MSGVC CUMHURİYETİN 50.YILINDA BİŞKEK KENTİ 2040 YILI GELİŞME PLANI FİKİR YARIŞMASI FİKİR PROJESİ RAPORU MSGVC İÇİNDEKİLER GELİŞİM SENARYOSU................................................................................................... 1 GİRİŞ................................................................................................................................ 1 ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK AÇISINDAN KORUMA ALANLARI...................... 3 * BİŞKEK MİA - YEŞİL/SÜRDÜRÜLEBİLİR MİA............................................................. 11 TARIM ALANLARI........................................................................................................... 4 Sürdürülebilir Kalkınma....................................................................................... 11 Ekolıjik Tarım.......................................................................................................... 4 Sürdürülebilir Mimarlık........................................................................................ 11 Kentsel Tarım ve Sera Alanları................................................................................. 4 Sürdürülebilir Bişkek MİA Yapılarının Ekonomik Yararları.................................. 11 YAPI YASAĞI YA DA SINIRLAMA GETİRİLEN ALANLAR......................................... 4 Bişkek MİA Tasarımında Dikkate Alınan Sürdürülebilir Mimarlık Yöntemleri...... 11 KENTSEL VE KIRSAL YERLEŞİM ALANLARI............................................................. 5 1-Kaynak Yönetimi.............................................................................................. 11 MESKUN ALANLAR....................................................................................................... 5 a) Enerjinin Etkin Kullanımı.......................................................................... 11 GELİŞME ALANLARI..................................................................................................... 5 b) Suyun Etkin Kullanımı.............................................................................. 12 KIRSAL YERLEŞİM ALANLARI..................................................................................... 5 c) Malzemenin Etkin Kullanımı..................................................................... 13 TİCARET VE HİZMET MERKEZLERİ............................................................................. 5 d) Yapı Alanlarının Etkin Kullanımı............................................................... 13 Birinci Derece Merkezler.......................................................................................... 5 2-Yaşam Döngüsü Tasarımı................................................................................ 14 İkinci Derece Merkezler........................................................................................... 5 a) Yapı Öncesi Dönem............................................................................... 14 Alt Merkezler.......................................................................................................... 5 b) Yapı Dönemi.......................................................................................... 14 MERKEZİ İŞ ALANI VE BÜTÜNLEŞME BÖLGESİ....................................................... 6 c) Yapı Sonrası Dönem............................................................................... 14 TİCARET, KÜLTÜR VE KONUT ALANI....................................................................... 6 3-İnsan İçin Tasarımı.......................................................................................... 15 SANAYİ ALANLARI....................................................................................................... 6 a) Doğal koşulların korunması..................................................................... 15 ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ................................................................................ 7 b) Kentsel Tasarım ve Arsa Planlaması........................................................ 15 KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ............................................................................................ 7 c) İnsan Sağlığı ve Konforu İçin Tasarım...................................................... 15 EĞİTİM, BİLİŞİM VE TEKNOLOJİ ALANLARI............................................................. 7 TURİZM ALANLARI ..................................................................................................... 7 BÜYÜK VE AÇIK ALAN KULLANIMLARI................................................................... 7 ULAŞIM......................................................................................................................... 7 KENTSEL TASARIM PROJELERİ............................................................................... 8 *KENDİNİ TOPARLAYAN NEHİR..................................................................................... 8 Ekolojik Altyapı İnşa Etmek.................................................................................... 9 Nehire Olan Şehircilik Bakış Açısı.......................................................................... 10 Ekolojik Yenileme.................................................................................................. 10 Özgün kültürel kimlik............................................................................................. 10 Kıyı Alanları........................................................................................................... 10 Nehir Yatakları...................................................................................................... 10 Ekolojik Koridorlar............................................................................................... 10 KAYNAKÇA ............................................................................................................. 16 MSGVC Bişkek; su havzaları ve tarım alanlarının oluşturduğu kırılgan coğrafyada, demir yolu hattı boyunca GELİŞİM SENARYOSU Şehirlerin gelişim senaryolarını fiziksel eşikler, nüfus yoğunluğu ve kentin niteliği belirler. Kentlerin yatay gelişim senaryosunda dağınık yerleşmelere ulaşım altyapı maliyetleri, özel araçlara duyulan ihtiyacın artması ile yakıt ihtiyacı, çevre kirliliği ve doğal yapay eşiklere dayanarak; doğal alanları ve tarım alanlarının sınırlarına taşabileceği gelişimler açısından bu modelin sürdürülebilirlik açısında uygun olmadığı görülmektedir. Buna karşın dikey gelişim ‘kompakt’ kent formu, mekanların mümkün oldukça bir arada kullanılmasını, yüksek yoğunluklu ve mekansal gelişimi sınırlı bir gelişimi ifade eder.Bu durum trafik yoğunluğunun artmasına, toprak değerlerinin aşırı yükselmesine, enerji için yeterli kaynak bulunması sorunlarına, alt yapı ihtiyacının artışına sebep olur. Farklı arazi kullanım türlerinin bir arada doğrusal bir yerleşme sistemine sahiptir. Bu kırılgan doğal yapının, Bişkek’in varlığını sürdürebilmesi için kesinlikle korunması ve yeşil alanların arttırılması ve kazanımı yönünde kararlar verilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda, çevresel, ekonomik ve toplumsal sürdürülebilirlik; plan kararlarının temelini oluşturmaktadır. öntem: Bişkek ili toplam nüfusu yaklaşım 945.000 ‘dir. Mevcut dinamiklerin ve eğilimlerin devam etmesi durumunda 2milyona çıkacağı tahmin edilmektedir. olduğu karma bir gelişim modeli,alanın fonksiyonuna göre belirlenerek, iki senaryonun da olumsuzluklarını tolere edecek bir senaryo oluşturulmalıdır. Planlama alanında MİA olarak belirlenen bölgede,aynı ş kolunda bulunan farklı programların, bir arada bulunmasının get rd ğ türlü kazanımlara er şmek üzere aynı yerde yer almak eğ l m nde olmalarından da söz ed leb l r. üksek katlı yapılar, aynı ş kolunda çalışanların b r araya gelmes ne, aralarındak let ş m ve etk leş m n güçlenmes ne, ş yaşamı le lg l b lg akışının hızlanmasına, ş yaşamında gereken türlü belgelere ya da araç gereçlere kolayca er ş leb lmes ne ve belk de daha öneml s çalışanların kolayca denetlenmes ne uygun ortam oluşturarak sayıları g derek artan büyük ş rketler n, yönet m yerler n n kent ç nde bulunmasını yeğlemeler , b r yandan ekonom k canlılığa katkıda bulunmuş, b r yandan yararlanılab lecek durumdak kent toprağının m ktarını artırmıştır. Kent hem yatayda hem dikeyde, masterplanda alanlara öngörülen işlevler doğrultusunda gelişim senaryosu uygulanacaktır. Örneğin; MİA ve MİA da istihdam edilecek nüfusu kaldırabilmesi ve ulaşım maliyetlerini düşürmesi sebebiyle,dikey gelişim önerilirken, konut alanlarında kent çeperlerine doğru bir gelişim önerilmektedir. GİRİŞ Bişkek’in etki ve işlevsellik sınırlarının İl sınırlarını aşması nedeniyle bazı kararlar İl sınırı dışındaki alanlar da göz önünde bulundurularak ve bu alanları etkileyecek şekilde verilmiştir. Bişkek’in ekonomik ve sosyal ilişkileri başta Kant ve Tokmak İlçeleri olmak üzere tüm çevre illeri kapsamaktadır. Bişkek’in kentsel gelişme eğilimi ile doğal ve yapay eşikleri göz önünde bulundurularak “kapasite plan” niteliğinde hazırlanan Çevre Düzeni Planı; Bişkek’in kapsamlı bir yapısal dönüşüm sürecinden geçmesini Şekil.1.Bişkek’in Konumu amaçlanmaktadır. Bu dönüşümü gerçekleştirmeye yönelik stratejiler ve kararlar sürdürülebilirlik ilkesi doğrultusunda belirlenmiş ve bu dönüşüm aracılığıyla Bişkek’in yaşam kalitesi yüksek küresel ölçekte, Türk kimliğiyle öne çıkan, marka değeri olan güçlenmiş bir eğitim ve hizmet kenti olması hedeflenmiştir. 