διακοπτόμενης ροής

«Διαχείριση και αξιοποίηση ρεμάτων στο αστικό
περιβάλλον. Προκλήσεις και προοπτικές»
Ανάβυσσος 19/11/2012
ΠΟΤΑΜΙΑ/ΡΕΜΑΤΑ ΔΙΑΛΕΙΠΟΥΣΑΣ ΡΟΗΣ
ΣΤΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Νίκος Σκουλικίδης
ΕΛΚΕΘΕ – Ινστ. Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων & Εσωτερικών Υδάτων
Ποτάμια/ρέματα διαλείπουσας ροής
Ορισμοί
Ποτάμια/ρέματα διακοπτόμενης ή ασυνεχούς ή διαλείπουσας ή περιοδικής
ροής ή εποχιακά ή εφήμερα ή επεισοδιακά χαρακτηρίζονται από
επαναλαμβανόμενα φαινόμενα διακοπής της ροής τους (στάσιμα νερά) ή
πλήρους ξηρασίας σε όλο το μήκος τους ή σε ορισμένα τμήματά τους.
Ποτάμια/ρέματα διαλείπουσας ροής
Ορισμοί
Ποτάμια/ρέματα συνεχούς ροής: έχουν νερό σε όλη τη διάρκεια του έτους
πλην των περιπτώσεων ακραίας ξηρασίας.
Ποτάμια/ρέματα ασυνεχούς ή διακοπτόμενης ροής: έχουν νερό ένα
σημαντικό διάστημα του έτους αλλά σταματάει η ροή τους εποχικά ή/και
περιστασιακά.
Εφήμερα ποτάμια/ρέματα: έχουν νερό μόνο κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά
από περιόδους βροχής ή τήξης χιονιού
Επεισοδιακά ποτάμια/ρέματα: έχουν νερό μόνο σε μικρά χρονικά διαστήματα
κατά τη διάρκεια ισχυρών βροχοπτώσεων.
Ευρώτας: ασυνεχούς ή διακοπτώμενης ροής
Evrotas spring 2006
Evrotas summer 2007
Ποτάμια/ρέματα διαλείπουσας ροής
Τα ποτάμια/ρέματα διαλείπουσας ροής κυριαρχούν στη Μεσογειακή Ευρώπη και ειδικά
σε περιοχές με ημίξηρες κλιματικές συνθήκες (Estrela et al. 1996). Είναι ευρέως
διαδεδομένα σε ξηρά κλίματα, όμως 1ης τάξεως κλάδοι με ασυνεχή ροή απαντώνται και σε
πιό υγρά κλίματα (Fritz et al., 2006).
Τα ποτάμια/ρέματα ασυνεχούς ή διακοπτώμενης ροής κυριαρχούν στην Ελλάδα σαν
αποτέλεσμα κλιματικών και γεωλογικών (καρστικά πετρώματα) χαρακτηριστικών. Έχει
υπολογιστεί χοντρικά ότι οι λεκάνες απορροής ασυνεχούς ροής καλύπτουν το 42.5% της
επικράτειας (Tzoraki et al., 2007).
Ο αριθμός αυτών των ποταμών αναμένεται να αυξηθεί στο άμεσο μέλλον λόγω της
αύξησης των αναγκών σε νερό και της θέρμανσης του πλανήτη (Larned et al., 2010).
Η διακοπή της ροής τους αποδίδεται είτε σε φυσική μεταβλητότητα των κλιματικών
συνθηκών (μετεωρολογικές ξηρασίες), είτε στην άμεση (εκμετάλλευση υδατικών πόρων)
και έμμεση (κλιματική αλλαγή) αλόγιστη επέμβαση του ανθρώπου στη φύση, είτε και στο
συνδυασμό και των τριών παραγόντων.
