OBRAZOVNI PROGRAM
GINEKOLOŠKO-AKUŠERSKI
TEHNIČAR
1
SADRŽAJ:
OPŠTI DIO .................................................................................................. 3
1. NAZIV PROGRAMA: GINEKOLOŠKO-AKUŠERSKI TEHNIČAR ..................................... 3
2. NASTAVNI PLAN ....................................................................................... 3
POSEBNI DIO ............................................................................................... 6
1. PREDMETNI PROGRAMI ............................................................................... 6
1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI ..................................................................... 6
1.2. STRUČNO- TEORIJSKI PREDMETI ................................................................. 7
1.2.1. ANATOMIJA SA FIZIOLOGIJOM ................................................................. 7
1.2.2. ZDRAVSTVENA NJEGA ......................................................................... 17
1.2.3. HEMIJA I BIOHEMIJA ........................................................................... 32
1.2.4. MIKROBIOLOGIJA ............................................................................... 49
1.2.5. PATOLOGIJA .................................................................................... 57
1.2.6. HIRURGIJA SA NJEGOM ....................................................................... 63
1.2.7. PEDIJATRIJA SA NJEGOM ..................................................................... 72
1.2.8. GINEKOLOGIJA SA NJEGOM .................................................................. 78
1.2.9. AKUŠERSTVO SA NJEGOM .................................................................... 87
1.2.10. INFEKTIVNE BOLESTI ........................................................................ 98
1.2.11. INTERNE BOLESTI SA NJEGOM ........................................................... 107
1.2.12. PRAKTIČNA NASTAVA ...................................................................... 119
1.3. IZBORNI PREDMETI ............................................................................. 165
1.3.1. LATINSKI JEZIK ............................................................................... 165
1.3.2. PSIHOLOGIJA I KOMUNIKOLOGIJA ........................................................ 171
1.3.3. DJEČIJA PSIHOLOGIJA ...................................................................... 182
1.3.4. ZDRAVA ISHRANA I DIJETETIKA ........................................................... 195
1.3.5. ETIKA ........................................................................................... 201
1.3.6. HUMANA GENETIKA .......................................................................... 209
1.3.7. ODABRANA POGLAVLJA IZ FIZIKE ......................................................... 218
1.3.8. FARMAKOLOGIJA ............................................................................. 229
2. STRUČNI RAD ....................................................................................... 239
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO-TEORIJSKI DIO ISPITA ................................. 239
2.1.1. GINEKOLOGIJA SA NJEGOM ................................................................ 239
2.1.2. AKUŠERSTVO SA NJEGOM .................................................................. 242
2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNI RAD ......................................................... 245
2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNI RAD ......................................................... 246
2.2.1. PRAKTIČNA NASTAVA ....................................................................... 246
3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA ................................................ 249
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA................... 250
5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ....................... 250
6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH ........................ 250
7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA ........................ 250
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................ 252
8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE .................. 252
9. PROFESIONALNA PRAKSA ........................................................................ 253
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI ........................................................................ 253
2
OPŠTI DIO
1. Naziv programa: GINEKOLOŠKO - AKUŠERSKI TEHNIČAR
2. Nastavni plan
Redni
broj
A
1.
2.
3.
4.
5.
Nastavni predmeti –
grupe predmeta
Opšteobrazovni predmeti
Maternji jezik i književnost
Matematika
Strani jezik
Informatika
Fizičko vaspitanje
Društvena grupa predmeta
1.
Istorija
2.
Geografija
3.
Sociologija
Prirodna grupa predmeta
1.
Biologija
2.
Fizika
UKUPNO A
B
Stručno-teorijski predmeti
1.
Anatomija sa fiziologijom
2.
Zdravstvena njega
3.
Hemija i biohemija
4.
Mikrobiologija
5.
Patologija
6.
Hirurgija sa njegom
7.
Pedijatrija sa njegom
8.
Ginekologija sa njegom
9.
Akušerstvo sa njegom
10. Infektivne bolesti
11. Interne bolesti sa njegom
UKUPNO B
C
Praktična nastava
D
Slobodne aktivnosti
E
Izborna nastava
1. Latinski jezik
2. Psihologija i komunikologija
3. Dječija psihologija
4. Zdrava ishrana i dijetetika
5. Etika
6. Humana genetika
7. Odabrana poglavlja iz fizike
8. Farmakologija
F
Profesionalna praksa
G
Sedmični broj časova
H
Broj radnih sedmica
I
sed.
II
IV
god. sed. god. sed. god. sed. god.
3
2
3
2
2
108
72
108
72
72
2
2
72
72
3
2
3
108
72
108
3
2
3
108
72
108
3
2
3
99
66
99
2
72
2
72
2
66
2
2
72
18
648
3+1*
3+2*
2
108
108
72
8
3
1
2
2
III
288
108
36
72
72
15 dana
32
36
2
14
3+4*
2
4
2
423
282
423
72
282
72
72
72
72
72
504
72
72
1842
108
72
144
72
11
4
1
2
396
144
36
72
2
72
15 dana
32
36
3
Ukupno
10
360
2**
72
2+1*
2+1*
2+1*
3+3*
72
72
72
108
11
6
1
4
396
216
36
144
2
2
2
2
2
72
72
72
72
72
15 dana
32
36
10
330
2+3*
3+4*
2
2+1*
9
8
1
4
66
99
66
66
297
264
33
132
→
→
→
2
2
66
66
32
33
108
216
216
144
72
72
72
138
207
66
66
1377
732
141
420
72
72
72
72
72
72
138
66
45 dana
141
Redni
broj
Nastavni predmeti –
grupe predmeta
I
sed.
II
III
IV
god. sed. god. sed. god. sed. god.
Ukupno
Ukupno (A+B+C+D+E)=4512
Napomene:
- Časovi označeni zvjezdicom (*) su časovi praktične nastave.
- Časovi označeni zvjezdicama (**) su časovi biohemije.
3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa
- Produbljivanje i proširivanje opšteg obrazovanja u funkciji struke i
obezbjeđivanje stručno-teorijskih i praktičnih znanja, neophodnih za samostalno
obavljanje poslova, definisanih standardima zanimanja.
- Osposobljavanje za planiranje, koordinaciju i programiranje medicinske zaštite i
osiguravanje prostornih i organizacionih uslova rada.
- Osposobljavanje za vršenje pripreme pacijentkinje i asistiranje kod ginekološkog
pregleda, pri sprovođenju dopunskih dijagnostičkih metoda i pri raznim
ginekološko-akušerskim operacijama.
- Sticanje znanja i vještina potrebnih za vršenje antropometrijskih mjerenja i
kontrolu vitalnih znaka.
- Osposobljavanje za sprovođenje preoperativne pripreme i postoperativne njege
pacijentkinje.
- Sticanje vještina za adekvatnu pripremu pacijentkinje za dijagnostička,
laboratorijska, radiološka, endoskopska i druga ispitivanja.
- Osposobljavanje za praćenje porođaja u svim porođajnim dobima.
- Osposobljavanje za njegu babinjare, praćenje njenog opšteg stanja i
izvještavanje o njemu.
- Razvoj sposobnosti obučavanja majke za dojenje, ličnu higijenu i njegu
novorodjenčeta.
- Osposobljavanje za vođenje odgovarajuće medicinske dokumentacije u svim
procesima rada.
- Sticanje sposobnosti održavanja higijene pribora i aparature.
- Razvijanje svijesti o značaju prevencije zdravlja i osposobljavanje za sprovođenje
zdravstveno vaspitnog rada.
- Sticanje vještina poslovne kulture, etike i komunikacije sa pacijentima.
- Sticanje osnovne informatičke pismenosti i komunikacije na bar jednom stranom
jeziku.
- Sticanje znanja o osnovama ekološke zaštite i principima zaštite radne okoline.
- Upoznavanje sa novim tehnologijama u zdravstvu i potrebama konstatnog
usvajanja novig znanja i vještina.
4. Uslovi za upis, odnosno uključivanje u program za obrazovanje odraslih
- U srednju stručnu školu (redovno obrazovanje), radi sticanja srednjeg stručnog
obrazovanja u četvorogodišnjem trajanju mogu se upisati lica koja su završila
osnovnu školu i nijesu starija od 17 godina.
- Izuzetno, u školu se mogu upisati lica do 18 godine, uz odobrenje Nastavničkog
vijeća škole. Lica koja su napunila 18 godina uključuju se u program za
obrazovanje odraslih.
- Ako se za upis prijavio veći broj kandidata od broja raspisanih mjesta, upis se vrši
prema odgovarajućem pravilniku o upisu učenika u srednju školu, koji donosi
Ministarsvo prosvjete i nauke.
5. Trajanje obrazovanja
- Obrazovanje po obrazovnom programu GINEKOLOŠKO-AKUŠERSKI TEHNIČAR traje
4 godine.
4
6. Prohodnost
- U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih predmeta
tekuće godine postigli pozitivnu ocjenu i obavili profesionalnu praksu.
- Odrasli napreduju po programu u skladu sa planom za izvođenje obrazovnog
programa za odrasle - koji donosi škola u skladu sa Uputstvom o prilagođavanju
obrazovnih programa obrazovanju odraslih.
7. Obrazovanje koje se stiče
- Završetkom obrazovnog programa učenik/učenica stiče stručno obrazovanje u
četvorogodišnjem trajanju: GINEKOLOŠKO - AKUŠERSKI TEHNIČAR.
5
POSEBNI DIO
1. PREDMETNI PROGRAMI
1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI
1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST
1.1.2. MATEMATIKA
1.1.3. STRANI JEZIK
1.1.4. INFORMATIKA
1.1.5. FIZIČKO VASPITANJE
1.1.6. ISTORIJA
1.1.7. GEOGRAFIJA
1.1.8. SOCIOLOGIJA
1.1.9. BIOLOGIJA
1.1.10. FIZIKA
Napomena:
Katalozi opšteobrazovnih programa su u nadležnosti Zavoda za školstvo.
6
1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI
1.2.1. ANATOMIJA SA FIZIOLOGIJOM
1. Naziv predmeta: ANATOMIJA SA FIZIOLOGIJOM
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
108
108
Ukupno
108
108
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje učenika sa osnovnom anatomskom i funkcionalnom organizacijom
čovječjeg organizma.
- Sticanje znanja o lokomotornom sistemu-prepoznavanju uloge, podjele i lokacije
kostiju, zglobova i mišića.
- Uočavanje značaja tjelesnih tečnosti u organizmu.
- Uočavanje položaja, građe, podjele i osnovnih morfoloških karakteristika
kardiovaskularnog, respiratornog i digestivnog sistema.
- Razlikovanje morfoloških i funkcionalnih karakteristika urinarnog, endokrinog i
genitalnog sistema.
- Sticanje znanja o osnovnim osobinama organa recepcije, građe i podjele CNS.
- Razvijanje sposobnosti opažanja i empatije, vještine komuniciranja i navikavanja
na urednost i preciznost.
- Podsticanje i osposobljavanje učenika da koristeći znanja iz drugih područja
(biologija, hemija, fizika i zdravstvena njega) kroz interdisciplinarni pristup
rješavaju probleme.
- Razumijevanje normalne funkcije ljudskog organizma, proučavanjem paralelno sa
morfologijom, što ispunjava zahtjev sagledavanja jedinstva građe i funkcije koji
je bitan za medicinsku praksu.
- U nastavi slijediti savremeni trend u izučavanju temeljnih biomedicinskih nauka,
što podrazumijeva integrativnost naučnih disciplina i primjenjivost (funkcionalna
anatomija, klinička i primijenjena anatomija).
7
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Anatomska i funkcionalna organizacija čovječjeg organizma
- Upoznaje
- Identifikuje glavne
- Razumije
organizaciju građe
djelove tijela,
mogućnost široke
i funkcije
pojedine organe i
primjene stečenih
čovječjeg
organske sisteme,
znanja kako u
organizma.
kao i njihovo
profesionalnom
značenje u
radu tako i u
- Obrazlaže čovječji
funkcionisanju
životu.
organizam kao
organizma.
cjelinu sastavljenu
od pojedinih
- Upotrebljava
međusobno
osnovne latinske
povezanih
termine iz
organskih sistema.
međunarodno
prihvaćene
nomenklatur.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
-
-
Ćelija i tkiva
- Poznaje osnovne
morfološke i
funkcionalne
karakteristike
humane ćelije.
- Navodi neorganske
i organske satojke
ćelije.
- Definiše osnovne
vrste tkiva koja
izgrađuju čovječje
tijelo.
- Poznaje svojstva i
uloge pojedinih
vrsta tkiva.
Lokomotorni sistem
Koštani sistem
Analizira različite
veličine i oblike
humanih ćelija,
uočava glavne
djelove ćelije i
šematski ih
prikazuje.
-Interpretira
hemijski sastav
ćelije i analizira
biohemijski značaj
pojedinih
sastojaka, naročito
vode.
- Razlikuje i crta
strukturu
epitelnog,
mišićnog, nevnog i
potpornog tkiva
- Primjenjuje
stečena znanja u
razumijevanju
građe i funkcije
pojedinih organa
-
-
-
Razvija sposobnost
opažanja.
Razvija analitičko
mišljene i
sistematičnost u
radu.
-
-
-
Crta kosti i vrši
-
8
Stiče
-
Kabinetska nastava
(korišćenje svih
postojećih
didaktičkih
sredstava).
Nastava zahtjeva
poseban
metodičkodidaktički pristup
koji obezbjeđuje
paralelno izlaganje
gradiva iz
anatomije i
fiziologije.
Dežurni učenici
asistiraju
nastavniku prilikom
izvođenja nastave
(grafoskop,
projektor, modeli i
slike).
Shematski prikaz
humane ćelije
gledane
svjetlosnim i
elektronskim
mikroskopom.
Prepoznavanje
različitih vrsta
tkiva ilustrovanih
crtežom ili slikom.
Demonstriranje
građe organa na
modelu ili slici
(primjeri).
Demonstriranje na
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Objašnjava razvoj,
građu i podjelu
kostiju.
- Imenuje kosti:
glave, trupa,
gornjih i donjih
udova.
- Opisuje glavne
anatomske
elemente pojedinih
kostiju.
Zglobovi
- Definiše zglob.
- Objašnjava građu i
podjelu zglobova.
- Imenuje pokretne
zglobove tijela i
poznaje pokrete u
njima.
Mišići
- Poznaje građu,
podjelu i osnovne
funkcionalne
karakteristike
mišića.
- Navodi glavne
grupe skeletnih
mišića i njihove
funkcije.
- Zna mišiće grudnog
koša i trbuha.
Tjesne tečnosti
- Navodi ukupnu
količinu tečnosti u
organizmu i zna
njen značaj.
- Pojašnjava
termine:
intracelularna,
ekstracelularna,
intercelularna i
intavaskularna
tečnost.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
samopouzdanje i
sigurnost u
samostalnom
izlaganju.
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
-
-
-
učenik
komparaciju
kostiju prema
obliku.
Uočava i
samostalno
pokazuje pojedine
kosti i njihove
glavne elemente na
modelu kostura.
Uočava ulogu
zglobova u sklopu
lokomotornog
sistema.
Skicira zglob.
Demonstrira
pokrete u
pojedinim
zglobovima.
Uočava aktivnu
ulogu mišića u
sklopu
lokomotornog
sistema.
Na modelu ili slici
samostalno
pokazuje pojedine
mišiće.
Primjenjuje
stečena znanja u
razumijevanju i
procjenjivanju
funkcije disanja i
fenomena trbušne
prese.
-
Analizira uticaj
starosne dobi, pola
i uhranjenosti na
količinu tečnosti u
organizmu.
Upoređuje količinu
i sastav pojedinih
tjelesnih tečnosti.
Obrazlaže
razmjenu tečnosti
unutar organizma i
indetifikuje stanja
koja mogu dovesti
do njenog gubitka.
-
Uviđa važnost
tjelesne aktivnosti
za pravilan razvoj.
Preporuke za
izvođenje nastave
modelu skeleta i
modelima
pojedinačnih
kostiju.
-
-
-
-
9
Demonstriranje na
modelu skeleta i
simulacija pokreta.
Shematski prikaz
građe zgloba.
Razumije značaj
tjelesne aktivnosti
u održavanju
zdravlja i estetskog
izgleda.
Razvija smisao za
urednost
preglednost i
konciznost u
izlaganju.
-
Prepoznavanje
skeletnih mišića na
slici i modelu.
Razvija
analitičnost i
logično mišljenje.
-
Shematska
ilustracija
vaskularnog,
međućelijskog i
ćelijskog prostora.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
-
Krv
- Poznaje sastav i
fizičko-hemijska
svojstva krvi.
- Objašnjava
funkcije krvi.
- Navodi mehanizme
zaustavljanja
krvarenja i
objašnjava proces
zgrušavanja krvi.
- Definiše krvne
grupe.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Uočava važnost
nadoknade tečnosti
kod pacijenata sa
različitom
patologijom.
Analizira krvnu
plazmu i krvne
ćelije.
- Ocjenjuje krv kao
glavni dijagnostički
materijal.
- Razlikuje faktore
zgrušavanja krvi i
antikoagulantne
materije.
- Analizira različite
krvne grupe u ABO
i Rh sistemu i
posljedice davanja
krvi.
Kardiovaskularni sistem (KVS)
- Poznaje položaj,
- Uočava topografske
spoljašnji i
odnose srca i
unutrašnji izgled
samostalno
kao i građu srca.
pokazuje djelove
srca na modelima.
- Definiše velike
otvore (ušća) i
- Crta srčane
valvularni aparat
šupljine, pregrade i
srca.
otvore.
- Objašnjava veliki i
- Razlikuje uloge
mali krvotok.
malog i velikog
krvotoka.
- Poznaje djelovanje
srca kao pumpe i
- Razlikuje faze
navodi načine
srčanog ciklusa.
regulacije rada
- Analizira pojave
srca.
pulsa i krvnog
pritiska.
- Poznaje građu i
vrste krvnih
- Shematski
sudova.
prikazuje i
analizira kretanje
- Nabraja glavne
krvi u
krvne sudove
cirkulacijskom
arterijskog i
sistemu.
venskog sistema.
- Poznaje osnove
- Na modelu i
limfnog sistema.
slikama uočava
velike krvne sudove
tijela.
- Vrednuje značaj
povezanosti krvnog
i limfnog optoka.
-
-
-
-
-
-
10
Preporuke za
izvođenje nastave
Shvata potrebu
povezivanja teorije
i prakse.
Povezuje uzroke i
posljedice.
Razvija pozitivan
stav prema
dobrovoljnom
davanju krvi.
-
Tabelarni prikaz
krvnih grupa.
Razvija svijest o
značaju fizičke
aktivnosti za
poboljšanje i
očuvanje zdravlja.
Razumije
negativan uticaj
uživanja nikotina i
alkohola kao i
nepravilne ishrane
na zdravstveno
stanje.
Usvaja načela
zdravog života.
-
Posmatranje i
prepoznavanje
pojedinih djelova
KVS-a na modelu i
slici.
Shematski prikazi
nastavnih sadržaja
iz fiziologije KVS-a.
Učenici pretražuju
po Internetu
zanimljive
ilustracije i
sadržaje vezane za
aktuelnu temu.
-
-
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Respiratorni sistem
- Poznaje podjelu,
- Pokazuje djelove
osnovne
disajnog sistema na
morfološke
modelu.
karakteristike i
- Posmatra i
uloge disajnih
analizira odnos
puteva.
pluća i organa
sredogruđa.
- Poznaje položaj,
izgled i građu pluća - Uočava osnovne
i plućne maramice.
principe disanja.
- Objašnjava
mehanizam
ventilacije pluća.
- Razumije princip
razmjene gasova
na nivou pluća, kao
i regulaciju
disanja.
Digestivni sistem
- Navodi organe koji
- Pokazuje djelove
čine digestivni
probavne cijevi i
sistem.
pridodatih žlijezda
na modelu.
- Poznaje položaj i
građu pojedinih
- Analizira značaj i
organa za varenje.
karakteristike
hranljivih materija
- Definiše pojam
i procesa varenja
varenja.
hrane.
- Navodi osnovne
hranljive materije. - Identifikuje
složenu ulogu jetre
- Pojašnjava
i gušterače u
mehaničku i
funkcionisanju
hemijsku obradu
organizma u
hrane.
cjelini.
- Obrazlaže varenje
hranljivih materija
u pojedinim
djelovima
probavne cijevi.
- Poznaje osnovne
principe resorpcije
u digestivnom
sistemu.
Promet materija i energije
- Pojašnjava
- Uočava promet
metabolizam.
materija i energije
kao osnovni
- Poznaje osnove
biološki proces.
metabolizma
ugljenih hidrata,
- Uspostavlja
masti i
korelaciju znanja iz
bjelančevina.
anatomije sa
znanjima iz drugim
-
-
-
-
-
-
11
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Uviđa značaj
očuvanja zdrave
životne sredine.
Razvija pozitivan
stav prema
sopstvenom
zdravlju.
Razvija osjećaj o
potrebi zaštite na
radu.
-Posmatranje i
prepoznavanje
djelova disajnog
sistema na modelima
i slikama.
- Korišćenje shema i
crteža.
Razvija svijest o
značaju zdrave
ishrane za
očuvanje i
poboljšanje
zdravlja.
Razvija potrebu
aktivnog
informisanja i
razmjene sadržaja.
-
Usvaja načela
prevencije
gojaznosti.
-
-
Prepoznavanje
pojedinih djelova
digestivnog sistema
na modelima i
slikama.
Učenici pretražuju
po Internetu
zanimljive
ilustracije i
sadržaje vezane za
aktuelnu temu.
Pretraživanje
Interneta na temu
promet materije i
energije, diskusija
rezultata.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
predmetima.
Tjelesna temperatura i njena regulacija
- Poznaje
- Vrednuje značaj
mehanizme
termoregulacije.
stvaranja i
odavanja tjelesne
toplote.
Urinarni sistem
- Navodi organe
- Skicira bubreg,
urinarnog sistema.
mokraćovod,
mokraćnu bešiku i
- Opisuje izgled,
mokraćnu cijev i
građu i funkciju
pokazuje ih na
pojedinih urinarnih
modelu i slici.
organa.
- Nabraja osnovne
- Razlikuje
funkcije bubrega u
karakteristike
čovječjem
muške i ženske
organizmu.
mokraćne cijevi.
- Objašnjava
- Vrednuje značaj
mehanizme koji
bubrega u
učestvuju u
održavanju
procesu stvaranja
homeostaze
mokraće.
unutrašnje sredine
organizma.
- Poznaje fizička,
hemijska i
- Upoređuje količinu
citološka svojstva
i sastav primarne i
urina.
sekundarne
mokraće.
- Ocjenjuje značaj
urina kao
dijagnostičkog
materijala.
Genitalni sistem
- Poznaje
- Pokazuje djelove
morfološke i
ženskog i muškog
funkcionalne
genitalnog sistema
karakteristike
na modelu i slici.
ženskih i muških
- Vrednuje značaj
polnih organa, kao
zaštite od
i dojke.
neželjene
trudnoće.
- Poznaje osnove
- Razlikuje
menstruacionog
anatomske i
ciklusa i mogućnost
funkcionalne
kontracepcije.
karakteristike
- Navodi primarne i
polova.
sekundarne polne
karakteristike.
Endokrini sistem
- Navodi endokrine
- Pravi skicu
žlijezde i opisuje
endokrinih žlijezda
njihov položaj.
u tijelu.
-
Razvija analitičko i
logičko mišljenje.
Preporuke za
izvođenje nastave
Seminarski rad
Tjelesna
temperatura i
njena regulacija.
-
-
-
-
-
-
12
Posmatranje i
prepoznavanje
pojedinih djelova
urinarnog sistema
na modelu i slici.
Shematski prikaz ili
model nefrona.
Razvija osjećaj
lične odgovornosti
prema higijeni
polnih organa i
reproduktivnom
zdravlju.
Razvija pozitivan
odnos prema
planiranju
porodice.
-
Posmatranje i
prepoznavanje
djelova ženskog i
muškog genitalnog
sistema na modelu
i slici.
Razumije uticaj
stresa na
organizam
-
Seminarski rad:
Stres i hormoni
Posljedice
-
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Poznaje građu
pojedinih
endokrinih
žlijezda.
- Objašnjava
fiziološko dejstvo
hormona pojedinih
žlijezda.
Formativni ciljevi
-
-
učenik
Razlikuje
hipofunkciju i
hiperfunkciju
endokrinih
žlijezda.
Vrednuje značaj
funkcionalne
povezanosti svih
endokrinih žlijezda
u organizmu kao i
suodnos sa nervnim
sistemom.
-
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Povezuje uzroke i
posljedice.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Sistem organa recepcije
- Poznaje opšte
- Razlikuje osnovne
osobine organa
vrste receptora i
recepcije, te
shvata put
njihovu povezanost
pretvaranja draži u
sa nervnim
osjećaj.
sistemom.
- Vrednuje značaj
receptornih organa
- Objašnjava osnove
u komunikaciji
recepcije vida,
organizma sa
sluha i ostalih vrsta
spoljašnjom
recepcije
sredinom- “prozor
(recepcija bola,
u svijet koji nas
taktilna i toplotna
okružuje“.
recepcija,
kinestetička
- Pokazuje djelove
recepcija,
kože na modelu i
recepcija mirisa i
slici.
ukusa i
- Analizira značenje
viscerorecepcija).
kože za organizam.
- Poznaje građu kože
i njene funkcije.
- Navodi kožne
derivate.
Nervni sistem
- Poznaje građu i
- Skicira osnovne
podjelu centralnog
tipove neurona i
(CNS) i perifernog
razlikuje sivu i
nervnog sistema.
bijelu masu u CNSu.
- Obrazlaže princip
djelovanja nervnog - Pokazuje djelove
sistema kao i
nervnog sistema na
osnovne funkcije
modelu i slici.
pojedinih djelova
- Sposoban je opisati
nervnog sistema.
refleksni luk.
- Objašnjava pojam
- Shematski
sinapse i
prikazuje sinapsu
neurotransmitera.
- Uočava povezanost
somatskog i
- Razlikuje somatski
vegetativnog
i vegetativni nervni
-
-
-
Podstiče humani
odnos prema
osobama sa
oštećenim vidom i
sluhom.
Uviđa značaj lične
higijene za
održavanje zdrave
kože.
-
Razvija pravilan
odnos prema
mentalnom
zdravlju i pozitivan
stav prema novim
saznanjima.
-
-
-
13
Pomanjkanja i
Prekomjernog
Izlučivanja
Pojedinih hormona.
Seminarski radovi
Zainteresovani
učenici prave
video-prezentacije
ili koriste grafofolije pri izlaganju
sadržaja.
Posmatranje građe
kože i njenih
derivata na
modelu.
Prepoznavanje
djelova nervnog
sistema na modelu
i slici.
Shematski prikaz
refleksnog luka.
Prepoznavanje
djelova neurona i
nervne sinapse na
modelu ili slici.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
sistem.
- Poznaje zaštitne
tvorevine CNS-a:
moždane ovojnice i
cerebrospinalna
tečnost.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
učenik
nervnog sistema.
Analizira značaj
moždanih ovojnica
i cerebrospinalne
tečnosti.
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- I. Anđelković, A. Stajkovac, A. Ilić:Anatomija i fiziologija, udžbenik za I razred
medicinske i zubotehničke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2005.
- P. Keros, B. Matković: Anatomija i fiziologija, Udžbenik za učenike srednjih
medicinskih škola, Naklada Ljevak, Zagreb, 2006.
- Lj. Mijatov, N. Mihić: Repertorium, Anatomski praktikum, Educa, Novi Sad, 1989.
- N. Bukurov: Anatomska beležnica, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1992.
- A. Cassan, prevela sa španskog G. Mihajlović: Školski fiziološki atlas, Kreativni
centar, Beograd, 2004.
- Š. Plut: Anatomija in fiziologija človeka, učbenik, DZS, Ljubljana, 2002.
- T. Mozetič, A. Slapnik: Anatomija in fiziologija človeka, delovni zvezek, DZS,
Ljubljana, 2000.
- Resursi sa Interneta.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se realizuje u opremljenom kabinetu za anatomiju sa fiziologiju koja je
opremljena:
- grafoskopom, PC uređajem i LCD projektorom;
- mikroskopom i trajnim preparatim, ćelijama i tkivima;
- modelima, kako anatomskim tako i funkcionalnim, različitim organskim sistemima
i pojedinačnim organima ( modelima skeleta i muskulature čovjeka, modelom
srca, pluća, mozga, jetre, kože, oka, uha i po mogućnosti ostalih organa);
- anatomskim kartama-slikama različitih organa i organskih sistema.
- Po mogućnosti nabaviti i kompjuterske programe za izučavanje i ponavljanje
gradiva (software na CD-ROM-u) i različite oblasti istraživanja na DVD-ROM-u.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje po jedna ocjena u svakom
klasifikacionom periodu.
- Pismeno (jednom u polugodištu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor medicine.
14
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Anatomska i
funkcionalna
organizacija čovječjeg
organizma
- Ćelija i tkiva
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Patologija
- Opšti pojmovi bolesti, o
uzroku nastanka, toka i
ishod bolesti
- Praktična nastava
- Biologija
- Patologija
- Lokomotorni sistem
-
Praktična nastava
Interne bolesti sa njegom
Hirurgija sa njegom
Akušerstvo sa njegom
- Tjelesne tečnosti
- Hemija i biohemija
- Patologija
- Krv
-
Praktična nastava
Hemija i biohemija
Zdravstvena njega
Mikrobiologija
Infektivne bolesti
Interne bolesti sa njegom
Hirurgija sa njegom
- Kardiovaskularni
sistem
-
Praktična nastava
Zdravstvena njega
Patologija
Interne bolesti sa njegom
Hirurgija sa njegom
- Respiratorni sistem
-
Praktična nastava
Zdravstvena njega
Infektivne bolesti
Interne bolesti sa njegom
Hirurgija sa njegom
- Digestivni sistem
- Praktična nastava
- Hemija i biohemija
15
- Ćelija i tkiva
- Osnovi citologije
- Poremećaji ishrane tkiva i
prometa materija, atrofija,
distrofija i nekroza
- Progresivni procesi i
nadoknada tkiva
- Tumori
- Lokomotorni sistem
- Oboljenja lokomotornog
sistema
- Povrede i trauma
- Imobilizacija
- Anatomija karlice
- Voda i elektroliti
- Tjelesne tečnosti
- Poremećaji prometa vode,
otoci, dehidratacija
- Krv
- Rastvori i elektroliti
- Osnovna zdravstvena njega
- Infekcija i zarazna bolest
- Imunologija
- Dijagnostika infektivnih
bolesti
- Krvne (transmisione)
infekcije
- Oboljenja krvi
- Krvarenje i hemostaza
- Transfuzija krvi u hirurgiji
- Kardiovaskularni sistem
- Osnovna zdravstvena njega
- Poremećaji krvotoka
- Oboljenja kardiovaskularnog
sistema
- Šok
- Kardiopulmonalna
reanimacija
- Respiratorni sistem
- Osnovna zdravstvena njega
- Respiratorne infekcije
- Oboljenja respiratornog
sistema
- Kardiopulmonalna
reanimacija
- Digestivni sistem
- Monosaharidi, disaharidi i
- Sistem organa
recepcije
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Zdravstvena njega
oligosaharidi
- Infektivne bolesti
- Aminokiseline i proteini
- Interne bolesti sa njegom
- Lipidi i lipoproteini
- Vitamini
- Jetra i njena funkcija
- Higijena ishrane
- Crijevne infekcije
- Oboljenja digestivnog trakta
- Metabolizam ugljenih
- Hemija i biohemija
hidrata
- Patologija
- Metabolizam proteina
- Interne bolesti sa njegom
- Metabolizam lipida
- Bolesti zavisnosti
- Bolesti metabolizma
- Zdravstvena njega
- Primjena termičkih
postupaka u liječenju
pacijenata
- Urinarni sistem
- Praktična nastava
- Interne bolesti sa njegom
- Oboljenja urinarnog trakta
- Praktična nastava
- Genitalni sistem
- Akušerstvo sa njegom
- Anatomija i funkcija polnih
organa žene
- Ginekologija sa njegom
- Topografija unutrašnjih
polnih organa žene
- Savjetovalište za
kontracepciju
- Hemija i biohemija
- Hormoni i njihov značaj u
- Interne bolesti sa njegom
laboratorijskoj dijagnostici
- Steroidi
- Oboljenja endokrinog
sistema
- Hemija i biohemija
- Cerebrospinalna tečnost
- Patologija
(likvor)
- Hirurgija sa njegom
- Bolesti zavisnosti
- Oboljenja glave i kičmenog
stuba
- Periferni nervi
- Praktična nastava
- Sistem organa recepcije
- Zdravstvena njega
- Osnovna zdravstvena njega
- Medicinski izrazi
- Latinski jezik
Znanja
- Promet materija i
energije
- Tjelesna temperatura i
njena regulacija
- Urinarni sistem
- Genitalni sistem
- Endokrini sistem
- Nervni sistem
- Sve teme
16
1.2.2. ZDRAVSTVENA NJEGA
1. Naziv predmeta: ZDRAVSTVENA NJEGA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
108
108
216
Ukupno
108
108
216
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje učenika sa razvojem zdravstvene njege kroz istoriju sestrinstva.
- Sticanje znanja o postupcima sprovođenja zdravstvenog vaspitanja i zaštite
zdravlja.
- Sticanje potrebnih znanja o organizaciji rada u bolnici i higijensko-tehničkom i
protivepidemijskom zaštitom u zdravstvenim ustanovama.
- Sticanje potrebnog profesionalnog znanja i radnih vještina iz oblasti zdravstvene
njege u cilju unapređenja, očuvanja zdravlja, liječenja i rehabilitacije oboljelih.
- Razvijanje ljubavi prema budućem pozivu i humanog odnosa prema bolesnom
čovjeku.
- Podsticanje razvoja pozitivnih moralnih osobina ličnosti koje karakterišu lik
zdravstvenog radnika: požrtvovanost, odgovornost, savjesnost, preciznost, ljubav
prema pozivu i dr.
- Razvijanje sposobnosti za organizaciju službe u zdravstvenim ustanovama i
ekonomisanje zdravstvenim materijalom i vremenom.
- Formiranje pozitivnog stava o značaju higijenskog načina življenja kao osnovnog
faktora za očuvanje zdravlja i ovladavanje metodologijom zdravstveno vaspitnog
rada, načinom korišćenja metoda pri prenošenju znanja iz higijene i drugih
medicinskih disciplina u radu sa pacijentima, u porodici i široj društvenoj
zajednici radi podizanja zdravstvene kulture i unapređivanja zdravlja
stanovništva.
17
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Razvoj zdravstvene
- Vrednuje značaj
- Uočava važnost
njege
razvoja
nauke u
zdravstvene njege.
svakodnevnom
- Poznaje razvoj
životu.
zdravstvene njege i - Razlikuje zadatke
sestrinstva kroz
podjelu i metode
- Razvija pozitivan
istoriju.
zdravstvene njege.
stav prema novim
saznanjima iz svoje
- Zna ulogu
- Primjenjuje načela
struke.
zdravstvene njege
Kodeksa.
u sistemu
- Analizira proces
medicinskih nauka i
zdravstvene njege i
zdravstvene
njegovo
zaštite.
sprovođenje kroz
etape:
- Zna zadatke,
podjelu i metode
- utvrđivanje
zdravstvene njege.
potreba za
zdravstvenom
- Nabraja osnovna
njegom;
načela Kodeksa
etike zdravstvenih
- sestrinska
radnika.
dijagnoza;
- Objašnjava proces
- planiranje
zdravstvene njege.
zdravstvene njege;
- realizacija plana
zdravstvene njege
- evaluacija.
Zaštita zdravlja
- Analizira značaj
- Razvija osjećaj za
dejstva različitih
očuvanje životne
- Definiše zdravlje.
faktora na
sredine.
- Nabraja prirodne i
zdravlje.
socijalne faktore
- Navikava se na red
spoljne sredine koji - Upoređuje
i urednost i usvaja
utiču na zdravlje
načela zdravog
primarnu,
ljudi.
načina života.
sekundarnu i
tercijarnu
- Zna savremena
- Pozitivno
zdravstvenu
naučna stremljenja
procjenjuje i
zaštitu.
u oblasti primarne,
razvija osjećaj o
sekundarne i
potrebi zaštite u
- Razlikuje
tercijarne
radnoj sredini.
higijenske
zdravstvene
standarde u:
- Shvata zdravlje kao
zaštite.
- predškolskim
vrijednost.
ustanovama;
- Navodi higijenske
zahtjeve i
- školi u prirodi;
standarde u
- domu učenika.
ustanovama za
- Analizira važnost
odmor, rekreaciju i
higijenskih
boravak djece i
zahtjeva za
omladine.
očuvanje zdravlja
djece i omladine.
- Navodi higijenske
zahtjeve i
- Uočava nastale
standarde školskog
malformacije na
objekta i
kičmenom stubu,
18
Preporuke za
izvođenje nastave
-
-
-
-
Navođenje
primjera
sprovođenja
procesa
zdravstvene njege
kroz etape:
utvrđivanje
potreba za
zdravstvenom
njegom;
sestrinska
dijagnoza;
planiranje
zdravstvene njege;
realizacija plana
zdravstvene njege;
evaluacija.
Pretraživanje
Interneta,
zapažanja i
diskusija na temu:
Zaštita zdravlja.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
namještaja.
- Nabraja i
objašnjava
najčešće
malformacije
nastale usljed
neodgovarajućih
higijenskih uslova u
školskoj sredini.
- Definiše umor,
zamor i premor pri
pojedinim vrstama
rada i higijenske
metode za obnovu
radne sposobnosti.
- Nabraja i
objašnjava vrste
štetnih fakora u
radnoj sredini
(buka, zračenje,
vibracije, pare,
gasovi, povišen i
snižen atmosferski
pritisak.
- Opisuje higijenske
uslove stanovanja.
- Upoznaje
epidemiološki
značaj i higijenske
zahtjeve vode za
piće.
- Navodi i poznaje
higijenske zahtjeve
pri dispoziciji
otpadnih materija
različitih osobina
(lokalna i centralna
dispozicija).
- Zna normalan
sastav vazduha,
vrste
aerozagađivača i
njihovo dejstvo na
zdravlje ljudi.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
-
učenik
gornjim i donjim
ekstremitetima.
Upoređuje umor,
zamor i premor i
uočava metode za
obnovu radne
sposobnosti.
Analizira uticaj
štetnih faktora u
radnoj sredini.
Upoređuje i
analizira higijenske
uslove stanovanja.
Vrednuje značaj
upotrebe higijenski
ispravne vode.
Primjenjuje propisane načine pri dispoziciji otpadnih
materija i shvata
značaj takve
primjene.
Vrednuje normalan
sastav vazduha i
njegov uticaj na
zdravlje.
Razlikuje vrste
zdravstvenih
ustanova.
Ustanove za
zdravstvenu zaštitu
odraslih i djece
- Imenuje i opisuje
- zdravstvene
ustanove
-
19
Usvaja osnovna
načela o
zdravstvenim
ustanovama i
pružanju
zdravstvene
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- prema vrsti
zdravstvene zaštite
koju pružaju:
- zavod za zaštitu
zdravlja;
- dom zdravlja ;
- zavodi i instituti;
- stacionarne
zdravstvene
ustanove (vrste,
načini gradnje,
organizacija
rada,bolničko
odjeljenje).
- Poznaje vrste
pružanja
zdravstvene zaštite.
- Upoznaje
organizaciju rada u
bolnici.
- Zna osnovne
karakteristike
bolesničke sobe za
odrasle i djecu.
Zdravstveno
vaspitanje
- Definiše
zdravstveno
vaspitanje.
- Navodi i pojašnjava
povezanost
zdravstvenog
vaspitanja sa
ostalim
medicinskim
disciplinama
(psihologijom,
pedagogijom,
sociologijom i sl.).
- Objašnjava značaj
zdravstvenog vaspitanja u
zdravstvenoj zaštiti
stanovništva.
- Zna ciljeve,
planiranje i
programiranje
zdravstvenovaspitnog rada.
- Zna metode zdravstveno-vaspitnog
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
zaštite.
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
učenik
Analizira značaj:
održavanja
higijene bolesničke
sobe i namještaja
u njoj, adekvatnih
uslova u sobi
(osvjetljenja,
zagrijevanja i
provjetravanja).
Ističe značaj i
ulogu zdravstvenog
vaspitanja.
Razlikuje ciljeve
zdravstvenovaspitnog rada i
faze planiranja
i programiranja.
Upoređuje metode
zdravstveno– vaspitnog rada i
razlikuje vrste
zdravstvenovaspitnih
sredstava.
Vrednuje značaj
zdravstvenovaspitnog rada
sa pacijentima.
-
-
20
Razvija svijest o
socijalno-kulturnim
normama
profesionalnog
djelovanja i
komunikacije.
Razvija
motivisanost i
sposobnost za
timski rad.
Preporuke za
izvođenje nastave
Referat:
Sredstva
zdravstvenovaspitnog rada.
-
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
rada: individualne,
grupne, masovne i
kombinovane
- Nabraja i
objašnjava
zdravstveno vaspitna sredstva:
- očigledna
(štampana,
zdravstvene
izložbe,
nepokretne i
pokretne slike,
zdravstveno
pozorište lutaka);
- sredstva masovnih
informacija (radio,
televizija, bioskop,
štampa).
- Pojašnjava
zdravstvenovaspitni rad u
bolnici.
Organizacija rada u
bolnici
- Opisuje
organizaciju rada
na prijemnom
odjeljenju i
objašnjava prijem
bolesnika u bolnicu
(odraslih i djece).
- Navodi postupak
prijema hitnog
bolesnika i
bolesnika bez
svijest.
- Objašnjava
postupak
premještanja
bolesnika na drugo
odjeljenje i
otpuštanje iz
bolnice (odraslih i
djece).
- Poznaje
medicinsku
dokumentaciju.
- Opisuje bolesničku
postelju (vrste i
djelove).
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
-
-
-
-
-
-
-
Upoređuje
prostorije
prijemnog bloka i
organizaciju rada.
Uočava postupak
administrativnog i
sanitarnog prijema.
Izražava
specifičnost
prijema hitnih
bolesnika i
bolesnika bez
svijesti.
Analizira postupke
premještanja i
otpusta bolesnika.
Razlikuje vrste
medicinske
dokumentacije.
Upoređuje vrste i
djelove bolesničke
postelje (krevet,
meki djelovi,
posteljno rublje).
Vrednuje značaj
prenošenja
podataka po isteku
radnog vremena
-
-
-
21
Razvija pravilan
odnos i pozitivnu
orjentaciju prema
zanimanju.
Razvija svijest o
značaju pravilanog
komunikacijskog
odnosa sa
bolesnikom i
rodbinom
oboljelog.
Razumije važnost
medicinske
dokumentacije i
potrebu tačnog i
blagovremenog
ispunjavanja.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Simulacija
bolesnika od strane
učenika,
popunjavanje
medicinske
dokumentacije za
prijem i otpust
bolesnika-rad u
parovima.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Definiše primopredaju službe
(usmenu i
pismenu).
- Navodi definiciju
ljekarske vizite.
Higijensko-tehnička
i protivepidemijska
zaštita u zdravstvenim ustanovama
- Navodi i objašnjava
osnovne pojmove o
nastanku infekcije
(Vogralikov lanac).
- Zna intrahospitalne
infekcije i opšte
mjere profilakse.
- Navodi i zna
sanitarne propise i
mjere higijenskotehničke zaštite na
radu.
- Navodi primjenu
metoda asepse i
antisepse u borbi
protiv epidemijskih
infekcija.
- Objašnjava
definiciju
dezinfekcije, zna
metode i sredstva
za dezinfekciju.
- Definiše
sterilizaciju i zna
metode i načine.
- Obrazlaže
definiciju
dezinsekcije.
- Objašnjava
depedikulaciju.
- Definiše
deratizaciju.
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
-
učenik
ostalim članovima
tima za
zdravstvenu njegu.
Uočava potrebu i
značaj vizite.
Analizira faktore za
nastajanje
infekcije.
Analizira postupak
sprečavanja
intrahospitalnih
infekcija.
Primjenjuje mjere
higijensko-tehničke
zaštite na radu.
Upoređuje metode
antisepse i asepse.
Razlikuje načine i
dezinfekciona
sredstva.
Uočava metode i
kontrolu
sterilizacije.
Razlikuje postupke
sprovođenja.
Interpretira načine
uništavanja vašiju.
Interpretira
metode za
uništavanje štetnih
glodara.
-
-
-
22
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Povezuje uzroke i
posljedice.
Razumije važnost
primjene metoda
antisepse i asepse
u borbi protiv
infekcije.
Usvaja načela
zdravog života i
navikava se na
urednost.
Razvija osjećaj
odgovornosti
prema zdravlju.
Video zapis:
Higijensko-tehnička i
protivepidemijska
zaštita u
zdravstvenim
ustanovama.
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Osnovna zdravstvena njega
- Objašnjava ulogu
- Vrednuje značaj
kože, sunčevog
sprovođenja lične
zračenja, vode,
higijene.
vazduha, tjelesnih
- Analizira značaj
vježbi i sportskih
održavanja
aktivnosti u
higijene usne
unapređivanju
duplje.
psihosomatskog
- Upoređuje sredstva
zdravlja.
za održavanje lične
higijene.
- Opisuje higijenu
- Analizira značaj
usne duplje u cilju
upotrebe
prevencije karijesa i
adekvatne odjeće i
drugih zdravstvenih
obuće.
poremećaja.
- Nabraja sredstva za
- Vrednuje značaj
održavanje lične
održavanja
higijene i
higijene polnih
poremećaje koji
organa.
mogu nastati zbog
- Upoređuje
lošeg kvaliteta tih
poremećaje i
sredstava.
bolesti i uočava
značaj održavanja
- Poznaje higijenu
lične higijene.
odjevanja i poremećaje koji nastaju
- Razlikuje postupke
zbog neadekvatne
održavanja lične
odjeće i obuće
higijene bolesnika.
(hiperhidroza,
- Ističe specifičnosti
kontaktni dermatiti,
njege
alergijske
novorođenčeta u
manifestacije,
inkubatora.
žuljevi, infekcije,
- Upoređuje uzroke
ravno stopalo).
nastajanja i mjere
sprečavanja
- Poznaje higijenu
dekubitusa.
polnih organa i
polno prenosive
bolesti.
- Navodi poremećaje i
bolesti koje nastaju
usljed nedovoljne
lične higijene
(crijevne bolesti,
zarazna žutica,
infekcije kože i
sluzokože, gljivična
oboljenja;
parazitarna
oboljenja: šuga,
vašljivost,
helmintijaza).
23
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
-
-
-
Povezuje uzroke i
posljedice.
Razvija osjećaj
lične odgovornosti
prema higijeni i
zdravlju.
Razvija pozitivan
stav o osjećeju
odgovornosti
prema zdravlju
bolesnika.
Razumije potrebu
održavanja lične
higijene bolesnika.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Seminarski rad:
Lična higijena.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Zna da sprovodi
ličnu higijenu
bolesnika(odraslih i
djece).
- Umivanje pokretnih
i nepokretnih
bolesnika.
- Pranje kose u
postelji.
- Kupanje
nepokretnih
bolesnika.
- Objašnjava njegu
novorođenčeta u
inkubatoru.
- Definiše dekubitus i
objašnjava njegovo
nastajanje i mjere
sprečavanja.
Posmatranje bolesnika
A. Objektivni znaci
bolesti
spoljašnji izgled
- Objašnjava i opisuje
spoljašnji izgled i
stanje svijesti
odraslih i djece.
- Zna značaj
kontinuiranog
posmatranja
novorođenčeta(boje
kože, disanja, plača,
stolice, povraćanja).
Položaj bolesnika u
postelji
- Nabraja i objašnjava
položaj bolesnika u
postelji(aktivan,
pasivan i prinudni).
Vitalne funkcije
- Navodi definiciju
temperature, objašnjava osnovne karakteristike, mjesta
za mjerenje, vrste
tem-peraturnih
krivulja
- Definiše puls,
nabraja i pojašnjava
Formativni ciljevi
učenik
-
-
-
-
-
Uočava promjene
spoljašnjeg izgleda i
stanja svijesti
bolesnika.
Vrednije značaj
stalnog posmatranja
novorođenčeta.
-
Razlikuje položaje u
postelji i njihovu
ulogu u procesu
ozdravljenja.
-
Analizira osnovne
karakteristike
tjelesne
temperature,
načine i mjesta
mjerenja, normalne
i patološke
vrijednosti,
razlikuje tipove
temperaturnih
krivulja
Uočava osnovne
karakteristike pulsa,
-
24
-
-
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razvija svijest o
značaju
zapažanja, brzog i
pravilnog
reagovanja u
kritičnim
situacijama.
Video zapis:
- Izmenjeno stanje
svijesti bolesnika,
(evidentiranje i
zapažanja).
Razvija osjećaj
odgovornosti u
ispunjavanju
radnih obaveza.
Uviđa značaj
preciznosti u radu.
Razvija moć
zapažanja i
povezuje uzroke i
posledice.
Pozitivno
procjenjuje
važnost novih
saznanja iz svoje
struke.
Vježba:
- Mjerenje pulsa,
disanja i krvnog
pritiska,
evidentiranje(rad
u parovima).
Seminarski rad:
- Principi uzimanja
izlučevina za
različite vrste
analiza.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
osnovne
karakteristike (frekvenciju, ritam,
kvalitet), opisuje
tehniku palpacije i
brojanja pulsa.
- Navodi karakteristike
disanja i tipove
patološkog disanja.
- Definiše krvni
pritisak i objašnjava
tehniku mjerenja.
Izlučevine
- Navodi opšte principe
uzimanja izlučevina
za makroskopske,
mikro-skopske,
bakteriološke i
hemijske analize.
- Objašnjava uzimanje
urina za
makroskopski pregled
(boja, izgled,
specifična težina,
diureza),
mikroskopski pregled
(sediment urina),
bakteriološki pregled
(urinokulturu).
- Obrazlaže značaj
pravilne pripreme
djeteta za uzimanje
urina.
- Upoznaje namjenu
kateterizacije
mokraćne bešike.
- Opisuje postupak
uzimanja fekalnih
masa za analize.
- Poznaje namjenu
klizme za čišćenje.
- Objašnjava uzimanje
povraćenog sadržaja
za bakteriološki i
toksikološki pregled.
- Opisuje postupak
uzimanja ispljuvaka
za različite preglede
(makroskopski,
mikroskopski,
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
učenik
tehniku mjerenja,
normalne
vrijednosti i
odstupanja.
Analizira osnovne
karakteristike
disanja, brojanje
respiracija, tipove
patološkog disanja.
Upoređuje osnovne
karakteristike
krvnog pritiska,
načine mjerenja,
normalne
vrijednosti.
Analizira opšte
principe uzimanja
izlučevina za sve
vrste analiza.
Upoređuje načine
uzimanja urina i
normalne
vrijednosti analiza.
Uočava razliku
uzimanja urina kod
djece.
Izražava indikacije
za kateterizaciju
mokraćne bešike.
Procjenjuje i
analizira propise
uzimanja i slanja
stolice na različite
vrste analiza.
Analizira indikacije
za primjenu klizme
za čišćenje.
Upoređuje postupke
uzimanja i slanja
povraćenog sadržaja
na analize.
Razlikuje načine
uzimanja ispljuvaka
i slanja na pregled.
25
-
Razvija moć
zapažanja i
povezuje uzroke i
posledice.
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
bakteriološki,
citološki,
patohistološki).
B. Subjektivni
simptomi bolesti
- Navodi i opisuje
subjektivne
simptome bolesti
(bol,malaksalost,
nesvjesticu,
mučninu,glad,žeđ i
dr.).
Dijagnostička
ispitivanja
- Objašnjava
uzimanje i slanje
krvi na
laboratorijske
analize.
- Definiše
endoskopske
preglede, ciljeve i
vrste.
- Poznaje osnovne
principe rendgenske
dijagnostike.
- Opisuje savremene
dijagnostičke
metode
(scintigrafiju, ultrazvuk, kompjuterizovanu tomografijuCT, nuklearnumagnetnu
rezonancu).
- Definiše punkciju i
navodi svrhu i vrste
punkcija.
- Navodi definiciju
biopsije i opisuje
načine uzimanja
isečka tkiva za
patohistološki i
citološki pregled.
- Nabraja i opisuje
vrste briseva i
njihov značaj u
dijagnostici i liječenju bolesnika.
Davanje lijekova
- Opisuje centralnu i
Formativni ciljevi
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Vrednuje značaj
subjektivnih
simptoma i
blagovremenog
reagovanja.
-
Razvija sposobnost
samoopažanja
simptoma bolesti i
blagovremene
reakcije.
Diskusija:
- Subjektivni
simptomi bolesti i
blagovremeno
reagovanje.
-
Analizira propise
uzimanja krvi i
slanja na analize.
Upoređuje dužnosti
zdravstvenog
tehničara kod
endoskopskih
pregleda i
rendgenskog
ispitivanja.
Ističe prednosti
savremenih
dijagnostičkih
metoda.
Razlikuje dužnosti
zdravstvenog
tehničara kod
izvođenja punkcija
i biopsija.
Analizira tehniku
uzimanja briseva.
-
Uočava važnost
dijagnostičkog
ispitivanja u cilju
očuvanja zdravlja.
Pretraživanje
Interneta:
- Dijagnostička
ispitivanja i uloga
zdravstvenog
tehničara,
diskusija o
zapažanjima.
Upoređuje postupke
trebovanja,
-
Razvija osjećaj
lične
Referat:
- Aplikacija
-
-
-
-
-
26
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
odjeljensku apoteku,
signaturu i čuvanje
lijekova.
- Navodi puteve
unošenja lijekova u
organizam.
- Definiše i objašnjava
anafilaktički šok,
simptome i
proceduralni
postupak u
zbrinjavanju.
Primjena termičkih
postupaka u
liječenju bolesnika
- Objašnjava
primjenu toplote i
hladnoće u liječenju
bolesnika.
Higijena ishrane
- Navodi principe pravilne ishrane i
potrebe bolesnika
za energetskim,
gradivnim i
zaštitnim
materijama.
- Objašnjava
posljedice
nepravilne ishrane:
podhranjenost i
gojaznost.
- Imenuje i
pojašnjava bolesti
izazvane
neispravnom
hranom:
- bakterijska
trovanja,
- trovanja hemijskim
materijama,
- trovanja biljnim
otrovima.
- Objašnjava
organizaciju ishrane
u bolnici.
- Navodi definiciju i
objašnjava prirodnu
ishranu odraslih i
djece.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
odgovornosti pri
davanju lijekova.
Formativni ciljevi
-
-
učenik
signature i čuvanja
lijekova.
Analizira pravilo 5
slova o pri aplikaciji
lijekova.
Razlikuje načine
davanja lijekova.
Uočava simptome
anafilaktičkog šoka i
postupke
zbrinjavanja.
-
Razumije
postupke primjene
toplote i hladnoće.
-
Analizira osnovne
principe pravilne
ishrane.
Ističe posljedice
nepravilne ishrane
i njihov uticaj na
zdravlje.
Razlikuje
posjledice
izazvane higijenski
neispravnom
hranom.
Razlikuje
centralizovan i
decentralizovan
način organizacije
ishrane
Upoređuje aktivni i
pasivni način
prirodne ishrane
Razlikuje principe
hranjenja djeteta.
Uočava
specifičnosti
hranjenja u
inkubtoru.
Uočava značaj
pravilnog postupka
sa prljavim
posuđem.
Upoređuje
-
-
-
-
-
-
-
27
Preporuke za
izvođenje nastave
lijekova.
Pretraživanje
Interneta:
- Primjena toplote i
hladnoće u
liječenju bolesnika
(diskusija,
zapažanja).
-
Razvija svijest o
značaju zdrave i
pravilne ishrane za
poboljšanje i
očuvanje zdravlja.
Diskusija:
- Higijenski ispravna
i neispravna hrana;
- pravilna i
nepravilna
ishrana;
- prirodna i
vještačka
ishrana.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Demonstrira
pripremu obroka i
hranjenje djeteta.
- Objašnjava hranjenje
novorođenčeta u
inkubatoru.
- Objašnjava postupak
rukovanja prljavim
posuđem.
- Upoznaje vještačku
ishranu odraslih i
djece.
- Definiše i
objašnjava
dijetalnu ishranu
bolesnika.
Njega bolesnika na
samrti
- Definiše i
objašnjava stanje
agonije i postupak
sa takvim
bolesnikom.
- Nabraja i objašnjava
znake smrti.
- Objašnjava
zbrinjavanje
umrlog, postupak sa
lešom i stvarima
umrlog.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Uviđa značaj
iskazivanja visokog
stepena
profesionalnosti u
komunikaciji sa
rodbinom
pokojnika, uz
poštovanje etičkih
principa.
Video zapis:
- Njega bolesnika na
samrti-stanje
agonije.
Formativni ciljevi
-
-
-
učenik
vještačke načine
ishrane:
preko
nazogastrične
sonde,
preko gastrostome,
preko intravenske
infuzije.
Analizira ulogu
hrane kod različitih
oboljenja.
Uočava simptome
agonije.
Analizira znake
smrti.
Razlikuje osnovne
principe
zbrinjavanja
umrlog i transporta
do mrtvačnice.
-
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- Dr M. Nikolić, dr R. Kocijančić, dr M. Pecelj, dr V. Parezanović: Higijena sa
zdravstvenim vaspitanjem za I i II razred medicinske škole, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- Dr A. Baljozović,dr S.Kostić, dr N. Baljozović, Zdravstvena njega za I razred
medicinske škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- Dr A. Baljozović,R. Hiti,dr N. Baljozović, K. Jojkić: Zdravstvena njega II za II
razred medicinske škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd,1995.
- R. Popović, P. Borović: Zdravstvena njega III za III razred medicinske škole, Zavod
za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, Zavod za udžbenike, Novi Sad, Zavod
za školstvo, Podgorica, 1992.
- M. Tijanić, prof. D. Đuranović, mr. R. Rudić, prof. dr sci. med Lj. Milović,
Zdravstvena njega i savremeno sestrinstvo, drugo izdanje,Naučna KMD, Beograd,
2002.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
Video projektor;
- projektno platno;
- računarska učionica sa pristupom Internetu;
- odgovarajuće sheme, slike, slajdovi;
-
28
-
kamera.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja se vrsi usmeno, najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
-
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor medicine.
10. Povezanost predmeta
-
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
Anatomija i fiziologija
- Krv, tjelesna temperatura i
njena regulacija
- Kardiovaskularni i
respiratorni sistem
- Urinarni, digestivni i
respiratorni sistem
- Krv
- Promet materija i energije
Hemija i biohemija
- Voda, kiseonik, ozon, hlor
itd.
- Tjelesne tečnosti-urin
- Vitamini
Mikrobiologija
- Infekcija i zarazna bolest
-
Patologija
Znanja
-
-
-
-
Vitalne funkcije
Izlučevine
Uzimanje krvi za analize
Higijena ishrane-principi
pravilne ishrane
-
Dezinfekcija vode, vazduha
i sl.
Izlučevine
Higijena ishrane
Higijensko-tehnička i
protivepidemijska zaštita u
zdravstvenim ustanovama:
nastanak infekcije
Posljedice nepravilne
ishrane
Njega bolesnika na samrti
-
Higijensko-tehnička i
protivepidemijska zaštita u
zdravstvenim ustanovama:
nastanak infekcije
intrahospitalne infekcije i
mjere profilakse
Osnovna zdravstvena njega
Bolesti zbog nedovoljne
lične higijene
Uzimanje krvi za analize
Davanje ljekova
-
-
Infektivne bolesti
-
-
-
Osnovna zdravstvena
njega:
bolesti zbog nedovoljne
lične ishrane
-
Interne bolesti sa njegom
-
29
Poremećaji prometa
materija (metabolizma)
Smrt organizma, vrste
smrti i znaci smrti
Opšta infektologija: faktori
koji uslovlajvaju nastanak
infektivnih oboljenja
Suzbijanje i sprečavanje
infektivnih bolesti
Crijevne infekcije
Dijagnostika infektivnih
bolesti
Tehnika uzimanja i slanja
materijala za
laboratorijske pretrage
Terapija infektivnih bolesti
Oboljenja digestivnog
trakta:
bolesti usne šupljine i
jezika
Znanja
-
-
-
-
-
Posmatranje bolesnika:
Spoljašnji izgled
Vitalne funkcije
Izlučevine
Dijagnostička ispitivanja
Punkcije i biopsije
Davanje ljekova
Dijetalna ishrana
Uzimanje krvi za analize
Ustanove za zdravstvenu
organizaciju odraslih i
djece
Intrahospitalne infekcije i
profilakse
Radiološka i endoskopska
dijagnostika
Punkcije i biopsije
-
Zaštita zdravlja
Ustanove za zdravstvenu
zaštitu odraslih i djece
Posmatranje bolesnika:
spoljašnji izgled
vitalne funkcije
Higijena ishrane i principi
pravilne ishrane
-
Zaštita zdravlja
Zdravstveno vaspitanje
Organizacija rada u bolnici
Higijensko-tehnička i
protivepidemijska zaštita u
zdravstvenim ustanovama
Osnovna zdravstvena njega
Posmatranje bolesnika
Dijagnostička ispitivanja
-
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- parazitoze crijeva
- Oboljenja kardio-vaskularnog sistema
- Oboljenja respiratornog
sistema
- Oboljenja urinarnog
sistema
- Oboljenja krvi:
dijagnostički postupci u
hematologiji
- Oboljenja bubrega:
radiološko ispitivanje,
biopsija bubrega
- Alergologija i imunologija:
postupak
sprovođenjaalergo testova
- anafilaktički šok
- Oboljenja bolesti
metabolizma
- Oboljenja urinarnog
sistema:postupak uzimanja
krvi za različita ispitivanja
Hirurgija sa njegom
- Organizacija hirurškog
odjeljenja
- Metode hirurške profilakse
- Ispitivanje bolesnika u
hirurgiji: urgentna,
radiološka i endoskopska
dijagnostika
- Urgentne punkcije u
hirurgiji
Pedijatrija sa njegom
- Oblici zdravstvene zaštite
majke i djeteta
- Uloga društvenih činilaca u
rješavanju problema
dječije zaštite
- Upoznavanje organizacije
rada pedijatrijske službe u
dječijim zdravstvenim
organizacijama
- Novorođenče i nedonošče
- Novorođenče i nedonoščeishrana
Praktična nastava
- Ustanove za zdravstvenu
zaštitu odraslih i djece
- Organizacija rada u bolnici
- Higijensko-tehnička i
protivepidemijska zaštita u
zdravstvenim ustanovama
- Posmatranje objektivnih
znakova bolesti
- Dijagnostička ispitivanja
30
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Davanje ljekova
- Primjena termičkih
postupaka u liječenju
- Ishrana bolesnika
Znanja
-
-
Davanje ljekova
Primjena termičkih
postupaka u liječenju
bolesnika
Higijena ishrane
Organizacija rada u bolnici
-
Psihologija i
komunikologija
-
-
-
Zdravstveno vaspitanje
-
Dječija psihologija
-
-
Higijena ishrane-principi
pravilne ishrane
Razvoj zdravstvene njege
-
Zdrava ishrana i dijetetika
-
-
Etika
-
-
-
31
Komunikacija i pravila
uspješne i uzroci
neuspješne komunikacije
Odnos bolesnik-tehničar
zdravstvene njege,
komunikacija sa
pacijentima
Uloga zdravstvenog
tehničara u komunikaciji
sa djecom
Načela zdrave ishrane
Zakletve i kodeksi
medicinske etike
Etika u praksi medicinskih
sestara
1.2.3. HEMIJA I BIOHEMIJA
1. Naziv predmeta: HEMIJA I BIOHEMIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
72
72
72
216
Ukupno
72
72
72
216
3. Opšti ciljevi nastave
Usvajanje novih i proširivanje znanja stečenih tokom prethodnog školovanja.
