola
- Uočava STU dio A i - Shvata važnost
- Opisuje važnost
B, osnovne
tačnosti
vremenskog
karakteristike o
korišćenja kola
određivanju vremena
- Objašnjava koje
tarife određuju
putovanja vozova,
vremensku upotrebu posebno zadržavanja
teretnih kola
u usputnim
- Obrazlaže pojam
stanicama
obrta kola i njegove - Određuje rokove
osnovne
utovara i istovara za
karakteristike
teretna kola
- Razlikuje strukturu
obrta putničkih i
teretnih kola
Tovarni pribor
- Razvija preciznost
- Opisuje i objašnjava - Uočava poslove
magacionera koji se
definiciju tovarnog
odnose na tovarni
pribora i šta sve
pribor
spada u tovarni
- Izvodi pravilno
pribor
naručivanje i
- Objašnjava značaj i
primopredaju
neophodnost
tovarnog pribora
upotrebe tovarnog
pribora za pojedine - Vodi evidenciju u
106
Preporuke za
izvođenje nastave
- Upisnici za
evidenciju teretnih
kola
- Posjeta željezničkoj
stanici
- Katalog sa prikazom
tovarnog pribora
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
propratnim
vrste prevoza u
teretnom saobraćaju dokumentima o
tovarnom priboru
- Poznaje najčešće
- Planira postupke u
korišćeni tovarni
slučaju oštećenja
pribor gdje stranka
tovarnog pribora
može da ga naruči
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
107
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Obezbjeđivanje kola i
- Opisuje i nabraja
načine na koji mogu
da se naruče kola i
tovarni pribor
- Nabraja transportne
radnike kojima je
direktan posao
naručivanje kola i
tovarnog pribora
- Poznaje kolske
evidencije koje se
odnose na ovu oblast
Socijalizacijski
Preporuke za
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
tovarnog pribora pri utovaru
- Planira naručivanje - Razvija odgovornost - Korišćenje Interneta
kola i tovarnog
pribora sa
odgovarajućom
kolskom
narudžbenicom
- Kol-23
- Određuje rokove
dostave naručenih
kola i tovarnog
pribora
- Uočava postupak
nakon ispunjavanja i
predaje kolske
narudžbenice
- Planira otpremu
bruta nakon
sumiranja kolskih
narudžbenica
- Određuje serije kola
u dijelu alternativne
zamjene kola kod
naručivanja
Kola u zakup i kola korisnika prevoza
- Uočava kola u
- Navikava se na
- Pravilnici za
- Definiše kola u
zakupu i kola
pridržavanje propisa razmjenu kola u
zakupu i kola
korisnika prevoza na
međunarodnom
korisnika prevoza
osnovu pregleda
saobraćaju
- Nabraja prednosti
oznaka na kolima
korišćenja kola u
- Razlikuje kola u
zakupu i kola
zakupu i kola
korisnika prevoza
korisnika prevoza
- Poznaje razlike u
označavanju kola u - Predviđa postupke sa
zakupu i kola
olistanim kolima u
korisnika prevoza u
zakupu i kola
odnosu na kola koja
korisnika prevoza
su vlasništvo
(AVV)
željezničkih uprava
Upotreba putničkih kola u međunarodnom saobraćaju
- Nabraja uslove pod - Određuje na osnovu - Razvija odgovornost - Video i štampani
kojima putnička kola individualnog broja
materijal sa
koja kola su
mogu saobraćati u
primjerima upotrebe
sposobna za
međunarodnom
putničkih kola u
međunarodni
saobraćaju
međunarodnom
saobraćaj
- Opisuje dijelove
saobraćaju
individualnog broja - Uočava
međunarodne režime
kola, posebno dijela
Formativni ciljevi
108
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
razmjene za
koji se odnosi na
putnička i teretna
režim razmjene
kola
putničkih kola
- Uočava pojmove
- Poznaje
vezane za kursna
međunarodne
kola, RIV pravilnik,
propise koji se
bilateralne
odnose na upotrebu
sporazume, izmjene
putničkih kola u
reda vožnje i u
međunarodnom
međunarodnom
saobraćaju
saobraćaju
Zajednička upotreba kola i tovarnog pribora
- Video materijal sa
- Uočava individualne - Shvata važnost
- Opisuje termin
poštovanja propisa
primjerima
zajedničke upotrebe oznake na kolima,
zajedničke upotrebe
namjenu i praktično
kola i tovarnog
kola i tovarnog
korišćenje
pribora
pribora
- Poznaje pravilnike i - Analizira uslove za
korišćenje tovarnog
uputstva koji
pribora u
određuju pravila za
zajedničku upotrebu zajedničkom
saobraćaju
kola i tovarnog
- Uočava znake
pribora
sopstvenosti od
- Opisuje principe i
većine evropskih
značaj zajedničke
željezničkih uprava
upotrebe kola i
tovarnog pribora
Kolski parkovi i izmjeritelji rada kola
- Rješava obrt kola za - Razvija odgovornost - Posjeta kolskom
- Nabraja vrste
zadate parametre
kolskih parkova i
parku željeznice
- Razlikuje radni i
izmjeritelja rada
Crne Gore i neke
neradni park kola
kola
željeznice iz
- Određuje potreban
- Opisuje osnovne
okruženja
karakteristike kolskih broj kola za
maršrutne vozove na
parkova
osnovu zadatih
- Poznaje kvalitativne
parametara
i kvanititativne
- Određuje
pokazatelje rada
najpogodnija kola za
kola
traženu vrstu robe
- Opisuje značaj
izmjeritelja rada
kola
Mehanizovana manipulacija stvari
- Katalozi
- Nabraja sredstva za - Pokazuje mogućnosti - Razumije odnos
mehanizacije koja se
postojećih operatera tehnike i prirode
mehanizovanu
u robnom saobraćaju
manipulaciju
koristi za
u pogledu
stvarima
manipulaciju stvari
mehanizovane
- Navodi prednosti pri
manipulacije sa
upotrebi
stvarima
mehanizovanih
109
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
sredstava na
željeznici – robnom
saobraćaju
- Poznaje postupak za
naručivanje usluge
mehanizovane
manipulacije sa
stvarima
Integralni transport
- Definiše pojam i
glavne karakteristike
integralnog
transporta
- Opisuje neophodnost
i važnost primjene
integralnog
transporta na
željeznici
- Poznaje osnovne
vidove integralnog
transporta
(konteneri, palete,
mehanizacija,
drumsko-željeznička
vozna sredstva)
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Uočava strukturu
roba koje se mogu
pakovati za
mehanizovanu
manipulaciju sa
njima
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija analitičnost i - Softver sa
- Opisuje osnovne
logičko mišljenje
elementima
vrste palete i
integralnog
kontenera
transporta
- Opisuje ulogu i
značaj
kombinovanog
transporta
- Razlikuje serije i
podserije kola koje
su najpogodnije za
integralni transport
- Određuje profile
kombinovanog
saobraćaja i profile
za HIGH Cube
kontenere
- Planira naručivanje
paleta i kontenera
Pretovarno transportni uređaji i mašine
- Korišćenje Interneta
- Nabraja transportne - Predviđa mogućnosti - Razvija logično
– Pretovarno
postojećih operatera zaključivanje
uređaje i mašine
transportni uređaji
u robnom saobraćaju
koje se koriste na
i lukama u pogledu
željeznici
mehanizovane
- Poznaje vrste kola
manipulacije sa
koje se najčešće
stvarima i korišćenja
koriste pri utovaru i
pretovarnih uređaja
istovaru sa
- Razlikuje osovinska i
pretovarnim
opterećenja po
mašinama
dužnom metru u
- Opisuje vrste
pretovarnih uređaja i pogledu granice
tovarenja kola
mašina koje se
koriste u lukama
koje imaju i
željezničke
kolosijeke
Korišćenje drumskih prevoznih sredstava
- Određuje situacije - Razvija analitičnost i
- Nabraja prednosti
logično mišljenje
kada je potrebno
korišćenja
angažovati drumska
kombinovanog
110
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
prevoza željeznicom prevozna sredstva u
odnosu na teretna
i drumskim
kola
prevoznim
- određuje prioritete
sredstvima
roba koje će se
- Opisuje drumska
prevoziti prugom i
prevozna sredstva
koja su najpogodnija drumom
- Uočava organizaciju
za prevoz robe
kola i drumskih
kombinovano sa
prevoznih sredstava
vozovima
- Poznaje organizaciju za denčane i
ekspresne pošiljke
rada teretnog
saobraćaja sa
upotrebom drumskih
prevoznih sredstava
na pojedinim
dionicama
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- P.Držajić,Eksploatacija vučenih vozila za II,III i IV razred železničke tehničke
škole,Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,Beograd,2000.
- J.Šarić,Vučena vozila za II,III i IV razred železničke tehničke škole,Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva,Beograd,1996.
- P.Kovačević,Eksploatacija železnica,Zavod za novinsko -izdavačku i propagandnu
delatnost, JŽ- Beograd,1976.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u učionici opremljenoj računarom i projektorom.
- Objave UIC-a iz oblasti putničkih kola,Pravilnici i Uputstva iz oblasti održavanja i
eksploatacije putničkih kola.
- Monografije iz istorije crnogorskih željeznica,slike ili slajdovi sa grafoskopa.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno,najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani saobraćajni inženjer
111
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Korišćenje drumskih
prevoznih sredstava
- Evidencija putničkih kola
- Teretna kola
- Tovarni pribor
- Integralni transport
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Osnovi saobraćaja
- Sredstva u saobraćaju
- Vozna sredstva i vuča
vozova
- Organizacija prevoza stvari
112
- Putnička kola
-
Teretna kola
Vrijeme korišćenja kola
Tovarni pribor
Obezbjeđenje kola i
tovarnog pribora
- Integralni transport
1.2.14. SREDSTVA OSIGURANJA I VEZE
1. Naziv predmeta: SREDSTVA OSIGURANJA I VEZE
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vježbe
Praktična
nastava
66
66
Ukupno
66
66
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa osnovnom telekomunikacionom i signalnom opremom koja se
koristi na željeznici.
- Razumijevanje značaja i pravilna upotreba telekomunikacionog pulta i signalnog
pulta.
- Upoznavanje sa principima i vrstama prenosnih medijuma (radio veze, optički i
bakarni kablovi) koji se koriste na željeznici.
- Upoznavanje i pravilna upotreba tastera za upravljanje skretnicama i formiranje
puteva vožnje.
- Razvijanje sposobnosti za odgovornost na poslu koji obavlja.
- Primjenjivanje teorijskog znanja u praktičnom/laboratorijskom radu.
- Upoznavanje sa automatskim uređajima u u regulisanju saobraćaja.
- Upoznavanje sa uticajem automatskih uređaja za regulisanje saobraćaja na
povećanje propusne moći pruge.
113
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Telekomunikacioni uređaji
- Razvija logično
- Uočava i razlikuje
- Objašnjava
zaključivanje
vrste TK mreža i
organizaciju
- Razvija
njihovu primjenu
željezničke
interesovanje
- Razlikuje i
telefonske mreže
prema novim
upoređuje pružne
- Opisuje ŽAT mrežu
saznanjima
veze, NF prenos sa
i pružne telefonske
ŽAT vezama, VF
veze
prenos
- Definiše vrste LB i
- Razlikuje i
CB veza
upoređuje radio
- Objašnjava rad i
sisteme koji se
značaj
koriste na
registrofonskih
željeznici
uređaja
- Crta šemu
- Opisuje i
rasporeda opreme
objašnjava značaj
u stanicama
radiodispečerskog
sistema veza na
željeznici
- Opisuje i
objašnjava rad i
značaj satnog,
razglasnog i
interfonskih
uređaja na
željeznici
Pružni kablovi i lokalna kablovska mreža
- Razlikuje značaj
- Shvata značaj
- Opisuje i
redukcionog
očuvanja životne
objašnjava jezgro
faktora
kablova
sredine
pružnog,STA i STKA
- Razlikuje SPZ i TK - Razvija sposobnost
kabla,upotrebu na
kablove (signalne i
logičkog
elektrificiranim
telekomunikacione)
razmišljanja
prugama
- Razvija
- Navodi vrste
- Objašnjava
sistematičnost u
kablova
Snelijusov zakon
radu
- Opisuje i
prelamanja
objašnjava vrste i
svjetlosti i totalnu
sastav optičkog
refleksiju
kabla
- Razlikuje upotrebu
- Opisuje optički
optičkih kablova u
kabal sa
telekomunikacionoj
monomodnim i
željezničkoj mreži
višemodnim
- Crta vektore
vlaknima
svjetlosti prenosa
- Definiše električnu
modova kroz jezgro
otpornost i
vlakna
provodnost
114
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta
željezničkoj
automatskoj
centrali
- Mjerenja na STA i
STKA kablovima sa
TDR instrumentom
- Instrumenti za
spajanje optičkih
kablova i
odeđivanje greške
na vlaknu
reflektometrom
OTDR
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Signalno-siguronosni uređaji
- Razlikuje i
- Definiše vrste
objašnjava vrste
ugrožavanja u
vožnji
željezničkom
- Razlikuje i pravilno
saobraćaju
definiše položaje
- Objašnjava i
skretnica i način
opisuje princip
osiguranja
rada
- Razlikuje
elektromehaničke
osiguranje
postavne sprave
kolosijeka sa
- Objašnjava i
otvorenim i
opisuje šinska
zatvorenim
strujna kola i način
strujnim kolima
osiguranja
- Razlikuje i
kolosijeka u
prepoznaje
staničnom području
ispravan rad SS
i području otvorene
uređaja od stanja
pruge
kvara na signalno- Objašnjava i
siguronosnoj
opisuje rad na
opremi
signalnoj postavnici
- Razlikuje vrste
- SS pult
tastera i upotrebu
- Definiše i
- Objašnjava princip
objašnjava vrste i
rada i mjesta
upotrebu tastera
ugradnje na pruzi
na signalnom pultu
- Definiše spoljašnje - Razlikuje vrste i
mjesta ugradnje
siguronosne
uređaja za
uređaje, senzore,
automatsko
magnetne šinske
zaustavljanje voza
kontakte i brojače
(pružnih baliza)
osovina
- Crta i analizira
- Definiše i
rezonantne krive
objašnjava uređaje
paralelnog
za obezbjeđenje
oscilatornog kola
saobraćaja na
međustaničnom
rastojanju i putnih
prelaza u nivou
Signali
- Razlikuje signalne
- Objašnjava
pojmove
osnovne pojmove iz
oblasti signalizacije - Određuje osobine
signalnih znakova
- Obrazlaže podjelu
- Uočava ulogu
signala i signalnih
signalnih znakova u
znakova
prenosu
- Nabraja vrste
informacija
signala
voznom i drugom
- Opisuje
osoblju
konstrukciju
signala
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
opažanja
- Razvija
odgovornost u radu
- Stiče
samopouzdanje i
sigurnost
- Posjeta
željezničkoj stanici
- Razvija sposobnost
opažanja
- Razvija logično
zaključivanje
- Softver sa
simulacijom rada
signala
115
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
- Objašnjava princip
rada signala
Releji
- Razlikuje releje
- Definiše pojam
releja
- Određuje ulogu
- Obrazlaže upotrebu
releja u regulisanju
releja u strujnim
rada signalnokrugovima
sigurnosnih uređaja
- Nabraja vrste
- Opisuje relej
releja
- Crta releje
- Objašnjava grupe
releja u radu
željezničke
signalizacije
Stanični signalno- sigurnosni uređaji
- Razlikuje stanične
- Objašnjava
signalne uređaje
namjenu signalnosigurnosnih uređaja - Uočava ulogu
stanično signalnih
- Obrazlaže
uređaja u
grupisanje
regulisanju
signalnosaobraćaja
sigurnosnih uređaja
- Analizira rad
- Nabraja spoljne
signalnouređaje
sigurnosnih uređaja
- Opisuje signale
u stanici
- Opisuje uređaje za
- Crta skretnički
centralno
signalni znak
postavljanje
skretnica
(električne
postavne sprave )
- Nabraja unutrašnje
uređaje
- Objašnjava
centralnu
postavnicu
- Objašnjava relejne
uređaje
- Obrazlaže napojne
uređaje
Elektro relejni signalno-sigurnosni uređaji
- Razlikuje elektro
- Objašnjava
signalne sigurnosne
primjenu
uređaje
elektromagnetnih
- Uočava ulogu
releja u strujnim
elektro signalno –
kolima
sigurnosnih uređaja
- Nabraja vrste
u regulisanju
elektromagnetnih
saobraćaja
releja
- Obrazlaže rad
- Nabraja primjenu
elektro relejnih
elektromagneta
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija
interesovanje
prema novim
saznanjima
- Povezuje uzroke i
posljedice
- Razvija sposobnost
opažanja
- Razvija logičko
zaključivanje
- Shvata značaj
pridržavanja
propisa
- Stiče
samopouzdanje i
sigurnost
- Uviđa važnost
očuvanja kvaliteta
- Razvija preciznost
116
Preporuke za
izvođenje nastave
- Softver sa
simulacijom rada
releja
- Softver sa
simulacijom rada
staničnih signalnosigurnosnih uređaja
- Posjeta
željezničkoj stanici
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
kod signalno
signalno –
sigurnosnih uređaja
sigurnosnih uređaja
Uređaji za obezbjeđenje saobraćaja na međustaničnom rastojanju
- Posjeta
- Uviđa važnost
- Objašnjava potrebu - Razlikuje uređaje
željezničkoj stanici
očuvanja kvaliteta
obezbjeđenja
za obezbjeđenje
- Razvija osjećaj
saobraćaja u
saobraćaja na
odgovornosti
međustaničnom
međustaničnim
- Razvija pozitivan
rastojanju
rastojanjima
stav prema novim
- Opisuje brojač
- Objašnjava rad
saznanjima
osovina za kontrolu
uređaja za
- Razvija moć
obezbjeđenja
regulisanje
zapažanja
saobraćaja u
saobraćaja na
međustaničnom
međustaničnim
rastojanju
rastojanjima
- Obrazlaže princip
- Obrazlaže
rada brojača
obezbjeđenje
osovina
saobraćaja na
- Obrazlaže tehničke
međustaničnim
karakteristike
rastojanjima
brojača osovina
- Nabraja opremu
brojača osovina
Uređaji za obezbjeđenje putnih prelaza
- Posjeta
- Uočava značaj
- Uočava ulogu
- Obrazlaže
automatizovanom
bezbjednosti
uređaja za
obezbjeđenje
putnom prelazu
saobraćaja
automatizaciju
putnih prelaza
osiguranja pružnih
- Opisuje princip
prelaza
rada uređaja za
- Razlikuje uređaje
obezbjeđenje
za obezbjeđenje
putnih preleza
putnih prelaza
- Obrazlaže tehničke
karakteristike
uređaja za
obezbjeđenje
putnih prelaza
- Nabraja opremu
uređaja za
obezbjeđenje
putnih prelaza
- Objašnjava vrste
zaštite uređaja za
automatizaciju
rada putnih prelaza
Uređaj za automatsko zaustavljanje voza
- Softver sa
- Razvija pozitivnu
- Uočava ulogu
- Objašnjava
simulacijom rada
orijentaciju prema
čovjeka u
autostop uređaj
autostop uređaja
zanimanju
bezbjednosti
- Nabraja elemente
saobraćaja
autostop uređaja
- Analizira ulogu
- Opisuje princip
autostop uređaja u
rada autostop
očuvanju
uređaja
117
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
bezbjednosti
- Obrazlaže tehničke
saobraćaja
karakteristike
autostop uređaja
- Obrazlaže
djelovanje
rezonantnih struja
lokomotivske balize
za krugove 500 Hz,
1000 Hz i 2000 H z
Uređaji za automatizaciju rada u ranžirnim stanicama
- Razvija preciznost
- Objašnjava zadatak - Interperetira
tehnologiju
ranžirne stanice u
- Razvija sposobnost
formiranja i
saobraćajno
prilagođavanja na
rasformiranja
transportnom
različite uslove
vozova u ranžirnoj
pogledu
rada
stanici
- Obrazlaže
- Uočava ulogu
tehnologiju rada
unapređenja rada
ranžirnih stanica
ranžirne stanice
- Opisuje
- Analizira grupe
automatizovane
uređaja za
uređaje u ranžirnoj
regulisanje rada
stanici
ranžirne stanice
- Obrazlaže princip
- Određuje
rada ranžirne
parametre za rad
stanice
kolosiječne kočnice
- Obrazlaže podjelu
- Rukuje sa
uređaja
kolosiječnom
neophodnih za
kočnicom
automatizovan rad
ranžirnih stanica
- Objašnjava
rukovanje
skretnicama
- Objašnjava
kolosiječne kočnice
i upravljanje njima
- Obrazlaže ostale
uređaje neophodne
za normalan rad
ranžirne stanice
- Opisuje rad
skretnica kojima se
rukuje sa
centralnog mjesta
- Obrazlaže načine
postavljanja
skretnica
Uređji telekomande saobraćaja
- Razvija pozitivan
- Objašnjava princip - Uočava potrebu
stav prema novim
telekomande u
rada i namjenu
saznanjima
saobraćaju
uređaja
118
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta ranžirnoj
stanici
- Posjeta
telekomandi
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
telekomande
- Obrazlaže
centralnu
postavnicu
telekomande
- Nabraja uređaje iz
kojih se
telekomanda
sastoji
- Opisuje komandni
pult
- Obrazlaže
tastaturu
- Nabraja grupe
tastatura
- Opisuje signalni
pano
- Objašnjava
fleksikod sa
računarom
- Nabraja pokazivače
rada telekomande
- Obrazlaže rad
pokazivača
- Opisuje bit-taster
za kontrolu rada
uređaja
telekomande i
grupu tastera za
rukovanje
određenim
tasterima
- Obrazlaže bit taster
Formativni ciljevi
učenik
- Određuje prednosti
telekomande u
povećanju
propusne moći
pruge
- Određuje osobine
telekomande
- Rukuje
telekomandom
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija moć
zapažanja
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- Rukovanje uređajima telekomande,Železničko transportno
preduzeće,Beograd,2000.
- ALTPRO – Zagreb,Vozila i sigurnosni uređaji za vozila,Zagreb, 2004.
- Signalni pravilnici 6,7 i 8.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u učionici opremljenoj računarom koji posjeduje softver za
simulaciju rada sredstava osiguranja i veza i projektorom.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno,najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
119
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer elektrotehnike
10. Povezanost predmeta
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
Signalno sigurnosni uređaji - Osnovi elektrotehnike
- Napon
- Jačina struje
za : autostop,telekomande i
- Provodnici
automatizacije ranžirnih
- Releji zaštite
stanica i putnih prelaza
- Elektromagnetizam
Signali : skretnički i zaštitni - Organizacija željezničkog
- Željeznička signalizacija
saobraćaja
Telekomunikacioni sistem
- Informacioni sistemi
- Komunikaciona tehnologija
željeznice
- Informacioni sistemi na
željeznici
Uređaji telekomande
- Stabilna postrojenja
- Daljinsko upravljanje
saobraćaja
Znanja
-
-
-
120
1.2.15. TRANSPORTNO RAČUNOVODSTVO
1. Naziv predmeta: TRANSPORTNO RAČUNOVODSTVO
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
66
66
Ukupno
66
66
3. Opšti ciljevi nastave
- Razvijanje logičkog mišljenja učenika za samostalno donošenje zaključaka na
osnovu dobijenih podataka.
- Razvijanje odgovornosti pri radu, discipline, preciznosti i urednosti.
- Upoznavanje novca kao opšteg ekvivalenta.
- Ovladavanje metodama i tehnikama plaćanja.
- Ovladavanje postupcima obračuna i naplate prevozne usluge.
- Razvijanje sposobnosti za samostalan rad na šalteru.
- Sticanje znanja za zaključivanje kase.
- Upoznavanje sa računskim i blagajničkim poslovanjem.
- Shvatanje značaja i uloge računovodstvene funkcije u željezničkom saobraćaju.
- Razvijanje smisla za očuvanje, racionalno korišćenje i odgovornost za sredstva
kojima posluje.
- Razvijanje vještina i kompetencija za sastavljanje finansijskih izvještaja prema
željezničkim propisima i zakonskoj regulativi.
- Razvijanje vještina i kompetencija za obavljanje računovodstvenih poslova na
računaru.
- Osposobljavanje učenika za povezivanje stečenih teorijsko-stručnih znanja sa
praksom.
121
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Opšti dio
- Razvija sposobnost
- Razlikuje odredbe
- Upoznaje se sa
opažanja
odredbama Zakona o Zakona o ugovorima
- Razvija
ugovorima o prevozu o prevozu u
interesovanje za
željezničkom
u željezničkom
nova saznanja
saobraćaju
saobraćaju
- Objašnjava pravilnik - Upotrebljava
pravilnik o
o jedinstvenom i
jedinstvenom i
jednoobraznom
jednoobraznom
vođenju
vođenju
transportnog
transportnog
računovodstva i
računovodstva i
blagajničkog
blagajničkog
poslovanja na
poslovanja na
željezničkim
stanicama ( Pravilnik željezničkim
stanicama ( Pravilnik
181 )
- Objašnjava uputstvo 181 )
- Upotrebljava
za transportno
uputstvo za
računovodstvo i
transportno
blagajničko
računovodstvo i
poslovanje na
blagajničko
željezničkim
stanicama ( Uputstvo poslovanje na
željezničkim
182)
stanicama ( Uputstvo
- Nabraja značajne
pojmove u
182)
blagajničkom
- Uočava pojmove u
poslovanju
blagajničkom
- Ilustruje podjelu i
poslovanju
vrste saobraćaja za - Analizira transportno
potrebe transportnog računovodstvo
pojedinih vrsta
računovodstva
saobraćaja
- Definiše blagajničko
- Rukuje blagajnom
poslovanje
- Nabraja obrasce koji - Računa prevozne
troškove
se koriste u
- Izvodi primopredaju
transportnom
blagajne
računovodstvu i
- Uočava poslove
blagajničkom
neophodne za
poslovanju
nesmetan rad
blagajne
- Bira odgovarajuće
postupke za kontrolu
blagajničkog
poslovanja
- Analizira obrasce
122
Preporuke za
izvođenje nastave
- Zakon o ugovorima o
prevozu u
željezničkom
saobraćaju
- Pravilnik 181
- Uputstvo 182
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
koji se koriste u
transportnom
računovodstvu i
blagajničkom
poslovanju
Računovodstvo putničke blagajne
- Razvija analitičnost i
- Razlikuje poslove
- Nabraja poslove
logično mišljenje
putničke blagajne
putničke blagajne
- Nabraja obrasce koji - Rukuje sa obrascima
koji se koriste u
se koriste u
putničkoj blagajni
putničkoj blagajni
- Uočava zajedničke
- Objašnjava
odredbe za
naručivanje voznih
uračunavanje u
karata
putničkoj blagajni
- Objašnjava
evidenciju novih
relacija,prijem i
čuvanje voznih
karata
Uračunavanje prevoznih isprava u unutrašnjem saobraćaju
- Shvata potrebu
- Razlikuje
- Opisuje
povezivanja teorije i
uračunavanje
uračunavanje
prakse
prevoznih isprava u
prevoznih isprava u
unutrašnjem
unutrašnjem
saobraćaju
saobraćaju
- Rješava problem
- Demonstrira
uračunavanje pisanih uračunavanja
prevoznih isprava za prevoznih isprava u
unutrašnji saobraćaj unutrašnjem
saobraćaju
- Demonstrira rad na
terminalu blagajne i - Upotrebljava
terminal u putničkoj
obrazlaže dobijene
blagajni
podatke
Poslovi u doplatnoj blagajni
- Razvija odgovornost
- Analizira poslove
- Definiše pojam i
doplatne blagajne
poslove doplatne
- Izvodi uračunavanje
blagajne
doplatnih
- Objašnjava
bjelica,posteljnih
evidenciju
karata,lisnih voznih
upotrijebljenih
karata i zapisnika kdoplatnih bjelica
92
- Objašnjava
uračunavanje lisnih
voznih karata
Uračunavanje u međunarodnom saobraćaju
- Opisuje naručivanje i - Određuje koja se
- Razvija pravilan
evidenciju
uračunavanja vrše za odnos prema
međunarodnih voznih potrebe
zanimanju
123
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta putničkoj
blagajni
- Softver za
transportno
računovodstvo i
blagajničko
poslovanje
- Posjeta željezničkoj
stanici
- Katalog prevoznih
isprava
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
međunarodnog
karata
saobraćaja
- Objašnjava
- Izvodi uračunavanje
uračunavanje
prevoznih isprava za prevoznih isprava sa
odštampanom
međunarodni
relacijom,kuponske
saobraćaj
bjelice K-7 i K-9 i
ostalih prevoznih
isprava za
međunarodni
saobraćaj
Utvrđivanje ispravnosti blagajničkog poslovanja
- Objašnjava postupak - Razlikuje zajedničke - Razvija moć
odredbe za putničke zapažanja
utvrđivanja
blagajne
ispravnosti
- Izvodi mjesečni
blagajničkog
zaključak putničke
poslovanja
blagajne i
- Nabraja zajedničke
odredbe za sve vrste dostavljanje
mjesečnih računa
putničkih blagajni
putničke blagajne
- Opisuje mjesečni
zaključak putničke
blagajne
- Izvještava o
mjesečnom računu
putničke blagajne
Računovodstvo blagajne otpravljanja stvari
- Razlikuje poslove
- Razvija smisao za
- Nabraja poslove i
prtljažne blagajne
red i urednost
obrasce prtljažne
- Rukuje obrascima
blagajne
prtljažne blagajne
- Objašnjava
- Izvodi uračunavanje
uračunavanje
prevoznih isprava za prevoznih isprava za
unutrašnji saobraćaj unutrašnji saobraćaj
- Poznaje poslove
- Uočava poslove
doplatne prtljažne
doplatne prtljažne
blagajne
blagajne
- Demonstrira
- Izvodi uračunavanje
uračunavanje
prevoznih isprava za
prevoznih isprava za međunarodni
međunarodni
saobraćaj
saobraćaj
- Uočava naknade za
- Obrazlaže naknade
sporedne usluge i
za sporedne usluge i
troškove u gotovom
troškove u gotovom
prtljažne blagajne
prtljažne blagajne
- Analizira ispravnost
- Opisuje utvrđivanje
blagajničkog
ispravnosti
poslovanja prtljažne
blagajničkog
blagajne
124
Preporuke za
izvođenje nastave
- Obrazac- dnevni
zaključak putničke
blagajne
- Seminarski rad
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
poslovanja prtljažne
blagajne
- Opisuje dostavu
mjesečnih računa i
primopredaju
prtljažne blagajne
Poslovi u blagajni, prispijeća stvari
- Razvija preciznost
- Razlikuje poslove
- Nabraja poslove
blagajne prispijeća
blagajne prispijeća
robe
robe
- Poznaje organizaciju - Planira organizaciju
poslova u
poslova u
blagajnama
blagajnama
prispijeća robe
prispijeća robe
- Rukuje sa obrascima
- Nabraja obrasce
blagajne prispijeća
blagajne prispijeća
robe
robe
- Demonstrira pregled - Ispituje
odgovarajućim
prispjelih tovarnih
tehnikama i
listova i
metodama
zaračunavanje
zaračunavanje
prevoznih troškova
prevoznih troškova
- Opisuje rad sa
- Analizira prispjele
pošiljkom i
tovarne listove
propratnim
- Anlizira propratne
dokumentima u
dokumente u
prispijeću robe
prispijeću robe
- Opisuje dostavu
- Određuje dostavu i
računa i
zaračunavanje
primopredaju
prevoznih troškova
blagajne prispijeća
Poslovi u staničnoj blagajni
- Nabraja poslove i
obrasce stanične
blagajne
- Objašnjava prijem
transportnih prihoda
od područnih
blagajni
- Nabraja vrste
vođenja računa
- Objašnjava otpremu
transportnih prihoda
- Nabraja ostale
poslove stanične
blagajne
- Razlikuje poslove i - Navikava se na
obrasce stanične
tačnost
blagajne
- Organizuje prijem
transportnih prihoda
od područnih
blagajni
- Razlikuje vrste
vođenja računa
- Organizuje otpremu
transportnih prihoda
- Uočava ostale
poslove stanične
blagajne
125
Preporuke za
izvođenje nastave
- Katalog prevoznih
isprava
- Seminarski rad
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- D.Sekulić,G.Stanojević,Priručnik za transportno računovodstvo i blagajničko
poslovanje na Jugoslovenskim železnicama,Želnid,Beograd,1998.
