Κρητική λογοτεχνία Γεώργιος Χορτάτσης, Ερωφίλη Υπόθεση της Ερωφίλης (βλέπε και: Ιστορία Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, σελίδα 33) Ο Φιλόγονος, βασιλιάς της Αιγυπτιακής Μέμφιδας, ανέβηκε στο θρόνο σκοτώνοντας τον αδερφό του. Στην αυλή του μεγαλώνει ένα ορφανό βασιλόπουλο, ο Πανάρετος, γιος του επίσης σκοτωμένου βασιλιά της Τζέρτζας. Η κόρη του βασιλιά Φιλόγονου, Ερωφίλη, ερωτεύεται τον Πανάρετο και οι δύο νέοι παντρεύονται κρυφά. Όταν το μαθαίνει ο Φιλόγονος, εξοργίζεται, σκοτώνει τον Πανάρετο και στέλνει την καρδιά του ως δώρο στην Ερωφίλη. Η Ερωφίλη αυτοκτονεί και ο Χορός, που τον αποτελούν κορασίδες υπηρέτριες της Ερωφίλης, εξεγείρεται και σκοτώνει το Φιλόγονο. Παρουσιάζεται τότε η σκιά (το φάντασμα) του δολοφονημένου αδερφού και εκφράζει ικανοποίηση για την τιμωρία του δολοφόνου βασιλιά. (Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας για το Λύκειο, Α΄ τεύχος, 94) Παράλληλο κείμενο Βιτσέντζος Κορνάρος, Ερωτόκριτος (Η βασιλοπούλα Αρετούσα αγάπησε ένα από τα βασιλόπουλα του παλατιού, τον Ερωτόκριτο. Η κοινωνική όμως διαφορά εμποδίζει το γάμο και ο Ερωτόκριτος εξορίζεται. Πριν φύγει ο νέος αρραβωνιάζεται μυστικά με την Αρετούσα και ορκίζονται αιώνια αγάπη και πίστη.)  Στο απόσπασμα που ακολουθεί μιλάει ο φίλος του Ερωτόκριτου, ο Πολύδωρος. α) Ποια είναι τα αισθήματά του και με ποιο τρόπο προσπαθεί να στηρίξει τον Ερωτόκριτο; β) Να συγκρίνετε το λόγο του Πολύδωρου με εκείνον της Ερωφίλης προς τον Πανάρετο. Ποιες ομοιότητες ή διαφορές εντοπίζετε; 1 Νεοελληνική Γραμματεία _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ 2 Νεοελληνική Γραμματεία Νεοελληνικός Διαφωτισμός Ρήγας Βελεστινλής, Θούριος Α. Επαναστάσεις και επαναστάτες στο 18ο αιώνα Γαλλική Διακήρυξη των δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη  Σε ποια σημεία του Θούριου του Ρήγα μπορείς να εντοπίσεις την απήχηση των παραπάνω άρθρων της γαλλικής Διακήρυξης των δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη; ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………. 3 Νεοελληνική Γραμματεία Β. Παράλληλα κείμενα α) Ρήγας Βελεστινλής, Η επαναστατική προκήρυξις Ο λαός, απόγονος των Ελλήνων, οπού κατοικεί την Ρούμελην 1, την Μικράν Ασίαν, τας Μεσογείους νήσους, την Βλαχομπογδανίαν2, και όλοι όσοι στενάζουν υπό την δυσφορωτάτην τυραννίαν του Οθωμανικού βδελυρωτάτου 3 δεσποτισμού, ή εβιάσθησαν να φύγουν εις ξένα βασίλεια, δια να γλιτώσουν από τον δυσβάστακτον και βαρύν αυτού ζυγόν, όλοι, λέγω, Χριστιανοί και Τούρκοι, χωρίς κανένα ξεχωρισμόν θρησκείας (επειδή όλοι πλάσματα Θεού είναι και τέκνα του πρωτοπλάστου), στοχαζόμενοι ότι ο Τύραννος, ονομαζόμενος Σουλτάνος, κατέπεσεν ολοτελώς εις τας βρωμεράς ορέξεις του […] και το πλέον ωραιότερον βασίλειον του κόσμου, όπου εκθειάζεται πανταχόθεν από τους σοφούς, κατήντησεν εις μίαν βδελυράν αναρχίαν, τόσον, ώστε κανένας, οποιασδήποτε τάξεως και θρησκείας, δεν είναι σίγουρος μήτε διά την ζωήν του, μήτε διά την τιμήν του, μήτε διά τα υποστατικά4 του. 1. Να συγκρίνετε το πιο πάνω απόσπασμα με το Θούριο. Πιο συγκεκριμένα να εντοπίσετε ομοιότητες ανάμεσα στα δύο κείμενα του Ρήγα σε ό,τι αφορά: α) τους αποδέκτες του επαναστατικού του μηνύματος (σε ποιους απευθύνεται ο Ρήγας) και β) την περιγραφή της ζωής στα πλαίσια της οθωμανικής αυτοκρατορίας β) Ο Όρκος των Φιλικών 1. Να συγκρίνετε το 1 Ρούμελη: το σύνολο των ευρωπαϊκών χωρών της Οθωμανικής αυτοκρατορίας 2 Βλαχομπογδανία: οι παραδουνάβιες ηγεμονίες, η Μολδοβλαχία 3 βδελυρός: αδιάντροπος, σιχαμερός 4 υποστατικό: αγρόκτημα 4 Νεοελληνική Γραμματεία περιεχόμενο του όρκου, που ενσωματώνει στο Θούριο ο Ρήγας, με τον όρκο της Φιλικής Εταιρείας. Να βρείτε τα βασικά κοινά σημεία και να επισημάνετε τις διαφορές. Νεοελληνικός Διαφωτισμός Αθανάσιος Χριστόπουλος, Τώρα Παράλληλα κείμενα 1. Αθανάσιος Χριστόπουλος, Φαγοπότι 5 Νεοελληνική Γραμματεία 2. Αθανάσιος Χριστόπουλος, [Φίλε Στέφανε…] Φίλε Στέφανε, να ζήσεις που διδάχνεις ότ’ η φύσις δεν το θέλει το κενό. Μα τη μόνη μας φιλία (η αλήθεια είναι μία) μετ’ εσένα συμφωνώ. Να μην είν’ κενό στην φύσιν, να μην είν’ άδειο εις την κτήσιν, να μη τύζει που θενά. Οι