EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 1
σημείωμαέκδοσης
Συνάδελφοι
Δυστυχώς, η επικαιρότητα σε καθημερινή
βάση διαψεύδει όποιες ελπίδες κοινωνικής
και οικονομικής ανάτασης. Η εικόνα των ανθρώπων και όχι των αριθμών ολοένα και επιδεινώνεται, δημιουργώντας πρόσφορο πεδίο
για τις Κασσάνδρες της καταστροφολογίας. Οι
έλληνες κυκλοφορούν φοβισμένοι, με τα κεφάλια σκυμμένα, όχι μόνο γιατί το παρόν τους
είναι δύσκολο, αλλά κυρίως γιατί αδυνατούν
να ονειρευτούν ένα καλύτερο μέλλον, αφού η
διάχυτη στον ευρωπαϊκό χάρτη ανικανότητα
πολιτικής διαχείρισης της κρίσης απειλεί να
προκαλέσει την κατάρρευση του ευρωπαϊκού
οικοδομήματος και των χάρτινων πύργων που
το απαρτίζουν. Η χίμαιρα της Ευρώπης των
λαών, παρακολουθεί σαστισμένη την πραγματικότητα της Ευρώπης των τραπεζών. Η διαπλοκή της πολιτικής με το κεφάλαιο δεν είναι
μόνον ελληνική υπόθεση και προκαλεί τη διατάραξη της θεμελιακής ευρωπαϊκής αντίληψης, ότι ο πολίτης και η πολιτική εξουσία
αποτελούν αδιαίρετο δίδυμο.
Όπως και όποτε γίνει η αναγέννηση της οικονομίας της χώρας μας η ζημία που έχει ήδη
επιτευχθεί στον κοινωνικό ιστό είναι ανεπανόρθωτη, καθώς οι περισσότεροι άνθρωποι
απογοητευμένοι, έχουν αποποιηθεί την ιδιότητα του πολιτικού όντος πιστεύοντας, ότι εί-
ναι αδύνατον να
επηρεάσουν την
πολιτική, καλούμενοι να συμμετάσχουν σ’ ένα
παιχνίδι «στημένο» εκ των προτέρων.
Βέβαια χρειάσθηκε η κρίση για να φανεί
πόσο γρήγορα μπορεί να απαξιωθεί και να καταρρεύσει το πολιτικό σύστημα και να σχηματισθούν φυγόκεντρες πολιτικές δυνάμεις,
σε σχέση με τον πυρήνα της δημοκρατικής
αντίληψης του πολιτεύματος. Στην παρούσα
λοιπόν ιστορική συγκυρία περισσότερο επιβεβλημένη από ποτέ είναι η στήριξη των θεμελιακών αρχών και θεσμών του πολιτεύματος,
καθώς όσο επιβεβλημένη είναι η άσκηση κριτικής, ακόμη και η απόρριψη πολιτικών κομμάτων ή δυνάμεων, που κρίνονται κυρίως
υπαίτια για την πορεία της χώρας, άλλο τόσο,
ίσως και περισσότερο επιβεβλημένη είναι η περιθωριοποίηση νεοφώτιστων ακροδεξιών φασιζόντων ιδεολογημάτων, που κινούνται εκτός
των ορίων της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας,
καθώς και όλων εκείνων που ενστερνίζονται
τις χαοτικές θεωρίες των άκρων.
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Στέλιος Μανουσάκης
Πρόεδρος Δ.Σ.Π.
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
1
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 2
ISSN: 1108-7315
Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α
ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ - ΑΡ. ΦΥΛ. 116, ΧΡΟΝΟΣ 23ος, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ - ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ - ΜΑΡΤΙΟΣ 2013 - ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ
Εγκαίνια της έναρξης των προγραμμάτων κατάρτισης υποψηφίων
διαμεσολαβητών στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών
Έναρξη εκπαιδευτικών Σεμιναρίων ΚΕ.ΔΙ.Π
4
6
7
8
3
Εθνική συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου-ανακοίνωση
για τα εκπαιδευτικά σεμινάρια του ΚΕΔΙΠ
Εκπαίδευση εκπαιδευτών διαμεσολαβητών( 19/2/2013) 1η εκπαίδευση διαμεσολαβητών (27/2/2013-5/3/2013)
ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗ
ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΕΝΑΡΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
Ο ΔΣΠ έκοψε την πρωτοχρονιάτικη πίτα για το 2013
ΕΝΑΡΞΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ ΣΤΟ ΚΕ.ΔΙ.Π (ΔΣΠ)
Η ΕΣΕΕ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΕΙ ΤΟ ΝΕΟ ΘΕΣΜΟ ΤΗΣ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ
ΕΚΔΟΣΗ
ΤΟΥ ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ
ISSN: 1108-7315
ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ 47, ΠΕΙΡΑΙΑΣ
ΤΗΛ.: 210-4176.251
http://www.dspeir.gr
ΕΚΔΟΤΗΣ - ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΜΦΩΝΑ
ΜΕ ΤΟ ΝΟΜΟ:
ΣΤΕΛΙΟΣ ΜΑΝΟΥΣΑΚΗΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ Δ.Σ.Π.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΑΘΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
ΠΕΤΡΟΣ ΛΑΚΟΥΤΣΗΣ
Διευθύνεται
από Συντακτική Επιτροπή:
Πρόεδρος: Στέλιος Μανουσάκης
Αναπληρωτής: Δημήτρης Σταθακόπουλος
Μέλη:
Πεταλάς Κώστας
Αλεξανδροπούλου Άννα
Αβδούλος Ανδρέας
Βαθειά Χριστίνα
Βαραμογιάννη Κατερίνα
Βλάμος Μιχάλης
Γουδής Σταύρος
Δηλανά Μαρία
Κεφάλας Μόσχος
Καρκούλια Δανάη
Λακούτσης Πέτρος
Λυκούρης Ιωάννης
Μούλιος Θεοφάνης
Οικονομάκης-Αρναούτης Δημήτρης
Πατεστής Γιώργος
Πατρικοπούλου Ελένη
Πιστικός Δημήτριος
Προκοπίδης Θεόφιλος
Σαββίδου Όλγα
Τσαγκαράκη Κυριακή
Τσίχλης Βασίλειος
Τσουρούλης Ευάγγελος
Φλωροπούλου Μαίρη
Χλούπης Γιώργος
2
14
17
Συνέδριο στη Θεσσαλονίκη (15-16/2/2013) για τις νέες
διατάξεις περί Επικουρικού Κεφαλαίου Άρθρο 4 ν.4092/2012:
Η ΩΡΑ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥνΗΣ του Ηλία Κλάππα
Εκδηλώσεις στο ΔΣΠ (σχέση πολυνομίας και διαφθοράς και
ζητήματα ορθής νομοθετικής λειτουργίας- Αλλαγές στη φορολογία
εισοδήματος και τη φορολογική απεικόνιση συναλλαγών –
ενημερωτικό σεμινάριο)
Αθώοι λόγω άθλιων συνθηκών κράτησης…
απόφαση Δικαστηρίου…έκπληξη…
18
19
20
Επιστημονική εκδήλωση στο ΔΣΠ (Τα ναρκωτικά σήμερα και
αύριο από νομοθετικής απόψεως» (νομοσχέδιο περί ναρκωτικών)
Ενημερωτικό σημείωμα-αναφορικά με τον Κώδικα Φορολογικής
Απεικόνισης Συνναλαγών του Ευστ. Μπακάλη
3ο Νομικό συνέδριο της Ένωσης Ασκουμένων
και Νέων Δικηγόρων Αθηνών (ΕΑΝΔΑ-Ναύπλιο)
25
«Έλλειμμα στην απονομή της Δικαιοσύνης από την έρευνα
της Πυροσβεστικής για τα αίτια και τους υπαίτιους
των πυρκαγιών» του Ανδριανού Γκουρμπάτση
Πολιτιστικές εκδηλώσεις ΔΣΠ 2012-2013
(Μανώλη Μητσιά-Θανάση Πολυκανδριώτη
28
31
Συναυλία μουσικής δωματίου με έργα για φαγκότο και πιάνο
στο ΔΣΠ με τη Μαρία Κατσογριδάκι στο φαγκότο και
Λουντμίλα Πασχαλίδου στο πιάνο
Η ποιητική στην Τέχνη του Ν. Γύζη
της Κικής Τσαγκαράκη-Μπαϊζου
36
Στον παλμό του Πρωϊνού
(Ποίημα της Μάγια Αγγέλου) μεταφρ. Χ.Ε. Μαραβέλιας
Αντιστίξεις του Φάνη Μούλιου
Στίξεις του Δημήτρη Πιστικού
33
42
43
39
Βιβλιοπαρουσίαση: Ο Καπετάν Ανδρέας Ζέπος: «ένας γλεντζές,
φιλάνθρωπος και θυμόσοφος ψαράς στην παραλία του Φαλήρου –
(βιβλίο του Ευάγγελου Αθηναίου-1012) Μελέτη από τον
Βασίλη Τσίχλη Α’ μέρος
Η αρχαία αγορά των Αθηνών και το μουσείον αυτής στην
αναστηλωθείσα στοά του Αττάλου από Μιχάλη Βλάμο
Κ
45
48
Γραφικές Τέχνες Ìðïõìðïõëßíáò 19 - ÐåéñáéÜò 185 35, T: 210 41.70.479 - F: 210 41.70.478
Μαρία Καραγιάννη Νοταρά 92 - Πειραιάς 185 35, Τ: 210 41.36.322, e: [email protected]
* Χειρόγραφα δημοσιευμένα ή μη δεν επιστρέφονται
* Τα ενυπόγραφα κείμενα εκφράζουν προσωπικές απόψεις
* Επιτρέπεται η αναδημοσίευση κειμένου υπό τον όρο να αναγραφεί η πηγή
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 3
Δ ια μ εσολά βηση
Εγκαίνια της έναρξης των προγραμμάτων κατάρτισης
υποψηφίων διαμεσολαβητών
στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών
Τ
ο Κέντρο Διαμεσολάβησης Πειραιώς (ΚΕ.ΔΙ.Π.)
εγκαινίασε την έναρξη των προγραμμάτων κατάρτισης υποψηφίων διαμεσολαβητών, στη Στέγη Γραμμάτων
και Τεχνών την Δευτέρα, 18 Φεβρουαρίου 2013, σε μια
εκδήλωση που τιμήθηκε από εκλεκτούς προσκεκλημένους
και πολλούς ενδιαφερόμενους δικηγόρους.
Η προσέγγιση της έννοιας της διαμεσολάβησης, αλλά
και της χρησιμότητάς της έγινε από εκπροσώπους των
μελών που μετέχουν στο Διοικητικό Συμβούλιο του
ΚΕ.ΔΙ.Π.
Τα εν λόγω μέλη εκπροσωπούν φορείς και κατηγορίες
επαγγελματιών και επιστημόνων και από τη διατύπωση
των θέσεων όλων φαίνεται ότι η διαμεσολάβηση είναι η
διαδικασία που θα προσελκύσει άμεσα μεγάλο επιστημονικό ενδιαφέρον, αφού υπόσχεται με πιστότητα αποσυμφόρηση και λύση στο τεράστιο πρόβλημα της επιτάχυνσης
απονομής της Δικαιοσύνης.
Τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη που προσδοκόνται από τη διαμεσολάβηση τόσο για τους δικηγόρους όσο
και για τις επιχειρήσεις ανέπτυξε με σαφήνεια η κα
Manon Schonewille, διαμεσολαβήτρια και εκπαιδεύτρια
του ΚΕ.ΔΙ.Π.
Η νομική σκέψη και ο επιστημονικός προβληματισμός
που γεννώνται για ζητήματα που ανακύπτουν από την
εφαρμογή της διαμεσολάβησης, παρατέθηκαν από τον επ.
Καθηγητή της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Δημήτρη Τσικρικά, Δ/ντή Κατάρτισης του
ΚΕ.ΔΙ.Π.
Ο κ. Στέλιος Μανουσάκης, Πρόεδρος ΔΣΠ και Πρόεδρος του ΚΕ.ΔΙ.Π. και οι εκπρόσωποι των επιμελητηρίων και μέλη του Δ.Σ. του ΚΕ.ΔΙ.Π. κ.κ. Βασίλειος
Κορκίδης, Πρόεδρος ΕΣΕΕ, Αντιπρόεδρος ΕΒΕΠ, Αντιπρόεδρος ΚΕ.ΔΙ.Π., Γεώργιος Μπενέτος, Πρόεδρος ΕΕΠ
και Ανδριανός Μιχάλαρος, Πρόεδρος ΒΕΠ υποδέχθηκαν
με ιδιαίτερη χαρά, τον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κ. Αντώνη Ρουπακιώτη, ο οποίος χαιρέτησε ιδιαιτέρως θερμά την
εκδήλωση και τοποθετήθηκε με ακριβή επιχειρηματολογία υπέρ του θεσμού, τον Γεν. Γραμματέα του Υπουργείου, Νικόλαο Κανελλόπουλο, την Πρόεδρο του Αρείου
Πάγου, Ρένα Ασημακοπούλου, τον Εισαγγελέα, κ. Ιωάννη
Τέντε, τους Βουλευτές Πειραιά, Αναστάσιο Νεράντζη και
Μαρία Ρεπούση, τον κ. Λάμπρο Κοτσίρη, Ομότιμο Καθηγητή Α.Π.Θ., Πρόεδρο Επιτροπής Πιστοποίησης Διαμεσολαβητών του Υπουργείου Δικαιοσύνης, τους
Αντ/δρους Αρείου Πάγου κ.κ. Γεώργιο Χρυσικό και Αθανάσιο Κουτρουμάνο, τις κ. κ. Δημητρούλα Υφαντή και Ειρήνη Πετρουλάκη, Αρεοπαγίτες, τον Αντ/λέα Αρείου
Πάγου κ. Νικόλαο Παντελή, τον κ. Στέφανο Χρήστου,
Αντιπεριφερειάρχη Πειραιά, ο οποίος εκπροσώπησε και
τον κ. Γιάννη Σγουρό, Περιφερειάρχη Αττικής.
Παρευρέθησαν επίσης οι κ.κ.: Χαράλαμπος Μαχαίρας, Πρόεδρος Τριμ. Συμ/λίου Δ/νσεως Εφετείου Αθηνών, Ευάγγελος Ζαχαρής, Προϊστάμενος Εισαγγελίας
Εφετών Πειραιά, Απόστολος Ζαβιτσάνος, Πρόεδρος
Τριμ. Συμβ. Δ/νσεως Πρωτοδικείου Πειραιά, Χαρίκλεια
Σαραμαντή, Αν. Πρόεδρος Τριμ. Συμβ. Δ/νσεως Πρωτ.
Πειραιά, Αναστασία Περιστεράκη, Εφέτης Αθηνών, Ιωάννης Λαμπρινόπουλος, Πρόεδρος Πρωτοδικών Πειραιά,
Ρένα Γιανναδάκη, Πρόεδρος της Ένωσης Διοικητικών
Δικαστών, Γιάννης Αδαμόπουλος, Πρόεδρος Ολομέλειας
Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος και Δ.Σ.Α, Νικόλαος
Στιγμιότυπα από τα εγκαίνια
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
3
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 4
Δ ια μ εσολά βηση
Βαλεργάκης, Πρόεδρος Δ.Σ.Θ., Βασίλειος Βενέτης, ε.τ.
Πρόεδρος Δ.Σ.Π., Διαμάντω Ζάβρα, Γεν. Δ/ντρια του
Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων
Δικαιωμάτων, Μ. Λεοντοπούλου, Δ/ντρια γραφείου του
Υπουργού, Αντώνης Καρατζάς, Πρόεδρος και Διευθύνων
Σύμβουλος στη ΝΟΜΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ Αθηνών, Σταύρος Χατζάκος, Γεν. Δ/ντής Ο.Λ.Π., Γεώργιος Κωνσταντόπουλος, Αντιπρόεδρος ΒΕΠ, πολλοί δικηγόροι και
ελεύθεροι επαγγελματίες άλλων κλάδων.
Έναρξη Εκπαιδευτικών Σεμιναρίων
ΚΕ.ΔΙ.Π.
Τ
ο «Κέντρο Διαμεσολάβησης Πειραιώς» αποτελεί μια
αστική μη κερδοσκοπική εταιρία η οποία έχει συσταθεί κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 5 του
ν. 3898/2010 που αφορά στη διαμεσολάβηση σε αστικές
και εμπορικές υποθέσεις και του Π. Δ/τος 123/2011 που
καθορίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις αδειοδότησης
και λειτουργίας των φορέων κατάρτισης διαμεσολαβητών. Με το ΦΕΚ B43/15-1-2013 έλαβε την άδεια λειτουργίας από το αρμόδιο Υπουργείο Δικαιοσύνης και
Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και προχωρά στην υλοποίηση
του σκοπού του που είναι η παροχή βασικής εκπαίδευσης
και μετεκπαίδευσης των υποψηφίων διαμεσολαβητών,
όπως επίσης και η δημοσιότητα και προβολή του θεσμού
της διαμεσολάβησης και η παροχή κάθε πληροφορίας
σχετικά με αυτή στο ευρύ κοινό.
Το «Κέντρο Διαμεσολάβησης Πειραιώς» αποτελεί τον
πρώτο πανελλαδικά φορέα κατάρτισης διαμεσολαβητών
που προβλέπει ο ν. 3898/2010 και είναι το αποτέλεσμα της
σύμπραξης του δικηγορικού και επιχειρηματικού κόσμου
του Πειραιά που συσπειρώθηκε προκειμένου να υπηρετήσει καθολικά το νέο θεσμό της διαμεσολάβησης. Έτσι,
ο Δικηγορικός Σύλλογος Πειραιά (ΔΣΠ), το Βιοτεχνικό
Επιμελητήριο Πειραιά (ΒΕΠ), το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά (ΕΒΕΠ) και το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Πειραιά (ΕΕΠ) συμφώνησαν και
συνέστησαν στις 17 Μαΐου 2012 το «Κέντρο Διαμεσολάβησης Πειραιώς» (ΚΕ.ΔΙ.Π.), που εδρεύει στον Πειραιά
και συστεγάζεται στα γραφεία του ΔΣΠ. Το Διοικητικό
Συμβούλιο του ΚΕ.ΔΙ.Π. απαρτίζεται από τους:
Πρόεδρος: Στέλιος Μανουσάκης, Πρόεδρος Δ.Σ.Π.
Aντιπρόεδρος: Βασίλειος Κορκίδης, Αντιπρόεδρος
Ε.Β.Ε.Π, Πρόεδρος Ε.Σ.Ε.Ε.
Γεν. Γραμματέας: Μαρία Φλωροπούλου-Μακρή, μέλος
Δ.Σ. Δ.Σ.Π.
Από την εκπαίδευση των διαμεσολαβητών
4
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 5
Δ ια μ εσολά βηση
Ταμίας: Γεώργιος Σταματογιάννης, Γ. Γραμματέας Δ.Σ.Π.
Mέλη: Γαρυφαλλιά (Λία) Αθανασίου, Αναπληρώτρια
Καθηγήτρια Εμπορικού Δικαίου, Τμήμα Νομικής
Ε.Κ.Π.Α.
Γεώργιος Μπενέτος, Πρόεδρος Ε.Ε.Π. Ανδριανός Μιχάλαρος, Πρόεδρος Β.Ε.Π.
Η Διοικητική διάρθρωση του ΚΕ.ΔΙ.Π. σύμφωνα με
το άρθρο 1 παρ. 3 του Προεδρικού Διατάγματος 123/2011
είναι η εξής:
α) Διευθυντής Φορέα: Στέλιος Μανουσάκης,
β) Διευθυντής Κατάρτισης: Δημήτριος Τσικρικάς, Επίκουρος Καθηγητής Πολ. Δικονομίας, Τμήμα Νομικής
Ε.Κ.Π.Α.
γ) Συντονιστής Ενεργειών Κατάρτισης και Υπεύθυνος
κοινωνικά ευάλωτων ομάδων: Χρίστος Τσάλλος, Δικηγόρος Πειραιά, LL.M., Διαπιστευμένος Διαμεσολαβητής
CIArb.
Η εκπαίδευση θα αφορά κάθε φορά σε 18 (κατ’ ανώτατο όριο προβλεπόμενο από το νόμο) ενδιαφερόμενους
υποψηφίους, οι οποίοι θα λαμβάνουν κατ’ ελάχιστο 40
απαιτήσεις αυτού. Επιπλέον, φιλοδοξεί να προσφέρει
προγράμματα εκπαίδευσης εκπαιδευτών διαμεσολαβητών, ώστε πλέον να υπάρχουν Έλληνες εκπαιδευτές διαμεσολαβητών.
Περαιτέρω, το ΚΕ.ΔΙ.Π. θα αποτελέσει το κέντρο, στο
οποίο δύνανται να απευθύνονται οι ενδιαφερόμενοι, πολίτες ή επιχειρήσεις, που θέλουν να υπαγάγουν μια διαφορά τους σε διαμεσολάβηση. Το κέντρο θα παρέχει στα
ενδιαφερόμενα μέρη την απαραίτητη υποδομή για τη διενέργεια διαμεσολαβήσεων σε κατάλληλους χώρους, με τη
συμμετοχή πιστοποιημένων διαμεσολαβητών και σύμφωνα με τις ειδικές τεχνικές και μεθόδους που χρησιμοποιούνται διεθνώς.
Τέλος, με τη διενέργεια σεμιναρίων, συνεδρίων, ημερίδων κι άλλων επιστημονικών εκδηλώσεων το ΚΕ.ΔΙ.Π.
σκοπεύει να δώσει τροφή για την εν γένει μελέτη του θεσμού της διαμεσολάβησης, αλλά και την προσαρμογή της
στα εγχώρια δεδομένα, συμμετέχοντας ενεργά στις νομοθετικές και νομολογιακές εξελίξεις του θεσμού στην Ελλάδα.
Από την εκπαίδευση των διαμεσολαβητών
ώρες εκπαίδευσης και στη συνέχεια θα πιστοποιούνται ύστερα από εξετάσεις ενώπιον της επιτροπής εξετάσεων
της Επιτροπής Πιστοποίησης Διαμεσολαβητών του
Υπουργείου Δικαιοσύνης- και θα εγγράφονται στον κατάλογο πιστοποιημένων διαμεσολαβητών.
Επίσης, το ΚΕ.ΔΙ.Π. στοχεύει στην παροχή προγραμμάτων μετεκπαίδευσης ήδη διαπιστευμένων διαμεσολαβητών για την τακτική προαγωγή των γνώσεών τους, όπως
προβλέπεται στο ΠΔ 123/2011 αλλά και πέρα από τις
Για περισσότερες πληροφορίες για το ΚΕ.ΔΙ.Π. και
τα προγράμματα εκπαίδευσης, τα οποία θα ξεκινήσουν
από τα μέσα Φεβρουαρίου, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν
να απευθύνονται:
Κέντρο Διαμεσολάβησης Πειραιώς
Ηρ. Πολυτεχνείου 47, 1ος όροφος Πειραιάς, Τ.Κ. 185 35
Τηλέφωνο: 210 4115792
Web site: www.dspeir.gr, Email: [email protected]
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
5
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 6
Δ ια μ εσολά βηση
Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου:
«Η ΕΣΕΕ υποστηρίζει το νέο θεσμό της Διαμεσολάβησης»
Μ
ε την ευκαιρία της έναρξης των προγραμμάτων κατάρτισης υποψήφιων διαμεσολαβητών του Κέντρου
Διαμεσολάβησης Πειραιώς (ΚΕ.ΔΙ.Π), τη Δευτέρα 18 Φεβρουαρίου 2013 και ώρα 18:00 στη Στέγη Γραμμάτων και
Τεχνών, η Εθνική Συνομοσπονδία Ελληνικού Εμπορίου
εκφράζει την υποστήριξη του εμπορικού κόσμου στο νέο
αυτό θεσμό και προτρέπει τις εμπορικές επιχειρήσεις να
ενημερωθούν για τις παρεχόμενες δυνατότητες της διαδικασίας.
Στην εκδήλωση θα συμμετάσχει και θα απευθύνει χαιρετισμό ο Πρόεδρος της ΕΣΕΕ, κ. Βασίλης Κορκίδης,
υπό την νέα ιδιότητά του ως Αντιπροέδρου του Κέντρου
Διαμεσολάβησης Πειραιώς. Με δεδομένο ότι ο νέος θεσμός της διαμεσολάβησης
παρέχει ουσιαστικά οφέλη για τον εμπορικό κόσμο, η
ΕΣΕΕ θεωρεί ότι η συγκεκριμένη εκδήλωση αποτελεί μία
ευκαιρία ενημέρωσης για το ρόλο και για τα ιδιαίτερα
πλεονεκτήματα που μπορούν να προκύψουν για τους
εμπόρους από την χρήση αυτής της σύντομης και αποτελεσματικής εξωδικαστικής διαδικασίας - επίλυσης των
επιχειρηματικών και ιδιωτικών διαφορών.
Κατά την ενημερωτική εκδήλωση της 18ης Φεβρουαρίου ε.ε., οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να ενημερωθούν από τους ομιλητές για:
- Το εύρος εφαρμογής της διαμεσολάβησης, καθώς
το αντικείμενο εκτός από επιχειρηματικές διαφορές, μπορεί να περιλαμβάνει ασφαλιστικές και εργατικές διαφορές και διαφορές που προκύπτουν από τραπεζικές
συναλλαγές.
- Τη φύση και τον τρόπο διεξαγωγής της διαδικασίας
Διαμεσολάβησης (ευελιξία διαδικασίας, δικαίωμα προσφυγής, στάδια της διαδικασίας).
- Τα πλεονεκτήματα του νέου αυτού θεσμού, τα οποία
είναι κυρίως η εξοικονόμηση χρόνου και χρημάτων, η
αποφυγή των δικαστικών καθυστερήσεων, η εγγύηση
εμπιστευτικότητας και σε τελική ανάλυση η διατήρηση φιλικού κλίματος και η διαφύλαξη των επιχειρηματικών σχέσεων.
Όσοι επιχειρηματίες ενδιαφέρονται για περισσότερες
πληροφορίες σε σχέση με το νέο θεσμό, μπορούν να τις
αναζητήσουν από το ΚΕ.ΔΙ.Π στην ιστοσελίδα του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιώς www.dsp.gr
Ανακοίνωση για τα εκπαιδευτικά σεμινάρια του Κ Ε . Δ Ι . Π .
Λ
όγω του μεγάλου ενδιαφέροντος προγραμματίστηκαν δύο επιπλέον εκπαιδεύσεις διαμεσολαβητών :
• 4η Εκπαίδευση Διαμεσολαβητών στα Ελληνικά
(Training of Mediators), 40 ωρών, 6 ημερών με Αξιολόγηση που οδηγεί στη λήψη του τίτλου του διαπιστευμένου Διαμεσολαβητή (Accredited Mediator),
(5 ημερών εκπαίδευσης και 1 ημέρας εξετάσεων), 9,
10, 11, 12, 13 και 15 Απριλίου 2013, 9πμ - 6μμ. Έλληνες
Εκπαιδευτές.
Σημ: Μέγιστος αριθμός εκπαιδευομένων, δέκα οκτώ
άτομα.
6
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
• 5η Εκπαίδευση Διαμεσολαβητών στα Ελληνικά
(Training of Mediators), 40 ωρών, 6 ημερών με Αξιολόγηση που οδηγεί στη λήψη του τίτλου του διαπιστευμένου Διαμεσολαβητή (Accredited Mediator),
(5 ημερών εκπαίδευσης και 1 ημέρας εξετάσεων), 18,
19, 20, 22, 23 και 24 Απριλίου 2013, 9πμ - 6μμ. Έλληνες
Εκπαιδευτές.
Σημ: Μέγιστος αριθμός εκπαιδευομένων, δέκα οκτώ
άτομα.
Περισσότερες πληροφορίες για το ΚΕ.ΔΙ.Π.
Επισημαίνεται ότι έχουν ήδη καλυφθεί οι θέσεις
για όλες τις εκπαιδευτικές περιόδους.
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 7
Δ ια μ εσολά βηση
Εκπαίδευση εκπαιδευτών διαμεσολαβητών (19/2/2013 – 23/2/2013)
1η Εκπαίδευση διαμεσολαβητών (27/2/2013 – 5/3/2013)
1η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΩΝ
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΡΙΕΣ :
1. Μanon Schonewille, Διαμεσολαβήτρια, Εκπαιδεύ-
(27/2/2013 – 5/3/2013) :
τρια, JAMS International panelist -Result ACB - IMI
Certified Mediator, Λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της
1. ΑΓΓΕΛΙΔΑΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ (ΔΣΑ)
Ουτρέχτης, Πρόεδρος του Ιδρύματος ACB, εταίρος της
2. ΑΝΔΡΙΟΠΟΥΛΟΣ ΑΛΕΞΙΟΣ (ΔΣΑ)
TOOLKIT COMPANY.
3. ΓΑΒΡΙΗΛ ΔΗΜΗΤΡΑ (ΔΣΑ)
4. ΓΑΡΥΠΙΔΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ (ΔΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ)
2. Δήμητρα Τριανταφύλλου, Δικηγόρος, Διαμεσολα-
5. ΖΕΡΒΑ-ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΥ ΧΑΡΑ (ΔΣΑ)
βήτρια, Εκπαιδεύτρια, τακτικό μέλος της Επιτροπής
6. ΚΑΡΑΤΖΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ (ΔΣΑ)
Διαπίστευσης Διαμεσολαβητών του Υπουργείου Δι-
7. ΚΑΡΟΤΣΑΚΗ ΧΑΡΙΣ (ΔΣ ΒΟΛΟΥ)
καιοσύνης Διαφάνειας και Ανθρ. Δικαιωμάτων.
8. ΚΟΚΚΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΙΝΑ
(ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ)
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΩΝ
ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΩΝ (19/2/2013 – 23/2/2013) :
9. ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΟΥ ΑΝΝΑ (ΔΣΠ)
10. ΜΑΝΟΥΣΑΚΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ (ΔΣΠ)
11. ΠΑΠΠΑ ΔΗΜΗΤΡΑ (ΔΣ ΠΑΤΡΩΝ)
1. ΑΥΛΟΓΙΑΡΗ ΕΥΗ (ΔΣΘ)
12. ΠΑΡΑΛΙΚΑΣ ΙΑΣΩΝ-ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ (ΔΣΠ)
2. ΚΑΡΚΟΥΛΙΑ ΔΑΝΑΗ (ΔΣΠ)
13. ΣΩΜΑΡΑ ΕΥΘΥΜΙΑ (ΔΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ)
3. ΚΟΥΛΟΥΡΙΩΤΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ (ΔΣΑ)
14. ΤΕΡΤΙΠΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ (ΔΣΠ)
4. ΚΩΤΣΑΚΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ (ΔΣΑ)
15. ΤΣΑΚΙΡΟΓΛΟΥ ΑΣΗΜΕΝΙΑ (ΔΣ ΚΑΒΑΛΑΣ)
5. ΛΕΙΒΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΣΠΥΡΟΣ (ΔΣΑ)
16. ΤΣΙΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΧΑΡΙΤΙΝΗ (ΔΣΑ)
6. ΜΠΑΛΑΔΗ ΝΙΚΟΛΕΤΤΑ (ΔΣΑ)
17. ΤΣΙΤΣΩΝΗ ΠΟΛΥΞΕΝΗ (ΔΣΑ)
7. ΣΚΟΡΔΑΚΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ (ΔΣΑ)
18. ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
8. ΤΣΑΛΛΟΣ ΧΡΙΣΤΟΣ (ΔΣΠ)
(ΔΣ ΣΕΡΡΩΝ)
Γκρούπ εκπαιδευομένων διαμεσολαβητών
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
7
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 8
Ο ΔΣΠ έκοψε την πρωτοχρονιάτικη πίτα
για το 2013
Ο
Δικηγορικός Σύλλογος Πειραιά, έκοψε την Πρωτοχρονιάτικη πίτα του, την Κυριακή, 13 Ιανουαρίου 2013, στον Πειραϊκό Σύνδεσμο, με την τιμητική
παρουσία εκπροσώπων της πολιτικής και δικαστικής
ηγεσίας της χώρας, των επιστημονικών και κοινωνικών
φορέων της πόλης, μελών και φίλων του Συλλόγου, σε
ατμόσφαιρα ιδιαιτέρως θερμή από την φιλόξενη υποδοχή του Προέδρου και των μελών του Δ.Σ.. Η χορωδία
του Συλλόγου, υπό τη διεύθυνση του πιανίστα και δικηγόρου Αθηνών κ. Μάριου Καζά, αλλά και η παιδική χορωδία τραγούδησαν τα κάλαντα.
Ο Πρόεδρος, κ. Στέλιος Μανουσάκης, καλωσορίζοντας τους παρευρισκόμενους, έκανε μία περιεκτική
και ταυτόχρονα ουσιαστική αναφορά στα δύσκολα τρέχοντα δεδομένα για τη χώρα, υπογραμμίζοντας τα σημεία εκείνα που κρίνει ότι μπορούν ν’ αποτελέσουν ένα
νέο ξεκίνημα, που θα κρατήσει τους Δικηγόρους ενεργούς και τη Δικαιοσύνη πιο ευέλικτη και αποτελεσματική.
Συγκεκριμένα αναφέρθηκε στα ακόλουθα:
«Κάθε νέο χρόνο συνηθίζουμε να κάνουμε αναφορές σε προσδοκίες και ελπίδες για ένα καλύτερο μέλλον.