Ποτάμια/ρέματα διαλείπουσας ροής
Τα τελευταία 50 χρόνια, η παροχή των Μεσογειακών ποταμών μειώθηκε κατά 20%
(Ludwig et al. 2009), ενώ στην περίπτωση των Βαλκανικών ποταμών η μείωση της παροχής
ήταν ακόμη μεγαλύτερη (Skoulikidis 2009). Αυξήθηκε επίσης η διάρκεια και η ένταση των
περιόδων χαμηλής ροής (Demuth 2001, Skliris et al. 2007). Μαρτυρίες και μελέτες από την
Ελλάδα (Chadzichristidi et al. 1991, Economou et al. 1999a, Bobori & Economidis 2006,
Skoulikidis et al. 2011) δείχνουν αλλαγή στη ροή ποταμών από συνεχή σε ασυνεχή στη
διάρκεια ξηρών ετών.
Drin
Aoos 1
400
Kamchia
Aoos 2
Maritsa
Acheloos
Strymon
Aliakmon
Axios
Nestos
Arachthos
Evrotas
350
Discharge (m3/s)
300
250
200
150
100
50
0
2006
2004
2002
2000
1998
1996
1994
1992
1990
1988
1986
1984
1982
1980
1978
1976
1974
1972
1970
1968
1966
1964
1962
1960
1958
1956
1954
1952
1950
1948
1946
1944
1942
1940
1938
1936
Ποτάμια/ρέματα διαλείπουσας ροής
Στη χώρα μας η διαχείριση νερού γίνεται μέχρι σήμερα τομεακά, αποσπασματικά,
πρόχειρα και με γνώμονα το προσωπικό συμφέρον, με αποτέλεσμα τεράστιες αλλά
και άγνωστες ποσότητες νερού να αντλούνται από υπόγεια και επιφανειακά νερά
για άρδευση. Παράλληλα, η λειτουργία Υ/Η σταθμών προκαλεί μείωση των
απορροών και μεταβολή της εποχικής δίαιτας των ποταμών (η απορροή κατάντη
του Αχελώου και του Νέστου είναι μέγιστη στη διάρκεια της θερινής περιόδου).
Ποτάμια/ρέματα διαλείπουσας ροής
Η ΔΕΗ σήμερα ρυθμίζει, με 10
μεγάλους και 11 μικρούς ΥΗΣ περί το
12% των επιφανειακών απορροών
της χώρας.
 Επιβάλλεται ο καθορισμός
ελάχιστης οικολογικής παροχής
Άνω Αχελώος κατάντη φράγματος Μεσοχώρας:
από τα μεγαλύτερα και από τα πλέον
αμφισβητούμενα έργα εκτροπής στη περιοχή
της Μεσογείου
Φράγμα Νέστου
Ποτάμια/ρέματα διαλείπουσας ροής
Οι δραστηριότητες αυτές δημιουργούν συνθήκες «τεχνητά διακοπτόμενης ροής»
(Skoulikidis et al., 2011). Ένα τέτοιo παράδειγμα είναι ο Π. Ευρώτας.
Η τροποποίηση της δίαιτας των απορροών θεωρείται μία από τις σημαντικότερες
επαναλαμβανόμενες απειλές για την οικολογική ακεραιότητα των υδατικών
σωμάτων. Μελέτες έχουν δείξει ότι τα επεισόδια ξηρασίας μπορούν να
μεταβάλλουν τη δομή και δυναμική των ιχθυοκοινωνιών (επίδραση στην
επιβίωση, το μέγεθος και την αναπαραγωγική δυνατότητα). Παράλληλα, οι
ξηρασίες μπορεί να μειώσουν την αφθονία των ειδών μακροασπόνδυλων
οργανισμών. Η επίδραση της ξηρασίας στα υδατικά σώματα είναι τόσο μεγάλη
ώστε να σήμερα θεωρούνται σαν ξεχωριστού τύπου οικοσυστήματα (Larned et
al. 2010, Skoulikidis et al., 2011).
Ποτάμια/ρέματα διαλείπουσας ροής
Το υδρογραφικό δίκτυο του Π. Ευρώτα στην διάρκεια ενός πολύ ξηρού έτους (2007),
όπου ξεράθηκε το 80% του κύριου ρου και οι περισσότεροι παραπόταμοί του λόγω των
κλιματικών συνθηκών και της αυξημένης κατανάλωσης νερού στη γεωργία.
