SAYI33 - m?mar?

İçindekiler
Sektörel Haberler
Giriş
İçmimarlar Odası’ndan Haberler
6
Künye
37
Turan Tektürk Söyleşisi
38
TMMOB İçmimarlar Odası Haberler
40
Resim ve Çizimler - Prof. Dr. Sadun Ersin
41
Makale:Shashi Caan, Shashi Caan Collective, New York, Fikir Birliği ya da Kafa Karışıklığı,
Portre
Usta Eller
Proje
Üniversite Haber
Üniversite Tanıtım
İEÜ, İçmimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü, çeviri: Yrd.Doç.Dr.Zeynep Tuna Ultav
45
İçmimar Mahmut Nüvit Doksatlı Söyleşisi
50
Ressam Dekoratör Ekrem Özen Söyleşisi
Altın Çeşmeli Konak - İçmimar Tufan Atalayman
56
60
64
Çankaya Üniversitesi - İçmimarlık ve Çevre Tasarım Bölümü Başkanı
Prof. Arda Düzgüneş Söyleşisi
Makale
68
B. Burak Kaptan, İçmimarlıkta Meslek Kuruluşu ve Örgütlenme Sorunu - 3
TMMOB İçmimarlar Odası ve Unvanının Kullanılması
73
Yrd. Doç. Dr. Rabia K. Doğan, Selçuk Üniversitesi, İçmimarlık ve Çevre Tasarım
Bölüm Başkanı, Değişen Dünyada Farklılaşan Mekanlar
79
Özlem Güven, Eskiz Geleneği ve Yaratıcılık Üzerine
82
Doç.Dr. Deniz Yazıcıoğlu, İTÜ, İçmimarlık Bölümü, Çalışma Odası Tasarım Kriterleri
86
Özlem Alkan, Mimaride Geleneksel Bir Sanat: Çini
88
Bir Kongre Deneyimi: Çevre Tasarım Kongresi 2013, İEÜ İçmimarlık ve Çev.Tas. Böl.
Dünyadan Mekan Tasarım
Dünyadan Ürün Tasarım
Mesleki Yayınlar
Sergi
Gezi
Kültür Sanat
Araş. Gör. Hande Atmaca, Araş. Gör. Oylum Dikmen, Araş. Gör. Selin Gülden
90
Prof. Dr. Nurten Unansal, Türkiye’de İçmimarlık Tarihine Bir Bakış-V
92
98
106
107
Uzak Komşu Yakın Anılar - Türkiye - Polonya İlişilerinin 600 Yılı SÜ Sakıp Sabancı Müzesi
108
Dersim
110
116
Reklam İndeksi
Extreme Audio
Ön Kapak İçi
Yaşam Mermer
Ön Kapak İçi Yanı
Furnilya Mobilya
02
Furnilya Mobilya
03
Opçin
05
Fiberli
07
Vezir Ağaç
09
Solenne
11
Shower
13
Zeyhan Aydınlatma
15
Yurtbay Seramik
17
Koleksiyon Mobilya
19
4S LED Aydınlatma
21
Hakman
23
Zorlu
25
Sülekler
27
Creavit
29
Zehnder Group
31
Başkentliler
33
Artpan
35
Lighttech Aydınlatma Fuarı
36
Petek Banyo
49
Mod Tasarım
63
Samet
65
Trakya Cam
67
Turkuaz Seramik
97
Blanco
99
Filli Boya
101
Tuna Ofis
103
Form Yapı
105
Tavcam
136
Samur Halı
Arka Kapak İçi
Özcan Aydınlatma
Arka Kapak
Türkiye / Firma Haber
Allevents tarafından 21-23 Şubat tarihleri
arasında Hilton Otel’de düzenlenen
alldesign 2014 tasarım dünyasına ışık tuttu.
Konferansları 1500 kişi izlerken, fuarı
2 günde yaklaşık 8.000 kişi ziyaret etti
Tasarım dünyasının kalbi alldesign’da attı
A
Karim
TASARIM dünyasının en renkli kişiliklerinden
llevents tarafından BMW ana sponsorluğunda, Arçelik, Armaggan ve
Işıklar Tuğla co-sponsorluğunda 21-22 Şubat 2014 tarihlerinde Hilton
Kongre ve Sergi Merkezi’nde düzenlenen alldesign Uluslararası Tasarım
Konferansları ve Yaratıcı Endüstriler Fuarı, tasarım dünyasını üçüncü kez bir
Karim Rashid bembeyaz takım elbisesi ve
Rashid
eğlenceli ayakkabıları ile alldesign’da sahne aldı.
Digital bir çağa evrildiğimizi ve geçmişle ilgili
araya getirdi. Hayatımızın her alanına yön veren tasarımın ele alındığı
tüm bağları koparmamız gerektiğini söyleyen
alldesign 2014’ün konferans bölümünde kendi dalının uzmanları tasarıma
Rashid, üretilen her tasarımın ancak 5 yıllık bir
bakış açılarını ve dünyaca ödüllü işlerini izleyicilerle paylaşırken, fuar alanında
ömrü olduğuna vurgu yaptı. Kravat ve yüksek topuk döneminin artık
ise tasarımda öne çıkan firmalar en yeni ürünlerini sergiledi.
bittiğini söyleyen Rashid, insanlığın sanal dünyada geçirdiği vakti
hesaba katarak fiziksel tasarımın azalması gerektiğini söyledi.
alldesign 2014 pek çok önemli konuşmacıya ev sahipliği yaptı
alldesign 2014’ün konukları arasında TIME dergisi tarafından dünyada moda
alanında en etkili 25 kişiden biri seçilen, dünyaca ünlü trend kahini Lidewij
Edelkoort; dünyanın en saygın ve önemli tasarım ödülleri olan Red Dot‘ın
ödüllerinin fikir babası ve kurucusu Prof. Dr. Peter Zec; kazandığı sayısız
mimarlık ödülüyle dünyanın en başarılı mimarları arasında sayılan, San
Francisco Modern Sanatlar Müzesi, Samsung Sanat Müzesi ve Bechtler Modern
Sanatlar Müzesi gibi pek çok ikonik yapının tasarımcısı, İsviçreli ünlü mimar
Mario Botta; 3000’den fazla tasarımı, kazandığı 300’den fazla ödül ve çalıştığı
6
Türkiye / Firma Haber
40’tan fazla ülke ile bir efsaneye dönüşen, kendi
Faruk Malhan; endüstriyel tasarımcı Gamze Güven,
Mobilya, BMS Mobilya, BMW, Derin Design, Elips
jenerasyonunun en üretken tasarımcılarından biri
moda tasarımcsı Tuvana Büyükçınar Demir ve
Tasarım, Ersa, RON, Koleksiyon, NORDist, Nurus,
olarak tanınan Karim Rashid; doğanın dehasını
Simay Bülbül, dizi ve film müziklerine imza atan
Samet Mobilya Aksesuarları,Tuna Ofis gibi
mimarlıkta kullanan ve doğanın mimarlığı ve
müzisyen Gökhan Kırdar; izlenme rekorları kıran
firmalar yeni ürünlerini sergiledi.
toplumu dönüştürebileceğini savunan
‘Öyle Bir Geçer Zaman ki’’dizisinin, ‘Kayıp ve
Hilton Kongre ve Sergi Merkezi’nde 2000
“biomimicry” alanında uzman, TED
Kaybolan Yıllar’ dizilerinin yönetmeni Zeynep
metrekarelik alanda gerçekleşen alldesign 2014,
konferanslarındaki konuşmasıyla tüm dünyada
Günay Tan, yazar ve televizyoncu Yekta Kopan;
tasarım konferansının yanı sıra Yaratıcı Endüstriler
büyük ses getiren mimar Michael Pawlyn; Red Dot
Arçelik Endüstriyel Tasarım Yöneticisi Serdal Korkut
Fuarı’na da ev sahipliği yaptı. Odağında tasarım
ödülleri dahil 100’ü aşkın ödülün sahibi, özellikle
Avcı, BMS Mobilya CEO’su Neslihan Işık, Nurus’tan
olan tüm firmaları aynı çatı altında sektörle ve
tiyatro, opera, bienal poster tasarımlarıyla büyük ün Renan ve Güran Gökyay, Havas Worldwide Türkiye
tasarım meraklılarıyla buluşturan alldesign,
kazanmış, işleri MOMA gibi pek çok önemli
zengin bir ürün yelpazesi sundu: Ana sponsor
müzede sergilenen, dünyanın en önemli grafik
CEO’su Erol Batislam gibi isimler yer aldı.
Fuar alanında Arçelik, Armaggan, Birim
BMW’nin inovasyon ve tasarımı buluşturan
tasarımcılarından, aynı zamanda reklamcı ve art
direktör Stephan Bundi; İşleri dünya çapında
prestijli galeri ve müzelerde sergilenen, en çok da
imzası niteliğindeki kaya heykelleri, enstalasyonları
ile tanınan ünlü sanatçı, fotoğrafçı, tasarımcı Arik
Levy; W Paris - Opera, Grant Hyatt
(Taipei&Chicago), Beyrut’taki Intercontinental
Phoenicia, Lincoln Center’da bulunan Ertegün Caz
Salonu ve Cirque de Soleil’in Hong Kong, Las Vegas
ve Paris’teki sahneleri gibi işleriyle öne çıkan
Rockwell Group Avrupa Ofisi Yöneticisi tasarımcı ve
mimar Diego Gronda; tasarımları MOMA’nın kalıcı
sergilerinde yer alan, Minority Report filminde Tom
Cruise’un ofisinin tasarımı dahil pek çok önemli
tasarımda imzası olan ödüllü, dünyaca ünlü
endüstriyel tasarımcı Ayşe Birsel; Türkiye'de tasarım
kavramının yaşama aktarılmaya başladığı 70'li ve
80'li yılların lider kimliklerinden biri olan ve
Koleksiyon ile Tasarım Vakfı’nın kurucusu, mimar
8
Tasarım
Vakfı
Alldesign’ın
konukları
arasındaydı
alldesign ikinci gününde Koleksiyon Mobilya’nın ve Tasarım
Vakfı‘nın kurucusu Faruk Malhan’ı konuk etti. ‘Aklın Gözüyle Görmek’
başlıklı konuşması tasarımseverler tarafından büyük ilgiyle takip edilen
Malhan, yaratıcılığın akıl mantık dışı bir olgu oduğunun altını çizdi.
Tasarımın geleceğe ait bir gündemi olması gerekliliğinden bahseden
Faruk Malhan, sivil ve siyasi birlikteliklerin önemini vurguladı. Tasarımı
ekonomiye, ekonomiyi tasarıma kazandırmak, tasarım düşüncesini,
tasarımla yönetimi ve yaratıcılığı geliştirmek amacıyla kurulan Tasarım
Vakfı, gerek fuar alandaki standıyla da büyük ilgi topladı.
Türkiye / Firma Haber
Neslihan Işık,
Arik Levy.
elektrikli modeli i3, alldesign’da ziyaretçilerle
buluştu. Son yılların endüstriyel devrimi olarak
nitelendirilen üç boyutlu yazıcı (3D Printer)
teknolojisini Türkiye’de hizmete sunan 3bfab - ‘3
Kendine
boyut Fabrikası’- Türkiye’de distribütörlüğünü
özgü bir
yaptığı, dünyada en çok satan 3D yazıcı markası
tasarım kültürü
Makerbot'u ziyaretçilerle buluşturdu. Derin
ve geleneğine
Design’in yeni 2014 koleksiyonundan ilk örnekler
sahip İskandinav
Zeynep
Günay Tan,
Gökhan Kırdar.
Michael Pawlyn.
Mario Botta.
alldesign’da yer aldı. Kuruluş felsefesini ilk günden ülkelerinin tasarım
bu yana tasarımın odağına oturtmuş ev ve ofis
havasını mobilyadan
ürünleriyle Koleksiyon Mobilya ise Tasarım Vakfı
aydınlatma ve aksesuara kadar
ile birlikte fuar alanında idi. BMS Mobilya ise
tam bir bütünlük içerisinde sunan
Poltrona Frau, Baccarat Arik Levy Tuile de Crystal
ve kuzey ülkelerinin en köklü ve
ve ilk defa alldesign’da lanse edilen Herman Miller nitelikli firmalarının Türkiye temsilcisi olan
Mirra 2 tasarım ürünlerine ev sahipliği yaptı. Ofis
mobilyaları alanında 42 yılı aşkın bir deneyim ile
günümüzün mimari akımlarını sentezleyerek
yenilikçi ürünler geliştirmeyi sürdüren Tuna Ofis
sahne sponsorluğunun yanı sıra yeni ürünlerini
de fuar alanında sergiledi. Özgün tasarımlarla
geleneksel teknikleri ustalıkla birleştiren
Armaggan Unique by Design VIP alanının
‘Aklın gözüyle görmek’ mottosuyla
yola çıkan alldesign’ın ana amacı,
tasarımın yarattığı farkların, markalaşma,
ergonomi gibi birçok alanda kullanımının
irdelenmesi, günümüz ve geleceğin
tasarımcılarına farklı bir bakış açısı kazandırması
Derin Sarıyer,
Özlem Er,
Şule Koç.
Ayşe Birsel.
sponsorluğunu üstlendi. Sürdürülebilir ve
ETMK işbirliğiyle ‘Bir kahve Bir Tasarım’ sohbetleri
kokteylinde
yenilikçi tasarım anlayışı ile çalışma ve yaşam
gerçekleşti: ETMK İstanbul Şube başkanı Özlem
tasarım dünyasının
alanları için ürünler üreten Nurus da fuarda
Er ve Başkan yardımcısı Pınar Azizoğlu
önemli isimleri buluştu.
ziyaretçilerle buluştu. Defne Koz tasarımı
moderatörlüğünde gerçekleşen söyleşilerde
Karim Rashid, Michael
Derin Sarıyer, Şule Koç, Dani Benreytan, Tasarım
Pawlyn, Stephan Bundi, Arik
Vakfı, TAK (Tasarım Atölyesi Kadıköy), Atölye
Levy, Diego Gronda, Ayşe Birsel,
İstanbul’un da aralarında olduğu pek çok isim ve
Faruk Malhan, Derin Sarıyer, Simay
tasarım mobilya markası Ron
kuruluş tasarımı tartıştı. alldesign’ın 21 Şubat
Bülbül kokteyle katılan simalar
da yeni ürünleriyle fuarda idi.
akşamı İngiliz Konsolosluğu’nda düzenlenen
arasındaydı.
ürünleriyle Samet Mobilya
Aksesuarları ve şık, yenilikçi
tasarımlarıyla dikkat çeken
10
NORDist de fuarda yer aldı. Fuar cafe alanında
Türkiye / Firma Haber
‘Tasarıma değer veren her yerde olacağız’
T
ürkiye’de 44 yıldır mobilya sektörünün öncüsü
almaya geldiğine sıklıkla şahit olmak, doğru bir iş
Tuna Ofis, geçmişinden güç alarak geleceği
yaptığımıza dair olan motivasyonumuzu arttırıyor.
tasarlamaya devam ediyor. Alldesign 2014 Tuna
Ofis’in estetik ve özgün tasarımlarıyla renklendi.
Girsberger ile işbirliğiniz ne düzeydedir?
Tuna Ofis’in Pazarlama - Satış Destek Sorumlusu
Tuna Ofis olarak, 120 yıllık tarihi ile köklü bir firma
Günce Tuna sorularımızı yanıtladı.
olan ve Avrupa’nın en güçlü markaları arasında yer
alan Girsberger Holding AG ile 1992 yılında ortak
alldesign gibi bir tasarım buluşmasında olmak
olduk. Bu ortaklıktan doğan Tuna Girsberger A.Ş.
Tuna ofis mobilyaları için ne ifade ediyor?
sadece uzmanlık alanı olan ofis koltukları üretiyor.
Dünyaca ünlü tasarımcıların bir arada bulunduğu
bu özel organizasyona bizlerde destek verdiğimiz
Önümüzdeki dönem ne tür çalışmalar yapmayı
için mutluyuz. Tuna Ofis olarak önceliğimiz tasarıma
planlıyorsunuz?
verilen değerin hak ettiği noktaya gelmesidir.
Tuna Ofis’in Pazarlama - Satış Destek Sorumlusu Günce Tuna.
Tasarım konusu ciddi bir yatırımdır. Bu yatırımı
12
2013 yılında 2014 tasarımlarımız için çalışmalara
başladık. 2014’te İngiliz tasarımcı David Fox
sadece parasal bir değerle ölçemezsiniz. Bilgi
Masa başında geçirilen vakit, sağlıklı ofis
tarafından hazırlanan yeni bir sofa serisinin
birikimi, tecrübe, harcanan zaman ve enerji parayla
mobilyalarını ön plana çıkarıyor. Bu konudaki
lansmanını yapıyor olacağız. Bunun yanı sıra Sezgin
ölçülemeyecek değerlerdir. Bizler tasarımın değerini
yaklaşımınızdan bahsedebilir miyiz?
Aksu’yla yeni bir operasyonel seri çalışmasını
ofis mobilyası sektöründe hak ettiği noktaya
120 yılı aşkın süredir ofis koltukları için yenilikçi
tamamlamak üzereyiz. Bu seri de 2014 yılında
getirmek için gerek yabancı gerek Türk
çözümler geliştiren ve üreten Girsberger AG Holding
kullanıcılarla buluşacaktır. Bunların yanı sıra sektörün
tasarımcılarımız ile işbirliği içerisindeyiz.
ile 1992 yılından beri süre gelen ortaklığımızda, şu
büyüme ve gelişmesine katkı sağlama dürtüsünün
Çalışmalarımız ile bugüne kadar birçok
anda yıllık 50.000 adet ofis koltuğu üretim
verdiği sorumluluk duygusuyla 2012 yılında yeni bir
tasarımımızla uluslararası ödüllere layık görüldük.
kapasitesine sahibiz . Sizin de belirttiğiniz gibi ofislerde
proje başlattık. Alanında yurt dışında adından söz
Zaten standımızda da ödüllü tasarımlarımızı
geçirilen süreler arttıkça sağlıklı koltuklarda oturma
ettirmiş mimar ve tasarımcıların katılımıyla
sergiledik. E-Motion operasyonel seri, Jack ve
artık bir zorunluluk halini aldı. Bizim için ofis
gerçekleştirdiğimiz ‘Tuna Ofis Mimar Buluşmaları’ na
Diagon çalışma koltukları gibi ödüllü tasarımlarımızı
koltuklarında ergonomi her şeyden önce geliyor.
bu yılda devam etmeyi planlıyoruz. Geçtiğimiz
sergilediğimiz fuar standımızda ziyaretçilerin
Bütün koltuklarımız EN-1335 ‘Avrupa Ofis Koltukları
dönemde Jeanette Kuo, Daniel Kündig, Ünal
göstermiş oldukları ilgi ile Tuna Ofis olarak tasarım
Standartları’na ve ergonomi normlarına uygun olarak
Karamuk gibi alanında öncü isimlerle düzenlediğimiz
alanın da iyi bir noktada olduğumuzu bir kez daha
üretilmektedir. Bu noktada özellikle bel fıtığı olan
seminerlere bu yıl da devam etmeyi planlıyoruz. Eylül
görmekten çok mutluyum.
hastaların ellerinde reçeteyle ofislerimizden koltuk
ayında netleşecek çok sürpriz bir isim olabilir.
Türkiye / Firma Haber
Ege Seramik Yönetim
Kurulu Başkanı
İbrahim Polat
standları
gezerken
kendisine
şirketin
Genel Müdürü Göksen
Yedigüller eşlik etti.
Mermer modasında
Osmanlı ve Yunan esintisi
Ege Seramik Unicera’da büyük beğeni topladı
E
ge Seramik, 26 Şubat - 2 Mart tarihleri arasında
Motto serileri dikkatleri üzerine çeken ürünlerin
26. kez düzenlenen Unicera Seramik Banyo
başında yer aldı. Koleksiyonda ayrıca, Strong, Step,
Mutfak Fuarı’nda Spring Collection 2014
Crown, Costa, New York, Hawana, Florence serileri
koleksiyonunu tanıttı. Tüyap Fuar ve Kongre
ziyaretçilerin ilgi odağı oldu.
Merkezinde her yıl olduğu gibi Türk seramik
Ege Seramik Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim
2
5 yılı aşkın süredir mermer sektörünün
önde gelen firmalarından biri olarak faaliyet
gösteren Tureks Stone’dan Yüksek İçmimar
sektörünün nabzını tutan Unicera Fuar’ı bu yıl da
Polat, Ege Seramik ve Ege Vitrifiye standlarını gezerek
Gökçen Anlı, 2014 mermer trendleri hakkında
sektör temsilcilerini ve profesyonellerini ağırladı.
incelemelerde bulundu. İbrahim Polat’a Ege Seramik
bilgi verdi. Kişiye özel yapılan tasarımların, ünlü
Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Bülent Zıhnalı, Ege
tasarımcılarla çalışılan Osmanlı ve Yunan
koleksiyonunda sergilenen mermer görünümlü
Seramik Genel Müdürü Göksen Yedigüller ve Ege
koleksiyonların ön plana çıkacağını belirten Anlı,
Venüs, Soho serileri ve ahşap dokulu Himba ve
Vitrifiye Genel Müdürü Merter Savaş eşlik etti.
sadeliğin taşın doğallığı ile bütünleşerek yaşam
İntema Mutfak Unicera’da
Adora modelini sergiledi
Ege Seramik’in Spring Collection 2014
alanlarımıza gireceğini söyledi. Mozaik ve doğal
enilikçi çizgisiyle modern mutfak tasarımları
Y
taş dokuların popülaritesini koruduğunu
sunan İntema Mutfak, sektörün en önemli
söyleyen Anlı, tasarımlardaki el işçiliği, varak,
etkinliklerinden biri olan Unicera Fuarı’nda
cam, ayna ile yapılan renk kombinasyonları ile
Adora modeliyle yer aldı. Ayrıntılarındaki
döşemelerde mistik doku hissettirecek, dedi.
incelikte saklı yalın bir şıklığı olan Adora, düz
renklerin yanı sıra iddialı mutfak tasarımları için
moda ahşap tonlarına da sahip. Darbelere karşı
dayanıklı mat polimerik kapaklar, özel renk
seçeneklerindeki ‘soft touch’ özelliği ile ahşap
efektini sadece görsel olarak sunmakla kalmıyor,
www.intemamutfak.com.tr
14
dokununca da hissedilmesini sağlıyor.
Türkiye / Firma Haber
İder Mobilya’dan
siyah beyaz film
tadında bir tasarım
M
odern mobilya tasarımlarıyla yaşam
alanlarınızı daha keyifli hale getiren İder
Mobilya, evinizin en özel köşesi olan yatak
odalarınızı, Kanyon takımıyla güzelleştiriyor.
Gece ile gündüzden esinlenerek tasarlanan,
siyah beyaz dengesiyle fark yaratan Kanyon
yatak odası takımı, yatay ve dikey çizgilerin
dengeli uyumuyla dikkat çekiyor. Kanyon yatak
odası takımında öne çıkan beyaz rengi, geceleri
sabahları da güne daha zinde ve huzurlu
A
başlamanıza yardımcı oluyor. Şifonyer, iki
tecrübesiyle iç mekan aydınlatmasında en
komodin, yatak ve gardıroptan oluşan Kanyon
çok tercih edilen yerli marka olmaya devam
yatak odası takımı, İder Mobilya’nın eşsiz tasarım
ediyor. Kataloğunda her zaman yer alan
anlayışı ve kalitesi eşliğinde evinize geliyor.
klasik ve zamansız şıklığa
konforlu bir uykuya dalmanızı sağlarken,
www.idermobilya.com
Aydınlatmada şıklık
ydınlatmada Şıklık mottosuyla yola
çıkan Özcan Aydınlatma 25 yılı aşkın
sahip aydınlatma
Kelebek ödülleri topladı
ürünlerinin yanı sıra,
elebek Mobilya, İSMOB 2014 Tasarım Yarışması’nda, iki
ödüle birden layık görüldü. İtalyan tasarımcılar Dante
tamamen kendine özgü bir
alışılmışın dışında
K
estetiğiyle mekanlara
Donegani ve Giovanni Lauda’nın imzasını taşıyan ‘Likena’
hava katan tasarımlarla da
serisi ‘Oturma Grubu’ kategorisinde, ‘Exila’ serisi ise ‘Yatak
dikkat çekeceğe benziyor.
Odası’ kategorilerinde ikincilik ödülü aldı. İSMOB Tasarım
Yarışması’na ‘sade’ ve ‘işlevsel’
kombinasyonlarla bir araya getirebileceğiniz
konseptiyle öne çıkan koleksiyonları
modül ürün tasarımları ve minimal anlayışla
ile katılan Kelebek’in ödüllerini;
sadeliği öne çıkaran pratik modelleri
İSMOB’un ikinci günü, CNREXPO
içeriyor. Modern çizgilerle şık renklerin yanı
Fuar Merkezi’nde düzenlenen
sıra kullanışlılık ve insan güvenliğine de
törende Kelebek Tasarım Ekibi’nden
önem veren Özcan Aydınlatma’nın bütün
Sevcan Ekmekçioğlu ve
ürünleri www.alaaddinvari.com sitesinden
Sevcan Ekmekçioğlu ve Gürkan
Gülturan Kelebek’in ödüllerini aldı. Gürkan Gülturan aldı.
16
2014 kataloğu istenilen tarzda farklı
Exila
Likena
sipariş edilebiliyor.
Türkiye / Yeni Ürün
Opaco ile mutfaklara yeni yorum
www.intemamutfak.com.tr
Y
enilikçi çizgisiyle modern mutfak tasarımları sunan İntema Mutfak, Opaco modelini yeniden
Fonksiyonel Zemin
Altı Konvektör,
Zehnder Terraline
Estetikten ödün
vermeyen tasarımlar
yorumladı. Tasarımı ve estetiğinin yanında, fonksiyonel olmasıyla da göz dolduran Opaca,
çıkaran, bütüne hakim olan renklerdir.” diye düşünenler için Opaco ideal bir seçim. Mutfak tasarımında
Y
yeni bir trend olarak öne çıkan mat lake mutfakların doğal ahşap ile kombinasyonu çerçevesinde
pazar lideri olan Zehnder Group estetikten
yorumlanan Opaca modeli, modern, ferah ve doğaya yakın duruşuyla farkını ortaya koyuyor.
ödün vermeyen fonksiyonel konvektör
geçirdiğiniz mutlu anların tanığı olmaya aday. “Evin ve mutfağın kendine özgü karakterini ön plana
aşam alanlarımız için özel tasarımlara
sahip iklimlendirme sistemleriyle Avrupa
modeli Terraline ile yaşam alanlarınızı modern
Baharı duvarlarınıza taşıyın
18
bir görünüme kavuşturuyor. Zehnder Group,
insan hayatının büyük bir bölümünün
L
geçtiği yaşam alanları ve iş ortamlarını eşsiz
kumaş koleksiyonu English Garden ile bahar çiçeklerini
ergonomik koşullarda yüksek verimlilik
duvarlarınıza taşıyor. Stoklu olarak çalışılan duvar kağıtlarında
sağlayan Zehnder Terraline modelini piyasaya
pastel renkli çiçek desenleri, geometrik desenler ve damask
sundu. UN model serisi dört farklı yükseklik ve
desenleri ile birlikte kullanılıyor. Su bazlı mürekkeplerin
beş farklı derinliği olan içine yerleştirilmiş
kullanıldığı ve sürdürülebilirliği sağlanmış ormanlardan elde
bakır alüminyum ile bir zemin panelinden
edilen kağıtlar ile tamamen çevreci olan bu koleksiyon, duvar
oluşuyor. Zehnder’e özgü olan bu geniş
kağıdı ile aynı desende çiçekli kumaş seçenekleri ile
model çeşitliliği özel ölçü ve projeye uygun
mekanda bütünlük yaratmanızı sağlıyor. www.lot.com.tr
taleplere göre şekillenebiliyor.
OT Duvar Kağıdı ve Kumaş, Türkiye distribütörü olduğu
Amerikan firması Wallquest’in yeni duvar kağıdı ve
dekorasyonu ile tamamlayan, son derece
Türkiye / Yeni Ürün
PANAVİA RESİDENCE
Berker’den BIQ interra teknolojisi
B
inalarda enerji yönetimi ve
yaşam konforu alanında
entegre çözümler sunan Berker,
Akbatı projesinde akıllı ev,
interkom, güvenlik, concierge
ve residence servislerini bir
arada sunarak bu anlamda
sektörde bir ilki gerçekleştirdi.
Boğaz manzarası eşliğinde bir yaşam
Berker, Akbatı rezidans
stanbul’un en keyifli ve değerli semtlerinden biri olan İstinye’de yer alan
İ
anahtarlar ile akıllı ev, interkom, güvenlik, concierge ve
Panavia Residence bölgeye değer katıyor. Ulaşım kolaylığı, manzarası ve ferah
residence servislerini bir arada sunarak sektörde bir ilke
daireleriyle dikkat çeken projede her ayrıntı hayatı kolaylaştıracak bir tarz
imza attı. Üstün tasarım ödüllü Berker B.IQ, tek anahtar
yaratmak üzerine geliştirildi. Koray Yavuzer Mimarlık’ın tasarımını
üzerinde ısı, aydınlatma, müzik ve panjur kontrolünün
gerçekleştirdiği Panavia’da dış mekânlarda kullanılan eğrisel hatlar projeye farklı
yanı sıra dört farklı materyalden üretilebilen kusursuz
bir form katarken, tavandan tabana dizayn edilen cam pencereler ile boğazı
tasarımıyla mekanlarda güçlü duruş sergiliyor.
dairelerinde kullandığı Interra dokunmatik ekran ve B.IQ
kucaklayan manzara eşliğinde seçkin bir yaşam ve modern konfor vaat ediliyor.
Bultaup mutfak Zorlu Center
yaşam alanlarını süslüyor
İ
stanbul’un merkezinde yer alan ve son zamanların en prestijli simgesel projelerinden
olan Zorlu Center’daki yaşam alanlarında dünyanın lider mutfak markalarından Bulthaup
kullanılıyor. Bulthaup mutfaklar; Zorlu Center’da yaşam alanı sakinlerine marka kalitesiyle
birlikte kendi yaşam alanlarını isteklerine ve önceliklerine göre şekillendirme fırsatı veriyor.
1949 yılında bir aile şirketi olarak Almanya’da kurulan üst düzey mutfak segmentinin
global lideri olan Bulthaup kaliteye, fonksiyona ve
tasarıma olan bağlılığı; tutku ve yenilikçilik yeteneği
ile birleşiyor. Öncü, kaliteli ve fonsiyonel mutfaklar
sunan Bulthaup, modern teknolojik olanakları,
malzeme ve işçilik kalitesiyle birleştirip bireysel
ihtiyaçlara bütünsel çözümler sunuyor.
20
Türkiye / Yeni Ürün
Sauli Suomela tarafından kurulan, dünyanın en önemli tasarım
ofislerinden Finlandiyalı Pentagon Design’ın mobilya tasarımları
yer alıyor. Fonksiyonellik, modernizm ve sadeliğin ön planda
Tek ya da çift yönlü
oturma alternatifleri
bulunan evrimsel
Derin Aliens.
olduğu Derin Design 2014 koleksiyonunda kendi içlerinde farklı
Huzurlarınızda
Derin 2014
koleksiyonu
boyutlarda 27 yeni tasarım bulunuyor. Koleksiyond net hatlarıyla
tasarımda sadelik ve fonksiyonelliğin ön planda olduğu, estetik,
evrimsel, kimi zaman heykelsi forkmlarla hayata uyum sağlayan;
mekanlar ve
insanlarla beraber
D
evrimselleşen; kimi
Derin Design’ın merakla beklenen yeni 2014 koleksiyonunda Aziz
olan mobilyalar
Sarıyer, Arif Özden ve Derin Sarıyer’in yanı sıra Arni Aromaa ve
yer alıyor.
erin Design 2014 koleksiyonu yepyeni ürünleriyle çalışa ve
yaşam alanlarına tasarım, hayat ve renk katmaya hazırlanıyor. ise multi-fonksiyonel
Parkeler hiç bu kadar
renkli olmamıştı
İder mobilya Letoon Köşe koltuklarıyla
minimalist tarzınızı yansıtacak
P
M
alan renkli parkeler ev ve iş yerlerinde modern tarzını yansıtmak
Mobilya, Letoon köşe koltuk takımlarıyla
isteyenlerin tercihi. Sıradışı ürünleri ve sunduğu alternatiflerle
minimalist tarzını evine yansıtmak
arke sektörünün önde gelen markası
odern mobilyalarıyla evlerin
İtalyan Florian’ın 2014 koleksiyonunda yer
beğeni kazanan “trend ve design” serisinde pembeden, sarıya,
maviden, bordoya kadar uzanan çok geniş renk ve doku alternatifi
22
Derin Play, yaşam alanlarına
eğlence katacak.
çehresini güzelleştiren İder
http://idermobilya.com
isteyenlere hitap ediyor. Fildişi rengiyle
studio daireler gibi küçük yaşam
bulunmakta. Tüm ürün serisini yakından
alanlarında daha ferah ve geniş bir
görebileceğiniz Nishdecor Bebek showroom’da
görünüme imkan veren Letoon koltuklar,
aynı zamanda çok geniş seçenekte duvar
köşeli formu sayesinde her evde kolayca
kağıtları ve duvar panellerinin en iyi örneklerini
uyum sağlıyor. Modern evlere tek koltuk
bulabilir, dekorasyonunuzun konseptine
ile geniş dinlenme alanı sunan Letoon
uygun ürünleri, aynı çatı altında profesyonel
takım, oval kolçakları ve yumuşak sırt
tavsiyelerle çözebilirsiniz. www.nishdecor.com
minderleriyle konforunuzu artırıyor.
Türkiye / Yeni Ürün
Creavit, ‘Slam Lavabo’ ile fark yaratıyor
B
ugünlerde banyolarında küçük dokunuşlarla
getiriyor. 80 cmlik ebatlarda bir ürün olan Slam
büyük farklılıklar yaratmak isteyenlerin yolu
Lavabo banyonuzda gereksiz yer işgal etmediği
Creavit’e düşüyor. Basit ve pratik çözümlerle
gibi nefes alan banyolar yaratıyor. Ürünün
banyolar evlerin en sıcak, en içten mekanlarına
tıkanıklıkları önleyen metal pistonlu yapısı uzun
dönüşüyor. Hayallerinize dokunan tasarımlarıyla
ömürlü bir kullanım vaat ediyor. Hijyen ve
banyo modasının öncülüğünü yapan Creavit’ten
temizlik kolaylığı ile de öne çıkan bu fonksiyonel
banyolara değer katan yeni bir ürün geliyor.
ürün uygun Creavit armatürlerle muhteşem bir
Creavit Tekli Çözümler ailesinden Minimal
bütünlük yakalıyor.
Bu ‘Uyku’ başka uyku
Lavabolar ürün grubunda yer alan Slam
Yenilikçi çizgisiyle fark yaratan tasarımlar
Lavabolar uzun uğraşlara girmeye gerek
sunan Creavit, ilhamını tüketicisinden alıyor.
O
kalmadan banyolarınızın havasını değiştiriyor.
Çeyrek asırdır tüketicisini dinleyen marka, ürün
Mario Botta’nın biçimsel dünyasını referans
yelpazesini kullanıcının ihtiyaçlarına göre
alan 1990 tarihli tasarımlar eşliğinde
detaylarla büyük farklılıklar yaratmak için
şekillendiriyor. Modern kadının ilham veren
uykunun gizemli dünyasına yolculuk edildi.
tasarlanmış ‘Slam Lavabo’ kelime anlamı olarak
ışıltısı Creavit’le banyolara yansıyor. “Banyo bu
Türk mobilya sektörünün lider ve yenilikçi
yenmek, fark atmak anlamına geliyor. Zarif, sade,
tarafta” mottosuyla etkileyici banyolara imza
firması Yataş, 21-22 Şubat’ta gerçekleşen
estetik ve şık çizgileriyle öne çıkan ürün, ince ve
atan Creavit, Slam Lavabo ile banyolara fark
Alldesign 2014 Tasarım Konferansları ve
yuvarlak hatlarıyla banyolara özel bir hava katıyor.
atıyor. Şıklık, rahatlık, konfor ve sadeliğin ön
Yaratıcı Endüstriler Fuarı’nda ‘Uyku’
Özgün tasarımıyla kullanıcısının stilini yansıtan bu
planda olduğu Slam Lavabo yenilik arayan
konseptli yaratıcı bir performansa destek
ürün ıslak mekanlara yalınlık, huzur ve dinginlik
tüketicisinden tam not alıyor.
verdi. Hilton İstanbul Convention Centre’da
Şeytan ayrıntıda gizlidir misali küçük
rtada bir yatak ve yatağın karşısında
bir televizyon. İsviçreli ünlü mimar
gerçekleşen Alldesign 2014’te İçmimar
Mahmut Nüvit öncülüğünde
gerçekleştirilen performans, siyah bir
odada, ortada bir yatak ve yatağın
karşısında bir televizyonla anlatıldı. Yataş,
performansta
kullanılan
yatak ve uyku
ekipmanlarını
sağladı.
24
Türkiye / Yeni Ürün
Kastamonu Entegre geniş ürün
yelpazesini ZOW Fuarı’nda tanıttı
K
astamonu Entegre Ağaç Sanayi, son trendleri yansıtan yeni ürün grupları ile
Uluslararası Mobilya Endüstrisi, İç Tasarım Aksesuar ve Ekipmanları Fuarı ZOW
İstanbul’a damgasını vurdu. Kastamonu Entegre, 20 - 23 Mart tarihleri arasında
İstanbul’da gerçekleşen ZOW Uluslararası Mobilya Endüstrisi, İç Tasarım Aksesuar ve
Ekipmanları Fuarı’nda yeni ürünlerinin de yer aldığı geniş ürün yelpazesini
katılımcılarının beğenisine sundu. Kastamonu Entegre, Zow İstanbul Fuarı’nda yeni
geliştirdiği parlak levha ürün grubunda yer alan Evogloss, Glossmax ve Glossplus ile
birlikte son teknoloji ürünü olan Technotop marka tezgahları da ilk kez sergiledi.
Otis Türkiye,
asansörleri
dünyayı taşıyor
26
Samet Zow’da büyük ilgi topladı
T
Bora Gülan
ürkiye’nin lider mobilya aksesuar markası SAMET, sektör profesyonellerini 6. kez
20-23 Mart tarihleri arasında İstanbul’da buluşturan Uluslararası Mobilya Endüstrisi,
İç Tasarım Aksesuar ve Ekipmanları Fuarı ZOW’da inovatif yaklaşımı, yeni ürünleri ve
Ü
tasarımcı işbirliği ile ön plandaydı. 20-23 Mart 2014 tarihleri arasında İstanbul’da
Türkiye; Avrupa, Amerika, Asya ve Orta Doğu’daki
gerçekleşen ve Rusya’dan Suudi Arabistan’a, İran’dan Cezayir’e, Irak’tan İtalya’ya kadar
yüksek binalarda çok özel projelere imza atarak faaliyet
uzanan 85 farklı ülkeden ziyaretçiyi ağırlayan ZOW Fuarı’nda SAMET, konsept ürünleri
alanını genişletiyor. 60 binden fazla çalışanı, 12 milyar doları
ile tam not aldı. Dünyaca ünlü endüstriyel tasarımcı Defne Koz‘un imzasını taşıyan;
lkemizin en fazla asansör ihraç eden firması Otis
aşan cirosu ile 200’den fazla ülke ve bölgede faaliyet
Alman Tasarım Konseyi tarafından
gösteren dünyanın en büyük asansör firması Otis’in
İç Mekân İnovasyon Ödülü ve
Avrupa’daki en önemli 3 üretim
IF Design 2014 Ödülleri’nde
üssünden biri haline gelen Otis Türkiye,
‘Ürün Tasarımı’ Ödülü ile SAMET’in
geliştirdiği ürün ve teknoloji ile hızlı
uluslararası başarısını taçlandıran
büyümesini sürdürüyor. Gülan, güvenlik,
ELA Elastik Menteşe Kapağı’nın yanı
kalite ve performansından dolayı
sıra Duolift ve Monolift Kalkar Kapak
Türkiye’de inşa edilen yüksek binaların
Sistemleri fuar katılımcılarının büyük
çoğunda Otis’in tercih edildiğini belirtti.
ilgisini topladı.