βαρέλες να ν’ γεμάτες, να γεμίζουν οι κανάτες με κρασί παντοτεινά. Να ν’ γεμάτα τα κροντήρια, οι γαβάθες, τα ποτήρια, Σαν πεταλούδα στη φωτιά, σ' εσένα γύρες φέρω κι οχ* τη φωτιά που καίγομαι να φύγω δεν ηξέρω. Και μόλο που φλογίζομαι, πετώ ολόγυρά σου, να ξεμακρύνω δεν μπορώ στιγμήν από σιμά σου. Τα μάγια δεν τα πίστευα και μάγια είσαι ατή σου*· τα μάγια είν' τα θέλγητρα οπόχει το κορμί σου. Γιατί με χέρι αλάθευτο ηθέλησεν η φύση της νιότης τ' άνθια ολόβολο προικιό να σου χαρίσει. Και ποιος είν' ο αναίσθητος που να σ' αλησμονήσει, αφού σε δει για μια φορά, μαζί σου σα μιλήσει; τα λαήνια, τα σταμνιά, τα ανώγια, τα κατώγια, τα βαθύτατα χαμόγια και η κόχ’ η καθεμιά. φίλε Στέφανε: είναι ο Στέφανος Δούγκας, φυσικομαθηματικός και φιλόσοφος, ο οποίος ήταν φίλος του Χριστόπουλου. Ο Δούγκας είχε γράψει μια μελέτη, όπου υποστήριζε ότι δεν υπάρχει κενό στη φύση. 3. Ιωάννης Βηλαράς, Σαν πεταλούδα στη φωτιά… 6 Νεοελληνική Γραμματεία Τ' αηδόνι σόδωκε λαλιά, φωνή το καναρίνι, τη χλωρασιά* σου δάνεισαν των περβολιών οι κρίνοι. Οι χάρες αναπαύουνται απάνω στη θωριά σου, της άνοιξης τριαντάφυλλα ανθούν στα μαγουλά σου. Λεν το κοράλλι κόκκινο, μόν' δίχως νοστιμάδα· δεν έχει σαν τ' αχείλι σου βαφή και κοκκινάδα. Δοξάρια είναι τα φρύδια σου και με πιτηδειοσύνη βαρούν, πληγώνουν τις καρδιές, χωρίς ελεημοσύνη. Στα δυο σου μάτια τα γλυκά ο έρωτας φωλιάζει κι οχ ταύτα τις σαγίτες του στους νιους απάνω αδειάζει. Το κοίτασμά σου το γλυκό είν' των καρδιών ο κλέφτης· αν δεν πιστεύεις, ρώτησε να σου το είπει ο καθρέφτης... 4. Ιωάννης Βηλαράς, Γιατρική παρηγοριά Βογκομαχούσεν αστενής κατάκοιτος στην κλίνη, του Χάρου παίρει, δίνει. Και λυπημένη και πικρή η μαύρη σύζυγός του θρηνούσε στο πλευρό του. Σε τούτο μπαίνει κι ο γιατρός και το σφυγμό του πιάνει, τον ερωτάει τι κάνει. - Ωχ! τι να κάμω, δεν μπορώ, χειρότερα όσο πάνω, φοβούμαι θα πεθάνω. - Μη δα τον θάνατον ευτύς το χάρο τούτην τη φορά!» Μόν' κείνος ήταν γέρος και του θανάτου μέρος. - Δεν έχω δύναμη, γιατρέ, μηδέ για να μιλήσω, και δε θαρρώ να γλύσω*. - Τον ίδιον είχε, και σωστά, ο μακαρίτης θειος σου, το φόβο το δικό σου. Μόν' εσύ φίλε μου, αγκαλά* από πολλής στο στρώμα, χαμοβαστιέσαι* ακόμα. στοχάζεσαι, δειλιάζεις, και του πατρός σου ομοιάζεις. - Καλό δε βλέπω, κυρ γιατρέ, δεν τρώγω, δεν κοιμούμαι, πώς λες να μη φοβούμαι; Ο μακαρίτης σαν κι εσύ μου έλεγε, θυμούμαι: «Γιατρέ, δεν τον πατούμε - Σου 'ρθαν στο νου, καθώς θωρώ, τα λόγια του αδελφού σου, του μεγαλύτερού σου. 7 Νεοελληνική Γραμματεία Ο μακαρίτης φαγητό και ύπνον εποθούσε, και με συχνορωτούσε. Μόν’ εσύ, φίλε μου, προχτές ζουμί, θαρρώ, καμπόσο να ρούφησες ωστόσο. Αυτά ν’ ακούσει η ορφανή γυναίκα του, αρχινάει να κλαίγει, να θρηνάει. Ωχ! λέγει ο άντρας· αμ, γιατί του κάκου να λυπιέσαι, 8 Νεοελληνική Γραμματεία και δεν παρηγοριέσαι; Και το γιατρό δεν αγροικάς, που λέει να παντέχω και κίντυνο δεν έχω; - Αμ, με τι θάρρος και καρδιά! η άτυχη φωνάζει, βαριά αναστενάζειαφού ακέρια φαμελιά, την έχει μακαρίσει, σ’ εσένα θα ευτυχήσει; 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου 5. Ιωάννης Βηλαράς, Ο ξένος 6. Αντώνιος Μάτεσις, Ανακρεοντικόν [1881] 9 Νεοελληνική Γραμματεία 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου Φύλλο εργασίας Νεοελληνικός Διαφωτισμός Αθανάσιος Χριστόπουλος – Ιωάννης Βηλαράς  Ποιητής: ………………………………………………………….. Τίτλος ποιήματος: …………………………………………………  Ποια αισθήματα σας προκάλεσε η ανάγνωση του ποιήματος; ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………  Ποιο είναι το θέμα του ποιήματος; Να το αφηγηθείτε σύντομα. ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………  Το ποίημα αναφέρεται σε εκδήλωση του δημόσιου ή του ιδιωτικού βίου, σε ατομικά ή συλλογικά ζητήματα; ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………….  Υπάρχουν αναφορές στη φύση, τον έρωτα, τη γυναίκα; ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………  Τα ποιήματα (εκτός από το έκτο) ανήκουν στην ίδια περίοδο της νεοελληνικής λογοτεχνίας με το Θούριο του Ρήγα. Ποιες θεματικές διαφορές εντοπίζετε; ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………  Καταλαβαίνετε τη γλώσσα του ποιήματος; Υπάρχουν δύσκολα σημεία; ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………….  