ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΛΕΞΕΩΝ 1. Αγωγή (άγω = οδηγώ) αγωγός ψυχαγωγία εξαγωγή καταγωγή οχηματαγωγό ανάγωγος παιδαγωγός διαγωγή προαγωγή παραγωγή αρματαγωγό αναγωγή νηπιαγωγείο εισαγωγή Συναγωγή μεταγωγικό υδραγωγείο 2. Αίρω (παίρνω, αφαιρώ, υψώνω, καταργώ….) αφαίρεση διαιρετέος αναίρεση προαίρεση αιρετικός αφαιρετέος διαιρέτης συναίρεση προαιρετικά υφαίρεση διαίρεση διαιρετός καθαίρεση αίρεση αυθαίρετο 1 3. αίσθηση αίσθημα συναισθάνομαι διαίσθηση αισθηματικό αισθητήρια συναίσθημα προαίσθημα ευαίσθητος αναίσθητος αισθάνομαι ψευδαίσθηση ευαισθητοποίηση αισθητοποίηση 4. άλλος αλλού άλλοτε αλλιώς αλλιώτικο αλλάζω απαλλαγή αλλαγή αλλόκοτος ανταλλακτικά συνάλλαγμα συναλλαγή 5. ανοίγω ανοιχτός άνοιξη ανοιξιάτικος ολάνοιχτα μισάνοιχτα ορθάνοιχτα ανοιχτομάτης ανοιχτόκαρδος ξάνοιξε 2 6. βίος (=ζωή) (η λέξη είναι συνήθως σύνθετη) βιογραφία βιολογία βιοτικός βιομηχανία βιοποριστικό βιοπαλαιστής βιοπάλη βιοτεχνία βιοψία μικρόβιο αντιβιοτικό 7. βιώνω (βίω = ζω) βίωμα βιώσιμος βιωσιμότητα απεβίωσε αναβίωση συμβίωση διαβίωση 8. γαία (= γη) γαιοκτήμονας γαιάνθρακας 9. γεω- (=γη) γεωργός γεωγραφία γεωπόνος Γεωμετρία Γεώργιος γεωλόγος γεωοικονομικοί γεωτρύπανο γεωκεντρικό(σύστημα) γεώμηλα γεωδετικός (δορυφόρος) γεώτρηση γεωθερμική (ενέργεια) γεωτροπισμός γεωπολιτικοί (λόγοι) 3 10. γη γήπεδο γήλοφος γήινος γηγενής 11. γη (ως δεύτερο συνθετικό γίνεται γει) ισόγειο υπόγειο ανώγειο απόγειο υδρόγειος Μεσόγειος επίγειος εγγειοβελτιωτικά απογείωση προσγείωση περίγειο 12. γεννώ γέννα γεννιέμαι γέννηση Χριστούγεννα γεννήτρια γεννημένος αναγέννηση 4 13. γένος γενεά γενέτειρα γενιά γενετική γενεαλογικό γενεσιουργός (αιτία) γενέθλια Γένεση (βιβλίο της Π.Δ.) γενετήσιο (ένστικτο) 14. γόνος γονείς πρόγονος απόγονος εγγόνι γόνιμος άγονος 15. γωνία γωνιακό διαγώνιος ραδιογωνιόμετρο γωνιά πολύγωνο τριγωνομετρία τρίγωνο ορθογώνιο Πεντάγωνο τετράγωνο γωνιόμετρο 16. Ο γιαλός ακρογιάλι ακρογιαλιά περιγιάλι 5 17. Το γυαλί (ύαλος) γυάλινο γυαλικά γυαλόχαρτο γυαλίζει ματογυάλια γυαλιστερός υαλοβάμβακας 18. γράμμα (γράφ-ω –γράφ-μα—γράμ-μα) γραμμή διάγραμμα πεντάγραμμο Γραμματική γραμματέας γραμμάτιο γραμμάριο πρόγραμμα γραμμική γραμματόσημο υπογραμμίζω