- D.Sekulić,Transportno računovodstvo,Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva,Beograd,1998.
- Pravilnik o jedinstvenom i jednoobraznom vođenju transportnog računovodstva i
blagajničkog poslovanja na željezničkim stanicama ( pravilnik 181),Zavod za
novinsko-izdavačku i propagandnu delatnost, JŽ Beograd,1979.
- Uputstvo za transportno računovodstvo i blagajničko poslovanje na železničkim
stanicama ( Uputstvo 182), Zavod za novinsko-izdavačku i propagandnu delatnost,
JŽ Beograd,1979.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u učionici opremljenoj računarom i projektorom.
- Softver za transportno računovodstvo i blagajničko poslovanje.
- Katalog prevoznih isprava.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno,najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani ekonomista
- Diplomirani saobraćajni inženjer
10. Povezanost predmeta
Znanja
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Organizacija prevoza
- Tarife
putnika
- Izračunavanje vozne i
dodatne cijene
- Prevoz prtljaga
- Primjena tarifa
- Uračunavanje prevoznih
isprava u unutrašnjem i
međunarodnom saobraćaju
- Poslovi u prtljažnoj blagajni
- Transportno pravo
- Ugovori u prevozu
marketing i špedicija
- Prevozne isprave
- Poslovna dokumentacija
126
- Ugovori u prevozu
- Prevozne isprave
1.2.16. PRAKTIČNA NASTAVA
1. Naziv predmeta: PRAKTIČNA NASTAVA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
72
180
165
489
Ukupno
72
72
180
165
489
Praktična nastava
Odjeljenje se u svim razredima dijeli u grupe do 17 učenika.
3. Opšti ciljevi nastave
- Razvijanje sposobnosti za organizaciju i kontrolu rada na službenim
mjestima,postrojenjima i objektima željeznice.
- Upoznavanje tehnološkog postupka rada željezničkih stanica,službenih mjesta
između njih i željeznice kao cjeline.
- Korišćenje savremene opreme za pouzdano i bezbjedno rukovanje saobraćajem.
- Korišćenje savremene opreme za obezbjeđenje podrške tačnosti i neprekidnosti
željezničkog saobraćaja.
- Shvatanje neophodnosti tačnog, urednog, pravovremenog davanja
računovodstvenih informacija korisnicima prevoza.
- Razvijanje smisla za očuvanje, racionalno korišćenje i odgovornost za sredstva
kojima posluje.
- Razvijanje radnih navika, tolerantnog odnosa među ljudima i sposobnosti za
timski rad.
- Osposobljavanje učenika za povezivanje stečenih teorijsko-stručnih znanja sa
praksom.
- Osposobljavanje za samostalan rad.
- Shvatanje značaja zaštite prirode i čovjekove okoline.
127
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Osnovni pojmovi u željezničkom saobraćaju
- Nabraja osnovne
- Razlikuje pojmove u
pojmove u
željezničkom
željezničkom
saobraćaju
saobraćaju
- Određuje namjenu
pojedinih pojmova i
- Objašnjava osnovne
izraza
pojmove
- Definiše pojam voza - Analizira Uputstvo 54
- Nabraja i opisuje
o označavanju
vrste vozova koji
vozova
saobraćaju na
- Upoređuje vozove
prugama Evrope
prema podjelama
- Navodi način i
određenim
metodologiju
Pravilnikom 2
podjele vozova po
- Određuje oznaku
više pristupa i
voza na osnovu
metodologija
zadatih parametara
- Objašnjava detaljno - Interpretira znanje o
način označavanja
vozovima i koji ne
vozova
saobraćaju na
- Nabraja materijale
prugama Crne Gore
reda vožnje
- Uočava podjele
- Opisuje postupak
vozova prema
izrade reda vožnje
Uputstvu 54 i
- Poznaje sadržaj
Pravilniku 2
knjižice reda vožnje, - Upotrebljava
knjižicu reda vožnje,
saobraćajno
transportnog
STU dio A i B i
uputstva i grafikona
grafikon reda vožnje
reda vožnje
- Određuje trasu
- Poznaje tehničke
posebnog voza ili
elemente za izradu
voza u zakašnjenju
reda vožnje
Željeznička signalizacija
- Razlikuje
- Navodi uvodne
vrste,značenje,oblik,
odredbe,osnovne
boju,najmanju
pojmove i opšte
daljinu
odrebe signalizacije
vidljivosti,mjesta
na željeznici
- Objašnjava zvonovne ugrađivanja odnosno
postavljanja i način
signalne znake
električnog signalnog upotrebe željezničke
zvona
signalizacije
- Definiše stalne
- Razlikuje detaljno
signale
osobine sistema
- Objašnjava signale
željezničke
na
signalizacije koja se
- Povezuje uzroke i
posljedice
- Razvija preciznost
Preporuke za
izvođenje nastave
- Softver sa
prezentacijom
vozova i njihovim
oznakama
- Posjeta željezničkoj
stanici
- Materijal reda
vožnje
- Razvija sposobnost - Posjeta željezničkoj
analitičkog mišljenja stanici i obilazak
signala na otvorenoj
- Razvija
pruzi
smopouzdanje
- Razvija odgovornost - Softver rada signala
128
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
vozovima,manevarka
ma,potiskivalicama,p osjednutim bozilima
– kolima i pružnim
vozilima
- Demonstrira signalne znake voznog i
staničnog osoblja
- Demonstrira signalne
znake pružnog
osoblja
- Opisuje signalne
oznake
- Upoznaje se sa
signalima koji se ne
smiju više ugrađivati
Formativni ciljevi
učenik
koriste u Crnoj Gori
Uočava podjele i
namjenu željezničke
signalizacije prema
Pravilniku 1
Analizira rad
glavnih,
manevarskih,
dopunskih signala i
signala staničnog i
voznog osoblja
Uočava signale za
elektrovuču, na
vozilima i ostale
signale koji se
koriste za
regulisanje
saobraćaja
129
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Željeznička postrojenja
- Opisuje postrojenja koja služe za
regulisanje
saobraćaja
- Objašnjava namjenu
uređaja, naročito
signalno- sigurnosnih
koji se koriste za
izvršenje saobraćaja
- Obrazlaže različite
vrste postrojenja
koja se koriste za
izvršenje saobraćaja
u Crnoj Gori i
zemljama
jugoistočne Evrope
-
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
i uređaji
Uočava postrojenja i - Navikava se na
tehnike koje se
pridržavanje propisa
koriste za izvršenje
saobraćaja u Crnoj
Gori (stanice,
čvorovi, stabilna
postrojenja itd.)
Upoređuje različite
vrste postrojenja
koje se koriste za
izvršenje saobraćaja
Uočava način rada
uređaja u Crnoj Gori
koja se koriste za
regulisanje
saobraćaja
Izražava
funkcionisanje i
namjenu staničnih
postrojenja za
izvršenje saobraćaja
(kolosiječni parkovi,
način regulisanja
saobraćaja, postupci
u slučaju kvara
postrojenja itd.)
- Rukuje
postrojenjima za
izvršenje saobraćaja
Opterećenje i kočenje vozova
- Uočava važnost
- Nabraja pravilnike i - Izračunava masu
nauke u
uputstva u kojima je voza iz popisanog
voza u teretnici
svakodnevnom životu
propisano kako se
određuju masa voza i - Određuje
- Shvata važnost
maksimalnu masu
očuvanja kvaliteta
vučna masa
voza s obzirom na
lokomotive
kriterijume iz tablica
- Opisuje način
popisivanja voza
Uputstva 52
- Poznaje upotrebu
- Računa masu voza u
tablica iz Uputstva
slučaju kada je
52
PKM>SKM
- Poznaje upotrebu
- Određuje vučnu
tablica iz Uputstva
masu lokomotive na
233
osnovu tablica 7A,B i
- Nabraja probe
C Uputstva 52
kočnica
- Određuje da li je voz
- Poznaje Uputstvo
kočen na cijelom
233, dijelove za
prevoznom putu
130
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta željezničkoj
stanici
- Katalog sa tehničkim
elementima gornjeg
stroja pruge
- Maketa pruge
- Kočni i mjenjački
sklopvi
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
otpravnike vozova
- Opisuje vrste kočnica
i mjenjača na
vučnim i vučenim
vozilima
- Poznaje signale za
probu kočnica
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Oblikuje masu i
brzinu voza kada voz
nije pokriven sa
stvarnom kočnom
masom
Izvodi sa
mašinovođom sve
probe kočnica
- Obezbjeđuje voz od
samopokretanja
- Uočava vrste kočnica
na vučenim vozilima
Željeznička vozila
- Objašnjava
željeznička vozila
- Obrazlaže podjelu
željezničkih vozila
- Opisuje željeznička
vozila
- Navodi namjenu
vučnih vozila
- Nabraja vrste vučnih
vozila
- Navodi namjenu
vučenih vozila
- Nabraja vrste
vučenih vozila
- Nabraja vrste kola
koje se koriste u
željezničkom
saobraćaju
- Opisuje osnovnu
namjenu svih vrsta
kola, u putničkom i
teretnom saobraćaju
- Rezimira
komparativne
prednosti jednih kola
u odnosu na druge
- Razlikuje željeznička
vozila
- Uočava namjenu
vučnih vozila
- Prepoznaje vučna
vozila
- Uočava namjenu
vučenih vozila
- Prepoznaje vučena
vozila
- Određuje serije svih
vrsta kola i najčešće
podserije
- Određuje izbor kola
kod naručivanja od
strane naručioca
prevoza
- Predviđa postupke sa
neispravnim kolima
(olistavanje)
- Određuje pravilan
raspored kola u vozu
- Uočava osnovne
grupe kola u
putničkom i
teretnom saobraćaju
- Formira znanja o
minimalnim
eksploatacionim
osobinama kola i o
izboru kola za prevoz
putnika i robe
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija snalažljivost - Stiče znanje
posjetom stanicama
- Razvija sposobnost
u kojima su sačuvani
opažanja
eksponati kola i
- Razvija
lokomotiva
samopouzdanje
- Shvata važnost novih - Softver različitih
vrsta kola
saznanja iz svoje
struke
Prevoz putnika i stvari
- Uočava organizaciju - Razvija snalažljivost - Potrebni elementi
- Opisuje tehnička
stanice za normalno
i odgovornost
rada u stanicama
sredstva i
odvijanje
- Upoređuje vozove za - Razvija pozitivnu
postrojenja za
131
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
organizaciju
željezničkog
saobraćaja
- Nabraja vrste vozova
za prevoz putnika u
saobraćajnom i
tarifskom pogledu
- Objašnjava i nabraja
kola za prevoz
putnika i tarifske
razrede
- Navodi željezničke
radnike koji
učestvuju u procesu
proizvodnje
- Objašnjava pojam i
primjenu reda
vožnje
- Opisuje prevoz
putnika u
unutrašnjem
saobraćaju
- Definiše zakonske
osnove prevoženja
željeznicom
- Nabraja i objašnjava
prevozne isprave za
prevoz putnika
- Poznaje prevozne
isprave i njihov
sadržaj
- Nabraja propise koji
regulišu prevoz
stvari
- Nabraja službena
mjesta za prijem i
izdavanje stvari
- Opisuje postrojenja,
uređaje i ostala
sredstva za rad
- Definiše organizaciju
rada transportne
službe
- Definiše radno
vrijeme magacina
- Navodi obrasce za
rad i njihovu podjelu
- Nabraja izvršioce,
transportne usluge i
organizaciju rada sa
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
učenik
prevoz putnika
Razlikuje putnička
kola
Uočava i interpretira
oznake na putničkim
kolima
Planira održavanje
reda i čistoće
Rješava problem
nađenih predmeta na
staničnom području i
u vozovima
Planira primopredaju
službe
Bira odgovarajuće
postupke pri
stavljanju tarifa na
uvid i otpremi
službene prepiske
Klasifikuje sredstva
za rad i obrasce
Preporučuje vrstu
putničkih kola za
određene kategorije
korisnika
Određuje osobine
reda vožnje
Raščlanjuje
materijal reda
vožnje
Uočava sadržaj
putničkog reda
vožnje ( kurir)
Upotrebljava
saobraćajno
transportno uputstvo
uz red vožnje
Određuje sadržaj
izvoda iz reda vožnje
Primjenjuje
zakonske odredbe
prilikom
organizovanja
prevoza
Uočava vrste i
podjelu prevoznih
isprava
Izvodi obradu i
izdavanje voznih
karata pomoću
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
orijentaciju prema
zanimanju
- Stiče radne navike
132
Preporuke za
izvođenje nastave
prihvatanja boravka
i otpreme putnika Red vožnje
pomoću tarifa
Određuje visinu
prevoznine
- Posjeta željezničkoj
stanici
- Posjeta magacinu
željezničke stanice
- Izvođenje i obrada
ankete putnika i
potencialnih
preduzeća korisnika
željezničkih usluga
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
terminala
pošiljkama
- Obrazlaže stavljanje - Određuje visinu
prevoznine
tarifa na uvid i
davanje objašnjenja
- Obrazlaže davanje
službenih podataka i
otpravljanje
službene pošte i
prepiske
- Obrazlaže čuvanje
upotrijebljenih
knjiga i obrazaca
- Nabraja predmete
isključene iz prevoza
i predmete koji se
uslovno primaju na
prevoz
- Objašnjava pojam
zabrane prevoza i
obustave saobraćaja
Rukovanje rastavljačima kontaktne mreže
- Razvija sposobnost - Posjeta
- Objašnjava primjenu - Razlikuje vrste
elektrificiranim
rastavljača
opažanja
rastavljača
prugama
- Uočava princip rada - Razvija
- Nabraja vrste
rastavljača
interesovanje prema
rastavljača
novim saznanjima
- Opisuje princip rada
rastavljača
- Obrazlaže rukovanje
i osiguranje
rastavljača
133
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Manevarski poslovi
- Softver sa prikazom
- Opisuje i nabraja sve - Uočava organizaciju - Razvija pravilan
manevarskih poslova
odnos prema
manevarskih
vrste manevarskih
zanimanju
poslova, tako da
poslova
može samostalno da
- Objašnjava razlike
rukovodi istim
između voznih i
manevarskih vožnji - Određuje signalne
znake manevarskog
- Obrazlaže način
osoblja i
organizacije
lokomotivskog
manevarskih
osoblja
poslova, sastav
osoblja, rukovođenje - Razlikuje načine
postavljanja voznih i
manevarskim
manevarskih puteva
poslovima itd.
vožnji
- Pokazuje znanje
neophodno za
samostalno vršenje
manevarskih poslova
- Određuje poslove
neposrednih
izvršilaca
manevarskih poslova
(skretničari, vođe
manevre, rukovaoci
manevre,
manevristi)
Organizacija saobraćaja vozova
- Razvija odgovornost - Softver sa
- Interpretira
- Nabraja načine
organizacije
organizacije
- Formira stav o
simulacijom
saobraćaja vozova u
saobraćaja vozova
sopstvenoj
organizacije
staničnom razmaku i odgovornosti
- Objašnjava svaki od
saobraćaja vozova
sa sistemom MZ
načina organizacije
- Posjeta željezničkoj
(međustanične
saobraćaja vozova
pruzi sa APB-om i
zavisnosti)
(stanični razmak,
telekomandom
- Uočava uslove za
MZ, APB, TK)
organizacije
- Obrazlaže prednosti
saobraćaja vozova u
svakog od načina
uslovima upotrebe
regulisanja
telekomande
saobraćaja
- Rješava sporne
- Navodi vrste
situacije kod
organizacije
organizacije
saobraćaja koji se
saobraćaja u
koriste u Crnoj Gori
staničnom razmaku i
- Opisuje
sa sistemom MZ
karakteristike pruge
na kojima se koristi - Ispostavlja naloge
putnom listu (Opšti
APB i telekomanda
nalog I i nalog II za
- Nabraja prednosti
134
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
ukrštavanje)
pruga sa sistemom
APB
- Uočava znanje za
- Nabraja prednosti
samostalno
pruga sa sistemom
regulisanje
telekomande
saobraćaja u
- Opisuje uslove za
staničnom razmaku i
uvođenje sistema
sistemu MZ
APB i telekomande - Određuje prednosti
telekomande pri
regulisanju
saobraćaja
- Uočava sposobnost
prilagođavanja
naprednim sistemima
za regulisanje
saobraćaja vozova
- Određuje osnovne
fonograme za
regulisanje
saobraćaja na
prugama sa APB i
telekomandom
- Planira postupke u
slučaju kvara na
uređajima APB i
telekomande
- Uočava signalne
oznake koje
najavljuju pruge sa
APB i telekomandom
Posebne vrste saobraćaja
- Rješava regulisanje - Nabraja posebne
saobraćaja kod
vrste saobraćaja
posebnih vrsta
- Opisuje uzroke koji
saobraćaja
dovode do pojave
- Pravi pripremu
posebnih vrsta
vozova kod posebnih
saobraćaja
- Poznaje organizaciju vrsta saobraćaja
- Određuje zadatke
saobraćaja kod
izvršnom osoblju
posebnih vrsta
stanice kod posebnih
saobraćaja
vrsta saobraćaja
- Određuje zadatke
izvršnom osoblju
stanice kod posebnih
vrsta saobraćaja
Transportno komercijalni poslovi
- Objašnjava pojam - Uočava pojam tarifa tarifa i njihovu
i njihovu primjenu
135
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razvija moć
zapažanja
Razvija pozitivan
stav prema novim
saznanjima
Razvija smisao za
ekonomičnost
- Tarife
- Softver za simulaciju
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
primjenu
- Nabraja vrste
tarifskih sistema
- Poznaje tablice
prevoznih cijena
- Nabraja vrste tarifa i
podjelu tarifske
materije
- Objašnjava
objavljivanje tarifa i
područja važenja
- Poznaje imenik i
daljinar željezničkih
stanica
- Demonstrira
računanje voznih
cijena
- Demonstrira
računanje dodatnih
voznih cijena i
doplata u stanici i u
vozu
- Objašnjava osnovne
karakteristike
povlastica u vožnji i
način korišćenja
- Objašnjava
komercijalne
povlastice
- Nabraja
komercijalne
povlastice
- Opisuje aktivnosti
koje vrši saobraćajno
osoblje na primanju i
otpremanju vozova
- Nabraja fonograme
koji se koriste pri
primanju i
otpremanju vozova
- Poznaje redoslijed
tehnoloških
operacija prije
otpreme voza
- Demonstrira
primjere fonograma
za prijem i otpremu
vozova
Formativni ciljevi
-
-
-
-
učenik
Razlikuje vrste
tarifskih sistema
Uočava tarifska
načela i njihovu
primjenu na
željezničke tarife
Identifikuje
elemente za
određivanje vozne
cijene
Upotrebljava imenik
i daljinar
željezničkih stanica
Određuje pomoću
daljinara odstojanja
potrebna za
izračunavanje vozne
cijene
Rješava problem
računanja voznih
cijena i doplata
Uočava
karakteristike
povlastica
Interpretira način
korišćenja povlastica
Razlikuje
komercijalne
povlastice
Upotrebljava
putničke tarife,dio II
– povlastice
Rukuje vantarifnim
prevozima (
vojske,organa MUPa,u slučaju požara i
prirodnih nepogoda i
dr.)
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija preciznost i
inicijativnost
-
136
Preporuke za
izvođenje nastave
izračunavanja cijene
koštanja prevozne
isprave
- Putnička tarifa za
unutrašnji i
međunarodni
sobraćaj
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Rukovanje motkom za uzemljenje 25kV,50Hz
- Određuje postupak - Nabraja ko može
za provjeru napona u
rukovati motkom za
uzemljenje
kontaktnoj mreži
- Obrazlaže postupak - Određuje mjesto
pri upotrebi motke
postavljanja motke
za uzemljenje
za uzemljenje
- Opisuje zaštitnu
- Određuje osobine
opremu potrebnu pri motke za uzemljenje
rukovanju motke za - Određuje zaštitna
uzemljenje
sredstva pri
- Objašnjava postupak uzemljenju
provjere napona u
kontaktne mreže
kontaktnoj mreži
- Analizira potrebu
- Objašnjava postupak uzemljenja
uzemljenja
kontaktne mreže
kontaktne mreže
- Objašnjava postupak
skidanja motke za
uzemljenje
kontaktne mreže
- Objašnjava da motku
za uzemljenje treba
rastaviti i čuvati od
oštećenja
Saobraćajni poslovi
- Zna sadržaj
- Opisuje namjenu
poslovnog reda
poslovnog reda
stanice i tehnološkog stanice i tehnološkog procesa rada stanice procesa rada
- Uočava potrebne
- Objašnjava značaj
saobraćajno tehničke informacije iz
stanične
dokumentacije u
dokumentacije
stanicama
- Određuje namjenu I i
- Obrazlaže izradu
poslovnog reda
II dijela poslovnog
stanice i tehnološkog reda stanice
procesa rada stanice - Demonstrira
(koje stanice imaju
snalaženja u
potrebu za istim, ko
službenim mjestima
radi, neophodni
korišćenjem stanične
elementi za izradu
dokumentacije
td)
- Uočava neophodnost
- Navodi postupke sa
poznavanja
čuvanjem
tehnoloških
dokumentacije u
operacija u svakoj
službenim mjestima
stanici i poznavanja
mjesnih prilika
- Opisuje i objašnjava
kako se sastavljaju - Određuje samostalno
137
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta
Razvija
elektrificiranim
samopouzdanje
prugama
Razvija pozitivan
stav prema kvalitetu
rada i ispunjavanju
radnih obaveza
Shvata značaj
očuvanja životne
sredine
- Poslovni red i
Navikava se na
pridržavanje propisa tehnološki proces
rada stanice
Razvija preciznost
- Pismeni zadatak
Razvija smisao za
red i urednost
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
vozovi u
željezničkom
saobraćaju
- Objašnjava
kriterijume po
kojima se sastavljaju
vozovi
- Poznaje sisteme
kočenja i kočnice na
željezničkim
vozilima
- Opisuje i objašnjava
postupak kod
uvođenja vozova u
saobraćaj
- Poznaje odredbe o
obavezama
rasporednih stanica
u vezi uvođenja
vozova u saobraćaj
- Demonstrira
određivanje broja
voza
- Definiše postupke
izvršnog osoblja za
pravilno uvođenje
voza u saobraćaj
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
učenik
pravilno sastavljanje
vozova prema
kriterijumima
određenim
Pravilnikom 2 i
Uputstvom 233
Uočava poslove
vozovođe u pogledu
sastavljanja vozova
Planira probe
kočnica
Određuje sastav
voza po saobraćajno
tehničkim
kriterijumima
Uočava značaj i
svrsishodnost
pravilnog
sastavljanja vozova
Formira znanja o
kočnicama
željezničkih vozila
Organizuje uvođenje
voza u saobraćaj
Uočava uslove za
pokretanje vozova
prema Pravilniku 2
Planira otpremu
vozova na
rasporednom odsjeku
Formira sposobnost i
znanje da
samostalno uvodi voz
u saobraćaj
Uočava zadatke
rasporednih stanica i
dispečerske službe
pri uvođenju vozova
Uočava sastav
fonograma
dopuštenja, avize,
predavize, odjave,
dispozicije i analize
Izvodi prijem voza
na slobodne i na
zauzete kolosijeke
Određuje indirektnu
otpremu vozova
Analizira redoslijed
prijema vozova u
138
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
stanicu, posebno
odredbe koje se
odnose na
ukrštavanje vozova
- Formira planove za
otpremu vozova koji
saobraćaju u
zakašnjenju
- Upoređuje kašnjenja
vozova u realnom
vremenu i predlaže
ukrštavanja vozova
Transportno komercijalni poslovi
- Razlikuje poslove
- Objašnjava
putničke blagajne
računovodstvo
- Rukuje sa obrascima
putničke blagajne
koji se koriste u
- Definiše
izračunavanje cijene putničkoj blagajni
prevoznih isprava u - Uočava zajedničke
odredbe za
unutrašnjem i
uračunavanje u
međunarodnom
putničkoj blagajni
saobraćaju
- Izvodi računanje
Računanje
cijene prevoznih
prevoznine za
isprava u
denčane pošiljke
unutrašnjem i
- Objašnjava
međunarodnom
računanje
saobraćaju
prevoznine za
- Razumije
denčane pošiljke
organizaaciju
- Objašnjava
prevoza denčanih
računanje
prevoznine denčanih pošiljki
pošiljki mješovitog - Razlikuje načine
računanja
prevoza
prevoznine denčanih
- Opisuje računanje
pošiljki u zavisnosti
prevoznine za
od načina prevoza
denčane pošiljke
- Određuje visinu
oročenog,
prevoznine
dogovorenog,
- Računa prevozninu
brzovoznog i
na industrijskim
ekspresnog prevoza
- Obrazlaže računanje kolosijecima
prevoznine denčanih - Računa prevoznine
pošiljki za stanice na za male i srednje
kontenere
industrijskim
- Izvodi račun za
kolosijecima
prevozninu opasne
- Opisuje računanje
materije i predmeta
prevoznine za stvari
propisanih RID-om
koje se predaju u
- Računa prevozninu
malim i srednjim
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija pozitivan
- Pismena vježba:
odnos prema
Računanje
zanimanju
prevoznine za
- Stiče samostalnost u denčane pošiljke
radu
- Stiče sigurnost u
radu
- Razvija svijest o
neophodnosti
kvalitetnog
obavljanja radnih
139
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
kontenerima
- Opisuje računanje
prevoznine za zbirne
denčane stvari
- Opisuje računanje
prevoznine za
opasne materije i
predmete propisane
RID-om
- Objašnjava
računanje
prevoznine za
denčane kabaste
stvari
- Objašnjava
računanje
prevoznine za
denčane pošiljke
živih životinja
- Objašnjava
računanje
prevoznine za
denčane pošiljke
žive ribe u vodi
Računanja
prevoznine za kolske
pošiljke
- Navodi osnovna
pravila računanja
prevoznine za
kolske pošiljke
- Objašnjava
računanje
prevoznine za kolske
pošiljke oročenog i
ekspresnog prevoza
- Objašnjava
računanje
prevoznine za
brzovozne kolske
pošiljke i pošiljke
dogovorenog prevoza
- Opisuje računanje
prevoznine za kolske
pošiljke stvari koje
se različito tarifiraju
- Opisuje računanje
prevoznine za kolske
pošiljke živih
životinja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
zadataka
- Razvija sposobnost
samostalnog
donošenja odluka
Formativni ciljevi
učenik
za:
- kabaste stvari
-žive životinje i
-žive ribe u vodi
Preporuke za
izvođenje nastave
- Pismena vježba:
Računanje
prevoznine za kolske
pošiljke
- Određuje postupak
računanja
prevoznine za kolske
pošiljke:
-oročenog i
-ekspresnog prevoza
- Računa prevozninu
za:brzovozne i
pošiljke dogovorenog
prevoza
- Računa prevozninu
pošiljki koje se
različito tarifiraju
- Računa prevoznine
za kolske pošiljke
živih životinja
- Određuje postupak
računanja
prevoznine za kolske
pošiljke dugačkih
predmeta u više kola
- Računa prevozninu
pošiljaka mješovitog
prevoza
- Računa prevoznine
na industrijskim
140
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Objašnjava
računanje
prevoznine za šinska
vozila koja nijesu
uvrštena u kolski
park nijedne
željeznice
- Objašnjava
računanje
prevoznine za kolske
pošiljke dugačkih
predmeta u više kola
- Objašnjava
računanje dodatka
na prevozninu
- Opisuje računanje
prevoznine za prevoz
pošiljki u
mješovitom prevozu
- Opisuje računanje
prevoznine za
prevoz pošiljki na
industrijskim
prugama
- Objašnjava
računanje
prevoznine za prevoz
stvari u velikim
kontenerima
- Objašnjava
računanje
prevoznine za prevoz
mješovitog vojnog
transporta
- Objašnjava računanje
prevoznine za
naročite pošiljke
- Nabraja predmete za
zaštitu stvari i pribor
za tovarenje
- Objašnjava
prevoznine kod
upotrebe pokrivača i
nosača pokrivača
- Objašnjava
računanje
prevoznine kod
upotrebe ostalog
tovarnog pribora
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
učenik
kolosijecima
Izvodi obračun
troškova:mješovitog
vojnog transporta,
naročitih pošiljaka i
u kolima specijalne
konstrukcije
Uočava faktore koji
utiču na način
obračuna prevoznih
troškova
Predviđa predmete
za zaštitu stvari
Predviđa pribor za
tovarenje
Računa prevoznine
kod upotrebe:
pokrivača i ostalog
tovarnog pribora,
materijala i
predmeta koji služe
za zaštitu stvari od
toplote ili hladnoće
Planira doleđivanje u
toku prevoza
Razlikuje računanje
prevoznine za slučaj
prevoza u kolima
specijalne
konstrukcije,
korisnika prevoza ili
u zakupu
Određuje računanje
prevoznine za
pošiljke u posebnim
teretnim vozovima i
grupama kola
Predviđa djelimičan
dotovar ili istovar u
toku prevoza
141
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Objašnjava
računanje
prevoznine kod
upotrebe materijala
i predmeta koji služe
za zaštitu stvari od
toplote ili hladnoće
- Opisuje doleđivanje
u toku prevoza
- Objašnjava
računanje
prevoznine za prevoz
stvari u kolima
specijalne
konstrukcije
sopstvenosti
željeznice
- Objašnjava
računanje
prevoznine za prevoz
stvari u kolima
korisnika prevoza ili
u kolima u zakupu
- Objašnjava
računanje
prevoznine za
pošiljke u posebnim
teretnim vozovima
- Objašnjava
računanje
prevoznine za prevoz
stvari u grupama
kola
- Opisuje djelimičan
dotovar ili istovar u
toku prevoza
- Objašnjava
prevoznine za
pošiljke za potrebe
željezničkih
preduzeća
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- M.LJ.Miletić,Praktična nastava za II razred železničke tehničke škole, Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva,Beograd,2000.