Türkiye / Yeni Ürün
DYO 2014’te rengarenk
Pro-Ject Elemental serisi
pikaplar
S
www.dyo.com.tr
D
YO uzmanları, 2014’ün öne çıkan renkleri arasından evinizin enerjinizi yükseltecek renkleri
seçti. Listenin başında şans ve bereket var. Parlak yeşiller yerini daha soft, ıhlamur yeşili ve
haki tonlarına bırakmış durumda. Dyo kartelasından Tomurcuk, Çay Filizi ve Nil Yeşili ile bu etkiyi
yaratmakta zorlanmayacaksınız. Mekânlara yeşil gibi huzur veren ve dinginlik getiren mavinin,
pastel tonlardan deniz mavisi ve laciverte uzanan renk yelpazesi de öneriler arasında yer alıyor.
ektörde bulunan
ucuz plastik pikapların
karşısına yüksek kalitesi ve uygun fiyatı ile bir
alternatif koymaya karar veren Pro-Ject, yeni
Elemental serisi ile en iyi performansı en uygun
fiyata sunuyor. Ortofon iğnesi, kolay kullanımı,
plak kaydı için USB çıkışlı analog/dijital çeviricisi,
ister bilgisayar ister Hi-Fi sisteme bağlanabilme
özelliği, motor vibrasyonuna istenmeyen
gürültülere mahal vermeyen sağlam gövdesi
ile analog keyfine başlamak isteyen
müzikseverler için üretildi. www.extreme-audio.com
Tasarımcılar geleceği Filli Boya için tasarladı
Ü
lkemizin renk otoritesi Filli Boya, ‘Coloration İkibinonbeş / İkibinonaltı Renk Eğilimleri’ adlı yeni
bir koleksiyon hazırladı. Geleceğin trend ve renklerini yansıtan bu koleksiyonu, Uluslararası Renk
Örgütü (ICC) ‘nin Türkiye temsilcisi olan tasarımcı Ümit Ünal oluşturdu. Ümit Ünal’ın belirlediği
kavram ve renkleri kendi disiplini içinde kalarak yorumlayan tasarımcı Derin Sarıyer ise Filli Boya için
bir enstalasyon gerçekleştirdi. ICC ile yaptıkları çalışmalarda yakın gelecekte 2015 - 2016 yıllarına ait iki
Kendi hediyeni tasarla
kavramın öne çıkacağını belirten Ümit Ünal, bu
kavramları Kozmik ve Panoptik olarak tanıttı. Bu iki
kavramın yaşam eğilimlerimizi şekillendireceğini
ifade eden Ümit Ünal buna bağlı olarak öne
çıkacak olan 70 rengi de seçti. “Filli Boya Coloration
2015/ 2016, 2 kavram – 70 renk” adıyla hazırlanan
Derin Sarıyer ve
Ümit Ünal
28
katalogun styling çalışmasını da Tasarımcı-Art
Direktör Derin Sarıyer gerçekleştirdi.
K
endi yaşam alanınıza göre oluşturacağınız
tasarımlarınızı duvara asarak yaratılan,
Flowerbox, canlı ve doğal bitki çeşitleriyle özel
tasarımlar sunuyor. Toplam 13 ülkede faaliyet
gösteren Flowerbox, yeni trendlere uygun
basit ve ulaşılabilir hediyelerle sevdiklerinizi
mutlu etmeniz için iyi bir seçenek olabilir.
Türkiye / Yeni Ürün
Yaratıcı iş süreçleri için kişisel çalışma alanları şart
Dönüşen iş yaşamının ofislere yansımaları nelerdir?
kadar artar. Türkiye'de ise sepere ediyoruz, ayırıyoruz ve
Eskiden iş ortamlarında parekende kültürü yaygındı, şirket
insanların yalıtılmış alanda mutlu çalışması umuyoruz.
kültürü yoktu. İnsanlar sadece bir şey satmak için masanın
Konsantrasyon ve mahremiyet kavramı Türkiye'deki
başına geçerlerdi. 90'lardan sonra çalışma hayatına
çalışma kültürüne pek uymuyor çünkü hala temas ederek
bilgisayarın ve çok uluslu şirketlerin girmesiyle bir
çalışmayı seven bir yapımız var.
dönüşüm başladı. Çünkü bu firmalar insanlara
Ofislerde performansı artıran unsurlar nelerdir; bu
departmanlardan bahsetmeye başladı. Şirket kültürünün
ve bilgisayarın ofislere girmesiyle masaların, ofislerin
kriterleri tasarımlarınızda nasıl uyguluyorsunuz?
anlamı değişti ve gelişti. İş yaşamı artık insanlara bir masa
1985 ve sonrası 90'lı yıllarda Türkiye'deki en büyük masa
(çoğu zaman masaya da ihtiyaç yok) ve bilgisayar sunuyor.
dizayn edilmişti. Çok uluslu şirketlerin masaları 140cm idi.
amaç için bir araya gelmiş insanların ofislerde çalışması
aynı masa etrafında çalışma yapan insanların birbirleriyle
Çoğu ofiste 80-90cm uzunluktaki masalar kullanılıyordu.
oldu. Bu da ofis kültürünü doğurdu. Açık ofisler bu gelişim
e-mail ile iletişim kurduklarını da gördüm. Yeni nesil
Bunun nedeni ise merdiven altındaki boşluğun o
ve dönüşümün bir sonucu olarak doğdu. Bazı özel
ofislerde herkes ekranlara kilitlenmiş durumda. Çoğu
kadarlık masaların sığmasıydı. Türkiye oralardan 100, 120,
bölümlerin ayrıştırılması tabii ki mümkün olmadı. Örneğin
insan bütün gün ekrana bakıp çalışıyor artık. Böylesi bir iş
140 cm’lik masaların kullanıldığı çalışma alanlarına geçti.
AR-GE ve muhasebe gibi bölümler açık ofis mantığı içinde
kültüründe sosyal etkileşimden söz etmek mümkün değil.
Siz alanı biraz daha büyütür ve düzgün kullanırsanız o
bile izole edilmiş alanlar olarak kaldı. Ama artık ofislere
Çay isterken de sosyalleşemiyorlar çünkü onu da
zaman başka bir önemli sorunla karşılaşırsınız. Bu da
ihtiyaç yok. Önemli olan size gelen e-maile cevap
otomattan alıyorlar. Bilgi gizliğinden dolayı birlikte
aidiyet duygusudur. Çalışanların çalışma ortamı
yazmanızdır. Bunu nerede yaptığınız önemli değil. İş
çalışmak zorunda olan gruplar (AR-GE ve Muhasebe) hala
güzelleştikçe çalışan da ortamını benimsiyor ve bu özel
yaşamı ve iş kültürü artık 24 saat denetlenebilir durumda.
var. Bunların aynı ortamda çalışıyor olması sosyal oldukları
alanını (açık ofis olsa dahi) kişiselleştirmeye başlıyor.
Size gelen bir e-maile "masamda değildim, görmedim"
anlamına gelmiyor. Çünkü bu insanlarda iletişim değil e-
Sevdiklerinin resimlerini asmaya başlıyor. Sosyalleşme ise
deme şansınız artık yok. Bilgisayar yeni nesil çalışma
mail ile etkileşim kuruyorlar. Firmaların çoğu çalışanları
işin kendisini yapıp kalan zamanlarda ortak alanlarda
sistemlerinde her şeydir. Ama eski çalışma kültüründen
eğitime tabi tutarak birlikte nasıl daha iyi etkileşim
zaman geçirerek sağlanıyor. Şu an hiçbir işveren işini
neyi özlüyorsunuz derseniz, ben ofislerdeki çaycı ablaları
kuracaklarını öğretiyorlar. Tüm bu eğitimler etkileşim
erken bitiren personeline erken çık demiyor ama esnek
ve kitaplıkları özlüyorum.
üzerine yapılıyor. İletişim ve sosyalleşme yok.
çalışma saatleri de oturacak zamanla. Ofislerde gün
Konsantrasyon ve mahremiyet gerektiren çalışma
içerisinde personeller sosyalleşmek için kendilerine göre
Ofislerde iletişim, etkileşim ve takım çalışmasına
alanlarına yönelik Mod Tasarım olarak çözümlerimiz tabii ki
zamanlar belirliyor. İşlerini ve sosyalleşmelerini de ofiste
yönelik ihtiyaçlar açık ofis önerileriyle çözümleniyor.
var. Avrupa'daki firmaların açık ofis kavramına bakış açısı
yapıyorlar. İnsanın çalışma mekânlarında kişisellik
Peki konsantrasyon ve mahremiyet gerektiren
çok farklı. Açık ofis, topluca bir işin yapıldığı ve herkesin
araması çok doğru bence. Neden masaları tek tek
çalışmalara yönelik çözümleriniz nelerdir?
birbirini gördüğü bir alan değildir. İşin yapılması sırasında
aydınlatmıyor ya da neden kişiye göre
Kurumsallaşmanın getirdiği ortak çalışma kültürü tabii ki
kişisellik algısı Avrupa'daki açık ofislerde de çok yüksektir.
iklimlendirmiyoruz? Biz bu nu yaptık. Kişisellik arayan
beraberinde zorlukları da getirdi. Açık ofislerde insanlar
Yaratıcılık için kişisellik şart. Kişi kendi çalışma alanını ne
herkes için Mod Tasarımda çözümler var. Çünkü bu
birbirlerine seslenerek iş yapıyorlar. Fakat bunun yanı sıra
kadar kişiselleştirirse yaratıcı iş süreçlerine katılma olasılığı o
kişiselliğin verimi arttırdığını düşünüyoruz.
Tabii ki gerçek dönüşüm kurumsallaşma ile birlikte ortak
30
ölçüsü 120cm idi. Çünkü her şey perakendeye göre
Mod Tasarım Genel Müdürü Ercan Sicim.
Türkiye / Yeni Ürün
Lighttech aydınlatma fuarı 7. kez kapılarını açtı
Lighttech Fuarı, Senexpo
Uluslararası Fuarcılık Yönetim
Kurulu Başkanı Çetin Şenyurt,
Elektrik Mühendisleri Odası
İstanbul Şubesi Başkanı
Beyza Metin, TETESFED Yönetim
Kurulu Başkanı Abdullah Kaya ve
AYDSIAD Genel Sekreteri Gültekin
Demir tarafından gerçekleştirildi
A
salonlarda yapıldı. Yerli üreticilerin,
dünyanın birçok ülkesinden satın almacı
gelişimiyle birlikte; konut, otel, alışveriş
Avrasya’nın en büyük aydınlatma fuarı
ve katılımcıların iştirak ettiği Lighttech
merkezleri, hastane, okul gibi yapılarda iç
Lighttech 7. kez kapılarını ziyaretçilerine
Fuarı; elektrik, aydınlatma, led aydınlatma
mekan tasarımlarına verilen önemin
açtı. 6-9 Mart 2014 tarihleri arasında
ve enerji bölümlerinden oluştu.
artması, aydınlatma sektörüne duyulan
ltı yıldır aydınlatma sektörünün lider
üreticilerini bir araya getiren,
gerçekleştirilen Lighttech Uluslararası
Aydınlatma Avize ve Elektrik Teknolojileri
Fuarı’nın açılışı Senexpo Uluslararası
Fuarcılık Yönetim Kurulu Başkanı Çetin
Şenyurt, Elektrik Mühendisleri Odası
İstanbul Şubesi Başkanı Beyza Metin,
TETESFED Yönetim Kurulu Başkanı
Abdullah Kaya ve AYDSIAD Genel
Sekreteri Gültekin Demir tarafından
gerçekleştirildi.
Senexpo Uluslararası Fuarcılık
organizatörlüğünde düzenlenen fuar,
İstanbul CNR Expo Fuar Alanı’nda 1. ve 3.
32
İnşaat sektörünün son yıllardaki
Türkiye / Yeni Ürün
Prof. Önder Küçükerman Haliç Üniversitesi öğrencileriyle tasarım üzerine bir sohbet gerçekleştirdi.
Mimar Sinan Üniversitesi öğrencileri workshop çalışmalarını fuar alanında gerçekleştirdi.
talebi artırmaktadır. Aynı zamanda
mekanlarda estetiğe verilen önemin
yanında enerji tasarrufu sağlamaya
yönelik çalışmalar da ihtiyacı artıran
unsurların başında gelmektedir. Bu
anlamda sektördeki değişim ve
gelişmeleri gözlemleme imkanı sağlayan
fuar; marka değerini yukarılara taşımak
isteyen yatırımcılar için önemli bir fırsat
olarak değerlendiriliyor.
Fuarda; şehir, meydan, yol, bahçe,
havuz vb. aydınlatma çözümleri ile
aydınlatma ve dekorasyon ihtiyacına
alıcısı ile buluştu.
Fuar, KOSGEB, Enerji ve Tabii Kaynaklar
karşılık gelen her türlü iç ve dış
Bakanlığı, TETESFED, EMO, Mimarlar
aydınlatma ürünü sergilendi. Konfor ve
Odası İstanbul Şubesi, AYDSİAD,
güvenlik sağlayan bina otomasyon ve
İçmimarlar Odası İstanbul Şubesi, Avize
elektrik malzemeleri ürünleri, dekoratif ve İmalatçıları ve Satıcıları Odası, İstanbul
34
pratik ürünler fuarda yerini alırken, enerji
Elektrik Teknisyenleri Odası desteğiyle
ve enerji iletimi ile ilgili her türlü ürün de
düzenlendi. www.lighttech.com.tr
TMMOB İçmimarlar Odası Adına
İmtiyaz Sahibi
Levent Tümer
Künye
İçmimari, tasarım ve yaşam kültürü dergisi
ISSN 1305-9580
Yayın Kurulu
İçmimar Metin Kaşo, İçmimar Sema İşbilir,
Yrd. Doç. Dr. Umut Şumnu
Oya Şenyurt, Esra Karataş
Editör
Esra Karataş
Portre Röportaj
Yrd. Doç. Dr. Umut Şumnu
Esra Karataş
Grafik Tasarım
Meral Kal Avseren
Kapak Fotoğrafı
İçmimar Metin Kaşo
Reklam
Özge Gönültaş
Çeviri
Bilal Çölgeçen
Web
www.icmimar.org.tr
Yapım ve Yönetim
Ajans Paralel
Hürriyet Mah. Dr. Cemil Bengü Cd.
No: 73/3 Kağıthane 34403 Şişli
Tel: 0212 291 39 00
Faks: 0212 296 07 50
Baskı
Ada Ofset Matbaacılık
Litros Yolu 2. Matbaacılar Sitesi Blok No: (ZE-2) 1. Kat
Topkapı / İstanbul
Tel: 0212 567 12 42
Fax: 022 544 78 64
TMMOB İçmimarlar Odası Genel Merkezi
Turan Güneş Bulvarı 701. Sk.
18/3 Çankaya Ankara
Tel: +90 312 441 05 96 – 97
Faks: 0212 441 05 98
Yayın Türü
Yerel Süreli Yayın
Uyarı: Derginin her hakkı saklıdır. TMMOB İçmimarlar Odası’nın ücretsiz yayınıdır.
Ücret karşılığı satılamaz. Bu dergide yayımlanan her türlü yazı, makale, fotoğraf ve
illüstrasyonun, elektronik ortamlarda dahil; alıntı, yayın v e çoğaltma hakkı sadece
TMMOB İçmimarlar Odası’na aittir. Dergide yer alan hiçbir yazı-fotoğraf-materyal izinli
veya izinsiz çoğaltılamaz, kullanılamaz. Yayımlanan yazıların sorumluluğu yazarlarına,
fotoğrafların sorumluluğu fotoğraflayanlara, ürün tanıtımları ve reklamların
sorumluluğu ise reklam verenlere aittir.
37
İçmimar Dilara Gür NARİNÇ
İçmimarlar Odası İzmir Şube Üyesi
Tasarıma olan ilginiz nasıl başladı?
O zaman ki ismi ile Tatbiki Güzel Sanatlar
Bizim zamanımızda... diyerek başlayan
hatırlarım. Kalemi çizim yaparken
cümleler kurmak istemiyorum. Öğrencilik
parmağınızla çevirin derdi hocamız. Nedeni de
yıllarında içmimarlığı tarif etmek gerekiyor
kalem ucunun kalınlığı çizdiğiniz çizgi
ise; dergilerde farklı bir malzeme
boyunca aynı kalması.
gördüğümüzde, o malzemenin ne olduğunu
Renk çok önemlidir içmimar için, renklerin
çözemezdik, çünkü Türkiye’de o malzeme
Yüksek Okulu'nu 1980 yılında kazandım.
etkisi biribirleriyle ilişki önemlidir. Bu dersimize
yoktu. Form evet ama malzeme de tasarımı
İçmimar nedir? Ne iş yapar? Bilmiyordum.
de kendisi de başarılı bir içmimar olan Çiller
yönlendirme de önemli bir unsur. Günümüz
3 aşamalı yetenek sınavı ile okula
hoca gelirdi. Suluboyanın keyfini kendisinden
İçmimarlarını bu anlamda şanslı görüyorum.
girebiliyorduk ve o sınavların yapılacağı gün
öğrendim. Fasat görünüşleri rapido ile
içmimarın ne iş yaptığını öğrendim.
suluboya kağıdına çizer suluboya tekniği ile
Ne tür projeler yapıyordunuz?
kendi tasarımımızı ifade etmeye çalışırdık.
Diploma projemiz Çanakkale’de bulunan bir
Atölye derslerimiz olurdu, yaptığımız
sosyal tesisin içmekan tasarımı idi. İki katlı bu
Turan Tektürk
İçmimarlık Bölümü’nün sizdeki geçmişini
özetler misiniz?
Okulumuzda beş bölümdeki toplam öğrenci
tasarımların nasıl gerçekleşeceğini nasıl
tesisin bir katını sınıfın yarısı diğer katını da
Okulumuzda 5 adet bölüm vardı ve sınav
sayısı 300 kişi sınıflar ise 15 er kişi idi. Herkes
gerçekleşemiyeceğini Yalçın Özel hocamız
diğer yarısı tasarlayacaktı. Birinci olan projeler
öncesi tercih listesi yapmak gerekiyordu. Her
birbirini tanır, dostluklar kantinde hocaların da
bize anlatırdı. Çok başarılı bir içmimar olan
de uygulanacaktı. Şimdi bunu neden
bölüme 15'er öğrenci alınacaktı. Sınav
eşliği ile ilerlerdi.
hocamız halen okulumuzda yeni
anlatıyorum biliyormusunuz? Bize eğitim
İçmimarları yetiştiriyor.
veren hocalarımız içmimar idi ve diploma
sonuçları açıklandığında ilk tercihim olan
içmimarlık bölümünü kazandığımı öğrendim.
4 yıllık eğitim sonunda 1984’te mezun oldum.
Önemli bir seneydi 1984, çünkü YÖK
kurulmuştu ve okulumuz üniversite çatısı
Hocalarınız kimlerdi?
Türkiye'de eğitim veren 7 profesör
projemizde bir AVM değil di. Mesleğimizin
Bölümümüzde çok değerli hocalarımız vardı.
içmimardan birisi olan hocamız Nurten
ilerlemesi, başarılı içmimarların yetişmesi için
Hepsi branşlarında güçlü ve başarılı isimlerdi.
Unansal içmekan tasarımı olan mesleğimizi
önemli olanın içmimardan içmimarlığı
bize öğretti.
öğrenmek olduğuna inanıyorum.
Mesleğimizin belkemiği olan çizim ve
altında fakülte olacaktı. YÖK 'ün kararına göre
teknikleri konusunda ders veren İsmail
Marmara Üniversitesi’ne bağlanıp Güzel
hocamız teknik resim dersine gelirdi. Hangi
O yıllarda Türkiye’de içmimarlık mesleğine
Genç içmimarlara ne önerirsiniz?
Sanatlar Fakültesi adını almıştı. Aynı zamanda
kağıtta ne çizimi yapılır, hangi kalem kullanılır,
nasıl bir bakış açısı hâkimdi?
Yeni mezun arkadaşlarımıza tavsiyem
Beşiktaş Akaretlerde olan okulumuz
kalemi nasıl kullanırsınız, dolu boş dengesi,
Şanslı içmimar öğrencisiydik, nedeni de
okullarda akademisyenliği de tercih etmeleri
Acıbadem'e taşındı.
obje kesitleri nasıl alınır, üç boyutlu nasıl
mesleğimizi kendi mesleği de İçmimar olan
olacak. Ayrıca ‘içmimar’ ünvanı veren tek
düşünülür, İsmail hocamız öğretmiştir. Bu gün
hocalarımızdan öğrenmiş olmamızdır. Bunun
kurumun İçmimarlar Odası olduğunu,
bile elime aldığım kurşun kalemi, cetvel
ne kadar değerli olduğunu ilerleyen
okulların sadece içmimar eğitimi verdiğini
yardımı çizim yaparken İsmail hocayı
zamanlarda yeni içmimar öğrencilerin
hatırlatmak isterim.
Nasıl bir öğrencilik geçirdiniz?
Çok keyifli bir öğrencilik dönemi yaşadım.
38
çalışmalarını görünce daha iyi anlıyorum.
TMMOB İçmimarlar Odası
22. Olağan Genel Kurul Duyurusu
Sayın Üyemiz;
Ülkemizde İçmimarlık mesleğinin tek yetkili kuruluşu, yasalarla tanımlı, kamu
kurumu niteliğinde tüzel kişiliğe sahipTMMOB İçmimarlar Odası’dır. Odamızın en
üst karar mercii tüm üyelerimizin katılımı ile gerçekleşen Genel Kurul’dur. İçmimarlar Odası atanmış bürokratlar ile değil, üyeleri tarafından yönetilir.
Yönetim, denetleme ve onur kurulları, üyelerce alınan genel kurul kararlarını
uygulamak üzere yine üyeler tarafından seçilir.
22. Olağan Genel Kurulumuz aşağıda yer alan gündem ile 26 Nisan 2014
Cumartesi günü saat 10.00’da“Büyükhanlı Park Otel – Likya Salonu Simon Bolivar
Caddesi No:32 Çankaya ANKARA”adresinde yapılacaktır.“
Seçimler ise 27 Nisan 2012 Pazar günü“Büyükhanlı Park Otel – Likya Salonu
Simon Bolivar Caddesi No:32 Çankaya ANKARA ”adresinde 09.00 – 17.00 saatleri
arasında yapılacaktır.
Mesleğimize, ülkemize ve yarınlarımıza sahip çıkmak için, sesimizi duyurmak,
güçlü durmak, birlik olmak için katılımınızı bekliyoruz.
Saygılarımızla,
TMMOB İçmimarlar Odası
21. DönemYönetim Kurulu
Gündem
26 Nisan 2014 - Cumartesi
1. Açılış, Başkanlık Divanı Seçimi, Saygı Duruşu
2.Yönetim Kurulu Başkanı açılış konuşması
3. Faaliyet Raporunun Okunması
4. Mali Raporun Okunması
5. Denetim Kurulu Raporlarının Okunması
6. 21. DönemYönetim Kurulu Faaliyet ve Mali Durumun Aklanması
7. 2014 – 2015YıllarıTahmini Bütçesinin görüşülmesi ve karara Bağlanması
8. Üye Aidatları, Oda Hizmet Bedellerinin görüşülmesi ve karara bağlanması
9. AnaYönetmelik değişiklik önerilerinin görüşülmesi ve karara bağlanması
10. Mevcut ve yeniYönetmelik, Şartname çalışmaları yapmak veTMMOB o
ayına sunmak için 22.DönemYönetim Kuruluna yetki verilmesi
11.Taşınmaz Malların Alımı / Satımı ve Borçlanma için 22.DönemYönetim
Kuruluna yetki verilmesiYönetim Kuruluna yetki verilmesi
12.Yeni Dönem Çalışmalarına İlişkin Öneriler
13. Dilek veTemenniler
14. Genel Merkez Yönetim Kurulu, Onur Kurulu, Denetleme Kurulu,
TMMOB Yönetim Kurulu ve TMMOB Delegelerinin asil ve yedek
adaylarının belirlenmesi ve ilanı
İkinci Gün ( 27 Nisan 2014 Pazar )
15. Seçimler
İstifa eden üyelerimiz
TMMOB İçmimarlar Odası 21.Dönem Yönetim
Kurulu dönemimiz boyunca İçmimarlık
mesleklerini yapmadıklarına dair belgeleri
tarafımıza ulaştırmış olan aşağıda isimleri yer alan
üyelerimizin istifaları yönetim kurulumuz
tarafından alınan kararlar ile kabul edilmiştir.
SİCİL NO
266
308
965
325
333
339
361
396
416
419
423
475
480
519
545
600
624
648
658
680
705
763
784
868
898
929
1004
1024
1073
1150
1158
1197
1216
1229
1321
1364
1372
1498
1508
1516
1519
1526
1700
1731
1847
1918
2371
2387
ADI SOYADI
Güler KARABEKİR
Alper İRFAN BAY
Evrim Aksu
Beran GAYDALI
Aysu HELVACIOĞLU SİNMAN
Elif EKİNCİ
Sabiha Yelda SARIÇETİN
Seçkin SOYÖZ TUR
Sevgi ERENBERK
Canan GÜNGÖR UÇAROĞLU
Aslı GÜVEN
Veli Serhat KAPLAN
Hakkı Sadun ÜSTÜN
Ahmet Gökhan BAYTAN
Murat Oğuz PİZAN
Nalan KAYA
Ercan SAPMAZ
A. Selen SELÇUK
Emre AKDENİZ
Özlem ÇÖREKÇİ
Zeynep BAŞOĞLU
Barış YANIK
Koray EKE
Gülden YENİGÜN
Esra TANIER
Öznur ALİ YAZICIĞLU
Abdullah HONDUROĞLU
Erden ÖZTÜRK
Gülin GÜLDERBAKİ DAVUTOĞLU
Canhat DANIŞOĞLU
Noyan ULUSOY
Ayşegül BİNGÜL
Murat KARABEKİR
Bahar Balım GÜREL ER
Mustafa KILIÇÇÖTE
Aslıhan Cevri ÜNSAL ZEYBEK
F.İrem ULUSOY
Bekir ÖRGÜRÜN
Haluk Tozkoparan
Ümmühan KARAKAYA
Fatma Meryem TUNCER
Melike ERTAN
Samih Burak SAVCIN
Gaye İlknur ÇELİK
Ester CANDEMİR
Kadir SEFİL
Nergis GÜZELKAZZAZ
Meltem ÇAVDAR
TMMOB İçmimarlar Odası / Haber
Söyleşi / İçmimar Turan Tektürk
Önemli olan içmimardan içmimarlık öğrenmektir
39
T
Mimar Olgun Atila, uygulayacakları her
şube başkan ve temsilcileriyle bir araya gelen
çalışmalardan yararlanacaklarını söyledi.
CHP Bornova Belediyesi Başkan Adayı Yüksek
12 Mart 2014 tarihinde gerçekleşen bu
ürk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği
(TMMOB)’ne bağlı Odaların İzmir’deki
projede ortak aklın yanı sıra, bilimsel
Prof. Dr. Sadun ERSİN
İçmimar
tanışma toplantısına İçmimarlar Odası İzmir
Şubesi temsilcisi Işık Örsel İmir katılarak,
belediyelerin hedeflediği yeni projelerinde
içmimar meslektaşlarının katkılarının
öneminden ve içmimarların imza yetkisi
konusunda yeterli denetimlerin sağlanması
gerekliliğinden bahsetmiştir.
İzmirli içmimar Akarsu Ali yeni ürünlerini tanıttı
25
yıldır aynı adreste hizmet veren Akarsu
yeni kuşağın yenilikçi ruhu ile dekorasyon
Ali, Şubat ayının sonuna doğru
dünyasının önemli markalarından biri olmuştur.
genişleyen ürün yelpazesini düzenlediği bir davet
Dünyaca ünlü birçok yerli ve yabancı markanın
ile iş ortaklarına tanıttı. TMMOB İçmimarlar odası
temsilcisi olup Commersan, Home Sweet Home,
İzmir Şubesi Yönetim Kurulu
Hookedonwalls, Dilhan, Via Roma 60, James Hare,
Başkanı Sn. Güntekin Noyan
Laguna Excellent, Eijffinger, Zambaiti, Khroma vb
ve Yönetim Kurulu Üyeleri
perde , döşemelik , duvar kağıdı, ayna, çerçeve,
Burcu Yazgan Parlak, Dilara
,aksesuar çeşitleri ile sektörde lider durumdadır.
Gür Narinç ve Ege Mine
Kılcı’nın katılımları ile
gerçekleşen davet de keyifli
anlar yaşandı. Kurucusu olan
Ali Akarsu’nun 38 yıllık
deneyimi ve tecrübesi ile
40
İçmimarlar
Mustafa Pilevneli
resim sergisinde buluştu
Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı
tarafından Selçuk Yaşar Resim Müzesi
ve Sanat Galerisi’nde düzenlenen
Mustafa Pilevneli resim sergisi açılış ve kokteyline
İçmimarlar Odası İzmir Şubesi’nden Dilara Gür
Narinç, Ceren Polat ve Ege Mine Kılcı katılmıştır.
TMMOB İçmimarlar Odası İzmir Şubesi
10. Olağan Genel Kurulu sonuçlandı
TMMOB İçmimarlar Odası İzmir Şubesi 10. Genel
Kurulu 25 Ocak 2014 tarihinde yapıldı ve 26 Ocak 2014’te
üyelerin verdiği oylarla yeni Yönetim Kurulu Şeçildi.
Divan Başkanı İçmimarlar Odası Kurucu üyesi Sn. Kadir
Şengül’ün başkanlığında, Divan Başkan Yardımcısı Nur
Pınar Köstepen, 1. Yazman Tuğçe Küçük ve 2. Yazman Işık
Örsel İmir olarak seçildi. 24 üyenin katıldığı 10. Olağan
Genel Kurulu ardından 26.01.2014 Pazar Günü 33 üyenin
oy kullandığı seçimler sonucunda 10. Dönem Yönetim
Kurulu ve görev dağılımı belirlendi.
Asil Üyeler: Başkan: Güntekin Noyan, 2. Başkan:
Zeynep Edes, Yazman: Burcu Yazgan Parlak, Sayman:
Oğulcan Şaşmaz, Üye: Dilara Gür Narinç, Üye: Filiz Ultav,
Üye: Ege Mine Kılcı, Yedek Üyeler: Aslı İpek Kaygısız, Işık
Örsel İmir, Serkan Ergün, Yelda Erantgil, Nur Pınar
Köstepen, Başak An, Alp Özyaman
Resim ve Çizimler
Çizimler ve Resimler / Prof. Dr. Sadun Ersin
TMMOB İçmimarlar Odası / Haber
Oda’ların İzmir şube temsilcileri Bornova Belediye
Başkan adayı Olgun Atila tarafından ağırlandı
1945 yılında yetenek sınavıyla
Akademi’ye giren Sadun Ersun uzun
yıllar Akademi Başkanlığı yaptı.
İçmimarlık mesleğinin Türkiye’de ilk
nüvelerini atan, İçmimarlar Cemiyeti ve
ardından İçmimarlar Odası’nın
kuruluşunda yer almış önemli isimlerden
biri olan Ersin’in Almanya’da öğrencilik
dönemi çizimlerinin bir bölümünü siz
okurlarımızla paylaşıyoruz.
41
42
43
Çizimler ve Resimler / Prof. Dr. Sadun Ersin
Çizimler ve Resimler / Prof. Dr. Sadun Ersin
gözünde popülerlik kazandıkça; eğitimi ve pratiğine
bağlamda, iç mekânlar, iç mekân çevreleri, iç mimarlık,
dâhil olan pek çok kişi, kendilerini genel yanlış kanılardan
vb. gibi iç mekân tasarımı için önerilen yeni
uzakta tutmanın ve entelektüel olarak daha çok saygı
tanımlayıcıların çeşitliliği“iç mekân tasarımı”başlığından
duyulan, sanatsal ve belki de daha ussal eğitimsel süreç
ve bu başlığın tüm çağrışımlarından uzak olma arzusunu
İ
ve pratikleri kurmanın yollarını aramaktadır.
göstermiştir. Bu, ayrıca disiplinin var olan içeriği ve özü
mekân tasarımının kendisi, benzersiz biçimde gelip
kısmen, “Dar Çerçeveden Bakmak (Kutunun İçinde
Bu, belki de değinmemiz gereken temel problemleri
geçici ve tanımlanması güçtür. İç mekân tasarımı
Düşünmek)” başlığıyla uyandırılan yoğun ve oldukça
tekrar hatırlatmakta olan, iç mekân tasarımı disiplininin
pratiği, göreceli olarak, kontrole tabi değildir. İç mekân
geniş bir tartışmaya verilen bir yanıttır. Bu yanıt;
süregelen kırılmalarının gerekçelerinden biri ve gün
tasarımı tarihi, derme çatma ve tartışmaya açıktır. İç
yeniden–markalandırma, dekoratif başlangıçlardan
geçtikçe artan disiplinlerarası kafa karışıklığının nedenidir.
mekân tasarımının kuramsal temeli, diğer
yeni itici güçler bulma ve sahip olduğumuzu
disiplinlerinkine kıyasla büyük ölçüde keşfedilmemiştir.
yasallaştırma ile “neden, ne ve nasıl”ı yeniden düşünme
etmeye değerdir. Pek beklenmeyen ama oldukça cesaret
Böyle olunca, iç mekân tasarımının yirmi birinci
arasında gidip gelmektedir. Yanıtımın diğer bölümü, bu
verici olan çıktı, önerilen kuramsal ve eleştirel
yüzyıldaki rolü, geçerliliği ve amacıyla ilgili tahminlerde
eleştirel düşünce çeşitliliğini özümseyerek ondan
önermelerin çeşitliliği ve yüksek kalitesiydi. Bu çeşitlilik iç
bulunmak nasıl mümkün olabilir?
etkilendiği ve daha ötesinde bilendiği haliyle kendi
mekân tasarımının içeriğini arttırmaya ve ilerideki
görüşümü önermeyi amaçlamaktadır.
evrimini kolaylaştırabilir. Diğer az çok beklenen çıktı ise;
Shashi CAAN
Shashi Caan Collective, New York
Çev.: Yrd.Doç.Dr. Zeynep Tuna ULTAV/İEÜ İçmimarlık ve Çev. Tas. Böl.1
ç mekân tasarımı2 anlaşılması zor bir disiplindir.
Tasarlanmış bütün insan yapımı eserler içinde iç
IFS3
– Dar Çerçeveden Bakmak (Kutunun İçinde
Düşünmek)4 : Yeni Vizyonlar, Yeni Zorluklar, Yeni Ufuklar
Bu tartışmanın belki de en cesaretlendirici yanı,
hakkında evrensel kabullerin eksikliğine dikkat çekmiştir.