April 2007
Το
August 2007
October 2007
Ποτάμια/ρέματα διαλείπουσας ροής
Επίδραση της ξηρασίας στη βιογεωχημική δραστηριότητα και ποιότητα νερού/ιζήματος
Οι βιοκοινότητες δεν επηρεάζονται μόνο από την έλλειψη νερού. Κατά τη διάρκεια της
αποξήρανσης η ποιότητα του νερού μπορεί να μεταβληθεί δραματικά, καθώς ο
ευτροφισμός και η αποσύνθεση οργανικού υλικού ενισχύονται σημαντικά. Η μείωση του
οξυγόνου, η αμμωνία, το υδρόθειο και το μεθάνιο που παράγονται κάτω από αβιοτικές
συνθήκες δρουν ασφυκτικά και τοξικά στους οργανισμούς.
Ταχύτητα Ροής (m/s)
1.4
y = 0.0027e
1.2
Ευρώτας
0.5025x
2
R = 0.5811
1.0
0.8
Αναποδάρης
0.6
0.4
0.2
0.0
0
2
4
6
8
10
12
14
Ποτάμια/ρέματα διαλείπουσας ροής
Ευρώτας-Γέφυρα Σεντενίκου, καλοκαίρι 2010
Επίδραση της ξηρασίας στην ποιότητα του νερού: αύξηση στη συγκέντρωση αλάτων
και τις φωτοσυνθετικές και αποσυνθετικές δράσεις, κατακρήμνιση ανθρακικού
ασβεστίου.
Positive correlation
DO andwith
pH increasing
indicates awater
biological
control
Biological
processes of
increase
temperature
Ποτάμια/ρέματα διαλείπουσας ροής
Ακόμη και ποτάμια συνεχούς ροής τυχαίνει να ξεραίνονται σε πειριόδους μεγάλης
ξηρασίας. Εδώ φαίνεται η μηνιαία διακύμανση των νιτρικών στο σταθμό
παρακολούθησης του Υπ. Γεωργίας, κατάντη της Λάρισας, όπου την περίοδο 1989-91
παρουσίαζε χαμηλή ροή - στάσιμα νερά, σε σχέση με το διαχρονικό Μ.Ο.
60,00
Πηνειός
ανώτατα επιτρεπτά όρια
Νιτρικά mg/l
50,00
M.O.198189, 91-97
1990
40,00
30,00
ενδεικτικά όρια
20,00
10,00
0,00
1
2
3
4
5
6
7
Μήνες
8
9
10 11 12
Ποτάμια/ρέματα διαλείπουσας ροής
Επίδραση των πλημμυρών στα φυσικά και χημικά χαρακτηριστικά του νερού
Δεν είναι οι ξηρασίες το μοναδικό χαρακτηριστικό των ποταμών διαλείπουσας ροής αλλά
και ο πλημμυρικός χαρακτήρας τους στη διάρκεια των πρώτων φθινοπωρινών βροχών ,
τότε που μεταφέρουν τεράστιες ποσότητες ιζημάτων και ρυπαντών.
Κράθις-Γέφυρα Ακράτας, φθινόπωρο 2003
Qaverage = 2.2 m3/s, Qmaximum > 30 m3/s
500000
annual average
1st flood
SS (mg/l), C-N-P (μg/l)
450000
400000
2nd flood
350000
Τα αιωρούμενα φτάνουν σχεδόν ½ κιλό/l !