Η κοινή ευχή των ελλήνων όμως για το 2013 συμπυκνώνεται στο να αποτελέσει ανάχωμα στη λαίλαπα των
εξελίξεων της προηγούμενης χρονιάς. Μίας χρονιάς γε-
Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Πειραιώς κ.κ. Σεραφείμ
ευλογεί και κόβει την πίτα του ΔΣΠ
8
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Ο Πρόεδρος του ΔΣΠ καλωσορίζει τους καλεσμένους
κατά την κοπή της πίτας
μάτης γεγονότα, αντιλήψεις και συμπεριφορές που
ανέδειξαν την ανεπάρκεια της πολιτικής ιδεολογίας της
μεταπολίτευσης και την ένδεια της ελληνικής πολιτικής
σκηνής. Της χρονιάς, στην οποία η ελληνική κοινωνία
δεν έπαψε να μετράει τις πληγές της από τις ολοένα και
μεγαλύτερες θυσίες των δικαιωμάτων της, στο βωμό της
ανάγκης για στοιχειώδη επιβίωση, με κανόνες που πολύ
απέχουν από την βαθιά ριζωμένη στις συνειδήσεις των
ελλήνων απαίτηση για εθνική ανεξαρτησία, αλλά καθορίζονται απροκάλυπτα από τους διεθνείς δανειστές
της. Τη χρονιά που η ελληνική κοινωνία είδε να εξανεμίζονται τα αποτελέσματα αγώνων δεκαετιών για την
κατοχύρωση κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων, είδε τη λάμψη των μεγαλουπόλεων να
φωτίζει τους εκατοντάδες αστέγους της, μοίρασε
συσσίτια στα σχολειά της και χαιρέτησε μελαγχολικά τα παιδιά της να φεύγουν μετανάστες για
να προσφέρουν σε άλλες πολιτείες, όσα η ίδια
είχε επενδύσει σ’ αυτά για το μέλλον της. Μια
χρονιά που η Ελλάδα για να θεραπεύσει τις πληγές της φλερτάρισε με ιδεολογήματα αντίθετα
στις παγιωμένες αντιλήψεις της για τη Δημοκρατία και ξένα προς την παράδοση και τον πολιτικό της πολιτισμό, δεχόμενη στη συνέχεια
σαστισμένη αλλεπάλληλα χαστούκια από τις πολιτικές της επιλογές.
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 9
Η κατάσταση αυτή δεν θα μπορούσε να μην έχει επιπτώσεις και στο δικό μας κλάδο. Οι δικηγόροι είδαν το
εισόδημά τους να μειώνεται δραματικά, είδαν στο βωμό
συντεχνιακών σκοπιμοτήτων και κοντόφθαλμων επιδιώξεων να θυσιάζεται η αξιοπιστία του τρίτου πυλώνα
εξουσίας της ελληνικής πολιτείας, εκείνου απώλεσε την
ιστορική ευκαιρία, διαθέτοντας αυξημένο κύρος και
Η παιδική χορωδία του ΔΣΠ έψαλλε παιδικά κάλαντα
υπό τη διεύθυνση της κ. Κικής Σβιγγοπούλου
αδιαμφισβήτητα ποιοτικό περιεχόμενο, να μπορέσει να
διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην ανάγκη της
ελληνικής κοινωνίας για ανάδειξη ενός αξιόπιστου σημείου αναφοράς παρά τις σοβαρές προσπάθειες της
ηγεσίας του Αρείου Πάγου. Επίσης οι δικηγόροι διαπίστωσαν, ότι πλέον κατά την απονομή της Δικαιοσύνης
το κυρίως ζητούμενο δεν είναι η επίλυση της διαφοράς,
αλλά η ασταμάτητα θεσμοθετούμενη εισπρακτική
ικανοποίηση του Δημοσίου, που έχει πλέον αλλοιώσει τη φυσιογνωμία της Δικαιοσύνης, προσδίδοντας της χαρακτήρα «πολυτελούς αγαθού» το οποίο
δεν μπορούν να απολαμβάνουν με κριτήρια ισονομίας όλοι όσοι βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια, αλλά μόνον οι οικονομικά ισχυροί.
Αγαπητοί φίλοι και φίλες, το να διαπιστώνει
κανείς τι έγινε στο παρελθόν και να εμπλέκεται
στις διαφιλονικίες για την απόδοση ευθυνών είναι
ιστορικά αναγκαίο, μας κάνει πιο έμπειρους και
σοφούς και πιθανόν να μας διδάσκει για ν’ αποφεύγουμε στο μέλλον τα σφάλματα τα δικά μας ή
των άλλων. Όμως η ζωή που περνά δίπλα μας δεν
είναι ιστορία, δεν είν΄ «ένα πουκάμισο αδειανό»,
είν’ ένα παιδί που γεννιέται καθημερινά, είναι η ανάγκη να σηκώσουμε τα μανίκια για μια καινούργια αρχή,
έστω κι αν αυτή είναι μία ακόμη αρχή. Η Ελλάδα χρει-
άζεται ένα νέο ξεκίνημα και η Δικαιοσύνη σύγχρονες
δομές. Ο Δικηγορικός Σύλλογος Πειραιά υποστήριξε
κάθε καινούργια πρόταση για τη χρήση των νέων τεχνολογιών προς εκσυγχρονισμό και διευκόλυνση του
διαδικαστικού σκέλους της δικαστηριακής πρακτικής,
απαλλάσσοντας τους συναδέλφους από την κατασπατάληση του χρόνου τους για ζητήματα γραφειοκρατικά.
Επίσης ο ΔΣΠ, αγκάλιασε αμέσως το θεσμό της διαμεσολάβησης, συναισθανόμενος την υποχρέωση του
να συμβάλει στη δημιουργία σύγχρονων και εναλλακτικών μορφών επίλυσης των διαφορών, που, χωρίς
να υποκαθιστούν το θεσμικό ρόλο της Δικαιοσύνης,
αντιθέτως στοχεύοντας στην ουσιαστικοποίηση και
αποσυμφόρηση της, παρέχουν προς τους ιδίους τους
ενδιαφερομένους τη δυνατότητα, χωρίς να αντιδικούν, να επιλύουν τις διαφορές τους γρήγορα, ευέλικτα και οικονομικά, με την συνδρομή και την
καθοδήγηση του δικηγόρου – διαμεσολαβητή, ο
οποίος ακριβώς λόγω της ιδιότητος του αυτής γνωρίζει ποια χαρακτηριστικά πρέπει να περιέχει μία συμφωνία επίλυσης για να είναι βιώσιμη στο υφιστάμενο
θεσμικό πλαίσιο.
Έτσι στα γραφεία του Δικηγορικού Συλλόγου, από
το Σεπτέμβριο του 2012, εδρεύει η αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία με την επωνυμία «ΚΕΝΤΡΟ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΣΗΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ», που συνέστησαν ο
Δικηγορικός Σύλλογος Πειραιά μαζί με το Εμπορικό
και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά, το Επαγγελ-
Οι παρευρισκόμενοι χειροκροτούν
κατά την ομιλία του Προέδρου του ΔΣΠ
ματικό Επιμελητήριο Πειραιά και το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Πειραιά, στους προέδρους των οποίων
αξίζουν συγχαρητήρια για την αξιέπαινη πρωτοβουλία
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
9
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 10
τους, προκειμένου κοπούλου, Πρόεδρος του Αρείου Πάγου, ο κ. Ιωάννηςνα παρασχεθούν Σπυρίδων Τέντες, Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, ο κ.
υπηρεσίες υψηλού Φωκίων Γεωργακόπουλος, Πρόεδρος του Ν. Σ. Κ., η
επιπέδου εκπαί- κ. Θεοδώρα Γκοΐνη, Αντ/δρος του Αρείου Πάγου, η κ.
δευσης και μετεκ- Ισιδώρα Παπαφράγκου, Αντεπίτροπος Επικρατείας.
παίδευσης για την
Οι Βουλευτές Πειραιά, κ.κ. Κωνσταντίνος Κατσααπόκτηση γνώσεων φάδος, Θεόδωρος Δρίτσας, Μαρία Ρεπούση, Αναστάκαι
δεξιοτήτων σιος Νεράντζης, Τζένη Βαμβακά, Παναγιώτης Μελάς,
απαραίτητων για Μαρία Γιαννακάκη.
την άσκηση της
Την δικαστική ηγεσία εκπροσώπησαν επίσης: Η κ.
διαμεσολάβησης Βασιλική Θάνου-Χριστοφίλου, Αρεοπαγίτης, Πρόεκαι να δημιουργη- δρος της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, ο κ.
θεί ένας πόλος Κωνσταντίνος Δάφνης, Αναθεωρητής Γ΄, Πρόεδρος της
Η κ. Μαρία Φλωροπούλου-Μακρή,
έλξης των πολιτών, Ένωσης Δικαστικών Λειτουργών Στρατιωτικής Δικαιμέλος του ΔΣ
συντόνισε την εκδήλωση
ώστε να υιοθετή- οσύνης, η κ. Θεώνη Λειβαδίτη, Εφέτης Δ. Εφετείου
σουν τη διαμεσολάβηση ως ένα εναλλακτικό και παρα- Αθηνών, Αντ/δρος της Ένωσης Διοικητικών Δικαστών,
γωγικό τρόπο επίλυσης διαφορών.
ο κ. Γιάννης Χαμηλοθώρης, Αρεοπαγίτης – Πρόεδρος
Αγαπητοί φίλοι και φίλες, η σημερινή εκδήλωση του της Εταιρείας Δικαστικών Μελετών. Οι Αρεοπαγίτες
Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιώς δεν προσφέρεται για κ.κ. Βασίλειος Λαμπρόπουλος, Κωνσταντίνος Φράαπολογισμό των πεπραγμένων μας, καθώς αποτελεί μία γκος, Βασίλειος Καπελούζος, Χρυσούλα Παρασκευά,
καθιερωμένη επετειακή προσέγγιση του Συλλόγου με Ιωάννης Γιαννακόπουλος, Ειρήνη Πετρουλάκη, Αγγετην πόλη του Πειραιά και τους φορείς της. Έτσι μη θέ- λική Αλειφεροπούλου. Η κ. Κλεονίκη Θεοδωροπούλου,
λοντας να σας κουράσω άλλο, εύχομαι καλή υγεία σε Πρόεδρος Εφετών, Προϊσταμένη Εφετείου Πειραιά, ο
σας και τις οικογένειες σας. Εύχομαι το παράξενο 2013 κ. Χαράλαμπος Μαχαίρας, Πρόεδρος Τρ/λούς Συμνα οδηγήσει την Ελλάδα και όλους εμάς στο φως. Στο βουλίου Δ/νσεως Εφετείου Αθηνών, ο κ. Γεώργιος Κριφως της γνώσης και της εμπειρίας. Στο φως του ελληνι- μπάς, Πρόεδρος Εφετών, Αν. Πρόεδρος Τριμ. Συμβ.
κού ήλιου που πάντοτε έφτανε για να ζεσταίνει τις καρ- Δ/νσεως Εφετείου Αθηνών, οι Πρόεδροι Εφετών κ.κ.:
διές μας σε δύσκολους καιρούς και μας υποχρέωνε να Γρηγόριος Λαπατάς, Ασπασία Μαγιάκου, Δημήτρης
στρέφουμε το βλέμμα στις σκιές των παιδιών μας που Μόκκας και η Πρόεδρος Εφετών Δ. Δικαστηρίων, κ.
διαγράφονταν πελώριες δείχνοντας μας το μέλλον.»
Ειρήνη Γιανναδάκη.
Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Πειραιά κ.κ. ΣεΟ κ. Γιάννης Αδαμόπουλος, Πρόεδρος Ολομέλειας
ραφείμ, ευλόγησε τους παρευρισκομένους και ευχή- Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος και Δ.Σ.Α., ο κ. Ευθηκε σε όλους ένα ευτυχισμένο και
εποικοδομητικό 2013.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους,
από την πολιτική ηγεσία:
Ο κ. Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και
Αθλητισμού, ο κ. Κωνσταντίνος Καραγκούνης,
Υφυπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ο κ. Ιωάννης Τραγάκης, Α΄ Αντιπρόεδρος της Βουλής. Ο Δήμαρχος
Πειραιά, κ. Βασίλειος Μιχαλολιάκος, ο Αντιπεριφερειάρχης Πειραιά, κ. Στέφανος Χρήστου
και Αττικής, κ. Λεωνίδας Αθανασιάδης.
Η χορωδία του ΔΣΠ υπό την διεύθυνση του κ. Μάριου Καζά
Από το Δικαστικό σώμα: Η κ. Ρένα Ασημα-
10
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 11
άγγελος Τσουρούλης, Πρόεδρος της Ολομέλειας
των Δικηγορικών Συλλόγων της Ευρώπης (CCBE),
οι επίτιμοι Πρόεδροι Δ.Σ.Π., κ.κ. Βασίλειος Βενέτης, και Κωνσταντίνος Πεταλάς.
Οι Εφέτες Αθηνών κ.κ. Κωνσταντίνος Γκανιάτσος και Ζαμπέτα Στράτα, η κ. Αγγελική Παπαπαναγιώτου-Λέζα, εφέτης Δ. Δικαστηρίων. Οι
Εισαγγελείς Εφετών Πειραιά κ.κ. Παναγιώτης Αγγελόπουλος και Χρήστος Κουμπής και Αθηνών η κ.
Ρούλα Χουδετσανάκη. Από το Πρωτοδικείο Πειραιά, ο Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου
Δ/νσεως Πρωτοδικείου Πειραιά, Απόστολος ΖαβιΚατάμεστη η αίθουσα Κίμωνος Ράλλη
τσάνος και τα μέλη Αντώνιος Αλαπάντας και Νιτου Πειραϊκού Συνδέσμου κατά την κοπή της πίτας
κόλαος Τσιρώνης. Ο κ. Νικ. Ποιμενίδης, Εισ/λέας
Πρωτοδικών, Προϊστάμενος της Εισ/λίας Πρωτοδρος Πειραϊκού Συνδέσμου, Νικόλαος Παρασκευόδικών Πειραιά. Ο κ. Γεώργιος Τσαπράζης, Πρωτοδί- πουλος, Πρόεδρος Βιβλιοπωλών και Εκδοτών Πειραιά,
κης Αθηνών, μέλος του Τριμελούς Συμβουλίου Δ/νσης Γιάννης Ροδίτης, μέλος Δ.Σ. του Χατζηκυριακείου ΙδρύΔιοικητικού Πρωτοδικείου Αθηνών και οι Πρόεδροι ματος Παιδικής Προστασίας, ο κ. Δημήτριος Αλφιέρης,
Πρωτοδικών κ.κ. Ιωάννης Λαμπρινόπουλος, Κωνστα- Δ/ντής Ιδ. Γραφείου Μητροπολίτη Πειραιά. Η κ. Βασιντίνα Παπαντωνίου και Δημήτριος Κουλαξίζης, καθώς λική Κύρκου, Προϊσταμένη Γραμματείας Εφετείου Πεικαι ο Πρόεδρος του Ναυτοδικείου Πειραιά κ. Κων/νος ραιά, ο κ. Φάνης Μπαλαφούτης, Προϊστάμενος
Κονιδάρης.
Γραμματείας Πρωτοδικείου Πειραιά και η κ. Γιούλη
Παρευρέθησαν επίσης: Ο κ. Σταύρος Κασιμάτης, Κουκούλη, Προϊσταμένη Γραμματείας Εισαγγελίας
Δήμαρχος Κορυδαλλού, ο Αστυνομικός Δ/ντής Πει- Πρωτοδικών Πειραιά. Μας τίμησαν επίσης εκδότες και
ραιά, Ταξίαρχος κ. Ιωάννης Διαμαντόπουλος, ο κ. Σπυ- δημοσιογράφοι. Τα φλουριά από τις πίτες που κόπηκαν
ρίδων Λάσκος, Διοικητής Τροχαίας Πειραιώς, ο τ. έπεσαν στην κ. Ζαμπέτα Στράτα, Εφέτη Αθηνών και
Βουλευτής Πειραιά κ. Δημήτριος Καρύδης, ο κ. Ιωάν- στην κ. Βασιλική Κύρκου, Προϊσταμένη Γραμματείας
νης Ξυπολιάς, Πρόεδρος του Δημ. Συμβουλίου Πει- Εφετείου Πειραιά στις οποίες ευχόμαστε κάθε προραιά, οι Δημ. Σύμβουλοι Πειραιά Κορίνα Λαουλάκου κοπή και ευτυχία.
και Γιάννης Καρδαράς και η Δημ. Σύμβουλος Κερατσινίου-Δραπετσώνας, Χρύσα Μύργιαλη. Η κ.
Ανδρομάχη Πηλιχού, Δ/ντρια Τομέα Υγείας Δικηγόρων Πειραιά, και η κ. Ελένη Πανούτσου, τ.Διευθύντρια.
Από τους φορείς της πόλης: Οι κ.κ. Γεώργιος
Κασιμάτης, Πρόεδρος ΕΒΕΠ, Σταύρος Χατζάκος,
Γεν. Δ/ντής ΟΛΠ, Πρόεδρος Παγκόσμιας Ένωσης
Λιμένων Κρουαζιέρας, Βασίλειος Κορκίδης, Πρόεδρος ΕΣΕΕ, Αντιπρόεδρος ΕΒΕΠ, Γεώργιος
Μπενέτος, Πρόεδρος Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Πειραιά, Ανδριανός Μιχάλαρος, Πρόεδρος
Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Πειραιά, Γεώργιος ΖηΟ Πρόεδρος του ΔΣΠ κ. Στέλιος Μανουσάκης
σιμάτος, Πρόεδρος Εμπορικού Συλλόγου Πειραιά,
εν μέσω των τυχερών της πίτας. Δεξιά η κ. Ζαμπέτα Στράτα, Εφέτης
Ιωάννης Χατζηαντωνίου, Πρόεδρος Διεθνούς ΝαυΑθηνών και αριστερά η κ. Βασιλική Κύρκου,
Προϊσταμένη Γραμμ. Εφετείου Πειραιά
τικής Ένωσης, Μαίρη Σορώτου-Τσανάκη, Πρόε-
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
11
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 12
CCBE
Η Τρόικα με τον πρόεδρο του Συμβουλίου
των Δικηγορικών Συλλόγων Ευρώπης (CCBE)
και αντιπρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου
Πειραιά κ. Ευάγγελου Τσουρούλη
Τ
α μέλη του κλιμακίου της Τρόικα συναντήθηκαν με
τον πρόεδρο του Συμβουλίου των Δικηγορικών Συλλόγων Ευρώπης (CCBE) και αντιπρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά Ε. Τσουρούλη. Αντικείμενο της
συνάντησης αυτής, ήταν η επιτάχυνση απονομής της Δικαιοσύνης και ο θεσμός της διαμεσολάβησης.
Επίσης κλιμάκιο της Τρόικα συναντήθηκε και με αντιπροσωπείες της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων και
της Ένωσης Δικαστικών Λειτουργών του Συμβουλίου της
Επικρατείας.
Οι Έλληνες δικαστές κατά τις συναντήσεις τους με τα
μέλη του κλιμακίου, έθεσαν το θέμα της επιτάχυνσης απονομής δικαιοσύνης και τόνισαν την αναγκαιότητα ηλεκτρονικής κάλυψης των δικογραφιών, τη χορήγηση
ηλεκτρονικών υπολογιστών σε όλους τους δικαστές, κ.α
Αποχή των Δικηγόρων Πειραιά στις 20 Φεβρουαρίου 2013
Τ
ο Διοικητικό Συμβούλιο του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά σε έκτακτη συνεδρίασή του στις
14/02/2013, αποφάσισε ομόφωνα την αποχή των Δικηγόρων Πειραιά από τα καθήκοντά τους, την Τετάρτη,
20 Φεβρουαρίου 2013, ημέρα της προκηρυχθείσας γενικής απεργίας, ως ένδειξη συμπαράστασης και αλληλεγγύης προς το δοκιμαζόμενο από τις υιοθετούμενες
οικονομικές πολιτικές Ελληνικό λαό, επισημαίνοντας
τον κοινωνικά άδικο και αποσπασματικό τους χαρακτήρα, ο οποίος μάλιστα επιτείνει τα δημοσιονομικά
αδιέξοδα και καταδικάζει το μέλλον των εργαζόμενων, ιδίως δε των νέων ανθρώπων, που βιώνουν στο
μέγιστο βαθμό τις συνέπειες της δυσμενούς συγκυρίας.
Το δικηγορικό σώμα, ενεργώντας στα πλαίσια του
νομοθετικά αναγνωρισμένου θεσμικού του ρόλου, εκφράζει τον έντονο προβληματισμό του για την παρατηρούμενη δίχως τέλος φαλκίδευση των δικαιωμάτων
του μέσου Έλληνα πολίτη, ο οποίος πλήττεται – κατά
τρόπο πρωτοφανή στον πυρήνα συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων του – μέσω περικοπών που
απομειώνουν τα εισοδήματά του και πλήττουν πλήθος
δικαιωμάτων του.
Νομοσχέδιο προς ψήφιση στη Βουλή
ο νέος Κώδικας περί Δικηγόρων
Σ
ε δημόσια διαβούλευση είχε τεθεί από την Τετάρτη 6 Φεβρουαρίου 2013 το σχέδιο νόμου του
υπουργείου Δικαιοσύνης με τίτλο «Κώδικας περί Δικηγόρων». Ο υπουργός Δικαιοσύνης, κ. Αντ. Ρουπακιώτης, με σχετική ανακοίνωσή του, επισήμανε ότι «με
το παρόν σχέδιο νόμου εκσυγχρονίζεται ο Κώδικας
περί Δικηγόρων προκειμένου να καταστεί πιο αποτελεσματική η άσκηση του δικηγορικού λειτουργήματος».
Πιο συγκεκριμένα, με το σχέδιο του νέου Κώ-
12
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
δικα προβλέπονται αλλαγές στον τρόπο απόκτησης
της δικηγορικής ιδιότητας (άσκηση – εξετάσεις), στο
διορισμό και την εξέλιξη των δικηγόρων, στα δικαιώματα και στις υποχρεώσεις αυτών, σε θέματα που
αφορούν τους δικηγορικούς συλλόγους καθώς και σε
ειδικότερα ζητήματα. Τέλος, σημειώνεται ότι η δημόσια διαβούλευση ολοκληρώθηκε και μετά από σχετική
επεξεργασία, το νομοσχέδιο θα κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή.
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 13
Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων:
Με μέτρο η δημόσια κριτική των δικαστικών αποφάσεων
"Oι Έλληνες πολίτες και κυρίως, οι μετέχοντες στο δημόσιο βίο της χώρας,
οφείλουν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και συγκρατημένοι όταν αναφέρονται
σε δικαστικές αποφάσεις"
Η
Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, με αφορμή
τις δηλώσεις σε βάρος των Δικαστών του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων Θεσσαλονίκης, για
την απόφαση στην γνωστή υπόθεση της υπεξαίρεσης
στο Δήμο Θεσσαλονίκης και σε βάρος των Δικαστών
του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων
Αθηνών, για την απόφαση στην υπόθεση
του πόθεν έσχες πολιτικού, τονίζει ότι οι
Έλληνες πολίτες και
κυρίως, οι μετέχοντες στο δημόσιο βίο της χώρας,
οφείλουν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και συγκρατημένοι όταν αναφέρονται σε δικαστικές αποφάσεις.
Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση της Ένωσης,
«δηλώσεις, οι οποίες αποδοκιμάζουν ή επικροτούν τις
δικαστικές αποφάσεις, ανάλογα με το εάν αυτές είναι
ή όχι κατά περίπτωση αρεστές, επιβάλλεται να αποφεύγονται, τουλάχιστον μέχρι την αμετάκλητη κρίση
τους, διότι εκλαμβάνονται ευλόγως αφενός μεν ως παρέμβαση στο έργο της Δικαιοσύνης, κατά ευθεία παράβαση του Συντάγματος, αφετέρου δε ως
προσπάθεια κλονισμού της εμπιστοσύνης των πολιτών, προς την αμεροληψία και την ανεξαρτησία των
Δικαστών η οποία (ανεξαρτησία) αποτελεί το θεμέλιο του Κράτους Δικαίου». Επίσης, επισημαίνεται ότι
καλό θα ήταν να αποφεύγονται δηλώσεις, οι οποίες
υπερβαίνουν τα άκρα όρια της δημόσιας κριτικής δικαστικών αποφάσεων και κυρίως, όταν πρόκειται για
αποφάσεις που έχουν εκδοθεί από Δικαστικούς Λειτουργούς, οι οποίοι «κατά τη διάρκεια της πολύχρονης
δικαστικής διαδρομής τους, έχουν αποδείξει ότι
ασκούν με ακεραιότητα και με αυξημένη ευσυνειδησία τα δικαστικά τους καθήκοντα».
6ο Συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων Ποινικολόγων
Η ποινική διαχείριση της δωροδοκίας –
Δυνατότητες και όρια (31/5-01/06/2013)
T
ο 6ο Συνέδριο της Ένωσης Ελλήνων Ποινικολόγων θα γίνει την 31η Μαΐου και την 1η Ιουνίου 2013 στην Κεντρική Αίθουσα «Αριστοτέλης
Ωνάσης» της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών (Λεωφ.
Συγγρού 107), την οποία ευγενώς παραχώρησε το
Ίδρυμα Αλέξανδρος Ωνάσης.
Θέμα του διήμερου Συνεδρίου είναι:
«Η ποινική διαχείριση της δωροδοκίας – Δυνατότητες και όρια».
Οι εισηγήσεις και η στρογγυλή τράπεζα θα καλύψουν ευρύ φάσμα θεμάτων, όπως το διεθνές και ευρωπαϊκό νομικό πλαίσιο για την δωροδοκία και την
διαφθορά, τα ουσιαστικού δικαίου ζητήματα των άρ-
θρων 234-235 ΠΚ, η δωροδοκία στον ιδιωτικό τομέα,
τα συγγενή προς την δωροδοκία εγκλήματα («αθλητική» δωροδοκία, νόμος περί μεσαζόντων, πώληση
επιρροής κ.λπ.), η σχέση της δωροδοκίας με άλλα
εγκλήματα (απιστία, ξέπλυμα βρώμικου χρήματος),
τα προγράμματα επιείκειας, οι παράλληλες κυρώσεις σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα κ.λπ.
Προσεχώς θα ανακοινωθεί το πλήρες πρόγραμμα
του Συνεδρίου και οι όροι συμμετοχής σ΄αυτό.
Πληροφορίες στη Γραμματεία της Ένωσης
Ελλήνων Ποινικολόγων (Υπεύθυνη κα Λαβαζού)
Τηλ.: 6944506619, 210 3820125
Fax: 210 3820112
e-mail: [email protected]
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
13
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 14
Συνέδριο στη Θεσσαλονίκη (15-16/2/2013)
για τις νέες διατάξεις περί Επικουρικού Κεφαλαίου
Άρθρο 4 ν.4092/2012: Η ΩΡΑ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ
του Ηλία Ι. Κλάππα,
Δικηγόρου Πειραιά,
Μέλους Δ.Σ. του Δ.Σ.Π.
1 Ο Λέων Τολστόι
ξεκινάει το μυθιστόρημά του «Άννα Καρένινα» με τη φράση
«Όλες οι ευτυχισμένες
οικογένειες μοιάζουν μεταξύ τους. Κάθε δυστυχισμένη οικογένεια, όμως,
είναι δυστυχισμένη με το
δικό της τρόπο».
Τα αυτοκινητικά ατυχήματα δημιουργούν θύματα
και δυστυχισμένες οικογένειες. Επειδή η τραγωδία της
καθεμίας είναι διαφορετική, δεν υπάρχει αντικειμενική
δυνατότητα για τα θύματα και τις οικογένειες αυτές ούτε
να οργανωθούν ούτε να συνδικαλιστούν ούτε να αντιδράσουν σε πρωτοβουλίες που τους στερούν δικαιώματα.
Οι δυστυχισμένες οικογένειες στον πρώτο που απευθύνονται όταν τους χτυπήσει η τραγωδία είναι σε ένα νομικό παραστάτη για να τους στηρίξει στην αναζήτηση των
δικαιωμάτων τους και στη διεκδίκηση των νομίμων αξιώσεών τους. Εξηγείται απόλυτα, λοιπόν, γιατί οι Δικηγόροι
και οι Δικηγορικοί Σύλλογοι πήραν θέση από την πρώτη
στιγμή επί της τροπολογίας για το Επικουρικό Κεφάλαιο
που κατατέθηκε, δεύτερη φορά μέσα σε ένα χρόνο, με
πρωτοβουλία του Υπουργού Οικονομικών και όχι του
Υπουργού Δικαιοσύνης, την Παρασκευή 5-10-2012 σε ένα
άσχετο νομοσχέδιο που αφορούσε τις δημοσιονομικές
μνημονιακές υποχρεώσεις της χώρας (Βλ. Απόφαση και
Ενημερωτικό Σημείωμα της Ολομέλειας των Προέδρων
των Δικηγορικών Συλλόγων περί της προτεινόμενης ρύθμισης για το καθεστώς του Επικουρικού Κεφαλαίου σε
www.dspeir.gr (8-10-2012).
Για τη στάση τους αυτή, έγινε προσπάθεια να λοιδορηθούν οι Δικηγόροι και οι Δικηγορικοί Σύλλογοι ότι
δήθεν, με τον τρόπο αυτό, υπερασπίζονταν συντεχνιακά
δικαιώματά τους.
Στην πραγματικότητα, οι Δικηγορικοί Σύλλογοι ανέδειξαν την κοινωνική και δικαιοπολιτική σημασία του θέματος και αντιπάλεψαν αυτή την τροπολογία, καθώς έθετε
σοβαρά νομικά ζητήματα αντισυνταγματικότητας και
προσβολής της ΕΣΔΑ και του Κοινοτικού Δικαίου.
2 Η παρέμβαση των Δικηγορικών Συλλόγων δικαιώθηκε τόσο από την Έκθεση της Επιστημονικής Επιτροπής της Βουλής επί του νομοσχεδίου (βλ. ΕπΣυγκΔ
14
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
2012.502 επ.), όσο και από τη συζήτηση της τροπολογίας αυτής στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής στις 17-10-2012, όπου το σύνολο
των Βουλευτών και των κομμάτων της Βουλής την επέκριναν και την καταδίκασαν. Αρκεί να ανατρέξει κανείς
στις ομιλίες των Βουλευτών στην Κοινοβουλευτική αυτή
Επιτροπή και ιδιαιτέρως στις ομιλίες των εισηγητών αλλά
και των υπόλοιπων Βουλευτών εκείνων των δύο εκ των
τριών κομμάτων της Κυβέρνησης που τελικώς λίγες
ημέρες αργότερα ψήφισαν την τροπολογία, την οποία
και αυτοί καταδίκαζαν τόσο έντονα (Βλ. http://
w w w . h e l l e n i c p a r l i a m e n t . g r / Vo u l i - t o n Ellinon/ToKtirio/Fotografiko-Archeio/#61c4f747-817a4c27-ac2d-abd82c0bfad8).
3 Η τροπολογία έγινε νόμος, καθώς ψηφίστηκε με
158 ψήφους υπέρ και 135 κατά και αποτέλεσε το άρθρο 4
του ν.4092/2012 (ΦΕΚ Α΄ 220/8-11-2012).
Ο νόμος αυτός και οι συγκεκριμένες διατάξεις του
περί του Επικουρικού Κεφαλαίου, στερεί δικαιώματα
και πλήττει τα θύματα και τους ασφαλισμένους των εταιρειών, των οποίων ανακλήθηκε η άδεια ή πτώχευσαν.
Το θέμα δεν απέκτησε ευρύτερη δημοσιογραφική
προβολή. Εκτός του ότι έμεινε στη σκιά άλλων τεράστιων
προκλήσεων που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία σε
συνθήκες οικονομικής κρίσης, θεωρήθηκε ότι αφορά
μόνο μία πολύ μικρή κατηγορία συμπολιτών μας, άποψη
όμως που παραβλέπει, αφενός, ότι η κατηγορία αυτή δεν
είναι, δυστυχώς, μικρή και, αφετέρου, ότι ο καθένας από
εμάς και η οικογένειά του μπορεί να αποτελέσει εν δυνάμει μέλος αυτής της κατηγορίας.
Μόνο συγκεκριμένες οικονομικές ιστοσελίδες και
εφημερίδες προέβαλαν το θέμα και αυτές βεβαίως από την
οικονομική και μόνο πλευρά του, αποσιωπώντας τόσο τα
νομικά όσο και τα κοινωνικά ζητήματα που δημιουργούνται.
Πλην όμως, τα υπαρκτά οικονομικά προβλήματα του
Επικουρικού Κεφαλαίου δεν επιλύονται μετατρέποντας
τα θύματα και τους πρώην ασφαλισμένους σε έμμεσους χρηματοδότες του Επικουρικού Κεφαλαίου.
4 Παρά τη ψήφισή του, οι νέες διατάξεις περί Επικουρικού Κεφαλαίου παραμένουν στην κορυφή της νομικής επικαιρότητας και υπάρχει έντονη αρθρογραφία
σχετικά με τις ρυθμίσεις αυτές (βλ. τα άρθρα του Καθηγητή Νομικής Γ.Κατρούγκαλου και του Αρεοπαγίτη ε.τ.
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 15
Ο Πρόεδρος ΔΣΠ Στέλιος Μανουσάκης
απευθύνει χαιρετισμό στο Συνέδριο
Αθ.Κρητικού σε ΕπΣυγκΔ 2012.482 επ.), ενώ το Επικουρικό Κεφάλαιο προς υποστήριξη των διατάξεων του νέου
νόμου, ζήτησε και πήρε δύο γνωμοδοτήσεις από Καθηγητές Πανεπιστημίου. Για την υπεράσπιση του νέου νόμου
έγινε επίκληση από έγκριτους συγγραφείς της έννοιας του
δημόσιου συμφέροντος, κατά τρόπο, όμως, που η επίκλησή του δημιούργησε ιδιαιτέρως πικρές σκέψεις, καθώς
αποδεικνύεται ότι θυμόμαστε και επικαλούμαστε το δημόσιο συμφέρον μόνο για να στερήσουμε δικαιώματα από
τους αδύνατους αφήνοντας στο απυρόβλητο τους δυνατούς.