- M.LJ. Miletić,Praktična nastava za III i IV razred železničke tehničke škole, Zavod
za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd,2000.
- V.Milutinović, Priručnik iz organizacije železničkog saobraćaja za zanimanje
tehničar – mašinovođa,Zavod za novinsko- izdavačku i propagandnu delatnost, JŽ
Beograd,1989.
142
- M.Čičak,Organizacija železničkog saobraćaja, Saobraćajni fakultet Univerziteta u
Beogradu,Beograd,1990.
- M.Čičak,S.Vesković, Organizacija železničkog saobraćaja I i II zbirka rešenih
zadataka,Saobraćajni fakultet Univerziteta u Beogradu,Beograd.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u sektoru za upravljanje i regulisanje saobraćaja.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno,najmanje jedna ocjena u klasifikacionom periodu.
- Pismeno,najmanje jedna pismena vježba u polugodištu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer saobraćaja
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Željeznička signalizacija
- Organizacija saobraćaja
vozova
- Posebne vrste saobraćaja
- Željeznička vozila
- Prevoz putnika i stvari
- Transportno komercijalni
poslovi
- Prevoz putnika i stvari
- Transportno komercijalni
poslovi
- Tarife i tarifna politika na
željeznici
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Organizacija željezničkog
- Željeznička signalizacija
- Regulisanje saobraćaja
saobraćaja
vozova
- Posebne vrste saobraćaja
- Željeznička kola
- Podjela kola prema namjeni
- Osnovni organizacioni uslovi
- Organizacija prevoza
za prevoz željeznicom
putnika
- Organizacija prevoza stvari - Opšte odredbe o prevozu
stvari
- Tarifski propisi
- Računanje prevoznine za
denčane i kolske pošiljke
- Željeznički saobraćajni
- Izračunavanje vozne cijene
sistemi
143
1.3. IZBORNI PREDMETI
1.3.1. STRANI JEZIK II
Napomena:
Za strani jezik II koriste se Katalozi stranih jezika opšteobrazovnih predmeta sa
fondom časova dva nedjeljno za sve 4 godine
– Predmetni katalozi su u nadležnosti Zavoda za školstvo.
144
1.3.2. EKOLOGIJA I ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE
1. Naziv predmeta: EKOLOGIJA I ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
58
14
58
14
Ukupno
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Usvajanje znanja iz osnova ekologije.
- Razvijanje svijesti o značaju zaštite životne sredine.
- Usvajanje znanja o uzročnoposljedičnim odnosima žive i nežive prirode.
- Usvajanje znanja o različitim izvorima zagađivanja životne sredine.
- Razvijanje svijesti o ulozi čovjeka i njegovog uticaja na zagađenje životne
sredine.
- Usvajanje znanja i vještina sa ciljem zaštite životne sredine.
145
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Osnovni pojmovi u ekologiji
- Definiše pojmove:
- Ukazuje na
- Shvata značaj
ekologija, životna
međusobnu
povezivanja
sredina, ekološki
zavisnost žive i
činjenica
faktori
nežive prirode
- Određuje elemente
životne sredine
- Uočava na
konkretnim
primjerima osobine
biotopa i biocenoze
Ekologija populacije
- Uočava osnovne
- Definiše pojmove:
karakteristike
populacija i
populacije
ekološka ravnoteža
- Shvata pojam
- Upoznaje faktore
opterećenosti
koji određuju
populacije
strukturu
- Upotrebljava
populacije
pojam ekološke
ravnoteže i
obrazlaže na
primjeru
međusobnu
zavisnost činilaca
sredine
Kruženje materija i transformisanje energije u prirodi
- Razvija analitičko
- Analizira na
- Definiše pojmove:
mišljenje
primjeru
producent organske
kompleksnost
materije, potrošač
odnosa u ishrani
organske materije,
- Interpretira
reducent organske
kruženje materije i
materije
proticanje energije
- Definiše lanac
u ekosistemu
ishrane
- Analizira odnose
među članovima
lanca ishrane na
primjeru
energetske
piramide
Ekosistem
- Razvija svijest o
- Određuje
- Opisuje kopnene,
značaju očuvanja
zajedničke i glavne
vodene i
prirodnih
razlike između
antropogene
ekosistema
ekosistema
ekosisteme
- Definiše sukcesije u - Zaključuje o
raznovrsnosti
ekosistemu
ekosistema kod nas
146
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježbe:
- (Terenski rad)
- Posmatranje
različitih staništa i
zajednica
Vježbe:
- Predstavljanje
ilustracijom
kruženje materije i
proticanje energije
na odabranom
primjeru lanca
ishrane
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
sagledavanja i
rješavanja
problema
- Film o zagađivanju
vazduha
- Razvija analitičko
mišljenje
Vježbe:
- Zaštita okoline
- Razvija analitičko
mišljenje
Vježbe:
- Zaštita zemljišta
Formativni ciljevi
učenik
u odnosu na
geografski položaj i
klimatske
karakteristike
- Predviđa posljedice
ljudske aktivnosti u
životnoj sredini
Zagađivanje vazduha
- Određuje uzroke
- Upoznaje načine
zagađivanja
zagađivanja
vazduha
vazduha i otrovne
materije u vazduhu - Analizira posljedice
previsokih
- Objašnjava uticaj
koncentracija
otrovnih materija
otrovnih materija u
na živa bića (kisele
vazduhu na
kiše, ozonske rupe,
ekosistem
efekat staklene
- Ocjenjuje značaj
bašte)
stalne kontrole
kontaminiranosti
vazduha
- Predlaže načine
čišćenja otrovnih
materija (uređaji
za prečišćavanje,
industrijski filteri,
automobilski
katalizatori)
Zagađivanje voda- mora i slatke vode
- Određuje glavne
- Definiše izvore i
izvore zagađivanja
oblike zagađivanja
vode i objašnjava
vode
posljedice
- Razlikuje metode
prečišćavanja
- Analizira na koje
načine
prehrambena
industrija zagađuje
okolinu
Zagađivanja zemljišta
- Ukazuju na
- Opisuje izvore i
posljedice
oblike zagađivanja
savremene
zemljišta
intenzivne
poljoprivredne
proizvodnje
- Interpretira
problem
prenaseljenosti
zemlje
147
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Nuklearna energija
- Definiše izvore i
oblike
radioaktivnog
zagađenja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Identifikuje
problem
radioaktivnog
zračenja i njegove
dalekosežne
posljedice
- Uočava problem
nekontrolisanog
skladištenja
radioaktivnog
otpada i
neodgovornog
korišćenja
nuklearnog oružja
Ugrožene biljne i životinjske vrste
- Analizira značaj
- Navodi glavne
šuma i razlog
uzroke izumiranja
njihovog
šuma i istrebljenja
izumiranja
nekih životinjskih
- Ukazuje na značaj
vrsta
pošumljavanja
terena koji su
podložni eroziji
- Pronalazi
najugroženije
ekosisteme i grupe
u Crnoj Gori i
svijetu
- Predlaže moguće
mjere za zaštitu
prirodnog nasljeđa
za konkretan
primjer
Mjere za zaštitu životne sredine
- Određuje načine
- Navodi značaj
planske upotrebe
štednje energije i
prirodnih izvora
vode u
- Shvata značaj
domaćinstvu i
pravilnog odnosa
industriji
prema pitkoj vodi
- Navodi alternativne
- Analizira značaj
energetske izvore
traženja i
korišćenja novih
ekoloških izvora
energije
- Ocjenjuje značaj
globalizacije
nadzora dešavanja
u životnoj sredini
- Primjenjuje
Preporuke za
izvođenje nastave
- Shvata važnost
očuvanja životne
sredine
- Seminarski rad o
nuklearnim
eksplozijama
(Hirošima,
Černobil, itd.)
- Shvata važnost
poštovanja normi i
propisa
Vježbe:
- Analiziranje
uzoraka izumiranja
šuma i životinjskih
vrsta
- Razvija svijest o
značaju zaštite
životne sredine
Vježbe:
- Analiza nepovoljnih
uticaja za životnu
sredinu
148
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
propise kojima se
određuju norme
čuvanja zaštićenih
objekata prirode,
ugroženih,
endemskih biljnih i
životinjskih vrsta
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- M.Jablanović,D.Rožaja,Zaštita i zagađivanje životne sredine,Zavod za
udžbenike,Beograd,1998.
- I.Savić, V.Terzija, Ekologija i zaštita životne sredine, Zavod za udžbenike,
Beograd.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Dijaprojektor
- Slajdovi
- Grafoskop
- TV prijemnik
- Video- rikorder
- Video- kasete
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno,najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani biolog
- Diplomirani inženjer pejzažne arhikteture
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Zagađenje vode, vazduha i
zemljišta
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Praktična nastava
- Materijali, alati i pribori
149
1.3.3. ŽELJEZNIČKI SAOBRAĆAJNI SISTEMI
1. Naziv predmeta: ŽELJEZNIČKI SAOBRAĆAJNI SISTEMI
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
72
72
216
Ukupno
72
72
72
216
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa značajem željezničkog saobraća.
- Upoznavanje sa željezničkim saobraćajnim sistemom.
- Upoznavanje sa organizacijom željezničkog saobraćaja.
- Upoznavanje sa procesom prevoženja.
- Sticanje znanja o karakteristikama putničkog željezničkog saobraćaja.
- Sticanje znanja o karakteristikama teretnog željezničkog saobraćaja.
- Sticanje znanja o problemima održavanja saobraćajnih sredstava.
- Poznavanje regulisanja željezničkog saobraćaja.
- Razumijevanje povezanosti željezničkog saobraćaja sa turizmom i uticajem
na životnu sredinu.
- Razvijanje sposobnosti za timski rad.
150
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Uloga i značaj željezničkog saobraćaja
- Filmovi
- Razvija pozitivnu
- Uočava ulogu
- Objašnava ulogu i
odgovarajućeg
orijentaciju prema
željeznice u razvoju
značaj željezničkog
sadržaja
zanimanju
saobraćaja u razvoju ljudskog društva
Uočava ostvareni rad
ljudskog društva
u toku godine
- Nabraja faktore za
sagledavanje značaja (I faktor)
- Upoređuje količine
željeznice
prevezene robe i
- Objašnjava
putnika na željeznici
saobraćajno
u odnosu na druge
ekonomske
grane saobraćaja
karakteristike
- Poznaje vrijednost
- Objašnjava
osnovnih sredstava
karakteristike
razvoja željezničkog kojim željeznica
obavlja svoju
saobraćaja
djelatnost (II faktor)
- Objašnjava predmet
rada u saobraćaju
- Planira potreban
- Opisuje sredstva
broj zaposlenih na
rada u transportu
željeznici
- Upoređuje broj
zaposlenih na
željeznici sa
ukupnim brojem
zaposlenih u sektoru
saobraćaja
- Uočava usluge i robe
koje koristi
željeznica
- Analizira
saobraćajno
ekonomske
karakteristike
željeznice
- Identifikuje
karakteristike
razvoja željezničkog
saobraćaja
Željeznički saobraćaj kao sistem
- Razvija snalažljivost - Odgovarajući
- Objašnjava strukturu - Shvata srukturu
program za
i smisao za timski
saobraćajnog
saobraćajnog
simulaciju
rad
sistema
sistema
saobraćajnih sistema
- Nabraja i poznaje
- Uočava podsisteme
elemente
željezničkog
saobraćajnog
saobraćajnog
sistema
sistema
- Opisuje strukturu
- Razlikuje elemente
saobraćajnih sistema saobraćajnog
151
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
sistema
- Opisuje mjesto
- Uočava funkciju
željezničkog
saobraćajnog
saobraćaja u okviru
sistema
saobraćajnog
- Određuje strukturu
sistema
saobraćajnog
- Objašnjava
sistema
željeznički
- Određuje elemente
saobraćajni sistem
željezničkog
saobraćajnog
sistema
- Uočava podjelu
željezničkog
saobraćajnog
sistema na
podsisteme
Razvoj željezničkog saobraćaja
- Objašnjava periode - Analizira periode
razvoja željezničkog razvoja željezničkog
saobraćaja
saobraćaja
- Uočava usavršavanje - Objašnjava
usavršavanje
transportnog procesa
transportnog procesa - Uočava postupak za
- Navodi uslove za
povećanje brzine
povećanje brzina
vozova i brzine
vozova i brzine
prevoženja
prevoza
- Određuje primjenu
- Opisuje primjenu
automatizacije i
kibernetike i
kibernetike u
automatizacije u
procesu željezničkog
procesu željezničkog saobraćaja
saobraćaja
- Predviđa potrebe za
- Objašnjava
izgradnjom novih
mogućnosti
kolosijeka ili
povećanja
primjenom uvođenje
kapaciteta na
u saobraćaj kola
željeznici
velike nosivosti
- Navodi prednosti i
- Upoređuje prednosti
nedostatke
i nedostatke
povećanju
povećanja
kapaciteta
kapaciteta
- Definiše pravac
- Razlikuje činioce
razvoja željezničkog razvoja željezničkog
saobraćaja
saobraćaja
Principi organizacije saobraćaja i transporta
- Nabraja principe
- Razlikuje principe
organizacije
organizacije
saobraćaja i
saobraćaja i
transporta
transporta
152
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razvija pozitivnu
orijentaciju prema
zanimanju
Razvija
interesovanja za
nova saznanja
- Filmovi
odgovarajućeg
sadržaja
Razvija preciznost i
efikasnost
- Posjeta željezničkoj
stanici
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
- Objašnjava princip - Određuje princip
ekonomičnosti
ekonomičnosti puta
puta,princip
- Objašnjava princip
ekonomičnosti brzine ekonomičnosti brzine
- Objašnjava princip
i princip snage
snage
- Upotrebljava
- Objašnjava princip
istraživanje da dođe
organizacije rada
do optimalnog
- Objašnjava princip
rješenja
izvršenja posla
- Planira tehnološki
proces rada na
željeznici u cilju
postizanja
optimalnog rješenja
- Poznaje značaj
pripreme za
optimalno izvršenje
transportnog procesa
- Uočava koje se mogu
uvesti kontrole u
cilju bezbjednog i
ispravnog izvršenja
transportnog procesa
153
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Organizacija željezničkog saobraćaja
- Opisuje saobraćajnu - Određuje
djelatnost
karakteristike
- Objašnjava načine
organizacije
obavljanja
željezničkog
saobraćajnosaobraćaja
transportnih procesa - Uočava saobraćajne
puteve
- Navodi sredstva i
osoblje za izvršenje - Razlikuje osoblje i
saobraćajna sredstva
željezničkog
za izvršenje
saobraćaja
željezničkog
- Opisuje djelatnost
eksploatacije vučnih saobraćaja
- Identifikuje tehničke
vozila u vezi sa
i eksploatacione
izvršenjem
karakteristike
saobraćaja
saobraćajnih
- Navodi manevarske
sredstava
poslove
- Opisuje sastavljanje - Uočava ulogu vučnih
vozila u izvršenju
vozova
saobraćaja
- Definiše masu voza i
- Razlikuje
kočenje voza
manevarske poslove
- Objašnjava red
- Rukuje sa redom
vožnje vozova
vožnje vozova
- Objašnjava
operativne poslove - Uočava savremena
sredstva i mogućnost
- Navodi postojeća
savremena sredstva i primjene novih
otkrića na prugama u
način rada na njima
Crnoj Gori
Proces prevoženja
- Uočava proces
- Definiše proces
prevoženja i njegove
prevoženja
elemente
- Nabraja elemente
- Planira operacije
potpunog ciklusa
potpunog ciklusa
procesa prevoženja
procesa prevoženja
- Opisuje početno- Izračunava količinu
završne operacije
prevezene robe
- Opisuje prevoz robe
- Izračunava
ili putnika
transportni rad
- Opisuje radnje po
završenom prevozu - Analizira ostvareni
transportni rad i
- Definiše obrt
bolja rješenja
- Definiše transportni
- Izračunava
rad saobraćajnog
saobraćajnu brzinu
sredstva
- Izračunava
- Definiše pojam
eksploatacionu
brzine i nabraja
brzinu
brzine u saobraćaju
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Uočava važnost
- Vježba:
nauke u
- Skicirati zavisnost
svakodnevnom životu proizvodnosti od
- Razvija analitičnost i pojedinih
pokazatelja rada
pozitivno mišljenje
- Razvija preciznost
- Prilagođava se
različitim uslovima
rada
154
- Posjeta željezničkoj
stanici
- Odgovarajući
program za
simulaciju procesa
prevoženja
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Definiše pojam
saobraćajne brzine
- Definiše
eksploatacionu
brzinu
- Definiše prevoznu
brzinu
- Definiše brzinu
obrta
- Objašnjava pređeni
put vozila
- Objašnjava
koeficijent statičkog
iskorišćenja nosivosti
- Definiše koeficijent
dinamičkog
iskorišćenja nosivosti
- Definiše
produktivnost rada
saobraćajnog
sredstva
Putnički saobraćaj
- Definiše putnički
saobraćaj
- Objašnjava
organizacione uslove
za prevoz
željeznicom
- Objašnjava pojam
mobilnosti
stanovništva
- Objašnjava pojam
prometa putnika
- Objašnjava pojam
protoka putnika
- Poznaje sredstva i
zahtjeve koje
moraju ispunjavati
za prevoz putnika
- Objašnjava tarifske
propise za prevoz
putnika
- Objašnjava način
izračunavanja vozne
cijene
- Navodi povlastice u
putničkom
željezničkom
saobraćaju
- Objašnjava
Formativni ciljevi
-
-
učenik
Izračunava prevoznu
brzinu
Izračunava pređeni
put vozila
Izračunava
pokazatelje
pređenog puta
Analizira dobijene
vrijednosti
pokazatelja
pređenog puta
Izračunava nivo
iskorišćenja nosivosti
vozila
Analizira
produktivnost rada
saobraćajnog
procesa
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Upoređuje vrste
- Formira stav o
putničkog saobraćaja sopstvenoj
odgovornosti
- Analizira tokove
- Razvija sposobnost
putnika
povezivanja
- Analizira sredstva i
teorijskih i
broj prevezenih
praktičnih znanja
putnika
- Određuje postupak
formiranja cijene
prevoza
- Razlikuje povlastice
u putničkom
željezničkom
saobraćaju
- Izračunava
pokazatelje rada u
putničkom
saobraćaju
- Analizira dobijene
vrijednosti
pokazatelja rada
vozila
- Upoređuje probleme
koji se javljaju prije
i tokom prevoza
putnika
155
Preporuke za
izvođenje nastave
- Vježba:
- Popunjavanje i
obrada putnog
naloga i tovarnog
lista
- Odgovarajući
program za
simulaciju odvijanja
putničkog saobraćaja
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
otpravljanje putnika
i prtljaga
Teretni saobraćaj
- Definiše teretni
saobraćaj na
željeznici
- Objašnjava
transportno
manipulativne
propise
- Navodi
dokumentaciju pri
prevozu stvari
- Objašnjava poslove
koji prethode
prijemu stvari na
prevoz
- Objašnjava prijem
pošiljaka na prevoz
- Objašnjava prevoz
pošiljaka
- Objašnjava poslove
koji se odnose na
izdavanje stvari
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Upoređuje vrste
- Razvija
teretnog saobraćaja
interesovanje za
- Analizira transportno nova saznanja
manipulativne
poslove
- Analizira sredstva i
količinu prevezenog
tereta
- Određuje postupak
formiranja cijene
prevoza
- Izračunava
pokazatelje rada u
teretnom saobraćaju
- Analizira dobijene
vrijednosti
pokazatelja rada
vozila
- Upoređuje probleme
koji se javljaju prije
i tokom prevoza
tereta
Integralni transport
- Definiše integralni transport na
željeznici
- Obrazlaže prednosti i
nedostatke
integralnog
transporta
- Navodi mjesto
željeznice u
integralnom
transportu
- Navodi vezu
željeznice sa ostalim
vidovima saobraćaja -
Uočava osnovne
karakteristike
savremenih tehničkih
procesa u privredi i
saobraćaju
Interpretira
koordinaciju i
kooperaciju u
transportu
Upoređuje prednosti
i nedostatke
integralnog
transporta
Razlikuje tovarne
jedinice u sistemu
distribucije
- Uočava značaj
pakovanja proizvoda
u distribuciji i
transportu
- Uočava ostale
sisteme vezane za
primjenu integralnog
156
Razvija preciznost
Prilagođava se
različitim uslovima
rada
Preporuke za
izvođenje nastave
- Vježba:
- Popunjavanje i
obrada putnog
naloga i tovarnog
lista
- Odgovarajući
program za
simulaciju
integralnih
saobraćajnih sistema
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
transporta
157
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Tehničko održavanje saobraćajnih sredstava
- Opisuje istrošenost i - Razlikuje faktore
koji utiču na habanje
neispravnost mašina
i uređaja
- Uočava značaj
- Objašnjava tehnički
pravilne upotrebe
pregled saobraćajnih saobraćajnih
sredstava
sredstava
- Navodi tehnička
- Razlikuje tehnička
opsluživanja i
opsluživanja i
opravke
opravke
Regulisanje i bezbjednost saobraćaja
- Razlikuje osoblje
- Opisuje pojam
koje reguliše
regulisanja
saobraćaj
saobraćaja na
- Uočava uticaj :
željeznici
tehničke ispravnosti,
- Nabraja faktore od
kvaliteta
kojih zavisi
vozila,kvaliteta
bezbjednost
puteva i
saobraćaja
osposobljenosti
- Navodi željezničko
osoblje koje reguliše osoblja na
bezbjednost
saobraćaj
saobraćaja
- Nabraja signale i
sredstva regulisanja - Razlikuje vidne i
čujne signale
saobraćaja
- Razlikuje
- Opisuje
postrojenja u
obezbjeđenje
službenim mjestima i
službenih mjesta i
postrojenja
na otvorenoj pruzi
Željeznički saobraćaj i turizam
- Upoređuje odnos
- Objašnjava vezu
pojedinih vidova
željezničkog
saobraćaja i turizma
saobraćaj i turizma
- Određuje mjesto
željezničkog
saobraćaja u
turističkoj ponudi
jedne zemlje i
regiona
- Uočava potrebu za
uvođenjem sezonskih
vozova
Uticaj željezničkog saobraćaja na ekologiju
- Razlikuje pogonsku - Objašnjava uticaj
energiju koju koriste
željezničkog
vučna vozila
saobraćaja na
željezničkog
ekologiju
saobraćaja
- Poznaje uticaj
158
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Razvija pravilan
odnos prema
zanimanju
Preporuke za
izvođenje nastave
- Katalozi prizvođača
- Normativi
Shvata važnost
- Važeći zakonski akti
pridržavanja propisa - Važeći akti u okviru
željezničkog
saobraćajnog
sistema
Razvija odgovornost - Reklamno
propagandni
materijal
Razvija pravilan stav - Anketa građana
prema zdravlju
Shvata značaj
očuvanja životne
sredine
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
željeznice na životnu - Upoređuje uticaj
željezničkog
sredinu
saobraćaja i drugih
vidova saobraćaja na
ekologiju
- Određuje koliko
elektrifikacija pruga
i primjena
savremenih tehničkih
dostignuća utiče na
ekologiju
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- V.Milutinović,Osnovi i sistemi saobraćaja,Zavod za novinsko-izdavačku i
propagandnu delatnost,JŽ Beograd,1987.
- S.Eror,N. Zurković,Osnovi željezničkog saobraćaja,Tehnički fakultet Univerziteta
u Novom Sadu,Novi Sad,1983.
- V.Milutinović,Priručnik iz organizacije željezničkog saobraćaja za zanimanje
tehničar-mašinovođa, Zavod za novinsko-izdavačku i propagandnu delatnost,JŽ
Beograd,1989.
- M.Lj.Miletić,Organizacija željezničkog saobraćaja za II, III i IV razred željezničke
tehničke škole,Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,Beograd,1998.
- J.Stanišić,B.Marković, Organizacija prevoza putnika i robe,Zavod za užbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- Lj.Topenčarević, Organizacija i tehnologija drumskog transporta,Građevinska
knjiga,Beograd,1987.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u učionici opremljenoj računarom sa odgovarajućim
programima i projektorom, na željezničkim stanicama i u opremljenom kabinetu
za potrebe željezničkog saobraćaja.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno,najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer saobraćaja
159
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Djelatnost eksploatacije
vučnih vozila
- Manevarski poslovi
- Sastavljanje vozova
- Red vožnje
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Organizacija željezničkog
- Manevarski poslovi
saobraćaja
- Sastavljanje vozova
- Red vožnje
- Tarife i tarifna politika na
- Izračunavanje vozne cijene - Organizacija prevoza
željeznici
putnika
- Organizacija prevoza stvari
- Transportno računovodstvo
- Praktična nastava
- Strukturu saobraćajnog
- Tehnologija i organizacija
- Struktura saobraćajnog
sistema
prevoza na željeznici
sistema
- Uloga i značaj željezničkog - Eksploatacija željeznica
- Značaj uloga i tendencije
saobraćaja
razvoja željezničkog
saobraćaja
160
1.3.4. SAOBRAĆAJNA KULTURA
1. Naziv predmeta: SAOBRAĆAJNA KULTURA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
48
24
48
24
96
48
Ukupno
72
72
138
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa pojmom kulture.
- Upoznavanje sa savremenim društvenim zahtjevima u saobraćaju.
- Razumijevanje uticaja strukture ličnosti na ponašanje u saobraćaju.
- Razumijevanje povezanosti aspekata saobraćajne kulture sa mnogim sferama
života.
- Razvijanje profesionalne etike.
- Razvijanje odgovornosti, komunikativnosti, humanosti i tolerancije.
