kamusal sosyal sorumluluk projelerinin hazır giyim sektöründe

XIII. Uluslararası İzmir Tekstil ve Hazır Giyim Sempozyumu
2 – 5 Nisan 2014
KAMUSAL SOSYAL SORUMLULUK PROJELERİNİN HAZIR GİYİM
SEKTÖRÜNDE MÜŞTERİ SADAKATİNE ETKİSİ
Pelin Ofluoğlu, Turan Atılgan
Ege Üniversitesi Tekstil Müh. Bölümü
[email protected]
ABSTRACT
Küreselleşmeyle birlikte yaşanan değişimler, günümüzde işletmelerin ekonomik olduğu kadar, aynı zamanda
sosyal birer misyonlarının da bulunduğu gerçeğini ortaya koymuştur. Kâr eden ve sürekliliğini sağlayan bir
işletmeden toplum artık sosyal faydalar beklemekte, sahip olunanların ise geliştirilmesini istemektedir . Yükselen
rekabet ortamında ürün kalitesi, fiyat ve hizmet kalitesi gibi faktörlerin yanında kurum imajı da farklılığı getiren
unsur ön plana çıkmaktadır. Güçlü ve uzun vadeli bir kurum imajı yaratılması sosyal sorumluluk anlayışına
sahip bir işletme olunduğunu topluma göstermekten geçmektedir. Bu çalışmanın amacı İzmir ilinde ikamet eden
tüketicilerin gözünden sosyal sorumluluk projelerinin önemini incelemek ve aynı zamanda bir hazır giyim
markası olan LCW firmasının bu alanda yürütmekte olduğu projelerin nasıl değerlendirildiğini anlamaktır.
Key Words: Sosyal sorumluluk, müşteri sadakati, hazır giyim sektörü
1. GİRİŞ
İşletmeler, faaliyet gösterdikleri ve içinde bulundukları toplum ile gerek maddi gerekse sosyokültürel yönden etkileşim içindedir. Özellikle rekabetin yoğun yaşandığı günümüzde,
firmaların bu mücadele ortamında ayakta kalabilmeleri adına sadece mali verilere
odaklanmak yerine toplum yararına birtakım sorumlulukları da yerine getirmeleri
gerekmektedir. Bulunulan toplumun ekonomik, sosyal ve kültürel yapısına katkıda bulunmak,
bir yandan toplumun refah düzeyini arttırırken diğer yandan da firmanın satışlarının artması
ve büyümesi gibi işletmeler için birtakım hayati kriterlere de yansıyacaktır. Son yıllarda
firmaların sosyal sorumluluk projelerine verdiği önemin artma nedenleri arasında; rekabetin
artması ve farklılık yaratmanın gerekliliği, projelerin marka imajı ve sadakatine olan etkileri,
toplumun artan eğitim ve bilinç düzeyi, sivil örgütlerin kamuoyu desteği alarak daha da
güçlenmeleri ve örnek olarak Türk vergi sisteminde 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu, 89.
Maddesine göre devletin firmalara sağladığı avantajlar ve Avrupa Birliği projeleri
kapsamında verilen hibelerin frmaları bu alanlara teşvik etmesi sayılabilir.
Bu çalışmanın amacı İzmir ilinde yaşayan tüketicilerin gözünden sosyal sorumluluk
projelerinin önemini incelemek ve aynı zamanda bir hazır giyim markası olan LCW
firmasının bu alanda yürütmekte olduğu projelerin nasıl değerlendirildiğini anlamaktır. Bu
kapsamda bir anket çalışılması yürütülmüştür.
2. SOSYAL SORUMLULUK KAVRAMI VE MÜŞTERİ SADAKATİ
Sosyal sorumluluk kampanyaları tümüyle yeni bir fikir olmaktan çok, esasında zamanı gelmiş
bir uygulamadır [1]. Toplumun eğitim, sağlık, bilinçlenme gibi farklı ihtiyaçlarına yönelik
olarak oluşturulan sosyal sorumluluk projeleri, toplumumuzun temel özelliklerinden biri olan
yardımseverliğin, çağdaş ve kurumsal bir yapıya bürünmesi olarak tanımlanabilir. Yükselen
rekabet ortamında ürün kalitesi, fiyat ve hizmet kalitesi gibi faktörlerin yanında kurum imajı
da farklılığı getiren unsur ön plana çıkmaktadır. Güçlü ve uzun vadeli bir kurum imajı
yaratılması sosyal sorumluluk anlayışına sahip bir işletme olunduğunu topluma göstermekten
geçmektedir.