γραμμωτός περίγραμμα σχεδιάγραμμα 19. δείχνω δείγμα δείχτης απόδειξη υπόδειξη ανάδειξη ένδειξη επίδειξη παράδειγμα υπόδειγμα ωροδείχτης ανεμοδείχτης δειγματολόγια δειγματοληψία σελιδοδείχτης επιδεικνύω αποδεικνύω 6 20. δήμος δήμαρχος δημότης δημοτικός δημαρχείο ενδημική δημοκρατία αποδημώ δημοκράτης απόδημος δημοπρασία αποδημητικά δημοψήφισμα ενδημώ επιδημία 21.Δι-(από αρχαίο επίρρημα δις = δυο φορές) δίψηφο δίτομο δίποδο δίκυκλο δίστιχο δίχρονο δίπορτο διώροφο δισύλλαβη δισεκατομμύριο διφωνία διφορούμενο δίποντο δισέγγονο δίφυλλο δισέλιδο δισάκι δίστηλο διστάζω διγλωσσία διχάζω δισδιάστατο δίωρο 22. δύο (με υ, όταν μετά το δυ – ακολουθεί φωνήεν, εκτός από ω) δυάδα δυαρχία συνδυάζω δυάρα δυαδικό συνδυασμός δυάρι δυόμισι 7 23. δυσ – (αχώριστο μόριο που σημαίνει δύσκολα άσχημα) δύσκολο δυστυχία δυσοσμία δύστροπος δυστύχημα δυσφήμιση δυσκίνητος δυσάρεστος δυσκοίλιος δύσχρηστος δυσχέρεια δυσανάγνωστος δυσκολεύομαι 24. έλαιο (λάδι) ελαιόλαδο σπορέλαιο 25. πετρέλαιο ορυκτέλαιο εκκλησία (εκ + κλήση) εκκλησιάζομαι εκκλησιολογία εκκλησιαστικός παρεκκλήσι 8 26. κλήση ξωκλήσι μονοκλησιά ερημοκλήσι γονυκλησιά φτωχοκλησάκι Φραγκοκλησιά Ομορφοκλησιά 27.ήθος (τα ήθη και έθιμα) ηθικός ηθοποιός ανήθικος ηθογράφημα κακοήθεια συνήθεια συνηθίζω 28.ημέρα σήμερα ημερήσια ημερομίσθιο μεσημέρι εφημερίδα ημερόνυχτο καθημερινά εφημερία ημερολόγιο ξημερώνει εφημέριος ημερομηνία πενθήμερο εννιάημερα δωδεκαήμερο αυθημερόν πολυήμερη δεκαπενθήμερο ενημέρωση 9 29. ίππος (=άλογο) ιππασία ιπποδρομία ιππέας Ιπποκράτης ιππικό Φίλιππος ιππότης Φιλιππιάδα Φιλιππίνες Φιλιππούπολη 30. καιρός καλοκαίρι επίκαιρο καιροφυλακτώ καλοκαιρινός παράκαιρα καιρικές (συνθήκες) κακοκαιρία έγκαιρα καιροσκόπος παλιόκαιρος πρόσκαιρος πολυκαιρισμένο 31. κερί (κηρός) κέρινα κερώνω αγιοκέρι κηροπλαστείο κηροπωλείο κηροπήγιο 10 32. καλλι – (=πολύ καλός, -ή, - ό) καλλιτέχνης καλλίφωνος καλλιγράφος καλλίγραμμος καλλιστεία καλλιέργεια Καλλιόπη Καλλιρρόη Καλλιθέα Καλλίδρομο καλύτερος καλλυντικά 33.