Kitap Dünyası_kısakısa.qxd

KİTAP DÜNYASI
İncelenen Hayatlar
Yazan: Stephen Grosz
Çeviren: Begüm Kovulmaz
Sayfa Sayısı: 199
“Düşündüğümüz, yaptığımız
şeylerin tutsağı olmak, dürtüle‐
rimiz, aptalca seçimlerimiz ta‐
rafından köşeye sıkıştırılmak,
mutsuzluk veya korku tuzağına
düşmek, kendi tarihimizce
mahkûm edilmek; bunlar ha‐
yatta çoğumuzun deneyimledi‐
ği şeyler. Böyle anlarda ilerleye‐
mediğimizi hissederiz ama bir
çıkar yol olduğuna da inanırız. Bir hastam “Değişmek istiyo‐
rum yeter ki değişmeme gerek kalmasın” demişti bütün saflı‐
ğıyla. ... Bu kitap değişimi konu alıyor. Değişimle kayıp hissi bir‐
birine göbekten bağlı olduğundan –yitirmeden değişim de ol‐
maz– kitap yitimden de söz ediyor.”
Hepimiz öykü anlatıcısıyız ‐ yaşadığımız hayatı anlayabilmek
için öyküler anlatırız. Ancak anlatmak yetmez: Dinleyen biri de
olmalıdır. İşte Stephen Grosz, dinleyen o kişi.
da kullanıldığına tanık olduğumuz maddelerin (baharatlar, C
vitamini, şeker, ipek ve naylon, boyalar, aspirin, doğum kont‐
rol hapı, morfin‐nikotin‐kafein, zeytinyağı, tuz vs.) yapıtaşları‐
nı oluşturuyor. Bize gayet sıradan görünen, varlıklarına fazla‐
sıyla alıştığımız bu maddelerin geçmişte ne kadar önemli olay‐
ları tetiklediğini öğreniyoruz: Coğrafi keşifler ve göçler, sö‐
mürgecilik ve kölelik, tıp ve mühendislikte kaydedilen devrim
niteliğinde gelişmeler, toplumsal cinsiyet rollerinin ve kültü‐
rel yapıların dönüşümü, doğal çevrede meydana gelen ciddi
tahribat… İnsanların bu maddeleri elde etmek için neleri gö‐
ze aldığını, bu süreçte tesadüflerin ne kadar büyük bir rol oy‐
nadığını görüyoruz.
Kitabın kimya boyutu da tarih boyutu kadar ilginç. Herşeyden
önce, incelenen moleküllere kendilerine has özelliklerini ka‐
zandıran kimyasal yapılar hakkında bilgi sahibi oluyoruz. Çok
küçük bir yapısal değişikliğin ne kadar kritik bir fark yaratabil‐
diğine tanık oluyoruz. Üstelik anlatılanları kavramak için ihti‐
yacımız olan tek şey bir parça merak. Napolyon'un Düğmeleri
konuya ilgi duyan herkesi kimyanın şaşırtıcı dünyasına buyur
ediyor ve eşikten bir kere geçtikten sonra çevremizdeki mad‐
delere yepyeni bir gözle bakmaya başlıyoruz.
Senaryolar
Yazan: Onat Kutlar
Sayfa Sayısı: 275 Sayfa
Grosz, Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkan ve binlerce saatlik psi‐
kanaliz seanslarından damıttığı İncelenen Hayatlar kitabında
en şaşırtıcı insan davranışlarının arkasında yatan gizli duygula‐
rı ortaya çıkarıyor. Bunu yaparken mesleki jargondan arınmış,
edebi bir dil kurmayı da başarıyor.
Türk Sineması’nda iz bırakmış
üç film: Yusuf ile Kenan, Hazal,
Hakkâri’de Bir Mevsim. Biri fil‐
me alınmış üç sinopsis: Kuyu‐
caklı Yusuf, Kürk Mantolu Ma‐
donna, İstanbul... Onat Kut‐
lar’ın senaristliğinde bambaşka
bir değer kazanmıştı her biri.
