ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΑ ΑΣΤΕΡΙΑ

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΑ ΑΣΤΕΡΙΑ
ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ – ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ
Μέλη ομάδας “ΣΕΛΗΝΗ”
I. Μαρία Κωστοπούλου
II . Κωνσταντίνος Θούας
III. Ανδρέας Παπαιωάννου
IV . Λουκάς Σωτηρόπουλος
V.Νικός Κασσής
Υπεύθυνος καθηγητής : Γεώργιος Κ. Ντόντος (ΠΕ-03)
Χρονική Περίοδος : Μαρτίου-Ιουνίου 2013
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο σκοπός της εργασίας μας ήταν να καταλάβουμε αν η αστρολογία είναι επιστήμη ή
θρησκεία και πως επηρεάζει την σύγχρονη κοινωνία. Πως η αστρονομία έχει
επηρεάσει σημαντικά την εξέλιξη και πως έχει ερμηνεύσει ερωτήματα τα οποία είχαν
παραμείνει ανεξήγητα.Στην συνέχεια κάναμε μια ιστορική αναδρομή στην
αστρονομία για δούμε πότε έκανε πρώτη φορά την εμφάνιση της και σε ποία χώρα
αρχικά «ανακαλύφθηκε». Έπειτα εξερευνήσαμε το αν υπάρχει εξωγήινη ζωή η όχι και
ποια η εξέλιξη της. Επίσης διακρίναμε τα είδη τις αστρολογίας .Ένα ακόμα θέμα με
το οποίο ασχοληθήκαμε είναι η Σελήνη ,ποια είναι η ιστορία της και πως εμπλέκεται
η Σελήνη με την μυθολογία.
ΜΕΘΟΔΟΙ και ΤΕΧΝΙΚΕΣ
Ο βασικός τρόπος με τον οποίο δουλέψαμε και αντλήσαμε πληροφορίες είναι κυρίως
το internet. Εκτός αυτού συλλέξαμε πληροφορίες από εγκυκλοπαίδειες και διάφορα
βιβλία τα οποία μας έδωσε ο υπεύθυνος καθηγητής μας.
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Η ερευνητική εργασία με την οποία ασχοληθήκαμε είχε ως θέμα την αστρονομίααστρολογία Από το εξής θέμα μας δημιουργήθηκαν κάποιες απορίες όπως τι θα
ψάξουμε και τι θα συμπεριλάβουμε στην εργασία μας. Ερωτήματα όπως: Πότε και
που εμφανίστηκε η αστρονομία , τελικά η αστρονομία βοήθησε με τις ανακαλύψεις
της, η αστρολογία είναι θρησκεία ή επιστήμη, είναι μεγάλη η διαφορά ανάμεσα στην
εσωτερική και εξωτερική αστρολογία , πως τα ανεξήγητα φαινόμενα και η εξωγήινη
ζωή συνδέονται με την αστρονομία και την αστρολογία, τελικά υπάρχει εξωγήινη ζωή
και τεχνολογία και τελικά από που προέρχεται η αστρολογία.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το θέμα το οποίο θα σας παρουσιάσουμε είναι Αστρονομία και η Αστρολογία .Στην
εργασία μας το θέμα που σας προαναφέραμε το διατάξαμε σε κάποια υποθέματα ώστε να
μπορέσουμε να αναλύσουμε και να καταλάβουμε καλύτερα την εργασία ώστε να ξεφύγουμε
από απλή έννοια του θέματος και να την εμβαθύνουμε στο τι πραγματικά ζητάει η έρευνα
.Μέσα από την έρευνα που πραγματοποιήσαμε καταφέραμε να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι
τελικά η αστρολογία προέρχεται από την αρχαιότητα . Η σπουδαιότητά της μας οδήγησε
στην αίσθηση της ομαδικότητας. Μας δίδαξε πως δεν πρέπει να καθορίζουν τα ζώδια και
κάποιοι άνθρωποι τη ζωή και το μέλλον μας και πως πρέπει να είμαστε χειραγωγημένοι.
ΣΤΟΧΟΙ
Με θεμέλιο την έρευνα που κάναμε αποκτήσαμε κάποιες γνώσεις πάνω σε αυτά τα θέματα.
Επιπλέον αυτή η εργασία μας έδειξε πόσο σημαντική είναι η ομαδικότητα η αλληλοβοήθεια
και η συνεργασία. Επίσης μας ώθησε στο να ενθαρρύνουμε ο ένας τον άλλον και να δίνουμε
συμβουλές ώστε να βελτιωθούμε. Υπήρχε σεβασμός ανάμεσα στα μέλη της ομάδας μας, όλοι
προσπαθούσαμε να τηρήσουμε τις υποχρεώσεις μας και όλοι συμμετείχαμε ενεργά στην
λήψη αποφάσεων.
ΚΥΡΙΩΣ ΜΕΡΟΣ
Προέλευση της Σελήνης
Παρότι αποτελεί αντικείμενο συστηματικής μελέτης, η προέλευση της Σελήνης δεν
έχει διευκρινισθεί πλήρως. Οι θεωρίες που κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί είναι οι
παρακάτω:
1) Η Σελήνη ήταν ένας ανεξάρτητος πλανήτης, ο οποίος στη συνέχεια συνελήφθη από
το βαρυτικό πεδίο της Γης. Αν και η θεωρία αυτή έχει ακόμη υποστηρικτές, κάτι
τέτοιο είναι απίθανο να συνέβη λόγω της σχετικά μεγάλης μάζας της Σελήνης.
2) Στη θέση του συστήματος Γη-Σελήνη υπήρχε αρχικά ένα ουράνιο σώμα, σε ρευστή
κατάσταση το οποίο περιστρεφόταν γύρω από τον Ήλιο. Με την πάροδο του χρόνου
όμως και εξαιτίας διαρκών ανακατανομών στη δομή του, καθώς τα βαρύτερα στοιχεία
συνέχισαν να συσσωρεύονται στον πυρήνα ενώ τα ελαφρύτερα στην επιφάνεια, λόγω
της περιστροφικής κίνησης προέκυψε μια αστάθεια, ώστε τελικά το σώμα αυτό να
διασπαστεί σε δύο μέρη. Η θεωρία αυτή σήμερα θεωρείται ξεπερασμένη.
3) Η Γη και η Σελήνη δημιουργήθηκαν ανεξάρτητα μεν, ταυτόχρονα δε, στην περιοχή
τους, από το ίδιο πρωταρχικό νεφέλωμα από το οποίο σχηματίστηκε και το υπόλοιπο
ηλιακό σύστημα. Η διαφορετική σύσταση όμως των δυο σωμάτων δρα ανασταλτικά
στην επικράτηση της θεωρίας αυτής.
4) Η Σελήνη είναι το αποτέλεσμα της σύγκρουσης της Γης με έναν πλανήτη της
τάξεως μεγέθους του Άρη με ταυτόχρονη δέσμευσή της από το βαρυτικό πεδίο του
πλανήτη μας. Πρόκειται για την πλέον δημοφιλή θεωρία σήμερα σύμφωνα και με τα
δεδομένα που προέκυψαν από τις αποστολές Απόλλων.
Η Σελήνη είναι ο μοναδικός φυσικός δορυφόρος της Γης και ο πέμπτος μεγαλύτερος
φυσικός δορυφόρος του ηλιακού συστήματος. Πήρε το όνομά του από την Σελήνη,
αρχαιοελληνική θεά του δορυφόρου αυτού . Λέγεται επίσης «Φεγγάρι» στη δημοτική
γλώσσα, λιγότερο επίσημα ή ποιητικά. Αποτελείται από στερεά υλικά με σύσταση
παρόμοια με αυτή της Γης. Είναι το φωτεινότερο σώμα στην ουράνια σφαίρα μετά
τον Ήλιο, επειδή είναι και το κοντινότερο στη Γη ουράνιο σώμα. Εξαιτίας αυτής της
εγγύτητας, η Σελήνη έχει ισχυρή βαρυτική επίδραση στη Γη ,προκαλώντας φαινόμενα
όπως οι παλίρροιες, αλλά και επηρεάζοντας τον άξονα περιστροφής της.
Η μέση απόσταση Γης - Σελήνης είναι 384.403 χιλιόμετρα παρατηρείται οτι αυτή η
απόσταση αυξάνεται κατά περίπου 0.2 εκατοστά το μήνα και αυτό συμβαίνει λόγω
των παλιρροϊκών δυνάμεων. Η διάμετρος της σελήνης είναι 3.476 χιλιόμετρα.
Περιστρέφεται στον ελαφρώς κεκλιμένο άξονά της σε 27 ημέρες 7 ώρες και 43 λεπτά,
ακριβώς στον ίδιο χρόνο που διαρκεί η τροχιακή περιφορά της γύρω από τη Γη.
Αυτός ο συντονισμός είναι και ο λόγος που από τη γη βλέπουμε πάντα την ίδια όψη
της, κάτι που οφείλεται στην βαρυτική έλξη από τη Γη. Η Γη και η σελήνη βαρυτικά
είναι ένα ενιαίο σώμα με κοινό βαρυτικό κέντρο . Συνέπεια των παραπάνω είναι πως
ορατό στη γη είναι το 59% της επιφάνειάς της. Ανέκαθεν αντιπροσώπευε το άπιαστο
όνειρο,πρόκληση για ένα ταξίδι σε αυτή. Από τον Ιούλιο Βερν,που πρώτος είχε την
ιδέα να την «επισκεφτεί»με το μυθιστόρημά του»Απ΄ τη Γη στη Σελήνη» μέχρι τη
NASA,που τον Ιούλιο του 1969 με το πρόγραμμα Απόλλων πέτυχε να κάνει αυτό το
ταξίδι πραγματικότητα
Οι βασικές κινήσεις της Σελήνης είναι δύο. Κινείται γύρω από τη Γη σε ελλειπτική
τροχιά και συμπληρώνει μια περιφορά γύρω από αυτήν σε 27,3217 μέρες. Επίσης
περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της και συμπληρώνει μια περιστροφή σε 27,3217
μέρες. Ο χρόνος αυτός ονομάζεται αστρικός μήνας. Το αποτέλεσμα των δύο αυτών
κινήσεων είναι η Σελήνη να δείχνει σε μας πάντοτε την ίδια πλευρά. Το φαινόμενο
αυτό ονομάζεται σύγχρονη περιστροφή της Σελήνης και οφείλεται στην εξίσωση των
χρόνων της περιφοράς της γύρω από τη Γη και της περιστροφής γύρω από τον άξονά
της. Πρόσφατα διαπιστώθηκε ότι στο υπέδαφος της Σελήνης υπάρχει αρκετό νερό σε
μορφή κρυστάλλων ενωμένο με άλλα στοιχεία. Η δομή της Σελήνης μοιάζει με αυτή
της Γης,αν εξαιρέσει κανείς την έλλειψη ατμόσφαιρας. Ο φλοιός της παρουσιάζει την
εξής ιδιομορφία:Το πάχος του στην πλευρά που είναι προς τη Γη είναι 60κμ ενώ στην
αντίθετη πλευρά είναι 150κμ. Η επιφάνεια της Σελήνης αποτελείται από πολύ μικρά
σωματίδια,που αποτελούν τη σεληνιακή σκόνη και από πετρώματα τα οποία μπορούν
να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες:το σκουρόχρωμο βασάλτη όμοιο με τον αντίστοιχο
γήινο,το προερχόμενο από λάβα ορυκτό ανορθωσίτη ( αλουμίνιο-ασβέστιο)και
σκληρά συμπαγή πετρώματα ανακατεμένα ορυκτά.
Η Σελήνη , για να περάσει από όλες τις φάσεις της, χρειάζεται ένα συνοδικό μήνα,
δηλαδή 29,53 μέρες.