καλλο – (=όμορφο) κάλλος καλλονή καλλωπίζω 34. καλό – (καλός) καλόγερος καλόκαρδος καλότυχος καλοκαίρι καλοπερνώ καλοφαγάς καλογραμμένο καλοσύνη 35. κοινωνώ (= μετέχω, παίρνω μέρος επικοινωνώ) κοινωνία συγκοινωνία τηλεπικοινωνία κοινωνικός επικοινωνία αντικοινωνικός κοινωνιολόγος ακοινώνητος κοινωνικοποίηση 11 36. κοινό (ό,τι ανήκει σε πολλούς) κοινότητα κοινοτικός κοινοβούλιο κοινόβιο κοινόχρηστα κοινολογώ κοινωνικοποίηση κοινοποίηση 37. κινώ ξεκινώ παρακινώ μετακινώ υποκινώ κίνηση εκκίνηση συγκίνηση ακίνητος αυτοκίνητο δυσκίνητος κινητήρας κίνημα κινηματογράφος 38. κλείνω κλειδί κλειδώνω κλειστός κλειδαριά κλειδαράς ξεκλειδώνω κλειδαμπαρώνω διπλοκλειδωμένα 12 39. κλίνω (= γέρνω, λυγίζω, πλαγιάζω) κλίση απόκλιση κεκλιμένο κατάκλιση υπόκλιση αποκλίνω απόκλιση 40. Κλίνω (= γράφω όλους τους τύπους κλιτού μέρους του λόγου) κλίση κλιτά άκλιτα εγκλίσεις εγκλιτικές (λέξεις) 41. κλήση (= κάλεσμα) πρόσκληση παράκληση πρόκληση έκκληση εκκλησία ανάκληση σύγκλητος κλητική κλήτευση κλητήρας 13 42. μειώνω μείωση μειωτικός αμείωτο 43. μείον (= λιγότερο) (όλα είναι σύνθετα) μειοδοτώ μειοδοσία μειοδότης μειοδοτικός μειονεκτώ μειονεκτικότητα μειονεξία μειονότητα μειονέκτημα μειοψηφώ μειονεκτικός μειοψηφία 44. νους έννοια εύνοια πρόνοια διχόνοια νοιάζομαι ομόνοια ξενοιάζω άγνοια διάνοια έγνοια μετάνοια (ενώ μετανιώνω) 14 45. νοώ (= σκέφτομαι, καταλαβαίνω) νόηση νόημα ανόητος παρανόηση προνοητικός διανόηση διανοήματα ακατανόητα επινόηση 46. Οδός είσοδος έξοδος άνοδος κάθοδος έφοδος οδόστρωμα οδοστρωτήρας πάροδος πρόοδο δίοδος διόδια μέθοδος οδοποιία περίοδος περιοδεύω περιοδεία συνοδεύω συνοδεία συνοδός οδοκαθαριστής 15 47. οικία κατοικία μονοκατοικία πολυκατοικία συνοικία οικογένεια κάτοικοι οικονομία διοίκηση ανοικοδόμηση ενοίκιο νοικοκύρης κατοικίδιο αγροικία παροικία οικόπεδο οικοτεχνία διοικητής εξοικείωση αποικία έποικοι μέτοικοι περίοικοι συγκάτοικοι οικοδόμος οικοτροφείο παραοικονομία εποικοδομητικός 16 48. νοώ (= σκέφτομαι, καταλαβαίνω) νόηση νόημα ανόητος παρανόηση προνοητικός διανόηση διανοήματα ακατανόητα επινόηση 49.οδός είσοδος έξοδος άνοδος κάθοδος έφοδος οδόστρωμα οδοστρωτήρας πάροδος πρόοδο δίοδος διόδια μέθοδος οδοποιία περίοδος περιοδεύω περιοδεία συνοδεύω συνοδεία συνοδός οδοκαθαριστής 17 50.