311
XIII. Uluslararası İzmir Tekstil ve Hazır Giyim Sempozyumu
2 – 5 Nisan 2014
Literatüre bakıldığında sosyal sorumluluk projelerinin müşterilerin satın alma eğilimini
arttırdığı gözlemlenmekte ve aynı zamanda hissedarların taleplerini karşılama ve onları
çekmenin de yollarından birisi olarak karşımıza çıkmaktadır [2, 3, 4]. Türkiye’de yapılan
çalışmalar da bu gözlemleri destekler niteliktedir. Bu projeler vasıtasıyla kurum imajının
güçlendiği ve böylece müşteri sadakatinin olumlu yönde etkilendiği ispatlanmıştır [5, 6, 7].
Bir işletmenin pazarlama faaliyetlerinin temel amaçlarından birini mal ve hizmetlerine karşı
marka bilinilirliğinin, müşteri sadakatinin oluşturulması ve geliştirilmesi oluşturmaktadır.
Çünkü, marka bilinilirliği ve müşteri sadakatinin oluşturulması, pazar payı kazanabilmek ve
sürdürülebilir rekabet avantajı sağlamadaki temel etmenlerden biri olarak görülmektedir [8].
Müşterilerin algıladığı ve kendilerine verilen değer ile örtüştürdükleri firmanın sosyal
sorumluluk kavramı ile kurum imajı arasında güçlü bir ilişki olduğu görülmektedir. Algılanan
bu imajın ise müşteri sadakatine olumlu yönde yansımakta olduğu gözlenmiştir [3].
3. MATERYAL VE YÖNTEM
Bu çalışmada sosyal sorumluluk projelerine tüketicilerin bakış açısını görmek amacıyla bir
saha araştırması ortaya konulmuştur. Araştırma kapsamında bir anket çalışması
yürütülmüştür. Çalışma, İzmir ilinde ikamet eden ve ankete katılmaya gönüllü olan 340 kişi
ile yüzyüze görüşülerek gerçekleştirilmiştir. Anket çalışması 13 nisan 2013 tarihinde başlamış
ve 10 mayıs 2013’te son bulmuştur.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) adrese dayalı nüfus kayıt sistemi 2011 nüfus sayımı
sonuçlarına göre İzmir il nüfusu 3.965.232’dir. Anket çalışmasında kullanılmak üzere,
örneklemi oluşturacak tüketiciler gönülülük esasına göre belirlenmiştir. Örneklem büyüklüğü
% 7 hata payı ve %99 güven aralığında 340 olarak hesaplanmıştır. Bu nedenle geçerli anket
sayısı 340 olacak şekilde gönüllü kişilere anketler uygulanmıştır.
Anket 4 bölüm ve toplam 20 sorudan oluşmaktadır. İlk bölüm kişisel bilgilere ait 4 soruyu
içermektedir. İkinci bölümde tüketicilerin alışverişlerinde en çok önem verdikleri kriterleri
sıralamaları istenmiş, üçüncü bölümde firmaların sosyal sorumluluk projelerini hangi
alanlarda yürütmeleri gerektiği sorulmuştur. Dördüncü bölümde ise tüketicilerin çevrelerinde
yürütülen ve ayrıca LCW firmasının bizzat yürüttüğü sosyal sorumluluk projelerine dair 14
soruyu kapsamaktadır. Anket verileri daha sonra, SPSS 16.0 programı ile değerlendirmeye
tabi tutulmuştur. Anketin güvenilirlik katsayısı α =0,82 olarak bulunmuştur.
Bir hazır giyim firması olarak LCW markasının seçilme sebepleri; Türkiye’de kendi alanında
en büyük perakende zincirine sahip olması, pazarda en geniş paya sahip hazır giyim markası
olması ve son 4 yıldır kendi alanında “Lovemark” seçilmesidir.
4. ARAŞTIRMANIN BULGULARI
Öncelikle ankete katılan tüketicilerin demografik özelikleri incelenmiştir (Tablo 1). Buna göre
ankete katılan tüketicilerin %55’i kadın, %45’i erkektir. Cinsiyetlere göre yaklaşık olarak
dengeli bir dağılımın olduğunu söylemek mümkündür.