- Razvijanje sposobnosti za timski rad.
161
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Pojam kulture
- Razvija svijest o
- Objašnjava pojam i - Uočava značaj
značaju kulture
kulture
osnovna značenja
- Upoređuje teorije o
kulture
kulturi
- Upoznaje teorije o
- Uočava vezu kulture
kulturi
i društva
- Objašnjava vezu
između kulture i
društva
- Objašnjava kulturnu
raznovrsnost
Društveni mehanizam i njegov uticaj na učesnike u saobraćaju
- Upoređuje opšte
- Razumije značaj
- Upoznaje uticaj
društvane uslove i
uticaja društva na
opštih društvenih
njihovu vezu sa
učesnike u
uslova
saobraćajem
saobraćaju
- Objašnjava
- Uočava negativan
međusobni uticaj
uticaj krize na
društvenih uslova i
društveni mehanizam
razvoja saobraćaja
- Upoznaje uticaj
i učesnike u
krize na društveni
saobraćaju
mehanizam i
- Upoređuje uticaj
učesnike u
društvene
saobraćaju
dezorganizacije i
- Upoznaje uticaj
umanjene efikasnosti
nedostataka u
društva na ponašanje
društvenom
učesnika u
funkcionisanju na
saobraćaju
ponašanje učesnika u - Uočava uticaj drugih
društvenih uslova na
saobraćaju
učesnike u
- Upoznaje uticaj
saobraćaju
drugih društvenih
uslova na učesnike u - Upoređuje odnos
društva i sposobnosti
saobraćaju
čovjeka prema
- Objašnjava odnos
zahtjevima
društva prema
savremenog
zahtjevima koje
saobraćaja
postavlja savremeni
- Upoređuje zahtjeve
saobraćaj
saobraćaja i
- Objašnjava odnos
sposobnosti ljudi da
između zahtjeva
im odgovore
saobraćaja i
sposobnosti ljudi da
im odgovore
Struktura ličnosti i njene reakcije u saobraćaju
- Nabraja osobine
- Upoređuje osobine - Razvija sposobnost
ličnosti
ličnosti
za saradnju
162
Preporuke za
izvođenje nastave
- Internet
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
- Razlikuje mentalne, - Razvija svijest o
- Opisuje mentalne
psihomotorne i
preuzimanju
sposobnosti
senzorne sposobnosti odgovornosti
- Opisuje
psihomotorne
- Upoređuje razliku
sposobnosti
između
- Opisuje senzorne
temperamenta i
sposobnosti
karaktera
- Opisuje
- Uočava značaj
temperament i
tjelesne konstitucije
osobine
na ponašanje u
temperamenta
saobraćaju
- Opisuje karakter
- Opisuje tjelesnu
konstituciju
- Objašnjava uticaj
strukture ličnosti na
ponašanje u
saobraćaju
Osobine ličnosti i ponašnje u saobraćaju
- Upoznaje osobine
ličnosti
- Objašnjava
ponašanje u
saobraćaju u
zavisnosti osobina
ličnosti
- Upoznaje moralna
svojstva ličnosti
- Objašnjava
ponašanje vozača u
saobraćaju
- Upoređuje osobine - Razvija pozitivan
ličnosti i njihov
odnos prema
uticaj na ponašanje
zanimanju
u saobraćaju
- Uočava uticaj morala
na ponašanje
učesnika u
saobraćaju
- Razlikuje modele
ponašanja vozača
163
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Dinamika ličnosti- uticaj na ponašanje
- Upoznaje pojam
- Razlikuje uticaj
dinamike ličnosti
dinamike ličnosti na
- Objašnjava biološke
ponašanje
motive
- Razlikuje biološke i - Objašnjava socijalne socijalne motive
motive
- Razlikuje stavove i
- Objašnjava lične i
predrasude i interese
socijalne stavove
- Uočava značaj
- Objašnjava
sklonosti i navika na
predrasude
ponašanje u
- Objašnjava
saobraćaju
profesionalne i
- Uočava značaj
neprofesionalne
prilagođavanja
interese
ličnosti situacijama u
- Upoznaje sklonosti i
saobraćaju
navike
- Razlikuje posljedice
- Objašnjava
frustracija od
ponašanje ličnosti u
odbrambenih
konkretnim
mehanizma ličnosti
saobraćajnim
situacijama
- Upoznaje posljedice
frustracija
- Objašnjava
odbrambene
mehanizme protiv
posljedica frustracija
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razvija motivaciju,
marljivost i
preciznost
Razvija odgovornost
Uticaj društvenih uslova na formiranje ljudi kao učesnika u saobraćaju
- Nabraja faktore
spoljne sredine koji
utiču na formiranje
čovjeka
- Upoznaje vezu
uzroka saobraćajnih
nezgoda i klasnih
obilježja
- Upoznaje uticaj
porodice na
formiranje ljudi
- Upoznaje uticaj
kulturnog nivoa
sredine i običaja na
formiranje ljudi
- Upoznaje uticaj
mjera društvene
intervencije na
formiranje ljudi
- Upoređuje faktore
- Razvija odgovornost
spoljne sredine koji
utiču na formiranje
čovjeka
- Uočava značaj
porodice, kulturnog
nivoa sredine i
običaja na
formiranje ljudi
- Uočava značaj mjera
društvene
intervencije na
formiranje ljudi
- Upoređuje uticaj
nepovoljnih
društvenih uslova na
formiranje ljudi
- Zna socijalnodemografska
164
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
obilježja učesnika u
- Upoznaje uticaj
saobraćaju
nepovoljnih
društvenih uslova na - Upoređuje uticaj
mjesta rođenja,
formiranje ljudi
zanimanja,
- Objašnjava vezu
između samoubistava školske spreme i
ostalih obilježja na
i saobraćajnih
formiranje ljudi
nezgoda
- Nabraja socijalnodemografska
obilježja učesnika u
saobraćaju
- Objašnjava uticaj
pojedinih obilježja
na formiranje ljudi
Povezanost saobraćajne kulture sa drugim sferama života
- Objašnjava vezu
- Upoređuje uticaj
- Razvija
saobraćajne kulture
pojedinih sfera
interesovanje za
sa zaštitom
društvenog života na nova saznanja
čovjekove okoline
saobraćajnu kulturu
- Upoznaje značaj
porodice u razvoju
saobraćajne kulture
- Upoznaje uticaj
nauke na razvoj
saobraćajne kulture
- Upoznaje uticaj
škole na razvoj
saobraćajne kulture
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- R.Božović, Kultura,Naučna knjiga,Beograd, 1990.
- K.Kilibarda,Moralno-ekološka kultura, Izdavačka kuća ”Draganić”, Beograd, 1998.
- M.Ilić,Sociologija kulture i umetnosti, Naučna knjiga, Beograd,1995.
- N.Rot, Opšta psihologija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,Beograd, 1995.
M. Inić,Bezbednost drumskog saobraćaja, Fakultet tehničkih nauka u Novom
Sadu,Novi Sad, 1997.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računar
- LCD projektor
- Internet
7. Obavezni način provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Pismeno, po jedna pismena vježba u svakom klasifikacionom periodu.
- Usmeno, najmanje po jedna provjera znanja u toku klasifikacionog perioda.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
165
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani sociolog
- Diplomirani saobraćajni inženjer
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Ponašanje u saobraćaju u
zavisnosti od osobina ličnosti
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Saobraćajna psihologija
- Psihologija ličnosti
166
1.3.5. POSLOVNA KOMUNIKACIJA
1. Naziv predmeta: POSLOVNA KOMUNIKACIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
52
20
72
52
20
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa osnovama teorije komunikacije i razvijanje sopstvenog
komunikacionog stila.
- Razumijevanje sebe i drugih i poštovanje razlike među ljudima.
- Sticanje samostalnosti u poslovnom komuniciranju i primjena psiholoških znanja
za stvaranje dobrih odnosa sa kolegama i strankama.
- Upoznavanje sa vrstama i strukturom poslovnog pisma.
- Primjena psiholoških znanja za nenasilno rješavanje konflikata.
- Razumijevanje značaja potrebe za sistematizacijom znanja.
167
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
i sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Komunikacija i teorija komunikacije
- Stiče uvid u
- Uočava značaj
- Definiše pojam
sopstveni
učenja o procesu
komunikacije
komunikacioni stil
komunikacije
- Navodi vrste
- Prepoznaje značaj - Prepoznaje učenje
komunikacije
komunikacionih
komunikacije za
(podjele prema
vještina kao izazov
razvoj pojedinca i
vrsti znakova,
i priliku za
društva
uspješnosti,
sopstveni
- Na primjerima
složenosti)
napredak
analizira osobine
- Navodi osnovne
uspješne i
elemente
neuspješne
komunikacionog
komunikacije
procesa
- Razumije važnost i
- Poznaje načela
razvija tehniku
funkcionalne
slušanja
komunikacije
sagovornika
Aspekti komunikacije
- Razvija kritičko
- Uviđa značaj
- Navodi procenat
mišljenje
svjesnog
učešća različitih
- Razvija sposobnost
angažovanja
aspekata
argumentovanog
različitih
komunikacije u
govorenja na
komunikacionih
prenošenju poruke
različite teme
kanala
Verbalna
- Razvija sposobnost
- Objašnjava znake
za prepoznavanje
- Uočava značaj
verbalne
neverbalnih
verbalne
komunikacije
znakova i njihovo
komunikacije za
- Navodi činioce koji
tumačenje
lični i društveni
doprinose
napredak
uspješnosti
- Poznaje značaj
verbalne
korišćenja
komunikacije
pravilnog
- Nabraja i
književnog jezika
objašnjava osobine
- Zna da se pripremi
dobrog
za nastup,
kultivisanog
govorenje
govora
- Umije da formuliše
- Objašnjava
argumente i cilj
osnovne funkcije
govora
retorike
- Navodi oblike
- Poznaje i
izlaganja
objašnjava
- Analizira prednosti
pojmove – cilj
mogućih oblika
govora i argument
izlaganja
Neverbalna
- Usvaja i koristi
- Definiše
tehnike
neverbalnu
postavljanja
komunikaciju
pitanja
- Nabraja i
168
Preporuke za
izvođenje nastave
- Brainstorming
pojma
komunikacija i
pojmova ne /
uspješna
komunikacija
- Rad u malim
grupama - načela
funkcionalne
komunikacije
- Vježbe slušanja –
(rad u parovima)
- Čitanje znamenitih
govora
- Vježbe:
Formulisanje
argumenata i
kontraargumenata
- Formulisanje
pitanja
- Debatovanje
prema zadatom
formatu (2-2) i
prema utvrđenim
pravilima
- Prepoznavanje
poruka i osjećanja
izraženih samo
neverbalnim
znacima
- Analiziranje
odnosa među
ljudima u odnosu
na tjelesne znake
(korišćenje slika,
slajdova)
Informativni ciljevi
i sadržaji
učenik
objašnjava vrste
neverbalne
komunikacije
- Navodi zakonitosti
u tumačenju
neverbalnih
znakova
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Gradi stav o
konfliktima kao
izazovu i prilici za
napredovanje u
komunikaciji
- Razvija
tolerantnost za
različite
percepcije,
osjećanja i
reakcije
- Brainstorming –
konflikti
- Korišćenje slika za
prikaz optičkih
iluzija
- Vježbe:
- »Santa leda«
(manifestovane i
skrivene emocije i
potrebe)
- Brainstorming –
nasilje
- JA/TI poruke
- Stiče samostalnost
u poslovnom
komuniciranju
- Vježbe ( pisanje
pisma):
- Žalba direktoru
velike firme za
loše izvršenu
Formativni ciljevi
učenik
- Uočava značaj
stava, izgleda,
pogleda
sagovornika
- Analizira ulogu i
značaj prostornog
komuniciranja i
neverbalne
glasovne
komunikacije
Konflikti i nenasilno rješavanje konflikata
- Analizira faktore
- Poznaje dinamiku
koji utiču na
konflikta i
percepciju
objašnjava uzroke
(doživljaj) i
nesporazuma u
objašnjava
komunikaciji
relativnost lične
- Prepoznaje
percepcije
sopstvena
- Objašnjava
osjećanja i
važnost
potrebe i njihovu
prihvatanja
ulogu u dinamici
različitih
konflikta
percepcija
- Razlikuje skrivena
- Definiše i
i manifestovana
objašnjava
osjećanja i njihovu
predrasude i
ulogu u
njihovu ulogu u
konfliktima
dinamici konflikta
- Prepoznaje
predrasude kao
logički neosnovane
stavove
- Razlikuje nasilno i
nenasilno
ponašanje
- Koristi tehnike
nenasilnog
rješavanja
konflikata u
komunikaciji
- Razlikuje JA-TI
rečenice i
prepoznaje njihov
efekat na
komunikaciju
Pojam poslovne komunikacije
- Analizira prednosti
- Definiše poslovnu
i nedostatke
komunikaciju i
pojedinih vrsta
navodi aspekte
pisanih poslovnih
poslovne
sredstava
komunikacije
169
Informativni ciljevi
Formativni ciljevi
i sadržaji
učenik
učenik
komunikacije
- Upoznaje pojam
- Shodno svrsi
poslovne kulture i
odabira pravo
poslovnog bontona
sredstvo
- Navodi vrste i
komunikacije
pravila pisane
- Piše poslovna
poslovne
pisma, e-mailove i
komunikacije
šalje faks
(poslovno pismo –
- Organizuje, vodi i
obično i
učestvuje u
elektronsko,
poslovnom
memorandum,
sastanku
faks, poslovni
- Pravi prezentaciju
web, poslovni
i predstavlja je
chat, forum)
- Na primjerima
- Navodi vrste i
analizira
pravila govorne
adekvatno
poslovne
poslovno
komunikacije
komuniciranje,
(sastanak,
poštovanje
prezentacija,
bontona i poslovne
telefon, video
kulture
konferencija)
- Navodi vrste i
pravila
neverbalnog
komuniciranja u
poslovnom
okruženju
(glasovne
promjene, govor
tijela, prostorna
komunikacija)
Poslovna korespodencija
- Uočava značaj
- Upoznaje pojam
poslovne
poslovne
korespodencije
korespodencije
- Upoznaje poslovno - Razlikuje
obavezne i
pismo i njegove
neobavezne
elemente
elemente
- Opisuje koverat i
poslovnog pisma i
adresiranje pisanih
vrši njihovo
pošiljki
oblikovanje
- Vrši kovertiranje i
adresiranje pošte
- Upoznaje kratka
- Uočava razloge
poslovna pisma
korišćenja kratkih
poslovnih pisama
- Upoznaje vrste i
- Razlikuje vrste i
formu poslovnih
formu poslovnih
pisama u robnom
pisama u robnom
prometu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
uslugu
- Odgovor kandidatu
da nije dobio
posao
- Odobrenje
organizaciji za
traženo
sponzorstvo
- Simulacija
poslovnog sastanka
(učenici prave
prezentacije,
vježbaju
organizaciju i
vođenje sastanka,
slanje neverbalnih
poruka)
- Razvija
odgovornost
- Razvija timski rad
170
- Vježbe:
Oblikuje poslovno
pismo
-
Informativni ciljevi
i sadržaji
učenik
- Navodi obrasce u
robnom prometu
Formativni ciljevi
-
Korespodencija vezana
- Upoznaje način
slanja dokumenta
u poštanskom
saobraćaju
- Upoznaje vrste
pošiljki
- Upoznaje način
ugovaranja
poštanskih usluga
- Upoznaje oblike
plaćanja
poštanskih usluga
učenik
prometu
Uočava razliku
između
zaključnice,
otpremnice,
pretfakture i
fakture
za poštanski saobraćaj
Razlikuje vrste
pošiljki sa
posebnim
uslugama
Analizira prednosti
poštanskih usluga
u poslovanju
Prepoznaje
ugovorene
obaveze i
odgovornosti
Uočava razlike
između različitih
oblika plaćanja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Popunjavanje
otpremnice
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- T. Mandić, Komunikologija – psihologija komunikacije, Clio, Beograd, 2003.
- M.Đorđević, Poslovna psihologija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2001.
- Ć.Flauer, Vodič kroz biznis komuniciranje, Samostalno izdanje, Beograd, 2003.
- N. Rot,Psihologija za II razred gimnazije, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd.
- B.Piz, A.Piz, Definitivni vodič kroz govor tela, Mono&Manana, Beograd, 2005.
- O.Stanojević,S.Avramović, Ars rhetorica – veština besedništva, JP Službeni list
SCG, Beograd, 2003.
- N.Vukosavljević, Priručnik za treninge iz nenasilne razrade konflikata za rad sa
odraslima, Centar za nenasilnu akciju, Sarajevo, 2000.
- M.Gajić, Poštanski saobraćaj za I i II razred tehničke PTT škole, Zavod za
udženike i nastavna sredstva,Beograd, 2003.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Audio-vizuelna tehnika (kompjuter, video projektor)
- Internet
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmena provjera znanja najmanje jedanput u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
171
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani psiholog
- Diplomirani pedagog
- Diplomirani sociolog
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Verbalna i neverbalna
komunikacija
- Načela ponašanja na
radnom mjestu
- Disciplina na radnom
mjestu
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Preduzetništvo
- Komunikacija sa strankama
- Poslovna kultura i poslovni
bonton
- Praktična nastava
- Primjena načela ponašanja i
pravila discipline na radnom
mjestu
172
1.3.6. ZAŠTITA NA RADU
1. Naziv predmeta: ZAŠTITA NA RADU
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
144
144
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje pojma zaštite na radu.
- Upoznavanje pravne osnove zaštite na radu.
- Sticanje znanja o pravima i obavezama u sprovođenju mjera zaštite na radu.
- Upoznavanje sa izvorima i uzrocima povreda na radu i štetnosti i mjere zaštite na
radu.
- Sticanje znanja o mjerama bezbjednosti na elektrificiranim prugama.
- Shvatanje neophodnosti timskog rada.
- Sticanje samostalnosti u vršenju radnih zadataka.
173
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Uvod u predmet
- Filmovi sa
- Uočava važnost
- Objašnjava pojavu i - Određuje osobine
zaštite na radu u
konkretnim
očuvanja kvaliteta
razvoj zaštite na
ostvarivanju
primjerima
- Razvija
radu
bezbjednih uslova
interesovanje prema
- Obrazlaže pravne
rada
novim saznanjima
osnove zaštite na
- Uočava da se
radu
primjenom zaštite na
- Objašnjava prava i
obaveze sa
radu ostvaruju bolji
ovlašćenjima i
radni životni uslovi
odgovornostima
radnika
- Objašnjava prava i
- Analizira obaveze
dužnosti radnika
poslodavca,prava i
- Obrazlaže ulogu
obaveze radnika
sindikalne
- Uočava nadzor i
organizacije
zadatke inspekcije
- Objašnjava
rada
organizovanje službe
na radu
- Obrazlaže nadzor
inspekcije rada u
primjeni propisa
zaštite na radu
Izvori opasnosti na radu
- Pravilnici
- Povezuje uzroke i
- Definiše povrede na - Uočava izvore
- Filmovi sa
posljedice
opasnosti na radu
radu
- Shvata potrebu
- Procjenjuje uticaj
- Objašnjava izvore
konkretnim
zaštite na radu
izvora opasnosti na
povreda na radu
primjerima
čovječji organizam - Razvija pravilan stav
- Obrazlaže uticaj
prema zdravlju
- Razlikuje izvore
oruđa za rad kao
opasnosti na radu
izvor mehaničkih
- Određuje osobine
povreda
izvora opasnosti na
- Opisuje kretanje
radnika u transportu radu
kao izvor povreda na - Prognozira
posljedice izvora
radu
opasnosti na radu na
- Objašnjava uticaj
čovječji organizam
buke i vibracija na
- Uočava potrebu
ljudski organizam
vođenja evidencije
- Objašnjava djejstvo
povreda na radu
električne struje na
čovjeka
- Upoznaje štetnost
zračenja na ljudski
organizam
- Objašnjava opasne i
štetne materije u
proizvodnji,transport
174
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
u,smještaju i
upotrebi na ljudski
organizam
- Objašnjava opasnost
od požara i
eksplozije
- Obrazlaže uticaj
zdravstvenih uslova
na ljudski organizam
- Upoznaje uticaj
industrijske
proizvodnje na
ljudski organizam
- Objašnjava vođenje
evidencije o
povredama na radu
Sredstva zaštite na radu
- Navikava se na
- Uočava da su
- Sredstva zaštite na
- Objašnjava
pridržavanje propisa radu
sredstva za zaštitu
normativno
regulisanje sredstava na radu normativno - Stiče samopouzdanje
regulisana
zaštite na radu
i sigurnost
- Opisuje obučavanje - Planira sredstva
- Razvija moć
zaštite u zavisnosti
radnika iz zaštite na
zapažanja
od izvora opasnosti - Razvija smisao za
radu
- Obrazlaže upotrebu - Planira obučavanje
red i urednost
sredstava za gašenje radnika iz zaštite na
radu i predviđa
požara i eksplozije
efekte te obuke
- Objašnjava sredstva
zaštite od djejstva - Analizira upotrebu
sredstava zaštite na
električne struje
- Objašnjava upotrebu radu u određenim
uslovima
sredstava zaštite od
mehaničkih povreda
- Obrazlaže sredstva
zaštite od uticaja
štetnog zračenja
- Obrazlaže sredstva
zaštite od uticaja
buke i vibracija
- Obrazlaže sredstva
zaštite od opasnih
materija
Socijalni,humanitarni i ekonomski značaj zaštite na radu
- Uočava važnost
- Uočava uticaj
- Obrazlaže uticaj
socijalnih faktora na nauke u
socijalnih uslova na
svakodnevnom životu
čovječji organizam
čovjeka
- Određuje osobine
- Objašnjava uticaj
- Razvija pozitivan
raspoloženja radnika socijalnih faktora na stav prema zdravlju
povrede na radu
na radnu atmosferu
- Usvaja načela
175
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
- Pronalazi primjere
zdravog života
- Obrazlaže uticaj
humanih postupaka - Shvata vezu teorije i
radne sredine na
broj povreda na radu koji su uticali
prakse
pozitivno na čovjeka
- Objašnjava
humanitarni karakter - Prognozira da
primjena zaštite na
zaštite na radu
radu utiče na
- Objašnjava da
ekonomske efekte u
humani postupci
procesu proizvodnje
utiču na
raspoloženje čovjeka
- Objašnjava da
zaštita na radu
predstavlja faktor
povećanja radne
sposobnosti
Subjektivni i objektivni faktori štetnosti pri radu
- Uočava važnost
- Određuje uticaj
- Obavezna oprema
- Objašnjava
nauke u
subjektivnih faktora
zaštite na
psihofiziološke
svakodnevnom životu radu,predviđena za
na rad
hipoteze
- Uočava kako se
radno mjesto
- Objašnjava prvu
- Razvija pozitivan
događaju povrede na stav prema zdravlju
hipotezu(slučajno
radu
dolazi do povrede)
- Usvaja načela
- Navodi da se povrede - Razlikuje
zdravog života
subjektivne faktore - Shvata značaj
dešavaju dvojako
- Analizira kako
očuvanja životne
- Obrazlaže da
subjektivni faktori
sredine
povrede sprečavaju
utiču na povrede na
nove povrede
radu
- Opisuje osobine
- Određuje osobine
ličnosti ( uticaj na
objektivnih faktora
povrede na radu)
na radnu sredinu
- Objašnjava umor
- Obrazlaže motivaciju - Razlikuje objektivne
faktore
- Obrazlaže
- Uočava da sigurnost
monotoniju
radnika zavisi od
- Objašnjava uticaj
uslova u kojima se
nedovoljne
rad obavlja
profesionalne
osposobljenosti
- Obrazlaže uticaj
nagrađivanja za rad
- Obrazlaže uticaj
bolesti
- Obrazlaže uticaj
objektivnih faktora
na čovjeka
- Nabraja faktore
radne sredine
- Objašnjava uticaj
osvjetljenja radnih
prostorija
176
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
- Objašnjava uticaj
mikro klimatskih
uslova
- Objašnjava uticaj
buke,potresa i
vibracija
- Objašnjava uticaj
industrijske prašine
- Obrazlaže uticaj
otrovnih materijala
- Obrazlaže uticaj
štetnih zračenja
Higijensko tehnička oprema
- Higijensko tehnička
- Određuje uticaj
- Razvija svijest o
- Obrazlaže uticaj
oprema
primjene higijenske i potrebi zaštite na
higijenske opreme u
radu
stepenu zaštite i
tehničke pri radu na
radne sposobnosti
čovječji organizam - Razvija odgovornost
- Objašnjava uticaj
- Razlikuje higijensku - Razvija moć
zapažanja
opasnih zona na
opremu
- Razvija pravilan stav
čovjeka
- Razlikuje tehničku
prema zdravlju
- Nabraja higijensku
opremu
opremu
- Analizira efekte
- Opisuje higijensku
upotrebe higijensko
opremu
tehničke opreme na
- Obrazlaže sanitetski
povrede na radu
materijal i pribor za
spasavanje
- Obrazlaže uticaj
tehničke opreme u
zaštiti na radu
- Nabraja tehničku
opremu
Sigurnosne mjere pri manipulaciji sa opasnim materijama
- Demonstracija
- Uočava opasnosti u - Povezuje uzroke i
- Upoznaje sa
sigurnosnih mjera
manipulaciji opasnim posljedice
planiranim mjerama
u cilju zaštite života materijama
- Navikava se na
i rada ljudi
pridržavanje propisa
- Razlikuje
- Obrazlaže podjelu
manipulacije
- Stiče samopouzdanje
opasnih materija
opasnim materijama i sigurnost
- Upoznaje sa
- Određuje primjenu - Razvija moć
mjerama
zapažanja
sigurnosnih mjera u
obezbjeđenja pri
- Razvija smisao o
manipulacijama
manipulaciji opasnim opasnim materijama potrebi zaštite na
radu
materijama
- Analizira uzroke i
- Objašnjava zavisnost posljedice pri
primijenjenih
manipulaciji opasnim
sredstava zaštite i
materijama
vrste opasne
materije pri
177
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
manipulaciji
- Navodi higijensko
tehničku opremu
potrebnu za
manipulaciju opasnih
materija
- Obrazlaže propisane
uslove za transport
opasnih materija
- Obrazlaže način
obilježavanja kola
tovarenih opasnim
materijama
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
178
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Opšte o električnoj vuči
- Zna razvoj
- Objašnjava razvoj
elektrovučnih vozila
elektrovučnih vozila
- Razlikuje
- Opisuje tipove
elektrovučna vozila
elektrovučnih vozila
- Objašnjava
elektrovučno vozilo
monofazne struje
Podjela postrojenja u električnom pogledu
- Objašnjava podjelu - Uočava podjelu
električnih
postrojenja u
električnom pogledu postrojenja
- Obrazlaže dijelove - Određuje osobine
električnih
kontaktne mreže
postrojenja
- Obrazlaže
uzemljenje dijelova - Uočava konstrukciju
i dijelove kontaktne
kontaktne mreže
mreže
- Opisuje uzemljenje
metalne konstrukcije
- Opisuje neutralne
neuzemljene
dijelove kontaktne
mreže
Mjere zaštite na elektrificiranim prugama
- Upoređuje opasnosti
- Navodi da su
kad je kontaktna
dijelovi kontaktne
mreža uključena i
mreže redovno pod
isključena
naponom
- Opisuje da je dodir - Koristi zaštitna
elemenata kontaktne sredstva pri radu na
elektrificiranim
mreže opasan po
prugama
život
- Razlikuje zaštitne
- Objašnjava da se
radovi na kontaktnoj mjere pri isključenoj
kontaktnoj mreži
mreži izvode sa
zaštitnom opremom - Analizira mjere
zaštite na
- Opisuje mjere
elektrificiranim
zaštite pri radu sa
prugama
vučnim vozilima i
vozovima pri radu
- Objašnjava mjere
zaštite u stanicama
pri uključenju
napona kontaktne
mreže
- Objašnjava mjere
zaštite u stanicama
pri isključenju
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Pozitivno
procjenjuje važnost
novih saznanja iz
svoje struke
- Razvija sposobnost
opažanja
- Posjeta
elektrotehničkoj
djelatnosti
- Razvija svijest o
- Posjeta
elektrificiranim
potrebi zaštite na
prugama
radu
- Povezuje uzroke i
posljedice
- Shvata važnost
pridržavanja propisa
- Razvija pravilan
odnos prema
zanimanju
179
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
napona kontaktne
mreže
Izvori opasnosti od električne struje na kontaktnoj mreži monofaznog sistema
25 kV,50Hz
- Formira stav o
- Navodi da primarna - Uočava izvore
sopstvenoj
opasnosti u
opasnost potiče od
odgovornosti
električnim
napona
postrojenjima
- Obrazlaže izvore
- Razlikuje izvore
opasnosti u
opasnosti
kontaktnoj mreži
- Određuje izvore
- Opisuje izazivanje
opasnosti električnih
opasnog napona na
postrojenja
određenoj
udaljenosti
- Obrazlaže gdje se
može pojaviti opasan
napon
- Objašnjava da u
blizini
elektrificiranih pruga
može doći do
električnog udara
Sredstva zaštite od napona pri radu na elektrificiranim prugama
- Posjeta
- Objašnjava upotrebu - Određuje osobine
- Razvija pozitivan
sredstava zaštite na
elektrificiranim
sredstava za zaštitu
stav prema zdravlju
elektrificiranim
prugama
čovjeka od opasnog
- Razvija
prugama
djejstva od
interesovanje prema
električne energije - Razlikuje sredstva
novim saznanjima
zaštite
- Nabraja vrste
- Razvija sposobnost
zaštitnih sredstava - Određuje primjenu
opažanja
ličnih sredstava
od djelovanja
- Povezuje uzroke i
zaštite pri radu na
električne energije
posljedice
- Objašnjava namjenu elektrificiranim
prugama
ličnih sredstava
- Preporučuje
- Nabraja lična
upotrebu zaštitnih
sredstva
sredstava pri radu na
- Obrazlaže upotrebu
zaštitnih sredstava
elektrificiranim
pri radu
prugama
- Nabraja zaštitu
sredstava pri radu
- Objašnjava da sva
zaštitna sredstva
imaju rok trajanja i
da su predviđeni
rokovi za ispitivanje
Motka za uzemljenje KM 25kV,50Hz
- Navodi da sa motkom - Određuje postupak - Povezuje uzroke i
- Posjeta
elektrificiranim
mogu da rukuju
za provjeru napona u posljedice
180
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
kontaktnoj mreži
- Razvija odgovornost
samo radnici koji
imaju dozvolu za
- Određuje mjesto
njeno rukovanje
postavljanja motke
- Objašnjava
za uzemljenje
ispravnost motke za - Određuje osobine
uzemljenje
motke za uzemljenje
- Nabraja potrebnu
- Određuje zaštitna
zaštitnu opremu pri
sredstva pri
korišćenju motke za
uzemljenju
uzemljenje
kontaktne mreže
- Objašnjava postupak - Analizira potrebu
provjere napona u
uzemljenja
kontaktnoj mreži
kontaktne mreže
- Objašnjava postupak
uzemljenja
kontaktne mreže
- Objašnjava postupak
skidanja motke za
uzemljenje
kontaktne mreže
- Objašnjava postupak
rastavljanja i
čuvanja motke za
uzemljenje
Posebne odredbe o mjerama bezbjednosti od električne struje na
mreže
- Uočava nedostatke - Navikava se na
- Nabraja slučajeve
pri vizuelnom
pridržavanje propisa
kad je potrebno
pregledu kontaktne - Razvija svijest o
isključiti napon u
mreže
voznom vodu
potrebi zaštite na
- Objašnjava postupak - Razlikuje opasnosti
radu
- Obrazlaže primjenu
pregleda voznog
sigurnosnih mjera pri
voda pružnim
vozilom
radu na kontaktnoj
- Objašnjava
mreži
postupak izvođenja
radova na kontaktnoj
mreži
- Nabraja radnje za
obezbjeđenje
izvođenja radova na
kontaktnoj mreži
Posebne mjere bezbjednosti od električne struje prilikom radova
pružnih postrojenja
- Objašnjava postupak - Uočava opasnost pri - Razvija odgovornost
održavanju pruge i - Povezuje uzroke i
opravki
elektrificiranih pruga pružnih postrojenja
posljedice
na elektrificiranim
- Nabraja mjere
zaštite pri izvođenju prugama
181
Preporuke za
izvođenje nastave
prugama
- Motka za uzemljenje
održavanju kontaktne
- Posjeta
elektrotehničkoj
djelatnosti
na održavanju pruge i
- Posjeta građevinskoj
djelatnosti na pruzi
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
- Razlikuje opasnosti
radova
pri održavanju pruge
- Nabraja mjere
i pružnih postrojenja
zaštite gradilišta
- Određuje potrebu
- Opisuje izradu
izrade uputstva za
detaljnog uputstva
predviđene radove
za predviđene
radove
Posebne mjere bezbjednosti od električne struje prilikom radova na održavanju
signalno- sigurnosnih uređaja
- Posjeta
- Razvija svijest o
- Objašnjava potrebu - Određuje posebne
elektrotehničkoj
potrebi zaštite na
trajne zaštite
mjere bezbjednosti
djelatnosti
radu
signalno sigurnosnih
pri održavanju
uređaja
signalno- sigurnosnih - Razvija moć
zapažanja
- Objašnjava
uređaja
obilježavanje
- Razlikuje opasnosti
signalnih uređaja
Posebne mjere bezbjednosti pri opravci željezničkih vozila
- Objašnjava postupak - Uočava opasnosti pri - Razvija odgovornost - Posjeta jedinici vuče
opravci željezničkih - Povezuje uzroke i
zaštite kada se vrši
vozila
posljedice
opravka kola na
- Razlikuje opasnosti
elektrificiranim
prugama
- Nabraja mjere
bezbjednosti
- Opisuje mjere
bezbjednosti
Pružanje prve pomoći unesrećenom od električne struje
- Podređuje postupke - Razvija pravilan stav
- Opisuje obaveze
prema zdravlju
radnika i drugih lica pri pružanju pomoći
- Povezuje uzroke i
unesrećenom
pri pružanju pomoći
posljedice
- Uočava posljedice
povrijeđenom
ako se ne postupi po
- Opisuje odvajanje
propisima
unesrećenog od
dijelova pod
naponom
- Opisuje postupak
daljeg pružanja
pomoći unesrećenom
- Opisuje postupak
vraćanja
unesrećenog iz
besvjesnog stanja do
dolaska ljekara
Pravilnici u vezi zaštite od električne struje na elektrificiranim prugama 25kV,50Hz
- Razlikuje pravilnike - Uviđa vezu teorije i - Pravilnici
- Poznaje pravilnike
- Zakonski akti
prakse
za zaštitu na
koji regulišu zaštitu
- Razvija svijest o
elektrificiranim
od električne struje
potrebi zaštite na
prugama
na elektrificiranim
182
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
prugama 25kv,50Hz - Upoređuje propise za
- Objašnjava postupak zaštitu na
zaštite od električne elektrificiranim
struje na
prugama
elektrificiranim
prugama 25kv,50 Hz
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
radu
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- S.Kostadinović,Ž. Jovanović D. Stojanović,Zaštita na radu u železničkom
saobraćaju,Zavod za novinsko – izdavačku i propagandnu delatnost JŽ
Beograd,Nemanjina 6, Beograd,1989.