Konferansa ait, birisi beklenen, iki genel çıktıdan söz
pratiğe daha çok odaklananların disiplini neredeyse
eğitimcilerin sadece eğitimin niteliği ve içeriğini
ticaret vurgusuyla ve disiplinin temel konusu olarak
sorunları tanıtan bu açıklayıcı metin, iç mekân tasarımı 5
geliştirmekle değil, aynı zamanda tutunduğu alanda
uygulanabilirlik ile açıklarken; pek çok eğitimcinin iç
disiplininin Britanya’daki [kötü] durumunu
saygınlık ve ciddiyetini güçlendirmekle uğraşan bir iç
mekân tasarımının esasını dikkate alırken disiplini daha
yansıtmaktadır. Ancak bu sorunlar sadece Britanya ile
mekân tasarımı kuramı arzusunda yoğunlaşması ve
çok soyutlamaya dönüştürmek istemesiydi. Eğitim ve
sınırlı olmayıp dünyaya yayılmıştır ve iç mekân
odaklanmasıydı. Bunu elde etmek için, sunuş yapanların
pratiğin anlaştıkları çok az nokta var gibiydi; ancak alanın
tasarımının bugünkü gidişatını canlandırmaktadır. İç
çoğu yeni vizyonlar, yeni başlangıçlar ya da temeller
genel yararı için uzlaşma bulmaları şarttır.
mekân tasarımı nedir? Neden önemlidir? Onu en iyi
önererek iç mekân tasarımının tanımını geliştirme, hatta
şekilde nasıl gerçekleştirebiliriz? Tarihini, özünü, değerini,
yeniden tanımlama gereksinimi duydular. Bazıları,
müşteri/kullanıcı, gereklilik ya da endüstri sınırlamaları
içeriğini, farklılığını, kuramını, pratiğini, vb. ne
içeriğini genişleterek ya da itici gücü diğer ilgili
olmadan yaşar ve sadece tasarıma odaklanıldığında
oluşturmaktadır? Bunlar, somut cevaplar gerektiren
pratiklerde (mimarlık, mobilya tasarımı, resim sanatı,
kurgusal çevreler üretir. Eğer ortak amaç –eğitimin daha
oldukça önemli konulardır. İç mekân tasarımı her
teknik resim, heykel sanatı, teknoloji, vb.) arayarak
iyi incelenmiş ve daha düşünülmüş şekilde
zamankinden daha çok rağbette oldukça ve kamu
disiplini yeniden keşfetme arzularını ifade ettiler. Bu
uygulanmasının yanı sıra kısmen de yayılmış ve
2007 Interiors Forum Scotland konferansı için
44
“Fikir Birliği ya da Kafa Karışıklığı” başlıklı bu bölüm,
Makale / Fikir Birliği ya da Kafa Karışıklığı
Çizimler ve Resimler / Prof. Dr. Sadun Ersin
Fikir birliği ya da kafa karışıklığı
Benim görüşüme göre, soyut iç mekân tasarımı;
45
olması sağlanmalıdır. Dekore etmek, diğer taraftan
duygusal alanın değerini azaltan değerlerle
tasarımı için net ve benzersiz bir ayrım kurmak için yeni
ilişki kuracak biçimlerde ve insan, fonksiyon ve
olarak, insanın yaşamsal ihtiyaçları olan dekoratif olanı ve
iyi ve daha kapsamlı eğitim vermek ise, o zaman
önemli bir konudur. Yirmi birinci yüzyıl iç mekân tasarımı
tanımlanmıştır. Ancak iç mekâna olan insan müdahalesi
bir itici güç ve amaca dair daha geniş anlamlar üretmeye
refahla nasıl ilişkilendiklerine dair daha net bir ifade
güzeli bünyesinde toplamalı ve estetiğe değinmelidir.
eğitimciler birbiriyle ilişkili ve daha geniş çevrelerce
için tek başına itici güç olamasa da, insana ilişkin bir
çok daha temeldir, ussal olduğu kadar içgüdüseldir ve
yardımcı olacak bilgiler elde edebiliriz.
ile tanımlamanın önemli olduğunu ima etmektedir.
kabulü olan ana ölçütler kümesini tanımlamak
gereksinim olarak değerini bilmeli ve bu değeri tekrar
ortaya çıkacak insan davranışını şekillendirir. İç mekân
zorundadır. Ayrıca, ortak dilimizin rafine edilmesine ve iç
düşünmeliyiz. Birçokları için iç mekân tasarımını sanatın
tasarımı, sadece sanat ve kültür bağlamında değil, nesnel
İç mekân tasarımı nedir?
serbestisine izin verirken, diğer yandan iç mekân
mekân tasarımına spesifik olan tasarım süreçlerinin
kapsamına yerleştirmek şiirsel ve kuramsal gelişim için
olarak ve deneyimin (duyular yoluyla) yoğun olarak
İç mekân insana dair bütün uğraşlar için
tasarımını tanımlama çabalarına dâhil edilmesi
eğitimci, uygulamacı, kullanıcı ve araştırmacılar
serbestlik sunduğu için oldukça cazip olabilmektedir.
anlaşılması kanalından görülmeyi de talep eder; bu da
bağlamsallaştırılmış bir temeldir ve parçalarının
gereken değerlendirmeler sağlamaya ve daha
meşruluk arayışından önce, öncelikle kendi
tarafından benzer şekilde anlaşılmasına ihtiyaç
Şüphesiz, iç mekân tasarımında büyük bir sanat ve iç
dolayısıyla rahatlık, refah, destek, anlam, psikoloji, algı,
toplamından daha fazlasıdır. Lao Tse’nin ifadesiyle,“yapı
akılcı, daha öze dair ve bütünleşik iç mekân
meşruluğunu tanımalı ve bundan söz etmelidir. İç mekân
bulunmaktadır. Bu; eleştirel düşünceyi, herkes tarafından
mekânı yapmanın özünde mekânsal manipülasyon
vb.yi gerektirir. Bu düşünceyle, antropolojik ve bilimsel
çatı ve duvarlara değil, yaşanacak mekâna
tasarımı disiplinine yönlendiren ortak kararlar için
tasarımcıları kendilerini disiplinin önemli olduğuna ikna
kullanılıp deneyimlenebilen, gerçek, dokunulabilir
bulunmaktadır. Sanatsal nitelik ya da toplumsal bir
temellerin keşfedilmesi ve entegre edilmesine ihtiyaç
dayanmaktadır”. İç mekân tasarımı çekirdeğinde insanlar
temel sağlamaya gayret eden –bu kitapta hem
etme konusunda çok çalışmaktadırlar. İç mekân tasarımı
çevrelere dönüştürecek yüksek kaliteyi gerçek kılacaktır.
yorum olarak yaratılmış olan sanatsal ya da kavramsal bir
bulunmaktadır. İç mekân tasarımcısı, sonuçta, insan
ve mekân bulunmaktadır. Bu iki kelime –insan ve
tartışılan hem de kaçınılan– ölçütlerin madde
yaşamsal bir gerekliliktir ve önemlidir. Bu inanç, bir
Bu kitabın“dar çerçeveden bakmak (kutunun içinde
iç mekân, amacında sınırlı kalır ve genellikle herhangi bir
refahının herhangi bir kimseden daha fazla bekçisidir.
mekân– iç mekân tasarımının anahtarıdır ve iç mekânlar
halinde gösterilmesidir. İç mekân tasarımı:
görüşe dönüşmeli ve herhangi bir aşağılık kompleksi ya
düşünmek)”teması; zengin, kışkırtıcı ve bilinçli bir
gerçek amaç ya da kullanımdan yoksun olan sadece
üzerine gerçekleştirilen tartışmalara dâhil edilmektedir.
• Barınmadır.
tartışmayla sonuçlanmış ve konferansın, çağdaş iç
stilistik bir yorumlamadır. İş yaşamı, sosyal bilimler,
geçmiş ilk iç mekânı basitçe tanımlamak ve keşfetmek
Ancak bu kelimeler, jenerik ve soyutlanmış nitelikleri –
• Temel ihtiyaçtır.
mekân tasarımına dayanan meseleler spektrumunu
psikoloji, davranış bilimleri ve sosyal antropoloji;
önemlidir. Gelmiş geçmiş ilk iç mekân, inşa edilmiş
örneğin Diller ve Scoffidio’nun çalışmalarında
düşünme ve keşfetme niyetini gerçekleştirmekte başarılı
bütüncül ve kapsayıcı bir disipline ulaşmak için
değildir; bulunmuştur. Bu, var olan bir mekândır;
keşfettikleri gibi“spesifik olmayan beden”i ya da ister düz
kılmıştır. Ancak, alanın kaynaşmasına yardımcı olmak,
bütünüyle disiplinin bünyesine katılması ve birleştirilmesi
mağaradır. Herhangi bir ussal strüktür biçiminden ya da
anlamlı, ister sanal ya da siber olsun, bir soyutlama olarak
başlangıçtaki araştırmalar için daha iyi tanımlanmış
gereken ek ve önemli konulardır.
diğer entelektüel düşünceden önce asal ve yaşamsal
“mekân”ı– çağrıştırırlar ve biçimlendirilmiş,
olmuştur ve basitçe bir barınak sağlamak için yapılmıştır.
entelektüelleştirilmiş yorumlar olarak tartışılmaktadırlar.
hedefler aramak ve tartışmayı sadece tartışma olmanın
46
Bir taraftan sağlam, akademik olarak ve kamu
Bu kurgu için ikna edici argümanları ararken, gelmiş
Aşağıdakiler; bir yandan bireysel yorumlama
• (Tamamen kapalı olma zorunluluğu olmayan) Bir
içe yerleşme ve onu kullanımdır.
• Verili koşul kümesi, dış kabuk ya da kutu olmaktan
daha fazlasıdır.
• Dönüştürücüdür. (Renovasyon, müdahale,
• Özünü tanımlamalı ve diğer disiplinlerle
bütünleşmekten önce öncelikle kendini
bütünleştirmelidir.
• Daha büyük bir kamusal tanınırlık ve resmî
da savunma barındırmamalıdır.
Bu arada, disiplinlerarası bağlılık ve işbirliği yirmi
birinci yüzyılın oldukça önemli noktalarıdır; bir iç
mekânı tasarlamak ve inşa etmek de geniş çeşitlilikte
uzmanlık gerektirir. Şunu söylemeye gerek yok ki
kültürü, işbirliğini ve disiplinlerarası bağlılığı kurmamız
gerekmektedir; ancak bu, iç mekân tasarımı köklerini
ötesine taşıyan spesifik ve mantıklı eylemler listesinin
gözünde saygınlığı olan bir disiplinin gerekliliği
Şunu da eklemek gerekir ki insanlık tarihi, ilkel mağara
İnsan refahı ve mahrem olana özen gösterme, iç mekân
adaptasyon/uyarlama, yeniden kullanım, tamamen yeni,
başka disiplinlerde bulmakla karıştırılmamalıdır.
formülasyonunu zorunlu kılmak için daha fazlasına
konusunda eğitimciler ve uygulamacılar arasında
adamının, hayatta kalmak için esas olmayan (yoksa öyle
tasarımcısının ana amacıysa; o zaman iç mekân tasarımı
vb. herhangi bir biçimde gerçekleşebilir.)
İç mekân tasarımı oldukça spesifiktir ve kendi
ihtiyaç bulunmaktadır.
fikir birliği bulunmaktayken; tarihsel gelenekler
miydi?), mağara duvarlarına resim yapmak gibi diğer
anlayışları soyutlamaların ve insan ölçeğine ait jenerik
• Elle tutulur ve deneyseldir.
benzersiz “kök”lerimizi bilmeye ve onlardan yola
çıkarak çalışmaya ihtiyacımız bulunmaktadır.
kliklerin oluşmasıyla sonuçlanan eski tartışmaları
etkinlikleri hızlıca bünyesine aldığını kayıt altına almıştır.
yorumlamaların ve jenerik bedenlerin ötesine geçmeli
• Duygusal ve kışkırtıcıdır.
İç mekân tasarımının kökeni
provoke etmeye devam etmektedir. Disiplinin kendi
Bu iç mekânlar, temel olarak değişmemiş, ancak evrim
ve holist insanı kabul etmelidir. İnsan mahremiyetine ve
• İnsan sağlığıyla ilgilidir ve her türlü insan etkinliği ve
Üzerinde uzlaşmaya varılması gereken, bazı zamanlar
içinde bu derece uyuşmazlık bulunmaktayken,
geçirmiş yaşamsal insanî ihtiyaçları örneklemekte; iç
tasarladığımız çevrelerde yaşayacak insanların kimler
ateşli tartışmalara açık, ancak son derece önemli olan bir
kamunun iç mekân tasarımının ne olduğu ve neden
mekânın doğasına özgü kalmaktadırlar. Enteresan olarak,
olduklarına değinilmelidir. İç mekânlar, insan etkileşimi
nokta da iç mekân tasarımının tarihsel yönüdür. Yapıyla
bu kadar önemli olduğuna dair net bir fikri olmasını
o gün bugündür iç mekân tasarımcıları –yeni ya da var
ve etkinlikleri için gerçek mekânlar haline gelmelidir.
simbiyotik bir ilişki hep var olmuşken, mimarlığı inşa
beklememiz herhalde mümkün değildir.
davranışını destekler.
• Bağlam ve alana özgü olmak kaydıyla
yorumlayıcıdır.
İç mekân tasarımı ideal olarak:
• Şiirseldir ve insan ruhuna dokunur.
• Duyuları harekete geçirmek ve insan tepkisinden
ilham almak için tüm bilgileri kullanır.
olan yapılar içindeki– sayısız spesifik fonksiyon için
Bu, iç mekânların soyutlama olarak
• Mekânı soyutlama değil,“yer–yapma”yla ilgilidir.
• Keşfi ve keyfi sağlar.
etme eylemi her zaman iç mekânı ikincil konuma itiyor
İlginçtir ki tarih içinde iç mekân tasarımı ağırlıklı
özelleştirilmiş“kurulu”mekânlarla çalışırlar. Mağara,
keşfedilemeyecekleri anlamına gelmemektedir.
İç mekân tasarımı:
• Hayalleri ve arzuları açığa çıkarır.
olarak görülmüştür. İç mekân tasarımı perspektifinden,
olarak mimarlık, sanat, dekorasyon, vb. gibi ussal alanlar
mimarlık ve sanattan önce geldiğinden, belki de bu
Aksine, iç mekân tasarımı disiplini için beden ve
bu konumun tersine çevrilmesi ve iç mekânın birincil
bağlamında bedeni, duyularla algılanan keşifleri ve
başlangıcın daha kapsamlı incelenmesiyle, iç mekân
mekân fikrini, doğası gereği iç mekânla daha iyi
• Gerekli olan okuryazarlık ve geçmişteki filozofların
bu konu hakkında söylemiş olabileceklerinden bağımsız
Makale / Fikir Birliği ya da Kafa Karışıklığı
Makale / Fikir Birliği ya da Kafa Karışıklığı
süregelen eleştirel düşünceyi canlandırmak üzere– daha
• Duyumsal, konforlu, büyülü ve verimli olan
davet eder.
47
Makale / Fikir Birliği ya da Kafa Karışıklığı
ilgilerinden ya da yeterli iç mekân tasarımı anlayışına ve
• Kimlik bunalımı
onun uzmanlığına sahip olup olmadıklarından bağımsız
• Düşük benlik saygısı
olarak pratiği yapmasına izin verirken, ne yaptıklarını
• Ussal, kuramsal, yansıtıcı ya da kışkırtıcı olabilir.
• Kayda değer ölçüde mesleki özgüven eksikliği
biliyor olduklarını varsaymak mantıksızdır. Pek çok
• Seçkin ve varlıklı olmalı ya da daha sıradan olanla
• Ve kamu algısında karmaşık bir imgesi
Hollywood aktörünün, aktör olduğu gerçeğinden
bulunmaktadır.
bağımsız olarak Broadway sahne oyunculuğuna karşı
ve yapabilmelidir.
ilgilenmeli ve idealist bir toplumsal duruş üstlenmelidir.
Her şeyden önemlisi, bütüncül bir disiplin olarak
yatkınlık, beceri ve uzmanlıkları olmadığı gerçeğini kabul
bir düşünce birliği için hızla gayret etmeli ve iç
yeniden–markalandırmanın bir çare olmadığını
etmekteyiz. Öyleyse, diğer disiplinlerin uzmanlık
mekân tasarımının esasına dair kendiliğinden
düşünmekteyim; aksine daha uygun bir çözüm; alanı,
gerektiren bilgiler olmadan otomatik olarak iç mekânı
oluşmuş kafa karışıklığını aşmalıyız. En önemli ve en
özü, kişiliği ve karakteristiği hakkında daha derin bir
anlamaları nasıl mümkün olmaktadır?
temel öz niteliklerle ilgili fikir birliği için gayret
Bu son dört maddenin gerçekliğine bakarak,
kavrayışla ve iç mekân tasarımcısının duyarlılığına
Adrian Forty’nin ifadesine göre:
etmeliyiz ki niye yaptığımızı, ne yaptığımızı, nasıl
vurguyla yeniden konumlandırmak olacaktır. Elbette, bu
“[M]imarlık, hep ticaret ve iş yaşamından daha fazlası
yaptığımızı ve yaptığımızın ne kadar eşsiz ve önemli
işin iç mekân tasarımı olarak adlandırdığımız şeyi
olmadığı lekesinden mustarip olduğu için, mekân,
olduğunu açık seçik belirtebilecek bir konuma
araştıran, öğreten ve uygulamaya koyan arasındaki genel
mimarların fizik ve felsefenin sosyal olarak daha üstün
gelelim ve iç mekân tasarımcılarının en iyi neyi
bir anlaşmayla yapılması gerekmektedir. Bu, kamunun,
söylemleriyle haşır neşir olmalarına olanak tanımış [ve] en
yapabileceğini gösterelim: iç mekânları tasarlamak.
disiplini nasıl algılandığından çok, kamuya sonradan net
tinsel özelliklerle uğraşma iddiasıyla,‘mekân’, mimarların
ve açık bir şekilde sunulan bu disiplinin kim ve ne
kararlı bir biçimde elle yapılandan çok akılla yapılanla
olduğunun öncelikli olarak tanımlanmasıyla ilgilidir. Bu,
uğraşmalarına olanak tanımıştır”.
aynı zamanda iç mekânın etrafındaki –hem iyi hem de
Bizim koşut çizgimiz fizik ya da strüktürden çok
kötü– egemen kültüre de hitap etmeyi gerektirecektir.
psikoloji ve davranış bilimleriyken neden hâlâ mimarlıkla
Kimlerin iç mekân tasarımı pratiğini yapabileceği
48
• Önemli kültürel, sosyal ya da politik yorum yapabilir
İç mekân tasarımının:
yarıştığımızı merak etmekteyim. Bazı açılardan, psikoloji
meselesi bununla oldukça yakından ilintili olup
bilim dünyası için ne ise, iç mekân tasarımı disiplininin de
değinilmesi gereken bir konudur. Nasıl bütün insanlar
yapılı dünya için o olduğunu öne sürmek mümkündür. İç
matematikçi olmak istemiyorlarsa, iç mekân tasarımcısı
mekân tasarımının“elle yapılan”dan çok“akılla yapılan”
olmayı arzu eden de belirli kişiler bulunmaktadır. Bu
olmasına gerek duyulduğuna göre, bu benzer biçimdeki
duyarlılığı en geniş anlamda anlamalı ve desteklemeliyiz.
özgün ayrım, bütün dünyaya muazzam bir katkı
İç mekân tasarımıyla uğraşmayı dileyen birinin iç mekân
yapmamıza olanak sağlar. Psikolojik, fizyolojik, duyumsal
tasarımı eğitimi almasını talep etmekte yanlış hiçbir şey
ve duygusal olan göz ardı edilmemelidir.
yoktur; aksine bu önemli bir gerekliliktir. Şu anda; (genel
Bu düşünceyle:
anlamda) sanat ve tasarım, mühendislik ya da mimarlık
İç mekân tasarımı:
eğitimi almış herhangi bir kişinin iç mekâna karşı kişisel
• Düz anlamlı ya da metaforik olabilir.
1. Yrd.Doç.Dr., İzmir Ekonomi Üniversitesi, İçmimarlık ve Çevre Tasarımı
Bölümü öğretim üyesi
2. Özgün metinde “Interiors” olarak ifade edilen terimin Türkçe karşılığının
“iç mekânlar” şeklinde kullanıldığı görülürken, bu yazı kapsamında “iç
mekân tasarımı” olarak kullanılacaktır.
3. IFS, 1-2 Mart 2007 tarihlerinde Glasgow’da düzenlenmiş olan ve Britanya’da iç mekân tasarımı üzerine gerçekleştirilmiş ilk konferanslardan biri
olarak ifade edilen “Interiors Forum Scotland” konferansının kısaltmasıdır.
Bu çeviri, konferans davetli konuşmacılarından IFI’nin (the International
Federation of Interior Architects/Designers) şu andaki başkanı ve the Shashi
Caan Collective tasarım firmasının kurucu ortağı ve tasarımcısı Shashi
Caan’ın konferans seçili bildirilerinin yayınlandığı kitapta yer alan “İç Mekân
Tasarımı Nedir?” bölümündeki yazısına aittir. Adı geçen kitap için bk. Thinking inside the Box_A Reader in Interior Design for the 21st Century, Middlesex University Press, Londra, 2007.
4. Yayının İngilizce adı olan Thinking inside the Box deyim olarak Türkçe’ye
“dar çerçeveden bakmak” olarak çevrilebileceği gibi deyim olarak
düşünülmeyip “Kutunun içinden Bakmak” olarak çevrildiğinde de “iç”e
yönelik referansıyla anlamlı olmaktadır.
5. Caan’ın, disiplin adı olarak “interior design” olan tercihi “iç mekân
tasarımı” olarak Türkçe’ye çevrilmiş olup Türkçe’de çoğunlukla “iç tasarım”
olarak da kullanılabildiği not edilmelidir.
plastik sanatlara geçiş yapanlardan. Pek çok
hatırlıyorum. Mesela sulu boyalarla hiç bir zaman
saklıyorum onları. Aslında ilgi alanım tek benim. içmimar içmimarlığından çok ressam kimliği ile
resim yapmazdım. Boyaları eritir, şişelere koyar o
O da sanat. Kapitalizmde bu birlik bozuldu ve
tanınıyor. Rönesans dönemindeki bir atölye, her
üzel Sanatlara ilgisi küçük yaşlarda ortaya
G
renkleri duvarın üzerine dizerek ‘yerleştirme’
uzmanlaşma diye bir şey çıkardılar başımıza.
türlü siparişi alırdı. Elbirliği ile ortak bir ürün
çıkmaya başlayan İçmimar Mahmut
yapardım. Kağıt üzerindeki etkilerinden çok
Mesela sadece tasarımcı olacaksın ama sadece
ortaya çıkarırlardı. Micelangelo heykeltraştır ve
Nüvit Doksatlı, Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek
güneşi yansıtmalarındaki renk kırılmalarından
araba tasarlayacaksın. İnsan kendine böyle bir
şairdir. Mesleğimiz bir kısıtlama getirmemiştir.
Okulu’ndaki eğitim süreci boyunca avangart
etkilenirdim. Halıların püsküllerini kabul etmez,
yol seçebilir ama ben bu yolu seçmedim.
Mario Botta bugün mimarinin yanında mobilya,
sokak tiyatrosu yapmış, sanat yazıları ve
onları keserdim. Boya kalemleriyle resim yapmaz,
Sanatçı karakterin, istediği şeyi yapabileceğine
saat, halı gibi her türlü şeyi tasarlıyor.
eleştirileri yazmış, sanatla yaptığı bu keyifli
kalemleri açar, dökülen menevişleri bitkilerin
inanıyorum. Allah bana haddimi hudutumu
yolculuk okulu 8 senede bitirmesine yol
üzerine yerleştirirdim. Hiç bir şeyi amacına uygun
bildirmesin de her şeyi yapayım istiyorum. Üç
Ailem beni ciddi toplumsal değerlerle
açmıştır. Türkiye’de çağdaş sanat galericiliğinin
kullanmazdım. Kartondan bebekler yapar değişik
tane yat tasarladım bugüne kadar iki adet
yetiştirmiştir. Topluma faydalı olmak kendine
ciddi bir biçimde başladığı, çağdaş Türk
malzemelerden elbiseler yapıp kreasyonlar
motor yat bir adet gulet. O yolda yürüseydim
dönük olmaktan daha değerliydi. En uzaktaki
Sanatı’nda bütün dünya ile eşzamanlı eser
hazırlardım. Bebeğin yakasını dekolte yapar, şefaf
sadece tersaneden dışarıya çıkamayan bir yat
insanları düşünüp onlar için bir şey yapma fikri
verilmeye başlanan bu dönemin ilk tanığı ve
resim kağıdından dekoltesini geçerdim. Bitmiş
tasarımcısı olurdum. Fena da olmazdı belki ama vardı. Doktor olarak topluma faydalı
taraflarından biri de Mahmut Nüvit’tir.
kalemlerle desen yapar, kalemin kalan izini boyar,
çok sıkılırdım. Bir çok eski eser restorasyonum
olacağıma inanıyordum. Aldığım puanlarla
defterlerimi süslerdim. Çok iyi defter tutar, çok iyi
var. Sadece bu konuda da ilerleyebilirdim.
Yıldız Mimarlığı, yeteneğimle de Tatbiki’yi
eğitimini de ekleyerek, çok özel ve farklı bir
resim yapardım. Sanat çok erken uyandığım bir
Günümüzde bazı ilginç yaşam örnekleri var.
kazandım. Buralarda okurken doktor olmak
çizgide eşya ve mobilya tasarlıyor. Bu objeler
şey oldu. Milliyet Sanat ilk çıktığından itibaren
Eski Tatbikili Murat Morova, Hacettepe’den
için çalışırım diyordum.
temel geometrik biçimlerin birleşimi
koleksiyonlarımda var. 70’li yılların başından
Haluk Akakçe
temelinde, doğal malzemelerle yapılmış
bahsediyorum. 13 yaşında sinematek filmlerini
içmimariden
düzgün tasarımlardır. Ve bu tasarımların hepsi
takip eden bir sinefildim. Çok
birer sanat objesi niteliğindedir.
küçük yaşlardan itibaren
Nüvit, doğuştan taşıdığı özelliklere, kişisel
alldesign 2014’e, ‘Uyku’ konseptli bir
50
görüntüleri bir defterde topluyordum. Halen
Yaratma yeteneği her yere sirayet edebilir.
Portre Söyleşi / İçmimar Mahmut Nüvit Doksatlı
Portre Söyleşi / İçmimar Mahmut Nüvit Doksatlı
İçmimarlığa sanatsal bir bakış...
Çocukluğumda ‘yerleştirmeler’ yaptığımı
sanatlarla içiçeyim.
performansla destek veren Nüvit’in çıkış
İçmimarlık ve tasarım sizin için ne
kalktığında yuvasını havalandırır, çıkar bir şeyler
noktasını, Melih Cevdet Anday’ın ‘Öğle
ifade ediyor?
bulur getirir. Arı kovanını yapar çıkar çiçekleri
Sanatın her dalına ilginiz
Uykusundan Uyanırken’ adlı metin
Mesleğimin bende edinilmiş bir durum
dolaşır, rutini böyledir. Bu sabah ne yapayım diye
varken neden içmimarlığa
oluşturuyor. İçmimarlığı sanatla buluşturan
olmadığını düşünüyorum. Ben çalışarak içmimar düşünmezler. Ben de hiç düşünmediğime
yöneldiniz?
Nüvit’in bu performansı 1990 tarihinde
ve tasarımcı olmadım. Böyle doğduğuma
inanıyorum. Sabah kalkıyorum işimi (sanatımı)
Lise çağlarında kendi
gerçekleştirmesi, onun aynı zamanda
inanıyorum. Tasarım ve içmimari bende refleks
yapıyorum. Tabii ki meslek seçerken çok
kendime mobilya yapmaya
modern çizgileri yakaladığının da bir
gibi. Her zaman şu benzetmeyi yaparım, bizler
düşündüm. Kendi kendimi tanısaydım hiç
başladım. Şurdan burdan
göstergesi olarak kabul edilebilir.
karıncalar, arılar gibiyiz. Karınca sabah
düşünmeyecektim aslında.
bulduğum içmimari
“Uykunun kabını çok düşündük ama uykuyu hiç
düşünmedik. Uykuda tedavi olduğunu
söyleyenler var ama uyku aynı zamanda bir kara
delik. Bu kopuş, her şeyden kopmak çok
ürkütücü. ‘To be or not to be’ orada sıfırlanıyoruz.”
51
‘Tiptop’ oldu derler İngilizce de. Toparlanmak,
değerlendirirsiniz?
bir şekle girmek makyajlı olamak, derlitoplu
olduğunuzu anladınız?
Aslında sanat ve tasarım ilişkilerini uzun yıllardır
olmak anlamında. Tip-i Top’un oyuncaksı bir
Okula girdikten sonra anladım ki benden doktor
inceliyorum. 2002 yılı Maltepe Üniversitesi’nde
yönü de var. Bir tarafından tuttuğunuzda
olamaz. Okulu 8 senede bitirdim. Bu uzun okul
verdiğim bir konferansta ‘Estetize Edilmiş
yıllarında, tiyatro yaptım, gazetecilik yaptım,
Yaşam’ ı anlatmıştım. Mesela mağara
sinemateklere gittim, dünyayı dolaştım. Hem iyi
döneminde bile sanatçı birey var. Ava gittikten
hem kötü öğrenciydim. Sanat virusü içime
sonra duvarlara avın resimlerini çiziyor. O
girmişti. Bu virus insanın içine girdiği zaman onu
sanatçı birey 15 milyon yıl önce de vardı bugün
hasta eder, mutlaka yapmak zorunda kalırsınız.
de var. Bauhaus’un öne sürdüğü en önemli
Ben bu meslekle doğduğumu bitirdikten sonra
prensip ‘forms fellow the fonction’ yani tasarım
siparişler almaya başlayınca anladım.
fonksiyonu takip ederek ileriyecek. Bize böyle
Okuldayken hala sinema yaparım diye
öğretildi. İlerleyen zamanlar, bu öğretiyi
düşünüyordum. Londra’da, Amerika’da sinema
parçaladı. Şimdi bir şeyi beğendiğiniz zaman
kapatıldığı zaman, bilhassa Amerika’ya
taşıması doğru... Temelinde bir sanat eseri var.
okullarını gezdim. Hala işlerimi tarif ederken
estetiği de onun fonksiyonu oluyor aynı
gidenler, gittiği yerlerde Bauhaus ilkelerini
Zühtü Müritoğlu’nun, 1953 yılında yaptığı
sinema lisanını kullanırım; bir prodüksiyon
zamanda. Bir koltuğu beğendiyseniz
bütün dünyaya saçmış oldular. 1957’de Tatbiki
‘Bilinmeyen Bir Siyasal Mahkum’ heykeli şu an
yapacağız, 30 gün sürer 31. gün zarar ederiz
alıyorsunuz, rahat oturmanızın daha az önemi
Güzel Sanatlar kurulduğunda, her bölümün
New York Çağdaş Sanatlar Müzesi
Türk Tasarım Sergisi’nden,
‘Çizgide’.
olmak isterken, aslında bir sanat insanı
öbür tarafındaki tekerleri sayesinde
Melotonin Yatak
Müşteri: Turgay Altınok
Tasarım: Mahmut Nüvit
(Nisan 1990)
Boyutlar: 242x230
Malzeme: MDF üzerine
oto boyası
Renk: Ral 7030
gidecekmiş gibi duruyor. 2.30m boyunda. Her
yere girebilecek bir obje değil, biraz büyük
ama üzerine sadece televizyon, müzik seti ve
DVD player koyabiliyorsunuz. Çok
konvansiyonel bir ürün değil, fonksiyonel mi?,
evet ama daha çok estetik bir ürün. Her eve
bir Tip-i top koyamazsınız. Yerden yüksekliği
ergonomik, döner platformda televizyonu
kalıyor. Kavram sanatıyla beraber sanat eserinin
başına Alman hocalar getirildi. 1976’da bu
kolleksiyonunda. Gördüğüm zaman çok
üşenmeden set kurarım, halkın önüne her kılıkta
sanatlara ve bilimlere yönelmemesinden
bilmeseydim, işime inanmasaydım, ayakta
geriye çekilmesiyle boşluğu sanatsal tasarım
okula girdiğimde halen bu hocalarımız görev
etkilenmiştim. Ve bu heykeldeki yamuk form
çıkılamayacağı gibi, işimi de yaptıktan sonra
kaynaklanıyor. Bunun içine devlet
duramazdım, kırılırdım, üzülürdüm. Çünkü
objeleri doldurmaya başladı. Tasarım objeleri
başındaydı. Sanayi devriminden sonra,
daha sonra içmimaride de sıkça kullandığım
çekim günü ben oraya bir kamyon dolusu eşya
organizasyonlarını da dahil ediyorum.
her zaman bir eser verme isteği ile işe
heykelsi formlara büründü ki bunu en iyi
sanayiye estetik getirme fikri ile kurulmuştur.
alamet-i farikam gibi oldu. Yamuğun dışında
aksesuarla giderek görmek istediğim gibi
Eğitim kurumlarından başlayarak devletin
başlıyorum. Çizdiğim projeden, o kağıdı
memphis hareketi ortaya çıkardı. Ettora
Ben de bu eğitimle yetiştim. Dünya Sanat
daire kare dikdörtgen gibi en temel
yaparım. Yapıyı kurduktan sonra mekanı kendi
de sanat ve bilime yönelmesi gerekirken
kullanma şeklinden başlayarak, o andan
Sottsass ve arkadaşları tasarım objelerini alıp
Tarihi, Uygarlık Tarihi, Türk Dili, İslam Sanatı,
geometrik formların bir kombinasyonu.
görmek istediğimi hale getirip öyle sunuyorum.
sanatlardan ve bilimlerden uzaklaşılmış
itibaren bir sanat yapma isteği var içimde.
galeriye soktu. Bir galeri mekanında tasarım
Çağdaş Sanat ve Sanat yorumu gibi pek çok
Menfiz den sonra bir ileri adım olarak
eserleri sanat eseri gibi sergilendi.
çeşitli kuramsal dersler aldım. Bulunduğumuz
Metamenfiz de sanatçılara tasarım yaptırma
döneme baktığımda dönemimin bütün
fikri var. Tip-i Top bu gruba giriyor.
diyorum. Çekimlerimi de öyle yaparım, hiç
durumda. Sivil toplum kuruluşlarının sanat
Ama bazen hizmet veriyorsunuz eser
Sanatçı yönünüzün faydasını gördünüz mü
çabaları da hiç fena değil ama bizi
veremiyorsunuz, çünkü onu almaya hazır
meslek hayatınızda?
kurtarmaya yetmez. Meslek hayatım
değil toplum. Bu yüzden çok ticari olmayan
Tasarım sizin için ne ifade ediyor?
Sanatın faydasını görmedim. Belki zararı
boyunca bana her gün çiçek gönderen
bir alanda daha özel müşterilere az sayıda
Ben Alman Bauhaus öğretileriyle yetiştim. Bu
olmuştur. Çünkü ne sanat ne sanatçı değerli
müşterilerim olduğu gibi hiç de yakışık
daha özel işler yapabildim. Az sayıda
okulun kurucuları sanatçı kişiliklerdi. Sanat
değildi. Yeni yeni sanat önem kazanmaya
almayan davanışta bulunan müşterilerim de
olmasına rağmen, yaptığım her iş yakın
başladı. Bugün tüm sorunumuz toplumun
oldu. Ben ne kadar iyi yaptığımı
takibe alındı, defalarca yayınlandı.
Portre Söyleşi / İçmimar Mahmut Nüvit Doksatlı
Portre Söyleşi / İçmimar Mahmut Nüvit Doksatlı
52
Sanat ve tasarım ilişkisini nasıl
Bir sanat okulunda okurken bile doktor
özelliklerini taşıdığımı görüyorum.
Alldesign’daki ‘uyku performansı’
Tip-i Top sizin bütün tasarım anlayışınızı
etkinliğinden bahsedebilir miyiz? Mario
tarihinde çok önemli dönüşümü sağlamış
özetleyen ilk mobilyaydı değil mi?
Botta nasıl etkiledi sizi? 1990’da
sanatçılardı. Bauhaus okulu Naziler tarafından
Tip-i Top ismi asimetrik bir dengeyi özetliyor.
tasarladığınız bir ürün günümüz tasarım
53
sergilendi...
Melotonin isimli yatak tasarımım, Yine 1990
Nisan’ında tasarlanmış bir yatak. Mario Botta’nın
1990 yılında dünyaya egemen olan şekiller
“Tasarımda estetik çizgiler öne
çıkmaya başladı. Dünyada iyi
tasarım diye bir sorun yok artık.
Türkiye de onlar arasında çok iyi
bir yere sahip.”
dünyasına bir saygıydı. Temel geometri bu
uyanırken, uykuya dalarken ayrı duygu halleri
Uyku Performansı’nın Yataş’la ilişkisi
yaşıyorsunuz. Bu kopuş da beni ilgilendiriyor.
nasıl gelişti?
Bu kopuşu yaşamadan ayrıca işinize
Forbes dergisini okurken BMS’nin Aric Levy’i
yoğunlaşma yaşayamıyorsunuz. Bu arada
alldesign a getirdiğini gördüm ve hemen fuar
performanstan 15 gün sonra Berkin Elvan
temsillcilerine bir mail attım uyku
daldığı derin uykudan uyanamayarak en derin
performansını yapmak istediğime dair sonra
mobilyada da var. Melotonin’deki keskin simetri
Philippe Starck’la aşık atmak değil kimse atamaz
uykusuna daldı. Sonsuzluğa ulaştı. Bu
bir tane daha, sonra da randevu talebiyle bir
onu, Tip-i Top’tan ayırıyor. Her ikisinde de temel
da o yüzden. Biz de ne öyle bir sanayi ne de
performansı sokakta yapsanız protest bir
tane daha, sonra da karşı karşıya geldik.
geometrik biçimler kullanılsa bile, özetlenen
tasarımcıya ihtiyaç duyan bir iş kapasitesi var.
gösteriye dönüşebilir. Toplumsal okumalar
Projemi kabul ettiler. Daha sonra da Manus
simetri aslında Mısır sanatından bu yana
çıkarmak istemiyorum. Ama isteyen istediği
Design’ı aldım yanıma yapımcı firma olarak.
kullanılan biçim ilişkilerine dayanır. Mısır da bir
Uyku Performansı’ndan bahseder misiniz?
gibi okuyarak performansı zenginleştirebilir.
Çok kısa sürede stand dahil melotonin’in
mezar anıtını, orantılarını deşifre edecek şekilde
Karanlık bir odada ortada bir yatak karşısında
Ayrıca çok yüksek seviyede tasarımın
yeniden yapılması gerekiyordu. En sonunda
analiz edersek bunu görebiliriz. Kullanılan
bir ekran ve dvd’de Fellini’nin yaratma
konumlandığı bir platformda yapıldığı için de
da sanayi ile bağları kurmak için Yataş’a gittim.
ölçüler, form anlayışı 6 bin, 8 bin yıl öncesine
zorlukları üzerine, siyahbeyaz 8,5 filmi dönüyor.
hem bu pazara karşı yapılmıştır hem de bu
Onların da çok geniş ufuklu ürün müdürleri
kadar gider. Ben de tarihte böyle bir zincirin
Motorlu bisiklet kıyafetleri içinde bir genç fuar
pazarın içinde kalarak başka yollar önermeyi
ve halkla ilişkileri var. Projeme inandıkları için
halkası olmak istediğim için bu kadim bilgiyi
alanında ayrıksı bir şekilde diğer ziyaretçilerle
denemektedir. Bu yüzden performansımın
halkla ilişkiler desteği verdiler.
kullandım. Bu yüzden de her zaman yeni olacak.
dolaşarak standa (evine-odasına) geliyor. Bu
zihin açıçı bir etkinlik olduğunu düşünüyorum.
Çünkü gününü çok iyi anlamış bir üründür aynı
şahıs 1990’da melotonin siparişini veren
Tasarımda estetik çizgiler öne çıkmaya başladı.
zamanda. alldesign’da Nurus da sergilenen bir
müşterimi hem de içinde Uzay Heparı’lı ve
Dünyada iyi tasarım diye bir sorun yok artık.
sofa’nın arka kısımında raf vardı. Bundan önce
Mehmet Teoman’lı bir entellektüel koloniyi
Philipe Starck Cassina için 1999’da ‘Lazy Working
temsil ediyor. Dolayısıyla tasarımın hatıralarına
Bed’ i tasarladı. Bir yatağı veya sofayı ortaya
sahip çıkan bir sinopsisi var. ‘Uykucu’ televizyon
çekmek ve arkasını kullanma fikri var. Ama
ondan da önce benim tasarımım var. Melatonin
“Melatonin’de de Tip-i Top’ta da özetlenen simetri Mısır sanatından bu yana kullanılan biçim ilişkilerine
dayanır. Mısır mezar anıtını analiz edersek kullanılan ölçüler, form anlayışı 6 bin, 8 bin yıl öncesine kadar
gider. Ben de tarihte böyle bir zincirin halkası olmak istediğim için bu kadim bilgiyi kullandım“
Ne tür projeleriniz var önümüzdeki
geometri doğmuştu. Tasarımdaki sanat çizgisini
dönemde?
ortaya koyan bir sergiydi. Hatta
Yataş’ın kendini anlatması için etkili, sıradışı
Önümüzdeki bir yıl boyunca bu sanatsal
TasarımBienali’nin tetikçisi olduğuna dair yazılar
bir yöntem değil mi?
projelere diğer projeler yanında yer ayıracağım.
yazıldı. Bu fikirler hep o tasarım sergisinden
Türkiye de onlar arasında çok iyi bir yere sahip.
Yataş’ın kendilerini anlatmak için benim
Bu performansın çıktılarıyla da başka işler
doğdu Tasarım Türk adı altında, Tasarım
alldesign’da tasarımcı kullanan prestijli firmalar
performansıma ihtiyaç duyduğunu
gerçekleştireceğim. Yeni bir sanatsal alan
dergisinde yayımlanan makaleleri topladığım
vardı. Mesela Aziz Sarıyer’in ‘Balans’ isimli
sanmıyorum. Onlar sadece bana inandılar ve
hazırlıyorum şehir merkezinde. Bu alan içmimari
bir kitap hazırlıyorum. Öğrenciler ne kadar
ekranını açarak ekrandan karanlık odaya düşen
masası dengeyi sorgulayan bir iş, ilk kez orada
beni desteklediler. Bu süreçte yanımda oldular.
projelerin yanında sanatsal projeleri de
zengin bir mirasa sahip olduklarını görecekler.