Ένα άλλο φαινόμενο που οφείλεται στις σχετικές θέσεις του Ηλίου,της Γης και της
Σελήνης είναι οι εκλείψεις φαινόμενο αυτό είναι σχετικά σπάνιο συμβαίνει το πολύ
επτά φορές το χρόνο. Έχουμε δυο ειδών εκλείψεις εκλείψεις της Σελήνης και τις
εκλείψεις του Ηλίου. Ένα από τα πιο μυστηριώδη και εντυπωσιακά φαινόμενα που
παρατηρούμε στη Γη είναι οι παλίρροιες,δηλαδή το φαινόμενο όπου η στάθμη των
νερών στις λίμνες και στις θάλασσες ανεβαίνει ( πλημμυρίδα) και κατεβαίνει
(άμπωτη) περιοδικά. Στους ωκεανούς η άνοδος αυτή φτάνει μέχρι και το ένα
μέτρο,ένωσε στενούς κόλπους είναι ακόμα μεγαλύτερη. Το φαινόμενο αυτό, γνωστό
από την αρχαιότητα ερμηνεύτηκε από το Νεύτωνα. Οφείλεται στη βαρυτική έλξη που
ασκεί η Σελήνη και ο Ήλιος στους ωκεανούς της Γης.
Η Σελήνη και ο Ήλιος έλκουν ισχυρότερα τους ωκεανούς που βρίσκονται πιο κοντά
τους, λιγότερο ισχυρά το κέντρο της Γης και ακόμα λιγότερο τους ωκεανούς της
απομακρυσμένης πλευράς.
ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ
Το όνομά της ετυμολογείται από το σέλας που προέρχεται από την λέξη φως. Στην
Ελληνική μυθολογία και Ελληνική Εθνική Θρησκεία η Σελήνη, ή Μην (από τη
σεληνιακή μηνολόγηση) ή Πασιφάη (στη Λακωνία), είναι τιτανική οντότητα, Κατά
την Θεογονία του Ησιόδου η Σελήνη είναι κόρη του Υπερίωνα και της Θείας και
αδελφή της Hούς (Αυγής), και του Ηλίου, ο οποίος τη φωτίζει αιώνια λόγω της
αδελφότητάς τους.
Απεικονίζεται συνήθως ως θηλυκή μορφή με μία ημισέληνο ως στέμμα και έφιππη ή
οδηγώντας άρμα με φτερωτούς ίππους. Άλλοτε οι περιγραφές την θέλουν να οδηγεί
μια αγέλη βοών και το ημισεληνιακό της στέμμα συσχετισμένο με τα κέρατα του
ταύρου. Διασχίζει κυκλοτερώς τον ουρανό όμοια με τον αδελφό της, πάνω σε άρμα
που σέρνουν δύο ίπποι ή ταύροι, κατά το ένα μέρος τους λευκοί και κατά το άλλο
μαύροι, αλληγορία του ότι μόνο η μία πλευρά της σεληνιακής επιφάνειας φωτίζεται
από το ηλιακό φως. Σύμφωνα με διάφορες τοπικές παραδόσεις, έσμιξε με τον Αέρα
με τον οποίο και γέννησε μία μόνο θυγατέρα, τη Δρόσο, με τον Θεό Δία από τον
οποίο γέννησε την Πανδία (εκ του παν-δίος, δηλ. πανθειοτάτη), με τον Θεό Πάνα. Με
τον θνητό Ενδυμίωνα με τον οποίο γέννησε 50 κόρες, όσοι και οι σεληνιακοί μήνες
της κάθε Ολυμπιάδας.
Στο θεολογικό και συμβολικό επίπεδο, η Θεά Σελήνη αποτελεί τη θηλυκή αρχή της
δημιουργίας του Κόσμου, καθώς και την πόρτα προς την απόκρυφη φύση της
ανθρωπότητος και του Σύμπαντος, προς εκείνο δηλαδή που μένει άφατο στην
συνηθισμένη θέαση της Φύσεως. Υπό αυτή την έννοια θεωρείται ότι στοιχειώνει
άμεσα το φαντασιακό και το υποσυνείδητο.
Αποτελεί επίσης η Σελήνη τη σελασφόρο εικόνα του κυκλικού χρόνου, είναι δηλαδή
μία μικρογραφία της ροής του παντός. Οι άπειρες νέες σελήνες συμβολίζουν τα
άπειρα χρονικά σημεία του κάθε πέρατος που αυτομάτως σηματοδοτεί μία νέα αρχή.
Η σκοτεινή σελήνη επιτρέπει σε όλες τις ενέργειες να κατακαθίσουν και να
ηρεμήσουν. Οι άπειρες πανσέληνοι από την άλλη, συμβολίζουν τα άπειρα χρονικά
σημεία της κορύφωσης των ενεργειών στο συμπαντικό μάξιμουμ. Στην αθηναϊκή της
λατρεία τής προσέφεραν σπονδές καθαρού ύδατος και μικρούς άρτους σε σχήμα
ημισελήνου (σελήνιοι πλακούντες). Ιερό χρώμα της το ασημένιο και το λευκό, και
ιερό της μέταλλο ο άργυρος. Είναι η πρώτη και η μόνη σεληνιακή Θεά στην
αρχαιότερη ποίηση. Τα επίθετα που της αποδίδονται είναι Αίγλη, Πασιφάη, Μήνη και
Φοίβη. Με την εξέλιξη της μυθολογίας και άλλες Θεές συσχετίσθηκαν με τη Σελήνη,
όπως η Εκάτη, η Άρτεμις, και η Ήρα.
Σύμβολα
Τα σύμβολα της Σελήνης ήταν ο χρυσός, κυρίως όμως ο άργυρος, τα κέρατα, ο
σεληνιακός μηνίσκος, ο τροχός, ο δίσκος κ.ά. Ιερά ζώα της Σελήνης θεωρούνταν ο
σκύλος, ο λέων (παράδοση του μύθου του λέοντος της Νεμέας), το βόδι και ο
πετεινός, που φέρονταν να εμφανίζονται ως ακόλουθοι της Σελήνης στο πέρασμά της
κατά τη νύχτα .Σημειώνεται ότι ο Σεληνιακός μηνίσκος αποτέλεσε ιδιαίτερο σύμβολο
της πόλης του Βυζαντίου στη Κωνσταντινούπολη το οποίο και υιοθετήθηκε στη
συνέχεια από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και δι΄ αυτής μεταδόθηκε σε όλους τους
μουσουλμάνους όπου και φέρεται σήμερα σε πολλές εθνικές σημαίες, εθνόσημα και
αραβικά βασιλικά σύμβολα.
Επίσης τα σύμβολα της Σελήνης έχουν υιοθετηθεί στην χριστιανική αγιογραφία είτε
ως διακοσμητικά στοιχεία χώρου , είτε και ως σύμβολα Αγίων όπως π.χ. στην
αγιογραφία της Αγίας Αικατερίνης, των Ευαγγελιστών κ.λπ.
Η Σελήνη λατρευόταν σε όλο σχεδόν τον ελληνικό χώρο. Ιδιαίτερα όμως σπουδαία ιερά της
ήταν στην αρχαία Σπάρτη στο μαντείο των Σπαρτιατών στις Θαλάμες της Λακωνίας. Επίσης
και στη Ρώμη υπήρχε σπουδαίο ιερό επί του Αβεντίου λόφου όπου και έκαιγε "ακοίμητος
λυχνία" όλη τη νύχτα
ΑΣΤΡΟΛΟΓΙΑ , Θρησκεία ή Επιστήμη;
Αστρολογία είναι η δεισιδαιμονία, η οποία διδάσκει ότι οι θέσεις και οι κινήσεις των
ουράνιων σωμάτων (ο Ήλιος, η Σελήνη, τα άστρα και οι πλανήτες) επηρεάζουν
άμεσα τη ζωή του ανθρώπου από τη γέννησή του ως τον θάνατο του.
Βλέποντας τον ουρανό, θα δούμε τα αστέρια να βρίσκονται σε τυχαίες θέσεις, αλλά
με λίγη φαντασία μπορείτε να δείτε διάφορα σχέδια που μπορεί να σας μοιάζουν με
ζώα ή πράγματα. Οι αρχαίοι άνθρωποι έβλεπαν στους ουρανούς ήρωες, μυθικά ζώα
και πράγματα, δημιουργώντας τους αστερισμούς. Οι αστερισμοί χρησιμοποιούνται
ακόμη και σήμερα, για να βοηθήσουν τους αστρονόμους να εντοπίσουν ουράνια
αντικείμενα και όχι μόνο. Περνάνε μπροστά από δεκατρείς συγκεκριμένους
αστερισμούς, τους λεγόμενους Ζωδιακούς Αστερισμούς
Γύρω από τον Ήλιο γυρίζουν οι πλανήτες, ένας από τους οποίους είναι και η Γη.
Καθώς οι πλανήτες γυρίζουν γύρω από τον Ήλιο, αλλάζουν θέσεις στον ουρανό μέρα
με τη μέρα, μήνα με τον μήνα, χρόνο με τον χρόνο. Όλοι όμως περνάνε μπροστά από
δεκατρείς συγκεκριμένους αστερισμούς, τους λεγόμενους Ζωδιακούς
Αστερισμούς . Σύμφωνα με τους αστρολόγους, καθώς οι πλανήτες περνάνε μπροστά
από έναν συγκεκριμένο αστερισμό, όσοι άνθρωποι γεννιούνται εκείνη τη στιγμή
αποκτούν και την ανάλογη προσωπικότητα!!! Όμως οι αστρολόγοι δεν σταματούν
εδώ, αφού υποστηρίζουν, ότι καθώς οι πλανήτες περνάνε μπροστά από τους
αστερισμούς, επηρεάζουν ανάλογα και το μέλλον των ανθρώπων!!! Η αστρολογία
εμφανίστηκε με σκοπό την προσπάθεια πρόβλεψης του μέλλοντος των
ανθρώπων,αλλά σήμερα είναι εύκολο να υποθέσει κανείς πως μπορεί να
χρησιμοποιηθεί και για τον πλήρη έλεγχο των ανθρώπων, υποδουλώνοντας τους σε
ένα μοιρολατρικό σύστημα όπου η ελεύθερη βούληση παύει να υφίσταται. Όλες οι
απόψεις των αστρολόγων και των υποστηρικτών τους είναι και επιστημονικώς
αποδεδειγμένα αβάσιμες. Ας ξεκινήσουμε με ένα χαρακτηριστικό της αστρολογίας.
Σύμφωνα με την αστρολογία, ο Ήλιος χρειάζεται 30-31 μέρες για να διασχίσει έναν
αστερισμό. Όμως οι αστερισμοί έχουν διαφορετικό μέγεθος, ενώ ο Ήλιος τους
διασχίζει άλλοτε διαγώνια και άλλοτε μικρά τμήματα τους. Για παράδειγμα ο Ήλιος
διασχίζει τον αστερισμό της Παρθένου σε 45 μέρες, τον Σκορπιό σε 7 μέρες.
Άλλωστε οι αστερισμοί και τα ημερολόγια δεν είναι παρά ανθρώπινες επινοήσεις, με
σκοπό την συνεννόηση και την διευκόλυνση των ανθρώπων. Ένα φυσικό
φαινόμενο που αγνοούν οι αστρολόγοι είναι η Μετάπτωση των Ισημεριών.Όπως όλοι
γνωρίζουμε, η Γη γυρίζει γύρω από τον εαυτό της σε 24 ώρες και γύρω από τον Ήλιο
σε 365 περίπου μέρες. Όμως ταυτόχρονα ο άξονας περιστροφής της διαγράφει έναν
κύκλο στην ουράνια σφαίρα σε 25.800 χρόνια. Η κίνηση αυτή ονομάζεται μετάπτωση
των ισημεριών. Η μετάπτωση των ισημεριών, σε συνδυασμό με την πραγματική θέση
του Ήλιου μπροστά από τους ζωδιακούς αστερισμούς, είναι το αίτιο που έχουμε
διαφορετικές ημερομηνίες σήμερα για τα ζώδια από ό,τι πριν από 2.000 χρόνια, όταν
πρωτοεμφανίστηκε η αστρολογία. Κι όμως οι αστρολόγοι επιμένουν στις αρχαίες
προβλέψεις τους. Για τους αστρολόγους ο Ήλιος εισέρχεται στο ζώδιο του Κριού στις
21 Μαρτίου, ενώ στην πραγματικότητα την ημερομηνία αυτή ο Ήλιος εισέρχεται
στον αστερισμό των Ιχθύων. Και αυτό συμβαίνει με όλα τα ζώδια των αστρολόγων.