Şimdi tamamı Yapı Kredi Ya‐
yınları’ndan çıkan Senaryolar
Kitaptaki öyküler gündelik hayatımızın parçaları: Sevdiğimiz
insanlarla, söylediğimiz yalanlarla, başa çıkmak zorunda kaldı‐
ğımız değişikliklerle ve yasla ilgili. Bütün bu öyküler, bize ken‐
dimizi nasıl yitirdiğimizi ve nasıl bulabileceğimizi anlatıyor.
İncelenen Hayatlar aslında çok basit bir sürece dayanıyor:
Konuşmak, dinlemek ve anlamak.
Napolyon'un Düğmeleri
Dünya Tarihini Değiştiren
17 Molekül
Yazarlar:
Penny Le Couteur
Jay Burreson
Çeviren: Raşit Gürdilek
Sayfa Sayısı: 376
Napolyon'un Düğmeleri insan‐
lık tarihini değiştiren on yedi
molekül ve bileşiğin hem hikâ‐
yelerini hem de kimyasal yapı‐
larını anlatan, böylece kimyayla tarihi harmanlayan bir kitap.
Ele alınan moleküller gündelik hayatta sık sık kullandığımız ya
62
Actual
adıyla bu kitapta.
1965’de ise Türk Sinematek derneğinin kurucuları arasında yer
alan ve 1976 yılına kadar yöneticiliğini yapan; kuruluşundan
başlayarak İstanbul Film Festivali düzenleme kurulunda ve
1981’den ölümüne dek İKSV yönetim ve icra kurulu üyeliğinde
bulunan; 1978’de Kültür Bakanlığı Sinema Yapım ve Gösterim
Merkezi’nin kuruluş çalışmalarında yer alan Onat Kutlar’a, si‐
nemaya katkılarından dolayı, 1975 yılında Polonya’dan kültür
nişanı, 1994 yılında ise Fransa’dan Chevalier de l’ordre des Arts
et des Lettres nişanı verilmişti.
“Sinema bizden Onat Kutlar’ı çaldı. İyi oldu diyemiyorum. Ama
kötü oldu da diyemiyorum.
Sinematek serüveniyle, genç sinemacılarla olan yakın ilişkile‐
riyle, sinema yazılarıyla ve özellikle senaryo çalışmalarıyla, sa‐
nırım edebiyata yaptığı katkıların çok daha üzerinde ve çok da‐
Medicine
Mart 2014
KİTAP DÜNYASI
ha yararlı katkılarda bulundu Türk sinemasına. Şunu da ekle‐
yeyim ki Onat, sağlığında senaryolarını kitaplaştırmayı düşün‐
müş ama bu fırsatı bulamamıştı” (Ferit Edgü’nün sunu yazısın‐
dan).
İşte Deniz, Maria
Yazan: Ferit Edgü
Sayfa Sayısı: 84
“Kadın, Ne çok şey unuttun,
dedi.
Adam, O kadar çok şey ansıyo‐
rum ki, dedi. Onlar da senin
unuttukların.
Uzun bir susuştan, birkaç yu‐
dum şarap içildikten sonra, ka‐
dın,
Üşüyorum, dedi.
Erkek, kulağı, çakıllara çarpan küçük, kırılgan dalgalarda, duy‐
madı üşüyorum sözcüğünü.
Gene de (sözcüklerin garip rastlantısı!), Ben de, dedi.”
İşte Deniz, Maria’da Ferit Edgü’nün hem 1950’lerde oluşan öy‐
kü anlayışını sürdüren örnekler hem de kısa, çok kısa, tüm faz‐
lalıklarından arındırılmış, ayıklanmış, “dil”in içindeki cevhere
varmaya çalışan minimal öyküler yer alıyor.