ışıklar içinde uykuya dalıyor. Çevresinde başka
sergilendi. Yine Aykut Erol’un ikonik dolap
Onlar da yatak imal ediyordu. Sanayinin böyle
kapsayacak. 2009’da yaptığım Tasarım Türk
Oradaki tasarım profillerinin ne kadar yol açıcı
1990 tarihli. Bir gün bir sanat tarihçi çıkıp bu
bir hayat tüm canlılığı ile devam ederken
tasarımı, Erdem Akan ve Ayşe Birsel hepsi
bir şeye ilgi duyması hiç fena olmadı. Onlarla
sergisinden bir tane daha yapacağım. Melih
olduklarını görsünler istiyorum. Zihin açıcı bir
tarihlere bakıp kimin öncü olduğunu
büyük bir kopuş yaşıyor. Ayrıca uykunun kabını
tasarım fikrini aşmış işlerdi. Bense öncü bir
birlikte projeyi daha ileri safhalara birlikte
Cevdet Anday’ın ‘Sanatın Gerekliliği’ metnini
kitap olacağını düşünüyorum.
söyleyecektir. Çünki sanat tarihçisi aynı
çok düşündük ama uykuyu hiç düşünmedik.
tasarım olan yatak tasarımımı tamamen
götürebiliriz. Böylelikle bu performansın
kullanmıştım o sergide de. Muhtelif tasarımlar
zamanda işin yapıldığı tarihlere de bakar. Yine
Uykuda tedavi olduğunu söyleyenler var ama
karanlıkta bırakarak uykuyu ön plana taşıyan
sonuçlarıyla başka etkinlikler düzenlenebilir
çok karma biçimde başka bir içerikte
Genç içmimarlara ne önerirsiniz?
tek tarafında tekerlek olan Philippe Starck’ın
uyku aynı zamanda bir kara delik. Bu kopuş,
bir performans gerçekleştirdim. Benim
beraberce uyku üzerinde biraz daha
sunulmuştu. Kendi içeriğinden çıktığı için de
Sanatçılar işlerine uzun uzun baktıklarında
Magis için tasarladığı ‘Big Will’ isimli masa 2013,
her şeyden kopmak çok ürkütücü . ‘To be or
işim bir ileri adım daha atarak, başka bir kanal
derinleşebiliriz böylece sanatta olduğu kadar
estetik çizgileri daha büyük ifade kazanmıştı.
ondan başka bir iş çıkarırlar. Kendi işlerine
Benim tasarımım Tip-i Top 1990 tarihli. Niyetim
not to be’ Orada sıfırlanıyoruz. Derin bir duygu,
açmayı deniyordu.
sanayide de bir kanal açılmış olabilir.
Dolayısıyla orada birbiriye ilişkilerinden yeni bir
bakmaya yaptıkları kadar zaman ayırsınlar.
Portre Söyleşi / İçmimar Mahmut Nüvit Doksatlı
Portre Söyleşi / İçmimar Mahmut Nüvit Doksatlı
54
ortamının önemli bir figürü olarak
55
üretiyorsunuz?
Tatbiki Güzel Sanatlar Okulu
Resim Bölümü’nden ressam ve
dekoratör unvanıyla mezun olan
ressam Ekrem Özen, atölyesinde
hayatı güzelleştiren işler
yapmanın yanı sıra üniversitelerde
ders vererek deneyimlerini
öğrencilerine aktarıyor.
Mimaride estetik çözümler yaratan bir atölyeyiz. Genellikle duvar
resimleri yapıyoruz. Üzerinde çalıştığımız alan yüzey veya hacim
olabiliyor. Mimaride kullanılan artistik çözümlerin çoğunu
uyguluyoruz. Duvar derken, sadece iç mekandaki duvarı
kastetmiyoruz. İçeri - dışarı ilişkisinde düşey ve
yatay elemanların tümünü
değerlendiriyoruz.
Ana malzemenizi sadece cam mı
oluşturuyor?
Hayır. Yapıda kullanılan her türlü
malzeme ile estetik çözümler yapıyoruz.
Öncelikle klasik teknikleri (fresko, cam, mozik,
scrafitto/kazıma, vitray, füzyon) uyguluyoruz.
Duvar resmi deyince aklınıza sadece boya ile yapılan resim
Usta Eller / Ressam Dekoratör Ekrem Özen
Usta Eller / Ressam Dekoratör Ekrem Özen
Atölyenizde iç mekana yönelik olarak ne tür çözümler
gelmesin. Mimari yapı ile uyumlu ama kendi sözünü söyleyen,
yapıda eklenmiş gibi durmayan mimariye değer katan her türlü
uygulamaları yapıyoruz. Bunların hepsinin çok ince detayları var.
Görsav Vakfı’nın düzenlediği ‘Buluşmalar’ sergisinde bir
çalışmanızla yer almıştınız. Asıl olarak ressam mısınız?
Evet, Tatbiki Güzel Sanatlar Okulu Dekoratif Resim bölümü
mezunuyum. O yıllarda, bizim bölüm mezunlarına ressam ve
Hikayesi olan güzel mekanlar yaratmak
dekoratör unvanı veriliyordu. İlk mezun olduğum yıllarda
‘Her şeyin olduğu gibi camın, vitrayın bir hikayesi var. Bizim gibi ressamlar mekanları güzel hikayelerle
donatmak istiyor ama bunun için de bilgiyle dolu olmamız ve donatacak alanlar bulmamız gerekiyor’
resimleri ve estetik çözümlere yöneldim. Okulda öğrendiğiniz
dekorasyona yönelik işler yaptım. Fakat bu işin çok komplike bir
iş olduğunu fark edip sadece yapıdaki duvar resimleri, cam
bilgilerin pratikte yetmeyebiliyor. Yapı ile başbaşa kaldığınızda
onun sizden pek çok şey istediğini görüyorsunuz. Binanın bu
56
57
mekandaki estetik formu kullanmada daha
çözümler üretmek zorunda kalıyorsunuz.
hazır olabilirler. Bu noktada sadece eğilimi
Daha önce saydığım bütün duvar resmi
olmak yeterli olur mu bilemiyorum.
teknikleriyle büyük boyutu çok sayıda işler
Uygulama yaptıranlar yeni fikirlere,
yaptım. Örneğin, metrekarelerce vitray
düşüncelere ne kadar açıklar, onlara yeterli
çalıştım. Boyutlar büyüdükçe ona göre
kaynak ayrılıyor mu? Bunların hepsi bir
ekipler oluşturdum. Yurt içi, yurt dışı, İstanbul
bütünün parçaları. Bu kadar bina yapılıyor, siz
dışındaki şehirlerde oteller konutlar, bağımsız
Türkiye’de hiç duvar resmi gördünüz mü?
Usta Eller / Ressam Dekoratör Ekrem Özen
Usta Eller / Ressam Dekoratör Ekrem Özen
58
isteklerine karşılık vermek için çeşitli
evler, sosyal tesisler, dini mekanlar, alışveriş
merkezleri gibi her türlü yapıda uygulamalar
İMÇ Bloklarında bir duvar çalışması
yaptım. Tabii ki bu mekanları önceden görüp,
görmüştüm. Şu an hatırlayabildiğim o...
proje üstünden, o projelere ve mekanlara
Evet ama o bir proje çalışması olarak yapılmıştı.
uygun tasarımlar yapıp, malzemeler seçerek
tüm bu uygulamaları hayata geçirdim.
Daha tekdüze işler yapıldığı için biraz sizin
Avrupa’ya, Ortadoğu’ya, Birleşik Arap
kendinizi anlatmanız gerekmiyor mu?
Emirlikleri’ne kadar pek çok ülkeye iş yaptım.
Artık digital alanda kolayca tasarım
yapılabiliniyor. Müşteri kafasındaki ‘o şeyi’
Ne tür işler yaptınız?
yapmamızı istiyor. Malzemeyi tanımadan,
Estetik olarak tasarlanması gereken duvar
formu bilmeden render’larda gördükleri şeyi
resmi, kapı camları, tavan resimleri, ayırıcı
hayata geçirmemizi istiyor. Tasarlanıp
elemanlar, aydınlatma elemanları hepsini
tasarlanmayacağını, hangi malzemenin
Cam, vitray yurt dışında daha yaygın bir
tasarlayıp uyguladım.
kullanılacağını sorgulamıyorlar.
çözüm değil mi?
Oralarda bir gelenek tabii. Kiliseler, binalar
Malzeme olarak cam ve vitray hayatı
Size gelen müşteriler malzemeyi
Bu eksikliği neye bağlıyorsunuz?
vitray, rölyef ve cam işleri ile doludur.
güzelleştirecek estetiğe sahip...
tanıyarak mı geliyorlar?
Bu problem eksikliğin diğer gruplar
Bizlerde camiilerde işler geleneksel olarak
Anlattığımız şeyler kültürle ilgili şeyler. Her
Malzemeyi bilen de var, genel olarak
tarafından bilinmesi ile ilgili bir şey. Eğitim
yapılıyor. Geleneksel ustada form bilgisi
şeyin olduğu gibi camın, vitrayın da bir
malzemeye ilişkin fikri olan da. Eğer gelen
kurumunun, yapıyı kuran kişilere bu eğitimi
yoktur, gördüğü işi taklit eder. Avrupa’da
hikayesi var. Hikayesi olan güzel mekanlar
mimar veya içmimar ise işimiz biraz daha
vermesi gerekiyor. Yapıyı kuran insanların
iş ressama verilir, ressam işi atölyeye
yaratabiliriz. Bizim gibi ressamlar mekanları
kolay oluyor. Bence, bu grubun eğitimleri
bizim işlerimizi projelerine koymaları
getirir. Bizde işler tersinden işliyor. İş önce
güzel hikayelerle donatmak istiyor ama
sırasında yardımcı ders olarak resim ve heykel
gerekiyor. Bizde bu tür ihtiyaçlara cevap
atölyeye geliyor ve atölyeler geleneksel
bunun için de bilgiyle dolu olmamız ve
dersleri almalarının gerekliliğidir. O zaman
verecek büyük atölyeler yok.
olarak o işi yapıyor.
donatacak alanlar bulmamız gerekiyor.
59
Proje / Altın Çeşmeli Konak
Proje / Altın Çeşmeli Konak
60
Köyün en güzel kızına yapılmış
köyün en güzel konağı
M
itoloik kaynaklarda İda Dağı
olarak bilinen Kaz Dağları, her
mevsim farklı bir yeşile bürünüyor.
Havası da suyu kadar ünlü bölge,
teyzin, kızılçam, yükseklerde ise
karaçam ve meşe ormanlarıyla kaplı.
Sadece bu saydıklarımız değil,
Akdeniz dendiğinde akla gelen bitki
çeşitliliğinin neredeyse tamamı bu
topraklarda yetişiyor. Kaz Dağları’nın
Ege Denizi’ne bakan yamaçlarında
kurulmuş olan Altınoluk köyü, bu
güzel doğanın tam ortasında yer
alıyor. Geçmişte farklı kültürlere ev
sahipliği yapmış olmakla birlikte
bugün, Arnavut kaldırımlı sokakları,
taş evleri, çeşmeleri ve haremlikselamlık konaklarıyla klasik bir Türk
köyü havasında...
Tarihi dokusu epeyce zedelenmiş
olarak kalmış az sayıdaki mimari
örneklerden biri de Çeşmeli Konak.
Adını bahçe duvarındaki tarihi
çeşmeden alan Çeşmeli Konak’ın
dilden dile anlatan öyküsü köyün bir
dönemine de ışık tutuyor; 1850’lerde
Midilli’den buralara zeytinin ve
zeytinyağının iyisini almaya gelen
bir tüccar, köyün en güzel kızına
aşık oluyor. Kızın babası bu işe
gönülsüz gösterişli konaklardan
birini işaret ederek “Böyle bir konak
yaparsan, kızımı sana veririm”
diyor. İşte Çeşmeli Konak böylece,
Midilli’den getirilen yapı
ustalarının el emeğiyle kısa
zamanda tamamlanıyor. Konağın
bugünkü sahibi Tufan Atalayman
“Konağın düğüne yetiştirilmek için
aceleye getirildiğini özellikle tavan
süslemelerinden belli oluyordu”
diyor. Türk yaşam biçimine uygun
olarak ve çevredeki diğer yapılar
örnek alınarak inşa edilen Çeşmeli
Konak’ın ilk sahiplerinden, bugüne
hiç eser kalmamış. Uzun yıllar
boyunca hor kullanılan yapı, ahşap
ve taş kısımlarıyla depremlerden
zarar görmüş. Çatısı yağmurdan
çökmeye başlamış yorgun bir
yapıyken bile içinde tam üç aileyi
barındırmış.
Midilli, Ayvalık ve Edremit
Körfezi’ne hakim, olağanüstü
manzarasıyla insanı kendisine
hayran bırakan taş yapıya ilişkin
hazırlamış olduğum mimari
61
Proje / Altın Çeşmeli Konak
projelerin Anıtlar Kurulu’ndan
onaylanmasından sonra gerekli izinleri
alarak uygulamaya başladık.
Konstriktif binanın restorasyonu
sırasında binada sağlam kalan tüm orijinal
malzemeleri tekrar kullanmaya özen
gösterdik.
İç dekorasyonuna gelince; mobilyaların
tamamı Tufan Atalayman tarafından
Çukurcuma ve çevresindeki antikacılardan
uzun zaman aralıklarında tek tek ve her bir
odanın özelliği göz önüne alınarak
seçilmiştir. Şu anda 9 odalı butik otel olarak
kullanılmaktadır.
Ernur Kalender ile Restorasyon kitabından alınmıştır.
62
Üniversite / Haber
Ekolojik ve sürdürülebilir temalı
içmimarı proje sergisi
H
ızla gelişen, değişen ve bir o kadarda hızla
tükenen dünyamızda doğal kaynaklarımızı
korumak, gelecek nesillere aktarmak, gün
geçtikçe zorlaşmaktadır. Yenilenebilir enerji
Çevre Tasarımı Bölümü İçmimari Proje-7 dersi
kaynaklarının yerine yenilenemeyen enerji
kapsamında, 2013-2014 Eğitim-Öğretim Güz
kaynaklarımızı kullandığımız sürece biyolojik
Döneminde Proje Yürütücüsü Yrd. Doç. Dr. Rabia
çeşitliliğin azalması, ekosisteminin bozulması,
Köse Doğan tarafından, 4. Sınıf öğrencilerine
çevrenin zarar görmesi gibi bir çok olumsuz
‘’Ekoloji ve Sürdürülebilir Temalı İç Mimari Proje’’
sonuçla karşılaşabiliriz. İnsan ve doğa arasındaki
çalışması yaptırılmıştır.
dengeyi kurarak, gelecek nesillerin ihtiyaçlarını
Selçuk Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi
karşılayacak şekilde bugünden geleceği
Sergi Fuayesinde, 17 Şubat 2014 tarihinde açılan
planlamak, ‘’Ekoloji ve Sürdürülebilir’’
’Ekoloji ve Sürdürülebilir Temalı İçmimari Proje
kavramlarıyla mümkündür. Bu bağlamda Selçuk
Sergisi’’ne, öğretim elemanları, öğrenciler ve
Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi İçmimarlık ve
ziyaretçiler tarafından yoğun bir ilgi gösterilmiştir.
Maquis Projects sanat alanı
İzmir Ekonomi Üniversitesi - İçmimarlık ve Çevre Tasarım
Bölümü, Öğ. Gör. Tom Keogh tarafından Maquis Projects
M
aquis Projects Kemeraltı’nda 2013 yılı Ekim ayı sonundan
beri faaliyette olan yeni bir sanat alanıdır. İzmir Ekonomi
Üniversitesi’nin İçmimarlık ve Çevre Tasarımı bölümünde öğretim
görevlisi Tom Keogh tarafından yürütülmektedir. Türkiye ve
https://www.facebook.com/maquisprojects
dünyadaki en iyi çağdaş sanat örneklerini ve kültürel aktiviteleri sergileneceği mekan ayrıca İzmir ve Türkiye
dışından, projeleri üzerinde çalışmak için gelen sanatçılar için atölye ve konaklama imkanı sunar. Maguis Projects
için İsmet İnönü Caddesi’nde restore edilmiş bir evi kullanmaktadır. Proje kapsamında bugüne kadar
gerçekleştirilen sergiler; 18 uluslararası sanatçının katılımıyla oluşan grup şovu‘Eminent Domain A’, Şili asıllı
Amerikalı sanatçı Katiushka Melo Green’in sokak etkinliği‘Kemeraltı Sofrası’, İtalyan sanatçı Sara Berti’nin bireysel
sergisi‘Kemeraltı’ve İrlandalı sanatçı Aoife Collins’in bireysel sergisidir.
64
İzmir Ekonomi Üniversitesi İçmimarlık ve Çevre Tasarımı
Bölümü Koçtaş Öğrenci Tasarım
4. KOÇTAŞ ÜRÜNLERİ
İÇ MEKAN TASARIMI
ÖĞRENCİ
YARIŞMASI’nda bu sene
mansiyon ödülü
yarışmada geçtiğimiz
sene de üçüncülük
ödülünü kazanan proje
ekibinde yer alan İzmir
Ekonomi Üniversitesi
İçmimarlık ve Çevre
Tasarımı 4.sınıf öğrencisi
Tayfun Çelik’in projesine verildi. Tasarım yarışmalarına
büyük önem veren bölüm, öğrencilerin bu ve benzeri
yarışmalara katılımını tam anlamıyla desteklemektedir.
Bölüm başkanı Doç. Dr. Deniz Hasırcı, bölümde bir yarışma
ruhunun oluştuğunu ve öğrencilerin bu konuda motive
olduklarını söyleyerek Çelik’in başarılarının devamından
emin olduğunu belirtti. Yarışmacılardan uygun ölçekteki
bir konut içinde çalışma işlevini üstlenecek bir mekan
tasarımı ile birlikte “çalışma” mekanı içinde farklı kullanım
ve düzenleme olanakları sunabilecek bir kitaplık sistemi
tasarlamaları beklenen yarışmada Çelik hem görsel hem
de yaşamsal anlamda sağlıklı bir iç mekan yaratmak adına
doğal malzemeler ve sade bir tasarım anlayışı ile yola çıktı.
Mekana derinlik kazandırmak ve çalışma-uyuma
fonksiyonlarını içeren bölümleri birbirinden ayırmak adına
yüksek tavanlı bir mekan tasarlayan Çelik, mekanı doğru
bir biçimde aydınlatmak için modern görünümü
tamamlayıcı bir pencere sistemi tasarladı. Bu tasarımda
asma kata çıkan merdivenler, kitaplığı oluşturan
ünitelerden meydana gelmektedir. Bu üniteler aynı
zamanda kullanıcının isteği doğrultusunda pek çok farklı
biçimde bir araya getirilebilmektedir.
Üniversite / Haber
İzmir Ekonomi Üniversitesi Stonehenge sergisi
4.Sınıf Geleceğe Yönelik İçmimarlık Çalışmaları Öğrenci Projeleri:
‘Stonehenge’ Sergisi
İzmir Ekonomi Üniversitesi, İçmimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü
Yrd. Doç. Dr. Markus Wilsing, Araş. Gör. Selin Gülden
İ
zmir Ekonomi Üniversitesi, İçmimarlık ve Çevre
Tasarımı Bölümü 4.sınıf öğrencileri Geleceğe
Yönelik İçmimarlık Çalışmaları dersinde
gerçekleştirdikleri projelerini sıra dışı bir konsept
çerçevesinde sergilediler. Dersin koordinatörü Yrd.
toplumun ve ideolojilerin bundan 50 yıl
Doç. Dr. Markus Wilsing’in önderliğinde dersin
sonrasında, 2063 yılındaki olası yapısı üzerinde kafa
diğer hocaları Öğr. Gör. Didem Kan Kılıç, Öğr. Gör.
yormuşlardır. Bu proje bir Hollywood film yapım
B
Thomas Keogh, yarı zamanlı Öğr. Gör. Can
şirketi olan ve Star Wars, Independence Day, Alien
yıl güçleniyor. Bu yaz üçüncüsü gerçekleştirilecek
Külahçıoğlu ve Araş. Gör. Selin Gülden’in de yer
ve Avatar gibi filmlerin yapımcılığını üstlenen 20th
olan İspanya Yaz Programı’nın uzantısı olarak, BAU
aldığı 2013-2014 Akademik Yılı Güz Dönemi
Century Fox’un öğrencilerden 2063 yılının bir
Mimarlık ve Tasarım Fakültesi ile UPC (Universitat
boyunca geliştirilen fütüristik projelerin sergisinde
projeksiyonu olacak bir film için öngörülü bir
Politecnica de Catalonia) ETSAB (Escola Tecnica
Stonehenge’in büyüsü ve gizeminden ilham alındı. kavram geliştirmelerini istemeleri kurgusuna
ahçeşehir Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım
Fakültesi’nin, yurt dışı bağlantılarını her geçen
Superior Arqutectura de Barcelona) Fakültesi
dayanmaktadır. Filmin senaryosu henüz
ortaklaşa bir çalıştay düzenledi. 27-31 Ocak 2014
teorik ve pratik bilgileri gelecekteki işleriyle
yazılmamıştır, bu sebeple öğrencilerden ilk olarak
tarihlerin arasında ve BAU’dan Ümran Topçu
ilişkilendirebilmelerini sağlamayı amaçlayan bu
bu film için kendi kişisel geleceğe yönelik
koordinatörlüğü ve ETSAB’dan Karin Hofert’in
derste, aynı zamanda kendilerine ait tasarım
ideolojilerini ve öngörülerini soyut ve artistik bir
desteğiyle gerçekleşen ‘Istanbul Step by Step’
ideolojilerini ve muhtemel temsil niteliklerini
şekilde yansıtacak bir kavram geliştirmeleri
çalıştayında İstanbul’un kentsel sorunları son
çıkarıp yaratmaları istenmektedir. Ayrıca, çağdaş ve
istenmiştir. Öğrencilerin bu projedeki en zorlu
yıllarda yaşanan hızlı dönüşüm bağlamında
ilerideki küresel perspektifin analizi ve
görevi ise, daha önce sundukları kavramsal
irdelendi. Kent turları, müze ziyaretleri ve mimarlık
entegrasyonu, muhtemel eğilimlerin incelenmesi
fikirlerini yansıtan film sahnelerinin iç mekanlarını
ofisi gezileriyle zenginleştirilen çalıştay,
ve araştırılması, bununla birlikte öngörülü ve
yaratmak olmuştur. Bu projenin sonunda
31 Ocak’taki jüri sunumları ve sergiyle sonlandı.
fütürist bir çevrenin kavranması ve tasarlanması
öğrenciler ilk muhtemel tasarım ideolojilerini ve
konularında çalışılmaktadır. Öğrenciler projeye
kimliklerini tanımlamışlar, tasarımda çağdaş ve
günümüzde çağdaş topluma ait bir sosyal ve/veya
güncel küresel bakış açıları ve eğilimleri analiz
kültürel bir problem üzerine bir araştırma ve beyin
edebilmişler ve bu bulguları bir içmimarlık ve
fırtınası yaparak başlamışlardır ve sonrasında
çevre tasarımı projesinde temsil etmişlerdir.
Öğrencilerin bugüne kadar edindikleri bütün
66
İstanbul’un sorunları
‘adım adım’ irdelendi
üneş: “farklı
Prof. Arda Düzg
sistemi
bir ‘düşey atölye’
maya
geliştirilip uygula
urada
konmuştur ki, b
öğrenim
amaçlanan farklı
rencilerin,
düzeyindeki öğ
lı bağlam ve
aynı konuyu fark
ıkları sınırlı
girftlikler ele ald
plar içinde
büyüklükteki gru asını
aşm
birbirleriyle kayn
ur.”
sağlamak olmuşt
büyüklükteki gruplar içinde birbirleriyle
yürütebilecek olgunluğa da gelebilmiştir.
kaynaşmasını sağlamak olmuştur.
Bundan öte, ancak sayılı üniversitelerin
sayılı fakülteleri tarafınca sunulması
Üniversite olarak nasıl bir öğrenci
mümkün olan bir ‘Tasarımda Doktora’
profili oluşturmak istiyorsunuz?
programı da yine bu bölümün
Öğrenci profili bakımından amaçlanan -
öncülüğünde geliştirilip yürürlüğe
ister istemez- diğer yüksek öğrenim
konabilmiştir. Bunun gibi atılımlarla
kurumlarından çok farklı olamamaktadır.
kazandığı özgüven ve saygınlık sayesinde
Özelliği, konumuzun tasarım odaklı
Uluslararası İçmimarlar Federasyonu’na (IFI)
olmasından kaynaklanmaktadır. Bundan
tam üye olarak kabul edilmiş olması da ayrı
kastedilen, kazanacağı mesleğin hür ve
bir göstergedir ki, bu bağlamda özellikle
bağımsız bir irade gerektiriyor olmasıdır.
Avrupa ülkelerindeki okullarla öğrenci
Başka bir deyişle, bilineni tekrar edebilme
mübadelesi içeren geniş kapsamlı çalışma
yetisi değil, ‘yaratıcılık’ yetisi
ve gezi programları geliştirilmektedir.
kazanabilmesidir. Bunun için de ‘bilmek’
değil, ‘anlamak’ söz konusudur; ve gerekli
‘İçmimarlık eğitimi okumak değil çok okumak ister’
Çankaya Üniversitesi İçmimarlık ve Çevre
Tasarım Bölümü adına görüştüğümüz bölüm
başkanı Prof. Arda Düzgüneş, bölümlerinin
Yüksek Lisans Programı yürütebilecek
olgunlukta olduğunu ve ‘Tasarımda Doktora’
programının bölümlerinin öncülüğünde
geliştirilip yürürlüğe konulduğunu dile getirdi.
Düzgüneş, öğrencilerin gerekli bilgiye nasıl ve
nerede ulaşabileceğini öğrenmesi ve sonra da
bu bilgiyi nasıl kullanabileceğini görmesi
gerektiğine vurgu yaptı
68
yakışır düzeyde bir Yüksek Lisans Programı
Çankaya Üniversitesi'nin içmimarlığa
Öğrencileriniz ile yaptığınız projeler
bilgiye nasıl ve nerede ulaşabileceğini
yaklaşımını, bakış açısını nasıl
hakkında bilgi verebilir misiniz?
öğrenmesi ve sonra da bunu nasıl
tanımlarsınız?
Öğrenci projelerine gelince, bunların
kullanabileceğini görmesi... Bu da ‘tıp
Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz? Ne kadar süredir Çankaya
Belki kapsamlı ve masraflı bir altyapı
elverdiğince, ‘gerçek’ dünyada varolan
okumak’ gibi ‘İçmimarlık okumak’ değil,
Üniversitesi İçmimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü Başkanlığı
gerektirmeyeceği düşünülerek, son yıllarda
ortam ve koşullara veya bunlardan türeme
çok okumak ister...
yapıyorsunuz?
ortaya atılan diğer birçok üniversitede
konululara özgü kılınması ve gerektiğinde
Bölümümüzde 2010 yılından bu yana öğretim üyesi olarak çalışıyorum.
olduğu gibi, Çankaya Üniversitesi’nde de
bu ortamları yaşatacak olanların katkı ve
Kaç öğrenciniz ve öğretim üyeniz var?
2013 yılı itibari ile Bölüm’ün Başkanlığı’na vekalet ediyorum. 1964 yılında
İçmimarlık, ilk kurulan bölümlerden biri
eleştirilerine açık olması hedeflenmektedir.
Konunun sayısal yönleri ise, ne kadar az
ODTÜ Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü’nden Lisans, 1965 yılında da
olmuştur. Bu yaklaşımın her ne kadar
Bu yaklaşımın yanısıra, bilinen tarzdaki
olanakla ne kadar zor işler başardığımızın
Yüksek Lisans diploması edindim. 1969 yılında asistan olarak katılıdığım
yadırganabilecek bazı yönleri olsa da,
proje işlikleri yerine, bu yarıyıldan
bir diğer göstergesi sayılmalıdır. Şu anda
bu bölümün kadrosunda iken 1970 yılında Öğretim Görevlisi, 1977 yılında
bugün için en önemli getirisi,
başlayarak, farklı bir “düşey atölye” sistemi
bölüme kayıtlı öğrenci sayısı 327’dir. Söz
Yardımcı Doçent, 1985 yılında da Doçent ünvanlarını kazandım. 1983 -
kuruluşundan bu yana geçen sürenin;
geliştirilip uygulamaya konmuştur ki,
konusu ders programımızı yürütmek üzere
1993 arası 10 yıllık süre boyunca bir yurtdışı üniversitede öğretim üyeliği
kendine özgü bir anlayış ve gelenek
burada amaçlanan farklı öğrenim
de toplam 12 adet tam zamanlı, 16 adet
yaptıktan sonra 1994 yılında tekrar ODTÜ’deki görevime döndüm ve yaş
oluşturulabilmesine enikonu fırsat tanımış
düzeyindeki öğrencilerin, aynı konuyu
de yarı zamanlı kadrosunda öğretim
kısıtı nedeniyle 2008 yılında emekli oldum.
olmasıdır. Öyle ki; şu anda yine kendine
farklı bağlam ve girftlikler ele aldıkları sınırlı elemanımızı bulunmaktadır.
Üniversite Tanıtım / Çankaya Üniversitesi
Üniversite Tanıtım / Çankaya Üniversitesi
Çankaya Üniversitesi
69
İçmimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü,
Endüstriyel Tasarım Bölümü
İ
zmir Ekonomi Üniversitesi, Güzel Sanatlar ve
Tasarım Fakültesi, İçmimarlık ve Çevre Tasarımı ve
Endüstriyel Tasarım Bölümleri, IMM 2014 Cologne
Uluslararası Mobilya Fuarı’na, her iki bolümün
üçüncü sınıf öğrencilerinin ortak çalışmaları olan
mobilya tasarımları ile katıldı. Temanın “F.U.N.” olarak
belirlendiği mobilya tasarımlarıyla öğrenciler
Köln’de önemli bir deneyim yaşadılar.
Bu yıl 65.’si düzenlenen IMM 2014 Cologne
(Köln) Uluslararası Mobilya Fuarı, dünyaca ünlü
markaların, profesyonel üreticilerin, tanınmış ve
Yenilik ve yaratıcı düşüncenin öne çıktığı
lüks segmentte üretilmiş, modern mobilya
genç tasarımcıların ve önemli tasarım okullarının
günümüzde; şirketler ve tasarımcılar, kendilerini ve
tasarımlarını tek bir mekanda topladı.“Pure Textile”,
katılımı ile, 13 - 19 Ocak 2014 tarihinde gerçekleşti.
tasarımlarını anlatıp, tanıtabilmek ve birbirleri ile
yeni tasarımlarıyla tekstil alanının öne çıkanlarını
Dünyanın en önemli mobilya ve iç mimari sektör
daha etkin iletişim kurabilmek amacı ile, bu tür
sergiledi.“Pure Editions”da, zamandan kopuk ve daha
Diğer İçmimarlık bölümleriyle
döneminde gerçekleştirilmesi hedeflenen
faal üyelerindendir. İçmimarlar Odası
organizasyonlarından biri olan ve “Yarat. Döşe. Yaşa.”
fuarlara gitgide daha fazla ilgi göstermektedirler.
hayalci karakteri olan tasarımlara yer verilirken;“Pure
ilişkileriniz ne düzeyde, ortak projeler
projeler kapsamında ortak çalıştaylar için
Temsilcileri yılda en az bir kere Bölümüzü
(Create. Furnish. Live) sloganı ile yola çıkan IMM, her
IMM Cologne bu anlamda, alanının en geniş
Village”da daha çok, mimari bir düzen içerisinde
üretebiliyor musunuz?
gerekli temaslarda bulunuyoruz.
ziyaret ederek, öğrencilerimizi İçmimarlık
sene oldugu gibi bu sene de Köln’ü büyük bir
kitlesine hitap eden fuarlarından biri olarak
kurgulanmış, mobilya, aydınlatma, tekstil malzemeleri,
mesleğinin tanımı, kapsamı; Oda’nın
tasarım metropolü haline dönüştürdü. 52 ülkeden
bilinmektedir. Bu sene belirlenmiş olan , 6 ana
aksesuarlar ve banyo elemanları göze çarptı.
Diğer İçmimarlık bölümleriyle çeşitli
70
IMM Cologne 2014,
İzmir Ekonomi
Üniversitesi standından
genel bir görüntü.
vesilelerle, idari ve akademik konularda
Üniversitenizin İçmimarlar Odası’na
hedefleri ve çalışmaları konusunda
gelen 1209’u sergi katılımcısı olmak üzere, 129 farklı
kategori, 11 ayri holde yerleşti. Bu kategoriler, Klasik
ilişkiler kurmaktayız. Buna ek olarak,
bakışı nasıl, birlikte yürüttüğünüz
bilgilendirirler. Tüm bunlara ek olarak, Sayın
ülkeden yaklaşık toplam 120.000 ziyaretçinin
mobilyalarin yeraldigi “Prime”, inovatif uyku
Schools’un da dahil olduğu, “Pure One” bölümü,
öğrencilerin aktif olarak etkileşimini sağlayan
çalışmalarınız var mı?
Nilgün Çarkacı ve Doç. Dr. Osman
ağırlandığı fuar, aynı zamanda yılın trendlerinin,
sistemlerinin yeraldigi “Sleep”, akilli cozumlerin
hem yetişen genç tasarımcılara ilham vermek, hem
faaliyetlere de destek vermekteyiz. Bu yıl
Dünyanın en eski İçmimarlar Oda’larından
Demirbaş’ın özverili çabaları sayesinde,
takipçileri ile ilk buluştuğu nokta olma özelliğini
yeraldigi “Smart” , konfor ve dinlenmenin öne çıktığı
de mevcut tasarımcıları desteklemek üzerine
5.ncisi İstanbul’da İçmimarlık Öğrencileri
biri olan TMMOB İçmimarlar Odası ilk
İçmimarlar Odası’nın uluslarası arenada
korudu. Ziyaretçileriyle buluşmadan bir gün önce
“Comfort”, bir tasarim platformu olarak tanimlanmis
kurgulandı. [D³] Contest’in kazanan geç
tarafından düzenlenen “İçmimarlık
günden beri çok sıkı bir ilişki yürüttüğümüz
mesleğimizi temsil eden IFI’ye üyeliği
verilen büyük açılış partisinde, IMM Cologne ve
olan “Pure” ve uluslar arasi pazarlarin yeraldigi
tasarımcılarının tasarımlarının da sergilendiği alan,
Öğrencileri Buluşması’na geçtiğimiz yıllarda
bir meslek örgütüdür. Gerek tam zamanlı
Türkiye çapında tüm içmimarlık
Architektur&Wohnen dergisi tarafından Interior
”Global Life Styles” olarak dağılım gösterdi.
[D³] Professionals ile birlikte bağımsız tasarımcıların,
Çankaya Üniversitesi olarak ev sahipliği
olsun gerekse yarı zamanlı, bölüm
bölümlerinin önünü açarak yurtdışı ile
Innovation Award sahipleri açıklanarak, bu yılın öne
yapmıştık. Önümüzdeki yıllarda, özellikle yaz
elemanlarımızın pek çoğu zaten Oda’nın
bağlantıları olumlu şekilde arttırdı.
çıkan tasarım ve tasarımcıları tanıtıldı.
En dikkat çekici bölümlerden biri“Pure”bölümü idi.
Beş alt kategorisi bulunan bu bölümde,“Pure 11”, üst
Üniversite Tanıtım / Çankaya Üniversitesi
Üniversite Tanıtım / Çankaya Üniversitesi
İzmir Ekonomi Üniversitesi IMM Colone 2014 Mobilya Fuarı’nda
Tasarım okullarının standlarının yeraldığı [D³]
tasarım stüdyolarının ve genç tasarımcıların tasarım
fikirlerini sundukları bölüm olarak fuarda yerini aldı.
