(Danio rerio)Teratojenik Etkileri

PE–007
Bisfenol A’nın Zebra Balıklarında (Danio rerio)Teratojenik Etkileri
Cansu Akbuluta, Çağhan Kızılb, Nazan Deniz Koça, Tarık Dinça
Sakarya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü, Serdivan, Sakarya,
[email protected]
b
DFG-Center for Regenerative Therapies Dresden, Cluster of Excellence (CRTD), and
Biotechnology Center, Technische Universität Dresden, Dresden, Germany
a
Amaç: Düşük dozlarda bisfenol a (BPA) uygulanan zebra balığı embriyo ve larvalarında BPA’nın
yarattığı morfolojik değişiklikler ve üreme hücrelerinin (sperm ve yumurta) oluşumunda kilit rol
oynayan primordiyal germ hücreleri üzerindeki etkilerinin gözlemlenmesi amaçlanmıştır.
Gereçler ve Yöntemler: Zebra balıkları (Danio rerio) 14 saat aydınlık:10 saat karanlık fotoperiyotda
25°C sıcaklıkta 25L kapasiteli akvaryumlarda beslenmiş ve yumurtlamaları sağlanmıştır. Döllenme
gerçekleştikten hemen sonra embriyolar 2 kontrol ve 2 doz grubu olmak üzere 4 gruba ayrılmıştır.
Doz gruplarına 4 mg/L ve 8 mg/L BPA uygulaması yapılmıştır. Kontrol grubuna hiçbir uygulama
yapılmazken çözücü kontrol grubuna BPA’nın çözücüsü olan dimetilsülfoksit (DMSO) %1 oranında
verilmiştir.
Çalışmamızda 24 saatlik zebra balığı embriyolarında primordiyal germ hücrelerinin konumları ve
sayıları whole mount in situ hibridizasyon yöntemi ile tespit edilmiştir. Primordiyal germ hücrelerine
özgü bir gen olan vasa geninin probu kullanılarak uygulanan bu teknik sonucunda 24 saatlik zebra
balığı embriyolarında primordiyal germ hücrelerinin konumları fotoğraflanmış ve hücreler stereo
mikroskop altında sayılarak BPA uygulamalarının primordiyal germ hücre sayısında oluşturduğu
değişiklikler T testi uygulanarak yorumlanmıştır.
Bu tekniklere ek olarak BPA’nın zebra balığı larvalarında oluşturduğu morfolojik değişiklikler ve
teratolojik etkileri stereo mikroskop ile tespit edilerek fotoğraflanmıştır.
Bulgular: Morfolojik incelemelerde kontrol grubu ile çözücü kontrol grubu arasında bir fark
görülmemiştir. 4mg/L ve 8 mg/L BPA uygulaması yapılmış olan zebra balığı embriyo ve larvalarında,
baş ve kuyruk oluşumunda anormallikler, koryondan çıkış süresinde gecikme, pigmentasyon
oluşumunda gecikme, omurga ve kuyrukta eğrilikler, sinir sistemi bozukları, kalp çevresinde ve
vitellus kesesinde ağır ödem oluşumları görülmüştür. Bu bulgular 4mg/L BPA uygulanmış grupla
kıyaslandığında, pigmentasyonda gecikme, kalp çevresinde ödem oluşumları ve koryondan çıkış
süresinde gecikme 8mg/L BPA uygulanmış grupta daha fazladır.
Whole mount in situ hibridizasyon tekniği sonucunda çözücü kontrol ve BPA uygulaması yapılmış
olan gruplarda kontrol grubuna kıyasla primordiyal germ hücre sayısında artış tespit edilmiştir.
Özellikle 4 mg/L ve 8 mg/L BPA uygulaması yapılmış olan zebra balığı embriyolarında primordiyal
germ hücreleri ektopik (gonad taslağı dışındaki) bölgelerde tespit edilmiştir. Genellikle ektopik
bölgelerdeki primordiyal hücrelerinin baş-beyin bölgesine yöneldiği dikkat çekmiştir. BPA
uygulamalarının hem gonad taslağındaki hem de ektopik bölgelerdeki primordiyal germ hücre
sayısında artışa sebep olduğu istatistiksel verilerle doğrulanmıştır.
Sonuç: Sucul sisteme hızla karışmakta olan BPA’nın düşük dozlarının bile teratolojik olduğu
ve zebra balıklarının üremeleri üzerine olumsuz etkilere sahip olduğu kanıtlanmıştır. BPA
uygulamasının primordiyal germ hücre göç mekanizmasını bozduğu düşünülmüştür. Primordiyal
germ hücreleri ektopik bölgelerde kümeleşerek germ hücre tümörlerini oluşturabilmektedir.