Σύμφωνα με τη νομολογία του Αρείου Πάγου «το Επικουρικό Κεφάλαιο αποτελεί οργανισμό που προεχόντως
ιδρύθηκε από το νόμο χάριν του ζημιωθέντος τρίτου στις
προβλεπόμενες από το νόμο περιπτώσεις, στις οποίες οι
αξιώσεις του θανόντος δεν είναι αρκούντως εξασφαλισμένες στην ικανοποίησή τους κατά του υπόχρεου ή υπεύθυνου για το ατύχημα» (ΑΠ 1221/2011).
Δυστυχώς, στο όνομα δήθεν του δημόσιου συμφέροντος, η νομοθετική επιλογή που έγινε με το άρθρο 4 του
ν.4092/2012 καταστρατηγεί το σκοπό ίδρυσης και λειτουργίας του Επικουρικού Κεφαλαίου, καθώς μειώνεται
ποιοτικά και ποσοτικά η προστασία του ζημιωθέντος, τον
οποίο θα έπρεπε κατά το σκοπό του να προστατεύει, ενώ
ταυτόχρονα παραμένει απροστάτευτος και ο ασφαλισμένος ασφαλιστικής εταιρίας, της οποίας ανακαλείται η
άδεια μετά το χρόνο του ατυχήματος.
5 Η Δικαιοσύνη στάθηκε κριτικά απέναντι στο νέο
νόμο και με σειρά δικαστικών αποφάσεων οι διατάξεις
του άρθρου 4 του ν.4092/2012 θεωρήθηκαν ανίσχυρες και
ανεφάρμοστες ως αντικείμενες στο Σύνταγμα, στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και στις
Κοινοτικές Οδηγίες που ρυθμίζουν την ύπαρξη και το καθεστώς του Επικουρικού Κεφαλαίου (Ενδεικτικά, ΜονΠρωτΑθ 3903/2012 ΕπΣυγκΔ 2012.514, ΜονΠρωτΑθ
3941/2012 ΝΟΜΟΣ, ΜονΠρωτΑθ 3905/2012 ΕπΣυγκΔ
2012.465, ΜονΠρωτΑθ 3907/2012 ΕπΣυγκΔ 2012.506,
ΜονΠρωτΚατερίνης 31/2013, ΕιρΘεσσαλονίκης
552/2013).
Υπήρξαν και αποφάσεις που εφάρμοσαν το νέο νόμο
είτε γιατί τον έκριναν συνταγματικό και συμβατό με τις
υπερνομοθετικής ισχύος διατάξεις (ΜονΠρωτΑμαλιάδας
108/2012) είτε με απλή επίκλησή του, στερούμενες, όμως,
παντελώς και αδικαιολογήτως μείζονας πρότασης και αιτιολογίας, καθώς όχι μόνο δεν ασχολήθηκαν με τα θέματα
συνταγματικότητας και συμβατότητας με την ΕΣΔΑ και
το Κοινοτικό Δίκαιο, αλλά δεν καταπιάστηκαν ούτε με τον
τρόπο προβολής του σχετικού ισχυρισμού περί περιορισμού της ευθύνης του Επικουρικού Κεφαλαίου, αν δηλαδή αποτελεί ένσταση ή λαμβάνεται αυτεπαγγέλτως
υπόψη από το Δικαστήριο (ΜονΠρωτΠειρ 5376/2012).
6 Στις συνθήκες αυτές, ο Δικηγορικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης πήρε την πρωτοβουλία, σε συνεργασία με την
Επιθεώρηση Συγκοινωνιακού Δικαίου και την Ένωση Νομικών Αυτοκινητικού Δικαίου και Ιδιωτικής Ασφάλισης
Βορείου Ελλάδας (ΕΝΑΔΙΑΒΕ), να διοργανώσει στη
Θεσσαλονίκη στις 15-16/2/2013, ένα επιστημονικό συνέδριο για το Επικουρικό Κεφάλαιο και τις νέες διατάξεις,
με θέμα: «Δικαιοπολιτικά ζητήματα εναρμόνισης του
άρθρου 4 του ν.4092/2012 με το Σύνταγμα και την Ευρωπαϊκή νομοθεσία».
Τις εργασίες του Συνεδρίου που είχε ιδιαίτερη επιτυχία και μεγάλη συμμετοχή Δικαστών και Δικηγόρων, χαιρέτησαν, μεταξύ άλλων, ο Πρόεδρος του Δικηγορικού
Συλλόγου Πειραιά Στέλιος Μανουσάκης και, εκ των
συνδιοργανωτών του Συνεδρίου, ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης Νίκος Βαλεργάκης, ο
εκδότης της Επιθεώρησης Συγκοινωνιακού Δικαίου Μιχάλης Ονουφριάδης και ο Πρόεδρος της ΕΝΑΔΙΑΒΕ
Αθανάσιος Μασούρας.
Το πάνελ των εισηγητών της πρώτης ημέρας διακρίνονται από
αριστερά ο Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης
του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης Παναγιώτης Παυλίδης,
ο δικηγόρος ε.τ. Γεώργιος Αμπατζής, ο δικηγόρος Ιωάννης
Κοτζαμανίδης, μέλος ΔΣ του ΔΣΘ και ο δικηγόρος Ηλίας
Κλάππας, μέλος ΔΣ του ΔΣΠ.
7 Τα θέματα τα οποία απασχόλησαν τους ομιλητές και
τους συνέδρους αφορούσαν
ΠΡΩΤΟΝ, την επιβολή ανωτάτου ορίου 6.000 ευρώ
στην υποχρέωση αποζημίωσης του Επικουρικού Κεφαλαίου για χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης,
σε όλες τις περιπτώσεις ευθύνης του
ΔΕΥΤΕΡΟΝ, την επιβολή ανωτάτου ορίου αποζημίωσης των ζημιωθέντων και, ταυτόχρονα, την καθιέρωση
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
15
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 16
Το πάνελ των εισηγητών της δεύτερης ημέρας του Συνεδρίου
διακρίνονται από αριστερά ο Καθηγητής Νομικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Χρυσόγονος, ο
Επίκουρος Καθηγητής Νομικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Απόστολος Σοφιαλίδης, ο δικηγόρος Ιωάννης Κοτζαμανίδης, μέλος ΔΣ του ΔΣΘ και ο δικηγόρος Αθανάσιος
Μασούρας, Πρόεδρος ΕΝΑΔΙΑΒΕ.
κλιμακωτής μείωσης της δικαιούμενης αποζημίωσης, στις
περιπτώσεις πτώχευσης ή ανάκλησης άδειας ασφαλιστή
ΤΡΙΤΟΝ, την κατάργηση της ευθύνης του σε περιπτώσεις εκ προθέσεως πρόκλησης του ατυχήματος
ΤΕΤΑΡΤΟΝ, την υποχρεωτική τρίμηνη εξώδικη προδικασία για την άσκηση αγωγής κατά του Επικουρικού
Κεφαλαίου
ΠΕΜΠΤΟΝ, την αναστολή αναγκαστικής εκτέλεσης
σε βάρος του Επικουρικού Κεφαλαίου ως 31-12-2016
ΕΚΤΟΝ, την καταβολή αποζημιώσεως από το Επικουρικό Κεφάλαιο με τόκο 6% ετησίως, αντί του νόμιμου
τόκου υπερημερίας.
ΕΒΔΟΜΟΝ, την αναδρομικότητα των διατάξεων που
αφορούν στον περιορισμό ευθύνης του Επικουρικού Κεφαλαίου και στις αξιώσεις που δεν έχουν επιδικαστεί με
οριστική δικαστική απόφαση
ΟΓΔΟΟΝ, τον τρόπο προβολής του ισχυρισμού περί
περιορισμού ευθύνης του Επικουρικού Κεφαλαίου, αν δηλαδή αποτελεί ένσταση ή λαμβάνεται αυτεπαγγέλτως
υπόψη από το Δικαστήριο.
8 Στο συνέδριο συμμετείχαν ως ομιλητές οι Πανεπιστημιακοί Κωνσταντίνος Χρυσόγονος, Καθηγητής Νομικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, και Απόστολος
Σοφιαλίδης, Επίκουρος Καθηγητής Νομικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, οι εισηγήσεις των οποίων αφορούσαν, αντίστοιχα, «Το Σύνταγμα και το άρθρο 4 του
ν.4092/2012» και «Τα ζητήματα προδικασίας και αναγκαστικής εκτέλεσης».
Ο Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης
του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης, Παναγιώτης Παυλίδης, Πρόεδρος Πρωτοδικών, ανέπτυξε εισήγηση που
αφορούσε στην «Επισκόπηση της πρόσφατης νομολογίας
σχετικά με το άρθρο 4 του ν.4092/2012 για το Επικουρικό
Κεφάλαιο».
Ο Δικηγόρος Ιωάννης Κοτζαμανίδης, μέλος Δ.Σ. του
Δ.Σ.Θ., μετά την εισαγωγή στα θέματα του Συνεδρίου,
ανέλυσε τα δικαιοπολιτικά ζητήματα που ανακύπτουν από
το άρθρο 4 ν.4092/2012, προτείνοντας συγκεκριμένα υπο-
16
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
δείγματα αντενστάσεων και νομικών ισχυρισμών.
Ο Δικηγόρος ε.τ. Γεώργιος Αμπατζής, ασχολήθηκε
με το θέμα «Η αντίθεση των διατάξεων ν.4092/2012 περί
Επικουρικού Κεφαλαίου προς το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής
Ένωσης και τη νομολογία του ΔΕΚ».
Ο Δικηγόρος Ηλίας Κλάππας, μέλος Δ.Σ. του Δ.Σ.Π.,
εισηγήθηκε το θέμα: «Κριτική θεώρηση των νέων διατάξεων περί Επικουρικού Κεφαλαίου: Τα θύματα και οι
πρώην ασφαλισμένοι ως έμμεσοι χρηματοδότες του Επικουρικού Κεφαλαίου».
Ο Δικηγόρος Αθανάσιος Μασούρας, Πρόεδρος της
ΕΝΑΔΙΑΒΕ, αναφέρθηκε στα νομικά ζητήματα που γεννώνται από την επιβολή περιορισμένου τόκου υπερημερίας 6% υπέρ ενός ν.π.ι.δ. όπως το Επικουρικό Κεφάλαιο.
9 Τις ομιλίες ακολούθησε πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση με πολλές παρεμβάσεις και ζωντανός διάλογος με
μεγάλη συμμετοχή των συνέδρων που βοήθησε να αναδειχθεί ακόμη περισσότερο το πλήθος των ουσιαστικών
και δικονομικών προβλημάτων που γεννά ο νέος νόμος
και τα οποία επιτείνονται λόγω της ιδιαιτέρως κακότεχνης
νομικής διατύπωσης των νέων διατάξεων.
10 Το Συνέδριο της Θεσσαλονίκης κατέδειξε ότι το
νέο θεσμικό πλαίσιο για το Επικουρικό Κεφάλαιο παραμένει στην πρώτη γραμμή της νομικής επικαιρότητας.
Η Δικαιοσύνη θα κληθεί πλέον να απαντήσει σε μία
σειρά από νομικά ζητήματα συνταγματικότητας και
συμβατότητας με τη διεθνή και κοινοτική έννομη τάξη,
τα οποία έχουν ευρύτερη κοινωνική σημασία και αφορούν
στην παροχή έννομης προστασίας σε μία ιδιαίτερα αδύναμη κοινωνικά και οικονομικά ομάδα πολιτών, που
συχνά βιώνει μία ανείπωτη δυστυχία.
Η συνταγματική αρχή παροχής έννομης προστασίας
κατά το άρθρο 20 παρ.1 του Συντάγματος, οφείλει να είναι
πλήρης, ουσιαστική και αποτελεσματική και δεν είναι
ούτε συμβολική ούτε θεωρητική. Ο δικαστικός έλεγχος
των νέων διατάξεων πρέπει να γίνεται με παρρησία ώστε
να μην θυσιαστούν θεμελιώδεις νομικοί κανόνες και τα
δικαιώματα των πολιτών.
Από αριστερά ο Πρόεδρος ΔΣΠ Στέλιος Μανουσάκης, ο
πρώην Πρόεδρος ΔΣΘ Μανώλης Λαμτζίδης, ο υπεύθυνος σύνταξης της Επιθεώρησης Συγκοινωνιακού Δικαίου Στρατής
Ονουφριάδης, ο Πρόεδρος ΔΣΘ Νίκος Βαλεργάκης, ο εκδότης της Επιθεώρησης Συγκοινωνιακού Δικαίου Μιχάλης
Ονουφριάδης, ο Ηλίας Κλάππας, μέλος Δ.Σ. του ΔΣΠ και ο
Γεώργιος Αμπατζής εκ των εισηγητών του Συνεδρίου.
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 17
ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤΟ ΔΣΠ
«Σχέση πολυνομίας και διαφθοράς» &
«Ζητήματα ορθής νομοθετικής λειτουργίας»
Ο
Δικηγορικός Σύλλογος Πειραιά και η Επιτροπή
Μορφωτικών και Πολιτιστικών Εκδηλώσεων
διοργάνωσαν την Τετάρτη 13 Μαρτίου 2013 στην αίθουσα εκδηλώσεων του Δ.Σ.Π. ημερίδα με θέματα:
«Σχέση πολυνομίας και διαφθοράς»με εισηγητές τους
κ.κ. Λέανδρο Ρακιντζή, Γενικό Επιθεωρητή Δημόσιας
Διοίκησης,«Ζητήματα ορθής νομοθετικής λειτουργίας» και Φωκίωνα Γεωργακόπουλο, Πρόεδρο του
Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Από την Επιτροπή
Μορφωτικών και Πολιτιστικών Εκδηλώσεων του
ΔΣΠ προλόγισε ο Πρόεδρος της Επιτροπής και Αντιπρόεδρος του ΔΣ κ. Μανώλης Κοτσώνης.
ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤΟ ΔΣΠ
Aλλαγές στη φορολογία εισοδήματος
και τη φορολογική απεικόνιση συναλλαγών
Ο
Δικηγορικός Σύλλογος Πειραιά πραγματοποίησε ενημερωτικό σεμινάριο14 Φεβρουαρίου
2013 στην αίθουσα εκδηλώσεων του Συλλόγου με
θέμα: «αλλαγές στη φορολογία εισοδήματος και τη
φορολογική απεικόνιση συναλλαγών».
Ομιλητές ήταν οι κ.κ. Ευστάθιος Κ. Μπακάλης, Δικηγόρος, Φορολογικός Σύμβουλος Ολομέλειας Προέδρων Δ.Σ. Ελλάδος και ο Αναστάσιος Καρυστινός,
λογιστής. Το συντονισμό έκανε ο Γ. Γραμματέας του
ΔΣΠ Γεώργιος Σταματογιάννης.
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
17
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 18
Αθώοι λόγω άθλιων συνθηκών κράτησης…
Απόφαση «έκπληξη» δικαστηρίου δικαιώνει απόδραση κρατουμένων
Επιμέλεια:
Μανώλης Κοτσώνης
Η
διάρκεια και οι συνθήκες κράτησης παραβιάζουν
την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του
Ανθρώπου και ως εκ τούτου οι κατηγορούμενοι για την
απόδραση στις 30 Σεπτεμβρίου από τα κρατητήρια της
Αστυνομικής Διεύθυνσης Θεσπρωτίας κηρύχθηκαν
αθώοι. Αυτό αποφάσισε σε μία απόφαση που θα καταγραφεί στα ιστορικά το Μονομελές Πλημμελειοδικείο
Ηγουμενίτσας.
Πρόκειται για την υπ’ αριθμόν 682/2-10-2012 απόφαση του Μον. Πλημμ. Ηγουμενίτσας με Πρόεδρο τον
Αθανάσιο Τερζούδη, Πλημμελειοδίκη και την Αικατερίνη Σαπλαούρα, Αντιεισαγγελέα.
Στην Ηγουμενίτσα τη νύχτα από 30 Σεπτεμβρίου
προς 1η Οκτωβρίου, οι κατηγορούμενοι απέδρασαν,
όντας κρατούμενοι στα κρατητήρια της Αστυνομικής Διεύθυνσης Θεσπρωτίας για παράνομη είσοδο στη χώρα.
Ειδικότερα, την ώρα που οι φύλακες των κρατητηρίων απασφάλισαν και εισήλθαν σε αυτά, προκειμένου
να αφαιρέσουν τα απορρίμματα των κρατουμένων, οι τελευταίοι τους απώθησαν βίαια με αποτέλεσμα οι μεν φύλακες να αδρανοποιηθούν, οι δε κατηγορούμενοι να
διαφύγουν προς άγνωστη κατεύθυνση.
Στο σκεπτικό του δικαστηρίου, που δημοσιεύεται
στην υπ’ αριθμό 682/2012 απόφασή του, αναφέρεται :
«Η πράξη αυτή είναι αρχικά και τελικά άδικη και επιπλέον αρχικά καταλογιστή σε καθένα των δραστών της.
Όμως αποδείχθηκε επιπλέον ότι οι συνθήκες κράτησης
που βίωναν οι κατηγορούμενοι κρατούμενοι μέχρι την
ημέρα απόδρασης τους και ειδικότερα ο πρώτος επί
εννέα μήνες, ο δεύτερος επί ένα μήνα, ο τρίτος επί δεκαέξι ημέρες, ο τέταρτος επί δεκαεπτά ημέρες, ο πέμπτος επί τριάντα ημέρες, ο έκτος επί τριάντα δύο
ημέρες, ο έβδομος, όγδοος και ένατος επί δεκαοκτώ ημέρες, ο δέκατος επί τριάντα δύο ημέρες, ο ενδέκατος επί
τριάντα τέσσερις ημέρες, ο δωδέκατος επί τριάντα μία
ημέρες, ο δέκατος τρίτος επί τριάντα έξι ημέρες, ο δέκατος τέταρτος επί τριάντα πέντε ημέρες και ο δέκατος
πέμπτος επί σαράντα πέντε ημέρες, είναι άθλιες και
άκρως επικίνδυνες για ανθρώπινα όντα».
όλους τους κρατουμένους και βρίσκεται στο χώρο που
κοιμούνται, δεν υφίσταται στο κρατητήριο καμμία παροχή νερού, οι δε κρατούμενοι υποφέρουν από ψείρες,
ψύλλους, ψωρίαση, τύφο, δερματικές παθήσεις και λοιπές λοιμώδεις μεταδοτικές ή μη ασθένειες). Έτσι, ο
χώρος κράτησης των κατηγορουμένων αποτελεί σοβαρή
εστία μικροβίων, ιών και λοιπών βλαπτικών για τον άνθρωπο μικροοργανισμών, η ανάπτυξη των οποίων ευνοείται από τη συνεχή σώρευση μεγάλου αριθμού
κρατουμένων από διάφορες χώρες προέλευσης (κυρίως
της Ασίας ή της Αφρικής), που δεν έχουν πλυθεί / καθαριστεί ή αλλάξει ρουχισμό επί εβδομάδες ή και μήνες.
Στο εν λόγω κρατητήριο, που έχει συνολικό εμβαδό
15,00 m2 στοιβάζονται άνω των 30 άτομα, με αποτέλεσμα να μην επαρκεί ο χώρος για όλους και να αδυνατούν
να ξαπλώσουν όλοι τα βράδια στο έδαφος (δεν υφίστανται κλίνες) για να κοιμηθούν.
Οι κατηγορούμενοι ήσαν περιορισμένοι στο κρατητήριο επί 24 ώρες το 24ωρο χωρίς δυνατότητα εξόδου,
άσκησης, αναψυχής ή αυλισμού (βλ. τις καταθέσεις των
μαρτύρων και τις απολογίες των κατηγορουμένων).
«Ως εκ τούτου, κρίνεται ότι απέδρασαν για να αποτρέψουν σοβαρό και αναπότρεπτο με άλλα μέσα κίνδυνο
που απειλούσε χωρίς δική τους υπαιτιότητα την υγεία
τους και ειδικότερα για να αποτρέψουν τη μόλυνση τους
από μεταδοτικές μολυσματικές ασθένειες, δεδομένης της
ιδιαιτέρως δυσχερούς πρόσβασης τους σε ιατρική φροντίδα, φαρμακευτική αγωγή και νοσοκομειακή περίθαλψη. Για το λόγο αυτό κρίνεται ότι αίρεται ο αρχικός
καταλογισμός της (αρχικώς και τελικώς) άδικης πράξης
της απόδρασης που τέλεσαν» αναφέρεται στην απόφαση.
Στηριζόμενο σε αυτά τα στοιχεία, το δικαστήριο
έκρινε ότι παραβιάζονται τα άρθρα 3, 8, 13 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, κήρυξε τους κατηγορούμενους αθώους, ενώ επέβαλε στο
Δημόσιο να πληρώσει τα δικαστικά έξοδα.
Στην απόφαση σημειώνεται πως:
Το κρατητήριο στο οποίο κρατούνταν ουδέποτε καθαρίζεται ή απολυμαίνεται και γενικότερα δεν τηρούνται
εντός αυτού ούτε οι στοιχειώδεις κανόνες καθαριότητας
και υγιεινής (υπάρχει μόνο μία χημική τουαλέτα για
18
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 19
ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΣΤΟ ΔΣΠ
Τα ναρκωτικά σήμερα και αύριο από νομοθετικής απόψεως»
(νομοσχέδιο περί ναρκωτικών)
Π
ραγματοποιήθηκε με επιτυχία στην αίθουσα εκδηλώσεων του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά στις
13 Φεβρουαρίου 2013 επιστημονική εκδήλωση με θέμα:
«Τα ναρκωτικά σήμερα και αύριο από νομοθετικής
απόψεως» (νομοσχέδιο περί ναρκωτικών)
Στην εκδήλωση μίλησαν οι κ.κ.: Χαράλαμπος Πουλόπουλος, Δρ. Κοινωνικών Επιστημών, Δ/ντής ΚΕΘΕΑ «Η
απεξάρτηση ως εναλλακτική της φυλάκισης για τους
εξαρτημένους χρήστες παράνομων ουσιών»
Γρηγόρης Τσόλιας, Δικηγόρος, ΜΔ Ποινικών Επιστημών «Κυρωτικές και Δικονομικές Διατάξεις του σχεδίου Κώδικα Νόμου για τα Ναρκωτικά».
Παρέμβαση έκανε ο κ. Παναγιώτης Μπρακουμάτσος,
Αντ/λέας Εφετών, τ. Πρόεδρος της Ένωσης Εισαγγελέων.
Την εκδήλωση προλόγισε ο Πρόεδρος του ΔΣΠ κ.
Στέλιος Μανουσάκης και συντόνισε ο Γεν. Γραμματέας
του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά, κ. Γιώργος Σταματογιάννης, του οποίου η τοποθέτηση συνοψίζεται παρακάτω:
«Το νομοσχέδιο για τα ναρκωτικά πραγματοποιεί μια
γενναία επανατοποθέτηση για την αντιμετώπιση του
εξαρτημένου ατόμου από τις παράνομες και ψυχοτρόπες
ουσίες, που καταλαμβάνει το σύνολο σχεδόν της ποινικής
διαδικασίας (ανάκριση, ακροατήριο, αναβολή, συζήτηση,
εκτέλεση ποινής).
Επίσης εισάγονται νέες δικονομικές διατάξεις στην
ανάκριση με δικαστικά εχέγγυα, αμφισβητούμενες αφενός για την νομιμότητά τους και αφετέρου για την αποτελεσματικότητα και ευελιξία τους.
Προτείνονται μειωμένες ποινές σε επίπεδο διακίνησης ναρκωτικών ουσιών, εμμένει το νομοσχέδιο στην ποινικοποίηση της χρήσης αλλά με μειωμένη ποινή και
δημιουργούνται συλλογικά όργανα για τη στρατηγική
αντιμετώπιση της καταπολέμησης ναρκωτικών ουσιών
(διυπουργική επιτροπή, εθνικός συντονιστής).
Η προσπάθεια είναι εμφανής. Η κοινωνία αγωνιά. Η
πολιτεία νομοθετεί. Η εφαρμογή-πράξη θα δικαιώσει;»
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους οι κ.κ.:
Χαράλαμπος Μαχαίρας, Πρόεδρος Εφετών, Πρόεδρος
Τριμ. Συμβ. Δ/νσης Εφετείου Αθηνών, Γιώργος Χριστοδούλου, Εφέτης, μέλος του Τριμελούς Συμβουλίου Δ/νσης
του Εφετείου Αθηνών, Ερασμία Λιούλη , Εφέτης Αθηνών,
Χρυσούλα Πλατιά, Εφέτης Πειραιά, πολλοί δικαστές και
δικηγόροι.
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
19
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 20
Ε ΝΗΜ ΕΡ Ω ΤΙ Κ Ο Σ ΗΜ Ε Ι ΩΜ Α
Αναφορικά με τον Κώδικα
Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών
του Ευστάθιος Κ. Μπακάλης
Δικηγόρος – Φορολογικός Σύμβουλος Ολομελείας Προέδρων Δ.Σ.
D.E.A. Φορολογικού Δικαίου Université Paris I Panthéon – Sorbonne
Μ.Δ.Ε. Αστικού Δικαίου Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Μ.Δ.Ε. Φορολογικού Δικαίου Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών
Μ
ε τις διατάξεις της υποπαραγράφου Ε.1. «Κώδικας
Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών και Λοιπές
Φορολογικές Διατάξεις» της παραγράφου Ε. «Ρυθμίσεις
για τα Δημόσια Έσοδα, τη Φορολογική Απεικόνιση των
Συναλλαγών και άλλες διατάξεις αρμοδιότητας Υπουργείου Οικονομικών» του άρθρου πρώτου του Ν. 4093/2012
«Έγκριση Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής
Στρατηγικής 2013-2016 - Επείγοντα Μέτρα Εφαρμογής
του ν. 4046/2012 και του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013-2016» (Φ.Ε.Κ. Α’
222/12.11.2012), όπως τροποποιήθηκαν με τις διατάξεις
του άρθρου 4 της από 19.11.2012 Π.Ν.Π. (Φ.Ε.Κ. Α’
229/19.11.2012), ο Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων (Π.Δ.
186/1992), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, καταργείται και αντικαθίσταται, από 01-01-2013, με τον Κώδικα
Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών.
Σε συνέχεια των ανωτέρω, εκδόθηκε η ερμηνευτική
εγκύκλιος ΠΟΛ. 1004/04-01-2013 του Υπουργείου Οικονομικών με θέμα: «Παροχή οδηγιών για την εφαρμογή των
διατάξεων της παραγράφου 1 της υποπαραγράφου Ε1 της
παραγράφου Ε του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012
(ΦΕΚ Α’ 222) περί του “Κώδικα Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών”».
Το παρόν σημείωμα επιχειρεί μια πρώτη αποτύπωση
των νέων ρυθμίσεων, όπως προκύπτουν από το κείμενο
του νόμου, την αιτιολογική έκθεση αυτού και την προαναφερθείσα εγκύκλιο. Αναφορά γίνεται τόσο σε καινοφανείς ρυθμίσεις, όσο και σε επαναλαμβανόμενες κατ’
ουσίαν διατάξεις του Κ.Β.Σ., προκειμένου να αποτελέσει
ένα χρηστικό εργαλείο για το minimum της αναγκαίας
πληροφόρησης. Ο χαρακτήρας του σημείωματος δεν είναι
εξαντλητικός, ούτε διεκδικεί δάφνες αυθεντικής ερμηνείας, παρά στοχεύει στο να συνοψίσει και να σχηματοποιήσει τα βασικότερα θέματα, τα οποία άπτονται της
καθημερινότητας στην άσκηση της δικηγορίας.
Ο Δ.Σ.Α. θα παρακολουθεί τις εξελίξεις αναφορικά
με ερμηνευτικές λύσεις, που θα δίδονται από τη Διοίκηση,
καθώς και τυχόν πρακτικά προβλήματα, που θα ανακύψουν από την εφαρμογή των ανωτέρω ρυθμίσεων, και,
όταν χρειαστεί, θα επανέλθει με νέοτερο, πιο αναλυτικό
σημείωμα.
20
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
1. Ορολογικές μεταβολές.
Ορολογικά, ο επιτηδευματίας ονομάζεται πλέον υπόχρεος
απεικόνισης συναλλαγών και τα βιβλία Β’ κατηγορίας
ονομάζονται απλογραφικά.
2. Βιβλίο εσόδων – εξόδων.
2.1. Αθεώρητο.
Το βιβλίο εσόδων – εξόδων είναι αθεώρητο, χωρίς την
υποχρέωση τήρησης επιπλέον μηνιαίας κατάστασης βιβλίου εσόδων – εξόδων επί μηχανογραφικής τήρησής του
(αιτιολογική έκθεση, άρθρο 4§16, ΠΟΛ. 1004/2013, άρθρα
4§16 και 9§1).
2.2. Καταχώριση εσόδων και εξόδων με μία εγγραφή.
Καθιερώνεται νέα δυνατότητα συγκεντρωτικής καταχώρισης (μία εγγραφή) των ημερησίων εσόδων ανεξαρτήτως
είδους και σειράς στοιχείων. Ειδικότερα, τα ποσά των
ακαθάριστων εσόδων και ο Φ.Π.Α, που αντιστοιχεί σε
αυτά, μπορεί να καταχωρίζονται καθημερινά στις στήλες
που αφορούν με ένα ποσό, για κάθε ένα είδος και σειρά
στοιχείων, που εκδόθηκαν την ίδια ημέρα, με αναγραφή
του πρώτου και τελευταίου αριθμού (άρθρο 4§21).
Όσον αφορά στα έξοδα, τα ποσά των εξόδων μέχρι εκατόν πενήντα (150) Ευρώ έκαστο και ο Φ.Π.Α., που αντιστοιχεί σε αυτά, μπορεί να καταχωρίζονται καθημερινά
στις στήλες που αφορούν συγκεντρωτικά με ένα ποσό, με
αναγραφή και του πλήθους των αντιστοίχων δικαιολογητικών (άρθρο 4§21).
Για τα έξοδα έως εκατό (100) Ευρώ (αντί 50 Ευρώ, που
ίσχυε βάσει Κ.Β.Σ.), μπορεί να λαμβάνεται, ως παραστατικό εξόδου, και απόδειξη λιανικής, αντί τιμολογίου, εφ’
όσον στην εν λόγω απόδειξη αναγράφεται το είδος των
αγαθών και υπηρεσιών κατά γενική περιγραφή, που πρέπει να προκύπτει είτε άμεσα (αναγραφή), είτε έμμεσα (με
την περιγραφή της δραστηριότητας - επαγγέλματος του εκδότη) στα στοιχεία (άρθρο 6§16 περ. γ’).
2.3. Αξία αγοράς και πώλησης παγίων – ιδιοχρησιμοποίηση υπηρεσιών.
Η αξία αγοράς και πώλησης των παγίων στοιχείων και η
ιδιοχρησιμοποίηση υπηρεσιών δεν καταχωρίζονται πλέον
σε ιδιαίτερο χώρο του βιβλίου εσόδων - εξόδων, αλλά σε
ιδιαίτερες στήλες αυτού (άρθρο 4§17).
Για τον υπολογισμό των αποσβέσεων, σε ιδιαίτερο χώρο
του βιβλίου εσόδων - εξόδων ή σε καταστάσεις καταχω-
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 21
ρίζεται, μέχρι τον χρόνο της εμπρόθεσμης υποβολής της
δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, για κάθε πάγιο περιουσιακό στοιχείο, η ημερομηνία και η αξία κτήσης του, το
οικείο δικαιολογητικό, ο συντελεστής απόσβεσής του, οι
αποσβέσεις και η αναπόσβεστη αξία (άρθρο 4§19).
2.4. Χρόνος ενημέρωσης του βιβλίου εσόδων – εξόδων.
Ο χρόνος ενημέρωσης του βιβλίου εσόδων - εξόδων συνδέεται πλέον με τον χρόνο υποβολής της δήλωσης Φ.Π.Α.
και, συνακόλουθα, από 01-01-2013, η ενημέρωση του βιβλίου αυτού γίνεται μέχρι το τέλος του επόμενου μήνα
κάθε ημερολογιακού τριμήνου και όχι πέραν του χρόνου
υποβολής της περιοδικής δήλωσης Φ.Π.Α. (άρθρο 4§18).
3. Τιμολόγιο.
3.1. Περιπτώσεις έκδοσης.
Για την παροχή υπηρεσιών σε άλλο υπόχρεο απεικόνισης
συναλλαγών (πρώην επιτηδευματία), σε πρόσωπα της παραγράφου 1 του άρθρου 3 (Δημόσιο, ημεδαπό ή αλλοδαπό
νομικό πρόσωπο ή επιτροπή ή ένωση προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, αλλοδαπό νομικό πρόσωπο, που
δεν έχει εγκατάσταση στην Ελλάδα και αποκτά κυριότητα
ή άλλο εμπράγματο δικαίωμα επί ακινήτου στην ημεδαπή,
οι ξένες αποστολές και οι διεθνείς οργανισμοί) ή σε αγρότες του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α. ή σε πρόσωπα εκτός
της Χώρας, για την άσκηση του επαγγέλματός τους ή την
εκτέλεση του σκοπού τους, κατά περίπτωση, εκδίδεται τιμολόγιο, τουλάχιστον διπλότυπο.
Ο υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών οφείλει να εξασφαλίζει την έκδοση τιμολογίου από τον ίδιο, σύμφωνα
με τα οριζόμενα από τις διατάξεις του άρθρου 6, καθώς
επίσης εξ ονόματός του και για λογαριασμό του από τον
πελάτη του ή από τρίτον, για τις παραδόσεις αγαθών ή παροχή υπηρεσιών που πραγματοποιούνται από αυτόν, είτε
στο εσωτερικό της Χώρας, είτε σε άλλα κράτη - μέλη της
Ευρωπαϊκής Ένωσης, είτε σε τρίτη χώρα, παρέχεται, δηλαδή, δυνατότητα τιμολόγησης είτε από τον ίδιο τον υπόχρεο, είτε από πελάτη αυτού (αυτοτιμολόγηση), είτε από
τρίτον, στον οποίο ανατίθεται η τιμολόγηση (άρθρο 6§1).
