PROJE ADI: Kadın Sporcu Üçlemesinin Fizyolojik, Psikolojik ve

PROJE ADI: Kadın Sporcu Üçlemesinin Fizyolojik, Psikolojik ve Sosyokültürel Boyutlarıyla
İncelenmesi
PROJE EKİBİ:
Dr. Canan Koca Arıtan (Koordinatör), Dr. Şükran Nazan Koşar (Araştırmacı),
Tuğba Nilay Güngör, Yasemin Güzel, Pınar Öztürk (Bursiyerler)
TARİH ARALIĞI: Mayıs 2013- Kasım 2014
DESTEKLEYEN KURUM: Hacettepe Üniversitesi, Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon
Birimi (No: 013A407001)
Disiplinler arası yaklaşımla hazırlanan bu projenin temel amacı, performans sporuna ve
egzersize katılan kadınlarda “Kadın Sporcu Üçlemesi”’nin fizyolojik, psikolojik ve sosyokültürel
boyutlarıyla incelenmesidir. Kadın sporcu üçlemesi, enerji düzeyi, menstrüel fonksiyon ve
kemik mineral yoğunluğu arasındaki ilişkileri içeren ve klinik olarak yeme bozuklukları,
fonksiyonel hipotalamik amenore ve osteoporoz ile kendini gösteren bir tablodur. Enerji
düzeyi, diyetle alınan enerji miktarından egzersiz için harcanan enerji miktarının
çıkarılmasıyla belirlenir. Düşük enerji düzeyi, uzun dönemde menstrüel bozukluklara ve kemik
sağlığının bozulmasına yol açar. Menstrüel sorunlar, düzensiz ya da gerçekleşmeyen
menstrüasyonu içerir. Üç ya da daha uzun süre menstrüel döngünün gerçekleşmemesi olarak
tanımlanan amenore üçlemenin en önemli göstergesi olup düşük enerji alımı ile yakından
ilişkilidir. Kemik sorunları, stres kırıkları ve yaşa göre düşük kemik mineral yoğunluğunu ifade
eder. Farklı tür ve yoğunlukta spora ve egzersize katılan kadınların kadın sporcu üçlemesi
riski altında olduğunu gösteren araştırmalar bu durumun sadece performans sporuna katılan
kadınlarda değil sedanter kadınlarda da görüldüğünü göstermektedir.
Fizyolojik ve psikolojik ölçümlerin gerçekleştirildiği araştırma örneklemini 307 performans
sporcusu ve 371 sedanter (sporcu olmayan) kadın oluşturmaktadır. Projeden el edilen
verilerin analiz süreci devam etmektedir.
Bu araştırma, ülkemizde performans sporuna ve egzersize katılan kadınlarda kadın sporcu
üçlemesi görülme sıklığının ve risk faktörlerinin çeşitli psikolojik değişkenlerle ilişkisinin
belirlenmesine, arkasında yatan sosyo-kültürel faktörlerin anlaşılmasına ve uygun önleyici
yöntem ve yaklaşımların geliştirilmesine katkıda bulunacak niteliktedir.
Proje yayınları:
Güzel Y., Güngör T.N., Öztürk P., Koca C. & Koşar Ş.N. (4-5 Eylül, 2014). Spor yapan ve
yapmayan kadınlarda “kadın sporcu üçlemesi” risk faktörleri. Sözel Bildiri,
Uluslararası Toplumsal Cinsiyet ve Spor Sempozyumu, Ankara, Türkiye.
Güngör T.N., Güzel Y., Öztürk P., Koca C., Koşar Ş.N. (4-5 Eylül, 2014). Kadın sporcuların
branşlarına göre vücut kompozisyonlarının incelenmesi. Sözel Bildiri, Uluslararası
Toplumsal Cinsiyet ve Spor Sempozyumu, Ankara, Türkiye.
Güzel Y., Güngör T.N., Öztürk P., Koca C. & Koşar Ş.N. (7-9 Kasım, 2014). Adolesan
kızlarda fiziksel aktivite ve vücut kompozisyonu. Sözel Bildiri, 13. Uluslararası Spor
Bilimleri Kongresi, Konya, Türkiye.
Öztürk, P., Güzel, Y., Güngör, T. N., Koşar, Ş. N. & Koca, C. (7-9 Kasım, 2014). Spor yapan
ve yapmayan kadınlarda kadın sporcu üçlemesi risk faktörlerinin psikolojik
boyutlarıyla incelenmesi. Sözel Bildiri, 13. Uluslararası Spor Bilimleri Kongresi, Konya,
Türkiye.
Koca, C., Koşar, Ş. N., Güngör, T. N., Güzel, Y., & Öztürk, P. (2014). Kadın sporcu üçlemesi
el kitabı. Hacettepe Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi
(No:013A407001). Ankara: Sim Matbaası.

Download Report