- V. S. Matić, Električna kontaktna mreža i dalekovodi,Beograd, 1983.
- Uputstvo o merama bezbednosti od električne struje na elektrificiranim prugama
JŽ,Preduzeće za železničko – novinsku delatnost DOO Beograd, 1995 .
- Uputstvo za obavljanje poslova na prugama JŽ,Elektrificiranom monofaznom
sistemu 25kv,50 Hz,Zavod za novinsko izdavačku delatnost JŽ Beograd,1989.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u kabinetu opremljenom računarom sa multimedijskim
paketom i projektorom.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno,najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani mašinski inženjer
- Diplomirani inženjer zaštite na radu
- Diplomirani elektroinženjer
- Diplomirani inženjer saobraćaja
10. Povezanost predmeta
Znanja
-
Jednosmjerna struja
Naizmjenična struja
Električne instalacije
Električna postrojenja
Pruge i pružna postrojenja
Pantograf
Glavni prekidač
Sistem uzemljenje
električnih vozila
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Osnovi elektrotehnike
- Elektrotehnika
- Stabilna postrojenja
- Kontaktna mreža
- Vozna sredstva i vuča
vozova
- Vučna vozila
183
1.3.7. ŽELJEZNIČKA KOLA
1. Naziv predmeta: ŽELJEZNIČKA KOLA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje osnovnih znanja o željezničkim kolima.
- Upoznaje se sa vrstom i tipovima željezničkih kola.
- Sticanje znanja iz sastava i konstrukcije željezničkih kola.
- Sticanje znanja o osnovnim tehničkim i eksploatacionim karakteristikama
željezničkih vozila.
- Podsticanje učenika na permanentno usavršavanje.
- Razumije nepohodnost pravilnog koriščenja stručne literature.
- Razvija odgovornost za primjenu mjera bezbjednosti u željezničkom saobraćaju.
184
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Podjela kola prema namjeni
- Razvija logično
- Razlikuje
- Objašnjava šta
zaključivanje
željeznička kola
podrazumjeva pod
- Razvija pravilan
- pojmom „željeznčka
odnos prema
- Upoređuje putnička
kola“
zanimanju
kola i teretna kola
- Nabraja podjelu
kola prema svojoj
namjeni
- Opisuje putnička
kola
- Obrazlaže teretna
kola
- Objašnjava kola za
naročite stvari
Sastavni dijelovi kola
- Nabraja glavne
dijelove kola
- Opisuje obrtno
postolje
- Objašnjava
kotrljajući stroj
- Opisuje osnovnu
sklopku
- Upoznaje se sa
osovinskim
ležajevima
- Obrazlaže noseći
gibanj i vješalicu
- Objašnjava tegljačke
i odbojne uređaje
- Obrazlaže kočne
uređaje
- Opisuje konstrukcije
kolskog sanduka
- Obrazlaže uređaj za
grijanje putničkih
kola
- Opisuje uređaj za
osvjetljenje
putničkih kola
- Obrazlaže uređaj za
klimatizacije i
provjetravanje
putničkih kola
- Opisuje uređaj za
hlađenje na kolima
- Objašnjava natpise
- Razvija sposobnost
- Uočava sastavne
dijelove kola
opažanja
- Određuje osobine
- Razvija pravilan
sastavnih dijelova
odnos prema
- Crta osovinske
zanimanju
sklopove
- Analizira sastavne
dijelove
- Određuje ulogu
sastavnih dijelova u
kolima
185
Preporuke za
izvođenje nastave
- Stručna literatura
- Eksponati
- Posjeta kolskoj
radionici
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
na kolima
Putnička kola
- Nabraja vrste
putničkih kola
- Objašnjava putnička
kola sa sjedištima za
putnike
- Opisuje putnička
kola sa ležajevima
- Obrazlaže putnička
kola za spavanje
- Opisuje kola za
ručavanje
- Upoznaje se sa
salonskim kolima
- Opisuje službena
kola
- Obrazlaže poštanska
kola
- Nabraja vrste prema
sistemima trećeg
stroja putničkih kola
- Opisuje dvoosovinska
kola
- Objašnjava
troosovinska kola
- Objašnjava
četvoroosovinska
kola sa obrtnim
postoljem
- Nabraja vrste prema
razredima putničkih
kola
- Objašnjava kola 1
razreda
- Opisuje kola 2
razreda
- Objašnjava
mješovita kola 1/2
razreda
Teretna kola
- Objašnjava namjenu
teretnih kola
- Nabraja vrste
teretnih kola
- Objašnjava upotrebu
i profil kola
- Objašnjava natpise
na kolima
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razlikuje vrste
putničkih kola
- Određuje osobine
putničkih kola
- Prognozira razvoj
putničkih kola
- Analizira putnička
kola u prevozu
putnika
- Razvija
- Posjeta željezničkoj
interesovanje prema stanici
novim saznanjima
- Navikava se na red i
urednost
- Razvija moć
zapažanja
- Analizira teretna
kola
- Razlikuje teretna
kola
- Identifikuje namjenu
teretnih kola
- Vrednuje teretna
kola za prevoz stvari
- Razvija pozitivan
- Upoznaje se sa
stav prema kvalitetu kolima na
rada i ispunjava
željezničkoj stanici
radne obaveze
- Stiče radne navike
- Razvija snalažljivost
- Razvija smisao za
ekonomičnost
186
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
- Razvija moć
i robe
- Opisuje obična
zapažanja
otvorena kola visokih - Uočava
eksploatacione
stranica
karakteristike kola
- Opisuje specijalna
otvorena kola visokih
stranica
- Opisuje obična
zatvorena kola
- Opisuje specijalna
zatvorena kola
- Opisuje plato i plitka
kola
- Opisuje specijalna
plato kola za prevoz
automobila
- Opisuje obična
četvoroosovinska
plato kola
- Opisuje specijalna
plato kola sa četiri i
šest osovina
- Opisuje specijalna
kola sa pokretnim
krovom
- Opisuje specijalna
zatvorena kola sa
istovarom pomoću
sabijenog vazduha
- Opisuje specijalna
kola- cisterne
- Opisuje kola za
naročite svrhe
- Opisuje kola
hladnjače
- Opisuje kontenere
Tehničke i eksploatacione karakteristike putničkih kola
- Razvija logično
- Uočava važnost
- Nabraja tehničke i
- Seminarski rad :
zaključivanje
tehničke i
eksploatacione
- Tehnička i
- Navikava se na
eksploatacione
karateristike
eksploataciona
pridržavanje propisa karakteristika
karateristike
putničkih kola
putničkih kola
- Obrazlaže širinu
putničkih kola
- Određuje osobine
kolosijeka
tehničke i
- Opisuje raspored
eksploatacione
osovina
karakteristike
- Objašnjava
putničkih kola
sposobnost kola za
- Analizira tehničke i
najveću brzinu
eksploatacione
- Objašnjava masu
karakteristike
kola
- Obrazlaže najveću
187
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
masu po osovini
- Opisuje dužinu kola
preko odbojnika
- Obrazlaže osnovne
dimenzije kola
- Objašnjava
unutrašnje
karakteristike kola
- Nabraja vrste
kočnica
Tehničke i eksploatacione karakteristike teretnih kola
- Razvija pozitivan
- Nabraja tehničko i - Uočava važnost
stav prema
tehničkih i
eksploatacione
zanimanju
eksploatacionih
karakteristike
- Razvija moć
karakteristika
teretnih kola
zapažanja
putničkih kola
- Obrazlaže širinu
- Analizira
kolosijeka
eksploatacione i
- Opisuje raspored
tehničke
osovina
karakteristike
- Objašnjava
putničkih kola
sposobnost kola za
najveću brzinu
- Obrazlaže masu kola
- Obrazlaže najveću
masu po osovini
- Opisuje najveću
masu po dužnom
metru
- Obrazlaže glavne
karakteristike
teretnih kola
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta željezničkoj
stanici
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- Đ.Bosić,Vozna sredstva i vuča vozova,Zavod za novinsko- izdavačku delatnost,JŽ
Beograd,1980.
- D.Paunović,R. Žerajić, Železnička vozna sredstva i vuča vozova,Zavod za
novinsko- izdavačku delatnost,JŽ Beograd,1976 .
- Izdanje železničko transportnih organizacija,Teretna kola,Beograd,!987.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u učionici opremljenoj računarom sa multimedijskim
paketom,softverom za prikaz skica,šema i uzoraka mehaničkih komponenti.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno,najmanje jedna ocjena u klasifikacionom periodu.
- Pismeno,najmanje jedna pismena vježba u polugodištu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
188
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer mašinstva
- Diplomirani inženjer saobraćaja
10. Povezanost predmeta
Znanja
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Vozna sredstva i vuča
- Putnička kola
vozova
- Tertna kola
- Osovinski sklop
- Obrtno postolje
- Osovinski ležaj
- Odbojnički uređjaj
- Podjela kola prema namjeni - Praktična nastava
189
- Željeznička vozila
1.3.8. EKSPLOATACIJA ŽELJEZNICA
1. Naziv predmeta: EKSPLOATACIJA ŽELJEZNICA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
I
II
III
72
72
IV
66
66
Ukupno
138
138
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa strukturom i načinom organizovanja saobraćaja vozova.
- Razumijevanje pojma tehničke moći pruga.
- Shvatanje važnosti racionalizacije prevoza i uticaja dobre organizacije rada na
smanjenje troškova poslovanja.
- Sticanje znanja o odabiru najpovoljnijeg sredstva prevoza s obzirom na
specifičnosti tereta.
- Razumijevanje rada stanica i željeznice kao cjeline.
- Upoznavanje sa korišćenjem kola i lokomotiva.
- Upoznavanje sa grafikonom saobraćaja vozova i poštovanjem reda vožnje.
- Primjena teorijskog znanja u rješavanju praktičnih zadataka u domaćem i
međunarodnom saobraćaju.
- Podsticanje učenika na permanentno usavršavanje.
190
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
učenik
Značaj uloga i tendencije razvoja željezničkog saobraćaja
- Objašnava ulogu i
- Uočava ulogu
- Nabraja i opisuje
- Analizira Uputstvo 54 - Povezuje uzroke i
- Razvija pozitivnu
- Filmovi
željeznice u razvoju
orijentaciju prema
odgovarajućeg
ljudskog društva
zanimanju
sadržaja
Uočava ostvareni rad
u toku godine
(I faktor)
Upoređuje količine
prevezene robe i
putnika na željeznici
u odnosu na druge
grane saobraćaja
Poznaje vrijednost
osnovnih sredstava
kojim željeznica
obavlja svoju
djelatnost (II faktor)
Zna potreban broj
zaposlenih na
željeznici
Upoređuje broj
zaposlenih na
željeznici sa
ukupnim brojem
zaposlenih u sektoru
saobraćaja
- Uočava usluge i robe
koje koristi
željeznica
- Shvata saobraćajno
ekonomske
karakteristike
željeznice
- Identifikuje
karakteristike
razvoja željezničkog
saobraćaja
Tehnička sredstva,postrojenja i jedinice za organizaciju i izvršenje željezničkog
saobraćaja
značaj željezničkog
saobraćaja u razvoju
ljudskog društva
Nabraja faktore za
sagledavanje značaja
željeznice
Objašnjava
saobraćajno
ekonomske
karakteristike
Objašnjava
karakteristike
razvoja željezničkog
saobraćaja
Objašnjava predmet
rada u saobraćaju
Opisuje sredstva
rada u transportu
-
vrste vozova koji
saobraćaju na
prugama Evrope
- Navodi način i
metodologiju
podjele vozova
određenu
o označavanju
vozova
- Upoređuje vozove
prema podjelama
određenim
Pravilnikom 2
- Određuje oznaku
- Softver sa
posljedice
- Shvata važnost
pridržavanja propisa
- Razvija odgovornosti -
191
prezentacijom
vozova i njihovim
oznakama
Posjeta željezničkoj
stanici
Informativni ciljevi i
sadržaji
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Pravilnikom 2
- Objašnjava način
označavanja vozova
- Opisuje postrojenja
koja služe sa
regulisanje
saobraćaja
- Objašnjava namjenu
uređaja, naročito
signalno- sigurnosnih
koji se koriste za
izvršenje saobraćaja
- Obrazlaže različite
vrste postrojenja
koja se koriste za
izvršenje saobraćaja
- Nabraja jedinice i
osoblje koje radi u
izvršnim jedinicama
željeznice
- Opisuje osnovne
poslove osoblja u
izvršnim jedinicama
željeznice
- Definiše sve poslove
koje obavlja
saobraćajno
transportni tehničar
u regulisanju i
organizovanju
željezničkog
saobraćaja
voza na osnovu
zadatih parametara
Interpretira znanje o
vozovima i koji ne
saobraćaju na
prugama Crne Gore
Uočava podjele
vozova prema
Uputstvu 54 i
Pravilniku 2
Uočava postrojenja i
tehnike koja se
koriste za izvršenje
saobraćaja u Crnoj
Gori (stanice,
čvorovi, stabilna
postrojenja itd.)
Upoređuje različite
vrste postrojenja
koje se koriste za
izvršenje saobraćaja
Uočava način rada
uređaja u Crnoj Gori
koja se koriste za
regulisanje
saobraćaja
Izražava
funkcionisanje i
namjenu staničnih
postrojenja za
izvršenje saobraćaja
(kolosiječni parkovi,
način regulisanja
saobraćaja, postupci
u slučaju kvara
postrojenja itd.)
Rukuje
postrojenjima za
izvršenje saobraćaja
Poznaje poslove
radnih jedinica i
osoblja u njima koje
direktno učestvuju u
regulisanju i
organizovanju
saobraćaja
Upotrebljava
pravilno termine
vezane za svaku
grupu zanimanja u
-
-
-
-
-
-
-
-
192
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
radnim jedinicama
željeznice
- Uočava raspored
radnih jedinica
željeznice i sastav
osoblja u njima,
naročito koje se
odnose na izvršne
jedinice
infrastrukture
- Formira neophodna
znanja o izvršnim
jedinicama i osoblju
koje su pod
direktnom upravom
otpravnika vozova
Osnovni pokazatelji rada željeznice
- Definiše pokazatelje - Razlikuje
eksploatacionog rada pokazatelje rada
željeznice
željeznice
- Nabraja
- Određuje šta
kvantitativne
iskazuju
pokazatelje
kvantitativni
tehničkog rada
pokazatelji
prevoznih sredstava - Upoređuje preko
teretnog saobraćaja
kvalitativnih
- Nabraja kvalitativne
pokazatelja rada
pokazatelje
rezultate planiranog
korišćenja prevoznih i izvršenog rada
sredstava teretnog - Uočava kvantitativne
saobraćaja
pokazatelje
tehničkog rada
prevoznih sredstava
teretnog saobraćaja
- Uočava kvalitativne
pokazatelje
korišćenja prevoznih
sredstava teretnog
saobraćaja
Organizacija rada stanica
- Uviđa važnost
- Definiše pojam
-
očuvanja kvaliteta
- Uočava pojam
- Razvija pravilan
željezničkih stanica
željezničkih stanica
odnos prema
zanimanju
Objašnjava
- Uočava pojam
organizaciju rada
organizacije rada
Opisuje ulogu i
- Određuje ulogu i
zadatak stanica
zadatak željezničkih
Opisuje klasifikaciju
stanica
stanica
- Razlikuje
Poznaje poslovni red klasifikaciju
193
- Korišćenje analiza
planiranog i
ostvarenog rada na
željeznici
- Poslovni red stanice
- I i II dio
Informativni ciljevi i
sadržaji
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
stanice
željezničkih stanica
- Objašnjava
- Razlikuje poslovni
manevarski rad
red stanice I i II dio
stanica
- Upotrebljava
- Opisuje tehnološki
poslovni red stanice
proces rada stanica - Određuje tehnološki
- Obrazlaže rad
proces rada stanica
stanica u posebnim - Uočava rukovođenje
uslovima
radom stanica
- Objašnjava
- Analizira rad stanice
rukovođenje radom
preko pokazatelja
stanica
- Obrazlaže
pokazatelje i analizu
rada stanice
Organizacija korišćenja teretnih kola i lokomotiva
- Opisuje korišćenje
kola prema njihovom
kapacitetu
Objašnjava
korišćenje kola po
vremenu
Opisuje proizvodnost
teretnih kola
Opisuje djelatnost
eksploatacije vučnih
vozila u vezi sa
izvršenjem
saobraćaja
Objašnjava plan
prevoza
- Određuje korišćenje - Uočava važnost
kola prema njihovom nauke u
svakodnevnom životu
kapacitetu
- Uočava korišćenje
- Razvija analitičnost i
kola po vremenu
pozitivno mišljenje
- Određuje
proizvodnost
teretnih kola
- Uočava ulogu vučnih
vozila u izvršenju
saobraćaja
- Planira prevoz
- Analizira korišćenje
kola
- Predviđa mjere koje
treba preduzimati u
cilju boljeg
korišćenja kola
- Vrši usklađivanje
kolskih i
lokomotivskih radnih
parkova
Organizacija i korišćenje prevoznih sredstava putničkog saobraćaja
- Objašnjava
- Softver za praćenje
rada kola i
lokomotiva
- Razlikuje motive
- Razvija odgovornost - Izvođenje ankete
organizaciju
putovanja i motive
putnika : u gradu,na
putničkog saobraćaja izbora saobraćajnog
stanici i u vozu
sredstva
- Opisuje korišćenje
prevoznih sredstava - Određuje načine i
putničkog saobraćaja metode utvrđivanja
putničkih tokova
- Razlikuje vozove za
prevoz putnika
- Razlikuje
194
Informativni ciljevi i
sadržaji
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
učenik
učenik
pokazatelje
korišćenja prevoznih
sredstava putničkog
saobraćaja
- Predviđa tendencije
u organizaciji
putničkog saobraćaja
i mjere koje treba
preduzimati
- Analizira anketu
putnika
195
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Grafikon saobraćaja vozova i intervali u saobraćaju
- Nabraja klasifikacije - Razlikuje
grafikona saobraćaja klasifikaciju
grafikona saobraćaja
vozova
vozova
- Opisuje stanične
intervale, intervale - Određuje stanične
prolaska i intervale
intervale
slijeđenja
- Određuje intervale
prolaska vozova na
raskrsnicama i
rasputnicama
- Određuje intervale
slijeđenja uzastopnih
vozova
Tehnička moć željezničkih pruga
- Opisuje tehničku
moć željezničkih
pruga
- Definiše prevoznu
moć pruge
- Definiše propusnu
moć pruge
- Opisuje mjere za
povećanje tehničke
moći pruge
- Razlikuje načine
-
-
-
izražavanja tehničke
moći pruge
Razlikuje načine
izražavanja prevozne
moći pruge
Određuje propusnu
moć
jednokolosiječnih
pruga
Određuje propusnu
moć dvokolosiječnih
i višekolosiječnih
pruga
Određuje mjere za
povećanje tehničke
moći pruge
- Razvija preciznost
- Grafikon saobraćaja
vozova
- Materijal za izradu
reda vožnje
- Razvija odgovornost
Red vožnje
- Upotrebljava
- Razvija preciznost
reda vožnje
knjižicu reda vožnje, - Razvija analitičnost
- Opisuje postupak
STU dio A i B i
izrade reda vožnje
grafikon reda vožnje
- Poznaje sadržaj
- Određuje trasu
knjižice reda vožnje, posebnog voza ili
voza u zakašnjenju
saobraćajno
transportnog
uputstva i gafikona
reda vožnje
- Poznaje tehničke
elemente za izradu
reda vožnje
- Nabraja materijale
196
- Materijal reda
vožnje
- Pismeni zadatak
Informativni ciljevi i
sadržaji
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Operativno regulisanje saobraćaja vozova i planiranje eksploatacionog rada
- Opisuje operativno
- Planira saobraćaj
proračun u eksploataciji željeznica
- Objašnjava
- Analizira povećanje - Razvija preciznost
- Opisuje pojam
- Razlikuje osoblje
-
-
-
efikasnost povećanja
brzine saobraćaja
vozova
- Objašnjava
efikasnost smanjenja bavljenja kola
- Objašnjava
efikasnost povećanja težine teretnih
vozova
- Opisuje efikasnost
smanjenja stajanja vozova
- Opisuje efikasnost
smanjenja trčanja
praznih kola
- Opisuje efikasnost
ubrzanja prevoza
Bezbjednost saobraćaja
regulisanja
saobraćaja na
željeznici
- Nabraja faktore od
kojih zavisi
bezbjednost
saobraćaja
- Navodi željezničko
vozova
Uočava operativno
regulisanje prevoza i
korišćenje kola
Predviđa praćenje
saobraćaja vozova i
operativno
regulisanje
saobraćaja
Uočava operativno
utvrđivanje
izvršenog obima i
kvaliteta rada
Analizira rad
operativne jedinice
ili pruge
- Razvija sposobnost
logičkog
zaključivanja
planiranje
saobraćaja vozova
- Opisuje operativno
regulisanje prevoza i
korišćenje kola
- Objašnjava praćenje
saobraćaja vozova i
operativno
regulisanje
saobraćaja
- Opisuje operativno
utvrđivanje
izvršenog obima i
kvaliteta rada
- Određuje analizu
rada operativne
jedinice ili pruge
Tehničko – ekonomski
brzine saobraćaja
vozova
Planira smanjenje
bavljenja kola
Predviđa povećanje
težine teretnih
vozova
Planira smanjenje
stajanja vozova
Predviđa smanjenje
trčanja praznih kola
Planira ubrzanje
prevoza
koje reguliše
saobraćaj
- Uočava uticaj :
tehničke ispravnosti,
kvaliteta
vozila,kvaliteta
puteva i
osposobljenosti
- Shvata značaj
197
-
- Važeći zakonski akti
pridržavanja propisa - Važeći akti u okviru
željezničkog
saobraćajnog
sistema
Informativni ciljevi i
sadržaji
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
osoblje koje reguliše osoblja na
saobraćaj
bezbjednost
- Nabraja signale i
saobraćaja
sredstva regulisanja - Razlikuje vidne i
saobraćaja
čujne signale
- Opisuje
- Razlikuje
obezbjeđenje
postrojenja u
službenih mjesta i
službenim mjestima i
postrojenja
na otvorenoj pruzi
Uticaj željezničkog saobraćaja na ekološke uslove
- Objašnjava uticaj
- Razlikuje pogonsku željezničkog
energiju koju koriste
saobraćaja na
vučna vozila
ekologiju
željezničkog
saobraćaja
- Poznaje uticaj
željeznice na životnu - Upoređuje uticaj
željezničkog
sredinu
saobraćaja i drugih
vidova saobraćaja na
ekologiju
- Određuje koliko
elektrifikacija pruga
i primjena
savremenih tehničkih
dostignuća utiče na
ekologiju
Razvija pravilan stav - Anketa građana
prema zdravlju
Shvata značaj
očuvanja životne
sredine
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- P.Kovačević,Eksploatacija železnica knjiga I,Zavod za novinsko- izdavačku i
propagandnu delatnost JŽ – Beograd,Nemanjina 6,1976.
- P. Kovačević,Eksploatacija železnica, zbirka zadataka knjiga II,Zavod za
novinsko- izdavačku i propagandnu delatnost JŽ Beograd,Nemanjina 6,1976.
- V. Milutinović,Osnovi i sistemi saobraćaja,Zavod za novinsko-izdavačku i
propagandnu delatnost na JŽ,Beograd,1987.
