.... = = - - - D
~
--------~--
..[-
~. - .
YAYıN
iSTANBUL
NO: 1989 - 4
TicARET ODASı
ARMONizE
SiSTEM
••
••
0=
NOMANKLATÜRÜ 'NE
iLişKiN
AÇiKLAMALAR
iSTANBUL 1989
=-~-:ı
•:- •
••
ıSTANBUL
TicARET ODASı
•
ARMONIZE
SiSTEM
NOMANKLATÜRÜ 'NE
iLişKiN
AÇiKLAMALAR
iSTANBUL 1989
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
İ Ç İ N D E K İ L E R
SAYFA
I- GENEL
11^ ULUSLARARASI GÜMRÜK TARİFELERİNİN KABULÜ
1. 1831-1922 Yılları Arasındaki Gelişmeler
2. Milletler Cemiyeti Gümrük Nomanklatürü Taslağı
3. Gümrük İşbirliği Nomanklatürü
— Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatürüne
Yardımcı Yayınlar
4. Uluslararası Standart Ticaret Sınıflandırması (SITC)
5. Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatürü (CCCN) ile
Uluslararası Ticaret İstatistik Nomanklatürü (SITC)
Arasında Uyum İlişkisi
ULUSLARARASI GÜMRÜK TARİFELERİ VE MALLARIN
SINIFLANDIRILMASINDA YENİ BİR SİSTEME DOĞRU
1. Araştırma Safhası
2. Hazırlık Çalışmaları
"
1
2
2
3
4
5
6
6
'
8
8
9
IV^ ARMONİZE SİSTEMİN TANIMI VE ESASLARI
1. Armonize Sistemin Tanımı
1.1. Çok Yönlü (Polyvalent) Nomanklatür
1.2. Biçimsel (Yapısal) Nomanklatür
2. Armonize Sistemin Yapısı
2.1. Armonize Sistemin Yorumuna İlişkin Genel Kurallar
2.2. Bölüm ve Fasıl Notları (Alt Pozisyon Notları dahil)
2.3. Armonize Sistemin Pozisyon ve Alt-Pozisyonlan
11
11
12
13
14
15
17
18
V^ ARMONİZE SİSTEMİN EK BELGELERİ
1. İvedi Yayınlar
(a) Açıklayıcı Notlar (İzahname)
(b) Armonize Sistem ve Açıklayıcı Notların
Alfabetik İndeksi
(c) Armonize Sistem ve CCCN/Revize 2 SITC
Arasında Uyum Cetveli
22
22
22
23
23
(d) Armonize Sistem ve SITC Revize 3 Arasında
Uyum Cetveli
2. Armonize Sistem Yürürlüğe Girdikten Sonra
Yayınlanacak Belgeler
(a) Armonize Sistem Sınıflandırma Avileri Kompendiyumu
(b) Eşya Tanım Listesi (Malları Adlandıran Liste)
(o) Ayrıntılı İndeks (Eş Anlamlı Sözcükler Kitabı)
ARMONİZE SİSTEMİN İŞLEYİŞİ ÜZERİNE SORUNLAR VE
ÇÖZÜMLER
1. Mallann Sınıflandıniması Sorunu
2. Malların Sınıflandırılmasında Uyuşmazlıkların Çözümü
3. Mallann Sınıflandıniması Sorununda Armonize Sistem
Komitesinin Karar Şekilleri
4. Armonize Sistemin Değişikliğe Uğratılması
23
24
24
24
24
25
25
25
26
26
VII- AVRUPA TOPLULUKLARI'NIN ARMONİZE SÎSTEM'E
TAM UYUMU SAĞLAM AK. İÇİN YAPTIĞI ÇALIŞMALAR
1. Bileşik Nomanklatür (CN) ve TARIC
(a) Bileşik Nomanklatürün Yapısı
(b) TARIC'm Yapısı
27
27
28
28
Vlll^ ARMONİZE SİSTEM NOMANKLATÜRÜ ESAS ALINARAK
HAZIRLANAN TÜRK GÜMRÜK TARİFE CETVELİ
33
•ARMONİZE SİSTEM NOMANKLATÜRÜ'NE
İLİŞKİN AÇIKLAMALAR
ARMONİZE SİSTEM NOMANKLATÜRÜ
I- GENEL
Malların smıflandınimalanna yönelik bir ilginin eski çağlardan beri mev­
cut olduğunu görmekteyiz. Bu ilgi genellikle, yetkililerin hükümranlık alanın­
daki bölgelerden veya sınırlanndan geçmekte olan mallara geçiş resmi veya
vergi koyma arzulanndan doğarak gelişme göstermiştir. Daha sonra, sana­
yileşmiş toplumlann gelişmesi, sanayileşme sürecinde ihtiyaç duyulan ham
maddelerin tedariki ve ihtiyaç fazlası mallann başka ülkelere satımı gibi ol­
gular, bu tür mallann belirlenmesine yönelik bir sınıflandırma sistemi gerek­
sinimini yaratmıştır.
İlk "Mal Sınıflandırma Sistemleri", özel vergi veya geçiş resimlerine ta­
bi mallar ile bu vergi ve resimlerden muaf tutulan mallann alfabetik bir sıra­
lamasından ibaretti. Ancak, farklı vergi hadlerinin veya muafiyetlerin ve ayrı
alfabetik sıralamalann değişiklik arzetmesi, mallann farklı bir şekilde sınıflandınlmalan gerektiği olgusunu yaratmıştır. Böylece mallar, vergi statüle­
rinden ziyade, yapıları itibariyle sınıflandınimaya tabi tutulmuşlardır.
Uluslararası ticaretin düzeyi ve önemi arttıkça, ilgili devletlerin yetkili resmi
ve gayri resmi organlan, ithal edilen ve ticaret alanlanndan geçen mallann
gümrük vergileri ile eş değerdeki vergilerin değerlendirilmesinde kolaylık sağ­
lanması açısından ortak çalışmalara yönelmişlerdir. Bu yönelmede, vergiler­
den ziyade, ulusal gümrük tarifelerindeki farklılıklann güçlük teşkil ettiği
farkedilmiş ve bu güçlüklerin (Örneğin; pozisyonlann ve numalann sıralanışmdaki farklılıklar, bu sıralanışta alt ayırımlann farklı oluşlan, ürünlerin tanı­
mı ve tarifelerine dayalı sınıflandırmalar, vb.) giderilerek, ortak ilkeler
doğrultusunda hazırlanacak bir nomanklatür kullanılması amaçlanmıştır.
Bu ortak ilkeleri nitelik ve nicelik açısından beş ana grupta toplayabiliriz:
(a) Uluslararası ticarete konu teşkil eden mallann sistematik olarak sınıflandınlması;
(b) Her malın nitelik ve niceliğine en uygun listede yer alması ve bu no­
manklatürü kabul eden tüm ülkelerin kendi tarifelerini bu esasa gö­
re düzenlemesi;
(c) Gümrük terminolojisinin teknik kişilerce ve kamu tarafından aynı şe­
kilde, kolaylıkla anlaşılması için ve böylece ithalatçılann ve gümrük
idarelerinin işlerini basitleştiren, uluslararası ortak bir " d i r ' i n benim­
senmesi;
(d) Uluslararası tek veya çok taraflı gümrük ve ticari anlaşmalannın mü­
zakerelerinde, uygulanmasında ve doğru olarak yorumlanmasında
anlamın kesin ve basit olması, çelişkilere yol açmaması;
(e) Karşılaştırmalı uluslarans istatistiklerin hazırlanışında verilerin tektip
düzenlenmesi.
Ortak Dünya Nomanklatürünü oluşturma çabalan, uluslararası ticaret sü­
recini kolaylaştırmak amacını taşımaktaydı. Bu çabalar, sonuç olarak, zaman
zaman tarife ve istatistik amaçlan için kullanılan nomanklatürlerin yapılma­
sına neden olmuştur.
II» ULUSLARARASI GÜMRÜK TARİFELERİNİN KABULÜ
1. 1831 — 1922 Yılları Arasindaki Gelişmeler
Belçika'da, 1851-1854 yıllan arasında, üç genel pozisyonda dış ticaret
istatistiği yapıldığını görmekteyiz. Bunlar: Ham maddeler, tabii halde tüketi­
len ürünler ve mamul hale getirilmiş eşyadır. Ancak, Kraliyet tarafından bu
sınıflandırmadan 1854 yılında vaz geçilerek, alfabetik bir sınıflandırma sis­
temi kabul edilmiştir. Buna benzer bir uygulamayı Avusturya - Macaristan
XIX.Yuzyil sonunda benimsemiştir (25 Mayıs 1892 Tarifesi).
1913 Brüksel Nomanklatürü ve 1931 Milletler Cemiyeti Nomanklatürü
Taslağında bu tarife esas alınmıştır.
Bu şekilde ulusal düzeylerde yapılan girişimler giderek yerini uluslara­
rası girişimlere bırakmıştır.
. 1853 - 1 9 0 8 Yıllan arasında, uluslararası bir istatistik nomanklatürünün
hazırlanması için çok sayıda ekonomik kongrenin yapıldığını müşahede et­
mekteyiz. Bunlar arasında 1853'te Brüksel'de toplanan ilk kongrede, ulus­
lararası istatistikleri kapsamına alan bir n o m a n k l a t ü r ü n kabulü
benimsenmiştir. Daha sonra, 1869'da La Haye, 1872'de St.Petersburg'da
ve 1876'da Budapeşte'de uluslararası istatistik kongreleri düzenlenmiştir.
Nihayet, bu kongrelerin çalışmalarını yürütmek amacıyla 1885 yılında Ulus­
lararası İstatistik Enstitüsü kurulmuştur.
1889 Yılında Paris'te yapılan Uluslararası Ticaret Kongresinde, ülkele­
rin gümrük tarifelerinde ve resmi istatistiklerinde ortak referanslann kulla­
nılmasının yararlı olacağına dikkat çekilerek, tüm ülkelerin ortak bir
sınıflandırma sistemini kullanması teklifi getirilmiş, bu teklif 1906'da Milano'da
yapılan İkinci Uluslararası Ticaret Kongresinde de ileri sürülerek kabul edil­
miştir.
1889 yılında Washington'da toplanan Birinci Amerika Birleşik Devletleri
Konferansında, mallann İngilizce, spanyolca ve Portekizce aynı anlamlı te­
rimlerle tanımlanmasına yönelik alfabetik bir sınıflandırmanın kabulüne iliş­
kin bir tavsiye kararı alınmıştır.
Ancak, 1913 yılında Brüksel'de yapılan İkinci Uluslararası Ticari İstatis­
tik Konferansında, ilk tek tip istatistik nomanklatürü. Uluslararası sözleşmeyle
onaylanarak 29 ülke tarafından 31 Aralık 1913 tarihinde kabul edilmiştir. Bu
Nomanklatürde 5 grupta toplanan 186 madde yer almaktaydı.
Bunlar:
- Canlı hayvanlar;
- Gıda (yiyecek) ve içecekler;
- Hammadde ve yarı mamul maddeler;
- Mamul maddeler; ve
- Altın ve gümüştür.
Bu düzenleniş, 1922 yılında Uluslararası Ticari İstatistikler Bürosu'nun
hazırladığı ilk ticari istatistiklerin toplanmasına da esas teşkil etmiştir.
Böylelikle, dolaylı veya dolaysız olarak 30 ülke tarafından mallann sınıflandınlmasına yönleki olarak kullanılan nomanklatürler daha gelişkin ulus­
lararası kurumlarca ele alınarak yönlendirilecek ve daha geniş ülkeler
topluluğunca benimsenecektir.
2. Milletler Cemiyeti Gümrük Nomanklatürü Taslağı
Mayıs 1927'de, Milletler Cemiyeti bünyesinde toplanan Dünya Ekonomi
Konferansında, ulusların gümrük tarifelerinin ortak bir çatıya oturtulması doğ­
rultusunda bir tavsiye kararı öne sürüldü. Bu tavsiye kararı çerçevesinde ku­
rulan Uzmanlar Komitesi, bir gümrük nomanklatürü taslağını 1931 yılında
tamamlamış ve bu taslak 1937 yılında revize edilmiştir.
Bu taslak, sonradan ''Cenevre Nomanklatürü" adı altında işlerlik kaza­
nacaktır.
Bu Nomanklatürde:
- 21 Bölüm;
- 86 Fasıl; ve
- 991 Pozisyon
yer almaktadır. Ayrıca, pozisyonlar kendi aralannda ikinci, üçüncü ve hatta
dördüncü derecede alt pozisyonlara bölünmüşlerdir. Burada temel ilke ola­
rak, her ülkenin temel pozisyonlan kabul etmesi zorunlu olup, alt pozisyon­
lar içerisinde ürünleri gruplarda toplaması veya yeni ayınmlar yapması serbest
bırakılmıştır.
Cenevre Nomanklatürü, bir çok gümrük tarifelerine esas teşkil etmiş ol­
makla birlikte, gümrük nomanklatürlerinin gerçek anlamda standartlaşma­
sına hiç bir etkisi olmamış ve beklenen yaygınlığa ulaşamamıştır.
3- G ü m r ü k İşbirliği Konseyi Nomanklatürü
İkinci Dünya Savaşı sonrasında Dünya konjonktüründe kendini göste­
ren gelişmeler, Batılı uluslarca serbest ticarete duyulan arzu ve ekonomik
yapının yeniden oluşmasına yönelik hamleler, Gümrük tarifelerinin standardizasyonu için uygun ortamı yaratmış ve bu anlamda bir kez daha uluslara­
rası ortak bir gümrük nomanklatürünün hazırlanmasına ihtiyaç duyulmuştur.
1948 yılından sonra, Avrupa Gümrük İşbirliği Çalışma Grubu, Birliğe katılan
ülkelerin ortak bir gümrük tarifesi belirlemesi çalışmalanna başlamıştır. Bu
çalışmada eldeki tek standart çatı, Cenevre Nomanklatürü idi. Cenevre No­
manklatürünün kısmen teknik gelişmeleri yansıtması ve bu sistemi kabul eden
ülkelerin edindikleri deneyimler sonucu ortaya çıkan eksiklikler nedeniyle,
Cenevre Nomanklatüründe çok geniş çapta değişikliğe gidilmiştir.
Bu çalışmada ilk olarak pozisyon ve alt pozisyonlan kapsayan bir taslak
hazırlandı. Bu taslakta, öneliren nomanklatürün sadece pozisyonlar itibariy­
le bağlayıcı bir Konvansiyon haline getirilmesi öngörülmüş ve katılacak ül­
kelerin Gümrük Birliğine sağlıklı bir şekilde geçebilmeleri için alt-pozisyonlarm
belirlenmesi, tarafların ilerdeki yapacağı görüşmelere bırakılmıştır.
Sonuçta, 1949 taslağı, yeniden gözden geçirilerek kısaltılmış ve basit­
leştirilmiş olarak Gümrük Tarifelerinde Mal Sınıflandırma Nomanklatürüne
ilişkin 15 Aralık 1950 tarihli Brüksel Sözleşmesi (Konvansiyonu)nin özünü
oluşturmuştur. Bu Sözleşme, Gümrük İşbirliği Konseyi'ni kuran Sözleşmey­
le ve Eşyanın Gümrük Kıymetine Dair Sözleşmeyle aynı zamanda imzaya
açılmıştır. Ancak, 1 Temmuz 1955 tarihli Değişiklik Protokolünün kabulün­
den sonra 11 Eylül 1959 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Yürürlüğe giren Nomanklatür 1974 yılına kadar Brüksel Nomanklatürü
olarak anılmış, bu tarihten sonra Uluslararası Teşkilat sorumluluğuyla ilgili
herhangi bir karışıklıktan kaçınmak için "Gümrük
Nomanklatürü" olarak isim değişikliğine gidilmiştir.
İşbirliği
Konseyi
Sözleşme gereği kurulan Gümrük İşbirliği Konseyi nezdinde Nomankla­
tür Komitesi kurulmuştur. Nomanklatür Komitesi, Nomanklatürün uygulan­
ması ile ilgili her türlü bilgiyi toplar ve yapar; üye Devletlerin gümrük
tarifelerinde eşya sınıflandırmasına ilişkin kurallan ve uygulamalan inceler;
Nomanklatürün aynı şekilde yorum ve uygulamasını sağlamak üzere üyele­
re tavsiyelerde bulunur; Nomanklatür değişikliklerine ait tasarıları hazırlar;
Uluslararası Kuruluşlar tarafından sorulan konularda mütalaa verir ve ihti­
laflar için hakemlik görevi görür.
1955'ten sonra Gümrük İşbirliği Konseyi, imzalanan Sözleşme üzerine
teknolojik gelişmeler doğrultusunda ortaya çıkan yeni ürünleri kapsayan ve
Nomanklatürde değişiklikler yapılmasını öngören beş Tavsiye Karannı No­
manklatür Sözleşmesi Akit Taraflarına sunmuştur. BuTavsiye Kararlannın
ilk üçü karşılıklı taraflarca 1 Ocak 1965, diğerleri ise 1 Ocak 1972 ve 1 Ocak
1978'de kabul edilerek yürürlüğe girmiştir.