Πηγαίνουν έναν αστερισμό μπροστά από τα πραγματικά ζώδια!!! Σε μερικά χρόνια
μάλιστα θα πηγαίνουν δύο αστερισμούς μπροστά και έπεται συνέχεια. Πώς όμως
μας «επηρεάζουν» οι πλανήτες; Οι αστρολόγοι υποστηρίζουν πως οι πλανήτες μας
επηρεάζουν παλιρροιακά (δηλαδή με την βαρύτητα τους), με το φως που
αντανακλούν από τον Ήλιο και με το μαγνητικό τους πεδίο. Και στις τρεις
περιπτώσεις οι αστρολόγοι κάνουν μέγα λάθος, διότι:
Οι παλιρροϊκές δυνάμεις των πλανητών δεν μπορούν να μας επηρεάζουν εξαιτίας των
αποστάσεων. Για παράδειγμα ο Ζευς απέχει από τη Γη μέχρι και 963.000.000
χιλιόμετρα. Αν και είναι 11 φορές μεγαλύτερος από τη Γη, ο Ζευς επηρεάζει
παλιρροϊκά έναν άνθρωπο δισεκατομμύρια φορές λιγότερο από ένα τετράδιο!!!
Το ίδιο συμβαίνει και με το φως των πλανητών, όπου μία λάμπα των 100 Watt δίπλα
μας εκπέμπει χιλιάδες φορές περισσότερο φως από όλους μαζί τους πλανήτες. Και οι
ραδιοακτινοβολίες των πλανητών είναι σχεδόν ανύπαρκτες, αφού ένας επίγειος
σταθμός εκπέμπει κατά εκατοντάδες εκατομμύρια φορές περισσότερη ακτινοβολία
από όλους μαζί τους πλανήτες. Το ίδιο ασήμαντη είναι και η μαγνητική επίδραση των
πλανητών. Ο μαγνήτης, που υπάρχει στα ηχεία, επιδρά επάνω μας εκατομμύρια
φορές περισσότερο από τα μαγνητικά πεδία όλων μαζί των πλανητών. Τα ονόματα
των πλανητών είναι ανθρώπινες επινοήσεις και δεν είναι χαρακτηριστικές ιδιότητές
τους. Κάποτε οι αστρολόγοι πίστευαν ότι και η υγεία των ανθρώπων επηρεαζόταν
από τα ζώδια. Για παράδειγμα πίστευαν ότι για να θεραπευτεί ο πονοκέφαλος,
χρειάζονταν ένα φυτό που το κυβερνάει ο Ήλιος ή ένα γήινο ζώδιο όπως η Παρθένος,
εφόσον η Νέα Σελήνη βρίσκεται στον Κριό, στο ζώδιο δηλαδή που κυβερνά το
κεφάλι. Η Ιατρική απέδειξε πως όλα αυτά δεν ισχύουν, αν και ακόμη και σήμερα
υπάρχουν άνθρωποι που τα πιστεύουν. Εύκολες απαντήσεις στό ερώτημα αυτό έχουν
δοθεί πολλές, όπως η κακή αντιμετώπιση του θέματος από τα Μέσα Μαζικής
Ενημέρωσης, η αφέλεια κάποιων συνανθρώπων μας ή ακόμα η περίεργη και
ανεξήγητη έλξη, που ασκεί το μυστήριο και το άγνωστο. Όπως μπορούμε να
διαπιστώσουμε, η Αστρολογία, όπως και μια σειρά απόκρυφων και μαγικών τεχνών
μεσαιωνικής προέλευσης, βρίσκουν εύφορο έδαφος σε κοινωνίες που δεν έχουν τη
δυνατότητα να δημιουργήσουν στα μέλη τους την αίσθηση μιας κοινωνικής, φυσικής,
ψυχικής και συναισθηματικής ασφάλειας. Οι πολίτες αυτών των κοινωνιών,
βιώνοντας το φόβο και το δέος της σωματικής και ψυχικής τους κατάσταση,
αναζητούν τη γαλήνη και τη στήριξη δυνάμεων ανώτερων της κοινωνίας και των
ανθρώπων. Μετά όλα τα προηγούμενα, νομίζουμε ότι είναι σαφές το γιατί κατά την
περίοδο που διανύουμε, η όποια χαρακτηρίζεται από την ταχύτατη και επώδυνη
κατάρρευση κοινωνιών και ιδεών, πολλοί άνθρωποι αναζητούν εκ νέου τη χαμένη
αίσθηση της ασφάλειας τους, στη ψευδαίσθηση και τους μύθους των μαγικών και
υπέρλογων δυνατοτήτων της Αστρολογίας και του Αποκρυφισμού. Όπως είναι
γνωστό πρώτοι οι Βαβυλώνιοι μελέτησαν τον έναστρο ουρανό και κατέγραψαν τα
αποτελέσματα των αστρονομικών παρατηρήσεων που διεξήγαγαν . Κατανοούμε την
κοινωνική, ψυχική και συναισθηματική αναγκαιότητα που σε οδηγεί στα σκοτεινά
μονοπάτια που διάλεξες. Γνώριζε όμως ότι κανείς δεν πρέπει να παίζει με τη φωτιά,
αν δεν γνωρίζει αυτός ο ίδιος πως να τη σβήνει. Μη αναζητάς τη λύση των
προβλημάτων σου στα πλαίσια μιας φυσικής γνώσης που δεν μπορείς να
κατανοήσεις! Υπάρχει, έκτος της γνώσης, κι ένας άλλος πια σίγουρος δρόμος που
οδηγεί στη λύτρωση. Ο δρόμος της πίστης στο Θεό. Οι απόψεις των αστρολόγων για
το μέλλον των ανθρώπων και το Σύμπαν δεν ισχύουν σε καμία περίπτωση. Όμως δεν
πρέπει να ξεχνάμε πως είναι καθαρά απόφαση του κάθε ανθρώπου εάν θα πιστέψει
στην μεταφυσική και την χαμηλού υποβάθρου θρησκεία της αστρολογίας ή στην
επιστήμη της αστρονομίας. Αυτό που χρειάζεται είναι ενημέρωση και εκπαίδευση
των ανθρώπων, με σκοπό την αντιμετώπιση ψευτοεπιστημονικών απόψεων όπως η
αστρολογία
Υπάρχει εξελιγμένη ζωή
πέρα από τον πλανήτη μας ή
εξωγήινος πολιτισμός;
Η καλύτερη απάντηση θα ήταν βέβαια, να ανιχνευθεί η ύπαρξη εξωγήινης ζωής με τα
επιστημονικά μέσα τα οποία διαθέτουμε. Είναι γνωστό, ότι απλούστερες μορφές ζωής, σε
μικροσκοπικό επίπεδο, έχουν αναγνωριστεί σε εξωγήινης προέλευσης πετρώματα. Εμείς δεν
ρωτούμε για τέτοιες μορφές ζωής, αλλά για πιο εξελιγμένες και με ακόμα πιο μεγάλο
ενδιαφέρον για την ύπαρξη εξωγήινου πολιτισμού. Τα τεχνολογικά μέσα τα οποία διαθέτουμε
σήμερα είναι εκπληκτικά, όμως δυστυχώς δεν έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά σε αυτή την
πολύ ενδιαφέρουσα αναζήτηση. Κάποιος ερευνητής έχει πει, ότι αν ήταν δυνατή η
επικοινωνία ή η συνάντηση με εξωγήινα πλάσματα αυτή θα έπρεπε να έχει γίνει, αφού λογικά
κάποιοι εξωγήινοι πολιτισμοί πρέπει να έχουν εξελιχθεί περισσότερο από το δικό μας. Το ότι
ακόμα δεν μας έχουν επισκεφτεί εξωγήινα πλάσματα και δεν έχουν επικοινωνήσει μαζί μας
αυτό είναι πράγματι ένα άσχημο σημάδι. Από την άλλη, πολλοί ισχυρίζονται ότι μας έχουν
επισκεφτεί εξωγήινα πλάσματα, ότι βρίσκονται ανάμεσά μας και έχουν ακουστεί πολλές
φανταστικές ιστορίες για τη συνάντησή τους με τους ανθρώπους εδώ στη Γη. Μερικοί
ερευνητές έχουν ισχυριστεί ότι οι εξωγήινοι ήταν οι αρχαίοι θεοί, ότι επισκέφτηκαν τον
πλανήτη μας στην αρχαιότητα, άφησαν τα σημάδια τους και βοήθησαν τους ανθρώπους με
την τεχνολογία τους. Τη διαπίστωσή τους προσπαθούν να αποδείξουν με συγκεκριμένα
αρχαιολογικά ευρήματα και έτσι ερμηνεύουν μερικές από τις ικανότητες, που χρειάστηκαν οι
αρχαίοι άνθρωποι για να κάνουν ορισμένες κατασκευές, τις οποίες θεωρούμε δύσκολες για τα
τεχνικά μέσα και το επίπεδο γνώσεων εκείνης της εποχής.
Η συνάντηση και η επικοινωνία με πολιτισμένα όντα άλλων πλανητών αναμφίβολα θα είναι
ένα ιδιαίτερα σημαντικό και ιστορικό γεγονός και με τις πιο μεγάλες προσδοκίες. Η
εξακριβωμένη ανίχνευση για την ύπαρξή τους, αυτή και μόνο θα είναι μια μοναδική στιγμή
που θα σημαδέψει το ξεκίνημα μιας νέας εποχής. Είναι φυσικό και λογικό να αναρωτιόμαστε
για την ύπαρξη εξωγήινων πολιτισμών και πολύ απαισιόδοξο να πανηγυρίζουμε για την
ανίχνευση των πιο απλών μορφών ζωής. Οι άνθρωποι έχουν πάντα προσδοκίες από κάτι
καινούριο για να τονώσουν το νόημα της ζωής τους, πόσο μάλλον όταν αντιληφθούν μια νέα
πραγματικότητα, που με την πιο συνηθισμένη λογική θα προκύπτει ένα πλήθος από
ενδεχόμενα γεγονότα που θα επηρεάσουν άμεσα τη ζωή τους και ολόκληρη την
ανθρωπότητα. Όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι το πιο σημαντικό και εκπληκτικό πράγμα
μέσα στο Σύμπαν δεν είναι έξω στον υλικό κόσμο, αλλά είναι η πνευματική μας ύπαρξη, η
ψυχή μαζί με τη σκέψη, χωρίς τα οποία ο εξωτερικός κόσμος δεν έχει τίποτα χρήσιμο και
κανένα προορισμό. Αυτά που βρίσκονται πάντοτε και παντού μαζί μας, αυτά με τα οποία
ρυθμίζουμε τη ζωή και τη δραστηριότητά μας, αυτά με τα οποία αποδίδουμε χρησιμότητα και
αξία στα εξωτερικά πράγματα στο σχετικό σύντομο χρονικό διάστημα της ζωής μας, αυτά
είναι η ψυχή μαζί με τη γνώση και τη σκέψη μας. Σε αυτά πρέπει να επενδύσουμε
περισσότερο και από αυτά να έχουμε τις πιο μεγάλες προσδοκίες και όχι από την τύχη.
Με δεδομένες τις παραπάνω θέσεις μπορούμε να τολμήσουμε μερικές προβλέψεις για την
ύπαρξη εξωγήινης ζωής. Σε πρώτη έκφραση μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα, ότι:
Υπάρχουν αναρίθμητες περιοχές του Σύμπαντος με εξελιγμένες μορφές ζωής. Αυτή η
πρόβλεψη δεν γίνεται μόνο με την επιστημονική πληροφορία για τις τρομερές διαστάσεις του
Σύμπαντος και τους αμέτρητους γαλαξίες με τα δισεκατομμύρια άστρων που περιλαμβάνουν.
Βγαίνει σαν λογικό συμπέρασμα όταν θεωρήσουμε το φαινόμενο της ζωής σαν έμμεση
παρουσία (με τους υλικούς φορείς) της άμεσης και διανοητικής ύπαρξης του ολοκληρωμένου
Σύμπαντος. Η έμμεση παρουσία (υλοποίηση) της σκέψης/νόησης του ολοκληρωμένου και
σταθεροποιημένου Σύμπαντος αναγκαστικά πρέπει να "παρακολουθεί" και συνδέεται
(τουλάχιστον έμμεσα) με τις εξελίξεις της ζωής που γίνονται σε πολλές περιοχές του
Σύμπαντος και στους διαφορετικούς χρόνους. Αυτός ο συγχρονισμός για την εμφάνιση όλων
των δυνατών μορφών ζωής και με όλους τους δυνατούς τρόπους επιβάλλεται από την ίδια
γενική αρχή που επιβάλλει τη διατήρηση των ίδιων ορίων στις φυσικές μεταβολές και τη
μεσολάβηση των ίδιων δομικών στοιχείων για την ύπαρξη των ξεχωριστών πραγμάτων.