οικία κατοικία μονοκατοικία πολυκατοικία συνοικία οικογένεια κάτοικοι οικονομία διοίκηση ανοικοδόμηση ενοίκιο νοικοκύρης κατοικίδιο αγροικία παροικία οικόπεδο οικοτεχνία διοικητής εξοικείωση αποικία έποικοι μέτοικοι περίοικοι συγκάτοικοι οικοδόμος οικοτροφείο παραοικονομία εποικοδομητικός 51. όνομα κατονομάζω επονομαζόμενος μετονομασία παρανομαστής 52. μεικτός μείγμα μείξη ανάμεικτος ανάμειξη 18 53. Ο μιγάδας οι μιγάδες ο συμμιγής ο αμιγής ο μιγαδικός (αριθμός) οι συμμιγείς το αμιγές σμίγω 54. επώνυμο (ωνυμο) πατρώνυμο παρώνυμο ανώνυμα ανδρωνυμικά μητρώνυμο συνώνυμα ετερώνυμα πολυώνυμα ψευδώνυμο περιώνυμο τοπωνύμια μετωνυμία 55. παιδί παιδικός παιδίατρος παιδεύω παίχτης παιδεία εκπαίδευση παιδαγωγός εγκυκλοπαίδεια παιδότοπος παίζω παιχνίδι 19 56. πεδίο (=τόπος) πεδιάδα γήπεδο οικόπεδο ναρκοπέδιο πεδινός λεκανοπέδιο οροπέδιο υψίπεδο στρατόπεδο βαθύπεδο ισοπεδώνω ανισόπεδη (διάβαση) 57. πρόσωπο προσωπείο προσωπικότητα προσωπολατρία προσωπίδα αντιπρόσωπος προσωποληψία προσωπικό ταυτοπροσωπία προσωποποίηση προσωπάρχης προσωπογραφία 58. προ- (πριν) πρόδρομος πρόγονος πρόγνωση πρόχειρο πρότυπο πρόωρο προαύλιο πρόγραμμα πρόναος προτομή προτιμώ προορισμός προβολή προϊστορία πρόπλασμα πρόληψη πρόθεση προτελευταίος προϋπόθεση προθέρμανση προθάλαμος προτεραιότητα προπαίδεια προτακτικά προπορεύομαι 20 59. πρωτο – (=πρώτος, -η, - ο) πρωτόπλαστοι πρωτότοκος πρωτεύουσα πρωτόγονος πρωταθλητής πρωθυπουργός Πρωτοχρονιά πρωτάθλημα πρωτότυπο Πρωτομαγιά πρωτοσέλιδο πρωτάκουστο πρωτύτερα πρωτοπόρος πρωτοβουλία πρωταρχικά πρωτοσύγκελος 60. σήμα σημάδι σημαία άσημος σημαδεύω σημασία διάσημος σημείο σήμαντρο ασήμαντος σημείωμα σημαντικός σήμανση σηματοδότης παράσημο γραμματόσημο χαρτόσημο ένσημο οικόσημο ορόσημο αξιοσημείωτο 21 61. στίχος (= σειρά κειμένου ποιητικού ή και πεζού) δίστιχο ολιγόστιχο στιχουργός τετράστιχο ακροστιχίδα πολύστιχο κατάστιχο 62. στοίχος (=σειρά από πρόσωπα ή πράγματα) στοιχίζω αντιστοιχία αντιστοιχίζω περιστοιχίζω στοίχιση δεντροστοιχία αντίστοιχα οδοντοστοιχία αντιστοίχιση κιονοστοιχία συστοιχίζω αμαξοστοιχία συστοιχία 63. φίλος (φιλώ = αγαπώ) φιλία φιλικός φιλοξενία φιλοδώρημα συμφιλίωση φίλαθλος φιλέλληνας αστυφιλία φιλοτελισμός φιλόδοξος φιλόπτωχο φιλόζωος φιλοχρήματος φιλόσοφος φιλόλογος φιλότιμος φιλελεύθερος φιλειρηνικός φιλανθρωπία φιλαρμονική συμφιλιώνω 22 64. φύλλο φύλλωμα