1987 yılı itibariyle 52 Ülke Nomanklatür Sözleşmesine taraftardır (Türki­
ye, bu Sözleşmeyi 7 Ocak 1955 tarih ve 6449 sayılı Kanunla onaylamıştır)
ve bu nedenle de kendi Gümrük Tarifelerini, Sözleşme şartlan uyannca. Güm­
rük İşbirliği Konseyi Nomanklatürüne göre düzenlemeleri gerekmektedir. Bu­
nun yanı sıra 150 Ülke de kendi gümrük tarifelerinde Gümrük İşbirliği Konseyi
Nomanklatürü (GİK Nonıanklatürü)nü örnek almışlardır. Bu verilere göre. Dün­
ya ticaretinin % 80'i GİK Nomanklatürü sınıflandırmasına göre gerçekleş­
mektedir.
Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatürü (GUstoms Cooperation Council
Nomenclature - CCCN) mallann sistematik bir şekilde sınıflandınimasına yö­
neliktir ve bu Nomanklatürde:
- 21 Bölüm;
- 99 Fasıl;
- 1.011 Pozisyon; ve
- 1.083 İstatistik Altpozisyonu yer almaktadır. Her bir pozisyon, her biri
iki basamaklı iki grupla tanımlanır; ilk grup pozisyonun bulunduğu fasih, ikinci
grup ise, o fasıl içindeki yerini gösterir.
Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatürüne Yardımcı Yayınlar:
- İzahname (Açıklayıcı Notlar); 1950 Sözleşmesinde yer almamakla bir­
likte Gümrük İşbirliği Konseyi'nce onaylanan Nomanklatür'ün resmi yo­
rumudur.
, Alfabetik İndeks; Nomanklatür ve İzahnamede tanımlanan mallan al­
fabetik olarak liste halinde sunar.
• Sınıflandırma Avileri K o m p e n d i y u m u ; Gümrük İşbirliği konseyi'nin
dikkatine sunulan sınıflandırma sorunlannın incelenmesi sonucunda
eşyanın sınıflandınlması ile ilgili olarak Konseyin kabul ettiği görüşleri
liste halinde verir.
4- Uluslararası Standart Ticaret Sınıflandırması (SITC)
(The Standart International Trade Classification)
Cenevre Nomanklatürü, ilk amacının tamamen dışında, 1938 yılında Mil­
letler Cemiyeti tarafından yayınlanan "Uluslararası Ticaret İstatistikleri için
Minimum Ticari Mal Listesi "ne baz olarak kullanıldı. 1948-1950 yıllanndaMinumum Liste, Birleşmiş Milletler İstatistik Komisyonu tarafından revize edi­
lerek "Uluslararası Standart Ticaret Sınıflandırması" (SITC), diğer bir deyişle.
Uluslararası Ticarette Tip Sınıflandırma, adı altında yayımlanmıştır ve 12 Tem­
muz 1950'de Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal İşler Konseyi (ECDSOC),
tüm uluslara bu sınıflandırmayı aşağıda belirtilen seçeneklerle ulusal dış ti­
caret istatistiklerinde kullanmalannı tavsiye etti:
- Sınıflandırma sistemini, sınıflandırmanın çerçevesini bozmadan, ulu­
sal taleplerin düzenlenmesi saklı kalmak şartıyla gerekli değişiklikleri
yapmaları; veya
- Ulusal i stat i ki verilerin düzenlenişini değiştirerek, önerilen sınıflandır­
ma sistemine aynen uymalan; böylece uluslararası verilerin karşılaştınlma olanağını sağlamış olmalan.
5- Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatürü (CCCN) ile Uluslararası
Ticaret İstatistik Nomanklatürü (SITC) Arasında U y u m İlişkisi
Uluslararası ticaret alanında gümrük mevzuatı ve istatistik! verilen ara­
sında yakın beraberliklerin bulunması, hatta bir dereceye kadar birbirlerine
bağımlı olmalan olağan bir oluğudur. Bunun nedeni, ticari değişimlerin te­
melini oluşturan nesnenin ithal ve ihraç edilen mallar olmasıdır. Bilindiği üzere,
dış ticaret istatistikleri de çoğu zaman gümrük belgeleri üzerinden düzen­
lenmektedir. Bu nedenle, çalışmanın başından beri amaçlandığı üzere, bu
iki tür verinin aynı nitelikte yazım özelliklerine sahip olması dünya ticaretin­
de vazgeçilmez bir unsur olmuştur. Böylesine ortak özelliklere sahip verile­
rin iki değişik Nomanklatür (CCCN-SITC) ile sınıflandınlması hedeflenen
amaca uygun düşmemektedir. Bu iki tür sınıflandırma arasında uyum sağ­
lanması için yapılan bir dizi çalışma gözlemlenmektedir.
1951'lerde bir yandan Avrupa Gümrük Birliği Çalışma Grubu, diğer yan­
dan Birleşmiş Milletler İstatistik Komisyonunun üstlendiği çalışmalar iki de­
ğişik sııflandırmayı karşılaştıran bir kodlama anahtannın hazırlanmasıyla
sonuçlanmıştır. Ancak ortaya çıkan bu kodlama anahtarı sonradan 1956 yı­
lında Gümrük İşbirliği Konseyi tarafından 15 Aralık 1950 tarihli Sözleşmenin
1 Temmuz 1955'de bir protokolla düzenlenmiş yeni şekline göre revize edil­
miştir.
Buna rağmen, son metin yine de yetersiz kalmıştır. Bunun üzerine 1958
yılında Birleşmiş Milletler İstatistik Bürosu, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Ge­
nel Antlaşması (GATT), Avrupa Ekonomik Topluuğu (AET), OECD gibi ulus­
lararası kurumlar Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatürü ile SITC arasındaki
uyum ilişkisini geliştirmek üzere ortak işbirliği çabasına giriştiler.
1959 Yılında yapılan çok sayıdaki uzmanlar toplantısından sonra geçici
olarak SITC-CCCN III olarak adlandınlan taslak halindeki uyum ilişkisi ha­
zırlandı. 1959 yılı Aralık ayında Gümrük İşbirliği Konseyi XV.Donem Toplan­
tısında genel hatlarıyla bu yeni kodu onayladı ve tamamlayıcı diğer tedbirler
olarak ta. Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatürünün (Brüksel Nomanklatü­
rü) alt pozisyonlannın SITC ile uyum sağlayacak şekilde düzenlenmesi ge­
rektiğine ve bu alt pozisyonların üye devletlerce tarifelerine veya ulusal
istatistiklerine alınmasını tavsiyede bulundu.
1960 yılında toplanan Birleşmiş milletler Sosyal ve Ekonomik İşler Kon­
seyi İstatistik Komisyonu, 11 nci Dönem Toplantısında SITC-CCCN lll'ü Ulus­
lararası Revize Standart Ticaret Sınıflandırması olarak kabul etti ve ayrıca
Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatürü ile bağlantı sağlayan uyum ilişki kodlannı içeren Revize SITC'yi yayınlamaya karar verdi.
1960 Kasım'ında Nomanklatür Komitesi İkinci ve Üçüncü Dönem Toplantılannda özel bir Çalışma Grubu kurarak, her iki Nomanklatür arasında
uyum ilişkisini sağlamak amacıyla. Konsey Nomanklatüründe 113 pozisyo­
nu kendi aralarında alt ayınma bölerek 334 alt pozisyon ilave etmiştir.
Ancak, Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatüründe 1965-1972 yıllannda yapılan değişiklikler, Revize SITC'nin de yeniden revize edilmesi gerekli­
liğini doğurmuş ve böylelikle Revize SITC 2 meydana getirilmiştir. 1 Ocak
1975 tarihinde Gümrük İşbirliği Konseyi, yeni bir ek belge hazırlayarak, 263
pozisyona 1.087 alt pozisyon ilave edilmesi suretiyle değiştirilmiş CCCN ve
Revize SITC 2 arasındaki uyum sağlanmıştır.
Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatürüne, 1978 yılında yürürlüğe giren
değişikliklerin yapılmasıyla 1.083 altpozisyona bölünen pozisyon sayısı 262
olmuştur.
Ill- ULUSLARARASI GÜMRÜK TARİFELERİ VE MALLARIN
SINIFLANDIRILMASINDA YENİ BİR SİSTEM DOĞRU
i . Araştırma Safhası
1960'lı yılların sonuna doğru, Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatürü
ve Uluslararası Ticaret İstatistik Nomanklatürü üzerine yeni düzenlemeler
ve iki sınıflandırma arasında ahenkleştirme çalışmalan devam ederken, ül­
keler, uluslararası kuruluşlar ve sınıflandırmalarla ilgili diğer taraflar dünya
dış ticaret istatistiğinde kullanılan doküman ve dış ticaret istatistiki verileri­
nin uyumlaştınima ve aynı referansları kullanma zorunluluğunu kabul etmiş­
lerdir. Böylece yeni bir sistem arayışı çalışmalan başlamıştır. Kullanılan
nomanklatürlerde bir ürün için 17 sınıflandırma yapıldığı gözlemlenmiştir. Böy­
le hallerde düzenlenecek yeni sistemde mallann tanımı, ülkelerin kodlan, mik­
tar birimleri, taşıma tür ve koşullarının ahenkleştirilmesi gerekmektedir.
Gelişmiş iletişim sistemleri ve özellikle dünya dış ticaretinde bankacılık, ta­
şımacılık, sigortacılık ve benzeri diğer alanlarda çok geniş çapta bilgisayarlann kullanımı ve telekominikasyon ağlannın kurulmuş olması, bu tür çok taraflı
bir sistemin yaygınlaşmasına büyük kolaylıklar sağlama imkanına sahiptir.
Fakat, tüm uluslann, mallann sınıflandınimasında ortak çok yönlü kodlan be­
nimsemesi, kurulması düşünülen yeni Sistemin de ön şartıdır.
Bu yöndeki düşünceler öncelikle Avrupa Topluluğu Komisyonu Çalışma
Grubu tarafından ele alınarak uluslararası ticari değişimlerde uygulanan pro­
sedürlerin basitleştirilmesi üzerine görüşler sunulmaya başlamıştır.
1970 yılında Gümrük İşbirliği Konseyi, gümrük otoritelerinin, istatistikçi­
lerin, taşımacıların ve üreticilerin belli önemli taleplerini karşılayabilecek Ar­
monize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemini hazırlama ve inceleme için bir
Araştırma Grubunu (Hazırlık Grubu) kurmaya karar verdi.
Araştırma Grubu, Haziran 1971 'de uluslararası ticarette kullanılabilecek
bir Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sisteminin oluşturulabileceğini Kon­
seye bildirdi.
Araştırma Grubu, Konsey tarafından Mayıs 1973'de onaylanan Sonuç
Raporunda şu görüşlere yer vermiştir:
(a) Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sisteminin oluşturulması, imkan­
lar dahilindedir ve uluslararası ticaretin gelişmesi için zorunludur;
(b) Yeni Sistemin hazırlanışında, Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatü­
rü ve Revize SITC Nomanklatürü dikkate alınacaktır. Ancak sözkonusu iki belgenin üzerinde yeni sisteme geçiş için öncelikle bazı
düzenlemeler yapılması zorunluluğu doğmaktadır;
(c) Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatürü, Armonize Sistemin çekirde­
ğini olşuturacak ve hazırlık çalışmalannda CCCN'de mevcut bulunan
4 basamaklı göstergenin kullanılmasına devam edilecektir.
(d) Sistemin oluşturulması sırasında, esas olarak gümrük makamlannın,
istatistik kuruluşlannın ve taşımacılık işletmelerinin ilgili taleplerini yan­
sıtan mevcut nomanklatürler ve mal tanımlama sistemleri gözönüne
alınacaktır.
(e) Yeni Sistemin hazırlanışı. Gümrük İşbirliği Konseyi himayesinde ger­
çekleşirken, tüm ticari birliklerin tüm gereksinimlerinin dikkate alın­
masını sağlamak ve Armonize Sistemin yugulanmasını planlamak için,
herhangi bir uluslararası/kuruluşlararası teşkilat, bu sistemin oluştu­
rulması sırasında bizzat bulunacaktır.
Gümrük İşbirliği Konseyi, Araştırma Grubunun raporunu onaylarken, bu
Grubunu belirlediği temel noktalara göre Armonize Sistemi hazırlayacak ve
sistemin uygulanmasına yönelik metnin hazırlanmasını yapacak bir Armoni­
ze Sistem Komitesi kurulmasına karar vermiştir. Bunun yanısıra Konsey, Kon­
sey Sekreteryası bünyesinde Teknik Büro adı altında özel bir grup kurulmasına
karar vererek. Teknik Büronun başına Konsey Genel Sekreter Yardımcısı­
nın (daha sonra Genel Sekreter Yardımcısı) getirilmesini ve Armonize Sis­
tem Komitesi Başkanlığını yürütmesini uygun görmüştür.
2. Hazırlık Çalışmaları
Armonize Sistemin esas amacı dünya ticaretiyle ilgili gümrükler, ulusla­
rarası kuruluşlar, ticaret istatistikleri, taşımacılık, vb.nin gereksinimlerini kar­
şılamak olduğundan, bu sistemin uluslararası bir sistem halini alabilmesi için
çalışmalara değişik gruplardan temsilcilerin katılması sağlanmıştır. Böylelikle,
Gümrük İşbirliği Konseyine üye olmayan ülke temsilcileri, kuruluş temsilci­
leri Genel Kurul toplantılanna gözlemci olarak katılmalanna rağmen Komite
üyeleri ile aynı oy hakkına sahip olmuşlardır. Yaklaşık 60 ülkenin ve 20'yi
aşkın ulusal ve uluslararası kuruluş. Armonize Sistem Sistem projesinin ha­
zırlanışında blunmuştur.
Sistemin hazırlık çalışmalanna katılanlar arasında Birleşmiş Milletler İs­
tatistik Bürosu, Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD),
Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT), Uluslararası Standart
Teşkilatı (ISO), Uluslararası Ticaret Odası (ICC), Uluslararası Deniz Nakli­
yat Odası (ICS), Uluslararası Hava Taşımacılık Birliği (lATA) ve Uluslararası
Demiryolu birliği (UIC) ile Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatürü haricinde
nomanklatürler kullanan ulusal idare temsilcileri bulunmaktadır.
Armonize Sistemin, Araştırma Grubunun belirlediği genel esaslar doğ­
rultusunda, sadece CCCN ve Revize 2 SITC'den oluşturulmasıyla yetinilmeyip, diğer sınıflandırma sistemlerinin de geniş ölçüde dikkate alınması
gerekmektedir. Bunlar arasında; CCCN'i sınıflandırmalanna temel alan Ja­
pon Gümrük Tarifesi, Latin Amerika Serbest Ticaret Birliği Nomanklatürü
(NABALALC), Avrupa Topluluklan Dış Ticaret İstatistiğine ait Mal Nomank­
latürü ve Üye Devletler arasında Ticaret İstatistiği (NIMEXE) gibi nomankla­
türler bulunmaktadır. Aynca, diğerlerinden bağımsız bir şekilde hazırlanmış
bulunan Kanada Gümrük Tarifesi, ABD Gümrük Tarifesi (Import Commodity
Classification), Amerikan ''Schedule B (Export) gibi tarifelerde incelenmiş­
tir. Bunlann yanı sıra taşımacılıkta kullanılan Uluslararası Demiryollan Stan­
dart Mal Nomanklatürü Birliği (NUM), Hava Taşımacılığı Birliği'nin Dünya
çapında Havayolu Kargo Mal Sınıflandırması (WACCC), Standart Taşımacı­
lık mal Kodu (Standart Transportation Commoditiy Code) (STCC) gibi taşı­
macılık nomanklatürleri de göz önünde bulundurulmuştur.
Böylelikle incelenen tüm nomanklatürler Armonize sistemin kuruluşun­
da gerçek bir ortak sınıflandırmasına katkıda bulunurken, Gümrük İşbirliği
Konseyi Nomanklatürünün revize edilmiş ve 4 rakamlı basamaktan oluşan
pozisyonları saklı tutularak aralannda alt-pozisyonlara bölünen bir sınıflan­
dırma ortaya çıkmıştır. Pozisyonlann, alt-pozisyonlara bölünmesi iki sayı ila­
vesiyle gerçekleşmiştir. Böylelikle alt-pozisyonlar, 6 rakamlı basamaktan
oluşan bir kodla belirtilmiştir.
1976 Kasım'ında Birleşmiş Milletler İstatistik Komisyonuna Armonize Sis­
tem bu özellikleri ile sunulmuştur. Komisyon, Armonize Sistemin uluslarara­
sı ticaretteki mallar konusunda önemli bir rol oynayacağını ve dünya
taşımacılığında sağlayacağı kolaylıklara dikkate çekerek Birleşmiş Milletler
İstatistik Bürosuyla/Avrupa Toplulukları İstatistik Bürosu (BSNU/OSCE ve­
ya UNSO/SOEC) Ortak Evrensel Sınıflandırma Çalışma Grubu aracılığı ile
Armonize Sistem Komitesine olumlu cevabını ve bu yöndeki dileklerini ilet­
miştir.
Yapıcı bir ortam içerisinde ilerleyen Armonize Sistem hazırlık çalışması­
nın tümü Komite tarafından 1981 yılı başında tamamlanmıştır. Sistemin, Güm­
rük İşbirliği Konseyinin onayına sunulma tarihi olarak belirlendiği 1981 ve
Haziran 1983 yıllan arasında Komite ve Nomanklatür Komiseti bir arada ge­
çici olarak kabul edilen metinleri yeniden gözden geçirerek, önemli bazı teknik
sorunları çözümleyerek. Armonize Sistemin bir Sözleşme haline dönüşme­
sini sağlamışlardır. Komitenin bu alanda vardığı en önemli sonuçlardan biri­
si. Gelişme Yolundaki Ülkelerin uluslararası ticaret yapılan ve idari
kaynaklarının kısmi uygulamayı gerektirmesi halinde, bu ülkelere Armonize
Sistemi 6 basamaklı alt açılımdan daha az açılımla, en az 4 basamaklı açı­
lımla uygulayabilmeleridir.