- Sticanje osnovnih znanja o materiji, strukturi materije, supstanci, elementima,
jedinjenjima, smješama.
- Izračunavanje molarne mase, broja mola, molarne zapremine, broja čestica,
masenog sastava jedinjenja, sastavljanja hemijskih formula, pisanja elektronskih
konfiguracija, popunjavanja orbitala u skladu sa Paulijevim principom i Hundovim
pravilima.
- Upoznavanje učenika sa hemijskim promjenama, tipovima hemijskih reakcija,
disperznim sistemima, rastvorima elektrolita, najvažnijim metalima, nemetalima
i njihovim jedinjenjima.
- Sticanje znanja o strukturi i reaktivnosti organskih molekula, ugljovodonicima i
derivatima ugljovodonika.
- Upoznavanje učenika sa definicijom, predmetom i značajem biohemije.
- Sticanje znanja o značaju vode i elektrolita, proteina, hemoglobina, enzima,
acidobazne ravnoteže, tjelesnih tečnosti, vitamina, hormona i minerala i njhovim
procesima u organizmu.
- Sticanje sposobnosti opisivanja i prikazivanja rezultata ogleda tablicama i
grafikonima.
- Sticanje sposobnosti pronalaženja i korišćenja različitih izvora informacija.
- Razvijanje sposobnosti razumijevanja procesa u živom organizmu i naglašavanje
uloge hemije na zdravlje o očuvanje životne sredine.
- Razvijanje smisla za organizovan rad, tačnost, sistematičnost i urednost.
- Razvijanje analitičkog mišljenja i stvaralačke mašte.
- Razvijanje kriterijuma za samostalno procijanjivanje izvora podataka i
sposobnosti njihove upotrebe.
-
32
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Materija
- Razvija analitičko
- Definiše predmet
- Uočava razliku
mišljenje.
proučavanja
između elemenata,
- Razvija preciznost i
hemije i
jedinjenja i
tačnost.
pojašnjava njen
smješa.
značaj.
- Primjenjuje
osnovne hemijske
- Definiše materiju,
zakone na
supstancu,
primjerima.
elemente,
jedinjenja i
- Izračunava molarnu
smješe.
masu, broj mola,
molarnu
- Pojašnjava
zapreminu, broj
definiciju osnovnih
čestica, maseni
hemijskih zakona.
sastav jedinjenja,
- Navodi i pojašnjava
sastavljanje
definicije Ar, Mr,
hemijskih formula i
mol, molarnu
stehiometrijska
zapreminu,
izračunavanja.
Avogadrov broj.
- Objašnjava
kvalitativno i
kvantitativno
značenje simbola i
formula.
Struktura materije
- Definiše atom,
- Određuje N(p),
- Razvija analitičko i
elementarne
logičko mišljenje.
N(e), N (n).
čestice, njihovu
- Piše elektronske
masu i
konfiguracije i
naelektrisanje,
određuje položaj
izotope.
elementa u PS.
- Navodi modele
- Popunjava orbitale
atoma.
u skladu sa
Paulijevim
- Navodi teorije koje
principom i
su dovele do
Hundovim
kvantno –
pravilom.
mehaničkog
modela atoma (De
- Analizira uzroke
Brolji,
stvaranja
Hajzenberg).
jedinjenja iz
atoma.
- Upoznaje raspored
elektrona u
- Određuje kako se
omotaču i povezuje
formira hemijska
sa mjestom u PS i
veza između
osobinama
pojedinih atoma i
elemenata.
tip veze.
- Objašnjava
- Na pojedinim
nastajanje jonskih,
primjerima
kovalentnih i
objašnjava polarnu
33
Preporuke za
izvođenje nastave
Seminarski rad:
Tema - Iz istorije
hemije.
-
-
Kroz računske
zadatke utemeljiti
znanje učenika iz
ove oblast.
-
Izrada crteža S i P
orbitala.
Izrada crteža
formiranja
hemijskih veza.
Sastavljanje
modela molekula i
modela kristalnih
rešetki.
-
-
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
metalnih veza
- Pojašnjava
međumolekulske
privlačne sile i
povezuje sa
fizičkim osobinama
supstance.
- Definiše
molekulske
orbitale, energiju
veze, hibridizaciju
atomskih orbitala.
-
-
Hemijske promjene
- Pojašnjava uslove
nastanka hemijskih
reakcija.
- Objašnjava
prikazivanje
reakcija hemijskim
jednačinama.
- Navodi tipove
hemijskih
reakcija(analiza,
sinteza,
oksidoredukcija).
- Upoznaje
energetske
promjene pri
hemijskim
reakcijama.
- Definiše brzinu
hemijskih reakcija i
faktore koje utiču
na brzinu.
- Definiše povratne i
nepovratne
reakcije i faktore
koji utiču na
hemijsku
ravnotežu.
- Upoznaje reakcije
oksidoredukcije i
sastavljanje
jednačina
- Navodi hemijske
izvore električne
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
i nepolarnu
kovalentnu vezu i
značaj za osobine
supstanci.
Pronalazi razlike u
osobinama
jedinjenja sa
jonskom vezom i
kovalentnom
vezom.
Upoređuje oblike
hibridizacije kod C.
Uočava razliku
između kristalnih i
amorfnih supstanci
i vrste kristalnih
sistema.
- Razlikuje tipove
hemijskih reakcija.
- Razlikuje
egzotermne i
endotermne
reakcije.
- Izračunava
promjenu entalpije
pri energetskim
promjenama.
- Analizira uticaj
faktora na brzinu
hemijske reakcije i
izračunava
promjenu brzine u
zavisnosti od tih
faktora.
- Određuje
konstantu
ravnoteže i
analizira faktore
koji utiču na stanje
ravnoteže (Le
Šateljeov princip).
- Određuje
oksidacione
brojeve i
koeficijente u
jednačinama
redoks reakcija.
- Obrazlaže radoks
potencijal i
predviđa tok
-
-
Razvija vještinu
sistematičnosti u
radu.
Razvija sposobnost
opažanja.
Preporuke za
izvođenje nastave
- Demonstracioni ogledi:
- Izvođenje
jonskih reakcija
(praćenje
pojave taloga,
gasa, promjene
boje).
- Praćenje
energetskih
promjena pri
rastvaranju
(NaOH, NaCl,
NH4NO3).
- Praćenje
uticaja faktora
na brzinu
(Na2S2O3 sa
H2SO4).
- Seminarski rad:
- Primjena
elektrolitičkih
procesa u
industriji.
34
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
energije.
- Definiše redoks
potencijal.
- Definiše proces
elektrolize.
Disperzni sistemi
- Definiše pojmove
rastvor, rastvarač,
rastvorljivost.
- Pojašnjava vrste
rastvora.
- Obrazlaže
kvantitativan
sastav rastvora.
- Objašnjava
koligativne osobine
rastvora.
Rastvori elektrolita
- Definiše
elektrolite,
elektrolitičku
disocijaciju, stepen
i konstantu
disocijacije.
- Navodi i pojašnjava
definicije kiselina,
baza, soli.
- Objašnjava jonski
proizvod vode i Ph.
- Definiše hidrolizu
soli.
- Definiše pufere.
učenik
reakcije na osnovu
mjesta metala u
naponskom nizu.
- Razlikuje katodne i
anodne procese pri
elektrolizi.
- Razlikuje svojstva
pravih i koloidnih
rastvora.
- Izračunava
količinsku
koncentraciju i
maseni udio
rastvora.
-
-
-
-
-
-
Metali
- Pojašnjava pojam
metala, mjesto u
PS i navodi njihove
opšte osobine.
- Navodi značaj
metala u živom
organizmu i
industriji.
- Navodi najvažnija
jedinjenja alkalnih
metala, nalaženje i
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
- Razvija svijest o
značaju rastvora za
živi svijet i
industriju.
Razlikuje jake i
slabe elektrolite na
osnovu L i K.
Izražava reakcije
elektrolita jonskim
reakcijama.
Razlikuje kiselu i
baznu sredinu na
osnovu vrijednosti
ph.
Vrednuje značaj
određivanja i
izračunavanja ph.
Razlikuje soli koje
hidrolizuju i piše
reakcije hidrolize.
Vrednuje značaj
pufera za procese
u organizmu i van
organizma.
-
Razvija svijest o
značaju pufera za
procese u
organizmu i van
organizma.
Interpretira opšte
karakteristike
alkalnih metala,
njihovo dobijanje i
značaj.
Vrednuje značaj
jedinjenja Ca i Mg
u organizmu i za
tvrdoću vode u
industriji.
Uočava osobine i
- Razvija sposobnost
zapažanja.
Preporuke za
izvođenje nastave
Seminarki rad:
- Uloga i značaj
rastvora.
- Pripremanje
rastvora određene
koncentracije.
-
-
-
-
Demonstracioni
ogledi:
Određivanje kisele
i bazne sredine
pomoću inikatora.
Određujivanje pH
pomoću
univerzalnog
indikatora.
Određujivanje pH u
rastvorima soli.
- Seminarski rad:
- Metali značajni u
organizmu.
- Tvrde i meke vode.
- Demonstracioni
ogledi:
- Rastvaranje Na,
Mg, Al u vodi
- Rastvaranje Zn, Fe,
u HCl
35
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
primjenu i
dobijanje.
- Navodi značaj
zemnoalkalnih
metala i njihovih
jedinjenja za živi
svijet i u industriji.
- Upoznaje značaj Al
i jedinjenja.
- Zna značaj
prelaznih metala
za živi svijet i
industriju.
- Navodi značaj Pb i
Sn.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
učenik
značaj Al i
jedinjenja Al.
Analizira opšte
karakteristike
prelaznih metala,
dobijanje i značaj
za živi svijet i u
industriji (Fe, Zn,
Hg, Ag, Co, Cu, Mn,
Cr).
Preporuke za
izvođenje nastave
- Amfoternost Zn, Al
36
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Nemetali
- Navodi mjesto
nemetala u PS,
opšte osobine i
značaj.
- Nabraja halogene
elemente,
pojašnjava njihovo
nalaženje u
prirodi, živom
organizmu i značaj.
- Navodi
halogenovodonične
kiseline i oksi
kiseline Cl.
- Procjenjuje značaj
kiseonika, njihovih
jedinjenja i ozona.
- Upoznaje značaj S i
njegovih
jedinjenja.
- Procjenjuje značaj
N i P i njihovih
jedinjenja.
- Procjenjuje značaj
C, alotropske
modifikacije i
najvažnija
jedinjenja C.
- Poznaje značaj H,
njegove izotope i
najvažnija
jedinjenja (H2O).
- Razumije značaj Si
i njegovih
jedinjenja.
Struktura reaktivnosti
- Definiše organska
jedinjenja.
- Navodi osobine Catoma značajne za
organska
jedinjenja.
- Definiše sastav,
strukturu,
konfiguraciju,
konformaciju
organskih
molekula.
- Navodi podjelu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
-
-
-
-
-
-
- Razvija svijest o
značaju kiseonika
za živi svijet.
Interpretira opšte
karakteristike VII a
grupe, nalaženje u
organizmu.
Vrednuje značaj
halogenih
elemenata i
njihovih
jedinjenja.
Procjenjuje značaj
kiseonika u prirodi,
procese
sagorijevanja,
okside, perokside i
ozon.
Uočava značaj S,
okside i kiseline S
Uočava značaj N i
P, njihovih
jedinjenja (NH3,
oksida, kiseline).
Uočava značaj C i
jedinjenja C.
Procjenjuje značaj
Si u prirodi i
jedinjenja.
Analizira značaj H
u prirodi,
jedinjenja (H2O).
Preporuke za
izvođenje nastave
-
-
organskih molekula
- Uočava opšte
karakteristike
organskih
jedinjenja i razliku
od neorganskih.
- Analizira oblike
veza izmedju Catoma.
- Razumije molekule
i strukturne
formule, izomeriju.
- Obrazlaže pojam
hibridizacije kod C-
- Razvija preciznost
u radu.
37
Demonstracioni
ogledi:
Reakcije Cl2 sa KBr,
KJ.
Laboratorijsko
dobijanje CO2, NH3.
Seminarski rad:
Vještačka đubriva.
Vježba:
- Sastavljanje
modela molekula
sa jednostrukom,
dvostrukom i
trostrukom vezom.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
organskih
jedinjenja.
- Definiše organske
reakcije, tipove
organskih reakcija.
Ugljovodonici
Alkani
- Definiše alkane,
homologi niz,
orijentaciju veze,
strukturnu
izomeriju.
- Imenije alkane po
IUPAC-u.
- Navodi postupak
dobijanja alkana.
- Nabraja i
pojašnjava fizičke i
hemijske reakcije.
Alkeni, dieni , alkini
- Navodi definiciju
alkena, diena i
alkina, navodi
njihov homologi
niz, izomeriju,
nomenklaturu,
dobijanje.
- Pojašnjava fizičke i
hemijske osobine.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
atoma i
orijentaciju veze.
- Razlikuje podjelu
prema načinu
vezivanja C-atoma,
prema funkcijama
grupama.
- Upoređuje
homolitičke i
heterolitičke
reakcije,
eletrofilne i
nukleofilne
reagense, reakcije
supstitucije,
adicije i
eliminacije.
Uočava način
obrazovanja
homologog niza.
- Analizira
strukturnu
izomeriju kod
alkana i
nomenklaturu
izomera.
- Uočava zavisnost
osobina alkana od
sastava.
- Vrednuje značaj
reakcije
sagorijevanja i
krakovanja, kao i
mehanizam
reakcije
supstitucije.
- Prikazuje strukuru
izomera i
nomenklaturu.
- Uočava
geometrijsku
izomeriju kod
alkena.
- Razlikuje reakcije
sagorijevanja i
oksidacije kod
alkena.
- Analizira
mehanizam adicije,
markovnikovljevo
-
38
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
zapažanja.
- Razvija
komunikativnost.
- Pretraživanje
slika i informacija
o alkanima na
Internetu,
diskusija
zapažanja.
- Razvija analitičko i
logičko mišljenje.
- Seminarski rad:
Nafta i derivati
nafte.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
Aliciklični
ugljovodonici i
areni
- Navodi definiciju
alicikličnih
ugljovodonika, i
objašnjava njihov
homologi niz,
nomenklaturu,
Bajerovu teoriju
napona, cistrans
izomeriju, osobine.
- Navodi definiciju,
hemologe benzena,
nomenklaturu.
- Pojašnjava
aromatičnost.
- Navodi arene sa
kondezovanim
prstenovima.
Derivati ugljovodonika
Halogeni derivati
ugljovodonika
- Navodi definiciju,
podjelu,
nomenklaturu,
dobijanje i
pojašnjava osobine
halogenih derivata.
- Pojašnjava
mehanizam
nukleofilne
supstitucije.
Alkoholi i etri
- Navodi definiciju,
podjelu,
nomenklaturu,
dobijanje i osobine
alkohola.
- Nabraja i
pojašnjava
najvažnije
polihidroksilne
alkohole
- Objašnjava
učenik
pravilo, 1, 4 adiciju
kod diena, i
polimerizaciju.
Analizira značaj
kiselosti kod
alkina.
Uočava strukturu
benzenovog
prstena.
Analizira
mehanizam
elektrofilne
supstitucije i
reakcije adicije.
- Razvija sposobnost
opažanja.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Shematski prikaz
benzenovog
prstena.
-
Demionstracioni
ogled:
Izvođenje
reakcije
oksidacije.
-
Uočava postupak
dobijanja i osobine
halogenih derivata
i primjenu.
Uočava mehanizam
nuklefilne
supstitucije i
značaj za organske
sinteze, primjenu
alikl halogenida.
Interpretira
homologi niz i
imena
monohidroksilnih,
alkohola, njihovo
dobijanje i
osobine.
Pronalazi sličnosti
i razlike između
alifatičnih i
aromatičnih
alkohola.
-
Povezuje uzroke i
posljedice.
-
Prikazivanje
crtežom
enantiomera i
dijastreoizomera.
-
Demonstracioni
ogled:
Izvođenje
reakcije
oksidacije
alkohola.
-
39
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
optičku izomeriju
- Navodi definiciju,
dobijanje, osobine
i primjenu etara.
- Navodi osobine i
primjenu
dietiletra.
Aldehidi i ketoni
- Navodi definiciju
homologi niz,
nomenklaturu,
dobijanje i osobine
aldehida i ketona.
- Navodi značaj
važnijih aldehida i
ketona.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje
enantiomere,
diastereoizomere,
racemsku smješu
- Uočava strukturu
fenola i osobine,
razliku od
alifatičnih
alkohola.
- Pravilno piše
strukturne
izomere.
- Analizira reakcije
oksidacije,
nukleofilne adicije,
polimerizacije,
kondezacije.
- Uočava oksidaciju,
adiciju,
polimerizaciju,
kondezaciju, i
razliku između
aldehida i ketona.
-
Razvija
sistematičnost i
preciznost u radu.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Prikazivanje
crteža
enantiomera i
dijastreoizomera.
-
Demonstracioni
ogled:
Izvođenje
reakcije
oksidacije
aldehida.
-
-
Organske kiseline
- Navodi definiciju,
podjelu, homologi
niz, nomenklaturu,
dobijanje i osobine
organskih kiselina.
- Navodi najvažnije
mono,
polikarbonske,
alifatične i
aromatične
supstituisane
kiseline,derivate
kiselina.
-
Jedinjenja sa N
- Navodi
funkcionalne
grupe, njihova
najvažnija
jedinjenja i nazive.
- Definiše nitro
jedinjenja, amine,
-
-
-
-
Pravilno piše
formule i navodi
imena najvažnijih
kiselina i uočava
njihov značaj u
prirodi.
Analizira kiselost,
reakcije sa
metalima, bazama,
alkoholima.
Razlikuje hloride,
amide, anhidride,
estre kiselina.
-
Razlikuje nitro
jedinjenja,
postupke dobijanja
i primjenu.
Razlikuje
primarne,
sekundarne,
tercijarne,
-
Razvija logičko
rasuđivanje.
-
-
40
Razvija preciznost i
sposobnost
zapažanja.
Demonstracioni
ogled:
Izvođenje
reakcije
CH3COOH sa
metalima i
alkoholima.
Pretraživanje
Interneta na
temu:
Karboksilne
kiseline.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
dobijanje amina i
pojašnjava njihov
značaj.
-
Jedinjenja sa S
- Poznaje grupe
jedinjenja u
zavisnosti od
funkcionalne
grupe.
Heterociklična
jedinjenja
- Definiše
heterociklična
jedinjenja, njihov
značaj, osobine i
ulogu.
- Navodi najvažnije
heterociklične
prstenove i
supstance u čiji
sastav ulaze.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
učenik
kvaternerne amine,
alifatične i
aromatične amine.
Vrednuje značaj
derivata anilina
razlikuje baznost
amina, reakciju sa
HNO2.
Uočava značaj i
tiola, sulfida,
disulfida i
upoređuje njihove
osobine.
-
Razlikuje
heterociklična
jedinjenja sa
petočlanim i
šestočlanim
prstenom.
Uočava alifatične i
aromatične
osobine.
Preporuke za
izvođenje nastave
Razvija analitično i
logičko
rasuđivanje.
-
41
Shematski prikaz
važnih životnih
jedinjenja u čiji
sastav ulaze
heterociklična
jedinjenja.
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Biomolekuli i ćelija
- Definiše biohemiju
i pojašnjava njen
značaj za medicin.
- Navodi definicije
bioelemenata,
biomolekula,
biomakromolekula.
- Objašnjava razliku
između makro i
mikro elemenata.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje pojmove
metabolizam,
katabolizam,
anabolizam.
- Vrednuje značaj
neorganskih i
organskih sastojaka
ćelije za životne
procese kao i
hijerarhiju u
molekulskoj
strukturi žive
materije.
Voda i elektroliti
- Objasnjava značaj
vode i elektrolita,
njihov odnos u
organizmu.
- Pojašnjava termine
intracelularna,
ekstracelularna,
intersticijalna
tečnost.
- Opisuje
hidrataciju,
dehidrataciju,
posljedice
poremećaja
metabolizma vode i
elektrolita.
Acidobazna ravnoteza
- Navodi
koncentraciju
vodonikovih atoma
u tjelesnim
tečnostima i
zavisnost procesa u
ćeliji od pH.
- Nabraja i
pojašnjava
fizioloski važne
pufere, njihovu
ulogu i značaj.
- Objažnjava acidozu
i alkalozu.
- Objašnjava ulogu
plućne i bubrežne
regulacije pH.
- Navodi klinički
Uočava građu
molekula vode i
vodonicnu vezu.
Razlikuje hidrofilne
i hidrofobne
supstance.
Razlikuje sastav
unutar ćelijske i
van ćelijske
tečnosti.
Uočava proces
osmoze,
hidrataciju i
dehidrataciju
celije.
Upoređuje
bikarbonatni,
fosfatni i proteinski
puferski sistem.
Uočava važnost
optimalne
vrijednosti pH za
pravilno odvijanje
biohemijskih
procesa.
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija pozitivan
stav prema novim
saznanjima.
-
- Shvata značaj
naučnih
dostignuća.
Seminarski rad:
- Uloga vode i
elektrolita u
organizmu.
Pretraživanje
Interneta od strane
učenika na temu,
katabolizam,
anabolizam i
metabolizam,
diskusija
zapažanja.
Seminarski rad:
- Bikarbonatni pufer
i acido-bazna
ravnoteza.
42
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
značaj promjene
pH.
Tjelesne tecnosti
- Navodi tjelesne
tečnosti, njihov
sastav i ulogu.
Proteini
- Definise aminokiseline, podjelu,
osobine,
esencijalne i
neesencijalne
proteinske aminokiseline.
- Navodi definicije
peptidne veze i
strukture proteina.
- Navodi i pojašnjava
proste i složene
proteine.
- Opisuje varenje
proteina i krajnje
proizvode
razlaganja.
učenik
-
-
-
-
-
-
Hemoglobin
- Navodi porfirine i
njihov fiziološki
značaj.
- Objašnjava
strukturu molekula
hemoglobina, ulogu
i značaj.
- Objašnjava
metabolizam
hemoglobina i
nastanak žučnih
boja.
- Upoznaje derivate
hemoglobina: oksi,
karboksi i
methemoglobin.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
Seminarski rad:
Tjelesne tečnosti i
njihova analiza u
kliničkoj
dijagnostici.
Vrednuje značaj
uloge likvora,
limfe, urina, znoja
kao i analize
tjelesnih tečnosti u
kliničkoj
dijagnostici.
-
Uočava ulogu i
osobine aminokiselina i proteina.
Razlikuje
primarnu,
sekundarnu,
tercijarnu i
kvaternernu
strukturu proteina.
Razlikuje aminokiseline i proteine.
Vrednuje značaj
jetre u
metabolizmu
amino-kiselina i
proteina.
Razlikuje hipo i
hiper
proteinemiju.
Uočava sastav
plazme, proteine
plazme i patološke
promjene.
-
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
- Shematski prikaz
strukture proteina.
Uočava strukturu
hema i
protoporfirina IX i
ulogu.
Vrednuje značaj
derivata
hemoglobina u
dijagnostici.
-
Razvija sposobnost
zapažanja.
-
43
Razvija svijest o
značaju tjelesnih
tečnosti za
zdravlje čovjeka.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Shematski prikaz
hemoglobina.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Enzimi
- Objašnjava ulogu,
građu i način
djelovanja enzima.
- Navodi klasifikaciju
enzima i uslove za
dejstvo enzima.
- Upoznaje
dijagnostički važne
enzime.
- Objašnjava podjelu
i ulogu koenzima.
Ugljeni hidrati
- Navodi značaj i
podjelu ugljenih
hidrata.
- Definiše
monosaharide,
podjelu i osobine.
- Navodi
najpoznatije
disaharide,
oligosaharide,
polisaharide,
njihovu građu i
osobine.
- Opisuje varenje
ugljenih hidrata,
glikolizu, značaj
insulina i
poremećaj
metabolizma
ugljenih hidrata.
- Objašnjava
regulaciju i
poremećaj nivoa
glukoze u krvi.
Lipidi
- Definiše lipidne
klase njihove
osobine i ulogu.
- Definise proste i
složene lipide.
- Opisuje
lipoproteine i
pojašnjava njihovu
ulogu.
- Pojašnjava termine
Ch, VLDL, LDL,
HDL.
- Navodi najvažnije
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Razlikuje
holoenzim i
apoenzim.
Analizira ulogu
pojedinih faktora
na dejstvo enzima.
Uočava važnost
enzima u
dijagnostici,
bolesti srca, jetre i
pankreasa.
-
Razlikuje aldoze i
ketoze i piše
Fiserove i
Hovortove
prijekcione
formule.
Razumije stvaranje
glikozidnih veza i
karakteristične
reakcije
monosaharide.
Upoređuje aerobni
i anaerobni put
razgradnje ugljenih
hidrata.
Uočava
poremećaje u
metabolizmu
ugljenih hidrata
(dijabetes
mellitus).
-
Vrednuje ulogu i
značaj lipida.
Upoređuje zasićene
i nezasicene više
masne kiseline,
piše reakcije
esterifikacije,
hidrolize,
saponifikacije,
hidrogenizacije.
Analizira sastav i
ulogu lecitina,
kefalina,
-
Preporuke za
izvođenje nastave
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
-
Razvija svijest o
značaju pravilne
ishrane.
-
-
-
44
Razvija analitičko i
logičko
rasuđivanje.
-
Pretraživanje
Interneta na temu:
Enzimi i njihov
značaj u
dijagnostici.
Demostracioni
ogled:
Reakcija skroba sa
jodom.
Inverzija saharoze.
Reakcija sa
Felingovim i
Tolensovim
reagensom.
Demostracioni
ogled:
Određivanje
kiselinskog, jodnog
i saponifikacionog
broja akrolinska
reakcija.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
steroide.
- Opisuje varenje
lipida i stvaranje
krajnjih proizvoda
metabolizma.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
Krebsov ciklus
- Objašnjava
međusobnu
povezanost
metabolizma
ugljenih hidrata,
proteina i masti.
- Pojašnjava ciklus
uree.
- Navodi i pojašnjava
pojmove
ketonemije i
ketonurija.
Hormoni
- Definiše hormone
njihovu podjelu,
ulogu i način
djelovanja.
- Objašnjava
stvaranje hormona
u žlijezdama sa
unutrasnjim
lučenjem.
- Objašnjava
poremećaje u
metabolizmu
pojedinih hormona.
Metabolizam minerala
- Objašnjava
metabolizam Ca,
Mg, P i esencijalnih
elemenata u tragu.
- Navodi esencijalne
elemente u tragu i njihovu ulogu.
-
učenik
fosfatidilserina.
Uočava ulogu lipida
i njihovo pozitivno
i negativno
djelovanje na
organizam čovjeka.
Analizira molekul
ATP i shvata
energetske
promjene u
metabolizmu.
Uočava krajnje
proizvode
Krebsobog ciklusa.
-
Razlikuje
najvažnije
hormone i
mehanizam
njihovog
djelovanja.
Vrednuje značaj
pojedinih hormona
u metabolizmu i
dijagnostici.
-
Vrednuje značaj i
ulogu pojedinih
esencijalnih
elemenata u
organizmu.
Razlikuje vrste
oboljenja koja
nastaju usljed
poremećaja
koncentracije
pojedinih
minerala.
Uočava značaj
minerala u
biohemijskoj
analizi.
-
Razvija sposobnost
zapažanja.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Razvija sposobnost
komunikacije i
argumentovanog
iznošenja
sopstvenog
mišljenja.
-
Razvija svijest o
značaju zdrave
ishrane.
-
-
-
45
Shematski prikaz
Krebsovog ciklusa.
Shematski prikaz
molekula ATP.
Pretraživanje
Interneta na temu:
Hormoni i njihov
značaj u
metabolizmu,
diskusija
zapažanja.
Power point
prezentacija od
strane učenika:
Poremećaji
koncetracije
minerala i vrste
oboljenja.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Vitamini
- Navodi vitamine
rastvorne u vodi i
mastima, njihovu
ulogu i mjesto
nalaženja.
- Navodi bolesti koje
su posljedice
poremećaja
koncentracije
vitamina u
organizmu.
- Objašnjava
koenzimeprenosioce
vodonika i
koenzimeprenosioce grupa.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
-
-
- Razvija svijest o
značaju zdrave
ishrane.
Uočava vitamine
rastvorne u vodi i
mastima.
Upoređuje
pojmove hipo,
hiper i avitaminoza
i posljedice.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Izrada tematskih
panoa:
Vitamini, hipo,
hiper i
avitaminoza.
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- R. Jankov, D. Sišović, F. Bihelović, S. Antic: Hemija za I razred opšte gimnazije,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Podorica, 2007.
- M. Rakočević, R. Horvat: Opšta hemija za I razred srednje skole, Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000.
- S. Arsenijević, M. Celap: Zbirka zadataka sa ogledima iz hemije za I razred, NK
Beograd, 1982.
- M. Jovetić: Neorganska hemija za prvi i drugi razred srednje škole, Zavod za
izdavanje udžbenika, Novi Sad, 1992.
- V. Pavlović, R. Marković: Organska hemija za drugi i treći razred srednje
škole, Zavod za izdavanje udžbenika, Novi Sad, 1991.
- V.Pavlović i R. Marković: Organska hemija, Zavod za izdavanje udžbenika, Novi
Sad,1991.
- J. Petrović, S. Velimirović: Hemija za IV razred gimnazije, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2000.
- V. Đurđić: Medicinska biohemija za IV razred medicinske škole, Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000.
- N.T. Majkić-Singh: Medicinska biohemija, DMBJ, Beograd, 1994.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Laboratorijski pribor;
- posudje i hemikalije za demonstracione oglede;
- grafoskop;
- kompjuter, video projektor.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno.
- Usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera znanja vrši se pismenom vježbom (po jedna u polugodištu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
46
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
I i II razerd:
- Profesor hemije;
- diplomirani hemičar;
- diplomirani inženjer hemijske tehnologije.
III razred:
- Specijalista biohemije.
10. Povezanost predmeta
Znanja
-
-
Voda i elektroliti
Tjelesne tečnosti
Krv
Rastvori i elektroliti
Monosaharidi,
disaharidi i
oligosaharidi
Aminokiseline i
proteini
Lipidi i lipoproteini
Vitamini
Metabolizam minerala,
proteina, lipida
Metabolizam ugljenih
hidrata
Cerebrospinalna
tečnost (likvor)
Voda, kiseonik, ozon,
hlor itd.
Tjelesne tečnosti-urin
Vitamini
Enzimi
Krv
-
-
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
Anatomija i fiziologija
- Tjelesne tečnosti
- Krv
- Digestivni sistem
- Promet materija i energije
- Nervni sistem
Zdravstvena njega
-
-
Mikrobiologija
-
-
Tjelesne tečnosti
-
Patologija
-
-
Metabolizam ugljenih
hidrata
Metabolizam lipida
Tjelesne tečnosti
Krv
Voda i elektroliti
Hemoglobin
vitamini
Struktura materije
Osnovni hemijski
zakoni
Energetske promjene
-
Interne bolesti sa njegom
-
-
Praktična nastava
-
-
-
-
Odabrana poglalja iz fizike
-
47
Dezinfekcija vode, vazduha i
sl.
Izlučevine
Higijena ishrane
Metabolozam
mikroorganizama
Antigen i antitijela
Poremećaji prometa vode,
otoci, dehidratacija
Oboljenja digestivnog trakta
Krv
Dizenfekcija i sterilizacija
Agregatna stanja
Struktura atoma
Gasni zakoni
Entalpija, entropija,
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
slobodna energija
Znanja
-
pri hemijskim
reakcijama
Hemijska ravnoteža
Organska hemija
Voda i elektroliti
-
Farmakologija
-
48
Opšta farmakologija
1.2.4. MIKROBIOLOGIJA
1. Naziv predmeta: MIKROBIOLOGIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
108
36
144
108
36
144
Vježbe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 učenika.
3. Opšti ciljevi nastave
- Razumijevanje opštih pojmova i činjenica iz mikrobilogije.
- Usvajanje potrebnih znanja iz oblasti opšte bakteriologije, ekologije
mikroorganizama i imunologije.
- Razumijevanje uticaja spoljašnjih agensa na bakterije.
- Sticanje opštih znanja o uzrocima, prenosiocima i posljedicama infekcija i
zaraznih bolesti.
- Upoznavanje sa osnovama epidemiologije zaraznih bolesti.
- Razumijevanje odnosa čovjekove sredine i čovjeka sa mikroorganizmima,
- Povezivanje teorijskih sadržaja sa praktičnim radom.
- Razvijanje sposobnosti posmatranja, uočavanja i zaključivanja.
- Razvijanje sposobnosti zaštite organizma od zaraznih bolesti vakcinacijom.
- Praćenje širenja bolesti u populaciji i faktora koji utiču na njihovo širenje.
- Razumijevanje bakterija i virusa koje su najčešći uzročnici oboljenja čovjeka.
49
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Opšta bakteriologija
- Razvija sposobnost
- Definiše bakterije i - Uočava i razlikuje
osnovne oblike
opažanja.
navodi osnovne
bakterija.
- Razvija analitičko i
oblike.
- Analizira i određuje
logičko mišljenje.
- Ilustruje i
pojašnjava građu
sastavne elemente
bakterijske ćelije.
bakterijske ćelije.
- Opisuje ishranu i
- Razlikuje
metabolizam uz
disimilaciju i
navođenje enzima.
asimilaciju i uočava
izvore hrane i
- Opisuje
energije.
razmnožavanje
bakterija uz
- Uočava značaj
navođenje faktora
razmnožavanja uz
koji utiču na
razlikovanje oblika
razmnožavanje.
i faktora koji utiču
- Objašnjava
na razmnožavanje.
genetiku bakterija. - Određuje genotip,
- Navodi postupak
fenotip i mutacije
prenošenja
- Razlikuje transfer
genetičkog
genetičkog
materijala.
materijala.
Ekologija mikroorganizama
- Razvija pozitivan
- Uočava staništa
- Opisuje
stav prema
mikroorganizama.
rasprostranjenost
zdravlju i higijeni.
- Razlikuje
mikroorganizama.
mikroorganizme
- Objašnjava
kože, nosa i
mikrofloru i
digestivnog trakta.
mikrofaunu u
zdravom
organizmu.
Uticaj spoljašnjih agensa na bakterije
- Razlikuje sterilnos i - Povezuje uzroke i
- Opisuje sterilnost,
posljedice.
dezinfekciju.
asepsu i
- Razvija pozitivan
- Vrši komparaciju
dezinfekciju.
prema higijeni i
fizičkih agensa.
- Navodi i pojašnjava
zdravlju.
- Uočava primjenu
fizičke agense.
hemijske agensa.
- Objašnjava
- Razlikuje
djelovanje
dezinficijense.
hemijskih agensa.
- Nabraja i
objašnjava
dezinficijense.
Hemioterapeutici
- Razlikuje difuzione - Usvaja načela
- Objašnjava
i dilucionu metodu.
djelovanje
zdravog života.
hemioterapeutika i - Uočava nastanak
antibiotika na
rezistencije.
mikroorganizme.
50
Preporuke za
izvođenje nastave
- Shematski prikaz
građe bakterijske
ćelije.
- Seminarski rad na
temu: Ekologija
mikroorganizama.
- Prikaz
odgovarajućih
slika.
- Posjeta
mikrobiološkoj
laboratoriji,
upoznavanje sa
postupcima
sterilnosti i
dizenfekcije.
- Referat na temu:
- Hemioterapeutici.
- Prikaz
odgovarajućih
slika.
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
- Navodi i opisuje
rezistenciju
mikroorganizama.
Infekcija i zarazna bolest
- Definiše infekciju i - Razlikuje vrste
infekcija.
navodi vrste
- Uočava simptome
infekcija.
zarazne bolesti.
- Navodi definiciju
- Analizira
zarazne bolesti.
ispoljavanje
- Objašnjava
posljedice zaraznih
posljedice
bolesti.
infekcije i zarazne
bolesti.
Osnovi epidemiologije zaraznih bolesti
- Razlikuje
- Definiše
Vogralikov lanac i
epidemiologiju i
Gordonov trijas.
njene zadatke i
- Analizira širenje
navodi faktore
zaraze i način
neophodne za
javljanja.
nastanak infekcije.
- Uočava mjere
- Objašnjava
sprečavanja i
prenošenje i način
suzbijanja zaraze.
javljanja zaraznih
bolesti.
- Navodi i opisuje
mjere za
sprečavanje i
suzbijanje zaraznih
bolesti.
Patogenost i virulencija
- Definiše patogenost - Razlikuje faktore
i virulenciju i
invazivnosti i
navodi faktore
toksičnosti i
patogene
određuje
aktivnosti.
Virulenciju.
Imunologija
- Upoređuje urođenu
- Definiše
i stečenu
imunologiju i
otpornost.
opisuje otpornost
- Razlikuje
organizma.
spoljašnje i
- Objašnjava
unutrašnje faktore.
nespecifičnu
otpornost i opisuje - Upoređuje antigen
i imuni sistem.
spoljašnje i
unutrašnje faktore. - Analizira građu,
klase i vrste
- Navodi i pojašnjava
antitijela.
specifičnu
- Razlikuje
otpornost.
aglutinaciju,
- Objašnjava
precipitaciju,
humoralni imuni
litičke reakcije i
odgovor i opisuje
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
51
Preporuke za
izvođenje nastave
- Povezuje uzroke i
posljedice.
- Razvija osjećaj
lične odgovornosti
prema higijeni i
zdravlju.
- Pretraživanje
Interneta na temu:
infekcija i zarazna
bolest, diskusija
zapažanja.
- Razvija osjećaj
lične odgovornosti
prema higijeni i
zdravlju.
- Pravljenje
tematskih panoa na
temu: Faktori
neophodni za
nastanak infekcija.
- Uviđa važnost
očuvanja kvaliteta.
-
- Razvija sposobnost
opažanja.
- Razvija analitičko i
logičko mišljenje.
- Pravljenje
tematskih panoa na
temu: Otpornost
organizam.
Pretraživanje
Interneta na temu:
patogenost i
virulencija,
diskusija rezultata.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
antitijela.
- Opisuje reakciju
antigen-antitijelo.
- Navodi i opsuje
ćelijski imuni
odgovor.
- Definiše imunost i
nabraja aktivnu i
pasivnu zaštitu.
- Opisuje vakcine i
serume.
- Navodi definiciju
preosjetljivosti i
pojašnjava
preosjetljivost
ranog tipa.
- Pojašnjava
preosjetljivost
kasnog tipa.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
reakcije
imobilizacije.
- Analizira
efektorne,
regulatorne i tćelije pamćenja.
- Upoređuje prirodnu
i vještačku
imunost.
- Indetifikuje vrste
vakcina, razlikuje
homologne i
heterologne
serume.
- Razlikuje
anafilaksu, Artusov
fenomen,
desenzibilizaciju i
serumsku bolest.
- Uočava značaj
turbekulinskog
testa, autoimune
bolesti i
imunodeficijencije.
Specijalna bakteriologija
- Navodi i pojašnjava - Proanalazi sličnosti
i razlike između
stafilokoke.
stafilokoka
- Objašnjava
streptokoka.
streptokoke.
- Razlikuje
- Objašnjava
meningokoke i
najserije uz
gonokoke.
navođenje
- Uočava difteriju.
meningokoke i
- Uočava simptome
gonokoke.
tuberkuloze.
- Pojašnjava
- Vrši komparaciju
korinebakterijum
kožnog, plućnog
difterije.
- i crijevnog
- Definiše
antraksa.
mikobakterijum
- Razlikuje
turbekulozis.
klostridijum tetani
- Opisuje bacilus
i klostridijum
antracis.
botulinum.
- Objašnjava
klostridije i navodi - Upoređuje
ešerihiju koli,
vrste klostridija.
klebsijelu i
- Navodi
proteus.
karakteristike
- Razlikuje
enterobakterije i
salmonele, šigele i
opisuje ešerihiju
vibrio kolere.
koli i klebsijelu.
- Razlikuje
- Upoznaje
- Razvija pravilan
odnos prema
zdravlju i higijeni.
52
Preporuke za
izvođenje nastave
- Pretraživanje
Interneta na temu:
Specijalna
bakteriologija.
- Prikaz
odgovarajućih slika
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
salmonele, šigele i
vibrio kolere.
- Opisuje
pseudomonas,
hemofilus influence i bordetelu
pertusis.
- Objašnjava
brucele, listrije i
jersinije.
- Objašnjava
treponemu
palidum, borelije i
leptospire.
Opšta virusologija
- Definiše i
pojašnjava opšte
karakteristike
virusa.
- Navodi i objašnjava interferenciju,
tropizam i
selektivnost virusa
- Nabraja i opisuje
virusne infekcije.
Specijalna virusologija
- Navodi i pojašnjva
polioviruse, koksaki
viruse i eho viruse.
- Pojašnjava
karakteristike virus
gripa.
- Opisuje virus
mumpsa i morbila.
- Objašnjava virus
rabijesa i rubele.
- Navodi i pojašnjava
virus humane
imunodeficijencije.
- Upoznaje adeno
viruse.
- Opisuje herpes
viruse i navodi
simpleks i varičeluzoster.
- Upoznaje
citomegalo viruse
i Epštajnbarov
virus.
- Objašnjava viruse
hepatitisa.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Uočava građu,
hemijski sastav i
umnožavanje
virusa.
Razlikuje stvaranje
i vrste interferona.
Uočava i upređuje
virusne infekcije.
- Razvija sposobnost
zapažanja.
- Pravljenje
tematskih panoa na
temu: Opšte
karakteristike i
građa virusa.
Upoređuje polio
viruse, koksaki
viruse i eho viruse.
Uočava grip ili
influencu.
Uočava oboljenja
koja izazivaju
zauške i male
boginje.
Razlikuje bjesnilo i
dječja oboljenja.
Razlikuje
prenošenje i
inficiranje hiv
virusom.
Uočava i razlikuje
infekcije izazvane
adeno virusima.
Razlikuje
citomegalo viruse i
Epštajn-Barov virus
Upoređuje
hepatitis a i
hepatitis b.
- Razvija osjećaj
lične odgovornosti
prema higijeni i
zdravlju.
- Prikaz slajdova
različitih vrsta
virusa.
Formativni ciljevi
učenik
pseudomonas,
hemofilus influence
i bordetelu
pertusis.
Upoređuje brucele,
listrije i jersinije.
Razlikuje
treponemu
palidum, borelije i
leptospire.
53
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Medicinska protozoologija
- Navodi i pojašnjava - Razlikuje amebe
amebe tjelesnih
digestivnog trakta.
šupljina.
- Upoređuje đardiju
- Opisuje flagelate
lambliju i
tjelesnih šupljina.
trihomonas
- Objašnjava cilijate
vaginalis.
tjelesnih šupljina.
- Uočava
- Navodi
balantidijum coli.
karakteristike
- Vrši komparaciju
lišmanije i
lišmanije i
tripanosone.
tripanosone.
- Objašnjava
- Razlikuje
plazmodijum i
plazmodijum i
toksoplazmo gondi.
toksoplazmo gondi.
54
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
opažanja.
- Pravljenje
tematskih panoa na
temu: Protozoe
tjelesnih šupljina.
- Prikaz
odgovarajućih
slika.
MIKROBIOLOGIJA - vježbe
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Opšta bakteriologija
- Uočava opremu
- Upoznaje
laboratorijsku
odjeljenja za
opremu.
prijem materijal.
- Opisuje mikroskop i - Rukuje sa
objašnjava
mikroskopom.
mikroskopiranje.
- Rukuje epruvetama
- Opisuje pravljenje
na propisan način.
nativnog
- Razlikuje prosta i
preparata.
složena bojenja.
- Ilustruje
- Uočava bojenje po
pripremanje
gramu i po
preparata za
cilnilsenu.
bojenje.
- Uzima i šalje
- Objašnjava složeno
materijal na dalju
bojenje.
obradu.
- Opisuje uzimanje,
slanje i obradu
materijala.
Uticaj spoljašnjih ageanasa na bakterije
- Rukuje sa
- Opisuje fizičke
aparatima za
agense:
sterilizaciju.
temperaturu,
- Analizira i određuje
ultraljubičaste
hemijske agense.
zrake, ultrazvuk i
osmotski pritisak.
- Navodi i nabraja
hemijske agense.
Hemioterapeutici
- Opisuje ispitivanje - Analizira
antibiogram.
osjetljivosti
mikroorganizama.
Imunologija
- Uočava primarnu
- Objašnjava
reakciju antigenreakciju i njeno
antitijelo.
određivanje.
- Opisuje reakcije
- Analizira
aglutinacije i
aglutinaciju i
imunoprecipitacije.
imunoprecipitaciju.
- Objašnjava metode - Razlikuje testove
ispitivanja
hemolize, fiksacije
komplementa.
i imobilizacije.
Specijalna bakteriologija
- Opisuje stafilokoke - Razlikuje oboljenja
izazvana
i streptokoke.
stafilokokama i
- Objašnjava i
streptokokama.
opisuje najserije.
- Uočava meningokok
- Opisuje
i gonokok.
mikobakterijum
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija osjećaj
tačnosti i
preciznosti
- Razvija motoričke
vještine.
Preporuke za
izvođenje nastave
- Upoznavanje
učenika sa
laboratorijskom
opremom
mikrobiološke
laboratorije.
- Demonstracioni
ogled: bojenje po
- Gramu i po
cilnilsenu.
55
- Razvija
koncentraciju.
- Analiza i
određivanje
hemijskih agensa,
rad u manjim
grupama.
- Uviđa vezu teorije i
prakse.
- Analiza difuzionih i
dilucionih metoda.
- Preduzima
odgovornost za
sopstveno zdravlje.
- Analiza aglutinacije
i
imunoprecipitacije,
rad u parovima.
- Razvija sposobnost
zapažanja.
- Shvata važnost
povezivanja teorije
i prakse.
- Video zapis:
oboljenja izazvana
stafilokokama i
streptokokama,
diskusija
zapažanja.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
tuberkulozis.
- Objašnjava i
opisuje
enterobakterije.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Analizira postupak
dijagnoze
tuberkuloze.
- Razlikuje crijevna
oboljenja.
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- Š. Radulović: Mikrobiologija sa epidemiologijom za II razred medicinske škole,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- S. Stajić: Mikrobiologija za zdravstvenu struku, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Sarajevo, 1983.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računar, LCD projektor i projekciono platno,slike,sheme.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno i na vježbama.
- Usmeno – najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Pismeno – pismena vježba po jedna u polugodištu.
- Vježbe se ocjenjuju.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor medicine, specijalista za medicinsku mikrobiologiju;
- diplomirani biolog - mikrobiolog.
10. Povezanost predmeta:
Znanja
- Opšta bakteriologija
- Uticaj spoljašnjih agensa na
bakterije
- Hemioterapeutici
- Imunologija
- Specijalna bakteriologija
- Metabolizam
mikroorganizama
- Antigen i antitijela
- Agensi
- Antibiotici
- Infekcije
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Praktična nastava
- Opšta bakteriologija
- Uticaj spoljašnjih agensa
na bakterije
- Hemioterapeutici
- Imunologija
- Specijalna bakteriologija
- Hemija i biohemija
- Enzimi
-
Zdravstvena njega
Hirurgija sa njegom
Farmakologija
Infektivne bolesti
56
-
Krv
Sterilizacija
Asepsa i sterilizacija
Hemioterapijska sredstva
Respiratorne i crijevne
infekcije
1.2.5. PATOLOGIJA
1. Naziv predmeta: PATOLOGIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Razumijevanje pojmova, činjenica i zakonitosti iz oblasti patologije.
- Uočavanje značaja prognoze oboljenja u odnosu na tok i ishod patoloških
poremećaja.
- Upoznavanje sa pojmovima oboljenja klasifikovanim po organskim sistemima,
ishodu i značaju.
- Upoznavanje sa najznačajnijim poremećajima cirkulacije, zapaljenjima i
tumorima.
- Podizanje nivoa svijesti za zdravo ponašanje izmjenu rizičnog ponašanja i
razvijanje odgovornosti za zdravlje.
- Razvijanje svijesti o štetnom uticaju korišćenja duvana, alkohola i zloupotrebe
psihoaktivnih supstanci.
- Povezivanje teorijskih sadržaja sa mogućnosti primjene u kliničkim disciplinama.
- Razvijanje sposobnosti posmatranja, uočavanja i zaključivanja.
- Razvijanje ekološke svijesti.
- Osposobljavanje za nastavak stručnog usavršavanja.
57
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Uvod u patologiju, predmet i metodi u patologiji
- Navodi definiciju
- Razlikuje metode
- Razvija pozitivan
- Demonstracija
patologije.
rada: biopsije,
stav prema novim
izrade PH
obdukcije i
saznanjima.
preparata.
- Nabraja i
medicinskog
objašnjava
ekperimenta.
metode rada u
patologiji.
- Analizira način
izradu PH
- Nabraja bazične
preparata.
discipline medicine
i upoznaje
- Analizira izvođenje
povezanost
obdukcije, biopsije
patologije sa
i medicinskog
kliničkim
eksperimenta,
disciplinama.
dokazuje značaj
medicinskih
- Objašnjava značaj
hipoteza.
proučavanja
patologije.
- Vrednuje značaj
patofizioloških
istraživanja.
Opšti pojmovi bolesti, o uzroku nastanka, tok i ishod bolesti
- Definiše pojam
- Razlikuje akutna
- Razvija sposobnost
- Diskusija:
bolesti.
od hroničnih
opažanja.
- Navođenje
oboljenja.
primjera akutnih
- Nabraja etiološke
hroničnih oboljenja
- Izražava uticaj
faktore koji utiču
od strane učenika,
etioloških faktora
na nastanak
uočavanje sličnosti
na nastanak
oboljenja.
i razlike, etioloških
bolesti.
- Zna podjelu
faktora i prognoze
- Dokazuje direktnu
etioloških faktora.
oboljenja.
vezu etioloških
- Pojašnjava termine
faktora i nastanka
uroka nastanka,
bolesti.
toka i ishoda
bolesti.
- Ocjenjuje
prognozu
oboljenja.
Smrt organizma, vrste smrti i znaci smrti
- Definiše smrt.
- Demonstracija slika
- Razlikuje nasilnu
- Navodi vrste smrti.
na kojima se mogu
smrt, smrt usljed
- Objašnjava znake
uočiti znaci smrti u
bolesti i zadesnu
smrti.
svim fazama.
smrt.
- Pojašnjava
- Upoređuje znake
termine:
smrti.
- rani znaci smrti,
- Analizira vrijeme
nastanka smrti.
- pouzdani znaci
smrti i
- Vrednuje značaj
poznavanja znaka
- kasni znaci smrti.
smrti.
Poremećaji ishrane tkiva i prometa materija (metabolizma), atrofije, distrofije i
nekroze
- Definiše
- Razlikuje vrste
- Razvija sposobnost
- Demonstracija slika
58
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
poremećaje
metabolizma.
- Opisuje atrofiju,
distrofiju i
nekrozu.
- Poznaje uticaj
poremećaja
metabolizma na
zdravlje.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
opažanja.
Formativni ciljevi
učenik
atrofije po površini
i boji.
- Interpretira vrste
atrofije po
štetnosti za
organizam.
- Analizira uzrok
nastanka distrofije
proteina, masti,
ugljenih hidrata i
pigmenata.
- Analizira razliku
koagulacione,
kolikvacione,
kazaozne i
gangreozne
nekroze.
- Uočava i razlikuje
tkiva u kojima je
poremećen
metabolizam
masti.
Poremećaji prometa vode, otoci, dehidratacija
- Objašnjava
- Interpretira
nastanak otoka i
mehanizam
dehidratacije.
nastanka otoka.
- Definiše značaj
- Uočava klinički
otoka i vrste.
izgled nastalih
- Pojašnjava uticaj
otoka i razlikuje
otoka na pojavu
vrste otoka.
bolesti.
- Analizira štetnost
- Poznaje posljedice
otoka po
nastanka otoka i
organizam.
dehidratacije.
- Analizira značaj
fizičkih sila u
nastanku edema
(krvi pritisak i
onkotski pritisak).
Poremećaji krvotoka
- Nabraja
- Interpretira
- Razvija logično
poremećaje
mehanizam
rasuđivanje.
krvotoka.
nastanka
- Razvija analitičko
poremećaja
mišljenje.
- Navodi uzroke,
krvotoka.
definiše vrste i
rezimira ishode
- Upoređuje
poremećaja
hiperemiju,
krvotoka.
anemiju, infarkt,
trombozu,
- Poznaje značaj
emboliju i
poznavanja
krvarenje.
poremećaja
krvotoka.
- Analizira vrste
59
Preporuke za
izvođenje nastave
iz patohistološkog
atlasa – prikaz
atrofije, distrofije i
svih vrsta nekroze.
-
Demonstracija slika
na kojima se mogu
uočiti različite
vrste otoka.
- Seminarski rad:
- Poremećaji
cirkulacije.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
poremećaja
cirkulacije.
- Razlikuje ishod
poremećaja (opšti i
lokalni).
- Analizira način i
međusobnu
povezanost
poremećaja
cirkulacije.
Progresivni procesi i nadoknada tkiva
- Opisuje nastanak
- Uočava razliku
progresivnih
hipertrofije i
procesa.
hiperplazije.
- Navodi vrste
- Upoređuje vrste
nadoknade tkiva i
regeneracije i
opisuje njihov
transplantacije.
značaj.
- Analizira probleme
u transplataciji.
- Pojašnjava ishod
nadoknade tkiva.
- Ističe problem
reakcije
odbacivanja
transplatata.
Zapaljenja
- Navodi definiciju
- Razlikuje
zapaljenja i
nespecifična i
nabraja vrste.
specifična
zapaljenja.
- Objašnjava tok i
- Upoređuje
ishod zapaljenja.
alterativna i
- Pojašnjava termine
proliferativna
koje termine:
zapaljenja i
- seriozna,
evaluira njihov
- fibrinozna,
ishod.
- kataralna,
- gnojna i
- Analizira razliku
- putridna
specifičnih
zapaljenja.
zapaljenja: TBC,
sifilis i ostala.
Tumori
- Definiše pojam i
- Razlikuje vrste
opisuje vrste
tumora i analizira
tumora.
osobine epitelnih i
neepitelnih
- Pojašnjava osobine
tumora.
benignih i malignih
tumora.
- Vrši komparaciju
između fibroma,
- Poznaje značaj
lipoma, hondroma,
pojave metastaza.
osteloma i drugih
benignih tumora.
- Vrednuje značaj
metastaze,
- Razvija
samopouzdanje.
- Podstiče
zaključivanje.
Preporuke za
izvođenje nastave
- Seminaski rad:
- Problemi u
transplantaciji.
-
Razvija analitičko i
logičko
rasuđivanje.
- Demonstracija slika
razlicitih vrsta
zapaljenja iz
patohistološkog
atlasa.
-
Razvija sposobnost
opažanja.
-
60
Demonstracija slika
razlicitih vrsta
tumora - iz
patohistološkog
atlasa (benignih i
malignih tumora
kao i slike
kancerske
kaheksije).
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija svijest o
štetnosti
konzumiranja
cigareta, alkohola i
psihoaktivnih
supstanci.
- Stiče odgovornost
prema svom
ponašanju.
- Uočava važnost
zdravstvenog
vaspitanja.
- Seminarski rad:
- Bolesti zavisnosti,
vrste, dejstvo i
posledice.
- Zloupotreba
alkoholnih pića
vrste dejstvo i
posledice.
- Rizična ponašanja
opasna po zdravlje.
Formativni ciljevi
učenik
recidiva i maligne
alteracije kod
karcinoma i
sarkoma.
Bolesti zavisnosti i novije bolesti (sida i dr)
- Definiše bolesti
- Razlikuje
zavisnosti.
oštećenja organa i
- Opisuje simptome
tkiva kod
pojedinih oboljenja
alkoholizma.
(pušenje,
- Obrazlaže na
alkoholizam,
primjerima
narkomanija i dr.).
poremećaje
- Obrazlaže
ponašanja kod
promjene na
alkoholizma i
organizmu
korištenja
proistekle iz datih
psihoaktivnih
oboljenja.
supstanci.
- Navodi posljedice
- Dokazuje štetnost
bolesti zavisnosti.
pušenja na ciljne
organe.
- Evaluira značaj
liječenja od bolesti
zavisnosti.
- Analizira načine
prenošenja HIV
infekcije.
- Formira stav o
bolesti zavisnosti.
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- R. Borota: Patologija za II razred srednje medicinske škole, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2005.
- A. Jelaković: Patologija i patofiziologija za II razred srednje medicinske škole,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Zagreb, 2003.
- R. Kunar Cotran: Osnove patologije, Školska knjiga, Zagreb, 1995.
- D. Savjak, Ž. Eri: Priručnik za patohistološke vježbe, Štamparija, Trebinje, 1997.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Video projektor,
- odgovarajuće slike, sheme.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno.
- Usmeno, najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismeno - pismene vježbe (jednom u polugodištu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
61
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor medicine - specijalista za patološku anatomiju;
- doktor medicine.
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Bolesti zavisnosti i SIDA
- Zapaljenja
- Poremećaji cirkulacije,
zapaljenja i tumori
- Poremećaji ishrane tkiva i
prometa materije
- Progresivni procesi i
nadoknada tkiva
- Poremećaji prometa vode,
otoci i dehidratacija
- Poremećaji krvotoka
- Bolesti metabolizma
- Bolesti zavisnosti
- Poremećaji prometa vode,
otoci i dehidratacija
- Poremećaji krvotoka
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Infektivne bolesti
- Putevi prenošenja zaraznih
oboljenja
- Mikrobiologija
- Uzročnici: bakterije, virusi,
gljivice, protozoe i dr.
- Interne bolesti sa njegom
- Oboljenja
kardiovaskularnog sistema
- Oboljenja digestivnog
trakta
- Hirurgija sa njegom
- Tumori
- Anatomija i fiziologija
- Ćelija i tkiva
- Tjelesne tečnosti
- Psihologija i
komunikologija
- Akušerstvo sa njegom
- Kardiovaskularni sistem
- Promet materija i energije
- Poremećaji ponašanja
- Patologija trudnoće
- Krvarenje u trudnoći i na
porođaju
62
1.2.6. HIRURGIJA SA NJEGOM
1. Naziv predmeta: HIRURGIJA SA NJEGOM
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Razumjevanje pojmova i činjenica iz oblasti hirurgije sa njegom.
- Upoznavanje sa mjerama profilakse u hirurgiji i procedurom sprovođenja
sterilizacije.
- Upoznavanje sa akutnim i hroničnim krvarenjem, uzrocima, simptomima i
metodama liječenja.
- Razumijevanje značaja transfuzije i upoznavanje sa postupkom uzimanja,
konzerviranja i čuvanja krvi.
- Upoznavanje sa dijagnostičkim metodama u hirurgiji i razumijevanje
pravovremene dijagnostike.
- Razumijvanje značaja i upoznavanje sa preoperativnom i postoperativnom
njegom bolesnika.
- Upoznavanje sa različitim povredama i hirurškim tretmanom rana.
- Razumijevanje infektivnih bolesti i njihovim hirurškim tretmanom.
- Upoznavanje sa pojavom tumora i razumijevanje važnosti pravoremene
dijagnostike i hirurškog liječenja tumora.
- Povezivanje teorijskog sa praktičnim radom.
- Razvijanje profesionalne ogovornosti i sposobnosti za samostalan rad.
- Osposobljavanje za nastavak stručnog usavršavanja.
63
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod
- Zna istorijski razvoj - Raspoznaje
hirurgije.
osnovne zadatke
- Nabraja,
hirurgije u
poznaje,zna
vanrednim i
osnovne zadatke
mirnodopskim
hirurgije u
uslovima.
mirnodopskim i
- Uviđa specifičnosti
ratnim uslovima
rada hirurške
zna,opisuje,
sluzbe.
definiše
- Uviđa specifičnosti
specifičnosti rada
rada u
hirurške sluzbe.
previjalištu,inteziv
- Zna specifičnosti
noj njezi i
rada u
operacionom
previjalištu,intezivbloku.
noj njezi i
operacionom
bloku.
Mjere profilakse u hirurgiji
- Razvija
- Određuje proces
- Zna o
profesionalnu
izvođenja
preaseptičnom
odgovornost.
dezinfekcije.
periodu u hirurgiji,
- Određuje izvođenje
antisepsu i
dezinfekcije u
antisepticna
hirurgiji i hirurško
sredstva.
pranje ruku.
- Zna i opisuje
- Uočava važnost
dezinfekciju u
izvođenja
hirurgiji i hirurško
preoperativne
pranje ruku.
dezinfekcije kože
- Zna preoperativnu
bolesnika,
dezinfekciju koze
pripreme i
bolesnika ,
dezinfekcije
pripremu i
operativnog polja.
dezinfekciju
operativnog polja.
Asepsa i sterilizacija
- Uočava značaj
- Zna i definiše
asepse i
asepsu i
sterilizacije.
sterilizaciju u
- Ukazuje na značaj
hirurgiji.
pravilne upotrebe
- Poznaje aparate za
aparata za
sterilizaciju.
sterilizaciju.
Krvarenje
- Definiše akutna
- Razlikuje krvarenja - Razvija
krvarenja.
po nacinu, uzroku,
odgovornost i
- Navodi podjelu
vremenu i prema
samostalnost u
krvarenja po
mjestu.
radu.
64
Preporuke za
izvođenje naštave
- Prezentacije Power
point.
- Prezentacije Power
Point.
- Prezentacije Power
Point.
- Prezentacije Power
Point.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
nacinu,
uzroku,vremenu i
mjestu.
- Zna subjektivne i
objektivne znake
krvarenja.
- Definiše lokalno
krvarenje.
- Poznaje metode
privremene
hemostaze.
- Zna postupak
opšteg liječenja
nakon privremene
hemostaze.
- Poznaje metode
definitivne
hemostaze.
- Zna liječenje
nakon definitivne
hemostaze.
- Nabraja i
objašnjava metode
biološkog
zaustavljanja
krvarenja.
- Definiše hronična
krvarenja.
- Zna uzroke,
dijagnostiku i opšte
liječenje hroničnih
krvarenja.
Transfuzija
- Definiše transfuziju
krvi kao terapijsku
mjeru.
- Nabraja i zna krvne
grupe abo sistema i
rh sistem.
- Zna postupak
uzimanja,
konzerviranja i
čuvanja krvi.
- Poznaje normalan
izgled krvi za
transfuziju.
- Zna idikacije i
kontraindikacije za
transfuziju krvi.