Tablo 1. Ankete katılan tüketicilerin demografik özelliklere göre dağılımı
Cinsiyet
Kadın
Frekans
Yüzde
Geçerli
Yüzde
185
54,4
55,2
312
XIII. Uluslararası İzmir Tekstil ve Hazır Giyim Sempozyumu
2 – 5 Nisan 2014
Yaş
Grubu
Gelir
Durumu
(TL)
Eğitim
Erkek
150
44,1
44,8
Cevapsız
5
1,5
-
15-21
104
30,6
30,8
22-26
77
22,6
22,8
27-34
61
17,9
18
35-45
31
9,1
9,2
46 ve üstü
65
19,1
19,2
Cevapsız
2
0,6
-
0-1.000
134
39,4
40,5
1.001-2.000
90
26,5
27,2
2.001-3.000
59
17,4
17,8
3.001-5.000
5.001-10.000
10.0001 ve üstü
Cevapsız
40
7
1
9
11,8
2,1
0,3
2,6
12,1
2,1
0,3
-
İlkokul
10
2,9
3
Ortaokul
31
9,1
9,3
Lise
94
27,6
28,2
Üniversite
182
53,3
54,7
Lisansüstü
16
4,7
4,8
Cevapsız
7
2,1
-
Ankete katılan tüketicilerin %31’i 15-21, % 23’ü 22-26, %20’si 46 ve üstü yaş aralığındadır.
Gelir dağılımına bakıldığında ankete katılan tüketicilerin %41’i 0-1.000 TL, %28’İ 1.0012.000 TL, %18 2.001-3.000 TL gelir gruplarına dahil olmaktadır. Ankete katılan tüketicilerin
yaş dağılımlarından ve çalışmayan, öğrenci, yeni mezun ve emekli kişilerin çoğunlukta olarak
ankete ilgi göstermesinden dolayı, elde edilen gelir dağılımı doğal karşılanmıştır. Bu dağılım
Türkiye gerçekleri ile örtüşmekte ve aynı zamanda LCW firmasının hedef kitlesini de
yansıtmaktadır. Eğitim durumu incelenirse, tüketicilerin %55’i üniversite, %28’i lise eğitim
düzeyine sahiptir. Eğitim düzeylerindeki gelişme ve ilerleme tüketicilerin daha bilinçli
olmalarını da beraberinde getirdiği ve bu sebeple sosyal sorumluluk alanında da bilgiye sahip
oldukları söylenebilir.
Ankete katılan tüketicilere bir ürün veya hizmet satın alırken fiyat, kalite gibi 10 adet kriterin
onlar için ne derecede önem arz ettiği sorulmuş ve Tablo 2’deki yanıtlar elde edilmiştir. (5’li
likert ölçeğinde çok önemli 1, biraz önemli 2, ne önemli/ne önemsiz 3, pek önemli değil 4, hiç
önemli değil 5 olarak kodlanmıştır.)
Tablo 2. Tüketicilerin satın alımla ilgili kriterler hakkındaki görüşlerine göre dağılım
Kriterler
N
Ortalama
Standart Sapma
Fiyat
340
4,8
0,45
Kalite
340
4,8
0,47
Marka
340
4,2
1,03
313
XIII. Uluslararası İzmir Tekstil ve Hazır Giyim Sempozyumu
2 – 5 Nisan 2014
Reklamlar
340
3,8
1,17
İndirim, satış promosyonları
340
4,3
0,90
Ürüne ait geçmiş deneyimlerim
339
4,4
0,78
Firma imajı
339
3,8
1,13
Üretici firmanın sosyal sorumluluk bilinci
340
3,9
1,01
Satış görevlileri
340
3,41
1,317
Tanıdık tavsiyesi
340
3,33
2,601
Tablo 2’ye göre tüketiciler satın alımlarında sırasıyla; fiyat ve kalite (Ort=4.8), ürüne ait
geçmiş deneyimler (Ort=4.4), indirim ve satış promosyonları (Ort=4.3), marka (Ort=4.2),
firmanın sosyal sorumluluk bilinci (Ort=3.9), reklamlar ve firma imajı (Ort=3.8), satış
görevlileri (Ort=3.41) ve son olarak tanıdık tavsiyesi (Ort=3.33) gelmektedir. Görüldüğü gibi
belirlenen 10 kriterde önem sıralamasına bakıldığında firmaların sosyal sorumluluk bilinci 6.
sırada yer almaktadır. Bu da göstermektedir ki tüketicilerin kamusal sosyal sorumluluk
projelerine ilgisi halen istenen düzeyde değildir. Bu durumun gerekçeleri olarak; tüketicilerin
eğitim ve gelir düzeylerinin çok yüksek olmayışından dolayı daha fiyat odaklı alışveriş
yapmaları ve ayrıca firmaların da sosyal sorumluluk projelerini yeterince kamuoyu ile
paylaşmamaları gösterilebilir.