Brükserde Haziran 1983'de yapılan 61/62.Dönem Toplantısında Güm­
rük İşbirliği Konseyi, Armonize Sistem komitesinin hazırladığı Armonize Mal
Tanımı ve Kodlama Sistemine ilişkin Sözleşme tasarısını onalyalarak imza­
ya açmıştır. Sözleşme, öngörülen 17 karşılıklı tarafın (ülke-ekonomik toplu­
luk veya gümrük birliği-konsey üyesi) Akit Taraf olması şartının yerine
getirilmesinden sonra en az 12 ve en fazla 24 ay içine rastlayan 1 Ocak tari­
hinde, 1 Ocak 1987 tçarihinden önce olmamak koşuluyla, yürürlüğe girecektir.
Bu takvimin kabulündeki amaç. Sistemin uygulanabilmesi için gerekli taraflann katılım ve dünya dış ticaretinde yeni sistemin kabulü sonucu Gümrük
İşbirliği Konseyi Nomanklatürünün yerini almasına yönelik arzuyu haklı çı­
karmak ve ülkelerin veya uluslararası kuruluşlann veya birliklerin tarifelerini
yeni sisteme göre uyumlaştınimasını sağlamak için yeterli zaman tanımaktır.
Ayrıca, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşmalan (GATT) gibi ge­
nel anlaşmalann bazı durumlarda karşılıklı tavizleri kapsaması yönünden,
gerekli görüldüğü taktirde yeni müzakerelerin açılmasını zorunlu kılmakta ve
bu durumda belli bir zamana ihtiyaç duyulmaktadır.
IV- ARMONİZE SİSTEMİN TANIMI VE ESASLARI
Armonize Sistemin tanımı ve esaslan iki boyutta incelenebilir. Bunlar:
Sistemin genel tanıtımı ve sistemin üzerinde kurulduğu yapısıdır.
Genel tanım; hedeflenen amaçlara ulaşılabilmesi için sistemin taşıdığı
ana nitelikler, uygulamadaki özellikler ve bunlara bağlı düzenlenişlerden iba­
rettir.
Sistemin yapısı; genel kuralları ve yorumlan içine alan ve Akit Taraflar­
ca kabul edilen ilkelerin Armonize Sistem içerisinde hangi şekillerde ortaya
çıkabileceğini kapsamaktadır.
1. Armonize Sistemin Tanımı
Armonize Sistem, hem 4 rakamlı alt açılım pozisyonlan dizisine dayalı
bir yapısal Nomanklatür, hem de çok işlevli (polyvalent) 6 rakamlı bir Nomanklatürden oluşmakta !r.
Böylelikle de aynı Sistemde iki ayrı işlev gören yapısal bir özellik göze
çarpamkatdır. Aynı seviyedeki tüm ayınmlann bütün içeriğinin bir üst sevi­
yedeki alt pozisyon veya pozisyonlann kapsamında olmasına özen göstere­
rek, bir y i n J c i H önceden belirlenmiş belli sayıdaki daha alt açılım gruplannın
yerleştirî'ecegı Ç O K sayıda 4 rakamlı açılım pozisyonlarını bilinçli bir şekilde
oluşturmak, diğer yan d ar ise önceden belirlenmiş 4 rakamlı açılım pozisyonlannı gerekli daha alt açılım pozisyonlanna basitçe bölmek.
, Bu yapısı itibariyle biçim ve kavram açısından Armonize Sistem, tarife
sınıflandırma amaçlan için gerekli bir yapıya sahiptir. Bunun yanı sıra, çeşit­
li amaçlar için de kullanılabilen bir Sistemdir.
1 , 1 . Çok Yönlü (Polyvalent) Nomanklatür
Tamamen 6 basamaklı sayıdan oluşmuş, çok yönlü bir Nomanklatür olan
Armonize Sistem, taşınabilir mallann sınıflandınimasını hedef almıştır.
Armonize Sistem Nomanklatüründe, 6 basamaklı kodla tanımlanan 5.019
mal grbu yer almakta olup, tek tip kullanımı sağlayacak gerekli tanım ve kurallan vardır. Bu nedenle Nomanklatüre ''Polyvalent" adı verilmektedir.
Polyvalent olma, mal gruplannın 6 rakamla düzenlenmesi sonucu altpozisyonlara ulaşılması olmayıp, 5.019 grup veya kategorinin gerçek niteli­
ğidir. 6 basamaklı seviyede kodlanmış son alt pozisyonlann bir üstündeki
herhangi bir ara kategori veya grup kodlanmış 5.019 mal grubunda kesin
sınırlamalann ve tanımlann yapılması için çok gerekli olsalar dahi, bu kate­
gori ve grupiann Nomanklatürü bizzat çok yönlü (çok amaçlı) (polyvalent) özel­
liğini vermedikleri açıktır. Bu nedenle, ''ara kategoriler" tabiri, 5 nci basamağı
(0) olmayacak şekilde kodlanmış bir grup için 4 basamaklı pozisyon ve altın­
cı basamakları (0) olmayan tüm 4 basamaklı pozisyonlar ve bunlann tektireli (-) alt pozisyon veya pozisyonları ifade etmektedir.
Çok yönlü kullanım özelliğini gösteren bir örnek vererek konuya açıklık
getirelim: 02.06 Pozisyonu (4 rakamlı) "Sığır, domuz, koyun, keçi, at, eşek,
katır ve bardoların yenilen sakatatı (taze, s o ğ u t u l m u ş veya dondurul­
m u ş ) " içerir. Öte yandan, 02.03 Pozisyonu'nda " D o m u z eti (taze, soğu­
tulmuş veya dondurulmuş)" yer almaktadır. Değişik nedenlerle, domuz cinsi
hayvanların hem eti ile ve hemde sakatatıyla ilgili bilgi istenilebilir. 4 basa­
maklı açılımda bu tür bilgiyi bulmak olanaksızdır. Zira, 02.06 pozisyonunda,
bilgi istenilen üründen başka birçok ürün de yer almaktadır. Ancak, "0206.30
- Domuz sakatatı (taze veya soğutulmuş), 0206.41 - Karaciğerler (Do­
muz sakatatı (dondorulmuş)) ve 0206.49 - D i ğ e r l e r i " alt pozisyonlanndan
elde edilen bilgilerin 02.06 pozisyonunun geri kalan diğer pozisyonları ile değil
de 02.03 pozisyonunun toplam verileriyle bir araya getirilmesiyle, istenilen
bilgi alt pozisyon düzeyinde elde edilebilir.
02.06 Pozisyonu, tüm yenilebilir etlerin sakatatını kapsadığı halde, iste­
nilen domuz cinsi hayvanların sakatatının 02.03 domuz etleri pozisyonunda
yer almaması Nomanklatüre "polyvalent" özelliğini kazandırmıştır.
Aynı türde bir örnek daha verelim:
İstenilen bilgiler sığır cinsi hayvanların dondurulmuş et ve sakatı ile ilgili
olsun. Bu bilgi, "0206.21 - Diller" (Sığır türü hayvan lan n dondurulmuş sa-
katatından diller), " 0 2 0 6 . 2 2
K a r a c i ğ e r l e r " ve 0206.29 - D i ğ e r l e r i " (Sı­
ğır türü hayvanların dondurulmuş diğer sakatatı) alt pozisyonlarından elde
edilen verileri, 02.02 Pozisyonunun (Sığır etleri-donduruimuş) toplam sonuçlanndan elde edilen verilerle gruplayarak sağlanabilir.
1.2. Biçimsel (Yapısal) Nomanklatür
Tarife sınıflandırması amaçları için Armonize Sistem, aynca, yapısal ve
mantıksal bir şekilde düzenlenmiştir. Bu düzenlenişte; toplam 1.241 pozis­
yonun 97 fasılda yer aldığı (77'nci fasıl Armonize Sistemde ileride kullanıl­
mak üzere saklı tutulmuştur) ve bu fasıllann da 21 Bölüm içinde toplandığı
gözlemlenmektedir.
Armonize Sistemde her pozisyon 4 rakamlı bir kod (Pozisyon Numarası)
ile tanımlanmaktadır. İlk iki rakam o pozusyonun hangi fasılda yer aldığını,
diğer iki rakam ise, bu fasıl içindeki durumunu gösterir. Örneğin;
53.08 Pozisyonu ''Dokumaya elverişli diğer bitkisel liflerden iplikler;
kağıt i p l i k l e r i " .
53 Sayısı, tüm dokumaya elverişli iplikleri gösterirken,
08 sayısı, bu türdeki piliklerin 8 nci sırada bulunduğunu göstermektedir.
Yukanda verilen örnek tipi pozisyonlar - alt pozisyona bölünmemiş olan
311 pozisyon hariç - kendi aralarında iki veya daha fazla iki tireli (-) alt - po­
zisyonlara bölünen ve 6 basamaklı kodla tanımlanan iki veya daha fazla tek
tireli (-) alt - pozisyonlara bölünmüştür.
Armonize Sistemin yapısı aşağıdaki şekildedir:
21 - Bölüm;
97 - Fasıl;
1241 - Pozisyon; ve
5019 - Ayrı kategorideki eşya ( 311 - Alt Pozisyona Bölünmemiş
2450 Tek Tireli Altpozisyonlar
2258 İki Tireli Altpozisyonlar)
Sonuçta Armonize Sistem, yapısı itibariyle 5.019 ayrı kategorideki eşya­
yı 6 rakamlı bir kodlama sistemiyle sınıflandırmaktadır. Bu 6 rakamlı koda
"AS-Armonize Sistem K o d u " adı verilmektedir. Böylelikle ilk 4 rakam pozis­
yon numarasını, 5. ve 6. rakamlar ise, bir ve iki basamaklı (ek göstergeli)
alt - pozisyonları tanımlamaktadır. Şayet alt - pozisyon bulunmuyorsa (0) ra­
kamı kullanılmaktadır.
örnekler:
- Vanilyanın ''AS K o d u " 0905.00'dır. Burada, 09.05 pozisyonunun (Va­
nilya) alt açılımlan olmadığı (beşinci ve altıncı rakamlann (0) olmasın­
dan) anlaşılmaktadır.
- Karabuğdayın "As K o d u " 1008.10'dur. Burada, karabuğdayın 10.08
pozisyonunun tek tireli alt pozisyonunda (beşinci basamak = 1) yer
aldığı ve bu alt pozisyonunun daha fazla açılımı olmadığı (altıncı basa­
mak = 0) anlaşılmaktadır.
- Çayı rotu tohumlan ''AS K o d u " 1209.23'tür. Burada, çayı rotu tohumla­
rının 12.09 pozisyonunun ikinci tek tireli alt pozisyonunun (beşinci ba­
samak = 2) üçüncü tek tireli alt pozisyonunda (altıncı basamak = 3)
yer aldığı anlaşılmaktadır.
Artık alt-pozisyonlar ("Diğerleri"), mevcut alt-pozisyonlarm kod numa­
raları değiştirilmeksizin, ileride fazladan alt pozisyon eklenebilmesi için, müm­
kün olduğunca, 9 rakamıyla (veya son alt pozisyonunun "Aksam ve parçalar"
olarak aynimış olması halinde 8 rakamıyla) belirtilmiştir.
Armonize Sistemin pozisyon ve alt pozisyonlan için Sistemin aynimaz
bir parçası olan Yorum Kurallan ile Bölüm ve Fasıl Notlan bulunur. Bunlar,
sadece alt pozisyonlara uygulanan Yorum Kuralını (Kural 6) ve sadece alt
pozisyon seviyesinde uygulanan ve ilgili olduklan altpozisyonlann içeriğini
açıklığa kavuşturmak için hazırlanan bazı Bölüm ve Fasıl Notlannı ("Alt Po­
zisyon Açıklama Notu/Notlan") içermektedir.
Bu nedenle Armonize Sistem, Yorum Kurallan, Bölüm ve Fasıl Notları
aracılığıyla eşyanın sistematik ve tek tip sınıflanmasını sağlayan, birbirleri­
ne bağlı pozisyon ve alt pozisyon gruplannı oluşturmaktadır.
Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatürüne kıyasla, 4 basamaklı pozis­
yon sayısı artarken, isteğe bağlı pozisyon sayısı ikiden bire inmiştir (27.16
Pozisyonu-Elektrik enerjisi). Bölüm sayısı aynı olmasına rağmen fasıl sayısı
99'dan 96Va indirilmiştir. Bu nedenle, üç fasıl gerek Armonize Sistemde ile­
ride kullanılmak üzere (Fasıl 77), gerekse Akit Taraflarca özel olarak kulla­
nılmak üzere, örneğin; posta sevkiyatı ve gemi depolan gibi, (Fasıl 98 ve99),
saklı tutulmuştur.
2. Armonize Sistemin Yapısı
Armonize Sistem, yapısal olarak aşağıda yazılı olanları ihtiva eder:
- Armonize Sistemin Yorumuna İlişkin Genel Kurallar.
- Bölüm ve Fasıl Notları (Alt Pozisyon Notlan dahil).
- Pozisyonları Sistematik Olarak Sınıflandıran ve Alt Pozisyonlara Bölen
Pozisyon Listesi.
2 . 1 . Armonize Sistemin Yorumuna İlişkin Genel Kurallar
Bir sınıflandırma sisteminin tam anlamıyla sağlıklı olabilmesi, her ürü­
nün bir tek pozisyon (bazı durumlarda alt pozisyon) içinde gösterilebilmesine bağlıdır. Ancak, böylesine düzenli bir sistemin kurulabilmesi ve mallann
tek pozisyonda sınıflandınlması için bazı kuralların önceden belirlenmesi ola­
ğandır. İşte Armoniza Sistemi doğuran hukuki metinde, Nomanklatürün te­
me kurallarını kapsayan ve hukuksal açıdan tek bir yorumu olan bir dizi kaide
vardır. Genel Kurallar olarak bilinen bu kaideler altı adettir.
Birinci Genel Kural, diğer beş kural üzerinde bir önceliğe sahiptir ve
yasal amaçlar için malların sınıflandınimasının, pozisyon, bölüm veya fasıl
notları ile saptanmasını sağlar. Bölüm, fasıl ve tali-fasıl başlıklannın sadece
gösterici bir nitelik arzettiğini belirterek, pozisyon, bölüm ve fasıl notlan ile
eşyanın tarifedeki yeri saptanamazsa, sınıflandırmanın diğer yorum kuralla­
rının uygulanması ile yapılması gerektiğini vurgular.
İkinci Genel Kural, iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm ise iki bo­
yutludur. İlk boyutta, belli bir eşyayı ilgilendiren bir pozisyonun kapsamını,
bu eşyanın sadece tamamlanmış halini değil, aynı zamanda imali bitirilme­
miş veya aksamı tamamlanmamış olanlannı da içine alacak şekildedir. An­
cak, bitirilmemiş veya aksamı tamamlanmamış eşyanın mamul eşya özelliğine
sahip olması gerektiğini belirtir. İkinci boyutta ise, genellikle ambalajlama,
bakım veya taşımacılıkla ilgili taleplerin ve kolaylıkların sağlanması gibi ne­
denlerle monte edilmemiş veya takılmamış halde gelen aksamı tamamlan­
mış veya imali bitirilmiş eşyanın, monte edilmiş eşya ile aynı pozisyonda
sınıflandınlacağı hüküm altına alınmıştır.
İkinci genel kuralın ikinci bölümü ise, ürünün cinsini oluşturan madde­
ler üzerinedir. Birden fazla maddeden yapılmış eşya ile ilgili olarak herhangi
bir pozisyonda, bu eşyanın karışık veya bileşik haline atıfta bulunulmuyorsa, eşya üçüncü genel kurala göre sınıflandırılmaya tabi tutulacaktır.
Üçüncü Genel Kural, ilk bakışta iki veya daha fazla pozisyonda, yukarı­
daki nedenlerden dolayı sınıflandınlabilecek eşyaya ilişkin sınıflandırma esas­
larını vermektedir. Bu kural da kendi içinde üç ayrı sınıflandırma yöntemine
yer vermektedir. Birinci yöntemde; eşyayı en özel şekilde tanımlayan pozis­
yonun, daha geniş şekilde tanımlayan pozisyona göre öncelik aldığı vurgu­
lanmaktadır.
• Bununla beraber, iki veya daha fazla pozisyonun her biri kanşık veya
bileşik eşya içinde bulunan maddelerin sadece birine veya perakende satış
için hazırlanmış takım halinde bulunan maddelerden sadece bazılannı ilgi­
lendirmesi halinde, bu pozisyonlardan biri diğerine kıyasla daha kesin bir
tanımlama verse bile, bu pozisyonların bu eşya ile ilgili olarak aynı derece­
de spesifik kabul edileceği yolunda bir hüküm vardır.