Mim Savaşları
Neoklasik İktisadın Yaratıcı
İmhası
Yazan: Kalle Lasn,
Adbusters
Çeviri: Merve Erol, Yücel
Göktürk, Yiğit Atılgan
Sayfa Sayısı: 400
Gerçek dünyanın sorunları bü‐
tün ağırlığıyla hissedilirken, hep
aynı Gayrisafi Milli Hasıla, arz‐
talep ve piyasa hurafeleriyle oyalanmaktan usandığınızı biliyo‐
ruz. Mim Savaşları, bütün sosyal bilim öğrencileri için gerçek
sorulara gerçek cevaplar arayan alternatif bir iktisat ders kita‐
bı. Hatta iktisatla hiç ilgilenmemiş ya da iktisattan soğumuş
olanların da heyecanla okuyacağı, sanat, aktivizm ve mizahla
dopdolu bir kitap bu.
Kapitalizm derinleşen bir krizde. Kritik bir yol ayrımındayız: Ya
ayan beyan ortada olan tüm tutarsızlıkları gözardı ederek sta‐
tükoyu kabulleneceğiz ya da “uyumsuzların” yanında yer ala‐
rak iktisattaki paradigma değişimini savunacak ve böylece in‐
sanlığın ve gezegenin yok oluşa sürüklenmesini engeleyeceğiz.
Bu kitabın hayal gücünüzü tetiklemesini, seçimlerinizi yapar‐
ken size esin kaynağı olmasını umut ediyoruz.
Mart 2014
Actual
Şemsiye
Yazan: Will Self
Çeviren : Sıla Okur
Sayfa Sayısı: 370
Çocukluğu baskı altında geçen
Audrey yetişkinliğinde de ben‐
zer sorunlarla mücadele et‐
mektedir. Savaş sırasında silah
fabrikasında çalışırken kendi
benliği ile yaşadığı dünya ara‐
sındaki bağlar tamamen ko‐
punca soluğu akıl hastanesinde
alır. “İdealist” doktoru oynayan psikiyatr Zack Busner, artık
kural haline gelmiş kimi uygulama ve ilaçları sorgulamaya ve
farklı yöntemler bulmaya çalışır. Ancak Busner’ın kendi ruh
sağlığı ne kadar yerindedir; sırlarından, geçmişinden ve bugü‐
nünden uzaklaşıp Audrey’ye yardım edebilecek midir?
Tam kırk dokuz yıl akıl hastanesinde birlikte yaşayan Audrey
Death ile Zack Busner’ın hayatları ekseninde, farklı zaman ve
mekân katmanlarında ilerleyen bu çarpıcı roman, aile, iş, mül‐
kiyet, savaş, hastaneye kapatılma gibi konulara eğilirken genel
kabul gören ahlaki kalıpların temellerini sarsıyor.
Will Self, eleştirmenlerin başyapıt olarak niteleyip övgüyle kar‐
şıladığı son romanı Şemsiye’de, yirminci yüzyıla tanıklık eden
kahramanlarının hayatını anlatırken sunduğu güçlü moder‐
nizm eleştirisiyle günümüz dünyasını okurları için daha anlaşı‐
lır ve gerçek kılıyor.
İntihar
Yazan: Eouard Levé
Çeviren : Orçun Türkay
Sayfa Sayısı: 81
Édouard Levé, yirmi yıl önce in‐
tihar etmiş, belki hayali belki de
gerçek çocukluk arkadaşına
uzun bir mektup niteliğindeki
İntihar’da, hayatı reddeden
kahramanının gerçekçi bir
portresini sunuyor. Yetenek‐
leri, arzuları ve duyarlılıklarıyla
yazıya taşıdığı kahramanının intihar etmeye karar verip bu ey‐
lemi gerçekleştirmesini tüm aşamaları ve en ince ayrıntılarıyla
anlatıyor. Kitabı tamamlayıp yayıncısına teslim ettikten sadece
on gün sonra ise kendi hayatına tıpkı arkadaşının yaptığı gibi
intihar ederek son veriyor.
Kısa ömrü boyunca kurmacayla gerçeği birbirinden ayırmayan
Levé, hayatına nasıl son vereceğini hem bir roman hem de bir
anı kitabı özelliği taşıyan İntihar’da anlatıp sonra uygulamasıy‐
la dünya edebiyatının sonsuza dek genç kalacak, kült yazarla‐
rından biri olmuştur.
Medicine
63