3.2. Αθεώρητο.
Το ως άνω τιμολόγιο είναι αθεώρητο (αιτιολογική έκθεση
του Ν. 4093/2012, άρθρο 9§1, και ΠΟΛ. 1004/2013, άρθρο
9§1).
3.3. Επαναλαμβανόμενη παροχή υπηρεσιών.
Για τις παροχές υπηρεσιών, που επαναλαμβάνονται κάθε
ημέρα ή και κατά αραιότερα χρονικά διαστήματα μέσα
στον ίδιο μήνα, προς τον ίδιο υπόχρεο απεικόνισης συναλλαγών ή πρόσωπο της παραγράφου 1 του άρθρου 3 ή
σε αγρότες του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α., ο παρέχων
τις υπηρεσίες μπορεί, αντί της έκδοσης τιμολογίου για
κάθε παροχή υπηρεσιών, να τηρεί κατάσταση κατά πελάτη, στην οποία καταχωρίζεται για κάθε παροχή υπηρεσιών η ημερομηνία παροχής των υπηρεσιών, το είδος των
υπηρεσιών και το ποσό της αμοιβής που συμφωνήθηκε.
Με βάση τα δεδομένα της κατάστασης αυτής εκδίδεται το
τιμολόγιο την τελευταία ημέρα του μήνα εκείνου, στον
οποίο αφορά, στο οποίο δεν απαιτείται αναλυτική περιγραφή, εφ’ όσον η πιο πάνω κατάσταση συντάσσεται σε
δύο αντίτυπα, ένα εκ των οποίων επισυνάπτεται στο τιμολόγιο. Η κατάσταση αυτή δεν απαιτείται, όταν το τιμολόγιο που εκδίδεται περιέχει αναλυτικά όλα τα δεδομένα,
τα οποία απαιτούνται από τις κατ’ ιδίαν διατάξεις (άρθρο
6§2).
Το εν λόγω τιμολόγιο επιτρέπεται να εκδοθεί μέχρι τη δεκάτη πέμπτη (15η) ημέρα του επόμενου μήνα, με ημερομηνία έκδοσης την τελευταία ημέρα του προηγούμενου
μήνα (άρθρο 6§15).
Το ως άνω τιμολόγιο είναι αθεώρητο (αιτιολογική έκθεση
του Ν. 4093/2012, άρθρο 9§1, και ΠΟΛ. 1004/2013, άρθρο
9§1).
3.4. Τιμολόγιο για την είσπραξη επιδοτήσεων.
Τιμολόγιο εκδίδεται και για την είσπραξη επιδοτήσεων
(άρθρο 6§3).
Το ως άνω τιμολόγιο είναι αθεώρητο (αιτιολογική έκθεση
του Ν. 4093/2012, άρθρο 9§1, και ΠΟΛ. 1004/2013, άρθρο
9§1).
3.5. Περιεχόμενο τιμολογίου.
Στο τιμολόγιο αναγράφονται η ημερομηνία έκδοσης
αυτού, τα πλήρη στοιχεία των συμβαλλομένων, η ημερομηνία της συναλλαγής, εφ’ όσον δεν συμπίπτει με την ημερομηνία έκδοσης του τιμολογίου, και τα στοιχεία αυτής
(άρθρο 6§9).
Ως πλήρη στοιχεία των συμβαλλομένων νοούνται το ονοματεπώνυμο ή η επωνυμία, η διεύθυνση και ο Α.Φ.Μ.
(άρθρο 6§10).
Ως πλήρη στοιχεία της συναλλαγής νοούνται η αξία ή το
είδος των υπηρεσιών και η αμοιβή. Στο καθαρό ποσό περιλαμβάνονται οι κατά τον χρόνο της συναλλαγής συναλλακτικές και ειδικές φορολογικές επιβαρύνσεις και
προστίθεται ο Φ.Π.Α. που αναλογεί. Ακόμη αναγράφεται
το συνολικό ποσό της αμοιβής (άρθρο 6§11).
3.6. Έκδοση Α.Π.Υ. αντί τιμολογίου.
Σύμφωνα με προφορικές διαβεβαιώσεις του αρμοδίου
τμήματος του Υπουργείου Οικονομικών, η έκδοση θεωρημένης Α.Π.Υ. αντί αθεώρητου τιμολογίου προς υπόχρεο απεικόνισης συναλλαγών δεν συνιστά φορολογική
παράβαση, πλην όμως υποδεικνύεται
3.7. Χρόνος έκδοσης του τιμολογίου.
Στην περίπτωση παροχής υπηρεσίας, το τιμολόγιο εκδίδεται με την ολοκλήρωση της παροχής. Όταν η παροχή
υπηρεσίας διαρκεί, εκδίδεται τιμολόγιο κατά τον χρόνο,
που καθίσταται απαιτητό μέρος της αμοιβής, για το μέρος
αυτό και την υπηρεσία που παρασχέθηκε. Πάντως, το τιμολόγιο δεν μπορεί να εκδοθεί πέραν της διαχειριστικής
περιόδου, που παρασχέθηκε η υπηρεσία (άρθρο 6§14).
Σε περίπτωση παροχής υπηρεσιών από τους ασκούντες
ελευθέριο επάγγελμα προς το Δημόσιο και τα Ν.Π.Δ.Δ.,
το τιμολόγιο εκδίδεται με κάθε επαγγελματική τους είσπραξη, σε συμμόρφωση και με τα οριζόμενα στη φορολογία εισοδήματος ως προς τον χρόνο κτήσης του
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
21
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 22
εισοδήματος από ελευθέριο επάγγελμα (άρθρο 48§7
Κ.Φ.Ε.).
3.8. Στοιχεία, που επέχουν θέση τιμολογίου.
Ως στοιχεία, που επέχουν θέση τιμολογίου, γίνονται δεκτά
όλα τα έγγραφα ή μηνύματα σε χαρτί ή με ηλεκτρονική
μορφή, τα οποία πληρούν τους όρους, που καθορίζονται
από τις διατάξεις του Κ.Φ.Α.Σ. (άρθρο 6§18).
4. Απόδειξη λιανικής συναλλαγής.
4.1. Περιπτώσεις έκδοσης.
Ο υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών εκδίδει απόδειξη
λιανικής, τουλάχιστον διπλότυπη, για την παροχή υπηρεσίας προς φυσικό πρόσωπο, για την ικανοποίηση ατομικών ή οικογενειακών αναγκών του (άρθρο 7§1).
4.2. Θεωρημένη.
Η εν λόγω απόδειξη εκδίδεται θεωρημένη έως 31-12-2013
(άρθρο 9§1).
4.3. Περιεχόμενο της απόδειξης λιανικής.
Στην απόδειξη λιανικής, το ποσό της αμοιβής αναγράφεται και ολογράφως, όταν αυτή εκδίδεται χειρόγραφη. Οι
ασκούντες ελευθέριο επάγγελμα αναγράφουν στην απόδειξη λιανικής και το ονοματεπώνυμο και τη διεύθυνση
του πελάτη (άρθρο 7§3).
4.4. Δωρεάν παροχή υπηρεσίας.
Επί δωρεάν παροχής υπηρεσιών από ασκούντες ελευθέριο επάγγελμα, είτε εκδίδεται στοιχείο αυτοπαράδοσης
(ιδιοχρησιμοποίησης υπηρεσιών)
(άρθρο 8§12), είτε
στην απόδειξη λιανικής αναγράφεται η ένδειξη «δωρεάν»
(άρθρο 7§3).
Το στοιχείο αυτοπαράδοσης καταργείται από 01-01-2014
(άρθρο 14§5).
4.5. Χρόνος έκδοσης της απόδειξης λιανικής.
Ο χρόνος έκδοσης των αποδείξεων λιανικής ορίζεται,
στην παροχή υπηρεσιών, στον χρόνο, που ορίζεται από τις
διατάξεις του άρθρου 6§14 του Κ.Φ.Α.Σ. (βλ. ανωτέρω
υπό 3.7.) (άρθρο 7§4).
4.6. Κατάργηση απόδειξης λιανικής από 01-01-2014.
Οι διατάξεις του άρθρου 7, του Κ.Φ.Α.Σ., που αναφέρονται στην απόδειξη λιανικής, καταργούνται από 01-012014 (άρθρο 14§5).
5. Απόδειξη δαπάνης.
Ο υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών, που τηρεί βιβλία
οποιασδήποτε κατηγορίας, για κάθε δαπάνη, η οποία
αφορά στην άσκηση του επαγγέλματός του, για την οποία
ο δικαιούχος δεν υποχρεούται στην έκδοση στοιχείου του
Κ.Φ.Α.Σ., εκδίδει διπλότυπη απόδειξη δαπάνης. Στην
απόδειξη δαπάνης, η οποία υπογράφεται και από τον δικαιούχο και στα δύο αντίτυπα, αναγράφονται:
22
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
α) τα πλήρη στοιχεία των συμβαλλομένων όπως περιγράφονται στο άρθρο 6§10.
β) η αιτιολογία και το ποσό της δαπάνης αριθμητικώς
και ολογράφως. Δεν απαιτείται η αναγραφή του ποσού
ολογράφως στις αποδείξεις που εκδίδονται με Η/Υ.
γ) οι τυχόν φόροι και οι λοιπές φορολογικές επιβαρύνσεις (άρθρο 8§13).
Η απόδειξη δαπάνης καταργείται από 01-01-2014 (άρθρο
14§5).
6. Διαφύλαξη δεδομένων.
6.1. Τόπος τήρησης βιβλίων και διαφύλαξης στοιχείων.
6.1.1. Κατά τη διάρκεια της διαχειριστικής περιόδου.
Κατά τη διάρκεια της διαχειριστικής περιόδου και μέχρι
την υποβολή της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, τα βιβλία τηρούνται, τα δε στοιχεία, καθώς και τα λοιπά δικαιολογητικά
εγγραφών,
φυλάσσονται
στην
επαγγελματική εγκατάσταση που αφορούν και επιδεικνύονται άμεσα στον φορολογικό έλεγχο.
Με γνωστοποίηση στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. της έδρας του
υποχρέου απεικόνισης συναλλαγών μπορεί τα βιβλία να
τηρούνται, τα δε στοιχεία, καθώς και τα λοιπά δικαιολογητικά εγγραφών, να φυλάσσονται σε άλλο τόπο, με την
προϋπόθεση ότι επιδεικνύονται στην προθεσμία, που ορίζεται από την αρμόδια φορολογική αρχή.
Επίσης, με τις προϋποθέσεις του προηγουμένου εδαφίου,
μπορεί τα βιβλία να ενημερώνονται σε άλλο τόπο με τα
πρωτογενή φορολογικά στοιχεία και λοιπά δικαιολογητικά εγγραφών, τα οποία, μετά την ενημέρωση τους, επιστρέφονται στην επαγγελματική εγκατάσταση που
αφορούν.
Ο τόπος τήρησης μπορεί να είναι ίδια ή μη επαγγελματική εγκατάσταση (άρθρο 9§2).
Σημειώνεται ότι γνωστοποιήσεις, που είχαν υποβληθεί,
και εγκρίσεις, που είχαν δοθεί με τις διατάξεις του προϊσχύσαντα Κώδικα για την τήρηση των βιβλίων και των
στοιχείων, εξακολουθούν να ισχύουν και για την τήρηση
των βιβλίων και των στοιχείων του Κ.Φ.Α.Σ. σε άλλο τόπο,
χωρίς δηλαδή την υποχρέωση υποβολής νέας γνωστοποίησης. Τα ανωτέρω ισχύουν αναλόγως και όσον αφορά στη
φύλαξη των φορολογικών στοιχείων και των ηλεκτρομαγνητικών μέσων αποθήκευσής τους (ΠΟΛ. 1004/2013).
6.1.2. Μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.
Μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, τα βιβλία, τα στοιχεία, τα λοιπά
δικαιολογητικά των εγγραφών, καθώς και τα ηλεκτρομαγνητικά μέσα αποθήκευσης αυτών κάθε διαχειριστικής
περιόδου, μπορεί να φυλάσσονται σε οποιονδήποτε τόπο
εντός ή εκτός της Ελληνικής Επικράτειας και επιδεικνύονται στην προθεσμία, που ορίζεται από την αρμόδια φορολογική αρχή. Όταν ο τόπος αποθήκευσης ευρίσκεται
εκτός Ελλάδας, υποχρεούται να γνωστοποιεί στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., πριν την αποθήκευση, τον τόπο αυτό, καθώς
και κάθε μεταβολή του τόπου αυτού (άρθρο 9§3).
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 23
Αναλόγως με τα προαναφερόμενα στην παράγραφο 2 του
άρθρου 9 (βλ. ανωτέρω υπό 6.1.3.), τυχόν σχετικές γνωστοποιήσεις, που έχουν υποβληθεί με τις προϊσχύσασες
διατάξεις του Κ.Β.Σ., δεν υποβάλλονται ξανά (ΠΟΛ.
1004/2013).
6.1.3. Ειδικά η διαφύλαξη τιμολογίων.
Ειδικά για τη διαφύλαξη των τιμολογίων, εφαρμόζονται
τα εξής:
α) Ο υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών οφείλει να μεριμνά για την αποθήκευση των αντιγράφων των τιμολογίων, που εκδίδονται από τον ίδιο ή εξ ονόματός του και
για λογαριασμό του, από τον πελάτη του ή από τρίτους,
καθώς και όλων των τιμολογίων που λαμβάνει. Αντίτυπα
των τιμολογίων, που εκδίδονται εξ ονόματος και για λογαριασμό του υπόχρεου απεικόνισης συναλλαγών, παραδίδονται σε αυτόν μέσα στην προθεσμία, που ορίζουν οι
διατάξεις περί απεικόνισης συναλλαγών για την ενημέρωση των τηρουμένων βιβλίων.
β) Ο υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών μπορεί να καθορίζει τον τόπο αποθήκευσης, υπό τον όρο να θέτει στη
διάθεση των αρμοδίων αρχών, έπειτα από οποιαδήποτε
αίτησή τους, τα τιμολόγια ή τις πληροφορίες, που έχουν
αποθηκευτεί, μέσα στις προθεσμίες, που τίθενται με την
αίτηση των αρχών αυτών, χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση. Όταν ο τόπος αποθήκευσης ευρίσκεται εκτός Ελλάδας, υποχρεούται να γνωστοποιεί στην αρμόδια
Δ.Ο.Υ., πριν την αποθήκευση, τον τόπο αυτό, καθώς και
κάθε μεταβολή του τόπου αυτού.
γ) Όταν η αποθήκευση δεν πραγματοποιείται με ηλεκτρονικά μέσα, που να εξασφαλίζουν την πλήρη και επιγραμμική (on line) πρόσβαση στα σχετικά δεδομένα, o
υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών υποχρεούται να αποθηκεύει στο εσωτερικό της Χώρας τα τιμολόγια που εκδίδει ή λαμβάνει.
δ) Όταν η αποθήκευση γίνεται σε χώρα, με την οποία δεν
υφίσταται νομική πράξη για την αμοιβαία συνδρομή με
την προβλεπομένη από τις διατάξεις του Ν. 1402/1983, του
Ν. 1914/1990 και τον Κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1798/2003 του
Συμβουλίου της 7ης Οκτωβρίου 2003 και σχετικά με το δικαίωμα πρόσβασης με ηλεκτρονικά μέσα, τηλεκφόρτωσης και χρήσης, που προβλέπεται στην περίπτωση στ’, ο
υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών υποχρεούται να αποθηκεύει στο εσωτερικό της Χώρας τα τιμολόγια, που εκδίδει ή λαμβάνει.
ε) Ο υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών υποχρεούται στη
διαφύλαξη των τιμολογίων με την αρχική τους μορφή, με
την οποία διαβιβάσθηκαν ή τέθηκαν στη διάθεση του, σε
χαρτί ή με ηλεκτρονικά μέσα. Επίσης, όταν τα τιμολόγια
διαφυλάσσονται με ηλεκτρονικά μέσα, διαφυλάσσονται
με ηλεκτρονικά μέσα και τα δεδομένα, που εξασφαλίζουν
τη γνησιότητα της προέλευσης και την ακεραιότητα του
περιεχομένου κάθε τιμολογίου.
στ) Όταν ο υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών αποθηκεύει, με ηλεκτρονικά μέσα, τα οποία εξασφαλίζουν πρό-
σβαση με απευθείας σύνδεση (on-line) στα σχετικά δεδομένα, τιμολόγια, τα οποία εκδίδει ή λαμβάνει, οι αρμόδιες αρχές του κράτους - μέλους, στο οποίο είναι
εγκατεστημένος, και, όταν ο Φ.Π.Α. οφείλεται σε ένα
άλλο κράτος - μέλος, οι αρμόδιες αρχές εκείνου του κράτους – μέλους, έχουν δικαίωμα πρόσβασης, λήψης και
χρήσης αυτών των τιμολογίων.
ζ) Με τον όρο «διαφύλαξη τιμολογίου με ηλεκτρονικά
μέσα» νοείται η διαφύλαξη δεδομένων, που πραγματοποιείται με ηλεκτρονικό εξοπλισμό επεξεργασίας (περιλαμβανομένης της ψηφιακής συμπίεσης) και διαφύλαξης,
καθώς και με ενσύρματα, ασύρματα, οπτικά ή άλλα ηλεκτρομαγνητικά μέσα (άρθρο 9§4).
6.2. Χρόνος διαφύλαξης.
Τα βιβλία, τα στοιχεία, τα λοιπά δικαιολογητικά των εγγραφών στα βιβλία, καθώς και τα ηλεκτρομαγνητικά
μέσα, στα οποία αποθηκεύονται δεδομένα βιβλίων, για
τα οποία δεν υπάρχει υποχρέωση εκτύπωσής τους, διατηρούνται στον εκάστοτε οριζόμενο από τις σχετικές φορολογικές διατάξεις χρόνο παραγραφής του δικαιώματος
του Δημοσίου για επιβολή φόρου και, οπωσδήποτε, όσο
χρόνο εκκρεμεί σχετική υπόθεση ενώπιον των Διοικητικών Δικαστηρίων ή του Συμβουλίου της Επικρατείας
(άρθρο9§5).
6.3. Διαφύλαξη σε μικροφίλμ ή ηλεκτρονική μορφή.
Δίνεται η δυνατότητα σε όλους τους υπόχρεους απεικόνισης συναλλαγών να διαφυλάττουν τα φορολογικά στοιχεία, εκδοθέντα και ληφθέντα, σε μικροφίλμ ή σε
ηλεκτρονική μορφή μετά την υποβολή των περιοδικών δηλώσεων του Φ.Π.Α. ή των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος, περιορίζοντας έτσι σημαντικά τον χρόνο
αποθήκευσης (άρθρο 9§6).
Επισημαίνεται ότι η δυνατότητα διαφύλαξης των φορολογικών στοιχείων σε ηλεκτρονικά μέσα, κατά τα οριζόμενα της παραγράφου αυτής, παρέχεται πλέον για το
σύνολο των εκδοθέντων και ληφθέντων φορολογικών
στοιχείων των υποχρέων απεικόνισης συναλλαγών, συμπεριλαμβανομένων και των ληφθέντων φορολογικών
στοιχείων με ημερομηνία έκδοσης πριν την 01-01-2013
(ΠΟΛ. 1004/2013).
6.4. Μη εκτύπωση μηχανογραφικώς τηρουμένων βιβλίων.
Όταν τα αθεώρητα βιβλία και οι αθεώρητες καταστάσεις,
που αναφέρονται στις διατάξεις του Κ.Φ.Α.Σ., ενημερώνονται μηχανογραφικά, μπορεί να μην εκτυπώνονται,
αλλά να φυλάσσονται σε ηλεκτρομαγνητικά μέσα, με την
προϋπόθεση, όμως, ότι τα δεδομένα τους εκτυπώνονται
άμεσα όταν ζητηθεί από τον φορολογικό έλεγχο. Στην περίπτωση αδυναμίας αναπαραγωγής - εκτύπωσης των δεδομένων αυτών, η αδυναμία - μη διαφύλαξή τους
ισοδυναμεί με μη τήρηση των αντιστοίχων βιβλίων ή καταστάσεων. Αντίστοιχα, στις περιπτώσεις των φορολογικών στοιχείων, για τα οποία δεν προβλέπεται εκτύπωση
των στελεχών τους, δεδομένου ότι αποθηκεύονται ηλε-
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
23
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 24
κτρονικά δεδομένα, που επέχουν θέση στελέχους (π.χ.
ηλεκτρονικά αρχεία σήμανσης), η μη διαφύλαξη των αποθηκευμένων αυτών δεδομένων ισοδυναμεί με μη διαφύλαξη των αντιστοίχων εκδιδομένων φορολογικών
στοιχείων (άρθρο 9§7)
7. Συγκεντρωτική κατάσταση πελατών – προμηθευτών.
Ο υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών υποβάλλει κατάσταση, για μηχανογραφική επεξεργασία και διασταύρωση πληροφοριών, με τις συναλλαγές, που
πραγματοποίησε για την επαγγελματική του εξυπηρέτηση
ή την εκπλήρωση του σκοπού του, από αγορές αγαθών και
λήψη υπηρεσιών, από παροχή υπηρεσιών και από καταβολή ή είσπραξη αμοιβών, αποζημιώσεων, οικονομικών
ενισχύσεων και άλλων δικαιωμάτων.
Η ανωτέρω κατάσταση περιέχει το ονοματεπώνυμο και
το πατρώνυμο ή την επωνυμία, καθώς και τον Α.Φ.Μ. του
υποχρέου και το έτος, στο οποίο αφορά (στην κατάσταση
δεν αναγράφονται πλέον το επάγγελμα, η ταχυδρομική διεύθυνση και η αρμόδια Δ.Ο.Υ. του υποχρέου, καθώς και
το επάγγελμα και η διεύθυνση των συναλλασσομένων με
αυτόν).
Στην κατάσταση αυτή καταχωρίζονται το ονοματεπώνυμο
ή η επωνυμία, ο Α.Φ.Μ. των συναλλασσομένων με τον
υπόχρεο (προμηθευτών, πελατών κ.λπ.), ο συνολικός
αριθμός των τιμολογίων και η συνολική αξία, προ Φ.Π.Α.
Εξαιρετικά, δεν συμπεριλαμβάνονται στην κατάσταση
αυτή συναλλαγές, εφ’ όσον η συνολική αξία, προ Φ.Π.Α.,
ενός εκάστου στοιχείου, που έχει εκδοθεί για αυτές, δεν
υπερβαίνει τα τριακόσια (300) Ευρώ.
Υποβάλλεται μέχρι την εικοστή πέμπτη (25η) Ιουνίου
κάθε χρόνου με τις συναλλαγές του προηγουμένου ημερολογιακού έτους, αποκλειστικά με ηλεκτρονικό τρόπο
επικοινωνίας στο διαδικτυακό τόπο της Γ.Γ.Π.Σ.
(άρθρο 10§§1,3,4).
8. Απόδειξη συναλλαγών.
8.1. Τρόπος εξόφλησης φορολογικών στοιχείων.
8.1.1. Εξόφληση μέσω τραπεζικού λογαριασμού ή με επιταγή.
Για την απόδειξη της συναλλαγής από τον λήπτη φορολογικού στοιχείου, που αφορά αγορά αγαθών ή λήψη υπηρεσιών αξίας τριών χιλιάδων (3.000) Ευρώ και άνω,
απαιτείται η τμηματική ή ολική εξόφληση να γίνεται μέσω
τραπεζικού λογαριασμού ή με επιταγή έκδοσης του λήπτη
του στοιχείου. Σε περίπτωση εκχώρησης επιταγών τρίτων,
εκδίδεται άμεσα λογιστική απόδειξη εκχώρησης αξιογράφων, στην οποία αναγράφονται τα στοιχεία των εκχωρουμένων επιταγών (άρθρο 10§6).
8.1.2. Συμψηφισμός αμοιβαίων ανταπαιτήσεων.
Επιτρέπεται ο συμψηφισμός αμοιβαίων ανταπαιτήσεων
μεταξύ των αντισυμβαλλομένων, ανεξαρτήτως ύψους της
αξίας της συναλλαγής και της σχέσης μεταξύ των αντισυμβαλλομένων (άρθρο 10§6).
Επιτρέπονται οι συμψηφισμοί, που θα γίνονται από 01-
24
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
01-2013 και εφ’ εξής, για τις αμοιβαίες ανταπαιτήσεις μεταξύ των αντισυμβαλλομένων, που προκύπτουν από φορολογικά στοιχεία, τα οποία έχουν εκδοθεί και πριν την
01-01-2013 (ΠΟΛ. 1004/2013).
8.1.3. Εκδιδόμενα από τις τράπεζες παραστατικά εισπράξεων ή πληρωμών μετρητοίς.
Στα εκδιδόμενα από τις τράπεζες και λοιπά πιστωτικά
ιδρύματα παραστατικά στοιχεία πάσης φύσεως εισπράξεων ή πληρωμών μετρητοίς για συναλλαγές φυσικών ή
νομικών προσώπων ή κοινοπραξιών ποσού άνω των δώδεκα χιλιάδων (12.000) Ευρώ αναγράφεται και ο Α.Φ.Μ.
του συναλλασσομένου. Σε περίπτωση αλλοδαπού φυσικού
προσώπου, αναγράφεται ο αριθμός διαβατηρίου ή ταυτότητας (άρθρο 10§7 εδ. α’).
8.1.4. Εκδιδόμενες επιταγές, που καλύπτουν εξόφληση
επαγγελματικών συναλλαγών.
Στις εκδιδόμενες επιταγές, που καλύπτουν εξόφληση
επαγγελματικών συναλλαγών, ανεξαρτήτως ποσού, αναγράφεται υποχρεωτικά ο Α.Φ.Μ. του εκδότη, του εκάστοτε οπισθογράφου καθώς και του τελευταίου κομιστή,
που εισπράττει αυτή. Επίσης, αναγράφεται υποχρεωτικά
ο Α.Φ.Μ. του εκδότη της επιταγής, που προσκομίζεται για
εξόφληση οφειλής προς το Δημόσιο, ανεξαρτήτως ποσού
(άρθρο 10§7 εδ. β’).
8.2. Βάρος απόδειξης.
Το βάρος της απόδειξης της συναλλαγής φέρει τόσο ο εκδότης, όσο και ο λήπτης του στοιχείου, οι οποίοι δικαιούνται να επιβεβαιώνουν τα αναγκαία στοιχεία του
αντισυμβαλλόμενου από τη δήλωση έναρξης εργασιών ή
από άλλο πρόσφορο αποδεικτικό στοιχείο, επιφυλασσομένων των διατάξεων περί φορολογικού απορρήτου, τα
οποία οι συμβαλλόμενοι υποχρεούνται εκατέρωθεν να
παρέχουν, φέροντας ο καθένας και την ευθύνη για την
ακρίβεια των στοιχείων που παρέχει.
Η επιβεβαίωση των στοιχείων των συναλλασσομένων
μπορεί να γίνεται και από βάση δεδομένων ή αρχείο υποχρέων απεικόνισης συναλλαγών, που είναι διαθέσιμα από
τη Γ.Γ.Π.Σ. του Υπουργείου Οικονομικών, καμπτομένου
στην περίπτωση αυτή του ισχύοντος φορολογικού απορρήτου (άρθρο 10§8).
9. Χρόνος έναρξης ισχύος διατάξεων Κ.Φ.Α.Σ.
Ο χρόνος έναρξης ισχύος των διατάξεων του Κώδικα Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών είναι η 01-01-2013
(άρθρο 13).
10. Κατάργηση διατάξεων από 01-01-2014.
Οι διατάξεις των άρθρων 5, 7 και 8 του Κ.Φ.Α.Σ. παύουν
να ισχύουν την
01-01-2014. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών συστήνεται Ομάδα Εργασίας, προκειμένου να επεξεργασθεί και να υποβάλει, μέχρι
30-06-2013, τις προτάσεις της για περαιτέρω απλοποίηση
και βελτίωση των προβλεπομένων από τον Κ.Φ.Α.Σ. διατάξεων και αντίστοιχες τροποποιήσεις, που απαιτούνται
στην εμπορική και λογιστική νομοθεσία (άρθρο 14§5).
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 25
3ο Νομικό Συνέδριο της Ένωσης Ασκουμένων
και Νέων Δικηγόρων Αθηνών (ΕΑΝΔΑ) (Ναύπλιο)
Σ
τις 15-17 Φεβρουαρίου 2013 έγινε στο Ξενοδοχείο
«ΑΜΑΛΙΑ» στο Ναύπλιο το 3ο Νομικό Συνέδριο της
Ένωσης Ασκουμένων και Νέων Δικηγόρων Αθηνών
(ΕΑΝΔΑ) με γενικό τίτλο «Εναλλακτικοί τρόποι επιλυσης διαφορών-Διαμεσολάβηση –Διαιτησία και λοιπές
προοπτικές».
Την πρώτη ημέρα του συνεδρίου χαιρετισμό απηύθηναν: α) Ο Πρόεδρος της ΕΑΝΔΑ κ. Γιώργος Κώτσηρας,
β) ο Πρόεδρος του ΔΣΑ κ. Ιωάννης Αδαμόπουλος, γ) ο
Υφυπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων
Δικαιωμάτων κ. Κώστας Καραγκούνης, δ) ο Γεν. Γραμματέας Νέας Γενιάς κ. Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ε) ο
Πρόεδρος του Δ.Σ.Ναυπλίου κ. Θεόδωρος Καζάς και στ)
ο Πρόεδρος του Συλλόγου Νέων και Ασκουμένων Δικηγόρων Πειραιά κ. Χρίστος Τσάλλος.
Ο κ. Χρίστος Τσάλλος στο χαιρετισμό του στο συνέδριο είπε μεταξύ άλλων:
«Όταν το Σεπτέμβριο του 2008 είκοσι περίπου άνθρωποι, ξεκινούσαμε την εκπαίδευσή μας ως διαμεσολαβητές, ελπίζαμε πως η διαμεσολάβηση και εν γένει οι
ενναλακτικοί τρόποι επίλυσης των διαφορών θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα βασικό μέσο ταχείας και δίκαιης απονομής της δικαιοσύνης. Από εκείνους τους 20,
οι οποίοι μετέπειτα γίναμε 17 και αποτελέσαμε τους
πρώτους διαπιστευμένους διαμεσολαβητές με εκπαίδευση στην Ελλάδα, μου δίνει μεγάλη χαρά να βλέπω
ανάμεσά μας το φίλο και συνάδελφο κ. Σπύρο Αντωνέλλο, ο οποίος είμαι σίγουρος πως αύριο τη Κυριακή θα
σας παρουσιάσει μαζί με την ομάδα του μια τέλεια προσομοίωση διαμεσολάβησης.
Τότε αναλάβαμε το ρίσκο να εκπαιδευθούμε και να
αποκτήσουμε δεξιότητες για ένα θεσμό ο οποίος δεν κατοχυρωνόταν στην ελληνική έννομη τάξη. Το μόνο που
υπήρχε ήταν η ευρωπαϊκή οδηγία 52/2008 που είχε τεθεί
σε ισχύ την 12/6/2008.
Σχεδόν πέντε χρόνια μετά που βρισκόμαστε;;;
Η Διαμεσολάβηση έχει αποκτήσει νομοθετικό πλαίσιο, το ν. 3898/2010 καθώς και τα σχετικά ΠΔ και ΥΑ που
χρειάζονται για να εφαρμοστεί στην ολότητά του ο νόμος
αυτός.
Υπάρχουν περίπου 100 διαμεσολαβητές από όλη την
Ελλαδα διαπιστευμένοι από αναγνωρισμένους φορείς
του εξωτερικού, οι οποίοι περιμένουν να αποκτήσουν την
ισοτιμία, όπως ορίζεται στις σχετικές ΥΑ.
Έχει, επίσης, εισαχθεί η Δικαστική Διαμεσολάβηση
με τον ν. 4055/2012 σύμφωνα με τις διατάξεις του οποίου
διαμεσολαβητής μπορεί να είναι πλέον δικαστής, χωρίς
ωστόσο να έχει προηγηθεί σχετική εκπαίδευσή του και
παρά το γεγονός ότι με τον τρόπο αυτό δεν αποσυμφορούνται τα δικαστήρια αλλά επιβαρύνονται οι δικαστές
μέ ένα επιπλέον καθήκον. Για αυτό το λόγο εξάλλου, η
ολομέλεια των δικαστών του Πρωτοδικείου Πειραιά, διατύπωσε τις σαφείς επιφυλάξεις της για τη σχετική διάταξη.
Το πιο σημαντικό όμως που έχει γίνει, κατά την
άποψη μου, είναι η δημιουργία του πρώτου πανελλαδικά
φορέα κατάρτισης διαμεσολαβητών, του Κέντρου Διαμεσολάβησης Πειραιώς.
Με τη δημιουργία του φορέα αυτού τίθονται σε εφαρμογή οι σχετικές διατάξεις του ν. 3898/2010 βάζοντας
έτσι τα θεμέλια για την όλο και μεγαλύτερη αξιοπιστία
του θεσμού της διαμεσολάβησης έναντι της κοινωνίας
της πατρίδας μας αλλα και ειδικώτερα του νομικού μας
κόσμου.
Το Κέντρο Διαμεσολάβησης Πειραιώς, το ΚΕΔΙΠ
όπως θα το ακούτε από δω και πέρα, είναι το αποτέλεσμα της σύμπραξης του δικηγορικού και επιχειρηματικού κόσμου του Πειραιά που συσπειρώθηκε προκειμένου
να υπηρετήσει καθολικά το νέο θεσμό της διαμεσολάβησης.