- Zna moguće
komplikacije pri
Formativni ciljevi
učenik
- Uočava razliku
između
subjektivnog i
objektivnog
krvarenje kao i
lokalnih krvarenja.
- Razlikuje metode i
liječenja nakon
privremene
hemostaze.
- Određuje postupak
i metode biološkog
zaustavljanja
krvarenja.
- Uočava i
prepoznaje
hronična krvarenja
prema specifičnim
simptomima.
- Uočava značaj
transfuzije kao
terapijske mjere.
- Na primjerima
ukazuje na značaj
ABO sistema krvnih
grupa i Rh faktora.
- Obrazlaže na
primjerima važnost
poštovanja
postupka čuvanja i
konzerviranja krvi.
- Razlikuje indikacije
i kontraindikacije
za transfuziju krvi.
- Predviđa moguće
komplikacije pri
transfuziji.
65
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje naštave
- Razvija
odgovornost prema
zdravlju.
- Razvija svijest o
značaju prevencije
zdravlja.
- Prezentacije Power
Point.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
transfuziji krvi.
- Zna koja se
oboljenja prenose
putem transfuzije.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Identifikuje
postupke
prevencije
prenošenja
različitih oboljenja
putem transfuzije.
Šok
- Definiše šok i zna
podjelu šoka.
- Poznaje stanja koja
su slična šoku.
- Ukazuje na značaj
šoka u medicinihirurgiji.
- Uočava razliku u
stanjima koja su
slična šoku.
Dijagnostičke metode u hirurgiji
- Ukazuje na značaj
- Razvija svijest o
- Zna anamnezu
prevenciji zdravlja
bolesti i fizikalni
anamneze i
i pravovremenoj
pregled bolesnika.
fizikalnog pregleda
dijagnostici.
- Definiše i
u hirurgiji.
objašnjava
- Ukazuje na značaj
urgentnu
urgentne rtg
radiolosku
dijagnostike u
dijagnostiku.
hirurgiji.
- Definiše i
- Ukazuje na značaj
objašnjava
urgentne
urgentnu
endoskopije u
endoskopiju u
hirurgiji.
hirurgiji.
- Ukazuje na značaj
- Definiše i
urgentne punkcije
objašnjava
u hirurgiji.
urgentne punkcije
u hirurgiji.
Priprema bolesnika za hiruršku intervenciju
- Razlikuje indikacije - Razvija empatiju.
- Zna šta je
i kontraindikacije
operacija.
- Razvija vještine
za operaciju.
- Objašnjava šta su
timskog rada.
- Predlaže aktivnosti
indikacije, a šta
na predopertivnoj
kontraindikacije za
pripremi bolesnika
operaciju.
u zavisnosti od
- Zna pripremu
situacije.
bolesnika za
operaciju.
- Poznaje pripremu
hitnih i hronicnih
hirurskih bolesnika.
Anestezija
- Prihvata osnovna
- Definiše i navodi
nacela anestezije.
podjelu opšte
- Na osnovu
anestezije.
relevantnih faktora
- Nabraja sredstva za
vrši izbor
anesteziju.
adekvatne
- Navodi moguće
66
Preporuke za
izvođenje naštave
- Prezentacije Power
Point.
- Prezentacije Power
Point.
- Prezentacije Power
Point.
- Prezentacije Power
Point.
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
anestezije.
komplikacije
anestezije.
- Prepoznaje
- Zna šta je
komplikacije
intravenska
anestezije.
anestezija.
- Razlikuje mješovitu
- Nabraja sredstva za
i kombinovanu
iv anesteziju.
anesteziju.
- Definiše lokalnu
anesteziju.
- Navodi podjelu
anestetičkih
sredstava za
lokalnu anesteziju.
- Zna šta je
mješovita i
kombinovana
anestezija.
- Navodi
specifičnosti
anestezije u ratu.
Kardiopulmonalna reanimacija
- Predlaže mjere za
- Definiše
izvođenje
kardiopulmonalnu
kardiopulmonalne
reanimaciju u toku
reanimacije.
i nakon operacije.
- Poznaje faktore
koji upućuju na
potrebu za
izvođenjem
kardiopulmonalne
reanimacije.
Postoperativna njega bolesnika
- Ukazuje na moguće
- Zna postupak
komplikacije u
postoperativnog
postopertivnom
medikamentoznog
periodu zbog
lijecenja.
nepravilne
- Navodi rane i kasne
upotrebe
postoperativne
medikamenta.
komplikacije.
- Razlikuje postupke
pri tretmanu ranih
i kasnih
postoperativnih
komplikacija.
Zavoji, imobilizacija i transport
- Razlikuje vrste
- Definiše
imobilizacije.
imobilizaciju.
- Navodi podjelu i
vrste imobilizacije.
- Zna ulogu, ciljeve i
sredstva
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje naštave
- Prezentacije Power
Point.
67
- Razvija
odgovornost.
- Prezentacije Power
Point.
- Stiče samostalnost
u obavljanju svoje
profesije.
- Prezentacije Power
Point.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
transportne
imobilizacije.
- Zna kontrolu
imobilizacije za
vrijeme transporta.
- Definiše definitivnu
imobilizaciju.
- Poznaje uslove za
vrsenje definitivne
imobilizacije.
- Zna postupak
imobilizcije
standardnim
udlagama, gips itd.
Povrede - Traume
- Definiše i nabraja
fizicke povrede
(mehanicke,
potres, pritisak,
nagnjecenje,
distorzija,
iščašenje, prelom
kosti).
- Objašnjava
postkompresivni
sindrom, sindrom
udarnog talasa,
kesonsku bolest,
utapanje.
- Definiše rane
izazvane tupim,
oštrim i vatrenim
oruđem.
- Zna klasifikaciju
rana i hiruršku
obradu rana.
- Definiše i
objašnjava
termičke povrede
(sunčanica,
toplotni udar,
opekotine,
promrzline i
smrzavanje).
- Definiše i
objašnjava povrede
izazvane
elektricnom
strujom i udarom
groma.
- Definiše i
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje povrede
izazvane različitim
vrstama oruđa.
- Razlikuje vrste
fizičkih povreda.
- Uočava razliku
između opekotina i
smrzotina, udara
groma i struje.
Preporuke za
izvođenje naštave
- Prezentacije Power
Point.
- Razlikuje hemijske,
biološke i udružene
povrede i uočava
njihov značaj.
68
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
objašnjava
hemijske povrede.
- Definiše i
objašnjava biološke
povrede.
- Definiše i
objašnjava
udružene povrede.
Infekcije u hirurgiji
- Definiše primarne i
sekundarne
infekcije.
- Prepoznaje lokalne
znake infekcije.
- Nabraja i opisuje
aerobne infekcije
(furunkul,
karbunkul,
flegmona,
panaricijum,
akutno zapaljenje
hiruskih rana).
- Definiše i
objašnjava
anaerobne
infekcije (gasna
gangrena, tetanus,
putridne infekcije).
- Definiše i opisuje
opštu infekciju –
sepsa.
- Zna šta je
hiperbaricna
komora i zna
lokalno liječenje
oboljenja mekih
tkiva.
Tumori
- Definiše tumore i
navodi podjelu
tumora.
- Objašnjava
hirurško liječenje
tumora.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Uočava razliku
izmedju primarnih i
sekundarnih
infekcija.
Preporuke za
izvođenje naštave
- Prezentacije Power
Point.
- Na primjerima
pojašnjava značaj
hiperbaricne
komore u liječenju
hirurških oboljenja
mekih tkiva.
- Razvija svijest o
značaju primarne
prevencije zdravlja
i pravovremenoj
dijagnostici.
- Ukazuje na značaj
rane dijagnostike
tumora.
69
- Prezentacije Power
Point.
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- Dr A. Boljozović i dr N. Boljozović: Hirurgija sa njegom za III razred, Zavod za
udžbenike, Beograd, 2004.
- A. Baljozović: Hirurgija sa njegom za četvrti razred medicinske škole, Zavod za
udžbenike, Beograd, 2004.
- A. Baljozović: Zdravstvena njega 2, Zavod za udžbenike, Beograd, 2002.
- Z. Veža i D. Pavlović: Prva pomoć za medicinske škole, Zavod za udžbenike,
Beograd, 2006.
- Dr Z. Komljenović, dr Tomislav Ranđelović: Hirurgija sa njegom za III razred,
Zavod za udžebenike, Beograd, 2006.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Kompjuter;
- video projektor.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno i po potrebi pismenim putem.
- Usmeno - po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera vrši se po potrebi, po jedna pismena vježba u svakom
klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme naštavnika i stručnih saradnika
- Doktor medicine, specijalista za opštu hirurgiju ili jedne od hirurških grana;
- doktor medicine.
70
10. Povezanost predmeta
Znanja
-
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Praktična nastava
- Metode hirurške profilakse
- Krvarenje i hemostaza
- Transfuzija krvi u hirurgiji
- Postraumatski šok
- Ispitivanje bolesnika u
hirurgiji
- Preoperativna priprema
- Anestezija
- Postoperativna njega
- Postoperativne
komplikacije
- Imobilizacija
- Povrede – traume
- Infekcije u hirurgiji
Mjere profilakse u hirurgiji
Krvarenje
Transfuzija
Šok
Dijagnostičke metode u
hirurgiji
Pripremanje bolesnika za
hiruršku intervenciju
Anestezija
Postoperativna njega
bolesnika
Zavoji, imobilizacija,
transport
Povrede – traume
Infekcije u hirurgiji
- Anatomija i fiziologija
Tumori
Povrede i trauma
Imobilizacija
Transfuzija krvi u hirurgiji
Šok
Kardiopulmonalna
reanimacija
Oboljenja glave i kičmenog
stuba
Asepsa i sterilizacija
- Mikrobiologija
- Zdravstvena njega
- Tumori
- Patologija
- Ginekologija sa njegom
71
-
Ćelije i tkiva
Lokomotorni sistem
Krv
Kardiovaskularni sistem
Respiratorni sistem
Nervni sistem
- Agensi
- Prodivepidemijska zaštita u
zdravstvenim ustanovama
- Poremećaji cirkulacije,
zapaljenja, tumori
- Tumori polnih organa žene
- Tumori dojke
1.2.7. PEDIJATRIJA SA NJEGOM
1. Naziv predmeta: PEDIJATRIJA SA NJEGOM
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Razumijevanje pojmova iz oblasti pedijatrije sa njegom.
- Usvajanje znanja iz oblasti neonatologije i osposobljavanje za procjenu zrelosti i
mjera novorođenčeta.
- Osposobljavanje za prijem i tretman novorođenog djeteta.
- Usvajanje znanja o pravilima zdrave ishrane majke i djeteta i znanja o tome kako
da edukativno djeluje na trudnicu i dojilju.
- Upoznavanje raznih oblika patologije novorođenčeta i osnovnim proncipima
profilakse.
- Priprema učenika za primjenu teorijskih znanja iz oblasti pedijatrije u praksi.
- Upozvanje sa uzrocima i profilaksom nedonešenosti kao i sa principima njege,
ishrane i terapije nedonešenog djeteta.
72
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod u pedijatriju
- Razvija osjećaj za
- Objašnjava značaj
- Definiše
dječiju populaciju
pedijatrije i
pedijatriju.
kao posebnu i
posebnost dječijeg
- Poznaje sadržaj,
specifičnu.
uzrasta u medicini.
značaj i istorijski
- Razvija pozitivan
- Razlikuje
razvoj pedijatrije.
odnos prema
anatomski zrele i
- Navodi opšte
prevenciji zdravlja.
nezrele organe
karakteristike
dječijeg
dječijeg uzrasta –
organizma.
nezrelost dječijeg
- Objašnjava značaj
organizma,
postojanja
anatomske
savjetovališta za
osobenosti i
trudnice i
metabolizam.
roditelje.
- Poznaje principe,
- Objašnjava značaj
oblike i program
pokazatelja
zdravstvene zaštite
nataliteta,
majke i djeteta.
morbiditeta i
- Definiše natalitet,
mortaliteta.
morbiditet i
- Shvata značaj
mortalitet djece
izučavanja
- Poznaje
pedijatrije radi
organizaciju rada u
organizacije
domovima zdravlja
preventivnog rada
i bolnicama.
sa djecom.
Neonatologija
- Razvija sposobnost
- Objašnjava značaj
- Definiše
opažanja i logičkog
izučavanja
neonatologiju.
mišljenja.
neonatologije i
- Poznaje sadržaj i
posebnost
značaj izučavanja
neonatalnog
neonatologije.
perioda djeteta.
- Navodi fiziologiju
- Razlikuje faze
antenatalnog
antenatalnog
perioda od
perioda.
oplođenja do
rođenja.
- Opisuje intrauterini
- Razlikuje faze
rast i razvoj.
intrauterinog
- Opisuje anatomske
perioda po
i fiziološke
lunuarnim
osobenosti
mjesecima.
novorođenčeta
- Razlikuje
(disanje, srčana
anatomske i
funkcija,
fiziološke
termoregulacija i
osobenosti
dr.).
novorođenčeta u
- Opisuje izgled
odnosu na stariju
novorođenčeta.
73
Preporuke za
izvođenje nastave
- Izračunavanje
pokazatelja
nataliteta,
mortaliteta i
morbiliteta,
populacije, prateći
broj stanovnika.
- Prikaz slika
novorođenčeta i
starije djece,
uočavanje razlika u
anatomskim
karakteristikama.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Poznaje postupak
reanimacije i njege
djeteta nakon
rođenja i kasnije.
- Poznaje parametre
procjene zrelosti i
mjera(obim
grudnog koša,
tjelesna masa i
dr.).
- Poznaje parametre
procjene vitalnosti
i sposobnosti za
vanmaterični život
(apgar score).
- Poznaje postupak
prvog i definitivnog
podvezivanja i
presijecanja
pupčane vrpce.
- Poznaje
karakteristike
fiziološke žutice i
fiziološkog pada
tjelesne mase.
- Poznaje prvu
profilaksu kod
novorođenčeta.
- Poznaje postupak
prijema
novorođenog
djeteta iz
porodilišnog boksa
na odjeljenje za
zdravu
novorođenčad
(„lista
novorođenčeta“).
Ishrana novorođenčeta
- Poznaje anatomiju
i fiziologiju organa
za varenje kod
novođenčadi.
- Poznaje hranljive
materije.
- Poznaje pravilnu
ishranu trudnice i
majke dojilje.
- Opisuje postupak
pripreme dojke za
lučenje mlijeka.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
djecu i odrasle.
Preporuke za
izvođenje nastave
Analizira
parametre
procjene zrelosti i
mjera, kao i
procjene vitalnosti
i sposobnosti za
vanmaterični život.
Razlikuje fiziološku
žuticu i fiziološki
pad tjelesne mase.
Objašnjava značaj
sprovođenja prve
profilakse kod
novorođenčeta.
Analizira principe
zdrave ishrane
trudnice i majke
dojilje.
- Razvija svijest o
značaju zdrave
ishrane za
očuvanje zdravlja
novorođenčeta.
Objašnjava faktore
koji utiču na
pripremu dojke za
lučenje mlijeka.
- Razvija svijest o
značaju prirodne
ishrane.
74
- Seminarski rad:
- Ishrana
novorođenčeta.
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
- Navodi osobine i
sastav humanog
majčinog mlijeka.
- Objašnjava potrebu - Analizira teškoće i
načine
novorođenčeta za
prevazilaženja
dojenjem.
teškoća u dojenju
- Opisuje teškoće u
koje potiču od
dojenju koje potiču
strane majke i od
od strane majke i
strane djeteta.
od strane djeteta.
- Poznaje principe
- Razlikuje kvalitet,
ablaktacije.
sastav i upotrebu
- Poznaje
različitih vrsta
karakteristike
mlijeka u prahu
vještačke ishrane
prema uzrastu
(upotreba mlijeka u
djeteta.
prahu).
- Nabraja vrste
mlijeka u prahu.
Patologija novorođenčeta
- Objašnjava
- Poznaje znake
postupak
asfiksije i postupak
reanimacije kod
reanimacije.
asfiksija.
- Navodi i opisuje
- Razlikuje vrste
vrste infekcija
infekcija kože,
kože, sluzokože i
sluzokože i pluća.
pluća itd.
- Objašnjava načine
- Poznaje znake i
ulaska infekcije i
simptome
prevenciju
neonatalne sepse.
neonatalne sepse.
- Poznaje uzroke,
siptome i
prevenciju
- Poznaje postupak
neonatalnog
dijagnostike
tetanusa.
meningitisa i
- Poznaje uzroke,
pripremu djeteta
simptome i
za tu intervenciju.
prevenciju
neonatalnog
meningitisa.
- Navodi uzroke i
simptome
hemoragične i
hemolitične bolesti
novorođenčeta.
- Poznaje postupak i
- Razlikuje pojedine
uslove primjene
vrste anomalija.
eksangvinotransfuz- Razlikuje vrste
je.
konvulzija.
- Poznaje znake
urođenih
75
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija svijest o
značaju primarne
prevencije zdravlja
kod
novorođenčeta.
- Izrada tematskih
panoa:
- Porođajne traume i
posljedice za
razvoj
novorođenčeta.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
anomalija.
- Zna vrste
konvulzuja
- Zna simptome
dehidratacije i
postupke
rehidratacije.
- Nabraja vrste
porođajnih trauma
novorođenog
djeteta i zna
postupak kod istih.
- Poznaje principe
njege, dijagnostike
i liječenja bolesnog
novorođenčeta.
Nedonešeno dijete
- Poznaje uzroke
rađanja
nedonešenog
djeteta.
- Poznaje anatomske
i fiziološke
osobenosti
nedonešenog
djeteta.
- Poznaje principe
njege, ishrane i
terapije
nedonešenog
djeteta.
- Zna procedure u
jedinicama
intenzivne njege.
- Objašnjava
sklonosti
nedonešenog
djeteta ka
infekcijama,
anemijama,
krvarenjima itd.
- Poznaje profilaksu
nedonešenosti.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje vrste
porođajnih trauma
prema
posljedicama.
- Prepoznaje vitalne
znake.
- Razvija svijest o
značaju primarne
prevencije
zdravlja.
- Razvija osjećaj za
populaciju
nedonešene djece i
za njihove posebne
potrebe za njegom.
- Prepoznaje znake
nezrelosti
novorođenčeta.
- Razlikuje njegu,
ishranu i terapiju
nedonšenog
djeteta i zrelog
novorođenčeta.
- Prepoznaje
indikacije koje
obavezuju za
tretman u
inkubatoru.
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikaz slika
nedonešenog
djeteta i
podsticanje na
uočavanje znaka
nezrelosti.
- Objašnjava uzroke
nedonešenosti i
načine njene
prevencije.
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- S. Kostić: Pedijatrija sa negom, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd,
2003.
- M. Subić: Nedonesena deca, Medicinska knjiga Beograd, Zagreb, 1978.
- B. Sečujac: Bolesno dete, Zavod za izdavanje udžbenika Republike Srbije,
Beograd,1959.
- D. Mardešić i suradnici: Pedijatrija, Školska knjiga, Zagreb, 1986.
76
- M. A. Femić: Rast i razvoj, Njega i ishrana djeteta, Pegaz, Bijelo Polje, 2007.
- D. Korać: Pedijatrija, Medicinska knjiga Beograd, Zagreb, 1982.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Slike, panoi, enciklopedije.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno, po jedna ocjena na kraju svakog klasifikacionog
perioda.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor medicine, specijalista za pedijatriju;
- doktor medicine.
10. Povezanost predmeta
Znanja
-
Neonatologija
Ishrana novorođenčeta
Patologija novorođenčeta
Nedonešeno dijete
- Ishrana novorođenčeta
- Porodilišni boks
- Uvod u pedijatriju
- Ishrana novorođenčeta
- Teškoće u dojenju od strane
majke i djeteta
- Patologija novorođenčeta
- Infekcije kože i sluzokože
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Praktična nastava
- Principi i oblici zaštite
majke i djeteta
- Izgled novorođenčeta
- Porodilišni boks
- Odjeljenje za
novorođenčad
- Urođene anomalije
- Prva profilaksa kod
novorođenčeta
- Priprema majke i
novorpđenčeta za prvi
podoj
- Teškoće u dojenju
- Vještačka ishrana
- Patologija novorođenčeta
- Nedonešeno dijete
- Zdravstvena njega
- Higijena ishrane
- Organizacija rada u bolnici
- Anatomija i fiziologija
- Anatomska i funkcionalna
organizacija čovječijeg
organizma
- Akušerstvo sa njegom
- Higijena i dijetetika
trudnoće
- Babinje
- Interne bolesti sa njegom - sve teme
- Infektivne bolesti
- Dijagnostika i terapija
infektivnih bolesti
77
1.2.8. GINEKOLOGIJA SA NJEGOM
1. Naziv predmeta: GINEKOLOGIJA SA NJEGOM
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
66
138
72
66
138
3. Opšti ciljevi nastave
- Osposobljavanje za prepoznavanje normalne funkcije ženskih polnih organa.
- Osposobljavanje za sprovođenje pravilne njege i higijene.
- Osposobljavanje za nastavak stručnog usavšavanja uz razvijanje sposobnosti za
donošenje zaključaka kroz posmatranje i praktične vježbe.
- Upoznavanje sa istorijskim razvojem ginekologije u Crnoj Gori.
- Upoznavanje embrionalnog razvoja polnih organa i maformacija koje nastaju
tokom razvoja.
- Upoznavanje značaja anamneze i ginekološkog pregleda za postavljanje dijagnoze
ginekoloških problema.
- Upoznavanje topografskog položaja polnih organa žene i funkcija tih organa.
- Upoznavanje sa najčešćim povredama i oboljenjima polnih organa i oboljenjima
dojke kao i osposobljavanje za prepoznavanje najčešćih problema.
- Upoznavanje sa bračnim sterilitetom i problemima kontracepcije kao i značajem
za planiranje porodice.
- Osposobljavanje za prepoznavanje simptoma ginekoloških poremećaja i
oboljenja.
- Upoznavanje sa postupkom ranog otkrivanja malignih oboljenja ženskih polnih
organa kao i simpotomima i poremećajima izazvanih benignim i malignim
tumorima ženskih polnih organa, bolestima dojke i citogenetskim poremećajima u
ginekologiji.
- Upoznavanje sa simptomima akutnih stanja ginekologije.
- Upoznavanje sa simptomoma i metodama polno prenosivih bolesti.
- Razvijanje humanih odnosa među ljudima i polovima i osposobljavanje učenika za
neposredno ostvarivanje zdrastveno-vaspitnog rada.
78
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Istorijski razvoj ginekologije u Crnoj Gori
- Uviđa mogućnost
- Poznaje predmet
- Definiše predmet
primjene novih
izučavanja
izučavanja
saznanja i u
ginekoloških
ginekologije.
edukaciji okoline.
oboljenja za
- Definiše značaj
zdravlje žene.
ginekoloških
oboljenja za
zdravlje žene.
Rasplodni pribor žene
- Razvija sposobnost
- Razlikuje
- Definiše i navodi
opažanja.
spoljašnje i
spoljašnje polne
- Razvija pozitivan
unutrašnje polne
organe i unutrašnje
odnos prema
organe žene.
polne organe žene.
sopstvenoj
seksualnosti.
Razvoj ženskih polnih organa
- Razvija sposobnost
- Poznaje
- Opisuje i
opažanja.
embrionalni razvoj
objašnjava razvoj
- Uviđa važnost
ženskih polnih
spoljašnjih polnih
primarne
organa.
organa i
zdravstvene zaštite
- Razlikuje
unutrašnjih polnih
i redovnih
maformacije
organa (vagine,
zdravstvenih
spoljašnjih i
materice, jajovoda
pregleda.
unutrašnjih polnih
i jajnika).
organa.
- Zna maformacije u
razvoju ženskih
polnih organa etiološke faktore i
klinički značaj
maformacija.
- Nabraja
maformacije
materice, jajnika i
jajovoda.
- Definiše
hermafroditizam.
- Navodi podjelu
hermafroditizma.
Anemneza i ginekološki pregled
- Poznaje postupak:
- Uočava značaj
- Razvija sposobnost
- uzimanja
ginekološke
opažanja.
anemneze,
anemneze i
- Razvija sposobnost
- sprovođenja opšteg
pregleda.
logičkog mišljenja.
pregleda.
- Prepoznaje
- Razvije pozitivnu
- Poznaje vrste
potrebe za
orjentaciju prema
ginekološkog
sprovođenjem
zanimanju.
pregleda.
dopunskih
- Opisuje postupak
ginekoloških
sprovođenja
pregleda.
79
Preporuke za
izvođenje nastave
- Mini istraživanje –
učenici sakupljaju
podatke iz svoje
okoline o
učestalosti posjete
žena ginekologu.
- Diskusija na času.
- Prikaz slika – polni
organi žene.
- Prikaz slika – polni
organi žene u
različitim
razvojnim dobima.
- Rad u parovima –
uzimanje
ginekološke
anamneze i
prepoznavanje
potrebe za
upućivanjem na
dopunske
ginekološke
preglede.
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
dopunskih pregleda
u ginekologiji:
- citološki;
- bakteriološki;
- šilerova jodna
proba;
- kolposkopija;
- celioskopija;
- histeroskopija;
- endometrionalna
biopsija;
- dijagnostička
kiretaža;
- hsg i ultrazvuk;
- biopsija.
Topografija polnih organa žene
- Nabraja spoljašnje - Uz korištenje
modela objašnjava
i unutrašnje organe
položaj polnih
žene:
organa žene.
- spad vagine,
- Razlikuje spad i
- cistokela i
ispadanje
rektokela,
materice.
- Opisuje položaj
- Razlikuje promjene
materice i navodi
položaja ženskih
promjene položaja
polnih organa.
materice,
- Definiše inverziju
materice,
Povrede ženskih polnih organa
- Razlikuje povrede
- Definiše i navodi:
spoljašnjih i
- povrede spoljašnjih
unutrašnjih polnih
organa,
organa.
- povrede himena,
- povrede vagine,
- povrede materice.
- Definiše fistule
organa male
karlice.
Oboljenja polnih organa žene
- Razlikuje oboljenja
- Definiše oboljenja
spoljašnjih polnih
spoljašnih polnih
organa.
organa i navodi
- Analizira pojedina
oboljenja
oboljenja:
Bartolinijeve
- Bartolinijeve
žlijezde.
žlijezde,
- Navodi oboljenja
- sindrom
vagine:
bakterijske
- sindrom bakterijske
vaginoze,
vaginoze,
- trihomonalni
- trihomonalni
kolpitis,
kolpitis,
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikaz slika –
osnovni i dopunski
ginekološki
pregledi.
- Razvija sposobnost
opažanja i
analitičkog
mišljenja.
- Crteži, grafofolije,
video-prikaz.
- Razvija sposobnost
opažanja.
- Razvija osjećaj
lične odgovornosti
prema sopstvenom
zdravlju.
- Razvija sposobnost
opažanja.
80
- Grafofolije –
oboljenja polnih
organa žene.
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
- mikotični kolpitis,
- mikotični kolpitis,
- chlamidija
- chlamidija
trashomatis.
trashomatis.
Oboljenja materice i adneksa
- Razlikuje i uočava
- Nabraja i opisuje
karakteristike
oboljenja
pojedinih oboljenja
materice:
ženskih polnih
- cervicitis,
organa.
- erozija grlića
materice,
- endometritis,
- adneksitis i
parametritis.
- Nabraja i opisuje:
- abc duglasi,
- perveopenitonitis,
- difuzni penitonitis.
- Navodi i opisuje
tbc ženskih polnih
organa.
Oboljenja dojke
- Uočava i razlikuje
- Nabraja i opisuje
promjene na
oboljenja dojke:
dojkama izazvane
- mastitis,
oboljenjima i
- poremećaj
poremećaji
laktacije.
laktacije.
Bračni sterilitet
- Razlikuje i poznaje
- Definiše bračni
uzroke bračnog
sterilitet.
steriliteta.
- Navodi podjelu
- Objašnjava uzroke
steriliteta prema
neplodnosti od
uzrocima.
strane muškarca.
- Nabraja uzroke
- Objašnjava uzroke
steriliteta.
neplodnosti od
strane žene.
Kontracepcija
- Razlikuje i poznaje
- Definiše i nabraja
kontaraceptivna
metode i sredstva
sredstva.
kontracepcije.
- Poznaje biološke i - Analizira prednosti
i nedostatke
hemijskoupotrebe različitih
mehaničke metode
kontraceptivnih
kontracepcije.
metoda.
Planiranje porodice
- Poznaje i analizira
- Definiše navodi
metode planiranja
metode planiranja
porodice.
porodice.
- Objašnjava prekid
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnost
opažanja.
- Razvija logičko
mišljenje.
- Grafofolije.
- Razvija sposobnost
opažanja i
analiziranja.
- Grafofolije.
- Razvija sposobnost
opažanja.
- Pretraživanje
Interneta – uzroci
bračnog steriliteta.
- Razvija osjećaj
odgovornosti.
- Razvija sposobnost
opažanja i
analitičkog
mišljenja.
- Primjerci
kontraceptivnih
sredstava i analiza
u grupama.
- Podsticanje
- Razvija osjećaj
diskusije –
odgovornosti prema
odgovorno
životu i zdravlju.
ponašanje mladih
- Razvija stav prema
81
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
trudnoće kao
metodu planiranja
porodice.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
abortusu.
- Razvija svijest o
prednostima
zdravog nataliteta.
Formativni ciljevi
učenik
82
Preporuke za
izvođenje nastave
prema seksualnom
zdravlju i
planiranju
porodice.
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Poremećaji menstrualnog ciklusa
- Razvija sposobnost
- Definiše amenoreju - Razlikuje
opažanja i uzročnoi nabraja i opisuje
poremećaje
posljedičnog
znake patološke
menstrualnog
zaključivanja.
amenoreje.
ciklusa izazvane
- Navodi i obrazlaže:
različitim
uzrocima.
- kriptomenoreju,
- oligomenoreju,
- Objašnjava
- polimenoreju,
normalan i
- hipo i
patološki uticaj
hipermenoreju,
hormona na
- dizmenoreju.
funkcije polnih
- Navodi i nabraja
organa žene.
centralne,
periferne i
disregulacione
menoreje.
- Navodi hormone
hipofize i jajnika i
pojašnjava njihov
uticaj na funkciju
polnih organa žene.
Neuredna krvarenja iz materice
- Razvija sposobnost
- Razlikuje vrste
- Navodi
opažanja i uzročnoneurednih
karakteristike
posljedičnog
krvarenja iz
neurednih
zaključivanja.
materice prema
krvarenja.
njihovom uzroku.
- Opisuje
disfunkcionalna
krvarenja juvenilna i
klimakterična
krvarenja.
- Nabraja i opisuje
krvarenja u vezi sa
trudnoćom i
porođajem.
- Definiše i
objašnjava
endometriozu.
Distrofična i predkancerozna stanja u ginekologiji
- Razvija sposobnost
- Poznaje
- Uočava i
opažanja.
katakteristike:
prepoznaje
- pruritus vulve,
predkancerozna
- dermatoze vulve,
stanja u
- leukoplakija,
ginekologiji.
- kraurozis vulve.
Tumori polnih organa žene
- Poznaje
- Razlikuje tumore
- Razvija sposobnost
mehanizam
benigne i maligne
opažanja i
83
Preporuke za
izvođenje nastave
- Seminarski rad:
- Uzroci poremećaja
menstrualnog
ciklusa.
- Uticaj hormona na
funkcije polnih
organa žene.
- Prikaz slika.
- Prikaz slika.
- Seminarski rad –
Tumori polnih
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
nastanka malignih
oboljenja ženskih
polnih organa.
- Navodi i opisuje:
- tumore vulve,
- tumore vagine,
- tumore materice,
- tumore jajnika.
Tumori dojke
- Definiše i nabraja
benigne i maligne
tumore dojke.
- Opisuje bolesti
dojke.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
logičkog
zaključivanja.
Formativni ciljevi
učenik
vulve.
- Poznaje benigne i
maligne tumore
vagine.
- Analizira
karakteristike
benignih i malignih
tumora grlića i
tijela materice.
Preporuke za
izvođenje nastave
organa žene.
- Seminarski rad –
- Razvija osjećaj
odgovornosti prema
Tumori dojke.
zdravlju.
- Uviđa važnost
primarne
prevencije
zdravlja.
- Povezuje uzroke i
posledice.
- Objašnjava nastale
promjene na
dojkama.
- Razlikuje
zapaljenja dojke i
tumore.
Citogenetski poremećaj u ginekologiji
- Definiše i nabraja
- Razlikuje
citogenetske
citogentske
poremećaje.
poremećaje.
- Navodi
karakteristike
- ovarijalne
disgenezije,
- klinefelterov
sindrom,
- mongolizam.
Akutna stanja u ginekologiji
- Definiše akutna
- Prepoznaje i
stanja u
razlikuje akutna
ginekologiji
stanja u
opisuje stanja:
ginekologiji.
- vanmaterična
trudnoća,
- ruptura jajovoda,
- uvrtanje
ovarijarnih tumora,
- akutna inverzija
materice,
- ukliješten prolaps
materice,
- pelveo i difuzni
peritonitis
ginekološkog
porijekla.
Venerična oboljenja
- Definiše venerična
- Razlikuje venerična
oboljenja.
oboljenja.
84
- Razvija osećaj
odgovornosti.
- Uočava važnost
nauke u
svakodnevnom
životu.
- Crteži.
- Sheme.
- Razvija sposobnost
opažanja.
- Povezuje uzroke i
posledice.
- Prikaz slika.
- Razvija sposobnost
opažanja.
- Pretraživanje
Interneta.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Navodi i opisuje
karakteristike
oboljenja:
- sifilis,
- gonoreja,
- ulkus mole,
- SIDA.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija
odgovornost prema
zdravlju.
- Izgrađuje
odgovoran stav
prema seksualnom
ponašanju.
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Osmišljavanje
školske akcije –
odgovorno
ponašanje prema
seksualnom
zdravlju i zaštita
od veneričnih
oboljenja.
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- D. Mladenović i drugi autori: Ginekologija sa njegom, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2005.
- P. Radović: Osnovi ginekološke dijagnostike, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2003.
- V. Kusovac i drugi autori: Zbornik radova iz istorije sanitetskog komiteta, Zavod
za udžbenike i nastavna sredstva, Cetnje, 1998.
- W. Pschyrembel: Praktična ginekologija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1968.
- D. Mladenović: Ginekologija i akaušerstvo, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2006.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Slike, filmovi, ultrazvučni zapisi, enciklopedije;
- kompjuter i LCD projektor, grafoskop.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno, po jedna ocjena u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor medicine, specijalista za ginekologiju i akušerstvo;
- doktor medicine.
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Anamneza i ginekološki
pregled
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Praktična nastava
- Ginekološka anamneza
- Priprema materijala i
instrumenata za ginekološki
pregled
- Priprema bolesnice i
materijala za ginekološke
intervencije
85
Znanja
-
Bračni sterilitet
Kontracepcija
Planiranje porodice
Poremećaji menstrualnog
ciklusa
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Bračni sterilitet
- Kontracepcija
- Povreda ženskih polnih
organa
- Oboljenja ženskih polnih
organa
- Distrofična i prekancerozna
stanja u ginekologiji
- Tumori polnih organa žene
- Oboljenja dojke
- Tumori dojke
- Priprema bolesnice i
materijala za ginekološke
intervencije
- Tumori polnih organa žene
- Tumori dojke
- Topografija unutrašnjih
polnih organa žene
- Kontracepcija
- Rasplodni pribor žene
- Razvoj ženskih polnih
organa
- Povrede porodilje u toku
porođaja
- Hirurgija sa njegom
- Njega bolesnice kod
poremećaja menstrulanog
ciklusa
- Njega bolesnice sa
povredom i promjenom
položaja ženskih polnih
organa
- Njega bolesnice sa
oboljenjima polnih organa
žene
- Njega bolesnice kod
distrofičnih i
predkancerogenih stanja u
ginekologiji
- Njega bolesnica operisanih
od tumora ženskih polnih
organa
- Njega bolesnica sa
oboljenjima dojke
- Preoperativna priprema
bolesnika
- Tumori
- Anatomija i fiziologija
- Genitalni sistem
- Akušerstvo sa njegom
- Kontracepcija
- Rasplodni pribor žene
- Fiziologija polnih organa
žene
- Povrede ženskih polnih
organa
86
1.2.9. AKUŠERSTVO SA NJEGOM
1. Naziv predmeta: AKUŠERSTVO SA NJEGOM
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
108
99
207
108
99
207
3. Opšti ciljevi nastave
- Osposobljavanje za vođenje normalnog porođaja.
- Osposobljavanje za prepoznavanje simptoma patološke trudnoće i porođaja.
- Osposobljavanje za sprovođenje prve njege novorođenčeta i njege babinjara.
- Osposobljavanje za nastavak stručnog usavršavanja uz razvijanje sposobnosti
donošenja zaključaka kroz posmatranje i praktične vježbe.
- Upoznavanje uloge i značaja materinstva i primjena mjera zdrastvene zaštite
trudnica, porodilja i babinjara.
- Upoznavanje anatomije i fiziologije polnih organa žene i promjena u trudnoći.
- Upoznavanje sa faktorima, tokom i mehanizmom normalnog porođaja.
- Upoznavanje sa anatomijom i fiziologijom dojke i pripremom za laktaciju.
- Upoznavanje sa najčešćim povredama ploda.
- Upoznavanje sa kliničkim karakteristikama babinja i njegom babinjara.
- Upoznavanje sa analgezijom i anestezijom u toku porođaja i akušerskih
intervencija.
- Upoznavanje sa postnatalnom zaštitom žena i organizacijon zdrastvene zaštite
žena.
- Upoznavanje sa metodama i sredstvima kontracepcije i planiranja porodice.
- Upoznavanje toka patološke trudnoće i porođaja.
- Upoznavanje nepravilnosti i komplikacije u trudnoći i porođaju koje izaziva plod.
- Upoznavanje nepravilnosti zbog poremećenih porođajnih snaga.
- Upoznavanje nepravilnosti porođaja koje potiču od porođajnih puteva i
komplikacije u babinjama.
- Upoznavanje sa akušerskim operacijama.
87
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod
- Poznaje istorijski
- Uočava ulogu i
- Shvata značaj
razvoj akušerstva u
značaj
materinstva.
Crnoj Gori.
materinstva.
- Definiše predmet i
zadatke
akušerstva.
Anatomija karlice
- Definiše karlicu.
- Razlikuje karlice i
zna mjere karlice.
- Navodi oblike i
mjere, suženja i
proširenja sa
mišićima,
inervacijom i
vaskularizacijom.
Rasplodni pribor žene
- Razvija svijest o
- Nabraja polne
- Razlikuje
sopstvenoj
organe žene.
spoljašnje od
seksualnosti i ulozi
unutrašnjih polnih
- Navodi embrionalni
tog segmenta
organa žene,
razvoj i građu
ličnosti u procesu
njihovu građu i
embriona.
samoaktualizacije.
razvoj.
Fiziologija polnih organa žene
- Navodi hormone
- Uočava uticaj
hipofize, jajnika,
hormona na
androgene
funkciju polnih
hormone i
organa žene i
nadbubrega.
njihov uticaj na
- Obrazlaže uticaj
fiziološke
hormona na
promjene tokom
funkciju polnih
životnih doba žene.
organa žene.
- Definiše
spermatogenezu i
ovogenezu,
menstrualni ciklus.
- Poznaje životna
doba žene.
Anatomija i fiziologija dojke
- Upoznaje se i zna
- Objašnjava razvoj
razvoj i građu
dojke kod žene i
dojke i pripremu za
muškarca.
laktaciju.
Fiziologija trudnoće
- Definiše oplodnju i
trudnoću.
- Opisuje razvoj
oplođene jajne
- Poznaje znake
trudnoće.
- Navodi znake po
kojima se određuje
Preporuke za
izvođenje nastave
- Podsticanje
diskusije:Značaj
materinstva i
roditeljstva.
- Prikaz modela
(fantoma) – način
mjerenja karlice.
- Prikaz slika i
filmova sa
ilustracijama
polnih organa
žene.
- Prikaz slike čovjeka
– položaj
endokrinih žlijezda
i objašnjenje
njihove
povezanosti.
- Prikaz slike – građa
dojke.
88
Prikaz slika i filma:
Proces oplodnje
Periodi trudnoće
Karakteristike
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
ćelije i njene
strarost ploda i
sastavne djelove.
termin porođaja.
- Poznaje proces
- Razlikuje zrelo i
dijagnostikovanja
nedonešeno
trudnoće,
novorođenče.
određivanja
starosti ploda i
termina porođaja.
- Poznaje
karakteristike
zrelog
novorođenčeta i
nedonoščeta.
Pregled trudnice i porodilje
- Definiše anamnezu - Objašnjava
trudnice i
proceduru
porodilje.
izvođenja spoljnjeg
i unutrašnjeg
- Poznaje postupak
pregleda trudnice i
izvođenja spoljnjeg
porodilje.
pregleda trudnice i
porodilje, uzimanja - Objašnjava proces
psihofizičke
osnovnih analiza za
pripreme trudnica
kontrolu stanja
za porođaj.
ploda i porodilje.
Higijena i dijetetika trudnoće
- Poznaje higijenu i
- Analizira uticaj
ishranu trudnica.
lične higijene,
upotrebu ljekova,
- Navodi uticaj
alkohola, droge,
štetnih fakora na
pušenja na razvoj
tok trudnoće.
ploda i tok
trudnoće.
- Objašnjava značaj
ishrane za tok
trudnoće.
Normalan porođaj
- Navodi znake
- Definiše normalni
početka porođaja i
porođaj i poznaje
prepoznaje
uzroke, predznake
odstupanja od
i faktore
normalnog toka
normalnog
porođaja.
porođaja.
- Prepoznaje znake
- Poznaje znake
intrauterine patnje
intrauterine patnje
ploda u porođaju i
ploda.
prepoznaje
- Navodi načine
povrede ploda
zaštite međice i
nakon porođaja.
prve njege
novorođenčeta.
- Definiše
mehanizam
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
zrelog
novorođenčeta i
nedonoščeta.
- Vježba u parovima
– psihofizička
priprema trudnica
za porođaj.
- Razvija svijest o
značaju pravilne
ishrane i zdravih
navika za primarnu
prevenciju
zdravlja.
- Rad u grupama:
pravljenje spiska
preporučljivih
namirnica za
dnevnu ishranu
trudnice.
- Prikaz filma –
porođaj.
89
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
porođaja i
savremeno vođenje
porođaja.
- Navodi povrede
ploda u porođaju.
- Zna dužnosti
babice u toku
porođaja.
Babinje
- Razlikuje i uočava
- Definiše babinje.
promjene na
- Poznaje anatomske
genitalnim
promjene u
organima babinjare
babinjama i
– materice.
kliničke
- Objašnjava važnost
karakteristike.
pravilne njege i
- Poznaje babinje
ishrane babinjara.
pranje i rad
organa u
babinjama
(crijeva, bešike).
- Navodi postupak
njege i način
ishrane babinjara.
Anestezije u akušerstvu
- Definiše anesteziju - Razlikuje vrste
anestezije i
i analgeziju u
sredstava kod
porođaju.
akušerskih
- Poznaje anasteziju
intervencija i na
kod carskog reza i
porođaju.
kod akušerskih
opreacija.
Postnatalna zaštita žena
- Objašnjava važnost
- Poznaje
i značaj
postnatalnu zaštitu
postnatalne zaštite
žena.
žena.
- Poznaje
organizaciju
zdrastvene službe
za zaštitu žena.
Kontracepcija
- Razlikuje prednosti
- Definiše
i nedostatke
kontracepciju.
različitih metoda i
- Poznaje metode
sredstava za
zaštite i
zaštitu od
kontraceptivna
neželjene
sredstva.
trudnoće.
- Navodi postkoitalna
i mehanička
kontraceptivna
sredstva.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikaz slika –
anatomske
promjene u
babinjama.
- Razvija
odgovornost prema
sopstvenom
zdravlju.
90
- Primjerci i
fotografije
kontraceptivnih
sredstava.
- Rad u grupama pronalaženje slika i
informacija o
različitim
kontraceptivnim
sredstvima.
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Patologija trudnoće
- Opisuje oboljenja
srca u trudnoći.
- Objašnjava plućne
tuberkuloze i tbc
drugih organa u
trudnoći.
- Opisuje
karakteristike
dijabetisa u
trudnoći, porođaja
kod žena oboljelih
od dijabetisa.
- Objašnjava
nastanak i
karakteristike
anemije u
trudnoći.
- Opisuje bolesti
jetre u trudnoći.
- Opisuje
karakteristike
kifoškoliotičnih
bolesnica u
trudnoći.
- Definiše i
objašnjava
oboljenja
mokraćnih organa u
trudnoći.
- Opisuje oboljenja
digestivnog trakta
u trudnoći.
- Opisuje
karakteristike
proširenih vena u
trudnoći.
- Navodi
karakteristike
infektivnih bolesti
u trudnoći.
- Objašnjava pojavu
sifilisa i side.
- Objašnjava
nastanak
poremećaja
digestivnog trakta
u trudnoći.
- Opisuje
karaktersitike
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razvija sposobnost
opažanja i razvija
analitičko
mišljenje.
- Razlikuje oboljenja
pojedinih organa i
sistema u trudnoći.
- Razlikuje kliničku
sliku pojedinih
oboljenja.
- Razlikje podjelu
hipertenzivnih
bolesti, prema
osobinama i
kliničkoj slici.
91
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikaz slika
oboljenja u
trudnoći.
- Rad u grupama analiza kliničke
slike trudnice.
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
hipertezivnog
sindroma u
trudnoći.
Pobačaj
- Definiše pobačaj i
- Razlikuje pobačaje - Razvija sposobnost - Debata – za i protiv
pobačaja.
opažanja i razvija
navodi podjelu
po vrsti, analizira
- Slike – različiti
osjećaj
pobačaja.
njihove osobine i
položaji materice.
profesionalne
- Poznaje nasilni
kliničku sliku.
- Podsticanje
odgovornosti.
prekid trudnoće.
- Razlikuje staru i
diskusije – psihičko
- Poznaje misset
mladu prvorotku.
stanje i psihičke
abortijum.
- Analizira
potrebe žene
- Poznaje grozdasta
prevremeni
nakon spontanog
mola.
porođaj i njegove
pobačaja.
- Poznaje
osobine.
karakteristike
- Prepoznaje
zavaljene materice
zavaljenu
u trudnoći.
matericu.
- Definiše
prevremeni
porođaj i tokolizu u
akušerstvu.
- Definiše i poznaje
mladu i staru
prvorotku.
Nepravilnosti u trudnoći i porođaju koje potiču od ovuluma i posteljice
- Definiše i opisuje
- Razlikuje
- Razvija sposobnost
nepravilnosti u
nepravilnosti u
opažanja.
trudnoći i porođaju
porođaju koje
koje potiču od:
potiču od ovuluma.
- plodovih ovojaka
- pupčanika
- plodove vode.
Embriopatije i fetopatije
- Razlikuje
- Razvija sposobnost
- Definiše
embriopatije od
opažanja i uočava
embriopatiju i
fetopatija.
važnost pravilne
fetopatiju.
- Analizira ctg zapis.
dijagnostike u
- Definiše i opisuje
zdravstvu.
uticaj štetnih
- Razlikuje
faktora.
prenesenu
- Koji djeluju i mogu
trudnoću, rH
oštetiti začetak ili
Inkopatibium i
plod.
- Hemolitičku bolest
- Poznaje
novorođenčeta.
kardiotokografski
zapis ctg i poznaje
intrauterino
uginuće začetka i
ovuluma.
- Definiše i opisuje:
- prenesenu
trudnoću,
92
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
- Rhinkopatibium,
- hemolitičku bolest
novorođenčeta.
Krvarenje u trudnoći i na porođaju
- Opisuje
- Razlikuje normalne
- Prikaz slika –
karakteristike
i patološke pojave
različiti uzroci
krvarenja u prvoj
povezane sa
krvarenja u
polovini trudnoće.
krvarenjem u
trudnoći.
- Opisuje
trudnoći i na
vanmateričnu
porođaju.
trudnoću.
- Objašnjava
molarnu trudnoću i
rupturu jajovoda.
- Poznaje uzroke
kravarenja u drugoj
polovini trudnoće.
- Definiše i poznaje:
- placenta previa,
- prevremeno
odljubljivanje
- normalnog
usađenja
posteljice,
- koagulopatije u
akušerstvu,
- vaza previa.
Nepravilnosti i komplikacije u trudnoći i porođaju koje izaziva plod
- Razlikuje
- Prikaz slika, filma
- Razvija osjećaj
- Definiše i opisuje
nepravilnosti u
ili ultrazvučnog
odgovornosti.
deflekciona
trudnoći i porođaju - Razvija sposobnost
zapisa – položaj
držanja ploda:
koje potiču od
ploda.
opažanja.
- tjemeni stav ploda,
ploda i uočava
- Razvija logičko
- čeoni stav ploda,
osobine pojedinih
zaključivanje.
- stav ploda lice,
nepravilnosti.
- nepravilne rotacije
- Razlikuje
glavice,
nepravilne rotacije
- asiklitizmi,
glavice ploda.
- karlični stav ploda.
- Definiše višeplodnu - Indetifikuje
opasnosti koje
trudnoću i nabraja
prijete plodu od
nepravilnosti u
karličnog porođaja.
razvoju ploda.
- Objašnjava moguće
- Definiše i opisuje
komplikacije
poprečni i kosi
višeplodne
položaj ploda.
trudnoće.
- Definiše, nabraja i
- Određuje i planira
opisuje teškoće
- porođaj kod kosog i
koje potiču od
ploda:
poprečnog
- nalijeganje i
položaja.
ispadanje nožice,
- Objašnjava
93
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
postupak
- ispadanje ručice,
rješavanja
- spad i ispadanje
nepravilnosti od
pupčane vrpce u
nalijeganja i
porođaju.
ispadanja sitnih
- Definiše, nabraja i
diljelova ploda.
opisuje
nepravilnosti u
porođaju koje
potiču od
posteljice.
Nepravilnosti u porođaju zbog poremećenih prirodnih porođajnih snaga
- Razvija osjećaj
- Razlikuje slabe od
- Definiše i poznaje
profesionalne
jakih materičnih
primarno i
odgovornosti.
kontrakcija.
sekundarno slabe
- Poznaje indukciju
materične
porođaja i
kontrakcije.
uterotonike.
- Definiše jake
materične
kontrakcije.
- Definiše i opisuje
spazmotičan
porođaj navodi i
objašjava indukciju
porođaja
uterotonike i
prstaglandine.
Nepravilnosti u porođaju koje potiču od porođajnih puteva
- Razlikuje
- Definiše i
- Razvija sposobnost - Prikaz slika –
porođajne puteve
nepravilne karlice.
klasifikuje
opažanja i
uočava
nepravilne karlice i
analitičkog
nepravilnosti koje
objašnjava
mišljenja.
potiču od
komplikacije u
porođajnih puteva.
trudnoći i porođaju
kod suženih
karlica.
- Poznaje i navodi
nepravilnosti u
porođaju koje
potiču od mekih
porođajnih puteva.
Povrede porodilje u toku porođaja
- Razvija sposobnost - Prikaz slika –
- Definiše i navodi
- Razlikuje povrede
opažanja i
povrede:
mekih mekih tkiva
povrede porodilje u
profesionalnu
- simfize,
od koštanih.
toku porođaja.
odgovornost.
- međice,
- Razlikuje rupturu
- vagine,
materice, atoniju i
- grlića materice,
inverziju materice.
- ruptura materice,
- inverzija materice,
- atonija materice.
94
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Komplikacije u babinjama
- Razlikuje i poznaje
- Definiše i opisuje
komplikacije na
komplikacije na
dojkama.
dojkama.
- Razlikuje
- Definiše i nabraja
komplikacije na
puerperalne
materici.
infekcije - Poznaje
tromboflebitis i
komplikacije na
embolije poslije
krvnim sudovima.
porođaja.
- Uočava opasnost od
- Definiše i opisuje
komplikacija u
karakteristike
babinjama.
psihoza u
- Poznaje načine
babinjama.
reagovanja na šok
- Definiše i
u porođaju.
objašnjava šok u
porođaju.
- Opisuje smrt
porodilje u toku
porođaja.
Akušerske operacije
- Razlikuje akušerske
- Nabraja i opisuje
operacije.
akušerske
- Analizira faktore
operacije:
određivanja vrste
- vještačko širenje
intervencije.
cervikalnog kanala,
- Analizira razne
- arteficijeni
vrste akušerskih
abortusi,
opreacija.
- epiziotomija,
- Objašnjava vrste
- ušivanje međice,
zaustavljanja
- otvaranje
atoničnog
vodenjaka,
krvarenja iz
- ručna revizija
materice.
materične duplje,
- ručno odlubljivanje - Razlikuje okrete
ploda.
posteljice,
- Analizira različite
- revizija grlića
materice.
metode ekstrakcije
- Definiše i opisuje
ploda.
zaustavljanje
- Poznaje i razlikuje
atoničnog
vakum ekstruktor i
krvarenja iz
forceps.
materice:
- Objašnjava
- tamponada
proceduru
materice,
sprovođenja
- opstrukcija
carskog reza.
materičnih
- Razlikuje i
arterija,
analizira
- abdominalna
embriotomije.
metoda
zaustavljanja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
95
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija osjećaj
odgovornosti.
- Razvija logičko
zaključivanje.
- Prikaz slika ili filma
– komplikacije u
babinjama.
- Razvija sposobnost
opažanja.
- Razvija osjećaj
odgovornosti.
- Razvija analitičnost
i logičko mišljenje.
- Prikaz filmova –
vrste akušerskih
operacija.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
atoničnog
krvarenja.
- Definiše i poznaje
okrete ploda,
- spoljni okret,
- unutrašni okret,
- kombinovani okret.
- Definiše i nabraja
metode ekstrakcije
ploda:
- manuelna
ekstrakcija ploda,
- vakum ekstraktor
ploda,
- porođajna kliješta,
- carski rez.
- Definiše i opisuje
embriotomije:
- perforacija glavice
ploda,
- dekapitacija ploda,
- kleidotomija,
- atipične
evisceracije.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- D. Mladenović i saradnici: Akušertsvo sa njegom 1, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2005.
- A. Dražančić i saradnici: Porodiljstvo, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Zagreb,1999.
- V. Kusovac: Zdrastvena zaštita žena u CG, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd,1994.
- T. Elisabeth, Martinsen: Procedure, Oslo, Priručnik za medicinske sestre( prevod,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2004.)
- P. Radović: Osnovi ginekološke dijagnostike, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2003.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Slike, filmovi, ultrazvučni zapisi, enciklopedije;
- kompjuter i LCD projektor, grafoskop.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno, po jedna ocjena u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
96
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor medicine, specijalista za ginekologiju i akušerstvo;
- doktor medicine.
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Anatomija karlice
- Rasplodni pribor žene
- Fiziologija polnih organa
žene
- Normalni porođaj
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Praktična nastava
- Fiziologija trudnoće
- Kontrola trudnica
- Babinje
- Postnatalna zaštita žene
- Povrede porodilje u toku
porođaja
- Komplikacije u babinjama
- Normalni porođaj
- Reanimacija
novorođenčeta
- Kontracepcija
- Rasplodni pribor žene
- Fiziologija polnih organa
žene
- Povrede ženskih polnih
organa
- Higijena i dijetetika
trudnoće
- Patologija trudnoće
- Krvarenje u trudnoći i na
porođaju
- Pedijatrija sa njegom
- Ginekologija sa njegom
- Zdravstvena njega
- Patologija
- Normalni porođaj
- Priprema materijala i
trudnice za amnioskopiju,
amniocintezu i phmetriju
- Njega babinjare
- Prvi podoj
- Njega babinjare sa
patološkim puerperijumom
- Njega babinjare sa
oboljenjima
- Njega novorođenčeta
- Kontracepcija
- Rasplodni pribor žene
- Razvoj ženskih polnih
organa
- Povrede porodilje u toku
porođaja
- Higijena ishrane
- Poremećaji krvotoka
- Poremećaji vode, otoci,
dehidratacija
97
1.2.10. INFEKTIVNE BOLESTI
1. Naziv predmeta: INFEKTIVNE BOLESTI
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
66
66
66
66
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje i razumjevanje osnovnih pojmova iz epidemiologije i infektologije.
- Sticanje potrebnih znanja o kliničkim karakteristikama infektivnih bolesti.
- Upoznavanje učenika sa dijagnostičkim postupcima i terapijom i suzbijanjem
infektivnih oboljenja.
- Sticanje potrebnih znanja o prirodi nastanka, širenja, liječenja, i sprečavanju
širenju infektivnih bolesti.
- Razvijanje sposobnosti kod učenika za prepoznavanje različitih vrsta infektivnih
oboljenja u zavisnosti od simptoma.
- Razvijanja sposobnosti posmatranja, uočavanja i zaključivanja.
- Razvijanja osećaja odgovornosti i navikavanja na pridržavanja propisa.
- Razvijanje pozitivne orjentacije prema zanimanju i uviđanja veze između teorije
i prakse.
- Upoznavanje važnosti očuvanja životne sredine.
- Osposobljavanje za nastavak stručnog usavršavanja.
98
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Opšta infektologija
- Razvija pozitivan
- Vrednuje značaj
Epidemiologija
stav prema novim
epidemiologije u
infektivnih bolesti
saznanjima.
infektologiji.
- Navodi definiciju
- Identifikuje faktore - Uočava važnost
epidemiologije,
nauke u
koji uslovljavaju
opisuje njenu ulogu
svakodnevnom
nastanak
i objašnjava
životu.
infektivnog
zadatke u
oboljenja u cilju
infektologiji.
preventivnog
- Pojašnjava osnovne
otklanjanja istih.
pojmove i
- Analizira
pokazatelje u
imunološka
epidemilogiji.
zbivanja u toku
- Nabraja faktore
infektivnog
koji uslovljavaju
procesa, razlikuje
nastanak
patološke i
infektivnog
patofiziološke
oboljenja.
promjene.
- Definiše infektivnu
- Analizira značaj
bolest, navodi
mikroorganizma u
podjelu i vrste
biološkom ratu.
infektivnih
oboljenja prema
etiološkim
faktorima i
upoznaje
imunuloška
zbivanja u toku
infekcije.
- Objasni patološka,
patofiziološka
zbivanjima u
organizmu u toku
infektivnog
procesa.
- Upoznaje značaj
mikrooganizma u
biološkom ratu.
Kliničke karakteristike infektivnih bolesti
- Navodi i definiše
- Razlikuje opštu od
- Razvija sposobnost
osnovne pojmove u
specifične
opažanja i logičkog
infektologiji.
simptomatologije.
zaključivanja.
- Uočava i razlikuje
- Nabraja i
simptome
pojašnjava opšte i
infektivnih
specifične znake i
oboljenja:
simptome u
- respiratornog,
infektivnim
- digestivnog i
oboljenjima
- nervnog sitema.
(respitatornim,
99
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikaz izveštaja
Instituta za javno
zdravlje Podgorica
o kretanju zaraznih
bolesti na teritoriji
Crne Gorediskusija.
-
Prikaz slika
infektivnih
oboljenja:
respiratornog,
digetivnog i
nervnog sistema.
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
digestivnim i
nervnom sistemu).
- Opisuje tok
akutnih infektivnih
bolesti.
Dijagnostika infektivnih bolesti
- Nabraja
- Razlikuje
dijagnostičke
dijagnostičke
postupke i metode
metode i postupke
infektivnih
u zavisnosti od
oboljenja.
vrste infektvinih
oboljenja.
- Opisuje tehnike
uzimanja
- Upoređuje metode
anamnestičkih
uzimanja i slanja
podataka i tehniku
materijala za dalju
uzimanja i slanja
obradu.
materijala za
laboratorijske
pretrage.
Terapija infektivnih bolesti
- Opisuje terapiju
- Uočava i pravi
infektvinih
razliku izmedju
oboljenja.
pojedinih grupa
ljekova i poznaje
načine aplikacije
svake grupe.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Suzbijanje i sprečavanje infektivnih bolesti
- Upoznaje se sa
- Razlikuje i uočava
mjerama koje se
značaj mjera koje
preduzimaju prema
treba preduzeti
oboljelom i prema
prema oboljelom i
okolini oboljelog
njegovoj okolini
radi sprečavanja i
radi sprečavanja
širenja infektivnog
širenja infektivnog
oboljenja:
oboljenja.
- ranu dijagnozu,
- prijavu zaraznog
oboljenja,
- hospitalizaciju,
- izolaciju i
- karantin.
Zaštita od infektivnih bolesti
- Upoznaje aktivnu i
- Vrši komparaciju
pasivnu zaštitu od
između aktivne od
infektivnog
pasivne zaštite.
oboljenja.
- Vrednuje značaj
imunoprofilakse,
- Upozanje i definiše
seroprofilakse i
imunoprofilaksu,
vakcinacije u
seroprofilaksu i
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija analitičnost
i logičko
rasuđivanje.
-
Rad u parovima:
Simulacija
infektivnog
oboljenja-unošenje
anamnestičkih
podataka u
medicinsku
dokumentaciju,
izvještavanje.
-
Razvija preciznost i
navikava se na red
i urednost.
-
Shematski prikaz
različitih grupa
ljekova koji služe u
terapiji infektivnih
oboljenja, diskusija
sa učenicima o
načinu njihove
aplikacije.
-
Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju kao
društvenoj
vrijednosti.
-
Prikaz zakona o
zaštiti stanovništva
od zaraznih
bolesti.
-
Razvija pozitivan
stav prema novim
saznanjima.
Razvija pravilan
odnos prema
zdravlju kao
društvenoj
-
Upoznavanje
učenika sa
kalendarom
vakcinacije.
-
100
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
vakcinaciju.
- Nabraja i
utemeljuje
obavezni kalendar
vakcinacije
upoznaje se sa
komplikacijama i
neželjenim
dejstvima vakcine.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
vrijednosti.
- Navikava se na
pridžavanje propisa
i ravija sposobnost
opažanja.
Formativni ciljevi
-
Specijalna infektologija
Respiratorne
infekcije
- Nabraja
respiratorne
infekcije, opisuje
njihove
karakteristike i
puteve prenošenja.
- Definiše osipne
groznice, nabraja
elemente ospe,
njihovu lokalizaciju i način širenja.
- Upoznaje varičelu i
herpes zoster,
objašnjva
etiologiju, kliničku sliku, dijagnostiku,
terapiju i
komplikacije.
- Objašnjava
karakteristike
rubeole i morbile,
navodi njihovu
etiologiju, opisuje
kliničke
karakteristike,
dijagnozu, terapiju
i komplikacije.
- Upoznaje
karakteristike
parotitisa i gripa,
objašnjva njihovu
etiologiju, kliničke
karakteristike,
dijagnozu i
komplikacije.
- Definiše infektivnu
mononukleozu,
objašnjava
učenik
zaštiti od
infektivnih
oboljenja.
Uočava i razlikuje
kalendar
vakcinacije i
uočava neželjne
efekte nakon
aplikacije vakcine.
Upoređuje različite
vrste respiratornih
infekcije u
zavisnosti od
simptoma.