1 MSGVC Makro formun belirlenmesindeki öncelikler; güneydeki tarım alanlarına, su kaynaklarına ve tektonik MİA, nüfus çekme ve şehrin gelişimini yönlendirme özelliğiyle, alan büyüklüğüne oranla çok daha faaliyetlerin olduğu bölgeye doğru gelişmesini engellemek için sürdürülebilirlik ilkeleri çerçevesinde önemli ve etkili bir kent parçasıdır. Dolayısıyla, sürdürülebilirlik ilkesinin sağlanmasında MİA’nın kontrol altına alınması, mevcut MİA üzerindeki baskı ve trafiğin oluşmaması için; çok merkezli bir yöneliminin belirlenmesi önemli bir rol oynamaktadır. Mevcutta chuy caddesi ile demiryolu hattı arasında yapının oluşmasının sağlanmalıdır. gelişen MİA, demiryolunun tampon oluşturmasıyla kuzeye doğru yönelmiştir. MİA’nın yoğunluğunun Sürdürülebilirlik kapsamında, ormanlar, su toplama havzaları ve tarım alanlarının korunması önceliklidir. Halen işgalle oluşmuş yerleşmelerin, su kaynaklarını kullanılamaz hale getirmesi, yeşil alanların paylaşılması adına demiryolu hattının, şehir içi raylı siteme entegre edilmesiyle MİA yükü kuzey ve güney hattı arasında paylaşılacaktır. azalması, Bişkek’in kentsel yaşam kalitesinin geleceğini tehdit etmektedir. Kapsamlı bir korumanın Çekim merkezleri; hızlı ve yüksek kapasiteli raylı sisteme dayalı ve toplu taşıma öncelikli ulaşım gerçekleşebilmesi için mekansal sistemleriyle, nüfusun alana yerleşimini kontrol edebilecektir önlemler dışında idari yapılanmanın da yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. Çevre Düzeni Planı’nın önemli kararlarından birisi de Bişkek’in sahip olduğu Orta Asya’nın İsviçresi apısal dönüşümün gerçekleşmesine yönelik olarak öne çıkan diğer bir husus ise bilgiyi sınırlı biçimde sıfatı ile özdeşleşen dünya ölçeğinde spor odaklı turizm alanları kazanmaktır. Bişkek için belirlenen transfer eden patent ve lisanslarla üretim yapan bir ekonomiden, bilgi üreten bir yapıya dönüşümün Turizm vizyonu kentin özgün değerlerini koruyarak, göller turizmi, kış turizmi ve ekolojik turizm alanları gerekliliğidir. Bunun için ülke ekonomisinin lokomotifi olan İstanbul’da, bilgiyi üretecek ihtisas ve doktora yaratmaktır. Turizm sektörüyle dünya pazarlarıyla rekabet ederken, kentlisiyle de bütünleşen bir düzeyinde üniversite turizmdir. mezunlarının yetiştirilmesine yönelik üniversitelere; bilginin uygulamaya dönüşmesi süreci için üniversite ve sanayi ile işbirliği içerisinde olacak teknoloji geliştirme parklarına ihtiyaç vardır. Kapsamda merkez bölgelerde turizmin çeşitliliğini arttırarak, Bişkek’in küresel düzlemde tanınırlığını ve cazibesini arttıracak etkinliklerin ve turizm faaliyetlerinin Bişkek’e taşınmasını sağlayacak altyapıların Bilgi üreten bir yapıya dönüşümü desteklemek üzere, bilgi teknolojilerini geliştiren ve kullanan üretim oluşturulmasına yönelik kararlar alınmıştır. Turizm faaliyetlerini kentin geneline yayma stratejisi tiplerinin geleneksel üretimin yerini alması hedeflenmiştir. Bunun için, post-fordist olarak da kapsamında ise özellikle Bişkek’in dağlık alanlarında ve göl kenarlarında günübirlik turizm faaliyetleri, adlandırılabilecek bu üretim yapısının tamamlayıcısı olan destek sistemlerinin geliştirilmesi; talebe ekolojik turizm faaliyetleri ve alternatif turizm faaliyetleri kararları alınmıştır. anında cevap verebilen eş zamanlı üretim için bilişim, lojistik, finansman, hukuk ve organizasyonel kapasite geliştirilmesi gibi sistemlerin ve unsurların yeni ekonomide yerlerini alması gerekmektedir. Bu doğrultuda, mevcut sanayi yapısının altyapısını, örgütlenme becerisini ve Bişkek’in bölgelerarası konumundan gelen avantajları kullanan, buna ek olarak Ar-Ge desteğiyle teknoloji üreten ve yeni teknoloji kullanan, etkin bir lojistik sistemle bölgesel ve küresel pazara açılan bir sektörel yapının “insan ve çevre sağlığını tehdit etmeyecek şekilde” kurulması kararı alınmıştır. Bahsi geçen sektörlerin ve gelişmelerin yanında; bilgi, fikir ve tasarıma dayalı “kültür endüstrileri”nin de Bişkek’in sektörel yapısında yerini alması hedeflenmiştir. Raporda bahsedilen sektörel yapının hizmetler yönünde gelişimine yönelik hedeflerin gerçekleştirilebilmesi, sanayi politikalarının bu hedefleri destekler nitelikte olmasına bağlıdır. Kent içinde kalan sanayi alanlarının desantralizasyonu, sanayinin bir çalışma alanı olarak kirleticilik boyutunun, çevresine çektiği nüfusun ve bu nüfusun yerleşmeyi seçtiği alanlar itibariyle Bişkek’in kentsel Bişkek’in Master Planı’nda, sürdürülebilirlik ilkesi ile uyumlu kentsel gelişmeye olanak sağlayan ulaşım kararları alınmıştır. Ulaşım sisteminin oluşturulmasında raylı sistemlere öncelik veren toplu taşımacılığın yaygınlaştırılması, kent içi yolcu ve yük taşımacılığında karayolu, demiryolu ve havayolunun birbirlerini tamamladığı entegre bir sistem bütünlüğünün sağlanması ilkeleri ile hareket edilmiştir. Taşıtlardan önce insanların ekonomik, hızlı ve güvenli bir şekilde ulaşımına öncelik verilerek planlanan ulaşım sistemi; konut-işyeri mesafesinin en aza indirilmesi, kuzeydeki ormanlar ile su toplama havzalarının mutlak şekilde korunması yönünde arazi kullanım kararları ile desteklenmektedir. Önerilen çok merkezli gelişme ve bunu destekleyen ulaşım sistemi ile konut-işyeri mesafesinin ve yolculuk zamanının kısalması, çalışanların rekreasyon ve kişisel gelişim etkinliklerine daha çok vakit ayırmalarına, dolayısıyla daha doyurucu bir kentsel yaşantı sürerek daha verimli çalışmalarına olanak sağlayacaktır. sürdürülebilirliği açısından oluşturduğu tehdidin yanında, Bişkek’in sektörel yapısının dönüşümü hedefi bağlamında da büyük önem teşkil etmektedir. Bu sebeple, taşınacak sanayi yapılarının boşalttığı alanların, Bişkek’in yapısal dönüşümü sürecinde yeniden yapılanan kültür, sağlık, eğitim endüstrilerine hizmet edecek alanlara dönüştürülmesi planlanmaktadır. 2 MSGVC Şekil.2.Master Plan Şekil.3.Koruma Alanları ÇEVRESEL SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK AÇISINDAN KORUMA ALANLARI TARIM ALANLARI Bişkek kenti günümüzde; kuraklık, sel, kentsel ısınma, hava kirliliği, tarım ve orman alanlarının tahribatı, içme suyu eksikliği ve kirliliği gibi çok çeşitli çevre problemleriyle karşı karşıyadır. Kentin genelinde halen varlığını sürdüren kırsal yerleşmelerin temel ekonomik aktivitesi olan tarım sektörü, ekonomik fayda sağlamasından ziyade, Bişkek’in kendine yeter bir kent olması açısından önem Bişkek’te çevresel sürdürülebilirlik konusu, Master Planı’nın temel bileşenini oluşturmaktadır. Hassas kazanmaktadır. Dolayısıyla, Bişkek’in sahip olduğu toprak kaynaklarının tarımsal amaç dışı kullanımının doğal çevrenin korunması, bu değerlerin sürekliliği açısından olduğu kadar, yoğun nüfus baskısı ve engellenmesi ve tarımsal örgütlenmenin organize edilmesi, sürdürülebilirlik açısından önem arz kentsel gelişme etkisiyle büyüyen kentin yaşam kalitesinin korunması açısından da önem arz etmektedir. etmektedir. Master Planı’nda mutlak korunması gerekli tarım alanları ile tarımsal bütünlük açısından mutlak tarım Demografik ve ekonomik yapı ile mevcut mekansal gelişme eğilimleri, alana yönelik projeksiyonlar; ilin arazilerindeki ürün deseninin devamlılığını sağlayan tarım alanları sürdürülebilir gelişme kapsamında yaşam destek sistemlerinin geri dönüşü zor olacak şekilde bozulma sürecinde olduğunu göstermektedir. tarımsal niteliği