- S. Eror,N. Zurković,Osnovi železničkog saobraćaja,Tehnički fakultet Univerziteta
u Novom Sadu,Novi Sad, 1983.
- V. Milutinović,Priručnik iz organizacije železničkog saobraćaja za zanimanje
tehničar-mašinovođa,Zavod za novinsko-izdavačku i propagandnu delatnost na
JŽ,Beograd,1989.
- M. Lj. Miletić,Organizacija železničkog saobraćaja za II, III i IV razred železničke
tehničke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,Beograd,1998.
- J. Stanišić,B. Marković, Organizacija prevoza putnika i robe, Zavod za užbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2002.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u učionici opremljenoj računarom sa odgovarajućim
programima i projektorom,
- na željezničkim stanicama i u opremljenom kabinetu za potrebe željezničkog
saobraćaja.
198
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno, najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer saobraćaja
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Značaj uloga i tendencije
razvoja željezničkog
saobraćaja
- Red vožnje
- Osovinski sklop
- Obrtno postolje
- Osovinski ležaj
- Odbojnički uređaj
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Željeznički saobraćajni
- Uloga i značaj željezničkog
sistemi
saobraćaja
- Organizacija željezničkog
saobraćaja
- Vozna sredstva i vuča
vozova
199
- Red vožnje i saobraćajno
transportno uputstvo uz red
vožnje
- Putnička kola
- Teretna kola
1.3.9. OSNOVI AUTOMATIKE
1. Naziv predmeta: OSNOVI AUTOMATIKE
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
66
138
Ukupno
72
66
138
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje i razumijevanje automatizacije.
- Upoznavanje osnovnih pojmova sistema automatizacije.
- Usvajanje znanja upravljanja mehaničkim sistemima.
- Raspoznavanje sistema automatizacije.
- Upoznavanje sa radom automatskih sistema na željeznici.
- Razvijanje odgovornosti i preciznosti u radu,ovladavanje stručnom
terminologijom neophodnom za komunikaciju u struci.
- Razvijanje poštovanja i brige za očuvanje životne sredine.
200
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod u automatizaciju i robotiku
- Razvija logično
- Uočava značaj
- Uvod u predmet
razmišljanje
automatizacije i
- Opisuje razvoj
robotike u
automatizacije i
proizvodnji
robotike
Fleksibilna automatizacija
- Razvija analičko
- Objašnjava osnovne - Ocjenjuje ulogu
fleksibilne
mišljenje
pojmove u
automatizacije u
fleksibilnoj
proizvodnom sistemu
automatizaciji
- Opisuje fleksibilne
- Proučava ulogu
proizvodne ćelije
fleksibilne ćelije
- Objašnjava
proizvodne
proizvodnu liniju
linije,prizvodnog
- Definiše fleksibilni
sistema i računske
proizvodni sistem
podrške u
- Objašnjava
proizvodnom lancu
računarski
integrisanu
proizvodnju
- Opisuje kontrolu
proizvodnje
Automatizacija mehaničkih sistema
- Prepoznaje
- Razvija smisao za
- Definiše elemente
tačnost i urednost
teorije mehanizama
mehaničke sisteme
- Objašnjava
- Određuje ulogu
funkcionalno
funkcionalnog
kretanje
kretanja
kinematičkog lanca
Pogonski sistemi
- Razvija
- Prepoznaje vrste
- Objašnjava
interesovanje za
pogonskih sistema u
pokretanje
nova saznanja
pokretanju
mehaničkih sistema
mehaničkih sistema
djelovanjem
pogonskih motora
- Nabraja pogonske
sisteme
- Opisuje
elektromotore
jednosmjerne struje
- Opisuje motore
naizmjenične struje
- Objašnjava
hidraulični pogon
201
Preporuke za
izvođenje nastave
- Skice i šeme
- Skice i šeme
- Simulacija rada
pogonskih sistema
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Prenos pogonskih momenata
- Proučava elemente i - Razvija smisao za
- Obrazlaže prenos
produktivnost
sklopove koji
pogonskog momenta
učestvuju u prenosu
i konstrukciju ose
pogonskog momenta
pomjeranja
sa odgovarajućim
- Opisuje način
kinematičkim
postavljanja
parovima
elektromotora
- Nabraja sisteme za
prenos snage
- Obrazlaže elemente
sistema za prenos
snage
- Definiše ulogu
reduktora u
regulaciji brzine i
momenta
- Navodi praktična
razmatranja o
sistemu za prenos
snage
- Opisuje način
postavljanja
hidrauličkih
komponenti
- Opisuje statičko
uravnoteženje
robota
- Opisuje uležištenje
za konstrukciju ose
pomjeranja
Senzori i senzorski sistemi
- Prepoznaje princip - Razvija preciznost i - Video zapis rada
- Definiše osnovne
urednost
senzora
automatskog
principe primjene
upravljanja
senzora i senzornih
električnim
sistema
sistemima za
- Opisuje senzore
položaja i brzine ose mjerenje izlaznih
veličina
pomjeranja
- Razlikuje mjerne
- Obrazlaže senzore
uređaje koji se
dodira i sile
nazivaju senzorima
- Definiše senzore
blizine i rastojanja
Vizuelni sistemi
- Opšta razmatranja i - Prepoznaje vizuelni - Razvija odgovornost - Video nadzor
sistem za dobijanje
primjena vizuelnih
informacija za
sistema
analizu dobijenih
- Demonstrira
podataka
dobijanje slike
202
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
- Ilustruje obradu i
analizu slike
Upravljanje mehaničkim sistemima
- Proučava
- Razvija snalažljivost - Simulacija
- Osnovna
upravljačku jedinicu i odgovornost
upravljanja
razmatranaja i
- ( određeni
mehaničkim
hijerarhija
elektronski blok) koji
sistemima
upravljanja
- Opisuje upravljanje
prima informacije na
pomoću
osnovu koje se
programiranog
formira upravljanje
automata
- Razlikuje sisteme
- Opisuje upravljanje
upravljanja
pomoću servo
sistema(princip
povratne sprege)
- Objašnjava servo
motor jednosmjerne
struje,analogni
pristup upravljanju
- Objašnjava servo
motor jednosmjerne
struje,digitalni
pristup upravljanju
- Objašnjava
hidraulični servo
pogon
203
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Mehanizacija i automatizacija osnovnih procesa u stanicama
- Razvija pozitivan
- Izvođenje stručne
- Objašnjava primjenu - Razvija logičko
stav prema kvalitetu ekskurzije
mišljenje
savremenih
rada i ispunjavanju
- Određuje ulogu
sredstava i
radne obaveze
unapređenja
mehanizacije
tehnologije ranžirne - Razvija preciznost
procesa stanice
stanice pri
- Upoznaje se sa
- Prilagođava se
formiranju i
radom ranžirne
različitim uslovima
rasformiravanju
stanice u
rada
vozova
rasformiravanju i
- Analizira
formiranju vozova
organizaciju rada
- Opisuje
ranžirne stanice
organizacionu šemu
- Određuje parametre
ranžirne stanice
kola potrebne za rad
- Nabraja postojanje
kolosiječne kočnice
mehanizacije i
- Rukuje sa
automatizacije
kolosiječnom
- Opisuje tehnologiju
kočnicom
rada u ranžirnoj
- Analizira parametre
stanici
prolaza kola preko
- Opisuje
kolosiječne kočnice
centralizovano
do otpreme kola na
formiranje puteva
određeni kolosijek
vožnje na osnovu
plana formiranja i
rasformiravanja
vozova
- Određuje uređaje za
utvrđivanje mase i
otpora kola
- Obrazlaže uređaje za
određivanje brzine
kola
- Opisuje elektronske
računske mašine za
određivanje izlazne
brzine kao stepena
kočenja kolosiječne
kočnice
- Definiše uređaje za
proračun elemenata
pri kretanju kola
kroz kolosiječnu
kočnicu
Automatski pružni blok za regulisanje kretanja uzastopnih vozova
- Izvođenje stručne
- Razumije značaj
- Objašnjava namjenu - Uočava ulogu
ekskurzije
automatskog pružnog signalno- sigurnosnih bezbjednosti
uređaja na očuvanju saobraćaja
bloka
- Razvija sposobnost
bezbjednosti
- Opisuje prostorni
204
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
saobraćaja
odsjek koji je
za saradnju
- Analizira rad
podijeljen sa
- Razvija odgovornost
signalno- sigurnosnih
signalima
automatskog pružnog uređaja u povećanju
propusne moći pruge
bloka
- Objašnjava signalne
pojmove
automatskog pružnog
bloka koji se koriste
za signalizaciju
kretanja voza
- Opisuje princip rada
automatskog pružnog
bloka
Telekomanda za daljinsko upravljanje saobraćajem
- Objašnjava namjenu - Analizira rad
- Shvata značaj
signalno- sigurnosnih bezbjednosti
telekomande za
daljinsko upravljanje uređaja u povećanju saobraćaja
propusne moći pruge
saobraćaja
- Nabraja postrojenja
za rad telekomande
- Opisuje princip rada
telekomande
Automatski uređaji za osiguranje pružnih prelaza
- Objašnjava namjenu - Uočava ulogu
- Shvata značaj
automatskih uređaja signalno- sigurnosnih bezbjednosti
uređaja na putnom
za osiguranje putnih
saobraćaja
prelazu
prelaza
- Razvija sposobnost
- Nabraja postrojenja - Prepoznaje signalno- za saradnju
automatskih uređaja sigurnosni uređaj u - Razvija odgovornost
očuvanju ljudskih i
za osiguranje putnih
materijalnih dobara i
prelaza
- Opisuje princip rada
bezbjednosti
automatskog
saobraćaja
osiguranja putnih
prelaza
Autostop uređaj
- Razvija pozitivnu
- Objašnjava namjenu - Uočava ulogu
orijentaciju prema
autostop uređaja u
čovjeka u
zanimanju
zaustavljanju vozova bezbjednosti
saobraćaja
- Nabraja dijelove i
- Analizira ulogu
sklopove autostop
autostop uređaja u
uređaja
očuvanju
- Opisuje princip rada
bezbjednosti
autostop uređaja u
zaustavljanju vozova saobraćaja
Uređaji za automatsko regulisanje rada vučnih vozila
- Objašnjava namjenu - Prepoznaje uređaje - Razvija pozitivnu
205
Preporuke za
izvođenje nastave
- Izvođenje stručne
ekskurzije
- Posjeta zaštićenom
putnom prelazu
- Električno vozilo
- Posjeta jedinici vuče
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
određenih uređaja za
regulisanje rada
vučnih vozila
- Nabraja uređaje za automatsko
regulisanje rada
vučnog vozila
- Opisuje regulaciju
rada kompresora u
procesu proizvodnje
sabijenog vazduha
na vučnim vozilima
- Objašnjava namjenu
regulatora snage i
regulatora za
regulisanje pobude
glavnog generatora
na dizel
lokomotivama
- Opisuje regulator
snage dizel motora
- Opisuje regulator
opterećenja za
regulisanje pobude
glavnog generatora
- Objašnjava namjenu
sistema
podmazivanja obruča
točkova osovinskog
sklopa
- Opisuje princip rada
sistema za
podmazivanje obruča
točkova osovinskog
sklopa
Formativni ciljevi
učenik
za automatsko
regulisanje rada
vučnih vozila
Skicira uređaje za
automatsko
regulisanje
Uočava princip rada
automatskih uređaja
za regulisanje rada
vučnih vozila
Ocjenjuje rad vučnih
vozila u povećanju
pouzdanosti i
smanjuje troškove
održavanja vučnih
vozila
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
orijentaciju prema
zanimanju
- Stiče navike o
ekonomičnosti
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- V. Potkonjak,Elementi automatizacije i robotike za treći razred,Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva,Beograd, 1993.
- M.Buđan,M. Milićević, V. Potkonjak,Automatizacija proizvodnje za četvrti razred
mašinske škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,Beograd, 2001.
- M. Čičak,Organizacija železničkog saobraćaja,Saobraćajni fakultet Univerziteta u
Beogradu,Beograd, 1990.
- P. Kovačević,Eksploatacija železnica,knjiga I,Zavod za novinsko – izdavačku i
propagandnu delatnost JŽ Beograd,1988.
206
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u kabinetu opremljenom sa računarom i multimedijskim
paketom,softverom za prikaz različitih skica i šema u elektrotehnici i elektronici,
uzorcima različitih elektronskih komponenti .
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno, najmanje jedna ocjena u klasifikacionom periodu.
- Pismeno, najmanje jedna pismena vježba u polugodištu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer mašinstva
- Diplomirani inženjer elektrotehnike
10. Povezanost predmeta
Znanja
-
Elektrostatika
Jednosmjerna struja
Naiznjenična struja
Provodnici
Poluprovodnici
Pojačivači
Prenos snage
Mehanički sistemi
Signali
Stanična postrojenja
Međustanična rastojanja
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Osnovi elektrotehnike
- Elektrohidraulika
- Tehnička mehanika
- Kinematika
- Organizacija željezničkog
saobraćaja
- Signalno- sigurnosni uređaji
207
1.3.10. TEHNOLOGIJA I ORGANIZACIJA PREVOZA NA ŽELJEZNICI
1. Naziv predmeta: TEHNOLOGIJA I ORGANIZACIJA PREVOZA NA ŽELJEZNICI
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
66
138
Ukupno
72
66
138
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa strukturom i načinom organizovanja željezničkog saobraćaja.
- Upoznavanje sa pojmom robe.
- Sticanje znanja o vrstama robe kao proizvoda koji se nudi na tržištu.
- Upoznavanje sa principima standardizacije proizvoda.
- Sticanje znanja o ulozi i značaju ambalaže u distribuciji roba.
- Razumijevanje prevoza tereta kao procesa.
- Razvijanje ekološke svijesti.
- Razvijanje svijesti o neophodnosti poštovanja propisa.
- Podsticanje učenika na permanentno usavršavanje.
208
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Struktura saobraćajnog sistema
- Razvija snalažljivost - Odgovarajući
- Objašnjava strukturu - Shvata srukturu
i smisao za timski
saobraćajnog
program za
saobraćajnog
sistema
simulaciju
sistema
rad
- Poznaje elemente
saobraćajnih sistema
- Nabraja elemente
saobraćajnog
saobraćajnog
sistema
sistema
- Uočava podsisteme
- Opisuje strukturu
saobraćajnih sistema željezničkog
saobraćajnog
- Opisuje mjesto
sistema
željezničkog
saobraćaja u okviru - Razlikuje elemente
saobraćajnog
saobraćajnog
sistema
sistema
- Uočava funkciju
- Objašnjava
saobraćajnog
željeznički
sistema
saobraćajni sistem
- Određuje strukturu
saobraćajnog
sistema
- Određuje elemente
željezničkog
saobraćajnog
sistema
- Uočava podjelu
željezničkog
saobraćajnog
sistema na
podsisteme
Transportno tržište i marketing kao podloga poslovne politike u saobraćaju
- Razvija odgovornost - Posjeta marketing
- Definiše transportno - Učava faktore koji
utiču na podjelu
službi Željeznice
tržište
- Razvija pozitivan
rada na
Crne Gore
- Nabraja faktore koji
stav prema novim
transportnom tržištu saznanjima
utiču na podjelu
rada na
- Analizira transportno
transportnom tržištu tržište putničkog
saobraćaja
- Nabraja
- Analizira transportno
karakteristične
tržište robnog
periode sistema
saobraćaja
željezničkog
- Uočava najvažnije
saobraćaja na
transportnom tržištu faktore koji utiču na
podjelu rada
- Definiše pojam i
transportnog tržišta
zadatak marketinga
- Navodi karakteristike - Upoređuje
karakteristične
marketing
periode sistema
koncepcije u
željezničkog
saobraćaju sa
209
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
saobraćaja na
osvrtom na
željeznički saobraćaj transportnom tržištu
- Ilustrira marketing
- Određuje uslove da
organizacije drugih
bi se primijenila
željezničkih uprava
marketing
(Njemačke,Francusk
koncepcija
e i SAD)
- Upoređuje
karakteristike
marketing
koncepcije sa
osvrtom na
željeznički saobraćaj
- Uočava sadašnju
organizaciju
marketinga na
Željeznici Crne Gore
- Planira buduću
organizaciju
marketinga na
Željeznici Crne Gore
- Uočava organizaciju
marketinga
željeznica :
Njemačke,Francuske
i Sjedinjenih
Američkih Država
Svojstva robe i njena klasifikacija
- Posjeta magacinu
- Shvata potrebu
- Razlikuje
- Definiše
povezivanja teorije i željezničke stanice
fizička,tehnološka i
fizička,tehnološka i
prakse
druga svojstva robe
druga svojstva robe
- Ilustruje klasifikaciju - Određuje
klasifikaciju robe u
robe
unutrašnjem i
- Navodi klasifikaciju
robe u unutrašnjem i međunarodnom
saobraćaju
međunarodnom
- Upotrebljava važeću
saobraćaju
klasifikaciju robe na
- Objašnjava
na Željeznici Crne
statističku
Gore
klasifikaciju robe
- Upotrebljava
klasifikaciju opasnih
materija i predmeta
RID-a po razredima,
materijama i
predmetima
- ( Pravilnik RID)
- Uočava značaj
statističke
klasifikacije robe
210
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Ambalaža i paketizacija
- Nabraja načine
organizacije
distribucije
proizvoda od
proizvođača do
potrošača
- Definiše ambalažu i paketizaciju
proizvoda
- Nabraja vrste
ambalaže,njena
svojstva i specifične
namjene
- Poznaje
standardizaciju u
oblasti ambalaže i
paketizacije
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
Preporuke za
izvođenje nastave
učenik
proizvoda
Određuje
- Razvija pozitivan
- Posjeta magacinu
organizaciju
željezničke stanice
stav prema zdravlju
distribucije
- Razvija preciznost
proizvoda od
proizvođača do
potrošača
Uočava značaj
ambalaže i
paketizacije
proizvoda
Upoređuje ambalažu
sa aspekta
komuniciranja i
zaštite
Razlikuje vrste
ambalaže,njena
svojstva i specifične
namjene
- Uočava tehnološko
ekonmske funkcije
ambalaže
- Određuje sadržaj i
ciljeve
standardizacije
Tokovi prevoza i prognoziranje proizvoda-obim prevoza robe
- Razvija logičko
- Simulacija tokova
- Razlikuje prevoz
- Definiše tokove
zaključivanje
prevoza
robe u odnosu na
prevoza robe
- Objašnjava strukturu vrstu pošiljke, način
prevoza,tarifski
robe tokova prevoza
razred,vrstu robe i
- Nabraja pokazatelje
teritoriju
robnih tokova i vrši
- Određuje
njihovo
pokazatelje robnih
izračunavanje
tokova i vrši njihovo
- Objašnjava
izračunavanje
neravnomjernost u
- Uočava
prevozu robe
neravnomjernost u
- Nabraja sezonske
prevozu robe
indekse
- Analizira sezonske
- Definiše
indekse
prognoziranje
neravnomjernosti u
tokova, obim
prevozu
prevoza robe
- Uočava pojam
- Nabraja i opisuje
prognoziranja
vrste prognoziranja
- Razlikuje metode
tokova
prognoziranja obima
prevoza robe
211
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Tehničko-eksploatacione karakteristike teretnih kola i pravila tovarenja
- Posjeta željezničkoj
- Definiše tehničko - - Analizira tehničko - - Shvata značaj
eksploatacione
pridržavanja propisa stanici
eksploatacione
karakteristike
karakteristike
- Shvata značaj
teretnih kola
teretnih kola
očuvanja životne
- Objašnjava otvorena - Identifikuje otvorena sredine
teretna kola
teretna
- Objašnjava
kola,zatvorena
zatvorena teretna
teretna kola,plitka i
kola
plato teretna kola i
- Objašnjava plitka i
specijalna teretna
plato teretna kola
kola
- Objašnjava
- Razlikuje pravila
specijalna teretna
tovarenja teretnih
kola
kola
- Navodi pravila
tovarenja teretnih
kola
212
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Tokovi prevoza i prognoziranje prevoza putnika – obim prevoza u putničkom saobraćaju
- Razvija logičko
- Simulacija tokova
- Razlikuje prevoz
- Definiše tokove
zaključivanje
prevoza
putnika
prevoza putnika
- Objašnjava strukturu - Određuje
pokazatelje tokova
tokova prevoza
putnika i vrši njihovo
putnika
izračunavanje
- Nabraja pokazatelje
tokova putnika i vrši - Uočava
neravnomjernost u
njihovo
prevozu putnika
izračunavanje
- Analizira sezonske
- Objašnjava
indekse
neravnomjernost u
neravnomjernosti u
prevozu putnika
prevozu
- Nabraja sezonske
- Uočava pojam
indekse
prognoziranja
- Definiše
- Razlikuje metode
prognoziranje
prognoziranja obima
tokova, obim
prevoza putnika
prevoza putnika
- Nabraja i opisuje
vrste prognoziranja
Stabilna postrojenja namijenjena tehnologiji prevoza pošiljki - robe
- Razvija odgovornost - Posjeta željezničkoj
- Razlikuje stabilna
- Nabraja i opisuje
postrojenja
stanici
stabilna postrojenja
- Razvija
namijenjena
namijenjena
interesovanja za
tehnologiji prevoza
tehnologiji prevoza
nova saznanja
pošiljaka
pošiljaka
- Opisuje postrojenja - Uočava utovarno istovarne kolosijeke i
za kolske pošiljke
- Opisuje postrojenja
njihov proračun
za denčane pošiljke - Uočava utovarno- Opisuje
istovarni front rada
skladišta,njihove
za drumska vozila i
podjele i proračune
njihov proračun
- Razlikuje utovarno –
istovarne rampe i
njihove potrebne
dimenzije
- Uočava značaj
postrojenja
industrijskih
kolosijeka
- Analizira postrojenja
denčanih pošiljaka
- Analizira
skladišta,njihovu
podjelu i proračun
213
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Tehnologija i organizacija prevoza pošiljki
- Definiše tehnologiju - Uočava tehnologiju - Uočava važnost
nauke u
prevoza pošiljaka u
prevoza pošiljaka u
svakodnevnom životu
željezničkom
željezničkom
saobraćaju
saobraćaju
- Razlikuje elemente
- Nabraja režime
tehničko –
prevoza
tehnološkog sistema
- Objašnjava
kriterijume
- Određuje načine
određivanja
prevoza
prevoznog puta
- Razlikuje kriterijume
- Opisuje tehnologiju i određivanja
organizaciju prevoza prevoznog puta
kolskih pošiljaka
- Oblikuje podjelu
- Opisuje tehnologiju i mreže na ranžirne
organizaciju prevoza rejone i dionice
denčanih pošiljaka
- Određuje sadržaj
tehnoloških
operacija prevoza
kolskih pošiljaka
- Interpretira
tehnologiju i
organizaciju :
maršrutnih
prevoza,CARGO
sistema
prevoza,naročitih
pošiljaka i dr.
- Uočava tehnologiju i
organizaciju prevoza
denčanih pošiljaka
- Oblikuje podjelu
mreže na sabirne
centre
- Upoređuje direktna i
zbirna kola
Prilagođavanje transportnih sredstava tehnologiji integralnog transporta
- Razvija sposobnost - Softver sa
- Uočava potrebne
- Definiše pojam
izmjene na stabilnim povezivanja teorije i materijalom
integralnog
tehnologija
prakse
postrojenjima da bi
transporta
integralnog
se mogle primijeniti - Povezuje uzroke i
- Objašnjava
transporta
posljedice
tehnologije
kapacitete
integralnog
integralnog
transporta
transporta
- Opisuje paletizaciju, - Razlikuje kapacitete
integralnog
konterizaciju i
transporta
tehnologiju
- Analizira
izmjenljivih
paletizaciju,
transportnih sudova
- Objašnjava primjenu konterizaciju i
214
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
tehnologiju
novih tehnologija
izmjenljivih
integralnog
transportnih sudova
transporta
- Uočava primjenu
- Poznaje Huke-Pak
novih tehnologija
tehnologiju
integralnog
transporta
- Upoređuje prednosti
i nedostatke
primjene Huke-Pak
tehnologije
integralnog
transporta
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- S.Glibetć,Tehnologija i organizacija prevoza na železnici,Zavod za novinskoizdavačku i propagandnu delatnost JŽ Beograd, 1991.
- V.Milutinović,Osnovi i sistemi saobraćaja,Zavod za novinsko-izdavačku i
propagandnu delatnost na JŽ Beograd,1987.
- S.Eror,N.Zurković,Osnovi železničkog saobraćaja,Tehnički fakultet Univerziteta u
Novom Sadu,Novi Sad, 1983.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se izvodi u učionici opremljenoj računarom sa odgovarajućim softverima
i projektorom.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno, najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani inženjer saobraćaja
10. Povezanost predmeta
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Struktura saobraćajnog
- Željeznički saobraćajni
- Struktura saobraćajnog
sistema
sistemi
sistema
- Pojam i zadatak marketinga - Transportno pravo
- Pojam i definicija
marketing i špedicija
marketinga
- Robe u unutrašnjem i
- Organizacija prevoza stvari - Denčane i kolske pošiljke
međunarodnom saobraćaju
Znanja
215
1.3.10. PREDUZETNIŠTVO
1. Naziv predmeta: PREDUZETNIŠTVO
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
40
40
Ukupno
66
66
26
26
3. Opšti ciljevi nastave
- Razvijanje preduzetničke sposobnosti.
- Sticanje znanja o razvoju biznis ideje.
- Sticanje znanja o izradi biznis plana.
- Sticanje znanja i vještina za osnivanje privrednog društva.
- Sticanje znanja i vještina za upravljanje malim privrednim društvom.
- Osposobljavanje za rad u timu.
- Osposobljavanje za primjenu moderne vrste komunikacije.
- Osposobljavanje za prezentovanje rezultata rada uz pomoć savremenih
tehnologija.