Αυτές δεν θα είναι τελείως διαφορετικές από τη ζωή εδώ στη Γη και φυσικά θα
"αντανακλούν" το περιβάλλον τους. Οι ενδεχόμενες εντυπωσιακές διαφορές στην εμφάνιση
και στην κατασκευή δεν θα είναι πιο παράξενες από τις διαφορές που έχουμε παρατηρήσει
ήδη στις μορφές ζωής του πλανήτη μας.
Θα είναι θνητές και θα υπάρχουν πολλοί τρόποι για να χάσουν πρόωρα την ύπαρξή τους
(αφού γενικότερα η αρχή και το τέλος αποτελούν όρια για κάθε περιορισμένη ύπαρξη).
Θα έχουν αισθητικότητα, διότι αυτή είναι η πρώτη ιδιότητα κάθε εξελιγμένης ζωής μέσα στο
περιβάλλον της. Το έμβιο πράγμα φέρει ένα εσωτερικό φορτίο, βιώνει κάποια αίσθηση και
δέχεται υλικές επιδράσεις από το περιβάλλον του. Ορισμένες από αυτές τις επιδράσεις
προκαλούν κάποια μεταβολή στη σταθερότητά του και τότε λέμε ότι αυτό αισθάνεται. Στη
μεταβολή αυτή αντιδρά αναλόγως πως εκλαμβάνεται, σαν ωφέλιμη ή σαν
αποσταθεροποιητική. Η επανάληψη της μεταβολής αυτής, την κάνει αναγνωρίσιμη.
Οι εξελιγμένες μορφές ζωής των άλλων περιοχών και πλανητών δεν θα περιορίζονται σε
επίπεδο αισθήσεων και στιγμιαίας νοημοσύνης. Εάν αναγνωρίσουμε, ότι η διαφορά του
ανθρώπου από τα άλλα ζώα προέρχεται από τη δυνατότητα να συγκρατεί στη μνήμη και με
τη γλώσσα του τα δεδομένα των αισθήσεων και να τα συγκρίνει, τότε δεν θα μας φανεί
μεγάλο το άλμα στην πορεία της εξέλιξης της ζωής.
Στην πορεία εξέλιξης του πολιτισμού σε άλλες περιοχές του Σύμπαντος, θα υπάρχουν πολλές
ομοιότητες. Θα υπάρχουν παρόμοια προβλήματα, παρόμοιες ανακαλύψεις και θα κατέχουν
πολλές ίδιες γνώσεις με τις δικές μας. Η πορεία της εξέλιξής τους θα περιλαμβάνει μορφές
κοινωνίας, επεμβάσεις στο φυσικό περιβάλλον, ανακαλύψεις και τεχνολογίες που πρέπει να
προηγούνται για να μπορέσουν να ακολουθήσουν οι εξελίξεις, η αξιοποίηση της εμπειρίας
και της συσσωρευμένης γνώσης.
Στις εξελιγμένες μορφές ζωής των άλλων πλανητών θα υπάρχουν και πλάσματα όπως οι
άνθρωποι, με τα βασικά χαρακτηριστικά της ανατομίας και της βιολογίας του, όπως τα δύο
πόδια, το κεφάλι και τα χέρια, ο σκελετός, η όρθια στάση, κυτταρική δομή, ανάγκες
αυτοσυντήρησης, ικανότητα σκέψης και συναισθηματικές καταστάσεις.
Αναπόφευκτα θα υπάρχουν διαφοροποιήσεις στην εμφάνιση τους, στη γλώσσα και σε
βιολογικά χαρακτηριστικά που θα οφείλονται στο διαφορετικό περιβάλλον τους και στη
χρονική περίοδο της γέννησής τους. Οπωσδήποτε, τουλάχιστον στο αρχικό χρονικό διάστημα
της παρουσίας τους και της ιστορίας τους, θα υπάρχουν και ομαδικές διαφοροποιήσεις,
ξεχωριστές κοινωνίες, πολιτισμικές διαφορές και παρόμοια προβλήματα συμβίωσης και
συνεργασίας.
Εάν στην πορεία του ανεξάντλητου χρόνου πραγματοποιούνται όλες οι δυνατές εξελίξεις
όλων των πραγμάτων, τότε, κατά πάσα πιθανότητα στο βάθος του χώρου υπάρχει πολύ
μεγάλος αριθμός πλανητών όπως ο δικός μας, άνθρωποι όπως εμείς και τελικά εμείς οι ίδιοι
σε άλλες συνθήκες και περιστάσεις.
Η μοναδική έρευνα δεν διεξάγεται στο Διάστημα, αλλά τον φλοιό της Γης!Στον πλανήτη μας,
όπου υπάρχουν πετρώματα των οποίων η ηλικία ξεπερνά τα τρία δισεκατομμύρια χρόνια και
σύμφωνα με τους επιστήμονες, το μυστικό της ανάπτυξης της ζωής ενδέχεται να κρύβεται σε
αυτά. Στόχος του ερευνητικού προγράμματος, που χρηματοδοτείται από τη NASA, είναι ο
εντοπισμός ενδείξεων βιολογικής δραστηριότητας, "βιοϋπογραφών" και "βιοδεικτών", όπως
αποκαλούνται επιστημονικά. Όπως δήλωσε ο γεωλόγος και επικεφαλής της ομάδας ."Πάντα
υπάρχει μια κρυμμένη ιστορία στα πετρώματα και εξαρτάται από εμάς το αν θα καταφέρουμε
να βρούμε τα κατάλληλα εργαλεία ώστε να μπορέσουμε να "ανακρίνουμε" αυτά τα
πετρώματα και να μάθουμε την ιστορία τους".Καταφέρνοντας να διαπιστώσουν πώς
αναπτύχθηκε η ζωή, στην προκειμένη περίπτωση στη Γη, οι επιστήμονες ευελπιστούν να
καταλήξουν σε κρίσιμα συμπεράσματα για την ανάπτυξη της ζωής και αλλού στο Διάστημα,
ιδιαίτερα στον ΄Αρη.
Η Αστρονομία είναι η επιστήμη η οποία ασχολείται με
τη μελέτη των ουρανίων σωμάτων. Αντικείμενο μελέτης
γι αυτήν αποτελεί σε αρκετές περιπτώσεις και ο
πλανήτης μας ως ουράνιο σώμα που είναι, αλλά τα
ουσιαστικά όρια του πεδίου μελέτης της εκτείνονται
μέχρι τις εσχατιές του Σύμπαντος.
ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΑΣΤΟΝΟΜΙΑ
Οι αρχαίες θεωρίες της Αστρονομίας διατηρήθηκαν ζωντανές μέσω του Βυζαντίου,
όπου επιστήμονες-διανοούμενοι- οι περισσότεροι κληρικοί- μελέτησαν, βελτίωσαν,
αλλά και μετέφεραν στη Δύση τις ιδέες και σχήματα. Έτσι, οι ιδέες αυτές έγιναν
γνωστές και άρχισε ένας διάλογος για την κίνηση των πλανητών και καταλήξαμε
στον Κοπέρνικο, τον Κέπλερ, τον Γαλιλαίο και τον Νεύτωνα", ανέφερε- μεταξύ
άλλων- ο κ. Πάσχος, επισημαίνοντας πως πολλά από τα χειρόγραφα αυτά δεν έχουν
ακόμη εκδοθεί και κάθε σοβαρή συμπλήρωση με νέες μελέτες θα εκτιμηθεί σε
διεθνές επίπεδο.
.
Την εποχή εκείνη, ο νόμος των ίσων επιφανειών του Κέπλερ είναι παρόν σε θεωρίες
του Ηλίου με ένα επίκυκλο (Horrocks 1627), ενώ ο Νασίρ αλ Ντιν αλ Τούσι και ο
Χιονιάδης αντικαθιστούν τον "εξισωτή" του Πτολεμαίου με το "ζεύγος" του
Πρόκλου/ at Tusi.
Παράλληλα, η κίνηση της Γης αναφέρεται σε κείμενα των Γεωργίου Παχυμέρη,
Ιωάννη Δαμασκηνού και Μιχαήλ Ιταλικού, ενώ ο Νικηφόρος Γρηγοράς προτείνει τη
διόρθωση του ημερολογίου λόγω μετάπτωσης των ισημεριών.
Ο Έλληνας καθηγητής αναφέρθηκε και στις νέες ιδέες που αναπτύχθηκαν στις δύο
αυτές περιόδους, καθώς και στον τρόπο που επιτεύχθηκαν, επισημαίνοντας πως η
παράδοση των βυζαντινών συνεχίσθηκε και μετά το 1453, όπου στα χρόνια του
διαφωτισμού έχουμε αστρονόμους που αφυπνίζουν με τις εργασίες τους τη συνείδηση
του ελληνικού γένους.
Οι πληροφορίες για την αστρονομία και τα μαθηματικά στο Βυζάντιο, προέρχονται
από παλαιά χειρόγραφα, ανέφερε, επισημαίνοντας πως σε μια πρόσφατη έκθεση
χειρογράφων στις Ηνωμένες Πολιτείες παρουσιάσθηκαν χειρόγραφα, τα περισσότερα
από τα οποία ήταν βυζαντινά.
Υπάρχουν περισσότερα από 1.000 χειρόγραφα με θέμα τα μαθηματικά και την
αστρονομία σε πολλές βιβλιοθήκες του κόσμου. Αρκετά από αυτά σώζονται σε
μοναστήρια και πολλά σε βιβλιοθήκες της Κωνσταντινούπολης και της Ιταλίας.
Πρώιμη βυζαντινή περίοδος
Η αστρονομία, την εποχή εκείνη, έχει ως αντικείμενο την ανακάλυψη των
γεωμετρικών κανόνων που περιγράφουν τις κινήσεις της Σελήνης, του Ηλίου και των
πέντε πλανητών.
"Για να εξηγήσουμε τις κινήσεις των ουρανίων σωμάτων απαιτείται- αναφέρει ο
Έλληνας καθηγητής- η κατανόηση και η παρουσίαση των αρχών της κινηματικής.
Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, οι βασικές κινήσεις είναι δύο: η ευθύγραμμη και η
κυκλική. Η αλλαγή του τρόπου σκέψεως, που διορθώνει την κινητική θεωρία του
Αριστοτέλη και επεκτείνει τους φυσικούς νόμους ώστε να ισχύουν σε όλο τον κόσμο,
αρχίζει την πρώιμη Βυζαντινή περίοδο (5ος - 6ος αιώνα μ.Χ.).
Η σχολή της Αλεξάνδρειας, με εκπρόσωπο τον Ιωάννη τον Φιλόπονο (529 μ.Χ.),
παρουσιάζει, άλλες, πρωτότυπες ιδέες. Ο Ιωάννης Φιλόπονος είναι χριστιανός,
ελληνικής καταγωγής και έγραψε κριτική για τον Αριστοτέλη και τον νεοπλατωνικό
φιλόσοφο Πρόκλο. Ο Φιλόπονος μελετά πειραματικά την πτώση των σωμάτων και
βρίσκει ότι ο χρόνος που χρειάζονται δύο σώματα να πέσουν από ίδιο ύψος είναι
ανεξάρτητος από το βάρος τους. Τα κινούμενα σώματα, λέει ο Φιλόπονος, έχουν μία
"ωθητική δύναμη" (impetus, ενώθηση, ορμή), ενώ ο ίδιος εισάγει το νόμο της
"αδράνειας" των σωμάτων και υποστηρίζει ότι ο αιθέρας είναι θερμότητα που επιδρά
στην "υποσελήνια" περιοχή.
Μια παρόμοια κριτική του Αριστοτέλη εξασκείται από τον Αβερρόη (1126-1198), και
αργότερα από τον Nίκολας Ορέμ και τον Ζαν Μπουριντάν στο Παρίσι, ενώ ο
Γαλιλαίος ασπάζεται τις θεωρίες του Φιλόπονου.