Και τούτο έγινε πραγματικότητα γιατί ο ίδιος ο Πρόεδρος του ΔΣΠ κ. Στέλιος Μανουσάκης, καθώς και το
Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου, πίστεψαν από την
αρχή στη Διαμεσολάβηση ως θεσμό και στην ανάγκη
ύπαρξης ενός τέτοιου φορέα. Έτσι, λοιπόν, με τις άοκνες ενέργειες του Προέδρου μας κατάφεραν να ενωθούν
μαζί με το Δικηγορικό Σύλλογο τα 3 μεγαλύτερα επιμελητήρια της πόλης του Πειραιά και να δημιουργήσουμε
το ΚΕΔΙΠ, του οποίου η άδεια λειτουργίας δημοσιεύθηκε στο σχετικό ΦΕΚ μόλις στα μέσα του προηγούμενου μήνα.
Οι στόχοι του ΚΕΔΙΠ
- να εκπαιδεύσει άρτια -σε θεωρητικό και πρακτικό
επίπεδο- τους ενδιαφερόμενους υποψήφιους διαμεσολαβητές με προγράμματα βασικής εκπαίδευσης για την
απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων,
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
25
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 26
- να παρέχει προγράμματα μετεκπαίδευσης των ήδη
διαπιστευμένων διαμεσολαβητών για την τακτική προαγωγή των γνώσεών τουςνα προσφέρει προγράμματα εκπαίδευσης εκπαιδευτών διαμεσολαβητών, ώστε πλέον
- να υπάρχουν Έλληνες εκπαιδευτές διαμεσολαβητών.
- να είναι το κέντρο, στο οποίο θα μπορούν να απευθύνονται οι ενδιαφερόμενοι, πολίτες ή επιχειρήσεις, που
θέλουν να υπαγάγουν μια διαφορά τους σε διαμεσολάβηση.
Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η αξιοπιστία ενός
φορέα κρίνεται και από τη στελέχωση του. Έτσι εκτός
από τους εκπροσώπους του ΔΣΠ και των επιμελητηρίων,
μετέχουν στο ΔΣ του φορέα η κα Λία Αθανασίου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Εμπορικού Δικαίου, στο Τμήμα
Νομικής Ε.Κ.Π.Α. και ως Διευθυντής Κατάρτισης ο κ.
Δημήτριος Τσικρικάς, Επίκουρος Καθηγητής Πολ. Δικονομίας, στο Τμήμα Νομικής Ε.Κ.Π.Α.
Το ΚΕΔΙΠ συνεργάζεται με τον διεθνούς φήμης
φορέα παροχής εκπαίδευσης στη διαμεσολάβηση, την
ολλανδική εταιρεία «TOOLKIT» και οι συμμετοχές στα
εκπαιδευτικά προγράμματα που έχουν ανακοινωθεί
έχουν ήδη συμπληρωθεί.
Αλλά και ο Σύλλογος Νέων και Ασκουμένων Δικηγόρων Πειραιά συμμετείχε ενεργά, διά του ομιλούντος,
στην όλη διαδικασία της δημιουργίας και της λειτουργίας του ΚΕΔΙΠ. Και τούτο διότι φρονούμε ότι η Διαμεσολάβηση καθώς και κάθε ενναλακτική μέθοδος
επίλυσης διαφορών θα αποτελέσει ένα νέο είδος δικηγορίας, στο οποίο εμείς ως νέοι άνθρωποι και επιστήμονες
πρέπει να έχουμε πρωταγωνιστικό ρόλο.
Βασικό προαπαιτούμενο, όμως, για να μην καταντήσει η Διαμεσολάβηση ένας κενός θεσμός, όπως τα παλιό
άρθρο 214Α ΚΠολΔ, είναι να τον αγκαλιάσουμε πρώτα
εμείς οι Δικηγόροι, να πιστέψουμε σ’ αυτόν και να τον
προτείνουμε στους εντολείς μας, χωρίς φυσικά να είναι
απαραίτητο να γίνουμε όλοι διαμεσολαβητές, καθώς
είναι βαθειά μου πεποίθηση πως όσο σημαντική είναι η
άρτια κατάρτιση και διεξαγωγή της διαδικασίας της διαμεσολάβησης από τον διαμεσολαβητή, άλλο τόσο και
ίσως σπουδαιότερη είναι η επιτυχία των δικηγόρων των
μερών σε μια διαφορά να συμφωνήσουν και να πείσουν
τους εντολείς τους να υπαγάγουν τη διαφορά αυτή στη
διαμεσολάβηση.
Αμέσως μετά έγινε η κήρυξη των εργασιών του συνεδρίου από τον κ. Παναγιώτη Πικραμμένο, Πρόεδρο του
26
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Συμβουλίου Επικρατείας ε.τ. και πρώην Πρωθυπουργό,
στον οποίο η ΕΑΝΔΑ απένειμε αναμνηστική πλακέτα για
τη προσφορά του στο χώρο της Δικαιοσύνης.
Κατόπιν τούτου ακολούθησε δεξίωση για τους συνέδρους εκ μέρους της ΕΑΝΔΑ στους χώρους του ξονοδοχείου «ΑΜΑΛΙΑ».
Το Σάββατο, 16/2 δεύτερη μέρα του συνεδρίου έλβαν
χώρα 3 συνεδρίες. Η πρώτη συνεδρία είχε θέμα «Ο θεσμός της Διαμεσολάβησης και της Δικαστικής Μεσολάβησης και πρόεδρος αυτής ήταν ο κ. Ν. Κλαμαρής,
Ομότιμος καθηγητής Νομικής Σχολής του Παν/μίου Αθηνών, τ. Πρόεδρος Τμήματος Νομικής Σχολής Αθηνών.
Κατά τη συνεδρία αυτή, ομιλητές ήταν η κ. Ελένη Πλέσσα,
Δικηγόρος και Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια CIArb
Λονδίνου με θέμα «Δικηγόρος και Διαμεσολάβηση. Νέος
ρόλος –νέες προοπτικές». Ακολούθησε η ομιιλία της κας
Ειρήνης Ματσούκα, Δικηγόρου, Διαπιστευμένης Διαμεσολαβήτριας CIArb Λονδίνου με θέμα « Η Διαμεσολάβηση στην Ελλάδα και τον κόσμο» και η συνεδρία έκλεισε
με την ομιλία της κας Ι. Στρατσιάνη, Προέδρου Πρωτοδικών, Δικαστικής Μεσολαβήτριας στο Πρωτοδικείο Αθηνών με θέμα «Ο θεσμός της δικαστικής μεσολάβησης με
το ν. 4055/2012».
Η δεύτερη συνεδρία ήταν αφιερωμένη στο θεσμό της
Διαιτησίας και άλλους Εναλλακτικούς Τρόπους Επίλυσης
Διαφορών. Της συνεδρίας αυτής προήδρευσε ο Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας κ. Α. Ράντος.
Στη συνεδρία αυτή ομιλήτές ήταν: α) Ο κ. Ι. Δρυλλεράκης, Δικηγόρος, Πρόεδρος Συνδέσμου Δικηγορικών Εταιρειών Ελλάδος, ο οποίος μίλησε για το θεσμό της
διαιτησίας και την πρακτική του αξιοποίηση, β) Ο κ.
Ζήσης Κωνσταντίνου, Δικηγόρος ανέπτυξε το θέμα
«Εναλλακτικοί τρόποι επίλυσης διαφορών στο ποινικό δίκαιο, γ) ο κ. Θ. Πανάγος, Δικηγόρος Δ.Ν., τ. Αντιπρόεδρος Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (Ρ.Α.Ε.) μίλησε για
τους εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης των διαφορών στο
πεδίο του ενεργειακού δικαίου και δ) ο κ. Σεραφείμ Σωτηριάδης, Δικηγόρος, ανέπτυξε το θέμα της διαδικασίας
του άρθρου 99 του Πτωχευτικού Κώδικα και τα αποτελέσματά της.
Η απογευματινή, τρίτη συνεδρία της ημέρας ήταν
αφιερωμένη στους εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης διαφορών στο Διοικητικό Δίκαιο και πρόεδρος αυτής ήταν ο
κ. Παναγιώτης Πικραμένος, Πρόεδρος του Συμβουλίου
Επικρατείας ε.τ. και πρώην Πρωθυπουργός. Ομιλήτές
κατ’ αυτή τη συνεδρία ήταν : α) ο κ. Α. Ράντος, Αντιπρό-
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:32 ΜΜ Page 27
εδρος του ΣτΕ, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα «Μεταβολές
στον τρόπο απονομής της Δικαιοσύνης στις διοικητικές
διαφορές». Β) ο κ. Γ. Δελλής, Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών μίλησε για την «Προβληματική της εναλλακτικής επίλυσης διαφορών στο
διοικητικό δίκαιο» και γ) ο κ. Στάθης Μπακάλης, Δικηγόρος, Φορολογικός Σύμβουλος της Ολομέλειας των
Προέδρων των Δ.Σ. Ελλάδος ασχολήθηκε με τους εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης διαφορών στο φορολογικό
δίκαιο.
Μετά τη λήξη της συνεδρίας ακολούθησε μια προσομοίωση διαδικασίας διαμεσολάβησης από ειδική ομάδα
εργασίας υπό τον κ. Σπύρο Αντωνέλο, Δικηγόρο, Διαπιστευμένο Διαμεσολαβητή, μέλος CIArb Λονδίνου.
Η τελευταία ημέρα του συνεδρίου ήταν αφιερωμένη
στη παρουσίαση των συμπερασμάτων αυτού, η οποία
έγινε από τους κ.κ. Αντωνέλο, Δελλή και Δρυλλεράκη.
Έγιναν ενδιαφέρουσες παρεμβάσεις από τους συνέδρους οι οποίες κατέτιναν στην ανάδειξη της διαμεσολάβησης ως ένα θεσμό που πρόκειται να απασχολήσει
σοβαρά το νομικό κόσμο της χώρας μας και ιδίως τους
νέους συναδέλφους, οι οποίοι συμμετείχαν αθρόα στις
εργασίες του συνεδρίου και του προσέδωσαν αδιαμφισβήτητη επιτυχία.
Λειτουργία του Τμήματος Εκουσίας Δικαιοδοσίας
στο Ειρηνοδικείο Αθηνών
Α
πό 1ης Μαρτίου 2013 το τμήμα εκούσιας δικαιοδοσίας στο Ειρηνοδικείο Αθηνών θα λειτουργήσει ως εξής:
1. Κατάθεση και Δημοσίευση εκούσιας δικαιοδοσίας
– κληρονομητήρια - σωματεία κ.λπ.: γραφείο 201, 2ος
όροφος.
2. Προσδιορισμός & συζήτηση προσωρινών διαταγών
εκούσιας δικαιοδοσίας: ακροατήριο 5, 2ος όροφος.
3. Εκδίκαση εκούσιας δικαιοδοσίας: ακροατήριο 4,
2ος όροφος.
4. Τμήμα διαθηκών: γραφείο 64, ισόγειο.
5. Τμήμα αποποιήσεων κληρονομιάς: γραφείο 179, 1ος όροφος.
Λόγω της λειτουργίας του τμήματος εκούσιας
δικαιοδοσίας από 1ης Μαρτίου 2013, θα γίνουν οι εξής αλλαγές:
1. Κατάθεση συναινετικών προσημειώσεων:
γραφείο 81-81 ισόγειο.
2. Συζήτηση συναινετικών προσημειώσεων:
ακροατήριο 7 ισόγειο.
3. Κατάθεση ένδικων μέσων Ειρηνοδικείου
& κατάθεση αγωγών - ανακοπών πιστωτικών τίτλων:
γραφείο 5, ισόγειο.
4. Δημοσίευση αποφάσεων πιστωτικών τίτλων: γραφείο 23, ισόγειο.
5. Αποφάσεις υπερχρεωμένων: γραφείο 52 ισόγειο.
Η Πρόεδρος του Τριμελούς Συμβουλίου
Διεύθυνσης του Ειρηνοδικείου Αθηνών
ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΖΟΒΑΝΟΥ
ΕΙΡΗΝΟΔΙΚΗΣ Α’
Παράβολο 200 ευρώ για άσκηση έφεσης
σε απλή και αναγκαστική ομοδικία
Δ
ημοσιεύτηκε η απόφαση με αριθμό 162/2013 Εφ.
Θεσ/κης, η οποία προβλέπει την καταβολή ενός
(1) παραβόλου 200 ευρώ για την άσκηση εφέσεως
τόσο σε περίπτωση απλής όσο και αναγκαστικής ομοδικίας.
Αντίθετα η απόφαση με αριθμό 4606/2012 κάθε εκκαλούντα χωριστά, εκτός αν υφίσταται αναγκαστική
ομοδικία, οπότε αρκεί η καταβολή ενός (1) μόνον παραβόλου.
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
27
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 28
‘’Έλλειμμα στην απονομή της Δικαιοσύνης,
από την έρευνα της Πυροσβεστικής
για τα αίτια και τους υπαίτιους των πυρκαγιών’’
Ανδριανός Γκουρμπάτσης
Αντιστράτηγος Π.Σ,
ε.α., νομικός
Αθήνα, Νοέμβριος 2012
Σ
το Π.Σ, σύμφωνα με τον Νόμο (Ν. 3511/2006
άρθρο 2 παρ.1δ), έχει ανατεθεί, μεταξύ άλλων αρμοδιοτήτων και η διατήρηση και προστασία της κοινωνικής ασφάλειας από τα εγκλήματα εμπρησμού (άρθρα
264, 265, 266 και 267 Π.Κ.), δηλαδή ο εμπρησμός και ο
εμπρησμός σε δάση (από αμέλεια ή με πρόθεση). Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 13 του ανωτέρω
Νόμου, οι βαθμοφόροι του Πυροσβεστικού Σώματος
εκτελούν καθήκοντα ειδικού ανακριτικού υπαλλήλου
για τα ως άνω εγκλήματα. Στο πλαίσιο λοιπόν της
άσκησης των ειδικών αυτών καθηκόντων τους σε κάθε
πυρκαγιά, ερευνώνται κατ΄ αρχήν τα αίτια των πυρκαγιών, μέσα από την διενεργούμενη αυτοψία και ακολούθως, συντάσσεται Έκθεση Αυτοψίας, στην οποία
αποτυπώνονται τα συμπεράσματά τους για τα αίτια και
τις συνθήκες της πυρκαγιάς.
Ιστορικά οι ερευνητές, σε όλες τις χώρες του δυτικού κόσμου, ακόμη και στις Η.Π.Α, για τον καθορισμό
του σημείου και των αιτίων προέλευσης μιας φωτιάς
στηρίζονταν εμπειρικά σε δείκτες καύσης (ενδείξεις).
Είναι φανερό ο κίνδυνος από ένα τέτοιο εγχείρημα
για τα πραγματικά αίτια και τους πραγματικούς υπαίτιους των πυρκαγιών.
Σήμερα, η έρευνα στις Η.Π.Α αλλά και σε άλλες
τουλάχιστον δυτικές χώρες, έχει επιστημονικά ερείσματα. Στηρίζεται στην εμπειρία και εφαρμοσμένη επιστημονική και μηχανική τεχνολογία. Μέσα από
μοντέλα προσομοίωσης της πυρκαγιάς, στα συμπεράσματα τους οι ερευνητές περιγράφουν, αναλύουν και
τεκμηριώνουν τη χημική και φυσική συμπεριφορά της
πυρκαγιάς, που ερευνούν. Ο με επιστημονικές μεθόδους και εργαστηριακή τεκμηρίωση αυτός σύγχρονος
τεχνολογικά τρόπος έρευνας, μέσω μοντελοποίησης
και προσομοίωσης της πυρκαγιάς, έχει γίνει αποδεκτός, τόσο στις αίθουσες των δικαστηρίων, όσο και από
τον επιστημονικό κόσμο. Εξάλλου ο ανωτέρω τρόπος
28
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
περαιτέρω χρησιμοποιείται, ως εργαλείο (μέσο) ανάκρισης, προκειμένου να ελεγχθεί η αξιοπιστία ενός
μάρτυρα ή υπόπτου σχετικά με όσα έχει ισχυριστεί και,
ως μέσο, για να αντικρουσθεί η κατάθεση ενός μάρτυρα υπεράσπισης. Όλες λοιπόν οι ενδεδειγμένες διαδικασίες και μεθοδολογίες για την “επιστημονική
μέθοδο” της έρευνας της σκηνής μιας πυρκαγιάς, έχουν
καθοριστεί από τους αρμόδιους φορείς των Η.Π.Α για
τον ερευνητή, μέσα από έναν εργαλείο “οδηγό”, συγκεκριμένα τον N.F.P.A (921) ‘’Οδηγός για την έρευνα
σε πυρκαγιά και έκρηξη’‘. Ο οδηγός αυτός αποτελεί,
τόσο το πρότυπο για την επαγγελματική επάρκεια των
ερευνητών περιστατικών πυρκαγιάς και εκρήξεων, όσο
και τον τρόπο καθορισμού της ακολουθούμενης για
κάθε περιστατικό πυρκαγιάς και έκρηξης στα δικαστήρια στρατηγικής. Υποστηρίζεται μέσα από αυτόν
τον “οδηγό”, και κάτω από συγκεκριμένες διαδικασίες,
κατευθυντήριες πρακτικές και με τη χρήση ειδικών
πρωτοκόλλων, η με επιστημονικές μεθόδους και κατόπιν εργαστηριακής ανάλυσης τεκμηρίωση της ερευνητικής προσπάθειας για την εξακρίβωση του σημείου
και του τρόπου προέλευσης και εξάπλωσης κάθε πυρκαγιάς.
Στην Ελλάδα, η αντίστοιχη έρευνα των αιτίων των
πυρκαγιών (αστικών και δασικών) ανέκαθεν στηρίζονταν και δυστυχώς εξακολουθεί και σήμερα να στηρίζεται, σε μια διαδικασία απλή και τυπική, πολύ
πρόχειρη και ερασιτεχνική, καθαρά εμπειρική, και
πολλές φορές δεν υπάρχει καν και η ελάχιστη τεχνογνωσία και εμπειρία των ανακριτικών υπαλλήλων, η
οποία εκτιμώ, ότι οδηγεί σε αυθαίρετα και πολλές
φορές εσφαλμένα συμπεράσματα, με ότι επιπτώσεις
έχει αυτό στην απονομή της Δικαιοσύνης. Συνεπώς οι
έρευνες αυτές, ως ατεκμηρίωτες, στερούνται της απαιτούμενης δικαστικής αξιοπιστίας, αφού τα συμπεράσματα για τα αίτια των πυρκαγιών είναι αυθαίρετα και
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 29
δεν τεκμηριώνονται με επιστημονικές μεθόδους, ούτε
καν στηρίζονται σε εργαστηριακούς ελέγχους και αναλύσεις. Επομένως, λόγω ελλείμματος στην επιστημονική αξιοπιστία τους, τους αποστερεί και την
απαιτούμενη, κατά νόμον, αποδεικτική ισχύ, προκειμένου να παραπεμφθούν στο ακροατήριο οι υπαίτιοι
των πυρκαγιών και τελικά να καταδικαστούν. Δυστυχώς – κι αυτό το καταθέτω, μετά λόγου γνώσεως, από
την μακρόχρονη εμπειρία μου - δεν παρέχεται στους
επιφορτισμένους με το ανακριτικό έργο βαθμοφόρους
του Π.Σ. η απαιτούμενη και δια βίου ειδική εκπαίδευση και εξειδίκευση στα συγκεκριμένα καθήκοντα,
ούτε υφίστανται, πλην μεμονωμένων στο παρελθόν
εξαιρέσεων, επιμόρφωση στα επιστημονικά και τεχνολογικά επιτεύγματα και δεδομένα των σχετικών
ερευνών στη διεθνή κοινότητα και στα προηγμένα
κράτη. Απόδειξη του ‘’ερασιτεχνικού - εμπειρικού’’
τρόπου άσκησης του ανακριτικού έργου, ελλείψει των
απαιτούμενων ειδικών γνώσεων και της σχετικής επιστημονικής και τεχνολογικής εμπειρίας και τεχνογνωσίας, παρά τις όποιες φιλότιμες προσπάθειες που
καταβάλλονται από τους επιφορτισμένους με το ως
άνω έργο βαθμοφόρους του Π.Σ, αποτελούν τα παρακάτω ενδεικτικά γεγονότα και πρακτικές, όπως για παράδειγμα: α) η Αυτοψία στη σκηνή του εγκλήματος
διενεργείται χωρίς στρατηγική, σχεδιασμό, οργάνωση
και μεθοδικότητα, αφού, ελλείψει ειδικών γνώσεων,
δεν γνωρίζουν το γιατί, πώς και πού να ερευνήσουν την
σκηνή μιας πυρκαγιάς, για να εξακριβώσουν το σημείο
και τα αίτια προέλευσης της πυρκαγιάς και για το λόγο
αυτό διαρκεί ελάχιστο χρόνο, β) οι ανακριτικοί υπάλληλοι δεν διαθέτουν την απαιτούμενη τεχνογνωσία,
δεν είναι εφοδιασμένοι και συνεπώς δεν χρησιμοποιούν τον απαιτούμενο και σύγχρονο τεχνολογικά μηχανολογικό ή άλλο κατάλληλο εξοπλισμό και μέσα για
την έρευνα της σκηνής των πυρκαγιών, την αναζήτηση,
εντοπισμό και συλλογή των πειστηρίων, γ) δεν γίνεται
χρήση των επιστημονικών εργαστηρίων της χώρας για
τον έλεγχο και ανάλυση των πειστηρίων, όταν εντοπίζονται. Κατόπιν των ανωτέρω και ενδεικτικά αναφερομένων χαρακτηριστικών της πλημμελούς έρευνας
των πυρκαγιών, στον μεγαλύτερο αριθμό των περιστατικών, τα αίτια των πυρκαγιών (αστικών και δασικών) δεν εξακριβώνονται. Αν δεν εξακριβωθούν τα
αίτια δεν αποκαλύπτονται οι υπαίτιοι αυτών. Σε όσες
περιπτώσεις περιγράφεται η αιτία πυρκαγιάς στις Εκθέσεις Αυτοψίας, στην καλύτερη περίπτωση, αυτή
απλά πιθανολογείται ή αν δεν μπορεί να βρεθεί μία
αιτία και προκειμένου να μην γίνει αναφορά στο γεγονός, ότι αυτή δεν κατέστη δυνατόν να εξακριβωθεί,
παρατίθενται διαζευκτικά πολλές δυνατές θεωρητικά
πιθανές αιτίες. Σε όλες τις περιπτώσεις αυτές, και συ-
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
29
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 30
γκεκριμένα, όταν η αιτία δεν εξακριβώνεται, η δικογραφία, ως γνωστόν, τίθεται στο Αρχείο, ενώ στις λοιπές περιπτώσεις που αυτή πιθανολογείται ή
παρατίθενται διαζευκτικά περισσότερες της μιας αιτίες, που πολλές φορές και αυτές πιθανολογούνται, δεν
ασκείται καν ποινική δίωξη ή αν τυχόν είχε ασκηθεί, ο
Εισαγγελέας υποβάλλει πρόταση στο Δικαστικό Συμβούλιο, να μην γίνει κατηγορία. Προς απόδειξη του
προαναφερόμενου τρόπου διενέργειας της έρευνας
των πυρκαγιών, αρκεί και μόνον η παράθεση των στατιστικών στοιχείων του Π.Σ. Για παράδειγμα, το έτος
2011, και προκειμένου για τις αστικές πυρκαγιές, από
τον συνολικό ετήσιο αριθμό των (24.120) πυρκαγιών,
για το 78,05% αυτών, δηλαδή τις (18.826) πυρκαγιές,
δε εξακριβώθηκε η αιτία τους, ενώ για το έτος 2010,
από τον συνολικό αριθμό των (20.980) αστικών πυρκαγιών, για το 78,36% αυτών, δηλαδή τις (14.398) πυρκαγιές, δεν εξακριβώθηκε η αιτία τους. Συνεπώς για τα
ανωτέρω ποσοστά (αστικών) πυρκαγιών από άγνωστα
αίτια, οι οκτώ (8) στους δέκα (10) υπαίτιοι δεν αποκαλύφθηκαν και συνεπώς δεν παραπέμφθηκαν στη Δικαιοσύνη για να δικαστούν για τις πράξεις τους.
Εξάλλου, και για τους υπαίτιους των πυρκαγιών, που
προκλήθηκαν: α) με πρόθεση, ήτοι το 2,98% (626) πυρκαγιές, για το 2010, και το 3,16% (763) πυρκαγιές, για
το 2011 και β) από αμέλεια, ήτοι το 14,87% (3.119) πυρκαγιές, για το 2010, και το 15,39% (3.712) πυρκαγιές,
για το 2011, δεν σημαίνει ότι στο ακροατήριο, αν φυσικά παραπέμφθηκαν όλοι οι φερόμενοι ως κατηγορούμενοι, τελικά καταδικάστηκαν και όλοι οι ένοχοι.
Αντιθέτως μάλιστα από την πιο πρόσφατη
Έρευνά μου(1), το ποσοστό καταδίκης των
υπαιτίων, για τα εγκλήματα του (κοινού)
εμπρησμού (με πρόθεση και από αμέλεια), ήταν μόνον 0,4%, ήτοι καταδικάστηκε περίπου ένας (1) στους (250)
φερόμενους, ως κατηγορούμενους, ενώ,
σύμφωνα με άλλη Έρευνά μου(2), για τα
εγκλήματα του εμπρησμού σε δάση (από
αμέλεια και με πρόθεση), το ποσοστό καταδίκης είναι 2,9%, ήτοι καταδικάστηκε
ένας (1) στους (34) φερόμενους, ως κατηγορούμενους για τα εν λόγω εγκλήματα.
Βέβαια στην Ελλάδα, κάτω υπό αυτές τις
συνθήκες, τον τρόπο και τις διαδικασίες
έρευνας της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας
30
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
για τα αίτια των πυρκαγιών, κανένας δεν θα έπρεπε να
καταδικάζεται, αφού τα αίτια είναι αυθαίρετα, ατεκμηρίωτα, στερούμενα επιστημονικής και εργαστηριακής επεξεργασίας, ελέγχου και ανάλυσης.
Κάτω από τις προαναφερόμενες συνθήκες και υπό
το έλλειμμα επιστημονικής επάρκειας της έρευνας
της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας για τα αίτια και τους
υπαίτιους των πυρκαγιών, μάλιστα τον 210 αιώνα, την
εποχή δηλαδή της εξειδίκευσης και της τεχνολογικής
και επιστημονικής ανάπτυξης των δυτικών χωρών,
είναι προφανές ότι στην Ελλάδα υπάρχει έλλειμμα
στην απονομή της Δικαιοσύνης, αφού οι πραγματικοί
υπαίτιοι των πυρκαγιών, εξ αιτίας του επιπέδου έρευνας αυτής, δεν αποκαλύπτονται και δεν παραπέμπονται όλοι στη Δικαιοσύνη, για να δικαστούν για τις
πράξεις και παραλείψεις τους, οι οποίες σχεδόν καθημερινά θέτουν σε κίνδυνο το έννομο αγαθό της “κοινωνικής ασφάλειας’’.
Σημείωση: 1).-Ανδριανού Γκουρμπάτση, Αντιστράτηγου
Π.Σ,ε.α., νομικού, Μελέτη – Έρευνα ‘’Η ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΜΠΡΗΣΜΩΝ (1998 – 2008)’’, δημοσιευμένη
στο Αρχείο Νομολογίας και αναρτημένη στο blog,
http://www.andrianos-firedepartment.blogspot.com
2) Ανδριανού Γκουρμπάτση, Αντιστράτηγου Π.Σ,ε.α,
νομικού, Έρευνα ‘’Το προφίλ του εμπρηστή δάσους (2000 –
2009)’’, δημοσιευμένη στην Δικηγορική Επικαιρότητα, αρ.
φύλ. (106) σελ. 20 και αναρτημένη στο blog, http://
www.andrianos-firedepartment. blogspot.com “ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΜΠΡΗΣΜΩΝ’’.
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 31
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ Δ.Σ.Π. 2012-2013
Συναυλία του Μανώλη Μητσιά στο ΔΣΠ
2012 - 2013
δόπουλο, το Μάνο Ελευθερίου, τη Λίνα Νικολακοπούλου και εκτέλεσε έργα του Μεγάλου Ισπανού ποιητή Φρεντερίκο Γκαρθία Λόρκα και άλλων μεγάλων
σύγχρονων ποιητών.
Τον συνόδευσε ο Αχιλλέας Γουάστωρ στο πιάνο
που γεννήθηκε το 1973 στην Αθήνα.Σπούδασε πιάνο
με τις Α. Κανελλάκου και Μ. Ρώτα στο Ωδείο Αθηνών
απ’ όπου πήρε δίπλωμα πιάνου το 1996 με Α’ βραβείο
παμψηφεί και τιμητική διάκριση.
Σ
την κατάμεστη αίθουσα εκδηλώσεων του ΔΣΠ το
Σάββατο 16 Φεβρουαρίου 2013 τραγούδησε ο Μανώλης Μητσιάς. Μακεδόνας στην καταγωγή από μικρός ασχολήθηκε με τη βυζαντινή μουσική ψέλνοντας
στην εκκλησία του χωριού του. Τα πρώτα του ακούσματα ήταν βυζαντινοί ύμνοι, παραδοσιακά της ιδιαίτερης πατρίδας του και αργότερα λαϊκά τραγούδια της
δεκαετίας 1950-1960.Εκείνο το διάστημα ανακάλυψε
μουσικά τα τραγούδια των μεγάλων Ελλήνων συνθε-
τών Μάνου Χατζηδάκη και Μίκη Θεοδωράκη, τα
οποία και καθόρισαν την μουσική διαδρομή του. Ο
Μανώλης Μητσιάς σφραγίζει με το προσωπικό του
ήθος και ύφος το ελληνικό τραγούδι. Έχει τραγουδήσει σχεδόν σε όλο τον κόσμο, στους Έλληνες του εξωτερικού, πάντα με πολύ επιτυχία και έχει δώσει
συναυλίες σε στάδια στην Αθήνα και στην Θεσσαλονίκη και σε ανεγνωρισμένους διεθνώς μεγάλους συναυλιακούς χώρους και παραδοσιακά θέατρα, όπως
το Θέατρο Ηρώδου του Αττικού, Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, το Lincoln Center, Carnagy Hall.της Νέας
Υόρκης, το Αlbert Hall στο Λονδίνο, το Royal Theatre
κ.α. Συνεργάστηκε με τους σημαντικότερους Έλληνες
συνθέτες ποιητές και στιχουργούς, όπως το Βασίλη
Τσιτσάνη, το Μίκη Θεοδωράκη, το Μάνο Χατζηδάκη,
το Γιώργο Σεφέρη,το Νίκο Γκάτσο, το Λευτέρη Παπα-
Έχει δώσει πολλά ρεσιτάλ ερμηνεύοντας έργα από
το κλασσικό ως το σύγχρονο ρεπερτόριο, καθώς και
έργα Ελλήνων συνθετών.
Επίσης σε ωρισμένα τραγούδια τον Μανώλη Μητσιά συνόδευσε η δική μας Ελένη Γεράκη (Mezzo
Soprano) που γεννήθηκε στον Πειραιά, έχει τραγουδήσει στο ΔΣΠ πολλές φορές σε κλασσικά έργα και
είναι κόρη της συναδέλφου μας Κυριακής Γεράκη.
Ακούστηκαν τραγούδια των Μ. Χατζιδάκη - Ν.
Γκάτσου,-Μ. Θεοδωράκη - Μ. Ελευθερίου - Γ. Θεοδωράκη,Λ. Κηλαηδόνη - Μ. Ελευθερίου, Μ. Χατζιδάκη - Λ. Παπαδόπουλου -Federico Garcia Lorca,X.
Λεοντή - Α. Αλκαίου, Θ. Μικρούτσικου - Α. Αλκαίου.
Επίσης ντουέτο με την Ε. Γεράκη (Μ. Θεοδωράκη - Γ.
Θεοδωράκη, Δ. Μούτση- Γ. Σεφέρη, και Παραδοσιακά.
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
31
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 32
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ Δ.Σ.Π. 2012-2013
Κονσέρτο για μπουζούκι
2012 - 2013
ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΠΑΝΔΟΥΡΙΔΑ ΣΤΟΝ ΤΑΜΠΟΥΡΑ
ΚΑΙ ΤΟ ΜΠΟΥΖΟΥΚΙ ΜΕ ΤΟ ΜΑΕΣΤΡΟ, ΚΑΘΗΓΗΤΗ
ΚΑΙ ΣΟΛΙΣΤΑ ΘΑΝΑΣΗ ΠΟΛΥΚΑΝΔΡΙΩΤΗ
Μ
ε αφορμή την υποβολή αιτήματος εντάξεως του
μπουζουκιού στην άϋλη πολιτιστική κληρονομιά της
UNESCO, η Επιτροπή Πολιτιστικών Εκδηλώσεων και
ο Δικηγορικός σύλλογος Πειραιά διοργάνωσαν Κονσέρτο
για Μπουζούκι στις 09.03.2013 στην αίθουσα εκδηλώσεων
του ΔΣΠ με μεγάλη επιτυχία με τον μαέστρο καθηγητή
και σολίστα του μπουζουκιού Θανάση Πολυκανδριώτη.
Ερμήνευσαν: Θαν. Πολυκανδριώτης – Μπουζούκι /
Τραγούδι, Μαρία Πολυκανδριώτη – Τραγούδι, Νίκος
Καινούργιος – Κιθάρα, Σπύρος Γλένης – Κρουστά, Δημήτρης Μπουρνής – Βιολί.