Έχει ομοιοκαταληξία; Νεοελληνική Γραμματεία 10 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου ………………………………………………………………………………………… Απομνημονεύματα Γιάννης Μακρυγιάννης, Απομνημονεύματα  Αφού διαβάσετε το παρακάτω απόσπασμα από τα Απομνημονεύματα, να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν: Η πατρίς της γεννήσεώς μου είναι από το Λιδορίκι, χωριό του Λιδορικιού ονομαζόμενον Αβορίτη τρεις ώρες είναι από το Λιδορίκι μακρυά το άλλο το χωριό, πέντε καλύβια. Οι γοναίγοι μου πολύ φτωχοί και η φτώχεια αυτείνη ήρθε από την αρπαγή των ντόπιων Τούρκων και των Αρβανίτων του Αλήπασσα. Πολυφαμελίτες οι γοναίγοι μου και φτωχοί και όταν ήμουνε ακόμα εις την κοιλιά της μητρός μου, μίαν ημέρα πήγε δια ξύλα εις τον λόγκον. Φορτώνοντας τα ξύλα 'σ το νώμο της, φορτωμένη εις τον δρόμον, εις την ερημιά, την έπιασαν οι πόνοι και γέννησε εμένα μόνη-της η καϊμένη και αποσταμένη εκιντύνεψε και αυτείνη τότε και εγώ. Ξελεχώνεψε μόνη-της και συγυρίστη, φορτώθη ολίγα ξύλα και έβαλε και χόρτα απάνου-εις τα ξύλα και από-πάνου εμένα και πήγε εις το χωριόν. Σε κάμποσον καιρόν έγιναν τρία φονικά εις το σπίτι μας και χάθη και ο πατέρας μου. Οι Τούρκοι του Αλήπασσα θέλαν να μας σκλαβώσουνε. Τότε δια νυχτός όλη η φαμελιά και όλο μας το σόι σηκώθηκαν και έφυγαν και ήθα παγαίνουν εις την Λιβαδειά να ζήσουνε εκεί. - Πού γεννήθηκε ο Μακρυγιάννης; ………………………………………………………………………………………….. - Ποια ήταν η κατάσταση των γονέων του; Νεοελληνική Γραμματεία 11 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου …………………………………………………………………………………………. - Πώς περιγράφει ο Μακρυγιάννης τη γέννησή του; ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………  Τα αποσπάσματα που παρατίθενται στη συνέχεια προέρχονται από την αρχή των Απομνημονευμάτων του Μακρυγιάννη. Αφού τα διαβάσετε προσεκτικά, να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν το καθένα: Αδελφοί αναγνώστες! Επειδή έλαβα αυτείνη την αδυναμία να σας βαρύνω με την αμάθειά μου (αν έβγουν εις φως αυτά οπού σημειώνω εδώ και ξηγώμαι πότε με κόλλησε αυτείνη η ιδέα, -από τα 1829, Φλεβαρίου 26, εις το Άργος -και ακολουθώ αγώνες και άλλα περιστατικά της πατρίδος) σας λέγω, αν δεν τα διαβάσετε όλα, δεν έχει το δικαίωμα κανένας από τους αναγνώστες να φέρη γνώμη ούτε υπέρ, ούτε κατά. Ότι είμαι αγράμματος και δεν μπορώ να βαστήσω ταχτική σειρά 'σ τα γραφόμενα και... τότε φωτίζεται και ο αναγνώστης. Μπαίνοντας εις αυτό το έργον και ακολουθώντας να γράφω δυστυχήματα αναντίον της πατρίδος και θρησκείας, οπού της προξενήθηκαν από την ανοησίαν μας και 'διοτέλειά μας και από θρησκευτικούς και από πολιτικούς και από 'μάς τους στρατιωτικούς, αγαναχτώντας και εγώ απ' ούλα αυτά, ότι ζημιώσαμε την πατρίδα μας πολύ και χάθηκαν και χάνονται τόσοι αθώοι άνθρωποι, σημειώνω τα λάθη ολωνών και φτάνω ως την σήμερον, οπού δεν θυσιάζομε ποτές αρετή και πατριωτισμόν και είμαστε σε τούτην την άθλια κατάστασιν και κιντυνεύομεν να χαθούμεν. - Για ποια «αδυναμία» του απολογείται ο Μακρυγιάννης; ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… - Πότε και πού ξεκίνησε τη συγγραφή των Απομνημονευμάτων του; …………………………………………………………………………………………. - Ποιο είναι το περιεχόμενο του έργου σύμφωνα με τον ίδιο; Νεοελληνική Γραμματεία 12 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Αφού όμως έλαβα και εγώ ως άνθρωπος αυτείνη την αδυναμίαν, σας ζητώ συγνώμη εις το βάρος οπού θα σας δώσω. Αν είμαι τίμιος άνθρωπος, θέλω γράψη την αλήθεια, καθώς έγιναν τα γραφόμενα, οπού θα σημειώσω. Όλοι οι αναγνώστες έχετε χρέος πρώτα να 'ρευνήσετε δια την διαγωγή μου, πώς φέρθηκα εις την κοινωνία και Αγώνα, και αν τιμίως φέρθηκα, βάλετε βάση και εις τα γραφόμενά μου, αν ατίμως φέρθηκα, μην πιστεύετε τίποτας. Και αφού μάθετε ότι φέρθηκα τιμίως και ιδήτε σημειωμένα έγγραφα και απόδειξες, αρχή και τέλος, από διαφόρους, από κυβέρνησες και από αρχές και από άλλους πολλούς, όθεν χρημάτισα εγώ με τους αδελφούς μου συναγωνιστάς, οπού μ' αξίωσε ο Θεός να έχω εις την οδηγίαν μου, όλο καλύτερούς μου εις τον αγώνα και εις υπηρεσίες, όθεν διατάχτηκα. Με