Την ίδια περίπου εποχή ο Πρόκλος, στην Αθήνα, αποδεικνύει ότι η ευθύγραμμη
κίνηση μπορεί να παραχθεί από τη μεικτή κίνηση δύο κυκλικών κινήσεων. Αυτό
σημαίνει- υποστηρίζει- ότι η ταξινόμηση του Αριστοτέλη σε 'ευθύγραμμη' και
'κυκλική', δεν μπορεί να είναι η βάση της κινηματικής, αφού οι δύο κινήσεις
σχετίζονται μεταξύ τους.
Yστεροβυζαντινή περίοδος
Ο Θεόδωρος Μετοχίτης έγραψε ένα μεγάλο έργο, που είναι παράλληλο με "την
Μεγίστη Σύνταξη", με πολλούς διαφορετικούς πίνακες, με το οποίο προσπαθεί και
ελπίζει να ανυψώσει το επίπεδο διδασκαλίας της Αστρονομίας. Και οι τρεις εργασίες
τους είναι γεωκεντρικές, δηλαδή η Γη είναι στο κέντρο του ηλιακού συστήματος και
ο Ήλιος, η Σελήνη και οι πέντε πλανήτες περιστρέφονται γύρω από τη Γη. Ο δε
Χιονιάδης εισάγει προ-Κοπερνιακές ιδέες σε χειρόγραφα που βρίσκονται στην Ιταλία
και είναι πολύ πιθανό να ήταν γνωστά στον Κοπέρνικο.
Ο κ. Πάσχος ανέφερε ακόμη ότι πολλά χειρόγραφα μεταφέρθηκαν στην Ιταλία από
τον κληρικό και μετέπειτα καρδινάλιο Βησσαρίωνα, καθώς και από τον Γεώργιο
Τραπεζούντιο.
Η δε βιβλιοθήκη χειρογράφων του Βησσαρίωνα διασώζεται στη Βενετία. Ο
Βησσαρίων επισκέφθηκε στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης δύο καθηγητές, τον Γκέορκ
Πέουρμπαχ (Georg Peurbach) και τον Γιοχάνες Ρετζιομοντάνους (Johannes
Regiomontanus), τους οποίους έπεισε να μεταφράσουν αρχαία και βυζαντινά κείμενα
από τα ελληνικά στα λατινικά. Μερικά από αυτά εκδόθηκαν και διασώζεται ένας
κατάλογος του προγράμματος που είχαν σχεδιάσει. Οι δύο αυτοί αστρονόμοι
θεωρούνται σήμερα πρωτοπόροι της Αναγέννησης της Δύσης
Η ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Οι Έλληνες πολλούς αιώνες ή και χιλιετίες προ Χριστού ήξεραν να ερμηνεύσουν τα
αστρικά φαινόμενα και τον ουράνιο θόλο. Μάλιστα αναφέρονται απόπειρες ουρανίων
χαρτογραφήσεων ήδη κατά την Β΄ χιλιετία προ Χριστού. Με την πρόοδο στην
επιστήμη, αυξήθηκαν και οι απαιτήσεις όχι μόνον τής Ανθρωπότητας, αλλά και τών
ιδίων τών αστρονόμων. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι δειλά δειλά, σε ορισμένες
περιπτώσεις, κάποιοι αστρονόμοι παρουσίαζαν το έργο τους υπό μορφήν ποιήματος.
Το φαινόμενο αυτό απαντάται και στην Ιατρική, τής οποίας πολλοί εκπρόσωποι
έπραξαν το ίδιο. Δεν πρέπει να μάς εκπλήσσει καθόλου, διότι η επιστήμη για τον
Έλληνα εμπεριέχει το στοιχείο τής καλλιτεχνίας. Την Αστρονομία ανέπτυξαν και
προώθησαν σπουδαίες μορφές τού ελληνικού πνεύματος.
Ως πρώτος σοφός και - μεταξύ άλλων ιδιοτήτων του - αστρονόμος θεωρείται κατά
τούς μυθικούς χρόνους ο Κένταυρος Χείρων. Άλλος από τούς πρωτεργάτες τής
Αστρονομίας υπήρξε ο επίσης μυθολογικός Άτλας. Ακόμη, ο Ορφέας ως θεοποιημένη
[υπαρκτή] μορφή, ίσως από την πόλη "Πίμπλα" τής Πιερίας. Όμοιας αίγλης έχαιραν
οι ανάλογοι τού Ορφέα Μουσαίος από την Ελευσίνα, Παλαμήδης, και άλλοι. Τα ίδια
συμβαίνουν και με τον Όμηρο, καθώς και με τον Ησίοδο από την Άσκρα τής
Βοιωτίας, στα φιλολογικά έργα τών οποίων διαφαίνονται γνώσεις Αστρονομίας. Εν
συνεχεία ο Φώκος από τη Σάμο, ο Θαλής ο Μιλήσιος [: απ' τη Μίλητο τής Μικράς
Ασίας], ο Θεόδωρος από την Σάμο, και ο Αναξίμανδρος απ' τη Μίλητο, όλοι τους
κατά τον έβδομο προς έκτο αιώνα προ Χριστού, ο Αναξιμένης από τη Μίλητο, έκτος
π.Χ. αιώνας, ο Πυθαγόρας από την Σάμο και η σύζυγός του Θεανώ από τον Κρότωνα
τής Μεγάλης Ελλάδας τον έκτο προς πέμπτο προ Χριστού αιώνα, ο Ίππασος από το
Μεταπόντιο τής Μεγ. Ελλάδος, επίσης τον έκτο προς πέμπτο π.Χ. αι., οι περίπου
σύγχρονοί του Φιλόλαος από τον Κρότωνα ή τον Τάραντα και Παρμενίδης από την
Ελέα τής Μεγ. Ελλάδας, ο Αναξαγόρας από τις Κλαζομενές τής Μ. Ασίας τον πέμπτο
αι. π.Χ., ο Άρπαλος, Ε΄ π.Χ. αιώνας, ο Οινοπίδης από την Χίο, ίδιος αιώνας, όπως και
η Αγλαονίκη από την Θεσσαλία, ο Διογένης ο Απολλωνιάτης [: ίσως από την
Απολλωνία τής Κρήτης], ο Έκφαντος από τις Συρακούσες, ο Μέτων από την Αθήνα,
όλοι αυτοί κατά τον Ε΄ πάντα αιώνα π.Χ., ο Εύδοξος από την Κνίδο τής Μ. Ασίας, Δ΄
αι. π.Χ., ο Πυθέας από την Μασσαλία, τον ίδιον αιώνα, ο Φίλιππος από τον Οπούντα
τής Φθιώτιδος, Δ΄ π.Χ. αι., καθώς και ο Ηρακλείδης από την Ηράκλεια τού Πόντου,
και ο Ελικών από την Κύζικο τής Μ. Ασίας, ομοίως τον Δ΄ αιώνα π.Χ., ο Αρίσταρχος
από την Σάμο κατά τον Δ΄ προς Γ΄ π.Χ. αι., ο Αρχιμήδης από τις Συρακούσες τής
Μεγ. Ελλάδας τον Γ΄ π.Χ. αι., όπως κι ο Κόνων απ' τη Σάμο, ο Ερατοσθένης, ο
επονομαζόμενος "Πένταθλος", από την Κυρήνη τον τρίτο έως δεύτερο αι. π.Χ., ο
Απολλώνιος από την Πέργη τής Παμφυλίας στη Μ. Ασία, Γ΄ προς Β΄ π.Χ. αιώνας, ο
Ίππαρχος απ' τη Νίκαια τής Βιθυνίας στη Μικρά Ασία, Β΄ π.Χ. αι., ο Σέλευκος από τη
Σελεύκεια, Β΄ αι. π.Χ., ο Ποσειδώνιος από την Απάμεια τής Συρίας, Β΄ προς Α΄ αι.
π.Χ., την ίδια περίοδο και ο Υψικλής ο Αλεξανδρέας, και ο Γέμινος ο Ρόδιος, ο
Σωσιγένης απ' την Αλεξάνδρεια τον πρώτο π.Χ. αι., ο Πτολεμαίος Κλαύδιος από την
Πτολεμαΐδα ή από το Πηλούσιο τής Αιγύπτου τον δεύτερο μετά Χριστόν αιώνα, ο
αυτοκράτορας Ιουλιανός τον Δ΄ μ.Χ. αι., ο Θέων και η θυγατέρα του Υπατία, και οι
δύο από την Αλεξάνδρεια κατά την μεταβατική από την Αρχαιότητα στο Βυζάντιο
εποχή τού Δ΄ αιώνα μ.Χ., υπήρξαν εκείνοι οι οποίοι προβίβασαν την ελληνική
Αστρονομία σε υψηλά επίπεδα.
Στα κείμενα τού Ορφέως υποδηλώνονται στοιχεία αστρονομικού και κοσμογονικού
ενδιαφέροντος μαζί με κάποιες νύξεις ηλιοκεντρικού περιεχομένου. Στον Παλαμήδη
αποδίδεται η διαίρεση τού χρόνου σε μήνες, ημέρες, και ώρες. Ο Θαλής ή ο
Κένταυρος Χείρων ήταν ο κατασκευαστής τής ουράνιας σφαίρας, κάτι αντίστοιχο
προς την υδρόγειο σφαίρα αλλά με απεικονίσεις ουρανίων αστερισμών. Αργότερα οι
Εύδοξος, Αναξίμανδρος, Αρχιμήδης, Ίππαρχος, κ.ά. βελτίωσαν ή τροποποίησαν
εκείνη την σφαίρα. Ο Φώκος ανακάλυψε τον αστερισμό τής Μικράς Άρκτου.
Ο Θεόδωρος περιέγραψε και ονόμασε τον αστερισμό τής Κασσιόπης. Ο Θαλής, ο
οποίος είχε μελετήσει επισταμένως την Ήλιο και την Σελήνη και γνώριζε τη
συμπεριφορά τους, μπορούσε να υπολογίζει τις εκλείψεις τους, όπως εξ άλλου και ο
σύγχρονός του Φερεκύδης από την Σύρο. Μάλιστα ο Θαλής κατέπληξε τούς
Αιγυπτίους με την επιτυχή πρόγνωση τής έκλειψης Ηλίου τής 28ης Μαΐου τού έτους
585 π.Χ. Υποστήριζε ότι η Σελήνη είναι ετερόφωτη δεχόμενη το φως της από τον
Ήλιο. Ο ίδιος, κατά τον Ευθύδημο, ανακάλυψε τη μεταβλητή περίοδο τών
ηλιοστασίων, ενώ κατά τον Διογένη τον Λαέρτιο πρώτος υπολόγισε τη διάρκεια τού
έτους σε 365 ημέρες.
Ο Αναξίμανδρος παραδεχόταν ότι η Γη είναι μετέωρη [- βέβαια, έσφαλλε ως προς το
σχήμα της, το οποίο θεωρούσε κυλινδρικό] και ότι κινείται γύρω από το "κέντρο τού
κόσμου" [- ίσως εννοούσε τον Ήλιο]. Σύμφωνα με τον Διογένη τον Λαέρτιο
διακήρυττε ότι η Γη έχει σχήμα σφαίρας [- βλέπετε, οι πληροφορίες που έχουμε δεν
συμπίπτουν πάντα μεταξύ τους] και βρίσκεται στο κέντρο τού Σύμπαντος, ότι η
Σελήνη είναι ετερόφωτη φωτιζόμενη από τον Ήλιο, κλπ. Υποστήριζε ότι δεν υπάρχει
μόνο ένα σύμπαν, αλλά πολλά σύμπαντα? θεωρία η οποία υποστηρίζεται από
πολλούς σύγχρονούς μας αστρονόμους.
Ο Σιμπλίκιος μάς πληροφορεί ότι ο Αναξίμανδρος μετρούσε τις αποστάσεις τών
πλανητών από την Γη, καθώς και τα μεγέθη τους. Στον Αναξίμανδρο επίσης οφείλεται
ο πρώτος αστρονομικός χάρτης ο οποίος απεικόνιζε τις θέσεις τών άστρων και τις
μεταξύ τους αποστάσεις, η χάραξη τής ετήσιας διαδρομής τού Ηλίου στην
εκλειπτική, η ακριβής μέτρηση τής λοξώσεως τής εκλειπτικής, κ.ά. Επίσης πρώτος ο
Αναξιμένης χρησιμοποίησε το αστρονομικό όργανο "γνώμων". Τον Ήλιο τον
θεωρούσε πύρινη μάζα [- όμως έσφαλλε ως προς το μέγεθός του]. Πίστευε κι εκείνος
στο ετερόφωτον τής Σελήνης.