71
Serbest meslek en kısa anlatımıyla;“kişisel çalışmaya,
toplumsal, ama yine de insan odaklı bir meslek
arasında gerek tasarımları, gerekse üretilen
bilimsel ve mesleki bilgiye, uzmanlığa dayanan bir
dayanışması biçiminde örgütlenmeye başlamışlardır.
prototiplerin profesyonelliği ile öne çıktı. İçmimarlık ve
işverene bağlı olmadan kendi adına kazanç sağlamak
Türkiye’de bu yapı, özel bir nitelik kazanarak kamu
Çevre Tasarımı Bölümü ve Endüstriyel Tasarım
için yapılan iş ve bir kimsenin kendi adına yaptığı kazanç
kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olarak
Bölümü’nün ortak yürüttükleri, her iki bölümün
getiren işler”olarak tanımlanmaktadır (TDK, 2013).
yapılandırılmıştır. Avrupa’da ise Avrupa Birliği sürecinde
Meslek sahibi bir kişinin, ilgili meslek alanında
meslek kuruluşu olarak yeniden yapılandırılmaktadır.
gerçekleştirdiği hizmet sunumu ise, serbest meslek
etkinliği olarak değerlendirilmektedir. Bunun
Meslek kuruluşlarının en önemli özelliği, ulusal
düzeyde mesleği temsil2 etmektir. İkinci önemli özelliği,
gerçekleştirilebilmesi için, o meslek alanıyla ilgili kurallar
mesleğini yapmak isteyen meslek adamlarının ilgili
ve ilkelerin olması gereklidir. Bu kural ve ilkeler,
kuruluşlara üye olmasıdır. Böylece, mesleğin gerektirdiği
paydaşların çok olduğu ilgili alanda hizmet sunumunun
yasal hak ve yetkilerden ülke çapında
düzenli, eşitlik içinde ve adaletli gerçekleşmesine
yararlanabilmektedir. Bu yetkilerini kullanırken mesleğin
yardımcı olur. Özellikle serbest rekabetin egemen
gerektirdiği etik ve davranış ilkelerine uymak
olduğu günümüz ekonomilerinde, meslek kuruluşları
durumundadırlar. Meslek kuruluşları tarafından meslek
tarafından düzenlenmiş serbest meslek alanları ve
alanını düzenlemek için çıkarılan yasa ve yönetmelikler,
etkinlikleri, yasa ve yönetmeliklerle tanımlanmıştır. Bu tür
meslektaşların hizmet sunumuna yönelik hazırlanan
uygulamalar, mesleğin doğru ve uygun koşullarda
kural ve ilkeler, o alanda çalışan meslektaşların,
öğrencilerinin ortak çalışmalarına olanak tanıyan
“Mobilya Tasarımı”dersi kapsamında hazırlanan
projeler için, bu sene tema F.U.N olarak belirlendi. Bu
Kaan Selçuk Buğra Mütevelli
Tarasarımlari
‘ORBIT’
temayı oluşturan,“F”,(function/fonksiyon);
“U”(user/kullanıcı) ve“N”(nature of object/nesnenin
doğası) temel çıkış noktalarıydı. Tek parça ve kendi
Batu Akin - Arman Altınay ve Tasarımları ‘A-B3’
başına ayakta durabilen mobilyalar üzerinde çalışması
mobilyaları, şezlong, farklı kullanım amaçlarına
gerektiğini kendi tasarladıkları ürünler üzerinden
istenen öğrenciler, bir eğitim dönemi süresince bu
uygun sehpalar ve dinlenme koltuğuydu (Resim 1).
anlatmaya çalışan öğrenciler, IMM 2014 Cologne
konu üzerine yoğunlaştılar. Anahtar kelimelerden
Yaz aylarında kullanıma uygun şezlong,
Uluslararası Mobilya Fuarı ve sağladığı atmosfer
Fonksiyon, mobilyanın katlanabilirlik, çok amaçlılık,
kullanılmadığı zamanlarda, üzerinde yeralan 3 ara
sayesinde, farklı mobilya tasarımı anlayışlarını
paketlenebilirlik gibi kullanım ve teknik detaylarının
çubuğun çıkarılmasıyla kış aylarında en az yer
deneyimleme, bunlardan ilham alma ve yurtdışı
çözümü; Kullanıcı, mobilyanın kullanıcı davranış,
kaplayarak saklanabilme özelliğine sahiptir. (Resim
üniversitelerindeki tasarım öğrencileri ve en önemlisi
alışkanlık ve ihtiyaçlarının öğrenciler tarafından
2). Ofis mekanları için tasarlanan metal ayaklı, ahşap uluslararası platformda iş yapan birçok üretici ile
oplum içinde yeralan her kişi, yaşamını
birbirlerinin hakkını yemeden, eşit koşullarda iş
üzeri beyaz lake çalışma masası ise, farklı ofis işleri
tanışma fırsatı yakalamış oldular. İzmir Ekonomi
T
gerçekleştirilmesi, hizmet verenle birlikte hizmet alanın
gözlemlenerek keşfedilmesini ve bunun tasarım
sürdürebilmek için bir işte çalışmaya ve bu işin
haklarının korunması ve ortaya konan hizmetin ya da
yapmalarına olanak sağlarlar. Ancak daha önemlisi bu
sürecine dahil edilmesini; Nesnenin doğası ise yemek
için özelleşmiş farklı çalışma yüzeyleri sunuyor. Aynı
Üniversitesi yönetiminin tam desteği ile bu fırsata
getirisi olan ücreti almaya çalışmaktadır. Günümüz
ürünün (tasarımın) kusurlu olmamasını sağlamaktadır.
düzenlemeler, meslekte hizmet sunma hakkı olmayan
kültürü, oyun, eğlence yada kent yaşamı gibi aktivite
zamanda, ofis ortamlarındaki separatör ihtiyacı da
sahip olan her iki bölüm öğrencileri, ders
ekonomilerinde bu döngü kaçınılmaz olarak
Meslek kuruluşları ya da meslekle ilgili örgütler,
kişilerin ilgili alanda çalışmasını da engellemektedir.
alanlarını ve temalarını, tasarımın çıkış noktası ve fikir
bu masa üzerinden karşılanıyor. Oyun
koordinatörü Ertan Demirkan, dersin hocaları Cengiz
süregelmektedir. Bu işlerin karşılığı olan serbest
yüzyıllardır varolan meslektaşların dayanışmasının bir
Meslek kuruluşlarında, yönetim kurulları ile
geliştirme süreçlerinin temellerinin oluşturulabilmesi
konsollarında, insan vücudunun aldığı farklı
Ultav, Zeynep Edes, Neptün Öziş, araştırma
meslekler için alan tanımlamaları yapılmakta ve
sonucudur. Geçmişten günümüze kadar, ahilik, meslek
komisyonları, o meslekle ilgili meslek etkinliğini
için yol gösterici olarak verildi. Bu tema kapsamında
pozisyonların ihtiyaçlarını karşılayarak konforlu bir
görevlileri Özgür Deniz Çetin ve Seren Borvalı ve
mesleklerin uygulama ve yetki alanlarını
loncası, dernek ve meslek odası gibi isimler almışlardır.
gerçekleştiren kişiler arasından istekli ve gönüllü
üretilen 25 adet öğrenci projesinin, 17 tanesi fuarda
oyun deneyimi sağlayan oturma birimi de,
Model yapım atölyesi sorumlusu Argun Tanrıverdi ile
düzenlenmektedir. Böyle bir yaklaşım, tüketici
Bu tür dayanışmaların temelinde meslekle ilgili çırak
olanların, yasal düzenlemeye uygun olarak seçilmesiyle
sergilenmek üzere Köln’e getirildi.
kullanılmadığı zamanlarda ters çevrilerek orta
beraber geçirdikleri bu verimli dönemin sonunda,
toplumlarda ekonomik pazarların düzenli ve doğru
eğitimi, hizmet sunumunun niteliği ve nitelikli ürün
oluşmaktadır. Bir başka deyişle meslek kuruluşları,
sehpa görevi görüyor (Resim 3).
çalışmalarını, uluslar arası arenada, IMM Cologne gibi
çalışması için gereklidir. Her koşulda serbest meslekler, iş
üretimi yeralmıştır. 19. yüzyıl endüstri devrimiyle birlikte
meslektaşlardan oluşmaktadır. Dolayısıyla serbest
alanının en önemli fuarlarından birinde
yaşamının ve serbest ekonominin temelini
işçi hakları ve sağlığı konuları gündeme geldiğinde
meslek etkinliğini düzenlemek için çıkarılan yasa ve
sergilemenin gururunu yaşamış ve yaşatmış oldular.
oluşturmaktadır.
meslek kuruluşları nitelik değiştirmiş ve daha siyasi ve
yönetmeliklerle, bu alan için belirlenen ilke ve kuralların
şezlong, ofis içi çalışma masası ve konsol oyunları
için özel tasarlanmış oturma birimi, açık alan
Fonksiyon, kullanıcı ve nesne doğası üzerinden
kurgulanan, işlevsel bir mobilyanın nasıl olması
TMMOB İçmimarlar
Odası ve unvanının
kullanılması
Makale / İçmimarlıkta Meslek Kuruluşu ve Örgütlenme Sorunu-3
Mobilya Fuarı – [D³] Schools’da, birçok tasarım okulu
Burak KAPTAN
Makale - Haber / İEU IMM Colone 2014 Mobilya Fuarı’nda
Ekonomi Üniversitesi, IMM 2014 Cologne Uluslararası
Bu projelerden bazıları, katlanıp küçülen
72
İÇMİMARLIKTA MESLEK KURULUŞU VE ÖRGÜTLENME SORUNU-3
Türkiye’den davet edilen tek okul olarak İzmir
73
sonucunda o alanla ilgili meslek etkinliğinin ülke çapında,
eğitimin alınması zorunludur.
Uygulamaya dayalı birçok meslek alanında eğitim,
ortak paydalarda buluşabilmek ve ortak bir Avrupa
Diploma ve unvan kullanımı
hazırlanmaktadır. Böylece eğitim şeffaflaştırılmış,
kazanmıştır. Mesleğin gerektirdiği unvan, kendisine ifade
kültürü ile ortak bir Pazar yaratma konusunda
Türkiye’nin Avrupa Birliği üyelik sürecinin başlamasıyla
denetlenebilir ve sorgulanabilir duruma getirilmektedir.
edilmemekle birlikte verilmektedir. Diğer bir söylemle,
çabalamaktadırlar.
birlikte yaşanan uyumlandırma sürecinde açılan
Yapılan uygulamaların tamamı akademik tanınırlık için
içmimarlık bölümünü ya da içmimarlık ve çevre tasarımı
fasılalardan biri Yükseköğretim Alanı’dır. Bologna süreci
gerekli olan düzenlemelerdir. 2010’da tamamlanması
bölümünü bitirenler,“içmimar”unvanını almaktadır.
belirli bir nitelik düzeyinin üstünde gerçekleştirilmesini
hem kuramsal hem de pratik bilgiye dayalı eğitim
sağlamaktadır. Dünyada olduğu gibi Türkiye’de de bu tür
modelleri aracılığıyla verilmektedir. Konularında detaylı
dayanışmalar, o mesleği ulusal düzeyde temsil
ve özelleşmiş bilgiyi almış yeni mezunlar, meslek
başlamasıyla birlikte yaşanan uyumlandırma sürecinde
olarak tanımlanan bu süreç, Yükseköğretim Alanı’nın
öngörülen bu çalışmalar, Avrupa Birliği üye ülkeleri de
Ancak, içmimarın çalışmasıyla ilgili hak ve yetkiler
edebilecek olan meslek kuruluşlarıyla gerçekleşir.
alanlarında çalışmaya başlamaktadır. Bu yöntemle
birçok düzenleme bu amaçla gerçekleştirilmektedir.
yapılandırılması ve Avrupa Birliği üye ülkeleriyle
dahil olmak üzere halen devam etmektedir.
üniversiteler tarafından verilmemektedir. Diplomalarda
hizmet sunumlarının ve üretimlerin niteliğini artırılmıştır.
Avrupa’da bir ortak pazarın gerçekleştirilebilmesi için üye
eşgüdümün sağlanmasını kapsamaktadır. Türkiye’deki
altında toplayan TMMOB İçmimarlar Odasıdır. TMMOB
Ancak 20. yüzyılın son çeyreğiyle birlikte yaşanan bilişim
ülkeler arasında kademeli olarak, önce insanların, sonra
bu süreç Yükseköğretim Kurumu tarafından,“2001
şeffaf ve sorgulanabilir olabilmesi için belgelenmesi
eğitimin bir mesleği yapmak için yeterli bir koşul
İçmimarlar Odası,“7303 sayılı Yasa, 66 ve 85 sayılı Kanun
devrimi, bilginin, teknolojinin, gereksinimlerin
da sermayenin serbest dolaşımı sağlanmıştır. Bunu
yılında dahil olduğu Bologna Süreci hedeflerine yönelik
önemlidir. Dolayısıyla bu belgelerin düzenlenmesi de
olmadığını göstermektedir. Tam tersine eğitim, bir
Hükmünde Kararnamelerle değişik 6235 sayılı Türk
farklılaşmasını sağlamıştır. Toplumsal yaşamda yeni ve
izleyen aşama olan Hizmetlerin Serbest Dolaşımına
olarak, Bologna Süreci'ne üye ülkelerin yükseköğretim
sürecin bir parçası olmuştur. İlk düzenleme diplomalarda
mesleği yapabilmek için ön koşuldur. Bu anlayış, Avrupa
Mühendis ve Mimar Odaları Kanunu kapsamında 1954
farklı işlevler ortaya çıkmıştır. Üretim ve uygulama
gelinmiştir (Kaptan, 2013a, s.85). Bu yaklaşım, Avrupa
sistemlerinde şeffaflık, tanınma ve hareketliliği artırma
gerçekleştirilmiştir. 4 yıllık eğitim sonucunda mezun
Birliği’nin“Diploma gereklidir ancak, mesleği yapabilmek
yılında kurulmuş TMMOB’un 24 meslek odasından biridir
yöntemlerinin değişmesiyle zaman önem kazanmış,
Birliği üyesi bir ülkede eğitim almış bir meslek adamının
amaçlarıyla 2010 yılına kadar oluşturmayı taahhüt
olmaya hak kazanan meslektaş adayına verilen
için yeterli değildir. Yeterlik için uygulama yapılması
(İÇMO, 2013). Tüzel kişiliğe sahip, Anayasanın 135.
uzmanlaşmış bilgi ve hizmete geçmişten çok daha
başka bir üye ülkede çalışabilmesine olanak tanımaktadır.
ettikleri "yükseköğretim alanında ulusal yeterlilikler
diplomada bir anlatım değişikliğine gidilmiştir (fotoğraf
gereklidir”söylemine uygun bir yaklaşımdır.
Maddesinde belirtilen kamu kurumu niteliğinde bir
gereksinim duyulmaya başlanmıştır.
Diğer bir söylemle, meslek alanları için yeni iş olanakları,
çerçevesi geliştirme" konusunda ulusal düzeyde
1). Üniversite diplomalarında yeralan“………. mesleğini
meslek adamları için de serbest rekabet anlamına
gerçekleştirilen çalışmaları yükseköğretimin tüm iç ve dış
uygulamak için hak ve yetkileri kazanmıştır”ifadesi
Diploma eki
gelmektedir.
paydaşlarıyla paylaşmak”(YÖK, 2014) olarak
değiştirilerek“……….. Bölümünü bitirmiştir”ifadesi
Üniversite eğitimi sonucunda alınan diploma ile birlikte
açıklanmaktadır.
getirilmiştir. (Kaptan, 2006).
artık diploma eki adında bir başka belge daha yeni
Bugün, içmimarlık alanında meslektaşları tek çatı
meslek kuruluşudur. Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde
Bilişim devriminin getirdiği bu toplumsal alandaki
içmimarlık mesleğini temsil eden tek resmi kuruluştur”
değişimin bir sonucu olarak eğitim yöntemlerinde de
(Kaptan, 2013-2014, s.76).
değişiklikler yaşanmaktadır. Bu değişim halen sürmekle
Türkiye’nin Avrupa Birliği üyelik sürecinin
Bu yeni anlayışla birlikte, Avrupa için insanların,
Akademik tanınırlık için, alınan eğitim açık, eğitim
hak ve yetkilerle ilgili ifadenin kaldırılması, bir anlamda
mezuna verilmektedir. 2005 yılında başlayan bu
beraber, artık eğitim alanlarının bölünerek yeni uzmanlık
hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımı ve
Eğitim ve meslek ilişkisi
alanları ve meslekleri yaratmak yerine, aynı alan içinde
Mesleklerin Karşılıklı Tanınması yeni toplumsal aktörlerdir.
öncesi ve yükseköğretim kurumlarında birçok
uygulama diplomalardaki değişikliklerle birlikte
Her meslek alanında nitelikli bir iş ortaya konulması,
uzmanlaşmalar önem kazanmıştır. Bu nedenle eğitim
Bu yolla sınırlar ortadan kalkarak, nitelikli iş gücünün ve
düzenleme gerçekleştirilmiştir. Öncelikle üniversite
yürürlüğe konulmuştur.“Europass Diploma Eki, Unesco
kazancı artmaktadır. Kazanç, işin hem maddi hem de
kurumlarında, bir alanda derin bir eğitim vermek yerine,
hizmetlerin Avrupa’nın her köşesine yayılması
öncesi eğitim 12 yıla çıkartılmıştır. Bu okullarda meslek
ve Avrupa Komisyonu tarafından birlikte geliştirilmiştir”
manevi boyutuyla gerçekleşmektedir. Meslek adamı
o mesleğin kuramıyla ilgili, doğru bilgiler, ilkeler ve etik
hedeflenmiştir. Avrupa Birliği üye ülkelerinde çalışma
eğitimine yönelik seçmeli dersler konulmuştur.
(YÖK 2014). Bu nedenle her ülkede biçimi ve konusu
sadece maddi değil, aynı zamanda yaptığı nitelikli
değerler üzerinde odaklanılmaya başlanmıştır. Meslek
olanağı bulacak her meslektaş ve meslek alanı için
Üniversitelerde meslek eğitimiyle ilgili bölümlerde 4 yıllık
aynı olmakla birlikte kapsamı ulusaldır.
işlerden manevi kazanç da sağlamaktadır. Bu boyutuyla
alnında uzmanlaşmalar ise, mezuniyet sonrasına
tanınma önemli bir mesleki değer olmaktadır. Tanınma,
bir eğitim süresi kabul edilmiştir. Avrupa Kredi Transfer
nitelikli bir hizmet sunumun gerçekleştirilebilmesi için
bırakılmıştır. Böylece yeni mezun bir kişi, mezun olduktan
iki önemli aşamadan oluşmaktadır. Bu aşamalardan ilki
Sistemi (European Credit Transfer and Accumulation
programına girmek isteyen veya iş arayan Avrupa
önce bilgiye gerek vardır. Bu bilgi meslek alanına özel
sonra yapacağı çalışmalarla uzmanlık alanını
olan akademik tanınırlık yani üniversite eğitimini
System-ECTS) kredilendirme sistemi kullanılmaya
vatandaşlarının gönüllü kullanımına açık ve sahip
olmalıdır. 19. yüzyılın getirdiği ayrıştırıcı eğitim modeli
belirleyebilecektir. Bu değişim, Türkiye’de olduğu gibi
kapsamaktadır. İkincisi ise, mesleki tanınırlık yani meslek
başlanarak üniversitelerde kredili ders sistemine
Bologna sürecine bağlı olarak Türkiye’deki üniversite
sonucunda uzmanlaşmalar gerçekleşmiştir. Her meslek
kuzey yarım küredeki birçok ülkede yaşanmaktadır.
alanlarının ve hizmetlerin düzenlenmesidir. Akademik
geçilmiştir (Kaptan 2006). Bu çalışmalardan sonra,
kendine özel olan bu alanda detaylı bilgiye ulaşma ve
Bunlar içinde Avrupa Birliği en köklü değişimi
tanınırlık ve mesleki tanınırlık iki farklı aşama gibi gözükse
bölümler ve ders programlarıyla ilgili olarak, eğitim alan
alanında söz sahibi olabilme olanağı bulmuştur (Kaptan,
gerçekleştirmektedir. Farklı diller, kültürler, eğitim
de birbirini izleyen ve önkoşul oluşturan bir yapı
2003). Bu nedenle yapılan işin bir gereği olarak ilgili
sistemleri ve iş yapma alışkanlıkları olan Avrupa ülkeleri
oluşturmaktadır.
Europass, Avrupa Birliği düzeyinde bir eğitim
Makale / İçmimarlıkta Meslek Kuruluşu ve Örgütlenme Sorunu-3
Makale / İçmimarlıkta Meslek Kuruluşu ve Örgütlenme Sorunu-3
74
mesleğin zararına olması olası değildir. Bu tür bir yaklaşım
oldukları niteliklerini ve yeterliliklerini daha iyi
Fotoğraf 1: Lisans diploması.
göstermelerinde yardımcı olmak amaçlı yetkinlik ve
Bu önemli bir değişimdir. Artık, meslek eğitimini
yeterliliklerde şeffaflığı sağlayan bir belgeler klasörüdür.
öğrencinin, aldığı ders sonucunda hangi edinimleri
tamamlayıp mezun olan herkes sadece ilgili bölümü
Europass beş belgeden oluşmaktadır: Kişiye ait iki belge;
kazanacağını belirleyen öğrenme çıktıları
bitirmiş olarak kabul edilmektedir. Diploma almaya hak
Europass öz geçmişi ve Europass Dil Pasaportu ve yetkili
75
Eki, Europass Diploma Eki ve Europass Hareketlilik
belgeleridir (Europass, 2014). Diploma eki bu kapsamda
diploma ile verilmesi gereken önemli bir belge olarak
europass’in bir öğesidir.
Yükseköğretim Kurumu, Europass kapsamında
yeralan diploma eki için,“diploma ile birlikte verilen ve
verildiği kişinin sahip olduğu derece ve derecenin
düzeyi, içeriği ve işlevi hakkında ayrıntılı bilgi vermeyi
Fotoğraf 2: Diploma eki dış yüzü.
amaçlayan uluslararası bir belge”olarak
tanımlamaktadır (YÖK, 2014). Aynı zamanda bu
belgede, ulusal eğitim sistemini açıklayan bilgileri de
içermektedir. Diploma Eki,“diplomaya ek bir belge olup,
diploma yerine kullanılamamaktadır. Ancak diploma ile
Mevcut Açıklama
Associate Degree
Bachelor’s Degree
Master’s Degree
Doctorate Degree
3.3 Access
•High School Diploma
requirement(s) a nation-wide Student
Selection Exam. (ÖSS)
• Placement through
•4.1 Mode of study Full-time /part-time /
(Seçeneklerden distance learning
bir tanesi
kullanılmalıdır)
5.1 Access to
May apply to
further study
undergraduate
programs
May apply to master
programs
May apply to doctorate
programs
Değiştirilen/Yeni Açıklama
Short Cycle (Associate’s Degree)
First Cycle (Bachelor’s Degree)
Second Cycle (Master’s Degree)
Third Cycle (Doctorate Degree)
• High School Diploma
*Placement through a nation-wide
Student Selection and Placement
Examinations (YGS and LYS)*
Full-time / part-time /
open and distance learning /
intermittent/sandwich
May apply to first cycle
programmes
May apply to second cycle
programmes
May apply to third cycle
programmes
5. Elde Edilen Derecenin Kullanım Alanları
5.1 Bir üst dereceye başlama olanağı:
Yüksek lisans ya da herhangi bir alanda doktora düzeyi programlar ya da Güzel Sanatlar
alanında sanatta yeterlik programları (May apply to second or third cycle programmes
in any field or proficiency in fine art programmes)
5.2 Meslek icra etme hakkı (eğer varsa):
Bu derece mesleğini icra etme olanağı yanımaktadır. (This degree enables to holder to
exercise the profession)
Tablo 2: 5. Bölüm: Elde edilen derecenin kullanım alanları.
5.1 başlıklı bölümde lisans eğitimi sonrası ne tür
bitirmesi, diploma ve diploma ekiyle birlikte eğitim
yakın gelecekte uygulanması konusunda duyarlılık
gösterilen bir konu olacaktır. Meslek kuruluşlarına üye
olma koşulu, o mesleğin gerektirdiği bilgi ve
deneyimle donanmış olma yani 4 yıllık eğitimi
tamamlamış olma koşuludur.
İkinci koşulda ise, mezuniyet sonrası mesleki
bir eğitim alınacağı gösterilmektedir. Tablo 2’de güzel
programının yeterlikleri doğrultusunda gerekli
deneyim kazanmaktadır. Bunun için, meslekle ilgili
sanatlar alanı için yapılacak lisansüstü çalışmanın
bilgilerle donandığını belgelemiş olması
bağımsız bir akreditasyon kuruluşu tarafından akredite
niteliği gösterilmektedir. 5.2 başlıklı bölümde alınan
gerekmektedir. Bu aşamadan sonra yeni mezun
edilmiş, yani onaylanmış, bir içmimarlık bürosunda
dereceye uygun olarak mesleğin icra edebilme
eğitim aldığı alanda çalışma isteğini göstermesi ve
meslek kuruluşunun belirlediği süre boyunca yeni
hakkını göstermektedir. Eğer meslekle ilgili icra hakkı
buna uygun olarak ilgili alanın meslek kuruluşuyla
mezunun çalışması ve bu çalışmayı belgelemesi
olması durumunda bu hakkın hangi kuruluş
iletişime geçmesi gerekmektedir.
gerekecektir. Böylece diploma sonrası çalışma
tarafından verildiği yazılmalıdır.
Türkiye’de henüz böyle bir çalışma
Meslek kuruluşu tarafından tanımlanmış bir
deneyimi kazandırılması ve teorik bilgilerin pratik
serbest meslek alanında, almış olduğu eğitimin gereği
bilgilerle pekiştirilmesi sağlanmaya çalışılacaktır.
birlikte değer kazanmaktadır. Diploma ekinin en önemli
Tablo 1: Diploma eki değişiklikleri (Önderoğlu, 2013).
başlanmamasından dolayı bütün meslek alanları için
olarak mesleğinde çalışmak isteyen bir meslek adamı,
Avrupa’daki içmimarlık alanında bu koşul için bir
amaçlarından biri yükseköğretimde şeffaflığı
son bir değişiklik yapılmış ve belge uluslararası ölçütlere
bu bölümde“This degree enables the graduates to
mesleki tanınırlık aşamasının gerekliliklerini
uygulama bulunmaktadır. Avrupa İçmimarlar Konseyi
uygun duruma getirilmiştir (tablo 1).
exercise the profession”ya da“This degree enables to
sağlamalıdır. Bunlar aşağıdaki gibidir:
(European Council of Interior Architects-ECIA )
arttırmaktır. Dolayısıyla alınan derecelerin akademik ve
mesleki açıdan adil ve tarafsız bir şekilde
Fotoğraf 3: Diploma eki iç yüzü.
Bu değişiklikler, Avrupa Birliği’nin ilgili kuruluşları
holder to exercise the profession”ifadelerinden biri
değerlendirilmesini sağlamaktadır. Diploma ekinde
birinde hazırlanmaktadır. Genel olarak İngilizce
tarafından yapılmıştır. Örneğin 3.1 Yeterlik Düzeyi
yeralmaktadır (tablo 2). Bu ifadeler mevcut durumda
herhangi bir yargı ya da önermeye yer verilmemektedir.
hazırlanmaktadır (fotoğraf 2-3).
başlıklı bölümde Ön Lisans derecesi (Associate’s
mezuniyet sonrasında mezun olan kişinin mesleğini
Degree) yerine aynı anlamada kullanılan“short cycle”,
gerçekleştirebileceğini belirtmektedir. Diploma
Aynı zamanda bir özgeçmiş olmadığı gibi, tanınmayı da
Diploma ekinde bulunan dersler ve ders notları,
1. Ülkesindeki meslek kuruluşuna üye olmak
zorundadır.
2. Üye, unvanının hak ve yetkilerini kullanabilmek
için mezuniyet sonrası çalışma yapmak zorundadır.
tarafından, hem akademik hem de mesleki tanınırlık
için üye ülkelerde uygulanabilecek olan mesleki
ölçütleri hazırlanmıştır. ECIA, Avrupa’daki içmimar için
mesleki yeterlik koşullarını“Uniform Admittance
garantilememektedir”(Anadolu Üniversitesi, 2014).
üniversitelerin ilgili birimleri (öğrenci işleri) tarafından
lisans derecesi (Bachelor’s Degree) için yine aynı
ekinde belirtilen bu durum ise geçicidir. Çünkü
a.“Mezuniyet sonrası mesleki deneyim”
Policy”adlı belgeyle yayınlamıştır. Burada Türkiye’deki
Diploma eki, yükseköğretim yeterliliklerinin, özellikle
verilen not dökümü (transcript) belgesine
anlamda kullanılan“first cycle”terimleri getirilmiştir.
mesleki yeterlik kapsamında, serbest meslek alanının
b.“Lisansüstü programları”
gibi 4 yıllık eğitim sistemi uygulayan ülkeler için bir
verildikleri ülke dışında daha kolay anlaşılmasını
benzemektedir. Ayrıca, ulusal eğitim sisteminin bir
ilgili meslek kuruluşu tarafından düzenlenmesi
c.“Meslek içi eğitimi, Sertifika programları”
model bulunmaktadır.“4 yıllık“Eğitim Sözleşmesi”ne
sağlamaya yardımcı olmaktadır. Ancak, otomatik olarak
şeması, bu sistemle ilgili bilgiler ve değerlendirme
yeterlikle ilgili bölümü oluşturmaktadır. Fotoğraf 3’de
durumunda, buradaki geçici anlatımların yerine,
Meslek kuruluşları bugün Anayasa’nın 135.
uygun olmak koşuluyla Profesyonel Eğitim, +2 yıl
mesleki yeterliği sağlayan ya da mesleklerin karşılıklı
ölçütleri yeralmaktadır. Böylece, diplomayla hangi
kırmızı ile işaretlenmiş bu bölüm, mezuniyet sonrası
mezuniyet sonrası yapılması gereken çalışmanın
maddesi gereği kurulmuştur. Kamu kurumu
içmimarlık/mimarlık firmaları, serbest çalışmalar
tanınırlığını ve denkliği de sağlayan bir belge değildir.
bölümü ne zaman bitirdiği belgelenirken, diploma
yapılacak iki ayrı çalışma alanını tanımlamaktadır.
niteliği yeralacaktır.
niteliğindeki bu meslek kuruluşlarına üyelik meslek
sonunda mezuniyet sonrası mesleki deneyim
Diploma ekinin iç yüzünde yeralan 5. bölüm mesleki
ekiyle bu bölümdeki dersleri, notları, varsa stajları ve
Akademik tanınırlığın tamamlanması için bu iki alandan
sahiplerinin mesleklerini yapabilmeleri için bir
yapılacaktır. Çalışmalar bir portfolyo ya da referans
katlanmakta ve toplamda 4 sayfadan oluşmaktadır.
mezuniyet sonrasında hangi alanlarda çalışabileceğiyle
birinin gerçekleştirilmesi beklenmektedir (tablo 2).
Unvanın gerektirdiği hak ve yetkilerin kullanımı
zorunluktur. Bir başka deyişle, meslek sahibi alanında
mektuplarıyla belgelenecektir”. Bu koşullara alternatif
Türkiye’deki üniversitelerde diploma ekinin dili eğitim
ilgili bilgiler görülebilmektedir. 2005 yılında
Bunlardan biri gerçekleştirildiğinde artık, mesleki
Bir mezunun akademik tanınırlık sağlayabilmesi için
çalışabilmek için meslek odasına üye olmak
olarak, 5 yıllık eğitimlerde +1 yıl ve“yetersiz eğitim”
dilinin dışında Avrupa Birliği’nin kabul ettiği dillerden
uygulanmaya başlanan diploma ekinde 2.2.2011 tarihli
tanınırlık aşamasına geçilebilecektir.
öncelikle, 4 yıllık bir lisans programını başarıyla
zorundadır. Bu zorunluluk bugün uygulanmasa da
alınmış olması durumunda her yıl için 1,5 yıl mezuniyet
Diploma eki A3 boyutlarında olup ikiye
76
Başlık
3.1 Level of
qualification
Makale / İçmimarlıkta Meslek Kuruluşu ve Örgütlenme Sorunu-3
Makale / İçmimarlıkta Meslek Kuruluşu ve Örgütlenme Sorunu-3
kurumlar tarafından verilen üç belge; Europass Sertifika
77
yetkilerine sahip çıkmasıdır. Böyle bir yaklaşım için
tür bir uygulama ülkemizde hukuk alanında yeni mezun
meslek alanları, meslek sınıflandırmaları, meslek
mesleki dayanışmaya gereksinim vardır. İçmimarlığın
avukatlar için uygulamaya başlanmıştır.
kuruluşları da yavaş yavaş biçimlendirilmektedir.
ulusal düzeyde etkin bir çalışma alanı bulması, bireysel
İki koşulda bu uygulamaya koşut olarak, lisansüstü
Meslek alanları için, yeterlik, tanınırlık, akreditasyon
Değişen dünyada farklılaşan mekanlar
1946-51 yılları arasında ünlü mimar Mies Van Der
ettiği müstakil bir evdir. Orman içinde, göle bakan bu
olarak yapılan geçici girişimlerle değil, meslektaşların
Rohe tarafından Chicago-Illinois’te hafta sonu evi
yapıya ‘’Glass House-Cam Ev’’ adı verilmektedir.
eğitimi (second cycle ve third cycle) bulunmaktadır. Bir
ve kademeli yetkilendirme gibi yeni kavramlar
tamamının dayanışmasıyla yapılacak girişimlerle
olarak tasarlanan Farnsworth Evi, mimarlıkta tümel
Yapının cepheleri, cam ve siyah renge boyanmış
başka uygulama ise, bir meslektaşın çalışma süresi
getirilmektedir. Bunun gerçekleştirilmesi hem ulusal
olasıdır. Bu girişimin adresi ise içmimarlık meslek
mekan, açık mekan ve minimalist mekan
çelikten oluşmaktadır. İç mekanlar, ceviz dolaplar ile
içinde, belirli bir alanda bilgi ve deneyim kazanmasını
düzeyde hem de uluslararası düzeyde ortak değerlerin
kuruluşu olan TMMOB İçmimarlar Odası’dır.
kavramlarıyla örtüşürken, dar mekanda fonksiyonel
birbirinden ayrılmıştır. Tuğlanın kullanıldığı tek mekan
sağlayacak meslek içi eğitimi almasıdır. Aldığı eğitim bir
yaratılmasıyla olasıdır. Bu değerlerin ulusal değerler ile
donatı çözümlerine de ilk örnekleri sunmaktadır. Üç
ise banyodur (3). Açık planlı sisteme sahip olan evin
sertifika ile belgelenmelidir. Meslek içi eğitim,
mesleklerin öz-yapılarını zedelememelidir. Tam tersine
adet yatay plaktan oluşan evin iki plağı zemin, bir
bölücü duvarlarını dolaplar oluşturmakta, birbirine
içmimarın konusunda ya da uzmanlık alanında daha
onları daha ileriye taşıyacak ve nitelikli kılacak biçimde
plağı ise çatı da kullanılmıştır. Binanın cephesi,
akan mekanlar içinde oturma birimi, yatak odası,
yetkin ve daha nitelikli iş ortaya koymasını sağlarken
düzenlenmelidir. Bunun gerçekleşebilmesi, meslek
zeminden tavana kadar tek parça cam panellerden
yemek birimi, mutfak ve ıslak hacim bulunmaktadır.
kademeli bir yetkilendirmeyle daha kapsamlı
kuruluşu ile meslek içinden gelen kişilerin yapacağı
uygulamalarda çalışabilme ve imza atma hakkı
çalışmalarla sağlanabilecektir.
olabilecektir. Dolayısıyla önceki koşullar gibi, alınan
sertifika da benzer biçimde değerlendirilecektir.
Tanımlanmış bir meslek alanı için gerekli olan ön
koşul yasa ve yönetmeliklerle yasal olarak meslek
alanlarının belirlenmesidir. Bu hizmet sunumunun
Sonuç
nitelikli olmasını ve belirli bir düzeyin altına inmemesini
Diploma ve diploma ekiyle birlikte başlayan ve
sağlarken, bilinçsiz ve bilgisizce yapılacak uygulamaların
diplomalardaki unvanın kaldırılmasıyla devam eden
önüne geçecektir. Aynı zamanda, bir meslek unvanına
süreç Mesleki Yeterliklerin Karşılıklı Tanınması ile ilgili
sahip kişinin görev tanımları, sorumlulukları ve sahip
Avrupa Birliği mevzuatıyla ilgili bir uyumlandırma
olması gereken özelliklerin de tanımlanmasını
çalışmasıdır. Sadece böyle dar bir kapsamda
sağlayacaktır. Böylece meslektaşların mesleğin
kalmamaktadır. Avrupa Birliği çapında meslek
gerektirdiği bilgi donanımına uygun, meslek ahlakı, etik
adamlarının, sermayenin ve hizmetlerin dolaşımına
değerlerle gerçekleşen, işini iyi ve doğru yapan ve
öğrencilerin, eğitmenlerin, yaşlıların, gençlerin, vs.
mesleğin gerektirdiği ilke ve değerleri kullanarak
dolaşımını kapsayacak büyük bir resmin odak
üretimlerde bulunması sağlanacaktır.
noktasıdır. Bu düzenleme iş alanları ve mesleklerle ilgili
İçmimarlıkta, bu çalışmaları yapacak ve meslek
köklü değişiklikler önermektedir. Ortak paydalarda ve
alanının tanımlayacak olan meslek kuruluşu, TMMOB
yetkinlik üzerine yapılan bu çalışmalar, birçok meslek
İçmimarlar Odası’dır. Ancak TMMOB İçmimarlar
alanı için nitelikli bir meslek adamı ve hizmet
Odasının bu çalışmaları yapabilmesi için, içmimar
sunumunu anlatmaktadır. Eş zamanlı yürütülen bu
meslektaşlarının önce mesleğe, sonra kendi hak ve
Yararlanılan Kaynaklar:
Anadolu Üniversitesi. (2014). Anadolu Üniversitesi. Retrieved from
http://www.anadolu.edu.tr/tr/ects-ds
ECIA. (2014).The European Council of Interior Architects. Retrieved from
http://ecia.net/what_we_do/professional-requirements
Europass. (2014). Ulusal Europass Merkezi-MeslekiYeterlik Kurumu. Retrieved from
http://www.europass.gov.tr/
İÇMO. (2013).TMMOB İçmimarlar Odası. Retrieved from
http://www.icmimarlarodasi.org.tr/
Kaptan, B. B. (2003). 20.YüzyıldakiToplumsal Değişimler Paralelinde İç MekanTasarımı
Eğitiminin Gelişimi. Eskişehir: Anadolu ÜniversitesiYayınları 1516. (Yayımlanmış Sanatta
YeterlikTezi).
Kaptan, B. B. (2006, 19-22 Haziran).Tasarım Eğitimi ve Sektörünün Avrupa Birliği Uyum
Yasaları ÇerçevesindeYenidenYapılanması ve Meslek Örgütlülüğü.Türkiye’deTasarımı
Tartışmak. İstanbul: III. UlusalTasarım Kongresi.
Kaptan, B. B. (2013, Nisan-Mayıs). Meslek AlanlarınınYapılandırılması ve Mesleklerin
KarşılıklıTanınması. İçmimar, (27), 85-88.
Kaptan, B. B. (2013-2014, Aralık-Ocak). İçmimarlıkta Meslek KuruluşuVe Örgütlenme
Sorunu-2,Türkiye veTMMOB İçmimarlar Odası. İçmimar, (31), 73-77.
Önderoğlu, S. (2013, 01. Mart). Bologna SürecininTürkiye’de Uygulanması Projesi 20112013. İstanbul: İTÜ Diploma Eki Semineri.
The European Higher Education Area-Joint Declaration OfThe European Ministers of
Education Convened. Bologna, 19 Haziran 1999.
YÖK. (2014).Yükseköğretim Kurumu,TürkiyeYükseköğretimYeterlilikler Çerçevesi.
Retrieved from http://tyyc.yok.gov.tr/
TDK (2013)Türk Dil Kurumu. BüyükTürkçe Sözlük. Retrieved from
http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view=bts
Türk Anayasa Hukuku Sitesi (2013). Retrieved from
http://www.anayasa.gen.tr/1982ay.htm
Dipnot:Temsil: 1Birinin veya bir topluluğun adına davranma. 2 Belirgin
özellikleri ile yansıtma, sembolü olma, simgeleme (TDK 2013).
oluşmaktadır, taşıyıcı sistemi ise çeliktir (1). Evin iç
mekanı banyo, mutfak gibi servis eylemlerini ve
şömineyi içeren dikdörtgen kapalı alan dışında,
H
ızla değişen ve gelişen dünyada insan
tamamen açıktır. İç mekan da mahremiyet ve gün
ihtiyaçları, yaşam biçimi, sosyal hayat,
ışığı kontrolü, yere kadar uzanan perdelerle
ekonomik düzey, teknolojik gelişimler mekanları
sağlanmaktadır (2). Duvar yüzeylerinin dolap,
şekillendirmekte ve değiştirmektedir. Günlük hayatın
yatağın koltuk, perdelerin bölücü yüzey oluşturduğu
stressi ve karmaşası ile yorulan insan, ev ortamında
yapı bugünün studio mekanlarına örnektir.
huzuru, sakinliği ve dinginliği aramaktadır. Minimalist
İkinci örnek ise 1949 yılında ünlü mimar Philip
Johnson’ın,
felsefe ile az ve öz kavramlarıyla şekillenen dar
mekanlardaki fonsiyonel çözümler, farklı kullanımları
sağlayan donatılar değişen dünyanın bize sunduğu
Şekil 4.
Cam ev cephe ve
iç mekan görünüşü.
Şekil 1.
Farnsworth evi
plan şeması
Connecticut
eyaletinde
alternatifler arasındadır. Studio daireler olarak
New
genelleyeceğimiz yaşam alanları, hafta sonu evleri,
Canaan’da,
öğrenci evleri, tek kişilik evler gibi bize kullanımı
kendi için inşa
Şekil 5. 6.Cam ev cephe
ve iç mekan görünüşü.
Fonksiyonel donatı çözümlerine verilecek ilk
örnek yapı ise Gerrit Rietveld tarafından Hollanda’da
geçmişe dayanan, bugün yeni bir söylemle karşımıza
1924 yılında inşa edilen Schröder Evi’dir. Yapı, mimari
çıkan mekan anlayışını birlikte getirmektedir.
ve iç mekan çözümlemelerinde bir dönüm noktasıdır.
Çalışmada geçmişten günümüze kadar uygulanan,
İlk diyafon sistemi, kayar kapıların, sürgülü bölücü
Dünya ve Türkiye’deki dar mekanlardaki kullanım
alanları örneklerle incelenecektir.