korunacak alan olarak gösterilmiştir. Bu alanlarda yapılacak tarımsal amaçlı yapılar; ilgili aşam destek sistemleri ve insan yaşamının kalitesi arasındaki ilişkinin kırılgan coğrafyasında daha da kurumların çalışma ve görüşleri doğrultusunda yapılacak olan tarımsal amaçlı arazi kullanım planlarına güçlü bir şekilde ortaya çıkması acil, çok yönlü ve bütüncül çözümleri gerektirdiğini göstermektedir. göre belirlenecektir. Havanın temizlenmesi, toprağın korunması, yeraltı sularının beslenmesi, ekolojik döngünün Arazinin topoğrafik yapısı, üzerindeki yapılaşmalar, mülkiyet deseni, onanlı imar planları, imar planı sürdürülebilirliği ve ekonomik girdileri gibi pek çok fonksiyon üstlenen doğal alanların; kentteki yaşamı uygulamaları gibi doğal ve yapay sınırlayıcılar ile kentsel gelişme eğiliminin kontrol altına alınması göz devam ettiren ve yaşam kalitesini yükseltebilen vazgeçilmez unsurlar olduğu görülmektedir. Bu nedenle, önünde bulundurularak, ağırlıkla tarım toprakları olmak üzere bazı tarım toprakları için doğal ve kırsal doğal kaynakların istenen ve olması gereken kalitede varlığını sürdürmesi esastır. karakteri korunacak alan kararı verilmiş ve bu alanlarda, tarımsal faaliyetler ile tarıma yönelik bağ-çiftlik evleri, hobi bahçeleri gibi kırsal nitelikli yapılaşmaların yer alması öngörülmüştür. 3 MSGVC YAPI YASAĞI YA DA SINIRLAMA GETİRİLEN ALANLAR Su Toplama Havza Alanları, eraltı Suyu Rezerv Alanları, Jeolojik Açıdan erleşime Sakıncalı Alanlar, Doğal Afetler Açısından Sakınım Gerektiren Alanlar, Çevresel Sürdürülebilirlik Açısından Kritik Öneme Sahip Alanlar, Sit ve Koruma Alanları, Doğal Karakteri Korunacak Alanlar konu başlıkları ile açıklanmıştır. Havza Kullanımında alt ölçekli planlarda; İçme suyu havzalarına yönelik kentsel gelişme baskılarını engelleyecek tedbirlerin alınması, Nüfus ve yapı yoğunluklarının, içme suyu havzalarını ve havzaları besleyen doğal drenaj sistemlerini Şekil.4.Tarım Alanları Ekolojik Tarım: Ekolojik tarım; bitkisel ve hayvansal ürünler ile kullanılacak girdilerin organik tarım yöntemine göre üretilmesi, işlenmesi, ambalajlanması, etiketlenmesi, depolanması, taşınması, pazarlanması, kontrol ve sertifikasyonunu kapsayan doğal üretim tekniklerini içermektedir. Ekolojik tarım faaliyetleri bölgesel kirletmemesi ve doğal kaynaklar üzerindeki yanlış ve/veya amaç dışı kullanımların ortadan kaldırılmasına yönelik önlemlerin alınması, İçme suyu havzalarının yerleşilebilir kısımlarındaki yapılaşmaların rehabilite edilmesi, İçme suyu havzalarındaki yerleşmelerin atık sularını doğrudan su kaynaklarına ulaşmasını engellemeye yönelik çalışmalara devam edilmesi, özellikler göstermektedir. Bu alanlarda ekolojik işletim, envanter, eğitim, organizasyon, eşgüdüm, Sanayinin havza alanından desantralizasyonunun gerçekleştirilmesi ve havzanın taşıma kapasitesi için deneysel üretim ve pazarlama aşamalarının gerçekleşmesi gerekmektedir. Elde edilen ürünler; gerekli bilimsel çalışmaların yapılarak, havza koruması için gerekli eşiğin ve koruma bölgelerinin yöresinde ve ekolojik turizm alanlarında tüketilebileceği gibi, kent bütününde organik tarım ürünlerine belirlenmesi gerekmektedir. olan talebi karşılamaya yönelik olarak da değerlendirilecektir. Ekolojik tarım, özellikle içme suyu havzaları için birincil kırsal planlama modeli olarak belirlenmiştir.Bu doğrultuda; ekosistemlerin sürekliliği, bio-çeşitliliği, sulama imkanları ile yıllık yağış-güneşlenme özellikleri ve çevre kirletici parametrelerden konumsal uzaklığı göz önünde tutularak bazı köylerde ekolojik tarım ve bu tarımın destekleyicisi olarak eko turizme yönelik dönüşüm hedeflenmektedir. Kentsel Tarım ve Sera Alanları erel kalkınmada başarılı bir araç olarak kullanılan ve Bişkek’te de geçmişten beri gerçekleştirilen kentsel tarım uygulamalarının desteklenmesi, alt ölçekli planlarda yeni kentsel tarım olanaklarının geliştirilmesine yönelik çalışmaların yapılması Plan’ın tarım konusundaki önceliklerindendir. Dolayısıyla, sera alanlarının da kent tarımı olgusu içinde yer alması gerekmektedir. 4 MSGVC KENTSEL VE KIRSAL YERLEŞİM ALANLARI KIRSAL YERLEŞİM ALANLARI Plan’da, yaşam kalitesi yüksek sağlıklı yaşam alanlarının oluşturulması ilkesinden hareketle Bişkek’in Master yerleşik alanlarında yapı stoğunun fiziksel durumu ve ekonomik ömrü, yoğunluk, altyapı yetersizlikleri, sürdürülebilir doğal kaynak kullanımını esas alan kırsal kalkınmanın sağlanması, koruma ağırlıklı donatı eksiklikleri, depremsellik gibi sorun ve tehditler dikkate alınarak; ekonomik, sosyal ve doğal kullanım dengelerinin kurulması ilkesinden hareketle köy yerleşik alanlarının doğal gelişimi dışında dengelerin korunduğu sağlıklı yapı stoğunun oluşturulması, donatı ve sosyal çevresi itibariyle kendine genişlemesinin sınırlandırılması ve düşük yoğunluklu kırsal karakterlerinin korunması öngörülmüştür. yeterli yaşam alanlarının geliştirilmesi hedeflenmiştir. Kırsal ekonominin geliştirilmesi için tarımsal verimliliğin sağlanmasının yanı sıra karşılaştırmalı erleşik alanların kapsamlı analizi sonucunda belirlenecek durumuna göre; sosyal ve yapısal dengenin sağlanmasını hedefleyen, düzensiz gelişmiş konut alanlarının karma gelişme yoluyla dönüşümünü de kapsayan, sıhhileştirme, kullanım değişikliği, gerekirse yenileme gibi farklı projeler olarak ele alınabilecek kararlar alt ölçekli planlarla belirlenecektir Planı doğrultusunda; kentsel alanlarla kırsal alanların karşılıklı etkileşimi çerçevesinde üstünlüklerin olduğu alanlarda yerel ayırt edici özelliklerin geliştirilmesi (ekolojik tarım, ekolojik turizm vb.) yönünde plan kararları geliştirilmiştir. TİCARET VE HİZMET MERKEZLERİ Bişkek genelinde işgücü, konut ve çalışma alanlarının dengesiz dağılımı makro ölçekte yapısal Planda, kentsel ve kırsal yerleşim alanları özelliklerine göre meskun alanlar, gelişme alanları, kırsal sorunlara neden olmaktadır. “Nüfus-istihdam dağılımının; kentin bütününde ve her iki yakada yerleşim alanları ile gelişimi ve yoğunluğu denetim altında tutulacak alanlar olarak gruplandırılmıştır. dengelenebilmesi için yeni odakların belirlenmesi” ve “plan kararları doğrultusunda, çevreleri ile Kentsel ve kırsal yerleşim alanları kapsamında yer almamakla birlikte tarım alanları başlığı altında etkileşimi kuvvetli mekansal alt bölgelerin tanımlanması” öngörülmüştür. açıklanan doğal ve kırsal karakteri korunacak alanlar ile su toplama havza alanları başlığı altında açıklanan havza içi rehabilite edilecek alanlar da nüfusun yaşaması öngörülen diğer alanlardır. MESKUN ALANLAR erleşmelerin yaşam destek sistemlerine ve hassas ekosistemlere duyarlı gelişmesini sağlamak amacıyla bu alanlara yönelik kentleşme baskısının kontrol altına alınması önemlidir. Bunun için, alt ölçekli planlardaki arazi kullanım kararları bu konu göz önünde bulundurularak belirlenmiş; yaşam destek sistemleri ile yerleşim alanları arasında tampon görevi görecek tarım, rekreasyon ve ihtiyaç duyulan kamuya ait donatı alanları gibi kullanımlar planlanmıştır. “MİA üzerindeki baskıyı azaltacak, ihtisaslaşmış, üst düzey hizmet-ticaret birimlerinin yer alabileceği birinci derece merkezler ile hinterlandındaki yerleşmelerin ticaret-hizmet ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte ikinci derece ve alt merkezlerin belirlenmesi” ve “Merkez alanlarının düzenli konut alanlarına doğru yayılmasının engellenmesi” politikaları tanımlanmıştır. Birinci Derece Merkezler: Son dönemde hakim konumu daha da artmış olan MİA’nın; orman alanları, merkezi bölgeler üzerindeki baskısını azaltmak amacıyla Plan’da alt kademe merkezler tanımlanmıştır. Söz konusu merkezlerin dinamik, çekici ve yarışabilir olması, farklılıklarını koruması ve bu farklılıkların tamamlayıcılık ilkesi GELİŞME ALANLARI içinde bütünleştirilmesi ve zenginleştirilmesi sağlanacaktır. Plan çalışması kapsamında doğal yapı sentez çalışmaları ve yapılaşmış eşikler verilerinden İkinci Derece Merkezler: yararlanarak yerleşilebilir alanların tespiti yapılmıştır. Bu alanlardan mevcut yerleşik doku çıkarılarak, gelişme alanlarının önerilebileceği yerleşime uygun alanlar belirlenmiştir. Plan çalışması kapsamında doğal yapı sentez çalışmaları ve yapılaşmış eşikler verilerinden yararlanarak yerleşilebilir alanların tespiti yapılmıştır. Bu alanlardan mevcut yerleşik doku çıkarılarak, gelişme alanlarının önerilebileceği yerleşime uygun alanlar belirlenmiştir. Bu merkezlerin, çok merkezli kentsel gelişmeyi desteklemelerinin yanı sıra etki alanlarındaki yerleşmelerin ticaret-hizmet ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte ihtisaslaşmış ticaret, hizmet fonksiyonlarını barındıran merkezler olarak hizmet vermesi öngörülmüştür. Alt Merkezler: Merkezler kademelenmesi bütünlüğünde, etki alanlarındaki yerleşmelerdeki nüfusun ihtiyaçlarını karşılayacak nitelikte ticaret, hizmet ve donatı fonksiyonlarının yer alacağı alt kademe merkezlerdir. 5 MSGVC Alt kademe merkezlerin, diğer merkezlerde olduğu gibi çok merkezli kentsel gelişmenin tamamlayıcı bir Kentin gelişim stratejileri tanımlanırken, çevresel sürdürülebilirlik çerçevesinde MİA’nın mevcut parçası olarak diğer merkezlerle bütünleşmesi; sunduğu ticaret ve hizmet olanakları yanında, kolay gelişmesinin rehabilite edilmesi ve MİA gelişiminin, kontrollü bir şekilde MİA Bütünleşme Bölgesi’ne ve erişilebilirliğinin de sağlanarak yaşam kalitesinin yükselmesine katkıda bulunması hedeflenmiştir. alt merkezlere yönlendirilmesi amaçlanmıştır. Son olarak, kentin çok merkezli ihtisaslaşmış merkezler bütünlüğü içerisinde etkin çalışabilmesinin temel gerekliliklerinden biri olarak, ulaşım sistemi belirleyici olmaktadır. Bu çerçevede merkezlerin ulaşım sistemleri ile birbirlerine güçlü akslarla bağlanarak bütünleştirilmesi gerekliliği de plan kararları ile sağlanmaya çalışılmıştır. Şekil.6.Merkezi İş Alanı TİCARET, KÜLTÜR VE KONUT ALANI Bölgenin doğal, kültürel, tarihi kimliği, bölgenin silueti ve mevcut kentsel dokunun niteliği göz önünde Şekil.5.Merkez-Alt Merkez İlişkisi bulundurularak geliştirilecektir. Bu bağlamda; konut işlevini tehdit etmemek, işlevsel çeşitlilik ilkesine uymak, mevcut dokuyla uyumlu olmak şartı ile bu alanda üst düzey hizmet faaliyetlerinin de yer alması MERKEZİ İŞ ALANI VE BÜTÜNLEŞME BÖLGESİ hedeflenmektedir. Geleneksel Merkez olarak tanımlanan tarihi, ticari, turizm, kültür ve konut alanı olarak tanımlanan SANAYİ ALANLARI geleneksel merkezler de MİA ve bütünleşme bölgesi içinde yer almaktadır. Mekansal kısıtlardan ötürü büyüyebilme imkanı bulamayan, ileri teknoloji kullanma gereksinimini “Plansız/planlı” bir “prestij” merkezi olarak gelişen mevcut MİA’nın plansız ve/veya plan bütünlüğüne karşılayamayan ve bu nedenle uluslararası nitelikte ürünler veremeyen sanayilerin yapısal dönüşüm aykırı gelişmelere terk edilmesi yerine yönlendirilmesi, gelişiminin kontrol edilebilmesi amacıyla geçirerek, belirtilen türdeki olanakların karşılandığı alanlara yönlendirilmesi planın sanayi ile ilgili temel rehabilite edilmesi gerekmektedir. yaklaşımıdır. 6 MSGVC ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ EĞİTİM, BİLİŞİM VE TEKNOLOJİ ALANLARI Bişkek’te yer alan OSB’lerin kullanılmayan kapasitelerinin değerlendirilerek, mevcut sınırları içerisinde Bilgi ekonomilerinin araştırma ve üretim merkezleri olan eğitim bilişim teknoloji alanlarında ileri teknoloji rehabilite edilmesi ve doygunluk düzeylerinin sağlanması kararı alınmıştır. Bu doğrultuda, meskun kullanan firmaların, teknoparkların, üniversitelerin, ileri teknoloji enstitülerinin, Ar-Ge vb. birimlerin yer alanlar içinde insan ve çevre sağlığını olumsuz yönde etkileyen, düzensiz yapılaşmış ve kent dışına alması öngörülmektedir. Bilgi teknolojilerinin yoğunlaşacağı bu alanlarda, çeşitli Ar-Ge tesislerinin, çıkma eğiliminde bulunan sanayi alanları öncelikle kapasitesi henüz dolmamış organize sanayi profesyonel kurumlar ile üniversitelerin yanı sıra konut, rekreasyon, spor, ticaret, gibi kullanımların da bölgelerine yönlendirilmesi kararı alınmıştır. yer almasıyla, kendilerine yeterli alanlar olması amaçlanmaktadır. TURİZM ALANLARI Turizm dünyada en hızlı gelişen sektörler arasında yer almaktadır. Ülkeler, bölgeler, kentler artan küresel rekabet ortamında sermayeyi, yatırımları ve yüksek gelir bırakan turistleri çekmek için kıyasıya bir yarış içindedir. ukarıdaki yaklaşım çerçevesinde planda; Bişkek’in özgün doğal değerlerini koruyarak ve güçlendirerek kitle turizmi yerine alternatif turizm türlerinde (kültür odaklı) dünya turizm kentleriyle rekabet eden ve aynı zamanda kentlisiyle de bütünleşen sürdürülebilir turizm yaklaşımı söz konusudur. Kentin kültürel altyapısının güçlendirilmesi, turiste sunulan olanakların çeşitlendirilmesi, farklı çekim odaklarının oluşturulması ve gerekli bilgilendirme ile bunların turiste tanıtılması, kaliteli bir kentsel çevrenin oluşturulması ve canlı bir kentsel yaşamın desteklenmesi önem taşımaktadır. BÜYÜK VE AÇIK ALAN KULLANIMLARI Planda, ölçek sebebiyle gösterilebilecek olan kent bütününe hizmet edecek donatı alanlarına yer verilmiştir. Planda gösterilen bölgesel ve kentsel ölçekteki donatılar dışında kalan alt bölge ve mahalle ölçekli donatılar İmar Kanunu standartları ve şehircilik ilkeleri doğrultusunda yeterli, dengeli ve fonksiyonel olarak alt ölçekli planlarda sağlanacaktır Planda büyük ve açık alan kullanımları kapsamında; üniversite alanları, sağlık parkları, kentsel ve bölgesel donatı alanları, kentsel ve bölgesel yeşil ve spor alanları, habitat parkı, ulusal ve uluslararası spor alanları, fuar ve festival alanları, askeri Şekil.7.Organize Sanayi Bölgesi alanlar ve askeri güvenlik bölgeleri yer almaktadır ULAŞIM KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİ Plan kararları geliştirilirken, arazi kullanım–ulaşım ilişkisini göz ardı etmeyen, ulaştırma altyapı Planda küçük ölçekte sanayi işletmelerinin yer aldığı küçük sanayi sitelerinde; genel olarak kentliye yatırımlarının kentin gelecekte öngörülen arazi kullanımının biçimlendirilebilmesi için bir araç olarak yönelik hizmet üreten, ilgili mevzuata uygun olarak kent içerisinde yer almaları gerekli olan ve atıkları kullanıldığı, sürdürülebilir kentsel gelişmeye olanak sağlayan sürdürülebilir ulaşım planlama yaklaşımı itibariyle insan ve çevre sağlığı açısından tehdit unsuru oluşturmayan küçük ölçekli imalatlar yer benimsenmiştir. alabilecektir. 7 MSGVC KENTSEL TASARIM PROJELERİ *KENDİNİ TOPARLAYAN NEHİR Şehrin vitrini niteliğindeki tren istasyonundan nehire kadar olan kısım tamamen bulvar niteliğine kavuşturularak kent ana yaya aksı bağlantısı sağlanmış olup gözde mekanlar arasında yer alması hedeflenmiştir.Ana yaya aksı üzerinde bisiklet yolları, koşu yolları, yürüyüş yolları ile birlikte etkileşim yolları oluşturularak kentin prestijine ve vizyonuna katkıda bulunmaktır. Aynı zamanda oluşturulan YAKLAŞIM insanları bağlayan aks, kent parkında ve etkinliklerin- toplumsal gösterilerin yapıldığı kent çayırında son Kıyı Alanı - Caddeler bulmaktadır. Burada yapılan üçlü fonksiyon(kent çayırı-kent sağlık alanı- kent parkı,tabiat parkı) kent halkı üzerinde sosyal adaleti, eşitliği ve en önemlisi toplumsal bütünlüğü sağlamaktadır. Alanların Su – Dağ önünde oluşturulan nehir iyileştirme alanı ve nehrin karşı cephesinde yer alan mevcut yeşilin korunup erleşim – Açık eşil Alan rehabilite edilerek kent ormanına dönüştürülmesi önemli bir halkadır. Kent çayırı kamusal alan gibi kullanılmanın yanında fuar ve festival etkinliklerinde de kullanılabilir. Kültür – Doğa Önemli geçim kaynakları tarım ve madencilik olan Bişkek, geleneksel yapının korunması ve sürdürülebilir kalkınma için yeşil altyapı ile ekolojik altyapının buluşmasına önemli bir şekilde ihtiyaç duymaktadır. Şekil.9.Kentsel Etkileşim Alanı 1/1000 Kentsel Tasarım projesinde bu ana bilgiden yola çıkarak kentsel yaya ana aksı oluşturulmuş ve yaya aksının nehire temas eden ilk kısmında Bişkek’in önemli geçim kaynaklarından biri olan tarımı kentsel ölçeğe taşıyarak kentsel bahçeler, bostanlar, hobi bahçeleri, bağlık-çiftlik evleri ve seralarla birlikte toplumsal etkileşimi ve kentsel eğitimi sağlamaktır. Aynı zamanda kamusal alanlar oluşturularak toplumsal etkileşimin devamlılığının iç içe olması sağlanmaktadır. Şekil.8.Alan Sınırları Alanın tasarlanmasında şehir bütününde uygulanacak olan ekolojik koridor, yeşil kamaların bütüncül planlaması ön gösterge olup şehrin parselizasyon sisteminden oluşan nehir bağlantılarıyla birlikte uygun olarak fonksiyon ve işlev planlaması yapılmıştır.Nehrin her iki yakasındaki bağlantının daha çok kuvvetlendirilmesi hedeflenmiştir. Şekil.10.Kent Bahçeciliği 8 MSGVC İkinci aşamada ticaret alanları(büfeler..vs) kullanılarak merkezi bir noktadan ulaşımın sağlanması Bişkek’in sahip olduğu toprak kaynaklarının tarımsal amaç dışı kullanımının hedeflenmiştir. Karşılıklı kullanılan kent terasları ile ziyaretçilere farklı noktalardan sunulan kentsel önüne geçilmesi için yeşil koridor aks sistemi önerilmiş ve tarımsal örgütlenmenin organize edilmesi, peyzajlar (Kuzey-güney aksı) şehrin farklı noktalarına önemli vistalar sağlamaktadır. sürdürülebilirlik açısından büyük bir önem taşımaktadır. Doğal kaynaklara zarar veren gelişmelerin engellenmesi ile ‘ekolojik dengenin korunması’ amaçlanmaktadır. Bir başka açıdan, kentsel yenileme bir ‘sosyal proje’ olarak algılanmalı, dönüşüm esnasında bölgede yaşayanların mağdur edilmemesi için geçiş süreci önceden düşünülmeli ve geçici iskan alanları tanımlanmalıdır. ine, dönüşüm sürecinin ‘katılımcı planlama’ anlayışı ile gerçekleştirilerek yerel halkın sürece katılımı sağlanmalıdır. Kentsel yenileme projelerinin bir başka boyutu yine yerli nüfusun ekonomik, kültürel ve sosyal entegrasyonunu sağlayacak altyapıları oluşturmak olmalıdır. Şekil.11.Kentsel Ekonomi Alanı Nehir ekosistemini bitkisel önlemler, ortam koşulları ve biyolojik çeşitliliği sağlayacak önlemlere sahip olacak şekilde doğal yapısına kavuşturulması hedeflenmiştir.Bu doğrultuda ıslak alanlar, yüzey suyunu nehir ekosistemine özel bitkisel türler kullanıp filtre edilerek suyun iyileştirilmesi ve biyolojik çeşitliliğe katkıda bulunacak bir özel yapının oluşturulmasıdır.