Ο Πυθαγόρας πιθανώς δίδασκε ότι η Γη είναι σφαιρική. Αυτός και οι καθηγητές τής
σχολής του [: Πυθαγόρεια Σχολή] εξήγησαν τις εκλείψεις και τις φάσεις τής Σελήνης.
Εγνώριζαν επίσης ότι οι κομήτες είναι ουράνια σώματα που πραγματοποιούν
περιοδική εμφάνιση. Ακόμη δίδαξαν, στην αρχή με αρκετά σφάλματα κι αργότερα με
βελτιωμένη και διορθωμένη διατύπωση, την κίνηση τής Γης περί τον άξονά της ιδίως ο Λύσις από τον Τάραντα, έκτος προς πέμπτον αιώνα προ Χριστού, και οι
συμπατριώτες Ικέτας και Έκφαντος από τις Συρακούσες τον πέμπτο π.Χ. αιώνα.
Ο Ίππασος διακήρυττε ότι η Γη είναι σφαιρική και το Σύμπαν πεπερασμένο. Ο
Παρμενίδης αποδεχόταν κι εκείνος με τη σειρά του τη σφαιρικότητα τής Γης και ότι η
Σελήνη είναι ετερόφωτη δεχόμενη φως από τον Ήλιο. Ο Φιλόλαος ισχυριζόταν ότι η
Γη και η Σελήνη περιστρέφονται [- η Γη σε εικοσιτέσσερις ώρες? εσφαλμένο
βεβαίως, αλλά επαναστατικό για την εποχή του] γύρω από την - κατ' αυτόν - πύρινη
"Εστία τού παντός" την οποία δεν γνωρίζουμε εάν ταύτιζε με τον Ήλιο. Καθόρισε την
περίοδο τής Σελήνης σε 29,5 ημέρες, τη διάρκεια τού ηλιακού έτους σε 364,5 ημέρες,
και τού σεληνιακού σε 354 ημέρες.
Συνεχίζοντας τις σκέψεις που είχαν εκφράσει ο Ξενοφάνης από την Κολοφώνα τής
Μ. Ασίας τον έκτο προς πέμπτο αιώνα π.Χ., και ο Ίππασος αργότερα, ο Φιλόλαος
εισήγαγε βελτιωμένη και οριστική έννοια τού "πεπερασμένου", και είπε ότι το
Σύμπαν απαρτίζεται από άπειρα κι από πεπερασμένα στοιχεία.
Ο Αναξαγόρας έδωσε κάποια ψήγματα τής θεωρίας τής περιστροφικής κίνησης τών
πλανητών, αν και με σφάλματα στη σύλληψή της. Μίλησε για γήινη βαρύτητα αλλά
και για εκείνην άλλων ουρανίων σωμάτων. Τον Ήλιο τον θεωρούσε διάπυρη σφαίρα.
Ο ίδιος διατύπωσε την άποψη ότι η Σελήνη έχει στερεό έδαφος με κοιλάδες και όρη.
Την άποψη αυτή τού Αναξαγόρα έκλεψε ο Ιταλός Γαλιλαίος [: Galileo Galilei] και
μάς ... ενημέρωσε τον δέκατο έβδομο μετά Χριστόν αιώνα ότι η Σελήνη έχει ...
στερεό [: γαιώδες] έδαφος με κοιλάδες και όρη! Πρώτος επίσης ο Αναξαγόρας
εξήγησε τις φάσεις και τις εκλείψεις τής Σελήνης. Μίλησε, τέλος, και για την ύπαρξη
κι άλλων ηλιακών συστημάτων.
Ο Άρπαλος υπολόγισε το (ηλιακό) έτος σε 365 ημέρες και 13 ώρες [- δηλαδή 365,54
ημέρες]. Ο δε Οινοπίδης το υπολόγισε σε 365,3728 ημέρες. Η Αγλαονίκη προέβλεπε
τις εκλείψεις Ηλίου και Σελήνης με ακρίβεια ώρας. Γι' αυτήν λέγεται ότι βελτίωσε
κάποιες γνώσεις που τής είχαν παράσχει οι Χαλδαίοι. Ο Διογένης ο Απολλωνιάτης
πρέσβευε ότι η Γη είναι σφαιρική. Ο Έκφαντος δεχόταν την περιστροφική κίνηση τής
Γης περί τον άξονά της εντός εικοσιτεσσάρων ωρών. Ο Φαίνος από την Αθήνα
μέτρησε με αρκετή ακρίβεια την διάρκεια τού (ηλιακού) έτους, και ο μαθητής του
Μέτων την προσδιόρισε σε 365,26 ημέρες. Ο Μέτων, μαζί με τον Ευκτήμονα,
παρατήρησε το 432 π.Χ. την πιο αρχαία θερινή τροπή τού έτους. Η παρατήρηση
εκείνη οδήγησε στον καθορισμό τού τροπικού έτους σε 365 ημέρες 5 ώρες 23 λεπτά
τής ώρας.
Ο Κάλλιππος από την Κύζικο τής Μ. Ασίας, Δ΄ αι. π.Χ., υπολόγισε σε 365,25 ημέρες
τη διάρκεια τού έτους, και σε 29 ημέρες 12 ώρες 44΄ 25΄΄ την διάρκεια τού
σεληνιακού μήνα.. Ανάμεσα σε πολλά στοιχεία στην διδασκαλία τού φιλοσόφου
Δημόκριτου από τ' Άβδηρα εντοπίζουμε την πρώτη αναφορά, έστω και μικρή, στη
μοριακή σύσταση τού Γαλαξία. Ο Εύδοξος καθόρισε με ακρίβεια τις θέσεις τών
αστέρων, περιέγραψε τούς αστερισμούς, και συνέταξε κατάλογο ουρανίων σωμάτων.
Πραγματοποιούσε συστηματικές παρατηρήσεις τού ουρανίου θόλου, και
χρησιμοποιούσε τα Μαθηματικά για να λύσει διάφορα αστρονομικά προβλήματα. Με
τον ίδιο τρόπο απέδειξε τη σφαιρικότητα τής Γης.
Ο Πυθέας ανακάλυψε ότι ο βόρειος πόλος τού ουρανού δεν είναι ακίνητος.
Ανακάλυψε επίσης ότι η παλίρροια σχετίζεται με τις φάσεις τής Σελήνης. Ο Φίλιππος
από τον Οπούντα μελέτησε τις αποστάσεις και το μέγεθος Ηλίου και Σελήνης, όπως
και τις εκλείψεις τους. Ο Ηρακλείδης από την Ηράκλεια, όπως άλλοι αναφερθέντες
προγενέστεροί του δίδαξε ότι η Γη περιστρέφεται περί τον άξονά της σε 24 ώρες.
Ο Ελικών προϋπολόγισε την έκλειψη Ηλίου η οποία σημειώθηκε στις 12 Μαΐου τού
361 π.Χ. Ο φιλόσοφος Αριστοτέλης ο Σταγ(ε)ιρίτης επίσης ασχολήθηκε με την
Αστρονομία, και διατύπωσε πολλά σχόλια, άλλα σωστά κι άλλα εσφαλμένα. Σε μία
από τις επισημάνσεις του περιέγραφε τη Γη ως σφαιρική.
Ο Αρίσταρχος υπήρξε ο σαφέστερος διατυπωτής τής θεωρίας ότι οι πλανήτες τού
πλανητικού μας συστήματος κινούνται γύρω από τον Ήλιο. Την ηλιοκεντρική αυτή
θεωρία είχαν αρχίσει να προτείνουν αμυδρά οι Πυθαγόρειοι, και κάπως εντονότερα ο
Ηρακλείδης, όμως ο Αρίσταρχος την διευκρίνισε επαρκώς και την εδραίωσε. Ο ίδιος
αστρονόμος ασχολήθηκε με τον υπολογισμό τών διαστάσεων [: όγκος, διάμετρος,
αποστάσεις] Σελήνης και Ηλίου, με αρκετά ικανοποιητικά για την εποχή του
αποτελέσματα τα οποία όμως σήμερα έχουν καταρριφθεί έως έναν μεγάλο βαθμό. Για
τις μετρήσεις εκείνες, πάντως, ο Αρίσταρχος εφάρμοζε σωστές μεθόδους, τις οποίες
έχουν βελτιώσει οι σημερινοί επιστήμονες.
Ο φιλόσοφος Ζήνων από το Κίτιο τής Κύπρου, τον Δ΄ προς Γ΄ αι. π.Χ., μεταξύ
διαφόρων - σωστών ή εσφαλμένων - αντιλήψεων που είχε επί αστρονομικών
ζητημάτων, πίστευε ότι η Γη είναι σφαιρική. Το ίδιο πίστευε και ο Αρχέδημος την
ίδια εποχή. Μεγάλες υπηρεσίες προσέφερε στην Αστρονομία και ο Αρχιμήδης.
Ασχολήθηκε με τον υπολογισμό τής διαμέτρου Γης, Σελήνης, Ηλίου, κατέταξε τού
πλανήτες κατ' απόσταση από την Γη, κλπ. Υπολόγισε εξ άλλου την διάρκεια τού
έτους σε 365,25 ημέρες, καθώς και τις ημερομηνίες τών εκλείψεων Ηλίου και
Σελήνης οι οποίες επρόκειτο να σημειωθούν. Το πλανησφαίριο που κατασκεύασε ο
ίδιος από γυαλί ή από μέταλλο βελτιώνοντας ουράνιες σφαίρες προγενέστερων
επιστημόνων, αποτελεί το πρώτο πλανητάριο [: όπως θα το ονομάζαμε σήμερα] στην
Ιστορία, και υπολόγιζε τις κινήσεις όλων τών ουρανίων σωμάτων.
Ο Αρίστυλλος από την Σάμο και ο Τιμόχαρις έκαναν κατά τον Γ΄ π.Χ. αι. σημαντικές
παρατηρήσεις τών λιγότερο γνωστών αστέρων, κι έθεσαν τις βάσεις για αστρονομικές
ανακαλύψεις από μεταγενέστερους αστρονόμους. Ο Χρύσιππος από τούς Σόλους τής
Κιλικίας στη Μ. Ασία, Γ΄ π.Χ. αι., διακήρυττε ότι η Σελήνη ασκεί μεγάλη επίδραση
στον πλανήτη μας. Ο Κόνων μελέτησε τις εκλείψεις εις βάθος, συνέταξε ημερολόγιο
στο οποίο αναφερόταν πότε ανέτελλαν και πότε έδυαν οι αστέρες, εντόπισε
αστερισμούς, κλπ.
Ο Ερατοσθένης με αξιοθαύμαστο μαθηματικό τρόπο ο οποίος έχει σωθεί υπολόγισε
την περίμετρο τής Γης. Επίσης υπολόγισε με εξ ίσου αξιοθαύμαστη ακρίβεια την
λόξωση τής εκλειπτικής, και πραγματοποίησε μετρήσεις τών αποστάσεων Σελήνης
και Ηλίου από τη Γη. Ο Απολλώνιος από την Πέργη έθεσε τις θεωρητικές βάσεις για
τα επιτεύγματα τών μεταγενεστέρων του αστρονόμων. Μάλλον ήταν οπαδός τού
ηλιοκεντρικού συστήματος. Ο Ίππαρχος, αξιοποιώντας κι εμπλουτίζοντας τις μελέτες
και τις παρατηρήσεις που είχαν πραγματοποιήσει οι Αρίστυλλος και Τιμόχαρις,
ανακάλυψε την μετάπτωση τών ισημεριών, φαινόμενο μεγάλης σημασίας για την
Αστρονομία. Επίσης ήταν ο πρώτος που μίλησε για τούς καινοφανείς αστέρες [:
nova], και το 134 π.Χ. δικαιώθηκε με την περίπτωση αστέρα αυτού τού είδους, ο
οποίος ανήκε στον αστερισμό τού Σκορπιού.
