Συστηµατική Βοτανική Ανασκόπηση 3/6/10 Το φυτικό βασίλειο διαιρείται σε 7 αθροίσµατα: Ι. Schizophyta (Σχιζόφυτα) ΙΙ. Phycophyta (Φύκη) ΙΙΙ. Mycophyta (Μύκητες) ΙV. Lichenophyta (Λειχήνες) V. Bryophyta (Βρύα) VI. Pteridophyta (Πτέριδες) VII. Spermatophyta (Σπερµατόφυτα) Εξέλιξη των Αθροισµάτων φυτών και των Σπερµατοφύτων Άθροισµα Ι. Schizophyta (Σχιζόφυτα) 9 Μονοκύτταροι, προκαρυωτικοί οργανισµοί 9 Αναπαραγωγή µε διχοτόµηση (σχάση) των κυττάρων 9 Αερόβια ή αναερόβια 9 Σχηµατίζουν ενδοσπόρια 9 Κλάσεις: A. Schizomycetes (Βακτήρια) B. Cyanophyceae (Κυανοφύκη) Άθροισµα ΙΙ. Phycophyta (Φύκη) 9 Περιλαµβάνει µονο- και πολυκύτταρους ευκαρυωτικούς οργανισµούς 9 Φωτοσυνθετικοί οργανισµοί 9 ∆εν έχουν πραγµατικές ρίζες 9 ∆εν έχουν αγωγό ιστό 9 Εµφανίζονται κυρίως σε υδάτινα περιβάλλοντα 9 Αγενής και εγγενής αναπαραγωγή (εναλλαγή γενεών) ΑΘΡΟΙΣΜΑ ΙΙΙ. MYCOPHYTA (Μύκητες) 9 Mονο- ή πολυκύτταροι οργανισµοί µε νηµατοειδή µορφή ή δοµούνται από πολυάριθµα νήµατα (µυκηλιακές υφές, µυκήλιο) 9 Eτερότροφοι οργανισµοί (παρασιτικοί και σαπροφυτικοί) χωρίς φωτοσυνθετικές χρωστικές 9 Αγενής και εγγενής αναπαραγωγή Άθροισµα IV. Lichenophyta (Λειχήνες) 9 Συµβυωτικοί οργανισµοί (µύκητας και φύκος) 9 Τα κύτταρα του φύκους είναι είτε οµοιόµορφα κατανεµηµένα στο θαλλό (ισοµερείς λειχήνες) ή σε ένα µόνο στρώµα (ετεροµερείς λειχήνες). 9 Οι λειχήνες πολλαπλασιάζονται µε: • αποκοπή τµηµάτων του θαλλού • σπόρια του µύκητα (ασκοσπόρια, βασιδιοσπόρια) που πρέπει να έρθουν σε επαφή µε το κατάλληλο φύκος • τα σωρίδια (κύτταρο φύκους µαζί µε υφές του µύκητα). Φλοιώδες στρώµα Στρώµα φύκους Σωρίδια Άθροισµα V. Bryophyta (Βρύα) 9 Συναντώνται σε σηµεία και περιοχές µε αρκετή υγρασία 9 Αυτότροφα 9 Στερούνται γνησίων ριζών, βλαστών και φύλλων αλλά έχουν εφυµενίδα και στοµάτια 9 ∆εν έχουν τυπικό αγωγό σύστηµα 9 Εµφανίζουν εναλλαγή γενεών 9 Ένα πλήρες άτοµο βρύου αποτελείται από το σποριόφυτο (2n) και το γαµετόφυτο (n) 9 ∆ιακρίνονται σε δύο κλάσεις: Κλάση Ι. Ηepaticae (Ηπατικά) και Κλάση ΙΙ. Musci (Φυλλόβρυα) Άθροισµα VI. Pteridophyta (Πτεριδόφυτα) 9 Αυτότροφα 9 Σαφής εναλλαγή γενεών Σποριόφυτο (2n) αναπτυγµένο, κυρίαρχο Γαµετόφυτο (n) υποτυπώδες, βραχύβιο 9 Παρόµοια κατασκευή ανθηριδίων και αρχεγονίων µε τα Bryophyta (Bryophyta + Pteridophyta= Αρχεγονιάτες) 9 ∆ιάρθρωση σε ρίζα (µε καλύπτρα), βλαστό (µε ηθµαγγειώδεις δεσµίδες και φύλλα (µε στοµάτια) στο σποριόφυτο (Κορµόφυτα) 9 Ύπαρξη αγωγού συστήµατος (Αγγειόφυτα) 9 Ισόσπορα – Ετερόσπορα είδη Πτεριδοφύτων 9 ∆ιακρίνονται σε τρεις κλάσεις: Κλάση Ι. Lycopodiatae, Κλάση ΙΙ. Equisetatae Κλάση ΙΙΙ. Filicatae SPERMATOPHYTA Yποάθροισµα I. Coniferophytina Yποάθροισµα II. Cycadophytina Γ Υ Μ Ν Ο Σ Π Ε Ρ Μ Α Yποάθροισµα III. Magnoliophytina ΑΓΓΕΙΟΣΠΕΡΜΑ Yποάθροισµα I Coniferophytina Κλάση I Ginkgoatae Κλάση II Pinatae Υποάθροισµα Coniferophytina Κλάση Ginkgoatae Φύλλα µε πλατύ έλασµα Ginkgo biloba Yποάθροισµα I Coniferophytina Κλάση I Ginkgoatae Κλάση II Pinatae Οικογένεια Pinaceae Χαρακτηριστικά: 1. ∆έντρα, µόνοικα 2. Φύλλα βελονοειδή σε βραχυκλάδια ή µακροκλάδια, ανά 1, 2, 3 ή 5 3. α) αρσενικά άνθη σε ίουλους, β) θηλυκά άνθη µεµονωµένα 4. Καρπός ξυλώδης κώνος Pinus, Abies, Cedrus 1. 2. 3.α. 2. 3.β. 4. 4. Οικ. Cupressaceae Χαρακτηριστικά: 1. α) ∆έντρα ή β) θάµνοι 2. α) Φύλλα βελονοειδή (ανά 3) ή β) λεπιοειδή (σταυρωτά και αντίθετα) 3. Άνθη σε ίουλους ή µασχαλιαία ή στην κορυφή µικρών κλαδίσκων 4. Καρπός α) ξυλώδης κώνος ή β) ραγοστρόβιλος Cupressus, Juniperus, Thuja, 4.α. 1.α. 2.α. 3. 2.β. 1.β. 4.β. SPERMATOPHYTA Yποάθροισµα I. Coniferophytina Yποάθροισµα II. Cycadophytina Γ Υ Μ Ν Ο Σ Π Ε Ρ Μ Α Yποάθροισµα III. Magnoliophytina ΑΓΓΕΙΟΣΠΕΡΜΑ Υποάθροισµα Cycadophytina Κλάση Gnetatae Οικ. Ephedraceae Ephedra distachya SPERMATOPHYTA ~ 230.000 είδη Yποάθροισµα I. Coniferophytina ~ 600 είδη Yποάθροισµα II. Cycadophytina ~ 200 είδη Γ Υ Μ Ν Ο Σ Π Ε Ρ Μ Α Yποάθροισµα III. Magnoliophytina ~ 229.000 είδη ΑΓΓΕΙΟΣΠΕΡΜΑ Yποάθροισµα III Magnoliophytina Αγγειόσπερµα Κλάση Ι Magnoliatae ∆ικότυλα Κλάση ΙΙ Liliatae Μονοκότυλα Κλάση I: Magnoliatae (∆ικότυλα) Κλάση I: Magnoliatae • Υπόκλαση I: Magnoliidae • Υπόκλαση II: Hamamelididae • Υπόκλαση III: Rosidae • Υπόκλαση IV: Dilleniidae • Υπόκλαση V: Caryophylidae • Υπόκλαση VI: Asteridae Υπόκλαση Magnoliidae Τάξη Laurales Lauraceae Τάξη Ranunculales Ranunculaceae Τάξη Nympheales Nympheaceae Τάξη Papaverales Papaveraceae Κλάση Magnoliatae (∆ικότυλα) Υπόκλαση Ι: Magnoliidae 1. Ανθικά µέρη σε σπειροειδή διάταξη 2. Στήµονες και καρπόφυλλα 