Ex Tribina Tuzla 06.06.2012. U ovom radu prikazan je kratak pregled šta je potrebno učiniti za sigurnost ljudi, okoliša i samog postrojenja, te ukazati na potrebu provođenja ispitivanja fizičkih parametara svih materija koje se javljaju u raznim granama industrije. “Eksplozivne” Evropske direktive ATEX 95 (Directive 94/9/EC) - proizvođači opreme moraju osigurati takvu opremu opr (električna, neelektrična) i zaštitne sisteme koji su namijenjeni za eksplozivne smjese → sve vrste Ex zaštite, ATEX 137 (Directive 1999/92/EC) Zadatak ove direktive je izrada zone rizika koja mora sadržavati: - Određivanje zona opasnosti ( klasifikacija prostora ugroženih eksplozivnom atmosferom ) - Procjena rizika od eksplozije (određivanje potencijalnih uzročnika paljenja ) - Mjere koje je nužno preduzeti ( za snižavanje rizika na prihvatljivu/podnošljivu mjeru) Šta su zapaljive prašine? Prema normi EN 60079-0 : «Prašine su fino podijeljene čvrste čestice, nazivne veličine 500 μm ili manje, koje mogu biti raspršene u zraku i koje se talože uslijed vlastite težine, mogu gorjeti ili tinjati uz prisustvo zraka, te mogu formirati eksplozivnu smjesu s zrakom kod atmosferskog pritiska i normalne temperature (uključujući prašinu i pijesak prema ISO 4225).» Podjela prašina prema normi EN 60079-0 : 1) III A, Zapaljiva vlakanca 2) III B, Nevodljive prašine 3) III C, Vodljive prašine Podjela prašina prema jačini eksplozivnosti (Kst) Razred eksplozivnosti prašine St 0 St 1 St 2 St 3 Kst (bar m s-1) Karakteristike 0 > 0 < 200 > 200 < 300 Nema eksplozije Slaba eksplozija Jaka eksplozija > 300 Vrlo jaka eksplozija Šta je potrebno za eksploziju prašina? 1. Prašina mora biti eksplozivna 2. Pogodna granulacija koja dozvoljava širenje plamena 3. Prašina mora biti unutar granica eksplozivnosti sa zrakom 4. Prašina mora biti u kontaktu sa izvorom zapaljenja dovoljne energije da izazove paljenje 5. Dovoljna količina kisika Ispitivanja prašina se rade zbog: Opreme koja radi u atmosferama s zapaljivom prašinom (temperatura tinjanja – temperaturni razred, specifični otpor - IP zaštita...) Zaštitnih sistema zbog eksplozivnih karakteristika prašine (p ( max...) Klasifikacije prostora (zone: 20, 21 i 22) Ekslozivni pokazatelj Definicija Norma Izvođenje KSt Indeks jačine eksplozije prašine (bar m/ s) EN 14034-2 - mjerenje nekoliko eksplozija prašina u ispitnom kotlu obujma 1 m3 pmax Maksimalni tlak eksplozije prašina u ispitnom kotlu (bar) EN 14034-1 - mjerenje tlaka eksplozije ovisno o koncentraciji prašine u ispitnom kotlu. (dp/dt)max Maksimalna vrijednost porasta tlaka u jedinici vremena (bar/s) EN 14034-2 - ispitivanje snage eksplozije, koristi se za izračunavanje KSt MIE Minimalna energija paljenja (J) IEC 61241-2-3 - mjerenje minimalne energije potrebne za paljenje uzvitlane prašine DGE (eng. LEL) Donja granica eksplozivnosti (eng. lower explosion limit) (g/m3) EN 14034-3 - mjerenje donje granice koncentracije prašine potrebne za eksploziju GKK (eng. LOC) Granična koncentracija kisika (eng. limiting oxygen concentration) (% Vol.) EN 14034-4 - mjerenje maksimalne koncentracije kisika u mješavini zapaljive prašine, zraka i inertnog plina, kod koje ne dolazi do eksplozije Specifični otpor prašine Vodljivost prašine,. Prašina je vodljiva do 103 Ωm IEC 61241-2-2 - mjerenje otpora sloja prašine, ispitivanja se provode s istosmjernim naponom do 2000 V d.c Temperatura tinjanja sloja prašine Samozapaljenje sloja prašine kod konstantne temperature (oC) IEC 61241-2-1 - mjerenje minimalne temperature paljenja sloja prašine debljine 5 mm, koji se nalazi na zagrijanoj površini Temperatura paljenja oblaka prašina Minimalna temperatura paljenja oblaka prašine (oC) IEC 61241-2-1 - mjerenje minimalne temperature paljenja oblaka prašine, uzvitlane unutar zagrijane peći ( dp / dt ) max V 1 / 3 const. K St K max Kako spriječiti eksploziju prašine? • prepoznavanje opasnih medija na postrojenju: • njihove karakteristike • količine • rasprostranjenost, • učestalost njihove pojave i • vrijeme zadržavanja • prepoznavanje potencijalnih uzročnika paljenja • mjere sprječavanja da potencijalni uzročnici paljenja ne postanu djelotvorni zavisno o kategoriji opreme 1) Preventivne metode koje se sastoje od : a) Kontrole izvora paljenja b) Korištenje opreme koja može izdržati najveći pritisak eksplozije c) Inertizacija 2) Mjere zaštite se sastoje od: a) Kontrole koncentracije zapaljivog medija (prašine) ili kisika b) Izolacije (odvajanja) c) Ventilacije d) Ugušivanje inicijalne eksplozije OPASNOST OD PRISUSTVA PRAŠINE Provjera dostupnih podataka INICIJALNO ISPITIVANJE Prašina je eksplozivna Prašina nije eksplozivna, nema opasnosti od eksplozije Prevencija eksplozije Izbjegavati akumulaciju prašine izvan procesne opreme. Potrebno je dobro održavanje. Pridržavanje uputa prilikom radova koji generiraju iskre, plamen.... Temeperature zapaljenja Inertizacija - Pribaviti tehničke podatke o specifičnostima pogona i o eksplozivnim atmosferama. - Poduzeti potrebne mjere. - Potrebno ispitivanje svih tvari u KOMPETENTNOM LABORATORIJU. - Izvršavati preventivna ispit. Kontrola procesa i površinkh temeperatura zbog prevencije zapaljenja oblaka prašine i sloja prašine. Stalna edukacija zaposlenika i menadžmenta Kontrola koncentracije kisika Maksimalni tlak eksplozije i brzina porasta tlaka - Ograničavanje eksplozije - Odsis - Sprečavanje eksplozije - Izoliranje eksplozije - Parcijalna inertizacija za reduciranje tlaka i snage eksplozije Minimalna eKoncentracija prašine Kontrola koncentracije prašine Minimalna energije paljenja Uzemljiti vodljive strukture postrojenja. Razmotriti korištenje antistatičkih materijala i odjeće, po potrebi. Kompetentnost laboratorija Na osnovu laboratorijskih rezultata ispitivanja netko DONOSI ODLUKU!!! Rezultat ispitivanja mora biti tačan! Akreditacija laboratorija po ISO 17025 omogućuje veće povjerenje u krajnji rezultat Kompetentnost laboratorija Laboratorija u području Ex zaštite ima veliku ulogu (oprema, karakteristike medija...) → direktni utjecaj na sigurnost ljudi, okoliša i postrojenja Na osnovu ispitivanja netko donosi odluku da li je oprema ispravna i da može na tržište! Ispitivanje stare opreme - da li zadovoljava minimalne sigurnosne kriterije HVALA NA PAŽNJI !!!
© Copyright 2024 Paperzz