Analizira kliničke
karakteristike
varičele i herpes
zoostera i uočava
njihov značaj u
infektologiji.
Vrši komparaciju
između morbila i
rubeole i shvata
značaj
imunoprofilakse.
Analizira kliničke
karakteristike
parotitisa i gripa I i
uočava njihove
komplikacije.
Analizira etiologiju
njen kliničku tok i
prognozu.
Uočava kliničke
simptome i znake
poznaje terapiju i
shvata
komplikacije
streptokokne
angine.
Razlikuje
meningitise prema
etiologiji poznaje
njihove kliničke
karakteristike,
shvata značaj nege
i imunoprofilakse.
Uočava značaj
njege i ishrane kod
-
-
101
Razvija moć
zapažanja.
Razvija sposobnost
analitičkog
mišljenja i logičkog
zaključivanja.
Razvija osjećaj
lične odgovornosti
prema higijeni i
zdravlju.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
-
Prikaz slajdova
pacijenata sa
oboljenjima:
osipnih groznica,
varičele i herpes
zaostra,
rubiola i morbila,
infektivnih
mononukleoza,
streptokokne
angine,
menignitisa.
Razgovor sa
učenicima o
znacima gripa i
angine i
usmjetravajuća
diskusija u cilju
uočavanja sličnosti
i razlika izmedju
različitih vrsta
respiratornih
infekcija.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
etiologiju, kliničke
karakteristike,
dijagnozu, terapiju
i komplikacije.
- Opisuje i
streptokoknu
anginu, objašnjava
kliničku sliku,
dijagnostiku,
terapiju i
komplikacije.
- Pojašnjava termin
meningitis, nabraja
njegovu podjelu
prema etiološkim
faktorima, navodi
njihove razlike u
kliničkoj slici i
demonstrira
meningelne znake.
- Navodi definiciju
meningealnu
dječju sepsu i
opisuje njene
kliničke
karakteristike.
Crijevne infekcije
- Definiše i nabraja
crevne infekcije
opisuje njihovu
etiologiju i kliničke
karakteristike.
- Navodi definiciju
poliomielitis
opisuje etiologiju,
kliničku sliku,
dijagnostiku,
terapiju i
komplikacije.
- Opisuje
karakteristike
trbušnog tifusa i
kolere, objašnjava
njihovu etiologiju,
kliničke
karakteristike,
dijagnostičke
postupke, terapiju
i kojmplikacije.
- Definiše trihinelozu
i amebnu
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
-
učenik
dječje sepse i
značaj
sprovodjenja
imunoprofilakse.
Vrši komparaciju
različitih vrsta
respiratornih
infekcija, po
osnovu simptoma,
etiologije, izvora
infekcije, poteva
širenja, imuniteta,
patogeneze,
patoanatomskih
promjena, kliničke
slike, komplikacija,
prognoze, terapije
i mjera zaštite.
Anlizira kliničke
karakteristike
poliomielitisa
shvata specifičnost
nege i ishrane i
uviđa značaj
preduzimanja
preventivnih mjera
naročito
imunoprofilakse.
Uočava značaj
trbušnog tifusa i
kolere kao u
vanrednim tako i u
svakodnevnim
prilikama i suočava
se sa potrebom
preduzimanja
preventivnih
mjera.
Uočava trihinelozu
i vrednuje značaj
prevencije, i
upoređuje njegu
Razvija sposobnost
opažanja.
- Razvija osjećaj o
potrebi zaštite na
radu.
-
102
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Pretraživanje slika
crijevnih infekcija
na Internetu,
razgovor o uočenim
simptomima,
sličnostima i
rauzlikama među
različitim vrstama
respiratornih
infekcija.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
dizenteriju, opisuje
njihovu etiologiju
kliničke
karakteristike,
dijagnostičke i
terapijske
postupke i mjere
zaštite.
- Objašnjava
crijevene
parazitoze, nabraja
njihove kliničke
karakteristike
dijagnostičke,
terapijske metode i
mjere zaštite.
- Upoznaje se sa
virusnim
hepatitisom,
navodi podjelu
prema etiologiji,
opisuje kliničke
karakteristike,
dijagnostičke
postupke i mjere
zaštite.
Zoonoze
- Definiše zoonoze,
opisije kliničke
karakteristike i
navodi podjelu
zoonoza prema
etiologiji.
- Opisuje
karakteristike
tetanusa,
objašnjava
etiologiju i kliničke
karakteristike,
dijagnostičke i
terapijske principe
i mjere zaštite,
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
-
učenik
kod trihineloze i
amebne
dizenterije.
Razlikuje crevne
parazitoze prema
kliničkim
karakteristikama i
zauzima pravi stav
prema mjerama
prevencije.
Razlikuje i vrši
komparaciju
hepatitisa prema
etiološkim
faktorima i
interpretira
njihove razlike i
sličnost i shvata
značaj
preventivnih
mjera.
Vrši komparaciju
različitih vrsta
crijevnih infekcija,
po osnovu
simptoma,
etiologije, izvora
infekcije, poteva
širenja, imuniteta,
patogeneze,
patoanatomskih
promjena, kliničke
slike, komplikacija,
prognoze, terapije
i mjera zaštite.
Razlikuje različite
vrste zoonoza u
zavisnosti od opštih
karakteristika.
Ističe sve kliničke
karakteristike
tetanusa
Poznaje njegu i
ishranu kod
tetanusa i poznaje
mjere prevencije.
Analizira klinički
tok i suočava se sa
značajem
etioloških faktora.
Povezuje uzroke i
posljedice.
- Pozitivno
procenjuje važnost
novih saznanja iz
svoje struke,razvija
preciznost.
- Razvija pravilan
odnos prema
zdravlju kao
društvenoj
vrijednosti.
-
103
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Učenici dobijaju
zadatak da prikupe
slike osoba
inficiranih
zoonozama, na
nekom od narednih
časova vrši se
komparacija
različitih vrsta
infekcija,
uočavanje sličnosti
i razlika.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
upoznaje njegu
bolesnika
inficiranih
tetanusom.
- Pojašnjava pojam
antraksa, opisuje
etiologiju, kliničke
karakteristike,
dijagnostičke i
terapijske
postupke i
komplikacije.
- Opisuje bijesnilo i
objašnjava
etiologiju, navodi
kliničke
karakteristike,
dijagnostičke i
terapijske principe
i mjere prevencije.
- Upoznaje se sa
kliničkim
karakteristikama
lajmske bolesti
- Pojašnjava kliničke
karakteristike i
komplikacije
bruceloze.
- Definiše virusnu
hemoragičnu
groznicu.
- Definiše
toksoplazmozu i
leptospirozu,
opisuje kliničke
karakteristike,
dijagnostičke
postupke i mjere
zaštite.
- Opisuje kugu i žutu
groznicu, navodi
njihove kliničke
karakteristike i
mjere zaštite.
- Definiše Q groznicu
i lepru nabraja
kliničke simptome i
znake i objašnjava
mjere zaštite.
- Navodi definiciju
tularemije, opisuje
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
-
-
-
učenik
Analizira simtome
i znake, uočava
značaj dobro uzete
anamneze i
suočava se sa
značajem saradnje
epidemiološke i
veterinarske
saradnje.
Uočava simptome i
znake lajmske
bolesti i poznaje
preventivne mjere.
Analizira
simptomatologiju
tok i prognozu i
poznaje mjere
prevencije.
Ocenjuje značaj
hemoragične
groznice i vrednuje
značaj
preventivnih
mjera.
Razlikuje oboljenja
prema etiologiji i
kliničkim
karakteristikama i
suočava se sa
preventivnim
mjerama.
Uočava simptome i
poznaje etiologiju i
značaj deratizacije
kao preventivne
mjere.
Analizira kliničke
simtome Q
groznice i lepre i
poznaje
preventivne mjere.
Razlikuje
simtomatologiju i
poznaje
prevenciju.
Vrši komparaciju
različitih vrsta
zoonoza, po osnovu
opštih
karakteristika,
etiogije, kliničke
104
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
kliničke
karakteristike i
mjere zaštite.
Krvne (transmisivne)
- Definiše
transmisivne
infekcije, navodi
njihovu etiologiju i
kliničke
karakteristike.
- Opisuje pjegavi
tifus, navodi
etiologiju, kliničke
karakteristike,
dijagnostičke i
terapijske
procedure i
preventivne mjere
u sprečavanju
širenja pjegavog
tifusa.
- Pojašnjava
malariju, opisuje
etiologiju, kliničke
karakteristike
dijagnostičke
procedure i mjere
prevencije.
- Definiše Brilovu
bolest, navodi
etiologiju, kliničke
karakteristike i
mjere zaštite.
- Navodi definiciju
sidu, nabraja
etiološke faktore,
dijagnostičke
postupke i mjere
prevencije.
- Definiše SARS
navodi etiologiju,
kliničke
karakteristike,
objašnjava
dijagnostičke
postupke i mjere
zaštite.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
slike,
dijagnostičkih
procedura i mjera
zaštite.
infekcije
- Razlikuje različite
vrste transmisivnih
infekcija u
zavisnosti od opštih
karakteristika.
- Poznaje kliničke
karakteristike
pegavog tifusa i
njegov značaj u
vanrednim
uslovima i poznaje
preventivne mjere.
- Analizira puteve
prenošenja
malarije i shvata
značaj
dezinsekcije.
- Analizira simptome
i znake.
- Zna puteve
prenošenja i
etiologiju side
njen tok i shvata
preduzimanje
preventivnih mjera
zaštite.
- Poznaje etiologiju
i puteve
prenošenja SARS-a,
klinički tok i shvata
neophodnost
saradnje
epidemiološke i
vetrinarske
saradnje.
- Vrši komparaciju
različitih vrsta
transmisivnih
infekcija, po
osnovu opštih
karakteristika,
etiogije, kliničke
slike,
dijagnostičkih
procedura i mjera
zaštite.
-
-
-
-
-
105
Razvija pozitivan
stav prema novim
saznanjima.
Razvija osjećaj
lične odgovornosti
prema higijeni i
zdravlju i usvaja
načela zdravog
života.
Razvija stav prema
novim saznanjima i
i razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
Povezuje uzroke i
posljedice i razvija
osjećaj o potrebi
zaštite na radu.
Usvaja načela
zdravog života i
navikava se
pridržavanja
propisa.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Seminarski radovi
po temama:
Tifus
Malarija
Brilova bolest
SIDA
SARS.
Prezentovanje
seminarskih radova
i diskusija.
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- D. Diklić, B.Antonijević: Infektivne bolesti s negom, Zavod za udzbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 1990.
- D. Diklić: Infektivne bolesti u svakodnevnoj praksi, Naučna knjiga, Beograd,1989.
- Grupa autora: Infektivne bolesti, Medicinska knjiga, Beograd, 1981.
- B. Karakašević i saradnici: Mikrobiologija i parazitologija, Medicinska knjiga
Beograd-Zagreb,1969.
- E. Mihaljević i Fališevac: Infektologija, Medicinske naklade, Zagreb, 1976.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
Računarska učionica, Internet, video projektor, grafoskop, stručni časopisi,
medicinska dokumentacija, prospekti, stručna literatura.
-
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno, po jedna ocjena u svakom klasifikacionom
periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
-
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor medicine, specijalista za infektivne bolesti;
- doktor medicine.
10. Povezanost predmeta
Znanja
-
Opšta infektologija
Epidemiologija infektivnih
bolesti
Kliničke karakteristike
infektivnih bolesti
Respiratorne infekcije
-
Krvne infekcije
-
Dijagnostika i terapija
infektivnih bolesti
-
-
-
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
Hirurgija sa njegom
- Infekcije u hirurgiji
Mikrobiologija
- Infekcija i zarazna bolest
Interne bolesti sa njegom
Anatomija sa fiziologijom
-
- Komunikacija sa
pacijentima
-
Pedijatrija sa njegom
- Etika
-
Respiratorne infekcije
Respiratorni sistem
Krv
Oboljenja krvi
Infekcije kože i sluzokože
- Etički odnos prema ljudima
oboljelim od zaraznih
bolesti
106
1.2.11. INTERNE BOLESTI SA NJEGOM
1. Naziv predmeta: INTERNE BOLESTI SA NJEGOM
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
66
66
66
66
3. Opšti ciljevi nastave
- Usvajanje osnovnih pojmova iz interne medicine.
- Upoznavanje sa najčešćim uzrocima internih bolesti.
- Prepoznavanje karakterističnih simptoma i komplikacija kod pacijenata, nastalih
kao posljedica internih bolesti.
- Osposobljavanje učenika za uočavanje različitih vrstama oboljenja respiratornog,
kardiovaskularnog, urinarnog, endokrilnog i lokomotornog, sistema.
- Sticanje znanja o oboljenja digestivnog trakta.
- Osposobljavanje učenika za prepoznavanje uzroka i posljedica alergijskih
oboljenja.
- Razvijanje pozitivnog stava prema pravilnoj ishrani.
- Razvijanje sposobnosti opažanja, analitičkog i logičkog mišljenja.
- Razvijanje svijesti o značaju humanog poziva koji su učenici odabrali.
- Osposobljavanje učenika da stečena znanja primjene u praksi.
107
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
- Uočava i vrednuje
Opšti dio
- Razvija pozitivan
važnost interne
- Navodi definiciju
stav prema novim
medicine.
interne medicine.
saznanjima.
- Objašnjava uzroke
koji dovode pojave
internih bolesti.
- Definiše anamnezu
bolesti.
- Objašnjava
postupak dobijanja
podataka o istoriji
bolesti.
- Razlikuje
- Razvija sposobnost
Oboljenja
etiologiju, kliničku
zapazanja.
respiratornog
sliku, dijagnostiku, - Razvija sposobnost
sistema
liječenje i
analitičkog i
- Objašnjava
prevenciju
logičkog mišljenja.
anatomiju i
oboljenja
fiziologiju
respiratornog
respiratornog
trakta.
sistema.
- Definiše anamnezu - Razlikuje
obstruktivna
i fizikalni pregled.
oboljenja.
- Nabraja glavne
- Upoređuje faktore
simptome
rizika koji utiču na
respiratornih
pojavu
oboljenja.
respiratornih
- Imenuje
bolesti.
dijagnostičke
- Uočava simptome
postupke koji se
TBC pluća.
koriste za
- Uočava simptome
postavljanje
bronhijalne astme.
dijagnoze
- Na osnovu
respiratornih
simptoma vrši
oboljenja.
komparaciju
- Upoznaje oboljenja
različitih vrsta
gornjih disajnih
respiratornih
puteva: kijavicu,
oboljenja.
nazeb, katar
ždrijela, zapaljenje - Uočava uzroke i
posljedice
krajnika, akutni i
respiratornih
hronični sinuzitis.
bolesti.
- Opisuje akutni i
- Uočava razliku u
hronični bronhitis
njezi i ishrani
navodeći
bolesnika sa
etiologiju, kliničku
različitim vrstama
sliku, dijagnozu,
oboljenja
terapiju.
- Opisuje emfizem
respiratornog
pluca navodeći
sistema.
108
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Prikaz medicinske
dokumentacije
koja se odnosi na
podatke o
anamnezi i istoriji
bolesti.
- Pokazivanje slika
anatomije
respiratornog
sistema iz
anatomskog atlasa.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
etiologiju, kliničku
sliku, dijagnozu i
liječenje.
- Navodi definiciju
bronhijalne astme,
objašnjava
etiologiju i
patogenezu,
alergijsku i
nealergijsku astmu
i status astmatikus.
- Definiše
bronhijektazije i
analizira kliničku
sliku, dijagnozu i
liječenje.
- Navodi i pojašnjava
vrste pneumonija:
- krupozna,
- bronhopneumonija,
- virusna
pneumonija.
- Definiše apsces
pluca i pojašnjava
etiologiju, kliničku
sliku, dijagnozu i
liječenje.
- Opisuje plućnu
emboliju i infarkt
pluća, pojašnjava
etiologiju, kliničku
sliku, dijagnozu i
liječenje.
- Opisuje akutni
edem pluca, navodi
etiologiju, kliničku
sliku, dijagnozu i
liječenje.
- Definiše hroničnu
plućnu
insuficijenciju.
- Navodi definiciju
tuberkuloze pluća,
objašnjava izvor i
puteve zaraze,
opisuje faktore koji
utiču na nastanak
infekcije, kliničku
sliku, dijagnozu i
liječenje.
- Definiše oboljenja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
109
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
pleure: serozni i
eksudativni
pleuritis.
- Objašnjava
pleuralnu punkciju.
Oboljenja kardiovaskularnog sistema
- Objašnjava
anatomiju i
fiziologiju srca i
krvnih sudova.
- Definiše reumatsku
groznicu,
pojašnjava
etiologiju
patogenezu,
kliničku sliku, tok
bolesti, liječenje i
prognozu.
- Opisuje srčane
mane: urođene i
stečene i vrši
njihovo
pojašnjavanje u
zavisnosti od
hemodinamskog
poremećaja.
- Navodi definiciju
srčane
dekompenzacije
(insuficijencije
lijevog i desnog
srca).
- Definiše
miokarditis, navodi
etiologiju, kliničku
sliku,tok, prognozu
i liječenje.
- Opisuje
perikarditis,
etiologiju akutnog i
hroničnog
perikarditisa,
kliničku sliku i
liječenje.
- Opisuje koronarnu
bolest, etiologiju,
patogenezu,
faktore rizika,
kliničke oblike i
anginu pectoris.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija sposobnot
logičkog
rasuđivanja.
- Razvija pozitivan
stav prema
higijensko
dijetetskom
rezimu.
- Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju i redovnoj
kontroli krvnog
pritiska.
- Pretrazivanje slika
kardiovaskularnih
oboljenja na
Internetu, razgovor
o uočenim
simptomima,
sličnostima i
rauzlikama među
različitim vrstama
kardio-vaskularnim
oboljenjima.
Formativni ciljevi
učenik
- Analizira
poremecaje ritma.
- Uočava uzroke i
posljedice kardiovaskularnih bolesti.
- Razlikuje simptome
infrakt miokarda.
- Uporedjuje faktore
rizika za ibs.
- Uočava hitna
stanja u
kardiologiji
- Analizira stepen
svijesti pacijenta.
- Vrši komparaciju u
simptomina
miokarditisa,
perikarditisa,
endokarditisa i
reumatske
groznice.
- Razlikuje na osnovu
simptoma različite
vrste kardiovaskularnih
oboljenja.
- Uočava pravilno
rukovanja EKG
aparatom.
- Uočava pravilno
rukovanja
defibrilatorom.
- Uočava EKG
promjene angine
pektoris i
perikarda.
- Uočava razliku u
njezi i ishrani
bolesnika sa
različitim vrstama
oboljenjima
kardiovaskularnog
sistema.
110
- Tablice za
individualno
predviđanje
nastanka koronarne
bolesti.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Definiše infarkt
miokard, navodi
kliničku sliku,
dijagnozu i
liječenje.
- Objašnjava
poremecaj srčanog
ritma, navodi
tahikardne i
bradikardne oblike
aritmija.
- Definiše
hipertenziju i
hipotenziju.
Oboljenja krvi
- Opisuje stvaranje
krvnih elemenata i
objašnjava njihovu
funkciju.
- Navodi
dijagnostičke
postupke u
hematologiji.
- Nabraja opšte
simptome i podjelu
anemija.
- Definiše
pernicioznu
anemiju
objašnjava
etiologiju,
patogenezu,
kliničku sliku i
liječenje.
- Definiše
hemolitičku
anemiju (stvaranje
bilirubina i
razaranje
eritrocita), opisuje
kliničku sliku,
liječenje i njegu
bolesnika.
- Definiše leukemije,
akutne i hronične
simptome i navodi
podjelu.
- Navodi podjelu
limfoma.
- Definiše
hemoragijski
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje pojedine
loze koštane srži.
- Uočava razliku
između pune krvi,
plazme i krvnih
elemenata.
- Uočava razliku
izmjeđu anemije i
leukemije.
- Razlikuje
stadijume
Hočkinove bolesti
prema lokalizaciji.
- Uočava uzroke
krvarenja.
- Uočava značaj
hemostaze.
- Uočava pravilan
postupak rukavanja
sa jedinicama pune
krvi, krvnom
plazmom i
izdvojenim krvnim
elementima.
- Uočava razliku u
njezi i ishrani
bolenika sa
različitim vrstama
oboljenja krvi.
- Razvija pozitivan
stav prema
oboljelim od
anemije i
leukemije.
- Podstice i razvija
pozitivan odnos
prema davanju
krvi.
111
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Seminarski radovi:
Leukemija,
Anemija,
Hočkinova bolest.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
sindrom.
- Opisuje prirodnu
hemostazu,
trombocitopenije i
hemofiliju,
prevenciju
krvarenja i
purpura.
- Definiše multipli
mijelom i pravu
policitemiju.
- Definiše
agranulocitozu.
Oboljenja urinarnog
sistema
- Opisuje anatomiju i
fiziologiju
urinarnog trakta.
- Navodi simptome i
znake oboljenja
urinarnog trakta.
- Objašnjava
kliničko ispitivanje
funkcije bubrega
(određivanje
klirensa, ispitivanje
koncentracione
moći bubrega,
radioizotopsko
ispitivanje,
radiološko, biopsija
bubrega).
- Definiše
glomerulonefritis
(akutni, rapidno
progresivni,
perzistentni,
hronični).
- Definiše akutnu
bubrežnu
insuficijenciju,
pojašnjava
etiologiju, kliničku
sliku, dijagnozu i
liječenje.
- Navodi definiciju
hronične bubrežne
insuficijencije,
pojašnjava
etiologiju, kliničku
sliku, dijagnozu i
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Uočava osnovne
anatomske i
funkcionalne
karakteristike
urinarnog trakta.
- Razlikuje osnovnu
simptomatologiju
oboljenja bubrega.
- Vrši komparaciju
različitih vrsta
oboljenja urinarnog
sistema na osnovu
etiologije, kliničke
slike, dijagnoze i
ilječenja.
- Uviđa značaj
transplantacije
bubrega.
Preporuke za
izvođenje nastave
- Pretraživanje
- Razvija pozitivan
Interneta na temu
stav prema
oboljenja urinarnog
zdravlju.
sistema,
- Razvija osjećaj
prikupljanje slika i
odgovornosti prema
članaka, o
sopstvenom
različitim vrstama
zdravlju.
oboljenja,
transplataciji
bubrega; diskusija,
zapažanja.
112
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
liječenje.
- Pojašnjava
bakterijske
infekcije bubrega i
mokraćnih puteva.
- Definiše kalkulozu
bubrega i navodi
etiologiju, kliničku
sliku, dijagnozu i
liječenje.
- Navodi tumore
bubrega i
mokraćne bešike.
Oboljenja
digestivnog trakta
- Opisuje anatomiju i
fiziologiju
gastrointestinalnog
trakta, jetre i
pankreasa.
- Definiše oboljenja
jednjaka:
- ahalazija,
- ezofagitis,
- malori-vajsov
sindrom,
- divertikulume i
varikse i
- hijatus herniju.
- Opisuje funkciju
želuca i navodi
dijagnosticke
postupke
ispitivanja
oboljenja.
- Definiše akutni i
hronični gastritis.
- Navodi definicije
čira
dvanaestopalacnog
crijeva i želuca,
pojašnjava
etiologiju i
patogenezu,
kliničku sliku,
dijagnostičke
procedure i
liječenje.
- Nabraja
komplikacije
ulkusne bolesti
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Uočava osnovne
anatomske i
funkcionalne
karakteristike
gastrointestinalnog
trakta.
- Uočava ulogu
jednjaka i želuca.
- Vrši komparaciju
akutnog i hroničnog
gastritisa.
- Uočava ulogu
tehničara u
dijagnostici i njezi
bolesnika.
- Analaizira u
kratkim crtama
funkciju jetre i
pankreasa.
- Prepoznaje
simptome i
komplikacije
ulkusne bolesti
želuca i
dvanaestopalačnog
crijeva.
- Uočava sličnosti i
razlike između
akutnog i hroničnog
enteritisa.
- Razlikuje
karcinome debelog
crijeva po kliničkoj
slici.
- Analizira funkciju
jetre.
- Uočava promjene
na koži kod
- Razvija
zdravstvenu
kulturu.
- Podstiče
permanentno
učenje.
113
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prikaz slajdova koji
ilustruju različite
vrste oboljenja
digestivnog trakta.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
dvanaestopalačnog
crijeva i želuca:
- krvarenje,
- perforacija,
penetracija i
- stenoza.
- Opisuje karcinom
zeluca, pojašnjava
etiologiju i
patogenezu,
kliničku sliku,
dijagnozu i
liječenje.
- Definiše
zapaljenjska
oboljenja tankog i
debelog crijeva.
- Definiše ileus
mehanički i
dinamicki,
pojašnjava kliničku
sliku, dijagnozu i
liječenje.
- Pojašnjava
peritonitis i navodi
etiologiju, kliničku
sliku, dijagnozu i
liječenje.
- Definiše tumore
crijeva:
- karcinom kolona,
- karcinom rektuma.
- Objašnjava
funkciju jetre,
metabolizam
ugljenih hidrata
masti i
bjelancevina,
stvaranje žuci i
detoksikaciju.
- Definiše cirozu
jetre, objašnjava
etiologiju,
patogenezu,
kliničku sliku,
dijagnozu ,
komplikacije i
liječenje.
- Definiše oboljenja
žucne kese:
- kalkuloza,
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
bolesnika sa
cirozom jetre.
- Analizira izgled
bolesnika sa
pankreatitisom.
114
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- holecistitisi.
- Objašnjava akutni
pankreatitis i
objašnjava
etiologiju, kliničku
sliku, dijagnozu i
liječenje.
Oboljenja
endokrinog sistema
- Objašnjava ulogu i
međusobnu
povezanost djelova
endokrinog
sistema.
- Pojašnjava odnos
hipotalamusa i
hipofize i njihovu
ulogu u
koordinaciji sa
ostalim endokrinim
žlijezdama.
- Navodi hormone
prednjeg i zadnjeg
režnja hipofize i
objašnjava njihovu
ulogu.
- Definiše insipidni
dijabetes,
pojašnjava kliničku
sliku,
laboratorijske
testovi i liječenje.
- Nabraja tumore
hipofize.
- Objašnjava
akromegaliju i
navodi kliničku
sliku,
laboratorijske
testove i liječenje.
- Opisuje štitastu
žlijezdu, sintezu
hormona i
ispitivanje njene
funkcije.
- Definiše
hipertireozu,
tireotoksikozu,
Grevs-Bazedovljevu
bolest i
Tireotoksicnu kriza
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija svijest o
značaju pravilne
ishrane.
- Razvija sposobnost
opažanja i logičkog
zaključivanja.
- Prikaz fotografija
oboljenja različitih
vrsta endokrinog
sistema.
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje
anatomiju i
fiziologiju
endokrinog
sistema.
- Analizira razliku u
funkciji pojedinih
žlijezda.
- Uočava uvećanje
štitaste žlijezde.
- Razlikuje promjene
na tijelu kod
akromegalije.
- Uočava posljedice
nedostatka
hormona
nadbubrega.
- Prepoznaje
promjene na
stopalima šecerasa.
- Razlikuje vrste
insulina.
115
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
i i navodi kliničku
sliku, dijagnozu i
liječenje.
- Definiše
hipotireozu i
navodi kliničku
sliku, dijagnozu i
liječenje.
- Definiše tireoiditise
(akutni, subakutni i
hronični) i opisuje
strume.
- Opisuje funkciju
kore i srži
nadbubrezne
žlijezde.
- Opisuje morbus
Cushing - kliničku
sliku,
laboratorijske
testove i liječenje.
- Opisuje morbus
Adison - kliničku
sliku,
laboratorijske
testove i liječenje.
- Objašnjava
Adisonsku krizu.
- Objašnjava njihovu
funkciju i najčešća
oboljenja.
- Opisuje sećernu
bolest ( tip 1 i 2),
simptome,
dijagnostiku i
liječenje.
- Opisuje akutne i
hronične
komplikacije
šećerne bolesti.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- J. Todorović i saradnici: Interne bolesti sa njegom, Zavod za udzbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2002.
- Stefanovic i saradnici: Interna medicina, Zavod za udzbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1996.
- Sokolov: Klinička kardiologija, Savremena administracija Beograd, 1989.
- Harissonova načela interne medicine, Beograd, 2004.
116
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Tablice za određivanje BMI, racunarska učionica, video projektor, Internet, šeme,
slike, foto aparat.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
Provjera znanja vrši se usmeno, po jedna ocjena u svakom klasifikacionom
periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
-
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
-
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor medicine, specijalista za internu medicinu;
- doktor medicine.
10. Povezanost predmeta
Znanja
-
-
Oboljenja respiratornog
sistema
Oboljenja kardiovaskularnog sistema
Krv
Alergija-imunologija
Oboljenja lokomotornog
sistema
Oboljenja bubrega i
mokraćnog sistema
Oboljenja digestivnog
trakta
Oboljenja endokrinog
sistema
-
Oboljenja respiratornog
sistema
Oboljenja kardiovaskularnog sistema
Oboljenja krvi
-
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
Praktična nastava
- Prijem bolesnika na interno
odjeljenje, smještaj i
dijagnostička obrada
- Njega bolesnika sa
oboljenjima respiratornog
sistema
- Njega bolesnika sa
oboljenjima kardiovaskularnog sistema
- Njega bolesnika sa
oboljenjima krvi
- Alergologija i imunologija
- Njega bolesnika sa
oboljenjima lokomotornog
sistema
- Njega bolesnika sa
oboljenjima urinarnog
sistema
- Njega bolesnika sa
oboljenjima digestivnog
trakta
- Njega bolesnika sa
oboljenjima endokrinog
sistema
- Patologija novorođenčeta
- Njega babinjare sa
oboljenjima
Anatomija sa fiziologijom
- Respiratorni sistem
- Kardio-vaskularni sistem
- Krv
- Promet materije i energije
- Digestivni sistem
117
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Endokrini sistem
Znanja
-
Oboljenja digestivnog
trakta
Oboljenja endokrilnog
sistema
Oboljenja respiratornog
sistema
Oboljenja bolesti
metabolizma
Oboljenja krvi
Oboljenja krvi
Oboljenja bolesti
metabolizma
Oboljenja digestivnog
trakta
-
Infektivne bolesti
-
-
-
Hirurgija sa njegom
Zdrava ishrana i dijetetika
-
Hemija i biohemija
-
-
Pedijatrija sa njegom
-
-
-
Sve teme
118
-
Respiratorne infekcije
Crijevne infekcije
Krvne (transmisivne)
infekcije
Transfuzija krvi u hirurgiji
Bolesti nepravilne ishrane i
odgovarajuće dijeta
Metabolitam ugljenih
hidrata
Metabolizam lipida
Patologija novorođenčeta
1.2.12. PRAKTIČNA NASTAVA
1. Naziv predmeta: PRAKTIČNA NASTAVA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
108
144
216
264
732
Ukupno
108
144
216
264
732
Struktura praktične nastave po predmetnim oblastima i razredima:
- I razred: anatomija sa fiziologijom 36 časova; zdravstevna njega 72 časa;
- II razred: zdravstevna njega 72 časa;
- III razred: hirurgija sa njegom 36 časova; pedijatrija sa njegom 36 časova;
ginekologija sa njegom 36 časova; akušerstvo sa njegom 108 časova;
- IV razred: ginekologija sa njegom 99 časova; akušerstvo sa njegom 132 časa;
interne bolesti sa njegom 33 časa.
Praktična nastava:
- Realizuje se u kabinetu škole specijalizovanom za izvođenje vježbi iz anatomije i
u bolničkoj laboratoriji pri čemu se odjeljenje dijeli u grupe 10-12 učenika.
- Za izvođenje praktične nastave na bolničkim odjeljenjima neophodno je podijeliti
odjeljenje u grupe od 6-8 učenika.
3. Opšti ciljevi nastave
- Razvijanje sposobnosti socijalne komunikacije i empatije.
- Razvijanje sposobnosti rada u grupi.
- Osposobljavanje za planiranje, pripremu i izvođenje radnih zadataka.
- Sticanje samopouzdanja i sigurnosti kroz samostalni rad.
- Razvijanje ljubavi prema budućem pozivu i humanog odnosa prema bolesnom
čovjeku.
- Razvijanje pravilnog odnosa prema zdravlju i značaju primarne prevencije
zdravlja svakog pacijenta kao i šire društvene zajednice (zdravstveno vaspitni
rad.
- Usvajanje znanja o vođenju i čuvanju zdravstvene dokumentacije.
- Razvijanje i sticanje trajnih navika neprekidnog posmatranja bolesnika radi
uočavanja svih promjena na njemu.
- Usvajanje principa i vještina pružanja zdravstvene njege pacijentima sa različitim
oboljenjima.
- Osposobljavanje za pravilno rukovanje mikroskopom, epruvetama, aparatima za
sterilizaciju.
- Upoznavanje učenika sa osnovnim principima i oblicima zaštite majke i djeteta u
bolničkim, vanbolničkim i stacionarnim uslovima.
- Upoznavanje sa pripremom materijala, instrumenata i bolesnice za ginekološke
preglede i intervencije.
- Osposobljavanje učenika za sprovođenje njege ginekoloških bolesnika.
119
- Osposobljavanje za saradnju na vođenju normalnog porođaja i upoznavanje sa
simptomima patološke trudnoće i porođaja i sprovođenje prve njege
novorođenčeta i njege babinjare.
- Osposobljavanje učenika za pripremu materijala i instrumenata aparata i
trudnica za akušerske intervencije i operacije.
- Povezivanje teorije i prakse.
- Usvajanje profesionalne etike i razvijanje motivacije za konstantno usavršavanje
u struci.
120
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI - OBLAST ANATOMIJA SA FIZIOLOGIJOM (36 časova)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Uvod
- Razvija sposobnost - Kabinetska
- Uočava radni
- Upoznaje kabinet
nastava.
opažanja navikava
prostor, tehnička
za anatomiju i
- Grupni rad.
se na red i
pomagala, modele,
fiziologiju.
urednost, razvija
slike.
- Opredjeljuje se za
pozitivnu
- U okviru ponuđenih
pripadnost jednoj
orijentaciju prema
termina a u
od radnih grupa.
zanimanju.
komunikaciji sa
- Navikava se na
ostalim učenicima
planiranje radnih
planira i dogovara
obaveza i
se za radni termin.
saradničku
komunikaciju.
Ćelija i tkiva
- Razvija sposobnost - Mikroskopiranje ili
- Poznaje morfološke - Crta i interpretira
crtanje različitih
opažanja i
shematski prikaz
i funkcionalne
tipova humanih
preciznost.
ćelije i analizira
karakteristike
ćelija.
- Razvija analitičko
funkcije glavnih
ćelije.
- Mikroskopiranje
mišljenje.
djelova ćelije i
- Poznaje morfološke
trajnih histoloških
ćelijskih organela.
i funkcionalne
preparata ili
- Upoređuje
karakteristike
skiciranje strukture
strukturu, svojstva
raznih vrsta tkiva.
različitih vrsta
i funkcionalne
tkiva.
karakteristike
epitelnog,
potpornog,
mišićnog i nervnog
tkiva.
Lokomotorni sistem
- Razvija sposobnost - Demonstriranje na
- Prepoznaje i
KOŠTANI SISTEM
modelu skeleta i
opažanja.
samostalno
- Zna navesti kosti
modelima
- Razvija analitičnost
pokazuje kosti i
ramenog pojasa i
pojedinačnih
i logičko mišljenje.
njihove glavne
slobodnog gornjeg
kostiju.
- Razumije
djelove na modelu
uda i poznaje
komplementarni
kostura.
glavne djelove.
odnos među
- Uočava i crta
pojedinih kostiju
polovima.
glavne djelove
- Zna navesti kosti
grudne kosti,
grudnog koša i
rebara i kičmenih
kičmenog stuba.
pršljenova.
- Objašnjava
- Razlikuje vratne,
funkciju grudnog
grudne, slabinske
koša i kičmenog
pršljenove.
stuba.
- Identifikuje prava,
- Zna navesti kosti
lažna i slobodna
karličnog pojasa i
rebra na modelu
slobodnog donjeg
kostura.
uda, kao i
- Razumije funkciju
obrazložiti njihov
pojedinih kičmenih
značaj.
121
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Zna navesti kosti
glave i obrazložiti
značaj lobanje u
cjelini.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Uviđa važnost
tjelesne aktivnosti
za pravilan razvoj.
- Prepoznavanje
zglobova na slici ili
modelu skeleta i
simuliranje
pokreta.
Formativni ciljevi
-
-
-
ZGLOBOVI
- Opisuje zglobove
glave, kičmenog
stuba, gornjih i
donjih udova.
-
MIŠIĆI
- Poznaje topografiju
mišića: glave,
vrata, trupa,
gornjih i donjih
udova.
- Obrazlaže
agonističko i
antagonističko
djelovanje mišića.
Krv
- Poznaje fiziološke
rastvore i njihovu
primjenu.
- Obrazlaže krvnu
sliku.
- Opisuje i
pojašnjava pojave
karakteristične za
krv: sedimentacija
entrocita i
hemoliza.
-
-
učenik
pršljenova kao i
kičmenog stuba u
cjelini.
Razlikuje
morfološke i
funkcionalne
karakteristike
ženske i muške
karlice.
Na modelu
prepoznaje
pojedinačne kosti,
analizira lobanju u
cjelini i uočava na
bazi lobanje veliki
potiljačni otvor i 3
lobanjske jame.
Uočava sadržaj
lobanjske šupljine i
shvata težinu
povreda lobanje i
mozga.
Pokazuje zglobne
površine pojedinih
zglobova na
modelu i
demonstrira
pokrete.
Na modelu ili slici
samostalno
pokazuje pojedine
mišiće.
Uočava koji se
mišići kontrahuju a
koji relaksiraju pri
vršenju određenih
pokreta.
- Upoređuje sastav
krvne plazme i
fizioloških rastvora.
- Identifikuje
najčešće
primjenjivane
fiziološke rastvore.
- Analizira sljedeće:
broj entrocita,
leukocita,
trombocita,
količinu
- Prepoznavanje
skeletnih mišića na
modelu i slici.
- Shvata značaj
povezivanja teorije
i prakse.
- Povezuje uzroke i
posljedice.
- Pozitivno
procjenjuje
važnost novih
saznanja iz svoje
struke.
122
- Pokazivanje
različitih fizioloških
rastvora.
- Donošenje
laboratorijkih
nalaza krvi zdravih
i bolesnih
pacijenata.
- Demonstracija
hemolizirane krvi u
epruveti.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija svijest o
značaju kontrole
krvnog pritiska u
očuvanju zdravlja.
- Povezuje uzroke i
posljedice.
- Uviđa vezu teorije i
prakse.
- Razvija preciznost.
- Posmatranje i
prepoznavanje
arterija na modelu
i slici.
- Rad u parupalpacija pulsa i
mjerenje krvnog
pritiska.
- Prepoznavanje
površnih vena ruke
na slici.
- Rad u paru pipanje i praćenje
površnih vena ruke
na tijelu.
- Stiče uvid o
značaju kiseonika
za život čovjeka.
- Razvija ekološku
svijest.
- Prepoznavanje
djelova
respiratornog
sistema na
modelima i
slikama.
- Pravljenje
Dondersovog
modela.
Formativni ciljevi
učenik
hemoglobina,
hematokritsku
vrijednost i
leukocitarnu
formulu.
- Vrši komparaciju sa
referentnim
vrijednostima.
- Shvata
dijagnostički i
prognostički značaj
određivanja
sedimentacije.
- Uočava izgled
hemolizirane krvi.
Kardiovaskularni sistem
- Uočava arterije i
- Nabraja arterije
pokazuje mjesta na
čiji se puls može
tijelu na kojima se
palpirati.
pipa puls.
- Poznaje metodu
- Palpira puls i
palpacije pulsa i
ocjenjuje njegove
navodi njegove
kvalitete.
kvalitete.
- Mjeri arterijski
- Poznaje metodu
krvni pritisak i
mjerenja
upoređuje sa
arterijskog krvnog
referentnim
pritiska.
vrijednostima.
- Poznaje uticaj
- Upoređuje
tjelesnog
vrijednosti pulsa i
opterećenja na
krvnog pritiska u
aktivnost
uslovima mirovanja
kardiovaskularnog
i nakon fizičke
sistema.
aktivnosti.
- Poznaje anatomiju
površnih vena ruke. - Uočava i prati
površne vene koje
služe za vađenje
krvi i davanje
intravenskih
injekcija.
Respiratorni sistem
- Poznaje topografiju - Uočava položaj
pojedinih
respiratornih
respiratornih
organa.
organa i njihove
- Objašnjava
odnose sa drugim
mehanizam
organima na
respiratornih
modelu i slici.
pokreta.
- Pokazuje ulogu
- Definiše plućne
dijafragme i
volumene i
negativnog pritiska
kapacitete.
123
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Digestivni sistem
- Poznaje topografiju
organa za varenje.
- Poznaje ulogu
probavnih sokova i
fermenata.
Urinarni sistem
- Poznaje normalna
(fiziološka )
svojstva i sastav
urina.
- Opisuje rutinski
pregled mokraće.
- Pojašnjava diurezu.
Genitalni sistem
- Poznaje topografiju
muških i ženskih
polnih organa.
- Navodi metode
kontracepcije.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
u intrapleuralnom
prostoru u
ostvarivanju
disajnih pokreta
(Dondersov model).
- Razlikuje statičke i
dinamičke testove
za određivanje
funkcionalne
sposobnosti
respiratornog
sistema.
- Pokazuje pojedine
djelove probavne
cijevi i pridruženih
žlijeda na modelu i
slici.
- Pridružuje
odgovarajuće
fermente
pojedinim vrstama
hranljivih materija.
- Uviđa važnost
pravilne ishrane.
- Analizira
laboratorijske
nalaze urina zdrave
i bolesne osobe.
- Razlikuje fizikalni,
hemijski i
mikroskopski
pregled urina.
- Uptrebljava
medicinske
termine: oligurija,
poliurija, anurija,
polakizurija i
dizurija.
- Samostalno
pokazuje djelove
muških i ženskih
polnih organa na
modelu i slici.
- Vrši komparaciju
mehaničkih,
hemijskih i
bioloških metoda
kontracepcije.
Sistem receptornih organa
- Pojašnjava
- Ispituje
Preporuke za
izvođenje nastave
- Prepoznaje djelove
digestivnog sistema
na reljefnom
modelu.
- Tabelarni prikaz.
- Donošenje
laboratorijskih
nalaza urina
zdravih i bolesnih
pacijenata.
- Crtanje citoloških
sastojaka
sedimenta urina.
- Razvija humane
odnose među
polovima.
- Prepoznavanje
djelova genitalnog
sistema na modelu
i slici.
- Pokazivanje
različitih vrsta
kontraceptivnih
sredstava.
- Rad u paru,
124
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
akomodaciju ok.a
Nervni sistem
- Poznaje djelove
nervnog sistema.
- Objašnjava
refleksne radnje
(bezuslovni i
uslovni refleksi).
- Navodi klinički
važne reflekse i
obrazlaže njihov
značaj.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
akomodaciju oka
posmatranjem
Sanson-Purkinijevih
likova ili na
funkcionalnom
modelu oka.
- Samostalno
pokazuje pojedine
djelove nervnog
sistema na modelu
i slici.
- Identifikuje
elemente
refleksnog luka.
- Ispituje reflekse
oka, kože i tetivne
reflekse.
Preporuke za
izvođenje nastave
demonstracioni
ogled.
- Razumije
sposobnost
organizma da se
prilagođava
uslovima spoljašnje
sredine.
- Prepoznavanje
djelova nervnog
sistema na modelu
i slici.
- Rad u paru ispitivanje
refleksa.
NAPOMENA
Predmetnom nastavniku se daje mogućnost da za dio vježbi napravi izbor praktičnih
aktivnosti, iz sadržaja programa teorijske nastave, prema vlastitoj procjeni.
125
Razred: PRVI - OBLAST ZDRAVSTVENA NJEGA (72 časa)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Kabinet za
- Koristi opremu
- Stiče naviku
zdravstvenu njegu
kabineta za
odrzavanja radnog
zdravstvenu njegu.
prostora.
- Objašnjava svrhu
kabineta za
- Upotrebljava radnu
- Shvata značaj
zdravstvenu njegu,
odjeću i
potrebe zaštite na
i kabinetsku
primjenjuje ostale
radu.
opremu.
mjere zaštite.
- Upoznaje mjere
lične zaštite.
Ustanove za
- Razlikuje ustanove
- Razvija osjećaj
zdravstvenu zaštitu
za zdravstvenu
važnosti
odraslih i djece
zaštitu odraslih i
zdravstvenih
djece i shvata
ustanova u jednoj
- Zna ustanove za
specifičnosti
društvenoj
zdravstvenu zaštitu
sadržaja rada.
zajednici.
odraslih i djece, i
vrstu zdravstvene
zaštite koju
pružaju.
Organizacija rada u bolnici
- Objašnjava prijem
- Izvršava
- Razvija radnu i
bolesnika u bolnicu
administrativni
stručnu
i smještaj na
postupak i
odgovornost.
odjeljenje
sanitarnu obradu
- Razvija sposobnost
(odraslih i djece).
bolesnika (odraslih
kritičke procjene.
i djece).
- Navodi postupak
- Razvija radnu
premještanja
odgovornost i
- Uočava postupak sa
bolesnika na drugo
spremnost za
stvarima od
odjeljenje i otpust
saradnju.
vrijednosti.
iz bolnice (odraslih - Učestvuje u
- Navikava se na
i djece).
postupku
marljivost u radu i
premještanja
rad u grupi.
- Objašnjava prijem
bolesnika na drugo - Razvija moć
hitnog slučaja i
odjeljenje i otpust
zapažanja.
bolesnika bez
iz bolnice.
svijesti (odraslih i
- Uviđa vezu teorije i
djece).
prakse.
- Procjenjuje
prioritet pružanja
- Upoznaje
- Razvija spretnost i
zdravstvene
primopredaju
sposobnost za
pomoći i poznaje
službe.
timski rad.
proces prijema
- Opisuje potrebu i
- Razvija smisao za
hitnog slučaja.
važnost ljekarske
estetiku.
vizite.
- Učestvuje u
- Razvija pravilan
usmenoj i pismenoj
pristup bolesniku
Bolesnička postelja
primopredaji
sa poštovanjem.
- Upoznaje vrste
službe.
bolesničke postelje
- Navikava se na red
- Priprema
(za odrasle i
i urednost.
bolesnika,
djecu).
medicinsku
- Demonstrira
dokumentaciju i
namještanje
učestvuje u
prazne bolesničke
126
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Razgledanje
kabineta, i
evidentiranje
uočene opreme od
strane učenika.
-
Obilazak Doma
zdravlja, Instituta
za javno zdravlje,
KCCG, Dječije
bolnice.
-
Obilazak prijemnog
bloka i odjeljenja
KCCG.
Primopredaja
službe igra uloga.
Prikaz različitih
vrsta oboljenja na
slikama - ređanje
slika prema redu
hitnosti pružanja
pomoći - rad u
parovima.
-
-
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
postelje i dječijeg
ljekarskoj viziti.
- Rukuje različitim
kreveta.
mehanizmima na
- Demonstrira
bolesničkoj
postupak
postelji.
namještanja
bolesničke postelje - Namješta praznu
sa bolesnikom u
bolesničku postelju
njoj:
(rad dva i jednog
učenika).
- promjenu donjeg
čaršava po duzini i - Mijenja donji
čaršav po dužini i
širini,
širini, gornji čaršav
- promjenu gornjeg
i navlaku za ćebe i
čaršava i navlake
jastuk.
za ćebe i jastuk,
- pokazuje postupak
- Odlaže prljavo
odlaganja prljavog
rublje
na pravilan način.
rublja.
Higijensko tehnička i protivepidemijska zaštita u zdravstvenim ustanovama
Dezinfekcija
- Razlikuje
- Povezuje uzroke i
- Ispisivanje
dezinfekciona
posledice.
zadataka
- Definiše
sredstva i pravi
sprovođenja postudezinfekciju.
- Razvija osjećaj
potrebna
paka dezinfekcije
odgovornosti u
- Imenuje
razblaženja.
na listićima:
cilju sprečavanja
dezinfekciona
intrahospitalnih
sredstva i
- Obavlja
- dezinfekcija kože,
infekcija.
pojašnjava njihovu
dezinfekciju: kože
- dezinfekcija
primjenu.
i sluzokože,
sluzokože,
bolesničke sobe,
- Zna metode
- dezinfekcija
instrumenata,
dezinfekcije.
bolesničke sobe,
pribora za jelo,
- dezinfekcija
dječijih igračaka,
instrumenata,
rublja, izlučevina i
- dezinfekcija
drugog pribora i
pribora za jelo,
materijala koji su
- izvlačenje i
bili u kontaktu sa
izvršavanje
bolesnikom.
zadataka - rad u
Sterilizacija
parovima.
- Rukuje aparatima
za sterilizaciju.
- Definiše
- Razvija stručnu i
sterilizaciju.
radnu odgovornost. - Obilazak centralne
- Priprema za
sterilizaciju:
sterilizacije u
- Demonstrira
instrumente,
KCCG.
pripremu
zavojni materijal,
instrumenata i
hirurško rublje.
ostalog materijala
za sterilizaciju.
- Rukuje pravilno
sterilnim
- Poznaje metode
materijalom.
sterilizacije.
127
Razred: DRUGI - OBLAST ZDRAVSTVENA NJEGA (72 časa)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Lična higijena
- Umiva, pere kosu,
- Razvija osjećaj
bolesnika
polno - analnu
lične
regiju i kupa
odgovornosti prema
- Demonstrira
nepokretnog
održavanje lične
higijeni i zdravlju.
bolesnika u
higijene
- Razvija
postelji.
nepokretnog
samostalnost i
bolesnika u postelji - Presvlači
samoinicijativnost
(umivanje, pranje
u radu.
nepokretnog
kose, kupanje i
bolesnika.
- Formira svijest o
pranje polno potrebi
- Kupa odojčad i
analne regije).
preuzimanja
malu djecu.
odgovornosti za
- Objašnjava i
- Sprovodi higijenu
rad.
demonstrira
prirodnih otvora.
postupak
- Skida temenjaču.
- Navikava se na
presvlačenja
marljivost u radu.
- Podsijeca nokte.
bolesnika u
- Njeguje ojed.
postelji.
- Povija odojče i
oblači dijete.
- Demonstrira
kupanje djeteta i
- Sprečava nastanak
njegu čula.
dekubitusa.
- Opisuje nastanak
- Uočava dekubitus i
dekubitusa.
aktivno učestvuje u
liječenju.
Posmatranje objektivnih znakova bolesti
Položaj bolesnika u - Postavlja bolesnika - Razvija pravilan
postelji
u određeni položaj
pristup bolesniku.
zavisno od potrebe
- Objašnjava aktivni,
i oboljenja.
pasivni i prinudne
položaje bolesnika
Vitalne funkcije
- Demonstrira
mjerenje i
evidentiranje
tjelesne
temperature
odraslima i djeci.
- Demonstrira
palpaciju i
mjerenje pulsa
odraslima i djeci.
- Zna postupak
brojanja
respiracija
odraslima i djeci.
- Poznaje vrste
pomoći bolesniku
sa otežanim
disanjem.
- Demonstrira
-
-
-
-
-
Mjeri tjelesnu temperaturu aksilarno,
oralno, rektalno i
evidentira rezultat
na temperaturnoj
listi.
Pruža pomoć
bolesniku sa visoko
febrilnom
temperaturom.
Mjeri i evidentira
puls u
temperaturnu listu.
Mjeri frekvenciju
disanja i evidentira
dobijenu vrijednost
na temperaturnoj
listi.
Pruža pomoć
-
-
128
Razvija sposobnost
opažanja i
uočavanja.
Razvija preciznost i
stručnost u radu.
Razvija spremnost
za timski rad.
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježbe:
- Umivanje, pranje
kose, higijena
polno - analne
regije, kupanje i
presvlačenje
nepokretnog
bolesnika u postelji
-vježbe na lutki i
na pacijentima.
-
-
Skidanje
temenjače,
kupanje, povijanje
i presvlačenje
odojčeta - vježbe
na modelu bebe.
Podsijecanje
noktiju - igra
uloga.
Postavljanje
bolesnika u
odgovarajući
položaj i uočavanje
razlike u
položajima - igra
uloga.
Vježbe:
- Mjerenje tjelesne
temperature,
pulsa, frakvencije
disanja, arterijskog
i krvnog pritiska,
rad u parovima.
-
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
mjerenje
arterijskog krvnog
pritiska.
Izlučevine
- Poznaje uzimanje
ispljuvka za
laboratorijske
analize i postupak
sa pljuvaonicama.
- Objašnjava
uzimanje urina za
različite
laboratorijske
analize.
- Pojašnjava izgled
povraćenog
sadržaja i postupak
uzimanja za
analize.
- Demonstrira
uzimanje stolice za
analize.
- Objašnjava
indikacije za
evakoklizmu.
Formativni ciljevi
učenik
bolesniku sa
otežanim
disanjem.
-
-
-
-
-
Dijagnostička
ispitivanja
- Demonstrira
uzimanje krvi za
laboratorijske
analize.
- Definiše punkciju i
objašnjava
pripremu za
izvođenje.
- Definiše biopsiju i
objašnjava
pripremu za
izvođenje.
- Pojašnjava tehniku
uzimanja brisa.
-
-
-
-
Mjeri arterijski
krvni pritisak i
evidentira na
temperaturnoj
listi.
Uzima ispljuvak za
laboratorijske
analize.
Uzima urin za
analize.
Mjeri diurezu,
mijenja urinkesu.
Učestvuje u
pripremi
materijala za
kateterizaciju
mokraćne bešike.
Njeguje bolesnika
za vrijeme i poslije
povraćanja
(odraslih i djece).
Šalje povraćeni
sadržaj na analizu.
Uzima stolicu za
analize.
Izvodi
evakoklizmu.
Uzima i šalje krv
na laboratorijske
analize.
Priprema
materijal,
postavlja bolesnika
u odgovarajući
položaj, aktivno
učestvuje u
izvođenju punkcije
i šalje punktat na
laboratorijsku
analizu.
Priprema
materijal,
postavlja bolesnika
u odgovarajući
položaj.
Aktivno učestvuje
u izvođenju
-
-
-
129
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razvija osjećaj
odgovornosti i
zaštite na radu.
Stiče sposobnost
opažanja i
uočavanja.
Video zapis:
- Postupak uzimanja
izlučevina za
laboratorijske
analize.
Razvija stručnu
sposobnost.
Razvija spremnost
za timski rad.
Obilazak laboratorije
KCCG , Instituta za
bolesti djece i Doma
zdravlja.
Vježbe:
- Uzimanje krvi,
brisa nosa,
ždrijela, priprema
materijala i
postavljanje
bolesnika u
odgovarajući
položaj za
izvođenje punkcije
i biopsije - igra
uloga.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Formativni ciljevi
-
Davanje ljekova
- Objašnjava puteve
unošenja ljekova u
organizam.
- Objašnjava tehniku
davanja
intravenske
infuzije.
- Opisuje tehniku
primjene kapi i
masti u oko, nos i
uho.
- Poznaje
anafilaktički šok.
-
-
-
-
Primjena termičkih
postupaka u
liječenju bolesnika
- Poznaje primjenu
termičkih
postupaka u
liječenju
bolesnika.
Ishrana bolesnika
- Objašnjava
organizaciju
ishrane u
bolnici.
- Opisuje i
demonstrira
hranjenje
nepokretnog
bolesnika, odojčadi
i male djece.
- Nabraja vrste
vještačke ishrane.
-
-
-
-
učenik
biopsije i šalje
materijal na
analizu.
Obavlja uzimanje
brisa nosa,
ždrijela, rane i dr.
Primjenjuje pravilo
5 slova O pri
davanju ljekova.
Priprema i daje
ljekove: oralno,
inhalacijom,
rektalno,
epikutano,
vaginalno,
parenteralno
(intrakutano,
subkutano,
intramuskularno i
intravenski).
Priprema i daje
infuzione rastvore.
Stavlja kapi i masti
u oko, nos i uho.
Reaguje na
simptome
anafilaktičkog
šoka.
Primjenjuje
antišok terapiju.
Pravilno
upotrebljava
termofor i kesu za
led.
Razlikuje centralnu
i odjeljensku
kuhinju.
Hrani nepokretnog
bolesnika, odojčad
i malu djecu.
Hrani bolesnika
preko
nazogastrične
sonde i
gastrostome.
-
-
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Razvija osjećaj
odgovornosti u
ispunjavanju
radnih obaveza.
Podstiće
odgovornost i
marljivost u radu.
Vježbe:
- Pripremanje i
davanje ljekova i
infuzionih rastvora
– igra uloga.
- Stavljanje kapi i
masti u oko, nos i
uho – rad na lutki.
- Priprema anti – šok
terapije individualni rad.
- Pisani radovi o
uočenim
zapažanjima od
strane učenika.
- Davanje ljekova
pacijentima.
-
-
130
Razvija svijest o
značaju pravilne
ishrane za
poboljšanje i
očuvanje zdravlja.
Rukovanje
termoforom i
kesom za led individualni rad.
Razred: TREĆI - OBLAST HIRURGIJA SA NJEGOM (36 časova)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Organizacija hirurškog odjeljenja
- Razlikuje užu i širu - Razvija
- Opisuje užu i širu
motivisanost i
organizaciju i
organizaciju
sposobnost za
shvata njen značaj.
hirurškog
timski rad.
- Uočava razliku
odjeljenja.
između septičnog i - Razvija sposobnost
- Objašnjava
za samostalno
aseptičnog
septično i
opažanje i
hirurškog
aseptično hirurško
ocjenjivanje.
odjeljenja.
odjeljenje.
- Razvija radnu i
- Shvata važnost
- Upoznaje hiruršku
stručnu
prijema odraslih
ambulantu i
odgovornost.
pacijenata i djece
previjalište.
na hirurškom
- Obrazlaže prijem
odjeljenju.
odraslih pacijenata
na hirurško
odjeljenje.
Metode hirurške profilakse
- Razlikuje asepsu od - Stiče iskustvo u
- Učenik upoznaje,
radu i razvija radnu
antisepse.
demonstrira i
i stručnu
- Rukuje sterilnim
utemeljuje
odgovornost.
materijalom.
dezinfekciju i
- Analizira osnovne
- Vrši kontrolu
dezinfekciona
greške pri radu i
sterilizacije.
sredstva.
postupke njihovog
- Upotrebljava
- Zna upotrebu
otklanjanja.
dezinfekciona
dezinfekcionih
sredstva u radu.
sredstava u
medicini.
- Upoznaje i
demonstrira vrste
sterilizacije.
- Zna pripremu
materijala za
sterilizaciju.
- Poznaje rukovanje
sterilnim
materijalom.
- Poznaje čuvanje
sterilnog
materijala.
Krvaranje i hemostaza
- Razvija sposobnost
- Uočava znake
- Upoznaje
za samostalno
unutrašnjeg
spoljašnje i
opažanje.
krvarenja.
unutrašnje
- Brine o zdravlju i
- Razlikuje metode
krvarenje.
shvata zdravlje kao
privremene
- Navodi prvu pomoć
vrijednost.
hemostaze.
kod unutrašnjeg i
- Preduzima radnje u
spoljašnjeg
cilju brzog
krvarenja.
reagovanja i
- Demonstrira
131
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
metode privremene
pomoći
hemostaze.
povrijeđenom.
Transfuzija u hirurgiji
- Uočava simptome
- Upoznaje
anafilaktičkog
odjeljenje za
šoka.
transfuziju.
- Poznaje uzimanje
krvi za kg, rh
faktor i
interreakciju.
- Demonstrira
pripremu krvi za
davanje
- Poznaje
posttransfuzione
reakcije.
- Zna pomoći
pacijentu kod
komplikacija.
Posttraumatski šok
- Uočava stanje
- Nabraja znake
pacijenta.
šoka.
- Planira njegu.
- Zna prvu pomoć
kod šoka.
- Poznaje infuzione
rastvore.
- Obrazlaže šok listu.
- Upoznaje
monitoring sistem.
Ispitivanje bolesnika u hirurgiji
- Razlikuje pojedine
- Upoznaje i
vrste
obrazlaže rtg
dijagnostičkog
dijagnostiku.
ispitivanja.
- Upoznaje pripremu
- Izvodi pripremu
pacijenta za
pacijenta.
pojedina rtg
- Demonstrira
ispitivanja.
pripremu
- Upoznaje pripremu
materijala za
pacijenta za
punkcije.
endoskopske
preglede.
- Upoznaje pripremu
materijala za
punkcije.
- Zna pomoć
pacijentu posle
punkcije.
Preoperativna priprema
- Razlikuje vrste
- Upoznaje vrste
preoperativne
preoperativne
pripreme.
pripreme.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razumije značaj
dobre pripreme
rada.
- Razvija osjećaj
opažanja.
- Razvija preciznost i
tačnost.
- Stiče i razvija
znanja za aktivno
uključenje u rad.
- Razvija sposobnost
za samostalno
opažanje.
- Navikava se na rad
u timu.
- Razvija i stiče
iskustvo u radu.
- Razvija radnu i
stručnu
odgovornost.
- Shvata
neophodnost
timskog rada.
- Razvija fine
motoričke
sposobnosti.
132
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
- Upoznaje uzimanje - Uzima krv za
laboratorijske
krvi za
pretrage.
laboratorijske
- Vrši brijanje i
pretrage.
dezinfekciju.
- Zna brijanje i
- Demonstrira evakodezinfekciju
klizmu i
operativnog polja.
kateterizaciju.
- Zna evako-klizmu i
kateterizaciju.
Anestezija
- Vrši pripremu
- Upoznaje davanje
materijala za
premedikacije.
intubaciju i izvodi
- Zna pripremu
intubaciju.
materijala za
intubaciju.
- Upoznaje izvođenje
intubacije.
- Poznaje
dokumentaciju u
anesteziji.
Postoperativna njega
- Uočava promjene
- Upoznaje i navodi
na pacijentu posle
praćenje opšteg
operacije.
stanja pacijenta
- Planira
posle operacije.
postoperativnu
- Zna položaj
njegu.
pacijenta u postelji
- Razvija spretnost
posle operacije.
kod prevoja rane i
- Zna mjerenje
rukovanje zavojnim
vitalnih znaka.
materijalom.
- Upoznaje drenažu
- Prati mjere vitalnih
u hirurgiji.
znaka kod
- Upoznaje prevoj
pacijenta
rane sa i bez
- Vrši drenažu.
drena.
Postoperativne komplikacije
- Razlikuje vrste
- Opisuje rane i
njege kod
kasne
pojedinih
postoperativne
komplikacija.
komplikacije i
- Rukuje sa
objašnjava njihov
potrebnim
značaj.
materijalom za
- Upoznaje i navodi
njegu.
pomoć pacijentu
- Uočava promjene
kod nastanka
na pacijentu.
komplikacija.
- Pravi plan njege.
- Upoznaje davanje
- Izvodi njegu
kiseonika.
pacijenta.
- Zna aspiraciju
- Evaluira plan
sekreta.
njege.
- Zna njegu usne
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija stručnost i
preciznost u radu.
- Razvija spremnost
za saradnju.