1 πολυάριθµα 2 Υπόκλαση Ι: Magnoliidae Οικογένεια Lauraceae 1. ∆εν διακρίνεται ο κάλυκας από τη στεφάνη: περιάνθιο οµοιοχλαµυδικό (περιγόνιο) 2. Φυτά αρτυµατικά, φαρµακευτικά, αρωµατικά 3. Laurus nobilis: δίοικο φυτό 1-3 Υπόκλαση Ι: Magnoliidae Οικογένεια Ranunculaceae Απόκαρπη ωοθήκη Υπόκλαση Ι: Magnoliidae Οικογένεια Papaveraceae Φυτά µε αλκαλοειδή Καρπός κάψα Papaver somniferum κν. υπνοφόρος παπαρούνα Υπόκλαση II Hamamelididae 1. Σχεδόν πάντα ξυλώδη φυτά 2. Συνήθως δεν υπάρχει περιάνθιο, όταν υπάρχει είναι οµοιοχλαµυδικό (= κάλυκας και στεφάνη όµοια → περιγόνιο) Hamamelididae Fagales Urticales Juglandales Fagaceae Moraceae Cannabaceae Urticaceae Juglandaceae Υπόκλαση II Hamamelididae Οικογένεια Fagaceae 1. Φυλλοβόλα ή αειθαλή δένδρα ή θάµνοι 2. Άνθη αφανή, µονογενή 3. Αρσενικά άνθη µεµονωµένα ή σε ταξιανθία ίουλο 5 4. Θηλυκά άνθη (α) µεµονωµένα ή (β) σε οµάδες 5. Καρπός µονόσπερµο κάρυο 3 4α βράκτεια στύλος ωοθήκη 4β Υπόκλαση II Hamamelididae Οικογένεια Moraceae 1. ∆ένδρα και θάµνοι, φυλλοβόλα ή αειθαλή 2. Άνθη µονογενή, αφανή, σε ποικίλλες ταξιανθίες, συνήθως ανεµογαµή 2 2 Υπόκλαση II Hamamelididae Οικογένεια Cannabaceae Άνθη µονογενή σε ταξιανθίες που εκφύονται από τις µασχάλες των φύλλων Φυτά µε µεγάλο οικονοµικό ενδιαφέρον Αρσενικές ταξιανθίες θηλυκή ταξιανθία Υπόκλαση II Hamamelididae Οικογένεια Urticaceae Συχνά υπάρχουν νύσουσσες τρίχες Υπόκλαση II Hamamelididae Οικογένεια Juglandaceae 1. Φυλλοβόλα, µόνοικα δένδρα 2. Άνθη αφανή, µονογενή, τα αρσενικά σε ίουλους 3. Καρπός δρύπη 2 2 3 Θηλυκές ταξιανθίες Αρσενικές ταξιανθίες (ίουλοι) Υπόκλαση ΙΙΙ Rosidae 1. Κυκλική διάταξη ανθικών µερών 2. Πενταµερές περιάνθιο (περιάνθιο = κάλυκας + στεφάνη) Rosidae Rosales Fabales Rutales Geraniales Rhamnales Araliales Rosaceae Fabaceae Rutaceae Geraniaceae Vitaceae Apiaceae Υπόκλαση ΙΙΙ Rosidae Οικογένεια Rosaceae 1. 2. 3. 4. 5. 5 σέπαλα 5 πέταλα Πάρα πολλοί στήµονες Συχνά υπάρχει κυπελλοειδής ανθοδόχη ∆ιαφορετικά είδη καρπών (α) αχαίνιο (β) δρύπη (γ) ψευδείς 5 (β) 2-3 1-4 5 (α) 5 (γ) Υπόκλαση ΙΙΙ Rosidae Οικογένεια Fabaceae 1. Ψυχόµορφη στεφάνη (χωριστοπέταλη) Πέτασος Πτέρυγες Τρόπιδα Υπόκλαση ΙΙΙ Rosidae Οικογένεια Fabaceae 2. 