İkinci yöntemde; kanşık veya bileşik eşya ile bir başka değişik eşyanın
monte edilmesinden oluşan eşya ile veya takım haline getirilmiş eşyanın sı­
nıflandırılması ele alınmaktadır. Bu kuralın uygulanması ile, eşya kendisine
asli karakteri veren madde veya tamamlayıcı parçaya uygun pozisyonda sı­
nıflandırılır.
Üçüncü yöntem; sadece eşyanın yukarıda belirtilen birinci ve ikinci yön­
temlerin uygulanmasıyla sınıflandınimanın yapılmaması halinde işlerlik ka­
zanarak, eşyanın sınıflandınimasının tayini konusunda, aynı derecede tetkiki
gerektiren pozisyonlar arasında numarasal düzenleniş sırasına göre en sonda
yer alan pozisyonda eşyanın sınıflandırılmasını şart koşmaktadır.
D ö r d ü n c ü Genel Kural, Armonize Sistemin herhangi bir pozisyonunda
belirli olarak yer almayan eşyanın (Örneğin; dünyac pazarına yeni sürülmüş
ürünlerin), bu eşyaya en çok benzeyen eşyaya uygun pozisyonda sınıflandı­
rılması gerektiğini vurgular.
Beşinci Genel Kural, bu kuralın ilk kısmında, özellikle belli bir eşyaya
(Örneğin; fotoğraf makinası, müzik aleti mahfazası, vb.) veya takım haline
getirilmiş eşyaya (Örneğin; çizim aletleri kutuları gibi) göre şekil verilmiş ve­
ya bu tür eşyaya uygun olarak yapılmış, uzun süre kullanılabilecek olan ve
ait olduklan eşya ile birlikte sunulan kılıf, mahfaza ve benzeri kutulann eşya
ile birlikte sınıflandınlması gerektiği hükümünü getirmektedir. Ancak, bir bütün
olarak esas niteliği mahfaza olan eşyaya bu kural uygulanmamaktadır.
Bu kuralın ikinci kısmında ise, kuralın ilk kısmı saklı kalmak şartıyla, için­
deki eşya ile birlikte sunulan ambalaj maddeleri ve ambalaj mahfazalannın,
bu eşyanın ambalajlanmasında normal olarak kullanılan türden ambalaj mad­
deleri olmaları şartıyla, bu eşya ile birlikte sınıflandırmaya tabi tutulması ge­
rektiğini belirtir. Ancak, bu tür ambalaj maddeleri veya mahfazaları sürekli
bir kullanıma elverişli türden iseler, bu hüküm uygulanmamaktadır.
Son olarak. Altıncı Genel Kural, bir pozisyon içindeki alt pozisyonlann
düzenlenişini 4 rakamlı pozisyonların kurulmuş prensibi doğrultusunda, ge­
rekli değişiklikler yapılmış olarak, yapılacağı hükmünü getirmektedir. Her­
hangi bir durumda, alt-pozisyon veya alt pozisyon notlanna öncelik
tanınmaktadır. Bu kural, sınıflandırma amaçlan için, sadece aynı seviyedeki
alt pozisyonların kıyaslanabilir olduğunu da belirtmekte, yani, tek bir pozis­
yon altında tek tireli (-) alt pozisyonun seçimi, sadece uygun olduğu düşünü­
len tek tireli (-) alt pozisyon metinlerine dayanılarak yapılabilir; aynı şekilde,
iki tireli (~) uygun alt pozisyon seçimi gerekli olduğunda, uygun tek tireli alt
pozisyon altındaki alt ayırımların metinlerine göre yapılır.
Yorum Kurallan, bu suretle, pozisyon, alt pozisyon veya Bölüm ve Fasıl
notlan aksini gerektirmedikçe, tüm Armonize Sistem Nomanklatüründe uy­
gulanabilecek sınıflandırma esaslannı tayin eder.
Ayrıca, Yorum Kuralları, eşyanın Armonize Sistem kapsamında sınıflandınlmasına yönelik ana ilkeyi aşama aşama vermektedir. Bu nedenle, her
bir aşamada herhangi bir alt ayınm bir daha dikkate alınmaksızın, eşya, ilk
olarak kendisine en uygun 4 basamaklı pozisyonda, daha sonra bu pozisyo­
nun tek tireli (-) alt ayınmında ve daha sonra önceden kararlaştırılmış tek ti­
reli alt ayırımın bu eşyaya uygun iki tireli (-) alt pozisyonunda
sınıflandınimalıdır. Bu ilke. Armonize Sistem Nomanklatüründe istisnasız bir
şekilde uygulanacaktır.
2.2. Bölüm ve Fasıl Notlan (Alt pozisyon Notları dahil)
Bazı Bölüm ve Fasıllann arkasına Notlar ilave edilmiştir. Bunlar da Yo­
rum Kuralları gibi Armonize Sistemin aynimaz bir parçasını oluştururlar ve
aynı hukuksal değere haizdirler. Bazı Notlar ise ''Alt Pozisyon Notlan" ola­
rak adlandırılmaktadır ve sadece alt pozisyonlann oluşturulmasında rehber
özelliğine sahip olmasına karşın bağlayıcı niteliktedirler.
Bu Notlar, fonksiyon itibariyle, bir alt pozisyonun, pozisyonun (veya po­
zisyonlann), fasıl ve bölümün kesin kapsam ve sınırlannı belirlemektedir.
Notlardaki tanımlama, pozisyonun kapsamı ve smırlannm tayini aşağı­
da belirtilen usullerle sağlanmıştır:
- Alt pozisyon veya pozisyonun kapsamını veya bazı tanımların anlamını
sınırlayan genel tanımlarla. Örneğin; 22'nci Fasılın Alt Pozisyon Notunda ''Kö­
püklü şarabın" genel bir tanımlama doğrultusunda pozisyon içinde yer ala­
bilecek niteliği belirtilirken, buna karşın, 52.04, 54.01 ve 55.08 pozisyonlannda
yer alan "Dikiş ipliği", XI.Bölümün 5 Numaralı Notunda, cins, yapı, görünüş
ve dokunuş açısından genel bir tanımlama ile verilmektedir.
- Tipik örneklerin detaysız listesiyle. Örneğin; demiryollannın aksamı. Bu
ürünler 86.08 Pozisyonunda yer alırken, bunlann bu pozisyona girişleri 86
ncı Fasılın 3 Numaralı Notu ile saptanmıştır. Notta, aksam çeşitleri itibariyle
örnek özellikleri doğrultusunda tüm mamuller sıralanmıştır. Böylece burada
önceden saptanmış bir listeye başvuru kaçınılmazdır.
• - Pozisyonlarda yer alabilecek ürünlerin bir liste ile önceden saptanma­
sıyla. Örneğin; 31.02, 31.03 ve 31.04 Pozisyonlarında yer alabilecek gübre­
leri, 3 1 . Fasılın 2, 3, ve 4 Numaralı Notlan maddeler halinde sıralamıştır. Bir
önceki örnekle (demir yollan aksamı) gübre örneğin arasındaki farklılık; bi­
rincisinde listenin herhangi bir sınır tanımadan tüm ürünleri sıralaması, ikin­
cisinde ise listenin madde niteliğine göre sınırlı kalmasıdır.
- Son olarak da, belirli bir alt-pozisyon, pozisyon (veya pozisyon grubu),
fasıl veya bölümde yer almaması gereken bazı ürünü liste halinde belirten
istisnalar listesiyle. Örneğin; 64'ncü Fasılın 2 Numaralı Notu, 64.06 Pozis­
yonu anlamında ayakkabı aksamı olarak düşünülmemesi gereken eşyayı lis­
telemektedir.
Bu yöntemler (hiç bir tartışma ve belirsizliğe yol açmadan) pozisyonla­
nn, alt pozisyonlann, fasıl veya bölümlerin düzenlenişini sağlamaktadır.
Ancak bazı hallerde yukanda örnekleri ile verilen yöntemlerin tümünün
kullanıldığına da rastlanmaktadır. Örneğin; 40. Fasılın 4 Numaralı Notunda
"sentetik kauçuk" tanımı bilimsel kriterlere uygun olarak genel tabirlerle ya­
pılmaktadır. Bunu takiben de, bu tanım anlamında, tanımın kapsamına gire­
cek mallar liste halinde sıralanarak verilmektedir.
Yukarıda sözü edilen notlara Armonize Sistem'de "Yasal Notlar" adı
verilmektedir. Bunlann yanı sıra "Sözleşme"de "Açıklayıcı Notlar" da bu­
lunmaktadır. Bunların ise yasal bir niteliği bulunmamaktadır.
2.3. Armonize Sistemin Pozisyon ve Alt-Pozisyonlan
Armonize Sistemde, pozisyonlar (alt - pozisyonlanyla birlikte) 21 Bölüm­
de gruplanmış 96 Fasılda toplanmıştır.
Genel bir kural olarak eşya, üretim süreci sonucu aldıklan sekile göre
sıralanmıştır; ham maddeler, yarı mamul maddeler ve mamul maddeler.
Armonize Sistemin Yorumuna ilişkin Birinci Kurala göre. Fasıl ve Bölüm
başlıklan yasal olarak bağlayıcı olmayıp, sadece gösterici niteliktedir. Bu baş­
lıklar sadece, belirli bir bilginin kolaylıkla bulunmasını sağlarlar ve bu neden­
ledir ki, bunlar kısa ve çok genel tabirlerle yazılmışlardır.
İlk 24 mal grubunu içeren fasıllar (Bölüm I ila Bölüm IV) tanm ürünleri
ile ilgilidir. 1 ila 5 nci Fasıllarda (Bölüm I) hayvansal gıda maddeleri srnıflandınlmıştır: Canlı hayvanlar, etler ve yenilen sakatat, balıklar, süt ve süt ma­
mulleri, yumurta, bal, diğer yenilebilir hayvansal menşeli ürünler ve
Nomanklatürün başka yerinde belirtilmeyen veya yer almayan hayvansal men-
şeli ürünler. Ancak, bazı hayvansal yağlar (Fasıl 15), deri, post ve kürk ve
bunlardan mamul eşya (Bölüm VIII) bu gruplamanın haricinde tutulmuştur.
II. Bölüm içinde yer alan 6 - 1 4 . Fasıllarda bitkisel ürünler yer almakta­
dır. Burada; bitki, tohum, meyve, tahıl, sebze, un, saman, hasır ve örülmeye
elverişli bitkisel maddeler yer alır. Ancak, bazı bitkisel yağlar (Fasıl 15) ve
orman ürünleri (Fasıl 44) bu gruplamanın dışında tutulmuştur.
III. Bölüm, hayvansal veya bitkisel katı ve sıvı yağlan ve bunlann parça­
lanma ürünlerini (hayvansal ve bitkisel mumlar dahil) içinde toplayan 15 nci
Fasıldan oluşmaktadır.
IV. Bölüm (16 ila 24. Fasıllar) daha önceki fasıllarda yer almayan yiye­
cek sanayii ürünleri ile alkollü ve alkolsüz içkileri, sirke ve tütünü içine alır.
V. Bölüm (25 ila 27. Fasıllar), mineral maddeleri kapsamaktadır.
VI. Bölüm (28 ila 38. Fasıllar), kimya sanayii ve buna bağlı sanayii ürün­
lerini içine almaktadır. Saf kimyasal maddeler iki ayrı pozisyonda ayrı ayrı
ele alınmaktadır. 28. Fasılda anorganik kimyasallar ve 29. Fasılda da orga­
nik kimyasallar yer almaktadır. 30 ila 38. Fasıllarda kimya sanayinin ve bu
sanayiye bağlı sanayilerin ürünleri yer almaktadır (eczacılık ürünleri, gübre­
ler, sabun, kozmetikler, çeşitli boyalar, piroteknik mamulleri, vb.).
VII. Bölüm oldukça önemli iki grup ürünü kapsamaktadır. Burada 39.
Fasılda plastikler ve mamulleri, 40. Fasılda ise, kauçuk ve mamulleri sınıflandınlmıştır.
VIII. Bölümde bazı hayvansal ürünler yer almaktadır: Ham deri ve post­
lar 4 1 . Fasılda; Deri ve hayvan bağırsağından eşya 42. Fasılda; kürk ve tak­
lit kürkler ise 43. Fasılda sınıflandırılmaya tabi tutulmuşlardır.
IX. Bölüm bitkisel ürünlerin yeniden yer aldığı fasıllardan oluşmuştur.
44. Fasılda, ağaç ve ahşap eşya; 45. Fasılda, mantar ve mantardan eşya
ve 46. Fasılda ise, sepetçi eşyası dahil olmak üzere, örülmeye elverişli mad­
delerden mamuller yer almaktadır. Ancak, bu nitelikteki mobilya çeşitleri başka
bir pozisyonda yer alır (94. Fasıl).
X. Bölüm, odun veya diğer lifli selülozik maddelerin hamurlannı, kağıt
veya karton döküntü ve kırpmtılannı (Fasıl 47), kağıt ve kartondan mamul
eşyayı (Fasıl 48) ve matbaacılık sanayiinin mamullerini (Fasıl 49) içine al­
maktadır.
XI. Bölümün tümü tekstil ürünlerine ayrılmıştır. 50 ile 55 nci Fasıllarda
tekstil ürününün cinsine göre bir sınıflandırılmaya gidilmiştir. Örneğin; hay-
vansal menşeli tekstil ürünleri arasında 50. Fasılda ipek, 5 1 . Fasılda ise, ya­
pağı ve yün ve hayvan kıllan yer alır. Bitkisel menşeli tekstil ürünleri ise;
52.Fasılda pamuk, 53. Fasılda dokumaya elverişli diğer bitkisel lifler, kağıt
ipliği ve kağıt ipliğinden dokunmuş mensucat yer almaktadır. Nihayet, 54 ve
55.Fasıllar sentetik veya suni tekstil ürünlerine aynlmıştır. 56 ilâ 60.Fasıllarda
çeşitli kategorilerden ürünler yer almaktadır (56. Fasılda vatka ve dokunma­
mış mensucat; özel iplikler; sicim; kordon vb., 57. Fasılda halılar ve diğer
dokumaya elverişli maddelerden yer kaplamalan, 58. Fasılda özel dokun­
muş mensucat; dantela; şeritci ve kaytancı eşyası; işlemeler, 59. Fasılda em­
dirilmiş ve sıvanmış mensucat ve dokumaya elverişli maddelerden teknik eşya
ve 60. Fasılda da örme eşya sınıflandınimıştır.) 6 1 . Fasıl, örme giyim eşyası
ve aksesuannı kapsarken, 62. Fasıl, örülmemiş giyim eşyası ve aksesuannı
kapsamaktadır. 63. Fasıl ise, dokumaya elverişli maddelerden hazır eşyayı,
paçavra ve kullanılmış eşyayı içine almaktadır.
XII. Bölüm, giyim ve kuşamda kullanılan mamul eşya üzerindedir. Bura­
da: 64. Fasıl, ayakkabıları; 65. Fasıl, başlıklar ve aksamını; 66. Fasıl, şemsi­
yeler, bastonlar ve benzeri eşyayı; 67. Fasıl, hazırlanmış kuş tüylerini, yapma
çiçekleri ve insan saçından mamul eşyayı içine almaktadır. .
XIII. Bölümde mineral maddelerden elde edilmiş ürünler sınıflandınlır.
Burada: 68. Fasıl, taş, alçı, çimento, mika, vb. maddelerden eşyayı; 69. Fa­
sıl, seramik mamulleri; 70. Fasıl ise cam ve camdan mamul eşyayı kapsa­
maktadır.
XIV. Bölüm, sadece 7 1 . Fasıldan oluşmaktadır ve tabii ve kültür incileri;
kıymetli veya yarı kıymetli taşlan; kıymetli metalleri ve kıymetli metallerle kap­
lama metalleri ve bunlardan mamul eşyayı; taklit mücevherci eşyasını ve ni­
hayet metal paralan içermektedir.
XV. Bölüm, adi metaller ve adi metallerden eşya üzerine kurulmuştur.
Bu Bölüm 11 fasıldan meydana gelmektedir (72 ilâ 83. Fasıllar). 72. Fasıl,
demir ve çeliği ele alırken, 72 ncü Fasılda bu maddelerden eşya yer almak­
tadır. 74. Fasıl, bakır ve bakırdan eşya; 75. Fasıl, nikel ve nikelden eşya; 76.
Fasıl, alüminyum ve alüminyumdan eşya; 77. Fasıl, Armonize Sistemde ile­
ride kullanılmak üzere saklı tutulmuştur; 78. Fasıl, kurşun ve kurşundan eş­
ya; 79. Fasıl, çinko ve çinkodan eşya; 80. Fasıl, kalay ve kalaydan eşya; 81
ilâ 83. Fasıllar, diğer adi metallerden mamul eşya üzerinedir (sofra takımı,
bıçakçı eşyası, metal aletler vb.gibi).
XVI. Bölüm, 84 ve 85. Fasıllardan meydana gelmektedir ve Nomanklatürün sayıca en fazla pozisyon ve alt-pozisyonunun kapsandığı bölümdür.
84. Fasılda, nükleer reaktörleri; makinalar ve mekanik cihazlar; bunlann ak­
sam ve parçalan yer almakta olup, ilk 24 pozisyon m akin a ve cihazlan işle-
yişlerine göre sınıflandırırken diğer pozisyonlar cihazlann kullanım yerlerine
göre tasnifini ele almıştır. 85. Fazılda ise, elektrikli makina ve cihazlar ve bun­
lann aksam ve parçalan; ses kaydedici cihazlar, kaydedilen sesi tekrar ver­
meye mahsus cihazlar ve bunlann aksam ve parçalan yer alır.