δεκοχτώ ανθρώπους πρωτοκινήθηκα εις τον αγώνα ως τους χίλιους-τετρακόσιους μ' αξίωσε ο Θεός να 'χω εις την οδηγίαν μου. Ποτέ δεν μολύθηκαν τ' αρχεία της πατρίδος μου ούτε εις την κυβέρνησιν, ούτε εις επαρχίες, ούτε εις άτομα, οπού αγωνιστήκαμεν εις την Ρούμελη, Πελοπόννησον και νησιά και Σπάρτη, δεν είναι πουθενά κατηγορία παραμικρή δια εμάς. - Με ποια επιχειρήματα προσπαθεί ο Μακρυγιάννης να πείσει τους αναγνώστες για την αντικειμενικότητά του; ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………. - Με πόσους στρατιώτες ξεκίνησε και πόσους είχε στις διαταγές του αργότερα; Γιατί αναφέρει αυτούς τους αριθμούς εδώ; ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………..... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ......................................................................................................................................... ........................................................................................................................................ Είπα σε πολλά μέρη, λέγω και τώρα εγώ τα 'γραψα αυτά όλα κι' όποιος απ' όσους μιλώ προσωπικώς στοχάζεται ότι τον αδικώ και είναι κακία μου κι' όχι αλήθεια, έχει το ελεύτερον να γράψη κι' αναντίον μου ό,τι λάθη έκαμα εις τον αγώνα της πατρίδος όχι όμως παθητικώς, Νεοελληνική Γραμματεία 13 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου αλλά συντροφεμένος με την αλήθεια, με την παρατήρησιν. 'Ομως δεν έχει κανένας το δικαίωμα να γράψη ούτε υπέρ μου, ούτε κατά αν δεν διαβάση πρώτα όλο τούτο αρχή και τέλος κι' όλα μου τ' αποδειχτικά και τα χαρτιά μου- και τότε ας γράψη ό,τι ο Θεός τον φωτίση. Κι' όταν τα διαβάση, τότε ας κάμη την παρατήρησή του, όχι πρωτύτερα. Κ' εγώ έκαμα λάθη και κάνω άνθρωπος είμαι. Και πρέπει να γράφωνται και τα καλά μας και τα κακά μας. - Με τις φράσεις αυτές ο Μακρυγιάννης ολοκληρώνει τη Απομνημονεύματα. διήγηση Ποια στοιχεία στα του χαρακτήρα και της γραφής του τονίζονται στο απόσπασμα; ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………… Νεοελληνική Γραμματεία 14 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου Εργασία για το σπίτι Ονοματεπώνυμο: ……………………………………….. Βαθμολογία: …………./ 20 Μακρυγιάννης, Απομνημονεύματα Παράλληλο κείμενο Μακρυγιάννης, Απομνημονεύματα – [Είμαστε εις το εμείς]  Να συγκρίνετε το παραπάνω απόσπασμα από τα Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη με εκείνο του σχολικού βιβλίου. Πιο συγκεκριμένα να επισημάνετε στα δύο κείμενα: α) ποιους λόγους επικαλείται ο Μακρυγιάννης για να δικαιολογήσει την απόφασή του να γράψει Νεοελληνική Γραμματεία 15 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου β) την αντίθεση ανάμεσα στο εγώ και το εμείς. Γιατί τη χρησιμοποιεί ο Μακρυγιάννης; Επαναληπτικό διαγώνισμα α΄ τριμήνου 1. Τετάρτη, 23 Νοεμβρίου 2011 2. Κείμενα για την εξέταση: α) Γεώργιος Χορτάτσης, Ερωφίλη β) Ρήγας Βελεστινλής, Θούριος γ) Αθανάσιος Χριστόπουλος, Τώρα 3. Ερωτήσεις για τις περιόδους ή τους συγγραφείς  Γ. Χορτάτσης, Ερωφίλη Ποια είναι τα βασικά γνωρίσματα των έργων της Κρητικής Λογοτεχνίας; Ποια από αυτά εντοπίζετε στο συγκεκριμένο απόσπασμα; Σελ. 15 του σχολικού βιβλίου: «Βασικά γνωρίσματα… το ιπποτικό πνεύμα».  Ρήγας Βελεστινλής, Θούριος  Αθανάσιος Χριστόπουλος, Τώρα Σε ποιες περιόδους διακρίνουν οι ειδικοί το Νεοελληνικό Διαφωτισμό; Σελ. 40 (από το βιβλίο Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας) Πώς φτάνουν οι ιδέες του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού στην Ελλάδα; Σελ. 40 (από το βιβλίο Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας) Ποιες δραστηριότητες παρατηρούνται κατά τη διάρκεια του Νεοελληνικού Διαφωτισμού; Σελ. 40 (από το βιβλίο Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας): «Τότε παρατηρείται… πριν την επανάσταση.» 