Makale / Değişen Dünyada Farklılaşan Mekanlar
süreç, ağır ama emin adımlarla geliştirilirken, eğitim ve
Rabia KÖSE DOĞAN
Makale / İçmimarlıkta Meslek Kuruluşu ve Örgütlenme Sorunu-3
78
sonrası iş deneyimi koşulu aranmaktadır (ECIA, 2014). Bu
Şekil 2. 3. Farnsworth Evi
cephe ve iç mekan görünüşü.
duvarların, geniş açılan pencerelerin, şekil değiştiren
mekanların, hareketli donatıların kullanıldığı ev, zemin
79
bölünmüş bir banyo ve wc’den oluşur (4).
Şekil 13.
Exe Studio
projesi
yaşama
alanı
görünüşü.
2012 yılında New York’da uygulanan East Village
Studio Projesi, mekan yüksekliğini değerlendirerek
İkinci örnek, Manhattan-Chelsea’da 65 m² alan
düşey bir kullanım sağlamaktadır. Yaklaşık 30 m² lik
içerisinde tasarlanan Studio Garneau Projesi’dir. Studio
alan içerisinde çalışma birimi, oturma birimi, yatak
daire, istenilirse hareketli bölücü duvar ile 1+1 daireye
birimi, ıslak hacim, mutfak ve depo mevcuttur. Yatak
dönüşmektedir. Bölücü duvar ile yatak odası ve
biriminin basamaklarla çıkılarak ulaşıldığı alanın alt
yaşama mekanı birbirinden ayrılırken, düz beyaz renk
kısmı depo olarak kullanılmıştır. Yatağa çıkan
olan duvar yüzeyi sinema ekranı olarak da
merdiven basamaklarının her biri çekmece şeklinde
çözümlere ilk örnek; Belgrad-Serbia’da Exe Studio
kullanılmaktadır. Yatak isteğe bağlı duvar yüzeyine
değerlendirilmiştir (7).
Projesidir. Toplam 69 m² alandan oluşan apartman
katlanıp kaldırılabilir. Açık mutfak, ıslak hacim, yaşama
daireleri, üniversite öğrencileri ve kısa süreli şehir dışı
mekanı ve yatak odasından oluşan dairenin,
Beylikdüzü’nde
kullanıcıları için tasarlanmıştır. Açık bir plan sistemine
banyodaki dolap yüzeyleri seramik ile kaplanmıştır.
inşaası
sahip olan 1+1 dairelerin, mutfak ve oturma birimi
Banyodaki duvar etkisi güçlendirilirken, görsel algıda
başlayan Aris Park
açılır-kapanır bir dolap ünitesi ile ayrılmaktadır.
bütünlük sağlanmıştır. Dolap kulpları, havlu asacağı
Residence Projesi, 1+1
Mekanın odak noktası olan dolap açılınca bir yüzeyi
şeklinde kullanılmıştır. Banyodaki bölücü duvarı
dairelerden 2+1 ve 3+1 dairelere
depolama ünitesi, kitap rafı, tv ünitesi olarak
oluşturan yüzey aynı zamanda depolama ünitesidir (6). kadar kullanıcıya olanak sunmaktadır. 61
Şekil 9. 10. Schröder House Cephe ve iç mekan görünüşü.
Günümüzde uygulanan dar mekanlardaki
İstanbul-
Şekil 22. 23. Vişnelik Residence Stüdyo Daire ve 1+1 daire plan şeması.
örneklerinde ise açık mutfak ve yaşama mekanı
cafe, alış-veriş merkezi gibi sosyal olanaklar
etrafında yatak birimi veya yatak odası kavramı
bulunmaktadır (8).
geliştirilmiştir. Mekan esnekliği yoktur, donatılar sabittir.
Fonksiyonel kullanıma uygun değildir.
Değişen ve gelişen dünyada farklılaşan konut
anlayışı açık mekan, esnek mekan, minimalist mekan,
Şekil 24. 25. Vişnelik Residence stüdyo daire ve 1+1 daire
yaşama mekanı görünüşü.
geniş
metrekarelerdeki
çözüm önerileri
Konya-Selçuklu’da 2012 yılında yapımına
kaçınılmaz olacaktır.
Şekil 27. Kampüs Loft projesi
iç mekan görünüşü.
başlanan ve inşaası sürmekte olan Kampüs Loft
Ankara-Çukurambar’da 2011 yılında inşaası
Projesi, kampüs alanına yakınlığı dolayısıyla başta
başlayan Vişnelik Residence stüdyo daireler, 1+1
öğrencilerin kullanımı için düşünülmüştür. Proje
1+1, 2+1 ve 3+1 daire çözümleriyle planlanmıştır.
kullanıcıya farklı mekan çözümleri sunmaktadır.
1+1 daireler açık mutfak ve oturma birimi, yatak
rafları, tavandan aydınlatma elemanını, duvar
Stüdyo daireler ve 1+1 daireler açık mutfak, oturma
odası, ıslak hacim ve balkondan oluşmaktadır (10).
yüzeyinde dekoratif görüntüyü sağlamaktadır.
birimi, ıslak hacim, balkon, yatak odası veya yatak
Mekanda ana renk olarak beyaz kullanılmış, yeşil ve
biriminden oluşan plan şemalarına sahiptir. Ayrıca
mekanlardaki konut çözümlerinde Dünya
siyah renklerle de hareket kazandırılmıştır. Mekanda
site içerisinde resepsiyon, güvenlik, kuru temizleme,
örneklerinde bölünebilir ve farklı kullanımlara olanak
ayrıca bir yatak odası ve banyo bulunmaktadır (5).
çağrı merkezi ve vale hizmeti veilmektedir (9).
sağlayan mekanlar, fonksiyonel donatı kullanımları,
Şekil 17. 18. East Village Studio projesi iç mekan görünüşleri.
kullanıcılar için çözüm önerisi sunsa da, kullanıcı
olduğu aileler için
daireler, 2+1 dublex daireler ve loft daireler
Şekil 14. Studio Garneau projesi iç mekan görünüşü.
dar mekan kavramları tek kişilik veya iki kişilik
sayısının fazla
Şekil 20. 21. Aris Park Residence iç mekan görünüşleri.
Şekil 16. East Village
Studio projesi üç
boyutlu görünüş.
m² alan içerisine konumlanan 1+1 daireler, açık
açılır-kapanır donatı çözümleri görülmektedir. Türkiye
oluşmaktadır. Site içerisinde yüzme havuzu, sauna,
Farklı yüzeylerde bulunan altıgen formlar dolapta
kullanılırken diğer yüzeyi mutfak görevini görmektedir.
80
mutfak, oturma birimi, yatak odası ve ıslak hacimden
Şekil15. 15. Studio Garneau projesi banyo görünüşleri.
Şekil 26. Kampüs Loft
projesi plan şeması.
Makale / Değişen Dünyada Farklılaşan Mekanlar
Makale / Değişen Dünyada Farklılaşan Mekanlar
odadan oluşmaktadır. Üst kat ise yaşam alanı,
Şekil 7. 8. Schröder Houseplan şemaları.
Şekil 19.
Aris Park Residence
plan şeması.
Şekil
11. 12.
Exe Studio
Projesi
plan
şeması.
katta merkezi bir merdiven etrafında mutfak ve üç
Sonuç olarak, Dünya’da Türkiye’de incelenen dar
Kaynaklar:
(1) http://www.arkitera.com/diyalog/ihsanbilgin/miesvanderrohe
(2) http://www.jetsetmodern.com
(3) http://tr.wikipedia.org/wiki/Philip_Johnson
(4) http://www.archdaily.com/99698/ad-classics-rietveld-schroder-house-gerrit-rietveld/
(5) http://www.home-reviews.com/tag/exe-studio
(6) http://shoeboxdwelling.com/2012/04/05/chelsea-transformer/#more-6929
(7) http://shoeboxdwelling.com/2012/03/27/east-village-studio/#more-6782
(8) http://www.arisparkresidence.com/proje-ozellikleri.php
(9) http://www.visnelik.com.tr/
(10) http://www.sahibinden.com/aff.php?aff=851273
** İçmimar Merve Erkoyuncu’nun‘’Küçük Konutlarda İşlevsellik’’başlıklı
seminerinden alıntı yapılmıştır. Katkılarından dolayı teşekkür ederim.
81
Düşüncel sürecin kağıda dökülmesi, geri beslemeli
oyalar. Bu gidiş ritmik bir karakter aldığında çoğu kez
şemasından yola çıkmaktır. Öncelikle tasarım
bir süreçtir. Tasarımcı, her yeni çizgisinde bir öncekine ait
göze hoş gelen bir uyuşum elde edilir. Eğri karakterli
probleminin tanımlanması, mümkün olduğunca çok ve
bir yenileme yapmıştır. Bu yenileme bazen, tamamen
bir çizginin kendisine özgü bir akıcılığı vardır. Buna
bazılarının‘Hiç uğraşamam’deyip PC’nin başına geçmeyi
doğru bilginin toplanması çabası, kullanıcılarla görüşme
reddediş şeklinde de olabilir. Eskiz aşamasında,
karşın çizginin ani yön değiştirmeleri heyecan,
yeğleyenler eminim çoktur.
yapması gibi çözümlemelerle, parçadan bütüne
düşüncenin kağıda tam aktarılması çok önemlidir.
hayret ve tereddüt uyandırır, kararsızlık yaratır.
gidilmelidir. Tasarıma yeni başlayan biri için, gerekli olan
Tasarımcı, kendini ve ortaya koyacağı ürünle ilgili
tasarımcıya. Neden mi? : eksiklerini daha önceden fark
bu yaklaşım, bir süre sonra tasarımcıyı kalıplar altına
geliştirdiği düşünceleri sınırlayan etkileri çok iyi
Yatay çizgiler sükuneti,
edebilmek, işin tadına varmak ve daha yaratıcı işleri
alabilir. Bu kısır döngüden kurtulmak ya da kabullenmek,
tanımalıdır. Düşünceleri özgür bırakmak, tasarım sürecini
yukarı çıkan hatlar sevinci,
ortaya koyabilmek için... Eskiz yapmak muhteşem bir
doğrudan tasarımcının kişiliği ile ilgilidir.
verimli kılar. Ancak özgür bırakma süreci çok hassas bir
aşağı inen çizgiler de kederi
ayardır. Tüm sınırlamaları kaldırıp, her düşüncenin ürüne
ifade ederler. Bütün bunların hislerimizin değişik
Şekil 3. Temel aerodinamik ilkelerini dikkate alan ilk Helikopter
deneme çalışması, 1480’lerin başında Leonardo DaVinci’den geldi. Da
Vinci’nin‘Gökyüzü vidası’, helisel bir yüzeyin insan gücüyle hareket
ettirilerek taşıma kuvveti oluşturması düşüncesine dayanıyordu.
dönüşeceğini düşünmek söz konusu olamaz.
oluşlarında payları vardır.
durumda, eskiz aracılığıyla oluşan, çizim sırasında kurulup
Eskiz, kalıplar altına alınamayan, kişiye özgü bir
biçimde anlatır. Görsel iletişim olanaklarının elektronik
süreçtir. Kişinin düşünsel yapısı, düşleri, hayalleri bir bütün
Ayrıca resmin özelliği, konu tarafından belirlenir;
ortama taşındığı günümüzde bilgisayarların yeri elbette
halinde, ön yargıları yıkmaya, kalıp dışı kalmaya çalışan
Öznel ve nesnel değerlerin, düşünsel süreci
skiz sanatçının kendine dönük bir yaratma
E
yadsınamaz ancak günümüz içmimarlarının en büyük
soyut, bilimsel olarak tanımlanmaya çalışılan ama hala
sınırlaması, ortaya çıkacak ürün açısından verimli ve
yapılır" yada "eskizler kendimizle bir iletişim
karalamalarımız ‘zihindeki düşüncelerin belirgin ifadesi ya
eylemidir. Yalnızken şarkı söylemek, şiir okumak
eksikliği işte tam da bu noktada mimarlığı tam bir ticari
belirsizliğini koruyan öğelerdir. Birey, belirli bir tasarım
etkilidir. Zihindeki imgeyi kağıda geçirmenin yolları kişiden
kurmaktır" görüşünden hareketle, eskizin bir iletişim
da görünür imgesi’ ise, o halde ifade ortamına açılan her
veya dans etmek gibi... Peki bugün kaçımız eskiz defterini
ürün olarak görerek eskiz yapmadan, tasarıma
kalıbını kabullensin ya da kabullenmesin, düşünceleri
kişiye değişir. Çizgilerin kendilerine özgü etkileri vardır.
aracı olarak taraflara karşılıklı tartışma ortamı
şeyin önce imgelemde oluştuğunu söyleyebiliriz.
bilgisayarıyla aldatıyor?
bilgisayarlarında başlamalarıdır.
eskiz sürecinde ön planda olacaktır. Geri plana ittiği,
Örneğin; Düz çizgi bir biteviyelik verir. Bu etki
Mikelanj'ın deyişiyle "ellerden çok beyinle resim
sağlayışının ötesinde, eskizi tasarlayanın önce
bastırdığı düşünceler, beynin yaratma sürecinde su
ölçü ile de ilgilidir. Hatta hacim çağrışımı da yapabilir.
lekeleriyle çizgilerin üst üste binmesinin yaşattığı‘tasarım
tasarımcının kendine ait olanı kağıda yansıtması dikkatle
yüzüne çıkar. Kimi zaman anlam veremediğimiz,
Ayrıca çizgi kendi etrafında bükülerek bir takım
yapma heyecanı’duygusunu her içmimar yaşamıştır
incelendiğinde ilginç çıkarımlar yapılabilir.
tanımlayamadığımız çizgilerin, ya da iki çizgi üzerinde
sıra, ama onun çok ötesinde, imgelemin ortaya çıkıp
saatlerce düşünmemizin sebebi budur.
somutlaşma zemini bulabildiği bir ortam olduğu, zihin-
mutlaka. Her ne kadar artık biz içmimar ve tasarımcılar,
Düşünsel süreç ile ürünü bağlayan eskiz sürecinde,
Tasarımla uğraşan kişinin yaşam tarzı, aldığı eğitim,
kendisiyle tartışabilmesine olanak tanımaktadır.
gelişen bir imge üretimi söz konusudur. Eğer eskiz ve
'İmgelem' sözcüğü -eski karşılıkları 'tasavvur' veya
Makale / Eskiz Geleneği ve Yaratıcılık Üzerine
dalgalı yüzeyler yaratabilir. Bütün bu hareketler gözü
etkenlere bağlı olduğunu düşünenlerdenim. İçinizden
mutluluk verir ve tasarımcının iç dünyasını en yalın
Eskiz kağıtlarının o hışırtısı ve iç kabartan kalem
82
konunun hakimiyetini ele geçirecek ve ürüne ulaşacaktır.
alışkanlıklarımız veya makine fobilerimiz gibi, aşılabilir
Eskiz yapmanın gerçek anlamda faydaları vardır bir
Özlem GÜVEN
Makale / Eskiz Geleneği ve Yaratıcılık Üzerine
Eskiz geleneği ve yaratıcılık üzerine
'tahayyül' olabilen; şu sözcüklere biraz bakalım:
Eskizin ilk anlamda bir gösterim aracı olmasının yanı
işimizi kolaylaştırdığını düşünerek tasarıma bilgisayar
ruhsal durumu, düşüncelerini aktaracağı kağıt üzerinde
ekranının iki boyutlu evreninde başlıyorsak da, aslında
kalemi nasıl kullanacağını belirler. Daha önceki
ve üst beyin çatışma halindedir. Binlerce düşünce
gördüğüdür. Birincisi sürecin teknisyenlik yönüyse,
bilgisayar destekli mimarlık programların bizi hep bir yere
deneyimleri, başlangıç anında birçok düşünceyi
uçuşurken, bazılarının ya da birinin baskın olmasının ve
diğerinin zihinsel egzersiz yönü olduğudur.
kadar götürebileceğini sezinleriz. Autocad, 3dmax,
elemesine sebep olabilir. Kimi zaman doğru olan bu
eskize dönüşmesi, fantezi ve düşlerimizin, benliğimizle
Archicad, Sketch Up, grafik tabletler, yaklaşık
davranış, kimi zaman tasarımcıyı ön yargılı kılar ve kısır
dansı sonucunda oluşur. Kapalı bir kutu olarak görülen ve
ilerlemediği, imgelemin kimi zaman boş kağıt üzerindeki
büyüklükleri anlatan şematik çizim programları... Çizim
döngüye sokabilir. Üzerinde çalıştığı konu hakkındaki
hala bilinmezliğini koruyan bu süreci daha iyi
arayışla beraber gelişebilir. Kaba bir ayrımla denebilir ki,
araçlarının birkaç kuşak içinde trilin-grafos-rapido
birikim ve deneyimleri de çok önemlidir. Konuya hakim
kavrayabilmek için, farklı tasarımcıların, aynı konu üzerinde
tasarımın seyrinde zihinde bir imge (kesin ya da bulanık
evriminden geçip, son on yılda ise artık rapido gibi
olması, eskizin ürüne dönüşme sürecini hızlandıracaktır.
yaptığı eskizleri ve süreci incelemek gerekir. Her birey, tek ve
şekliyle) ta en baştan vardır ve eskizin rolü bu oluşmuş
sallanıp yıkanması da gerekmeyen kartuşlu kalemle
Mimarlık eğitiminde, ortaya konan ve eskiz sürecini
kesin kabul edilmiş bütünlüklerden faklı sonuçlara
bilgisayar faresi arasındaki seçimin bütçemiz,
hızlandıran birçok yöntem vardır. En bilineni, işlev
ulaşacaktır. Kimi zaman, anlam veremediğimiz çizgiler,
el-göz-ve tekrar zihin bağlantılarında kilit işlev
Yeni, farklı bir çıkarım yapmaya çalıştığımız anlarda, alt
Tasarımın her zaman bir imgeden yola çıkarak
Tasarımcı Matt Choto’nun‘Des Comm Chair’eskizden tasarıma sunumu
(üstte solda). Genç ve ünlü İspanyol tasarımcı Jamie Hayon eskizleri.
imgeyi görsel ortama aktarma ve olgunlaştırma
yönündedir. Zihinde baştan bir imge bulunmadığı
Şekil 4. Leonardo da Vinci’nin mekanikle ilgili eskizlerinden bir örnek.
Leonardo’nun mekaniğe olan ilgisi sonucunda mekanikle ilgili eskizler
yapmaya başlamıştır. Öyle ki, defterleri mekanik aletlerin çizimleriyle
doludur. Bu çizimlerin çoğu kendisinin daha önce görmediği mekanik
aletlere aittir. Leonardo’nun mucitliği burada ön plana çıkmaktadır.
Kuşları inceleyerek uçuş makinesini betimlemesi oldukça ilgi çekicidir. Bu
uçuş makinesi uzun bir dönem gerçekleştirdiği gözlemlerin ürünüdür.
83
(grafoloji) yenilerde
araştırmacılar özellikle mimarlık öğrencilerinin bu iki dil
sürecinin doğacağı öngörüsü, özellikle grafik tasarım ve
etmekten türeyen 'tasvir' (gösterim/anlatım), `taslak' (eskiz),
bulunmuş bir olgu
arasında daha esnek bir şekilde geçişler yaptığını
mimarlık alanında ürünlerini vermeye başladı. Sanal
'tasar/tasarım' (proje, dizayn).
değildir. İlk kez
vurgulayarak, eskiz yapmanın öğrenmeyi nasıl
mekanın kablolar coğrafyasında 'arayüz' (interface)
• Tahayyül (imagination, fancy): tahayyül etmekten
bundan üç bin yıl
güçlendireceğini eğitim ortamında irdelemişlerdir.
deneyimlerle gerçekleşen alışılmamış görüntüler söz
türeyen 'muhayyele' (imgelem), 'hayal', (imgelimage) ve
kadar önce önce
'hülya'.
Çinlilerce geliştirilip,
Çizimin serüvenine kısaca göz atmak gerekirse;
birçok uygarlıkça da
konusu olabilmektedir. Ne var ki bilgisayarın harikalar
buradan hatırlamak isterim, bu yazıya vesile olanın da, bize
yaratabildiği bu dünya zaten, doğal ya da yapay zihindeki
proje dersinde söylemiş olduğu iki sözcüktür ki bunlar
görüntüyle başlayıp, ekran veya kağıt üzerindeki
Daigo Fukawa’nın eskizden yola çıkarak gerçekleştirdiği
‘Eskiz oturma birimleri’ serisinden.
Akademik denebilecek kanatta en eski yazılı kaynağımız
büyük saygınlık
modern mimarlık düşüncesinde bireyselliğin önem
‘Molina-Taketa’dır. Bu kelimelerin bildiğim kadarıyla belirli
görüntüyle biten görsel bir dünyadan ibarettir. Mimarın
değişim olduğu da kuşkusuz. Mimarlıkla yazın arasındaki
olan Vitruvius, mimarın bilgi-beceri dağarcığını açarken
görmüştür. Yazıdan
bir anlamı yok ancak çağrışımları çok güçlü. ‘Molina’ses
dünyası ise, nesneler ve eylemler dünyasındaki
yapısal fark nedeniyle teşbihte hata olabilirse de,
"çizimde usta" olma özelliğini uzun listesinin başında
Bir diğer Zaha Hadid eskizi.
karakter analizi yapan yazı bilimi yada grafoloji; yazı ile
kazanmasıyla ilişkilendirilebilecek bir gelişmedir. Bugün
üniversitelerin tasarım bölümünde okuyan öğrencilere, ilk
olarak, yumuşak ve akan bir çizgiyi/duyguyu ifade
sorunlardan yola çıkılıp, imgeler/hayaller dünyasında epey
günümüzde bilgisayarla tasarım konusunda temkinli
sayıyordu. Keza İtalyan (Rönesans) kaynaklarında çizime
kişilik analizi yaparken el yazısı ile kişilik analizi, imzadan
sınıftan itibaren‘eskiz yapmak’’yoluyla düşüncenin
etmekteyken;‘Taketa’ise sert ve statik bir çizgi/mekanı
gezindikten sonra tekrar gerçek deneyime dönen; taş,
yaklaşım, geleneksel çalışma yöntemlerinin büyük ölçüde
verilen önemi, Vasari ile Felibien'in anlatımlarında
karakter tahlili gibi birçok yöntemi kullanır. İngiliz Grafoloji
geliştirilmesi benimsetilmeye çalışılmaktadır.
anlatmaktadır. Deneme-yanılmalarla, kelimeler ve çizgiler
beton, ahşap, cam, vida, boru vb. ile maddeleşip, içinde ve
aşılabilmiş olmasına karşılık, bilgisayarın henüz kendi başına
bulabiliriz. "Çizim (disegno) üç sanatımızın babasıdır:
Enstitüsü’nün yaptığı araştırmalarda, bir şey dinlerken
arasında buna benzer pek çok ortaklık yakalanabilir.
mimarlık, heykel ve resim" diyordu Vasari; Felibien ise
veya düşünürken yapılan karalamaların karakter hakkında
aktarımı arasında ortaya çıkan farklardır. Düşünceyi
çizimi "zihindeki düşüncelerin belirgin ifadesi ya da
ipuçları taşıdığını ortaya koyar.
çizerek kurmak, derinleştirmek, inceltmeyi öğrenmek pek
görünür imgesi" şeklinde tanımlarken, ifade ortamına
açılan her şeyin önce imgelemde oluştuğunu söylüyordu.
Önceleri 'proje' karşılığı‘tasar’olup pek tutmayan,
iyi yerleşen kavram, 'imgelemin gösterimi' ya da
çok tasarım öğrencisine buhranlı serüvenler yaşatır.
`tahayyülün tasviri' diyelim, hep zihindeki imge veya hayal
Bizler iletişimimizi kelimeler üzerinden kurarız. Bu
ile birlikte düşünülegelmiştir.
Eskizlerimiz ve el yazılarımız her ne kadar günlük
hala ses tonumuz gibi, parmak izimiz gibi çok bize özgü,
eşsiz benzersiz parçalarımızdır. Aslında el yazısı bilimi
Dünyada üç kez‘Ağa Han Mimarlık Ödülü’almış tek mimarımız Turgut
Cansever’in, Beyazıt Meydanı Yayalaştırma ve Düzenleme Projesi, eskiz.
1958-61. Turgut Cansever Arşivi.
Yukarıda ki resimde bahsettiğim gibi, mimarların
çalışma eskizlerinin de önemsenip yayınlanır oluşu,
dışında yaşanırken maddenin tekrar aşılıp imgeler/hayaller
mucizeler yaratmaktan uzak olduğu; mimarlık eğitiminde
Eskiz tarzında çizimler, mimari düşüncenin buluş
dünyasına dönülebilen bir başka gerçekliktir. Bu dünyada
ise bilgisayarla tasarım yöntemlerinin "tasarımcı tarafından
evresine ait 'arayış çizgileri' yada düşüncenin bulunmuş
bilgisayar, mimarın işini pek çok yönden kolaylaştırmakta -
yönetilen bir eylem" olmaya devamı yönündedir.
halini gösterebilirler. Bir tasarımcı bunu bilir, hisseder. En
seçenekler arasında hızla sınama yapıp karar
kaba karalamalardan, gökdelenler sandalyeler çıkar. Kimi
verebilmekten, emek-yoğun proje çizimlerine kadar bir
çıkar. Bu bakımdan (modern) sanatsal bir yaratıya benzer.
öğrenci için bu eylem kimi yerde "ayna karşısında rol
dizi işte verimlilik sağlamaktadır.
Yaparak öğrenmenin en yaygın araçlarından biri olan eskiz
yaparcasına" sürdürülen bir tür simülasyon oyunu iken,
Meksika’lı mimar Alberto Kalach’ın eskiz defterinden. Kağıda atılmış
birkaç çizgiden başlayan tasarımlar, binalara nasıl dönüşüyor?
Profesyoneller için eskiz defteri üreten Moleskine firması, ünlü
mimarların ellerindeki çizilmiş eskizleri, notlarını ve tasarım süreçlerini
basarak kitaplaştırmış. Seride Zaha Hadid, olles+Wilson,Giancarlo de
Carlo ve Alberto Kalach pek çok mimar ve tasarımcı yer alıyor.
sonradan 'dizayn' yerine tasarım olduğunda dilimize çok
hayatımızdaki mana ve ehemmiyetleri gittikçe azalsa da,
Bir diğer önemli konu ise, dil ile aktarım ile çizim
İtalyan mimar Giancarlo de Carlo’nun
eskiz defterinden. Mimar
çalışmalarının plan ve tasarıların tüketici
ve ikamet edenlerle birlikte oluşturulduğu bir tür
“katılımcı mimarlığı”savunuyordu.
Yazıya ek olarak gördüğünüz eskizlerin bir çoğu tahmin edebileceğiniz üzere
Zaha Hadid‘e aittir. Durağan ve çerçeve sistem strüktürden biraz uzakta, daha
modern bir görünüme sahip sofistike bembeyaz organik formlu yapıların
mimarıdır ve Pritzker Mimarlık ödülünü kazanan ilk bayan mimardır.
84
Öğrencilik demişken, sevgili Önder Turan hocamı
Arjantinli Mimar Jorge Denis’in
Emil Cioran Evi eskizleri.
noktada dil ile yapılan analiz ile çizgiyle yapılan analizin ne
derece örtüştüğü incelendiğinde, genelde öğrencilerin
Yayıncılıkta camlı pikaj masasından bilgisayar programlı
Eskiz kişisel bir süreçtir; özgündür ve bir anda ortaya
de yaparak öğrenilmektedir.
yeri geldiğinde "buz üzerindeki patenci" deneyimi gibi, yer
lazer printe geçişin
çekiminin hafiflediği özgürleşme anlarını barındırır.
sağladığı kolaylıklar gibi.
tasarımcı için nasıl bir 'tramplen' ya da 'paten sahası'
Hatta yazar için,
olabileceği, henüz açık uçlu bir soru olarak görünüyor. O
katılma" dır, eserin tamamlanış evrelerini "bilinçle
müsveddeler ortamından
güne kadar eskiz defteriniz her daim yanınızda; akıl dışının,
bilinçdışının savaşımı", buluşun berraklaştığı anları ise
çıkıp, üzerinde kolayca
sonsuz ve sınırsız olanın hasretini çeken çizgileriniz olsun.
"birikimin patlaması" olarak değerlendirebiliriz. Sürecin
oynayabileceği versatil bir
işleyişini bir yönüyle, eli boş dönmeye razı olunan bir "sürek
ortama geçişin kolaylığı
avı" gibi görüp -ki boş dönme olasılığının sıklığını da not
gibi. Ancak, kalem/tuş
düşmek gerekli.
hareketinden tuş/fare
Tasarımcının eskizle sürdürdüğü eylem, bir tür "savaşa
Görsel iletişim dünyasının elektronik ortam
algılarını konuşma dilinde daha akıcı ve net koyarken,
olanaklarına alabildiğine açıldığı günümüzde, geleneksel
çizimlerinde aynı becerinin olmadığı görülmektedir. Bazı
imge üretme yollarının aşılarak yepyeni bir tasarlama
Kendi kendisini yetiştirmiş tasarımcı hareketine geçişin, yazarın
kişiliği ile ünü yaşadığı ülke olan
düşünme eyleminde
İngiltere’nin dışına taşan Tom
yapısal değil araçsal bir
Dixon’un Pylon Sandalyesi.
Makale / Eskiz Geleneği ve Yaratıcılık Üzerine
Makale / Eskiz Geleneği ve Yaratıcılık Üzerine
• Tasavvur (imagination, idea, conception): tasavvur
Tüm bu anlatılanlar doğrultusunda, bilgisayarın
KAYNAKÇA
-http://v2.arkiv.com.tr/k451-tasarimda-eskizler.html
-http://www.angelfire.com/ar2/mimarerhandemir/yazi.html
-http://www.sanatyelpazesi.com/showthread.php?726-%EF%BF%BDizgi-vepsikolojik-etkisi
-http://www.mimarimedya.com/eskiz-yapmak-neden-onemlidir/
-Mimarlık Dergisi, 1999, Sayı 289, Mimarlık Bilgisi‘Eskizler’ve Düşündürdükleri,
Türkan Ulusu Araz
85
depolama alanı yaratılmasını sağlayacaktır.
ünitesi hem çeşitli dosya ve evrakların
150-180 cm. uzunluğunda, 75-90 cm.
Böyle bir düzenlemede üst raflara
depolanmasına hem de bilgisayar
derinliğinde tasarlanması idealdir. Masa L
ulaşılabilmesi için hareketli merdiven
kullanılması için küçük bir köşe yaratılmasına
alışma odasının tasarımına başlamadan
Ç
cam kapaklı bir dolap, berjer, elbise dolabı ve
tipinde tercih edilecekse kısa kolunun 110-
sistemlerinin kullanılması depolama alanının
imkan verebilir (1).
önce ilk olarak hangi eylemlere hizmet
askılık konulması mekanı daha da işlevsel hale
150 cm. uzunluğunda ve 45-55 cm.
işlevselliğini artıracaktır. Çalışma odasında
edeceğinin belirlenmesi gerekmektedir.
getirecektir. Özellikle cam kapaklı dolap bazı
derinliğinde; uzun kolunun ise 150-180 cm.
masa başında çalışmak dışında dinlenme
Başka bir ifadeyle ne amaçla kullanılacağı,
çalışma odaları için en önemli mobilyalardan
uzunluğunda ve 75-90 cm. derinliğinde
ihtiyacının karşılanması gerekebilir. Özellikle
Kaynaklar
sadece çalışma mı yoksa dinlenme, misafir
biridir. Örneğin; maket yapan bir kullanıcı için
olması önerilmektedir. Masanın üst kısmına
uzun saatler çalışan bir kişi için arada bir
1. Yazıcıoğlu, D.A. (2012). Konutta İç Mekan Tasarımı,
ağırlama ve hobilerin gerçekleştirildiği bir
böyle bir ünite, tüm objeleri hem depolayıp
raflar konulacaksa en alttaki raf ile masa
uzanabileceği bir yatağın olması idealdir.
Literatür Yayınları, İstanbul.
mekan mı olacağı netleştirilmelidir. Bu
hem de sergileyebilmesi açısından son derece
arasında en az 40 cm. bırakılmalıdır. Oturur
Ancak mekan, yatak koyacak kadar büyük
2. Teknik Öğretmen. (2011). Çalışma Odası,
nedenle tasarımcı ön hazırlık aşamasında
işlevseldir (1; 2).
pozisyondayken rahat ulaşılabilecek rafın
değilse gerektiğinde açılan yataklı koltuk
<http://www.teknikogretmen.org/forum/index.php/topi
yerden yüksekliği ise 135-150 cm. olmalıdır.
tipinde bir mobilya tercih edilmelidir (1).
c,343.0.html> , Erişim tarihi: 15 Şubat 2011.
eylem alanlarını tanımlamalı ve önem sırasına
Çalışma eylem alanının düzenlenmesinde
göre listesini oluşturmalıdır. Ayrıca bu listede
temel kural özellikle oturur pozisyondayken
Masada çalışan kişinin rahat edebilmesi için
birarada yapılabilecek farklı eylemler varsa
çalışan kişinin herşeye kolay erişiminin
ise bu kişinin arkasında kalan bölücü eleman
odası, eylem alanı olarak yaşam odası ya da
onları gruplandırmalıdır. Çalışma odasının
sağlanmasıdır. Bu amaçla mobilyalar L ya da U
ile masa arasında 90 cm. mesafe
yatak odasının bir bölümü şeklinde
konut içerisindeki yeri belirlenirken ise, çatı
plan tipli düzenlenebilir. Masa seçimi
bırakılmalıdır (1;3).
düzenlenebilir. Böyle bir durumda çeşitli
katında ya da bahçeden ulaşılabilir bir
yapılırken bilgisayar kullanmak ve yazı
konumda olmalıdır. Ayrıca bu yerleşim, doğu
yazmak için gerekli alanı aynı anda
ayrı modüller halinde tasarlanması için
özellikle işitsel mahremiyet sağlanmalıdır.
yönünde ve işitsel mahremiyetin sağlanacağı
sağlayabilecek büyüklükte olmalısına özen
yeterli alan olmayabilir. Böyle bir durumda
Ayrıca bu kısımda kullanılacak ekipmanların
biçimde planlanmalıdır (1).
gösterilmelidir. Çalışma masası yerleştirilirken
kütüphane ve dosya dolabı işlevini gören tek
çalışılmadığı zamanlarda görünmemeleri
mekanı en geniş açıda görebilecek konumda
bir ünite tasarlanmalı ve kullanım kolaylığı
estetik açıdan önemlidir. Bu amaçla
seçiminde mekan içerisindeki eylemlere ait
olmalıdır. Masanın duvardan kopuk
sağlanabilmesi için alt kısımlarda kapaklı
çekildiğinde dışarı çıkabilen ve çalışma
kullanıcı gereksinmelerine uygun biçimde
yerleştirilmesi ise daha ferah bir çalışma
dosya dolabı, üst kısımlarda ise kitaplar için
yüzeyi olarak kullanılan raf sistemleri, stor
tercihlerin yapılması önemlidir. Ancak hemen
köşesi yaratılmasını sağlayacaktır (1).
raflar konulmalıdır. Eğer çok amaçlı bu tür
kapaklar sayesinde kullanılmadığı
Çalışma odasıyla ilgili mobilyaların
86
dikdörtgen biçiminde olacaksa ortalama
Bazen çalışma odasında mobilyaların ayrı
Konut yeterince büyük değilse çalışma
Interior Space, Watson-Guptill Publications, New York.
bölücü elemanlar kullanılarak görsel ve
her çalışma odasında çalışma masası, keson,
Çalışma masasının yeri belirlenirken
bir ünite için bile yeterli alan yoksa duvarlara
zamanlarda içindekilerin gizlenmesini
çalışma koltuğu, kitaplık ve dosya dolabının
günışığı masaya yandan gelecek biçimde
raflar konularak depolama alanı
sağlayan depolama alanları, dolap içerisine
olması gerekmektedir. Eğer yeterli alan varsa
olmalıdır. Masanın yerden yüksekliği 73-75
yaratılmalıdır (1).
gizlenen üniteler ya da hareketli bölücü
bu mobilyalara ilave olarak dinlenme için bir
cm., derinliği ise bilgisayar yerleştirilebilecek
köşe yaratılması amacıyla koltuk ve sehpa da
şekilde en az 75 cm. yapılmalıdır. Masanın
çok fazla sayıda kitap olabilir. Böyle bir
konutlarda ise çalışma eylem alanı bir
konulabilir. Çalışma odasının büyük olması
formu kullanım amacına ve mekanın
durumda kütüphanenin birden fazla
mobilyanın parçası olarak da tasarlanabilir.
durumunda televizyon-müzik seti ünitesi,
büyüklüğüne göre değişebilir. Ancak
duvarda ve tavana kadar tasarlanması ilave
Bu tür bir durum için çok işlevli televizyon
Çalışma odasında depolanması gereken
3. Panero, J. ve Zelnik, M. (1979). Human Dimention &
Makale / Çalışma Odası Tasarım Kriterleri
Deniz YAZICIOĞLU
Makale / Çalışma Odası Tasarım Kriterleri
Çalışma odası tasarım kriterleri
elemanlar kullanılabilir. Çok küçük
87
e belki bir tesadüf de olsa toprak ateşe düşer...
‘mavi beyaz’ grubu olarak isimlendirilen çiniler çini
ilk buluşmadır... ilk aşk, ilk danstır... Bu
sanatına yeni bir soluk olarak girmiş ve bu
muhteşem dans yüzyıllar boyu insanoğlunun
teknikler Anadolu’da ilk defa uygulama alanı
suyunu taşımış,aşını pişirmiş, tüm hissettiklerini
bulmuştur. Bu nedenledir ki Beylikler Dönemi ve
üzerindeki ‘sır’ında saklamıştır. Kırılmış ama tekrar
Erken Osmanlı çini sanatı Selçuklu Dönemi ile
yapılmış; bitmeyen bir aşktır bu... ateş ve toprağın
Klasik Osmanlı arasında yeniliğin, farklılığın ve
geçmişten günümüze bir masalıdır... Seramik bu
çeşitliliğin geçiş dönemini oluşturmaktadır.
Uygarlıkların beşiği Anadolu, 8000 yıl öncesine
uygulanan çini bezemeler olmuştur.