Παρουσιάστηκαν τα έργα:Σκληρός Απρίλης του ’45
(Μ. Χατζηδάκι)/Το μπουζούκι του Θανάση Πολυκανδριώτη συναντά τους Ουγγρικούς χορούς του J. Brahms
Concierto de Aranjuez – (Joaquin Rodrigo)
Ο Θανάσης Πολυκανδριώτης γεννήθηκε το
1948 στην Αθήνα. Πατέρας του ήταν ο λαϊκός δάσκαλος Θεόδωρος Πολυκανδριώτης. Από παιδί έμαθε κιθάρα και σε νεαρή ηλικία συμμετείχε ως κιθαρίστας σε
διάφορα συγκροτήματα της εποχής. Τρία χρόνια αργότερα άρχισε και η επαγγελματική του καριέρα. Η μεγάλη
αποκάλυψη έγινε το 1964, όταν αναγνωρίστηκε η αξία του
στο μπουζούκι και οι δισκογραφικές εταιρείες ενδιαφέρθηκαν να τον αποκτήσουν.
Το 1971 εμφανίστηκε με τη Νάνα Μούσχου-ρη και
τη Μαρινέλλα. Συνεργάστηκε με τους Μάνο Χατζιδάκι, Στέλιο Καζαντζίδη, Στράτο Διονυσίου, Γιάννη
Πάριο, Τόλη Βοσκόπουλο, Γιάννη Πουλόπουλο και άλλους. Από το 1968 μέχρι σήμερα συνθέτει τραγούδια και
32
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
μέχρι σήμερα έχει ξεπεράσει τις 1.000 συνθέσεις. Έχει
δώσει συναυλίες στα μεγαλύτερα θέατρα της Ευρώπης,
της Αμερικής και της Αυστραλίας, ενώ κατέλαβε και τα
εδάφη της κλασικής μουσικής.
Τα τελευταία χρόνια ο Θανάσης Πολυκανδριώτης
ασχολείται και με την εκπαίδευση, ιδρύοντας την Σχολή
Λαϊκής Μουσικής Παράδοσης όπου διδάσκονται τα
λαϊκά όργανα μπουζούκι ,τζουράς, μπαγλαμάς. Στόχος
της σχολής αυτής που απαριθμεί παραρτήματα σε όλη
την Ελλάδα είναι η διάσωση και διάδοση της ελληνικής
λαϊκής μουσικής παράδοσης. Το καλοκαίρι του 1999 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο, μία σύγχρονη μέθοδο
για το μπουζούκι με τίτλο «Είναι εύκολο να μάθεις μπουζούκι»(Wikiped).
Τον Πρόλογο και την εθνομουσικολογική τεκμηρίωση
στην εκδήλωση του ΔΣΠ έκανε ο Δημήτρης Σταθακόπουλος Δρας Παντείου πανεπιστημίου – μουσικολόγος –δικηγόρος.
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 33
Συναυλία μουσικής δωματίου με έργα
για φαγκότο και πιάνο στο ΔΣΠ
Μαρία Κατσογριδάκι στο φαγκότο
και Λουντμίλα Πασχαλίδου στο πιάνο
Μ
Μαρία Κατσογριδάκι
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ε μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 19 Ιανουαρίου υπό την αιγίδα του
Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά, η
συναυλία μουσικής δωματίου με έργα
για φαγκότο και πιάνο, με την Μαρία
Κατσογριδάκι στο φαγκότο και τη
Λουντμίλα Πασχαλίδου στο πιάνο.
Στην κατάμεστη αίθουσα εκδηλώσεων του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά ακούστηκαν έργα των Galliard,
Telemann, Danzi, Villa Lobos,
Gordon Jacob και Mike Mower. Η
Μαρία Κατσογριδάκι και η Λουντμίλα Πασχαλίδου ερμήνευσαν με
ιδιαίτερη δεξιοτεχνία και μουσικότητα τα παραπάνω έργα.
To πρόγραμμα άνοιξε με τα ιδιαίτερα αισθαντικά αργά μέρη από τις
σονάτες Galliard και Telemann. Στη
συνέχεια ακούστηκε το πρώτο μέρος
από το κοντσέρτο Danzi, το οποίο
ενάλλασσε τα δεξιοτεχνικά περάσματα με τα λυρικά θέματα, επιδεικνύοντας τη δεξιοτεχνία της σολίστας
και το λυρικό χαρακτήρα του οργάνου. Ασυνήθιστες τρίλιες και μη αναμενόμενα περάσματα ακούστηκαν
στο κομάτι Ciranda Das Sete Notas
του Villa Lobos, ενώ στο κοντσέρτο
του Gordon Jacob το φαγκότο τη μια
ήταν σοβαρό, την άλλη παιχνιδιάρικο,
ποτέ όμως ο συνθέτης δεν το απεικόνισε ως τον κλόουν της ορχήστρας,
όπως περιπαιχτικά ορισμένοι το
αποκαλούν. Η όμορφη συναυλία ολοκληρώθηκε με την ευχάριστη τζαζ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
33
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 34
Από αριστερά ο κ. Guy Mendelson, Δικηγόρος από το Τελ
Αβίβ, Annat Mendelsοn εκπρόσωπος του
Δικηγορικού Συλλόγου Τελ Αβίβ, μέλος της επιτροπής
διαμεσολάβησης του Δικηγορικού συλλόγου
Τελ Αβίβ και Νικόλαος Πενθεδουράκης
επ. Πρόεδρος Σωματείου Ελλήνων Ναυλομεσιτών.
έκπληξη της άρτια ερμηνευμένης σύγχρονης σονατίνας
του Mike Mower.
Η επιμέλεια της συναυλίας ανήκε στον κ. Σωτήρη
Μπούρο.
Η κ.Μαρία Κατσογριδάκι γεννήθηκε στο Ρέθυμνο
και ξεκίνησε τις μουσικές της σπουδές στην ηλικία των
10 ετών στο ακορντεόν στο Ελληνικό Ωδείο. Στα 16 ξεκίνησε τα πρώτα της μαθήματα στο φαγκότο με τον
Σπύρο Αργυρόπουλο στο Ωδείο Αθηνών και αργότερα
στο Ωδείο Νίκος Σκαλκώτας. Το 2008 πήρε το δίπλωμά της με Άριστα Παμψηφεί.
Το 2010 αποφοίτησε από το Royal Northern
College of Music στο Μάντσεστερ με τον τίτλο
MMus in Performance, σπουδάζοντας φαγκότο με τον
Άλαν Πεντλεμπέρι, τον Στέφανο Κανούτι και τον
Πίτερ Ουέσλι. Κατά τη διάρκεια των σπουδών της στο
RNCM, συμμετείχε σε πολλές συναυλίες, καλύπτοντας
ρεπερτόριο το οποίο περιελάμβανε το Δάφνης και
Χλόη Σουίτα Νο. 2 του Ραβέλ, την εισαγωγή από το
Η κ. Μαρία Κατσογριδάκι σε
μια χαρακτηριστική κίνησή της.
34
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας του Μέντελσον και την
Ιεροτελεστία της Άνοιξης του Στραβίνσκι.
Το 2008 κέρδισε βραβείο εισαγωγής στο RNCM,
και το 2009, πλήρη υποτροφία από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών της Ελλάδας για τις μεταπτυχιακές
της σπουδές.
Έχει συμπράξει με την Αθηναϊκή Συμφωνική Ορχήστρα Νέων, την Ολλανδική Συμφωνική Ορχήστρα
Νέων, την Πειραματική Συμφωνική Ορχήστρα Ρεθύμνου, την Συμφωνική Ορχήστρα Κρήτης και τη
Sinfonietta Χανίων. Έχει εμφανιστεί στο Μέγαρο
Μουσικής Αθηνών και το Μπριτζγουότερ Χολ στο Μάντσεστερ και έχει δώσει συναυλίες μουσικής δωματίου
στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Υπήρξε μέλος της
Μπάντας της Φιλαρμονικής του Δήμου Ρεθύμνου και
τώρα συμμετέχει ενεργά στα Μουσικά Σύνολα της Περιφερειακής Ενότητας Ηρακλείου.
Από αριστερά Σωτήρης Μπούρος, Μαρία Κατσογριδάκι,
Στέλιος Μανουσάκης και Λουντμίλα Πασχαλίδου.
Η κ. Λουντμίλα Πασχαλίδου γεννήθηκε στο Ίρκουτσκ της Ρωσίας. Τελείωσε το ειδικό μουσικό σχολείο για προικισμένα παιδιά στη Τασκένδη και τη
Μόσχα με καθηγητή τον Β. Νάτανσον. Συνέχισε τις
σπουδές της στο Κρατικό Ωδείο της Τασκένδης με καθηγητή τον Α. Γέκκελμαν.
Έχει κάνει καριέρα ως σολίστ και έχει συμπράξει
με τον τσελίστα Β. Τσεχβάζε, με τον οποίο περιόδευσε
στη Ρωσία, παίζοντας σε συναυλίες μουσικής δωματίου. Έχει ηχογραφήσει δύο δίσκους. Από το 1974 εργάστηκε ως καθηγήτρια στο Κρατικό Ωδείο της
Τασκένδης στην τάξη της Μουσικής Δωματίου και ως
καθηγήτρια πιάνου στο Ινστιτούτο Κουλτούρας.
Από το 1992 ζει και εργάζεται στην Ελλάδα δίνοντας συναυλίες στην Αθήνα καθώς και σε άλλες πόλεις, ενώ παράλληλα είναι καθηγήτρια πιάνου στο
Ωρφείο Ωδείo.
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 35
Ο ΔΣΠ στην έκθεση έργων του Νικολάου Γύζη
(ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη)
Ε
πίσκεψη στους
φιλόξενους
χώρους του ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη στην Αθήνα
πραγματοποίησε ο
ΔΣΠ την Κυριακή
20/1/2013. Αφορμή
η ξενάγηση των δικηγόρων Πειραιά
στην έκθεση έργων
του Έλληνα ζωγράφου
Νικολάου
Γύζη, (1842 Σκλαβοχώρι Τήνου - 1901 Μόναχο) από τον διακεκριμένο
ιστορικό και κριτικό τέχνης Πειραιώτη κ. Μάνο Στεφανίδη, ο οποίος ανέλυσε το έργο του ζωγράφου. Η
συμμετοχή των μελών του ΔΣΠ βοηθούντος και του
καλού καιρού ήταν πολυπληθής και η ξενάγηση από
τον κ. Μάνο Στεφανίδη αναλυτική και εξαίρετη. Ξεναγηθήκαμε στις δύο αίθουσες που εκτίθενται τα έργα
του μεγάλου ζωγράφου ενός από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της περίφημης Σχολής του Μονά-
χου με έργα της πολυσυζητημένης δωρεάς της οικογένειας Γύζη προς τη Δημοτική Πινακοθήκη Θεσσαλονίκης. «Κυρίαρχη μορφή της "Σχολής του Μονάχου", ο
Γύζης επηρέασε την πορεία της ελληνικής τέχνης με
το ζωγραφικό του έργο, ενώ σημαντική είναι η θέση
του και στη γερμανική ιστορία της τέχνης του 19ου
αιώνα. Στις ηθογραφίες του κατόρθωσε να υπερβεί το
επίπεδο της απλής διήγησης, ενώ το διαμέτρημά του
αναδεικνύεται στο ιδεαλιστικό, αλληγορικό του κινήματος Jugendstil.- Εθνική Πινακοθήκη»
Εν συνεχεία επισκεφθήκαμε και το Μουσείο Μπενάκη όπου ξεναγηθήκαμε από τον ακούραστο κ. Στεφανίδη . Μαζί μας στις επισκέψεις ήταν ο Πρόεδρος
του ΔΣΠ Στέλιος Μανουσάκης , ο Αντιπρόεδρος Μανώλης Κοτσώνης και το μέλος του ΔΣ Μαρία Φλωροπούλου –Μακρή. Την διοργάνωση είχε η επιτροπή
πολιτιστικών εκδηλώσεων του Δικηγορικού Συλλόγου
Πειραιά και την φροντίδα η κ. Κική ΤσαγκαράκηΜπαϊζου. Υπόσχεση είχαμε από την επιτροπή να επισκεφθούμε κι άλλες σημαντικές εκθέσεις και
επισκέψεις αρχαιολογικών χώρων με τόσο καλές ξεναγήσεις και παρουσιάσεις έργων.
Πέτρος Λακούτσης
Ο Π Α ΙΔΙ ΚΟΣ Α ΠΟΚ Ρ ΙΑ ΤΙΚΟ Σ Χ ΟΡ ΟΣ ΤΟΥ ΔΣ Π
Σ
τις 13 Μαρτίου 2013 ημέρα Τετάρτη έγινε ο ετήσιος αποκριάτικος παιδικός χορός του Δικηγορικού συλλόγου Πειραιά για τα παιδιά των μελών του
ΔΣΠ στην αίθουσα AEGEAN SEA του ξενοδοχείου
ΜΕΤΡΟΠΟΛΙΤΑΝ.
Στην εκδήλωση τραγούδησε η παιδική χορωδία του
ΔΣΠ υπό την διεύθυνση της κ. Κικής Σβιγγοπούλου.
Το πρόγραμμα όπως κάθε χρόνο περιελάμβανε χορό,
φαγητό, σεμπαρτίνες, κλόουν, καραγκιόζη και άλλα.
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
35
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 36
Η “ποιητική” στην Τέχνη του Ν. Γύζη
Ν.Γύζης: «Αν ξαναγεννηθώ θα γίνω ποιητής και μουσικός»
΄
της Κικής Τσαγκαράκη- Μπαϊζου
Δικηγόρου Δ.Σ.Π
Μ
έσα στο ζοφερό σκηνικό των πολιτικών εξελίξεων,
όπου δοκιμάζεται και τίθεται εν αμφιβόλω εθνική
μας κυριαρχία και κατά συνέπεια η εθνική μας αξιοπρέπεια, όπου κατακερματίζονται - στον βωμό αλήθεια
ποιου συμφέροντος; - οι συνταγματικά κατοχυρωμένες
ατομικές ελευθερίες οι οποίες παρείχαν ένα εχέγγυο
ελεύθερου χώρου ύπαρξης και δράσης του πολίτη, μέσα
σε μια κοινωνία όπου καταστρατηγείται το θεμελιώδες
δικαίωμα της προστασίας της αξίας του ανθρώπου, αναρωτιόμαστε αν μπορεί πραγματικά να βρει τη θέση της η
Τέχνη.
Το ερώτημα διατυπώνεται επίκαιρο, με αφορμή την
έκθεση του Ν. Γύζη στο Ίδρυμα Θεοχαράκη που επισκέφθηκαν πρόσφατα οι δικηγόροι του Πειραιά υπό την
εξαιρετική ξενάγηση του καθηγητή, ιστορικού Τέχνης κ.
Μ. Στεφανίδη.
Η τέχνη είτε στην πρωτόγονη, είτε στην κλασσική,
είτε στην πιο επαναστατική μοντέρνα εκδοχή της αποτελεί το ultimum refugium της ελεύθερης σκέψης του ανθρώπου, το domus όπου παρέχεται άσυλο στην ελεύθερη
ανάπτυξη της προσωπικότητάς του, ένα κατάλυμα αξιοπρεπούς διαβίωσης για να μην ξεχειμωνιάζει άστεγη η
ψυχή του.
Η τέχνη διαμηνύει με παρρησία το οικουμενικό της
μήνυμα, πως το ελεύθερο πνεύμα και την ελεύθερη βούληση των λαών κανένας όρος διακρατικών συμφωνιών,
κανένα μνημονιακό επιχείρημα και καμία εξουσία δεν
μπορεί να στειρώσει και να φιμώσει.
Η τέχνη είναι ο πιο ειρηνικός τρόπος για να μιλά κανείς για τα πιο επώδυνα πράγματα.
Στην αυθεντική και ανιδιοτελή της μορφή αποτελεί
την κατ’ ουσίαν επικοινωνία των ανθρώπων στο ανταλλακτήριο των ιδεών.
Είναι η μοναδική auctoritas που δεν αμφισβητείται
-δίνεται απ’ αόριστον- γιατί μονίμως συνδιαλέγεται με
το κοινό της σε μια ιδιότυπη και ανοιχτή συζήτηση στην
«αγορά» της ελεύθερης βούλησης.
Η αληθινή τέχνη δεν κατεξουσιάζει τον συνομιλητή ή
τουλάχιστον δεν αποτελεί αυτό επιδίωξή της, αλλά βρίσκεται σ’ ένα διαρκή και ειλικρινή διάλογο μαζί του
μακριά από προσποιήσεις και θεατρινισμούς αφού
πρόκειται για σιωπηλό εσωτερικό διάλογο που δεν υπόκειται σε κοινωνικές λογοκρισίες και ανώφελους υπαινιγμούς.
Σ’ ένα διάλογο που καταρρίπτει στερεότυπα, συντηρητισμούς, κοινωνικές ανασχέσεις, αποκρουστικές
φιλοφρονήσεις, ναρκισσιστικές προδιαθέσεις και εγωιστικές φιλαυτίες. «ενώπιος ενωπίω» θα παρατηρούσαμε.
Κι αυτό το επιτυγχάνει όχι μόνο με την εικόνα αλλά
κυρίως με την σιωπή που εγκιβωτίζεται σε κάθε πραγ-
36
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ματικό δημιούργημα. Η σιωπή που κρατάει τον σφυγμό
της ποίησης μέσα στις εικόνες, που χτυπά στους ήχους
της καρδιάς, σιωπηλός δέκτης της ανθρώπινης ευαισθησίας και πρώτη ύλη για κάθε αληθινό δημιούργημα.
Αυτή την σιωπή καλείται να εξιχνιάσει ο κοινωνός
της Τέχνης.
Η τέχνη, στη γνήσια μορφή της όπως αυτή του Ν.
Γύζη κυκλοφορεί έξω από εποχές, μάχεται για την επιβίωσή της και θέτει ερωτήματα διαχρονικά που πρέπει ν’
απαντηθούν. Εξοστρακίζει την ιδέα της θνητότητας και
αναχωρεί με το λευκό ιμάτιο για το μεγάλο ταξείδι
«χαίρε, ύψος δυσανάβατον ανθρωπίνοις λογισμοίς»
χαίρε, βάθος δυσθεώρητον και Αγγέλων οφθαλμοίς».
Μέσα στο γενετικό της Κώδικα κυκλοφορεί η αρχαία
ιδέα περί κάλλους, όπως αυτή συμπαρασύρει κάθε νέα
ιδέα στην ιστορία της για ν’ απωθέσει τελικά στις κοίτες
της ύπαρξής της την «ιλύν» που θα θρέψει τις επόμενες
γενιές δημιουργών.
Άραγε, αναρωτιέται κανείς, μπορούν οι ρεαλιστικές
μορφές που απεικονίζουν τα έργα του Ν. Γύζη να μεταφέρουν την ίδια συγκίνηση στον σημερινό θεατή σε
σχέση με αυτήν που δίδει ένα πιο σύγχρονο έργο με περισσότερους συμβολισμούς, περισσότερα ποιητικά διάκενα, όπου αξιοποιείται η φαντασία του παρατηρητή πιο
ελεύθερα χωρίς κατεξουσιάσεις και δικτατορικές επιβολές των συγκεκριμένων εικόνων στη σκέψη του;
Εδώ καλείται το ελεύθερο πνεύμα μας να επιστρατεύσει τις δικές του ιδιότητες και ν’ αξιοποιήσει την
εικόνα με δικές του πνευματικές πρωτοβουλίες, ιδεολογικές και ψυχολογικές ταυτίσεις.
Γιατί η τέχνη επιζητά αυτούς τους συσχετισμούς, του
αφηρημένου με την οφθαλμοφανή πραγματικότητα, του
υπαρκτού με το ελλειπτικό που οδηγεί στην υπέρβαση
και την άνοδο.
Στο σημείο αυτό έρχεται πάλι η ποίηση να επέμβει
δραστικά, όπως σε όλες τις τέχνες, γιατί επιτελεί ακριβώς τον ρόλο της ιέρειας του αγώνα του ανθρώπου για
άνοδο.
Όπως λέει κι ο Ελύτης :
«Ποίηση είναι η Τέχνη να οδηγείσαι και να
φθάνεις προς αυτό που σε υπερβαίνει».
Σε ποιο σημείο λοιπόν ανιχνεύεται η ποίηση στο έργο
του μεγάλου καλλιτέχνη Ν. Γύζη;
Ενδεικτικά θ’ ασχοληθούμε με τον σχολιασμό τριών
έργων του Ν. Γύζη επιλεγμένα από εμένα την ίδια, χωρίς
ασφαλώς να δικαιούμαι την κρίση για την καλλιτεχνική
αξία των έργων αυτών, κάτι που αφορά αποκλειστικά
τους τεχνοκριτικούς - ιστορικούς τέχνης αλλά με την
οπτική γωνία και με την ευαισθησία ενός παρατηρητή
που παρακινείται περισσότερο υπό το φαινομενικό
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 37
(apparenza) που οδηγεί στην εσωτερική υπόσταση του
έργου (sostanza) και κατά συνέπεια στο συναίσθημα που
αναδύεται.
Αρχικά θα παρατηρήσουμε το έργο του Ν. Γύζη με
τον τίτλο «Tα ορφανά», έργο του 1871 (το οποίο ανήκει
σε ιδιωτική συλλογή) και φέρει την σφραγίδα των συναισθηματικών του έργων.
Η συγκίνηση που μας καταλαμβάνει παρατηρώντας
το ευαίσθητο έργο του Ν. Γύζη δεν οφείλεται σαφώς
ούτε στην επιτυχή τεχνική με την εκπληκτική απόδοση
των χρωμάτων και των φωτοσκιάσεων, ούτε στην τήρηση αξόνων και συμμετριών που αφορούν περισσότερο
την αισθητική φιλολογία και τους τυπολάτρες της τέχνης.
Η συγκίνηση
που μεταφέρει σ’
εμάς τους
απλούς
αναγνώστες ο πίνακας
α υ τ ό ς
οφείλεται
στην καταγραφή
- αποτύπωση της
έλλειψης,
της απουσίας, του
αδιεξόδου και
της διάχυτης δυστυχίας.
Το γεγονός του θανάτου, ως αναπότρεπτο και κορυφαίο γεγονός υπενθυμίζει στον καθένα χωριστά την τραγικότητα της ύπαρξή μας. Είναι ίσως το πιο
επιβεβαιωμένο γεγονός στη ζωή όπως και η γέννηση.
Η έλλειψη, λοιπόν στον πίνακα αυτό, στην πιο τραγική της μορφή, όπου δεν συμμετέχει με κανένα τρόπο η
βούληση, -η συνειδητή επιλογή- γιατί η έλλειψη θα μπορούσε να αποτελεί και επιλογή, να υποκινείται από μια
εσωτερική ανάγκη, να αποτελεί επιθυμητή στάση ζωής
απέναντι στα πράγματα που λατρεύουμε και δεν επιθυμούμε ν’ απομυθοποιήσουμε κρατώντας τα σαν μια
στάλα δροσιάς στη φούχτα μας για το στεγνό ταξείδι της
ζωής, σαν έσχατη όαση και αντικατοπτρισμό ελπίδας για
ευτυχία που ίσως κάποτε κατακτήσουμε
«ευλογώ τις ελλείψεις μου
Ότι μου λείπει με προστατεύει
από εκείνο που θα χάσω»
όπως επισημαίνει και η ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη
Ρουκ.
Όμως, στο έργο αυτό, η μοίρα και η στυγνή της διεκδίκηση στην ευτυχία των ανθρώπων είναι η κυρίαρχη φιγούρα.
Πέντε παιδιά μόνα, με μια θλίψη φορεσιά στα τρυφερά, αγνά τους πρόσωπα, δεν διεκδικούν ούτε κατ’ ελάχιστον την ευτυχία τουλάχιστον εκείνη της αθωότητάς
τους.
Η μαυροφορεμένη φιγούρα του νεαρού κοριτσιού
που εκτελεί χρέη μητέρας, κεντρική φιγούρα του πίνακα
θα μπορούσε να ταυτιστεί με εικόνα Παναγίας που σηκώνει το σταυρό της ίδιας της ζωής της και των μικρότερων αδελφιών της. Αφοσιωμένη σ’ ένα ρόλο ξένο προς
την ηλικία της, με την σοβαρή της στάση δείχνει ν’ αναλαμβάνει την ιδέα του χρέους πριν καν διεκδικήσει και
απολαύσει το προνόμιο της ανεμελιάς των παιδικών της
χρόνων. Μια εύθραυστη Αντιγόνη που υπερβαίνει τα
όρια του δυνατού καμωμένη από ένα άϋλο υλικό αγγέλου βυθίζει στο πένθος την ύπαρξή της, ιερή προσφορά
στ’ απροστάτευτα αδέλφια.
Η θυσία, που υπενθυμίζει στον άνθρωπο το αληθινό
νόημα της ζωής.
Ο θάνατος, αυτό το καταλυτικό γεγονός που σκιάζει
το παρόν μας από καταβολής κόσμου αφήνει το τραγικό
του αποτύπωμα και στην Τέχνη που μοιραία αναλαμβάνει το ρόλο του παρηγορητή όλων των επώδυνων καταστάσεων που βιώνουμε και τις μετασχηματίζει σε θεία
μετάληψη.
Ας θυμηθούμε και τα υπέροχα επιτύμβια της αρχαιότητας που με την εξόχως ποιητική και λιτή τους γλώσσα
έρχονται να υπενθυμίσουν την τραγικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης που προσπαθεί ν’ αφήσει ένα μικρό αποτύπωμα του περάσματός του από τον κόσμο αυτό.
Σπαρακτικά τραγική η εικόνα μικρού κοριτσιού σε
επιτύμβιο (εκτίθεται στο Αρχ. Μουσείο της Αθήνας) που
αποθέτει ένα μικρό πουλί σαν την ψυχή του, στην ποδιά
της νεαρής μητέρας του που το κοιτά με μια πάναγνη
στοργή από τον κάτω κόσμο.
Σπαρακτικός και ο λόγος του αείμνηστου Πειραιώτη
καθηγητή της συγκριτικής φιλολογίας Βαγγέλη Αθανασόπουλου όπου καταγράφει μέσα από το νοσοκομείο
όπου νοσηλεύεται το requiem του δικού του τέλους
(«Προετοιμασία ταφής»)
«Τώρα πια δεν χρειαζόμαστε να σκεφτόμαστε λογικά,
να κάνουμε σχέδια για το μέλλον,
γιατί τώρα πια μπορούμε να πετάμε».
Στον αντίποδα της θλίψης που κουβαλάει η ιδέα του
θανάτου βρίσκεται η χαρά της ζωής όπως αυτή απεικονίζεται σε έτερο πίνακα του Ν. Γύζη «τα αρραβωνιάσματα των παιδιών».
Οι μορφές τοποθετημένες θεατρικά, σε ημικύκλιο, με
ρεαλιστική απόδοση των πραγμάτων, μέσα σ’ ένα λιτό
περιβάλλον ελληνικού σπιτιού, αποδίδει με εκφραστικό
τρόπο την ψυχική ευφορία των συγγενών και του ιερέα
που πρόκειται να ευλογήσει τα μικρά παιδιά.
Η άγνοια των παιδιών για το γεγονός της τελετής των
αρραβώνων, ξένο προς την σύντομη παραστατική τους
μνήμη και έξω από το παιδικό τους κόσμο δημιουργεί
αμηχανία κι ενόχληση για την εισβολή των μεγάλων στον
παιδικό φανταστικό τους τοπίο.
Το όλο σκηνικό ανασύρει στον καθένα μας παιδικές
μνήμες από σχολικές και οικογενειακές γιορτές και την
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
37
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 38
αμηχανία που εμείς νιώθαμε για την έκθεσή μας μπροστά στα μάτια των μεγαλυτέρων, με απαγγελίες ενίοτε
ποιημάτων, υπό το υπερήφανο πάντα βλέμμα των γονέων καθώς κι ένα σωρό άλλες ταυτίσεις που οικειοποιούνται το θολό παρελθόν μας μέσα σ’ένα τοπίο γλυκιάς
νοσταλγίας.
Οι μικροστιγμές που καθορίζουν την σχέση μας με τα
πράγματα σαν από παλιά, συνοδοιπόρος αθέατος, ιερό
φυλαχτό στο πέρασμά μας από τον κόσμο, με τους παλιούς αναγνωρίσιμους χάρτες ανά χείρας για μια επιτυχή
ανίχνευση της μικρής αλλά μεγάλης ευτυχίας, στον οικείο, και καθημερινό άγνωστο κόσμο μας.
Εξαιρετικά ευαίσθητο, κορυφαίο το πορτραίτο της
Κόρης (πιθανώς από το «Τάμα») το τρίτο έργο που θα
δούμε από κοινού. Έργο που αποδεικνύει την μεγαλοσύνη του δημιουργού ο οποίος με ελάχιστα μέσα (έργο
διαστάσεων
μόλις 0,35 Χ
0, 28 μ.) δημιουργεί
μια ποιητική έκρηξη
συναισθημάτων.
Χωρίς
χρωματικές
φλυαρίες,
μέσα από
ένα
υποβλητικό
κόκκινο
φόντο αναδύεται σαν
πρόσωπο
αγίας, το
μαντηλοφο-
38
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ρεμένο πρόσωπο
μιας κορασίδας.
Το
υγρό
βλέμμα του κοριτσιού, κοιτάζει χαμηλά, προς το
κενό, ίσως προς
την φανταστική εικόνα της ζωής της,
της ζωής μας. Κι
είν’ η σιωπή της σε
τέτοιο βάθος που
καταλήγει σε ιερή
σιωπή.
Βυθισμένη
μέσα σε μια συγκίνηση, αναβλύζει
βουβά το δάκρυ
της ψυχής της.
Τόσο διακριτικά
και τόσο καταλυτικά ανθρώπινο,
σαν απαλό φτερούγισμα ψυχής, προκαλεί την γέννηση ενός μουσικού
ήχου. Τον ήχο μιας εξαίσιας σονάτας που φωτίζει με το
σεληνόφως της και την συνοδεύει διακριτικά στον έρημο
δρόμο που περπατά, μέσα στο μονόπρακτο της ζωής της
όπου κυριαρχεί η ματαίωση ίσως και η προσδοκία.
«η σιωπή είναι ντελάλης από στάχτη
Κάθε ρυάκι της κραυγάζει πως μονάχα η σιγή μιλιέται.
…. όλα τα κλάματα δικά της είναι κι όλα τα ξεφαντώματα
μα όμως τι όλεθρος
η σιωπή δε βρίσκει πουθενά τ΄ όνομά της».
(Ν. ΚΑΡΟΥΖΟΣ)
Μέσ’ από αυτή τη σύντομη ανάγνωση (δυστυχώς ερασιτεχνική) των έργων του Ν. Γύζη ανακαλύπτουμε την
δύναμη της Τέχνης.
Πέρα από συμμετρίες, συμμαχίες με το φως και με
σκιές, τις αισθητικές καλολογίες, τις αφομοιώσεις θεωριών περί ομορφιάς και τ’ αντίστροφο, η Τέχνη δημιουργεί κυρίως εστίες αμφισβήτησης προς όλα αυτά που
μας ενοχλούν. Μεταλαμπαδεύει την επαναστατικότητά
της στις ψυχές όχι με την πρόθεση της κατεξουσίασης
από αυτήν αλλά με την έννοια της συναγωνιστικότητας
και της καθοδήγησης προς κάτι που οφείλουμε οι ίδιοι
στον εαυτό μας. Γιατί η Τέχνη μάχεται για την άνοδο
όλων. Σαν μια μορφή αντίστασης στην φθορά της καθημερινότητας.
Ας αφήσουμε την Τέχνη να κρατήσει το φως αναμένο
στη σκήτη της ψυχής μας, ζωντανή, σαν ακροτελεύτια
διάταξη ενός ονείρου που επιμένει να ζει για να πυροδοτεί με αγωνιστικότητα τις σιωπές μας· για ν’ ακουστούν και πάλι τα γέλια του κόσμου.
…. Μην αμελήσετε
πάρτε μαζί σας νερό
το μέλλον μας έχει
πολύ ξηρασία
(Μιχ. Κατσαρός)
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 39
Στον παλμό του πρωινού
(On the Pulse of Morning)
MAΓΙΑ ΑΓΓΕΛΟΥ
Επιμέλεια:
Μανώλης Κοτσώνης
Ένας Βράχος, ένα Ποτάμι, ένα Δέντρο
για αιώνες ξενιστές ειδών που
χωριστήκαν
απ’ τα μαστόδοντα έσωσαν
κάποιο σημάδι.
Δεινόσαυροι αφήσανε τα πετρωμένα
του περάσματός τους χνάρια
πάνω στη φλούδα τούτου του πλανήτη.
Κάθε σήμα κινδύνου για το
βιαστικό αφανισμό τους
χάθηκε μέσα στην αχλή του κονιορτού
και των αιώνων.
Μα σήμερα ο Βράχος καθαρά
με δύναμη μας κράζει
Ελάτε και στη ράχη μου σταθείτε
για ν’ ατενίσετε το μακρινό σας
πεπρωμένο
μα μη γυρέψετε λημέρι στα ριζά μου.
Κρυψώνα εδώ κάτω μου δεν θα σας
δώσω πια.
Εσείς, πλασμένοι μοναχά
λίγο κατώτεροι απ’ τους αγγέλους
έχετε γονατίσει για καιρό πολύ
μες στο σκοτάδι που σας αφανίζει.
Έχετε μείνει για καιρό πολύ
με πρόσωπα ταπεινωμένα μες στην
άγνοια.
Τα στόματα σκορπάνε λέξεις που
έτοιμους για μακελειό σας δείχνουν.
Σήμερα είν’ ο Βράχος που μας κράζει
Άνθρωποι πάνω μου σταθείτε
μόνο μην κρύβετε τα πρόσωπά σας.