4. Παρατηρήσεις - Χρειάζεται να μελετήσετε τα κείμενα και τις σημειώσεις από την τάξη. - Απαραίτητο είναι να συμβουλευτείτε και τα φυλλάδια που έχουν δοθεί για αυτά τα κείμενα. - Οι ερωτήσεις που ακολουθούν τα κείμενα στο σχολικό βιβλίο αποτελούν καλό οδηγό για το διάβασμά σας. - Στις απαντήσεις σας θα πρέπει να δίνετε συγκεκριμένα σημεία του κειμένου που Νεοελληνική Γραμματεία 16 9ο Γυμνάσιο Ιλίου επεξεργάζεστε και να στηρίζετε σε αυτά την απάντησή σας. Νεοελληνική Γραμματεία 17 Γ΄ Γυμνασίου 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου Φύλλο εργασίας Η λογοτεχνία στα Επτάνησα 1. Σ’ ένα ωραίο περιβολάκι περπατούσαμε μαζί όλα ελάμπανε τ’αστέρια και τα κοίταζες εσύ εσύ έκαμες ετότες γέλιο τόσο αγγελικό, που μου φάνηκε πως είδα ανοιχτό τον ουρανό. Και παράμερα σε πήρα εισέ μία τριανταφυλλιά κι έπεσά σου αγάλι αγάλι στην ολόλευκη αγκαλιά. Κάθε φίλημα, ψυχή μου, οπού μόδινες γλυκά, εξεφύτρωνε άλλο ρόδο από την τριανταφυλλιά. Νεοελληνική Γραμματεία 18 2. Καθαρότατον ήλιο επρομηνούσε της αυγής το δροσάτο ύστερο αστέρι σύγνεφο, καταχνιά, δεν απερνούσε τ’ουρανού σε κανένα από τα μέρη. Και από κει κινημένο αργοφυσούσε τόσο γλυκό στο πρόσωπο τ’αέρι, που λες και λέει μες στης καρδιάς τα φύλλα: Γλυκιά η ζωή και ο θάνατος μαυρίλα. 3. Ο Απρίλης με τον Έρωτα χορεύουν και γελούνε, κι όσ’ άνθια βγαίνουν και καρποί τόσ’ άρματα σε κλειούνε. ………………………………………………………. Λευκό βουνάκι πρόβατα κινούμενο βελάζει, και μες στη θάλασσα βαθιά ξαναπετιέται πάλι, π’ ολονυχτίς εσύσμιξε με τα’ ουρανού τα κάλλη. Και μες στης λίμνης τα νερά, όπ’ έφθασε μ’ ασπούδα, έπαιξε με τον ίσκιο της γαλάζια πεταλούδα, που ευώδιασε τον ύπνο της μέσα στον άγριο κρίνο το σκουληκάκι βρίσκεται σ’ ώρα γλυκιά κι εκείνο. Μάγεμα η φύσις κι όνειρο στην ομορφιά και χάρη η μαύρη πέτρα ολόχρυση και το ξερό χορτάρι. Με χίλιες βρύσες χύνεται, με χίλιες γλώσσες κρένει: «Όποιος πεθαίνει σήμερα χίλιες φορές πεθαίνει». 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου  Ποιο από τα τρία ποιήματα σας άρεσε περισσότερο και γιατί; ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………  1. Ο χώρος και ο χρόνος Εικόνες της φύσης Η ανθρώπινη παρουσία Νεοελληνική Γραμματεία 19 2. 3. 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου Εκφραστικά μέσα (παρομοιώσεις, μεταφορές, προσωποποιήσεις…) Γλώσσα Ομοιοκαταληξία Ομοιότητες: …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………… Διαφορές: ……………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… Νεοελληνική Γραμματεία 20 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου ……………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………… Νεοελληνική Γραμματεία 21 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου Εργασία για το σπίτι Ονοματεπώνυμο: …………………………………………………. Η λογοτεχνία στα Επτάνησα Διονύσιος Σολωμός, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι  Στο σχολικό βιβλίο (σελίδες 61 – 61) υπάρχουν δύο αποσπάσματα από το Β΄ Σχεδίασμα της ποιητικής σύνθεσης του Σολωμού Ελεύθεροι Πολιορκημένοι. Να τα συγκρίνετε με τα αποσπάσματα που ακολουθούν και προέρχονται από το Α΄ και το Γ΄ Σχεδίασμα του ίδιου έργου. Πιο συγκεκριμένα να εντοπίσετε ομοιότητες και διαφορές α) ως προς το θέμα και β) ως προς τα εκφραστικά μέσα και την ομοιοκαταληξία. 1) Να συγκριθεί με το απόσπασμα Ι του βιβλίου Από το Α΄ Σχεδίασμα Της μάνας ω λαύρα! …………………………………………………… Τα τέκνα τριγύρου …………………………………………………… φθαρμένα και μαύρα …………………………………………………… σαν ίσκιους ονείρου …………………………………………………… λαλεί το πουλάκι …………………………………………………… στου πόνου τη γη …………………………………………………… και βρίσκει σπυράκι …………………………………………………… και μάνα φθονεί. …………………………………………………… …………………………………………………… Παράμερα στέκει …………………………………………………… ο άντρας και κλαίει …………………………………………………… αργά το τουφέκι …………………………………………………… σηκώνει και λέει: …………………………………………………… «Σε τούτο το χέρι …………………………………………………… τι κάνεις εσύ; …………………………………………………… Ο εχθρός μου το ξέρει …………………………………………………… πως μου είσαι βαρύ.» …………………………………………………… Νεοελληνική Γραμματεία 22 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου 2) Να συγκριθεί με το απόσπασμα ΙΙ του βιβλίου Aπό το Γ΄ Σχεδίασμα Έστησ’ ο Έρωτας χορό με τον ξανθόν Aπρίλη, κι η φύσις ηύρε την καλή και τη γλυκειά της ώρα, και μες στη σκιά του φούντωσε και κλει δροσιές και μόσχους ανάκουστος κιλαϊδισμός και λιποθυμισμένος. Nερά καθάρια και γλυκά, νερά χαριτωμένα, χύνονται μες στην άβυσσο τη μοσχοβολισμένη, και παίρνουνε το μόσχο της, κι αφήνουν τη δροσιά