300000
250000
200000
150000
100000
50000
0
POC*10
PTN*100
PTC
PTP *
1000
SS
Η υπερετήσια μέγιστη συγκέντρωση SS σε 36 BU rivers είναι <2500 mg/l (Gergov 1996)
Ποτάμια/ρέματα διαλείπουσας ροής
Ευρώτας-Γέφυρα Σεντενίκου, φθινόπωρο 2011
1,4
7
Depth
depth (cm)
1,2
6
NO3
1
0,8
5
moderate
4
NO3 seasonal average
0,6
0,4
3
2
good
0,2
1
high
0
0
1 22 43 64 85 106 127 148 169 190 211 232 253 274 295 316 337 358 379 400 421
25 Jan_early morning
26 Jan_afternoon
time
28 Jan_afternoon
NO3 (mg/l)
poor
Ποτάμια/ρέματα διαλείπουσας ροής
Πρώτα πλημμυρικά φαινόμενα σε Μεσογειακά ποτάμια διαλείπουσας ροής
1200,0
suspended solids
1000,0
975
800,0
Σημαντικός εμπλουτισμός σε φερτά υλικά
600,0
4
69
41
Vene
200,0
Albujon 2
280
400,0
28
11
30
33
Iskar
Krathis 2
Krathis 1
Mulargia 2
Mulargia 1
Pardiela
Albujon 1
0,0
nitrate-nitrite-ammonium
NO3-N
13,0
NO2-N
NH4-N
12,0
11,0
Σημαντική αύξηση του αμμωνίου σε όλα τα ποτάμια
10,0
9,0
8,0
7,0
6,0
5,0
4,0
3,0
2,0
1,0
Iskar
Krathis 2
Krathis 1
Tagliamento
Mulargia 1
Vene
Albujon 2
Albujon 1
Pardiela
0,0
Ποτάμια/ρέματα διαλείπουσας ροής
Επίδραση των πλημμυρών στους υδρόβιους οργανισμούς
Οι μεγάλες πλημμύρες προκαλούν μεγάλη διαταραχή στα παρόχθια ενδιαιτήματα και
στις υδρόβιες βιοκοινότητες, όπως διάβρωση στις όχθες, ξερίζωμα παρόχθιας
βλάστησης, «ξέπλυμα» οργανισμών. Έτσι, μόνο ανθεκτικά είδη παραμένουν μετά από
πλημμύρες. Εικάζεται ότι μαζικοί θάνατοι ψαριών στην διάρκεια τέτοιων φαινομένων
μπορεί να οφείλονται, εκτός από μηχανικά αίτια, και στη σημαντική αύξηση της
αμμωνίας στο νερό (λόγω δράσεων απονιτροποίησης στα εδάφη/ιζήματα αμέσως
μετά τη διαβροχή τους).
Επιδράσεις της ροής, των ιζημάτων, της μορφολογίας και της συνεκτικότητας στα
ποτάμια ενδιαιτήματα
Ποτάμια/ρέματα διαλείπουσας ροής
Η Διαχείριση ποταμών διαλείπουσας ροής
Τα ποτάμια διαλείπουσας ροής είναι πολύ ευαίσθητα οικοσυστήματα καθώς
επηρεάζονται σημαντικά από υδρολογικές πιέσεις (απολήψεις επιφανειακού/
υπόγειου νερού, κατασκευή φραγμάτων), ρυπαντικές πιέσεις και μεταβολές στις
χρήσεις γης.
Τα τελευταία χρόνια, λόγω της αύξησης των αναγκών σε νερό, έχουν αρχίσει να
κερδίζουν το οικονομικό και οικολογικό ενδιαφέρον καθώς η διαχείριση και η
προστασία τους αποτελεί πρόκληση για το άμεσο μέλλον.
Στα πλαίσια της εφαρμογής της ΟΠΥ
2000/60/ΕΕ, μία σημαντική παράμετρος όταν
εξετάζουμε ένα ποτάμι διαλείπουσας ροής είναι
να διαπιστωθεί εάν αυτό ξεραίνεται φυσικά ή
ανθρωπογενώς. Στη δεύτερη περίπτωση, η
οικολογική του κατάσταση στη διάρκεια της
θερινής περιόδου θα πρέπει να οριστεί ως κακή
γιατι οι οργανισμοί που θα όφειλαν να
υπάρχουν απουσιάζουν λόγω έλλειψης νερού.
Είναι προφανές ότι τα προγράμματα μέτρων
στην περίπτωση ποταμών/ρεμάτων «τεχνητά
διακοπτόμενης ροής» πρέπει να
προβλέπουν την αποκατάσταση της
υδρολογικής κατάστασής τους.
Επιστημονοκά άρθρα για ποτάμια διαλείπουσας ροής
Σε αντίθετη περίπτωση η
βιοποικιλότητα του ποταμού
προσβάλλεται και σημαντικά
(ενδειμικά) είδη απειλούνται με
εξαφάνιση.
ΥΔΡΟΧΗΜΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ
ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ
Υδροχημικές-Γεωλογικές-Κλιματικές
Ομάδες (Skoulikidis, 1993; 2006)
Πετρογραφικές Ζώνες
Κλιματικές Ζώνες
Οικο-περιοχές (Illes,
1971)
Υδροχημικές-Γεωλογικές-Κλιματικές
Ζώνες (Skoulikidis et al., 2004-2006)
ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ
Ποταμός Αναποδάρης Κρήτης
8
7
6
5
4
3
2
1
AUG
JULY
JUNE
MAY
APRIL
MARCH
FEB
JAN
DEC
NOV
OCT
0
SEP
Εποχική απορροή
9
Παροχή (m3/s)
• Τμήμα της πεδιάδας της
Μεσσαράς: ημίξηρες
κλιματικές συνθήκες
• Εντατική καλλιέργεια
Αναποδάρης - εκβολές
ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ
Ποταμός Αναποδάρης Κρήτης
Ταχύτητα Ροής (m/s)
1.4
y = 0.0027e
1.2
0.5025x
2
R = 0.5811
1.0
0.8
0.6
0.4
0.2
0.0
0
2
4
6
8
10
Διαλυμένο Οξυγόνο (mg/l)
12
14
ΚΛΙΜΑ ΚΑΙ ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ
Ποταμός Αναποδάρης Κρήτης
Συγκεντρώσεις (meq/l)
6
Μ.Ο. ΜΜ Ελ.Π (Ζ. 3)
Αναποδάρης
5
4
3
2
1
0
Ca
Mg
Na
HCO3
SO4
Cl
ΕΠΟΧΕΣ ΚΑΙ ΥΔΡΟΧΗΜΕΙΑ
800
700
Παροχή (m3/s) - Aγωγιμότητα (μS/cm)
600
Q-Ne aver
500
Con-Nestos
Q-Ax aver
Con-Axios
Q-Al aver
400
Con-Aliakmon
Q-Ev aver
Con-Evros
Q-St aver
300
Con-Strymon
200
100
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΙΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗ
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΚΑΙ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΝΕΡΟΥ
NERETVA (1948-2005: 57 χρόνια)
Annual
Water
Tempemperature
AnnualAverage
Minimum
Water
Temperature
16
8
14
7
ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ 1.7 C
12
6
10
5
48
ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ 0,4 C
36
24
12
y = 0,0172x + 11,271
y = 0,0291x + 3,2389
R2 = 0,0707
2
R = 0,0914
1199
4488
1199
51
1
1199
544
1199
57
7
1199
5690
1199
623
1199
656
119
96
89
1199
712
119
97
45
119
97
78
119
9880
1
119
988
34
119
988
67
119
9899
0
119
9992
3
119
9995
6
119
9998
9
220
0001
2
220
0004
5
00
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ
ΥΔΡΟΧΗΜΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ
20
Θερμοκρασία νερού oC
18
16
Νέστος
Στρυμών
Αλιάκμων
Πηνειός
14
12
10
8
6
1970
1975
1980
1985
Έτη
1990
1995
2000
ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΑΒΛΗΤΟΤΗΤΑ ΚΑΙ
ΥΔΡΟΧΗΜΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ
800
750
700
600
Acheloos
550
Evros
500
Nestos
450
Pinios
400
Aliakmon
350
Strymon
300
Axios
250
200
150
100
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
Αγωγιμότητα (μS/cm)
650
ΞΗΡΑΣΙΑ ΚΑΙ ΥΔΡΟΧΗΜΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ
8
M.O.1985-89,
1991-97
1990
7
Μαγνήσιο mva/l
6
Πηνειός
5
ανώτατα επιτρεπτά όρια
4
3
ενδεικτικά όρια
2
1
0
1
2
3
4
5
6
7
Μήνες
8
9
10 11 12
ΞΗΡΑΣΙΑ ΚΑΙ ΥΔΡΟΧΗΜΙΚΗ ΠΟΙΟΤΗΤΑ
60,00
Πηνειός
ανώτατα επιτρεπτά όρια
Νιτρικά mg/l
50,00
M.O.198189, 91-97
1990
40,00
30,00
ενδεικτικά όρια
20,00
10,00
0,00
1
2
3
4
5
6
7
Μήνες
8
9
10 11 12
ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΒΕΝΘΟΥΣ
PLECOPTERA
TRICHOPTERA
MOLLUSCA
CRUSTACEA
MEGALOPTERA
ODONATA
COLEOPTERA
EPHEMEROPTERA
OLIGOCHAETA
DIPTERA
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
• Συστηματική παρκολούθηση οικοσυστημάτων
διαλείπουσας και ακανόνιστης ροής
• Έρευνα ορίων ανοχής βιολογικών στοιχείων
σε συνθήκες ξηρασίας (π.χ. επίδραση της
αλατότητας στα μακροασπόνδυλα)
• Προσδιορισμός ελάχιστης οικολογικής
παροχής για κάθε σημαντικό οικοσύστημα
• Ανάπτυξη κατάλληλων δεικτών και
συστημάτων ταξινόμησης σε συστήματα
διαλείπουσας ροής
Ευχαριστώ !