9 στήµονες ενωµένοι και 1 ελεύθερος 3. Καρπός όσπριο 4. Συχνά υπάρχουν σύνθετα φύλλα 2 3 3 4 Υπόκλαση ΙΙΙ Rosidae Οικογένεια Rutaceae Φυτά ευρείας καλλιέργειας Μεγάλο οικονοµικό ενδιαφέρον Εσπεριδοειδή: Citrus spp. 1. Άνθη ακτινόµορφα 2. Καρπός ράγα 2 1 Υπόκλαση ΙΙΙ Rosidae Οικογένεια Geraniaceae 1. 2. 3. 4. 2 5 σέπαλα 5 πέταλα 10 στήµονες Καρπός σχιζοκάρπιο µε µακρύ ράµφος 4 Υπόκλαση ΙΙΙ Rosidae Οικογένεια Vitaceae Φυτά ευρείας καλλιέργειας Μεγάλο οικονοµικό ενδιαφέρον Vitis vinifera (αµπέλι, αυτοφυές στην Ελλάδα) Πολλές καλλιεργούµενες ποικιλίες Υπόκλαση ΙΙΙ Rosidae Οικογένεια Apiaceae 1. 2. 3. 4. 5. 6. 5 σέπαλα 5 πέταλά 5 στήµονες Ταξιανθία σκιάδιο απλό ή σύνθετο Καρπός σχιζοκάρπιο Ορισµένοι αντιπρόσωποι περιέχουν αιθέρια έλαια ή αλκαλοειδή 2-3 4 5 V. Υπόκλαση Dilleniidae • Ανδρείο αναπτυσσόµενο από το κέντρο προς τα έξω (κεντρόφυγη ανάπτυξη ανδρείου) Dilleniidae Theales Violales Capparales Cucurbitales Malvales Theaceae Violaceae Brassicaceae Cucurbitaceae Malvaceae V. Υπόκλαση Dilleniidae Οικ. Theaceae 1. ∆ένδρα ή θάµνοι (τροπικές και υποτροπικές χώρες) 2. Ακέραια δερµατώδη φύλλα Camelia sinensis κν. τσάι V. Υπόκλαση Dilleniidae Οικ. Violaceae 1. Ζυγόµορφα άνθη: ένα πέταλο προεκτείνεται προς τα πίσω και σχηµατίζει πλήκτρο 2. Γένος Viola: Αιθέριο έλαιο (µενεξεδέλαιο) → αρωµατοποιϊα 2 1 1 V. Υπόκλαση Dilleniidae Οικ. Brassicaceae 1. Άνθη ακτινόµορφα, 4 πέταλα διατεταγµένα σε σχήµα σταυρού – Σταυρανθή 2. Στήµονες σε δύο κύκλους: Εξωτερικά 2 κοντοί στήµονες και εσωτερικά: 4 µακριοί στήµονες 3. Καρπός: α. κέρας (µήκος>πλάτος) ή β. Κεράτιο: µήκος<πλάτος. 4. Ισοθειοκυανικοί εστέρες (έλαια της µουστάρδας) 1 2 4 3α 3β ∆ιάφραγµα µε τα σπέρµατα V. Υπόκλαση Dilleniidae Οικ. Cucurbitaceae 1. Ποώδη, έρποντα και αναρριχώµενα (έλικες) 2. Σαρκώδης καρπός, µικρή ή µεγάλη ράγα µε σκληρό εξωκάρπιο 1 2 V. Υπόκλαση Dilleniidae Οικ. Malvaceae 1. Στήµονες πολυάριθµοι που συµφύονται στη βάση τους και σχηµατίζουν σωλήνα 2. Συχνά στον κάλυκα υπάρχει επικαλύκιο (π.χ. γένος Malva) 3. Καρπός: α. Μεριστοκάρπιο ή β. κάψα 1 3β 2 3α Κλάση Magnoliatae (∆ικότυλα) Υπόκλαση V Caryophyllidae 1. Τάση µείωσης αριθµού στηµόνων σε έναν κύκλο 2. Ακτινόµορφα τριµερή ή πενταµερή άνθη Caryophyllidae Caryophyllales Caryophyllaceae Chenopodiaceae Polygonales Plumbaginales Υπόκλαση V Caryophyllidae Οικ. Caryophylaceae 1. 