Tüketicilere sosyal sorumluluk projelerinin yürütüldüğü alanlarla ilgili sekiz seçenek
sunulmuş ve en çok hangisinde proje olmasını istedikleri sorulmuştur (Tablo 3). Bu alanların
haricinde de sosyal sorumluluk projeleri görmek istedikleri alanlar var ise belirtmeleri
istenmiştir.
Tablo 3. Tüketicilerin sosyal sorumluluk projelerinin yürütülmesini istedikleri alanlar
Sosyal Sorumluluk Proje
Alanları
Frekans
Yüzde
Geçerli
Yüzde
Eğitim-öğretim
96
28,2
28,2
Sağlık hizmetleri
56
16,5
16,5
Çevre
17
5
5
Sosyal konular (İşsizlik, eşitsizlik gibi)
132
38,8
38,8
Tüketici bilinci
12
3,5
3,5
Etik-ahlaki değerler
5
1,5
1,5
Spor
9
2,6
2,6
Kültür-sanat
9
2,6
2,6
Diğer
1
0,3
0,3
Hiçbiri
0
0
0
Bilmiyorum/Fikrim yok
3
0,9
0,9
Toplam
340
100
100
Tüketicilerin %39’u işsizlik, eşitsizlik gibi sosyal konularda, %29’u eğitim alanında, %17’si
sağlık hizmetleri alanında sosyal sorumluluk projeleri görmek istediklerini belirtmişlerdir.
Görülmektedir ki tüketiciler en çok eksiklik hissettikleri ve toplumun temel sorunları olarak
gördükleri sosyal konularda proje beklemektedir. İşsizlik ve eşitsizlik sorunlarının çözümünde
firmalar, istihdam alanları açarak hem kadın erkek eşitsizliğini giderecek, hem aile içi geliri
yükseltecek, hem de bireylerin daha bilinçli ve eğitimli olmasına katkı sağlayabilecektir. Bu
314
XIII. Uluslararası İzmir Tekstil ve Hazır Giyim Sempozyumu
2 – 5 Nisan 2014
alanda yapılabilecek faaliyetlere örnek olarak; ev kadınlarının yarı zamanlı istihdamı ve
meslek edindirme kurslarının verilmesi sayılabilir.
Sosyal sorumluluk projelerinin müşteri sadakati üzerine olan etkisini incelemek üzere çeşitli
hipotezler test edilmiştir. Tüketicilere öncelikle, sosyal amaçlı projelerin firmaların kurum
imajlarına olumlu etkileri olup olmadığı sorulmuştur ve Tablo 4 elde edilmiştir.
H1: Cinsiyete göre, sosyal sorumluluk projeleri yürüten firmalara dair edinilen kurum imajı
farklılık gösterir.
Tablo 4. Kadın ve erkek tüketicilerin sosyal sorumluluk projeleri yürüten firmaların kurum imajı hakkındaki
fikir farklılıkları
N
Ortalama
Std. Sapma
t
df
p
Kadın
185
4,50
0,59
1,31
333
0,19
Erkek
150
4,42
0,62
Tabloya göre p > 0.05 olduğundan dolayı H1 reddedilmiştir, cinsiyete göre sosyal sorumluluk
projelerinin algılanan kurum imajına etisinde cinsiyetin bir etki göstermediği görülmüştür.
Her iki cinsiyet de sosyal sorumluluk projelerinin kurum imajına olumlu yönde katkısı
olduğunu düşünmektedir.
Tüketicilere satın alabilecekleri iki benzer ürünün fiyat ve kalitesi aynı ise, sosyal sorumluluk
sahibi olduğunu düşündükleri markanın ürününü tercih edip etmedikleri sorulmuş ve Tablo 5
elde edilmiştir.