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΥΔΑΤΩΝ
Hydrogeochemistry
• Homogenous hydrochemical composition for all surface and
groundwaters (one hydrochemical type).
• Rare hydrochemical Na-Cl type:
Na > Mg > Ca > K and Cl > HCO3 + CO3 > SO4
• Highly mineralised (mean TDI : 843 mg/L) and very hard (TH: 263
mg/L CaCO3) surface waters.
• Surface and shallow ground waters present similar mineralisation
levels.
Hydrogeochemistry
• Na, Cl and SO4 show very high
concentrations compared to
streams draining silicate terrains.
• Average Na/Cl ratio: 0.56 (Na/Cl
ratio in sea water : 0.557, Na/Cl
ratio in silicate basins: 1.4)
• Sea water intrusion is excluded.
• A deep groundwater aquifer
revealed lower alkali ion
concentrations than surface waters.
Aquatic composition
may be wind driven
(marine aerosol)
HYDROLOGICAL RESPONSE OF EVROTAS R. TO
PARTICULARLY DROUGHT PERIODS
Sedenikou
Sedenikou
bridge
bridge
(May(2007)
2006)
Sedenikou
bridge
(September
2006)
DownstreamSparti
Spartibridge
bridge(summer
(spring 2007)
Downstream
2007)
Sendenikou bridge
Ευρώτας - Σκούρα
ASSESSING THE UNDERLYING CAUSE OF
DESICCATION USING THE LEITBILD APPROACH
Reconstruction of the “Undisturbed” hydrological regime
of the Evrotas Basin
1. Ανάλυση ιστορικών βιβλιογραφικών δεδομένων και συνεντεύξεις με
ηλικιωμένους.
2. Αυτοψίες για τον προσδιορισμό της έκτασης του προβλήματος απολήψεων
νερού.
3. Συγκέντρωση πληροφορίας επί των χρήσεων γης και νερού.
4. Ανάλυση υδρολογικών χρνοσειρών
5. Σύγκριση του σημερινού μοντέλου water balance model της Λ.Α. με το
αντίστοιχο πριν την εντατικοποίηση της γεωργίας (π.χ. Άρδευση
ελαιοτριβείων)
HISTORICAL ANALYSIS
Up to the middle of the 20th century the
greatest part of the river’s network
maintained near-natural hydromorphological features and sustained
surface water throughout the year and
fish communities were present in most
of the Evrota’s tributaries.