- Razumije značaj
anestezije.
- Razvija radnu i
stručnu
odgovornost.
- Razvija vještine u
radu.
- Podstiče pacijenta
na saradnju.
- Stiče
samopouzdanje i
iskustvo za rad.
- Razvija preciznost i
tačnost.
- Razvija stručnost i
preciznost u radu.
- Shvata
neophodnost
timskog rada.
- Razvija sposobnost
za saradnju.
133
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
duplje.
Imobilizacija
- Nabraja i
objašnjava vrste
imobilizacije.
- Poznaje sredstva za
imobilizaciju.
- Upoznaje
terapijsku
imobilizaciju.
- Demonstrira
privremenu
imobilizaciju.
- Demonstrira zavoje
glave, grudnog
koša, trbuha i
ekstremiteta.
- Zna da postavi
zavoj.
- Poznaje vrste
zavoja.
Povrede – traume
- Upoznaje pripremu
materijala za
hiruršku obradu
rane.
- Zna prvu pomoć
kod politrauma.
- Poznaje prvu
pomoć kod ujeda
zmije i životinje.
- Upoznaje prevoj
opekotine.
- Poznaje pomoć kod
udara struje i
groma.
Infekcije u hirurgiji
- Upoznaje lokalne
infekcije mekih
tkiva i opisuje ih.
- Zna uzimanje brisa
iz rane.
- Zna prevoj
inficirane rane.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje
transportnu i
terapijsku
imobilizaciju.
- Upotrebljava
različita
imobilizaciona
sredstva.
- Rukuje sa raznim
vrstama zavoja.
- Stiče praktično
iskustvo za rad.
- Razvija radnu i
stručnu
odgovornost.
- Navikava se na rad
u timu.
- Brine o zdravlju.
- Razvija osjećaj
sigurnosti u radu.
- Razlikuje različite
vrste povreda.
- Rukuje
materijalom za
zbrinjavanje
povreda.
- Pravi plan njege.
- Vrši evaluaciju.
- Shvata značaj
pravilnog
reagovanja.
- Demonstrira
davanje seruma.
- Razlikuje stepene
opekotina.
- Vrši prevoj
opekotina.
- Razvija sposobnost
komunikacije.
- Razvija osjećaj
opažanja i
zaključivanja.
- Razumije značaj
dobre pripreme
rada za uspješan
rad.
- Razvija
odgovornost zaštite
zdravlja.
- Razlikuje vrste
infekcije.
- Uočava promjene
na mekim tkivima.
- Uzima bris iz rane.
- Previja inficiranu
ranu.
- Razvija strpljenje i
human odnos
prema pacijentu.
- Stiče praktična
iskustva u radu.
- Razvija
odgovornost zaštite
zdravlja.
134
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: TREĆI - OBLAST PEDIJATRIJA SA NJEGOM (36 časova)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Principi i oblici zaštite majke i djeteta
- Razvija
- Rukuje
- Poznaje opremu,
profesionalnu
instrumentima u
kadar i svoju
odgovornost.
savjetovalištu za
funkciju u
trudnice (aparat za
savjetovalištu za
pritisak, toplomjer,
trudnice.
igle i špricevi za
uzimanje krvi i
akušerski
instrumenti).
- Poznaje proces
edukacije roditelja
o njezi i ishrani
trudnice i
novorođenčeta.
Organizacija rada u dječijim vanbolničkim i stacionarnim ustanovama
- Razvija svijest o
- Rukuje
- Poznaje opremu,
značaju primarne
instrumentima u
kadar i svoju
prevencije
savjetovalištu za
funkciju u
zdravlja.
novorođenčad
savjetovalištu za
(vagica za
novorođenčad.
mjerenje tjelesne
mase, toplomjer –
za aksilarno i
rektalno mjerenje
temperature,
pelenice za
prepovijanje,
mekani podmetač,
igle za uzimanje
krvi itd.).
Izgled novorođenčeta
- Razvija sposobnost
- Poznaje adekvatan - Procjenjuje
opažanja.
adekvatan položaj i
izgled
izgled
novorođenčeta,
novorođenčeta.
položaj,
ekstremitete i
relativno uvećani
trbuh.
Porodilišni boks
- Pomaže ginekologu
- Poznaje opremu u
u toku porođaja.
porodilišnom boksu
- Uz pomoć ljekara
potrebnu
popunjava listu
akušerskoj sestri.
novorođenčeta.
- Zna proces
pripreme porođaja
i tok porođaja.
- Zna da ispuni listu
135
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
novorođenčeta.
Odjeljenje za novorođenčad
- Razvija sposobnost
- Priprema
- Upoznaje prostor,
timskog rada.
novorođenčad za
opremu, kadar i
svakodnevni
sredstva za njegu i
pregled pedijatra.
ishranu
- Pomaže doktoru
novorođenčadi.
tokom
pedijatrijskog
pregleda.
Reanimacija i njega novorođenčeta nakon rođenja
- Poznaje principe
- Prihvata
njege
novorođenče.
novorođenčeta.
- Vrši aspiraciju
nosnih šupljina i
prebrisavanje kože
i sluzokože
sterilnom gazom.
Procjena zrelosti i mjera
- Poznaje parametre - Procjenjuje zrelost
novorođenčeta.
za procjenu
- Vrši mjerenje
zrelosti.
tjelesne mase,
- Poznaje normalne
obima glave,
mjere tjelesne
grudnog koša.
mase, obima glave
i grudnog koša.
Prvo i definitivno podvezivanje i presijecanje pupčane vrpce
- Vrši podvezivanje i - Razvija preciznost i
- Poznaje način,
senzibilitet za rad.
presijecanje
instrumente za
pupčane vrpce.
podvezivanje i
presijecanje
pupčane vrpce.
Urođene anomalije
- Razvija sposobnost
- Prepoznaje
- Poznaje urođene
opažanja.
urođene anomalije
anomalije i njihove
(hidrocefalus,
simptome.
mikrocefalus,
Daunov sindrom
itd.).
Procjena vitalnosti novorođenčeta (Apgar score)
- Priprema
- Poznaje pripremu
novorođenče za
novorođenčeta za
procjenu
procjenu vitalnosti.
sposobnosti za
vanmaterični život.
- Upisuje ocjenu
vitalnosti.
Refleksi novorođenčeta
- Poznaje način
- Priprema i izvodi
- Razvija spretnost.
izvođenja i
provjeru određenih
136
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
refleksa.
reakcije refleksa
novorođenčeta
(Moro refleks,
tonični refleks
vrata).
Kupanje novorođenčeta, njega kože i njega pupka
- Pravilno drži
- Zna kako se drži
novorođenče pri
novorođenče pri
kupanju.
kupanju.
- Kupa novorođenče.
- Poznaje proces
- Sprovodi
pripreme za
neophodnu njegu
kupanje.
kože
- Poznaje principe
novorođenčeta,
njege kože i njege
pupčanika i
pupčanika i
pupčane rane.
pupčane rane.
Prva profilaksa kod novorođenčeta
- Uočava važnost
- Priprema i daje
- Poznaje principe
primarne
BSG vakcinu.
prve profilakse.
prevencije
- Vrši ukapavanje u
zdravlja.
oči novorođenčeta
rastvora kristalnog
penicilina kao
preveciju
eventualne
gonoroične
infekcije.
- Daje AD kapi kao
prevenciju rahitisa.
Fiziološka žutica
- Na primjerima
- Poznaje vrijeme
prepoznaje razliku
pojavljivanja i
u simptomima
intenzitet žutice.
fiziološke i
- Poznaje razliku
patološke žutice.
između fiziološke i
patološke žutice.
Principi asepse i antisepse u boksu i na odjeljenju za novorođenčad
- Poznaje principe
- Steriliše
asepse i antisepse.
instrumente,
odjeću, obuću,
površine.
- Uzima briseve sa
osoblja i sa
predmeta radi
kontrole i
praćenja.
Priprema majke i novorođenčeta za prvi podoj
- Priprema majku za - Stiče sposobnost
- Poznaje principe
empatije.
položaj za dojenje.
njege dojke radi
- Vrši pravilno
profilakse ragada i
umivanje dojke
mastitisa.
137
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
prije i nakon
podoja.
- Priprema
novorođenče za
podoj (provjerava
usnu duplju).
- Pažljivo prati prvi
podoj i pruža
pomoć majci.
strane majke i od strane djeteta
- Priprema i hrani
dijete vještačkom
ishranom.
- Stavlja sondu ili
kateter prema
potrebi.
Teškoće u dojenju od
- Prepoznaje teškoće
u dojenju od strane
majke (šećerna
bolest,tuberkuloza)
i od strane djeteta
(infekcija usne
šupljine, anomalija
gornje usne i sl.).
Vještačka ishrana
- Priprema i daje
- Poznaje način
vještačku ishranu
pripreme i davanja
preko adaptiranog
vještačke ishrane
mlijeko u prahu.
preko adaptiranog
- Podučava majku
mlijeka u prahu.
pripremanju i
davanju vještačke
ishrane.
Dijagnostičke procedure
- Uzima krv na
- Poznaje
različite analize.
sprovođenje
- Priprema dijete za
različitih
lumbalnu punkciju.
dijagnostičkih
- Uzima materijal na
procedura.
kulturu i
antibiogram.
- Priprema dijete i
vrši EKG.
- Priprema dijete za
RTG i ultrazvuka i
dr.
Infekcije kože i sluzokože
- Prepoznaje
- Poznaje simptome
infekcije kože i
infekcije kože i
sluzokože i iste zna
sluzokože.
da sanira.
Patologija novorođenčeta
- Prepoznaje:
- Poznaje principe
njege, dijagnostike - bolesti pluća,
i davanje terapije
- digestivnog trakta,
bolesnom
- neonatalnu sepsu,
- Razvija sposobnost
opažanja.
138
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
novorođenčetu.
Nedonešeno dijete
- Poznaje uzroke i
pokazatelje
nedonešenosti.
- Poznaje principe
njege, ishrane i
liječenja
nedonešenog
djeteta.
- Poznaje procedure
u jedinicama za
intezivnu i
specijalnu njegu.
- Upoznaje rad u
inkubatoru.
- Zna sve načine
ishrane
nedonešenog
djeteta.
- Poznaje terapijske
postupke kod
nedonoščadi.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- neonatalni
meningitis,
- neonatalne
konvulzije,
- hemoragičnu I
hemolitičnu bolest
novorođenčeta,
- dehidrataciju.
- Prepoznaje
porođajne traume
novorođenčeta
(porođajni naduv,
prelom kostiju,
povrede mišića i
nerava,
intrakranijalna
hemoragija.
- Njeguje bolesno
novorođenče.
- Prepoznaje
anatomske i
fiziološke
osobenosti i izgled
nedonešenog
djeteta.
- Njeguje, hrani i
sprovodi terapiju
nedonešenog
djeteta.
- Sprovodi procedure
u jedinicama za
intenzivnu i
specijalnu njegu
- Priprema inkubator
i procjenjuje
indikacije za
inkubator.
- Sprovodi ishranu
sondom, kašičicom,
bočicom i podojem
- Daje injekcije,
uključuje kiseonik,
priprema i
uključuje
intravensku
infuziju, uključuje
transfuziju.
- Priprema dijete za
eksangvino
transfuziju.
139
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: TREĆI - OBLAST GINEKOLOGIJA SA NJEGOM (36 časova)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Prijem bolesnice na odeljenje
- Razvija sposobnost
- Prema vidljivim
- Poznaje
opažanja.
simptomima
ginekološko
- Razvija
prepoznaje
odjeljenje.
profesionalnu
oboljenje i vrši
- Zna proceduru
samostalnost i
trijažu.
prijema
odgovornost.
pacijentkinje.
Ginekološka anamneza
- Razlikuje pripremu - Razvija sposobnost
- Poznaje pripremu
opažanja.
materijala,
bolesnice za
- Razvija analitičko
instrumenata i
ginekološki
mišljenje.
bolesnice za
pregled.
- Razvija osjećaj
različite
- Zna pripremu
profesionalne
ginekološke
materijala za
odgovornosti.
preglede.
pregled.
- Priprema materijal
- Zna pripremu
i instrumente i
instrumenta za
bolesnicu za
ginekološki
ginekološke
pregled.
preglede.
- Poznaje proceduru
- Uzima vaginalni
uzimanja
bris.
vaginalnog brisa.
- Učestvuje u
- Poznaje citološki
citološkom
pregled.
pregledu.
- Poznaje
- Učestvuje u
bakteriološki
obavljanju
pregled.
bakteriološkog
- Poznaje uzimanje
pregleda.
PAPA brisa.
- Uzima PAPA bris.
- Poznaje pripremu
- Priprema materijal
bolesnice i
i bolesnicu za
materijala za
dopunske
dopunske
ginekološke
ginekološke
preglede.
preglede.
Priprema materijala i instrumenata za ginekološki pregled
- Navodi i objašnjava - Priprema materijal - Shvata važnost
povezivanja teorije
i bolesnicu za
pripremu za:
i prakse.
ginekološke
- hsg,
preglede:
- kolposkopiju,
- hsg,
- histeroskopiju,
- kolposkopiju,
- celioskopiju.
- histeroskopiju,
- celioskopiju.
Priprema bolesnice i materijala za ginekološke intervencije
- Razvija empatiju.
- Priprema
- Zna pripremu
materijal,
materijala,
- Postupa prema
instrumente i
instrumenata i
profesionalnoj
140
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
belesnice za:
- biopsiju,
- endometrijalnu
biopsiju,
- dijagnostičku
kiretažu,
- prekid trudnoće,
- skidanje polipa
- za skidanje
kondiloma,
- za punkciju
C.Duglasovog
prostora.
Bračni sterilitet
- Definiše bračni
sterilitet i navodi
uzroke.
- Poznaje test
ovulacije.
- Poznaje krivulju
bazalne
temperature.
- Poznaje fern test.
- Poznaje insuflaciju
jajovoda.
Kontracepcija
- Definiše i poznaje
klasifikaciju,
metode i vrste
kontraceptivnih
sredstava.
- Nabraja i navodi
mehanička i
hormonska
kontraceptivna
sredstva.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
etici.
Formativni ciljevi
-
učenik
belesnicu za:
biopsiju,
endometrijalnu
biopsiju,
dijagnostičku
kiretažu,
prekid trudnoće,
skidanje polipa,
za skidanje
kondiloma,
za punkciju
C.Duglasovog
prostora.
Preporuke za
izvođenje nastave
- Učestvuje u
sprovođenju
metoda ispitivanja
uzroka bračnog
steriliteta.
- Razvija osjećaj
opažanja.
- Shvata važnost
povezivanja teorije
i prakse.
- Razvija pozitivan
odnos prema
roditeljstvu i uviđa
značaj roditeljstva.
- Crteži, skice
kontraceptivnih
sredstava.
- Primjerci
kontraceptivnih
sredstava.
- Razlikuje
kontrapcetivna
sredstva i metode.
- Indentifikuje
kontraceptivna
sredstva.
- Vrednuje i
upoređuje
kontraceptivna
sredstva i metode.
- Razvija osjećaj
odgovornosti.
- Shvata važnost
povezivanja teorije
i prakse.
- Crteži, skice
kontraceptivnih
sredstava.
- Primjerci
kontraceptivnih
sredstava.
141
Razred: TREĆI - OBLAST AKUŠERSTVO SA
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Akušersko odeljenje
- Razumije način i
- Definiše akušersku
organizaciju rada
anemnezu i
na akušerskom
upoznaje akušersku
odeljenju.
dokumentaciju.
- Sprovodi sanitarnu
- Poznaje
obradu trudnica i
organizaciju
porodilja.
akušerkog
odeljenja.
- Zna sanitarnu
obradu trudnica i
porodilja.
Fiziologija trudnoće
- Uočava razliku i
- Definiše dijagnozu
promjene na
trudnoće.
trudnici tokom
- Zna pregled
graviditeta.
trudnice i
- Određuje starost
porodilje.
ploda i termin
- Spoljni pregled,
porođaja.
inspekcija,
- Učestvuje u
palpacija,
pregledu trudnice.
auskultacija,
- Uzima briseve za
karlične mjere,
bakteriološki i
unutrašnji pregled.
citološki pregled.
- Poznaje proceduru
uzimanja briseva
za bakteriološki i
citološki pregled.
Kontrola trudnica
- Definiše i upoznaje - Uočava značaj
kontrole trudnice.
rad akušerske
- Otvara zdravstveni
sestre u
karton porodilje.
savjetovalištu za
- Vrši pripremu za
trudnicepregled, mjeri ta,
ambulanti.
tt, uzima karlične
- Upoznaje se sa
mjere.
pripremom
- Uzima vaginalne
porodilje za
briseve za pa i ch.
porođaj.
- Priprema porodilju
- Zna kataterizaciju
za porođaj.
mokraćne bešike.
- Vrši kateterizaciju
- Zna postupak
mokraćne bešike.
pripreme za
- Priprema trudnicu
amnioskopiju,
za amnioskopiju,
amniocintezu i
amniocintezu i
ultrazvuk.
ultrazvuk.
Normalni porođaj
- Definiše porođaj i
- Razlikuje podjelu
porođajna doba.
porođaja na
NJEGOM (108 časova)
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija
profesionalnu
svijest i
odgovornost.
- Obilazak
akušerskog
odjeljenja.
- Učešće u timskom
radu u porođajnoj
Sali.
- Razvija sposobnost
opažanja.
- Razvija vještine
timskog rada.
- Učestvuje u
timskom radu kod
obrade trudnica i
pripreme za
porođaj.
- Razvija sposobnost
opažanja.
- Razvija
profesionalnu
odgovornost i
samostalnost.
- Učestvuje u
timskom radu za
kontrolu trudnice i
porodilje.
- Razvija sposobnost
opažanja i
- Vježba timskog
rada u pripremi za
142
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
porođajna doba i
- Vodi prvo
razlikuje osobine.
porođajno doba.
- Učestvuje u
- Poznaje kontrolu
kontroli stanja
stanja ploda i
ploda i porodilje.
porodilje u prvom i
- Radi sa ctg-om.
drugom
- Učestvuje u
porođajnom dobu.
određivanju ph.
- Poznaje zaštitu
međice u porođaju. - Priprema materijal
za porođaj.
- Zna faktore na
- Prihvata
osnovu kojih se
novorođenče i
daje ocjena stanja
sprovodi prvu
novorođenčeta.
njegu
- Poznaje pripremu
novorođenčeta.
materijala za
- Učestvuje u
prihvatanje
davanju ocjene
novorođenčeta.
novorođenčetu.
- Poznaje zaštitu
međice.
Reanimacija novorođenčeta
- Uočava značaj
- Definiše
reanimacije
reanimaciju
novorođečeta.
novorođenčeta u
- Učestvuje u
porodilištu.
reanimaciji
- Poznaje drenažni
novorođenčeta.
položaj.
Treće porođajno doba
- Razumije dužnosti
- Definiše treće
GA tehničara u
porođajno doba.
trećem
- Zna dužnosti GA
porođajnom dobu.
tehničara u trećem
- Vrši kontrolu
porođajnom dobu.
opšteg stanja
- Vrši kontrolu
porodilje.
opšteg stanja
- Uočava znake
porodilje.
odlubljene
- Zna znake
posteljice.
odlubljene
- Vrši istiskivanje
posteljice.
posteljice.
- Poznaje postupak
za istiskivanje
posteljice.
Četvrto porođajno doba
- Uočava značaj
- Definiše četvrto
kontrole porodilje
porođajno doba.
u četvrtom
- Zna dužnosti GA
porođajnom dobu.
tehničara u
- Razumije dužnosti
četvrtom
GA tehničara u
porođajnom dobu.
četvrtom
- Poznaje pregled
porođajnom dobu.
posteljice.
- Učestvuje u
- Poznaje postupak
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
mišljenja.
Preporuke za
izvođenje nastave
porođaj i za
prihvatanje
novorođenčeta.
- Razvija logičko
zaključivanje.
- Razvija sposobnost
i logičnost
mišljena.
- Učešće
pojedinačno u
izvođenju Kristel
postupka i Kredeov
postupka.
- Razvija sposobnost
opažanja i
profesionalne
odgovornosti
- Učestvuje
pojedinačno i u
timskom radu u
pregledu posteljice
i porodilje.
143
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
kontrole porodilje.
- Zna uzroke i
postupak pri
krvarenju.
- Poznaje postupak u
slučaju i atonije
materice.
Njega babinjare
- Definiše babinje.
- Poznaje njegu
spoljnih genitalija.
- Poznaje postupak
kontrole mokrenja
i defekacije.
- Zna kontrolu
lohija.
- Poznaje proces
njege babinjare sa
epiozotomijom.
- Zna kontrolu
involucije
materice.
- Poznaje način
sprovođenja
kontrole opšteg
stanja babinjare.
- Vježbe i gimnastika
u babinjama.
- Kontrola i njega
babinjare kod
carskog reza.
- Poznaje ishranu
babinjare.
Prvi podoj
- Definiše i da zna
prvi podoj.
- Poznaje dojenje.
- Poznaje adekvatnu
njegu dojki.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Uočava značaj
njege i ishrane
babinjare.
- Sprovodi ličnu
higijenu, njegu
spoljnih genitalija i
kontrolu mokrenja
i defekacije kod
babinjare.
- Sprovodi njegu
babinjare sa
epiozotomijom.
- Učestvuje u
kontroli involucije
materice.
- Učestvuje u
kontroli opšteg
stanja babinjare.
- Podučava
babinjaru
vježbama i
gimnastici.
- Sprovodi njegu
babinjare kod
carskog reza.
- Preporučuje
babinjari
adekvatnu ishranu.
- Razvija sposobnost
opažanja.
- Razvija logičko
mišljenje.
- Razvija empatiju i
profesionalnu
etiku.
- Vježba – učešće u
kontroli babinjare –
vitalni znaci,
involucija
materice, kontrola
lohija i sprovođenje
toalete babinjare
kod normalnog
porođaja.
- Vježba – učešće u
kontroli babinjare –
vitalni znaci,
involucija
materice, kontrola
lohija i sprovođenje
toalete babinjare
kod normalnog
porođaja sa
carskim rezom.
- Vježba – učešće u
njezi babinjare sa
epiziotomijom i
kod povreda
međice i vagine.
- Uočava značaj
prvog podoja i
podučavanju majke
pravilnom podoju.
- Priprema dojenje.
- Sprovodi higijenu i
njegu dojki i
podučava majku
njezi dojke.
- Razvija svijest o
značaju
materinstva.
- Razvija svijest o
značaju prirodne
ishrane.
- Učešće u pripremi
porodilje za prvi
podoj.
Formativni ciljevi
učenik
pregledu
posteljice.
- Sprovodi postupak
pri krvarenju i u
slučaju atonije
materice.
144
Razred: ČETVRTI - OBLAST GINEKOLOGIJA SA NJEGOM (99 časova)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Prijem bolesnice na ginekološko odeljenje
- Razvija osjećaj
- Učešće
- Planira prijem
- Opisuje i
odgovornosti.
pojedinačno i u
bolesnica na
objašnjava
- Uviđa vezu teorije i
timskom radu u
ginekološko
organizaciju rada
prakse.
pripremi za prijem
odeljenje.
na ginekološkom
bolesnica na
- Uočava značaj
odeljenju.
ginekološko
dijagnostičkih
- Navodi značaj
odjeljenje.
procedura za njegu
ginekološke
- Učešće u
pacijentkinja.
anamneze za
sprovođenju
- Sprovodi
dijagnostiku,
dezinfekcije i
dezinfekciju i
liječenje i njegu
sterilizacije
sterilizaciju na
ginekoloških
materijala
odjeljenju.
bolesnica.
potrebnog za
- Navodi i opisuje
ginekološki pregled
značaj
i intervencije.
ginekološkog
pregleda i
dijagnostičkih
procedura za
liječenje i njegu
ginekoloških
bolesnica.
- Navodi i objašnjava
značaj dezinfekcije
i sterilizacije na
ginekološkom
odjeljenju.
Njega bolesnica kod poremećaja menstrualnog ciklusa
- Učestvuje
- Razvija osjećaj
- Razlikuje
- Definiše njegu
pojedinačno i
odgovornosti i
poremećaje
bolesnica sa
timski u
sposobnost
menstrualnog
poremećajima
sprovođenju
opažanja.
krvarenja.
menstrualnog
higijene spoljašnjih
- Prepoznaje
ciklusa.
i unutrašnjih polnih
potrebe
- Navodi njegu kod
organa žene –
pacijentkinje i
hipermenoreje,
toaleta, vaginalno
određuje vrstu
polimenoreje i
ispiranje i
njege.
dismenoreje.
priprema za
- Pruža
- Opisuje uticaj
ginekološki
pacijentkinjama
hormona na
pregled.
potrebnu njegu.
menstrualni ciklus.
- Opisuje i neuredna
krvarenja iz
materice.
- Objašnjava njegu
kod juvenilnih i
klimateričnih
krvarenja.
- Opisuje osobine
njege kod
endometrioze.
145
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Njega sa bolesnica sa povredom i promjenom položaja ženskih polnih organa
- Učestvuje
- Razvija osjećaj
- Uočava i razlikuje
- Definiše njegu kod
pojedinačno i
odgovornosti.
potrebnu njegu kod
spuštene i
timski u njezi
povreda materice i - Razvija sposobnost
prolabirane
bolesnica kod
opažanja.
promjene položaja
materice.
promijenjenog
materice.
- Opisuje njegu kod
položaja materice,
- Prepoznaje
perforacije
kod povreda polnih
potrebe
materice.
organa žene,
pacijentinje sa
- Definiše njegu i
perforacije
povredama i
objašnjava
materice, fistula
promjenom
procedure kod
organa male
položaja ženskih
fistula organa male
karlice, ispiranja
polnih organa i
karliceopisuje i
vagine i materice.
određuje vrstu
navodi njegu kod
njege.
ispale materice.
- Pruža
pacijentkinjama
potrebnu njegu.
Njega bolesnica sa oboljenjem polnih organa žene
- Razvija sposobnost - Učestvuje
- Razlikuje i uočava
- Definiše njegu i
opažanja.
pojedinačno ili
osobine njege kod
poznaje principe
timski u pružanju
različitih
njege kod
njege kod
ginekoloških
oboljenja
ginekoloških
oboljenja.
spoljašnjih i
oboljenja
- Priprema i sprovodi
unutrašnjih polnih
spoljašnjih polnih
njegu kod različitih
organa.
organa – skidanje
vrsta oboljenja
- Opisuje pripremu
kondiloma, incizija
polnih organa.
za inciziju
Bartolinijeve
Bartolinijeve
žlijezde, kod
žlijezde.
adneksitisa,
- Navodi njegu
pelveoperitonitisa,
poslije incizije.
apscesa Douglas,
- Navodi osobine
punkcije.
pripreme i
izvođenje
vaginalnog
ispiranja i
aplikacije ljekova.
- Opisuje njegu kod
adneksitisa i pelveo
peritonitisa.
Njega bolesnice kod distrofičnih i predkancerogenih stanja u ginekologiji
- Razvija sposobnost - Učestvuje
- Definiše distrofična - Planira i sprovodi
opažanja.
pojedinačno ili
njegu distrofičnih
stanja i poznaje
timski u kontroli
stanja i dermatoza
značaj njege
spoljašnjih polnih
vulve.
distrofičnih stanja
organa – priprema
vulve i vagine.
za biopsiju,
- Opisuje osobine i
kolposkopiju,
njegu i dermatoza
skidanje kondiloma
vulve i leukoplakiju
(polipa), incizija
vulve i vagine.
146
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Bartolinijeve
žlijezde, uzimanje
PAPA.
Njega bolesnica operisanih od tumora ženskih polnih organa
- Učestvuje
- Razvija osjećaj
- Određuje vrstu
- Navodi pripremu i
pojedinačno ili
odgovornosti.
njege kod
opisuje njegu kod
timski u viziti
operisanih benignih - Razvija osjećaj
operacija benignih
bolesnica
odgovornosti u
i malignih tumora.
tumora na vulvi,
operisanih od
ispunjavanju radnih
- Planira i sprovodi
vagini, materici i
tumora ženskih
obaveza.
njegu kod
jajnicima.
polnih organa, u
neoperisanih
- Navodi pripremu i
pružanju njege
bolesnica od
opisuje njegu kod
operisanim
malignih tumora
operacija malignih
pacijentkinjama od
ženskih polnih
tumora na
tumora na vulvi,
organa.
spoljašnim i
materici, grliću
unutrašnjim polnim
materice, vagini,
organima žene.
jajnicima.
- Opisuje njegu kod
- Učestvuje u njezi
bolesnica sa
bolesnica kod
inoperabilnim
inoperabilnih
karcinomom
karcinoma
genitalnih organa
genitalnih organa.
žene.
Njega bolesnice sa oboljenjima dojke
- Planira i sprovodi
- Opisuje osobine i
- Učestvuje
njegu kod
poznaje njegu
pojedinačno ili
mastitisa, ragada i
dojke kod
timski u njezi
apscesa dojke.
mastitisa, ragada i
ragada i mastitisa i
apscesa dojke.
pripremi za inciziju
apscesa dojke.
Njega bolesnice poslije ginekoloških procedura
- Učestvuje
- Razvija osjećaj
- Učestvuje u
- Definiše HSG i
pojedinačno ili
odgovornosti.
sprovođenju
opisuje njegu i
timski u
- Shvata važnost
procedura za
značaj
sprovođenju
povezivanja teorije
ispitivanje
dijagnostičke
ginekoloških
i prakse.
prolaznosti
procedure.
procedura u
- Navikava se na red
jajovoda.
- Opisuje njegu kod
dijagnostici i
i urednost.
- Učestvuje u
persuflacije
terapiji.
citodijagnostici za
jajovoda.
utvrđivanje nekih
- Definiše i
oboljenja.
objašnjava
- Izvodi procedure za
proceduru UTI i
određivanje
njegu bolesnice.
ovulacije i
- Definiše i poznaje
pripreme za
značaj citogenetike
inseminaciju i za
za dijagnostiku
stavljanje spirale.
nekih poremećaja
u ginekologiji.
- Objašnjava
sprovođenje Fern
testa i vođenje
147
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
temperaturne
krivulje za
odrađivanje
ovulacije.
- Navodi i opisuje
pripremu za
inseminaciju.
- Objašnjava metode
i sredstva
kontracepcije.
- Opisuje pripremu
za stavljanje
spirale.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
148
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: ČETVRTI - OBLAST AKUŠERSTVO SA NJEGOM (132 časa)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Medikamentozno vođenje porođaja po porođajnim dobima
- Razlikuje indukciju - Shvata značaj
- Pojedinačno ili u
- Definiše i
i stimulaciju
timu učestvuje u
povezivanja teorije
objašnjava
porođaja.
pripremi materijala
i prakse.
pripremu porodilje
i porodilje za
- Razumije odnos
i pripremu ljekova. - Razlikuje povrede
međice i vagine i
vođenje porođaja i
tehnike i prirode.
- Definiše indukciju
prema stepenu
sprovođenje
- Razvija
porođaja.
povrede.
procedura za
odgovornost u
- Objašnjava
- Vrši pripremu
završetak porođaja
ispunjavanju radnih
stimulaciju
materijala za
prema potrebi.
obaveza.
porođaja.
akušerske
- Razvija pravilan
- Definiše i opisuje
intervencije na
odnos prema
pripremu za
grliću materice.
zanimanju i
zbrinjavanje malih
- Razlikuje i poznaje
pozitvnu
ruptura međice i
znake preteće
orijentaciju.
vagine.
rupture materice
- Navodi pripremu
poznaje i uočava
instrumenata i
atonično krvarenje
pripremu porodilje.
materice.
- Definiše i obrazlaže
- Rukuje i priprema
pripremu za
materijal i
reviziju grlića
instrumente za
materice.
zbrinjavanje
- Navodi pripremu
epiziotomije i
instrumenata i
otvaranje
materijala i navodi
vodenjaka.
pripremu porodilje.
- Izvodi pripremu
- Objašnjava i
matrijala i
upoznaje
instrumenata za
uočavanje znakova
zbrinjavanje
preteće rupture
epiziotomije
materice.
manuelne
- Navodi dalji
ekstrakcije
postupak.
posteljice i revizije
- Objašnjava i navodi
materične duplje.
postupak i
- Izvodi pripremu
zbrinjavanje kod
porodilje i
atonije materice
instrumenata za
- Objašnjava i navodi
reviziju materične
pripremu za
duplje.
otvaranje
- Rukuje i određuje
vodenjaka.
pripremu
- Objašnjava
materijala za
pripremu za
prihvatanje
zbrinjavanje
novorođenčeta
epiziotomije.
- Navodi pripremu
rođenog pomoću
porodilje i
vakuma i carskog
istrumenata.
reza.
- Objašnjava i navodi - Izvodi pripremu i
pripremu i
vrši asistiranje kod
149
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
asistiranje pri
ručnoj ekstrakciji
posteljica i ručnoj
reviziji materične
duplje.
- Definiše manuelnu
ekstrakciju
posteljice.
- Definiše manuelnu
reviziju materične
duplje.
- Navodi i opisuje
pripremu
materijala i
asistiranje pri
instrumentalnoj
reviziji materične
duplje.
- Definiše i poznaje
pripremu za
prihvatanje
novorođenčeta
rođenog pomoću
vakuma ekstraktora
i forcepsa.
- Objašnjava i
navodi pripremu
materijala za
prihvatanje
novorođenčeta
rođeno carskim
rezom.
- Objašnjava i navodi
pripremu
materijala i
asistiranje pri
stavljanju i
skidanju serklaža.
- Objašnjava i
pripremu za
prihvatanje
novorođenčeta
rođeno karličnim
stavom.
- Definiše i
objašnjava
pripremu za
prihvatanje
novorođenčeta u
slučaju višestruke
trudnoće.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
stavljanja i
skidanja serklaža.
- Izvodi pripremu
materijala za
prihvatanje
novorođenčeta kod
karličnog stava
150
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Priprema materijala i trudnice za amnioskopiju, amniocintezu i phmetriju
- Učešće u pripremi
- Shvata važnost
- Poznaje pripremu
- Definiše i
materijala i
povezivanja teorije
materijala i
objašnjava
trudnica za
i prakse.
trudnica za
amnioskopiju.
sprovođenje
- Razvija sposobnost
amnioskopiju,
- Objašnajva i
dijagnostičkih
opažanja.
amniocintezu i
definiše
procedura za
- Razumije odnos
phmetriju.
amniocintezu.
kontrolu stanja
tehnike i prirode.
- Izvodi i analizira
- Definiše i opisuje
porodilje i ploda.
elektrokardiotokophmetriju.
gram u porođaju.
- Definiše i
- Rukuje i poznaje
objašnjava
primjenu uz u
- elektrokardiotokoakušerstvu.
grafiju i opisuje
primjenu u
akušerstvu.
- Definiše i brazlaže
primjenu
ultrazvuka u
akušerstvu.
Njega babinjare sa patološkim puerperijumom
- Pojedinačno ili u
- Razvija
- Određuje njegu
- Opisuje i
timu učestvuje u
odgovornost.
kod babinjare sa
objašnjava njegu
njezi babinjare sa
promjenom lohija i - Shvata važnost
babinjara:
usporenom
povezivanja teorije
usporenom
- sa usporenim
involucijom
i prakse.
involucijom
oticanjem lohija,
materice.
- Razumije odnos
materice.
- sa usporenom
tehnike prema
involucijom
zdravlju.
materice,
- sa dehiscencijom
rane na međici,
- sa
tromboflebitisom.
Njega babinjare sa oboljenjima
- Razvija sposobnost - Pojedinačno ili
- Shvata i uočava
- Upoznaje i
timski učestvuje u
opažanja.
značaj ishrane i
objašnjava :
njezi babinjare sa
njege kod trudnica - Povezuje uzroke i
- njegu babinjare u
nepravilnom
posjledice
sa gravidarnim
stanju psihoze,
ishranom, sa
- Razvija svijest o
toksikozama.
- njegu babinjare sa
oboljenjima
značaju zdrave
- Poznaje i određuje
puerperalnom
genitalnih organa
ishrane za
postupak i njegu
sepsom,
(tromboflebitis,
očuvanje zdravlja.
trudnice sa
- njegu dojki kod
gravidarne
gravidarnim
pojave ragada i
toksikoze –
toksikozama.
mastitisa.
preekplampsija i
- Određuje režim
- Opisuje i nabraja
eklampsija,
izolacije.
njegu i ishranu
psihoze).
- Sprovodi njegu kod
trudnica sa
raznih povreda
gravidarnim
babinjare kao i
toksikozama.
oboljenja.
- Definiše i
- Određuje njegu
objašnjava
kod oboljenja dojki
postupak i njegu
151
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
trudnica sa
eklampsijom.
- Opisuje i
objašnjava režim
izolacije trudnica
sa preklamsijom i
eklamsijom.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
babinjare.
152
Preporuke za
izvođenje nastave
Razred: ČETVRTI - OBLAST INTERNE BOLESTI SA NJEGOM (33 časa)
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Prijem bolesnika na interno odjeljenje smještaj i dijagnostička obrada
- Unošenje potrebnih
- Obavlja triježiranje - Shvata važnost
- Zna ulogu
podataka o
profesionalnosti u
bolesnika prema
medicinskog
pacijentu u
radu.
redu hitnosti.
tehničara pri
medicinsku
- Razvija prvilan
pregledu bolesnika. - Učestvuje pri
dokumentacijupristup bolesniku
pregledu bolesnika.
- Navodi postupke
individualni rad.
sa poštovanjem.
unošenja podataka - Upisuje potrebne
podatke o
u zdravstvenu
pacijentu u
dokumentaciju.
zdravstvenu
- Objašnjava
dokumentaciju.
postupke aplikacije
određene terapije i - Aplicira određenu
terapiju.
uzimanja
- Uzima materijal za
materijala za
određene
određene
dijagnostičke
dijagnostičke
analize.
analize.
Njega bolesnika sa oboljenjima respiratornog sistema
- Njega i ishrana
- Aktivno učestvuje u - Razvija vještinu
- Navodi simptpme
bolesnika sa
pravilnog pristupa
asistiranju ljekaru
oboljenja
respiratornim
bolesnicima sa
pri različitim
restpiratornog
oboljenjima-igra
oboljenjima
vrstama
sistema.
uloga.
respiratornog
ispitivanja.
- Opisuje
sistema.
- Razlikuje vrste
spirometrijsko
respiratornih
ispitivanje i
oboljenja po
postupak primjene
osnovu
terapije
simptomatologije.
kiseonikom.
- Priprema materijal
za ispitivanja.
- Priprema
- Razvija umješnost
Endoskopska
- Psihički i fizički
materijala,
u radu,
ispitivanja organa
priprema
psihička i fizička
samoinicijativnost i
za disanjepacijenta.
priprema bolesnika
smisao za dobro
bronhoskopija
- Priprema materijal
za endioskopska
organizovanje
- Zna postupke
za bronhioskopiju.
ispitivanja-rad u
posla.
psihičke i fizičke
- Aktivno učestvuje u
parovima.
pripreme pacijenta
asistiranju ljekaru. - Razvija
komunikativnost.
za endoskopska
- Materijal (isečak)
ispitivanja.
šalje u fiksativu na
- Razlikuje i
histopatološki
priprema materijal
pregled.
za bronhioskopiju.
- Njeguje bolesnika
- Zna postupke njege
poslije
bolesnika poslije
bronhioskopije.
bronhioskopije.
- Vrši čišćenje i
hemijsku
sterilizaciju
endoskopa.
Pleuralna punkcija
- Psihički i fizički
- Razvija kulturu
- Referat- zapažanja
- Opisuje njegu
priprema bolesnika
komunikacije sa
o postupcima
153
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
bolesnika sa
pleuralnom
punkcijom.
- Zna indikacije za
pleuralnu punkciju.
- Opisuje postupak
rada i slanja
punktata na
različita
ispitivanja.
Njega bolesnika sa
bronhijalnom
astmom
- Navodi postupke
postavljanja
bolesnika u
odgovarajući
položaj.
- Opisuje idealne
mikroklimatske
uslove za njegu
bolesnika sa
bronhijalnom
astmom.
- Navodi osnovne
principe
zdravstvene njege
bolesnika sa
bronhijalnom
astmom.
- Demonstrira
tehnike disanja.
- Zna upotrebu
oksigenoterapije.
Njega bolesnika sa
TBC pluca
- Zna postupke
izolacije bolesnika
sa aktivnom TBC.
- Navodi postupke
samozaštite od
tuberkuloze.
- Zna postupke
pružanja prve
pomoći bolesniku
koji krvari iz pluća.
Formativni ciljevi
učenik
- Priprema materijal
za pleuralnu
punkciju.
- Aktivno učestvuje u
asistiranju ljekaru.
- Dobijeni punktat
šalje na
bakteriološki,
zasijavanje na
Levenštajn podlogu
i citološki pregled.
- Vrši Rivaltinu
probu.
- Njeguje bolesnika
nakon punkcije.
- Postavlja bolesnika
u odgovarajući
položaj.
- Obezbeđuje
idealne
mikroklimatske
uslove.
- Aplicira
bronhodilatator.
- Uzima krv za
analize.
- Prati stanje
bolesnika po
principima
zdravstvene njege.
- Obučava bolesnika
vježbama disanja.
- Pruža psihološku
podršku
bolesnicima tokom
oporavka.
- Primjenjuje
oksigenoterapiju.
- Rukuje inhalatorom
- Vrši izolaciju
bolesnika sa
aktivnom TBC u
posebne sobe.
- Sprečava širenje
infekcije.
- Štiti sebe od
tuberkuloze
održavanjem lične
higijene(usta,
ždrijele i ruku) i
kontrolom
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
pacijentima.
- Navikava se na
timski rad.
- Samokritički se
odnosi prema
propustima i
promašajima koji
su uticali na
ostvaren plan.
Preporuke za
izvođenje nastave
- Navikava se na
odgovornost i
preciznost u radu.
- Razvija osjećaj za
pomoć i saradnju.
- Razvija osjećaj
lične odgovornosti
prema higijeni i
zdravlju.
- Priprema prostora,
postavljanje
bolesnika sa
bronhijalnom
astmom u određeni
položaj- igra uloga.
- Razvija osjećaj o
potrebi zaštite na
radu.
- Razvija ljubaznost i
spremnost na
pomoć.
- Izrada Power point
prezentacije od
strane učenika na
temu: Specifičnosti
njege bolesnika sa
TBC-om pluća.
154
njege, ishrane,
psihičke i fizičke
pripreme pacijenta
za pleuralnu
punkciju.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Poznaje pravila
uspješne
komunikacije i
podrške.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
zdravstvenog
stanja (pregled
pluća).
- Pruža pomoć
bolesniku koji
krvari iz pluća.
- Primjenjuje i
kontroliše redovno
uzimanje ljekova.
- Pruža psihičku
podršku
bolesnicima tokom
oporavka.
Njega bolesnika sa oboljenjima kardio-vaskularnog sistema
- Psihički i fizički
Elektrokardiogra- Razvija preciznost i
priprema bolesnika
fsko ispitivanje
odgovornost.
za ispitivanja.
- Opisuje postupak
snimanja EKG–skim - Aktivno učestvuje u
snimanju EKG-a.
aparatom.
- Objašnjava
radiološke
postupke
neophodne za
dijagnostikovanje
kardiovaskularnih
oboljenja.
- Priprema materijal - Razvija kulturu
Njega bolesnika sa
dijaloga i
i pacijenta za
miokarditisom,
usresređenog
uzimanje brisa
perikarditisom,
odnosa sa
grla, AST i CRP.
endokarditisom i
pacijentima i
- Njeguje bolesnika
reumatskom
saradnicima.
po principima
groznicom
- Razvija osjećaj
intezivne njege.
- Objašnjava
dužnosti i
postupak uzimanja - Priprema materijal
profesionalne
za hemokulturu i
brisa grla i AST i
odgovornosti.
razlikuje
CRP.
- Razvija spremnost
specifičnost
- Poznaje postupke
za saradnju.
postupka uzimanja
uzimanja krvi za
krvi.
hemokulturu.
- Aktivno učestvuje u
- Opisuje
asisitiranju ljekaru
ekokardiografiju.
u toku
- Navodi značaj
ehokardiografije.
pravilne ishrane i
- Koristi materijal za
mirovanja
hemokulturu.
pacijenta.
- Shvata značaj
- Razlikuje kliničku
Njega bolesnika sa
lojalnosti,
sliku akutnog
anginom pektoris i
povjerenja i
infrakta miokarda.
akutnim infarktom
saradnje i
- Učestvuje u
miokarda
njegovanja dobrih
pripremi pacijenta
- Opisuje kliničku
poslovnih odnosa.
za koronografiju.
sliku angine
155
Preporuke za
izvođenje nastave
- Obilazak EKG
jedinice, priprema
prostora i
posmatranje
postupka snimanja
EKG.
- Rad u parovima.
- Priprema
materijala i
pacijenta za
uzimanje brisa
grla, AST i CRP.
- Psihička i fizička
priprema i njega
pacijenta nakon
kardiografije, rad u
parovima.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
pektoris i akutnog
infarkta miokarda.
- Opisuje postupak
hemodinamske
obrade.
- Navodi postupke
prijema bolesnika u
internističkoj
ambulanti.
- Opisuje postupak
aplikacije
intravenske
terapije.
Formativni ciljevi
učenik
- Psihički i fizički
priprema i njeguje
pacijenta nakon
koronografije.
- Aktivno učestvuje
pri smještaju
bolesnika u
koronarnu jedinicu.
- Aktivno učestvuje
pri uzimanju krvi
za gasne analize.
- Aktivno učestvuje u
uzimanju krvi za
određivanje
protrombinskog
vremena.
- Priprema i uzima
krv za LDL, HDL,
tromponin –DDIMER.
- Priprema i dozira
heparin.
- Koristi infuzomat.
- Koristi defibrilator.
- Učestvuje u
pripremi i aplikaciji
introvezne
terapije.
- Razlikuje promjene
kod poremećaja
srčanog ritma.
- Prati vitalne
funkcije na
monitoru.
- Rukuje holterom za
krvni pritisak.
- Rukuje ERGObiciklom i EKG
monitoringom u KJ.
- Razlikuje EKGpromjene kod
poremecaja ritma.
Njega bolesnika sa oboljenjima krvi
- Zna postupak njege - Savjetuje pacijenta
o pravilnoj ishrani,
i ishrane bolesnika
daje preparate
sa anemijama.
gvožđa.
- Definiše postupak
izvođenja sternalne - Učestvuje u
trebovanju
punkcije.
transfuzije krvi.
- Definiše vrijeme
- Priprema materijal
krvarenja i
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija osjećaj
odgovornosti.
- Navikava se na
timski rad.
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija pozitivan
stav prema
zdravlju.
- Razvija pravilan
odnos prema
zanimanju.
Vježbe:
- Rad u parovima:
- rukovanje septom
za steralnu
funkciju,
- analiza krvne slike,
- njega i
ishranabolesnika sa
156
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
kaogulacije.
- Opisuje njegu i
ishranu bolesnika
oboljelih od
leukemije.
- Objašnjava
postupak
sprovođenja
terapije
citostaticima.
- Opisuje njegu i
ishranu boplesnika
sa hemoragijskim
sindromom.
- Opisuje njegu
bolsnika od
hemofilije.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
za sternalnu
punkciju.
- Analizira krvnu
sliku.
- Priprema lijekove
za obradu
stomatitisa.
- Priprema materijal
za vrijeme
krvarenja i vrijeme
koagulacije.
- Upoređuje
promjene u krvnoj
slici kod anemija i
promjene u
leukocitarnoj
formuli kod
leukemija.
- Sprovodi njegu i
ishranu bolesnika
sa hemoragijskim
sindromom,
hemofilijom i
trombocitopenijom.
Njega bolesnika sa oboljenjima urinarnog trakta
- Razvija sposobnost
- Psihički i fizički
- Opisuje postupak
komunikacije.
priprema bolesnika
psihičke i fizičke
- Navikava se tačnost
za različite vrste
pripreme bolesnika
i principijelnost.
ispitivanja.
za različite vrste
- Koristi materijal za
ispitivanja.
uzimanje krvi i
- Navodi postupak
urina.
uzimanja krvi i
- Uzima urin za
urina za dalja
hemijski,
ispitivanja.
mikroskopski i
- Opisuje RTG
bakteriološki
dijagnostiku.
pregled.
- Opisuje njegu i
- Uzima krv i urin za
ishranu bolesnika
funkcionalno
sa akutnih
ispitivanje
nefritisom.
bubrega.
- Navodi postupke
- Njeguje oboljele
njege i ishrane
od akutnog i
bolesnika sa
hroničnog nefritisa.
hronicnim
- Njeguje bolesnike
nefritisom.
sa uremijom.
- Objašnjava
- Sprovodi ishranu i
postupak njege i
njegu bolesnika sa
ishranu bolesnika
hroničnom
sa hronicnom
bubrežnom
bubreznom
157
Preporuke za
izvođenje nastave
hemoragijskim
sindromom,
trombocitopenijom.
- Upoređivanje
razlike u boji urina
bubrežnih
bolesnika i zdravih
ljudi.
- Referati:
- Njega bolesnika sa
hroničnom
bubrežnom
insuficijencijom.
- Njega bolesnika sa
akutnim i
hroničnim
nefritisom.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
insuficijenciom.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
insuficijencijom.
- Uocava razliku u
boji urina
bubreznih
bolesnika.
- Razlikuje uzroke i
posledice
bubreznih
oboljenja.
Njega bolesnika sa oboljenja digestivnog trakta
- Psihički i fizički
- Shvata značaj
- Objašnjava RTG
priprema bolesnika
ljubaznosti i
EGD pasažu crijeva
za RTG EGD i
usresređenosti u
i RTG dijagnostiku
pasažu crijeva,
komunikaciji sa
pankreasa.
irigigrafiju
pacijentima i
- Opisuje
ezofagogastrosaradnicima.
endoskopsko
duenoskopiju.
- Formira pažljiv i
ispitivanje jetre i
- Psihički i fizički
human odnos sa
pankreasa.
priprema bolesnika
strankama.
- Objašnjava
za ultrazvuk
- Shvata značaj
plasiranje
abdomena.
umjerene kritike i
nazogastricne
- Psihički i fizički
samokritike u
sonde.
priprema bolesnika
postizanju što
- Zna duodenalnu
za ERCP i
boljih rezultata
tubazu i
retoskopiju i
rada.
ekskreciju.
kolonoskopiju.
- Opisuje
- Vrši hemijsku
abdominalnu
dizenfekciju
punkciju i punkciju
endoskopskih
jetre.
aparata i priprema
- Pojašnjava
potreban
postupak pregleda
materijal.
stolice i krvi
- Zna njegu i ishranu - Psihički i fizički
priprema bolesnika
gastricnih
za bopsiju jetre.
bolesnika i
- Priprema potreban
bolesnika sa
materijal za
oboljenjima tankog
biopsiju jetre.
i debelog crijeva.
- Aktivno učestvuje u
- Opisuje njegu i
asistiranju.
ishranu oboljelih
- Brine o bolesniku
od jetre, žucne
nakon punkcije.
kese i pankreasa.
- Upoređuje
oboljenja tankog i
debelog crijeva.
- Uočava promjenu u
boji kože kod
oboljelih od jetre.
- Sprovodi postupke
njege i ishrane
bolesnika sa
158
Preporuke za
izvođenje nastave
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
oboljenjima žučne
kese, pankreasa,
gastričnim
oboljenjima i
oboljenjima tankog
i debelog crijeva.
Njega bolesnika sa oboljenjima endokrinog sistema
- Uočava razliku u
- Razvija sposobnost
- Opisuje simptome
simotomima
komunikacije.
oboljenja
pojedinih oboljenja - Razvija osjećaj
endokrinog
endokrinog
odgovornosti i
sistema.
sistema.
ispunjenosti radnim
- Opisuje postupak
- Rukuje
obavezama.
ispitivanja štitaste
materijalom za
i nadbubrezne
određivanje
žlijezde i uzimanja
hormonskog
hormonskog
statusa.
statusa.
- Uočava razliku
- Objašnjava
oboljenja pojedinih
postupak uzimanja
endokrinih
krvi i urina kod
zlijezda.
dijabetičara.
- Uočava promjene
- Navodi postupak
na vratu kod
uzimanje krvi i
oboljenja štitaste
sprovodenja OGTT
zlijezde.
testa.
- Radi testove
- Opisuje njegu i
opterećenja
ishranu bolesnika
glukozom.
sa oboljenjima
- Uzima krv za
štitaste zlijezde.
određivanje
- Opisuje njegu i
glikemije.
ishranu bolesnika
- Učestvuje u
sa oboljenjima
procesu pružanja
nadbubrega.
prve pomoći
- Objašnjava
bolesnicima sa
karakteristike
Adisonkom krizom.
Adisonske krize i
- Primjenjuje
pruzanje prve
pomoci ovim
insulinsku terapiju.
bolesnicima.
- Edukuje bolesnike
- Opisuje njegu i
o njezi i ishrani.
ishranu
- Uočava promjene u
dijabeticara.
krvnom pritisku kod
- Definiše osnovna
Adisonove bolesti,
nacela u ishrani
kao i promjene u
oboljelih od
boji kože.
secerne bolesti.
- Rukuje PEN
- Demonstrira
brizgalicom i
aplikaciju insulina.
glukomjerom.
159
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježbe:
- rukovanje
materijalom za
odredjivanje
hormonskog
statusa,
- test opterećenja
glukozom,
- uzimanje krvi za
određivanje
glikemije.
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- I. Anđelković, A. Stajkovac, A. Ilić: Anatomija i fiziologija - udžbenik za I razred
medicinske i zubotehničke škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2005.
- P. Keros, B. Matković: Anatomija i fiziologija - udžbenik za učenike srednjih
medicinskih škola, Naklada Ljevak, Zagreb, 2006.
- Lj. Mijatov, N. Mihić: Repertorium - anatomski praktikum, Educa, Novi Sad, 1989.
- N. Bukurov: Anatomska beležnica, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1992.
- A. Cassan: Školski fiziološki atlas, Kreativni centar, Beograd, 2004. (prevela sa
španskog G. Mihajlović).
- Š. Plut: Anatomija in fiziologija človeka – udžbenik, DZS, Ljubljana, 2002.
- T. Mozetič, A. Slapnik: Anatomija in fiziologija človeka - delovni zvezek, DZS,
Ljubljana, 2000.
- M. Nikolić, R.Kacijančić, M.Pecelj, V. Parezanović: Higijena sa zdravstvenim
vaspitanjem za I i II razred Medicinske škole, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2004.
- A. Baljozović, S. Kostić, N. Baljozović: Zdravstvena njega I za prvi razred
Medicinske škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2003.
- A. Baljozović, R. Higim, N. Baljozović: Zdravstvena njega II za II razred
medicinske škole, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 1995.
- R. Ćepović, P. Barović: Zdravstvena njega III za III razred medicinske škole, Zavod
za udžbenike i nastavna sredstva – Beograd, Zavod za udžbenike - Novi Sad i
Zavod za školstvo – Podgorica, 1992.
- O. Berger – Jeknić, M. Jovanović, M. Lukić, M. Janković: Mikrobiologija sa
parazitologijom i epidemiologijom I, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2001.
- V. Arsić i saradnici:Praktikum iz mikrobiologije i imunologije, savremena
administracija A. D.Beograd,2000.
- A. Baljozović i N. Baljozović: Hirurgija sa njegom za treći razred medicinske
škole, Zavod za udžbenike, Beograd, 2004.
- A. Baljozović: Hirurgija sa njegom za četvrti razred medicinske škole, Zavod za
udžbenike, Beograd, 2004.
- A. Baljozović: Zdravstvena njega 2 i 4, Zavod za udžbenike, Beograd, 2002.
- Z. Komnenović: Hirurgija sa njegom za IV razred, Zavod za udžbenike, Beograd,
2002.
- Z. Veža i D. Pavlović: Prva pomoć za medicinske škole, Zavod za udžbenike,
Beograd, 2006.
- S. Kostić: Pedijatrija sa negom, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd,
2003.
- M. Subić: Nedonesena deca, Medicinska knjiga Beograd, Zagreb, 1978.
- B. Sečujac: Bolesno dete, Zavod za izdavanje udžbenika Republike Srbije,
Beograd,1959.
- D. Mardešić i suradnici: Pedijatrija, Školska knjiga Zagreb, 1986.
- M. A. Femić: Rast i razvoj, njega i ishrana djeteta, Pegaz,Bijelo Polje, 2007.
- D. Korać: Pedijatrija, Medicinska knjiga Beograd Zagreb,1982.
- D. Mladenović: Ginekologija sa njegom, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2005.
- D. Mladenović: Ginekologija sa praktikumom, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd,1987.
- W. Pschyrembel: Praktična ginekologija, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
1968.
- P. Radović: Osnovi ginekološke dijagnostke, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2003.
160
- T. Elisbeth: Martinesen Procedure, Oslo, 2001.
- Priručnik za medicinske sestre (prevod Beograd, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, 2004.)
- D. Mladenović: Akušerstvo sa njegom 1, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2005.
- A. Dražančić: Porodiljstvo, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Zagreb, 1999.
- Čemerikić i drugi: Praktikum iz akušerstva, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 1974.
- D. Mladenović: Ginekologija i akušerstvo, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2006.
- J. Todorović i saradnici: Interne bolesti sa njegom, Zavod za udzbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2002.
- Stefanovic i saradnici: Interna medicina, Zavod za udzbenike i nastavna sredstva,
Beograd,1996.
- Sokolov: Klinička kardiologija, Savremena administracija Beograd,1989.
- Harissonova načela Interne medicine, Beograd, 2004.god.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Opremljen kabinet za anatomiju sa fiziologijom;
- grafoskop, pc uređaj i lcd projektor;
- mikroskop i trajni preparati ćelija i tkiva;
- modeli, kako anatomski tako i funkcionalni, različitih organskih sistema i
pojedinačnih organa ( model skeleta i muskulature čovjeka, model srca, pluća ,
mozga, jetre, kože, oka, uha itd);
- anatomske karte - slike različitih organa i organskih sistema;
- poželjni su i kompjuterski programi za izučavanje i ponavljanje gradiva (software
na cd-rom-u) i različite oblasti istraživanja na dvd-rom-u;
- aparati i instrumenti koji se koriste na bolničkim odjeljenjima za realizaciju
osnovne zdravstvene njege;
- laboratorijski pribor i posuđe;
- mikroskop i preparati;
- sterilizatori;
- instrumenti i aparati potrebni za rad:
- hirurškog odjeljenja,
- pedijatrijskog odjeljenja,
- ginekološkog odjeljenja,
- akušerskog odjeljenja;
- ekg, defibrilastor, holter monitoring, ergo-bicikl, ultrazvuk, rendgen, endoskop,
hemodijalizatori, tablice za odredivanje bmi.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
U okviru svake oblasti provjeravaju se i ocjenjuju:
- praktični rad na vježbama (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom
periodu);
- usmena obrazloženja učenika (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom
periodu).
- Ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih ocjena u klasifikacionom
periodu.
- Zaključna ocjena iz navedenih oblasti izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u
klasifikacionim periodima.
- Konačna ocjena iz praktične nastave je jedinstvena i izvodi se iz ocjena iz
predmetnih oblasti uz saglasnost svih nastavnika praktične nastave koji su
realizovali pojedine oblasti.
-
161
-
Ukoliko se nastavnici ne dogovore oko jednistevne ocjene ocjenu će usaglasti
nadležni organ škole.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
-
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Oblast - anatomija sa njegom:
- doktor medicine.
- Ostale oblasti:
- visoka stručna sprema za medicinske sestre;
- viša medicinska sestra.
10. Povezanost predmeta
Znanja
-
Ćelija i tkiva
Lokomotorni sistem
Krv
Kardiovaskularni sistem
Respiratorni sistem
Digestivni sistem
Urinarni sistem
Genitalni sistem
Nervni sistem
Sistem organa recepcije
Ustanove za zdravstvenu
zaštitu odraslih i djece
Organizacija rada u bolnici
Higijensko-tehnička i
protivepidemijska zaštita u
zdravstvenim ustanovama
Posmatranje objektivnih
znakova bolesti
Dijagnostička ispitivanja
Davanje ljekova
Primjena termičkih
postupaka u liječenju
Ishrana bolesnika
- Opšta bakteriologija
- Uticaj spoljašnjih agensa
na bakterije
- Hemioterapeutici
- Imunologija
- Specijalna bakteriologija
Metabolizam
mikroorganizama
- Metode hirurške profilakse
- Krvarenje i hemostaza
- Transfuzija krvi u hirurgiji
- Postraumatski šok
- Ispitivanje bolesnika u
hirurgiji
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Anatomija i fiziologija
- Ćelija i tkiva
- Lokomotorni sistem
- Krv
- Kardiovaskularni sistem
- Respiratorni sistem
- Digestivni sistem
- Urinarni sistem
- Genitalni sistem
- Nervni sistem
- Sistem organa recepcije
- Zdravstvena njega
- Zaštita zdravlja
- Zdravstveno vaspitanje
- Organizacija rada u bolnici
- Higijensko-tehnička i
protivepidemijska zaštita u
zdravstvenim ustanovama
- Osnovna zdravstvena njega
- Posmatranje bolesnika
- Dijagnostička ispitivanja
- Davanje ljekova
- Primjena termičkih
postupaka u liječenju
bolesnika
- Higijena ishrane
- Mikrobiologija
- Opšta bakteriologija
- Uticaj spoljašnjih agensa
na bakterije
- Hemioterapeutici
- Imunologija
- Specijalna bakteriologija
- Enzimi
- Hirurgija sa njegom
162
-
Mjere profilakse u hirurgiji
Krvarenje
Transfuzija
Šok
Dijagnostičke metode u
hirurgiji
Znanja
-
-
-
Preoperativna priprema
Ginekološke intervencije
Anestezija
Postoperativna njega
Postoperativne
komplikacije
Imobilizacija
Povrede – traume
Infekcije u hirurgiji
Higijensko-tehnička i
protivepidemijska zaštita u
zdravstvenim ustanovama
Krvarenja u trudnoći i na
porođaju
Ginekološka anamneza
Priprema materijala i
instrumenata za
ginekološki pregled
Priprema bolesnice i
materijala za ginekološke
intervencije
Bračni sterilitet
Kontracepcija
Njega bolesnice kod
poremećaja menstrulanog
ciklusa
Njega bolesnice sa
povredom i promjenom
položaja ženskih polnih
organa
Njega bolesnice sa
oboljenjima polnih organa
žene
Njega bolesnice kod
distrofičnih i
predkancerogenih stanja u
ginekologiji
Njega bolesnica operisanih
od tumora ženskih polnih
organa
Njega bolesnica sa
oboljenjima dojke
Anatomija karlice
Rasplodni pribor žene
Fiziologija polnih organa
žene
Normalni porođaj
Babinje
Postnatalna zaštita žene
Povrede porodilje u toku
porođaja
Komplikacije u babinjama
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Pripremanje bolesnika za
hiruršku intervenciju
- Anestezija
- Postoperativna njega
bolesnika
- Zavoji, imobilizacija,
transport
- Povrede – traume
- Infekcije u hirurgiji
- Asepsa i sterilizacija
- Krvarenje i hemoliza
Transfuzija krvi
- Šok
- Ginekologija sa njegom
- Anamneza i ginekološki
pregled
- Bračni sterilitet
- Kontracepcija
- Planiranje porodice
- Poremećaji menstrualnog
ciklusa
- Povreda ženskih polnih
organa
- Oboljenja ženskih polnih
organa
- Distrofična i prekancerozna
stanja u ginekologiji
- Tumori polnih organa žene
- Oboljenja dojke
- Tumori dojke
- Akušerstvo sa njegom
-
163
Fiziologija trudnoće
Kontrola trudnica
Normalni porođaj
Priprema materijala i
trudnice za amnioskopiju,
amniocintezu i phmetriju
- Njega babinjare
- Prvi podoj
- Njega babinjare sa
patološkim puerperijumom
Znanja
- Teškoće u dojenju od
strane majke i djeteta
- Prijem bolesnika na
interno odjeljenje,
smještaj i dijagnostička
obrada
- Njega bolesnika sa
oboljenjima respiratornog
sistema
- Njega bolesnika sa
oboljenjima kardiovaskularnog sistema
- Njega bolesnika sa
oboljenjima krvi
- Alergologija i imunologija
- Njega bolesnika sa
oboljenjima lokomotornog
sistema
- Njega bolesnika sa
oboljenjima urinarnog
sistema
- Njega bolesnika sa
oboljenjima digestivnog
trakta
- Njega bolesnika sa
oboljenjima endokrinog
sistema
- Patologija novorođenčeta
- Njega babinjare sa
oboljenjima
- Infekcije
- Infekcije u hirurgiji
- Infekcije kože i sluzokože
Njega babinjare sa
oboljenjima.