Δίπλα στο τείχος τούτου ’δώ
του κόσμου,
ένα ποτάμι μάς σφυρίζει γάργαρα
όμορφο τραγούδι
Ελάτε λέει, αναπαυθείτε εδώ, σιμά μου.
Καθένας σας μια χώρα με τα
σύνορά της
εύθραυστη με παράξενη περφάνια
κι όμως σε διαρκή πολιορκία.
Οι με τα όπλα αγώνες σας για κέρδος
αφήσανε στις όχθες μου χέρσα
χωράφια
το ρεύμα συντρίμμια απόθεσε
στο στήθος μου απάνω.
Σήμερα ωστόσο σας καλώ στην
όχθη μου
αν πια τον πόλεμο δεν μελετάτε. Ελάτε,
ντυμένοι την ειρήνη - κι εγώ θα ψάλλω
τα τραγούδια
κείνα που μού ’μάθε ο Πλάστης
όταν εγώ,
το Δέντρο και ο Βράχος ήμασταν ένα.
Προτού ο κυνισμός σφραγίσει
με καυτό σιδερικό
αιμάτινη ουλή στο μέτωπό σας
ακόμα κι όταν σεις γνωρίζατε
τίποτε δε γνωρίζατε ωστόσο.
Έτσι τραγούδησε κι ακόμη τραγουδάει
το Ποτάμι.
Υπάρχει μια αληθινή λαχτάρα
απόκρισης
στον Ποταμό που τραγουδά και στο
σοφό το Βράχο.
Έτσι λένε ο Ασιάτης, ο Ισπανός και
ο Εβραίος
ο Αφρικανός, ο ιθαγενής Αμερικάνος,
ο Σιού
ο Μουσουλμάνος, ο Καθολικός,
ο Έλληνας, ο Γάλλος
ο Ιρλανδός, ο Ιερέας, ο Ραβίνος,
ο Σεΐχης
ο γκέι, ο στρέιτ, ο ιεροκήρυκας
ο προνομιούχος, ο άστεγος, εκείνος
που διδάσκει.
Όλοι ακούνε, όλοι τους ακούνε
εκφραστικό το μίλημα του Δέντρου.
Σήμερα το πρώτο και το έσχατο
του κάθε Δέντρου
μιλάει σ’ όλο το ανθρώπινο είδος.
Σε μένα ελάτε, εδωνά και δίπλα
στο Ποτάμι.
Στεριώστε δίπλα μου και δίπλα
στο Ποτάμι.
Καθένας σας απόγονος και κάποιου
περασμένου ταξιδιώτη
έχει ανταμειφθεί γι’ αυτό περίσσια.
Εσείς, που μου εδώσατε το πρώτο
όνομά μου
σεις οι Πωνί, οι Απάτσι και οι Σένεκα
εσείς, το έθνος των Τσερόκι
εσείς που γαληνέψατε μαζί μου
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
39
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 40
τότε που μ’ έσερναν εδώ με
ματωμένα πόδια
μ’ αφήσατε στη δούλεψη εκείνων
που γυρεύαν
απεγνωσμένα κέρδος και διψούσαν
για χρυσό.
Εδώ, μες στον παλμό ετούτης
της εξαίσιας μέρας
είθε να βρείτε το κουράγιο
να εκτιμήσετε και να προσέξτε
το Βράχο, το Ποτάμι και το Δέντρο
αυτά η χώρα σας η ίδια.
Εσείς, οι Τούρκοι, οι Σουηδοί,
οι Γερμανοί , οι Σκοτσέζοι …
εσείς, οι Ασάντι, οι Γιόρουμπα, οι Κρου
αγορασμένοι, πουλημένοι ή κλεμμένοι
κοντολογίς φερμένοι σ’ έναν εφιάλτη
για κάποιο θαύμα κάνατε προσευχή.
Όχι λιγότερα στο Μίδα απ’ ό,τι
στο ζητιάνο.
Εδώ, εδωνά και δίπλα μου ριζώστε.
Είμαι ένα Δέντρο, φυτεμένο δίπλα
στο Ποτάμι
που δεν θα μετακινηθώ ποτέ.
Εγώ ο Βράχος, εγώ το Ποτάμι,
εγώ το Δέντρο
δικό σας είμαι - τα τέλη εισόδου σας
έχουνε πληρωθεί.
Ψηλά το μέτωπο, έχετε μιαν αδήριτη
ανάγκη
ετούτου του λαμπρού πρωινού
που για σας αυγάζει.
Την Ιστορία, παρά τους πόνους της
που μας συντρίβουν
να την ξεζήσουμε δεν είναι μπορετό
αλλ’ αν την αντικρίσουμε με θάρρος
χρεία δε θα’ ναι να τη ζήσουμε ξανά.
Σηκώστε άνθρωποι τα μάτια σας επάνω
σ’ αυτή τη μέρα που χαράζει,
ναι για σας.
Δώστε ξανά ζωή του ονείρου.
Άντρες, γυναίκες και παιδιά
αδράξτε το μες στην παλάμη
του χεριού.
Χύστε το στο καλούπι της
πιο ιδιωτικής ανάγκης.
Σμιλέψτε το πάν’ στην εικόνα σας
του πιο δημόσιου εαυτού.
Απογειώστε τις καρδιές σας
κάθε καινούρια ώρα, ώρα για ξεκίνημα
καινούριο
και νέες φέρνει ευκαιρίες.
Μη μένετε παντοτινά ζευγαρωμένοι
με το φόβο,
ζεμένοι αιώνια στο ζυγό της θηριωδίας.
Ο ορίζοντας γέρνει προς τα εμπρός
χώρο σάς κάνει για της αλλαγής
το βήμα.
40
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Όχι λιγότερα σε σένα τώρα απ’ τα
μαστόδοντα του τότε.
Εδώ μες στον παλμό ετούτης
της καινούριας μέρας
είθε να σου δοθεί η χάρη να εκτιμήσεις
να προσέξεις
και μες στης αδελφής σου τα δυο μάτια
να κοιτάξεις
ίσια μέσα στο πρόσωπο του
αδελφού σου, της πατρίδας
Και πες απλά
πολύ απλά
μ’ ελπίδα
Καλημέρα.
Μετάφραση Χ.Ε. ΜΑΡΑΒΕΛΙΑΣ
για την ARB
Το ποίημα διαβάστηκε από τη Μάγια Αγγέλου στις
20 Ιανουαρίου 1993 στην Ουάσινγκτον, κατά την επίσημη τελετή της ανάληψης της προεδρίας των ΗΠΑ από
τον δημοκρατικό πρόεδρο Μπιλ Κλίντον. Ήδη πέρασαν είκοσι ακριβώς χρόνια από την ιστορική εκείνη
μέρα. Γράφτηκε όχι για να διαβάζεται κατ’ ιδίαν, αλλά
για να ακουστεί και ιδωθεί ζωντανά από εκατομμύρια
ανθρώπους σ’ όλο τον κόσμο. Και πράγματι η Μάγια
Αγγέλου – που υιοθέτησε ως λογοτεχνικό της όνομα το
όνομα τού για ένα διάστημα Έλληνα άντρα της- έκανε
μια έξοχη περφόρμανς στα χνάρια της αφροαμερικανικής προφορικής παράδοσης. Ήταν η δεύτερη φορά
που κάποιος ποιητής προσκλήθηκε σε παρόμοια τελετή. Η πρώτη ήταν το 1961, κατά την τελετή ανάληψης
της προεδρίας από τον Τζ. Κέννεντυ, όπου ο Ρόμπερτ
Φροστ απάγγειλε το ποίημα “The Gift Outright”. Η ιδιαιτερότητα της περίπτωσης της Αγγέλου ήταν ότι επρόκειτο για γυναίκα και μαύρη. Το ποίημα της Αγγέλου
διαλέγεται έμμεσα μ’ εκείνο το ποίημα του Φροστ.
Κάθε μετάφραση είναι ασφαλώς έργο κατώτερο του
πρωτοτύπου. Ιδιαίτερα η ποιητική μετάφραση έχει τα
δικά της τεράστια προβλήματα. Πέρα και έξω από μεταφραστικές απόψεις και σχολές, προσπαθήσαμε να
δώσουμε, κατά την προσωπική μας αίσθηση της γλώσσας, μια ελληνική εκδοχή αυτού του σημαντικού ποιήματος - γεγονότος Χ.Ε.Μ.
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 41
Ο Γιάννης Ξυπολιάς , μέλος του Δικηγορικού συλλόγου Πειραιά,
εξελέγη νέος Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Πειραιά
Κ
ατά τη διάρκεια της πρώτης συνεδρίασης για το
2013, το Δημοτικό Συμβούλιο
του Πειραιά εξέλεξε τον συνάδελφο μας Γιάννη Ξυπολιά
Νέο Πρόεδρο του Δημοτικού
Συμβουλίου Πειραιά.
Μετά την εκλογή του, στη θέση του Προέδρου του
Δημοτικού Συμβουλίου ο Γ. Ξυπολιάς, τόνισε:
«Πρέπει να φροντίσουμε όλοι με σωφροσύνη,
σύνεση, προσοχή και μεθοδικότητα να ανταποκριθούμε
στις απαιτήσεις των καιρών και όλων εκείνων που μας
τίμησαν με την ψήφο τους. Πιστεύω ότι όλοι πρέπει να
συμβάλλουμε με τον τρόπο μας, ώστε η διαδικασία του
Δημοτικού Συμβουλίου να είναι άψογη, να είναι υποδειγματική και να μην υπερβαίνουμε πολλές φορές
εαυτούς μας προς χάριν κάποιων μικροπολιτικών ή μικροπροσωπικών σκοπιμοτήτων.
Θεωρώ ότι όλοι θα πρέπει να σεβόμαστε τον κανονισμό όχι γιατί το λέει ο εκάστοτε Πρόεδρος ή το
εκάστοτε Προεδρείο, αλλά γιατί αυτό απαιτεί η Δημοκρατία, η ευνομία και η ευταξία.»
Αγαπητέ μας συνάδελφε, συγχαρητήρια, καλορίζικος και εις ανώτερα!
Πέτρος Λακούτσης
Ο Δήμαρχος Πειραιά κ. Βασίλης Μιχαλολιάκος
βράβευσε Πειραιώτες λογοτέχνες – επ. δικηγόρους
Σ
το πλαίσιο των εκδηλώσεων με θέμα: «Δημοτική
Βιβλιοθήκη Πειραιά – Ιστορία ενός θεσμού», που
οργανώθηκαν με πρωτοβουλία του Δημάρχου Πειραιά
κ. Βασίλη Μιχαλολιάκου, βραβεύτηκαν μεταξύ άλλων
στις 27-2-13, και οι Πειραιώτες λογοτέχνες, επ. δικηγόροι για τη μεγάλη συμβολή τους στα γράμματα και
τις τέχνες και στην πνευματική ανάπτυξη της πόλης. Η
τιμητική εκδήλωση έγινε στο νεοκλασικό κτήριο της
Κανθάρου. Οι λογοτέχνες- επ. δικηγόροι που βραβεύτηκαν από το Δήμαρχο Πειραιά είναι οι κ.κ.: Πότης
Κατράκης, επ. Αντιπρόεδρος ΔΣΠ, Μόσχος Κεφάλας,
Δημήτρης Πιστικός και Μιχάλης Βλάμος, επίτιμοι δικηγόροι. Οι προαναφερθέντες δύο πρώτοι υπήρξαν
συνεργάτες της εφημερίδας του ΔΣΠ και επιμελητής
αυτής ο δεύτερος .Οι δύο τελευταίοι συνεχίζουν να
γράφουν με μόνιμες στήλες στο περιοδικό του δικηγορικού συλλόγου Πειραιά «ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ» με τίτλο «Στίξεις» και «Αναδιφήσεις»
αντίστοιχα. Ο Δήμαρχος Πειραιά κ. Βασίλειος Μιχαλολιάκος, προλογίζοντας την
εκδήλωση, τόνισε μεταξύ
άλλων: «…Είπαμε λοιπόν να
ψάξουμε και να βρούμε όλους
αυτούς τους λογοτέχνες και να
τους βραβεύσουμε για ηθική
ανταμοιβή και αναγνώριση.
Γιατί η Ελλάδα δεν είναι μόνο
καταναλωτισμός. Δεν μπορούμε να διανοηθούμε μια κατάσταση όπου οι νέοι πίνουν
τον ίδιο καφέ, τρώνε τα ίδια
τρόφιμα, όπου πίνουν τα ίδια
ποτά, όπου όλοι χορεύουν τον ίδιο χορό. Εμείς πρέπει
να επενδύσουμε στον πολιτισμό. Και εμείς στον Πειραιά κάνουμε πολιτική για τον πολιτισμό, πολιτική για
τους ανθρώπους. Παιδεία και πολιτισμός λοιπόν».
«….Εάν κάποιος νοιώσει στην πρώτη φάση της νιότης
του πραγματικός νέος – νέος σημαίνει να νοιώθεις ότι
πρέπει να αλλάξεις τον κόσμο προς το καλύτερο κι όχι
μόνο ότι πρέπει αλλά και ότι μπορείς – θα είσαι για
πάντα νέος, όσες δεκαετίες κι αν σου χαρίσει ο Θεός
Νοιώθω πολύ μεγάλη την τιμή να είμαι Δήμαρχος Πειραιά και να δίνω αυτές τις απέριττες πλακέτες σε
τέτοιες προσωπικότητες». Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν: ο Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου κ.
Γιάννης Ξυπολιάς, δικηγόρος Πειραιώς ο οποίος
έκλεισε και την εκδήλωση και ο Γενικός Γραμματέας
του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά κ. Γιώργος Σταματογιάννης. Επίσης την εκδήλωση παρακολούθησαν
αρκετοί δικηγόροι Πειραιά, επίτιμοι δικηγόροι και
φίλοι των τιμηθέντων και πολύ κόσμος.
Πέτρος Λακούτσης
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
41
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 42
ΑΝΤΙσ τ ί ξ ε ι ς
Γράφει o Φάνης Μούλιος
Συγγραφέας, επ. Δικηγόρος
Ο
Α, υπερήλικας, αφού σκότωσε την γηραιά
σύζυγό του, ακολούθως αυτοκτόνησε!
Ο λόγος των εγκληµατικών του πράξεων,
σύµφωνα µε σηµείωµά του που βρέθηκε, ήταν
ότι προέβη στις πράξεις του αυτές για λόγους
Αξιοπρέπειας, καθώς, όπως ισχυριζόταν, δεν
ανεχόταν να γίνει βάρος των παιδιών του, αυτός
και η σύζυγός του. Στο ίδιο σηµείωµα ανέφερε
ότι είχε ήδη τακτοποιήσει, για τον µετά τον θάνατόν του χρόνο, τα περιουσιακά του στοιχεία µε
µελλοντικούς αποδέκτες και κληρονόµους τα
παιδιά του (πηγή ΜΜΕ).
Από το πιο πάνω κείµενο δεν συνάγεται αν ο
δράστης είχε τη συναίνεση της φονευθείσης απ’
αυτόν συζύγου του, αν και αυτό θα είχε σηµασία
µόνο για τον χαρακτηρισµό της πράξεως και
κατ’ ακολουθίαν την επιµέτρηση της ποινής εάν,
βεβαίως, ο δράστης επιβίωνε. Είναι προφανές;
ότι στο προκείµενο δεν ενδιαφέρει η ποινική µεταχείρισή του, όσο τα αίτια της πράξεώς του,
που, όπως εµφατικά τονίζεται στο σηµείωµά
του, ήταν λόγοι αξιοπρέπειας. Αλλά σε τι συνίσταται η έννοια της αξιοπρέπειας ; (βλ. φιλοσοφικό λεξικό Σ. Γκίκα, έκδοση ΦΕΛΕΚΗ 1985).
Γίνεται δεκτό ότι αυτή συνίσταται σε στοιχεία
που συνθέτουν µια ολοκληρωµένη προσωπικότητα υποστηριζόµενα σθεναρά, όπως το ήθος
και η περηφάνια.
Υποστηρίζεται (Νεοκαντιανή σχολή Βάδης)
ότι οι αξίες αυτές είναι ιδεατοί νόµοι απόλυτοι
και υπάρχουν στο ανθρώπινο πνεύµα a priori µε
δεοντολογικό χαρακτήρα. Στις θεωρίες αυτές,
Πλατωνικής απόχρωσης, αντιτάσσεται η θετιστική αντίληψη σύµφωνα µε την οποία οι αξίες
είναι µορφές ζωής, δηµιουργήµατα της ανθρώπινης δράσεως και της πολιτιστικής εξέλιξης,
42
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
άποψη µε την οποία συντάσσεται και ο γράφων.
Κανείς δεν γεννιέται µε ήθος και περηφάνια,
αλλά τα αποκτά καθώς η προσωπικότητά του
αναπτύσσεται και στην ωριµότητά της εκφέρεται «εµπραγµάτως» δηλαδή αντικειµενικοποιείται ως συµπεριφορά απέναντι στον άλλο και στο
κοινωνικό σύνολο, τους κανόνες του οποίου απεδέχθη από της εντάξεως του σ’ αυτό.
Υπό την έννοια αυτή η περηφάνια, ως στοιχείο της αξιοπρέπειας, δεν µπορεί να ασκείται
καταχρηστικά, καθ’ όσον πλέον καθίσταται
επικίνδυνος εγωϊσµός και αυθαιρεσία, όπως εν
προκειµένω ο φόνος της συζύγου και η συνακόλουθη αυτοκτονία του δράστου. Τόσο, που στην
κλίµακα των υπερασπιστέων αξιών, το δικαίωµα
στη ζωή προέχει κάθε άλλης αξίας.
Από άλλης, πραγµατικής απόψεως, ο δράστης σύζυγος είχε κάθε δυνατότητα να πορευθεί
το υπόλοιπο της ζωής του, όπως και η σύζυγός
του αξιοπρεπώς, αφού διέθετε ικανή περιουσία
την οποία και διέθεσε στους απογόνους του,
αποφεύγοντας έτσι απαξιωτικές πράξεις.
Σηµ. 1. Από τον γράφοντα δεν διαφεύγει ότι η
σωστή διαχείριση της συµπεριφοράς εξαρτάται
από πολλούς παράγοντες και πρωτίστως από
πνευµατική και ψυχική υγεία. Στην πραγµατικότητα εγκληµατικές πράξεις, σαν την πιο
πάνω, αποτελούν συνέπεια ψυχικών διαταραχών, όπως έµµονες ιδέες ως και σχιζοφρένιες.
Σηµ. 2. Μια µακροσκοπική θεώρηση του προβλήµατος δεν αποτελεί, παρά µόνο µια κάποια
προσέγγισή του, ικανή όµως, κατά τον γράφοντα να προβληµατίσει ευρύτερη σειρά ειδικών
(ψυχιάτρων, ψυχολόγων κλπ.).
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 43
Στίξεις
Περί ποίησης και ποιητών ολίγα και αιρετικά
(Συνέχεια από το προηγούμενο τεύχος)
Υ
ποθέτω ότι καθένας μας μπορεί
εύκολα να διακρίνει την αλήθεια
του Δημήτρη
που προκύπτει από τη διαλεκτική αντιΠιστικού
παράθεση του πλήθους των αντιθετικών ζευγών που αναφέρθηκαν και που
ακολουθούν. Εδώ, θα ήθελα να τονίσω ότι η έλλειψη σοβαρότητας και η φιλαρέσκεια πολλών ποιητών φανερώνεται
και από την άρνησή τους να δεχτούν οποιαδήποτε κριτική.
Ακόμα και η φιλοφρονητική και ευμενής κριτική εισπράττεται αλαζονικά ως χρωστούμενο. Από την άλλη μεριά, η
κριτική, στο βαθμό που αυτή υπάρχει και όπως λειτουργεί,
ενταγμένη στα ίδια πλαίσια παρέχει ασυλία στις παρεκτροπές, την οποία απαιτεί και για τον εαυτό της. Η παροχή
αυτή, δεν είναι καθόλου αθώα. Απεναντίας, μάλιστα, κρύβει
κριτική ραστώνη, ανεπάρκεια, έλλειψη γενναιότητας και κυρίως συνενοχή. Σε αρκετές περιπτώσεις, ιδίως της καθεδρικής κριτικής, είναι αποτέλεσμα της πλήρους απομόνωσης
του έργου από το όλο κι αυτό είναι υψίστη κριτική ένδεια.
***
Οι ελάσσονες είναι, συνήθως, εκείνοι που θεωρούν την
ποίηση τέχνη τού ενστίκτου και του συναισθήματος μονάχα
και όχι τέχνη του συναισθήματος και της λογικής επεξεργασίας. Οι πιο ασήμαντοι μπαίνουν βάρβαρα στο ανάκτορο
της ποίησης από την πόρτα τής υπηρεσίας και όχι από την
κύρια είσοδο. Έτσι, θαμπωμένοι από το λαμπρό μέγαρο
αντί ν’ ανέβουν στα επάνω πατώματα όπου βρίσκονται τα
σαλόνια και τα υπνοδωμάτια αρκούνται να περιφέρονται
στα υπόγεια, όπου οι αποθήκες και τα μαγειρεία. Κάποιοι
βιώνοντας αθεράπευτες μειονεξίες υποδύονται τους κήρυκες του δημόσιου λόγου με ακατανόητες λεκτικές ακροβασίες, παριστάνοντας θρασύτατα ακόμα και τον μέντορα
μπροστά σ’ ένα χαζοχαρούμενο υπηρετικό κοινό που δεν
καταλαβαίνει τίποτα από ποίηση αλλά χειροκροτεί. Ελάχιστοι από αυτούς που θα μπορούσαν να δώσουν κάτι στην ανθρώπινη αιωνιότητα, βγαίνοντας από το σεπτό οίκο τής
ποίησης, σπαταλούν την ικμάδα και τη νιότη τους στα χαμένα, στη συνέχεια περνούν τη μέση ηλικία τους καθημαγμένοι και ξαπλωμένοι στα σύγχρονα «καφέ – βιβλιοπωλεία»
με πολύχρωμα κασκόλ και ύφος χυδαίο ή περισπούδαστο
και στην τελική στροφή «επανασημασιολογούν», δήθεν βαθυστόχαστα, το ελαφρό μηδενικό τους, που το στρογγύλεψαν ανεβάζοντάς το σα Σίσσυφοι στο βουνό πιστεύοντας, οι
νήπιοι, πως το έργο τους είναι θεόρατος βράχος και η προσπάθειά τους θεϊκή τιμωρία την οποία υφίστανται για χάρη
των θνητών και αμύητων!
***
Ποιητές-παιδιά, που δε μεγάλωσαν ποτέ φυσιολογικά
(γιατί κανείς δεν ύψωσε πάνω τους το χέρι του είτε να τα
χτυπήσει, είτε να τα διαπαιδαγωγήσει, είτε να τα χαϊδέψει
πραγματικά) και που δεν πρόκειται ποτέ να ωριμάσουν. Οι
πλείστοι, δε θεωρούν την ποίηση το εκλεκτότερο και βαθύτερο μέρος τής ζωής (πραγματικής και ιδανικής) αλλά το
μέρος ενός α-νόητου βίου και τη χρησιμοποιούν ως μέθοδο
κατάβασης στο υπαρξιακό μηδέν, ως διαδικασία εύκολης
και φτηνής ψυχανάλυσης και το χειρότερο, τρόπο ψυχοθεραπείας. Οι χειρότεροι εξ αυτών χρησιμοποιούν την ποίηση
ως παίγνιο και οι πιο χυδαίοι ως χαβαλέ, λοιδορώντας την.
Αυτοί ποτέ δε θα μάθουν τι εστί Όμηρος (εννοώ την ουσία
τής θείας τέχνης του), ιστορία, άνθρωπος, σύμπαν, εμφύλιοι,
δοσίλογοι, γραικύλοι, αδικία, πείνα, πατριωτισμός. Σ’ αυτές
τις ομάδες (ευρωπαϊκής και κυρίως αγγλοσαξόνικης κοπής),
ο Παλαμάς είναι σκληρός, απεραντολόγος κι ανεπιθύμητος
επαρχιώτης, μεγαλοϊδεάτης μάλιστα, ο Σολωμός αιθεροβάμων, ερωτικά στερημένος και οινόφλυγας επτανησιώτης
μικρο-αριστοκράτης, ο Σικελιανός ανερμάτιστος και φλύαρος εκστατικός, ο Σεφέρης τσιγκούνης και ξεπερασμένος.
Μόνον ο Καβάφης διασώζεται εδώ κι εκεί, όχι μονάχα από
εκλεκτική συγγένεια αλλά επειδή «μετράει» στα βιογραφικά
και ιθαγενή οικόσημά τους!
Συνεχίζοντας την περιδιάβασή μας στα λογοτεχνικά
μας τοπία θα συναντήσουμε ποιητές στερημένους, διωγμένους και ταλαιπωρημένους που παρέμειναν άσβεστες δάδες
και ελεύθερες συνειδήσεις, σκορπώντας την ακτινοβολία
τους παντού, ανεξάρτητους και αυτόνομους (Σικελιανός) ή
στρατευμένους σε ιδεολογίες και πανανθρώπινες αξίες και
αρχές Καρούζος, Λειβαδίτης, Ρίτσος κ.ά.) συνεπείς δια βίου
στις ιδέες τους για έναν καλύτερο και δικαιότερο κόσμο.
Δίπλα τους, ποιητές που αγωνίστηκαν και διώχτηκαν από τα
καθεστώτα αλλά κάποτε κάμφτηκαν, απογοητεύτηκαν και
επιζήτησαν την ακαδημαϊκή θαλπωρή (Βρεττάκος, Καμπανέλλης) και ορισμένοι σφραγίστηκαν ως «ποιητές τής ήττας»
(Αναγνωστάκης, Πατρίκιος). Σ’ αυτή την παράταξη θα πρέπει mutatis mutandis να κατατάξουμε και ορισμένους
αιρετικούς, αστάθμητους και καταγγελτικούς ποιητές (Κατσαρός). Σε ειδική κατηγορία θα πρέπει να καταταγεί ο
ελάσσων ποιητής Αλέκος Παναγούλης που η ποιητική παρουσία του επισκιάζεται, και δικαίως, από την πασίγνωστη
απόπειρα τυραννοκτονίας. Στον αντίποδα, μεγαλοαστοί και
μικροαστοί, διπλωμάτες, φιλελεύθεροι και συντηρητικοί
(Σεφέρης, Ελύτης, Εμπειρίκος). Στην κατηγορία αυτή και
ποιητές, γραφικοί και τυπολάτρες, καθεστωτικοί, ακαδημαϊκοί με σφιχτό κοστούμι και παπιγιόν το μήνα Ιούλιο, μάγειροι του παρασκηνίου και της πολιτικής, πρόεδροι Βουλής
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
43
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 44
και δοτοί πρωθυπουργοί (Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας ή
αν προτιμάτε, Γεώργιος Αθάνας). Στη μέση, το πλήθος των
αμέτοχων. Αδιάφοροι για τη συλλογική περιπέτεια, από
άγνοια ή δέος, ομφαλοσκοπικοί, ανερμάτιστοι και εξόχως
εγωκεντρικοί. Απέναντί τους τα καθεστώτα: όσο επικίνδυνους θεωρούν τους αιρετικούς, τους επαναστάτες και τους
ελεύθερους άλλο τόσο χρήσιμους νιώθουν τους τυπολάτρες,
τους περιδεείς, τους νομιμόφρονες (όχι τους νομοταγείς),
τους δουλοπρεπείς και πειθήνιους που δρουν υπό το κράτος
τής προστατευμένης και εξ-ασφαλισμένης δουλοπρέπειας,
και της, πάση θυσία, προστασίας τής προσωπικής τους ησυχίας και ευημερίας. Προκαλεί θλίψη το γεγονός ότι σήμερα
που βιώνουμε μια φοβερή κρίση, οι περισσότεροι ποιητές
είναι απόντες.
***
Συνεχίζοντας το ταξίδι μας θα συναντήσουμε ποιητές δημοκρατικούς (Λόρκα), φασίστες (Πάουντ), γενναίους (Μαβίλης) και κιοτήδες (τα ονόματα είναι πολλά για να
παρατεθούν) και όπως είδαμε αδιάφορους και αγωνιστές
που θυσιάζουν πρόθυμα τον εαυτό τους υπηρετώντας ιδανικά και αξίες. Να δυσπιστείτε, φίλοι αναγνώστες, σε όσους
δηλώνουν ότι «η ποίηση είναι απόδραση», ότι ζει και υπηρετεί αποκλειστικά τον εαυτό της και σε όσους έχουν, τάχα,
έναν υποχρεωτικό και κοινά αποδεκτό ορισμό γι’ αυτήν. Να
θαυμάζετε τους ποιητές που είναι η άγρυπνη συνείδηση της
κοινωνίας και η άσβεστη λυχνία που φωτίζει το πρυτανείο
τής πολιτείας. Ο ποιητής ανήκοντας στην πατρίδα του, ανήκει στην ανθρωπότητα και όχι σε μια ορισμένη φυλετική, πολιτισμική και κοινωνική ομάδα και ποτέ σε κλειστά «λόμπυ»
και «ελίτ» (διάβαζε, «κλίκες»). Γνωρίζοντας την τοπική ποιητική παράδοση αλλά και την τέχνη άλλων εθνικών ποιητικών παραδόσεων βγάζει με σεβασμό το καπέλο του στους
αγωνιστές ποιητές που ανεμίζουν στον αέρα τα λάβαρά τους
για να ξεσηκώσουν τον ταπεινωμένο άνθρωπο-πολίτη.
Με τα παραπάνω, δε θέλω να εννοηθεί ότι δε δεικνύω
επιείκεια στους ποιητές εκείνους που λιποψυχούν σε καιρούς δυσχείμερους και δίσεκτους. Περιφρονώ, όμως, βαθύτατα τους ποιητές τού «αφαλού» που δε βλέπουν, δεν
ακούνε, δεν αντιλαμβάνονται, δε συγκλονίζονται από τα
απάνθρωπα, άδικα, ανήθικα και βάρβαρα γεγονότα που σαρώνουν τον άνθρωπο της διπλανής πόρτας και μάλιστα τον
πιο ανίσχυρο. Μάταια έφαγαν το ψωμί τους εάν δε σήκωσαν
την πένα τους εναντίον τής αδικίας. Ιδιαιτέρως με εξοργίζουν οι λογής επιθεωρούντες, αναθεωρούντες και υποθεωρούντες τα ανθρώπινα πράγματα, οι ριψάσπιδες, οι
κατέχοντες το ανέσπερο φως τής μοναδικής αλήθειας και οι
φτύνοντες τις ιδέες που κάποτε υπηρέτησαν. Μπορώ, βεβαίως, να καταλάβω την ανθρώπινη πίκρα ορισμένων, την
απόγνωση, το μαρτύριο, ακόμα και την οργή τους για τη διάψευση των ελπίδων τους. Ποτέ, όμως, δε θα μπορέσω να καταλάβω γιατί η πτώση των κοσμοσυστημάτων σημαίνει
απαραιτήτως και έκπτωση των ιδεών και πιο συγκεκριμένα:
γιατί πρέπει να θεωρείται έκπτωτος ο χριστιανισμός από την
αναξιότητα ορισμένων ιεραρχών ή «πιστών» του, ο μαρξι-
44
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
σμός επειδή όποιοι τον επικαλούνται τον παραποιούν, ο μωαμεθανισμός επειδή κάποιοι φανατικοί υπερβαίνοντας την
οργή τους στρέφονται εναντίον αθώων κ.ο.κ.
***
Συνηθίζω να κατακρίνω εκείνους που ισχυρίζονται ότι
οι στίχοι δεν γκρεμίζουν καθεστώτα. Αλλά δε μας εξηγούν
ταυτόχρονα και γιατί κάποτε (και οι ίδιοι) κυνηγήθηκαν,
εξορίστηκαν ή καταδικάστηκαν από αυτά. Γιατί οι λαοί ξεσηκώνονται όταν γίνονται οι κηδείες των μεγάλων και πραγματικών ποιητών τους σε καιρούς απάνθρωπους (Παλαμάς
στην Κατοχή, Σεφέρης στην απριλιανή δικτατορία); Γιατί ο
αρχηγός Γενικού Επιτελείου Στρατού επί χούντας Οδυσσέας Αγγελής απαγόρευσε τη μετάδοση «ασμάτων» (ποίηση
και μουσική) ορισμένου συνθέτη (Μίκη Θεοδωράκη) με την
απειλή παραπομπής στα έκτακτα στρατοδικεία; Γιατί και
σήμερα που μιλάμε (αλλά και στον αιώνα τον άπαντα) υπάρχουν καθεστώτα όπως αυτό τού Κατάρ που καταδίκασε πρόσφατα τον ποιητή Μουχάμαντ Αζάμι σε ισόβια κάθειρξη,
κεκλεισμένων των θυρών και χωρίς την παρουσία του,
επειδή ύμνησε την Αραβική Άνοιξη και συνάμα (και το κυριότερο) επέκρινε την απόλυτη μοναρχία, ελέγχοντας και
κατηγορώντας τους σεΐχηδες και την τάξη πραγμάτων που
κρατάει το λαό έξω από τα κέντρα εξουσίας; Ας σημειώσω
εδώ ότι αιτία τής δίωξής του υπήρξε ένα ποίημα με τίτλο
«Γιασεμί» σύμβολο της εξέγερσης του τυνησιακού λαού στο
οποίο χτυπούσε με τους στίχους του την «καταπιεστική ελίτ»,
τους σεΐχηδες που δεν μπορούν να αποδώσουν δικαιοσύνη
και κάποιον ομότεχνο ποιητή που είναι φίλος των ισχυρών
και παίζει μαζί τους. Ας μας εξηγήσουν γιατί ο Ρουσντί κινδυνεύει αυτοεξόριστος επειδή δεν προσκύνησε τα καθεστώτα, γιατί οι Κούρδοι ποιητές φυλακίζονται και
απαγορεύεται να εκδοθεί η ποίησή τους στην εθνική τους
γλώσσα, γιατί, τέλος, σε όλες τις εποχές οι «επικίνδυνοι»
ποιητές υπήρξαν θύματα των καθεστώτων (Ρήγας ΦεραίοςΒελεστινλής) και πλείστοι άλλοι.