H2: Yaşa göre iki benzer ürünün fiyat ve kalitesi aynı ise, sosyal sorumluluk projeleri olan
markanın tercih edilmesi farklılık gösterir.
Tablo 5. Farklı yaş grupları arasındaki sosyal bir amaca hizmet eden işletmelerin ürünlerini benzer ürünlere
kıyasla daha fazla tercih etme arasındaki fikir farklılıkları
N
Ortalama
Std. Sapma
15-21
104
3,73
0,94
22-26
77
3,74
0,99
27-34
61
3,73
1,01
35-45
31
3,53
0,92
46-+
65
4,12
0,83
F
df1
df2
P
2,867
4
333
0,023
Tabloya göre p < 0.05 olduğundan dolayı H2 kabul edilmiştir. Yaşa göre iki benzer ürünün
fiyat ve kalitesi aynı ise, sosyal sorumluluk projeleri olan markanın tercih edilirliği farklılık
göstermektedir. Duncan testine göre özellikle 46 yaş ve üstü tüketiciler, diğer yaş
gruplarından ayrılmakta ve ürün satın alımında sosyal konuların belirleyici etken olduğunu
göstermektedir.
Tüketicilere, sosyal bir amaca hizmet eden işletmenin ürününü satın almak için daha fazla
ödemeyi göze alıp almayacakları sorulmuştur. Bunun sonucu olarak yapılan t ve ANOVA
testleri göstermektedir ki, cinsiyet, yaş, gelir ve eğitim farklılıkları arasında böyle bir düşünce
315
XIII. Uluslararası İzmir Tekstil ve Hazır Giyim Sempozyumu
2 – 5 Nisan 2014
farklılığı yoktur (Cinsiyet: t= -1,253, df=303, p= 0.211; yaş: df1= 4, df2=333, F= 0,792, p=
0.531; eğitim: df1= 4, df2=328, F= 0,684, p= 0.604; gelir: df1= 5, df2=325, F= 1,393 p=
0.226).
Son olarak tüketicilere LCW markasının yürüttüğü çeşitli projeler hakkındaki fikirleri
sorulmuş, ve tüketicilerin bakış açıları yansıtılmaya çalışılmıştır (Tablo 6).
Tablo 6. Tüketicilerin LCW’nin yürüttüğü sosyal projeler hakkındaki görüşlerine göre dağılımı
Standart
N
Ortalama
Sapma
340
2,5
1,1
LCW markasının sosyal sorumluluk projelerini takip etmekteyim.
LCW, sosyal sorumluluk projelerinden halkı reklamlar aracılığıyla
haberdar etmelidir.
340
3,8
0,82
LCW markasının sosyal sorumluluk projelerini yürütüyor olması
firmanın iyi yönetildiğini gösterir.
340
3,9
0,67
LCW’nin sosyal sorumluluk projelerine ben de ürün alımıyla destek
vermek isterim (örneğin muhtaç çocuklar yararına).
340
3,8
0,79
LCW’nin sosyal sorumluluk sahibi bir işletme olduğunu düşündüğüm
için ürünlerini tanıdıklarıma öneririm.
340
3,9
0,72
Tablo 6’ya göre tüketiciler LCW markasının yürüttüğü projeleri çok sık takip etmemektedir
(Ort=2,5). Bu projelerin yürütülüyor olması firma yönetiminin bu konulardaki başarısını
göstermektedir. Projelerden halkın haberdar edilmesi gerektiğine dair verilen yanıtlar da
yaklaşık olarak 4 olmuştur. Bu durum, tüketicilerin sosyal konulara eğilen firmalara daha çok
güven duyduğunu ve bu projelerden kendilerinin de haberdar edilmek istediğini
kanıtlamaktadır. Tüketiciler haberdar edildikleri takdirde kendileri de bu projelere katkıda
bulunmak istemektedir (Ort=3.8). Ayrıca LCW firmasının sosyal konulara eğildiğini düşünen
ve bu nedenle markanın ürünlerini tanıdıklarına da öneren, bir anlamda firmanın gönüllü
olarak reklamını yapan tüketici sayısının da önemli derecede olduğunu söylemek mümkündür
(Ort=3,9).
5. SONUÇ, ÖNERİLER VE TARTIŞMA
Sosyal sorumluluk projeleri makro düzeyde ülkelerin gelişmişlikleri ile doğru orantılıdır.