2. 3. 4. Ταξιανθία διχάσιο Βλαστός µε γόνατα Καρπός κάψα Αντίθετα φύλλα 1 4 2 3 Υπόκλαση V Caryophyllidae Οικ. Chenopodiaceae Μικρά, αφανή άνθη όπου δεν διαφοροποιείται ο κάλυκας από τη στεφάνη (περιγόνιο) Υπόκλαση Asteridae 9 Οι πιο εξελιγµένες µορφές Αγγειοσπέρµων (προέκυψαν από τα Rosidae) 9 Ξυλώδη ή ποώδη φυτά 9 Άνθη ερµαφρόδιτα, 4-κυκλικά, ακτινόµορφα ή ζυγόµορφα 9 Συµπέταλη στεφάνη 9 Γονιµοποιούνται κυρίως µε τα έντοµα 9 Στήµονες 5, 4 ή 2 σε ένα κύκλο, ενωµένοι µε τη στεφάνη ??? Asteridae Oleales Scrophulariales Lamiales Asterales Oleaceae Solanaceae Lamiaceae Asteraceae Cichoriaceae Οικογένεια Oleaceae ∆ενδρώδη ή θαµνώδη φυτά Στεφάνη συµπέταλη, ακτινόµορφη Οικογένεια Oleaceae Τέσσερα διαφορετικά είδη καρπών δρύπη ράγα κάψα σαµάρι ????? Asteridae Oleales Scrophulariales Lamiales Asterales Oleaceae Solanaceae Lamiaceae Asteraceae Cichoriaceae Οικογένεια Solanaceae Στεφάνη συµπέταλη, ακτινόµορφη Καρπός ράγα ή κάψα Οικογένεια Solanaceae Εδώδιµα είδη S. lycopersicum κν. ντοµάτα (καρποί) Solanum tuberosum κν. πατάτα (κόνδυλοι) Capsicum annum κν. πιπεριά S. melogena κν. µελιτζάνα (καρποί) Οικογένεια Solanaceae Φυτά δηλητηριώδη (αλκαλοειδή) Datura stramonium κν. τάτουλας Nicotiana tabacum κν. καπνός Οικογένεια ??? Asteridae Oleales Scrophulariales Lamiales Asterales Oleaceae Solanaceae Lamiaceae Asteraceae Cichoriaceae Οικογένεια Lamiaceae (Labiatae) Χαρακτηριστικά: 1. ∆ίχειλη συµπέταλη στεφάνη 2. Τετραγωνικός βλαστός 3. Αντίθετα φύλλα 4. Ωοθήκη σύγκαρπη 5. Στήµονες (δύο άνισα ζεύγη) φύονται πάνω στη στεφάνη Οικογένεια Lamiaceae (Labiatae) Φυτά µε αιθέρια έλαια Αρτυµατικά – Βιοµηχανία τροφίµων Φαρµακευτική Αρωµατοποιϊα Οικογένεια ??? Asteridae Oleales Scrophulariales Lamiales Asterales Oleaceae Solanaceae Lamiaceae Asteraceae Cichoriaceae Οικογένεια Asteraceae 1. 1. Tαξιανθία κεφάλιο 2. Άνθη Α. τα επιδίσκια είναι ακτινόµορφα σωληνοειδή και τα επιχείλια είναι ζυγόµορφα γλωσσόµορφα ή Β. µόνο ακτινόµορφα σωληνοειδή άνθη 2. Οικογένεια Asteraceae Οικογένεια Asteraceae Ταξιανθία περιβαλλόµενη από βράκτια ∆εν υπάρχει κάλυκας βράκτια Καρπός αχαίνιο που συχνά φέρει πάππο Οικογένεια Asteraceae Φυτά φαρµακευτικά (αιθέρια έλαια) Φυτά εδώδιµα