τους, κι ούλα στον ήλιο δείχνοντας τα πλούτια της πηγής τους, τρέχουν εδώ, τρέχουν εκεί, και κάνουν σαν αηδόνια. Έξ’ αναβρύζει κι η ζωή σ’ γη, σ’ ουρανό, σε κύμα. Aλλά στης λίμνης το νερό, π’ ακίνητό ’ναι κι άσπρο, ακίνητ’ όπου κι αν ιδείς, και κάτασπρ’ ως τον πάτο, με μικρόν ίσκιον άγνωρον έπαιξ’ η πεταλούδα, που ’χ’ ευωδίσει τσ’ ύπνους της μέσα στον άγριο κρίνο. ―«Aλαφροΐσκιωτε καλέ, για πες απόψε τι ’δες;» ―«Nύχτα γιομάτη θαύματα, νύχτα σπαρμένη μάγια! Xωρίς ποσώς γης, ουρανός και θάλασσα να πνένε, ουδ’ όσο κάν’ η μέλισσα κοντά στο λουλουδάκι, γύρου σε κάτι ατάραχο π’ ασπρίζει μες στη λίμνη, μονάχο ανακατώθηκε το στρογγυλό φεγγάρι, κι όμορφη βγαίνει κορασιά ντυμένη με το φως του!». ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Νεοελληνική Γραμματεία 23 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου Ποιητικοί πειρασμοί για μελλοθάνατους Κ. Γ. Καρυωτάκης, Διάκος (στη συλλογή Ελεγεία και Σάτιρες, 1927) Μέρα του Απρίλη. Πράσινο λάμπος, γελούσε ο κάμπος με το τριφύλλι. Ως την εφίλει το πρωινό θάμπος, η φύση σάμπως γλυκά να ομίλει. Εκελαδούσαν πουλιά, πετώντας όλο πιο πάνω. Τ’ άνθη ευωδούσαν. Κι είπε απορώντας: «Πώς να πεθάνω;»  Πώς εκδηλώνεται ο πειρασμός στα ποιήματα του Σολωμού και του Καρυωτάκη; Πώς αντιμετωπίζουν το θέμα τους οι δύο ποιητές; ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Νεοελληνική Γραμματεία 24 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου Σπυρίδων Βασιλειάδης, Η χαρά Παράλληλο κείμενο Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος, Στιγμαί μελαγχολίας Eις μάτην επεζήτησα παντού την ευτυχίαν· Δεν εύρον ειμή στεναγμόν και πόνον και πικρίαν· Όσας καρδίας έθιξα παλμόν δεν είχον ένα, Kαι αίσχ', υπό την καλλονήν, υπήρχον κεκρυμμένα. Kαι ήδη, τα συντρίμματα εγκλείων της καρδίας, Σπυρίδων Βασιλειάδης Ψυχρός ορθούμαι θεατής της ζώσης κωμωδίας, Ήν παίζετε περί εμέ· ενίοτε δακρύω, Kαι με το δάκρυ μου αυτό την μοίραν σας δεικνύω. Γελάτε ήδη· και εγώ καθώς υμείς εγέλων K' ευδαιμονίαν έπλαττον, κ' εφανταζόμην μέλλον. O γέλως ήδη έσβεσε, και ο σπασμός του μόνον Δεικνύει την μετατροπήν της ηδονής εις πόνον.  Πριν διαβάσετε το ποίημα, ποιες προσδοκίες σας δημιούργησε ο τίτλος; _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________  Ποιος είναι ο πρωταγωνιστής του ποιήματος; _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________  Ποια είναι η συναισθηματική κατάσταση του ποιητή; Να σημειώσετε χαρακτηριστικές λέξεις από τις στροφές του ποιήματος. _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________  Ποια θεωρεί ως την οριστική λύση στα προβλήματά του; _____________________________________________________________________ Νεοελληνική Γραμματεία 25 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου  Να σχολιάσετε την ομοιοκαταληξία και τη γλώσσα του ποιήματος. _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ (να κυκλώσετε το εικονίδιο που σας εκφράζει καλύτερα και να δικαιολογήσετε την επιλογή σας)     _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ Δημήτριος Παπαρρηγόπουλος (1843 – 1873) Νεοελληνική Γραμματεία 26 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου Ποιητές του Μεσοπολέμου Ναπολέων Λαπαθιώτης Α. Ναπολέων Λαπαθιώτης, Νυχτερινό 1. Ποιες εικόνες κυριαρχούν στο ποίημα και ποια ψυχική διάθεση υποβάλλουν; 2. Σε ποια σημεία του ποιήματος ο ποιητής εκφράζει έμμεσα τα αισθήματά του και σε ποια άμεσα; 3. Να συγκρίνετε το ποίημα του Λαπαθιώτη με το ομότιτλό του στο σχολικό βιβλίο ως προς την ατμόσφαιρα και τις συναισθηματικές καταστάσεις. Χειρόγραφο και η υπογραφή του ποιητή Νεοελληνική Γραμματεία 27 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου Β. Ναπολέων Λαπαθιώτης, Τα καημένα τα πουλάκια Κρύο βαρύ, χειμώνας όξω, τρέμουν οι φωτιές στα τζάκια, τώρα, ποιος τα συλλογιέται τα καημένα τα πουλάκια! Τα πουλάκια είναι στα δέντρα, τα πουλάκια είναι στα δάση, τα πουλάκια θα τα πάρει ο βοριάς που θα περάσει· Τα πουλάκια είναι στα δένδρα, τα πουλάκια είναι στα δάση, –τα πουλάκια θα τα πάρει ο βοριάς που θα περάσει, η βροχή και το χαλάζι κι ο βοριάς που θα περάσει, –και το χιόνι, που το παίρνουν στις