Medeniyetin göstergelerinden birisini toplum ve çevresine verilen değer sonucu atılan somut
adımlar oluşturmaktadır. Mikro düzeyde ise işletmelerin toplumun sorunlarına duyarlı olması
hem kendilerine hem de daha medeni bir toplum olma yolunda önemli katkılara
sağlamaktadır. Bunun yanı sıra bu projeler kendi imaj ve satışlarına da katkı sağlayacaktır.
Firmaların katkıda bulunacakları daha iyi bir çevre ve toplum, aynı zamanda müşterilerin ve
çalışanların firmaya daha fazla güven duymaları anlamına gelmektedir. Maliyetli gibi görünen
bu kampanya ve projeler uzun vadede işletmeye duyulan sadakat ve güveni sağlarken aynı
zamanda kar da getirebilmektedir. Bunun yanında, firmaların marka değeri, dolayısıyla da
piyasa değerinde de artış yaşanabilmektedir. Böylece, tüketicilerin olduğu kadar çalışanlar ve
yatırımcıların da desteğini almasını sağlamada bu projeler ayrı bir önem arz etmektedir.
Rekabetin yüksek olduğu sektörlerden biri olan hazır giyimde farklı olmanın yollarından biri
de sosyal sorumluluk projeleri yürütüyor olmaktır. Çalışma göstermektedir ki tüketiciler
benzer iki ürün/hizmet arasında sosyal yanı kuvvetli ve bu alanda çalışmaları olan markaları
316
XIII. Uluslararası İzmir Tekstil ve Hazır Giyim Sempozyumu
2 – 5 Nisan 2014
tercih etmektedir. Özellikle 46 yaş ve üstü tüketiciler için bu durum daha da önem
kazanmaktadır.
LCW markası tüketicilerin en çok talep ettiği işsizlik, eşitsizlik gibi sosyal konular ve eğitim
alanında çeşitli sosyal projelere imza atmaktadır. Çalışmanın da gösterdiği gibi tüketiciler bu
çalışmalardan daha fazla haberdar olmak hatta onlar da katkıda bulunmak istemektedirler.
Tüketiciler aynı zamanda sosyal konulara eğilen LCW firmasını bu yönünden dolayı da
yakınlarına tavsiye ettiklerini belirtmişlerdir. Bu durumun müşteri sadakatinden
kaynaklandığı ve yeni müşterilerin sadakatini kazanma yönünde önemli olduğu
düşünülmektedir.
KAYNAKLAR
[1] Yaman, Y., “Sosyal Sorumluluk Kampanyaları”, EDAM Sosyal Sorumluluk Kampanyaları
Semineri, 2002
[2] Pirsch J. et al., “Influence of Corporate Social Responsibility on Loyalty and Valuation of
Services”, Journal of Business Ethics, 2007, Volume 70, pp. 125-140
[3] Maden, C. vd., “Linking corporate social responsibility to corporate reputation: a study on
understanding behavioral consequences”, 8th International Strategic Management Conference: Book
of Proceedings, 2012
[4] Salmones M. et al., “Influence of Corporate Social Responsibility on Loyalty and Valuation of
Services”, Journal of Business Ethics, 2005, Volume 61, pp. 369-385
[5] Devrani T., “Kişisel Değer Uyumu, Müşteri-İşletme Özdeşleşmesi ve Müşteri Sadakati İlişkisi:
Uygulamalı Bir Çalışma”, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme
Anabilim Dalı, 2008
[6] Özdemir H., “Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Marka İmajına Etkisi”, İstanbul Ticaret Üniversitesi
Sosyal Bilimler Dergisi, Bahar 2009, Yıl:8 Sayı:15, s.57-72
[7] Göksu, F., “Sosyal Sorumluluk Uygulamalarının Marka İmajına Etkisi (Petrol İşletmelerinde
Uygulamalı Araştırma)”, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İletişim
Bilimleri Anabilim Dalı, Halkla İlişkiler Bilim Dalı, 2006
[8] Doğan, S.Y., “İşletmelerde Sosyal Sorumluluk Anlayışı Ve Kurumsal İmaj İlişkisi: Balıkesir’deki
Banka Müşterilerine Yönelik Yapılan Bir Araştırma”, Doktora Tezi,Sosyal Bilimler Enstitüsü, Üretim
Yönetimi ve Pazarlama Anabilim Dalı, 2009
317