Οικογένεια ??? Asteridae Oleales Scrophulariales Lamiales Asterales Oleaceae Solanaceae Lamiaceae Asteraceae Cichoriaceae Οικογένεια Cichoriaceae ∆ιαφορές µε Asteraceae Α. όλα τα ανθίδια γλωσσόµορφα Β. φέρουν γαλακτοφόρους αγωγούς µε γαλακτώδη χυµό, στο βλαστό και τα φύλλα Οικογένεια Cichoriaceae Yποάθροισµα III Magnoliophytina Αγγειόσπερµα Κλάση Ι Magnoliatae ∆ικότυλα Κλάση ΙΙ Liliatae Μονοκότυλα Κλάση II: Liliatae (Μονοκότυλα) ∆ΙΚΟΤΥΛΑ Φυτάριο ∆ύο κοτυληδόνες Ρίζα Κύρια πασσαλώδης ρίζα µε αρκετές δευτερεύουσες Ποώδης ή ξυλώδης. Υπάρχει κάµβιο. Βλαστός Ηθµαγγειώδεις δεσµίδες σε δακτύλιο ΜΟΝΟΚΟΤΥΛΑ Μία κοτυληδόνα ∆εν υπάρχει κύρια ρίζα, αλλά πολλές παρόµοιες Συνήθως ποώδης. ∆εν υπάρχει κάµβιο. Ηθµαγγειώδεις δεσµίδες διάσπαρτες ∆ΙΚΟΤΥΛΑ Φύλλα Συνήθως µε πλατύ έλασµα µε δικτυοειδή νεύρωση Πενταµερές ή τετραµερές Περιάνθιο σπάνια τριµερές, συνήθως ετεροχλαµυδικό ΜΟΝΟΚΟΤΥΛΑ Συνήθως στενά, επιµήκη, παραλληλόνευρα Τριµερές ή πολλαπλάσιο του τρία, συχνά οµοιχλαµυδικό Liliidae Liliales Orchidales Poales Liliaceae Iridaceae Orchidaceae Poaceae Κλάση Liliatae Οικογένεια Liliaceae 1. Περιάνθιο οµοιοχλαµυδικό (περιγόνιο), εξαµερές 2. Στήµονες 6 1 2 Κλάση Liliatae Οικογένεια Iridaceae 1. Περιάνθιο οµοιοχλαµυδικό (περιγόνιο), εξαµερές 2. Στήµονες 3 – διαφορά από τα Liliaceae 1 2 Κλάση Liliatae Οικογένεια Orchidaceae 1. Άνθη ζυγόµορφα, εµφανώς προσαρµοσµένα σε εντοµογαµία 2. Περιάνθιο σε δύο κύκλους. Mεσαίο πέταλο του εσωτερικού κύκλου (γλωσσάριο) µεγαλύτερο 3. Γόνιµοι στήµονες 1 ή 2 ενωµένοι µε το στίγµα 4. Γυρεόκοκκοι ενωµένοι µε βλέννα. Σχηµατίζουν δύο σφηνοειδείς σάκκους (γυρεόµαγµα) 4 1 2 3 Κλάση Liliatae Οικογένεια Poaceae 1. Ταξιανθία α. στάχυς ή β. Φόβη 2. Άνθη διατεταγµένα σε σταχύδια που περιλαµβάνουν ένα ή περισσότερα ανθίδια. Σταχύδια υποβασταζόµενα από δύο λέπυρα 2 σταχύδια 1α 1β ανθίδια λέπυρα Κλάση Liliatae Οικογένεια Poaceae 3. Άνθη χωρίς περιάνθιο (λεπίδες, άγανο, 3 στήµονες, πτεροειδές στίγµα) 4 4. Φύλλα µε κολεό άγανο 3 λεπίδα πτεροειδές στίγµα 3 στήµονες λεπίδα ωοθήκη Κλάση Liliatae Οικογένεια Poaceae 5. Βλαστός συνήθως κοίλος εσωτερικά (καλάµι) 6. Καρπός καρύοψη 7. Φυτά µεγάλης καλλιέργειας (δηµητριακά) 5 5 6 Καλή επιτυχία www.agro.auth.gr/botaniki.htm
© Copyright 2024 Paperzz