Oboljenja
respiratornog sistema
- Oboljenja bolesti
metabolizma
- Oboljenja krvi
- Davanje ljekova
- Antibiotici
- Antigen i antitijela
- Oboljenja bolesti
metabolizma
- Komunikacija sa
pacijentom
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Njega babinjare sa
oboljenjima
- Babinje
- Interne bolesti
- Oboljenja respiratornog
sistema
- Oboljenja kardiovaskularnog sistema
- Krv
- Alergija-imunologija
- Oboljenja lokomotornog
sistema
- Oboljenja bubrega i
mokraćnog sistema
- Oboljenja digestivnog
trakta
- Oboljenja endokrinog
sistema
- Infektivne bolesti
- Dijagnostika i terapija
infektivnih bolesti
Respiratorne i crijevne
infekcije
- Respiratorne infekcije
- Crijevne infekcije
- Krvne (transmisivne)
infekcije
- Farmakologija
- Hemioterapijska sredstva
- Hemija i biohemija
- Krv
- Bolesti nepravilne ishrane i
odgovarajuća dijeta
- Moralne obaveze
medicinskog radnika
- Odnos prema pacijentima
različitih uzrasta
- Komunikacija sa
pacijentima oboljelim od
infektivnih bolesti
- Zdrava ishrana i dijetetika
- Etika
164
1.3. IZBORNI PREDMETI
1.3.1. LATINSKI JEZIK
1. Naziv predmeta: LATINSKI JEZIK
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
36
36
36
Ukupno
72
72
36
3. Opšti ciljevi nastave
- Razvijanje svijesti o potrebi i značaju učenja latinskog jezika.
- Ovladavanje tehnikom razgovjetnog čitanja sa razumijevanjem¸usvajanje
pravilnog izgovora¸ ritma i intonacije rečenice.
- Razumijevanje činjenica i zakonitosti iz latinskog jezika.
- Ovladavanje opštom i stručnom medicinskom terminologijom.
- Osposobljavanje učenika za nastavak stručnog usavršavanja i za primjenu
stečenih znanja u praksi.
165
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod u latinski jezik - Uočava i razlikuje
- Razvija svijest o
karakteristike
značaju učenja
- Upoznaje osnovne
latinskog jezika u
jezika u medicini.
karakteristike
medicini.
latinskog jezika:
porijeklo,
- Određuje
rasprostranjenost,
vremensku i
značaj izučavanja.
prostornu
rasprostranjenost.
- Uočava značaj
učenja latinskog
jezika.
Fonetika
- Piše pravilno.
- Razvija stručnost i
preciznost.
- Navodi abecedu.
- Pravilno naglašava
riječi.
- Upoznaje pravila
izgovora.
- Određuje način
rastavljanja riječi
- Nabraja podjelu
na slogove.
glasova.
- Upoznaje pravilan
- Izgovara pravilno
naglasak.
intonaciju
rečenice.
- Objašnjava
kvantitet slogova.
Morfologija
- Razlikuje vrste
- Razvija analitičnost
riječi, oblik i
i logičnost.
- Navodi podjelu
značenje riječi u
riječi.
rečenici.
- Upoznaje osnovne
karakteristike
- Pronalazi glavne
imenske promjene.
djelove u
rečenicama.
- Navodi osnovne
karakteristike
- Uočava
glagolske promjene
karakteristike
(konjugacija, lice i
imenske promjene
broj, vremena,
(rod,broj i padež).
glagolske načine,
- Pravilno koristi
glagolska stanja,
stručne termine.
glagolske imenice,
- Vrši adekvatan
glagolski pridjevi i
prevod.
nepravilni glagoli).
- Objašnjava analizu
rečenice.
Imena
- Razlikuje i
- Razvija preciznost.
interpretira:
- Navodi imena,
imenice, pridjeve,
imenice, pridjeve,
zamjenice i
zamjenice i
brojeve.
brojeve.
Imenice
- Razlikuje i
- Razvija sposobnost
određuje rod,broj i
usmenog
- Navodi podjelu
padež imenice.
izražavanja.
imenica na pet
deklinacija.
- Razlikuje pet
deklinacija
- Upoznaje pravila i
166
Preporuke za
izvođenje nastave
-
-
-
Diskusija:
Značaj latinskog
jezika.
Izgovor i
intonacija.
Rastavljanje riječi
na slogove.
Određivanje
akcenta.
Analiza rečenica i
teksta.
Prevod teksta.
Stručni termini
(termini vezani za
bolesti i ljudske
organe).
-
Analiza i prevod
teksta.
-
Analiza rečenica i
odgovarajućeg
teksta.
Prevod teksta.
Korišćenje stručnog
-
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
izuzetke u rodu i
broju.
- Upoznaje
deklinaciju grčkih
imenica.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
Pridjevi
- Definiše pridjeve.
- Nabraja podjelu
pridjeva na
pridjeve I, II i III
deklinacije.
- Upoznaje se sa
pravilnom
komparacijom
pridjeva.
- Objašnjava
pridjeve koji imaju
nepravilnu i opisnu
komparaciju.
-
Zamjenice
- Definiše
zamjenice.
- Navodi podjelu
zamjenica na:
lične, prisvojne,
pokazne, odnosne i
upitne.
- Upoznaje se sa
promjenom
zamjenica.
- Navodi upotrebu
zamjenica u
recepturi.
Brojevi
- Definiše brojeve.
- Navodi podjelu
brojeva.
- Upoznaje osnovne i
redne brojeve.
Glagoli
- Objašnjava
glagolske
promjene.
- Navodi podjelu
-
-
-
-
-
-
učenik
Razlikuje grčku
deklinaciju.
Koristi pravilno
imenice.
Pronalazi imenice u
rečenici i tekstu.
Određuje funkciju
u rečenici.
Upotrebljava
stručne termine iz
svijeta medicine.
Određuje pridjeve
I, II i III deklinacije.
Uočava pridjeve u
rečenici.
Određuje rod,broj i
padež.
Upoređuje
karakteristike
pridjeva, slaganje
sa imenicom.
Vrši komparaciju
pridjeva.
Pravilno
upotrebljava
pridjeve.
Razlikuje vrste
zamjenica.
Pronalazi
zamjenice u tekstu
Uočava funkciju
zamjenica.
Analizira upotrebu
zamjenica u
recepturi.
Razlikuje vrste
brojeva.
Pronalazi brojeve u
rečenici.
Određuje primjenu
pojedinih brojeva.
Razlikuje glagolske
promjene.
Razlikuje četiri
konjugacije.
Razlikuje vremena
Preporuke za
izvođenje nastave
-
rječnika.
Čitanje
medicinskih
termina.
-
Razvija sposobnost
opažanja.
-
Analiza rečenica i
odgovarajućeg
teksta.
-
Razvija stručnost.
-
Analiza rečenica i
odgovarajućeg
teksta.
-
Razvija analitičnost
i logičko mišljenje.
-
Analiza i prevod
odgovarajućih
rečenica i
tekstova.
-
Razvija
samostalnost,
samopouzdanje i
kreativnost.
Razvija stručnost.
-
Analiza i prevod
odgovarajućih
rečenica i
tekstova.
-
167
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
glagola na
konjugacije.
- Navodi vremena u
latinskom jeziku:
prezent,
imperfekat, futur,
perfekat,
pluskvamperfekat i
futur II
- Objašnjava
upotrebu vremena.
- Upoznaje glagolske
načine: indikativ,
konjuktiv,
imperativ.
- Navodi glagolska
stanja: aktiv i
pasiv.
- Upoznaje glagolske
imenice: infinitiv,
supin i gerund.
- Navodi glagolske
pridjeve: participi i
gerund.
- Objašnjava
nepravilni glagol:
sum, esse, fui.
- Upoznaje glagolske
pridjeve i
nepravilne glagole.
Prilozi
- Definiše priloge.
- Upoznaje se sa
građenjem priloga.
- Navodi podjelu
priloga.
- Upoznaje se sa
komparacijom
priloga.
- Navodi upotrebu
priloga u recepturi.
Prijedlozi
- Upoznaje funkciju
prijedloga.
- Navodi prijedloge
sa akuzativom.
- Navodi prijedloge
sa ablativom.
- Nabraja prijedloge
koji se
upotrebljavaju uz
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
-
-
-
učenik
u latinskom jeziku.
Određuje tvorbu i
upotrebu vremena.
Razlikuje tri
glagolska načina.
Uočava značaj i
upotrebu glagolskih
načina.
Razlikuje glagolske
imenice.
Pronalazi oblike
glagolskih imenica.
Razlikuje glagolske
pridjeve.
Pronalazi i
razlikuje
nepravilne glagole.
Razlikuje glagolske
pridjeve i
nepravilne glagole.
Prevodi tekstove u
oba pravca.
Pronalazi priloge u
rečenici i određuje
njihovu funkciju.
Određuje tvorbu i
značenje priloga.
Koristi pravilno
priloge.
Uočava i shvata
upotrebu priloga u
recepturi.
Analizira funkciju
prijedloga.
Prepoznaje
prijedloge u
rečenici.
Razlikuje upotrebu
prijedloga uz
odeđene padeže.
Koristi pravilno
prijedloge.
-
168
Razvija analitičnost
i logičko mišljenje.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Analiza i prevod
odgovarajućih
rečenica i
tekstova.
-
Analiza rečenica i
tekstova.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
oba ova padeža.
- Navodi prijedloge
koji se najčešće
koriste u recepturi.
Receptura
- Definiše pojam
receptura.
- Upoznaje način
pisanja recepta.
- Navodi najčešće
skraćenice u
receptima.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
učenik
Pravilno
upotrebljava
prijedloge u
recepturi.
Analizira način
pisanja recepta.
Razlikuje postupke
obrade ljekovitih
sirovina.
Razlikuje oblike
ljekova.
Pravilno koristi
skraćenice u
receptima.
-
-
Razvija sposobnost
za samostalnost u
radu.
Razvija stručnost i
preciznost.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Pisanje recepata.
Tumačenje
skraćenica u
receptima.
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- R. Popović: Latinski jezik za I razred medicinske, veterinarske i poljoprivredne
škole, Zavod za udžbenike, Beograd, Obilićev venac 5, 2007.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
Stručni rječnici;
- leksikoni.
-
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno.
- Usmeno, najamanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera znanja - pismeni zadatak (po jedan u polugodištu).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Profesor latinskog jezika i književnosti.
169
10. Povezanost predmeta
Znanja
-
Pravilan izgovor
Pravilan naglasak
Pravilan izgovor
Pravilan naglasak
Receptura
Pravilan izgovor
Pravilan naglasak
Receptura
Pravilan izgovor
Pravilan naglasak
Receptura
Povezanost sa drugim predmetom
Predmet
Znanja
- Anatomija sa fiziologijom
- Latinski nazivi
- Medicinska biohemija
- Latinski nazivi
- Praktična nastava
-
- Farmakologija
170
Latinski nazivi
Vođenje protokola i
izdavanje rezultata
Pravilan izgovor
Pravilan naglasak
Receptura
1.3.2. PSIHOLOGIJA I KOMUNIKOLOGIJA
1. Naziv predmeta: PSIHOLOGIJA I KOMUNIKOLOGIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
62
10
72
62
10
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje sa predmetom, granama, metodama i tehnikama psiholoških
istraživanja.
- Sticanje znanja o organskim i društvenim činiocima psihičkog života.
- Usvajanje znanja o osnovnim psihičkim pojavama (osjećaji i opažaji, učenje,
pamćenje i zaboravljenje, mišljenje, emocije, motivacija, stavovi i vrijednosti).
- Razvijanje svijesti o činiocima koji utiču na formiranje i razvoj ličnosti.
- Razvijanje osnovnih vještina komunikacije, usvajanje pravila uspješne
komunikacije, korišćenja JA poruka.
- Usvajanje potrebnih znanja i vještina neophodnih u komunikaciji sa pacijentima u
procesu ozdravljenja, kao i vještina komunikacije u organizaciji.
- Bolje razumijevanje sebe i drugih.
- Razvijanje vještina socijalne snalažljivosti i adaptacije, samokontrole i
emocionalne stabilnosti.
171
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
učenik
Predmet, grane i metode psihologije
Vježba:
- Bolje razumije
- Analizira proces
- Navodi definiciju
- Analiza
sebe i druge.
formiranja
psihologije i
dominantnih
- Razvija svijest o
dominantnih
pojašnjava cilj
psiholoških osobina
relevantnosti
psiholoških osobina
psiholoških
i njihovog
subjektivnih
kod sebe i drugih.
istraživanja.
formiranja, rad u
podataka.
- Objašnjava predmet - Upoređuje odnos
parovima.
psihologije i drugih
proučavanja
- Subjektivni i
naučnih disciplina
psihologije u
objektivni podaciu procesu
zavisnosti od
diskusija.
razumijevanja ljudi
sadržaja i oblika
i njihovih
javljanja psihičkih
raznovrsnih
pojava.
aktivnosti.
- Ukratko opisuje
teorijski i praktični - Uočava razliku
između objektivnih
zadatak i imenuje
i subjektivnih
glavne grane
podataka i tehnika
psihologije.
koje se koriste za
- Nabraja i pojašnjava
registrovanje
metode i tehnike
jednih odnosno
putem kojih se
drugih.
prikupljaju podaci u
psihološkim
istraživanjima.
Organske osnove i društveni činioci psihičkog života
- Opisuje podjelu i
- Analizira ulogu
- Podstiče sposobnost - Prikaz modela
građu i ulogu
centralnog i
boljeg
mozga.
centralnog i
perifernog nervnog
razumijevanja sebe - Shematski prikaz
perifernog nervnog
sistema u nastanku
i drugih.
prenošnja
sistema i pojašnjava
psihičkih procesa.
informacija od čula
preko receptora do
funkcije čula.
- Upoređuje
CNS- navođenje
- Nabraja žlijezde sa
posljedice koje
primjera.
unutrašnjim
nastaju usljed
lučenjem i
povećanog i
- Radionica
pojašnjava njihovu
smanjenog lučenja
- Rad u manjim
ulogu.
žlijezda sa
grupama, igra ulogaunutrašnjim
- Pojašnjava razvoj
pacijenti (sa
lučenjem.
psihičkog života
poremećenim
čovjeka sa aspekta - Kritički procjenjuje
lučenjem žlijezda sa
filogeneze,
unutrašnjim
teorije interakcije i
ontogeneze,
lučenjem)-doktor,
konvergencije u
nativizma i
zdravstveni
objašnjenju
empirizma.
tehničar, članovi
individualnog
porodice i dr.
razvoja čovjeka.
Osnovne psihičke pojave
Osjećaji i opažaji
- Na primjerima
- Razvija svijest o
- Prikaz slikauočava principe
individualnim
''Prisvajanje
- Navodi i pojašnjava
organizacije
razlikama u
konture'',
faze javljanja
opažaja.
opažanju.
djelimične
osjećaja, akciono
172
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
vrijeme, vrste
osjeta, biofidbek i
osobine po kojima
se osjeti razlikuju
jedni od drugih.
- Definiše opažaj,
osjećaja i pažnju i
pojašnjava principe
organizacije opažaja
i osobine pažnje.
- Objašnjava razliku
između osjećaja,
opažaja i pažnje.
- Pojašnjava proces
opažanja osoba,
vrste podataka i
uzajamnost
opažanja.
- Pojašnjava utisak
prve impresije i
pristrasnosti u
opažanju i činioce
koji utiču na tačnost
ocjenjivanja drugih.
Učenje, pamćenje i
zaboravljanje
- Definiše učenje i
pojašnjava ishode
učenja.
- Navodi i objašnjava
vrste učenja prema
kriterijumu
složenosti i prema
sadržaju koji se uči.
- Defniše pamćenje i
zaboravljanje,
opisuje vrste
pamćenja i proces
zaboravljanja.
- Upoznaje psihološke
uslove i metode
uspješnog učenja.
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
-
Mišljenje i
intelektualne
sposobnosti
- Navodi definiciju
mišljenja i
-
učenik
Analizira uticaj
ranijeg iskustva,
motivacije i
psihofizičkog stanja
na opažanje i
obražlaže na
primjerima.
Analizira proces
uzajamnosti
opažanja osoba,
uticaj prve
impresije, činioce
koji povećevaju
tačnost u opažanju
i činioca koji mogu
dovesti do grešaka
u opažanju.
Upoređuje faktore
koji utiču na
uzajamnost
opažanja pacijenta
i zdravstvenog
radnika.
Na primjerima
Pavlovog,
Skinerovog i
Kelerovog
eksperimenta
utvrđuje i
upoređuje stepen
složenosti učenja.
Analizira kako
promjene u
pamćenju utiču na
ličnost.
Analizira značaj
transfera u učenju.
Vrednuje značaj
formiranja radnih
navika u učenju i
korišćenja metoda
uspješnog učenja.
Analizira svoj
uobičajni način
učenja.
Na primjerima
obrazlaže faze
misaonog procesa i
uočava njihov
značaj u rješavanju
-
-
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Razvija svijest o
mogućim greškama
u opažaju drugih
ljudi.
Podstiče preciznost
u opažanju.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
-
-
-
-
Razvija svijest o
značaju psiholoških
uslova uspješnog
učenja i
prilagođavanju
sopstvenom načinu
učenja.
Razvija vještine
uspješnog učenja.
-
-
-
-
-
173
Razvija vještinu
kontrolisanja
misaonog toka u
rješavanju
svakodnevnim
-
-
konture, slika koje
ilustruju dobar
pravac, zajedničku
sudbinu,
asimetrične figure i
zatvaranjediskusija
zapažanja.
Diskusija:
Uticaj ranijeg
iskustva,
motivacije i
psihofizičkog stanja
na opažanje,
navođenje
primjera.
Proces uzajamnog
opažanja, greške u
opažanju,
navođenje
primjera.
Igra uloga:
Pacijentzdravstveni radnik.
Izrada slika od
strane učenika, po
instrukcijama
nastavnika, koje
ilustruje Pavlov,
Skinerov i
Tornjakov
eksperiment,
diskusija na času.
Video prikaz osoba
sa različitim
vrstama
poremećaja
pamćenja.
Izrada plana u cilju
praćenja svojih
radnih navika.
Upoređivanje svog
načina učenja sa
idealnim-rad u
parovima.
Postavljanje
problema i njihovo
rješavanje- rad u
parovima.
Shematski prikaz
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
pojašnjava uticaj
asocijacija,
svatanja odnosa,
znanja i iskustva u
mišljenju.
- Nabraja faze
misaonog procesa i
ukratko objašnjava
vrste mišljenja.
- Defniše
intelektualne
sposobnosti,
pojašnjava
strukturu i
upoznaje se sa
postupcima
mjerenja
intelektualnih
sposobnosti.
- Upoznaje
intelektualni razvoj
i kalsifikaciju
intelektualnih
sposobnosti.
Emocije
- Definiše emocije,
opisuje osnovne
vrste i osobine
emocionalnih
pojava
- Pojašnjava
organske promene
koje nastaju
prilikom
ispoljavanja
emocija i način
izražavanja
emocija.
- Na osnovu
shematskog prikaza
pojašnjava razvoj
emocija prema
Katarini Bridžes i
pojašnjava razliku
između primarnih i
složenih emocija.
- Objašnjava
specifičnosti
emocionalnog
života adolescenta.
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
-
-
-
učenik
svakodnevnih
problema.
Vrednuje značaj
stvaralačkog
mišljenja.
Vrednuje značaj
poznavanja
intelektualnog
razvoja, stagnacije
i opadanja.
Analizira svoj
intelektualni razvoj
i mogućnosti
unapređenja
sopstvenog
razvoja.
Uočava razliku u
intelektualnim
sposobnostima
među ljudima.
Analizira
klasifikaciju umne
zaostalosti
istražuje moguće
uzroke.
Razlikuje emocije
sreće, tuge, bijesa,
odvratnosti, straha
i iznenađenja na
osnovu facijalne
ekspresije osobe.
Analizira uticaj
eksperimentisanja
adolescenta sa
sobom, usvajanja
različitih stavova,
uticaja vršnjačkih
grupa i
povremenog
povlačenja u sebe
na formiranje
indetitera i
sazrijevanja.
Uočava značaj
emocionalne
samokontrole u
socijalnim
interakcijama i
postizanju željenih
ciljeva.
Analizira značaj
-
-
-
-
-
174
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
životnih teškoća.
Razvija svijest o
postojanju razlika
u intelektualnim
sposobnostima
ljudi.
Razvija svijest o
mogućnosti uticaja
na sopstveni
intelektualni
razvoj.
Shvata značaj
poznavanja
neverbalne
komunikacije.
Bolje razumije
sopstvenu i
emocionalnost
drugih.
Razvija svijesti o
značaju
emocionalne
samokontrole u
cilju očuvanja svog
mentalnog zdravlja
i bolje socijalne
interakcije.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
-
krivulje
intelektualnog
razvoja.
Shematski prikaz
klasifikacije
intelektualnih
sposobnosti.
Navođenje
primjera umne
zaostalosti ljudi iz
okruženja,
razgovor o
njihovim uočenim
mogućnostima i
orjentaciono
svrstavanje u
određenu
kategoriju umne
zaostalosti.
Vježba:
Prikaz slika ili
gluma odrađenih
emocija (sreća,
bijes, tuga,
odvratnost, strah i
iznenađenje),
razilkovanje
emocionalnog
stanja od strane
učenika.
- DiskusijaEmocionalnost:
dijete/adolescent/
odrasli.
- Uvježbavanje
emocijalne
samokontrole u
različitim
socijalnim
interakcijama-igra
uloga.
- Adekvatan i
neadekvatan
emocionalni odnos
zdravstveni radnik-
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Navodi definicije
emocionalne
samokontrole
stresne situacije,
stresa i
emocionalne
reakcije.
-
Motivacija
- Pojašnjava pojam
motiva, razliku
između motiva i
motivatora i vrste
motiva prema
različitim
kriterijumima.
- Pojašnjava razliku u
značaju motiva
gladi, žeđi i
seksualnog motiva.
- Objašnjva proces
socijalizacije
bioloških potreba.
- Upoznaje lične i
socijalne motive.
- Navodi i pojašnjava
hijerarhiju motiva
po Maslovu.
- Definiše i pojašnjava
pojmove: barijera,
frustracija,
tolerancija na
frustraciju,
poteskivanje,
mehanizam
odbrane.
- Nabraja i pojašnjava
različite vrste
mehanizma
odbrane.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
učenik
emocija za
mentalno zdravlje i
uspostavljanja
adekvatnih
emocionalnih
odnosa između
zdravstvenog
radnika i pacijenta.
Analizira uticaj
emocionalne
neravnotežestresa na različita
psihosomatska
oboljenja.
Vrednuje značaj
homeostaze i
homeostatskih
mehanizama u
organizmu.
Uočava proces i
značaj
socijalizacije
bioloških potreba.
Analizira i
obrazlaže na
primjerima
Masljovljevu
hijerarhiju motiva.
Obrazlaže na
primjerima
reakciju osobe na
frustracije i način
prevazilaženja
frustracije.
Analizira
mehanizme
odbrane koje ljudi
najčešće koriste u
opravdavanju
neprihvatljivog
ponašanja.
Koristi znanja o
motivima
(Masljovljeva
teorija hijerarhije,
frustracija,
tolerancija na
frustraciju,
potiskivanje) u
procesu oporavka
bolesnika.
Preporuke za
izvođenje nastave
pacijent – igra
uloga.
-
-
-
-
175
Bolje razumije
reagovanja na
frustraciju i
dograđivanje.
Bolje razumije
motivacionog
ponašanja i
pokušaja
zadovoljenja
željenih motiva
kode sebe i drugih.
Koristi znanja o
mehanizmima
odbrane u
svakodnevnim
životnim
situacijama, time i
poboljšanje
socijalne
interakcije.
Razvija sviest o
značaju korišćenja
znanja o motivima
u boljoj saradnji i
razumijevanju sebe
i drugih.
-
-
-
-
-
Shematki prikaz
osnovnog
motivacionog
ciklusa.
Shematski prikaz
Lestvice motiva
prema Maslovu.
Diskusija:
Biološke potrebe
djeteta i odraslih
Navođenje
primjera
reagovanja na
frustraciju, i
prevazilaženje
frustracije-rad u
parovima.
Radionica:
Rad u manjim
grupamamehanizmi odbrane
i njihovo
ispoljavanje-svaka
grupa ima zadatak
da demonstrira
jednu životnu
situaciju koja je u
skladu sa nekim od
mehanizama.
Igra uloga
Pacijent
zdravstveni radnik
(korišćenje znanja
o motivima).
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Interesovanja,
stavovi i vrijednosti
- Navodi definiciju
interesovanja i
pojašnjava vrste
interesovanja.
- Pojašnjava razliku
između stavova i
vrijednosti.
- Navodi činioce kji
utiču na formiranje
stava, otpornost
stava na promjenu i
način promjene
stava.
- Definiše socijalne
predrasude i
pojašnjava način
borbe protiv
predrasuda.
- Pojašnjava termin
zdravstvena kultura
i činioce koji utiču
na formiranje
zdravstvenih stavova
- Nabraja i pojašnjava
psihološka načela
zdravstvene
propagande.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Uočava razliku u
korišćenju
slobodnog vremena
u zavisnosti od
interesovanja
među ljudima.
- Uviđa značaj
interesovanja u
cilju
prilagođavanja
interesovanjima
slobodnog vremena
pacijenta u
procesu oporavka.
- Obrazlaže na
primjerima i
vrednuje značaj
činioca koji utiču
na formiranje
stava, otpornost i
promjenu.
- Vrednuje značaj i
činioce koji utiču u
borbi protiv
predrasuda.
- Izrađuje reklame o
zdravstvenoj
propagandi,
poštujući načela
zdravstvene
propagande.
Ličnost i organizacija psihičkog života
- Struktura ličnosti
- Kroz primjere
obrazlaže
- Navodi definiciju
dosljednost,
ličnosti i pojašnjava
jedinstvenost i
pojmove
osobenost
dosljednosti,
ponašanja neke
jedinstvenosti i
osobe.
osobenosti
ponašanja.
- Na osnovu
shematskog prikaza
- Definiše i
analizira četiri tipa
pojašnjava
temperamenta
pojmove:
prema Hipokratu.
temperament,
sposobnosti,
- Pronalazi tip
karakter, svijest o
ličnosti iz
sebi, realno i
okruženja koji
idealno JA.
najbolje
odgovaraju po
- Navodi i pojašnjava
ispoljavanju
klasifikaciju
osobina ovoj
strukture ličnosti na
Preporuke za
izvođenje nastave
Analiza
interesovanja i
korišćenja
slobodnog
vremena-rad u
parovima.
Radionica
- Na temu
zdravstvena
propaganda.
- Izrada poruka u
vidu razglednica,
plakata, letaka,
panoa, TV i radio
oglasa, kratkih
video zapisa i sl.
Diskusija
- Stavovi, otpornost
promjena.
-
-
-
-
176
Razvija svijest o
postojanju razlike
u emocionalnom
reagovanju na
prepreke među
ljudima time i
bolje
razumijevanje sebe
i drugih.
Bolje razumije
sebe i druge.
-
-
-
Shematski prikaz
tipologije ličnosti
prema Hipokratu.
Prikaz tipologije
ličnosti prema
starim Grcima.
Navođenje
primjera iz
okruženja koji
najbolje
odgovaraju
Hipokratovoj
tipologiji ličnosti.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
osnovu
temperamenta,
sposobnosti,
karaktera i svijesti o
sebi.
- Pojašnjava vezu
između tjelesnih
osobina i ličnosti po
Krešmeru i Šeldonu.
-
-
Dinamika ličnosti
- Navodi definiciju
dinamike ličnosti.
- Pojašnjava
unutarlične i
interpersonalne
sukobe.
-
-
Razvoj ličnosti
- Navodi i pojašnjava
činioce koji utiču na
razvoj ličnosti.
- Pojašnjava uticaj
vaspitanja u
okviru porodice
na razvoj ličnosti.
- Pojašnjava uticaj
škole, kulture i
društvenog
sistema na razvoj
ličnosti.
- Imenuje razvojne
faze i pojašnjava
zrelost ličnosti.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
učenik
tipologiji.
Analizira značaj
ispoljavanja
karakternih osobina
kroz odnose prema
drugim ljudima,
sebi, radnim
zadacima i
društvenoj
zajednici.
Na primjerima
obrazlaže razliku
između realnog i
idealnog JA,
privatnog i javnog
JA.
Obrazlaže na
primjerima sukobe
motiva dvostrukog
privlačenja,
dvostrukog
odbijanja i
privlačenja i
odbijanja i
savlađuje tehnike
izbora željenog
cilja.
Analizira sukobe
uloga i sukobe
saznanja kroz
navođenje
primjera.
Analizira uticaj
srdačnog i
uzdržanog odnosa
na razvoj ličnosti.
Upoređuje tipove
vaspitanja gdje se
djetetu daju
izvjesna
ograničenja i
potpuna sloboda na
razvoj ličnosti.
Analizira
kriterijume zrelosti
ličnosti i upoređuje
sa stupnjem
sopstvene zrelosti.
-
-
-
177
Preporuke za
izvođenje nastave
Razvija vještinu
izbora željenog
motiva u
svakodnevnim
sukobima motiva u
socijalnoj
interakciji.
Bolje razumije
sopstveno
ponašanje i
ponašanje drugih.
-
Razvija svijest o
uticaju porodice,
škole, kulture i
društvenog sistema
na razvoj ličnosti.
-
-
-
-
Navođenje
primjera sukoba
motiva i njihovog
rješavanja.
Diskusija
Koje vaše uloge
često dođu u
sukob, kako obično
rješavate sukob?
Navođenje iz
iskustva primjera
saznajnog
nesklada,
emocionalni
doživljaj nesklada i
njihovo
razrješavanje.
Debata.
Srdačan ili uzdržan
odnos.
Ograničenje ili
sloboda.
Test emocionalne
stabilnosti, analiza
ajtema testa,
kriterijuma zrelosti
i procjena zrelostirad u parovima.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Promjene i poremećaj društvenog života
- Pojašnjava razliku
između normalnog
i nenormalnog
ponašanja.
- Upoznaje glavne
kategorije
mentalnih
poremećajaneuroze, psihoze,
psihopatije.
- Imenuje i
objašnjava oblike
neprilagođenog
ponašanja.
-
Formativni ciljevi
učenik
Analizira
kriterijume
normalnosti i
nenormalnosti.
Upoređuje
simptome neuroze,
psihoze i
psihopatije i navodi
primjere.
Analizira uzroke i
mjere sprečavanja
delikvencije.
Analizira uzroke,
faze razvoja i
posljedice
alkoholizma i
narkomanije.
Uviđa značaj
emocionalne
stabilnosti u
sbvakodnevnim
životnim
interakcijama.
-
-
-
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Razvija svijest o
značaju adaptivnog
ponašanja u sredini
u cilju formiranja
zdrave i zrele
ličnosti.
Razvija svijest o
značaju kontrole
nad svojim
postupcima,
razmjene
osjećanja, stabilne
procjene sebe i
drugih u
svakodnevnim
socijalnim
interakcijama.
Razvija
emocionalnu
stabilnost.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
-
-
Komunikacija
- Definiše pojam
- Uočava značaj
- Razvija sopstveni
komunikacije.
učenja o procesu
komunikacioni stil.
komunikacije.
- Navodi vrste
- Prepoznaje učenje
- Prepoznaje značaj
komunikacije
komunikacionih
komunikacije za
(podjele prema
vještina kao izazov
razvoj pojedinca i
vrsti znakova,
i priliku za
društva.
uspješnosti,
sopstveni
složenosti).
napredak.
- Navodi primjere
različitih
- Navodi osnovne
neverbalnih
elemente
znakova.
komunikacionog
procesa.
Pravila uspješne komunikacije i uzroci neuspješne komunikacije
- Poznaje načela
- Na primjerima
- Prihvata konflikte u
funkcionalne
prepoznaje
komunikaciji kao
178
Diskusija:
Normalnost/
nenormalnost.
Video prikaz
psihotičnog,
neurotičnog
ponašanja i
psihopatije.
Prikaz slika
delikventnog
ponašanja, djece iz
potpunih i
nepotpunih
porodica, zatim
primjera dobro
organizovanog i
naorganizovanog
društvenog
sistema,
podsticanje
učenika da uoče
uzroke
neprilagođenog
ponašanja.
Pretraživanje
Interneta od strane
učenika na temu
narkomanija,
ispovjesti
narkomana, vrste
droga i posljedice,
pretraživalje slika,
diskusija zapažanja
ili izrada tematskih
panoa.
-
Brainstorming
pojma
komunikacija.
-
Brainstorming
pojmova
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
komunikacije.
- Navodi uzroke
neuspješnog,
nejasnog
komuniciranja.
- Navodi tehnike
nenasilne
komunikacije.
- Navodi principe
dobrog slušaoca i
lažnog slušaoca.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
prirodnu pojavu i
priliku za
napredovanje i
razvijanje odnosa
sa ljudima.
Razvija toleranciju
i prihvata
različitost.
Formativni ciljevi
Preporuke za
izvođenje nastave
učenik
ne/uspješna
ne/jasne poruke.
komunikacija.
- Prepoznaje
različitost
- Vježba –
percepcija i
razlikovanje jasnih
neprihvatanje
i nejasnih poruka.
sopstvene
- Vježba – rad u
odgovornosti kao
parovima - aktivno
uzročnike
slušanje.
konflikta.
- Vježba – upotreba
- Uspješno razlikuje
JA rečenica u
JA-TI rečenice
konfliktnoj
prema efektu koji
situaciji.
postižu u
interakciji.
- Koristi JA rečenice
za izražavanje svog
stava, osjećanja i
sugestija.
- Razvija tehniku
aktivnog slušanja.
Odnos bolesnik - tehničar zdravstvene njege, komunikacija sa pacijentima, pomoć
pacijentima u procesu ozdravljenja
- Poznaje bonton u
- Shvata da su
- Razvija
- Vježba - rad u
komunikaciji sa
ljubaznost i
odgovornost.
parovima –
pacijentima.
strpljenje standard - Razvija
razgovor sa
ponašanja u
pacijentom
samostalnost u
- Navodi
komunikaciji sa
(nestrpljivim,
uspostavljanju
karakteristike
klijentom.
prezahjevnim,
kontakta sa
komunikacije koja
teško bolesnim,
pacijentom.
pozitivno utiče na
- Upotrebljava
ljutim itd.).
stanje pacijenta.
pravilan i jasan
način izražavanja.
- Kontroliše emocije,
izbjegava
pretjeranu
privatnost i
bliskost.
- Daje pozitivne
komentare, kojima
unosi vedrinu u
komunikaciju sa
klijentima.
Komunikacija u organizaciji
- Upoznaje pojam i
- Uočava
- Razvija vještine
- Radionica – rad u
navodi vrste grupa
specifičnosti
timskog rada i
malim grupama –
i organizacije.
pojedinih vrsta
pregovaranja.
donošenje odluka u
grupa.
timskom radu.
- Navodi
specifičnosti
- Uočava
strukture grupe s
karakteristike
obzirom na moć i
grupe s obzirom na
vrste moći.
razne vrste moći.
- Navodi
- Razumije važnost
179
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
karakteristike
komunikacione i
sociometrijske
strukture grupe.
- Definiše pojam
odlučivanja i
opisuje faze
procesa donošenja
odluke.
- Upoznaje grupno i
individualno
rješavanje
problema.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
učenik
poštovanja
hijerarhije u
organizaciji.
Pravi razliku
između različitih
oblika grupa.
Analizira proces
grupnog
odlučivanja.
Pravi razliku i
uočava prednosti
grupnog rješavanja
problema u odnosu
na individualno.
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- N. Havelka: Psihologija za II i III razred medicinske škole, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- M. Zvonarević: Psihologija, priručnik za nastavnike, Školska knjiga, Zagreb, 1964.
- Z. Trikić, D. Koruga, J. Branješević, V. Damjanović, S. Vidović: Vršnjačka
medijacija-Od svađe slađe, Njemačka organizacija za tehničku saradnju (GTZ)
GmbH, Beograd, 2006.
- T. Mandić: Komunikologija, Psihologija komunikacije, Clio, Beograd, 2005.
- B. Piz, A. Piz: Definitivni vodič kroz govor tela, Mono&Manana, Beograd, 2005.
- B.M. Rosenberg, We can work it out, Resolving Conflicts Peacefully and
Powerfully, Puddle Dancer Press, Encititas, CA, 2003.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Video projektor,
- prijektno platno,
- računarsaka učionica sa pristupom internetu (po potrebi),
- odgovarajuće slike, sheme, video zapisi, stručni časopisi,
- flip-čart.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje jednom u klasifikacionim periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Profesor psihologije;
- diplomirani psiholog;
- profesor pedagogije;
- diplomirani pedagog.
180
10. Povezanost predmeta
Znanja
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Anatomija sa fiziologijom
- Organske osnove i činioci
psihičkog života
- Zdravstvena zaštita i
- Promocija zdravlja
higijena
- Patologija
- Bolesti zavisnosti
-
Nervni sistem
-
-
Psihološka načela
zdravstvene propagande
Promjene i poremećaji
duševnog života
Odnos bolesnik - tehničar
zdravstvene njege,
komunikacija sa
pacijentima, pomoć
pacijentima u procesu
ozdravljenja
Promjene i poremećeji
duševnog života
Pravila uspješne i
neuspješne komunikacije
Komunikacija u organizaciji
-
Mentalni poremećaji
- Humana genetika
-
-
Klasifikacija umne
zaostalosti
Odnos bolesnik - tehničar
zdravstvene njege,
komunikacija sa
pacijentima, pomoć
pacijentima u procesu
ozdravljenja
Timski rad
- Etika
-
-
-
-
-
- Praktična nastava
-
-
-
-
-
181
Komunikacija sa
pacijentima, rodbinom,
saradnicima
Uzimanje i obrada
materijala za
laboratorijsko ispitivanje
Uzimanje bolesničkog
materijala za različite
vrste ispitivanja
Psihička priprema
pacijenta za različite
dijagnostičke procedure
Promjene i poremećeji
duševnog života
Etički odnos prema
pacijentima sa mentalnim
retardacijama
Moralne obaveze
medicinskog radnika
Komunikacija u organizaciji
1.3.3. DJEČIJA PSIHOLOGIJA
1. Naziv predmeta: DJEČIJA PSIHOLOGIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
62
10
72
62
10
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Upoznavanje učenika sa definicijom, predmetom, metodama proučavanja dječije
psihologije i pravilima bilježenja podataka pri posmatranju dječijeg ponašanja.
- Sticanje potrebnih znanja o periodizaciji dječijeg duševnog razvoja i
psihofizičkim mogućnostima djece u zavisnosti od uzrasta.
- Upoznavanje učenika sa opštim tendencijama tjelesnog i motornog razvoja u
cilju razvijanja sposobnosti praćenja pravilnog dječijeg razvoja.
- Razumijevanje dječijih emocija i mogućnosti pomoći djeci u prevazilaženju
negativnih emocijalnih stanja.
- Sticanje potrebnih znanja o razvoju govora, poremećajima i adekvatanom
pristupu djeci sa poremećajima govora.
- Upoznavanje sa razvojem sposobnosti i spremnosti djece za polazak u školu.
- Sticanje znanja o uticaju dječije igre, crteža, dječijih igračaka i interesovanja na
razvoj dječijeg mišljenja.
- Usvajanje znanja o uticaju porodice, vršnjaka, škole na razvoj dječije ličnosti.
- Razvijanje sposobnosti učenika za prepoznavanje mogućih znaka zlostavljanja iIi
zanemarivanja djece, postupcima zbrinjavanja i sprečavanja.
- Sticanje znanja o ulozi zdravstvenog tehničara u komunikaciji sa djecom u cilju
ostvarivanja povjerenja kod djece i unapređenja uspješnosti terapije i liječenja
djece.
182
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Definicija, predmet, metode proučavanja dječije psihologije
- Stiče vještinu
- Izražava značaj
- Navodi definiciju
pravilnog
longitidunalnog i
dječije psihologije
posmatranja i
horizontalnog
i objašnjava njen
praćenja dječijeg
postupka pri
predmet
razvoja i
ispitivanju i
proučavanja.
ponašanja.
praćenju
- Imenuje i ukratko
ponašanja djece.
pojašnjava metode
- Analizira pravila
koje se
bilježenja
primjenjuju u
potrebnih
dječijoj psihologiji.
podataka pri
posmatranju
djece.
- Bilježi potrebne
podatke o djetetu
u prije
pripremljenim
kartonima za
praćenje
ponašanja djece
(odnos sa
vršnjacima, odnos
sa vaspitačima,
uslovi u kojim se
dijete posmatra i
sl.).
Činioci, zakonitosti i periodizacija psihofizičkog razvoja djece
- Razumije značaj
Činioci psihifizičkog - Analizira uticaj
nasleđa, sredine,
razvoja
pravovremenog
učenja,
- Navodi i pojašnjava
podsticanja
sazrijevanja i
činioce koji utiču
djeteta na učenje.
aktivnosti u
na razvoj djeteta.
- Razumije značaj
eksperimentalnim
- Definiše i
aktivnosti i učenja
ispitivanjima Mc
pojašnjava pojam
u procesu razvoja.
Grawa, Hilgarda,
’’gotovost’’ za
Spaldinga i W.
učenje.
Dennisa.
- Obrazlaže na
primjerima
’’gotovost’’
djeteta za učenje i
pojašnjava
posljedice
neadekvatnog
posticanja djeteta
na učenje u tom
periodu.
Zakonitosti
- Obrazlaže na
- Razvija svijest o
183
Preporuke za
izvođenje nastave
Radionica:
- Video prikaz grupe
djece u obdaništu,
unošenje potrebnih
podataka o djetetu
u prije
pripremljenim
kartonima za
praćenje
ponašanja,
poređenje
zapažanja.
- (cilj: sticanje
vještine pravilnog
posmatranja i
praćenja dječijeg
ponašanja, precizan
opis, uviđanje da
postoje različiti
uglovi gledanja i
procjene).
- Učenici dobijaju
kopirani materijal
sa opisanim
eksperimentima Mc
Grawa, Hilgarda,
Spaldinga i W.
Dennisa i zadatak
da odrede odnos
učenja,
sazrijevanja i
aktivnosti u datim
eksperimentima
(cilj: razumijevanje
odnosa učenja,
razvoja i
sazrijevanja u
procesu
psihofizičkog
razvoja djece).
- Prikaz slika cefalo-
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
psihofizičkog
razvoja
- Navodi i pojašnjava
opšte zakonitosti
psihofizičkog
razvoja djece.
Periodizacija
dječijeg duševnog
razvoja
- Definiše
periodizaciju.
- Navodi i pojašnjava
periode duševnog
razvoja djeteta.
Formativni ciljevi
učenik
primjerima
zakonitosti
psihofizičkog
razvoja djece i
ističe njihov
značaj.
- Analizira
karakteristike
pojedinih perioda
dječijeg duševnog
razvoja.
- Izrađuje tabelu
periodizacije
dječijeg duševnog
razvoja i
psihofizičkih
mogućnosti djeteta
u zavisnosti od
uzrasta.
Prednatalni period i njegova uloga u životnom
- Upoznaje značaj
- Vrednuje značaj
embriologije i
embriologije u
metode koje se
proučavanju
koriste u
dječijeg razvoja.
proučavanju djece. - Analizira Speltov
- Pojašnjava čulnu
eksperiment
osjetljivost fetusa.
uslovljavanja
fetusa.
- Opisuje Speltov
eksperiment
- Analizira uticaj
uslovljavanja
prenatalnog
fetusa.
iskustva, iskustva
za vrijeme
- Navodi shvatanje
rađanja, i
Greenacre o
neposrednog
uticaju
iskustva po rođenju
prenatalnog
na mentalno
perioda na razvoj
zdravlje djeteta.
ličnosti.
Novorođenče
- Definiše pojam
novorođenčeta i
pojašnjava
anatomske i
fiziološke osobine
novorođenčeta.
- Vrednuje značaj
rođenja za
novorođenče i
procjenjuje
vrijeme trajanja
perioda
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
psihofizičkom
razvoju djece.
Razumije razlike u
psihofizičkim
mogućnostima
djece u zavisnosti
od uzrasta.
ciklusu čovjeka
Razvija svijest o
uticaju
raspoloženja majke
tokom trudnoće na
buduće mentalno
zdravlje djeteta.
- Razvija sposobnost
zapažanja.
184
Preporuke za
izvođenje nastave
kaudalnog i
proksimo distalnog
pravca razvoja.
Ključne tečke
- Individualna izrada
tabele periodizacije
dječijeg duševnog
razvoja i
psihofizičkih
mogućnosti djeteta
u zavisnosti od
uzrasta, po osnovu
resursnog
materijala.
Kooperativno učenje
- Rad u parovima na
adekvatanom dijelu
teksta iz udžbenika
u cilju određivanja
značaja
embriologije,
analiza čulne
osjetljivosti djeteta
i značaja Speltovog
eksperimenta, po
osnovu unaprijed
pripremnjenih
listića sa pitanjima
(povratna
informacija:
nastavnik traži od
od učenika,
odgovore jedne po
jedne stavke,
zapisuje na flipčartu stavke sa
kojim se cijelo
odjeljenje složi).
- Prikaz slika ili
slajdova
novorođenog i
nedonešenog
dijeteta, poređenje
anatomskih
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Imenuje i
pojašnjava reflekse
novorođenčeta.
- Navodi i pojašnjava
kriterijume
određivanja
prijevremeno
rođenog djeteta.
Rano djetinjstvo
Tjelesni razvoj
- Navodi i pojašnjava
činioce koji utiču
na tjelesni razvoj
djeteta.
- Pojašnjava opšte
tendencije u
razvoju visine i
težine kod djece.
- Definiše
okoštavanje i
objašnjava proces
smanjivanja broja
kostiju od dječjeg
do zrelog doba.
- Pojašnjava proces i
periode nicanja
mliječnih zuba,
nicanja i ispadanja
stalnih zuba od
djetinjstva do
zrelosti.
- Ukratko pojašnjava
tempo razvoja
nervnog sistema
djeteta.
- Nabraja endokrine
žlijezde i
pojašnjeve njihovu
ulogu.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
novorođenčeta.
- Uočava anatomske,
i fiziološke
karakteristike
novorođenčeta.
- Uočava i upoređuje
refleks hvatanja,
Morov refleks,
refleks hodanja i
refleks babinskog
kod
novorođenčeta.
- Upoređuje izgled
prijevremeno
rođenog dijeteta
sa djetetom
rođenim na
vrijeme.
- Upoređuje odnos
opštih tendencija
tjelesnog
razvoja(glave, lica,
nogu, ruku, zuba,
mišića i zglobova,
opštih tjelesnih
proporcija) od
rođenja do
zrelosti.
- Upoređuje
posljedice koje
nastaju usljed
povećanog i
smanjenog lučenja
žlijezda sa
unutrašnjim
lučenjem.
Preporuke za
izvođenje nastave
karakteristika od
strane učenika.
- Video prikaz
novorođenčeta:
refleksa hvatanja,
Morovog refleksa,
refleksa hodanja i
refleksa babinskog.
- Razvija svijest o
značaju pravilnog
tjelesnog razvoja
djeteta.
- Razumije značaj
pravilnog rada
endokrinih žlijezda
za normalno
funkcionisanje i
zdravlje
organizma.
185
Rad u parovima
- Prikaz slika razvoja
djeteta, počev od
djetinjstva do
zrelog doba (3, 7,10
god.,
adolescencija,
zrelo doba)poređenje tjelesnih
proporcija i razvoja
od strane učenika.
Radionica
- Rad u manjim
grupama, igra uloga
- pacijenti (sa
poremećenim
lučenjem žlijezda
sa unutrašnjim
lučenjem) - doktor,
zdravstveni
tehničar, članovi
porodice i dr.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Motorni razvoj
- Navodi i pojašnjava
redosljed sticanja
kontrole djelova
tijela kod djeteta u
razvoju ka
uspravljanju i
hodanju.
- Pojašnjava značaj
kretanja za dijete i
uticaj sredine u
procesu
prohodavanja
dijeteta.
- Opisuje razvoj
upotrebe ruke i
preciznog hvatanja
kod djeteta.
- Navodi i pojašnjava
značaj pisanja za
dječiji razvoj.
Socijalizacijski
Preporuke za
ciljevi
izvođenje nastave
učenik
učenik
- Prikaz slika
- Analizira motorni
- Razumije značaj
hvatanja predmeta
razvoj djeteta i
pravilnog motornog
kod djece od
vrednuje njegov
razvoja u procesu
primarnog ka
značaj.
sticanja iskustva,
preciznom.
- Upoređuje
upoznavanja
Vježba:
smenjivanje
okruženja,
- Učenici dobijaju
refleksa hvatanja i
socijalne
zadatak da u svom
sticanja kontrole
interakcije a time i
socijalnom
mozga nad rukom u
psihofizičko
okruženju na
zdravlje čovjeka.
procesu razvoja.
uzrastu djeteta do
- Analizira probleme - Razumije probleme
godine dana
sa kojima se
sa kojima se
zabilježe starost
susreću ljevoruka
susrijeću
djeteta i procjene
djeca u fizičkom i
lijevoruka djeca u
način hvatanja
socijalnom
fizičkom i
predmeta, uporede
okruženju.
socijalnom
dobijene rezultate
okruženju.
sa teorijskim
- Vrednuje značaj
saznanjima sa časa.
pravilnog
Diskusija:
savjetovanja
- Ljevoruki/desnoruki
roditelja,
i socijalno
vaspitača,
okruženje.
nastavnika u radu
sa ljevorukom
djecom.
Socio-emocionalni razvoj i metode pomoći djeci u prevazilaženju negativnih
emocijalnih stanja
Vježba:
- Razvija svijest o
- Procjenjuje
Socijalni razvoj
različitim oblicima - Video prikaz igre
socijalno
- Upoznaje proces
grupe djece uzrasta
socijalnog
ponašanje djece
prve socijalne
do 18 mjeseci u
ponašanja djeteta
prema Šarloti Biler
percepcije i prve
vrtiću, procjena
u socijalnoj
u socijalnoj
socijalne reakcije
socijalnog
interakciji.
interakciji.
djece.
ponašanja djece u
- Obrazlaže na
- Pojašnjava značaj
grupi od strane
primjerima oblike
socijalizovanog
učenika.
socijalnog
osmjeha.
ponašanja djeteta
- Navodi tri tipa
(takmičenje,
socijalnog
socijalni konflikti
ponašanja djece
ili svađe,
prema Šarloti
tvrdoglavost,
Biler.
podržavanje,
- Imenuje i
drugarstvo i
pojašnjava oblike
prijateljstvo) i
socijalnog
upoređuje sa
ponašanja djece.
ponašanjem
- Navodi i pojašnjava
odraslih.
faktore koji utiču
na socijalni razvoj
djeteta.
Formativni ciljevi
186
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Emocionalni razvoj
- Navodi i pojašnjava
značaj poznavanja
dječijih emocija.
- Na osnovu
shematskog prikaza
Katarine Bridžes
navodi i objašnjava
razvoj emocija kod
djece.
- Na osnovu
eksperimentalnih
istraživanja
psihologa
pojašnjava uticaj
učenja i
sazrijevanja na
razvoj emocija.
- Opisuje opšte
karakteristike,
uzroke i trajanje
dječijih emocija
(gnjeva, straha,
ljubomore i
naklonosti) i
ponašanje djece u
situacijama koji ih
izazivaju.
Formativni ciljevi
učenik
- Ističe metode
kojima se može
pomoći djetetu u
prevazilaženju
emocija gnjeva,
ljubomore, straha i
osjećaja
nenaklonosti.
- Analizira uticaj
zadovoljenja
dječjih potreba za
prihvatanjem i
ljubavlju u
različitim
periodima razvoja
na emocionalnu
zrelost osobe.
- Navođenjem
primjera iz
okruženja, i načina
reagovanja ljudi na
ostvarenje željenih
ciljeva, približno
ocjenjuje njihovu
emocionalnu
zrelost/nezrelost.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razumije značaj
emocija za
mentalno zdravlje.
- Razvija svijest o
značaju
prihvatanja djece i
ukazivanja pažnje,
ljubavi i
razumijevanja u
procesu odrastanja
u cilju podsticanja
socijalne zrelosti.
Preporuke za
izvođenje nastave
Diskusija:
- Emocionalna
zrelost/nezrelost
(primjeri iz
okruženja, načini
emocionalnog
reagovanja ljudi,
uzroci, procjena,
reagovanje
emocionalno
zrelih/nezrelih
ljudi usljed
nezadovoljenja
željenih ciljeva).
Vježba:
- Učenici dobijaju
zadatak da u
okruženju
prepoznaju neku od
emocija kod djece i
pokušaju da
pomognu u
prevazilaženju
određenog
emocionalnog
stanja djeteta na
osnovu stečenih
znanja i informacija
na času.
Razvoj govora, poremećaji i adekvatan pristup djeci sa poremećajima govora
- Pretraživanje
- Vrednuje značaj
- Vrednuje značaj
- Definiše govor,
Interneta od strane
govora u socijalnoj
procesa
pojašnjava faze
učenika na temu
interakciji.
vokalizacije,
razvoja govora i
poremećaji govora i
- Razvija svijest o
glasovne
njihove početke
rad sa djecom sa
postojanju
ekspanzije,
javljanja.
poremećajima
različitog (stepena
brbljanja,
- Objašnjava proces
razvoja govora u
udvajanja,
vokalizacije,
govora, diskusija
zavisnosti od
percepiranja svog i
glasovne
zapažanja i izrada
uzrasta djeteta).
razumijevanja
ekspanzije,
tematskih panoa.
tuđeg govora, prve - Razvija svijest o
brbljanja,
značaju
riječi, uvećenje
udvajanja,
adekvatnog
rečnika, razvoja
percepcije svog i
pristupa djeci sa
rečenica u procesu
razumijevanje
poremećajem
razvoja i
tuđeg govora.
govora.
razumijevanja
- Navodi
govora djece.
karakteristike prve
- Upoređuje uzroke
riječi, uvećanja
usporenog razvoja
rečnika, vrste
govora i
riječi koje dijete
poremećaja govora
upotrebljava i
kod djece.
razvoj rečenice.
187
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Imenuje i
pojašnjava uzroke
poremećaja
govora.
- Definiše
bilingivizam.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
Preporuke za
izvođenje nastave
učenik
- Analizira
adekvatan rad sa
djecom u cilju
podsticanja
procesa liječenja
poremećaja
govora.
Specifičnosti senzornog razvoja, razvoja opažanja, pamćenja i mišljenja kod djece
- Vježba:
- Razvija svijest o
- Analizira proces
Senzorni razvoj i
- Učenici dobijaju
razlikama u
razvoja vida, sluha
razvoj opažanja
zadatak da školskim
senzornom razvoju
i ostalih osjećaja
- Navodi i pojašnjava
početnicima
i razvoju opažanja
kod djece od
značaj opažanja.
prikažu crtež i da
djece u zavisnosti
rođenja do kraja
- Pojašnjava proces
od njih traže da ga
od uzrasta.
prve godine života.
senzornog razvoja i
posmatrajući
razvoja opažanja u - Upoređuje proces
precrtaju, diskusija
razlikovanja boja
prvoj godini života.
o nedostacima
opažanja oblika,
- Objašnjava razvoj
opažanja djece
orjentacije u
osjećaja i opažaja
ovog uzrasta na
prostoru, opažanja
na predškolskom
osnovu crteža.
kvantitativnih
uzrastu.
odnosa, akustičke
- Pojašnjava razliku
osjetljivosti i
u shvatanju
opažanje vremena
prostornih relacija
kod djece
na predškolskom i
predškolskog
školskom uzrastu
uzrasta.
djece.
- Obrazlaže na
primjerima
opažanja djeteta
početnog školskog
uzrasta.
- Vježba:
- Razvija svijest o
- Analizira razvoj
Razvoj pamćenja
- Učenici dobijaju
razlikama u
pamćenja kod
- Definiše pamćenje
zadatak da odaberu
pamćenju i
djece od rođenja
i pojašnjava razliku
mogućnostima
do školskog
između retencije,
osam slika i da ih
podsticanja djece
uzrasta.
reprodukcije i
pokažu djeci, i da
ka verbalno
- Utvrđuje činioce
rekognicije.
ih poslije
logičkom razvoju
koji omogućavaju
- Pojašnjava u
pomiješaju sa
pamćenja u
prelaz od
kratkim crtama
sličnim šesnaest
odgovarajućem
nenamjernog ka
proces razvoja
drugih slika, i da
uzrastu.
namjernom
pamćenja kod
dijete među njima
pamćenju.
djece.
pronađe one 8 koje
- Utvrđuje uzrast
- Objašnjava
su mu pokazane,
djeteta, način i
specifičnosti
ogled ponoviti sa
značaj podsticanja
pamćenja na
5,7,9-godišnjom
djeteta na razvoj
pojedinim
djecom-uporediti
verbalno logičkog
stupnjevima
rezultate kroz
pamćenja.
razvoja.
diskusiju uočenih
zapažanja.
188
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Razvoj dječjeg
mišljenja
- Definiše dječije
mišljenje i
pojašnjava značaj
dječijeg mišljenja.
- Navodi tumačenja
dječijeg mišljenja
po Pijažeu i Suzani
Ajzeks.
- Objašnjava proces
prelaska sa
opažajnopraktičnog na
verbalno mišljenje
kod djece.
- Pojašnjava značaj
dječijih pitanja i
igre u razvoju
dječijeg mišljenja.
- Opisuje u kratkim
crtama,
specifičnosti
dječijeg shvatanja
svijeta, pojašnjava
animizam,
artificijelizam i
subjektivističke
tendencije u
procesu
objektivnog
shvatanja svijeta.
Razvoj sposobnosti
- Navodi Spirmanovu
i Terstenovu
teoriju
sposobnosti.
- Upoznaje postupak
mjerenja
sposobnosti kod
djece.
- Navodi faktore koji
utiču na razvoj
sposobnosti.
- Nabraja kategorije
umne zaostalosti i
njihove količnike
inteligencije.
Formativni ciljevi
učenik
- Analizira ulogu i
značaj govora u
razvoju dječijeg
mišljenja.
- Vrednuje značaj
opažajnopraktičnog i
verbalnog
mišljenja za dječiji
razvoj.
- Vrednuje značaj
davanja
adekvatnih
odgovora dijetetu
prilikom
postavljanja
pitanja.
- Obrazlaže na
primjerima
specifičnosti
shvatanja svijeta
kod djece.
- Vrednuje značaj
mjerenja
sposobnosti kod
djece u
predškolskom
uzrastu.
- Analizira
psihofizičke
mogućnosti umno
zaostale djece.
- Izražava postupak
adekvatnog
pristupa djeci koja
teško uče i koja
brzo uče prilikom
savlađivanja
školskog gradiva.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija analiticko i
logicko misljenje.
- Razvija svijest o
individualnim
razlikama u
sposobnostima
djece.
189
Preporuke za
izvođenje nastave
- Rad na adekvatnom
tekstu iz knjige koji
se odnosi na razvoj
dječijeg mišljenja,
analiza uloge
značaja govora u
razvoju dječijeg
mišljenja, značaja
opažajnopraktičnog i
logičkog mišljenja i
specifičnosti
dječijeg shvatanja
svijeta- rad u
manjim grupama.
- Prikaz nekih
interesantnih
djelova iz BineSimonove skale.
- Diskusija.
- Prilagođenost
školskog programa
sposobnostima
djece i postupak sa
nadarenom i
djecom koja teže
uče.
- Diskusija.
- Umna zaostalost i
spsosobnosti djece.
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Zrelost djeteta za polazak u školu
- Obrazleže na
- Navodi značaj
primjerima uticaj
ispitivanja djece za
tjelesne,
polazak u školu.
fiziološke i lične
- Objašnjava odnos
zrelosti i nezrelosti
između zrelosti
djece na kasniji
djece i zahtjeva
uspjeh u
škole.
savlađivanju
- Imenuje i
školskog programa.
pojašnjava
- Analizira načine
kriterijume i
utvrđivanja zrelosti
načine utvrđivanja
djeteta za polazak
zrelosti djeteta za
u školu.
polazak u školu.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razumije značaj
dječije zrelosti za
polazak u školu i
lakše savlađivanje
školskih obaveza.
Dječija igra, dječiji crtež i dječija interesovanja
- Razumije značaj
- Upoređuje
- Objašnjava značaj
igre i igračaka za
različite oblike
dječije igre.
razvoj djeteta.
igara i igračaka
- Navodi i pojašnjava
kod djece u
razvoj dječije igre.
zavisnosti od
- Ukratko pojašnjava
uzrasta i
značaj igre i
pojašnjava njihov
igračaka u razvoju
značaj za razvoj
dječije ličnosti.
dječije ličnosti
- Pojašnjava proces
prema Šarloti
razvoja socijalnog
Biler.
učešća djece u
- Upoređuje
igri.
socijalno učešće
djece u igri u
zavisnosti od
uzrasta djeteta.
- Vrednuje značaj
dječijih igračaka i
igre u razvoju
dječije ličnosti.
- Razvija svijest o
- Ističe glavne
Dječiji crtež
značaju crteža kao
karakteristike
- Objašnjava značaj
sredstva za
svakog stupnja
proučavanja
upoznavanje
razvoja dječijeg
dječijeg crteža.
djeteta.
crtanja.
- Imenuje i
- Vrednuje značaj
pojašnjava
crteža kao srestva
stupnjeve razvoja
za upoznavanje
dječijeg crtanja.
djeteta.