Özel bitki türlerinin kullanılmasıyla erozyon ve sedimantasyon problemleri giderilmektedir. Kıyı alanlarının rekreatif ve günübirlik turizm amaçlı kullanımı öngörülmekte, kamu yararı ilkesi gözetilerek kamuya açık kullanımlar ile iç kesimler arasında ilişki kurulması hedeflenmektedir. Kıyı alanlarında rekreatif ve turizm amaçlı kullanımın yerel istihdamı güçlendirmesi, beklentiler arasındadır. Şekil.13.Kentsel Morfoloji Grafiği Dağınık ve karmaşık düzene sahip olan konut yapısının yerleşimi nehre dik olacak şekilde tekrardan Biyolojik çeşitlilik gözden geçirilmiş, konumlandırılmış olup böylece kentin merkezinden sağlanan sirkülasyonun nehire daha çabuk ulaşması sağlanmıştır. Ayırıcı eşik Ekolojik koridor Ekolojik Altyapı İnşa Etmek Ekolojik koridorlarda iyileştirme gerekiyorsa, yerleşim alanları ile bu koridorlar arasında rekreasyon gibi düşük yoğunluklu kullanımlar oluşturulmalıdır. Ekolojik bir yapının kurulmasında, mevcut yeşil alanlarla birlikte güçlü bir yeşil alan sistemi oluşturulması gerekmektedir.Aynı zamanda peyzaj bütünlüğünün sağlanmasında da önemli bir rol üstlenmektedir. Ekolojik ağ; sürdürülebilir ulaşım, doğal yağmursuyu yönetimi, kentsel tarım ve diğer yeşil altyapılardan Şekil.12.Sirkülasyon Grafiği oluşmaktadır. Kritik doğal ve kültürel süreçlerin gelişmesinde ekolojik ağ ve doğal varlıkların tasarımı önemli bir unsurdur. 9 MSGVC Ekolojik Yenileme Nehir etrafındaki sağlıklı ekolojik etkileşimin yeniden inşaası ve potansiyel park sistemleri ile kent değerini yükseltmek hedeflenmektedir.Ekolojik koridorların doğal ve tarımsal işlevleri kısa vadeli planlamalarda ele alınmıştır. Ekolojik rehabilitasyon ve restorasyon ile nehir kıyısının iyileştirilmesi sayesinde habitatın yeniden oluşturulması sağlanacaktır. Özgün kültürel kimlik Tarihi eski mekanlar ile çağdaş mimarinin entegre edildiği teknolojinin kullanıldığı ‘yarının şehirleri’ Şekil.14.Konut-Park İlişkisi Nehire Olan Şehircilik Bakış Açısı eşil altyapı büyüdükçe konutlar, ticaret merkezleri ve sanat alanları şehrin doğal varlıkları arasında büyüyebilir. Aynı zamanda bu durum; ekonomik istikrarı, sosyal adaleti ve kültürel kimliği geliştirmesine yardımcı olmaktadır. Üst ölçekte alınan kararlar doğrultusunda şehirin tamamında yeşil koridorlar ve yeşil kamalar oluşturulması hedeflenmiştir.Bu nedenle nehir ekosistemleri doğrultusunda özel bitkisel çalışmalar ve taşkınları önlemek amaçlı 50-100 yıllık projeksiyonlar doğrultusunda taşkın terasları oluşturmak şehrin oluşturulması hedeflenmiştir. Kıyı Alanları Kıyılar sahip oldukları yapıları gereği doğal, ekonomik ve rekreasyonel olarak çeşitli fonksiyonlarla birlikte gelişmektedir. Kıyısal alanların tasarım kriterlerinde halkın serbestçe kullanımı, kullanışlılık, görsel açıklılıklar ve görünümler, görsel kalite, teraslama ve uyum önemli unsurlardandır. Nehir Yatakları Nehir yatakları şehirlerdeki bozulan ekolojik altyapının tekrardan canlanması için önemli bir fırsattır. apılacak olan ekolojik çalışmalarla birlikte flora ve faunanın gelişmesine katkıda bulunmaktadır.Islak maddi ve manevi kayıplarını ve afet riski ile doğacak olan güvenlik sorununu en aza indirmek alan oluşumu, taşkın suyunun yönetimi, yağmur suyu yönetiminde aldığımız kararlar doğrultusunda hedeflenmiştir.Böylece afete karşı duyarlı gelişme sağlanmaktır. şehrin afet riskinin en aza indirilmesi ve su havza planlarının entegre edilmesi ile günümüzde iklim değişikliği sonucu ortaya çıkan su koruma-kullanım dengesi sağlanmaktadır. Ekolojik Koridorlar Birbirine yakın coğrafi bölgelerdeki habitatları ekolojik olarak birbirine bağlayan, türlerin geçişine imkân sağlayan, doğal veya yapay olarak teşkil edilmiş bağlantı alanlarının şehir üzerinde uygulanması flora ve faunanın gelişmesine, insanlarla iç içe yaşamasına olanak sağlayacaktır. Böylece insanlar için daha huzurlu ve mutlu mekanların oluşmasına aynı zamanda ekonomik ve sosyal eğitimi sağlamasına yardımcı olacaktır. Havza yönetim planları oluşturulurken arazi ve iklim şartlarına göre mutlaka peyzaj planlarının Şekil.15. ağmur Suyu Grafiği hazırlanması gerekmektedir. 10 MSGVC Sürdürülebilir kalkınma her alandaki faaliyetlerimizi yeryüzünün taşıma kapasitesi dahilinde gerçekleştirmemizi gerektirir. Bu açıdan bakıldığında günümüzün yapıları, yapılanmış çevresi ve mevcut alışkanlıklarımız büyük zorluklar sergilemektedir. apı sektörüne bakıldığında üretim, taşıma, yapım, işletme, bakım-onarım ve yıkım faaaliyetleri doğal çevre üzerinde doğrudan ve dolaylı olarak onarılması güç zararlar oluşturmaktadır. apılanmış çevrenin bireylerin ve toplumların ekonomik yapıları üzerinde olduğu kadar, fiziksel ve psikolojik sağlıkları üzerinde de büyük etkisi vardır. Her bakımdan üstün niteliklere sahip bir yapı içindeki insanların sağlık ve üretkenliğini artırdığı gibi, toplumsal açıdan da büyük yararlar sağlamaktadır. Buna karşılık niteliksiz yapılar ise hastalıklı insanlar ve toplumlar doğurarak, sosyal ve ekonomik çöküntülerin de nedeni olacaktır. SÜRDÜRÜLEBİLİR-YEŞİL MİA ALANI TASARIM KARARLARI Sürdürülebilir Mimarlık MİA olarak kurgulanan alanda bulunan, tarihi koruma alanı olarak ifade edilen yerlerdeki mevcut binalar korunmuştur. Bu tarihi alan yeşil bir park olarak ele alınmış ve yeşilin sürdürülebilirliği doğrultusunda tüm mia alanına yayılmıştır. Mevcut - korunan yapılardan referans alınarak önerilen alanlardaki binalar en fazla sekiz kat olacak şekilde düzenlenmiştir. apıların yere basan alanları(footprint) minimize edilerek doğaya verilen tahribat en aza indirgenmiştir ve aynı zamanda binanın kütle, yoğunluk ve tipleri tasarlanırken hava akışı sağlanacak şekilde açıklıklar/boşluklar, doğal ışık kullanımı sağlamak adına avlular ve buna ek olarak pilotiler üzerine kaldırılan yapılar yatayda yeşil sürekliliğini sağladığı gibi yeşilin düşeye taşınmasına da imkan vermektedir. Alandaki otopark ihtiyacı toprak altında oluşturulmuş kapalı otoparklar halinde düşünülmüştür.Tasarımda özel araç kullanımı yerine düşük enerjili taşımacılık, toplu taşıma,raylı sistemler ,bisiklet kullanımı ön planda tutulmuştur .Isı emilimini azaltmak için yüksek albedolu ve bitkilendirilmiş çatılar tasarlanarak çatı alanlarındaki ısı Sürdürülebilir Mimarlık, içinde bulunduğu koşullarda ve varlığının her döneminde, gelecek nesilleri de dikkate alarak , yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımına öncelik veren, çevreye duyarlı, enerjiyi suyu , malzemeyi ve bulunduğu alanı etkin şekilde kullanan, insanların sağlık ve konforunu koruyan yapılar ortaya koyma faaliyetlerinin tümüdür.Başka bir deyişle insanların mekan gereksinmelerini , doğal sistemlerin varlığını ve geleceğini tehlikeye sokmadan yerine getirme sanatıdır. Sürdürülebili yapılar doğal ışık ve iyi bir iç mekan hava kalitesiyle, kullanıcıların sağlığını, konforunu, üretkenliğini korur ve geliştirir; yapımı ve kullanımı sırasında doğal kaynakların tüketimine duyarlıdır, çevre kirliliğine neden olmaz , yıkımından sonra diğer yapılar için kaynak oluşturur ya da çevreye zarar vermeden doğadaki yerine geri döner. Sürdürülebilir Bişkek MİA Yapılarının Ekonomik Yararları adaları azaltılmış ve mikro iklim , insan ve canlılar üzerindeki etkiler en aza indirilmiştir. apılar program olarak karma biçimde yerleştirilmiştir. Bu sayede 24 saat yaşayan bir şehir merkezi ve prestij bölgesi elde edilmiştir. Sürdürülebilir Mimarlığın giderek daha fazla ilgi odağı olmasının nedenlerinden biri sürdürülebilir yapıların uzun vadede yarar sağlamalarıdır.Sürdürülebilir tasarım stratejilerinin yapılara daima ek maliyet getireceği düşüncesi yanlıştır. Öncelikle geleneksel tasarımın getirdiği maliyet kısıtlamaları içinde alınabilecek çeşitli önlemler bulunmaktadır.