Devletin desteğini arkasında hissedensanatçılar,
Osmanlı İmparatorluğu 15. yy ortalarında
gücüne güç, topraklarına toprak katmaya başlar. Bu
her şeyden önce rasyonel düşünen ve davranan
katımlı olmasıdır. Bu bağlamda çininin yapıya
insanlar olarak tanımlayabiliyoruz.
uygulanmasında benimsenen anlayış, kalemişi,
Yaklaşık 600 yıllık bir süreci paylaşarak art arda
malakai yada taş süslemelerden çok farklı değildir.
ait olduğu belirlenen, Çatalhöyük’te çıkan insanlık
bezemelerde çeşitli teknikleri geliştirip
büyüme dönemin çini sanatına da yansır. İznik ili
gelen sanatçı kuşakları, İslam mimarisinde ilk kez,
Mimari plastikte fark edilen belirgin tutumu,
tarihine ait ilk seramik örneklerine ev sahipliği
kullanmışlardır. Dini yapılarda, mozaik
çiniciliğin diyarı haline gelir. Bu dönemde inşa
mimariyi farklı bir bütün olarak kavradıkları için ,
çağdaşı kültür çevreleri kadar, bir bakıma coğrafi
yapmıştır. Anadolu’nun bereketli topraklarında
kompozisyonların her bir parçasını renkli sır veya
edilen tüm yapılarda çini bezemelere yer
Osmanlı mimarlık kültürünü ayrıcalıklı bir
varisi olduğu Bizans mimarisiyle de
yoğrulan seramik, Türk Sanatında ilk olarak
sıratlı boyama teknikleri ile renklendirerek,
verilmekteydi.Çini uygulamalar özellikle Kanuni
formülle ortaya koyabilmişlerdir. Kent siluetini,
karşılaştığımızda, konunun bir zenginlik ve
mimaride kendini göstermiş, mimaride önemli izler
geometrik ve bitkisel motiflere yerverilmiştir. Saray
Dönemi’nde Mimar Sinan’ın yapılarında çini tercih
sokak dokusunu ve yapıları başlı başına etkili kılan
ihtişam gösterisinden öte,bir kimliğin ileri
bırakan yapıların birer şaheser olmasına büyük
ve köşklerde ise modüler olarak hazırlanmış haçvari,
etmesiyle doruk noktasına ulaşır.
bu ayrıcalıkta mimariyi oluşturan unsurlardan
sürülüşü olarak da tanımlayabiliyoruz. Şu halde
katkılarda bulunmuştur.
altıgen, sekizgen, kare ya da dikdörtgen plakalar
herhangi biri öne çıkarak dengeyi bozmuyor; bu
sorun, bölgesel etkileşimler, ulaşılan teknolojik
kullanılmıştır.Üzeri sıratlı, lüster ve minai tekniği ile
kavramaya çalışırken, mekanlar ve hacim arayışları
süreç, yüksek nitelikli yapı teknolojilerinin ölçü ve
düzey, ekonomik güç, vb., sanat tarihçilerinin
mimaride duvar kaplaması olarak kullanılan, yüzeyi
bezenmiş çinilerde, bitkisel motiflerin yanı sıra
kadar, yapıların görsel sunuşlarını da ele almak
esaslarda buluştuğu, bu nedenle de ‘klasik’ olarak
sıklıkla kullandıkları bilinen parametreleri aşan bir
geleneksel motif ve figürlerle bezeli, üzeri sırlı
hayvan ve insan figürleri de kullanılmıştır.
gerekiyor. Çünkü bütünsel etki, sadece ölçülerdeki
tanımladığımız zirveye doğru yükselirken, çini
üslup arayışının göstergesi olduğundan,
büyüklükler ya da ayrıntılardaki teknolojik buluşlarla
dekorasyonun mimarideki payı da yeni ölçülere
büsbütün dikkat çekicidir.
İslam tarihinde yeralan kullanım eşyalarında ve
malzemeye çini adı verilmiştir.
Devletin iktidari ve ekonomik gücüyle doğru
Osmanlı mimarisinde ulaşılan noktayı
orantılı olan çinicilik, Beylikler Dönemi ve Erken
sınırlı kalmıyor; seçkin bir mimari okul yaratılırken,
göre belirlenmiş oluyor. Geniş bir coğrafi alana
en güzel örneklerini İran’a yerleşen Selçuklular ile
Osmanlı’da da etkilerini
başarı,mimari süslemedeki ölçülendirmeyle de öne
yayılarak, Safevi yada Memluk kültür
vermeye başlamıştır. Bu dönemde dünya üzerinde
sürdürmüştür. Selçuklu
çıkıyor. Bir başka deyişle konu, sadece büyük kubbe
çevrelerinden ayrılan mimari plastiğin işlevi dışa
güçlü bir devlet olan Selçuklular, Anadolu’ya
gelneğinden gelen
inşa edebilmek ya da çok renkli, binbir çeşit rumi ya
vururken, çini malzemenin dekorasyndaki yeri ve
uzanarak Anadolu Selçuklu Devleti’ni kurmuştur.
sırlı tuğla ve
da hatayileri yüzeylere işlemek değil; tüm bunları
konumu da kendiliinden belirlenmiştir. O halde,
Anadolulu’ya geçişleriyle beraber birçok alanda
mozaik sistemli
kuşatan ve ölçülendiren bir kimlik duygusuyla
Osmanlı mimarisini sadece çağdaşlarından değil;
büyük bir mimari yapılanma başlamıştır. Yapıların
desenlerin Beylikler
ilgilidir. O güne kadar bilinen inşaat teknolojileriyle
Selçuklu ve Beylik öncülerinden de ayıran başlıca
işlevselliğinin yanı sıra Selçuklu mimarisine kimlik
Dönemi’nde kullanımı
süsleyici unsurları üstün bir tasarım anlayışıyla
çizgilerden biri, mimari süslemedeki katkı
kazandıran başlıca özellikler; içinde ve dışında
daha çok
birleştirdikleri için klasik çağın Osmanlı ustalarını,
paylarının daha ince bir duyarlılıkla bütüne
Türk sanatında önemli bir yere sahip olan çini,
88
tekniklerin yanısıra renkli sır ve sıratlı tekniği olan
V
masalın en büyük kahramanıdır.
Sanat kimi zaman bir mermerin içinde, kimi
zaman bir fırçanın ucunda, kimi zaman da bir
kalemin... Seramik sanatı insan ihtiyacını
karşılarken onun evine, sarayına, camisine,
kilisesine can vermiş, ustaların elinde şekillenmiş
bir sanattır, bir yaşam biçimidir.Geçmişteki
seramiğin yapım amacı neyse günmüzde de
aynıdır. Ama esas olan, toprakla ateşin aşkıdır. Bu
aşk daha yüzyıllar boyu devam edecek ...
Ve hep bir görsel şölen olacaktır...
minarelere yansımıştır. Erken Osmanlıda ise bu
Makale / Mimaride Geleneksel Bir Sanat: Çini
Özlem ALKAN
Makale / Mimaride Geleneksel Bir Sanat: Çini
Mimaride geleneksel bir sanat: Çini
89
Bir Kongre Deneyimi: ÇEVRE-TASARIM KONGRESİ 2013
İzmir Ekonomi Üniversitesi, İçmimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü Araş. Gör.
Hande ATMACA, Araş. Gör. Oylum DİKMEN ve Araş. Gör. Selin GÜLDEN
U
ludağ Üniversitesi Mimarlık Bölümü ve Yıldız
Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü tarafından
ikincisi düzenlenen, 12-13 Aralık 2013 tarihlerinde
gerçekleşen ve Uludağ Üniversitesi’nin ev sahipliği
yaptığı Çevre-Tasarım Kongresi 2013’e İzmir
Ekonomi Üniversitesi İçmimarlık ve Çevre Tasarımı
Bölümü Araştırma Görevlileri Hande Atmaca, Oylum
Dikmen ve Selin Gülden katılım göstermişlerdir.
Dünyada yoğun olarak yaşanan çevre sorunları
ve bu sorunlara yönelik çözüm arayışları insanların
ve sağlıklı yaşamın devamını sağlayabilmek amacıyla
sürekli gündemde bulunmaktadır. Çevre sistemleri,
insanların en önemli eylemlerinden biri olan tasarım
eyleminin biçimlenmesinde de hem bir araç hem de
bir süreç olarak değerlendirilmektedir. Bu bağlamda
her tasarım eylemini de çevre sistemlerinin bütünü
içinde değerlendirmek gerekmektedir. Daha kaliteli,
daha sağlıklı yaşanabilen ve gelecek kuşakların da
gereksinimlerini karşılayabilmelerine olanak
tanıyacak çevrelerin ölçütleri bilim adamları ve konu
ile ilgili araştırmacılar tarafından sürekli olarak
tartışılmaktadır. “Sağlıklı Çevre-Sağlıklı Tasarım” ana
temalı kongrede, sağlıklı çevrenin biçimlenmesinde
sağlıklı tasarımı yönlendiren aktör olarak insan, ana
kavramlar olarak eğitim ve politika, çağdaş
gelişmelere uyum sağlamak açısından da teknoloji
kullanımı tartışma konularını oluşturmaktadır [1].
İzmir Ekonomi Üniversitesi İçmimarlık ve Çevre
Tasarımı Bölümü’nde Araştırma Görevliliği yapan ve
aynı zamanda İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık
Hande ATMACA, Araş. Gör. Oylum DİKMEN ve Araş. Gör. Selin GÜLDEN
Tarihi Bölümü’nde doktora eğitimine devam eden
Hande Atmaca; İzmir Ekonomi Üniversitesi Tasarım
Çalışmaları YL programında Doç. Dr. Deniz Hasırcı ile
birlikte gerçekleştirdiği tez çalışmasından geliştirdiği
“Kontrol Hissinin Hastanelerdeki Sancı ve Doğum
Odalarındaki Önemi ve Tasarım Üzerindeki Etkileri
(User Centered Approaches to Birth Environments in
Hospitals)” başlıklı bildirisini sunmuştur. Bu çalışma,
günümüzde doğumun doğal seyrinden
farklılaşması, medikal yöntemlerle gerçekleştirilen
doğumun yaygınlaşmasının sağlık otoriteleri
tarafından eleştirilen bir sorun haline gelmesi
konusu üzerinde yoğunlaşmaktadır. Doğumun
evden hastaneye taşınmasıyla anne adayı hasta,
doğum ise patolojik bir olay olarak görülmeye
başlanmıştır. Hastaneler ise bu durumun sonucu
olarak anne ve bebeğin sağlığını gözetirken sıklıkla,
anne, bebek ve ailenin sosyal ve psikolojik
gereksinimlerini göz ardı etmişlerdir. National Birth
Trust’a göre, annenin doğum öncesi psikolojik
durumunun doğum üzerinde ve sonrasında,
doğumun kolaylığında ve anne-bebek ilişkisi
üzerinde birçok etkisi bulunmaktadır. Aynı çalışmalar
kadınların doğum deneyimlerinde kontrol hissine
ihtiyaç duyduklarının ve çevresel kontrolün de
bunlardan en önemlilerinden olduğunu
göstermektedir [2]. Hastaneler ise kadınların doğum
süresince en pasif aktör oldukları yerlerdir. Kontrol
hissinin eksikliği hastane mekanlarında stres ve
negatif sağlık sonuçları doğurmaktadır. Çalışmanın
amacı, yapılı çevrenin daha iyi bir doğum
deneyimine katkısı olup olmadığını araştırmaktır. İç
mekan elemanlarından hangilerinin kadınlar
üzerinde ne şekilde etkileri olduğunu görmek
amaçlanmaktadır. Uygulamalı bir örnek olay
incelemesi gerçekleştirilen bu çalışmada, sonuçlara
göre içmimari elemanlarının ve kontrol hissinin
doğum deneyimine pozitif etkileri bulunduğu
anlaşılmaktadır [3].
İzmir Ekonomi Üniversitesi İçmimarlık ve Çevre
Tasarımı Bölümü’nde Araştırma Görevliliği yapan ve
aynı zamanda İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü
Mimarlık Bölümü’nde doktora eğitimine devam
eden Oylum Dikmen; doktora programı ders
aşaması sırasında gerçekleştirdiği akademik bir
çalışmasından geliştirdiği “Çocuk Bakış Açısından
Doğal ve Sağlıklı Çevrede Oyun Alanı Tasarımı
(Outdoor Playground Design from the Children
Perspective)” başlıklı bildirisini sunmuştur. Bu
çalışma, pek çok çalışmadan yola çıkarak doğanın
insan yaşamının vazgeçilmez bir parçası olduğu
konusu üzerinde yoğunlaşmaktadır. Fakat
günümüzde pek çok insan özellikle şehirlerde
yağayan çocuklar, gelişen ve iç mekan bağlantılı
aktiviteler sunan teknoloji nedeniyle doğa ile olan
Design on the Satisfaction Level of Workers: A PostOccupancy Study)” başlıklı bildirisini sunmuştur. Bu
çalışma, çalışan profilinin en büyük yüzdesini
oluşturan ve önümüzdeki 20 yılda da bu özelliğini
koruyacak olan Y Kuşağı, sahip oldukları farklı vizyon,
ihtiyaçlar ve beklentiler ile iş mekanlarını değişime
zorlaması konusu üzerinde yoğunlaşmaktadır. İşin
bağlamı ve doğası, çalışanların demografik yapısının
da değişimiyle farklılığa uğramaktadır. Bu çalışma, iş
mekanı tasarımı ve bunun çalışanların memnuniyeti
üzerindeki etkilerinin demografik yapının
karşılaştırılmasıyla çevre-davranış araştırmaları
bağlamında analizini içermekte ve bu konulara
araştırma odaklı bir analiz ve tartışma getirmeye
çalışmaktadır. Temel araştırma sorusu, çevre-davranış
alanında yakın zamanda yapılan insan, toplum ve
çevrenin birbirleri üzerinde karşılıklı etkileri olduğu
üzerindeki araştırmalara da dayanarak iş mekanı
tasarımının ve farklı demografik yapıdaki çalışanların
birbirini nasıl etkilediği üzerine yoğunlaşmıştır. Bu
araştırma, belirlenen hedefe ulaşabilmek için üç ana
başlıkta toplanabilen, çevre-davranış araştırmaları, iş
mekanı tasarımı ve çalışanların demografik
yapılarının analizi konularında literatür taraması
çalışmalarını içermektedir. Bu çalışmada temel
hedefe ulaşabilmek ve temel araştırma sorusuna
cevap alabilmek adına, Kullanım Sürecinde
Değerlendirme (KSD) çalışması uygulanmıştır ve
sonuçlar iş mekanlarının tasarımının çalışanların
memnuniyeti üzerinde önemli bir etkisi olduğunu
ortaya koymuştur. İş mekanının boyut, malzeme ve
mobilya, hava kalitesi, sıcaklık, gürültü, ışık ve bilgi
teknolojileri kaynakları gibi özelliklerini içeren genel
kalitesi çok önemli bulunmuş ve iş performansı
üzerinde negatif ve pozitif etkileri olduğu
görülmüştür. Ayrıca, Y Kuşağı, X Kuşağı ve Baby
Boomer gibi farklı özelliklere sahip kuşaklara ait
çalışanların iş mekanlarının işlevsel performansını
değerlendirmede değişik fikirlere sahip olduğu
görülmüş ve bu da memnuniyet seviyelerindeki
farklılıkları açığa çıkarmıştır [5].
Bilimsel kurulunu çoğunlukla Mimarlık olmak
üzere, Makine Mühendisliği, Çevre Mühendisliği,
Elektronik Mühendisliği ve Tıp gibi bölümlerden
gelen akademisyenlerin oluşturduğu kongrede
katılım da çoğunlukla Mimarlık, Şehir ve Bölge
Planlama ve Mühendislik gibi alanlardan olmuştur.
İçmimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü’nden katılım
gösteren ve çalışmaları da hem bilimsel kuruldaki
akademisyenler hem de katılımcılar tarafından
oldukça ilgi gören Hande Atmaca, Oylum Dikmen ve
Selin Gülden; bu alanın da özellikle Çevre Tasarım
İlişkileri, Çevre Davranış Araştırmaları ve Çevresel
Psikoloji gibi konulardaki bakış açısının gerekliliğini
ve katkısının önemini göstermişlerdir.
Kaynaklar:
[1] Çevre Tasarım Kongresi 2013, http://www.cevretasarimkongresi2013.org/
[2] The National Childbirth Trust. (2003). Creating a beter birth environment: Women’s
views about the design and facilities in maternity units: A national survey. London,
England: Mary Newburn and Debbie Singh.
[3] Atmaca, H. & Hasırcı D. (2013). Kontrol Hissinin Hastanelerdeki Sancı ve Doğum
Odalarındaki Önemi ve Tasarım Üzerindeki Etkileri. Çevre Tasarım Kongresi 2013. 363372. ISBN: 978-605-85548-0-1
Makale - Haber / Bir Kongre Deneyimi: Çevre Tasarım Kongresi 2013
Makale - Haber / Bir Kongre Deneyimi: Çevre Tasarım Kongresi 2013
90
Bir kongre deneyimi: Çevre Tasarım Kongresi 2013
ilişkilerini kaybetmeye başlamışlardır. Bunun sonucu
olarak çocuklar dış mekanda daha az zaman
geçirmekte ve bu pek çok davranış bozukluğuna
neden olmaktadır. Bunu önlemek için çocukların
doğa ile olan iletişimlerini sağlamak gerekmektedir.
Hedef çocuklar olduğu zaman bunu sağlayabilecek
en önemli elemanlardan biri oyundur. Oyun ile doğa
ilişkisini sağlama durumu, çocukların ihtiyaçlarını
karşılayacak özelliklere sahip dış mekan oyun alanları
tasarlayarak olabilir. Çocukların tecrübelerinden
yararlanmak ve onları kendi oyun alanlarının
tasarımına dahil etmek onların bu mekanları daha
çok kullanmalarını sağlamak açısından büyük bir
yarar sağlayabilir. Çocuklar oyun alanlarının
kullanıcıları oldukları halde genellikle bu mekanlar
hakkında hiçbir söz hakları yoktur. Bu çalışmanın
amacı, çocukların dış mekan oyunlarındaki
deneyimlerini gözlemlemek, çocuk ile dış mekan
oyun alanı ilişkisini incelemek ve çocukların fikirlerini
de dikkate alarak onları kendi oyun alanı
tasarımlarına dahil etmektir. Alan çalışması
gerçekleştirilen bu çalışmada, sonuçlar kafalarındaki
soyut fikirleri yazılı ve sözlü olarak aktarabilen
çocukların bir tasarım partneri olarak tasarım
sürecine dahil edilebileceklerini kanıtlamaktadır [4].
İzmir Ekonomi Üniversitesi İçmimarlık ve Çevre
Tasarımı Bölümü’nde Araştırma Görevliliği yapan ve
aynı zamanda İstanbul Teknik Üniversitesi Endüstri
Ürünleri Tasarımı Bölümü’nde doktora eğitimine
devam eden Selin Gülden; doktora programı ders
aşaması sırasında gerçekleştirdiği akademik bir
çalışmasından geliştirdiği “İş Mekanı Tasarımının
Çalışanların Memnuniyeti Üzerindeki Etkisinin
Araştırılması: Kullanım Sürecinde Değerlendirme
(KSD) Çalışması (Exploring the Effects of Workplace
[4] Dikmen, O. (2013). Çocuk Bakış Açısından Doğal ve Sağlıklı Çevrede Oyun Alanı
Tasarımı. Çevre Tasarım Kongresi 2013. 297-308. ISBN: 978-605-85548-0-1
[5] Gülden, S. (2013). İş Mekanı Tasarımının Çalışanların Memnuniyeti Üzerindeki
Etkisinin Araştırılması: Kullanım Sürecinde Değerlendirme (KSD) Çalışması. Çevre
Tasarım Kongresi 2013. 373-384. ISBN: 978-605-85548-0-1
91
başlıklar ile sürdürülecektir.
Üniversitesi’nin kuruluş yıllarında ek binası olarak yapılmış
sürecinin, her alanda olduğu gibi içmimarlık eğitimine
Not: Bu açılımları içine alan eğitim sürecinde,
ve Mühendislik Yüksek Okulu için inşaa edilmiş olan)
yansımalarını irdelemek ve yorumlamak da yazılarımda
fakülteleşme aşaması ile beraber, kurumun ve bölümün
Kadıköy-Acıbadem’deki binaya taşınmak oldukça
gerçek bir yaklaşımı oluşturacaktır. Bu bölümde anlatım;
sanki tekrar ve yeni eğitime açılması gibi, kurumsal ve
üzüntülü, sıkıntılı ve zor olmuştur.
a) Yeni binaya taşınma ile yerleşim ve donatım
sürecindeki çalışmalar,
akademik yapılanma ile ilgili, heyecanlı ve sancılı oluşum
alanı daha fazla olan bu yapı, o gün ki haliyle Güzel
öğretimin yıpratılmadan sürdürülmesi çabalarındaki
Sanatlar Kurumu için elverişli bir yapı olmadığı biliniyordu.
Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü’nün kurluşunun
sonuç başarılar, sorumluluk bilinci taşıyan her eğiticinin
Dört kattan oluşan ve beş bölüm eğitimine mekan
oluşturduğu sorunların giderilmesi çalışmaları,
(öğretim elemanlarının) kurum-bölüm-meslek-sanat ve
oluşturması için gerekli (derslikler - atölyeler-öğretim üye
eğitimde etkileri,
tasarıma olan sevgisi ve bağlılığı ile açıklanabilir olduğunu
odaları - yönetim odaları - öğretim - personel - muhasebe
kendi eğitim koşullarını olduğunca yeterli kılmaya
(yönetici görevimdeki sorumluluk anlayışım gereği)
odaları, toplantı ve sergi salonları, depolar, kütüphaneler,
çalışarak, meslek sevigisi ve irade gücünün önderlik
Bölümü yönetiminde kurulan
belirtmeyi görev sayıyorum.
öğrenci kantini ve yemekhane gibi) sayısal ve metrekare
ettiğini belirtmeyi görev sayıyorum.
Endüstri Ürünleri Tasarımı
undan önceki 4 bölümde‘İçmimarlık Tarihine Bir
d) Eğitimde yeni program geliştirme çalışmaları,
Bakış’başlığı altında ele aldığım İçmimarlık Eğitimi
e) Tasarım eğitim ve etkinlikler ile sergi vb
çalışmaların yer aldığı,
a) Yeni binaya taşınma; Yerleşim – Donatım
(Kadıköy-Acıbadem): Beşiktaş-Akaretler’deki, küçük ama
çok sıcak bir sanat-tasarım eğitimi kurumu binasından
olarak yeterli olmayan bir binayla karşılaşmak oldukça
şaşırtıcı bir durumdu. (Bakımsız, eski bir bina)
Not: Bir ‘emrivaki’ gibi yorumlanabilecek bu durum,
Hacim-Form-Renk deneysel çalışmadan.
• Ortam, bülümün gelişmesine olanak sağlamasının
b) İçmimarlık
Bölümünün eğitimdeki etkileri: IV.
tartışılacağı bir mekanlar bütünüdür ki, 3. katın diğer
Bölümde anlattığım (yaptığım mücadele sonucu)
yarısı yeni kurulan Edüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü’nün
eğitimin devamı sağlanmış olmasına rağmen, İçmimarlık
eğitim alanları olarak ayrılmıştır.
Bölümü’nün eski gerçek bütünlüğüne kavuşması için
Okulu’nu kuruluşundan (1957), Marmara Üniversitesi
yönetici konumundaki kişilerin birkaç destek öğretim
Güzel Sanatlar Fakültesi’ne bağlanması ile devam (ve
üyesinin fikirleri ile kurumlararası bina takası gerçekleştiren
kurumun Beşiktaş-Akaretler’den, Kadıköy-Acıbadem’e
oluşum iyi niyetle başlayan ama yanlış öngörülerinin
bir mekanın olmadığı durumda eksikliği sonraları
kuruluşu gerçekleştirilen Endüstri Ürünleri Tasarımı
taşınmasını da içine alan) süreçte (1983-1985) yoğun ve
sonucunda (Konu IV. bölümde anlatılmıştır) taşınma
bahçede bir baraka kurularak ve iki bölümün ortak
Bölümü’nün Fakülte planında önde tutularak, önce
önemli olgulara sahne olan kurumun tarihsel içeriğine
planlamasında,
kullanabileceği, pratik, sınırlı ölçüdeki çalışma alanıyla
“Endüstri Ürünleri Tasarım ve İçmimarlık Bölümü”olarak
• Tasarım sürecinde uygulama-araştırma atölyesi için
sürdürdüğümüz çalışmaların yoğunluğuna rağmen
eğitimin oldukça zor sürdürülmesi sağlanmıştır. Ahşap
isimlendirilmesi ve Bölümün başına (profesörlük
katında, bir hole bağlı koridor üzerinde üç derslikle bir
atölyesine daha sonra bir metal atölyesi de ikinci bir
kadrosonun verilmesiyle) Şermin Alyanak’ın Bölüm
eğitiminin ikinci dönemi olarak ele alınmasının uygun
adet genişçe oda (öğretim elemanları için; kadrolu ve ek
baraka bölümü kurularak geliştirilmiştir.
Başkanı yapılması ile olumsuz görüşler devam etmiştir.
olacağını düşündüğüm süreci (1983-1993) ve (1994-2014)
görevle gelen öğretim görevlilerinin birlikte
yıl aralıklarında 2 veya 3 bölüm olarak çeşitli olgular ve
oturabilecekleri) 8-10 kişi için yer aldığı bir eğitim mekanı
daha geniş olanaklar ölçüsünde; temrin çalışma
düzeltilmesi için yapılan girişimlerimizin sonunda
örneklerle açıklamaya çalışacağım.
İçmimarlık Bölüm için planmıştır.
tezgahları, ahşap kesim-pres-mortaj-cila gibi çalışmaları
yapılan yanlışlığın anlaşıldığı ve bölüm isminin
içine alan oluşturulmuş, plastik ve metal atölyesi
İçmimarlık ve Endüstri Ürünleri Tasarı Bölümü olduğu
donanımlara rağmen tüm diğer bölümlerdeki öğretim
eklenmiş, öğrencilerin her yıl eğitimdeki tasarımlarını
şekliyle yürütülmüştür, ki bu da hala yanlış bir
elemanları gibi İçmimarlık Bölümü öğretim elemanları da
uygulayarak, staj yapmaları sağlanmıştır.
uygulamadır. Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümü
paralel olarak anatmaya çalıştım.
• İçmimarlık Eğitimi için ayrılan alan, 4 katlı binanın 3.
Bu sayıdan itibaren aynı kurumda, içmimarlık
Not: Bu dönemleri açıklarken, ülke koşullarının, sosyalpolitik-ekonomik etkilerinin, genel eğitim sisteminin (orta
öğretim devamında ve yüksek öğretim bağlamında) dünya-
92
1985-1986’da çevresi açık, fazla bina olmayan, yeşil
ve yeniliklerin getirdiği zorlu çalışmalarda eğitim-
b) İçmimarlık bölümü yönetiminde yeni kurulan
c) Akademik ünvan ile yükseltilmelerin ilgili yarattığı
tarihini, öncelikle Devlet Tatbiki Güzel Sanatlar Yüksek
değeri olan binadan) çıkarılarak, (Yıldız Teknik
batı ölçeğindeki teknolojik gelişim ve ileşitim ile globalleşme
yeni oluşum ve eğitim kadroları ile ilgili çalışmalar,
B
(Dolmabahçe Sarayı’nın ek yapılarından olup tarihsel bir
• Yeni ve pek yeterli olmayan bina, hacim ve
Kavramsal Sanat Çalışması
sunumu (1991-1992)
öğrencilerle.
Not: Eski binada (Beşiktaş’ta) Atölye alanları yine de
Makale / Türkiye’de İçmimarlık Tarihine Bir Bakış
Nurten UNANSAL
Makale / Türkiye’de İçmimarlık Tarihine Bir Bakış
Türkiye’de içmimarlık tarihine bir bakış - V
Bir sonraki aşamada, bu yanlış durumun
93
• Proje anlatım teknikleri
İçmimarlık Bölümü’nün ardındaki bağlantısı kaldırılmış.
• Kuramsal (yeni bilgiler katılma amacıyla kuramsal
İçmimarlık Bölümü rahat bırakılmış ve tekrar gerçek
• Renk ışık
• Ergonomi bilgileri (insan bilim)
Ancak YÖK nezdinde bütün bölümler içlerinde ana
• Teknik donatım (yapı fiziği, aydınlatma,
sanat dalı veya dalları oluşturmak durumunda kalarak
havalandırma, ısıtma vb)
devam ederken, İçmimarlık da önce eğitimde‘Ana Sanat
Dalı’olarak yapılaşmış ve yönetimde İçmimarlık Bölümü
• Malzeme bilgisi, maliyet uygulama atölye
olarak bütünlüğünü korumuştur. Bu arada yaklaşık
• Tasarım da geniş sanatsal kültüre ek bilgiler
sağlayacak seçmeli ders konuları (tekstil, grafik, fotoğraf,
1975-1978-1983’te Bölüm Başkanı olarak görev
yaptığım, yönetim görevimden bir süre için ayrılarak
Kavramsal Sanat Sergi Sunumu, geçmişten günümüze insan-çevre-mekan ilişkilerini; tarih-zaman-yaşam-kültürle birleştirmesi. (1991-1992)
sahne tasarımı, heykel, resim vb)
Kavramsal Tasarım Çalışması
sergisinden, form ve malzemeden
işlevselliğe, Ocak 1990.
1985 ile 1987 yılına kadar (Ana Sanat Dalı) başkanlığı
sağlanmıştır. 1986’dan itibaren sırayla Birol Köseoğlu, İnci
sosyal beklentiler gereğini yerine getirmek mezunların
• Sosyal psikoloji
özellikle 3. ve 4. sınıfta uygulanan hacim tasarımda hacim-
yaptığımı Şermin Alyanak Endüstri Tasarımı Bölüm
Deniz Ilgın, Meltem Eti kadroya katılmıştır. Aynı yıllarda
donanımlarının yaşamdaki sosyal ekonomik ve sanatsal
• Davranış bilimi
form ve renklendirme prensiplerinin çağdaş eğitim
Başkanlığı’na getirilerek 1987’’ın profesörlük kadrosunu
Mimar Emel İşleyen araştırma görevlisi olarak rektörlük
yaşamdaki gelişmelere paralel eğitim almaları ve toplum
gibi derslerle, kuramsal bilgi ve tasarım proje ders
sistemleri çerçevesinde programa alınarak eğitim ve
(prosedür gereği aldığı için) bölüm başkanlığı yaptığı
önerisiyle kadroya katılmıştır. Bu konu sınavsız göreve
yaşam kültürünün gelişmesinde önder olmaları adına
yılları belirtmek gerekiyor.
alınmanın yönetmeliğe ayrıkı bir uygulama oluşu
çok yönlü eğitilmeleri gerektiğini savunduğumuz uzun
nedeniyle bölümde sıkıntılı bir ortama sebebiyet
süreli sık toplantılar yaparak çalışmalarımızı sürdürdük.
Tarihi, Yabancı Dil vb gibi ders başlıkları ile bilgi
doçentlik ünvanımdan yükseltilerek, asıl hakkım olan
vermiştir. Bu durum ne yazık ki yanlış bir örnek olarak
Bu noktada bölüm başkanı olarak yönetici konumumla
birikimi sağlayacak konuları 4 yıllık eğitimde yıllara
bölümde yetişen asistanlıktan öğretim üyeliğine geçen
profesörlük ünvanım 1992 yılında düzeltilerek verilmiştir.
anılarda yer etmiş olmakla beraber zamanla, ortak
ve deneyim kazanmış bir öğretim üyesi olarak genç
dağıtarak temelden sonuca varmak üzere bölüm
(1969) Nurten Unansal’ın başlattığı yenilikler
kurum dışından öğretim üye ve uzman görevlilerin görev
çalışma anlayışı ve başarılara katılımla iletişim
öğretim kadrosuna düşüncelerimi anlatmak onların fikir
kurulundan geçirerek genel yönetim kurullarında
kapsamındadır. Bu çalışmalar, mekan tasarımında ve
almasını sağlamış, (yapı bilgisi-statik gibi konular için) ve
doğrulanmıştır.
ve beklentilerini de almak öncelikli düsturum olmuş ikna
kabulü sağlanmıştır.
mobilya tasarımında (amaç-işlev-kullanım-eylem-
temel teknik bilgi adına tasarı geometri, yapı fiziği-
ölçü-teknik-anlatım araştırmaları) yanında
aydınlatma ve tesisat donanım konularında eğitimi uzman
eğitiminde Tatbiki GSYO programlarında birinci
‘form’-‘renk’ ‘form’-‘malzeme’ ve konstrüktif
öğretim üyeleriyle güçlendirmiştir. Bu eğitimlerle 1972’den
aşamada yapılan reformlardan sonraki ikinci önemli
bütünlüğünün sağlanmasında tasarım ilkelerinin
başlayarak 1985 ile 1993’e kadar çeşitli organizasyonlarla
reform hareketi olmuştur. Bu yenileme hareketi daha
kuramsal olarak da program içeriğine alınarak proje ile
içmimarlık eğitimi sürdürülmüştür. Öğrencilere yeni ufuklar
sonraki yıllarda geliştirilerek devam etmiştir.
birlikte araştırma uygulama deney gibi yöntemlerle
açarak eğitimin saygın durumu korunmuştur.
Not: Öğretim üyeliği görevimde, 1983’te aldığım
c) Akademik ünvan ve yükseltilmelerle ilgili
oluşum ile eğitim kadrosunda gelişimler: Eğitim
kadrosu sayısal olarak yeterli görülse de, o yıllarda
94
tasarım ilkeleri kuram ve yöntemleri)
bütünlüğüne kavuşmuştur. (1985-1990)
d) Eğitim plan program geliştirme çalışmaları:
edici çabalarımla önderlik yaptığım günler çok yoğun
geçmiştir.
doçent konumunda olan öğretim üyesi sayısı az
1986-88 yıllarını kapsayan zaman diliminde dersilk
olduğu için, bu öğretim üyelerinin önderi konumunda
atölye konularındak (yerleşme-ders uygulama ile)
biri olarak, onların yetiştirilmesi ve aynı zamanda
çabalarla eğitim sürdürülürken çağdaş eğitimde ileriye
derslerin yapılması gibi zorlu bir görev başırılı bir
yönelik gelşime çalışmaları yapılması gereği ile
• Temel bilgiler (teknik ve sanatsal)
şekilde yürütülmüştür.
tarafımdan tekrar öneriler hazırlanmıştır. Eğitimde
• İçmimarlık-Tasarım proje uygulama (hacim-
Not: görev dağılımı ile ilgili açıklama ileride yapılacaktır.
içmimarlık alanında tasarım ilkeleri bağlamında (bilimsel
Bu arada bölüm kadro sayısını arttırarak öğretim
teknik sanatsal değerler içeren yeni bilgilerin katılması
üyesi yetiştirmek üzere (yeni adıyla araştırma
gereğini yaptığım araştırmalar ve yurt içi yurt dışı eğitim
görevlilerini) sınav açarak eğitime katılmaları
uygulama programlarındaki incelemelerle içmimarlıkta
Bu gelişme programlarında izlenen yol yöntem ve
eğitim genel başlıklar ve dersler:
mobilya)
grupları hazırlayarak program oluşturulmuştur.
Ayrıca kurum, ortak genel kültür dersleri Sanat
Bu program gelişmelerindeki yenilikler içmimarlık
Not: Reform çalışmaları ilk aşamada 1957 yılından
itibaren uygulanan programlarda derslerin içerikleri ile
öğretime temel ilkeler adına kazandırılmasından söz
ederek başlamak yerinde olacaktır.
Not: Bu yeni çalışmalar (daha ilkeli yöntemlerle
konferanslarla, eğitim gezileriyle, seminerlerle, sergilerle
desteklemek için de organizasyonlar yapmıştır.
Not: Bölüm mimarlık bilgi birikimini geliştirmek için
bilgi ve tasarım geliştirmesi çalışmalarıdır.
Not: Her zaman daha iyi ve yeterli bilgi - beceri sahibi
Tasarım eğitiminde yeni yaklaşım ve sergi etkinlikleri
• Teknik-konstrüktif bilgiler (Konstrüksiyon)
kapsam ve konu çeşitlerinde başlayan yeniliklerle olmuştur.
içmimarlar yetiştirmeyi amaç edinen İçmimarlık Bölümü
Bu yıllar içinde programlar içeriğine uygun olarak
• Bina tasarımı, mimarlık kültürü yapı
Bu noktada anlatıma 1972-72 yılları başlangıç olmak üzere
devamlı programlarını yenilemeyi amaç edinmiş ve
temel eğitim sanat ve teknik dersleri ile destek
(buluş-kompozisyon dersi adıyla yürütülen derslerde)
sağlamıştır. Derslerdeki bilgi birikimini sağlarken
teknik ve uygulama derslerinde proje tasarım
konstrüksiyonu bilgileri
Makale / Türkiye’de İçmimarlık Tarihine Bir Bakış
Makale / Türkiye’de İçmimarlık Tarihine Bir Bakış
formalitelerin tamamlandığının kabulünden sonra
95
Makale / Türkiye’de İçmimarlık Tarihine Bir Bakış
Kavramsal Tasarım
çalışmalarından
örnekler.
çalışmaları devam ederken eğitime öğrencilerin
Bu beşinci bölümde, 1983 1993 yıl aralığında
tarihsel toplumsal sosyal ekonomik, psikolojik
yaşadığımız eğitim, öğretim ve etkinliklerle oldukça
anlamda bilimsel ve teknik disiplin ve sanatsal bilgi
zorlu ancak bir o kadar coşkulu ve başarılı yılları,
birikimlerini arttırmak geliştirmek yaratıcı düşünce
içmimarlık eğitim değerlerini ilgililere sunmak
ve yetilerini kullanmalarını sağlamak amacıyla
istedim. Bir sonraki açıklamalarıma başlangıç olarak
araştırma çalışmaları yapmasını bilgi ve becerilerini
önemli bir sürece geçiş yılları ise 1993-94 yılları itibari
sergileyeceklerini kavramsal konularda besleyerek
ile devam eden süreçtir. 1993-2003 ve 2004-2014
desteklemek amacıyla sanat tasarım bağlamında
olarak devam edecektir.
çeşitli anlatım teknikleriyle (2 ve 3 boyutlu)
Fakültesi’nde yapılıyordu. Kurum Ana Sanat Dalı
çalışmalar yaptırmayı da programa aldık. Bu
başkanları, bölüm başkanları, eğitimle ilgili her türlü
Acıbadem’deki arazide kullandığımız binaya bitişik
özellikteki serbest tasarım çalışmaları, (1989-1990-
yönetimsel kurul toplantılarına katılıyorlardı. Zorlu bir
yapılaması öngörülen fakülte binası bu süreç (1990)
1992 yılları’da) proje dersleri kapsamında ilk kez
yürütme süreci olmasına rağmen, aldığımız öğrenciler
içinde inşaata başlamıştır. Önemli bir aşaması
tarafımdan ele alınmış ve sergileme ile ilgiye
için eğitim ve araştırma başarılı bir şekilde
tamamlandıktan sonra (kaba inşaat olarak) oldukça dar
sunulmuştur. (Bu çalışmalar TRT 2 kanalı için
tamamlanmıştır. Sosyal Bilimler Enstitüsü’ne bağlı olarak
koşullarda devam eden bölüm eğitimlerinin daha iyi
yapılan bir röportajla belgelenmiştir, 1991-1992).
sürmüş olan eğitim, 1992 yılında 3837 sayılı yasa ile
koşullara kovuşturulması için yeni binaya geçiş
Kavramsal konulardaki çalışmalada,kurumda diğer
Marmara Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı olarak Güzel
planlarının yapılması ele alınmıştır. 1993 yılında yeni
bölümlerde de diğer çevrelerde çok ilgi çekmiştir.
Sanatlar Enstitüsü’nün kurulmasıyla asıl benliğine
binaya geçiş-taşınma çalışmaları başlamış ancak binanın
kavuşmuştur. Eğitimin tüm işleyişi kendi binamızda
nasıl kullanılacağı konusunda oldukça yoğun fikir
gerçekleşmeye başlamıştır.
tartışmaları ve çatışmalar yaşanmıştır.