φυλλωσιά φυλλοβόλο φυλλάδιο εξώφυλλο τριφύλλι δίφυλλο παραθυρόφυλλο τριαντάφυλλο 65. φύση φυσικός φυσιογνώστης φυσιοδίφης φυσιολατρία φυσιοθεραπεία φυσιολογικός φυσιογνωμία φυσιοκρατία 66. φοιτώ (= συχνάζω, σπουδάζω) φοιτητής αποφοιτώ φοίτηση επιφοίτηση φοιτητικό φοιτητόκοσμος 23 67. φυτό φυτολογία φυτώριο φυτικό φυτεύω φυτοφάγο φυτοζωώ φυτοφάρμακα φυτρώνω αυτόφυτο φύτρο 68. φωνή φωνάζω φωνήεν σύμφωνο συμφωνία μαγνητόφωνο φωνολήπτης άφωνο μεγάφωνο επιφώνημα ραδιόφωνο παραφωνία κασετόφωνο μικρόφωνο εκφωνητής τηλέφωνο προσφώνηση διαφωνώ αντιφώνηση συμφωνική (μουσική) 24 69. φως φωτίζω φωτιά φωτεινός ξέφωτο πολύφωτο φωτογραφία φωτοτυπία φωτοστέφανο φωτοβολίδα φωτοσύνθεση φωτοκύτταρο φωταγωγός φώσφορο φωταέριο φωστήρας φωτοδότης διαφωτίζω 70. χέρι (χειρ) χερούλι χειραφέτηση χειρονομία απλόχερα χειραψία χειροπιαστό χειροκρότημα χειρίζομαι χειροποίητο χειρολαβή χειριστής χειροτεχνία χειρομάντιλο χειρόγραφο χειροτονία εγχείρηση χειροβομβίδα χειρουργείο αντίχειρας χειροκίνητη χειρωνακτική πρόχειρο διαχειριστής αριστερόχειρας χεροπόδαρα-χειροπόδαρα 25 71. χρεία (= ανάγκη) χρειάζομαι αχρείαστος χρειαζούμενα αχρείος χρειώδη 72. χρήση χρησιμεύω χρησιμοποιώ χρήσιμος άχρηστος εύχρηστος κατάχρηση ιδιοχρησία κοινόχρηστο 73. χορός χορεύω χοροπηδώ χορευτής χοράρχής χορεύτρια χορωδία χορευτικό χορόδραμα χοροστατώ χοροεσπερίδα χοροδιδασκαλείο χοροδιδάσκαλος 26 74. χώρος χώρα χωριό περίχωρα χωράφι χωριανός χωρικός χωριάτης χωριάτικο προχωρώ χωρητικότητα παραχωρώ χωρώ αναχωρώ χωρίζω αναχώρηση χώρισμα υποχώρηση χωριστός καταχωρώ ξεχωρίζω ενδοχώρα διαχωρίζω εγχώριο αποχωρίζομαι αποχωρισμός 75. ψηφία μονοψήφιος τριψήφιος διψήφιος πολυψήφιος δίψηφα 76. ψήφος ψηφίζω ψηφοφόρος ψηφοφορία υποψήφιος ψηφοδέλτιο ψηφιδωτό 27 77. Ψυχή έμψυχα ξεψυχώ ψυχικό Ψυχολογία παραψυχολογία άψυχα εφτάψυχο ψυχίατρος πονόψυχος ψυχαγωγία μικρόψυχος ψυχανάλυση ψυχοσύνθεση ψυχωμένος 78. ψυχρός ψυχρός κατάψυξη ψύχομαι ψυγείο απόψυξη ψυχραίνω ψύξη αναψυκτικά ψυχραίνομαι 79. ώρα ωρολόι ωράριο ώριμο άωρο ωριμότητα ωροδείχτης ωροσκόπιο προσωρινό πρόωρο παράωρα ημίωρο δίωρο ωραίος πανώριος τρίωρο εξάωρο οχτάωρο δωδεκάωρο εικοσιτετράωρο ωρολογοποιός ωρολόγιο (πρόγραμμα) 28 29
© Copyright 2024 Paperzz