Ο ίδιος αστρονόμος συνέταξε ακριβή κατάλογο με περισσότερους από χίλιους
απλανείς αστέρες, στον οποίον αναφέρονται η ακριβής θέση και η λαμπρότητα
καθενός. Σε άλλον κατάλογο ο οποίος έχει πλέον καθιερωθεί στην επιστήμη,
κατέταξε τούς απλανείς αστέρες σε έξι μεγέθη με κριτήριο τη λαμπρότητά τους.
Υπολόγισε το (ηλιακό) έτος σε 365 ημέρες 5 ώρες 48΄ 46΄΄ [- δηλαδή 365,24 ημέρες],
την θέση τού απογείου τού Ηλίου, την κίνηση τών πλανητών, την λόξωση τής
εκλειπτικής, την παράλλαξη τού Ήλιου [- για την οποία, ασκώντας αυτοκριτική,
άρχισε να αμφιβάλλει λόγω τού μικρού μεγέθους τού φαινομένου], κλπ. Η
επιστημονική του τοποθέτηση επί τού ζητήματος τής κινήσεως ή μη τής Γης δεν είναι
σαφώς ξεκαθαρισμένη.
Ο Ίππαρχος διέκειτο μεν φιλικά προς το γεωκεντρικό σύστημα, αλλά δεν απέρριψε
ποτέ το ηλιοκεντρικό διότι κατά πάσα πιθανότητα γνώριζε την αξία του. Ίσως, καθότι
λεπτολόγος και τελειομανής αστρονόμος, περίμενε να ολοκληρώσει τις μελέτες και
τις μετρήσεις του πρώτα, ώστε να μπορεί να μιλήσει ανοιχτά και με αδιάσειστα
στοιχεία πλέον για την ορθότητα τού ηλιοκεντρικού συστήματος. Εφάρμοσε τα
Μαθηματικά σε αστρονομικού και γεωγραφικού χαρακτήρα μετρήσεις, για
παράδειγμα με μεγάλη προσέγγιση στον υπολογισμό τού μεσημβρινού τής Γης,
καθώς και σε άλλα πρακτικά θέματα.
Για να αντιληφθούμε το μέγεθος τής προσφοράς τού Ιππάρχου όχι μόνο στην
Αστρονομία, αλλά γενικότερα στις επιστήμες, αρκεί το εξής περιστατικό: όταν το
1859 Δυτικοευρωπαίοι [: Γάλλοι κυρίως] μηχανικοί επρόκειτο να διανοίξουν τη
διώρυγα τού Σουέζ στην Αίγυπτο, περιήλθαν σε δίλημμα σχετικά με το εάν έπρεπε να
προχωρήσουν στην εκτέλεση τού έργου, διότι φοβόντουσαν ότι θα τούς πνίξουν τα
νερά ένεκα τής πιθανής διαφοράς στην στάθμη που είχαν η Μεσόγειος και η Ερυθρά
Θάλασσα. Όταν όμως έγιναν μετρήσεις, επιβεβαιώθηκε ο Ίππαρχος, ο οποίος έλεγε
ότι οι δύο θάλασσες έχουν το αυτό ύψος στάθμης. Ο Σέλευκος υπήρξε υπέρμαχος τής
θεωρίας ότι η Γη εκτελεί δύο κινήσεις, μία περί τον Ήλιο και μία περί τον άξονά της.
Επί πλέον ερμήνευσε το φαινόμενο τής παλίρροιας κι εκείνος.
Ο Ποσειδώνιος από την Απάμεια εισήγαγε μέτρηση για το ύψος τής ατμόσφαιρας.
Ακόμη, υπολόγισε την περίμετρο τής Γης με ικανοποιητική ακρίβεια. Υποστήριζε κι
εκείνος όπως τόσοι άλλοι την εξάρτηση τής παλίρροιας από δυνάμεις τις οποίες ασκεί
η Σελήνη. Ο Υψικλής πρότεινε τη διαίρεση τής εκλειπτικής σε μοίρες, και τής μοίρας
σε βαθμούς. Είναι ο αστρονόμος ο οποίος κάνει την πιο αρχαία αναφορά διαίρεσης
τού ζωδιακού κύκλου σε μοίρες.
Ο Γέμινος, μέγας αστρονόμος κι εκείνος, ασχολήθηκε επισταμένως με την
λαμπρότητα Ηλίου και Σελήνης, και βγαίνει δικαιωμένος από την Αστρονομία τών
τελευταίων δύο αιώνων. Ο Σωσιγένης ανακάλυψε τις περιοδικές μεταβολές τών
φαινομενικών διαμέτρων Ηλίου και Σελήνης. Δεχόταν ότι το έτος διαρκεί 365,25
ημέρες. Έτσι, εισηγήθηκε την θέσπιση πολιτικού έτους 365 ημερών με την προσθήκη
μιας ημέρας ανά τετραετία, δηλαδή την καθιέρωση δίσεκτου έτους 366 ημερών ανά
τετραετία. Αυτό ήταν το "ιουλιανό" ημερολόγιο, επί ημερών Ιουλίου Καίσαρος, και
ίσχυσε έως το 1582 όταν ο πάπας Γρηγόριος ΙΓ΄ έθεσε σ' εφαρμογή το ονομαζόμενο
"γρηγοριανό" ημερολόγιο, δημιούργημα δύο αιώνες νωρίτερα τού Έλληνα
Νικηφόρου Γρηγορά ο οποίος είχε εντοπίσει τις ατέλειες τού ιουλιανού και το είχε
βελτιώσει.
Ο Πτολεμαίος Κλαύδιος ήταν εκπρόσωπος τού γεωκεντρικού συστήματος, το οποίο
ήδη κατά την Αρχαιότητα είχε χαρακτηριστεί από άλλους Έλληνες ως εσφαλμένο και
είχε απορριφθεί υπέρ του ηλιοκεντρικού. Παρά ταύτα, με την συστηματική μελέτη, ο
Πτολεμαίος Κλαύδιος οδηγήθηκε σε πολλά σωστά πορίσματα και πολλές
ανακαλύψεις. Συγκέντρωσε κι επεξεργάσθηκε τις απόψεις προγενέστερών του
Ελλήνων αστρονόμων σε βιβλία, εξέδωσε καταλόγους αστερισμών και
αστρονομικούς χάρτες, έδωσε περιγραφές αστέρων, τού Γαλαξία, κλπ. Ο Ιππόλυτος,
Γ΄ μ.Χ. αι., υπολόγισε κι αυτός την περίμετρο τής Γης με αρκετά μεγάλη ακρίβεια.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αστρονόμοι πραγματοποιούσαν τούς υπολογισμούς και
τις μετρήσεις τους συχνά με δική του μέθοδο ο καθένας. Ο Ιουλιανός υποστήριζε
ένθερμα το ηλιοκεντρικό σύστημα, δηλαδή ότι η σφαιρική Γη κινείται γύρω από τον
Ήλιο. Το στέμμα και η άλως υπήρξαν δύο φαινόμενα τα οποία απασχόλησαν τον
Θέωνα.
Η Υπατία δίδαξε Φιλοσοφία στην Αλεξάνδρεια. Παράλληλα ασχολήθηκε με τη
μελέτη τού έργου άλλων Ελλήνων αστρονόμων πριν από την δική της εποχή. Φέρεται
ως εκείνη η οποία επινόησε και ο μαθητής της Συνέσιος κατασκεύασε τον
αστρολάβο, αστρονομικό όργανο. Σημειωτέον ότι δεχόταν ως φοιτητές της
ανθρώπους κάθε θρησκείας χωρίς να κάνει διακρίσεις ανάμεσά τους. Ο τυφλωμένος
από μίσος όμως χριστιανικός όχλος τής Αλεξάνδρειας την τεμάχισε και κατόπιν την
έκαψε [415 μ.Χ.]. Πάντως, ακόμη κι αν ορισμένοι Έλληνες αστρονόμοι δεν
διέπρεπαν ως καινοτόμοι ή ικανοί σε κάποιον τομέα, πάλι διέπρεπαν ως σχολιαστές,
ως ερμηνευτές, ως συστηματικοί μελετητές τού έργου που άφησαν οι προκάτοχοί
τους, κατέταξαν ή και μετέγραψαν και έσωσαν έργα προηγουμένων επιστημόνων,
κλπ. Υπήρχε μία συνέχεια ως εκ μιας συμφωνίας κυρίων στα θέματα αυτά.
Φαίνεται πως οι Έλληνες εγνώριζαν τις αστρονομικές μεθόδους άλλων λαών [- φέρ'
ειπείν τών Χαλδαίων, τών Αιγυπτίων, και άλλων] αλλά δεν τις προτιμούσαν τουλάχιστον αυτούσιες. Στην καλλίτερη περίπτωση βελτίωσαν κάποιες απ' αυτές,
όπως λόγου χάριν έκανε η Αγλαονίκη. Στην δε χειρότερη τις απέρριπταν ως ατελείς,
όπως π.χ. έκανε ο Άδραστος από την Αφροδισιάδα τής Καρίας στη Μ. Ασία, τον Α΄
προς Β΄ μ.Χ. αιώνα. Γενικώς, όσο περνούσε ο χρόνος και μπήκαμε στους πρώτους
μετά Χριστόν αιώνες, η Αστρονομία έφτασε σε ζηλευτό επίπεδο. Είχαν ερμηνευθεί τα
περισσότερα φαινόμενα, μπορούσε να γίνει πλήρης και ακριβής πρόγνωση άλλων,
κυκλοφορούσαν αστρονομικοί χάρτες και κατάλογοι αστέρων, ήταν ευρέως
διαδεδομένη η κατασκευή και χρήση αστρονομικών οργάνων, κλπ.
Κι ενώ στον ελληνικό κόσμο έλαβε χώρα τέτοιος οργασμός δημιουργίας και
πνεύματος, δεκαπέντε έως είκοσι αιώνες αργότερα, τις αναφερθείσες θεωρίες τών
Ελλήνων αστρονόμων τις έκλεψαν πάμπολλοι και πολυποίκιλοι Ευρωπαίοι όπως ο
Πολωνός Nicolaus Copernicus [: "Mikolaj Kopernik" στα πολωνικά και
"Κοπέρνικος" επί το ελληνικότερον], ο οποίος μελετούσε συστηματικά τα ελληνικά
κείμενα και ήξερε αρχαία ελληνικά, ο Γερμανός Johannes Kepler, ο Ιταλός Galileo
Galilei, κ.ά., και τις παρουσίασαν ως ... δικές τους. Και πληροφόρησαν την κοινή
γνώμη ότι η Γη είναι ... πλανήτης και μάλιστα ... σφαιρικός, ο οποίος ...
περιστρέφεται περί τον Ήλιο και περί τον άξονά του, κλπ, κλπ!
Για τη σωστή άσκηση τής Αστρονομίας και την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων,
είχαν ιδρυθεί τα αστεροσκοπεία. Τέτοια υπήρχαν στη Μήλο, στον Ταΰγετο, στην
Κνίδο και την Κύζικο τής Μικράς Ασίας, στην Αθήνα, στην Αλεξάνδρεια, στην Ρόδο,
και αλλού.
Τα όργανα που χρησιμοποιούντο στην Αστρονομία ήταν πολλά και με πολλές μορφές
το καθένα: η διόπτρα, ο γνώμων, ο αστρολάβος, το ηλιοτρόπιο ή σκιάθηρο, οι κρίκοι
[: ισημερινός και τροπικός], ο παραλλακτικός χάρακας, ο πόλος, το πλανησφαίριο, η
πλινθίδα, η σκάφη, ο περίφημος "υπολογιστής τών Αντικυθήρων" [βλ. Φυσική Μηχανική], και πολλά άλλα. Με τα όργανα εκείνα υπολογίζονταν το ύψος και οι
θέσεις τών αστέρων, οι εκλειπτικές συντεταγμένες τους, το ύψος και η απόκλιση τού
Ήλίου, η φαινομενική διάμετρος και οι συντεταγμένες Ηλίου και Σελήνης, το
αζιμούθιο, η απόσταση τού Ηλίου από το ζενίθ κατά την μεσημβρία, οι γωνίες τις
οποίες σχημάτιζαν οι ηλιακές ακτίνες με την κατακόρυφο τού τόπου, οι κινήσεις Γης,
Ηλίου, και Σελήνης σε διάφορες φάσεις, κλπ.