190
Preporuke za
izvođenje nastave
Vježba:
- Učenici dobijaju
zadatak da prikupe
i uporede uzroke
uspjeha i neuspjeha
u školi dvoje djece
koje poznaju iz
okruženja
(sposobnosti,
interesovanja,
teškoće-prednosti u
procesu učenja,
ponašanje u školi,
odnos sa
roditeljima, uslovi
za učenje) i
uporede dobijene
rezultate- diskusija
uočenih zapažanja
na času.
Radionica:
- Rad u manjim
grupama (4 grupe
uz učešće svakog
člana)-svaka grupa
prezentuje (slike,
igračke, panoi i sl.)
po jednu vrstu igre
i igračaka djece u
zavisnosti od
uzrasta i pojašnjava
njihov značaj.
- Power point
prezentacija
socijalnog učešća
djece u igri.
- Prikaz slike: Kako
djeca različitog
uzrasta crtaju
čovjeka.
- Vježba:
- Prikaz dječijih
crteža različitog
uzrasta,
podsticanje učenika
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Ističe tehnike
analize dječijeg
crteža u cilju
upoznavanja
djeteta.
- Analizira uticaj
porodice i
društvene sredine
na razvoj i
formiranje
interesovanja kod
djece.
- Vrednuje značaj
dječijih
interesovanja za
čitanje, crtanje,
film, televiziju,
slobodne aktivnosti
i sl. za razvoj
dječije ličnosti.
Preporuke za
izvođenje nastave
na analizu.
- Razvija vještinu
Dječija
traženja novih
interesovanja
informacija i
- Pojašnjava značaj
obrade rezultata.
proučavanja
dječijih
interesovanja.
- Opisuje razvoj
dječijih
interesovanja
(čitanja, filma,
televizije,slobodnih aktivnosti,
dječije želje i
interesovanja za
zanimanja).
Razvoj dječije ličnosti
- Razumije značaj
- Vrednuje značaj
- Pojašnjava proces
adekvatnog odnosa
odnosa majke
formiranja i
između djeteta i
prema djetetu za
činioce koji utiču
majke na razvoj
razvoj dječije
na razvoj dječije
dječije ličnosti.
ličnosti.
ličnosti.
- Upoređuje uticaj
- Objašnjava odnos
porodice i vršnjaka
između fizičke
u zavisnosti od
strukture,
uzrasta djeteta na
inteligencije,
razvoj dječije
porodice, škole i
ličnosti.
vršnjaka i razvoja
dječije ličnosti.
Zlostavljanje i zanemarivanje djece (prepoznavanje, zbrinjavanje
- Razvija sposobnost
- Obrazlaže na
- Uz pomoć sheme
primjerima uticaj
navodi i pojašnjava
argumentovanog
karakteristika
riziko faktore
iznošenja
roditelja, djeteta i
zlostavljanja
sopstvenog
sredinskih faktora
(karakteristike
mišljenja, i
kao riziko faktora
roditelja i djeteta,
uvažavanje
zlostavljanja.
sredinske faktore).
suprotnog.
- Analizira
- Uz pomoć sheme
posljedice
navodi i pojašnjava
zlostavljanja i
pojavne oblike
zanemarivanja
zlostavljanja djece
djece na psihički,
(pokazatelje
fizički i socijalni
tjelesne
razvoj djeteta.
zloupotrebe,
- Analizira načine
seksualnog
zbrinjavanja i
zlostavljanja,
sprečavanja
zanemarivanja
191
- Izrada upitnika
interesovanja djece
različitog uzrasta
(filmovi, čitanje,
slobodne aktivnosti
i sl.) sprovođenje
upitnika od strane
učenika, pomoć
učenicima u obradi
rezultata, diskusija
rezultata na času.
- Diskusija
- Odnos majke prema
djetetu u ranom
djetinjstvu- razvoj
dječije ličnosti.
i sprečavanje)
- Diskusija
- Riziko faktori i
zlostavljanjenavođenje primjera
i izvođenje
zaključaka.
- Svrstavanje
posljedica
zlostavljanja i
zanemarivanja
djece u tri grupe
(psihičke, fizičke i
socijalne).
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
zlostavljanja i
djeteta i
zanemarivanja
pokazatelje
djece.
emocionalne
zloupotrebe
djeteta).
- Navodi osnovne
metode
zbrinjavanja i
sprečavanja
zlostavljanja i
zanemarivanja
djeteta.
Uloga zdravstvenog tehničara u komunikaciji i
- Analizira uticaj
- Objašnjava značaj
pozitivnog govora
ljubaznog i
tijela, slušanja,
predusretljivog
pohvale na sticanje
odnosa
povjerenja
zdravstvenog
djeteta.
tehničara prema
- Primjenjuje
djetetu.
principe aktivnog
- Obrazlaže značaj
slušanja („lista-da i
adekvatne
ne za aktivno
komunikacije sa
slušanje“) u
djecom.
razgovoru sa
- Opisuje psihološke
djecom.
probleme sa
- Obrazlaže i
kojima se susreću
razumije
bolesna djeca.
emocionalne
- Navodi i pojašnjava
reakcije djece sa
karakteristike
posebnim
djece sa posebnim
potrebama,
potrebama, djeca
oštećenjima sluha,
sa oštećenima:
vida, epislepsije,
sluha, vida, djeca
encefalitisa i sl.
sa epilepsijom,
encefalitisom i sl.). - Vrednuje značaj
aktivnog slušanja,
- Navodi i pojašnjava
podsticanja
pravila uspješne
samopoštovanja
komunikacije sa
djece, pohvale,
djecom.
kritike konkretnog
ponašanja, ne
osuđivanja,
poštovanje
mišljenja djeteta i
dr. činioca u
komunikaciji sa
djecom.
192
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
ostvarivanju povjerenja djece
Razvija sposobnost Izrada tematskih
komunikacije.
panoa:
Razvija umješnost
- Komunikacija sa
slušanja i kulturu
djecom.
dijaloga.
Vježba:
- Primjena aktivnog
slušanja i
neslušanja
(poštovanje pravila
“liste da i ne za
aktivno slušanje”) u
komunikaciji sa
djecom (posjeta
vrtiću ili
komunikacija sa
djecom u
okruženju)komparacija i
diskusija
zapažanja.
- Pretraživanje
Interneta od strane
učenika na teme:
karakteristike djece
sa retardacijom,
karakteristike djece
sa oštećenjem vida
i dr. i
komunikacija,
izrada Power point
prezentacija,
tematskih panoa i
prezentacija.
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- Dr V. Smiljanić, dr I. Toličić: Dječja psihologija, Zavod za udžbenike i nastavna
sredstva, Beograd,1990.
- N. Havelka: Psihologija za II i III razred medicinske škole, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- B. Miller: Prijevod studenata odsjeka Anglistike, Komunikacija sa djecom,
Filozofski Fakultet, Univerzitet u Sarajevu, Maunagić d.o.o., Sarajevo, 2000.
- Časopis za psihologiju, psihijatriju, antropologiju i srodne discipline: Psihologija
danas tema broja- Sentimentalno vaspitanje, Društvo bihevioralne teorije i
prakse, Niš, 2002.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Video projektor,
- projektno platno,
- računarsaka učionica sa pristupom internetu (po potrebi),
- odgovarajuće slike, šeme, video zapisi, stručni časopisi,
- flip-čart.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom
periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Prifesor psihologije;
- diplomirani psiholog;
- profesor pedagogije;
- diplomirani pedagog.
10. Povezanost predmeta
Znanja
-
-
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
Anatomija sa fiziologijom
- Anatomska i funkcionalna
organizacija čovječjeg
organizma
Opšte zakonitosti
psihofizičkog razvoja djece
Tjelesni i motorni razvoj
djece
Uloga zdravstvenog
- Zdravstvena njega
tehničara u komunikaciji sa
djecom
Novorođenče
Pedijatrija sa njegom
Prijevremeno rođeno
dijete
Rano djetinjstvo
Periodizacija dječijeg
duševnog razvoja
Tjelesni i motorni razvoj
djeteta
193
-
Zdravstveno vaspitanje
-
Neonatologija
Nedonošče
Rast i razvoj djeteta
Mišići i kosti, rast i razvoj
Znanja
-
-
Komunikacija sa djecom
Zdravstvena njega djece
Njega i sihrana djece
Njega nedonošceta u
inkubatoru
Njega i ishrana djece sa
različitim vrstama
oboljenja
Dužnosti medicinske sestre
kod prijema bolesnog
djeteta
Opšte zakonitosti
psihofizičkog razvoja djece
Opšte zakonitosti
psihofizičkog razvoja djece
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
Praktična nastava
- Novorođenče
Prijevremeno rođeno
dijete
- Opšte zakonitosti
psihofizičkog razvoja djece
Tjelesni i motorni razvoj
djece
- Uloga zdravstvenog
tehničara u komunikaciji
sa djecom
-
Zdrava ishrana i dijetetika
-
Ishrana djece
-
Humana genetika
-
Osnovni principi humane
genetike
194
1.3.4. ZDRAVA ISHRANA I DIJETETIKA
1. Naziv predmeta: ZDRAVA ISHRANA I DIJETETIKA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
62
10
72
62
10
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Usvajanje osnovnih znanja iz oblasti dijetetike.
- Razvijanje pravilanog odnosa prema zdravoj ishrani i unosu hranljivih materija.
- Razvijanje pravilnog odnosa prema alternativnoj ishrani, dijetalnoj ishrani i
načinu sprovođenja dijete.
- Uviđanje važnosti prilagođavanja ishrane zdravstvenom stanju i uzrastu čovjeka u
cilju očuvanja zdravlja.
- Osposobljavanje učenika za izradu shema nepoželjnih i odgovarajućih namirnica i
pravilne piramide ishrane u zavisnosti od zdravstvenog stanja čovjeka.
- Sticanje osnovnih znanja o bolestima nepravilne ishrane, odgovarajućoj ishrani i
nutritivnoj terapiji.
- Razvijanje analitičkog, logičkog mišljenja i sposobnosti argumentovanog
iznošenja svog mišljenja.
- Osposobljavanje učenika da stečena znanja primijene u praksi i daljem
usavršavanju.
195
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Uvod u dijetetiku
- Pronalazi sličnosti i - Razvija pozitivan
- Navodi definiciju
stav prema novim
razlike između
dijetetike.
saznanjima.
ishrane, dijete,
- Nabraja i pojašnjava
hranljivih materija - Razvija sposobnost
osnovne pojmove
argumentovanog
i esencijalnih
dijetetike.
iznošenja
materija.
- Upoznaje
sopstvenog
- Razlikuje
uravnoteženu
mišljenja, i
dijetoprofilaktičku
kvalitetnu,
uvažavanje
i dijetopreventivnu
bezbijednu i
suprotnog.
ishranu.
dijetalnu ishranu.
Hranljive materije i zdrava ishrana
- Analizira
- Razvija pravilan
- Zna pravila zdrave
energetsku,
odnos prema
ishrane.
gradivnu i biološku
zdravoj ishrani i
- Navodi najvažnije
ulogu hrane.
unosu hranljivih
hranljive materije
- Razlikuje dnevne
materija.
koje su neophodne
potrebe u ishrani
za rast i razvoj
čovjeka u
čovjeka.
zavisnosti od
- Upoznaje se sa
uzrasta,
energetskom i
zdravstvenog
biološkom
stanja i fizičke
vrijednošću hrane.
aktivnosti.
- Upoznaje ulogu
masti, bjelančevina i - Uočava posljedice
pogrešne ishrane u
ugljnih hidrata u
pojedinim životnim
ishrani odraslog
razdobljima.
čovjeka.
- Vrednuje značaj
- Objašnjava
pravilnog unosa
kalorijsku vrijednost
vitamina u okviru
pojedinih hranljivih
ishrane čovjeka.
sastojaka.
- Vrednuje značaj
- Navodi podjelu
adekvaktnog unosa
vitamina:
vode u normalnoj
- liposolubilni A, D,
ishrani.
E, K i
- Uočava razliku
- hidrosolubilni
između
kompleks D i
liposolubilnih i
vitamin C.
hidrosolubilnih
- Upoznaje ulogu vode
vitamina.
u zdravoj ishrani.
- Pravi shemu
dnevnih potreba za
vitaminima u
zavisnosti od
uzrasta,
zdravstvenog
stanja i fizičke
aktivnosti čovjeka
196
Preporuke za
izvođenje nastave
- Diskusija - Za / protiv dijete.
- Izrada sheme
dnevnih potreba
za vitaminima
čovjeka - rad u
parovima.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
čovjeka.
Alternativna ishrana (vegeterijanska ishrana,
- Definiše i pojašnjava - Upoređuje i
obrazlaže razlike
alternativne načine
između pojedinih
ishrane
načina ishrane.
(vegeterijanstvo,
- Analizira prednosti
makrobiotika...)
i nedostatke
pojedinih načina
prehrane po
čovjekovo
zdravlje.
- Pravi piramidu
ishrane za
pojedine načine
ishrane.
- Pravi shemu
nepoželjnih i
odgovarajućih
namirnica.
Dijetalna ishrana
- Uočava značaj
- Zna režim dijetalne
dijeta za zdravlje
ishrane.
čovjeka.
- Poznaje podjelu i
- Analizira
vrste dijeta.
karakteristike
- Navodi i pojašnjava
pojedinih dijeta i
podjelu dijeta.
upoređuje režime
dijetalne ishrane.
Ishrana različitih kategorija zdravih ljudi
- Analizira
-Upoznaje pravilnu
energetsku,
ishranu u odnosu na
gradivnu i biološku
uzrast:odojče,
ulogu hrane.
malo dijete,
- Upoređuje dnevne
adolescent,
potrebe u ishrani
odrasli i stari ljudi.
muškarca i žene.
- Objašnjava ishranu u
- Upoređuje
odnosu na različita
fiziološku i
fiziološka stanja
prehrambenu
organizma:
vrijednost
- trudnice,
majčinog, kravljeg
- dojilje,
i mliječnih
- sportisti.
formula.
- Razlikuje dnevne
potrebe u ishrane
u odnosu na
uzrast, fiziološko
stanje organizma i
pol.
- Razlikuje
makrobiotika)
- Razvija pravilan
odnos prema
alternativnoj
ishrani.
197
Preporuke za
izvođenje nastave
- Pretraživanje
Interneta na temu
alternativna
ishrana- diskusija
zapažanja.
- Izrada sheme
odgovarajućih i
nepoželjnih
namirnica u
zavisnosti od
zdravstvenog
stanja organizma.
- Razvija pozitivan
stav prema
dijetalnoj ishrani i
pravilnom
sprovođenju
dijete.
- Izrada tematskih
panoa - dijetalna
ishrana i zdravlje.
- Uviđa važnost
prilagođavanja
ishrane
zdravstvenom
stanju i uzrastu
čovjeka u cilju
očuvanja zdravlja.
- Izrada piramide
ishrane-grupni rad
(4-5 članova u
grupi).
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
učenik
kalorijsku
vrijednost
pojedinih
namirnica.
- Skicira i objašnjava
piramidu pravilne
ishrane u zavisnosti
od uzrasta i
fiziološkog stanja
organizma.
Bolesti nepravilne ishrane i odgovarajuće dijete (ishrana kod depresija, bolesti jetre,
oboljenja žučnih puteva, bubrega, malignih oboljenja, dijabetisa, anoreksije, bulimije,
operacija)
- Izrada tematskih
- Razvija svijest o
- Ocjenjuje koja je
- Poznaje uzroke
panoa i
značaju zdrave
ishrana nepravilna
nastanka bolesti
prezentacija:
ishrane za
i objašnjava njen
nepravilne ishrane.
- Bolesti nepravilne
poboljšanje i
uticaj na nastanak
- Objašnjava uzroke
ocuvanje zdravlja.
pojedinih bolesti.
nastanka gojaznosti.
ishrane.
- Obrazlaže uz
- Navodi i objašnjava
navođenje
uzroke nastanka
primjera značaj
kaheksije i
dijeta kod
anoreksije.
pojedinih bolesti.
- Navodi i objašnjava
- Upoređuje i
kliničku sliku i
pojašnjava uzroke,
posljedice kod
kliničku sliku i
gojaznosti i
terapiju bolesti
anoreksije.
nepravilne ishrane.
- Objašnjava gojaznost
kako faktor rizika za - Vrši izbor
namirnica za
nastanak oboljenja
pojedine dijete.
srca, šećerne
bolesti, bolesti jetre - Razlikuje alergene,
sastojke životnih
i žučnih puteva.
namirnica.
- Poznaje terapiju
gojaznosti.
- Poznaje uzroke
nastanka, kliničku
sliku i terapiju kod
hipo i avitaminoze
(skorbus, pelagra,
rahitis, kokošije
slepilo,
megaloblastna
anemija).
- Navodi i pojašnjava
uzroke, kliničku sliku
i terapiju
hepervitaminoza
(vitamini rastvorljivi
u mastima).
- Objašnjava uzroke
198
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
kliničku sliku i
terapiju
dehidratacija i
hiperhidratacija.
- Navodi namirnice
koje često izazivaju
alergijske reakcije.
- Poznaje dijete kod
kardiovaskularnih
bolesti, šećerne
bolesti, bolesti
probavnog trakta,
bolesti bubrega,
bolesti jetre i žuči).
Nutritivna terapija
- Navodi i pojašnjava
oblike nutritivne
terapije.
- Poznaje inidikacije
za paranteralnu
ishranu.
- Poznaje indikacije za
ishranu
nadogastičnom
sondom.
- Pojašnjava tehniku
primjene
parenteralne
terapije.
- Navodi i pojašnjava
tehniku plasiranja
nazogastične sonde.
- Nabraja rastvore za
paranteralnu
primjenu.
- Opisuje moguće
komplikacije usljed
primjene nutritivne
terapije.
Formativni ciljevi
učenik
- Analizira indikacije
za nutritivnu
terapiju.
- Obrazlaže tehniku
izvođenja
paranteralne
terapije.
- Obrazlaže tehniku
plasiranja
nazogastične
sonde.
- Utvrđuje indikacije
za nutritivnu
terapiju.
- Upoređuje
indikacije za
parenteralnom
terapijom i
terapijom
nazogastičnom
sondama.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Posjeta ustanovi,
- Razvija pozitivan
posmatranje
stav prema zdravoj
postupaka
ishrani.
izvođenja
- Razvija sposobnost
nutritivne
opažanja.
terapije,
- Razvija
individualno
analitičnost i
belježenje
logičnost.
zapažanja.
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- P. Barović: Zdravstnena nega za treći razred medicinske škole, Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000.
- M. Imamović Kulugić: Zdrava ishrana i dijetetika, Book Tuzla,2008.
- Dr Dražikot Pokorn, Dijetetika, DZS, 2000
- S. Branković- Paunovič, M. Nokolić: Nauka o ishrani, Zavod za udžbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2000.
- M. Kodele, M. Suwa Stanojević, M. Gliha: Prehrana, DZS, 2000.
- Đ. Matić: Zdravstvena nega u internoj medicini, Madejan, Beograd,2001.
- Internet izvori.
199
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Kompjuter,
- video projektor,
- računarska učionica,
- internet,
- shema piramide zdrave ishrane.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Doktor medicine.
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Hranljive materije i zdrava
ishrana
- Hranljive materije i zdrava
ishrana
- Bolesti nepravilne ishrane i
odgovarajuće dijete
- Načela zdrave ishrane,
nutritivne potrebe u
zdravlju i bolesti
- Ishrana različitih
kategorija zdravih ljudi
- Alternativna ishrana
(vegeterijanska ishrana,
makrobiotika)
- Dijetalna ishrana
- Bolesti nepravilne ishrane i
odgovarajuće dijete
(ishrana kod depresija,
bolesti jetre, oboljenja
žučnih puteva, bubrega,
malignih oboljenja,
dijabetisa, anoreksije,
bulimije, operacija)
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Anatomija i fiziologija
- Promet materija i energije
- Zdravstvena njega
- Higijena ishrane
- Interne bolesti sa njegom
- Oboljenja bolesti
metabolizma
- Ishrana novorođenčeta
- Njega i ishrana djece sa
kardiovaskularnim
oboljenjima
- Njega i ishrana djece sa
oboljenjima respiratornih
organa
- Njega i ishrana djece sa
oboljenjima organa za
varenje
- Njega i ishrana djece sa
hematološkim oboljenjima
- Njega i ishrana djece sa
oboljenjima urogenitalnog
sistema
- Njega i ishrana djece sa
malignim oboljenjima
- Pedijatrija sa njegom
- Praktična nastava - Oblast
- Pedijatrija sa njegom
200
1.3.5. ETIKA
1. Naziv predmeta: ETIKA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Usvajanje osnovnih etičkih pojmova.
- Upoznavanje različitih sistema vrijednosti u istoriji etike.
- Upoznavanje sa etičkim kodeksima.
- Sticanje znanja o značaju estetskog izgleda, propisane uniforme, savjesnog
obavljanja posla i ponašanja medicinskog radnika prema pacijentu.
- Sticanje znanja o timskom radu, čuvanju poslovne tajne, poštovanju čovjekovog
života, privatnosti pacijenta i pravilnom odnosu prema pacijentu u zavisnosti od
uzrasta i kategorije bolesti.
- Sticanje znanja o humanitarnim organizacijama i prvoj pomoći.
- Podsticanje učenika na aktivno učešće u nastavi, podsticanje ka usavršavanju
profesije.
- Razvijanje osjećaja odgovornosti i preciznosti u radu.
- Razvijanje sposobnosti komunikacije i kulture vođenja dijaloga.
201
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Opšti pojmovi o etici
- Razlikuje teorijsku - Uočava važnost
Uvod
od primijenjene
etike u
- Poznaje pojam i
etike.
svakodnevnom
sadržaj etike.
- Analizira odnos
životu.
- Zna porijeklo i
morala i etike.
značenje termina
- Vrednuje značaj
filozofija i etika.
moralnog
- Upoznaje etiku kao
rasuđivanja.
praktičnu
- Analizira ulogu
filozofsku
volje kao moći
disciplinu.
unutrašnjeg
- Definiše pojam
usmjeravanja.
morala i njegovu
- Određuje stepen
istorijsku
razvijenosti volje
uslovljenost.
kod sebe i drugih.
- Obrazlaže nastanak
i razvitak moralnih - Analizira značaj
normi.
savjesi za razvoj
- Objašnjava
ličnosti.
pojmove moralno
- Izražava svoje
rasuđivanje i
mišljenje o
moralno
savjesti, stidu,
ponašanje.
kajanju, i sl.
- Objašnava
- Uočava razliku
preduslove za
između morala,
moralno
običaja, religije,
rasuđivanje i
prava.
ponašanje ( svijest,
razum, osjećanja,
volja, osjećanja
dužnosti i sl.).
- Obrazlaže značaj
savjesti za moralnu
svijest i moralni
fenomen kao
takav.
- Navodi pojam
deontologije i
poznaje različite
vrste odgovornosti.
- Upoznaje odnos
između: običaja i
morala, religije i
morala, prava i
morala.
Istorijat etičkih učenja
Etička učenja
- Analizira Sokratov
- Razvija pravilan
antičkog doba
stav "vrlina je
odnos prema
- Poznaje i obrazlaže
znanje"
društvenim
202
Preporuke za
izvođenje nastave
- Diskusija
- Savjest, stid,
kajanje.
- Diskusija na teme:
- Dobro-zlo;
- Aristotelove etičke
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Sokratovo,
Platonovo i
Aristotelovo učenje
o vrlini.
- Nabraja pravce u
etici: hedonizam i
stoicizam.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
naukama.
Formativni ciljevi
učenik
- Upoređuje
pojmove dobra i
zla.
- Analizira Platonov
princip mjere i
harmonije.
- Razlikuje
Aristotelove etičke
i dianoetičke
vrline.
- Određuje i shvata
pojmove
hedonizam i
stoicizam.
- Uočava razlike
između etičkog
učenja hrišćanske
crkve i današnjih
shvatanja etike.
- Određuje postulate
moralnog
djelovanja.
- Vrednuje slobodu
kao uslov
moralnosti.
Etička učenja
srednjeg i novog
vijeka
- Poznaje hrišćanske
etičke norme i
pravila.
- Upoznaje i
obrazlaže Kantove
kategoričke
imperative.
- Objašnjava
Šopenhauerovu
etiku pesimizma.
- Obrazlaže Ničeov
pojam imoralizma.
- Razlikuje
Najnovija etička
Kjerkegorove
učenja
stadijume na
- Navodi
životnom putu
predstavnike
čovjeka.
egzistencionalizma
- Analizira Jaspersov
(Kjerkegor,
pojam slobode i
Jaspers, Sartr).
nesigurnosti.
- Poznaje i obrazlaže
- Analizira Sartrov
pojmove
pojam slobode i
egzistencija i
odgovornosti.
esencija.
- Navodi određenja
individualne
egzistencije
(neponovljivost,
konačnost,
prolaznost,
slučajnost,
neizvjesnost).
Zakletve i kodeksi medicinske etike
- Zna Hipokratovu
- Analizira značajne
zakletvu.
odredbe
-
Razvija slobodu
iznošenja
sopstvenog stava i
uvažavanja
suprotnog.
Preporuke za
izvođenje nastave
i dianoetičke
vriline i današnje
shvatanje vrlina.
-
-
-
203
Porihvata i poštuje
propise u radu.
-
Diskusija:
Etička učenja
hrišćanske crkve i
današnje shvatanje
etike.
Pretraživanje
Interneta na temu:
Najnovija etička
učenja;
prikupljanje
podataka i
diskusija.
Prikaz Hipokratove
zakletve i
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Hipokratove
- Zna Maimonidovu
zakletve.
ljekarsku molitvu.
- Analizira začetke
- Navodi Ženevsku
rada medicinskih
reviziju
sestara.
Hipokratove
- Upoređuje
zakletve.
Hipokratovu
- Zna zakletvu
zakletvu sa
Florens Najtingejl.
zakletvom Florens
- Obrazlaže
Najtingel i uviđa
Helsinšku
njihov značaj.
deklaraciju o
- Upoređuje zakone
biomedicinskim
medicinske etike.
istraživanjima.
- Pojašnjava
- Vrednuje kodeks
deklaraciju o
etičkih pravila koja
pravima bolesnika.
će koristiti u svom
- Navodi
radu.
internacionalni
kodeks etike
medicinskih sestara
(tehničara).
- Zna kodeks etike
medicinskih sestara
Crne Gore.
Moralne obaveze medicinskog radnika
Lik medicinskog
- Uviđa korelaciju
radnika
između estetskog
izgleda, propisane
- Opisuje ličnost
uniforme,
medicinskog
ponašanja
radnika.
medicinskog
- Zna prava
radnika i
bolesnika
povjerenja
(štićenika) u skladu
bolesnika.
sa važećim
propisima.
- Vrednuje pravo
izbora bolesnika
- Opisuje odnos
(štićenika) o odluci
medicinskog
sopstvenog zdravlja
radnika prema
i života.
bolesniku, rodbini
bolesnika i posjeti. - Vrednuje značaj
saradnje
zdravstvenog
radnika sa
pacijentom i
članovima njegove
porodice.
Čuvanje medicinske - Uočava značaj
tajne
obaveze čuvanja
medicinske tajne.
- Zna značaj čuvanja
medicinske tajne.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
Maimonidove
ljekarska molitve,
analiza i diskusija
od strane učenika u
cilju shvatanja
značaja istih.
-
-
-
204
Razvija pravilan
odnos prema
zanimanju.
Navikava se na red
i urednost.
-
Usvaja principe
medicinske etike.
-
-
-
Video zapis.
Prikaz adekvatne
uniforme i
komunikacije
zdravstvenog
radnika i pacijenta.
Diskusija.
Značaj čuvanja
tajne.
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
- Poštovanje
- Vrednuje značaj
- Razvija osjećaj
ljudskog života
čovjekovog života.
odrgovornosti i
ispunjavanja radnih
- Zna da poštuje
obaveza.
ljudski život.
- Opisuje pravila
poštovanja
ljudskog života.
Timski rad
- Vrednuje značaj
- Razvija svijest o
saradnje
značaju timskog
- Poznaje značaj
medicinskog
rada.
timskog rada i
tehničara sa svojim
uloge medicinskog
kolegama u cilju
tehničara u timu.
postizanja što
- Navodi pravila koja
boljih rezultata u
se moraju
obavljanju svoje
poštovati pri
profesije.
timskom radu.
Etički odnos medicinskog radnika prema uzrastu i vrstama bolesti
Etički odnos prema
- Suočava se sa
- Razvija osjećaj
djetetu
problemom
lične odgovornosti
hospitalizacije
prema higijeni,
- Navodi definiciju
djece i shvata
zdravlju i
djetinjstva.
etičnost
sposobnost
- Opisuje specifične
uključivanja
empatije.
potrebe bolesnog
roditelja u proces
djeteta.
liječenja.
-Opisuje postupak
adekvatnog odnosa
- Uviđa značaj
sa djecom.
poštovanja potreba
djeteta.
Etički odnos prema
- Uočava značaj
- Razvija svijest
sarim ljudima
adekvatnog odnosa
profesionalne
- Navodi definiciju
medicinskog
odgovornosti.
starenja-starosti.
radnika prema
starim osobama i
- Opisuje
njihovim
psihofizičko stanje
potrebama.
starih ljudi.
- Poznaje potrebe
starih osoba.
- Navodi pravila koja
se moraju
poštovati u odnosu
sa starim ljudima.
Etički odnos prema
pacijentima sa:
- posebnim,
potrebama,
- mentalnim,
smetnjama i
- tjelesnim,
oštećenjima.
- Navodi definiciju
Uočava razliku u
simptomima osoba
sa posebnim
potrebama,
mentalnim
smetnjama i
tjelesnim
oštećenjima.
-Uviđa značaj
-
-
-
205
Razumije značaj
lične odgovornosti
prema higijeni i
zdravlju.
Razvija osjećaj
odgovornosti.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
-
-
-
-
Diskusija
Poštovanje
ljudskog života.
Diskusija.
Prednosti i
nedostaci timskog
rada.
Video zapis:
Prikaz bolesnog
djeteta.
Diskusija Stari ljudi i njihovo
psihofizičko stanje,
navođenje
primjera.
Video zapis.
Osobe sa posebnim
potrebama,
mentalnim
smetnjama i
tjelesnim
oštećenjima.
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
poštovanja pravila
mentalnih
u radu sa
retardacijapacijentima sa:
- Definiše mentalne
posebnim
smetnjepotrebama,
- Definiše tjelesna
mentalnim
oštećenjasmetnjama i
- Opisuje potrebe
tjelesnim
ljudi koje su
oštećenjima.
nastale zbog
duševnih ili
tjelesnih promjena
ovih kategorija
bolesnika- Navodi pravila rada
koja se moraju
poštovati u radu sa
pacijentima sa:
posebnim
potrebama,
mentalnim
smetnjma i
tjelesnim
oštećenjima.
Etički odnos prema
- Razlikuje simptome - Razumije značaj
ljudima oboljelim
zaraznih bolesti.
osjećaj lične
od zaraznih bolesti
- Vrednuje značaj
odgovornosti
adekvatnog odnosa
prema higijeni i
- Definiše zarazne
prema oboljelim od
zdravlju.
bolesti.
zaraznih bolesti i
- Opisuje pravila
značaj izolacije.
adekvatnog odnosa
prema oboljelim od
zaraznih bolesti.
Humanitarne organizacije i prva pomoć
- Poznaje svjetske
- Vrednuje značaj
- Pozitivno ocjenjuje
humanitarne
postojanja
važnost novih
organizacije
humanitarnih
znanja iz svoje
(crveni krst, crveni
organizacija.
struke.
polumjesec,
- Uočava važnost
UNICEF, FAO, i
dobrovoljnog
dr.).
davanja krvi.
- Zna adekvatan
- Analizira obavezu
odnos prema
prve pomoći kao
dobrovoljniom
službenu i moralnu
davaocima krvi.
dužnost.
- Nabraja postupke
pružanja prve
pomoći.
- Opisuje stanje
povrijeđenog.
Velike i vječite teme i dileme u medicinskoj etici
- Nabraja vječite
- Vrši komparaciju
- Razvija sposobnost
206
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Prikaz fotografija
različitih vrsta
zaraznih bolesti.
-
Seminarski radovi
na teme:
Svjetske
zdravstvene
organizacije;
Prva pomoć;
Dobrovoljni
davaoci krvi.
-
-
-
Debata na teme:
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
teme i dileme.
- Eutanazija
- Abortus
- Vještačka oplodnja
- Medicinski
eksperimenti
- Kloniranje.
Formativni ciljevi
učenik
pomenutih tema i
formira svoje
mišljenje.
-
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
argumentovanog
iznošenja
sopstvenog
mišljenja, i
uvažavanje
suprotnog.
Razvija umješnost
slušanja i kulturu
dijaloga.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Eutanazija
Abortus
Vještačka oplodnja
Medicinski
eksperimenti
Kloniranje.
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- V. Pavićević: Osnovi etike, kultura, Beograd,1967.
- F. Jodl: Istorija etike, Veselin Masleša, Sarajevo,1975.
- A. Makintajner: Kratka istorija etike, Plato, Beograd, 2000.
- J. Marić: Medicinska etika, XII dopunjeno i prerađeno izdanje, MegRaf, Beograd,
2002.
- D. Milovanović: Medicinska etika, Naučna kniga, Beograd,1986.
- I. Pančovski: Etika hrišćanske ljubavi, Prosveta, Niš,1973.
- M. Životić: Osnovna učenja o najvišem dobru i cilju života, Rad, Beograd,1962.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Računarska učionica;
- omogućen pristup Internetu;
- grafoskop;
- video projektor;
- priručnici;
- slike;
- fotografije;
- šira literatura.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja se vrši usmeno i pismeno.
- Usmeno, najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
-
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Profesor filozofije;
- dilomirani pedagog.
207
10. Povezanost predmeta
Znanja
Etički odnos prema djetetu
Humanitarne organizacije i
prva pomoć
- Klasifikacija umne
zaostalosti
- Odnos bolesnik - tehničar
zdravstvene njege,
komunikacija sa
pacijentima, pomoć
pacijentima u procesu
ozdravljenja
- Timski rad
- Moralne obaveze
medicinskog radnika
- Odnos prema pacijentima
različitih uzrasta
- Etički odnos prema ljudima
oboljelim od zaraznih
bolesti
-
-
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
Zdravstvena njega
- Zdrastvena njega djece
- Dužnost prve pomoći
- Psihologija i
komunikologija
-
-
Etički odnos prema
pacijentima sa mentalnim
retardacijama
Moralne obaveze
medicinskog radnika
Komunikacija u
organizaciji
- Pedijatrija
- Komunikacija sa
pacijentima
- Infektivne bolesti
- Komunikacija sa
pacijentima
208
1.3.6. HUMANA GENETIKA
1. Naziv predmeta: HUMANA GENETIKA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
72
72
72
72
3. Opšti ciljevi nastave
- Usvajanje pojmova, činjenica i zakonitosti biološkog nasljedjivanja i evolucije
živih bića u okvirima molekularne biologije, opšte genetike, humane genetike i
evolucije živih bica.
- Razumijevanje molekulskih osnova nasljedjivanja.
- Shvatanje da su pravila i principi nasljedjivanja univerzalni za sva živa bića.
- Povezivanje teorije i prakse kroz osposobljavanje učenika da kroz primjere i
zadatke predvidjaju osobine potomaka na osnovu osobina predaka.
- Shvatanje značaja humane genetike za razumijevanje nasljeđivanja normalnih i
patoloških osobina čovjeka.
- Razvijanje logičkog mišljenja i zaključivanja.
- Odbacivanje nenaučnih shvatanja i sticanje naučnog pogleda na razumijevanju
procesa nastanka i evolucije živih bića.
- Objašnjenje nastanka i razvoja čovjeka i pravce njegove dalje evolucije.
209
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Osnovi molekularne biologije
- Uočava da se
- Upoznaje predmet
- Razvija svijest o
životni procesi
i značaj
jedinstvu živog
odvijaju na
molekularne
svijeta.
molekulskom
biologije, njenu
- Razvija sposobnost
nivou, da od građe
vezu sa drugim
logičkog
nukleinskih kiselina
naukam
zaključivanja.
zavisi građa
- Upoznaje dva tipa
- Razvija
proteina, a da od
nukleinskih kiselina
samokritičnost u
njih zavise osobine
DNK i RNK
mogućnost
organizma.
zloupotrebe nauke.
- Poznaje građu,
- Uočava da su
vrste i uloge RNK.
nukleinske kiseline
- Objašnjava
nosioci, prenosioci
sličnosti i razlike
i izvršioci
izmedju DNK i RNK.
genetičkih
- Opisuje osnovnu
informacija.
građu
- Crta shematski
aminokiselina i
prikaz dvolančane
objašnjava
zavojnice DNK.
povezivanje više
- Analizira
aminokiselina u
raznovrsnost
polipeptidne lance.
proteina.
- Nabraja uloge
- Analizira vezu
proteina.
između DNK, RNK i
- Upoznaje nazive i
proteina.
skraćenice
- Analizira tabelu
prirodnih
genetičkog koda.
aminokiselina.
- Na osnovu niza
- Objašnjava
tripleta nukleotida
genetički kod.
pravi
- Definiše gen na
komplementaran
molekulskom nivou
niz aminokiselina u
i objašnjava
polipeptidni lanac i
funkcije gena.
obratno.
- Upoznaje
- Uočava molekulsko
biosintezu
objašnjenje odnosa
nukleinskih kiselina
gena i proteina kao
i proteina.
genskih proizvoda i
- Opisuje replikacijufenotipskih
sintezu DNK.
osobina.
- Zna da na osnovu
- Uočava da od građe
jednog lanca DNK
DNK zavise građa
objasni građu
RNK I proteina.
komplementarnog
- Uviđa značaj
lanca.
nepromjenljivosti
- Opisuje
transkripcijuDNK pri replikaciji.
sintezu RNK.
- Uočava veze
- Upoznaje osnovne
između DNK i RNK.
210
Preporuke za
izvođenje nastave
- Koristiti sheme:
- Građe i strukture
DNK i RNK.
- Građe nukleotida.
-
Tabelu genetičkog
koda.
-
Sheme:
Replikacija,
Transkripcija,
Translacija.
-
Slikoviti prikaz
DNK-RNK-PROTEIN.
- Shematski prikaz
građe nukleotida.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
faze translacijesinteze proteina.
Osnovni mehanizmi i
- Upoznaje predmet
i značaj izučavanja
genetike njenu
podjelu i vezu sa
drugim naukama.
- Opisuje građu
hemijski sastav i
uloge hromozoma.
- Poznaje pojmove
diploidan broj
hromozoma,
haploidan broj,
kariotip,
kariogram.
- Zna šta je genotip
a šta fenotip.
- Upoznaje se sa
radovima
G.Mendela na
utvrdjivanju
pravila i principa
nasljeđivanja.
- Opisuje
monohibridno i
dihibridno
nasljeđivanje.
- Zna za osnovne
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Pronalazi sličnosti i
razlike izmedju
replikacije i
transkripcije.
- Analizira
mehanizme sinteze
proteina i potrebu
modifikovanja
proteina prema
potrebama ćelije i
organizma.
- Ocjenjuje praktični
značaj proizvodnje
proteina
genetičkim
inžinjerstvom u
medicini, farmaciji
i poljoprivredi.
- Uviđa korisne i
štetne efekte
kombinacije gena
na mijenjanje
fenotipa.
principi nasljeđivanja
- Uočava da su
osnovi mehanizmi i
principi
nasljeđivanja
univerzalni za sva
živa bića.
- Uviđa značaj
karakterističnog
broja hromozoma
za svaku vrstu kao i
mehanizme za
održavanje stalnog
broja hromozoma.
- Uočava da od
genotipa zavise
predispozicije za
izražavanje
fenotipa.
- Formira svijest o
univerzalnosti
pravila i principa
nasljedjivanja.
- Prikazuje primjere
monohibridnog i
dihibridnog
nasljeđivanja.
- Prikazuje primjere
-
-
-
-
211
Razvija sposobnost
samostalnog
zaključivanja.
Razvija preciznost
u izvodjenju
zaključaka.
Shvata važnost
poznavanja krvnih
grupa i stiče human
odnos prema
dobrovoljnom
davanju krvi.
Razvija osjećaj
humanosti prema
čovjeku bez obzira
na pol, vjeru ili
druge razlike
medju ljudima.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Shematski prikaz
strukture
hromozoma u
metafazi i
interfazi.
-
Učenike upoznati
sa odabranim
primjerima
nasljeđivanja
osobina.
-
Osposobiti učenike
za samostalno
rješavanje
zadataka za sve
tipove
nasljeđivanja.
-
Sheme: duplikacije
i delecije,
translokacije,
inverzije i
genetičko
određivanje pola.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
tipove
nasljeđivanja.
- Opisuje
intermedijarno
nasljedjivanje.
- Objašnjava
dominantnorecesivno
nasljeđivanje.
- Poznaje
kodominantno
nasljeđivanje.
- Opisuje korelativno
nasljeđivanje.
- Nabraja stečene
osobine.
- Upoznaje
interakcije među
genskim alelima,
komplementarnost,
epistazu i
aditivnost.
- Opisuje izvore
genetičke
varijabilnosti.
- Objašnjava
kombinativno
nasljeđivanje.
- Navodi primjere
modifikacija.
- Objašnjava prirodu
i nastanak
mutacija.
- Navodi primjere
rekombinacije gena
kao uzroke
promjenljivosti
živih bića
- Opisuje promjene u
strukturi
hromozoma.
- Opisuje uzroke i
posljedice
promjene u broju
hromozoma.
- Upoznaje
mutagene činioce
sredine.
- Poznaje genetičku
kontrolu razvojnih
procesa.
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
-
-
-
učenik
intermedijarnog
nasljeđivanja.
Dokazuje
predvidljivost
osobina potomaka
na osnovu osobina
predaka kroz
primjere i zadatke.
Uviđa kako genotip
a kako sredina
utiču na
ispoljavanje
osobina.
Obrazlaže na
primjerima
interakciju među
genima.
Analizira uzroke
varijabilnosti živih
bića.
Uočava da sredinski
uslovi modifikuju
osobine živih bića.
Razlikuje
modifikacije od
mutacija.
Predviđa
mogućnost
mapiranja
hromozoma.
Analizira posljedice
promjena u
strukturi i broju
hromozoma.
Zapaža da činioci
sredine utiču na
izazivanje
mutacija.
Razlikuje
determinaciju od
diferencijacije
embrionalnih
ćelija.
Predviđa pol
jedinke na osnovu
uslova sredine i
prisutnih polnih
hromozoma.
Uočava da su
uzroci starenja
dosta nepoznati.
212
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
-
-
-
Sheme: transfuzija
krvi ABO i Rhsistema krvnih
grupa.
Rješavanje
zadataka o
nasljedjivanju
krvnih grupa.
Izrada tematskih
panoa.
Osnovni principi
nasleđivanja.
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
- Uviđa značaj
- Zna za različite
stvaranja velikog
tipove određivanja
broja i
pola, a posebno
raznovrsnosti
opisuje genetičko
antigena i
odredjivanje pola.
antitijela.
- Saznaje da je
- Predviđa krvne
starenje pod
grupe djece na
genetičkom
osnovu krvnih
kontrolom.
grupa roditelja i
- Poznaje
obratno.
imunološke
- Rješava zadatke o
sposobnosti
nasljeđivanju
organizma kroz
krvnih grupa ABO i
reakcije antigenRh-sistema.
antitijelo.
- Upoznaje krvne
- Uočava da u
grupe ABO-sistema
ljudskim
i poznaje osnovna
populacijama,
pravila transfuzije
pored bioloških,
krvi.
djeluju i
- Upoznaje se sa Rhdruštveno-socijalni
sistemom krvnih
činioci.
grupa
- Opisuje genetičku
strukturu
populacije i
dinamiku
održavanja
genetičke
polimorfnosti
populacija.
Osnovni principi humane genetike
- Uočava osnovne
- Upoznaje se sa
principe i pravila
predmetom i
nasljeđivanja.
značajem humane
- Uočava primjenu
genetike.
znanja iz humane
- Objašnjava metode
genetike u
u izučavanju
medicini.
genetike čovjeka.
- Pravi rodoslovno
- Rezimira znanja o
stablo.
hromozomima i
- Svrstava
objašnjava sastav
hromozome
normalnog muškog
čovjeka u
i ženskog kariotipa.
karakteristične
- Objašnjava
grupe.
nasledne osnove
varijabilnosti ljudi. - Analizira genetičku
raznovrsnost ljudi
- Pojašnjava tipove
kroz kombinativno
nasljedjivanja kod
nasljeđivanje
ljudi: monogensko,
Krosing-over i
autozomno-
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija svijest o
raznolikosti i
promjenljivosti
ljudske vrste.
- Razvija svijest o
čovjeku kao
prirodnom,
društvenom,
kulturnom i
razumnom biću.
- Razvija predstavu o
čovjeku kao o
potpuno
ravnopravnom biću
bez obzira na
sociološke i druge
uslove.
- Razvija svijest da
na ponašanje ljudi
- Sheme: stepeni
srodstva i
rodoslovno stablo
nasljeđivanja
osobina različitim
tipovima
nasljeđivanja.
- Normalan kariotip
čovjeka.
- Odabrani primjeri i
zadaci
nasljeđivanja
osobina.
- Slike osoba sa
Daunovim,
Tarnerovim i
Klinefelterovim
sindromom.
213
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
dominantno,
autozomnorecesivno,
determinaciju pola
kod čovjeka,
nasljedjivanje
vezano za Xhromozom,
nasljedjivanje
vezano za Yhromozom.
- Objašnjava i
nabraja
nasljedjivanje
poligenih osobina,
normalnih i
patoloških.
- Upoznaje štetne
posljedice
ukrštanja u
srodstvu.
- Navodi uzroke
hromozomopatija.
- Objašnjava
promjene u broju
hromozoma.
- Objašnjava
promjene u
strukturi
hromozoma.
- Poznaje ciljeve
genetičkog
savjetovanja radi
ranog otkrivanja
nasljednih bolesti.
- Objašnjava
genetičku
uslovljenost
ponašanja ljudi.
- Objašnjava
genetičku
uslovljenost
mentalnih
poremećaja.
Formativni ciljevi
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
ima uticaj
nasljedje i
socijalno
okruženje.
- Razumije
sposobnost
prihvatanja osoba
sa mentalnom
retardacijom.
učenik
mutacije gena.
- Obrazlaže primjere
dominantnorecesivno
nasljedjivanje kod
ljudi.
- Predviđa pol
djeteta na osnovu
tipova gameti.
- Rješava zadatke o
nasljeđivanju
vezanom za Xhromozome.
- Uočava da na
izražavanje osobina
čovjeka utiču u
većem obimu
faktori sredine.
- Analizira stepene
srodstva.
- Uočava posljedice
brakova u krvnom
srodstvu.
- Analizira najčešće
sindrome
(Daunov,Tarnerov,
Klinefelterov).
- Uočava posljedice
promjene broja i
strukture
hromozoma.
- Prognozira
mogućnost
nasljedjivanja
nasledih bolesti.
- Uočava prenatalnu
dijagnozu
nasljednih bolesti.
- Predviđa koliko
uslovi sredine, a
koliko genotip
utiču na ponašanje
ljudi.
- Analizira najčešće
mentalne
poremećaje
uzrokovane
nasljeđem.
Osnovni principi evolucione biologije i antropogeneze
- Upoznaje predmet
- Analizira faze u
- Formira naučni
i značaj izučavanja
nastanku i
pogled na
214
Preporuke za
izvođenje nastave
- Shema Milerovog
eksperimenta.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
evolucione
biologije i
antropogeneze.
- Opisuje abiogenu
evoluciju i
postanak
prvobitnih
organskih sistema,
pojavu organskih
monomera i
polimera,
obrazovanje
prvobitnih
koarcervata i
njihovu evoluciju.
- Objašnjava
postanak života i
prvobitnih
organizama.
- Upoznaje
filogenetski razvoj
živih bića.
- Zna za evolucione
teorije prije
Darvina.
- Upoznaje dokaze
evolucije.
- Poznaje život i rad
Čarlsa Darvina,
osnovne postavke
njegove teorije
evolucije i
savremeno
objašnjenje
evolucionih
procesa.
- Zna da su
populacija jedinice
evolucione
promjenljivosti.
- Opisuje mehanizme
evolucionih
procesa.
- Upoznaje prirodnu
selekciju i
adaptacije i značaj
genetičke
različitosti za
opstanak
organizama.
- Objašnjava
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
-
-
učenik
formiranju Zemlje
kao i promjene na
njoj u različitim
stadijumima
njenog razvitka.
Određuje nastanak
organskih
jedinjenja iz
neorganskih.
Uporedjuje
organske i žive
sisteme i shvata
suštinu životnih
procesa.
Analizira razvoj
živih bića od
prostijih ka
složenijim
oblicima.
Analizira
evolucione nizove.
Objašnjava kroz
pogodne primjere
faktore evolucije
po Darvinu.
Analizira strukturu
populacije i
uspostavljanje i
održavanje
genetičke
ravnoteže.
Navodi primjere
prirodne selekcije
kroz borbu za
opstanak i
adaptacije na
uslove sredine.
Upoređuje prirodnu
i vještačku
selekciju.
Analizira osnovne
oblike interakcija
medju različitim
vrstama.
Upoređuje različite
načine postanka
vrsta.
Analizira različite
pravce evolucije.
Analizira uzroke
koji su doveli do
-
-
-
-
-
215
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
stvaranje i razvoj
Zemlje i života na
njoj.
Razvija logičko
rasudjivanje.
Odbacuje
nenaučna
shvatanja o
nastanku i razvoju
živih bića.
Uviđa važnost
poznavanja
evolucionih
procesa i
neophodnost
očuvanja životne
sredine.
Stiče predstavu o
jedinstvu živog
svijeta.
Razvija svijest o
zaštiti ugrožene
flore i faune.
Uviđa da čovjekove
aktivnosti mogu da
remete ekološku
ravnotežu.
Razvija pozitivan
stav prema
različitostima
ljudske populacije
predrasude.
Razvija svijest o
progresivnom
razvoju
čovječanstva.
Preporuke za
izvođenje nastave
- Shematski prikaz
promjena na Zemlji
u vezi sa
postankom života.
- Filogenetski razvoj
živih bića.
- Evolucioni nizovi
konja i čovjeka.
- Sheme :
- lanac ishrane,
- geografska
diferencijacija,
populacija i
postanak novih
vrsta,
- progresivna
evolucija,
- divergencija klasa
kičmenjaka.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
koevoluciju u
ekološkim
sistemima.
- Zna kako postaju
vrste i objašnjava
teoriju specijacije.
- Obrazlaže
genetičke razlike
medju grupama
organizama.
- Upoznaje postanak
evolucionih novina,
pravce evolucije i
njenu usmjerenost.
- Poznaje procese
izumiranja vrsta i
nepovratnost
evolucije.
- Poznaje porijeklo
čovjeka kroz
antropoidnu
teoriju.
- Opisuje čovjekovu
biološku, socijalnu
i kulturnu
evoluciju.
- Objašnjava
perspektive dalje
evolucije čovjeka.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
izumiranja nekih
vrsta.
- Razlikuje različite
faze
antropogeneze od
prvobitnih
Hominida do
savremenog
čovjeka.
- Analizira uticaj
bioloških,
socioloških i
kulturnih činilaca
na razvoj čovjeka.
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- D. Marinković, M. Andjelković, Ana Savić, Vukosava Diklić: Biologija za III razred
medicinske škole, Beograd, 2003.
- V. Femić: Osnove biološkog nasljedjivanja, odabrani primjeri i zadaci Podgorica,
1996.
- P. Mišić: Genetika, Beograd, 1998. godine
- D. Marinković, N. Tucić, V. Kekić: Genetika, Naučna knjiga, Beograd 1981.
- P. Radoman: Organska evolucija za III i IV razred gimnazije, Zavod za izdavanje
udžbenika Srbije, 1971.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Opremljeni kabinet za biologiju ili specijalizovana učionica;
- kompjuter sa projektorom ili grafoskop;
- model ili slika građe DNK;
- sheme, slike, grafikoni.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno.
- Usmeno, najmanje po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Pismeno- pismena vježba, po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
216
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Profesor biologije;
- diplomirani biolog.
10. Povezanost predmeta
Znanja
-
-
Osnovni principi
nasljeđivanja
Normalne i patološke
osobine čovjeka
Krv
Osnovni principi
nasljeđivanja
Normalne i patološke
osobine kod čovjeka
-
Osnovni principi
nasljeđivanja
Normalne i patološke
osobine čovjeka
Povezanost sa drugim predmetim
Predmet
Znanja
Anatomija
- Krv
- Građa i funkcija organa
Hemija i biohemija
Mikrobiologija
-
-
-
Antigen i antitijela
Antigen antitijelo
-
Patologija
-
Bolesti krvotoka
-
Prakticna nastava
-
Krv
Građa i funkcija organa
-
-
217
1.3.7. ODABRANA POGLAVLJA IZ FIZIKE
1. Naziv predmeta: ODABRANA POGLAVLJA IZ FIZIKE
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
64
58
122
Ukupno
72
66
138
8
8
16
3. Opšti ciljevi nastave
- Razumijevanje pojmova, činjenica i zakonitosti iz oblasti fizike.
- Povezivanje teorijskog sadržaja sa medicinskim saznanjem.
- Razvijanje sposobnosti za fizičko istraživanje u medicinske svrhe.
- Usvajanje opštih i stručnih znanja, razvijanje opštih kompetencija za rješavanje
problema.
- Osposobljavanje za nastavak stručnog usavršavanja.
- Razvijanje naučno-istraživačkih sposobnosti kod učenika.
218
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Fizičke osnove termodinamike
- Definiše
- Poznaje osnovne
- Razvija sposobnost
termodinamiku.
karakteristike
opažanja.
termodinamike.
- Objašnjava I i II
- Razvija analitičko
princip
mišljenje.
- Analizira I princip u
termodinamike i
gasnim procesima.
- Uočava važnost
rad kod gasova.
nauke u
- Analizira II princip.
svakodnevnom
- Obrazlaže povratne
- Rješava zadatke iz
životu.
i nepovratne
I principa rada kod
procese.
gasova.
- Ilustruje Karnov
- Crta grafiku
ciklus i toplotne
Karnovog ciklusa.
motore.
- Prikazuje
shematski rad
- Definiše koeficient
toplotnog motora.
korisnog dejstva.
- Rješava zadatke
određivanja
koeficienta
korisnog dejstva.
Statika i dinamika fluida
- Definiše statiku
- Usvaja osnovne
- Shvata
fluida i fizičke
definicije statike i
primjenljivost
veličine koje se
dinamike fluida.
znanja iz fizike u
koriste.
medicinske svrhe
- Dokazuje formulu
za silu potiska.
- Poznaje
hidrostatički i
- Analizira
aerostatički
Arhimedov zakon.
pritisak.
- Dokazuje jednačinu
kontnuiteta.
- Obrazlaže silu
potiska i definiše
- Dokazuje
Arhimedov zakon.
Bernulijevu
- Objašnjava
jednačinu.
jednačinu
- Analizira primjenu
kontinuiteta i
iste
njenu primjenu.
- Rješava zadatke iz
dinamike fluida.
- Objašnjava
Bernulijevu
- Upoređuje vrste
jednačinu i navodi
kretanja u fluidima
primjere
i u krvnim
korišćenja.
sudovima.
- Objašnjava
- Uočava efekte koji
kretanje fluida i
utiču na način
opisuje sile
rada tokom
viskoznosti.
mjerenja krvnog
pritiska.
- Zna površinsku
energiju napon.
- Analizira
površinsku energiju
- Opisuje pojavu
i napon u
kvašenja.
219
Preporuke za
izvođenje nastave
-
-
-
-
Grafofolije:
Prikaz Karnovog
ciklusa, toplotnih
motora.
Demostracioni
ogled:
Na primjeru šprica
pokazati primjenu
jednačine
kontinuiteta.
Grafofolija.
Korišćenje skica i
crteža.
Pokazati ogledno
nastanak kapilarnih
pojava.
Korišćenje
preglednih crteža i
skica.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Definiše La Plasov
pritisak.
- Opisuje kapilarne
pojave i njihovu
primjenu.
Formativni ciljevi
-
-
-
Elektrostatika
- Pojašnjava Kulonov
zakon i
elektrostastičko
polje.
- Nabraja i definiše
fizičke veličine
koje opisuju
elestratičko polje.
- Objašnjava rad i
potencijalnu
energiju.
- Upoznaje električni
dipol.
- Objašnjava
elektrostatičko
polje dijaletrika.
- Pojašnjava
električni
kapacitet.
- Utemeljuje
pojmove: struja,
napon,
elektromotorna sila
i električna
otpornost.
- Definiše i
objašnjava Omov i
Djul-lencov zakon.
- Pojašnjava
Kirhofova pravila.
- Pojašnjava
mehanizam
provodljivosti u
metalima,poluprovodnicima,
- tečnostima, i
gasovima.
-
-
-
-
-
-
-
-
učenik
tečnostima.
Razlikuje kvašenje
i pojave, sile
adhezije i
kohezije.
Uočava kapilarnost.
Rješava zadatke iz
kapilarnosti i
površinskog
napona.
Navodi primjere
kapilarnosti u
prirodi.
Razumije Kulonov
zakon i
elektrostatičko
polje.
Crta linije sila
elektostatičkog
polja.
Razlikuje pojmove
električno polje,
potencijal, napon.
Rješava zadatke iz
elektrostatike.
Izvodi formulu za
rad i potencijalnu
energiju.
Interpretira
električni dipol.
Analizira električni
kapacitet.
Razlikuje načine
povezivanja
kondezatora.
Rješava zadatke iz
kondezatora.
Interpretira i
analizira Omov
zakon i Kirhofova
pravila.
Analizira i
obrazlaže
mehanizam
provodljivosti
struje u metalima,
poluprovodnicima,
tečnostima i
gasovima.
Rješavanja
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
-
-
220
Korišćenje
grafofolije,skica.
Pravljenje strujnog
kola i
provjeravanje
Omovog zakona.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Elektromagnetizam
- Definiše magnetno
polje i nabraja
fizičke veličine
koje ga
opisuju(b,h).
- Opisuje magnetno
polje provodnika i
solenoida.
- Definiše Lorencovu
i Amperovu silu.
- Opisuje magnetno
polje.
- Definiše
feromagnetike,
- dijamagnetike i
paramagnetike.
- Definiše i
objašnjava pojavu
elektromagnetne
indukcije,
uzajamne indukcije
i samoinukcije.
- Objašnjava
energiju
magnetnog polja.
Oscilacije
- Definiše oscilacije i
podjelu oscilacija.
- Opisuje osnovne
osobine mehaničkih
oscilacija.
- Definiše jednačine
oscilacija, period i
energiju.
- Definiše prinudno
oscilovanje i
rezonancu.
- Opisuje
matematičko i
fizičko klatno.
- Pojašnjava osnovne
osobine električnih
oscilacija.
- Navodi definiciju
naizmjenične
struje i napona.
- Obrazlaže
termogeni i
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
zadataka strujnih
kontura.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Analizira magnetno
polje, magnetnu
indukciju i fluks
magnetnog polja.
Rješava zadatke
magnetnog polja,
čestice, provodnika
i solenoida.
Izvodi formule za
Amperovu i
Lorencovu silu.
Analizira i
obrazlaže
Faradejev zakon
elektromagnetne
indukcije.
Rješava zadatke iz
elektromagnetne
indukcije.
-
Razlikuje vrste
oscilajcija
restitucionu silu,
parametre
oscilovanja.
Izvodi jednačine
oscilovanja.
Rješava zadatke iz
oscilacija.
Analizira prinudno
oscilovanje i
rezonancu.
Analizira
matematičko
klatno.
Rješava zadatke iz
matematičkog
klatna.
Analizira nastanak i
vrste
elektromagnetnih
oscilacija.
-
Razvija sposobnost
zapažanja.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
-
221
Razvija analitičko i
logičko mišljenje.
-
-
-
Korišćenje
grafofolija,skica,
crteža.
Ogledno pokazati
nastanak struje
pomoću magnetnog
polja(koristiti
kalem i magnet i
galvanometar).
Korišćenje crteža i
skica.
Vježba mjerenje
impedanse u rcl
kolu.
Vježba ispitivanje
zavisnosti perioda
oscilovanja
matematičkog
klatna od njegove
dužine
Korišćenje
grafofolije.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
reaktivni otpor.
- Definiše impedansu
rcl kola.
- Upoznaje i
objašnjava
transformatore.
Akustika
- Definiše akustiku
kao nauku i opisuje
fizičke veličine
koje se koriste.
- Upoznaje infra i
ultra zvuk, njihovu
primjenu.
- Definiše Doplerov
efekat u akustici.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
učenik
Analizira zavisnosti
termogene i
reaktivne
otpornosti.
Razlikuje načine
rada
transformatora i
njihovu primjenu.
Uočava osnovne
zavisnosti i
zakonitosti
akustike.
Razumije šta je
zvuk.
Razlikuje ultra
zvuk od infra
zvuka.
Analizira primjenu
ultra i infra zvuka.
Analizira primjenu
ultra zvuka u
medicini.
Uočava Doplerov
efekat.
-
222
Razvija pozitivan
analitičko i logičko
mišljenje.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Grafofolijom
ilustrovati Doplerov
efekat.
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Optika
- Rezimira osnovne
- Uočava i navodi
pojmove optike,
osnovne pojmove
geometrijske
svjetlosni zrak i
optike.
indeks prelamanja.
- Definiše zakone
- Izvodi zakone
odbijanja i
odbijanja i
prelamanja.
prelamanja.
- Objašnjava
- Ilustruje
formiranje lika kod
formiranje lika kod
ravnih i sfernih
ogledala i sočiva.
ogledala.
- Analizira nastanak
lika kod ogledala i
- Upoznaje totalnu
sočiva.
refleksiju.
- Objašnjava
- Interpretira i
nedostatke kod
analizira jednačina
sočiva.
ogledala i sočiva.
- Opisuje rad
- Rješava zadatke iz
optičkih
ogledala i sočiva.
instrumenata(lupa, - Usvaja princip rada
mikroskop).
lupe i mikroskopa.
- Definiše talasnu
- Analizira nastanak i
optiku i pojašnjava
uslove
osnovne
interferencije
zakonitosti.
svjetlosti.
- Upoznaje i definiše
- Analizira nastanak i
interferenciju
uslove difrakcije i
svjetlosti
difrakcione
rešetke.
- Upoznaje i definiše
difrakciju
- Analizira
svjetlosti.
polarizaciju pri
odbijanju i
- Opisuje princip
prelamanju.
rada difrakcione
rešetke.
- Analizira
apsorpciju
- Definiše pojavu
svjetlosti.
polarizacije.
- Objašnjava
- Uočava i obrazlaže
disperziju,apsorpci
Lambetr-Berov
ju i rasipanje
zakon.
svjetlosti.
- Usvaja definicije i
zavisnosti
- Objašnjava
fotometrijskih
fotometriju,
veličina.
osnovne
zakonitosti.
- Definiše osnovne
jedinice
fotometrije.
Elementi kvantne optike
- Definiše toplotno
- Obrazlaže na
zračenje.
primjerima pojave
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
-
Pozitivno
procjenjuje
važnost nauke i
novih saznanja za
razvoj svoje
struke.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
-
-
223
Razvija logičko
mišljenje.