XVII. Bölüm, nakil vasıtalarını bünyesinde toplamaktadır. Bu Bölümde
4 fasıl bulunmakta olup, fasıllar aracın niteliğine göre oluşturulmuştur. 86.
Fasıl, demiryolu nakil vasıtalan ve malzemelerini; 87. Fasıl motorlu kara taşıtlannı; 88. Fasıl, hava taşıtlannı ve 89. Fasıl da deniz taşıtlannı içine al­
maktadır.
XVIII. Bölüm, 90 ile 92. Fasıllan içine almaktadır. 90. Fasıl, optik alet
ve cihazlar, fotoğraf, sinema, ölçü, kontrol, ayar alet ve cihazlan, tıbbi ve
cerrahi alte ve cihazlar ve bunlann aksam ve parçalarını kapsamaktadır. 9 1 .
Fasıl da saatler ve bunlann aksam ve parçası yer alırken, 92. Fasılda müzik
aletleri ve bunlann aksam ve parçalan yer almaktadır.
XIX. Bölüm, silah ve mühimmatı; bunlann aksam ve parçasını içinde top­
layan 93. Fasıldan oluşmaktadır.
XX. Bölüm ise, tarifenin başka yerinde belirtilmeyen veya yer almayan
çeşitli eşya ve ürünleri kapsamaktadır. Burada: 94. Fasıl, mobilyalar, yatak
takımları; aydınlatma araçlan; prefabrik yapılan; 95. Fasıl, oyuncaklar, oyun
ve spor malzemelerini ve bunlann aksam parça ve aksesuannı; 96. Fasıl ise,
çeşitli mamul eşyayı içermektedir.
XXI. Bölüm ise, sadece 97. Fasıldan oluşmakta ve sanat eserleri, kolleksiyon eşyası ve antika eşyayı kapsamına almaktadır.
Not:
98. Fasıl 99. Fasıl, Akit Taraflarca özel amaçlarla kullanılmak üzere sak­
lı tutulmuştur.
V. ARMONİZE SİSTEMİN EK BELGELERİ
Armonize Sistemin hazırlanışını kolaylaştmcı ve yürütmesinin karşılıklı
taraflarca ortak bir anlayış içerisinde gerçekleşmesini sağlamak için ek bel­
geler yayınlanmıştır. Ek belgelerin bir kısmı ulusal ve/veya uluslararası ku­
rumlara yürürlükteki Nomanklatürlerle Armonize Sistem arasında mallann
ne şekilde karşılaştınlacağı konusunda yardımcı olmaktadır.
Ek belgeler iki kategoriye aynlmıştır. Birincisi, ivedi yayınlar olup. Siste­
min yürürlüğe girmesine kadar olan süre içerisinde tarife aktan mı gibi amaçlar
için hem ulusal, hem de uluslararası kuruluşlarca gereksinim duyulan bel­
gelerdir. İkincisi ise. Sistemin yürürlüğe girişinden sonra yayınlanacak bel­
gelerdir.
1- İvedi yayınlar:
(a) Açıklayıcı Notlar (İzahname)
Geçici Armonize Sistem Komitesi, Çalışma Grubu ve nomanklatür Ko­
mitesinin ortak çalışmalan sonucu Armonize Sistem Açıklayıcı Notlanna son
şekil verilmiş ve Haziran 1983'te tamamlanarak Gümrük İşbirliği Konseyine
sunulmuş ve 1985 yılında kabul edilmiştir.
Açıklayıcı Notlar, Armonize Sistem Sözleşmesinin ayrılmaz bir parçası
olmamakla birlikte, Gümrük İşbirliği Konseyi tarafından onaylandığı üzere.
Armonize Sistemin Uluslararası seviyede resmi yorumunu yapmaktadır ve
Sistemin zorunlu ve tamamlayıcı unsurudur. Sistemin kendisinin doğru ola­
rak yorumlanmasını sağlamak için bu Notlara başvurmak her zaman faydalı
ve çoğu zaman gereklidir.
Armonize Sistemin Açıklayıcı Notlan hazırlanırken Gümrük İşbirliği Kon­
seyi nomanklatürü'nün Açıklayıcı Notları esas alınmıştır. Ancak, Sistemin daha
uygun bir yapıya kavuşturulabilmesi için ve ortaya çıkan teknik gelişmeleri
göz önünde bulundurmak amacıyla bu notlar üzerinde değişikliklere gidil­
miştir.
Açıklayıcı Notlar, Armonize Sistemin sistematik bir şekilde sıralanışını
takip ederek, her pozisyon için gerekli bilgileri sunmaktadır. Bu bilgiler mal­
lann görünüşleri, özellikleri, üretim metodları ve kullanım alanlannı içermek­
tedir.
Gümrük İşbirliği Konseyi, Armonize Sistem Nomanklatürü Açıklayıcı Notlannı 1983 yılında tamamlandığı şekliyle, 10 Haziran 1985 tarihinde kabul
etmiştir.
(b) Armonize Sistem ve Açıklayıcı Notların Alfabetik Fihristi
Armonize Sistem Nomanklatüründe veya Açıklayıcı Notlarda bahsedi­
len herhangi bir ürün veya eşyanın Sistem içerisindeki yerini kolaylıkla bul­
mak için Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatürü Alfabetik Fihristine benzer
alfabetik bir sıralanışta hazırlanmış olan bir listedir. Bu listenin sütunlannın
yanında yer alan diğer bir hanede mallann fasıl ve bölümlerde ve bunlan açık­
layıcı notlar üzerine bilgilere yer verilmektedir.
Örneğin;
Eşyanın Tanımı
Armonize
Sistem
Açıklayıcı
Notlar
A B A K A (Manila kendiri) ham veya iş­
lenmiş fakat iplik haline geti­
rilmemiş, kıtık ve döküntüler)
ham
diğerleri
53.05
5305.21
5305.29
53.05^
.2
(c) Armonize Sistem ve CCCN/Revize 2 SITC Arasında Uyum Cetveli
Armonize Sistem Nomanklatürü hazırlandığı sırada 150'ye yakın ülke
Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatürünü kullanmaktaydı. Bunlann arasın­
da büyük bir çoğunluk ise Konseyin 1 Ocak 1975 tarihli tavsiye karannda
yer alan ve CCCN ile SITC Revize 2 arasında uyumu yapılmış alt-pozisyonlan
benimsemişti. Ayrıca, birçok ülkede Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatürüne dayalı olarak çeşitli menşe kurallannın uygulanması yapılmaktaydı. Güm­
rük vergileri, istatistiki bilgilerin toplanması, menşe kurallannın uygulanması
gibi mevcut amaçlar için gerekli olan sınıflandırma sistemlerinin Armonize
sisteme uyumunu sağlayacak uyum tablolannın hazırlanması öncelikli ça­
lışmalar arasında yer almaktadır. Bu cetvellerden hareketle Konsey, Armo­
nize Sistem Nomanklatüründe 6 rakamlı alt-pozisyonlara hangi malın CCCN
üzerinden veya Revize 2 SITC üzerinden gireceğini saptamıştır. Alfabetik
indeksin hazırlanışı gibi, bu geçiş tablolannın düzenlenmesi görevi Armoni­
ze Sistem Sekreteryası tarafından yürütülmüştür.
(d) Armonize Sistem ve SITC Revize 3 Arasında Uyum Cetveli
Birleşmiş Milletler İstatistik Bürosu SITC'yi üçüncü bir revizyona tabi tu­
tarak revize edilmiş SITC 3'ü Birleşmiş Milletler İstatistik Komisyonunun ona­
yına 1985 yılında sunmuştur. Armonize Sisteme dayalı olarak derlenen
uluslararası ticaret istatistiki verilerin Revize edilmiş SITC 3'e göre tanımla-
nabilmesi için Konsey, bu iki entstrüman arasında Birleşmiş Milletler İstatis­
tik Bürosu ve Konsey Sekretaryasınca hazırlanan iki yönlü korelasyon
tablosunu yayınlamayı amaçlamıştır. Hazırlanan uyum cetvellerinde rafine
petrol üünleri (ASN 27.10 pozisyonu) ile ilgili verilen istisna teşkil etmek üzere,
SITC Revize 3'teki mallan Armonize Sistem bazında değerlendirmek olana­
ğına vanimıştır.
Rafine petrol ürünlerinin Armonize Sistem içinde kıyaslanabilir bir bölü­
mü yoktur. Çünkü, gümrük amaçları için gereken uygun tanımlamalar konu­
sunda uluslararası bir uzlaşma sağlanması mümkün olmamıştır.
2- Armonize Sistem Yürürlüğe Girdikten Sonra Yayınlanacak Belgeler
(a) Armonize Sistem Sınıflandırma Avileri K o m p e n d i y u m u
Armonize Sistem Komitesinde, Sistem içinde yer alan ürünlerin sınıflandınlmalan yapılırken bazı ürünlerin yerleri üzerinde tartışmalı sonuçlar doğ­
ması kaçınılmaz bir olgudur. Bu ürünlerin özel nitelikleri dikkate alındığında
Komite, bu ürünlerle ilgili görüşleri ayrı bir belgede toplamayı düşünmüştür.
Sınıflandırmanın Armonize Sistem Açıklayıcı Notlanndan çıkartılacak yorum­
lara bırakılmasının sakıncalar doğuracağına işaret edilmiştir.
Nitekim, 1987 yılında Sınıflandırma Avileri Kompendiyumunun "Compen­
dium of Classification Opinions" ilk baskısı yapılarak, uygulayıcıların istifa­
desine sunulmuştur.
(b) Eşya Tanım Listesi (Malları Adlandıran Liste)
1973 Mayıs ayında Konseyce onaylanan Armonize Mal tanımı ve kodlama Sisteminin meydana getirilmesine ilişkin Çalışma Grubu fizibilite rapo­
runda Eşya Tanım Listesinin tamamlanmış sistemin bir bölümü olarak
hazırlanacağı ve Alfabetik İndeksle beraber sunulması öngörülmüştür.
(o) Ayrıntılı İndeks (Eş Anlamlı Sözcükler Kitabı)
Armonize Sistem, Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatüründen daha ge­
niş çapta bir pazar için hazırlanmıştır. Komite, Eşya Tanım Listesinden da­
ha aynntılı ve ürünleri 6 basamaklı alt-pozisyon açılımında sınıflandınimasını
gösteren Eş Anlamlı Sözcükler Kitabı olarak oluşturulacak olan bir yayını dik­
kate almayı düşünmüştür. Ancak, ticari çevrelerin böyle bir yayına ihtiyaç
duymaları ve benimsemeleri sonucu böyle bir belgenin yayınlanması gerek­
tiği görüşü ağırlık kazanmıştır.
VI- ARMONİZE SİSTEMİN İŞLEYİŞİ ÜZERİNE SORUNLAR VE
ÜZÜMLER
1. Malların Sınıflandırılması S o r u n u
Bir Nomanklatürün uygulanmasıyla ilgili çıkabilecek sorunlann başında
mallann sınıflandınlması sorunu gelmektedir. Her bir ürünün hangi uygun
pozisyon veya alt-pozisyonda yer alacağı, ürünün teknik özellikleri doğrultu­
sunda mevcut verilere dayanarak pozisyon. Bölüm ve Fasıl Notlan (altpozisyon notları dahil). Yorum Kurallan ve ilgili Açıklayıcı Notlann uygulan­
masıyla saptanabilmektedir.
Armonize Sistemin esas metni ve ivedi yayınlanndan sonra yeni ürünle­
rin Nomanklatüre dahil edilmesi durumu, ilave belgelerin hazırlanmasını zo­
runlu kılmaktadır. Bu ürünlerin hangi Fasıl, pozisyon ve alt-pozisyonlara
gireceği mutlaka yeni tartışmalan da beraberinde getirecektir. Yorum Kural­
lan, sınıflandırma amaçları için tayin edici esaslan kesin olarak belirlememektedir. Yorum Kuralı 3 (b), diğerleri arasında, ilk bakışta iki veya daha fazla
pozisyonda sınıflandınlabilecek bileşik veya kanşık eşyanın, ürüne esas ka­
rakterini veren sözkonusu maddeden ve unsurdan meydana gelmiş gibi sınıflandınlmasını öngörmektedir. Ancak bu esas, uygulayıcıların bakış
açısından çok farklı yorumlara neden olabilir. Ayrıca, Yorum Kurallannın 4.
maddesinde, Nomanklatürün herhangi bir yerinde belirtilmeyen veya yer al­
mayan eşyanın, bu eşyaya en çok benzeyen eşyanın bulunduğu pozisyon­
da yer alması gerektiği belirtilmekte, bu da uygulayıcıları farklı
sınıflandırmalara yönlendirebilecek bir hükümdür.
Bu gibi durumlarda, Armonize Sistem Komitesi gerekli önlemleri alarak
Sistemin tek bir yorum ve uygulanışını sağlamak durumu ile karşı karşıya
bulunmaktadır.
2. Malların Sınıflandırılmasında Uyuşmazlıkların Çözümü
Armonize Sistem Komitesine verilen diğer önemli bir görev de, eşyanın
Armonize Sistemde sınıflandınlması hususunda Akit Taraflar arasında çıkan
sorunlann halledilmesidir (bu husus ile ilgili olarak Sözleşmenin 10. madde­
sine bakınız).
Armonize Sistemin yorumlanması ve uygulanması konusunda iki veya
daha fazla Akit Taraf arasında bir sorun çıkarsa, ilgili Taraflar ilk olarak ken­
di aralannda müzakere yoluyla sorunu çözümlemelidirler. Şayet sorun çözümlenememiş ise, o zaman Taraflar, Konsey Sekreteryası aracılığıyla ihtilafı
Komiteye getirirler. Komite gerekli çalışmalan yapar, ancak soruna çözüm
bulunamazsa, Konseyin kuruluşuyla ilgili Sözleşmenin III (e) Maddesi uya-
rmca tavsiyelerde bulunacak olan Konseye götürür. Konsey, bu konudaki
tavsiyesini bildirir. Ancak, her iki durumda da, aralannda uyuşmazlık olan
Taraflar, Komitenin veya Konseyin tavsiyelerini bağlayıcı olarak kabul etme­
leri hususunda önceden anlaşabilirler.
3. Mallann Sınıflandıniması Sorununda Armonize Sistem Komitesinin
Karar Şekilleri
Sınıflandırma sorunlan ilk olarak Konsey Sekreteryası (Nomanklatür ve
Sınıflandırma Direktörlüğü) tarafından incelenmektedir. Sekreterya, Akit Ta­
rafı an n görüş ve gerekçelerini karşılaştınp, bir sonuç notu eşliğinde Komite­
ye iletir. Komite karşılıklı taraflann görüşlerini inceledikten sonra konunun
türüne göre 4 tip sonuca varabilmektedir:
(a) Uzlaşmaya varılamayan ürün, şayet Komitenin Armonize Sistem ha­
zırlık çalışmalannda daha önceden konu edilmiş ve bu hususta bir
sonuca vanimış ise, raporda hangi oturumda sonuca bağlandığı be­
lirtilerek, sözkonusu ürünün sınıflandırmadaki yeri belirtilir.
(b) Armonize Sistemde veya Açıklayıcı Notlarda ürün ile ilgili sınıflandır­
ma yapılabilmesine rağmen sorunlann olağan olmayan yeni güçlük­
ler meydana getirmesi halinde. Komite, ürünün sınıflandınimasına
yönelik Sınıflandırma Avisi yayınlar.
(c) Uyuşmazlığın çözümü için. Açıklayıcı Notlarda yeterli açıklıkta bir hü­
küm bulunmaması durumunda Komite, Konsey'e Nomanklatürün de­
ğiştirilmesini veya tamamlanmasını önerir.
(d) Yukanda belirtilen 3 çözüm şekli ihtilaflı ürünün yerinin tespitine ola­
nak sağlamıyor ise Komite, Konsey'e Armonize Sistem'de veya Açık­
layıcı Notlar'da değişiklik yapılması önerisini getirir.
4. Armonize Sistemin Değişikliğe Uğratılması
Nomanklatürler, dünya ticaretinde ortaya çıkan yeni olgular veya yeni
ürünlere karşı esnek olmak ve sürekli bir değişim göstermek zorundadırlar.
Armonize Sistem, sistematik ve metodik bir sınıflandırma yapısını ürü­
nün teknik özelliklerine dayandırması itibariyle teknolojik gelişmeleri yakın­
dan takip etmek zorundadır. Bu nedenle. Armonize Sistemin yürütülmesinde
en yüksek mercii olan Yeni Komite, çok ve çeşitli teşkilatlarla yakın ilişki sür­
dürmektedir. Armonize Sistem, bu teşkilatlann yaranna hizmet vermekte olup,
bu Sistemi kullananlann gereksinimlerini ve teknolojide veya uluslararası ti­
caret modellerinde herhangi bir değişikliği yansıtmaya devam etmesini sağ-
lamada bu teşkilatların değerlendirmeleri büyük bir öneme haizdir. Yapılacak
değişiklikler, Açıklayıcı Notlarda olabileceği gibi. Sözleşmenin 16. Madde­
sinde de değinildiği üzere, ön görülen yönteme uygun olarak zaman zaman
Armonize Sistemin kendisinde de olabilmektedir. Yapılan değişikliklerin Akit
Taraflarca kabulü zorunlu bulunmaktadır.