Lisansüstü eğitim
Kurumda 1985 yılında yüksek lisans, yeterlik-doktora
96
Belli olguları baz alarak, anlatmaya çalıştığım 2
Marmara Üniversitesi olarak kuruma verilen Kadıköy
Bundan sonraki anlatımlarımda, 1993-2014 yılları
eğitimi Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’ne
dönemi (DTGSYO ve MÜGSF) bölümlere yıllara
arasındaki kurum ve bölümün tarihsel sürecini iki
bağlı olarak başlatılmıştır. Bu öğrenci girişleri ile sınavlar
ayırarak içmimarlık tarihinin önemli olgu ve
bölüm halinde, önemli olay ve olgularla sizlere
enstütünün yer aldığı Bahçelievler’deki İdari Bilimler
gelişmelerini belli yıl aralıklarıyla anlatmaya çalıştım.
aktarmaya çalışacağım.
Dünyadan / Mekan Tasarım
Berrima evi sosyal etkileşimi teşvik ediyor
P
ark+Associates firması, Singapur’da bir aile
için Berrima Evinin tasarımını yaptı. Uzun ve
dar boşluklarla belirgin hale getirilen duvarlar,
sosyal etkileşimi ve görsel bağlantı teşvik edecek
şekilde tasarlanan evde tekrarlanan bir özelliktir.
Uzunlamasına üçe bölünen ev, etrafı tam boy
sürmeli cam kapılarla çevrili olan avluya çıkan iki
Fotoğraflar: Derek Swalwell
Tasarımı Park+Associates firması
tarafından yapılan Berrima Evi
98
kanada ayrılıyor.
Dünyadan / Mekan Tasarım
Fotoğraflar: Marcelo Donadussi
Tasarımı Estudio 30 51
tarafından yapılan El Té Çay evi
El TÉ ile çay dünyasına yolculuk
studio 30 51’den Gustavo Sbardelotto
E
dalıp gitme fikrinden doğdu. Çayın tüm renkleri,
ilgisini uyandıracak görsel bir çekiciliğe ihtiyacı
ile Mariana Bogarin, Brezilya’nın Porto
nitelikleri ve kokuları, bu ortamı yaratmak için bir
vardı. Bu nedenle görsel iletişim öğesi ile mimari
Alegre kendtinde El Té adı verilen bir çay
başlangıç noktasıydı. Renkli otların en önemli öğe arasında bir sinerji bulunmaya çalışıldı.
evinin tasarımını yaptılar.
olduğu yerlerde nötür bir temel olarak davranan
Porto Allegre’nin en önemli ticari
galerilerinden birinde bulunan El té-Casa de chás
ahşap projenin en önemli malzemesi seçildi.
Dükkanın ismi olarak seçilen ve ‘çay’ anlamına
gelen ‘El TÉ’ sözcüklerinin grafik temsilinden
Vitrin görsel olarak, dükkanın yan kapısının duvarı hareketle çay evinin, hem görsel iletişim unsuru,
(çay evi), çay ve ürünle ilgili her şeyin satışı üzerine tarafından engellendiği ve kaldırımdan çok uzak
hem de ana mobilya parçası olan piktogram
odaklanıyor. Projenin konsepti, çaylar dünyasına
(resimyazı) kimliği geliştirildi. Geceleyin dükkanın
olduğu için dükkanın, oradan geçen kişilerin
önünden geçenler için heyecan verici bir sürpriz
olarak TÉ’nin caddeye bakan cephesinde bir kent
sokak lambası gibi işlev gören bir arka ışık
uygulaması yapıldı. Ön cephede ‘E’ harfinin
derinliği kendi dış sınırının ötesinde dükkanın iç
kısmına doğru uzanarak ana tasarım öğesi olarak
işlev görüyor. Bu öğe, çay raflarını, çay hazırlama
masasını ve kasiyer bölümünü barındırıyor.
100
Tasarımı Smith Vigeant Architects Firması Tarafından
Yapılan Allez-Up Kapalı Kaya Tırmanma Jimnastik Salonu
Fotoğraflar: Stéphane Brugger
Dünyadan / Mekan Tasarım
Duvarı baştan aşağı benek benek
gösteren çok renkli tırmanma
tutamakları, bu benzersiz iç mekana
dinamik bir çekicilik katıyor.
Terk edilen silolarda tırmanma salonu yaratmak
S
mith Vigeant Architects Firması, Kanada
bulunuyor. Yan tarafında Lachine Kanalı bulunan
Redpath silolarının orijinal işlevini
Montreal’de Allez up adlı kapalı kaya
eski Redpath şeker fabrikasının arazi ve siloları, bir
hatırlatmaktadır. Bembeyaz açılı tırmanma
tırmanma salonunun tasarımını yaptı.
çeşit kapalı kaya tırmanma tesisine dönüştürüldü
duvarları, acemi ve deneyimli tırmanıcılar için
Allez-up, Montreal’in Güneybatı ilçesini
ve kanalın hem eğlence, hem de turistik bölge
farklı yollar sunmaktadır. Binanın dış kaplaması
yeniden canlandırma projesinin merkezinde
olarak çekiciliğine önemli bir katkıda bulundu.
ve dış metal giydirmesi, bu bölgenin sınai ve
Terk edilen siloları kaya tırmanma salonuna
102
tekdüze karakterine saygı gösterirken büyük
dönüştürmek, Montreal’in sınai geçmişinden
pencereler, St. Patrick Caddesine bakmaktadır.
hareketle bu tarihi yapıların olağanüstü
Uzun akslarda bol doğal ışık mekana nüfuz
potansiyelini azamiye çıkartmanın eşsiz bir
ederken, tırmanma duvarları üzerinde derin
yoludur. Ana yapı içinde tırmanma
çatlaklar ve boşluk efekti yaratıyor ve metalik
duvarlarının şekilleri, gerçekten şekerden dik
bir dış çerçevenin ortasında gerçekten rekli
kayalıklara benzediğinden ziyaretçilere
olan iç tırmanma yüzeylerini açığa çıkartıyor.
Dünyadan / Mekan Tasarım
A1 Architects firması tarafından dizayn edilen Çay Dağı Kafe.
İki dünya
iki atmosfer
bir dükkan
A1
geleneksel tat almaya kadar çaydan nasıl keyif
geçmesini sağlıyor. Tezgah ve sergi rafları,
evinin hazırlanmasını tamamladı.
alınacağına dair yeni bir deneyimi ortaya koyuyor.
dişbudak kerestesinden yapılmıştır. Ayrıca
Architects firması, kısa bir süre önce
Parg’da Çay Dağı adı verilen bir çay
Kısa bir süre önce Prag’da açılan, Çay Dağı adı
Mimarların ve yapının sahiplerinin tartıştıkları ana
kireçtaşından yapılma gömme çay tepsisi, ipten
verilen kafe, çağdaş tarzda çay servisi yapmanın
konulardan biri, daha geniş bir kitleye çayı en iyi
tutma yerleri veya terazinin alazlanmış kapağı gibi
yanı sıra Japonya, Güney Kore, Hindistan veya
şekilde, en zarif ve dostça bir tarzda nasıl
istisnai detaylar da vardır. İnce detaylar ve basit
Çin’den ithal edilen yüksek kaliteli çaydan
sunulacağıydı. Kafede oturma ve çay içme, sakin
katmanlara ayrılan çalışma, Çay Dağı dükkan
görünümüyle loş kemerin altında gerçekleşiyor.
tasrımının ana özellikleridir.
19 yüzyıla ait olan iki orijinal kemerli mekan,
hemen hemen dükkanın ortasından geçen altın
kaplama bir kemer hattı tarafından
bölünmektedir. Kömür ve saman parçaları
eklenerek hazırlanan siyah sıva, hoş bir atmosfer
yaratıyor ve müşterilerin daha ilk adımda
caddenin yoğun atmosferinden çıkıp diğerine
104
LOUIS I. KAHN
Öğrencilerle Söyleşiler
A
Kahn’ın 1968 baharında Rice Üniversitesi mimarlık
sanat dallarını kuşatan ortak duyguyla, sanatın
Albedo adı verilen bir
öğrencileriyle yaptığı söyleşi ve ‘serbest şiir’ formundaki
yapılırlığına ve bir sanatçı gibi düşünmenin ince
lambanın tasarımını yaptı.
ders anlatımını merkezine alan kitap P. Papademetriou,
ayrımlarına dair yazılmış özlü açıklamalardan
Lars Lerup ve Michael Bell tarafından kaleme alınmış üç
oluşuyor. Kitapta yazarın imzasını taşıyan ve sol
ayrı metinle tamamlanıyor. ‘Lou: İkon’ başlıklı ilk metin,
sayfalara yerleştirilmiş tarihsel ve güncel sanat
1968’de Yale’de Robert Venturi danışmanlığında tezini
yapıtlarından illüstrasyonlar eşliğinde sürüp giden
heures Dix firması için
Lambanın üst
yönlendirildiği üç disk
vardır. PMMA (Polimetil
Renkli camlardan
süzülen ışık: Mona
metakrilat - kırılmaya karşı
hazırlarken Rice Mimarlık Okulu’nun en genç asistanı
olarak işe başlayan ve hemen bir yıl sonra Öğrencilerle
SANAT Okulunda Öğrenilecek 101 Şey, tüm
Konu: Mimarlık
Yazar: Louis I. Kahn
Çeviren: Nazım Dikbaş
Dil: Türkçe / İngilizce
Yayınevi: YEM Yayın, 96sf.
101 ders boyunca, hazır çözümler yerine, öğrencilerin
L
dolaylı bir ince ışık
tasarladı. Koldova, sanat direktörü olarak
yaymaktadır. Çok canlı bir
çalıştığı lamba imalatçısı Brokis için yeni bir
siluete yol açan lamba, ışığı,
sistem olan Mona’yı yarattı. Tavan ve yer
hem yere, hem de tavana
lambası çeşitleri mevcut olan Mona, genç
aynı anda yönlendirecek
Çek tasarımcının sağlam, yerleşik ilkelerini
şekilde tasarlanmıştır.
devam ettiriyor. Geçtiğimiz yıl Lasvit’in
edinmek isteyenlere kapsamlı bir rehber olarak
anlattığı ‘Ernur Kalender ile Restorasyon’ kitabı,
denediği duygusal ve işlevsel nitelikli askılara
tasarlandı. Her eserin, her birinin detaylı bir şekilde
Emirgan’daki Behiç Akerman yalısından, Madenci Arif
asılan renkli camlar, ışığı, gizlemektedir.
incelenip fotoğraflandırıldığı bu kitapta Reha Günay,
Bey yalısına, Çeşmeli Konak’tan Aynalı Konağa, Kılıç Ali
mimari çizimlerin yardımıyla Sinan’ın farklı tip
Paşa Camii Medresesi’nden Çamlıca Restorasyon
eserlerinin temel niteliklerini betimliyor. Kitap, İstanbul
uygulamasına kadar pek çok restorasyon işine yer
kentini, tarihi yarımadanın ortasından başlayan bir
veriyor. Detay çizim örneklerinin de verildiği kitapta
ziyaret güzergahına uygun olarak altı bölgeye ayırıyor.
her projenin restorasyon hikayesi de yer alıyor. 1978’
Malzemeler: Çelik ve PMMA
ucie Koldova, üretici Brokis firması için
Söyleşiler: Louis I. Kahn’ın ilk baskısını yayıma hazırlayan
yeni bir asma lamba olan Mona’yı
Peter Papademetriou’nun imzasını taşıyor.
Tasarımcı: Lucie Koldova
Üretici: Brokis
Sinan’s Istanbul A Guide to the Works of Sinan
the Architeckt in İstanbul
Sinan’ın İstanbul’u: Mimar Sinan’ın İstanbul’daki Eserleri İçin Bir Rehber
SİNAN'ın İstanbul’daki eserleri hakkında bilgi
Konu: Mimarlık
Her bölümde haritaların, okurların, eserlerin
Yazar: Reha Günay
Çeviren: Ali Ottoman
konumlarını ve aralarındaki uzamsal ilişkiyi
Yayınevi: YEM Yay., 248 sf.
anlamalarını sağlayan bir giriş bölümü yer alıyor.
Dil: İngilizce
Konu: Sanat
Yazar: Kit White
Çeviren:Volkan Atmaca
Yayınevi: YEM Yayın, 224 sf.
sanat öğrenimleri boyunca yaşadıkları sorunları
termoplastik) malzeme
dirençli ve hafif
106
SANAT OKULUNDA ÖĞRENİLECEK 101 ŞEY
MODERN mimarlığın öncülerinden Louis Isadore
rro Studio, üretici Dix
kısmında ledli ışıldakların
Mesleki Yayınlar / Haber
Dünyadan / Ürün Tasarım
Mesleki Yayınlar
Canlı silüetiyle
Albedo lamba
serinkanlılıkla göğüslemelerine yardımcı olacak,
deneyimle yoğrulmuş basit, pratik öneriler yer alıyor.
ERNUR KALENDER İLE RESTORASYON
MİMAR ERNUR KALENDER’in 40 yıllık meslek
hayatından bir kesit sunan, yaptığı restorasyon işlerini
Yazar: Ernur Kalender
Dil: Türkçe
Yayınevi: Sanat
Dükkanı Yayıncılık
136 sf.
yılında Mimarlar Odası İstanbul Şubesi Sekreter
Yardımcılığı yapan Kalender’in yaşamından kesitler
sunan fotoğraf kareleri de yazarın hikayesini anlatıyor.
107
Sakıp Sabancı Müzesi, Türkiye ile Polonya arasındaki ilişkilerin 600. yılı
kapsamında, 15 Haziran 2014’e kadar ‘Uzak Komşu Yakın Anılar:
Türkiye - Polonya İlişkilerinin 600 Yılı’ isimli sergiye ev sahipliği yapıyor
ürkiye ve Polonya Cumhuriyetleri
T
Osmanlı ve Polonya’da değil Avrupa tarihinde
Cumhurbaşkanlarının himayesinde açılan,
de dönüm noktası olan II. Viyana Kuşatması’na
Dışişleri ve Kültür Bakanlıkları tarafından
kadar geçen süreci içeriyor. Bu çerçevede,
desteklenen sergide; Polonya’nın müze, arşiv,
Osmanlı İmparatorluğu ve Polonya Krallığı’nda
ile yan yana Rusya’ya karşı çarpışacaklardır.
kütüphane, manastır ve kilise
yaşanan tarihi gelişmeler; belgeler, haritalar,
Bunlardan bazılarının Osmanlı Devleti’ndeki
koleksiyonlarından eserler yer alıyor. Sergide,
tablolar, önemli şahsiyetlerin kişisel eşyaları,
reform hareketlerinde önemli roller üstlendiği
Türkiye’den Topkapı Sarayı Müzesi, Türk İslam
aksesuvar ve basılı malzemelerle canlandırılıyor.
bilinmektedir. Sergide bu süreç belgeler, tablo ve
Eserleri Müzesi ve Sadberk Hanım Müzesi ve
Ticarete konu olan malzeme, sınır savaşları,
farklı eserler ile anlatılacaktır...
Sakıp Sabancı Müzesi koleksiyonlarından
Viyana Kuşatması’na giden aşamalar,
seçilenlerle birlikte 348 eser sergileniyor.
kuşatmadan geriye kalan Osmanlı eserleri, çadır
Nazan Ölçer: “600 yıllık bir ‘ilişki’ sadece
ve silahlar, ziyaretçilerle paylaşılıyor.
Polonya’dan ödünç alınan eserlerle
SSM Müdürü Dr. Nazan Ölçer, Polonya
yansıtılamayacağı için, oradan gelecek her
Cumhuriyeti Kültür ve Ulusal Miras Bakanı
Bogdan Zdrojewski ve Varşova Milli Müzesi
Osmanlı Devleti reform süreci bu sergide
objenin dönemsel Osmanlı ‘muhatabını’ da
Müdürü Agnieszka Morawińska’nın katılımıyla
Osmanlı Devleti, Polonya’nın komşuları
bulmak zorunda idik. Polonya Krallığı ve Osmanlı
açılan sergi, kültür ve sanat alanlarında pek çok
tarafından işgalini hiçbir zaman
Devleti arasında gerçekleşen resmi ve özel
yan etkinliği de kapsıyor. Sergi, Sakıp Sabancı
tanımamıştır. Polonya’nın bağımsızlığı
yazışmalar, gönderilen elçiler ve maiyetleri, iki
Müzesi destekçileri ile Polonya Cumhuriyeti
için isyan eden çeşitli siyasi gruplar, aydın
taraftaki önemli şahsiyetler ve ailelerinin portreleri,
Kültür ve Milli Miras Bakanı'nın ortak mali ve
kişiler, yüksek rütbeli subay, diplomat ve
adeta bir tarih sürecini adım adım izlercesine sergi
kurumsal desteği ile gerçekleştiriliyor.
askerlerden oluşan siyasi mülteciler en
senaryosunda yerini bulabildi. dedi.
‘Uzak Komşu Yakın Anılar: Türkiye - Polonya
108
Sergiyle ilgili bilgi veren SSM Müdürü Dr.
büyük yardımı sığındıkları Osmanlı
Sergi / Uzak Komşu Yakın Anılar Türkiye-Polonya İlişkilerinin 600 Yılı
Sergi / Uzak Komşu Yakın Anılar Türkiye-Polonya İlişkilerinin 600 Yılı
Uzakları yakın eden sergi
600 yıllık tarihe tanıklık ediyor
Turgut İlaçları ana sponsorluğunda, Gülermak
İlişkilerinin 600 Yılı’ sergisi, 15. yüzyılın ilk
Devleti’nden görecekler, “Sultan’ın
A.Ş desteğiyle gerçekleşen serginin, konaklama
yarısında başlayarak birbirini izleyen ticaret,
Kazakları” adını alan siyasi mültecilerden
sponsoru The Grand Tarabya, eğitim
barış ve savaşlar ile 17. yüzyılın sonunda sadece
oluşan Polonya taburu, Osmanlı askerleri
sponsorluğunu ise West İstanbul Marina üstlendi.
109
‘Dersim üç dağ içinde’
Hazırlayan: Sevda Şanlı
Fotoğraf: Orhan Deniz
Nereyi
Gezelim
?
edilen Anadolu’nun birçok etnik
kültürüne ev sahipliği yapmış illerinden
biri de Tunceli (Dersim)’dir. Geçmişten
bu yana; Yezidilerden, Ermenilere,
Gezi / Dersim
Gezi / Dersim
M
edeniyetler beşiği olarak tabir
Türkmenlerden Kürtlere kadar çeşitli
etnik kökenlerin yerleşim yeri olmuştur.
Nereye
Gidelim?
Halkın genelini Zaza-Alevileri oluştursa
da bazı ilçelerinde suni kökenli halklar,
birbirleriyle hoşgörü içerisinde yaşamaktadır.
Tunceli (Dersim)’de ‘doğa’ çok önemli bir faktördür. Doğu illerinin geneline
nazaran yeşillik ve kaynak suları bakımından zengindir. Tunceli (Dersim)
denilince ilk akla gelen kutsal ziyaret yerleridir. Bunlardan en önemlisi Munzur
Milli Parkı’nın içerisinde yer alan kaynak suyunun çıkış yeri olan Kırk (Ovacık)
Gözeler’dir. Munzur Baba efsanesi ile anılan bu yer; hem piknik yapmak hem
de mum yakıp dilek dilemek isteyenlerin uğrak yeridir. Diğer bir kutsal mekan
ise ‘Düzgün Baba’dır. Nazimiye ilçesinde bulunan bu ziyaret yerinde adak
adayanlar kurban kesip hemen girişinde bulunan Cem Evi’nde insanlara
dağıtırlar. İbadetlerini yerine getirenler; dileklerini dilemek ve Düzgün
Baba’nın mezarının bulunduğu rivayet edilen yeri ziyaret etmek için
Düzgün Baba
yaklaşık bir saat süren üç tepeyi aşarlar. Bunların dışında Sarı Saltuk, Gelin
Şelalesi, Büyük Dam Dergahı gibi pek çok
ziyaret yeri bulunmaktadır. Yaban hayatı ve
doğanın iç içe bir güzellikle birleştiği; Pülümür
Vadisi, iki dağ arasında kalan ve hem
110
arsça’da ‘gümüş kapı’ anlamına gelen, yöre halkının halen
F
ovalara inilen Tunceli (Dersim) bahar aylarında ayrı bir
kullanmaya devam ettiği adıyla Dersim; haritadaki adıyla
güzeldir. Temiz havası, yazları insanı boğmayan sıcağı, milli
‘Tunceli’ üç dağ içinde saklı harika doğasıyla kendine hayran
parkları, vadileri, buz gibi kaynak suları, kutsal sayılan ziyaret
bırakan Doğu illerinden biridir. Karı erimeyen heybetli
yerleri ve hoşgörülü insanları, gidip görenin tekrar gelmek
Munzur Dağları’ndan, rengarenk çiçeklerle bezeli yeşil
isteyeceği bir etki bırakır.
Büyük Dam
dinlenmek hem de serin suyundan
faydalanmak isteyenlerin uğrak
Doğaya büyük bir sevgi ve inanç
besleyen Dersimliler, kutsal
saydıkları taşlara
Hızır Orucu’nda mum yakıp,
birbirlerine gömbe sunuyorlar.
yeri Kutu Deresi, Halvori
Gözeleri gezilip görülmesi
gereken başlıca
yerlerdendir.
111
Gezi / Dersim
Gezi / Dersim
Yapmadan dönmeyin
Munzur Vadisi Milli Parkı’nı gezmeden,
Dertlere deva doğal ortamında kendiliğinden yetişen
yaban ‘Dağ Sarımsağı’nı alıp yemeden,
Halvori Gözeleri.
Kutudere Mesire yerinde kavurma yemeden,
Yaz aylarında Pülümür Suyu’nda yüzüp serinlemeden
Munzur Suyu’nun çıkış yeri olan 40 Gözeleri görmeden
Meşhur ‘Şavak Tulum Peyniri’ni almadan,
K
Munzur ve Pülümür Vadisi’ndeki yabancıl yaşamı fotoğraflamadan,
görebilirsiniz. Genellikle ayakta duran koç biçimindeki
Her derde deva ‘Pülümür Balı’nı almadan,
mezartaşlarının bir kısmının üzerinde kılıç, bıçak, sadak, kalkan,
öklü bir tarihe sahip olan Tunceli’de, Akkoyunlular dönemine
ve orada piknik yapmadan,
ait Türkmen geleneğine tanıklık eden mezarbaşlarını
Nazımiye Dereova Şelalesi’nin eşsiz güzelliği altında dinlenmeden,
hançer, dokuma tezgâhı, şiş, herek, çatal gibi
Ve güler yüzlü, hoşgörülü, konuksever
eşyalara ait kabartma figürlerin yanı sıra çeşitli
Tunceli insanıyla tanışmadan, dönmeyin...
hayvan ve bitki figürleri de yaygın olarak
kullanılmıştır. Bu figürler yalnız bezek olarak değil,
orada yatan kişinin cinsiyeti, toplumsal konumu ve
Dere yatağında
bulunan bu taşlar,
köylüler tarafından
evlerin inşasında
kullanılmış.
Pülümür ilçesi, Sağlamtaş Köyü mezarlığında
bulunan 11 adet koç heykelinin geçmişi
250-300 yıl öncesine dayanıyor.
mesleğini de belirten figürlerdir. Bazı mezarlarda görülen Zülfikar,
güneş kursu gibi şekiller de orada yatan kişinin alevi inançlı
olduğuna işarettir. Dere yatağında bulunan üzerlerinde çeşitli
figürlerin işlendiği taşlar, ev yapımında kullanılmış.
Ovacık Gözeleri.
Munzur Çayı’nda Rafting.
112
Pülümür Vadisi’nde plaj keyfi.
Kutu Deresi.
113
Gezi / Dersim - Munzur Çayı
Munzur Çayı’nda sac kavurma yemenin keyfi...
T
unceli / Merkez’de Munzur Çayı’nın
kenarında bulunan mesire
yerlerinde yörenin ünlü alabalığı ve
sac kavurması ilk akla gelen
yiyeceklerdir. Yine özellikle ilçelerde
bulunan kasaplardan isteyebileceğiniz
meşhur ‘kağıt kebabı’ da mutlaka
tadılması gereken lezzetlerden biridir;
kasapların hazırladığı
kebap fırına
gönderilerek pişirimi
gerçekleştirilir, pişirme
süresi (3 saat kadar)
çok uzun olduğundan
önceden sipariş verilmesi yerinde
olacaktır. Bunların dışında yöresel tad
olarak genellikle unlu yiyecekler
mevcuttur. Babuko (Şir diye de anılır)
Gulik.
Kağıt Kebabı.
Nerede
Yiyelim?
ve Bişi öne çıkan unlu yiyecekler
arasında gösterilebilir.
Sırım.
Kömbe.
Babuko.
114
Cağ Kebabı.
Halen göçebe olarak yaşamlarını sürdüren, filmlere konu
olan Şavaklar’dan tulum peyniri almadan dönmeyin.
Hazırlayan: Sevda ŞANLI
Sevda ŞANLI
Bas gitarın Bach’ı, Victor Lemonte
Wooten Band CRR’de
İ
stanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) tarafından
düzenlenen 19. İstanbul Tiyatro Festivali,
2004 yılından bu yana Koç Holding Enerji
Grubu Şirketleri Aygaz, Opet ve Tüpraş’ın
sponsorluğunda gerçekleştiriliyor.
9 Mayıs-5 Haziran 2014 tarihleri arasında
Moda Sahnesi
Gertrude-Çığlık
3 Haziran Salı 20:30
4 Haziran Çarşamba 20:30
Yazan: Howard Barker
Yöneten ve Dramaturji: Ata Ünal
Oyuncular: Derya Alabora,
Gonca Vuslateri.
V
ictor Lemonte Wooten Band, yeni albümünün tanıtım turnesi
kapsamında 4 Mayıs akşamı CRR Konser Salonu’nda sahne
alacak. 5 Grammy ödülü sahibi sanatçı, müzikle 2 yaşındayken
tanıştı; 5 yaşında ilk konserine çıktı. 3 kez Bass Player dergisince
yapılacak İstanbul Tiyatro Festivali, bu yıl
dünyada yılın en iyi bas gitaristi olarak gösterilen Lemonte, bu
yurtdışından 7, Türkiye’den 35 tiyatro, dans ve
unvanı bir kereden fazla hak eden tek kişidir. Kendine has slap-
performans topluluğunun 100’e yakın
harmonic tekniğiyle beraber twohandtapping ile mute-fingering
gösterisini 13 farklı mekânda
tekniklerini kusursuz uygulayan Victor
sanatseverlerle buluşturacak.
Lemonte Wooten, doublethumping
etkinliklerden oluşan zengin bir
Onur Ödülü Dikmen Gürün’e
Shakespeare topluluğu denildiğinde akla gelen
programla tiyatroseverlerle
19. İstanbul Tiyatro Festivali’nin ilk
ilk isim olan Propeller Theatre Company’nin
looper kullanarak 4 telli tek bir bas gitar
buluşmaya hazırlanan
Onur Ödülü, 1993-2013 yılları
artistik direktörü Edward Hall’a verilecek.
ile çok sesli bir orkestra tadında eserler
Festivali’nin direktörlüğünü
Festivalde Shakespeare yılı
yürüten Prof. Dr. Dikmen
2014 yılının William Shakespeare’in 450.
Sainte Pulcherie Fransız Lisesi, Salon, Şişli
Gürün’e takdim edildi. Ödülü, İKSV
Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı verdi.
Festivalin ikinci Onur Ödülü, Polonya
solo performanslarında genellikle
doğum yılı olması nedeniyle yapılan
K
ürtçe ve Türkçe söylediği şarkılara eklediği doğaçlamalarla tanınan
Aynur, 15 Mayıs'ta Şişli Belediyesi Kent Sineması Kültür Merkezi'nde.
Başarılı yorumu ile sesini tüm dünyaya duyuran Aynur, 2004 yılında Keça
üretir.
Haldun Taner Sahnesi, ikincikatSahnesi, Harbiye Muhsin Ertuğrul Sahnesi,
116
arasında İstanbul Tiyatro
Bisahne, Cevahir Sahnesi, DOT,
karaköy, Kenter Tiyatrosu, Moda
‘Hevra’
konserleri
devam
ediyor!
tekniğini de çokça kullanmaktadır ve
Oyun, dans, performans ve
19. İstanbul Tiyatro Festivali,
AYNUR DOĞAN
ŞİŞLİ BELEDİYESİ
KENT KÜLTÜR MERKEZİ
15 MAYIS 2014 / 20:00
Kültür Sanat / Müzik
Kültür Sanat / Tiyatro
İstanbul Tiyatro Festivali’yle bahara merhaba diyoruz
2011 yılı itibari ile ilk solo
albümü olan A Show of
Hands'i elektronik ortamda
Kurdan ve 2005 yılında Nûpel adıyla çıkarmış olduğu albümlerinin
ardından dünya basınında da adından sıkça bahsettirdi ve geniş bir
hayran kitlesi oluşturmayı başardı. Sanatçı, 2010 yılında çıkardığı
kutlamalar kapsamında 19. İstanbul Tiyatro
tekrar düzenleyerek dijital
Rewend albümünün ardından Türkiye’de ve dünyanın pek çok
Festivali programında yerli ve yabancı birçok
olarak satışa sunan
ülkesinde konserler verdi. Hevra albümünde müzikseverlere adeta
Blackout, Üsküdar Stüdyo ve Üsküdar Tekel
tiyatrosunun genç ve yenilikçi
yapımın yanı sıra söyleşi, panel, atölye
sanatçı, 2014 yılında
doğu batı sentezi sunan Aynu bu albümünde daha öncekilerin aksine
sahneleri gibi şehrin farklı mekânlarında
yönetmenlerinden Grzegorz Jarzyna’ya
çalışması ve belgesel gösterimi de yer alacak.
çıkaracağı yeni
geleneksel enstrümanların yerine ağırlıklı olarak Limón'un flamenko
seyirciyle buluşacak. Festival kapsamında
verilecek. 1998’den beri TR Warszawa’nın sanat
ayrıca, ünlü konukların ve uzmanların
yönetmenliğini üstlenen Grzegorz Jarzyna, aynı
yılında kutlanan Polonya-Türkiye arası
katılacağı söyleşi, gösteri, film ve belgesel
zamanda 2006’da başladığı kurumun genel
diplomatik ilişkilerin tesisinin 600. yıldönümü
gösterimleri ile atölye çalışmaları da
müdürlüğü görevini de sürdürüyor. 19. İstanbul
ile ilgili kutlamaların kültür programı
gerçekleştirilecek.
Tiyatro Festivali’nin üçüncü Onur Ödülü ise,
çerçevesinde dört gösteri düzenlenecek.
19. İstanbul Tiyatro Festivali’nde, 2014
albümünün tanıtım turnesi
kapsamında 4 Mayıs akşamı CRR
sahnesine konuk olacak.
VICTOR WOOTEN BAND
CRR KONSER SALONU 4 MAYIS 2014 / 20:00
ezgilerini taşıyan gitar soundu kullanıldı. Kürtçe ve Flamenko müziğin
ortak noktalarını yakalayarak muhteşem bir sentez yakalanan albümün
kayıtları ise Madrid ve Boston’da gerçekleşti. İspanyol piyanist besteci
Ariadna Castellanos ile canlı kaydedilen Xerîw şarkısının yanı sıra Sîsîlé
şarkısı da usta müzisyen Cemil Qoçgirî’nin temburu ile canlı kaydedildi.
117
S
sınıflandırılmayan biridir Roland Barthes.
olan ‘Yazarın Ölümü’ de kitabın ilk
gitmiş bu onun hayata karşı hep amatör
Barthes’ın 1964-1980 tarihleri
bölümlerinde yerini almış. Yazar,
kalmasını sağlamıştır. Barthes’ı yazın
arasındaki yazılarını bir araya
günümüz kültüründeki edebiyatın,
konusunda bu kadar çeşitliliğe götüren de
getiren kitap, gösterge bilim ve
baskıcı bir bakış açısıyla yazarın
hayata karşı aldığı bu amatör tutum olsa
yazın sanatı meraklılarına yazın
kişilik özelliklerine, geçmişine,
gerek. Göstergebilimin en büyük
sanatını anlama kılavuzu niteliğinde.
zevklerine, tutkularına
Okur bu kitapla, Barthes’ın,
Barthes’ın yeni bir çalışmasına daha
sinema, tiyatro, metin, dil,
kavuştuk: Dilin Çalışma Sesi.
göstergebilim üzerine yorumlarına
odaklandığını, sesin kökenini
tanıklık edecek. Dilin Çalışma Sesi,
Dilin Çalışma Sesi
rthes
Yazar: Roland Ba il
Kam
N.
e,
Ec
şe
Çev.: Ay
Sevil, Elif Gökteke s.
8
Yapı Kredi Yay., 40
Barthes’ın edebi bir metne nasıl
Üstüne, ‘Tarihten Gerçeğe’, ‘Gösterge
yaklaştığını, metinleri incelemekteki
Meraklısı’, ‘Okumalar’ ve ‘İmgenin
ustalığını ve ortaya konmuş bir eseri
Çevresinde’ başlığı altında bir araya
nasıl yorumladığını görmemizi sağlar. Tüm bu
getirilen eleştirel denemelerinden oluşuyor. paylaşımlara tanıklık etmemizi sağlayan kitap,
Uçurum İnsanları
yazının başladığını söyler. O’na
göre metin, ancak yazarın
ölümüyle okuru doğurabilir
sesine ses veren okurların olması dileğiyle.
Y
doktor, Edith’e ölen başka bir esirin numarasını verir. Adi
konu oldu. Nazi toplama kampları hakkında
bir suçlu olan Nichole adıyla yeni hayatına başlayan
İyi okumalar...
yüreğimizi karartmayan Hayat Güzeldir/La Vita è Bella,
Edith’in kamptaki değişimi izleyiciyi rahatsız edecek
Hayat Treni/ Train of Life filmlerinin yanı sıra gerçeği tüm
kadar gerçektir. Kampa geldiği ilk günlerde ekmeğini
açıklığıyla veren yapımlar da oldu. Fakat hiç biri İtalyan
düşünmeden diğer mahkumlarla paylaşan bu naif kız,
yönetmen Gillo Pontecorvo’nun Kapò’su kadar gerçek
yaşama tutunabilmek için her şeyi yapabilecek
olmadı. Kapò, toplama kamplarında diğer mahkumlara
düşkünlüğe ulaşmıştır artık.
Roland Barthes’ın bu kitapla yükselen
T
Ali Teoman
YKY, 275 sf.
İnsanlık bu kampta sınıfta kaldı
Esra KARATAŞ
çünkü.
Esra KARATAŞ
Senaryolar / Üç Senaryo Üç Sinopsis
J
Jack London
Çeviri: Yiğit Yavuz
İletişim Yay., 222sf.
Cennetten Kovulmak
kaybedip, yazarın ölüp ve
Edebiyata’, ‘Yapıttan Metne’, ‘Diller ve Biçem
ack London 1902 yılında, birkaç aylığına şehrin
yoksul semtlerinden Doğu Yakası’nda yaşamak
üzere Londra’ya gelir ve halktan biri gibi zaman
geçirir. Burada, işçi hareketinin büyük bedeller
pahasına kazandığı hakların hiçe sayıldığı bir
ortamla, insan onuruna yakışmayan büyük bir
fakirlik ve sefaletle karşılaşır. İlk sayfasından
itibaren okuru içine çeken Uçurum İnsanları,
zenginlik ve refahın gerisindeki yoksulluğu
doğrudan ve çarpıcı gözlemlerle anlatıyor.
“Başka hiçbir kitabım için yoksulların ekonomik
açıdan aşağılanmasını inceleyen Uçurum İnsanları
kadar kalp ağrısı çekip gözyaşı dökmedim.” J. London
Kapò / 1960
Yönetmen:Gillo Pontecorvo
Senaryo:Gillo Pontecorvo, Franco Solinas
Oyuncular:Susan Strasberg, Laurent Terzieff,
Emmanuelle Riva Müzik:Carlo Rustichelli
Barthes’ın en önemli metinlerinden biri
yazmıştır. Değişen zevklerinin peşinden
Dilin Çalışma Sesi yazarın, ‘Bilimden
SİNEMA TARİHİNE ADINI YAZDIRAN FİLMLER
eseri analiz etmesine olanak yaratıyor.
Dilin Çalışma Sesi
Sadece kendi beğenilerine göre okuyup
ustalarından dilbilimci, yapısalcı Roland
118
okurların onun bakış açısını anlamasına ve
Kültür Sanat / Sinema
Kültür Sanat / Kitap
Yeni çıkan kitaplar
ınırlarını hep geniş tutan, sınırsız ve
ürk Sineması’nda iz bırakmış üç film: Yusuf ile
Kenan, Hazal, Hakkâri’de Bir Mevsim. Biri filme
alınmış üç sinopsis: Kuyucaklı Yusuf, Kürk Mantolu
Madonna, İstanbul... Onat Kutlar’ın senaristliğinde
bambaşka bir değer kazanmıştı her biri. Şimdi
tamamı Senaryolar adıyla bu kitapta toplandı.
“Sinematek serüveniyle, genç sinemacılarla olan yakın
ilişkileriyle, sinema yazılarıyla ve özellikle senaryo
çalışmalarıyla, sanırım edebiyata yaptığı katkıların çok
daha üzerinde ve çok daha yararlı katkılarda bulundu
Türk sinemasına.”
F. Edgü’nün sunu yazısından.
ahudilerin Nazi faşizminden aldığı pay sayısız filme
gardiyanlık yapması için seçilen mahkumlara verilen isim.
Yönetmen: Ferit Karahan
Senaryo: Ferit Karahan, Serdar Temel
Oyuncular: Ezgi Asaroğlu, Jülide
Kural, İlker Kızmaz, Alişan Ünlü
Gösterim Tarihi: 25 Nisan 2014
Edith’teki bu değişim yönetmen tarafından hiç bir
Kapò’lar birtakım küçük ayrıcalıklarla adi suçlu, çingene
duygusallığa yer verilmeden aktarılır izleyiciye. Yaşam
olarak kategorize edilen mahkumlar arasından seçiliyor.
acımasızdır ve törpülenecek yanı yoktur çünkü. Acıyı kare
kare öylesine aktarır ki, tellere kendini atarak intihar eden
İnanılmaz Örümcek
Adam 2
14 yaşındayken Auschwitz kampına gönderilmek üzere
kadın, gibi insanlığın da bu kamplarda intihar ettiğini
The Amazing Spider Man 2
ailesiyle birlikte Paris’ten alınır. 14 yaşında, ürkek,
görürsünüz. İnsanlığa kendini kurtarma şansı veren tek
çekingen bir o kadar da masum Edith’in şansı, buna şans
şey ise aşktır. Edith’e bir Kapò olmadığını hatırlatan, kampa
denebilirse şayet, toplama kampındaki doktor olur.
gelen erkek esire duyduğu aşk olur. Edith’in içinde yeşeren
Çocukların yaşaması için elinden geleni yapmaya çalışan
umut, insanlıktan umudun kesilmediğinin işareti gibidir.
Filmin ana karakteri olan kahramanımız Kapò, henüz
Yönetmen: Marc Webb
Senaryo: A.Kurtzman, R.Orci, J. Pinkner
Oyuncular: Andrew Garfield, Emma
Stone, Jamie Foxx, Dane DeHaan
Gösterim Tarihi: 25 Nisan 2014
119