-
Korišćenje
grafofolija u
prikazivanju
konstrukcije lika
kod ogledala i
sočiva.
Internet
prezentacija za
interferenciju,
difrakciju.
Korišćenje
grafofolija, crteža
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Definiše i
objašnjava zakone
toplotnog zračenja
Kirhofov, Štefanbolcmanov, Vinov
zakon.
- Navodi i pojašnjava
pojam fotona.
- Definiše i
objašnjava Plankov
zakon zračenja.
- Objašnjava
fotoefekat.
- Navodi i objašnjava
talasna svojstva
mikročestica.
- Formuliše Debroljevu formulu.
- Opisuje difrakciju
elektrona.
- Definiše
Hajzenbergovu
relaciju
neodređenosti.
- Definiše i
objašnjava talasnu
funkciju.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
učenik
apsorpcije,
odbijanja i
prelamanja.
Uočava apsolutno
crno tijelo.
Analizira zakone
toplotnog zračenja.
Uočava šta je
foton.
Određuje enrgiju,
masu i impuls
fotona.
Uočava i shvata
pojavu fotoefekta i
obrazlaže
jednačinu
fotoefekta.
Analizira talasna
svojstva
mikročestica.
Uočava dualizam
svjetlosti i
mikročestica.
Rješava zadatke iz
fotoefekta.
Uočava i obrazlaže
difrakciju
elektrona.
Vrednuje fizički
smisao talasne
funkcije i poznaje
pojam tunelefekat.
Elementi atomske fizike
- Rezimira stečeno
- Uočava i obrazlaže
znanje o atomu , i
osnovne osobine
modelima atoma.
atoma, strukturu i
modele atoma.
- Izvještava o
Borovim
- Interpretira Borove
postulatima.
postulate.
- Definiše
- Razlikuje energiju
energetska stanja
jonizacije i
u atomu.
enegriju veze.
- Pojašnjava termine
- Određuje i shvata
kvantovanja
kvantne brojeve.
energije i
- Uočava serije u
poluprečnika
spektru atoma
atoma.
vodonika.
- Upoznaje kvantne
- Rješava
brojeve ( glavni,
maksimalne i
sporedni, magnetni
minimalne
Preporuke za
izvođenje nastave
za sve zakone.
-
-
-
Razvija pozitivan
stav prema novim
saznanjima.
-
-
224
Vježba:
Određivanje
karakteristika foto
ćelije.
Zadatak:
Snimiti
karakteristike date
foto ćelije i za
usvojeni svjetlosni
fluks odrediti
maksimalnu brzinu
fotoelektrona.
Korišćenje
grafofolija i
shematskih prikaza
strukture atoma,
spektra vodonika ,
rentgenske cijevi,
laserske cijevi.
Odlazak u obližnji
medicinski centar i
upoznavanje sa
rentgen aparatom.
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
frekvencije za date
i spinski).
serije.
- Definiše i
objašnjava
- Uočava rentgensko
nastanak periodnog
zračenje i
sistema
rentgensku cijev.
elemenata.
- Razlikuje osnovna
svojstva
- Definiše svojstva
rentgenskog
rentgenskog
zračenja.
zračenja
(difrakciju i
- Rješava zadatke iz
apsorpciju).
rentgenskog
zračenja.
- Navodi definiciju
primjene
- Uočava pravila
rentgenskog
zaštite od
zračenja u
rentgenskog
medicini.
zračenja.
- Objašnjava zaštitu
- Analizira lasersko
od rentgenskog
zračenje i njegovu
zračenja.
primjenu u
medicini.
- Definiše lasersko
zračenje, načine
dobijanja i vrste
- Upoznaje primjenu
lasera u medicini.
Elementi nuklearne fizke
- Rezimira osnovne
- Analizira osnovne
karakteristike
karakteristike
jezgra (masu,
jezgra.
naelektrisanje,
- Uočava formulu za
dimenzije i defekt
defekt mase i
mase).
energiju veze.
- Objašnjava modele
- Rješava zadatke iz
jezgra.
defekta mase.
- Definiše nuklearne
- Analizira nuklearne
sile, njihove
sile i modele
osnovne osobine i
jezgra.
podjelu.
- Uočava i razumije
prirodu
- Definiše i upoznaje
elementarnih
klasifikaciju
čestica.
elementarnih
čestica.
- Uočava osnovne
osobine i podjele
- Upoznaje kosmičko
kosmičkog
zračenje i njegove
zračenja.
osobine.
- Rezimira
- Analizira podjelu
radioaktivnost i
radioaktivnosti.
radioaktivni rastvor - Izvodi zakon
kao i zakon
radioaktivnog
radioaktivnog
raspada.
raspada.
- Uočava i obrazlaže
interakciju fotona i
- Upoznaje osnovne
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
-
225
Razvija sposobnost
opažanja.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
Korišćenje
grafofolije i prikazi
strukture jezgra,
klasifikacija
elemntarnih
čestica, prikaz
radioaktivnog
raspada, shematski
prikaz alfa, beta i
gama raspada.
-
Korišćenje
internetprezentacija za
korišćenje izotopa
u medicini.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
osobine
radioaktivnosti
apsorpciju i
detekciju.
- Objašnjava
primjenu
radioaktivnosti i
zaštitu od
radioaktivnosti.
- Izvještava o
pojmovima fisije i
fuzije.
- Objašnjava
primjenu izotopa u
medicini.
Biofizika
- Objašnjava
- osnove biofizike,
značaj fizike na
žive organizme.
- Rezimira količinu
toplote i
objašnjava princip
rada
biokalorimetra.
- Objašnjava
kretanje krvotoka i
mjerenje krvnog
pritiska.
- Definiše i
objašnjava
biostruje.
- Objašnjava
elektrostimulaciju,
galvanizaciju.
- Definiše i
objašnjava
auskultacione
tehnike i
fonokardiograf.
- Objašnjava EKG,
endometriju,
radiotelemetriju i
skener.
- Opisuje oko kao
optički sistem.
- Pojašnjava
endoskopiju.
- Objašnjava
holografiju.
- Upoznaje i
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
-
-
-
-
-
-
-
-
učenik
čestice.
Analizira fiziološko
dejstvo
radioaktivnog
zračenja.
Uočava i razumije
dozimetriju,
jonizaciju i
radiometrijsko
zračenje.
Klasifikuje
nuklearne reakcije.
Razlikuje pojave
fisije i fuzije.
Uočava osnovne
karakteristike
biofizike.
Analizira razmjenu
količine toplote.
Uočava vrste
kretanja fluida i
shvata princip
mjerenja krvnog
pritiska.
Analizira strukturu
ćelije i nastanak
biostruja.
Uočava princip
rada EKG, skenera,
magnetne
rezonance,
endometrije,
radiotelemetrije.
Uočava kako se
formira lik u oku.
Analizira
nedostatke sočiva.
Vrednuje značaj
biomarkera i njihov
značaj za čovjeka.
-
-
226
Shvata značaj
povezivanja teorije
i prakse.
Razumije odnos
tehnike i prirode.
Prihvata i poštuje
propise u radu.
Pozitivno
procjenjuje
važnost novih
saznanja iz svoje
struke.
Preporuke za
izvođenje nastave
-
-
Korišćenje
grafofolija.
Obilazak
medicinskog
centra.
Korišćenje Internet
prezentacija.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
pojašnjva
magnetnu
rezonancu.
- Upoznaje
biomarkere i
njihovu primjenu u
medicini i ostalim
granama.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- J. Janjić, M. Pavlov, B. Radivojević: Fizika za II, III i IV razred, Beograd, 2004.
- Ing. V.M. Vučić, dr ing. D.M. Ivanović: Elektromagnetika i optika, Zavod za
užbenike, Beograd, 1980.
- D. Popović, V. Stefanović: Fizika sa osnovama biofizike, Beograd 1989.
- Dr V. Ivanović, dr K. Konstntinov: Biomarkeri, Velarta, Beograd, 2000.
- N. Čaluković, Nataša Kadelburg: Zbirka zadataka i testova, Krug, Beograd, 2004.
- P. Kulišić: Fizika za II,III i IV udžbenik za srednje stručne škole, Skolska knjiga,
d.d. Zagreb, 2006.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
Grafoskop,
- odgovarajući materijal za laboratorijske vježbe,
- kao pomoć može se koristiti i laptop.
-
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
Provjera znanja vrši se usmeno i pismeno.
- Usmeno, najmanej jednom u kalsifikacionom periodu.
- Pismeno- pismene vježbe nakon završene oblasti (pismena vježba bi trebala da
sadrži odgovarajuće zadatke iz te oblasti).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
-
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
-
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani fizičar;
- profesor fizike.
10. Povezanost predmeta
Znanja
-
Oscilacije
Magnetno polje
Optika
Radioaktivnost
Povezanost
Predmet
- Matematika
-
227
sa drugim predmetima
Znanja
Trigonometrijske f-je, grafici
Skalarni i vektorski proizvod
Geomertija
Eksponencijalne i logaritamske fje
Znanja
-
Kretanje fluida
Optika (oko)
EKG,rentgensko zračenje
Laseri
Biostruje
Povezanost
Predmet
- Anatomija
- Biologija
228
sa drugim predmetima
Znanja
Krvni sudovi i srce
Građa oka
Poznavanje anatomije
- Građa ćelije
1.3.8. FARMAKOLOGIJA
1. Naziv predmeta: FARMAKOLOGIJA
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktična
Teorija
Vježbe
nastava
Ukupno
66
66
66
66
3. Opšti ciljevi nastave
- Sticanje znanja o porijeklu, fizičkim i hemijskim osobinama ljekovitih
supstancija.
- Sticanje znanja o načinu spravljanja i djelovanja ljekovitih supstancija.
- Sticanje znanja o promjenama u organizmu i upotrebi ljekovite supstancije u
terapiji.
- Sticanje znanja o spravljanju, čuvanju i izdavanju lijeka.
- Sticanje znanja o farmakološkim ispitivanjima ljekovitih supstanci.
- Sticanje znanja o značaju sadržaja koji se izučavaju u farmakologiji za usvajanje
sadržaja iz drugih disciplina.
- Razvijanje sposobnosti za posmatranje, zaključivanje, uopštavanje i tumačenje.
- Razvijanje stvaralačku maštu, analitičko mišljenje, objektivnost.
- Razvijanje smisao za organizovan rad, tačnost, sistematičnost i urednost
- Sticanje sposobnosti pravilnog korišćenja odgovarajuće literature preko knjiga i
kompjuterske pretrage.
229
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: ČETVRTI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadržaji
ciljevi
učenik
učenik
učenik
Opšta farmakologija
- Vrednuje značaj
- Razvija analitičko
- Definiše pojam,
farmakologije.
podjelu i značaj
mišljenje.
- Analizira proces
farmakologij
- Razvija moć
spravljanja,
- Navodi pojam,
zapažanja.
izdavanja i čuvanja - Razvija sposobnost
porijeklo i metode
ljekova.
ispitivanja lijek
za zaključivanje,
- Razlikuje vrste
- Opisuje način
uopštavanje i
ljekova prema
spravljanja,
tumačenje.
načinu spravljanja
izdavanja i čuvanja
(gotovi, oficinalni i
ljekova.
magistralni).
- Navodi vrste
- Razlikuje vrste
ljekova prema
ljekova prema
načinu spravljanja
obliku: praškovi,
(gotovi, oficinalni i
kapsule, tablete,
magistralni).
rastvori, injekcije,
- Zna oblike lijeka:
inhalacije,
praškovi, kapsule,
supozitorije i
tablete, rastvori,
ljekovite masti,
injekcije,
paste i flasteri.
inhalacije,
- Pravi razliku
supozitorije i
između oblika
ljekovite masti,
ljekova koji se
paste i flasteri.
upotrebljavaju
- Poznaje način
primjene lijeka
lokalno,oralno i
(oralna,
parenteralno.
parenteralna,
- Vrši komparaciju
rektalna i lokalna).
između vremena
- Poznaje
nastupanja dejstva
farmakokinetiku
lijeka i brzine
(resorpcija lijeka,
resorpcije iz
biotransformacija i
različitih tkiva.
izlučivanje lijeka iz - Vrednuje značaj
organizma).
tačnog doziranja
- Navodi opšte
lijeka u odnosu na
karakteristike
izazivanje željenog
dejstva i
i neželjenog
mehanizam dejstva
dejstva lijeka
lijeka na
(terapijska širina
organizam.
lijeka).
- Poznaje način
- Analizira faktore
doziranja lijeka.
koji utiču na
- Poznaje pojmove
doziranje lijeka.
kumulacija i
- Analizira potrebu
tolerancija.
za ponovljenim
- Definiše i nabraja
davanjem lijeka.
uzajamna dejstva
- Uočava i obrazlaže
ljekova.
potrebu za
230
Preporuke za
izvođenje nastave
- Pretraživanje
Interneta na temu:
Vrste ljekova
prema obliku i
pravila I načini
doziranja,
diskusija
zapažanja.
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
- Zna neželjena
dejstva lijeka
(toksični efekti i
alergijske
reakcije).
- Objašnjava
zavisnost od lijeka
(psihička, fizička i
izražena
tolerancija).
Farmakologija CNS – a
Ljekovi koji
deprimiraju
funkcije CNS –a:
- Definiše pojam i
podjelu opšte
anestezije
(inhalaciona i
intravenska).
- Zna primjenu
hipnotika i sedativa
(barbiturati,
hloralhidrati i
bromidi).
Antiepileptici
- Upoznaje pojam
epilepsije.
- Navodi ljekove koji
se koriste u
terapiji.
Ljekovi u terapiji
Parkinsonove
bolesti
- Nabraja podjelu
ljekova.
- Navodi indikacije i
neželjena dejstva.
Analgetici
- Navodi podjelu
analgetika (opijati i
antipiretički)
- Obrazlaže način
djelovanja na
organizam -
Formativni ciljevi
učenik
istovremenom
primjenom više
ljekova (sinergizam
i antagonizam).
- Razlikuje neželjena
dejstva lijeka
prema
posljedicama koje
izazivaju.
- Obrazlaže na
primjerima
ozbiljnost
zloupotrebe
psihoaktivnih
supstanci (psihicka
i fizicka zavisnost,
tolerancija).
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
- Razvija svijest o
- Razlikuje vrste
značaju nauke u
opšte anestezije
svakodnevnom
(inhalaciona i
životu.
intravenska).
- Pravi razliku
između hipnotika i
sedativa prema
načinu dejstva.
- Razlikuje vrste
antiepileptika
prema
indikacijama i
kontraindikacijama.
- Razlikuje vrste
ljekova u terapiji
Parkinsonove
bolesti prema
indikacijama i
kontraindikacijama.
- Razlikuje vrste
analgetika (opijati i
antipiretički).
231
Preporuke za
izvođenje nastave
- Izrada tematskih
panoa.
- Ljekovi koji utiču
na rad CNS-a.
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
indikacije i
neželjene efekte.
- Razlikuje
Ljekovi koji
antidepresive i
stimulišu CNS –a
psihostimulanse
Centralni analeptici:
prema dejstvu.
- Nabraja
- U odnosu na
antidepresive i
indikacije i
psihostimulanse.
kontraindikacije
Psihotropni ljekovi
razlikuje vrste
(psihofarmaci)
psihotropnih
- Upoznaje
ljekova.
neuroleptike,
anksiolitike i
antidepresive.
- Pronalazi između
- Zna primjenu
kortikalnih i
anksiolitika i
medularnih
antidepresiva u
stimulansa.
terapiji i neželjena
- Razlikuje vrste
dejstva.
lokalne anestezije.
Stimulansi CNS - a
- Navodi podjelu na
kortikalne i
medularne.
Lokalna anestezija
- Poznaje način
dejstva lokalne
anestezije.
Farmakologija vegetativnog nervnog sistema
- Analizira podjelu
- Upoznaje podjelu
(holinergički,
(holinergički,
antiholinergički,
antiholinergički,
adrenergički,
adrenergički,andre
andrenergički
nergički blokatori i
blokatori i gangliski
gangliski stimulansi
stimulansi i
i blokatori).
blokatori).
- Zna način njihovog
- Upoređuje načine
djelovanja na
njihovog
organizam,
djelovanja na
indikacije i
organizam,
neželjene efekte.
indikacije i
neželjene efekte.
- Prema načinu
Histamin
djelovanja na
- Definiše i
organizam razlikuje
pojašnjava
antihistaminske
antihistaminske
ljekove.
ljekove ( h1 i h2).
- Opisuje način
djelovanja
antihistaminskih
ljekova na
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija analitičko
mišljenje.
- Razvija moć
zapažanja.
- Stiče
sistematičnost i
urednost.
- Izrada seminarskog
rada.
- Analgetici.
- Razvija analitičko
mišljenje
- Razvija moć
zapažanja.
-Izrada seminarskog
rada.
- Antihistaminici.
232
- Podsticanje
diskusije o
zloupotrebi
farmakoloških
sredstava.
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
organizam,
indikacije i
neželjene efekte.
Farmakologija kardiovaskularnog sistema
- Razlikuje
Kardiotonični
kardiotonične
glikozidi
glikozide prema
- Objašnjava pojam
načinu djelovanja
kardiotoničnih
na organizam i
glikozida.
indikacije.
- Upoznaje način
- Analizira neželjene
aplikacije i
efekte i toksičnost
doziranja
kardiotoničnih
kardiotoničnih
glikozida.
glikozida.
- Navodi podjelu
kardiotoničnih
glikozida.
Vazodilatatori
u - Analizira način
djelovanja
terapiji
vazodilatatora na
insuficijencije srca
organizam - Navodi podjelu
indikacije
vazodilatatora.
neželjene efekte i
- Poznaje indikacije i
toksičnost.
neželjene efekte.
- Analizira način
Antiaritmijski
djelovanja
ljekovi
antiaritmijskih
- Navodi podjelu
ljekova na
antiaritmijskih
organizam.
ljekova.
- Razlikuje neželjene
- Navodi način
efekte i toksičnost.
djelovanja
antiaritmijskih
ljekova na
organizam,
indikacije, način
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost.
- Analizira način
Vazodilatatori
djelovanja
- Navodi podjelu
vazodilatatora na
vazodilatatora.
organizam,
- Zna način
indikacije.
djelovanja na
- Razlikuje neželjene
organizam,
efekte i toksičnost.
indikacije, način
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Podsticanje
diskusije o
kardiotoničnim
glikozidima,
indikacijama i
kontraindikacijama.
-Razvija pozitivan
stav prema zdravlju.
-Pretraživanje slika i
informacija o
vazodilotatorima na
Internetu od strane
učenika, diskusija
zapažanja.
- Razvija analitičko i
logičko
zaključivanje.
- Izrada tematskih
panoa od strane
učenika:
- Antiaritmijski
ljekovi.
- Razvija svijest o
značaju pravilne
aplikacije ljekova.
- Seminarski rad:
- Vazodilatatori.
233
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Antihipertenzivi
- Upoznaje podjelu
antihipertenziva.
- Zna način
djelovanja na
organizam,
indikacije, način
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost.
Diuretici
- Upoznaje podjelu
diuretika.
- Zna način
djelovanja na
organizam,
indikacije, način
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost.
Farmakologija krvi
- Definiše
koagulaciju
krvi.
- Upoznaje
antikoagulantne
ljekove.
- Upoznaje
fibrinolitike i
antifibrinolitike.
- Upoznaje podjelu.
- Zna način
djelovanja na
organizam, način
aplikacije i doze.
Anemija
- Poznaje pojam
anemija.
- Upoznaje
antianemijske
ljekove i navodi
njihovu podjelu.
- Navodi način
djelovanja na
organizam, način
aplikacije i doze.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje način
djelovanja
antihipertenziva na
organizam.
- Uočava neželjene
efekte i toksičnost.
Preporuke za
izvođenje nastave
- Izrada seminarskog
rada:
- Antihipertenzivi.
- Razlikuje način
djelovanja
diuretika na
organizam,
indikacije, način
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost.
- Razvija sposobnost
opažanja.
- Prikaz slika nakih
vrsta ljekova iz
grupe diuretika.
- Razlikuje
antikoagulantne
ljekove prema
indikacijama,
neželjenim
efektima i
toksičnosti.
- Razvija sposobnosti
za zaključivanje,
uopštavanje i
tumačenje.
- Razvrstavanje
antikoagulantnih
ljekova prema
indikacijama i
neželjenim
efektima.
- Razlikuje
antianemijske
ljekove.
- Razlikuje
antianemijske
ljekove prema
indikacijama,
neželjenim
efektima i
toksičnosti.
- Izrada seminarskog
rada:
- Anemija,
antianemijski
ljekovi, indikacije i
kontraindikacije.
- Vrednuje značaj i
pojašnjava način
djelovanja vode i
elektrolita na
organizam indikacije,
neželjene efekte i
toksičnost.
234
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Voda i elektroliti
- Upoznaje podjelu
vode i elektrolita.
- Zna način
djelovanja vode i
elektrolita na
organizam,
indikacije, način
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost.
Farmakologija respiratornog sistema
- Analizira način
- Upoznaje sredstva
djelovanja
za stimulaciju
oksigeno terapije
disanja.
na organizam.
- Objašnjava
- Razlikuje
oksigeno terapiju.
ekspektorantna
- Upoznaje
sredstva.
ekspektorantna
- Analizira podjelu
sredstva.
antitusika.
- Upoznaje
antitusike i njihovu - Uočava način
djelovanja
podjelu.
antitustika na
- Zna način
organizam,
djelovanja
indikacije, način
antitustika na
aplikacije i doze,
organizam, način
neželjene efekte i
aplikacije i doze.
toksičnost.
Farmakologija digestivnog trakta
- Razlikuje h2
- Definiše antacide.
blokatore.
- Poznaje h2
- Uočava podjelu
blokatore.
karminativnih
- Poznaje i
sredstava.
pojašnjava
laksantna sredstva. - Analizira način
djelovanja na
- Upoznaje
organizam,
karminativna
indikacije, način
sredstva.
aplikacije i doze,
- Upoznaje podjelu.
neželjene efekte i
- Zna način
toksičnost.
djelovanja na
organizam,
indikacije, način
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost.
Vitamini
- Razlikuje A, D, E,
- Definiše i
K, B–kompleks i C
pojašnjava
vitamin.
vitamine.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija moć
zapažanja.
- Stiče
sistematičnost i
urednost.
- Power point
prezentacija.
- Oboljenja
respiratornih
sisiteme i ljekovi
(sredstva za
stimulaciju
disanja,ekspektorantna sredstva i
dr.).
- Razvija sposobnost
za zaključivanje,
uopštavanje i
tumačenje.
- Prikaz slika
različitih vrsta
oboljenja
digestivnog trakta,
imenovanje
odgovarajućih
ljekova od strane
učenika.
- Razvija svijest o
značaju zdrave
ishrane.
- Izrada seminarskog
rada:
- Vitamini.
235
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
- Poznaje A, D, E, K, - Objašnjava način
djelovanja
B–kompleks i C
vitamina na
vitamin.
organizam.
- Zna način
djelovanja
vitamina na
organizam.
Hormoni
- Razlikuje hormone
- Upoznaje pojam
prema mehanizmu
tireoidni hormoni.
djelovanja na
- Navodi definiciju
organizam.
pojma insulin.
- Definiše oralne
antidijabetice.
- Upoznaje hormone
kore nadbubrežne
žlijezde.
- Inenuje i
pojašnjava polne
hormone.
- Zna podjelu i
mehanizam
djelovanja
hormona.
Hemioterapijska sredstva
- Upoređuje penicillin
Antibiotici
i cefalosporine.
- Definiše i
- Razlikuje
pojašnjava pojam
aminoglikozidne
antibiotika.
antibiotike.
- Upoznaje penicillin I
- Razlikuje
cefalosporine.
antituberkulostati- Upoznaje
ke.
aminoglikozidne
- Uočava i razlikuje
antibiotike.
podjelu
- Navodi
sulfanomida.
antituberkulostati- Shvata način
ke.
djelovanja na
- Upoznaje i
organizam,
pojašnjava pojam
indikacije,
tetraciklina.
neželjene efekte i
- Definiše i
toksičnost.
pojašnjava
sulfanomide.
- Upoznaje podjelu
sulfanomida.
- Zna način
djelovanja na
organizam, način
aplikacije i doze.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija svijest o
značaju hormona u
organizmu.
- Pretraživanje
Interneta pd strane
učenika na temu
hormoni, diskusija
zapažanja.
- Razvija analitičko i
logičko mišljenje.
- Seminarski rad:
- Hemioterapijska
sredstva, indikacije
i kontraindikacije.
236
Informativni ciljevi i
sadržaji
učenik
Antimalarijski ljekovi
- Upoznaje podjelu i
mehanizam
djelovanja
antimalarijskih
ljekova.
- Zna način
djelovanja
antimalarijskih
ljakova na
organizam, način
aplikacije i doze.
Antiparazitna
sredstva
- Upoznaje podjelu
antiparazitnih
sredstava.
- Zna način
djelovanja
antiparazitnih
sredstava na
organizam,
indikacije, način
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost.
Hemioterapija
malignih oboljenja
- Poznaje podjelu
citostatika i
mehanizam
djelovanja.
Imunosupresivi i
imunostimulansi
- Upoznaje podjelu
imunosuprisiva i
imunostimulansa i
način djelovanja na
organizam, način
aplikacije i doze.
Antiseptici i
dezificijensi
- Zna podjelu
antiseptika i
dezificijensa.
- Upoznaje način
djelovanja na
organizam.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
o Razvija sposobnost
opažanja
Formativni ciljevi
učenik
- Razlikuje
mehanizam
djelovanja
antimalarijskih
ljekova u odnosu na
ostale ljekove.
- Uočava način
djelovanja na
organizam,
indikacije,
neželjene efekte i
toksičnost.
- Uočava podjelu
Antiparazitnih
sredstava.
- Analizira način
djelovanja
antiparazitarnih
sredstava na
organizam,
indikacije, način
aplikacije i doze,
neželjene efekte i
toksičnost.
-
-
-
- Razvija analitičko i
logičko mišljenje.
Razlikuje
citostatike prema
mehanizmu
djelovanja na
organizam.
Upoređuje podjelu
na imunosupresive i
imunostimulanse.
Analizira način
djelovanja
imunosupresiva I
imunostimulansa na
organizam,
indikacije,
neželjene efekte i
toksičnost.
Analizira podjelu
antiseptika i
dezificijensa.
Uočava način
djelovanja
antiseptika na
organizam.
-
237
Razvija svijest o
značaju pravilne
upotrebe ljekova.
Preporuke za
izvođenje nastave
o Izrada Power point
prezemtacije od
strane učenika:
-Antimalarijski
ljekovi, način
djelovanja na
organizam,
indikacije i
kontraindikacije.
- Izrada tematskih
panoa:
- Antiparazitarna
sredstva.
Informativni ciljevi i
Formativni ciljevi
sadržaji
učenik
učenik
Rendgenska kontrasna sredstva
- Upoznaje barijum – - Analizira značaj
primjene barijum –
sulfat.
sulfata i jodnih
- Upoznaje jodna
kontrastnih
kontrastna
sredstava.
sredstva.
- Vrednuje značaj
- Objašnjava
primjene
primjenu
rendgenskih
rendgenskih
kontrastnih
kontrastnih
sredstava.
sredstava.
Socijalizacijski
ciljevi
učenik
Preporuke za
izvođenje nastave
- Razvija analitičnost
i logičnost.
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora
- M. Milošević i V. Varagić: Farmakologija, Zavod za uđžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave
- Nastava se odvija u učionici koja je opremljena bijelom tablom, flip – čartom,
grafoskopom.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika
- Provjera znanja se vrši usmeno, po jedna ocjena u klasifikacionom periodu.
- Po potrebi se može sprovesti i pismena provjera znanja – pimenom vježbom
(nakon veće oblasti).
- Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena
u klasifikacionom periodu.
- Zaključna ocjena na kraju školske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju školske godine.
9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika
- Diplomirani farmaceut;
- doktor medicine.
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Opšta farmakologija
- Farmakologija krvi
- Hemioterapijska sredstva
- Receptura
Povezanost sa drugim predmetima
Predmet
Znanja
- Hemija biohemija
- Organska hemija
- Voda i elektroliti
- Praktična nastava –
Mikrobiologija
- Zdravstvena njega
- Latinski jezik
238
- Antibiotici
- Davanje ljekova
- Receptura
2. STRUČNI RAD
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNO-TEORIJSKI DIO ISPITA
2.1.1. GINEKOLOGIJA SA NJEGOM
1. Naziv ispitnog kataloga: GINEKOLOGIJA SA NJEGOM
2. Cilj ispita
- Provjera uspješnosti učenika pri usvajanju neophodnih standarda znanja iz oblasti
ginekologije sa njegom.
3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na stručnom ispitu
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
Definisati predmet izučavanja ginekologije.
Objasniti značaj ginekoloških oboljenja za zdravlje žene.
Navesti i opisati spoljašnje polne organe žene.
Navesti i opisati unutrašnje polne organe žene.
Opisati i objasniti razvoj spoljašnjih polnih organa.
Opisati i objasniti razvoj unutrašnjih polnih organa (vagine, materice,
jajovoda i jajnika).
Navesti i objasniti maformacije u razvoju ženskih polnih organa - etiološke
faktore i klinički značaj maformacija.
Nabrojiti i objasniti maformacije materice, jajnika i jajovoda.
Opisati embrionalni razvoj ženskih polnih organa.
Definisati hermafroditizam i navesti podjelu hermafroditizma.
Opisati postupak uzimanja anemneze.
Opisati postupak sprovođenja opšteg pregleda.
Nabrojiti vrste ginekološkog pregleda.
Opisati postupak sprovođenja citološkog pregleda.
Opisati postupak sprovođenja bakteriološkog pregleda.
Opisati postupak sprovođenja Šilerove jodne probe pregleda.
Opisati postupak sprovođenja kolposkopije.
Opisati postupak sprovođenja celioskopije.
Opisati postupak sprovođenja histeroskopije.
Opisati postupak sprovođenja endometrionalne biopsije.
Opisati postupak sprovođenja dijagnostčke i terapeutske kiretaže.
Opisati postupak sprovođenja hsg i ultrazvuka.
Opisati postupak sprovođenja biopsije.
Opisati i objasniti spad vagine.
Opisati i objasniti cistokelu i rektokelu.
Opisati položaj materice i navesti promjene položaja materice.
Definisati i objasniti inverziju materice.
Navesti i objasniti povrede spoljašnjih organa žene.
Navesti i objasniti povrede himena.
Navesti i objasniti povrede vagine.
Navesti i objasniti povrede materice.
Definisati i opisati fistule organa male karlice.
Navesti i objasniti oboljenja spoljašnih polnih organa
Navesti i objasniti oboljenja Bartolinijeve žlijezde.
Opisati i objasniti sindrom bakterijske vaginoze.
Opisati i objasniti trihomonalni kolpitis.
Opisati i objasniti mikotični kolpitis.
239
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
Opisati i objasniti chlamidiju trashomatis.
Opisati oboljenje materice – cervicitis.
Opisati oboljenje materice - eroziju grlića materice.
Opisati oboljenje materice – endometritis.
Opisati oboljenje materice – adneksitis i parametritis.
Opisati abc Douglasi.
Opisati pelveopenitonitis.
Opisati difuzni penitonitis.
Opisati i objasniti tbc ženskih polnih organa.
Opisati i objasniti oboljenje dojke – mastitis.
Opisati i objasniti oboljenje dojke i poremećaj laktacije.
Definisati bračni sterilitet i navesti podjelu prema uzorcima.
Nabrojiti i navesti karakteristike metoda i sredstava kontracepcije(bioloških i
hemijsko-mehaničkih).
Analizirati prednosti i razlike upotrebe različitih kontraceptivnih metoda.
Navesti i objasniti metode planiranja porodice.
Objasniti prekid trudnoće kao metodu planiranja porodice.
Definisati amenoreju i nabrojiti i opisati znake patološke amenoreje.
Navesti i obrazložiti pojavu kriptomenoreje.
Navesti i obrazložiti pojavu oligomenoreje.
Navesti i obrazložiti pojavu polimenoreje.
Navesti i obrazložiti pojavu hipo i hipermenoreje.
Navesti i obrazložiti pojavu dizmenoreje.
Nabrojiti i objasniti centralne, periferne i disregulacione menoreje.
Navesti hormone hipofize i jajnika i pojašnjava njihov uticaj na funkciju
polnih organa žene.
Navesti karakteristike neurednih krvarenja iz materice.
Opisati disfunkcionalna krvarenja - juvenilna i klimakterična krvarenja.
Opisati krvarenja u vezi sa trudnoćom i porođajem.
Definisati i objasniti endometriozu.
Navesti karakteristike pruritus vulve.
Navesti karakteristike dermatoze vulve.
Navesti karakteristike leukoplakije.
Navesti karakteristike kraurozis vulve.
Opisati mehanizam nastanka malignih oboljenja ženskih polnih organa.
Opisati tumore vulve.
Opisati tumore vagine.
Opisati tumore materice.
Opisati tumore jajnika.
Definisati i nabrojiti benigne i maligne tumore dojke.
Opisati bolesti dojke.
Navesti karakteristike ovarijalne disgenezije.
Navesti karakteristike klinefelterovog sindroma.
Navesti karakteristike mongolizma.
Opisati stanje vanmaterične trudnoće.
Opisati stanje rupture jojovoda.
Opisati pojavu uvrtanja ovarijarnih tumora.
Opisati stanje akutne inverzije materice.
Opisati pojavu ukliještenja prolapsa materice.
Opisati pojavu pelveo i difuzni peritonitis ginekološkog porijekla.
Opisati karakteristike veneričnih oboljenja.
Navesti karakteristike sifilisa.
Navesti karakteristike gonoreje.
Navesti karakteristike ulkus mole.
240
90.
Navesti karakteristike SIDA-e.
4. Tip ispita
- Usmeno.
- Nastavnik/aktiv formuliše pojedina pitanja i sastavlja detaljan spisak ispitnih
pitanja na osnovu okvirnog spiska pitanja, datog u ispitnom katalogu.
- Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na
odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih
tematskih oblasti.
- Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta.
- Usmeni ispit traje najviše 20 minuta.
- Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača.
5. Dozvoljena pomagala
- Pomagala nijesu predviđena.
6. Literatura i drugi izvori
- Za kandidate je preporučena literatura data u katalogu znanja i godišnjem planu
rada nastavnika.
241
2.1.2. AKUŠERSTVO SA NJEGOM
1. Naziv ispitnog kataloga: AKUŠERSTVO SA NJEGOM
2. Cilj ispita
- Provjera uspješnosti učenika pri usvajanju neophodnih standarda znanja iz oblasti
akušerstva sa njegom.
3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na stručnom ispitu
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Definisati predmet i zadatke akušerstva.
Opisati istorijski razvoj akušerstva u Crnoj Gori.
Objasniti ulogu i značaj materinstva.
Navesti oblike i mjere karlice.
Navesti suženja i proširenja karlice sa mišićima, inervacijom i vaskularizacijom.
Navesti spoljašnje polne organe žene i opisati njihovu građu.
Navesti unutrašnje polne organe žene i objasniti njihovu građu.
Opisati embrionalni razvoj polnih organa.
Navesti hormone hipofize, jajnika i nadbubrega i objasniti njihove osnovne
funkcije.
10. Objasniti uticaj hormona na funkciju polnih organa žene.
11. Definisati i objasniti spermatogenezu, ovogenezu i menstrualni ciklus.
12. Navesti životna doba žene i obrazložiti uticaj hormona na funkciju polnih
organa tokom životnih doba.
13. Objasniti razvoj i građu dojke kod žene i pripremu za laktaciju.
14. Objasniti razvoj i građu dojke kod muškarca.
15. Definisati oplodnju i trudnoću i navesti znake trudnoće
16. Opisati razvoj oplođene jajne ćelije i njene sastavne djelove.
17. Opisati proces dijagnostikovanja trudnoće i određivanja starosti ploda i
određivanja termina porođaja.
18. Navesti razlike između zrelog novorođenčeta i nedonešenog djeteta.
19. Opisati postupak uzimanja anamneze trudnice i porodilje.
20. Opisati proceduru izvođenja spoljnjeg i unutrašnjeg pregleda trudnice i
porodilje.
21. Objasniti proces psihofizičke pripreme trudnice za porođaj.
22. Navesti uticaj štetnih faktora na normalan tok trudnoće.
23. Objasniti značaj higijene i ishrane za normalan tok trudnoće.
24. Analizirati uticaj lične higijene, upotrebu ljekova, alkohola, droge, pušenja na
razvoj ploda i tok trudnoće.
25. Definiše normalni porođaj i navesti uzroke, predznake i faktore normalnog
porođaja.
26. Navesti znake početka porođaja i objasniti kako prepoznajemo odstupanja od
normalnog toka porođaja. – porođajna doba
27. Navesti znake intrauterine patnje ploda u porođaju i znake povrede ploda u
toku i nakon porođaja.
28. Navesti načine zaštite međice i prve njege novorođenčeta.
29. Definisati mehanizam porođaja i savremeno vođenje porođaja.
30. Navesti dužnosti babice u toku porođaja.
31. Definisati babinje i navesti anatomske promjene u babinjama.
32. Navesti kliničke karakteristike babinja – promjene na genitalnim organima
babinjare.
33. Objasniti babinje pranje i rad organa u babinjama.
34. Navesti postupak njege i način ishrane babinjara.
242
35. Objasniti važnost pravilne njege i ishrane babinjara.
36. Definisati anesteziju i analgeziju u porođaju.
37. Objasniti anesteziju kod carskog reza i kod akušerskih opreacija.
38. Navesti razlike u vrstama anestezije i sredstava kod akušerskih intervencija i
na porođaju.
39. Objasniti važnost i značaj postnatalne zaštite žena.
40. Opisati organizaciju zdravstvene službe za zaštitu žena.
41. Navesti metode zaštite i kontraceptivna sredstva.
42. Navesti postkoitalna i mehanička kontraceptivna sredstva.
43. Navesti prednosti i nedostatke različitih metoda i sredstava za zaštitu od
neželjene trudnoće.
44. Opisati oboljenja srca u trudnoći.
45. Objasniti plućnu tuberkulozu i tbc drugih organa u trudnoći.
46. Opisati karakteristike dijabetisa u trudnoći i karakterisitike porođaja kod žena
oboljelih od dijabetisa.
47. Objasniti nastanak i karakteristike anemije u trudnoći.
48. Navesti kako prepoznajemo bolesti jetre u trudnoći.
49. Opisati karakteristike kifoškoliotičnih bolesnica u trudnoći.
50. Objasniti oboljenja mokraćnih organa u trudnoći.
51. Navesti karakteristike oboljenja digestivnog trakta u trudnoći.
52. Opisati karakteristike proširenih vena u trudnoći.
53. Navesti karakteristike infektivnih bolesti u trudnoći.
54. Objasniti pojavu sifilisa i SIDA-a.
55. Objasniti nastanak poremećaja digestivnog trakta u trudnoći.
56. Opisati karakterstike hipertenzivnog sindroma u trudnoći-preklamsija i
eklamsija.
57. Definisati pobačaj i navesti vrste pobačaja.
58. Navesti komplikacije nasilnog prekida trudnoće.
59. Objasniti misset abortium.
60. Opisati grozdastu molu.
61. Navesti karakteristike zavaljene materice u trudnoći.
62. Objasniti prevremeni porođaj i tokolizu u akušerstvu.
63. Analizirati stanje i karakteristike stare i mlade prvorotke.
64. Navesti nepravilosti u trudnoći i porođaju koje potiču od plodovih ovojaka.
65. Navesti nepravilosti u trudnoći i porođaju koje potiču od pupčanika.
66. Navesti nepravilosti u trudnoći i porođaju koje potiču od plodove vode.
67. Navesti razlike između embriopatija i fetopatija.
68. Analizirati ctg zapis i navesti znake prema kojima se prepoznaje intrauterino
uginuće začetka ovuluma.
69. Navesti razlike između rh inkompatibiuma i hemolitičke bolesti novorođenčeta.
70. Analizirati faktore koji mogu štetno uticati i oštetiti plod.
71. Definisati i opisati prenesenu trudnoću.
72. Objasniti karakteristike i uzroke krvarenja u prvoj polovini trudnoće.
73. Opisati vanmateričnu trudnoću - rupturu jajovoda.
74. Objasniti molarnu trudnoću.
75. Objasniti karakteristike i uzroke krvarenja u drugoj polovini trudnoće.
76. Objasniti placentu previu.
77. Objasniti prevremeno odljubljivanje normalno usađene posteljice.
78. Objasniti pojavu nisko usađene posteljice.
79. Objasniti pojavu koagulopatije u akušerstvu.
80. Objasniti pojavu vaza previa.
81. Definisati i opisati deflekciona stanja ploda.
82. Identifikovati opasnosti koje prijete plodu od karličnog porođaja.
83. Objasniti moguće komplikacije višeplodne trudnoće.
243
84. Napravi plan porođaja kod kosog i poprečnog položaja ploda.
85. Nabrojiti i opisati teškoće koje potiču od ploda.
86. Objasniti postupak rješavanja nepravilnosti od nalijeganja i ispadanja sitnih
djelova ploda.
87. Nabrojiti i opisati nepravilnosti u porođaju koje potiču od posteljice.
88. Definisati i opisati primarno i sekundarno slabe materične kontrakcije, kao i
jake materične kontrakcije.
89. Opisati spazmotičan porođaj navesti i objasniti indukciju porođaja(uterotonike i
prstaglandine).
90. Definisati i klasifikuj nepravilne karlice i objasniti komplikacije u trudnoći i
porođaju kod suženih karlica.
91. Navesti nepravilnosti u porođaju koje potiču od mekih porođajnih puteva.
92. Navesti povrede simfize, međice i vagine kod porodilje u toku porođaja.
93. Navesti povrede grlića materice kod porodilje u toku porođaja.
94. Navesti razlike između rupture, atonije i inverzije materice kod porodilje u
toku porođaja.
95. Navesti razlike u povredama mekih i koštanih tkiva kod porodilje u toku
porođaja.
96. Opisati komplikacije na dojkama u babinjama.
97. Nabrojiti i objasniti puerperalne infekcije - tromboflebitis i embolije poslije
porođaja.
98. Opisati karakteristike psihoza u babinjama.
99. Navesti i objasniti komplikacije na krvnim sudovima u babinjama.
100. Objasniti šok u porođaju i navesti načine reanimacije.
101. Objasniti uzroke smrti porodilje u toku porođaja.
102. Opisati vještačko širenje cervikalog kanala.
103. Opisati artificijelni abortus.
104. Opisati epiziotomiju i ušivanje međice.
105. Opisati otvaranje vodenjaka.
106. Opisati ručno odlubljivanje posteljice.
107. Opisati ručnu reviziju materične duplje.
108. Opisati reviziju grlića materice.
109. Analizirati faktore određivanja vrste akušerske operacije.
110. Objasniti tamponadu materice.
111. Objasniti zaustavljanje atoničnog krvarenja opstrukcijom krvnih sudova.
112. Objasniti abdominalnu metodu zaustavljanja atoničnog krvarenja.
113. Objasniti i navesti metode zaustavljanja atoničnog krvarenja.
114. Analizirati različite vrste okreta ploda. (spoljni, unutrašnji, kombinovani)
115. Opisati manuelnu ekstrakciju ploda.
116. Uporedi vakum ekstraktor i forceps.
117. Objasniti proceduru sprovođenja carskog reza.
118. Opisati perforaciju glavice ploda.
119. Opisati dekapitaciju ploda.
120. Opisati kleidotomiju.
121. Opisati atipične evisceracije.
244
4. Tip ispita
- Usmeno
- Nastavnik/aktiv formuliše pojedina pitanja i sastavlja detaljan spisak ispitnih
pitanja na osnovu okvirnog spiska pitanja, datog u ispitnom katalogu.
- Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na
odgovarajući način – da budu iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih
tematskih oblasti.
- Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta.
- Usmeni ispit traje najviše 20 minuta.
- Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača.
5. Dozvoljena pomagala
- Pomagala nijesu predviđena.
6. Literatura i drugi izvori
- Za kandidate je preporučena literatura data u katalogu znanja i godišnjem planu
rada nastavnika.
245
2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUČNI RAD
2.2.1. PRAKTIČNA NASTAVA
1. Naziv ispitnog kataloga: PRAKTIČNA NASTAVA
2. Cilj ispita
- Na praktičnom dijelu stručnog ispita kandidat treba da pokaže:
- prepoznavanje i analizu zahtjeva iz oblasti ginekologije I akušerstva sa njegom;
- samostalnost u analizi potreba, planiranju i sprovođenju njege pacijentkinjama sa
raznim vrstama problema;
- samostalnost i odgovornost u rukovanju materijalom i instrumentima koji se
koriste u ginekološkoj praksi;
- poznavanje i poštovanje važećih etičkih principa u okviru struke;
- samostalnost u komunikaciji sa pacijentom, ljekarom i saradnicima;
- pravilnu upotrebu stručne terminologije;
- sistematičnost u radu i odgovoran odnos prema poslu;
- samostalnost u korišćenju literature i drugih izvora;
- poznavanje propisa za obezbjeđenje zaštite na radu i zaštite okoline;
- racionalno korišćenje materijala, vremena i energije.
3. Spisak tema/zadataka
Oblast ginekologija sa njegom
1. Prijem ginekološke bolesnice na odjeljenje (anamneza).
2. Ginekološki pregled (priprema bolesnice, priprema ginekološkog stola i
priprema instrumenata).
3. Vrste ginekolškog pregleda i priprema za pregled.
4. Uzimanje vaginalnog brisa (za bakteriološki pregled, za citološku analizu i
PAPA).
5. Dopunski pregledi u ginekologiji (Šilerova jodna proba).
6. Priprema materijala i instrumenata i bolesnice za ginekološke intervencije kolposkopija.
7. Priprema materijala i instrumenata i bolesnice za ginekološke intervencije celiposkopija.
8. Priprema materijala i instrumenata i bolesnice za ginekološke intervencije ginekografija.
9. Priprema materijala i instrumenata i bolesnice za ginekološke intervencije histeroskopija.
10. Priprema bolesnice i materijala za ginekološke intervencije – biopsija,
endometrialna biopsija, dijagnostička i terapeutska kiretaža.
11. Priprema materijala i instrumenata za arteficijelni prekid trudnoće.
12. Priprema bolesnice i materijala za skidanje polipa.
13. Priprema materijala i bolesnice za skidanje kondiloma.
14. Priprema bolesnice i materijala za punkciju c. Douglasi.
15. Njega bolesnice sa descenzuson i prolapsom uterusa.
16. Njega bolesnice sa persuforacijom uterusa.
17. NJega bolesnice sa fistulama organa male karlice.
18. Njega bolesnice sa zapaljenjem polnih organa – kolpitisom, cervicitisom,
eritroplakije.
19. Njega bolesnice kod endometritisa.
20. NJega bolesnice sa krvarenjem – kod metroragija (juvenilne i klimakterične).
21. Njega bolesnice sa hipermenorejom.
246
22. Njega bolesnice sa polimenorejom.
23. Njega bolesnice sa dismenorejom.
24. Njega bolesnice kod oboljenja spoljašnjih polnih organa.
25. Njega bolesnice kod oboljenja Bartolinijeve žlijezde.
26. Njega bolesnice kod adneksitisa i parametritisa.
27. Priprema i njega bolesnice kod abc Bartolinijeve žlijezde (priprema za inciziju i
njega nakon incizije).
28. Priprema i izvođenje vaginalnog ispiranja (priprema i postavljanje vaginaleta).
29. Njega bolesnice kod distrofičnih stanja vulve i vagine.
30. Njega bolesnice sa dermatozom vulve.
31. Njega bolesnice sa leukoplakijom vulve.
32. Priprema materijala i instrumenata za HSG.
33. Priprema materijala i instrumenata za UTI.
34. Priprema materijala i instrumenata za persuflaciju jajovoda.
35. Njega bolesnice kod persuflacije jajovoda.
36. Njega bolesnice kod procedure uti.
37. Njega bolesnice prilikom priprema za ispitivanje prolaznosti jajovoda.
38. Priprema i njega bolesnice za određivanje ovulacije (sprovođenje Fern testa,
vođenje temperaturne krivulje).
39. Priprema bolesnice za inseminaciju.
40. Priprema pacijentkinje i materijala za aplikaciju spirale.
Oblast akušerstvo sa njegom
41. Medikamentozno vođenje porođaja (priprema ljekova, indukcija i stimulacija
porođaja).
42. Priprema porodilje i materijala za zbrinjavanje malih ruptura na međici i vagini
(priprema za ušivanje međice).
43. Priprema za reviziju grlića materice.
44. Uočavanje znakova preteće rupture materice i dalji postupak.
45. Postupak i zbrinjavanje kod atonije materice.
46. Priprema za vještačko prokidanje vodenjeka.
47. Priprema za zbrinjavanje epiziotomije (porodilje i instrumenata).
48. Priprema materijala i asistiranje pri manuelnoj ekstrakciji posteljice.
49. Priprema materijala i asistiranje pri manuelnoj reviziji materične duplje.
50. Priprema materijala i asistiranje pri isntrumentalnoj reviziji materične duplje.
51. Priprema za prihvatanje novorođenčeta pri normalnom porođaju.
52. Priprema za prihvatanje novorođenčeta rođenog sa VE i forcepsom.
53. Priprema za prihvatanje novorođenčeta rođenog carskim rezom.
54. Priprema materijala i asiastiranje pri stavljanju i skidanju cerklage.
55. Priprema za prihvatanje novorođenčeta rođenim karličnim stavom.
56. Priprema akušerske sestre za asistiranje kod karličnog porođaja.
57. Prihvatanje novorođenčeta kod višestruke trudnoće.
58. Priprema materijala i trudnice za amnioskopiju
59. Priprema materijala i trudnice za amniocintezu.
60. Priprema materijala i trudnice za phmetriju.
61. Priprema u akušerstvu trudnice i porodilje za elektrokardiotokografiju.
62. Priprema trudnice i porodilje za ultrazvuk.
63. Njega babinjare sa patološkim puerperijumom.
64. Njega babinjare sa usporenim oticanjem lohija
65. Njega babinjare sa usporenom involucijom materice.
66. Njega babinjare sa dehiscencijom rane na međici.
67. Njega babinjare sa tromboflebitisom.
68. Njega babinjare u stanju psihoze.
69. Njega babinjare sa puerperalnom sepsom.
247
70. Njega babinjare sa pojavom ragada i mastitisa.
71. Njega trudnice sa gravidarnim toksikozama.
72. Njega i ishrana trudnice kod hipertenzivnog sindroma – preeklamsija i
eklamsija.
73. Postupak i njega trudnice sa preeklamsijom.
74. Postupak i njega trudnice sa eklamsijom (režim izolacije).
75. Priprema babinjare za kontrolu opšteg stanja.
76. Psihofizička priprema trudnice za porođaj.
4. Uputstvo za sprovođenje stručnog ispita
- Nastavnik/aktiv formulišu zadatke i sastavljaju detaljan spisak zadataka na
osnovu okvirnog spiska zadataka, datih u ispitnom katalogu, način i postupak
realizacije zadataka.
- Ispitni zadaci se izvlače pred ispitnom komisijom.
- Ocjenu na praktičnom dijelu ispita oblikuje ispitna komisija, na predlog
ispitivača.
5. Dozvoljena pomagala
- Nijesu predviđena.
6. Literatura i drugi izvori
- Za kandidate je preporučena literatura data u katalogu znanja i godišnjem planu
rada nastavnika.
248
3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA
Redni
Naziv predmeta
Obavezni načini provjeravanja znanja
broj
1.
Anatomija i fiziologija
Usmeno i pismeno
2.
Zdravstvena njega
Usmeno
3.
Hemija i biohemija
Usmeno i pismeno
4.
Mikrobiologija
Usmeno, pismeno i na vježbama
5.
Patologija
Usmeno i pismeno
6.
Hirurgija sa njegom
Usmeno
7.
Pedijatrija sa njegom
Usmeno
8.
Ginekologija sa njegom
Usmeno
9.
Akušerstvo sa njegom
Usmeno
10. Infektivne bolesti
Usmeno
11. Interne bolesti sa njegom
Usmeno
12. Praktična nastava
U okviru svake oblasti provjeravaju se i ocjenjuju
praktični rad na vježbama i usmena obrazloženja
učenika
IZBORNA NASTAVA
1.
Latinski jezik
Usmeno i pismeno
2.
Psihologija i komunikologija
Usmeno
3.
Dječija psihologija
Usmeno
4.
Zdrava ishrana i dijetetika
Usmeno
5.
Etika
Usmeno
6.
Humana genetika
Usmenom i pismeno
7.
Odabrana poglavlja iz fizike
Usmeno i pismeno
8.
Farmakologija
Usmeno
249
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA
- U sledeći razred napreduju učenici koji su na kraju školske godine pozitivno
ocjenjeni iz svih predmeta tog razreda i ako su obavili profesionalnu praksu, kako
je predviđeno nastavnim planom.
- Obrazovanje se završava stručnim ispitom, koji obuhvata:
- pismeni ispit iz maternjeg jezika i književnosti,
- pismeni ispit iz stranog jezika,
- usmeni ispit iz ginekologije sa njegom ili akušerstva sa njegom, po izboru
učenika,
- stručni rad.
5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA
- U skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama (u roku od
mjesec dana) škola izrađuje individualni program (nacrt) uzimajući u obzir odluku
o usmjerenju. Individualni program omogućava prilagođeno izvođenje kako bi
učenici dostigli propisani stručni standard u svim predmetima.
6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH
- Programi stručnog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za
odrasle u skladu sa polaznim osnovama za prilagođavanje izvođenja obrazovnih
programa obrazovanju odraslih tako, da:
- iz nastavnog plana se izostavljaju predmeti fizičko vaspitanje i slobodne
aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za završetak obrazovanja-škola je
obavezna da odraslim ponudi sportske aktivnosti kojima se odrasli mogu
dobrovoljno priključiti;
- škola izradi prilagođen program praktičnog obrazovanja s obzirom na poslove i
zadatke, koje obavlja učesnik obrazovanja;
- za odrasle ne važe uslovi za napredovanje koji su određeni u programima nego
uslovi koje utvrdi Škola u nacrtu izvođenja odrazovnog programa za odrasle;
- se provjeravanje znanja izvodi putem ispita, pri čemu se uzimaju u obzir načini
provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vježbe, praktični rad), određeni
obrazovnim programom;
- odrasli ne polažu međuispit iz uspješnosti praktičnoga obrazovanja.
7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA
Redni
Profil stručne spreme nastavnika i stručnih
Naziv predmeta
broj
saradnika
1. Anatomija i fiziologija
- Doktor medicine
2. Zdravstvena njega
- Doktor medicine
I i II razred:
- Profesor hemije;
- diplomirani hemičar;
3. Hemija i biohemija
- diplomirani inženjer hemijske tehnologije.
III razred:
- Specijalista biohemije.
- Doktor medicine, specijalista za medicinsku
4. Mikrobiologija
mikrobiologiju;
- diplomirani biolog - mikrobiolog
- Doktor medicine-specijalista za patološku
5. Patologija
anatomiju;
- doktor medicine.
250
Redni
broj
Naziv predmeta
-
6.
7.
Hirurgija sa njegom
Pedijatrija sa njegom
8.
Ginekologija sa njegom
9.
Akušerstvo sa njegom
10. Infektivne bolesti
11. Interne bolesti sa njegom
12. Praktična nastava
IZBORNA NASTAVA
1. Latinski jezik
-
Profil stručne spreme nastavnika i stručnih
saradnika
Doktor medicine, specijalista za opštu hirurgiju ili
jedne od hirurških grana;
doktor medicine.
Doktor medicine, specijalista za pedijatriju;
doktor medicine.
- Doktor medicine, specijalista za ginekologiju i
akušerstvo;
- doktor medicine.
- Doktor medicine, specijalista za ginekologiju i
akušerstvo;
- doktor medicine.
- Doktor medicine, specijalista za infektivne bolesti;
- doktor medicine.
Doktor medicine, specijalista za internu medicinu;
- doktor medicine.
-
Oblast Anatomija sa njegom
- Doktor medicine.
Ostale oblasti
- Visoka stručna sprema za medicinske sestre;
- viša medicinska sestra.
-
Profesor latinskog jezika i književnosti.
Profesor psihologije;
diplomirani psiholog;
profesor pedagogije;
diplomirani pedagog.
Profesor psihologije;
diplomirani psiholog;
profesor pedagogije;
diplomirani pedagog.
2.
Psihologija i komunikologija
3.
Dječija psihologija
4.
Zdrava ishrana i dijetetika
- Doktor medicine.
5.
Etika
- Profesor filozofije;
- diplomirani pedagog.
6.
Humana genetika
- Profesor biologije;
- diplomirani biolog.
7.
Odabrana poglavlja iz fizike
- Diplomirani fizičar;
- profesor fizike.
8.
Farmakologija
- Diplomirani farmaceut;
- doktor medicine.
251
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA
- Obrazovni program se organizuje i izvodi u školskom obliku.
8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE
Broj časova kod kojih
Vrsta
nastave
se odjeljenje dijeli u
Redni
Ukupno
Naziv predmeta Razred
grupe
broj
časova
T
V
P
T
V
P
Anatomija i
1.
I
108
108
fiziologija
108
I
108
2. Zdravstvena njega
II
108
108
I
72
72
3. Hemija i biohemija
II
72
72
III
72
72
4. Mikrobiologija
II
144
108
36
36
5. Patologija
II
72
72
6. Hirurgija sa njegom
III
72
72
Pedijatrija sa
7.
III
72
72
njegom
72
III
72
8. Ginekologija sa
njegom
IV
66
66
III
108
108
Akušerstvo sa
9.
njegom
IV
99
99
10 Infektivne bolesti
IV
66
66
Interne bolesti sa
11.
IV
66
66
njegom
108
108
I
108
II
144
144
144
12. Praktična nastava
III
216
216
216
IV
264
264
264
IZBORNA NASTAVA
1. Latinski jezik
I
72
36
36
Psihologija i
2.
II
72
62
10
komunikologija
3. Dječija psihologija
III/IV
72
62
10
Zdrava ishrana i
4.
III/IV
72
72
dijetetika
5. Etika
III/IV
72
72
6. Humana genetika
III
72
72
III
72
64
8
Odabrana poglavlja
7.
iz fizike
IV
66
58
8
8. Farmakologija
IV
66
66
T– Teorijska nastava
V– Vježbe
P– Praktična nastava
252
9. PROFESIONALNA PRAKSA
- Učenici poslije završenog prvog, drugog i trećeg razreda obavljaju profesionalnu
praksu u skladu sa nastavnim planom. Praksa se obavlja u zdravstvenim
ustanovama izvan škole. Program profesionalne prakse je u korelaciji sa
programima stručno teorijskih predmeta i praktične nastave. Za izradu programa
profesionalne prakse zadužena je škola. Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali
je uslov za završetak razreda.
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI
- Slobodne aktivnosti učenika sastavni su dio nastavnog plana i obrazovnog
programa. Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da doprinose kako
rekreaciji i opštekulturnom uzdizanju učenika, tako i upotpunjavanju stručnog
znanja. Slobodne aktivnosti sadrže obavezne i sadržaje po izboru učenika.
Program slobodnih aktivnosti priprema škola, polazeći od utvrđenog broja časova
u nastavnom planu (u I, II i III razredu po 36 časova, a u IV – 33 godišnje).
- Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godišnjeg plana rada škole, a sastoji
se iz tri cjeline:
obavezni sadržaji vezani za opšteobrazovno područje:
- dani sporta;
- ekološke aktivnosti;
- filmske, pozorišne, muzičke predstave i likovne izložbe;
- posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, sajmu knjiga i dr;
obavezni sadržaji vezani za stručno-teorijsko područje:
- posjete institucijama i preduzećima koja su stručno vezana za obrazovni program
koji se realizuje;
- posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije;
- učešće na stručnim predavanjima i takmičenjima u poznavanju određenih oblasti;
sadržaji po izboru učenika:
- učešće u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzička, likovna,
informatička, prva pomoć, saobraćajni propisi, tehnički i Internet klub i dr.);
- socijalni rad učenika;
- organizovanje dopunske i dodatne nastave i dr.
Uspješnost učenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su učenici
obavezni da realizuju sadržaje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za napredovanje
u viši razred, kao i za završetak obrazovnog programa.
11. SPISAK UČESNIKA KOJI SU UČESTVOVALI U IZRADI OBRAZOVNOG PROGRAMA
- Dragana Šćepanović, doktor medicine, JU Srednja medicinska škola, Podgorica.
- Marika Dakić, viša medicinska sestra, JU Srednja medicinska škola, Podgorica.
- Snežana Galić, viša medicinska sestra, JU Srednja medicinska škola, Podgorica.
- Ljiljana Žurić, prof. hemije, JU Srednja medicinska škola, Podgorica.
- Vera Obadović, prof.biologije, JU Srednja medicinska škola „Dr Branko Zogović“,
Berane.
- Zuhra Hadrović, spec.opšte medicine, JU Srednja medicinska škola „Dr Branko
Zogović“, Berane.
- Vuk Niković, spec.urgentne medicine, JU Srednja medicinska škola, Podgorica.
- Todor Bulatović, spec. pedijatrije, JU Srednja medicinska škola, Podgorica.
- Savo Vujanović, spec.ginekologije i akušerstva, JU Srednja medicinska škola,
Podgorica.
253
- Spasenija Đukić, spec. pneumofiziolog, JU Srednja medicinska škola „Dr Branko
Zogović“, Berane.
- Aleksandar Babović, spec.interne medicine, JU Srednja medicinska škola,
Podgorica
- Biljana Šćepanović, doktor medicine, JU Srednja medicinska škola, Podgorica.
- Vesna Pavićević, nastavnik praktične nastave, JU Srednja medicinska škola,
Podgorica.
- Sanja Kopitović, prof. italijanskog jezika, JU Srednja medicinska škola,
Podgorica.
- Stana Lazarević, prof. filozofije, JU Srednja medicinska škola, Podgorica.
- Veselin Radičević, prof. biologije, JU Srednja medicinska škola „Dr Branko
Zogović“, Berane.
- Suzana Vujošević, prof. fizike, JU Srednja medicinska škola, Podgorica.
- Marina Lipovac-Pavićević, dipl.farmaceut, JU Srednja medicinska škola,
Podgorica.
- Jelena Knežević, dipl. psiholog, Centar za stručno obrazovanje.
- Vjera Mitrović, dipl. psiholog, Centar za stručno obrazovanje.
254

PRIKAZ RADA MOBILNOG STRUČNOG TIMA

Školski udžbenici – OBRAZAC - Centar za socijalnu skrb Sisak

Popis članova orkestra_PO DVD Kašina

pripreme za robotičku alku junior

Vjeronauk

Tekst peticije i prijedlog mjera

TZK - kriteriji ocjenjivanja.pdf

KRITERIJI I ELEMENTI OCJENJIVANJA UČENIKA

Druženje mladih informatičara i članova HAZU

KRITERIJI OCJENJIVANJA TE NAČINI I POSTUPCI