Örneğin güneşe göre yönlenme ve tasarım , yapı *BİŞKEK MİA - YEŞİL/SÜRDÜRÜLEBİLİR MİA Sürdürülebilir Kalkınma “...Sürdürülebilir kalkınma, durağan bir kavram olmayıp, aksine günümüz kadar geleceğin gereksinmeleriyle de uyumlu olmak şatıyla, kaynakların kullanımı, yatırımların, yönlenmesi, teknolojik ve bilimsel gelişmeler doğrultusunda yön değiştirebilen bir gelişme sürecidir.” Sürdürülebilir kalkınma meylemi belli bir disiplin veya alan ile sınırlandırılamaz ; yer küredeki her canlıyı ve her alanı ilgilendirmektedir. Sürdürülebilir kalkınma da sanayileşme, kentleşme, gibi insan unsurunun içinde olduğu her türlü eylemde, uzun vadeli etkiler gözardı edilmeden , çevresel ekonomik, ve sosyal etkileri de içeren kararların verilmesini esas alan bir düşünce şekli egemendir. kabuğunun ısı korunumunu ve doğal aydınlatma sağlayacak şekilde detaylanmdırılması, bir taraftan ısıtma-soğutma-havalandırma- sisteminin küçülmesi ve aydınlatma armatürlerinin azalması ile elktrik enerjisinden tasarruf gibi yararları da beraberinde getirmektedir. Bişkek MİA Tasarımında Dikkate Alınan Sürdürülebilir Mimarlık Yöntemleri 1-Kaynak Yönetimi a) Enerjinin Etkin Kullanımı Enerji etkin kentsel tasarım: Araçlı ulaşım yerine toplu taşıma ve yaya ulaşımını destekleyen kentler, enerji etkinliği ilkesiyle uyum sağlamaktadır. Karma kullanıma olanak sağlayan bu tür kentlerde insanlar konutlarına yakın yerlerde çalışmaktadır. Geniş ölçekte uygulama gerektiren bu yöntemle kentsel 11 MSGVC yayılma sorunu da ortadan kalkmakta, tarım alanlarının yok olmasıönlenmektedir. Ayrıca binaların akışkanı meydana getiren sular genelikle meteorik kökenli olduklarından yeraltındaki rezervler sürekli yönlenme kararları iklimsel koşullardan yararlanmayı gerektirir ; kentleri oluşturan yapıların düzeni, beslenmenin üzerinde kullanım olmadıkça, jeotermal kaynakların azalması söz konusu değildir. yerleşim ve yönlenmeyle beraber mikroiklimsel koşulları da etkilemektedir. Örneğin soğuk-kuru veya sıcak-kuru iklimlerde, bitişik düzendeki binalar dış etkenlere açık yüzeylerin azaltılması açısından yara sağlar. Sıcak nemli iklimlerde ise açık alanlar ve avlular düzenlenerek hava hareketi ve doğal havalandırma sağlamaktadır. teknolojiler üretilmekte ve bunlar sayesinde doğal çevreye zarar vermeden, düşük bir maliyetle binaların ısıtılması, soğutulması, sıcaklığın ve soğukluğun depolanması mümkün olmaktadır.örneğin Berlin’deki Parlamento Binası jeotermal enerhiden yararlanılarak ısıtılıp soğutulmaktadır. 60 m derinlikteki yeraltı Pasif Isıtma ve Soğutma İçin Arsaya Göre altında büyük olanaklar yatmaktadır. Jeotermal akışkanların sahip olduğu enerji potansiyelinden yararlanmak için sürekli olarak yeni erleşim: Arsaya ve iklime dayalı basit tasarım ilkelerinin suyunu taşıyan tabaka kış aylarında soğuğu depolamakta ve yazın serinletici olarak kullanılmaktadır. eryüzüne gelen güneş radyasyonu önemli bir enerji kaynağıdır. Bitkisel yağ çalışan termik santralin atık ısısı ise 300 m derinlikteki akiferlerde depolanmakta, bu sayede Geleneksel tasarımlarda binalar yazın gölgelenecek, kışın güneşten yararlanacak şekilde tasarlanırken, günümüzde bu ilkeler göz ardı edilmektedir. Pasif güneş mimarisi güneş radyasyonunun kontrol yöntemlerini sunduğu için, çevreye duyarlı mimarlar tarafından tercih edilen bir yaklaşımdır. bina aynı enerji kaynağı ile hem ısıtılmakta, hem de soğutulmaktadır. Gömülü Enerjisi Düşük Malzeme Seçimi: Malzeme seçiminde hammadenin elde edilmesi, işlenmesi ve taşınması için gereken toplam enerjinin dikkate elınması gerekmektedir. Örneğin aluminyumun üretiminde büyük miktarda elektrik enerjisi harcanır. Geri dönüştürülmüş aluminyumun ise gömülü enerjisi daha düşüktür. Düşün enerjili malzeme seçimi yapının çevresel etkilerini de azaltmaktadır. İlk defa kullanılacak bir yapı malzemesinin büyük oranda geri dönüşümlü madde içeren türden olması önemlidir. Enerji Tasarrufu Sağlayacak Detaylandırma ve Malzeme Seçimi: yapılarda en büyük ısı kazancı ve kaybı kabuktan gerçekleşmektedir. Bu nedenle bina kabuğunun etkin tasarım ve detaylandırılması, ıstma ve soğutma yükünden büyük tasarruf sağlamaktadır. Örneğin çatı yüzeyinin yansıtıcı malzemelerle kaplanması istenmeyen ısı kazancını azaltır. Bina çevresindeki döşemelerin yansıtıcılık katsayı düşün malzemelerl ekaplanması ise, soğuma yükünün azaltılması açısından yarar sağlar. Aydınlatmada Gün Işığından ararlanma: yaşama ve çalışma makenalarında gün ışığının insanlar üzerindeki olumlu etkisi yadsınamaz. Üretkenliği artırmanın yanısıra aydınlatmada günışığından yararlanmanın en büyük yararı, yapay aydınlatmada kullanılacak elektrik enerjisinden tasarruf sağlamaktır. Alternatif Enerji Kaynaklarının Kullanımı: Güneş, rüzgar, su, biyoyakıtve jeotermal enerjiler günümüzde elde edilebilen kaynaklardır. er yüzüne ulaşan güneş ışınımından ısıtma ve elektrik üretme amacıyla yararlanılabilmektedir. Güneş kollektörleri kullanma suyunun ısıtılmasında oldukça etkin sistemlerdir. Fotovoltaik olarak bilinen güneş pilleri ise gün ışığını doğrudan elektrik akımına çevirebilemkte, üretilen elektrik akümülatörlerle depolanarak çeşitli amaçlar için kullanılabilmektedir. Çevresel atık üretmeleri bu sistemlerin en önemli avantajlarından biridir. Fosil yakıt enerjilerine bir diğer alternatif olan jeotermal enerji yer kabuğu tarafından toprağın alt kısımlarında ısı şeklinde toplanmış enerjidir. Başka bir deyişle yerkabuğununun çeşitli derinliklerinde birikmiş basınç altındaki sıcak su, buhar, gaz veya sıcak kuru kayaçların içindeki ısıl enerjidir. Jeotermal Enerji Etkin Ekipman Kullanma: bir yapıda en büyük oranda enerji tüketimi işletme sırasında oluşmaktadır. Bu durumda ısıtma doğutma havalandırma ve aydınlatma sistemlerinin performansı enerji tasarrufu açısından önem taşır. b) Suyun Etkin Kullanımı Bir yapıda su içme, kullanma,temizlik ve sulama gibi çeşitli amaçlarla kullanılmaktadır. Suyun kullanılmadan önce arıtılması, bina içinde dağıtılması ve geri toplanarak tekrar arıtılması için enerji harcanmaktadır. Suyu etkin kullanma yöntemleri sadece kullanılan su miktarı azaltmakla kalmaz, aynı zamanda dolaylı enerji tüketimi ve oluşan atık su miktarını da azaltır. Düşük Debili, Basınçlı Armatürler, Vakumlu ve Biyokompoze Tuvaletler Kullanma: Günümüzde yaygın olarak kullanılan basınçlı su armatürleri %30 a varan su tasarrufu sağlamaktadır. Birçok üklenin yapı 12 MSGVC yönetmeliklerinde düşün debili, fotoselli musluklar ve vakumlu rezervuar kullanımıyla ilgili Mevcut Strüktürlerin Rehabilitasyonu: apıların zaman içinde fiziksel ve işlevsel olarak eskimeleri yönlendirmeler bulunmaktadır. Su yerine kimyasal bir sıvı kullanan, kaygan yüzeyki pisuvarlar, vakumlu kaçınılmazdır. Her yapının ilk tasarlandığı fonksiyonuna ve yapım sistemine bağlı oalrak bir yaşam ve biyokompoze tuvaletler su tüketimini büyük ölçüde azaltmaktadır. Gerek konut, gerekse ofislerde süresi vardır. Bu yaşam sürelerini doldurduklarında yapıları yıkmak yerine, yeniden kullanmaya yönelik kullanılabilinin biyokompoze tuvaletler atık suyu yerinde arıtmakta, ya da kanalizasyona arıtılmış su müdahalelerde bulunmak sürdürülebilir bir yaklaşımdır. olarak verilerek şehir şebekesinin arıtma yükü azaltılmaktadır. Geri Dönüştürülmüş Malzeme Kullanımı: yararlı ömrünü dolduran yapıların yıkılması durumunda, ağmur Suyu Toplama: dünyanın birçok yerinde, yağmur suyunun ayrarlı bir kaynak oluşturacağı büyük miktarda yıkım atıkları oluşmaktadır. Ancak bu atıklar, en azından bir kısmı geri dönüştürülerek düşünülerek, bina yüzeyinden süzülen yağmur suyunu toplayacak düzenekler geliştirilmiştir. Bu ve/veya ıslah edilerek yeni yapılar oluşturmaktadır. Örneğin ahşap yapı elemanları islah edilerek düzenlerle toplanan su depolandığında ve işlendiğinde, su ihtiyacının bir kısmı karşılanabilmektedir. yeniden kullanılabilir. Çelik,beton, cam, aluminyum gibi malzemeler ise geri dönüştürmeye olanak Doğal Peyzaj Uygulamaları: Bina