216
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
- Suočavajući
- Razvija smisao za
Biznis ideja i biznis
argumente kritički
kreativnost
plan
procjenjuje
- Razvija sposobnost
- Upoznaje pojam
kvalitet poslovne
postizanja
biznis ideja
ideje u skladu sa
kompromisa
- Opisuje nastanak
postulatima
- Razvija analitičko
biznis ideje
tržišnog poslovanja
mišljenje
- Nabraja i
- Uviđa važnost
- Razvija odgovornost
opredjeljuje se za
izrade biznis plana
u radu
poslovnu ideju
u kontekstu
- Razvija stručnost
- Nabraja moguće
obezbjeđivanja
- Razvija marljivost i
vrste djelatnosti
podrške, kako
preciznost
- Opisuje pojam
unutar samog
biznis plana
privrednog društva
- Upoznaje pojmove:
tako i od strane
vizija, misija,
eksternih partnera
strategija, ciljevi
(investitora,
- Upoznaje postupak
kreditora)
istraživanja tržišta
- Upoznaje pojmove: - Razlikuje pojmove:
vizija, misija,
marketing plan i
strategija
plan prodaje
- Kroz primjere
- Opisuje elemente
obrazlaže ciljeve
finansijskog plana
privrednog društva
privrednog društva
- Kroz primjere
- Objašnjava
obrazlaže postupak
neophodnost
istraživanja tržišta
očuvanja životne
na novom primjeru
sredine
- Rezimira biznis
- Izvodi zaključke o
plan
potencijalnoj
- Prezentuje biznis
konkurenciji
plan
- Izvodi zaključak o
potencijalnim
kupcima /
korisnicima usluga
- Vrši opis
- proizvoda / usluga
- Uviđa značaj
sprovođenja
kontrole kvaliteta
proizvoda/usluga
- Kroz primjere
obrazlaže
elemente
finansijskog plana
privrednog društva
- Sarađuje kod
izrade plana
očuvanja životne
217
Preporuke za
izvođenje nastave
- Poželjno je
učenicima ukazati
na primjere
- Organizovati
prisustvo
predstavnika
realnog privrednog
društva
- Primjena tehnika
za unapređenje
razmišljanja, npr.
eksperiment “šest
šešira“
- Kao model može da
posluži biznis plan
realnog privrednog
društva
- Pripremiti
integralnu cjelinu
od elemenata
biznis plana
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
sredine za
konkretno
privredno društvo
- Oblikuje dinamiku
realizacije biznis
plana
- Kritički procjenjuje
slabosti sačinjenog
biznis plana
Osnivanje privrednog društva
- Opredjeljuje se za
Ime privrednog
ime privrednog
društva
društva u skladu sa
- Nabraja moguća
propisima i
rješenja za ime
poštujući principe
privrednog društva
jednostavnosti i
jedinstvenosti
- Oblikuje vizuelni
Vizuelni identitet
identitet
privrednog društva
privrednog društva
- Upoznaje elemente
i značaj oblikovanja
vizuelnog
identiteta
privrednog društva
- Popunjava
Registracija
formulare za
privrednog društva
registraciju
- Upoznaje postupak
privrednog društva
registracije
privrednog društva - Sprovodi aktivnosti
na pribavljanju
- Opisuje moguće
pečata i štambilja
oblike
organizovanja
privrednog društva
Otvaranje računa
- Popunjava
kod poslovne banke
formulare za
- Opisuje postupak
otvaranje računa
otvaranja računa
kod poslovne banke
kod poslovne banke - Obavlja postupak
otvaranja računa
kod poslovne banke
- Popunjava
Poslovni kodeks
formulare za
preduzeća
otvaranje računa
- Upoznaje pojam
kod poslovne banke
poslovni kodeks
privrednog društva - Obavlja postupak
- Nabraja elemente
otvaranja računa
poslovnog kodeksa
kod poslovne banke
- Pronalazi sličnosti i
Organizaciona
razlike između
struktura
različitih tipova
privrednog društva
- Razvija logičko
mišljenje i
sposobnost za
pravilno
rasuđivanje i
zaključivanje
Preporuke za
izvođenje nastave
- Rad u grupama:
Učenici predlažu
moguća rješenja, a
nakon toga, kroz
diskusiju, donose
odluku
- Stiče radne navike
218
- Rad na računaru:
Učenici koriste
programe za obradu
teksta i slika
- Izrada organograma
privrednog društva
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Upoznaje tipove
organizacione
strukture
privrednog društva
Rad u sektorima i
poslovanje
privrednog društva
- Upoznaje različite
nivoe upravljanja
privrednim
društvom
- Upoznaje postupak
zasnivanja radnog
odnosa u
privrednom društvu
- Upoznaje postupak
izrade godišnjeg
izvještaja o radu
Služba opštih
poslova
- Nabraja i opisuje
aktivnosti u okviru
službe opštih
poslova
Sektor marketing
- Upoznaje pojam
marketinga
- Opisuje postupak
istraživanja tržišta
- Upoznaje pojam i
elemente
marketing miksa:
proizvod, cijena,
promocija i
distribucija
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Pronalazi sličnosti i
razlike u nivoima
upravljanja
privrednim
društvom
- Popunjava prijavu
o slobodnom
radnom mjestu
- Učestvuje u izradi
jednostavnog
godišnjeg
izvještaja o radu
- Razvija sposobnost
snalaženja u
hijerarhiji
socijalnih odnosa
- Kao model može da
posluži Konkurs za
prijem u radni
odnos objavljen u
dnevnoj štampi
- Obavlja usmenu i
pisanu
komunikaciju
unutar privrednog
društva i sa
eksternim
partnerima
- Tehnički održava
Internet sajt
privrednog društva
- Salje i prima poštu
i druge službene
materijale
- Kroz primjere
obrazlaže strukturu
asortimana
proizvoda/usluga
- Sprovodi postupak
formiranja cijene
proizvoda/usluga
- Kroz primjere
obrazlaže važnost i
načine promocije
- Upoređuje moguća
rješenja za
reklamni slogan i
reklamnu poruku
privrednog društva
- Upoređuje moguće
forme i sadržaje
reklamnog
materijala
- Planira način
- Razvija spremnost i
sposobnost za
saradnju
- Razvija
odgovornost u radu
- Rad u grupama od
tri do pet učenika
- Upotrebljava
kancelarijsku
opremu (telefon,
faks, fotokopir
aparat, skener,
štampač)
- Razvija
komunikativnost,
efikasnost u radu,
marljivost i
preciznost
- Rad na računaru:
Učenici koriste
programe za
obradu teksta i
slika kao i
programe za
elektronsku
komunikaciju
- Izrada reklamnog
materijala
Formativni ciljevi
učenik
organizacionih
struktura
privrednog društva
219
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
Sektor komercijala
- Upoznaje vrste i
elemente
dokumentacije
koja prati poslove
nabavke i prodaje
-
Sektor finansija i
računovodstvo
- Opisuje postupak
obračuna zarada
- Opisuje način
obračuna poreza i
doprinosa
- Upoznaje
blagajničke poslove
- Upoznaje postupak
plaćanja dospjelih
obaveza i naplate
dospjelih
potraživanja
-
-
učenik
reklamiranja
privrednog društva,
odnosno
proizvoda/usluge
Kroz primjere
obrazlaže moguće
načine distribucije
Izrađuje ponudu,
porudžbenicu,
predračun, upit,
račun i ostala
dokumenta iz
oblasti poslova
nabavke i prodaje
Kroz primjere
obrazlaže način
obračuna zarada,
poreza i doprinosa
Obavlja
blagajničke poslove
Obavlja poslove
plaćanja dospjelih
obaveza i naplate
dospjelih
potraživanja
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija analitičko
mišljenje
- Formira stav o
preuzimanju
odgovornosti
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- V. Vukotić, Preduzetništvo i biznis, Ekonomski fakultet, Podgorica, 1996.
- J. Manojlović, S. Ignjatović, Poslovna i službena korespondencija za I razred,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2005.
- D. Bogdanović, G. Ivanišević, Osnovi ekonomije za I razred, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- D. Dragiđić, B. Ilić, B. Medojević, M. Pavlović, Osnovi ekonomije za II razred,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- R. Rajović, Osnovi prava za I razred, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- Publikacija Moj biznis, Montenegro biznis alijansa, Podgorica, 2004.
- H. Potit, Kako započeti sopstveni biznis, CID, Podgorica, 1997.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Učionica sa najmanje pet računara snabdjevenih adekvatnom programskom
opremom ( fax, telefon, skener, štampač, fotokopir aparat).
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno, najmanje jedna ocjena u klasifikacionom periodu.
- Pismeno, najmanje jedna pismena vježba u polugodištu.
- Rad na vježbama (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu).
220
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani ekonomista
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Oblikovanje vizuelnog
identiteta privrednog
društva
- Usmena i pisana
komunikacija
- Održavanje Internet sajta
- Izrada reklamnog
materijala
- Komunikacija sa
strankama
- Poslovna kultura i
poslovni bonton
Povezanost sa drugim predmetima
Predmeti
Znanja
- Informatika
- Informacije u tekstualnom
vidu
- Multimedijalno
predstavljanje informacija
- Internet
- Korišćenje računarskih
progama kao vida
komuniciranja
- Poslovna komunikacija
- Verbalna i neverbalna
komunikacija
221
2. STRUČNI ISPIT
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO-TEORIJSKI DIO ISPITA
2.1.1. ORGANIZACIJA ŽELJEZNIČKOG SAOBRAĆAJA
1. Naziv ispitnog kataloga: ORGANIZACIJA ŽELJEZNIČKOG SAOBRAĆAJA
2. Cilj ispita
- Provjera uspješnosti učenika pri usvajanju neophodnih standarda znanja iz oblasti
Organizacije željezničkog saobraćaja.
3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na stručnom ispitu
Pitanje treba definisati objasniti, ilustovati ili demonstrirati
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
Mjesto i uloga saobraćaja u razvoju ljudskog društva
Vidovi saobraćaja,međusobna povezanost i saradnja
Saradnja saobraćajnih grana
Uloga željezničkog saobraćaja
Mjesta izvršenja saobraćajnih poslova
Sluzbena mjesta na pruzi
Željezničke stanice
Saobraćajno-transportne i tehničke jedinice za obavljanje saobraćaja
Osoblje koje učestvuje u saobraćajno-transportnom procesu
Zdravstveno stanje i stručna osposobljenost osoblja izvrsnih službi
Službeno vrijeme i promjena računanja vremena
Željeznicke pruge i pružna postrojenja
Održavanje slobodnog profila na pruzi i u stanicama
Signalno-sigurnosni uredjaji i telekomunikaciona postrojenja
Postrojenja za električnu vuču
Namjena skretnica
Položaji skretnica
Osiguranje skretnica
Rukovanje skretnicama
Vozovi
Pojam voza,vrste vozova i rang voza
Podjela vozova prema vrsti prevoza
Vozovi za prevoz putnika
Vozovi za prevoz stvari(teretni)
Vozovi za željeznicke potrebe(službeni)
Vozovi za vanredne događaje(pomoćni)
Podjela vozova prema potrebama saobraćaja
Opšta pravila za označavanje vozova
Označavanje sluzbenih vozova
Označavanje pomoćnih vozova
Željeznička signalizacija
Osnovni pojmovi signalizacije
Podjela signalnih znakova
Upotreba i održavanje signalnih sredstava
Skretnički signali
Manevarski signali
Manevarski signali za zaštitu kolosiječnog puta
Rejonski manevarski signali
222
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
Signali na iskliznicama,kolobranima,okretnicama i prenosnicama
Manevarski signali na spuštalici
Signal granica manevrisanja
Signali na kolskim vagama
Signalni znaci manevarskog osoblja
Signali na vozovima
Signali na potiskivalici
Signali na manevarki
Signali na posjednutim vozilima-kolima
Signali na pružnim vozilima
Glavni signali
Vrste glavnih signala i mjesta njihovog ugradjivanja
Daljina vidljivosti glavnih signala
Kako postupiti kada je signalni znak nejasan ili svijetla ugašena
Signalni znaci glavnih signala
Kako postupati kada se pokvari glavni signal
Predsignali glavnih signala
Ponavljači predsignalisanja
Dopunski signali
Pokazivači i pretpokazivači brzine
Granični kolosiječni signali
Signalni znaci električnog signalnog zvona
Signalni znaci za probu kočnica
Signali za električnu vuču
Signali pružnog osoblja
Signalne mreže
Signalne oznake
Signali za automatske uređaje na putnim prelazima
Signalni znaci osoblja vučnog vozila
Signalni znaci staničnog i vozopratnog osoblja
Signali za ograničenje i prelom brzine
Čuvanje praskalica i rukovanje njima
Signali koji se ne smiju vise ugrađivati
Kalendar osvjetljavanja
Odredbe o kolima
Pregled i otpremanje kola
Opsti propisi o tovarenju kola
Opterecenje teretnih kola
Pojam bruta i garnitura
Poslovni red i tehnoloski proces rada stanice
Poslovni red stanice-I dio
Poslovni red stanice-II dio
Tehnološki proces rada stanice
Manevarski poslovi
Opšti i osnovni pojmovi o manevrisanju
Postrojenja za manevrisanje
Manevarsko osoblje
Nadzor nad manevarskim poslovima
Davanje naređenja za manevarska kretanja
Davanje signalnih znakova tokom manevrisanja
Raspored manevarskog osoblja prilikom manevrisanja
Manevarski put vožnje
Posluživanje skretnica
Postavljanje puteva vožnje i davanje saglasnosti za manevarska kretanja
223
93. Provjeravanje i osmatranje puta vožnje
94. MANEVARSKI POSLOVI
95. Kvačenje vozova prilikom manevrisanja
96. Manevarske radnje prilikom manevrisanja
97. Postavljanje prelaznica i spajanje mjehova
98. Otkvačivanje vozila
99. Redoslijed postupaka prilikom kvačenja vozila
100. Vrste kretanja prilikom manevrisanja
101. Manevrisanje vožnjom
102. Manevrisanje odbačajem
103. Lokomotivska vožnja
104. Manevrisanje na izvlačnjacima
105. Manevrisanje spuštanjem
106. Manevrisanje radi sastavljanja i rastavljanja vozova
107. Kočenje vozila i manevarskog sastava prilikom manevrisanja
108. Upotreba kočnica i ručnih papuča
109. Osiguranje kola i vozila od odbjegnuća
110. Čuvanje bezbjednosti radnika za vrijeme manevrisanja
111. Posebna obazrivost prilikom manevrisanja pojedinim kolima
112. Podjela željeznicke mreže na ranžirne rejone i dionice
113. Podjela manevarskog rada između ranžirnih i rasporednih stanica
114. Sastavljanje vozova
115. Opšte odredbe o sastavljanju vozova
116. Uvršćivanje kola u vozove za prevoz putnika
117. Uvršćivanje kola i drugih vozila u teretne vozove
118. Uvršćivanje kola tovarenih opasnim materijama
119. Kvačenje vozila zavisno od vrste voza i kočnica
120. Dužina i broj osovina
121. Masa voza i vučena masa lokomotive
122. Upotreba vučnih vozila u saobraćaju
123. Priprema vozova u polaznoj stanici
124. Oprema voza i vučnog vozila
125. Propratne isprave voza
126. Osnovna isprava voza-Putni list
127. Osnovna isprava vučnog vozila-list osoblja vuče i vučnog vozila EV-1
128. Izvještaj o sastavu i kočenju voza S-66
129. Teretnica i njeno vođenje
130. Plan rada voza
131. Šta se radi kada se Putni list ili prilog izgubi ili postane neupotrebljiv
132. Uvođenje vozova u saobraćaj
133. Rasporedne stanice i rasporedni odsjeci
134. Opšte odredbe o saobraćaju vozova
135. Vrste bruta za redovne vozove
136. Sopstveno bruto rasporedne stanice
137. Bruto za otpremu iz međustanica
138. Bruto susjednih rasporednih odsjeka i susjednih željeznica
139. Izbor vanrednih vozova koje treba uvesti u saobraćaj
140. Naručivanje i otkazivanje lokomotiva
141. Uvođenje posebnih vozova u saobraćaj
142. Uvođenje lokomotivskih vozova u saobraćaj
143. Obavještavanje o saobraćaju vozova
144. Opste odredbe za objavljivanje saobraćaja vozova
145. Način objavljivanja saobraćaja vozova
146. Objavljivanje promjena u saobraćaju vozova
224
147. Vozno osoblje i posjedanje vozova
148. Broj i raspored vozopratnog osoblja
149. Broj i raspored osoblja vučnog vozila
150. Pravo putovanja na vučnom vozilu
151. Otprema lica teretnim vozovima
152. Regulisanje saobraćaja vozova
153. Regulisanje kretanja vozova
154. Sastajanje vozova
155. Elementi kretanja voza: dopuštenje, aviza,odjava,prijava
156. Otpremanje uzastopnih i suprotnih vozova za vrijeme smetnji na sredstvima za
sporazumijevanje
157. Saobraćaj podijeljenih vozova
158. Saobraćaj i praćenje sluzbenih i pomoćnih vozova
159. Operativni poslovi vezani za saobraćaj vozova
160. Primanje i otpremanje vozova
161. Određjivanje redovnih ulaznih kolosijeka
162. Obezbjeđenje puta vožnje
163. Pregled skretnica;redovan,prije ulaska i prije izlaska voza
164. Zabrana jednovremenog ulaska i izlaska vozova
165. Rukovanje ulaznim i izlaznim signalima
166. Priprema za prijem voza u stanicu
167. Obavještavanje voznog osoblja o promjenama u saobraćaju
168. Dolazak i bavljenje voza u stanicu
169. Izuzetan prolazak i izuzetno zaustavljanje voza
170. Način otpremanja voza
171. Analiza voza
172. Regulisanje saobraćaja vozova u zakašnjenju
173. Saobraćaj vozova u zakašnjenju
174. Ukrštavanje vozova
175. Utvrđivanje i otpadanje ukrštavanja
176. Regulisanje saobraćaja vozova bez utvrđivanja ukrštavanja
177. Dužnosti voznog osoblja pri prijemu voza
178. Dužnosti osoblja za vrijeme
179. izlazak voza iz službenog mjesta
180. Dužnosti voznog osoblja na otvorenoj pruzi
181. Dužnosti osoblja dok se voz približava stanici
182. Dužnosti osoblja za vrijeme bavljenja voza u stanici
183. Postupak voznog osoblja pri izuzetnom zaustavljanju voza na otvorenoj pruzi
184. Nastavljanje vožnje i povlačenje voza sa otvorene pruge
185. Saobraćaj vozova na otvorenoj pruzi
186. Vožnja po nepravilnom kolosijeku
187. Obostrani saobraćaj
188. Saobraćaj vozova i manevarskog sastava do nekog mjesta na otvorenoj pruzi
189. Potiskivanje voza
190. Pomoćne vožnje
191. Zatvaranje pruge i kolosijeka
192. Vožnja pružnih vozila
193. Organizacija saobraćaja u posebnim uslovima
194. Postupak pri jakom vjetru
195. Zadržavanje vozova u stanicama zbog elementarnih nepogoda
196. Postupak za vrijeme snijega i vijavice
197. Prevoz putnika,prtljaga i stvari pri prekidu pruge
198. Postupak kada kola odbjegnu
199. Raskid voza
225
200. Postupak za vrijeme vanrednih događaja
201. Izračunavanje mase voza sa jednim vučnim vozilom
202. Izračunavanje mase voza sa više vučnih vozila
203. Određivanje dužine voza u metrima i osovinama
204. Utvrđivanje stvarne mase voza
205. Opste odredbe o kočenju vozova
206. Nalaženje procenta kočenja
207. Izračunavanje potrebne kočne mase voza
208. Utvrđivanje stvarne kočne mase voza
209. Osiguranje voza od samopokretanja
210. Tehnički normativi i podaci za izradu i izvršenje Reda vožnje
211. Pojam Reda vožnje
212. Grafikon saobraćaja vozova
213. Knjizica Reda vožnje
214. Izrada Reda vožnje posebnog voza
215. Brzine vozova i brzine preko skretnica
216. Saobraćajno transportna uputstva uz Red vožnje
217. Rad pružnog osoblja
218. Poslovi odjavničara
219. Poslovi čuvara prelaza
220. Poslovi čuvara pruge
221. Regulisanje saobraćaja vozova na prugama opremljenimAPB-om,uređajem
međustanične zavisnosti ili telekomandom
222. Regulisanje saobraćaja za vrijeme smetnji na uređaju u stanici,na APB-u i
uređaju međustanične zavisnosti
223. Regulisanje saobraćaja za vrijeme smetnji na TK-uređajima
224. Dužnosti TK-dispečera i ovlašćenog staničnog radnika
4. Tip ispita
- Usmeno,
- na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na
odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih
tematskih oblasti, kako bi težina zadataka (zbirna) na svakom ispitnom listu bila
ista.
- Detaljan spisak ispitnih pitanja sastavlja se na osnovu okvirnog spiska pitanja,
datih u Ispitnom katalogu.
- Kandidat ima pravo da se pripremi za ispit 20 minuta.
- Ispit traje najviše 20 minuta.
5. Dozvoljena pomagala
- Nijesu predviđena pomagala.
6. Literatura i drugi izvori
- Za kandidate je za pripremu preporučena literatura i drugi izvori dati u Katalogu
znanja i Godišnjem planu rada nastavnika.
226
2.1.2. ORGANIZACIJA PREVOZA PUTNIKA
1. Naziv ispitnog kataloga: . ORGANIZACIJA PREVOZA PUTNIKA
2. Cilj ispita
- Provjera uspješnosti učenika pri usvajanju neophodnih standarda znanja iz oblasti
Organizacije prevoza putnika
3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na stručnom ispitu
Pitanje treba definisati objasniti,ilustovati ili demonstrirati
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
Tehnička sredstva i postrojenja za organizaciju željezničkog saobraćaja
Stanice
Organizacija rada u stanicama
Sredstva za rad i obrasci
Prevozna isprava
Prevozni troškovi
Izračunavanje prevoznine
Zaračunavanje prevoznine
Putnička kola
Red vožnje
Materijal reda vožnje
Vrste vozova za prevoz putnika
Saobraćajni rang vozova
Ugovor o prevozu putnika
Prava i dužnosti putnika prilikom prevoza
Prava i dužnosti prevozioca
Osiguranje putnika
Tarifska načela i tarifski sistemi
Uslovi prevoza
Vozne karte i cijena vozne karte
Dodatne cijene i doplate
Prevoz djece
Kola sa ležajevima
Kola za spavanje i salonska kola
Ručni prtljag
Prevoz automobila
Povlastice
Izračunavanje prevoznine,dodataka i naknada
Bjelice
Pretplatne karte
Postupci pri ispostavljanju doplata u vozu
Prevoz prtljaga
Provjeravanje sadržine prtljaga
Utvrđivanje mase prtljaga
Otpravljanje prtljaga
Izdavanje prtljaga
Čuvanje prtljaga
Nosači prtljaga
Prekomjereni ručni prtljag
Prevoz ekspresnih pošiljaka
Računanje prevoznine ekspresnih pošiljaka
Utvrđivanje mase ekspresnih pošiljaka
227
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
95.
96.
Ekspresni list k-72
Izvještavanje primaoca o prispijeću ekspresne pošiljke
Zakonske obaveze prevoza putnika i prtljaga
Odgovornost željeznice
Reklamacije
Vozne karte i zaračunavanje prevoznine
Kolektivna karta-bjelica k-10
Kontrolne marke
Ovjeravanje voznih isprava
Prevoz prtljaga
Predmeti koji se primaju na prevoz kao prtljag
Prevoz ekspresnih pošiljaka u međunarodnom saobraćaju
Izračunavanje i zaračunavanje prevoznine u međunarodnom saobraćaju
Zajednička odgovornost željeznica i reklamacije
Normativno regulisanje rezervisanja
Vrste rezervisanja
Način rezervisanja
Sistemi za elektronsko rezervisanje mjesta
Klasični način rezervisanja mjesta
Potvrda o rezervisanom sjedištu u unutrašnjem saobraćaju
Karta za postelju i karta za ležaj u unutrašnjem saobraćaju k-900 i k-901
Potvrda o rezervisanju sjedišta u međunarodnom saobraćaju k-23a
Karta za ležaj i karta za postelju u međunarodnom saobraćaju k-23b i k-23c
Odredbe Pravilnika o prevozu željezničkog osoblja (Pravilnik 643)
Odredbe Pravilnika FIP-a
Dužnosti konduktera
Dužnosti konduktera za vrijeme vožnje
Putnički Red vožnje-kurir
Saobraćajno transportno uputstvo uz Red vožnje
Izvod iz Reda vožnje
Vraćanje novca od neiskorišćenih voznih karata
Zakonske povlastice
Komercijalne povlastice
Kartonske karte
Lisne karte
Bjelica k-2
Bjelica k-3
Doplatna bjelica k-6
Kontrolna bjelica k-6a
Kuponske vozne karte
Međunarodne tarife za prevoz putnika TCV
Rokovi važenja karata
Povlastice i besplatan prevoz grupa
Posebni vozovi
Posebna kola
Stanične tarife
Režim razmjene
Znak sopstvenosti
Serija kola
Redni broj kola
Podserija kola
Kontrolni broj
Povlastice 20%
Povlastice 30%
228
97. Daljinar za prevoz putnika
98. Službena putovanja organa MUP-a
99. Dužnosti domaćina voza
100. Ovjeravanje voznih isprava
101. Dužnosti revizora voza
4. Tip ispita
- Usmeno,
- na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na
odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih
tematskih oblasti, kako bi težina zadataka (zbirna) na svakom ispitnom listu bila
ista.
- Detaljan spisak ispitnih pitanja sastavlja se na osnovu okvirnog spiska pitanja,
datih u Ispitnom katalogu.
- Kandidat ima pravo da se pripremi za ispit 20 minuta.
- Ispit traje najviše 20 minuta.
5. Dozvoljena pomagala
- Nijesu predviđena pomagala.
6. Literatura i drugi izvori
- Za kandidate je za pripremu preporučena literatura i drugi izvori dati u Katalogu
znanja i Godišnjem planu rada nastavnika.
229
2.2. STRUČNI RAD
2.2.1. ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA STRUČNOG ISPITA - STRUČNI RAD
1. Naziv ispitnog kataloga: ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA STRUČNOG
ISPITA- STRUČNI RAD
2. Cilj ispita
-
Analitički pristup zadatoj temi.
Sistematičnost pri izradi stručnog rada.
Pravilna upotreba stručne terminologije.
Samostalnost u korišćenju literature i podataka dostupnih sa Interneta.
Stručnost na nivou saobraćajno transportnog tehničara – otpravnika vozova.
Pravilan odabir i srazmjerno korišćenje fotografija, tablica i grafikona pri izradi
stručnog rada.