αυλές με το φαράσι... η βροχή και το χαλάζι κι ο βοριάς που θα περάσει, –και το χιόνι, που το παίρνουν στις αυλές με το φαράσι... Στα παιδάκια είναι τα χάδια, στα παιδάκια τα φιλάκια: τώρα, ποιος τα συλλογιέται τα καημένα τα πουλάκια! Κι αν η νύχτα είναι μεγάλη, κι έρχεται γιομάτη τρόμους, κι αν ο θάνατος, απόψε, φέρνει γύρα, μες τους δρόμους, Κι όταν γίνει, πάλι, βράδυ κι όλοι πάνε να πλαγιάσουν, να χωθούν μες τα κρεβάτια, μην τυχόν και ξεπαγιάσουν, κι αν η παγωνιά θερίζει, κι είναι δίχως ρουχαλάκια, δε βαριέσαι, –ποιος θυμάται τα καημένα τα πουλάκια... τα πουλάκια τα καημένα, τα πουλάκια, τώρα, πέρα θα χαθούν χωρίς ελπίδα να φανούν την άλλη μέρα… (Δημοσιεύτηκε στην Διάπλαση των Παίδων τον Απρίλιο του 1925.) 1. Μέσα σε ποιο φόντο είναι σκηνοθετημένο το ποίημα του Λαπαθιώτη; 2. Στο ποίημα επαναλαμβάνονται ολόκληρες στροφές, στίχοι ή λέξεις. Για ποιο λόγο; 3. Να συγκεντρώσετε τα υποκοριστικά του ποιήματος. Για ποιο λόγο τα χρησιμοποιεί ο ποιητής; 4. Για το ποίημα έχει παρατηρηθεί πως ο Λαπαθιώτης «τη θλίψη… προσπαθεί να μας Νεοελληνική Γραμματεία 28 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου την υποβάλει με εικόνες ήρεμες και στίχους συγκρατημένους». Να δικαιολογήσετε αυτή την κρίση. Νέα Αθηναϊκή Σχολή, 1880 – 1922 Κωστής Παλαμάς, Ίαμβοι και Ανάπαιστοι Α) Άγγελος Σικελιανός, Στ’ όσιου Λουκά το μοναστήρι β) Κ. Π. Καβάφης, Ιωνικόν  Ποιες ανδρικές μορφές κυριαρχούν στο απόσπασμα; Ποιες ομοιότητες διακρίνετε μεταξύ τους;  Με ποιον τρόπο δίνεται η επιβίωση της ελληνικής αρχαιότητας στο ποίημα του Καβάφη; Νεοελληνική Γραμματεία 29 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου Νέα Αθηναϊκή Σχόλη (1880 – 1922)  Αφού διαβάσεις και τα εισαγωγικά στοιχεία για τη Νέα Αθηναϊκή Σχολή του σχολικού βιβλίου, να απαντήσεις στις πιο κάτω ερωτήσεις: 1. Γιατί Αθηναϊκή; ………………………………………………………………… 2. Γιατί Νέα; ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… 3. Θυμήσου την Επτανησιακή Σχολή. Τι σημαίνει Σχολή στη λογοτεχνία; ………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………. 4. Ποια κοινά χαρακτηριστικά είχαν οι λογοτέχνες της Νέας Αθηναϊκής Σχολής; Α) ………………………………………………………………………………. Β) ………………………………………………………………………………. 5. Ποια ήταν η κυρίαρχη μορφή της Σχολής; ……………………………………. 6. Σε ποια γλώσσα έγραψαν οι ποιητές και πεζογράφοι της; …………………………………………………………………………………. 7. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του συμβολισμού; ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………. 8. Ποιοι ποιητές της περιόδου κινήθηκαν έξω από τη Νέα Αθηναϊκή Σχολή; ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Νεοελληνική Γραμματεία 30 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου Επαναληπτικό διαγώνισμα β΄ τριμήνου Τετάρτη, 1 Φεβρουαρίου 2012, 5η ώρα. Ύλη διαγωνίσματος 1. Διονύσιος Σολωμός, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι (Ι, ΙΙ) – σελίδες 61 – 62 • πληροφορίες του εισαγωγικού σημειώματος • εισαγωγικές ερωτήσεις για την Επτανησιακή Σχολή (φυλλάδιο) • εντοπισμός και διάκριση εικόνων (οπτικές, ηχητικές, κινητικές, οσφρητικές) • εκφραστικά μέσα (προσωποποίηση, μεταφορά, αντίθεση) • γλώσσα και ομοιοκαταληξία • η έννοια του πειρασμού (απόσπασμα ΙΙ) 2. Σπυρίδων Βασιλειάδης, Η χαρά – σελίδες 75 – 76 • πληροφορίες για το ρομαντισμό (λογοτέχνες, θέματα) • γλώσσα (καθαρεύουσα) και ομοιοκαταληξία • πώς ορίζεται η χαρά και πώς καταργείται στο ποίημα • αντίθεση ανάμεσα στις στροφές 1 – 6 και 7 – 9 3. Κωστής Παλαμάς, Ίαμβοι και Ανάπαιστοι – σελίδα 115 • πληροφορίες εισαγωγικού σημειώματος • εισαγωγικές ερωτήσεις για τη Νέα Αθηναϊκή Σχολή (φυλλάδιο) • συμβολισμός και παρνασσισμός (όσα έχουμε πει και τα στοιχεία της δεύτερης παραγράφου στη σελίδα 90 του βιβλίου) • μέτρο (ίαμβος, ανάπαιστος), ομοιοκαταληξία, γλώσσα • επιστήμη και «είδωλο» • αρχαίος και νέος ελληνισμός 4. Ναπολέων Λαπαθιώτης, Νυχτερινό – σελίδα 142 • νεορομαντισμός, νεοσυμβολισμός • επωδός και σημασία της • ατμόσφαιρα, συναισθηματική κατάσταση του ποιητή Νεοελληνική Γραμματεία 31 9ο Γυμνάσιο Ιλίου • Γ΄ Γυμνασίου μουσικότητα, υποβλητικότητα Για όλα τα κείμενα διαβάζουμε τις σημειώσεις από την