çevresinde,cephede veya çatıda doğal çevreyle uyumlu peyzaj uygulamaları su tüketimini azaltmaktadır.binanın çevresinde düzenlenecek doğal ve yerel bitkiler için yağmur suyu yeterli olmakta, ek sulamaya gerek kalmamaktadır. Sulamanın gerkeli olduğu yer ve zamanlarda ise sprinkler başlıkları gibi suyu etkin kullanan sulama sistemleri yarar sağlamaktadır. Geri Dönüşüm ve eniden Kullanma: tanıyan malzemelerdir. Bölme duvarı olarak kullanılan sökülür-takılır duvar elemanları da bir yapıdan çıkarılığ diğer yapıda kullanılabilmektedir. Geleneksel Olmayan, Alternatif apı Malzemesi Kullanımı: günümüzde kullanımı pek yaygın olmayan, bilinen türdeki yapı malzemelerinin dışında da malzemeler bulunmaktadır. Çeşitli lastik türleri, kağıt, pet apılarda su el yıkama vb. Gibi amaçlar ve tuvaletlerde olamk şişeler, tarım atıkları, vb. Gibi maddeler geri dönüştürülmeden atıldığında çöplük alanlarının üzere iki şekilde tüketilmektedir. El, bulaşık, çamaşır yıkama sonucu oluşan atık suyun, tuvaletlerde büyümesine, çevrenin aşırı zarar görmesine neden olmaktadır.toplam enerjisi geleneksel malzemelere kullanılan su kadar hassas bir arıtma gerektirmemesi, bu suyun belli bir düzeyde arıtılarak bahçe göre daha düşün olan bu malzemeler değerlendirildiğinde yapı malzemesi olarak kullanılabilmektedir. sulama vb. amaçlarla kullanılmasına olanak tanımakta, böylece önemli düzeyde su tasarrufu d) Yapı Alanlarının Etkin Kullanımı sağlamaktadır. Toprak yeryüzündeki sınırlı kaynaklardan biridir ve gerçekte düşünüldüğünden daha hızlı bir şekilde c) Malzemenin Etkin Kullanımı tahrip edilmektedir. Birçok bölgede alanların verimsiz kullanımı, tarım alanlarının verimsiz kullanımı, Bir yapıyı oluşturmada en gerekli kaynak grubundan biri olan malzeme kaynaklarının etkin kullanımı, tarım alanlarının yokedilerek yapı alanı olarak kullabılması, yapı endüstrisinin doğal ve ekolojik sistemler doğal hammeddelerin korunması açısından büyük önem taşımaktadır. Ayrıca malzeme kullanımının üzerindeki bir diğer olumszu etkisidir. Toprak eresyonu, yeraltı sularının kirlenmesi, asit yağmurları ve artırılması yerel ve küresel ölçekte çevresel etkileri de artırmaktadır. Dolayısıyla henüz tasarım diğer endüstriyel atıkların yanısıra yapı alanlarının giderek genişemesi diğer canlıların yaşama alamasında bu konuya ilişkin gerekli önlemler alınarak malzemelerin etkin kullanılması gerekmektedir. ortamlarını ve tarım alanlarını yoketmektedir. Doğal topografyanın koruması, toprak, su, bitki örtüsü ve Bu amaçla girdi ve çıktıları azaltmanın çeşitli yöntemleri bulunmaktadır. canlılar arasıdna karışıklı ilişkinin ve insan faaliyetlerinin doğal yaşam üzerindeki etkisinin daha iyi Malzeme Tasarrufu Sağlayan Tasarım ve apım: Mimarlar mümkün olduğunca standartlaşmış yapı anlaşıması, sürdürülebilir tasarımlar ortaya koymak açısından büyük önem taşımaktadır. Örneğin malzemeleri ve/veya yapı elemanları kullanarak tasarımlarını şekillendirmelidir. Modüler koordinasyon mevcut yapı alanlarının rehabilite edilmesi, mevcut yapıların yeniden kullanıma adapte edilmesi yeni ve benzeri tasarım yöntemleri malzemeden ve işgücünden tasarruf sağlamakta etkili yöntemlerdir. yapım faaliyetlerini önleyeceği ve çevresel zararları azaltacağı gibi , yapı alanlarının yayılmasını da Malzemelerin uygun boyutlara getirilmek için şantiyede kesilmesi, şekillendirilmesi kaynak kaybına neden olmakta, atık oluşturmaktadır. apının Uygun Boyutlandırılması: Kullanım amacı gereksinmeler dışında alanlara sahip, gereğinden daha büyük yapılar gereksiz miktarda enerji ve maalzeme tüketimine neden olur. Kullanıcı sayısına göre çok büyük ya da çok küçük yapılarda ısıtma, soğutma, havalandırma sistemleri yetersiz olacak ya da etkin çalışamayacaktır. apıların kullanıcı sayısına ve kullanım amacına göre boyutlandırılması mimari tasarım sürecinin olağan bir gereğidir. Bu yöntemin doğru uygulanması uygun bir ihtiyaç programının belirlenmesine bağlıdır. Boyutlandırma bina shaibi ve kullabucukarın bugünkü ve gelecekteki gereksinmeler hesaba katılarak yapılmalıdır. 13 MSGVC engellemektedir. gereğinden fazla istila ederek, doğal ekolojiye zarar vermesi engellenir. Ayrıca kazı sırasında zemin suyunun şantiye dışına akmasına izin verilmemelidir. Atık önetimi: iyi bir atık yönetim programıyla, yapım ve kullanım sırasında ortaya çıkan atıklar türlerine göre belli gruplara ayrılarak kısa bir süre depolanma olanağı bulunursa, bu atıklardan yeni kaynaklar elde etme olanağı doğmuş olurr. Bu da kaynak kaybını engellemektedir. Kirliliği Engelleme:yapı endüstrini ilgilendiren birçok kirlilik türü bulunamktadır. Toz, gürültü, hava, su ve zehirli madde kirliliği bunların başlıcalarıdır. apı endüstri küresel ısınmanın en temek nedeni olan zehirli gaz amisyonlarının yaklaşık %50 sinden sorumludur. Karbondioksit, karbonmonoksit ve kloroflorokarbon gazının insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkisi oldukça büyüktür. Su kaynakalrındaki kirlenmenin de çevre üzerinde yıkıcı etkisi bulunmakatdır. Bu sebeplerden dolayı yapı endüstrisi içinde yer alan her bireyin kirlilik konusunu yeniden gözden geçirmesi, malzeme seçimi başta olmak üzere yapım sırasında kirliliğe neden olan faaliyetlerden kaçınması ve gereken önlemleri alması gerekmektedir. apımda Çalışan Sağlık ve Güvenliğini Korumak: birçok gelişmiş ülkede, yapımda çalışanların sağlık ve güvenliği yapı yönetmelikleri ile garanti altına alınmıştır.zehirli madde yaymayan yapı malzemeleri, kullanıcılar kadar şantiye çalışanlarının da sağlığını korumaktadır. 2-Yaşam Döngüsü Tasarımı a) Yapı Öncesi Dönem Toksik Olmayan Bakım ve Onarım Maddeleri Kullanmak: Gerek yapı malzemelerinin içerdiği, gerekse bakım ve onarım sırasında kullanılan toksik maddeler, yaşamının %70 ini iç mekanlarda geçiren insanların sağlığını önemli ölçüde tehdit etmektedir. Örneğin yapıştırıcılar uzun süre uçucu organik Arsa seçimi bileşenler yayar. Bu gazlar havalandırma sistemiyle tüm yapıya yayılır. Mümkün olduğunca bu tür Esnek tasarım ve uzun ömürlü yapılar ortaya koyma maddeler yerine toksik madde içermeyen bakım, onarım ve temizlik maddeleri kullanılmalıdır. Malzemelerden; -yenilenebilir kaynaklardan elde edilen, -kaynağından çıkarılırken çevre ekolojisine zarar vermeyen, c) Yapı Sonrası Dönem apının faydalı ömrünü tamamlamasından sonra başlayan bu süreç için üç seçenek söz konusudur: -geri dönüşümlü yeniden kullanma, bileşenleri geridönüştürme, yıkım ve imha. Bu seçeneklerden ilk ikisi yeni kaynakların -uzun ömürlü,az bakım-onarım gerektiren, oluşmasını sağlamaktadır. -yerel veya yakın çevreden elde edilenleri seçmek da hiç bir işlem yapmadan boşaltılmak üzere çöplük alanları gerektirmektedir ki , her iki yöntemin de ıkım ve imha yakarak kül haline getirmek için büyük fırınlar ve alanlar, ya çevresel etkileri vardır. Sürdürülebilir bir yaklaşım ile yeniden kullanma veya bileşenlerin geri b) Yapı Dönemi Bu süreç binanın fiziksel oalrak yapımıyla başlar ve kullanım sürecini kapsar. Bu süreçte yapının dönüştürülmesi seçeneklerinden birinin tercih edilmesi birçok bakımdan yara rsağlayacaktır. Bu amaçla uygulanabilecek yöntemler aşağıdaki gibidir: insan ve çevre sağlığı üzerindeki etkileri dikkate alınmalı ve gerek çevre ekolojisi, gerekse insan sağlığı -Ömrünü tamamlayan yapıları yeni gereksinmelere adapte etmek açısından zararlı etkilerin oluşmaması için belli yöntemler uygulanmalıdır. Bu yöntemler; - apı malzemeleri ve bileşenlerin yeniden kullanılması Şantiye İşlerinin ve Ekipmanlarının Çevreye Etkisini Azaltmak: iyi bir şantiye planlaması ağır ekipmanların şantiyeye gelip gidişini düzenler. Böylece iş makinalarının şantiye alanını ve yakın çevreyi - apı malzemeleri ve bileşenleri geri dönüştürme -Arsayı ve mevcut altyapıyı yeniden kullanım 14 MSGVC eraltı Su Seviyesine Uyum Sağlama: eraltı su seviyesinin altında yapılan kazılar ekonomik açıdan ek yük getirmenin yanı sıra doğal hidrolik süreçlere de olumsuz yönde etki etmektedir. apım süresince açıkta kalan yeraltı suyu, yapım faaliyetleirnin neden olduğu kirlenme ile karşı karşıya kalmakta, bu da doğal ekolojik dengeyi bozmaktadır. Ayrıca bu tür yapıların su seviyesi altındaki kısımlarında oldukça pahalı su yalıtım önlemleri almak gerekmekte, bu da kaynak kaybına neden olmaktadır. Mevcut Flora ve Faunanın Korunması: erel bitki örtüsü ve diğer canlı toplulukları, arsanın ayrılmaz birer parçası olarak düşünülmedir. Çözüm gerektiren bu problem olmaktan çok, kaynak olarak değerlendirildiğinde, doğal bitkiler ve canlılar ortaya konan ürünü daha meyilli bir hale getirerek, memnuniyeti artıracaktır. b) Kentsel Tasarım ve Arsa Planlaması Kentsel tasarım ve arsa planlamasına ilişkin olarak aşağıda açıklanan yöntemlerin tek bir yapı ölçeğinden çok daha geniş ölçekte uygulanması gerekmektedir. Karma Kullanımlı Kalkınmaya Destekleme: Sürdürülebilir kalkınma, konut, ticari, ofis ve diğer amaçlarla kullanılacak alanların bir arada planlanmasını gerektirmektedir. Böylece yaşadıkları yerlerde çalışma, eğlenme, alışveriş yapma olanağı bulunacaktır. Bu tür bir kalkınma ve kentsel düzen, geleneksel yerleşimlerde olduğunun tersine toplum anlayışını da geliştirecektir.