Within the last decades, major
hydromorphological alterations have
occurred:
 Expansion of irrigated cultivations
towards natural and semi-natural land
Destruction of riparian vegetation
Disturbance of the hydrological
balance
Today, fish is extinct in most tributaries Map of Evrotas R. at Sparti in 1770
(Le Roy)
CURRENT WATER MANAGEMENT PRESSURES
 Numerous surface water abstraction points
 ~ 3,500 drillings in the river basin
HYDROLOGICAL ANALYSIS
Long-term discharge variation in major Balkan Rivers
Evrotas: highest discharge diminishing
Drin
400Aoos
Kamchia
Acheloos
Evros
Aliakmon
Axios
Nestos
Arachthos
Evrotas
Evrotas
-84% (1974-06)
Axios (Vardar)
-57% (1961-00)
Spercheios
-48% (1950-90)
Kamtchia
-38% (1936-86)
Drin
-31% (1965-84)
Arachthos
-30% (1982-06)
150
Aoos (Vjosa)
-24% (Greece), -19%
(Albania) (1964-87)
100
Aliakmon
-12.2% (1963-06)
Acheloos
-11.6% (1980-06)
Nestos (Mesta)
-0.8% (1966-06)
Evros (Maritza)
+7.5% (1963-85)
350
Discharge (m3/s)
300
250
200
50
0
2006
2004
2002
2000
1998
1996
1994
1992
1990
1988
1986
1984
1982
1980
1978
1976
1974
1972
1970
1968
1966
1964
1962
1960
1958
1956
1954
1952
1950
1948
1946
1944
1942
1940
1938
1936
HYDROLOGICAL ANALYSIS
Long-term rainfall & discharge variation in Evrotas basin
Rainfall average/10
250
Discharge at Vrodamas
150
mm
Disproportional
Discharge
Reduction
200
100
50
2008
2006
2004
2002
2000
1998
1996
1994
1992
1990
1988
1986
1984
1982
1980
1978
1976
1974
0
Rainfall (mm) Discharge (mm)
Initial decade (1974-1983)
1058
119
Recent decade (1999-2008)
991
55.8
Decline (%)
6.3
53
HYDROLOGICAL ANALYSIS
Daily discharge variation in Evrotas R. during the 2007 drought
River flow vanished abruptly
0.14
K elefina
(Daily) gauging station
Daily discharge
at Oinous
2007
2006
0.1
0.08
Drought Period
Q ratin g
c u rve
(m 3 /s ec )
0.12
0.06
end June – end November
0.04
0.02
0
14-Nov
25-S ep
6-A ug
17-J un
28-A pr
9-Mar
18-J an
29-Nov
10-O c t
Da te - T ime
HYDROLOGICAL BALANCE
The discharge of the river during the irrigation period was estimated:
a) according to the current water uses: 2.9 m3/s
b) according to the current water uses excluding the water used for
irrigation of olive groves: 9.4 m3/s
In contrast:
Extinction of fish communities in the vast majority of tributaries during the
past decades
 Severe destruction of fish communities along the main river course during
the 2007 drought
Pre-drought
Post-drought
Composition and abundance
Size distribution
DIFFERENCE BETWEEN NATURAL AND
ANTHROPOGENIC DESICCATION
Natural desiccation is a seasonally predictable event
(Gasith & Resh 1999) to which native species have
adapted through evolutionary history (Moyle 1995;
Williams 1996; Poff 1997; Magoulick and Kobza 2003).
During artificial desiccation environmental changes occur
abruptly causing rapid and extensive deterioration of
water quality and habitats, and organisms may face
conditions which they have not experienced in their
recent evolutionary history. This may lead to mass deaths
of certain species, such as fish, that may provoke serious
threats to their persistence in the system (Stanley et al.
2004; Magalhaes et al. 2007).
IMPLEMENTATING THE WFD
IN ARTIFICIALLY DRY RIVERS
Also in the context of WFD implementation, the difference
between a naturally and an artificially intermittent stream is
crucial.
If a perennial reach turns to intermittent as a result of
anthropogenic water exploitation, then its status should be
assessed bearing in mind that reference conditions are based
on perennially flowing water and associated biota.
Hence, the status of river reaches that dry out artificially will
score “bad” during desiccation since fish have been extirpated
(instead of the customary missing value that biases the overall
ecological assessment).
Example on ecological assessment of artificial
intermittent rivers in summer
Station Name
Oinous 1
Hydrom
Chem
Physic
Βiolog
(Macr)
Βiolog
(Fish)
Ecological
status
poor
high
good
bad
bad
Evrotas 1
good
good
good
bad
bad
Evrotas 2
poor
good
good
bad
bad
Evrotas 3
bad
poor
bad
bad
good
MANAGEMENT IMPLICATIONS
Long-term actions
Immediate actions
A scenario considering 40% reduction of
irrigation water
Preservation of fish refugia