Oblast-ORGANIZACIJA ŽELJEZNIČKOG SAOBRAĆAJA
3. Spisak tema/zadataka
1. RADNE JEDINICE I OSOBLJE ZA IZVRŠENJE SAOBRAĆAJA
- Analiza izvršnih službi prema poslovima koje obavljaju
- Osoblje koje učestvuje u saobraćajno – transportnom procesu
- Zdravstveno stanje i stručna osposobljenost osoblja izvršnih službi
- Raspored rada željezničkog osoblja za vrijeme rada i u prisustvu nadležnih
rukovodilaca
- Službeno vrijeme i promjena računanja vremena
2. MJESTA IZVRŠENJA SAOBRAĆAJNIH POSLOVA
- Službena mjesta na pruzi
- Željezničke stanice
- Ostala službena mjesta
- Službena mjesta na TK- prugama
- Princip rada službenog mjesta po izboru učenika
3. POSTROJENJA ZA OBAVLJANJE ŽELJEZNIČKOG SAOBRAĆAJA
- Analiza željezničkih pruga i pružnih postrojenja
- Održavanje slobodnog profila na pruzi i stanicama
- Signalno- sigurnosni uređaji i telekomunikaciona postrojenja
4. POSTROJENJA ZA ELEKTRIČNU VUČU
- Analiza tehnoloških operacija postrojenja za električnu vuču na konkretnoj
lokaciji
- Elektrovučna podstanica
- Vozni vod
- Postrojenja za sekcionisanje
5. SKRETNICE
- Namjena
- Položaji skretnica
- Osiguranje skretnica
- Rukovanje skretnicama
- Analiza rada skretnice na konkretnoj lokaciji
230
6. VOZOVI
- Pojam voza,vrsta vozova i rang voza
- Podjela vozova prema vrsti prevoza
- Podjela vozova prema potrebama saobraćaja
- Označavanje vozova
- Analiza jednog voza iz važećeg reda vožnje
7. ŽELJEZNIČKA SIGNALIZACIJA
- Osnovni pojmovi signalizacije
- Podjela signalnih znakova
- Primjena signalizacije
- Problemi koji se mogu javiti u radu signalizacije
- Analiza rada jedne vrste signala (skretnički,manevarski, na kolskim vagama,
manevarskog osoblja, na vozovima, glavni signali, predsignali glavnih signala,
ponavljači predsignalisanja, dopunski signali, granični kolosiječni signali, za
probu kočnica, za električnu vuču, pružnog osoblja, signalne mreže i oznake, za
automatske uređaje na putnim prelazima, osoblja vučnog vozila, staničnog i
vozopratnog osoblja i za ograničenje i prelom brzine)
8.ODREDBE O KOLIMA
- Pregled i opremanje kola
- Opšti propisi o tovarenju kola
- Opterećenje teretnih kola
- Pojam bruta i garnitura
9.POSLOVNI RED I TEHNOLOŠKI PROCES RADA STANICE
- Analiza organizacije rada u stanicama
- Poslovni red stanice I dio
- Poslovni red stanice II dio
- Tehnološki proces rada stanice – odrediti na konkretnom primjeru stanice u Crnoj
Gori
10. MANEVARSKI POSLOVI
- Opšti i osnovni pojmovi o manevrisanju
- Postrojenja za manevrisanje
- Manevarsko osoblje
- Nadzor nad manevarskim poslovima
- Sporazumijevanje tokom manevrisanja
- Manevarski put vožnje
- Kvačenje vozila prilikom manevrisanja
- Radnje prilikom manevrisanja
- Vrste kretanja prilikom manevrisanja
- Manevrisanje radi sastavljanja i rastavljanja vozova
- Kočenje vozila i manevarskog sastava prilikom manevrisanja
- Upotreba kočnica i ručnih papuča
- Osiguranje kola i vozila od odbjegnuća
- Analizirati navedene pojmove i kao centralni dio rada detaljno jednu temu
11. SASTAVLJANJE VOZOVA
- Opšte odredbe o sastavljanju vozova
- Uvrštavanje kola u vozove za prevoz putnika
- Uvrštavanje kola i drugih vozila u teretne vozove
- Uvrštavanje kola tovarenih opasnim materijama
231
-
Kvačenje vozila zavisno od vrste voza i kočnica
Dužina i broj osovina
Masa voza i vučena masa lokomotive
Upotreba vučnih vozila u saobraćaju
Priprema vozova u polaznoj stanici
Oprema voza i vučnog vozila
12.PROPRATNE ISPRAVE VOZA
- Osnovna isprava voza –Putni list
- Osnovna isprava vučnog vozila – list osoblja vuče i vučnog vozila EV-1
- Izvještaj o sastavu i kočenju voza s-66
- Teretnica i njeno vođenje
- Plan rada voza
- Postupak u slučaju gubitka ili oštećenja putnog lista
13.UVOĐENJE VOZOVA U SAOBRAĆAJ
- Rasporedne stanice i rasporedni odsjeci
- Opšte odredbe o saobraćaju vozova
- Vrste bruta za redovne vozove
- Izbor vanrednih vozova koje treba uvesti u saobraćaj
- Naručivanje i otkazivanje lokomotiva
- Uvođenje posebnih vozova u saobraćaj
- Uvođenje lokomotivskih vozova u saobraćaj
14.OBAVJEŠTENJE O SAOBRAĆAJU VOZOVA
- Opšte odredbe za objavljivanje saobraćaja vozova
- Načini objavljivanja saobraćaja vozova
- Objavljivanje promjena u saobraćaju vozova
15. VOZNO OSOBLJE I POSIJEDANJE VOZOVA
- Broj i raspored vozopratnog osoblja
- Broj i raspored osoblja vučnog vozila
- Pravo putovanja na vučnom vozilu
- Otpravljanje lica teretnim vozovima
16.REGULISANJE SAOBRAĆAJA VOZOVA
- Regulisanje kretanja vozova
- Elementi kretanja voza : dopuštenje,aviza,odjava,prijava
- Otpremanje uzastopnih i suprotnih vozova za vrijeme smetnji na sredstvima za
sporazumijevanje
- Saobraćaj podijeljenih vozova
- Saobraćaj i praćenje službenih i pomoćnih vozova
- Operativni poslovi vezani za saobraćaj vozova
17. PRIMANJE I OTPREMANJE VOZOVA
- Određivanje redovnih ulaznih kolosijeka
- Obezbjeđenje puta vožnje
- Pregled skretnica : redovan,prije ulaska i prije izlaska vozova
- Zabrana jednovremenog ulaska i izlaska vozova
- Rukovanje ulaznim i izlaznim signalima
- Priprema za prijem voza u stanicu
- Obavještenje voznog osoblja o promjenama u saobraćaju
- Dolazak i bavljenje vozova u stanici
- Izuzetan prolazak i izuzetno zaustavljanje voza
232
- Način otpremanja voza
- Analiza voza
18. REGULISANJE SAOBRAĆAJA VOZOVA U ZAKAŠNJENJU
- Saobraćaj vozova u zakašnjenju
- Ukrštavanje vozova
- Utvrđivanje i otpadanje ukrštavanja
- Regulisanje saobraćaja vozova bez utvrđivanja ukrštavanja
19. DUŽNOSTI VOZNOG OSOBLJA VOZA
- Dužnosti voznog osoblja pri prijemu voza
- Dužnosti osoblja za vrijeme izlaska voza iz službenog mjesta
- Dužnosti voznog osoblja na otvorenoj pruzi
- Dužnosti voznog osoblja dok se voz približava stanici
- Dužnosti voznog osoblja za vrijeme bavljenja voza u stanici
20. POSTUPCI VOZNOG OSOBLJA PRI NEPRAVILNOSTIMA U TOKU VOŽNJE
- Postupak voznog osoblja pri izuzetnom zaustavljanju voza na otvorenoj pruzi
- Nastavljanje vožnje i povlačenje voza sa otvorene pruge
21. POSEBNE VRSTE SAOBRAĆAJA
- Saobraćaj vozova na dvokolosiječnoj pruzi
- Vožnja po nepravilnom kolosijeku
- Obostrani saobraćaj
22. SAOBRAĆAJ VOZOVA I MANEVARSKIH SASTAVA DO NEKOG MJESTA NA
OTVORENOJ PRUZI
- Potiskivanje vozova
- Pomoćne vožnje
- Zatvaranje pruge i kolosijeka
- Vožnja pružnih vozila
23. ORGANIZACIJA SAOBRAĆAJA U POSEBNIM USLOVIMA
- Postupak pri jakom vjetru
- Zadržavanje vozova u stanici zbog elementarnih nezgoda
- Postupak za vrijeme snijega i vijavice
- Prevoz putnika,prtljaga i stvari pri prekidu pruge
- Postupak kad vozila odbjegnu
- Raskid voza
- Postupak za vrijeme vanrednih događaja
24. IZRAČUNAVANJE MASE VOZA I VUČNE MASE LOKOMOTIVE
- Tehnički normativi i podaci za izradu i izvršenje reda vožnje
- Izračunavanje mase voza sa jednim vučnim vozilom
- Izračunavanje mase voza sa više vučnih vozila
- Određivanje dužine voza u metrima i osovinama
- Utvrđivanje stvarne mase voza
25. KOČENJE VOZOVA
- Opšte odredbe o kočenju vozova
- Nalaženje procenta kočenja vozova
- Izračunavanje potrebne kočne mase voza
- Utvrđivanje stvarne kočne mase voza
- Osiguranje voza od samopokretanja
233
26. RED VOŽNJE
- Pojam Reda vožnje
- Grafikon saobraćaja vozova
- Knjižica Reda vožnje
- Izrada Reda vožnje posebnog voza
- Brzine vozova i brzine preko skretnica
- Saobraćajno transportno t uz Red vožnje
27. RAD PRUŽNOG OSOBLJA
- Poslovi odjavničara
- Poslovi čuvara prelaza
- Poslovi čuvara pruge
28. ORGANIZACIJA SAOBRAĆAJA NA PRUGAMA SA AUTOMATSKIM PRUŽNIM
BLOKOM I TELEKOMANDOM
- Regulisanje saobraćaja vozova na prugama opremljenim automatskim pružnim
blokom, uređajem međustanične zavisnosti ili telekomandom
- Regulisanje saobraćaja za vrijeme smetnji na uređaju u stanici,na automatskom
pružnom bloku i uređaju međustanične zavisnosti
- Regulisanje saobraćaja za vrijeme smetnji na TK – uređajima
- Dužnosti TK- dispečera i ovlašćenog staničnog radnika
Oblast - ORGANIZACIJA PREVOZA PUTNIKA
3. Spisak tema/zadataka
1. PUTNIČKI RED VOŽNJE „KURIR“
- Analiza sadržaja putničkog reda vožnje „Kurir“
- Informativni dio
- Red vožnje međunarodnih vozova
- Red vožnje direktnih vozova
- Red vožnje u unutrašnjem saobraćaju
2. VRSTE VOZOVA ZA PREVOZ PUTNIKA U SAOBRAĆAJNOM I TARIFSKOM
POGLEDU
- Vozovi za prevoz putnika
- Saobraćajni rang vozova
- Rang vozova u zavisnosti od tarife
3. USLOVI PREVOZA
- Opšte odredbe
- Vozne karte i cijena vozne karte
- Dodatne cijene i doplate
- Prevoz djece
- Vraćanje novca od neiskorišćene vozne isprave
- Kola sa ležajima,kola za spavanje i salonska kola
- Ručni prtljag
- Pripitomljene životinje
- Praćeni automobili
4. POVLASTICE
- Zakonske povlastice
- Komercijalne povlastice
234
5. IZRAČUNAVANJE PREVOZNINE,DODATAKA I NAKNADA
- Određivanje tarifskih odstojanja
- Upotreba putničke tarife ( dio III) prevoznine,dodaci i naknade
- Izračunati prevozninu za sljedeće podatke :
- razred voza,tarifsko odstojanje,vozne cijene i dodaci
6. VOZNE KARTE I ZARAČUNAVANJE PREVOZNINE
- Kartonske karte
- Lisne karte
- Terminalska univerzalna isprava
- Terminalska vozna karta
- Bjelice
- Kontrolna bjelica K-6a
- Kuponske vozne karte
- Pretplatne karte
- Postupci ispostavljanja doplata u vozu
Oblast- ORGANIZACIJA PREVOZA STVARI
3. Spisak tema/zadataka
1. OPŠTE ODREDBE O PREVOZU POŠILJAKA
- Propisi koji regulišu prevoz pošiljaka u unutračnjem saobraćaju
- Službena mjesta,postrojenja,uređaji i sredstva rada
- Organizacija rada transportne službe i rada sa pošiljkama
- Organizacija rada u vezi sa prijemom,smještajem i otpremom stvari u magacine
- Obrasci i njihova podjela za rad transportne službe
- Željeznički radnici koji rade na transportno komercijalnim poslovima
- Školovanje osoblja za rad
- Stavljanje tarifa na uvid,davanje obavještenja
- Davanje službenih podataka
- Otpravljanje službene pošte i prepiska
- Čuvanje upotrijebljenih knjiga i obrazaca
- Žalbe korisnika prevoza i njihovo rješavanje
- Predmeti isključeni iz prevoza i predmeti koji se uslovno primaju na prevoz
- Zabrana prevoza i obustave saobraćaja
2. POSLOVI KOJI PRETHODE PRIJEMU STVARI ZA PREVOZ
- Prijavljivanje namjeravane predaje stvari
- Naručivanje kola
- Izbor i dostava kola za utovar
- Dovoz i smještaj stvari
- Popunjavanje tovarnog lista
- Prilozi tovarnog lista
- Pakovanje stvari
- Obilježavanje komada denčanih pošiljaka
3. PRIJEM POŠILJAKA NA PREVOZ
- Pregled tovarnog lista
- Određivanje prevoznog puta
- Prijem stvari na prevoz
- Provjeravanje sadržine pošiljke
- Tovarenje stvari
235
-
Granica tovarenja kola
Stvari koje utovaruje pošiljalac,odnosno željeznica
Utvrđivanje mase denčanih i kolskih pošiljaka
Kontrolno vaganje i provjeravanje mase
Utvrđivanje broja komada denčanih i kolskih pošiljaka
Stavljanje listica na kola
Zatvaranje i plombiranje kola,naručivanje,evidencija i upotreba plombi
4. PREVOZ POŠILJAKA
- Organizacija prevoza denčanih pošiljaka
- Pokretanje kola sa denčanim pošiljkama
- Tovarnica K-218
- Rok utovara kolskih pošiljaka i rok predaje denčanih pošiljaka
- Postupak pri prevozu pošiljaka
- Otprema pošiljaka vozovima
- Prevoženje denčanih pošiljaka
- Predaja pošiljaka vozovima
- Pretovar pošiljaka
- Predaja i prijem pošiljaka u prelaznim stanicama
- Praćenje pošiljaka
- Ostavljanje kola i pošiljaka u stanicama
- Prevoz naročitih pošiljaka
5. POSLOVI KOJI SE ODNOSE NA IZDAVANJE POŠILJAKA
- Priprema za izdavanje prispjelih pošiljaka
- Zavođenje tovarnih listova u magacinsku knjigu prispijeća
- Izvještavanje primaoca o prispijeću – rok za izvještavanje primaoca
- Iskupljenje tovarnog lista
- Izdavanje i odnošenje pošiljaka
- Računanje ležarine i kolske dangube
- Rokovi istovara kola i odnošenja stvari
- Ponovna predaja – reekspedicija stvari
- Prekartiranje pošiljaka u uputnoj stanici po izmjeni ugovora o prevozu
6. POSEBNI SLUČAJEVI U PREVOZU STVARI
- Predaja neisporučenih pošiljaka- upućivanje pošiljaka na prodaju za zbirne
stanice
- Stavljanje zabrane na pošiljke i njihova plijenidba
- Posebne potvrde o prijemu ili izdavanju pošiljki
- Uništenje stvari
- Uzimanje uzoraka stvari
- Zalutale pošiljke
- Prekoračenje granice tovarenja kola
- Izmjena ugovora o prevozu
- Smetnje pri prevozu nastale u otpravnoj ili usputnoj stanici
- Smetnje pri izdavanju nastale u uputnoj stanici
- Utovar i istovar kola van staničnog područja
7.POSEBNE VRSTE POŠILJAKA
- Prevoz posmrtnih ostataka
- Prevoz živih životinja
- Dezinfekcija kola
- Prevoz opasnih predmeta i materija po RID-u
- Prevoz pošiljaka za potrebe željeznice
236
-
Prevoz pošiljaka od vrata do vrata
Prevoz pošiljaka oročenog prevoza
Dogovoreni prevoz
Organizacija kombinovanog i integralnog transporta
8. OSNOVNI ELEMENTI ZA RAČUNANJE PREVOZNINE
- Računanje prevoznine za denčane pošiljke
- Računanje prevoznine za kolske pošiljke
- Računanje prevoznine za pošiljke, za potrebe željezničkih transportnih preduzeća
Oblast- TRANSPORTNO RAČUNOVODSTVO
3. Spisak tema/zadataka
1. OPŠTE ODREDBE BLAGAJNIČKOG POSLOVANJA
- Uvodne odredbe
- Pojmovi u blagajničkom poslovanju
- Vrste saobraćaja
- Blagajničko poslovanje
- Obrasci
- Izračunavanje,zaračunavanje i naplata prevoznih troškova
- Način plaćanja prevoznih troškova
- Kontrola blagajničkog poslovanja
2. RAČUNOVODSTVO PUTNIČKE BLAGAJNE
- Poslovi putničke blagajne
- Obrasci putničke blagajne
- Zajedničke odredbe za uračunavanje u putničkoj blagajni
- Poslovi doplatne blagajne
- Uračunavanje prevoznih isprava za međunarodni saobraćaj
- Uračunavanje vraćenih voznih karata
- Utvrđivanje ispravnosti blagajničkog poslovanja putničke blagajne
3. RAČUNOVODSTVO PRTLJAŽNE BLAGAJNE
- Poslovi prtljažne blagajne
- Obrasci prtljažne blagajne
- Uračunavanje prevoznih isprava za unutrašnji saobraćaj
- Poslovi doplatne prtljažne blagajne
- Uračunavanje prevoznih isprava za međunarodni saobraćaj
- Utvrđivanje ispravnosti blagajničkog poslovanja prtljažne blagajne
4. RAČUNOVODSTVO BLAGAJNE OTPRAVLJANJA ROBE
- Poslovi blagajne otpravljanja robe
- Organizacija poslova u blagajnama otpravljanja robe
- Obrasci blagajne otpravljanja robe
- Zaključivanje ugovora o prevozu pošiljaka
5. RAČUNOVODSTVO BLAGAJNE PRISPIJEĆA ROBE
- Poslovi blagajne prispijeća robe
- Organizacija poslova u blagajnama prispijeća robe
- Obrasci blagajne prispijeća robe
- Pregled prispjelih tovarnih listova i zaračunavanje prevoznih troškova
- Utvrđivanje ispravnosti poslovanja blagajne prispijeća robe
237
6. RAČUNOVODSTVO STANIČNE BLAGAJNE
- Poslovi stanične blagajne
- Obrasci stanične blagajne
- Prijem transportnih prihoda od područnih blagajni
- Vođenje računa depozita
- Otprema transportnih prihoda
- Sređenja u staničnoj blagajni
4. Uputstvo za sprovođenje stručnog rada
- Stručni aktivi/ispitni odbor/nastavnici pripremaju teme odnosno zadatke na
osnovu okvirnog spiska tema, datih u Ispitnom katalogu, koji mogu biti u vidu
(obliku) seminarskog rada, projektnog zadatka ili praktičnog zadatka sa
odgovarajućom tehničko – tehnološkom dokumentacijom, što se definiše na
ispitnom listiću, za svaki zadatak/temu pojedinačno.
- Odbrana seminarskog rada ili projektnog zadatka obuhvata prezentaciju, a
praktičnog zadatka demonstraciju i prezentaciju rada. Ukoliko specifičnost teme,
odnosno zadatka, to zahtijeva, moguća je potpuna ili djelimična izrada
praktičnog zadatka prije ispita, pod nadzorom mentora.
- Ispitni zadaci se izvlače pred ispitnom komisijom.
- Ocjenu stručnog rada oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača.
5. Dozvoljena pomagala
- Pomagala nijesu predviđena.
6. Literatura i drugi izvori
- Za kandidata je za pripremu preporučena literatura i drugi izvori objavljeni u
Katalogu znanja i Godišnjem planu rada nastavnika.
238
3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA
Redni
Naziv predmeta
Obavezni načini provjeravanja znanja
broj
Tehničko crtanje sa nacrtnom
Provjera znanja vrši se usmenim putem,
1.
geometrijom
crtanim radovima i grafičkim radovima
Provjera znanja vrši se usmenim putem i pomoću
2. Tehnička mehanika
pismenih vježbi
Provjera znanja vrši se usmenim putem i pomoću
3. Osnovi saobraćaja
pismenih vježbi
Provjera znanja vrši se usmenim putem i pomoću
4. Osnovi elektrotehnike
pismenih vježbi
5.
Informacioni sistemi željeznice
Provjera znanja vrši se usmenim putem
6.
Stabilna postrojenja
Provjera znanja vrši se usmenim putem
7.
Saobraćajna psihologija
Provjera znanja vrši se usmenim putem
8.
Vozna sredstva i služba vuče
9.
Transportno pravo, marketing i
špedicija
10. Organizacija prevoza stvari
11.
Organizacija željezničkog
saobraćaja
12. Organizacija prevoza putnika
Provjera znanja vrši se usmenim putem i pomoću
pismenih vježbi
Provjera znanja vrši se usmenim putem i pomoću
pismenih vježbi
Provjera znanja vrši se usmenim putem i pomoću
pismenih vježbi
Provjera znanja vrši se usmenim putem i pomoću
pismenih vježbi, pismenih zadataka
Provjera znanja vrši se usmenim putem i pomoću
pismenih vježbi, pismenih zadataka
13. Eksploatacija vučenih vozila
Provjera znanja vrši se usmenim putem
14. Sredstva osiguranja i veze
Provjera znanja vrši se usmenim putem
15. Transportno računovodstvo
Provjera znanja vrši se usmenim putem
16. Praktična nastava
Provjera znanja vrši se usmenim putem i pomoću
pismenih vježbi
IZBORNA NASTAVA
1.
Strani jezik II
Provjera znanja vrši se usmenim i pismenim
putem
2.
Željeznički saobraćajni sistemi
Provjera znanja vrši se usmenim putem
3.
Ekologija i zažtita životne sredine
Provjera znanja vrši se usmenim putem
4.
Saobraćajna kultura
Provjera znanja vrši se usmenim putem i pomoću
pismenih vježbi
5.
Poslovna komunikacija
Provjera znanja vrši se usmenim putem
6.
Zaštita na radu
Provjera znanja vrši se usmenim putem
7.
Željeznička kola
Provjera znanja vrši se usmenim putem i pomoću
pismenih vježbi
239
Redni
broj
Naziv predmeta
Obavezni načini provjeravanja znanja
8.
Eksploatacija željeznice
Provjera znanja vrši se usmenim putem
9.
Osnovi automatike
Provjera znanja vrši se usmenim putem i pomoću
pismenih vježbi
10.
Tehnologija i organizacija prevoza
Provjera znanja vrši se usmenim putem
na željeznici
11. Preduzetništvo
Provjera znanja vrši se usmenim putem
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA
- U sljedeći razred prelaze učenici koji su na kraju školske godine pozitivno
ocijenjeni iz svih predmeta tog razreda, realizovali slobodne aktivnosti i ako su
obavili profesionalnu praksu, koja je predviđena nastavnim planom obrazovnog
programa Saobraćajno transportni tehničar.
- Za završetak srednjeg stručnog obrazovanja u četvorogodišnjem trajanju za
obrazovni program Saobraćajno transportni tehničar, potrebno je završiti četvrtu
godinu obrazovanja sa pozitivnim ocjenama iz svih nastavnih predmeta i položiti
stručni ispit.
- Stručni ispit za obrazovni program Saobraćajno transportni tehničar sastoji se
iz:
- pismenog ispita iz maternjeg jezika i književnosti
- pismenog ispita matematike ili stranog jezika
- usmenog ispita iz stručno teorijskog predmeta: Organizacija prevoza putnika ili
Organizacija željezničkog saobraćaja
- stručnog rada sa odbranom .
5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA
- U skladu sa zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama (u roku od
mjesec dana) škola bi izradila individualni program (nacrt) uzimajući u obzir
odluku o usmjerenju.
- Individualni program omogućava prilagođeno izvođenje kako bi učenici dostigli
propisani stručni standard u svim predmetima.
6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH
- Programi stručnog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za
odrasle u skladu sa polaznim osnovama za prilagođavanje izvođenja obrazovnih
programa obrazovanju odraslih tako da:
- iz nastavnog plana se izostavljaju predmeti fizičko vaspitanje i slobodne
aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za završetak obrazovanja.
- Škola je obavezna da odraslim ponudi sportske aktivnosti kojima se odrasli mogu
dobrovoljno priključiti,
- škola izradi prilagođen program praktičnog obrazovanja s obzirom na poslove i
zadatke, koje obavlja učesnik obrazovanja.
- Za odrasle ne vrijede uslovi za napredovanje koji su određeni u programima nego
uslovi, koje utvrdi škola u nacrtu izvođenja odrazovnog programa za odrasle.
- Provjeravanje znanja se izvodi putem ispita, pri čemu se uzimaju u obzir načini
provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vježbe, praktični rad), određeni
obrazovnim programom.
- Odrasli ne polažu međuispit iz uspješnosti praktičnog obrazovanja.
240
7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA
Redni
Profil stručne spreme nastavnika i stručnih
Naziv predmeta
broj
saradnika
Tehničko crtanje sa nacrtnom
1.
-Diplomirani mašinski inženjer
geometrijom
-Diplomirani mašinski inženjer
2. Tehnička mehanika
-Diplomirani profesor mehanike
3.
Osnovi saobraćaja
-Diplomirani inženjer saobraćaja
4.
Osnovi elektrotehnike
-Diplomirani inženjer elektrotehnike
5.
Informacioni sistemi željeznice
6.
Stabilna postrojenja
7.
Saobraćajna psihologija
8.
Vozna sredstva i služba vuče
9.
Transportno pravo, marketing i
špedicija
10. Organizacija prevoza stvari
11.
Organizacija željezničkog
saobraćaja
-Diplomirani inženjer računarstva, inženjer
računarstva
-Diplomirani saobraćajni inženjer
-Diplomirani građevinski inženjer, smjer
niskogradnja
-Diplomirani inženjer saobraćaja
-Diplomirani psiholog
-Diplomirani mašinski inženjer
-Diplomirani inženjer saobraćaja
-Diplomirani inženjer saobraćaja
-Diplomirani pravnik
-Diplomirani inženjer saobraćaja, ekonomista
komercijalne željezničke struke
-Diplomirani inženjer saobraćaja
12. Organizacija prevoza putnika
-Diplomirani inženjer saobraćaja
13. Eksploatacija vučenih vozila
-Diplomirani inženjer saobraćaja
14. Sredstva osiguranja i veze
-Diplomirani inženjer elektrotehnike
15. Transportno računovodstvo
-Diplomirani inženjer saobraćaja
-Diplomirani ekonomista
14. Praktična nastava
-Diplomirani inženjer saobraćaja
IZBORNA NASTAVA
1.
Strani jezik II
- Profesor stranog jezika i književnosti
2.
Ekologija i zažtita životne sredine
- Diplomirani biolog
- Diplomirani inženjer pejzažne arhitekture
3.
Željeznički saobraćajni sistemi
- Diplomirani saobraćajni inženjer
4.
Saobraćajna kultura
5.
Poslovna komunikacija
6.
Zaštita na radu
-
Diplomirani sociolog
Diplomirani saobraćajni inženjer
Diplomirani psiholog
Diplomirani pedagog
Diplomirani sociolog
- Diplomirani mašinski inženjer
241
Redni
broj
Profil stručne spreme nastavnika i stručnih
saradnika
Diplomirani inženjer elektrotehnike
Diplomirani inženjer saobraćaja
Diplomirani inženjer zaštite na radu
Diplomirani mašinski inženjer
Diplomirani inženjer saobraćaja
Naziv predmeta
7.
Željeznička kola
8.
Eksploatacija željeznica
Diplomirani inženjer saobraćaja
9.
Osnovi automatike
Diplomirani mašinski inženjer
Diplomirani inženjer elektrotehnike
10.
Tehnologija i organizacija
prevoza na željeznici
Diplomirani inženjer saobraćaja
11. Preduzetništvo
Diplomirani ekonomista
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA
- Obrazovni program se organizuje i izvodi u školskom obliku
8. 1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE
Broj časova kod kojih
Vrsta
nastave
se odjeljenje dijeli u
Redni
Ukupno
Naziv predmeta Razred
grupe
broj
časova
T
V
P
T
V
P
Tehničko crtanje sa
I
72
36
36
1. nacrtnom
geometrijom
2.
Tehnička mehanika
I
108
72
36
3.
Osnovi saobraćaja
I
72
48
24
I
72
72
I
72
72
II
72
72
II
72
72
II
72
72
II
72
72
II
72
72
III
72
72
II
108
108
III
108
108
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Osnovi
elektrotehnike
Informacioni sistemi
željeznice
Stabilna postrojenja
Saobraćajna
psihologija
Vozna sredstva i
vuča vozova
Transportno pravo,
marketing i
špedicija
10.
Organizacija
prevoza stvari
11.
Organizacija
željezničkog
242
Redni
broj
Naziv predmeta
Razred
Vrsta nastave
Ukupno
časova
T
V
saobraćaja
IV
132
132
12.
Organizacija
prevoza putnika
III
108
108
IV
66
66
13.
Eksploatacija
vučenih vozila
III
72
36
36
IV
66
33
33
14.
Sredstva osiguranja
i veze
IV
66
66
15.
Transportno
računovodstvo
IV
66
66
Praktična nastava
I
II
III
IV
72
72
180
165
I
72
II
72
III
72
IV
66
I
72
72
II
72
72
III
72
72
I
72
58
I
72
72
II
72
72
II
72
52
II
72
72
III
72
72
16.
72
72
180
165
IZBORNA NASTAVA
1.
2.
Strani jezik II
Željeznički
saobraćajni sistemi
P
3.
Ekologija i zaštita
životne sredine
4.
Saobraćajna kultura
5.
Poslovna
komunikacija
6.
Zaštita na radu
7.
Željeznička kola
III
72
72
8.
Eksploatacija
željeznica
III
72
72
IV
66
66
9.
Osnovi automatike
III
IV
72
66
72
66
243
14
20
Broj časova kod kojih
se odjeljenje dijeli u
grupe
T
V
P
72
72
180
165
Redni
broj
Naziv predmeta
Razred
Vrsta nastave
Ukupno
časova
T
Tehnologija i
organizacija
10.
prevoza na
željeznici
11. Preduzetništvo
T– Teorijska nastava
V– Vježbe
P– Praktična nastava
III
72
72
IV
66
66
IV
66
66
V
P
Broj časova kod kojih
se odjeljenje dijeli u
grupe
T
V
P
9. PROFESIONALNA PRAKSA
- Učenici I, II i III razreda nakon završetka nastavne godine obavljaju profesionalnu
praksu u trajanju od 10 dana u skladu sa nastavnim planom.
- Profesionalna praksa se izvodi u radionicama, koje raspolažu kadrovskim i
materijalnim uslovima, u skladu sa obrazovnim programom.
- Za izradu programa profesionalne prakse i njenu realizaciju zadužena je škola.
- Program profesionalne prakse mora biti u korelaciji sa programom stručno
teorijskih predmeta i praktične nastave.
- O realizaciji programa profesionalne prakse učenik je obavezan da vodi dnevnik
profesionalne prakse.
- U dnevniku po danima upisuje sadržaje rada.
- Dnevnik profesionalne prakse potpisuje lice zaduženo za realizaciju programa.
- Podatke o profesionalnoj praksi (ime i prezime, mjesto i vrijeme izvođenja)
evidentiraju se u posebnim rubrikama u odjeljenskim knjigama.
- Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za završetak razreda.
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI
- Slobodne aktivnosti su sastavni dio nastavnog plana i obrazovnog programa.
- Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da doprinesu rasterećenju, a
da pomognu njihovu socijalizaciju, ali i da upotpune, prošire i prodube znanja i
kompetencije.
- Program slobodnih aktivnosti radi škola, polazeći od utvrđenog broja časova u
nastavnom planu (u I, II i III razredu po 36 časova, a u IV 33 časa godišnje).
- Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godišnjeg plana rada škole.
- Uspješnost na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su učenici obavezni da
realizuju sadržaje slobodnih aktivnosti.
- Okvirni program slobodnih aktivnosti je sastavni dio Godišnjeg plana rada škole, a
sastoji se iz tri cjeline:
- sadržaji vezani za opšteobrazovno područje: dani sporta, ekološke aktivnosti,
filmske, pozorišne, muzičke predstave i likovne izložbe, posjeta istorijskim
spomenicima, muzejima, sajmu knjiga i dr.
- Obavezni sadržaji vezani za stručno-teorijsko područje: posjete institucijama i
preduzećima koja su stručno vezana s obrazovnim programom koji se realizuje,
posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije, učešće na
stručnim predavanjima i takmičenjima u poznavanju određenih oblasti.
- Sadržaji po izboru: učešće u raznim sekcijama :sportska, dramska, literarna,
muzička, likovna, informatička, prva pomoć, saobraćajni propisi, Internet klub i
dr.
- Saradnja sa lokalnom zajednicom.
244
11. SPISAK UČESNIKA KOJI SU UČESTVOVALI U IZRADI OBRAZOVNOG PROGRAMA
- Ž.Pušica, Željeznički prevoz Crne Gore, Podgorica, Prva stručna škola, Nikšić.
- Z. Saveljić,Srednja stručna škola »Ivan Uskoković«, Podgorica.
- S.Kljajić,Srednja stručna škola „Ivan Uskoković“, Podgorica.
- M.Banković, Željeznička infrastruktura Crne Gore,Podgorica.
- M.Vujačić,Željeznički prevoz Crne Gore,Podgorica.
- Ž.Matović,Željeznički prevoz Crne Gore,Podgorica.
- N.Domazetović,Srednja stručna škola „Ivan Uskoković“, Podgorica.
- M.Kaluđerović,Montekargo AD Podgorica.
- Đ.Vućić,Željeznički prevoz Crne Gore,Podgorica.
- V.Todorović, Željeznički prevoz Crne Gore,Podgorica.
- B.Niković, Montekargo AD Podgorica.
- S.Obradović, Centar za stručno obrazovanje,Podgorica.
- V. Koprivica, Centar za stručno obrazovanje,Podgorica.
245

PRIKAZ RADA MOBILNOG STRUČNOG TIMA

Školski udžbenici – OBRAZAC - Centar za socijalnu skrb Sisak

ZABILJEŠKE SA SASTANKA DELEGATA

pripreme za robotičku alku junior

Vjeronauk

Tekst peticije i prijedlog mjera

KRITERIJI OCJENJIVANJA TE NAČINI I POSTUPCI

KRITERIJI I ELEMENTI OCJENJIVANJA UČENIKA

Prijava za županijsku ligu

Druženje mladih informatičara i članova HAZU