çeşitli fonksiyonların bir 3-İnsan İçin Tasarımı arada olması 24 saat yaşayan kentsel mekanlar oluşturarak güvenliği de artıracaktır. a) Doğal koşulların korunması İnsanlar doğa ile uyum içinde tasarlanmış yapılarda yaşamayı ve çalışmayı tercih etmektedir. Doğal topoğrafyayı, bitki örtüsünü gereksiz şekilde tahrip eden yapım faaliyetlerinin çevre ekolojisi üzerinde uzun vadeli olumsuz etkileri bulunmakatdır.doğa ile uyumsuz yapılaşmalar doğal afetler sonucunda büyük zarar görmektedir. apılaşma doğanın düzenini bozmayacak şekilde gelişmelidir. Doğal koşulların korunması bir strateji olarak benimsendiğinde insanların ve diğer canlıların yaşam kaliteleri de artmış olacaktır. Bu amaçla izlenecek yöntemler aşağıdaki gibi sıralanabilir; Toplu Taşıma ve aya Ulaşımını Destekleme: Şehirlerde yaşayan birçok insanın dinlenme, kültürel, ticari ve idari hizmetlere iyi ve güvenli buluşma alanlarına, temiz havaya ve etkin bir toplu taşımaya erişim olanağı bulunmamaktadır. İnsanlar çalışma saatlerinin başlangıç ve bitişi başta olmak üzere, gün içerisinde hedefledikleri noktaya daha rahat ve kolay bir ulaşım istemektedir. Bu amaçla henüz şehir planlaması aşamasında başlamak üzere toplu taşımayı desteklemek, yayalar ve bisiklet sürücüleri için olanak yaratmak, farklı ulaşım alternatifleri oluşturmak gerekmektedir. Ulaşım seçeneklerini çoğaltmak ve tercihlere kolay erişebilirlik sağlamak, toplu taşımacılığın apay Çevrenin Doğal Sistemler Üzerindeki Etkisini Azaltma: İnsan ürünü olan yapay çevrenin doğal çevre üzerinde çok çeşitli etkileri vardır. apay çevrenin oluşturduğu olumsuz etkiler sonucunda doğal kapasitesini artırmak özel araç kullanımını azaltmakta, bununla birlikte kaza, hava kirliliği ve co2 emüsyon alanında da düşüş sağlamaktadır. çevredeki çeşitlilik giderek azalmakta, bazı canlı türleri yok olmaktadır.insanoğlunun duyarsız ve yıkıcı faaliyetleri sonucunda her yıl 50.000 canlı türü yok olmaktadır. apay çevrenin oluşturulabileceği çeşitli Günümüzde kapalı mekanlarda yaşayan ve çalışan insanlar çeşitli fiziksel ve psikolojik sorunlarla platformlarda tartışma konusu olmuştur. Topografik Koşullara Uyum Sağlama: Bir binanın yapılacağı arsanın mevcut topografik yapısı büyük oranda korunmalıdır. Topografyada yapılacak önemli değişiklikler, kazılar, yükseltiler vs. , gereksiz kaynak tüketimine neden olamkat, ayrıca bölgenin mikroiklimsel özelliklerini de değiştirmektedir. üzey şeklindeki değişiklik, yağmur sularının akışını ve rüzgar yönünü değiştirerek , çevrenin ekolojik sistemlerine olumsuz yönde etki etmektedir. c) İnsan Sağlığı ve Konforu İçin Tasarım karşı karşıyadır. İnsanlar çevresel koşulları uygun olmayan ortamlarda uzun süre bulunduklarında rahatsız olmakta, kendilerini doğa ile iç içe hissettikleri, doğal ortamla görsel ilişki kurabildikleri günışığıyla aydınlatılan ve doğal olarka havalandırılan mekanlarda yaşamayı ve çalışmayı tercih etmektedirler. İnsanların sağlık ve konforu koruma ve geliştirmeye yönelik olarak izlenebilecek yöntemler aşağıdaki gibi sıralanabilir: 15 MSGVC Isısal Konfor Sağlama: İç mekanın ısısal dengesi insanların sağlık ve konforu açısından önem taşımaktadır. İnsan bedeninin ısısal konforunu belirleyen başlıca faktörler; metabolizma hızı, giysi, hava ısısı, radyant ısı, hava akımı ve nem oranı olmak üzere başlıca 6 gruba ayrılmaktadır.çok sıcak veya çok soğuk mekanlarda çalışan insanlar yeterli performansı gösteremezler. Her çalışma birimi için uygun düzeyde hava akımı ve nem oranı sağlanması gerekmektedir. KAYNAKÇA Akpınar, E. ve Akbulut, G. 2007. Hafik Gölü ve Yakın Çevresinin Turizm Olanakları. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi; CiltSayı: 9-1. Doğal Aydınlatma ve Görsel Konfor: Gün ışığı iç mekanlarda yeterli bir aydınlık düzeyinin Ercoşkun, Ö. 2005. Sürdürülebilir Turizm Planlamasında Suyun Rolü: Burdur Gölü. I. Burdur Sempozyumu; S. 600-607. sağlanması, kullanıcı üretkenliği açısından önemli bir faktördür. Doğal aydınlatma yansıma ve Erçevik, B. ve Önal, F. 2011. Üniversite Kampüs Sistemlerinde Sosyal Mekan Kullanımları. Megaron; CİLT- SAYI: 6 – 3. kamaştırmanın önlenmesi için, iç mekana giren güneş ışığının dengeli dağıtımını ve kontrolü gerektirir. Bu amaçla cephelerde açısal seçici, yansıtıcı,fotokromik, elektrokromik ve renkli camlarınyanısıra güneş kontrolü elemanları ve ışık rafları kullanmak yarar sağlamaktadır. Doğal Havalandırma ve Açılabilir Pencereler: Doğal havalandırma, ısı değişikliklerinin oluşturduğu hava hareketiyle , taze havanın dış mekandan iç mekana alınarak, aynı miktardaki kullanılmış havanın dışarı verilmesi şeklinde tanımlanmaktadır. Sıcak-nemli bölgelerrde konfor koşullarının ve insan sağlığı açısından gerekli taze havanın sağlanması, iç mekanda kullanıcı sağlık ve memnuniyetinin sağlanması, mekanik havalandırmanın azaltılması ya da ortadan kaldırılmasıyla enerji tasaarrufu sağlanması gibi çeşitli yararları bulunmaktadır. Açılabilir pencereler doğal havalandırmanın yanısıra, özellikle yüksek ofis binalarında çalışanlar için Işık, Ş. 2008. Türkiye’de Üniversitelerin Kentleşme Üzerine Etkileri. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi; Cilt-Sayı: 10 – 3. Anonim. 2009. Websitesi: http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.13352&sourceXmlSearch=&MevzuatIliski=0 Erişim Tarihi: 22.08.2014. Anonim. 2007. 1/25000 Ölçekli İstanbul Nazım İmar Planı Plan Raporu. İstanbul Büyükşehir Belediyesi. Tanrıverdi, B. 2012. Ataşehir’deki MİA gelişiminin yarattığı dönüşüm dinamiğinin ve çevresel etkilerinin ve incelenmesi, Analiz ve Sentez Raporu. Enlil, Z., Dinçer, İ., Evren, Y., Seçkin, E., Özkan, E. , İslam, T., Kozaman, S. ve Sınmaz, S. 2006. İstanbul Stratejik Plan Çalışmaları kapsamında Gelişme Potansiyeli Olan Stratejik Sektörler Olarak Kültür Endüstrileri. İBB-İMP-Kültür Endüstrileri Kültür ve Turizm Grubu Sentez Raporu. Anonim. 1/100.000 Ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Yönetici Özeti. İstanbul Büyükşehir Belediyesi İmar ve Şehircilik Daire Başkanlığı Şehir Planlama Müdürlüğü. memnuniyeti artırmak açısından çok faydalı olmaktadır.birçok ofis binasında pencereler sabit olarak Babaoğlu, R. Değişen Üniversite Algısı ve Üniversite Kent İlişkisi tasalranmaktadır. Bunun gerekçesi,bina sahiplerinin bu tür pencerelerin açık brıakılması durumunda Anonim. T.C. Kültür VE Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü mekanik havalandırma sistemini gereğinden fazla çalıştırarak enerji kaybına neden olmasıdır. Anonim. Organize Sanayi Bölgeleri Derneği Dış Mekanla Görsel İlişki Sağlama: Gökyüzündeki ışık gün boyunca değişmekte, bulutlar hareket Anonim. Kütahya Organize Sanayi Bölgesi ve Kent Planlaması etmektedir. Doğal ya da yapay ortamlarla çevrili yapılarda çalışan ve yaşayan insanların gün boyunca değişen gökyüzü ve çevreyle görsel bağlantı kurmaları psikolojik açıdan oldukça önemlidir. Bu nedenle pencereler, gökavlu gibi elemanlar insanların dış mekanla görsle ilişkisini sağlamak açısından yararlı olmaktadır. Farklı Fiziksel Özelliklere Sahip Kullanıcıları ve Fiziksel Engellileri Destekleme: sürdürülebilir tasarımın esaslarından biri uzun ömürlü ürünler ortaya koymaktır. Dayanıklı ve farklı kullanıcı gruplarına uyum sağlayabilen binalar diğerlerinden daha sürüdürülebilirdir. Bu uyumluluk farklı yaşlarda ve farklı fiziksel özelliklere sahip insanları da kapsamaktadır. Toksik Olmayan, Zehirli Gaz aymayan Malzeme Kullanma: Bina yapımında ve daha sonra bakım- onarım sırasında kullanılan malzemelerin kullanılması uzun vadede insan sağlığına zararlı etkiler oluşturmaktadır. Toksik olmayan, zehirli gaz yaymayan malzemelerde bu sorun ortadan kalkmaktadır. 16 MSGVC 2 MSGVC 3 MSGVC 4 MSGVC 5 MSGVC 6 MSGVC 7 MSGVC 1
© Copyright 2024 Paperzz