τάξη, τα φυλλάδια και τις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου. Ηθογραφία (Άγγελος Μαντάς, Το αλφαβητάρι του φιλολόγου, εκδ. Αρμός, 2006, 93)  Αφού διαβάσετε προσεκτικά το παραπάνω απόσπασμα για το ηθογραφικό μυθιστόρημα, να εντοπίσετε τα χαρακτηριστικά του στο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, Τ’ αγνάντεμα Νεοελληνική Γραμματεία 32 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Τ’ αγνάντεμα (απόσπασμα)  Στο διήγημα υπάρχουν ρεαλιστικά αλλά και φανταστικά στοιχεία. Ποια είναι και πώς καταφέρνει ο αφηγητής να τα συνδυάσει; ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………  Η αφήγηση της γριάς Συρραχίνας (ιστορία της Φλανδρώς) ακολουθεί την τεχνική του παραμυθιού. Μπορείτε να αναφέρετε παραδείγματα από το κείμενο που επιβεβαιώνουν αυτή τη διαπίστωση; ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Νεοελληνική Γραμματεία 33 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………  Γιατί ο αφηγητής βάζει τη γριά Συρραχίνα να διηγείται την ιστορία της Φλανδρώς στις γυναίκες των ναυτικών; ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Φύλλο εργασίας Κ. Π. Καβάφης, Στα 200 π.Χ. Το ιστορικό γεγονός (Εισαγωγικό σημείωμα σελίδας 123 του σχολικού βιβλίου) Το ποίημα του Καβάφη (σχολικό βιβλίο, σελίδες 123 – 124)  Στο ποίημα Στα 200 π. Χ. να βρείτε λέξεις, έννοιες και στοιχεία που θυμίζουν α) την πανελλήνια εκστρατεία του Αλέξανδρου β) την ελληνιστική περίοδο ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………  Σε ποια σημεία το ποίημα του Καβάφη ξεφεύγει από την ιστορική πραγματικότητα; ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………  Με ποιους εκφραστικούς τρόπους εκφράζεται ο έπαινος (θαυμασμός) του αφηγητή Νεοελληνική Γραμματεία 34 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου για την πανελλήνια εκστρατεία και τον ελληνιστικό κόσμο. ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………  Πώς σχολιάζει ο αφηγητής τη στάση των Λακεδαιμόνιων στην αρχή και στο τέλος του ποιήματος; ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………  «[Ο Καβάφης] βρήκε σε πολλά γνωστά επεισόδια του ιστορικού παρελθόντος ανθρώπινους τύπους, νοοτροπίες, εμπειρίες που επαναλαμβάνονται σε όλες τις εποχές και είχε την ικανότητα να προβάλει το διαχρονικό και οικουμενικό ενδιαφέρον τους.» Στο ποίημα Στα 200 π.Χ. ποια στάση απέναντι στη ζωή προβάλλεται; ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………….  Να εντοπίσετε στο ποίημα Στα 200 π.Χ. τα παρακάτω χαρακτηριστικά της γραφής του Καβάφη: λιτότητα – πεζολογικός χαρακτήρας – ιδιότυπη γλώσσα (δημοτική με λόγιους τύπους) – διδακτική διάθεση – αναφορά σε ιστορικά ή μυθικά πρόσωπα ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Νεοελληνική Γραμματεία 35 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Εργασία για το σπίτι Κ. Π. Καβάφης, Στα 200 π.Χ. Παράλληλα κείμενα Α) Νεοελληνική Γραμματεία 36 9ο Γυμνάσιο Ιλίου Γ΄ Γυμνασίου 1. Στο ποίημα Εν Σπάρτη εμφανίζονται εκπρόσωποι της Σπάρτης και των ελληνιστικών βασιλείων. Ποιοι είναι; 2. Τι ζήτησε ο Πτολεμαίος της Αιγύπτου από το βασιλιά της Σπάρτης; Πώς ανταποκρίθηκε εκείνος; 3. Ποια στοιχεία του σπαρτιατικού ήθους (χαρακτήρα) αντιπροσωπεύονται στη συμπεριφορά της μητέρας του Κλεομένη; Β) Κ. Π. Καβάφης, Μελαγχολία του Ιάσονος Κλεάνδρου· ποιητού εν Kομμαγηνή· 595 μ.X. Το γήρασμα του σώματος και της μορφής μου είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι. Δεν έχω εγκαρτέρησι καμιά. Εις σε προστρέχω Τέχνη της Ποιήσεως, που κάπως ξέρεις από φάρμακα· νάρκης του άλγους δοκιμές, εν Φαντασία και Λόγω. Είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι.— Τα φάρμακά σου φέρε Τέχνη της Ποιήσεως, που κάμνουνε —για λίγο— να μη νοιώθεται η πληγή. 4. Ποιος είναι ο πρωταγωνιστής του ποιήματος, πού και πότε έζησε; Τον γνωρίζετε ως ιστορικό πρόσωπο; 5. Σε ποια ηλικία βρίσκεται και πώς αισθάνεται γι’ αυτή; Με ποιες λέξεις εκφράζεται για την ηλικία του; 6. Ποια είναι η θεραπεία του προβλήματός του; Είναι μόνιμη ή παροδική; 7. Ποια είναι η ιδιότητα του πρωταγωνιστή; Ποιο πρόσωπο μπορεί να κρύβεται πίσω από αυτόν; Νεοελληνική Γραμματεία 37