932
21. Ulusal Biyoloji Kongresi, 03–07 Eylül 2012, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye
http://www.ubk2012.ege.edu.tr
Anahtar Kelimeler: Bisfenol A, primordiyal germ hücresi, zebra balığı
Teşekkür: Sonuçların istatistiksel değerlendirmelerinde yardımlarını esirgemeyen sayın Yrd. Doç.
Dr. Hüseyin AKSOY’a teşekkür ederiz. Bu çalışma Kocaeli Üniversitesi Hayvan Deneyleri Etik
Kurulu’nun 5/3-2011 nolu kararı ile gerçekleştirilmiştir.
PE–008
Streptozotosin ile Diyabet Yapılmış Sıçanların Deri Yaraları Üzerine
Sinnamik Asit İçeren Merhemin Etkilerinin İncelenmesi
Sinem Deniz Akcaa, Sinan Darcanb, M. Kasım Çaycıa, Yusuf Özayc,
Zuhal Yıldırımd, Murat Tosune, Hayri Dayıoğlua,
a
Dumlupınar Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü, Kütahya,
[email protected]
b
Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Biyoloji Anabilim Dalı, Kütahya
c
Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü, Kırşehir
d
Yenimahalle AOÇ Toplum Sağlığı Merkezi, Ankara
e
Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji-Embriyoloji Anabilim Dalı, Afyonkarahisar
Amaç: Streptozotosin ile diyabet yapılmış sıçanların deri yaraları üzerine sinnamik asit ile
hazırlanan merhemin iyileştirici etkilerinin araştırılması amaçlanmıştır.
Gereçler ve Yöntemler: Çalışmada 56 adet 200-250 gr erkek Wistar albino sıçan kullanılmıştır.
Sıçanlar rastgele her grupta 7 hayvan olacak şekilde gruplara ayrılmıştır. Diyabet, sıçanlara
intraperitonal olarak tek doz streptozotosin (45 mg/kg) verilmesiyle oluşturulmuş, streptozotosinin
verilmesinden 7 gün sonra açlık kan şekerleri 350 mg/dl ve üzeri ölçülen sıçanlar diyabetik kabul
edilmiştir. Hayvanların diyabetlerinin takibi için belirli aralıklarla kan glukoz seviyeleri ölçülmüştür.
Streptozotosin verilmesinden 7 gün sonra diyabet olan hayvanlarda 1,5 cm çapında eksizyon ve
4 cm boyunda insizyon yaraları oluşturulmuştur. Bütün yaralar hergün steril salinle temizlenmiş
ve temizleme sonrası betadin, lanolin-vazelin, değişik dozlarda sinnamik asit merhemi topikal
olarak uygulanmıştır. Tedavi süreci sona erdikten sonra alınan doku örneklerinde makroskobik,
histopatolojik, biyomekanik ve biyokimyasal incelemeler yapılmıştır.
Bulgular: Elde edilen kan şekeri verilerine göre hayvanların hepsinin diyabetik olduğu gözlenmiştir.
Bazı gruplarda yaraların kötüleştiği gözlenmiştir. Makroskobik gözlemlerde hem eksizyon hem de
insizyon yaralarında kontrol gruplarına göre bütün uygulama gruplarında dozaja bağlı iyi veya
kötü yönde anlamlı farklılıklar olduğu gözlenmiştir. Mikroskobik ölçümlerde hem eksizyon hem
de insizyon yaralarında uygulama dozajına bağlı olarak anlamlı farklılıklar gösteren dermal ve
epidermal rejenerasyonlar, anjiyogenesis, bağ dokusu proliferasyonu, mast hücre göçü ve kollajen
birikimleri izlenmiştir. Biyomekanik incelemelerde insizyon yaralarının durumu araştırılmış ve
uygulama dozajına bağlı olarak deri gerim dirençlerinde anlamlı farklılıklar saptanmıştır. Yapılan
biyokimyasal incelemede hem eksizyon hem de insizyon yaralarında uygulama dozajına bağlı
olarak hidroksiprolin miktarlarının anlamlı olarak değişim gösterdiği görülmüştür.
Sonuç: Sonuç olarak sinnamik asit merhemi diyabetik yara üzerine iyileştirici etkide bulunmaktadır.
İyileştirme miktarı uygulama dozajına bağlı olarak değişmektedir.
Anahtar Kelimeler: Diyabetik yara, sinnamik asit, sıçan
Teşekkür: Bu çalışma Dumlupınar Üniversitesi Hayvan Etik Kurulunun 2009/10.1 karar nolu izni
ile gerçekleştirilmiştir.
21. Ulusal Biyoloji Kongresi, 03–07 Eylül 2012, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye
http://www.ubk2012.ege.edu.tr
933