***
Οι πραγματικοί ποιητές είναι μπροστάρηδες, προφήτες
και οδοδείχτες, παρηγοριά και ελπίδα στους βασανισμένους
και αδικημένους. Δεν είναι δραπέτες τής συλλογικής συνείδησης αλλά παρόντες, σκαπανείς και δρομολογητές. Υποτάσσουν τη φαντασία στην πραγματικότητα για να τη
μεταπλάσουν σε συγκίνηση και πάθος. Λάμπουν σα φρυκτωρίες μέσα στην αφέγγαρη και ζοφερή νύχτα των δύσκολων εποχών. Στην χαραυγή τού πολιτισμού γίνονται
Όμηροι, στον καιρό τού πολέμου γίνονται Τυρταίοι, στον
καιρό τής ειρήνης Ησίοδοι και Αλκαίοι. Και δεν έχουν την
απαίτηση όλοι να τους χρωστάνε γιατί κι ετούτοι όμοια χρωστάνε στους άλλους ακόμα και τη φωνή τους. Γιατί ως και η
γλώσσα τους, είναι δανεική. Άλλοι, πριν απ’ αυτούς κόπιασαν και πάλεψαν να την τελειοποιήσουν κι άλλοι με τις θυσίες τους κατάφεραν να την κρατήσουν ζωντανή, για χάρη
τους.
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 45
Ευάγγελος Αθηναίος, «Ο καπετάν Αντρέας Ζέπος:
ένας γλεντζές, φιλάνθρωπος και θυμόσοφος ψαράς
στην παραλία του Φαλήρου»,
εκδόσεις Μουρούσια, Πειραιάς 2012
του Βασίλη Σ. Ε. Τσίχλη
Δικηγόρος Πειραιώς
«Όλοι καλάρουνε /
μα δε πιάνουν ψάρια, /
καλάρ’ ο Ζέπος / και
πιάνει καλαμάρια…».
Ακούγοντας το όμορφο
νησιώτικο τραγούδι του
μικρασιάτη Γιάννη Παπαϊωάννου (1913-1972), πίστευα ότι
ο Ζέπος ήταν ο πιο τυχερός ψαράς! Δεν μπορούσα ποτέ να
φανταστώ την καταπληκτική ιστορία του, ότι ψάρευε στο
Νέο Φάληρο ή ότι σύχναζε «στου Μπελαμί το ουζερί»
(κεφ. 23) στην Παναγιά τη Μυρτιδιώτισσα, εκεί που και
εγώ πήγα σχολείο.
Όλα αυτά καταγράφει με εξαιρετική ενάργεια και νοσταλγική διάθεση ο Ευάγγελος Αθηναίος, που γεννήθηκε
και μεγάλωσε στο Νέο Φάληρο ενώ είχε την τύχη να γνωρίσει και να συναναστραφεί από κοντά, όχι μόνον τον καπετάν-Αντρέα αλλά και όλη την παρέα του.
Ας ακολουθήσουμε, όμως, τη ζωή του καπετάνιου,
όπως την αφηγείται ο συγγραφέας στο βιβλίο του, που συνοδεύεται από όμορφη εικονογράφηση.
Βίος και πολιτεία
Στο τέλος του 19ου αιώνος, η περιοχή του Νέου Φαλήρου είχε μετατραπεί σε κοσμική λουτρόπολη με εντυπωσιακά ξενοδοχεία. Ακριβώς την ίδια περίοδο, στην άλλη
άκρη του Αιγαίου πελάγους, στο Αϊβαλί, οι εύποροι Έλληνες δημιούργησαν και αυτοί μια λουτρόπολη έξω από την
πόλη τους που επίσης ονόμασαν Νέο Φάληρο, κατ’ απομίμηση του πειραϊκού· εκεί συναντούμε τον μικρό Αντρέα
Ζέπο.
Ο πατέρας του Στράτος, ήταν έμπορος, αλλά μια μέρα
ήρθαν οι Τούρκοι, του έσπασαν το μαγαζί και τον πήραν
μαζί με άλλους Έλληνες· δεν τον ξαναείδαν πια. Η μητέρα
του, η κυρά-Παρασκευή, έγκυος κιόλας, μάζεψε ό,τι μπορούσε, πήρε από το χέρι και τον Αντρέα και κατέφυγαν σε
ένα σπίτι με μποστάνι που είχαν έξω απ’ την πόλη για
ασφάλεια. Η κυρά-Παρασκευή γέννησε λίγο αργότερα κορίτσι που βαφτίστηκε Στρατούλα, αλλά η ζωή κυλούσε δύσκολα.
Ο Αντρέας βρέθηκε, λοιπόν, μούτσος στον «Ταξιάρχη»,
στο καΐκι του καπετάν-Στέλιου, συγγενή της μητέρας του.
Ο «Ταξιάρχης» ήταν από τα μεγαλύτερα ψαράδικα της περιοχής και ο καπετάν-Στέλιος μεγάλος δάσκαλος και καλός
άνθρωπος. Έλεγε αργότερα ο καπετάν-Αντρέας:
«Την πρώτη φορά που πήρα το μερτικό μου απ’ το ψά-
ρεμα, λίγες μπαγκανότες στη χούφτα κι ένα διχτάκι ψάρια,
σε λίγα λεπτά έκανα τη σχετικά μεγάλη απόσταση από το
λιμάνι στο σπίτι μου. Κυριολεκτικά πετούσα… Τόσο μεγάλη ήταν η χαρά μου που πήγαινα για πρώτη φορά στη
μάνα λίγα λεφτά και ένα διχτάκι ψάρια. Νόμιζα ότι είχα
γίνει άντρας. Εκείνο που πρέπει να σας πω ξεχωριστά…
είναι η χαρά που πήρα μόλις τ’ αφεντικό μου [ο καπετάνΣτέλιος] με πλήρωσε. Η χαρά μου όμως δεν ήταν ότι θα ξόδευα αυτά τα χρήματα για τον εαυτό μου… αλλά γιατί θα
τα πήγαινα προσφορά στη μάνα μου» (σελ. 20).
Ο καπετάν-Στέλιος, μια μέρα που πήγε να πουλήσει
ψάρια στη Σμύρνη, κατάλαβε ότι η κατάσταση δεν ήταν
καλή. Επιστρέφοντας στο Αϊβαλί μαζεύει τη γυναίκα του,
την κυρά-Ζωή, την οικογένεια Ζέπου και φεύγουν το
βράδυ. Βάζουν πλώρη για Πειραιά αλλά όταν φτάσαν στον
Σαρωνικό, ο καιρός τους έριξε στην Αίγινα.
Στην Αίγινα άφησαν τις γυναίκες σε ένα μοναστήρι που
φιλοξενούσε πρόσφυγες, και ο καπετάν-Στρατής με τον
Αντρέα ξεκίνησαν στον «Ταξιάρχη» να αναγνωρίσουν τα
νερά. Σύντομα κατάφεραν να βγάζουν γερό μεροκάματο
και νοίκιασαν ένα παλιό μικρό σπιτάκι με δύο δωμάτια
κοντά στην παραλία όπου ζούσαν όλοι μαζί:
«Δεν πέρναγε μέρα χωρίς η κυρά-Παρασκευή να μην
γονατίσει στην εικόνα της Παναγιάς που έφερε απ’ την πατρίδα. Προσευχόταν και ευχαριστούσε για το πόσο γρήγορα και καλά τακτοποιήθηκαν» (σελ. 57).
Η κυρά-Ζωή όμως, που ήταν πάντα ασθενική, πέθανε
λίγο αργότερα, και ο καπετάν-Στέλιος σύντομα την ακολούθησε. Στην κυρά-Παρασκευή παραχωρήθηκε ένα μικρό
διαμέρισμα στις προσφυγικές πολυκατοικίες του Τουρκολίμανου και έτσι ο καπετάν-Αντρέας βρέθηκε στον Πειραιά. Πούλησε τον «Ταξιάρχη», που ήταν ακατάλληλος για
ψάρεμα στο Φάληρο, και αγόρασε ένα δυνατό τρεχαντήρι,
τέτοιο που κανείς άλλος δεν είχε στην περιοχή αφ’ ου μπορούσε να ψαρεύει βαθύτερα και να καλάρει τουλάχιστον
δύο φορές περισσότερες από τους άλλους ψαράδες. Δυστυχώς, με τον θάνατο της κυρά-Παρασκευής λίγο αργότερα, χάνει και τον έλεγχο του ποτού.
Γρήγορα γίνεται ο πρώτος ψαράς του όρμου του Φαλήρου, τα κονόμησε και απέκτησε μεγάλη φήμη ως ένας
από τους διασημότερους γλεντζέδες· όσα έβγαζε, κάθε
βράδυ τα ακούμπαγε. Σύχναζε στην ταβέρνα του Καούδη
στις Τζιτζιφιές, όπου τραγουδούσε ο Γιάννης Παπαϊωάννου. Άφηνε μάλιστα αρκετά χρήματα, ώστε ο Παπαϊωάν-
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
45
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 46
νου, που «χαιρόταν όταν τον έβλεπε», έγραψε γι’ αυτόν
στην κατοχή το πασίγνωστο τραγούδι λόγω του οποίου τον
θυμόμαστε και εμείς σήμερα. Φαντάζομαι τον καπετάνΑντρέα να σηκώνεται να χορέψει το τραγούδι του, και από
κάτω να χειροκροτούν και να φωνάζουν: «άιντα λεβέντη
καπετάνιο, να ζήσεις!»
Ο καπετάνιος υπήρξε μεγάλος γλεντζές και πότης· όταν
οι άλλοι έπιναν καφέ, αυτός έπινε ούζο. Γρήγορα κατέληξε
αλκοολικός, και ο ίδιος ποτέ δεν προσπάθησε να το κρύψει ή να δικαιολογηθεί. Άσωτος όμως, ο καπετάνιος δεν
ήταν· ούτε χαρτόπαιζε, ούτε εκμεταλλεύτηκε κανέναν, ούτε
ήταν χασικλής, ούτε γυναικάς – μόνον πότης και γλεντζές.
Αγαπούσε τους ανθρώπους και δεν ξέχασε ποτέ ότι και ο
ίδιος ήταν πρόσφυγας. Δεν πρέπει, λοιπόν, να τον θυμόμαστε μόνον ως γλεντζέ, αλλά και ως φιλάνθρωπο.
Πάντρεψε πολλές ορφανές κοπέλες που δεν είχαν κουμπάρο να τις στεφανώσει, βάφτισε πολλά αβάπτιστα που
λόγω της φτώχειας δεν είχαν τα απαραίτητα για το μυστήριο, τάισε τη χήρα και το ορφανό· ακόμη και στις γάτες
έδινε τα πατημένα ψάρια για να φάνε (σελ. 277-278). Κυρίως όμως, στη μεγάλη πείνα της κατοχής, βοήθησε κόσμο
και ντουνιά.
Το 1941 οι Γερμανοί βομβαρδίζουν τον Πειραιά και οι
κάτοικοι αναγκάζονται να καταφύγουν στην Αθήνα. Περνώντας απ’ το Φάληρο, πολλοί ηλικιωμένοι έμειναν εκεί
διότι δεν μπορούσαν άλλο να περπατήσουν. Ο καπετάνΑντρέας δίνει αλεύρι στον φούρνο απ’ τ’ απόθεμά του, και
μοιράζει ψωμί. Το καΐκι του έφερε μεγάλα ψάρια, διότι
είχαν σκοτωθεί από τις εκρήξεις και επέπλεαν στο νερό και,
αντί να τα πουλήσει, τα βράζει και τα μοιράζει συσσίτιο
(σελ. 77-79).
Στην κατοχή έσωσε πολύ κόσμο:
«Την παλάντζα και το καντάρι τα χρησιμοποιούσε μόνο
όταν πουλούσε στους ψαρέμπορους της αγοράς και στους
μανάβηδες-μεταπράτες. Όταν είχε εκεί στην αμμουδιά τις
ατέλειωτες σειρές των πεινασμένων που είχαν στο χέρι
τους ένα τσίγκινο πιάτο, μια κατσαρολίτσα ή ένα μαστραπά, ποτέ δεν ζύγιζε. Είχε μπροστά του το τελάρο και
δίπλα του ένα καλάθι. Κανονισμένες δύο χούφτες διπλές
έβαζε στο κάθε πιάτο, λες και ήταν συσσίτιο. Ο κόσμος έριχνε ό,τι κατοχικά λεφτά είχε, αν είχε, στο καλάθι…» (σελ.
281).
Στα Δεκεμβριανά, διεξήχθησαν μεγάλες μάχες μεταξύ
Άγγλων και Ελασιτών στο Νέο Φάληρο. Κάθε μεσημέρι,
που γινόταν μια άτυπη ανακωχή, ο καπετάν-Αντρέας μαζί
με δύο-τρία παλικάρια μάζευαν τους τραυματίες Ελασίτες
(οι Άγγλοι μάζευαν τους δικούς τους) και τους πήγαιναν σε
ένα αυτοσχέδιο νοσοκομείο. Τους νεκρούς Άγγλους που
έβρισκαν, τους πήγαιναν έξω από τον στρατώνα τους, και
τους Ελασίτες στην παραλία όπου τους έθαβαν φτωχικά,
αλλά αξιοπρεπώς (κεφ. 15).
Οι ευεργεσίες του καπετάνιου, δεν μπορούν να εξαντληθούν σε λίγες γραμμές ενώ το βασικότερο, ότι έδινε
46
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
ελπίδα σε όλους τους δυστυχισμένους και πεινασμένους,
δύσκολα περιγράφεται – και ακόμη δυσκολότερα ανταποδίδεται.
Μετά την κατοχή, η έντονη εκβιομηχάνιση και αστικοποίηση της περιοχής είχε ως συνέπεια τη μόλυνση των φαληρικών υδάτων και το ψάρεμα, πλέον, ήταν αδύνατο.
Αναγκάστηκε, λοιπόν, να επιστρέψει στο Τουρκολίμανο
και να ψαρεύει στα ανοικτά, αλλά το ψάρεμα εκεί ήταν
πολύ δύσκολο, πολύ κουραστικό και δεν απέφερε πάντα
κέρδος· απ’ το πολυπληθές τσούρμο του, κράτησε μόνον
δύο-τρία παλικάρια. Τα χρόνια όμως είχαν περάσει, ο καπετάνιος είχε βαρύνει (χώρια που ήταν και αλκοολικός) ενώ
μεροκάματο δεν έβγαινε· δεν μπορούσε να συνεχίσει άλλο
αυτή τη δουλειά.
Περί το 1955 αποφασίζει να δουλέψει ως μανάβης, να
παίρνει ψάρια από τα καΐκια και να γυρίζει να τα πουλήσει.
Αντί να γυρνάει τις γειτονιές όμως, αξιοποίησε τις γνωριμίες του και πήγαινε ψάρια σε όλες τις ταβέρνες και τα
εστιατόρια. Ούτε πάλι, όμως, έβγαζε μεροκάματο γιατί οι
ταβέρνες δεν πλήρωναν. Του ’λεγαν «έλα τη Δευτέρα μετά
το Σαββατοκύριακο που θα ’χουμε δουλειά» αλλά ούτε τη
Δευτέρα πλήρωναν γιατί «δεν ήρθε κόσμος». Όμως, και ο
ίδιος ο καπετάνιος δεν είχε πια τη δύναμη να γυρίζει την
πόλη με τα πόδια και τα βαριά καλάθια· είχε μεγαλώσει.
Παίρνει, λοιπόν, ένα καλάθι ψάρια, και στέκεται έξω
από τον ηλεκτρικό στο Φάληρο. Βγάζει μικρό μεροκάματο
αλλά η πληρωμή γίνεται τουλάχιστον τοις μετρητοίς και
όχι όπως στις ταβέρνες. Όταν τελειώνει νωρίς, ψαρεύει
μόνος του χταπόδια και τα πουλά την επομένη. Έβαλε μάλιστα και μια ταμπέλα: «Ψάρια απ’ τον καπετάν-Αντρέα
Ζέπο».
Τα λεφτά δεν έφταναν όμως, και η γυναίκα του, η κυρά
Κατίνα, αναγκάζεται να ξενοδουλέψει. Τυχερή στην ατυχία
της, την παίρνει βοηθό στο σπίτι της η Φανή, η γυναίκα του
λογοτέχνη Κώστα Σούκα. Η Φανή ευεργετήθηκε από τον
καπετάνιο όταν στην κατοχή της έδινε, μαζί με τόσους άλλους, από μια χούφτα ψάρια και επιβίωσαν.
Γρήγορα ο καπετάνιος συνδέθηκε με τη φιλολογική συντροφιά του Σούκα, η οποία τον δέχθηκε με σεβασμό και
αγάπη· εκεί τον γνώρισε και ο Ευ. Αθηναίος. Απ’ αυτούς
τους ανθρώπους βρήκε μια αναγνώριση για όσα έκανε στην
κατοχή. Εντυπωσίαζε μάλιστα τη συντροφιά, με την έντονη
φιλοσοφική του διάθεση, εκείνη την εποχή των γηρατειών
του, όταν σκεπτόταν τα παλιά:
«Είμαι από κείνους τους ανθρώπους που δεν ξεχνούν
να θυμούνται το καλό που τους έκαναν. Δεν είμαι σαν κάποιους άλλους, που θυμούνται πάντα να ξεχνούν» (σελ.
287).
Αλλά είχε πια μεγαλώσει: «περί το τέλος του 1969 ο
καπετάν-Αντρέας άνοιξε τα πανιά του και έφυγε».
Ας ολοκληρώσουμε με δύο πληροφορίες που συλλέξαμε γράφοντας αυτό το κείμενο.
Το καΐκι του, που είχε το όνομα της γυναίκας του, η
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 47
«Αικατερίνη», εξακολουθεί να ταξιδεύει. Στη σειρά ντοκυμαντέρ της Ν.Ε.Τ. «Αιγαίο νυν και αεί», στο επεισόδιο
«Αέρας στα πανιά μας», βλέπουμε με αρκετές λεπτομέρειες
την «Αικατερίνη», που πλέον ονομάζεται «Ζέπος». Ακούμε
μάλιστα και τον Παπαϊωάννου να μιλάει για τον καπετάνΑντρέα.
Ο Παπαϊωάννου δεν ξέχασε τον φίλο του, και αμέσως
μετά τον θάνατό του, του αφιέρωσε ένα ακόμη τραγούδι, το
«Ο Ζέπος εκουράστηκε», ένα ζεϊμπέκικο σε πένθιμο
ρυθμό, που τραγούδησε ο Βαγγέλης Περπινιάδης: «Τα ταβερνάκια γύρισε / για τη στερνή του τσάρκα / και καπετάνιος μπάρκαρε / στου Χάροντα τη βάρκα…».
Το τραγούδι
Ακόμη και όσο ζούσε ο καπετάν-Αντρέας, το τραγούδι
του Παπαϊωάννου ήταν πασίγνωστο· μάλιστα, ο Μάνος
Χατζηδάκης διασκεύασε ορχηστρικά τον «Ζέπο» στον
δίσκο του «Πασχαλιές μέσα από τη νεκρή γη» το 1962.
Προσωπικά, χωρίς να έχω ιδιαίτερες μουσικές γνώσεις,
πάντα πίστευα ότι ο «Ζέπος» είναι παραδοσιακός νησιώτικος χορός. Επί πλέον, διαβάζοντας το βιβλίο του Ευ. Αθηναίου, συνειδητοποίησα ότι οι στίχοι του είναι αυθεντικά
λαϊκοί με την έννοια ότι θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι
στίχοι δημοτικού τραγουδιού αφ’ ου διασώζει (και μάλιστα
με συνοπτική ακρίβεια) την ιστορία ενός υπαρκτού προσώπου, όπως συνήθως συμβαίνει στα δημοτικά μας τραγούδια.
Ας μελετήσουμε, λοιπόν, το τραγούδι, σε συνάρτηση
με τις πληροφορίες του βιβλίου:
«Μια ψαροπούλα / είναι αραγμένη / μπρος στ’ ακρογιάλι / το Ζέπο περιμένει»
Τις «ψαροπούλες», τα ψαροκάικα δηλαδή, τις αράζουν
βέβαια μπροστά στην ακρογιαλιά. Ο καπετάν-Αντρέας
όμως, την άραζε ακόμη και μπροστά στην άμμο του μαγαζιού που έπαιζε ο Παπαϊωάννου (σελ. 196).
«Καπετάν-Αντρέα Ζέπο / χαίρομαι όταν σε βλέπω»
Ο Ζέπος επισκεπτόταν το μαγαζί του Παπαϊωάννου και
άφηνε αρκετά χρήματα, γι’ αυτό και ο Παπαϊωάννου «χαιρόταν όταν τον βλέπει». Μάλιστα, συχνά τραγούδαγε: «καπετάν-Αντρέα Ζέπο / βαλ’ το χέρι στο γελέκο» διότι ο
Ζέπος έβγαζε από τη τσέπη του γιλέκου χρυσές λίρες (σελ.
73).
«Όλοι καλάρουνε / μα δε πιάνουν ψάρια, / καλάρ’ ο
Ζέπος / και πιάνει καλαμάρια»
Ο Ζέπος αγόρασε ένα ευέλικτο τρεχαντήρι με μηχανή
ντίζελ, την «Αικατερίνη», που έκανε τέσσερις με πέντε καλάδες την ημέρα μέχρι 1.200 μέτρα απ’ τ’ ακρογιάλι, όταν
οι υπόλοιπες βάρκες (με τα κουπιά) έκαναν δύο καλάδες
την ημέρα μέχρι 400 μέτρα απ’ το γιαλό (σελ. 60-61). Οι
άλλες βάρκες, που είχαν μεγάλο ανταγωνισμό μεταξύ τους,
δεν έπιαναν πάντα καλό μεροκάματα. Ο καπετάν-Αντρέας
όμως, καθώς ψάρευε μόνος του, πάντα γέμιζε τον σάκο.
«Έγια μόλα έγια λέσα / έχει ο σάκος ψάρια μέσα»
Το «έγια μόλα έγια λέσα» είναι παράγγελμα όταν τρα-
βάμε κουπί. Ο σάκος πέφτει στη θάλασσα και σ’ αυτόν συγκεντρώνονται τα ψάρια, οπότε πρέπει να κωπηλατήσει το
πλήρωμα για να τραβήξει η τράτα τον σάκο και να μαζευτούν τα ψάρια. Ο Ζέπος είχε μηχανοκίνητη βάρκα, αλλά
επειδή στην κατοχή η βενζίνη σπάνιζε, ίσως σε κάποια σημεία του ψαρέματος το πλήρωμα κωπηλατούσε. Δεν αποκλείεται, βέβαια, ο Παπαϊωάννου να χρησιμοποιεί το
ναυτικό αυτό παράγγελμα απλώς για να προσδώσει εντονότερα το θαλασσινό στοιχείο στο τραγούδι του.
«Μέσα στο τσούρμο του / ειν’ όλοι οι πότες / εξ ειν’ απ’
την Κούλουρη / κι εξ’ Αϊβαλιώτες»
Η απόδοση «ειν’ όλοι ιππότες» που τραγουδιέται
συχνά, φαίνεται λανθασμένη, καθώς η λέξη «ιππότες» είναι
άσχετη· αντιθέτως, η λέξη «πότες» ταιριάζει επακριβώς…
Πριν από τη μικρασιατική καταστροφή, στο Φάληρο
ψάρευαν Κουλουριώτες (Σαλαμίνιοι) – η γυναίκα του
Ζέπου καταγόταν από μια απ’ αυτές τις οικογένειες. Μετά
κατοίκησαν στο Τουρκολίμανο πρόσφυγες από τ’ Αϊβαλί
που δούλευαν στις τράτες του Φαλήρου (σελ. 66-68). Το
τσούρμο των δώδεκα ατόμων ίσως φαίνεται υπερβολικό·
εν τούτοις, χρειάζονταν οκτώ με δώδεκα ναύτες για να βγάλουν την ψαροπούλα στη στεριά (σελ. 65), ξέχωρα το πλήρωμα στην τράτα.
«Αστακούς και καραβίδες / που’ ναι για τους μερακλήδες / έγια μόλα έγια λέσα / έμπα στη βαρκούλα μέσα».
Ο Ζέπος, ό,τι εκλεκτότερο έπιανε στην καλάδα (μεγάλες γαρίδες, καλαμάρια κτλ.), δεν το πούλαγε αλλά το
’τρωγε μαζί με τους φίλους του (σελ. 88, πρβλ. 268).
Πάντως, οι δύο πρώτοι στίχοι της τελευταίας στροφής
ίσως είναι μεταγενέστεροι, γιατί δεν υπάρχουν στην πρώτη
εκτέλεση του Παπαϊωάννου το 1946. Την άποψη αυτή ενισχύει το γεγονός ότι ο Βαγγέλης Περπινιάδης τραγούδαγε:
«καλαμάρια και γαρίδες / που τα τρων’ οι μερακλήδες». Σε
κάθε περίπτωση πάντως, οι δύο αυτοί στίχοι φαίνονται
ασύνδετοι με το υπόλοιπο τραγούδι αλλά δεν αποκλείεται
να τους προσέθεσε ο ίδιος ο Παπαϊωάννου αργότερα σε κάποια άλλη περίσταση.
Είναι εντυπωσιακό ότι όλοι οι στίχοι του τραγουδιού
ανταποκρίνονται πλήρως στην πραγματικότητα χωρίς
υπερβολές, όπως σαφώς συνάγεται από τα χωρία του βιβλίου στα οποία παραπέμπουμε.
Όσα αναφέραμε συνοψίζει με τον καλλίτερο τρόπο ο
Μίκης Θεοδωράκης: όταν άκουσε για πρώτη φορά τον
«Ζέπο», εξόριστος στην Ικαρία, εντυπωσιάστηκε από τον
καθαρό λαϊκό στίχο που μπορεί να έχει ένα τραγούδι για
μπουζούκι (σελ. 188). Στο σημείο αυτό έγκειται η
έμπνευση του Παπαϊωάννου και η διαχρονικότητα του τραγουδιού.
Στο επόμενο μέρος της σύντομης μελέτης μας, ασχολούμαστε λεπτομερέστερα με την παρουσίαση του βιβλίου του
Ευαγγέλου Αθηναίου.
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
Συνεχίζεται
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος
47
EFHMERIDA martios 2013_Layout 1 22/03/2013 7:33 ΜΜ Page 48
H Αρχαία Αγορά
των Αθηνών και το
Μουσείον αυτής στην
αναστηλωθείσαν Στοάν του Αττάλου
Π
ρο τινος στον Β’ όροφο της Στοάς του Αττάλου
εξετέθησαν μαζί με τα υπάρχοντα ήδη εκθέματα
μαρμάρινα αγάλματα της Ρωμαϊκής εποχής.
Επί τη ευκαιρία ταύτη έκρινα σκόπιμο να δημοσιευθή στο περιοδικό μας η Εναρκτήριος Ομιλία του αρχαιολόγου Ομήρου Τόμψου, τότε διευθυντού των
ανασκαφών της Αρχαίας Αγοράς κατά τα εγκαίνια της
στοάς Αττάλου την 3η Σεπτεμβρίου 1956 που έχει ως
εξής:
Εναρκτήριος Ομιλία του κ. Ομήρου Τόμψον, διευθυντού των ανασκαφών της αρχαίας αγοράς Αθηνών,
κατά τα εγκαίνια της αναστηλωθείσης στοάς Αττάλου
ως Μουσείου της αγοράς την 3ην Σεπτεμβρίου 1956.
“Συναθροιστήκαμε όλοι, σήμερα το πρωί για την τελευταία φάση του εορτασμού της 75ετηρίδος της Αμερικανικής Σχολής Κλασσικών Σπουδών. Τα τελευταία
είκοσι πέντε χρόνια, η Σχολή ήταν με δραστηριότητα
απησχολημένη στην έρευνα αυτής της περιοχής, της Αρχαίας Αγοράς των Αθηνών. Το κύριον έργον της ανασκαφής της περιοχής, που παραχωρήθηκε από το
Ελληνικό Κράτος, όπως είχε καθορισθή αρχικά, έχει
τώρα συμπληρωθή, σε τρόπο που μπορούμε να πούμε ότι
ετελείωσε μια περίοδος αρχαιολογικής ιστορίας.
Μα στην ιστορία της αρχαιολογικής ερεύνης, όπως
και στην ιστορία σε άλλους τομείς, είναι μάλλον σπάνια
να μπορή κανείς να καθορίση ακριβώς την αχή μιας περιόδου και το τέλος της.
Όταν η Αμερικανική Σχολή άρχισε την έρευνα της
Αγοράς, είχε υπ’ όψιν της ότι συνέχιζε το έργο αυτών
που είχαν προηγηθή και συγκεκριμένα της Ελληνικής
Αρχαιολογικής Εταιρείας και του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου.
Και σήμερα καθώς κ’ εμείς, με την σειρά μας, καταθέτουμε τη σκαπάνη και το φτυάρι, έχουμε απόλυτη επίγνωση ότι πολλά ακόμα είναι εκείνα που απομένουν να
γίνουν. Είναι προφανές ότι η βόρεια πλευρά της πλατείας της αγοράς, περιλαμβανομένης και της Ποικίλης
Στοάς, που είναι από τα πιο αξιόλογα κτίρια των αρχαίων χρόνων, βρίσκεται έξω από την περιοχή που αρχικά είχε παραχωρηθή και πρέπει να ερευνηθή κάτω
του Μιχάλη Βλάμου
από διάφορα σύγχρονα σπίτια, που βρίσκονται στην βόρεια πλευρά του σιδηροδρόμου Αθηνών Πειραιώς.
Η εκκαθάριση της περιοχής ανάμεσα από τα κτίρια,
που βρισκόμαστε σήμερα και το μεγάλο κτίριο της Ρωμαϊκής εποχής προς τα ανατολικά δηλαδή της αγοράς
του Καίσαρος και του Αύγουστου και της βιβλιοθήκης
του Αδριανού, είναι λιγώτερο επείγουσα. Κάποιος, κάποια μέρα , θα πρέπει να βρη τα οικονομικά και τα επιστημονικά μέσα για να προβή στις οργανικές αυτές
επεκτάσεις του αρχικού σχεδίου. Το τελειωτικό αποτέλεσμα θα είναι κάτι το αληθινά θαυμαστό γιατί τότε και
μόνον τότε, θα είναι δυνατόν να έχη κανείς μια πλήρη
εικόνα του αρχαίου αυτού κέντρου της δημόσιας ζωής
του πολίτου σ’ όλη του την έκταση από το ταπεινό του
ξεκίνημα πρόποδες του αγοραίου Κολωνού, τον καιρό
του Σόλωνος του Νομοθέτου, έως την εποχή που εξαπλώθηκε το περισσότερο, τοπογραφικά κατά της περίοδο των Αντωνίνων προς το ανατολικό μέρος.
Αλλά και μέσα στο μικρό διάστημα της δράσεως της,
η Αμερικανική Σχολή μπορεί να αξιώση ότι συνέβαλε σε
αρκετά μεγάλο βαθμό στον πλουτισμό των γνώσεων μας
για την Αγορά. Συμπληρώνοντας και επεκτείνοντας το
έργο εκείνων, που είχαν προηγηθή, καθώρισε πιο σταθερά τα γενικώτερα πλαίσια της τοπογραφίας και της
ιστορίας της Αγοράς. Κι εκεί ακόμα που αναγκάστηκε
ν’ αφήση μερικά κενά στην όλη εικόνα, καθώρισε τουλάχιστον τα όρια τους. Τα αρχαία μνημεία που ήλθαν εις
φως και αριθμητικώς και δια την ποικιλία, είναι σημαντικά: Δημόσια κτίρια, δικαστήρια, ναοί, κοιονοστοιχίες,
κρήνες, το Νομισματοκοπείον, μία δημόσια βιβλιοθήκη,
ένα Ωδείον. Τα οικοδομικά αυτά υπολείμματα συμπληρώνονται από πλούσια συλλογή αντικειμένων, που αναφέρονται στην δημόσια ζωή: επιγραφές, όστρακα, σκεύη
από τα δικαστήρια, στοιχεία για τον έλεγχο των εμπορικών συναλλαγών, γλυπτά μνημεία. Το αρχαιολογικόν
υλικόν, που ευρέθηκε τα τελευταία χρόνια, μαζύ με τα
άφθονα γνωστά γραπτά μνημεία, δίδει μια ζωντανή εικόνα για την πραγματική λειτουργία του δημοσίου βίου
σ’ ένα τόσο μικρό μέρος, είναι στενά συνυφασμένη με
την τόση ζωτικότητα της Αθηναϊκής κοινωνίας”.
Συνεχίζεται
48
ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
116 / Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος

Απρίλιος 2010 - Δημοτικό Σχολείο Ριζού

Κατεβάστε το τεύχος - Δικηγορικός Σύλλογος Πειραιά

Κατεβάστε το τεύχος - Δικηγορικός Σύλλογος Πειραιά

Επίκαιρα Νομικά Θέματα και Αναλύσεις

Άκριτη η επιβολή ΦΠΑ στις υπηρεσίες μας

Η ΚΛΑΣΙΚΗ ΔΙΣΚΟΘΗΚΗ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΜΟΥΣΙΚΟΥ

Κατεβάστε το τεύχος - Δικηγορικός Σύλλογος Πειραιά

Πατήστε εδώ για να κατεβάσετε το PDF

ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ

εδώ.

εφημεριδα της κυβερνησεως

ΠΙΝΑΚΑΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΟΜΕΝΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ

Κανονισμός - OpenGov.gr

Κατεβάστε το τεύχος - Δικηγορικός Σύλλογος Πειραιά