VII- AVRUPA TOPLULUKLARI'NİN ARMONİZE SİSTEM'E T A M
UYUMU SAĞLAMAK İÇİN YAPTIĞI ÇALIŞMALAR
Avrupa Topluluklan, Armonize Sistem çalışmalanna aktif bir şekilde ka­
tılmıştır. Dünya dış ticaretinde haiz olduğu yüksek payı ve Topluluk içi ticari
transferlerin hacmi Avrupa Topluluklannı kurulan yeni Sistemin oluşturulma­
sında merkez güç haline getirmiştir. Topluluk, Armonize Sistem Komitesin­
de de yer alarak, Gümrük İşbirliği Konseyi'nin 1973 yılından beri sürdürdüğü
çalışmalarda aktif olarak görev üstlenmiş ve Armonize Sistem Sözleşmesi­
nin oişturulumasında da önemli çalışmalan gerçekleştirmiştir.
Avrupa Topluluklan, 10 Haziran 1985 tarihinde imzaya açılan Armonize
Sistem Sözleşmesini 22.09.1987 tarihinde imzalayarak, 1.1.1988 tarihinden
itibaren uygulamaya başlamıştır.(*)
Topluluk, tarife ve istatistiklerini Armonize Sistem bazında Avrupa Top­
lulukları Entegre Tarifesi (Integrated tariff of the European Communities)
(TARIC) adlı yeni bir düzenlemede toplamıştır.
1. Bileşik Nomanklatür (CN) we TARİC
Avrupa Topluluklan Armonize Sisteme girmeden önce, ticari değişimle­
rinde Ortak Gümrük Tarifesi (OGT) ve NIMEXE cetvellerini kullanmakta idi.
Bunlar iki ayrı doküman niteliğindedirler. OGT, 3.600 pozisyondan oluşmakta
olup, esas olarak ithal mallannda gümrük vergi oranlannı saptamaktadır.
OGT'de alfa nümerik sistem kullanılmaktadır. NIMEXE, 8.000 pozisyon ve
istatistik pozisyonundan oluşmakta ve dış ticaret verilerini içermektedir. NI­
MEXE, OGT'den daha detaylı bir yapıya sahiptir ve alt-bölümler ticaret ha­
cim bazından hareket edilerek düzenlenmekte olup, sistem itibariyle de
tamamen nümerik sistem kullanılmıştır.
Avrupa Topluluklan Dış Ticaret Tarifesi OGT'yi içerdiği gibi, üçüncü ül­
kelerden yapılan ithalatı da kapsamaktadır. Gümrük tarifelerinin yanı sıra diğer
önlem ve uygulamaları da içine alması (Örneğin; bazı sanayii ürünlerine uy­
gulanan muafiyetler, kota tarifeleri, genelleştirilmiş preferanslar gibi veriler)
nedeniyle uygulama alanında güçlükler yaratmaktadır.
( • ) Armonize Sistem Sözleşmesine Akit Taraflar için EK:5'e bakınız.
Böylece, OGT'nin 3.600 tarie pozisyonu söz konusu uygulamalara ce­
vap veremezken, 8.000 tarife ve istatistik pozisyonlu NIMEXE'te tüm uygulamalan kapsamamaktadır. Sonuç olarak Toplulukta kullanılan tüm tarifeyle
ilgili belgeleri tek bir belgede toplama zorunluluğu kendini göstermektedir.
Sonuçta Topluluk, kendi iç ve dış ticari değişimlerini, yöntemleri, uygu­
lamaları ve verileri açısından, dünya dış ticaretinde kullanılacak olan Armo­
nize Sistem nomaklatürüne uyarlamış olacaktır.
.
(a) Bileşik Nomanklatürün Yapısı
Bileşik Nomanklatür, Armonize Sistem Nomanklatürü esas alınarak ha­
zırlanmıştır. Bileşik Nomanklatürde 8 basamaklı digital nümerik sistem kul­
lanılmakta olup, ilk 6 basamak Armonize Sistem Kodunu ifade ederken, 7
ve 8 nci basamaktaki sayılar Bileşik Nomanklatürün alt-bölümlerini göster­
mektedir. Ayrıca, bir 9. basamaktaki digital sayı üye ülkelerin ulusal düzey­
lerinde yeni istatiksel ayırımlar yapılabilmesi için ayrılmıştır.
(b) TARIC'm Yapısı
TARIC olarak bilinen Avrupa Topluluklan Entegre Tarifesi, Bileşik No­
manklatür esas alınarak hazırlanmış olup, çeşitli kurallan gösterir şekilde dü­
zenlenmiştir. Bu Tarifeye, Topluluk gümrük sınırlanndan ithalat sözkonusu
olduğunda, belirli ürünler için başvurulmaktadır. TARIC'te yer alan hüküm­
ler; Armonize Sistem Nomanklatürü hükümleri, Bileşik Nomanklatür hükümleri
ve belirli Topluluk kurallarını içeren liste hükümleri olarak belirtilebilir.
Belirli Topluluk kurallannı içeren liste hükümleri şunlardır:
- Genel Gümrük Tarifesi otonom oranlannın geçici kısıtlaması;
- Tarife Preferanslan (belirli kota ve konulan içermektedir);
- Kotalar ve tarife sınırlan, antlaşmalar;
- Anti-damping vergileri ve ek gümrük vergileri:
- Parasal değişken toplamlar (MCA); Katılım değişken toplamlan (ACA);
- İthalat lisanlan;
- Birim fiyatları;
- Değişken parçalar;
- Tekstil kategorileri (M FA ve M FA dışı);
- Gözetim ve koruma (miktar limitleri ve miktar sınırlamaları);
- İspanya ve Portekiz ile ilgili ticaret;
- CITES ile ilgili Washington Anlaşması.
Eşyanın Kodlanması
Eşya, TARIC Nomanklatürüne göre kodlanmaktadır. Sayısal sistem ola­
rak, Bileşik Nomanklatüre 10 ve 11 rakamlan ilave edilerek TARIC Kodu ku-
rulmuştur. Bunun yanı sıra 4 rakam daha ilave edilerek yüksek ihtisas isteyen
ürünlerden anti-damping listelerine giren ürünlere kadar uzanan nitelikleri
belirtmeye olanak tanınmıştır. 9 ncu dilim üye ülkelerin ulusal istatiksel alt
açılımlan için rezerv edilmiştir. Üye ülkeler tarife ve istatistik cetvellerini TARlC'e uyarlarken 12 ve 13. rakamları da ulusal uygulamalannda (Örneğin;
KDV miktarlan gibi) kullanabilmektedirler (Eke bakınız).
TARIC'de 13.000 tarife ve istatistik pozisyonu yer almaktadır.
TARIC'ın 11 dilimden oluşan sütunlarmın incelenmesi:
1 . Sütun; Sekiz digitli olup, Bileşik Nomanklatür (CN) kodunu kapsar.
2. Sütun; TARIC Nomanklatürünün alt pozisyonlannın iki rakamlı olan­
larını kapsar, dokuzuncu rakam, ulusal istatistikler için boş
bırakılmıştır ve ( * ) yıldız işareti ile temsil edilir.
3. Sütun; Mallann tanımına ilişkindir.
4. Sütun; Bütünleyici üniteleri gösterir (Örneğin; p/st:parça/adet)
5. Sütun; İşaretlerden oluşmaktadır (Örneğin; geçerli kesin ölçü birim­
lerini gösteren kısaltmalar gibi).
6. Sütun; TARIC Kodunu gösterir, dokuzuncu hane ( * ) işaretlidir.
7. Sütun; Üçüncü ülkelere uygulanacak vergi oranlannı gösterir
(S = Suspansion, K = Kota).
8. Sütun; Genel Preferanslar Sistemi sütunudur ve gelişmiş ülkeler­
den ithal edilen AT ile uyumlaştınimış GPS tarife sistemle­
rini gösterir.
9. Sütun; EFTA ülkeleri ile yapılan anlaşmalar çerçevesinde (Avusturya
(AT), Finlandiya (Fİ), Iceland (IS), Norveç (NO), İsveç (SE),
İsviçre (OH) EFTA ülkelerinden gelen ithal ürünlerinin tari­
fe sistemlerini gösterir.
10. Sütun; Bu sütun değişim periyodu süresince İspanya ve Portekize
uygulanacak vergileri ve Kanarya adalan, Ceuta ve Melila'dan yapılacak ithal edilecek ürünlerin tarife sistemini gös­
terir. Bu sütundaki (-) işareti, İspanya ve Portekiz için vergi
uygulanmayacağı anlamındadır.
1 1 . Sütun; Bu sütun, Topluluğa anlaşmalarla bağlı veya Topluluk Yö­
netmeliğinde müstakil olarak yer alan ülkelerden ithal edi­
lecek ürünlerin tarife sistemini gösterir.
8. S ü t u n ila 1 1 . S ü t u n l a r ; özel vergi oranlarını gösterirler
(S = Suspansion, K = Kota, P = Tavan gibi). Bu sütunlarda yer alan asgari vergi
oranlan, dipnotta aksine bir hüküm bulunmadıkça, genellikle mallann orijin
sertifikası veya dolaşım belgesine sahip olmasına göre uygulanır. Aksi tak­
tirde /.Sütundaki vergi oranlan uygulanır.
w a:
o <
IS
m a:
o <
—' +
C <o
5?
. E o.
O «o ^
I
sil!
I
l|l
or
8
or
8
1^
§
E
il
.II !• >
11
5 ö
II
I
t: 5
a, x:
İl
*
8
S
8
8
I
-J O *
<2p
2 _
5
i
|3|
SI
I
^
IB
5
ti
8
8
s
g
i
i i i i §i
S
§
§
I
I
1 1
g
S
8
I I
I I
I I
I I
s
S
S Ü S
i i § §i§
İ
l
l
I
i
I
f i
!
I
I
lİ
öf
Mi
5
o
e 6
1
II
2?
I il
il
«s
la n
ı L ı
11
Sil
9
i II
11
I
III
İ l i
J
L_i_
g 2#
1
ı l ı
IH
8S
fit
m
^2 o
| l |
İl?
lîil
jljj
'JJÎ
«»s
E fi *
II
11
Ö £
Si
LI
tfl!
°l II !
I II _ L Î _ L
« 9
I
s -
İI s l i
iİÎ
SIİI
il
ARMONİZE SİSTEM NOMANKLATÜRÜ ESAS ALINARAK HAZIRLANAN
TÜRK GÜMRÜK TARİFE-CETVELİ
Türkiye, 10 Kasım 1988 tarih ve 3501 sayılı Kanunla, Gümrük İşbirliği
Konseyi tarafından hazırlanarak 14 Haziran 1983 tarihinde Brüksel'de ka­
bul edilen ve 10 Haziran 1985 tarihinde imzaya açılan ''Uyumu Sağlanmış
(Armonize) Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi Uluslararası Sözleşme"si
Türkiye tarafından 10 Kasım 1988 tarih ve 3501 sayılı Kanun'la 1 Ocak 1989
tarihinden itibaren geçerli olmak üzere kabul edilmiştir (EK:1).
Türkiye'nin, 15 Aralık 1950 tarihli '^Gümrük Tarifelerinde Eşya Tasnif Nomanklatürüne Mütedair Mukavelename"yi 7 Ocak 1955 tarih ve 6449 sayılı
Kanunla kabul ettiğine daha önce değinmiştik. Bu Mukavelename'nin ekin­
de yer alan Brüksel Nomanklatürü (1974 yılından itibaren Gümrük İşbirliği
Konseyi Nomanklatürü) ne dayalı olarak hazırlanan 14 Mayıs 1964 tarih ve
474 sayılı Kanuna ekli Gümrük Giriş Tarife Cetveli, 1.1.1989 tarihinden iti­
baren yerini 3502 sayılı ve 10 Kasım 1988 tarihli ''5383 Sayılı Gümrük Kanu­
nuna Bağlı Gümrük Giriş Tarife Cetvelinin Değiştirilmesi Hakkında 474 Sayılı
Kanunun Adının ve Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun"la kabul
edilen "Armonize Sistem Nomanklatürü esas alınarak hazırlanan Gümrük
Giriş Tarife Cetveli'ne bırakacaktır (EK:2). .
Keza, 25.11.1988 tarihli ve 88/13527 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
de, 15 Aralık 1950 tarihli ''Gümrük Tarifelerindeki Eşya Tasnif Nomanklatürüne Mütedair Mukavelenname"den Türkiye'nin çekilmesi kararlaştınlmıştır(EK:3).
Türk Gümrük Giriş Tarife Cetvelinin Armonize Sistem Nomanklatürü esas
alınarak hazırlanan Avrupa Topluluklan Ortak Gümrük Tarifesine adaptas­
yonu yapılırken, 23.11.1970 tarihli Katma Protokol'un 17 ve 18 nci Maddele­
ri çerçevesinde üçüncü ülkelere karşı yapılacak uyum (17.12.1987 tarih ve
87/12421 Sayılı Kararname Eki Karar) (EK:4) gözönünde bulundurulmuş, bazı
tanm ve Avrupa Topluluklan para birimi ECU'ya bağlı olarak açılmış altpozisyonlar dışında. Topluluk Gümrük Tarifesinin alt pozisyonlan aynen alın­
mıştır.
Ayrıca:
- Katma Protokolün 11 nci Maddesinin 3 sayıl Ek'ini oluşturan ve kısaca
" 2 2 Yıllık ü s t e " denilen liste;
- Tanm Ürünleri Listesi (Türk Gümrük Tarifesinde (T) olarak gösterilmiştir);
- Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Ürünleri Listesi (EURATOM);
- Avrupa Kömür Çelik Topluluğu Ürünleri Listesi (CECA);
- Türkiye'nin, Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT)'a
konsolide ettiği XXXVII Sayılı Taviz Listesi; ve
- Yukanda sayılanlann dışında kalan ve " 1 2 Yıllık Liste" olarak tanımla­
nan liste;
dikkate alınarak, değişik uygulama ve vergi oranlan için alt-pozisyonlar açıl­
mıştır.
T ü r k Gümrük Tarifesindeki Sütunlara İlişkin Açıklamalar
Pozisyon
Numarası Eşyanın Tanımı
(1)
(2)
474
Kanuni
Vergi
Haddi
%
(3)
AT İndirimlerine Esas
Kanuni Tavizli
Vergi
Vergi
22 Yıllık
Haddi
Haddi
Liste
%
%
(4)
(5)
1 (6)
Kanuni
Vergi
Haddi
o/o
Tavizli
Vergi
Haddi
%
(7)
(8)
1. S ü t u n ; ' ' P o z i s y o n N u m a r a s ı " : Armonize Sistem Nomanklatüründeki Pozisyon ve alt pozisyon numaralan gösterilmiş olup. Sözleş­
me gereği aynen alınmalan zorunludur.
2. S ü t u n ; ''Eşyanın T a n ı m ı " : Armonize Sistem Nomanklatürüne gö­
re eşyanın ayınmı ve isimleri gösterilmiştir. Ancak, Türk Gümrük Ta­
rifesinin yapısı gereği alt-ayınmlan yapılması gereken (Örneğin: 22
yıllık listede yer alan ürünler, XXXVII sayılı Taviz listesine göre dü­
zenlenmesi gereken ürünler gibi) ürün veya eşya ile ilgili açılımlar,
Avrupa Topluluklan Ortak Gümrük Tarifesi açılımlannın altında da­
ha farklı bir şekilde ele alınmıştır.
3. S ü t u n ; " 4 7 4 Kanuni Vergi H a d d i " : 474 Sayılı ve 14.5.1964 tarihli
Kanuna ekli Gümrük Giriş tarife Cetvelindeki vergi hadleri gösteril­
miştir.
Armonize Sistem Nomanklatürü, yeni bir eşya tasnif listesidir.
Eşyanın değişik tasnif listelerine göre yerinin değiştirilmesi o eşya­
ya ait vergiyi etkilememektedir. Bu nedenle, adaptasyonda yeri de­
ğiştirilen eşyanın karşısında 474 sayılı Kanun ekinde yer alan listedeki
o eşyaya ilişkin vergi nisbeti gösterilmiştir.
4. S ü t u n ; '*AT îndirîmlerîne Esas 22 Yıllık L i s t e " : Bu sütun, Katma
Protokolün 11 nci maddesinin 3 sayılı ekinde yer alan, 22 yıl sonun­
da Avrupa Topluluklanna karşı (0) vergi uygulanacak olan ve Kat­
ma Protokolün 11 nci Maddesine göre Avrupa Topluluklanna üye
ülkelerden ithal edilecek eşyaya uygulanacak vergi indirimlerinde
ve üçüncü ülkelerden ithal edilecek aynı tür eşyaya. Katma Protokol'un 18 nci Maddesi hükümleri çerçevesinde yapılacak vergi uyu­
munda dikkate alınmak üzere bahse konu mallan belirlemek için
düzenlenmiştir.
5. Sütun; '*AT İndirimlerine Esas Kanuni Vergi H a d d i " : AvrupaTopluluklanndan ithal edilecek eşyaya ilişkin vergi nisbetlerinden yapı­
lacak indirimlerde dikkate alınmak üzere düzenlenmiş olup, 474 sayılı
Kanun ekinde yer alan listedeki v ergi oranlan ile bu oranlann bazılannı değiştiren 7/1421 sayılı ve 21.11.1970 tarihli Kararname ile
AET'ye konsolide edilen vergi oranlan bu sütunda gösterilmiştir.