Επιστέγασμα τών διαφόρων μετρήσεων και υπολογισμών που πραγματοποιήθηκαν
από τούς Έλληνες επιστήμονες ήταν η θέσπιση ημερολογίων, διαφορετικών σε κάθε
περιοχή τού ελληνισμού, όλων όμως βάσει κοινής λογικής [- κάτι αντίστοιχο προς το
φαινόμενο τών πολλών παρεμφερών αλφαβήτων], τών οποίων αρχικά η χρήση
στηριζόταν στην σεληνιακή κίνηση, κι αργότερα στην σεληνιακή συν ηλιακή κίνηση
[: σεληνοηλιακά ημερολόγια]. Ελληνικό ήταν και το αποκαλούμενο "ιουλιανό"
ημερολόγιο, όπως έχει ήδη διευκρινισθεί. Γενικά, πάντως, όλα τα ελληνικά
ημερολόγια βελτιώνονταν και τροποποιούντο σύμφωνα με τις κατά καιρούς
ανακαλύψεις και καινοτομίες τών Ελλήνων αστρονόμων, λαμβανομένων πάντα υπ'
όψιν τών αναγκών και τών προβλημάτων που ανέκυπταν από τη λειτουργία και τα
σφάλματα τών προηγουμένων ημερολογίων.
Προσοχή: στην Αρχαιότητα συχνά συναντάμε τον όρο "Αστρολογία" ως συνώνυμο
τού "Αστρονομία". Σιγά σιγά όμως το "Αστρολογία" έτεινε προς έννοια και
περιεχόμενο αστεία, μοιρολατρικά, και ύποπτα, σαφώς ξένα προς την επιστήμη. Γι'
αυτόν ακριβώς τον λόγο πολλοί αστρονόμοι αποδύθηκαν σε αγώνα εναντίον τής
Αστρολογίας με την μη ταυτόσημη προς την Αστρονομία έννοια αυτής. Από τούς πιο
γνωστούς πολέμιους τής Αστρολογίας υπό την μη επιστημονική της μορφή υπήρξαν ο
Παναίτιος και ο Γέμινος. Στη σημερινή εποχή, με το περιεχόμενο που έχουν
προσλάβει οι δύο λέξεις, γίνεται πλέον ακόμα πιο σαφής διάκριση μεταξύ τους. Έτσι,
σήμερα δεν πρέπει να συγχέονται μεταξύ τους. Η μεν Αστρονομία είναι επιστήμη και
μάλιστα σπουδαιότατη, η δε Αστρολογία απλώς ασχολία [- και μάλιστα
αμφιλεγόμενη έως αστεία. εάν όχι απατηλή].
Μεσαιωνικη αστρονομια
Ο Μεσαίωνας υπήρξε περίοδος οπισθοδρόμησης των επιστημών. Ο φόβος της ιεράς
εξέτασης, ο σκοταδισμός, απέτρεπε κάθε πρόοδο. Η εγκατάλειψη του ηλιοκεντρικού
συστήματος και η καθιέρωση ενός γεωκεντρικού ήταν επιβεβλημένη από τη
«Χριστιανική Ηθική». Ωστόσο κατά την περίοδο του Μεσαίωνα πρόοδος στην
Αστρονομία υπήρξε από Άραβες αστρονόμους .
Αστρολογία ονομάζεται το σύνολο των παραδόσεων και συστημάτων, τα οποία
ισχυρίζονται πως η φαινόμενη θέση διάφορων ουρανίων σωμάτων σχετίζεται με τη
ζωή του ανθρώπου με τρόπο άγνωστο στη σημερινή επιστήμη και την λογική της
αιτιοκρατίας Η συσχέτιση της θέσης των ουράνιων σωμάτων και της ανθρώπινης
ζωής σύμφωνα με ορισμένες αστρολογικές σχολές είναι αιτιακή η κατά άλλες μηαιτιακή.
Η Αστρολογία είναι μια τέχνη με μακραίωνη παράδοση και σήμερα αναγνωρίζεται ως
ψεύτικη επιστήμη, ή απλή προκατάληψη] μιας και απέτυχε επανειλημμένα να
αποδείξει την αξία της σε αριθμό ελεγχόμενων μελετών. Επιστήμονες , διερεύνησαν
την αστρολογία στα πλαίσια της υπόθεσης μη αιτιατών αρχών, (π.χ. διαχρονικότητα).
Έχουν πραγματοποιηθεί πολλαπλές επιστημονικές δοκιμές σχετικά με τη
φερεγγυότητα της αστρολογίας, και ουδέποτε ευρέθη αποδεικτικό στοιχείο που να
υποστηρίζει είτε τις θέσεις ή τα δήθεν αποτελέσματα που περιγράφονται στην
αστρολογική παράδοση. Επιπλέον, δεν υπάρχει προτεινόμενος μηχανισμός δράσης
μέσω του οποίου οι θέσεις και οι κινήσεις των άστρων και των πλανητών θα
μπορούσαν να επηρεάσουν τους ανθρώπους και τα γεγονότα στη Γη που να μην
αντιφάσκει πλήρως με τις βασικές πτυχές της βιολογίας και της φυσικής. Ως εκ
τούτου η Αστρολογία δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψη από τις ακαδημαϊκές ή
επιστημονικές κοινότητες.
Η Αστρολογία δεν πρέπει να συγχέεται με την Αστρονομία, την επιστημονική μελέτη
των ουρανίων σωμάτων. Αν και έχουν κοινές ρίζες στην εποχή των Βαβυλωνίων και
Αιγυπτίων αστροπαρατηρητών , η αστρονομία έχει προοδεύσει σε κοινά αποδεκτή
επιστήμη, ενώ η αστρολογία όχι.
Πλανητικές όψεις
Καθώς οι πλανήτες ταξιδεύουν μέσα στο ηλιακό σύστημα γύρω από τον ήλιο, η
απόσταση μεταξύ τους αυξομειώνεται συνεχώς. Όψη ονομάζουμε την απόσταση που
χωρίζει έναν πλανήτη ή άλλο ουράνιο σημείο (π.χ. μεσουράνημα) με έναν άλλο
πλανήτη ή ουράνιο σημείο. Στην αστρολογία η απόσταση αυτή μετριέται σε μοίρες
του ζωδιακού κύκλου και όχι σε χιλιόμετρα
Οι Μάγια και η Αστρολογία
Το θέμα της αστρολογίας των Μάγια κέρδιζε συνεχώς έδαφος σε δημοτικότητα,
καθώς πλησιάζαμε πέρυσι την ημερομηνία κλειδί 21 Δεκεμβρίου του 2012 η οποία
σηματοδοτεί το τέλος του τέταρτου Ήλιου και σηματοδοτεί την έναρξη του πέμπτου
ήλιου. Αυτή τη στιγμή είμαστε στην περίοδο των Ορισμών, όπου βιώνουμε τις
μεγαλύτερες ευκαιρίες και θα μας βοηθήσει στην απελευθέρωση του κάθε τι που δεν
θα μας εξυπηρετήσει τα επόμενα χρόνια. Υπό αυτές τις συνθήκες, θα ήθελα να
μοιραστώ μαζί σας μερικά πράγματα που είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου. Όπως
κάνετε έρευνα για την αστρολογία των Μάγια και προσπαθείτε να εφαρμόσετε τα
οφέλη της στην ζωή σας αλλά και σε όσους αγαπάτε. Η αστρολογία των Μάγια είναι
πολύ διαφορετική από αυτό αυτή που οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο
σκέφτονται όταν σκέφτονται την αστρολογίας. Τα είδη της αστρολογίας με τα οποία
οι περισσότεροι άνθρωποι είναι εξοικειωμένοι είναι πολύ πιο συγκεντρωμένη στα
αστέρια από ότι στη γη. Ο κύριος στόχος της παραδοσιακής "δυτικής" αστρολογίας
είναι η λήψη ενός "στιγμιότυπου" του ουρανού κατά τη στιγμή της γέννησης ενός
ατόμου και με χρήση της εικόνας αυτής ως το μέσο για να δει κάποιος το ταξίδι της
ζωής ενός ατόμου είναι και πως αυτό θα αλλάξει με τη πάροδο του χρόνου.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Μέσα από την εργασία που ασχοληθήκαμε και με τι έρευνες που πραγματοποιήσαμε
καταλήξαμε στα εξής συμπεράσματα. Ότι το ταξίδι στην σελήνη ήταν παντοτινός
πόθος του ανθρώπου να ταξιδέψει και ακόμη και τώρα που το έχει καταφέρει δεν έχει
μπορέσει να την εξερευνήσει ολόκληρη τη Σελήνη. Επίσης μέσα απο την έρευνα
είδαμε ότι η αστρολογία τελικά είναι θρησκεία χωρίς νόημα απλώς μέσα από αυτή
προσπαθούν να καθορίσουν την ζωή των ανθρώπων και ακόμα που αποδεδειγμένα οι
επιστήμονες έχουν αποδείξη ότι όλα αυτα που λένε οι αστρολόγοι δεν έχουν καμία
βάση και λογική εξήγηση. Έπειτα είδαμε ότι η αστρονομία έχει κάνει την εμφανισή
της από πολύ παλιά και παρόλου που βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα οι άνθρωποι
ακόμα δυσπιστούν για αυτή. Ακόμα μέσα από τις πληροφορίες που αντλήσαμε είδαμε
πως οι απόψεις διίστανται στο θέμα αν υπάρχει εξωγήινη ζωή και τεχνολογία αλλά
ακόμα και οι επιστήμονες δεν μπορούν δώσουν καθαρά μια εξήγηση και να
τεκμηριώσουνε πλήρως την αποψή τους. Και τέλος παρατηρήσαμε ότι η εξωτερική
αστρολογία ασχολείται μόνο με το σύμπαν και τους πλανήτες ενώ αντίθετα η
εσωτερική με τον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Συμπερασματικά πιστεύουμε ότι κάποια στιγμή θα καταφέρουμε να κατοικήσουμε
στην Σελήνη. Μια μέρα οι επιστήμονες θα ανακαλύψουν αν τελικά υπάρχουν
εξωγήινοι η δεν υπάρχουν ,και θα βρεθεί μια μέρα εξωγήινος πολιτισμός. Ίσως η
αστρονομία καταφέρει να πείσει ότι η αστρολογία δεν υφίσταται.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΤΙΤΛΟΣ ( σελ.1 )
ΕΞΩΦΥΛΛΟ ( σελ.1)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ (σελ.1-2)
ΜΕΘΟΔΟΙ και ΤΕΧΝΙΚΕΣ ( σελ.2)
ΠΡΟΛΟΓΟΣ (σελ.2)
ΕΙΣΑΓΩΓΗ (σελ.2)
ΣΤΟΧΟΙ (σελ.2-3 )
ΚΥΡΙΟ ΜΕΡΟΣ (σελ.3-21)
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ (σελ.22)
ΕΠΙΛΟΓΟΣ (σελ.22)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ (σελ.22-23)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (σελ.22-23)
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
http://users.uoa.gr/~nektar/science/history/astrologia.htm#05_%CE%A0%CE%95%CE
%A1%CE%91_%CE%91%CE%A0%CE%9F_%CE%A4%CE%97%CE%9D_%CE
%95%CE%A0%CE%99%CE%A3%CE%A4%CE%97%CE%9C%CE%9F%CE%9D%CE
%99%CE%9A%CE%97_%CE%93%CE%9D%CE%A9%CE%A3%CE%97
http://www.egolpion.net/astrology_science_or.el.aspx
http://blogs.sch.gr/kantonopou/2009/07/01/%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF
%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%B8%CF%81%CE%B7%CF
%83%CE%BA%CE%B5%CE%AF%CE%B1-%CE%AE-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF
%83%CF%84%CE%AE%CE%BC%CE%B7/
http://49lyk-athin.att.sch.gr/ISTORIA_ASTRONOMIAS.htm
http://www.hellas-astro.gr/gate.php?topic=astro_history
http://www.sfak.org/page/%CE%95%CE%BE%CF%89%CE%B3%CE%AE%CE
%B9%CE%BD%CE%B7%20%CE%96%CF%89%CE%AE/204
http://www.sfak.org/page/%CE%95%CE%BE%CF%89%CE%B3%CE%AE%CE
%B9%CE%BD%CE%B7%20%CE%96%CF%89%CE%AE/204
http://www.kosmologia.gr/lifeoutofearth.htm

Download Report