6. S ü t u n ; *'AT İndirimlerine Esas Tavizli Vergi H a d d i " : 1.12.1968
tarihli ve 6/9361 sayılı Kararname ile yayınlanmış bulunan GATT'a
bağlı XXXVII Sayılı Türkiye Taviz Listesi ile bu listede değişiklik ya­
pan 2.3.1968 tarihli 6/9499 sayılı Kararname ve bu Kararnamey de­
ğişikli getiren 22.10.1970 tarihli 7/1610 sayılı Kararnamelerde
belirtilen tavizli vergi oranlan belirtilmiştir.
Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasındaki Katma Pro­
tokol'un 10 ve 11 nci Maddeleri gereğince Türkiye'nin gümrük ver­
gilerini bir takvime bağlı olarak tedricen indirmesi, 17 ve 18 nci
Maddeleri gereğince de Türk Gümrük Tarifesindeki vergi oranlarını
yine bir takvime bağlı olarak. Topluluğun Gümrük Tarifesindeki vergi
oranlanna yaklaştırması gerekmektedir (EK:4'e bakınız).
Tarım Ürünleri (T), Avrupa Kömür Çelik Topluluğu (CECA) ve
Avrupa Atom Enerjisi Ürünleri Topluluğu Ürünleri (EURATOM) ile
Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu arasında geçiş dönemini dü­
zenleyen, 21.12.1972 tarihli ve 7/5476 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla onaylanmış bulunan Katma Protokolün 16 ncı b Maddesi hükmü
uyannca Katma Protokol'un imza tarihinde Topluluğa karşı fiilen uy­
gulanan vergi oranlan seviyesine yükseltilen Mali Nitelikteki Güm­
rük Vergileri Katma Protokol gereğince yapılacak Türkiye'nin indirim
ve uyum yükümlülükleri haricinde bırakılmıştır. Bu grup dışında ka­
lan eşya Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde 12 ve 22 yıl içinde indirim
yapılacak eşya olmak üzere iki gruba aynlmıştır.
1 Ocak 1988 tarihinden itibaren Avrupa Topluluklanndan yapı­
lan ithalatta 22 yıllık listedeki eşya için % 20, Tanm (T), Avrupa Kö­
mür Çelik Topluluğu ürünleri (CECA) ve Avrupa Atom Enerjisi
Topluluğu Ürünleri (EURATOM) ile Mali Nitelikteki Vergiler dışında
kalan 12 yıllık listede yer alan eşya için ise % 30 indirim uygulan­
maktadır.
İlerik yıllar için A F n a karşı daha önceki yıllarda yapılmış bulu­
nan % 30 ve % 201ik indirimler dışında yapılacak yeni indirim oran­
lan 1989 yılı itibariyle tespit edilmediği için, 5 ve 6 Nolu Sütunlara,
ilgili sütunlarda açıklanan kanuni ve tavizli vergi hadleri yerleştiril­
miştir.
Bu nedenle, AT'na üye ülkelerden yapılan ithalatta 12 ve 22 yıl­
lık listelerde yer alan eşya için uygulanacak vergiler hesaplanırken,
bahse konu % 30 ve % 20 oranındaki indirimlerin (1989 yılı için her­
hangi bir indirim oranı belirlenirse, dikkate alınmak kaydıyla) kanu­
ni ve tavizli vergi haddi üzerinden hesaplanarak aynca düşülmesi
gerekmektedir.
7. Sütun; " K a n u n i Vergi H a d d i " : Bu sütunda, AT üyesi Ülkeler dışın­
da kalan tüm üçüncü ülkelere uygulanacak kanuni vergi haddi gös­
terilmiştir.
8. Sütun; "Tavizli Vergi H a d d i " : Bu sütunda. At ülkeleri dışında ka­
lan, GATT Anlaşması uyarınca GATT üyesi Ülkelere ve Türkiye ile
yapılan anlaşmalarda " E n Çok Kayırılan Ülke Kuralı" kaydı bulunan
GATT üyesi olmayan üçüncü ülkelere uygulanacak tavizli vergi had­
leri yer almaktadır.
"
7 ve 8 nci Sütunlardaki vergiler, 17.12.1987 tarih ve 87/12421
sayılı Bakanlar Kurulu Karan'nın 5 ve 6 ncı maddelerinde belirtilen
ve Katma Protokol'un 17 ve 18 nci maddelerindeki hükümler dikka­
te alınarak TGT ile OGT vergi oranlan arasında yapılan uyumla te­
spit edilmiştir.
Gelişme Yolundaki Ülkeler: Yukandaki sütunlarda açıklanan genel uy­
gulamanın dışında GATT üyesi ülkelere tanınan tavizlerden başka,."Geliş­
me Yolundaki Ülkelerarası Ticaret Müzakerelerine Dair Protokol"
çerçevesinde bazı gelişmekte olan ülkelere (GYÜ) tanınan tavizler GGTC'nin
3 numaralı ekinde yer almakta olup, GYÜ'ler için listedeki vergi oranlannın
uygulanması gerekmektedir.
5., 6., 7. ¥ 6 8. Sütunlarla İlgili Hesaplamalara Örnekler:
(a) 5. Sütunda Yer Alan ' ' A T îndirimlerîne Esas Kanunî Vergi
^ Haddi'^nîn Uygulanması:
Bu Sütunda yer alan vergi oranlan, Avrupa Topluluklan'ndan ithal edile­
cek eşya ile ilgili indirime esas teşkil eden vergi oranlandır. İndirimler Kat­
ma Protokol'un imzalandığı tarihteki (23.11.1970) vergi oranlan (474 Sayılı
Kanun ekinde yer alan vergi oranlan ile bu oranlarda değişiklik yapan 7/1421
sayılı Kararnamede yer alan oranlar) üzerinden, Katma Protokol'un 10. Mad­
desinin 3.fıkrasına göre (12 yıllık bir dönem için belirlenen takvim doğrultu­
sunda) ve Katma Protokol'un 11. Maddesi hükümlerine göre (bu Maddenin
3 sayılı ekinde yer alan maddelerle ilgili olarak 22 yıllık bir dönem için belir­
lenen takvim doğrultusunda) yapılarak hesaplanır.
Vergi İndirim Sıra ve Süreleri
12 Yıllık Listede Yer Alan Ürünler 22 Yıllık Listede Yer Alan Ürünler
23.11.1970 Tarihinde TGT'de belirlenen vergi miktarlan şöyle olsun:
12 Yıllık Liste için % 50
22 Yıllık Liste için % 100
Yıllar
1973
1976
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
İndirim
Oranı (%)
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
Kalan
Vergi (%)
•
45(*)
40(*)
35(*)
30
25
20
15
10
5
00
Yıllar
1973
1976
1979
1983
1985
1986
1988
1990
1991
1993
1994
1995
İndirim
Oranı (%)
5
5
5
5
10
10
10
10
10
10
10
10
Kalan
Vergi (%)
95(*)
90(*)
85{it)
80(*)
70
60
50
40
30
20
10
00
şeklinde kendini gösterecek, son indirimle birlikte vergi hadleri sıfıra indiril­
miş olacaktır.
( * ) - Türkiye, 1973 yılında yapılması gereken ilk indirimi 1971 yılında yap­
mış, 1976 yılındaki indirim aynı yıl yapmış olup, 12 yıllık listedeki 1978
yılında yapılması gereken indirim ile 22 yıllık listedeki 1979 ve 1983
yıllannda yapılması gereken indirimleri 17/12/1987 tarih ve 87/12421
Sayılı Karar ile 1.1.1988 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere uy­
gulamaya koymuştur.
EK: 1
(22 Kasım 1988 günlü ve 19997 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır)
Uyumu Sağlanmış (Armonize) Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi Hakkında
Uluslararası Sözleşmeye Katılmamızın Uygun Bulunduğuna
Dair Kanun
Kanun No: 3501
Kabul Tarihi: 1 0 J 1.1988
MADDE 1. — Gümrük İşbirliği Konseyi tarafından hazırlanarak 14 Hazi­
ran 1983 tarihinde Brüksel'de kabul edilen ve 10 Haziran 1985 tarihinde im­
zaya açılan "Uyumu Sağlanmış (Armonize) Mal Tanımı ye Kodlama Sistemi
Hakkında Uluslararası Sözleşme"ye, bu sözleşmenin 12 nci maddesinin 1
(c) bendi hükmü uyannca 1 Ocak 1989 tarihinden geçerli olmak üzere katıl­
mamız uygun bulunmuştur.
MADDE 2. — Uyumu Sağlanmış (Armonize) Mal Tanımı ve Kodlama Sis­
temi Hakkında Uluslararası Sözleşmeye taraf olunması sebebiyle doğacak
yükümlülükler için tedbir alınması ve gerekli düzenlemelerin yapılması hu­
susunda Bakanlar Kurulu yetkilidir.
MADDE 3. — Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4. — Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
EK: 3
(29 Kasım 1988 günlü ve 20004 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır)
5383 Sayılı Gümrük Kanununa Bağlı Gümrük Giriş Tarife Cetvelinin
Değiştirilmesi Hakkında 474 Sayılı Kanunun Adının ve
Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun
Kanun No: 3502
Kabul T a r i h i : 10.11.1988
MADDE 1. — 14.5.1964 tarihli ve 474 sayılı ''5383 sayılı Gümrük Kanu­
nuna Bağlı Gümrük Tarife Cetvelinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun"un adı
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Gümrük Giriş Tarife Cetveli Hakkında Kanun"
MADDE 2. — Gümrük Giriş Tarife Cetveli Hakkında Kanunun 1 inci mad­
desi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
Madde 1. — Gümrük Giriş Tarife Cetveli, Armonize Sistem Nomankla­
türü esas alınarak ilişikte gösterildiği şekilde yeniden düzenlenmiştir.
Bu cetvelde yer alan eşyalann pozisyonlannı, alt tarife pozisyonlannı ve
bunlara ait sayısal kodları, bölüm, fasıl ve alt tarife pozisyon notlannı ve Ar­
monize Sistemin yorumuna ait genel kuralları genişletmeye, açmaya ve de­
ğiştirmeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
MADDE 3. — Bu Kanun 1 Ocak 1989 tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 4. — Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
EK: 3
YÜRÜTME VE İDARE BÖLÜMÜ
Milletlerarası Sözleşme
Karar Sayısı: 88/13527
10 Kasım 1988 tarihli ve 3501 sayılı Kanunla katılmamız uygun bulunan
ekli ''Armonize Mal Tanımı ve kod lama Sistemi Hakkında Uluslararası Sözleşme"ye, 1 Ocak 1989 tarihinden geçerli olmak üzere, katılmamız ve 15
Aralık 1950 tarihli "Gümrük Tarifelerindeki Eşya Tasnif Nomanklatürüne Mü­
tedair Mukavelename"den, anılan Mukavelename'nin XIV. maddesinin (a)
bendi hükmü uyannca, çekilmemiz; Dışişleri Bakanlığfnm 23/11/1988 tarih­
li ve EÎUE/ll-2588 sayılı yazısı üzerine, 31/5/1963 tarihli ve 244 sayılı Kanun'un
3 üncü maddesine göre. Bakanlar Kurulu'nca 25/11/1988 tarihinde kararlaştınlmıştır.
Kenan EVREN
Cumhurbaşkanı
T.OZAL
Başbakan ,
İ.K.ERDEM
Devlet Bak.-Başbakan Yrd.
K.OKSAY
Devlet Bakanı
A.TENEKECİ
Devlet Bakanı
K.İNAN
Devlet Bakanı
A.BOZER
Devlet Bakanı
Y.B.ÖZAL
Devlet Bakanı
A.KAHVECİ
Devlet Bakanı
M.YAZAR
Devlet Bakanı
C.ÇİÇEK
Devlet Bakanı
M.TOPAÇ
Adalet Bakanı
İ.S.GİRAY
Milli Savunma Bakan V.
M.KALEMLİ
İçişleri Bakanı
A.M.YILMAZ
Dışişleri Bakanı
A.K.ALPTEMOÇİN
Maliye ve Gümrük Bakanı
H.C.GÜZEL
Milli Eğt.Genç.ve Spor Bak.
İ.S.GİRAY
Bayındırlık ve İskân Bak.
N.KİTAPÇI
Sağ.ve Sos.Yard.Bak.
F.PAKDEMİRLİ
Ulaştırma Bakanı
H.H.DOĞAN
Tarım Orman ve Köyişleri Bak.
İ.AYKUT
Çalışma ve Sos.Güvenlik Bak.
Ş.YÜRÜR
Sanayi ve Ticaret Bakanı
F.KURT
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bak.
M.T.TİTİZ
Kültür ve Turizm Bakanı
Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi Hakkında Uluslararası Sözleşme
(14 haziran 1983 tarihinde Brüksel'de yapılan)
DİBACE
Gümrük İşbirliği Konseyi himayesinde hazırlanan bu Sözleşmeye Akit
Taraflar,
Uluslararası ticareti kolaylaştırmayı arzu ederek.
Özellikle uluslararası ticaretle ilgili istatistiklerin toplanmasını, mukaye­
sesini ve analizini kolaylaştırmayı arzu ederek,
Uluslararası ticarete malın bir sınıflandırma sisteminden diğerine geçer­
ken yeniden tanımlanmasından, sınıflandınimasından ve tekrar kodlanma­
sından doğan masrafı azaltmayı ve ticari belgelerin standardizasyonu ve
verilerin aktanimasını kolaylaştırmayı arzu ederek.
Teknolojideki ve uluslararası ticari yapılardaki gelişmelerin, 15 Aralık
1950'de Brüksel'de yapılan Gümrük Tarifelerinde Mallann Sınıflandınlmalanna ait Nomanklaör hakkındaki Sözleşmede geniş çapta değişiklikler ge­
rektirdiğini dikkate alarak.
Ayrıca, hükümetler ve ticari çevrelerce Gümrük Tarifeleri ve istatistik
amaçları için gerekli detayların yukanda sözü edilen Sözleşmeye ekli No­
manklatürde verilenlerin çok üstünde artış gösterdiğini dikkate alarak.
Uluslararası ticaret müzakereleri için doğru ve kıyaslanabilir verilerin öne­
mini dikkate alarak,
Armonize Sistemin, malın çeşitli nakliye şekillerine ilişkin istatistikler ile
navlun tarifeleri için kullanılmak üzere yapıldığını dikkate alarak.
Armonize Sistemin, ticari mal tanımı ve kodlama sistemleriyle mümkün
olduğu kadar kapsamlı bir şekilde birleştirilmek üzere yapıldığını dikkate ala­
rak.
Armonize sistemin, ithalat ve ihracat ticari istatistikleri jle üretim istatis­
tikleri arasında mümkün olduğu kadar sıkı bir bağlantı kurulmasını sağlamak
üzere yapıldığını dikkate alarak.
Armonize Sistemle, Birleşmiş Milletler Uluslararası Standart Ticari Sı­
nıflandırması (SITC) arasındaki sıkı bir ilişkinin sürdürülmesi gerektiğini dik­
kate alarak,
Uluslararası ticaretle ilgili çeşitli çevrelerce kullanıma uygun birleşik ta­
rife ve istatistik nomanklatürü yoluyla yukanda belirtilen ihtiyaçlann karşı­
lanması arzusunu dikkate alarak,
Teknolojideki ve uluslararası ticari yapılardaki gelişmelerin ışığı altında
Armonize Sistemin güncelleştirilmesini sağlamanın önemli olduğunu dikka­
te alarak,
Gümrük İşbirliği Konseyince kurulan Armonize Sistem Komitesi tarafın­
dan, bu alanda yapılmış olan çalışmaları göz önünde tutarak,
Yukanda sözü edilen Nomanklatör Sözleşmesi bu amaçların bazılanna
ulaşmada etkin bir araç olduğunu kanıtlamışsa da, bu konuda arzu edilen
sonuçlan elde etmede en iyi yolun yeni bir uluslararası sözleşme aktedme­
ye bağlı olduğunu dikkate alarak,
aşağıdaki hususlarda mutabık kalmışlardır:
MADDE 1
Tanımlar
Bu Sözleşmede:
(a) Bundan böyle ''Armonize Sistem" olarak anılacak olan "Armonize
Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi" tabirinden bu Sözleşme ekinde yer alan,
pozisyonları, alt pozisyonlan ve bunlara ait sayısal kodları, Bölüm, Fasıl ve
Alt Pozisyon notlannı ve Armonize sistemin yorumu ile ilgili Genel Kuralları
kapsayan Nomanklatür anlaşılır.
(b) "Gümrük Tarife Nomanklatürü" tabirinden, ithal edilen maldan gümrük
vergisi alma amacıyla. Akit Tarafın mevzuatına göre hazırlanan nomankla­
tür anlaşılır.
(c) "İstatistiki Nomanklatürler" tabirinden, ithalat ve ihracat ticari ista­
tistiklerine ilişkin verilerin toplanması için Akit Tarafça hazırlanan mal nomanklatürleri anlaşılır.
(d) "Birleşik Tarife ve İstatistik Nomanklatürü" tabirinden, gümrük tari­
fe ve istatistik nomanklatürlerinin bir araya getirildiği, eşyanın ithalat sıra­
sında beyanı için Akit Taraf tarafından kanunen yapılması gereken
nomanklatür anlaşılır.
(e) "Konseyi Kuran Sözleşme" tabirinden, 15 Aralık 1950 tarihinde Brük­
sel'de yapılan bir Gümrük İşbirliği Konseyini kuran Sözleşme anlaşılır.
(f) "Konsey" tabirinden, yukandaki (e) paragrafında anılan Gümrük İş­
birliği konseyi anlaşılır.
(g) "Genel Sekreter" tabirinden. Konsey Genel Sekreteri anlaşılır.
(h) "Onaylama" tabirinden, onay, kabul veya tasvip anlaşılır.
MADDE 2
EK
İşbu Sözleşmenin Eki, bu Sözleşmenin ayni m az bir parçasını teşkil eder
ve bu Sözleşmeye yapılan her atıf Ek'ine de yapılmış sayılır.
MADDE 3
Akit Tarafların Yükümlülükleri
1. 4 üncü Maddede belirtilen istisnalar saklı kalmak şartıyla:
(a) Bu paragrafın (c) bendi hükümleri hariç tutulmak şartıyla, her Akit
Taraf, bu Sözleşmenin kendisi için yürürlüğe girdiği tarihten itibaren kendi
gümrük tarife ve istatistik nomanklatürleriyle Armonize Sistem arasında uy­
gunluk sağlamaya taahhüt eder. Böylece kendi gümrük tarife ve istatistik
nomanklatürlerinde;
(i) İlave veya değişiklik yapmaksızın Armonize Sistemin tüm pozisyonlannı ve alt pozisyonlannı, bu pozisyonlara ait sayısal kodlarla birlikte kullanmayı;
(ii) Armonize Sistemin yorumuna dair Genel kurallan ve tüm Bölüm, Fa­
sıl ve Alt Pozisyon Notlannı uygulamayı ve Armonize Sistemin Bölüm, Fasıl,
Pozisyon ve Alt Pozisyonlannın kapsamını değiştirmemeyi; ve
(İÜ) Armonize Sistemin sayısal düzenini takip etmeyi taahhüt eder.
(b) Aynca, her Akit Taraf, Armonize Sistemin altı basamaklı koduna uy­
gun olan ithalat ve ihracat istatistiklerini veya ticari sır ya da ulusal emniyet
gibi istisnai sebeplerin engel olmaması halinde bu seviyeden daha ileri ola­
nını kendi insiyatifiyle yayınlar.
(c) Bu maddenin hiçbir hükmü, bir Akit Tarafın, kendi birleşik tarife/ista­
tistik nomanklatüründe, yukanda (a) (i), (a) (ii), ve (a) (iii)'de belirtilen yüküm­
lülükleri yerine getirmesi şartıyla, Armorize Sistemin alt pozçisyonlannı kendi
Gümrük Tarife Nomanklatüründe kullanılmasını gerekli kılmaz.
2. Her Akit Taraf Armonize Sistemi uygulamak için kendi milli mevzua­
tında bu maddenin 1(a) paragrafında belirtilen yükümlülüklere uygun olarak
metinlerde gerekli değişiklikleri yapabilir.
3. Bu maddenin hiçbir hükmü, bir Akit Tarafın kendi Gümrük Tarife ve­
ya İstatistik Nomanklatürlerinde Armonize Sistemdekinden daha ileri sevi­
yede mal sınıflandıran alt ayınmlar açmasını engellemez, ancak bu gibi
herhangi bir alt ayınm, bu Sözleşme Ek'inde yer alan altılı sayısal koddan
daha ileri bir seviyede ilave edilmeli ve kodlanmalıdır.
MADDE 4
Gelişme Yolundaki Ülkeler Tarafından Kısmi Uygulama
1. Herhangi bir Gelişme Yolundaki Akit Taraf, kendi uluslararası ticari
yapısı veya idari kaynaklarını nazarı dikkate alarak. Armonize Sistem alt pozisyonlannın bazılannı veya tümünü uygulamayı gerekli gördüğü sürece er­
teleyebilir.
2. Bu madde hükümlerine göre Armonize Sistemi kısmen uygulamayı
seçen Gelişme Yolundaki bir Akit Taraf, bu Sözleşmenin kendi yönünden
yürürlüğe girmesinden itibaren 5 yıl içinde veya 1 inci paragraf hükümlerini
nazarı dikkate alarak gerekli olduğu düşünülen daha uzun bir süre içinde,
altı basamaklı Armonize Sistemin tamamen uygulanmasına yönelik her tür
çabayı sarfetmeyi kabul eder.
3. Bu madde hükümlerine göre Armonize Sistemi kısmen uygulamayı
seçen Gelişme Yolundaki Akit Taraf, herhangi bir tek tireli alt pozisyona ait
iki tireli alt pozisyonlann veya herhangi bir pozisyona ait tek tireli alt pozis­
yonlann hepsini uygular veya hiçbirini uygulamaz. Kısmi uygulama yapılması
halinde Armonize Sistem kodunda uygulanmayan, altıncı veya beşinci ve al­
tıncı basamaklara sırasıyla *'0" veya ' ' 0 0 " konulur.
4. Bu madde hükümlerine göre Armonize Sistemi kısmen uygğulamayı
seçen Gelişme Yolundaki bir ülke, Akit Taraf olurken bu Sözleşmenin kendi
yönünden yürürlüğe gireceği tarihte uygulamıyacağı alt pozisyonlar ile bu
tarihten sonra uygulayacağı alt pozisyonlan Genel sekretere bildirir.
5. Bu madde hükümlerine göre. Armonize Sistemi kısmen uygulamayı
seçen herhangi bir Gelişme Yolundaki Ülke, Akit Taraf olurken. Sözleşme­
nin kendileri için yürürlüğe gireceği tarihten itibaren 3 yıl içinde altı basa­
maklı Armonize Sistemi tamamen uygulamayı resmen taahhüd edeceğini
Genel Sekretere bildirebilir.
6. Armonize Sistemi, bu madde hükümlerine göre kısmen uygulamayı
seçen herhangi bir Gelişme Yolundaki Akit Taraf Ülke, uygulanmayan alt
pozisyonlarla ilgili 3 üncü maddedeki yükümlülüklerden kurtulur.
MADDE 5
Gelişme Yolundaki Ülkelere Teknik Yardım
Akit Taraf olan Gelişmiş Ülkeler, talep üzerine Gelişme Yolundaki Ülke­
lere diğer konularla birlikte, personel eğitimi ve halihazırda kullandıklan nomanklatürleri Armonize Sisteme dönüştürme konusunda mutabık kaldıklan
üzere teknik yardım sağlarlar ve onlara bu şekilde düzenlenen kendi sistem­
lerini Armonize Sistemde yapılan değişikliklerle güncelleştirmeleri veya Söz­
leşme hükümlerinin uygulanması konulannda tavsiyede bulunurlar.
MADDE 6
Armonize Sistem Komitesi
1. Bu Sözleşme çerçevesinde Armonize Sistem Komitesi olarak anılan
ve her bir Akit Tarafın temsilcilerinden oluşan bir Komite kurulur.
2. Bu Komite, normal olarak, senede en az 2 kere toplanır.
3. Komite Toplantılan, Genel Sekreterlikçe düzenlenir ve Akit Taraflar
aksine bir karar almadıkça. Konsey merkezinde yapılır.
4. Armonize Sistem Komitesinde her Akit Tarafın bir oy hakkı olacaktır;
fakat, bu Sözleşmenin amaçlan için ve gelecekte yapılacak herhangi bir Söz­
leşmeye halel vermeksizin Gümrük Birlik veya Ekonomik Birlik ve bu birliğe
üye devletlerden biri veya daha fazlasının Akit Taraf olması halinde bu Akit
Taraflar birlikte sadece tek oy kullanırlar. Aynı şekilde Madde 11 (b) hüküm­
lerine göre bir Gümrük Birliğinin veya Ekonomik Birliğinin Akit Taraf olmaya
uygun tüm üye devletleri, Akit Taraf olduklannda tek bir oy kullanırlar.
5. Armonize Sistem Komitesi, kendi başkanını ve bir veya daha fazla
başkan yardımcısını seçer.
6. Armonize Sistem Komitesi, üye oylann en az üçte iki çoğunluğuyla
alınan kararlarla, iç tüzüğünü hazırlar. Bu yolla belirlenen iç tüzük, Konsey
tarafından onaylanır.
7. Komite uygun bulduğu takdirde hükümetlerarası veya diğer uluslara­
rası kuruluşları gözlemci olarak, çalışmalarına katılmaya davet eder.
8. Özellikle 7 nci maddenin 1 (a) paragrafındaki hükümler nazarı dikka­
te alınarak, gerekli görüldüğünde. Komite, Alt Komiteleri veya Çalışma Grup-
larını kurar ve bu Alt Komitelere ve Çalışma Gruplarına üye olma, oy verme
haklannı ve iç tüzüklerini belirler.
MADDE 7
Komitenin Görevleri
1. Armonize Sistem Komitesi, 8 inci Madde hükümlerini nazan dikkate
alarak aşağıdaki görevleri yapar:
(a) Özellikle kullananlann ihtiyaçlannı ve teknolojide veya uluslararası
ticari yapıdaki gelişmeleri nazarı dikkate alarak, bu Sözleşmede arzulanan
değişikliklerin yapılmasını önermek;
(b) ArmonizeSistemini yorumlanmasında yol gösterecek nitelikte Açık­
layıcı Notları, Sınıflandırma Görüşlerini veya diğer Tavsiyeleri hazırlamak;
(c) Armonize Sistemin yorumlanmasında ve uygulanmasında yeknesak­
lık sağlamak amacıyla tavsiye kararları hazırlamak;
(d) Armonize Sistemini uygulanmasıyla ilgili bilgilen toplamak ve dağıtmak;
(e) Kendi insiyatifiyle veya istek üzerine, Aktif Taraflara, Konsey üyeleri­
ne ve Komitenin yugun göreceği hükümetlerarası veya diğer uluslararası ku­
ruluşlara, Mallann Armonize Sistemde Sınıflandınimasına ait herhangi bir
meseleyle ilgili bilgi vermek veya tavsiyede bulunmak;
(f) Konseyin her dönem toplantısında önerilen değişiklikleri, Açıklayıcı
Notlan, Sınıflandırma Görüşlerini ve diğer tavsiyeleri içeren faaliyetleriyle il­
gili raporlar sunmak;
(g) Armonize Sistemle ilgili olarak Konseyin veya Akit Taraflann gerekli
gördüğü diğer görevlerini yürütmek veya yetkisini kullanmak.
2. Armonize Sistem Komitesinin bütçeye yansıyacak idari kararları Kon­
seyin onayına bağladır.
MADDE 8
Konseyin Rolü
1. Konsey, bu Sözleşmeye ilişkin olarak Armonize Sistem Komitesi ta­
rafından hazırlanan değişiklik önerileri inceler ve Sözleşmeye Akit-Taraf olan
herhangi bir Konsey üyesi ülkenin, sözkonusu önerilerin tamamının veya her­
hangi bir kısmının tekrar incelenmek üzere Komiteye gönderilmesini isteme­
mesi halinde, 16 ncı maddedeki usule göre bu önerileri Akit Taraflara tavsiye
eder.
2. 7 nci Maddenin 1 inci paragrafındaki hükümler uyannca, Armonize
Sistem Komitesi, bir dönem toplantısı sırasında. Açıklayıcı Notlann, Sınıflan­
dırma Görüşlerinin, Armonize Sistemin yorumuna ilişkin diğer tavsiyelerin
ve Armonize Sistemin uygulanmasında ve yorumunda tam bir yeknesaklık
sağlayacak tavsiye kararlannın, sözkonusu dönem toplantısının sona erdiği
ayı izleyen ikinci ayın sonuna kadar, herhangi bir Akit Tarafın, bu sorunun
Konseye götürülmesini talep ettiğini Genel Sekreter bildirmemiş olması şar­
tıyla. Konsey tarafından onaylanmış sayılır.
3. Bu maddenin 2 nci paragrafındaki hükümler uyannca konunun Kon­
seye götürülmesi halinde. Konsey Açıklayıcı Notlannı, Sınıflandırma Görüş­
lerini ve diğer tavsiyeler veya Tavsiye Kararlarını, bu Sözleşmeye Akit Taraf
olan herhangi bir Konsey Üyesinin tekrar incelenmek üzere bunlann hepsi­
ni veya bir kısmını Komiteye göndermeyi talep etmemesi halinde, onaylar.
MADDE 9
Gümrük Vergi Oranları
Akit Taraflar, bu sözleşme ile gümrük vergi oranlarıyla ilgili hiçbir yü­
kümlülüğü üstlenmezler.
MADDE 10
Uyuşmazlıkların Halli
1. Bu Sözleşmenin yorumu veya uygulanmasıyla ilgili olarak. Akit Taraf­
lar arasında ortaya çıkan herhangi bir uyuşmazlık, eğer mümkünse, kendi
aralannda müzakere yoluyla halledilir.
2. Bu yolla halledilemeyen herhangi bir uyuşmazlık, aralannda uyuşmazlık
olan Akit Taraflarca, bu uyuşmazlığı inceleyip halli konusunda bu Taraflara
tavsiyelerde bulunacak olan Armonize Sistem Komitesine götürülür.
3. Eğer Armonize Sistem Komitesi uyuşmazlığı halledemez, bu uyuş­
mazlık, Konseyin kuruluşuyla ilgili Sözleşmenin III (e) Maddesi uyannca tav­
siyelerde bulunacak olan Konseye götürülür.
4. Aralannda uyuşmazlık olan Taraflar, Komitenin veya Konseyin tavsi­
yelerini bağlayıcı olarak kabul etmeleri hususunda önceden anlaşabilirler.
MADDE 11
Akit Taraf Olma Şartlan
(a) Konsey Üyesi Devletler;
(b) Bu Sözleşme Kapsamındaki konuların tümüne veya bazısı ile ilgili
olarak kendilerine, anlaşmalara katılmak için yetki verilen Gümrük Birlikleri
veya Ekonomik Birlikler; ve
(c) Konseyin talimatıyla Genel Sekreter tarafından davet edilen herhan­
gi bir Devlet Akit Taraf olabilir.
MADDE 12
Akit Taraf Olma Usulü
1. Akit Taraf olmaya uygun herhangi bir Devlet veya Gümrük Birlik veya
Ekonomik Birlik, bu Sözleşmeye:
(a) Onaylama kaydı olmaksızın imzalayarak;
(b) Onaylama kaydı ile Sözleşmeyi imzaladıktan sonra bir onay belgesi
tevdi ederek; veya
(c) Sözleşmenin imzaya açık tutulması sona erdikten sonra Sözleşmeye
katılarak Akit Taraf olabilir.
2. Bu Sözleşme, Brüksel'deki Konsey Merkezinde, 31 Aralık 1986 tari­
hine kadar 11 inci Maddede belirtilen Devletlerin ve Gümrük Birliği veya Eko­
nomik Birliklerin imzasına açık tutulacaktır. Bu tarihten sonra, Sözleşme bu
Devletlerin ve Gümrük veya Ekonomik Birliklerin katılmalanna açık tutula­
caktır.
3. Onay ve katılma belgeleri Genel Sekretere tevdi edilecektir.
MADDE 13
Yürürlüğe Girme
1. İşbu Sözleşmeyi 11 inci Maddede belirtilen Devletlerin ve Gümrük Birliği
veya Ekonomik Birliğin en az 17'sinin, onay kaydı olmaksızın imzalamala­
rından veya onay ve katılma belgelerini tevdi etmelerinden sonraki en az 12
en fazla 24 ay içine rastlayan Ocak ayının 1'inde, 1 Ocak 1987 tarihinden
önce olmamak kaydıyla, bu Sözleşme yürürlüğe girer.
2. Bu maddenin 1 inci paragrafında belirtilen asgari sayıya erişildikten
sonra, bu Sözleşmeyi onay kaydı olmaksızın imzalayan, onaylayan veya ka­
bul eden herhangi bir Devlet veya Gümrük Birliği veya Ekonomik Birlik açı­
sından Sözleşmenin daha erken yürürlüğe giriş tarihi belirtilmedikçe.
Sözleşmeyi onay kaydı olmaksızın imzaladıktan veya onay veya katılma bel­
gesi tevdi ettikten sonraki en az 12 en fazla 24 ay içine rastlayan Ocak ayı-
nin 1 inde yürürlüğe girecektir. Bununla beraber bu paragraf hükümleri
gereğince, işbu Sözleşmenin yürürlüğe giriş tarihi bu Maddenin 1 inci pa­
ragrafında öngörülen tarihten daha önce olmaz.
MADDE 14
Bağlı Topraklardaki Uygulama
1. Herhangi bir Devlet, bu Sözleşmeye Akit Taraf olduğu anda veya da­
ha sonra. Genel Sekretere sunduğu bir bildiriyle, uluslararası ilişkilerinden
kendisinin sorumlu olduğu ve bildiride ismini belirttiği toprakların tümünün
veya herhangi birisinin, Sözleşme kapsamına alınmasını talep edebilir. Bu
tür bir bildiri, bildiride daha erken bir tarih belirtilmemişse. Sekretere ulaştı­
ğı tarihten itibaren en az 12 en fazla 24 ay içine rastlayan Ocak ayının 1 inde
yürürlüğe girer. Bununla beraber, işbu Sözleşme, ilgili Devlette yürürlüğe
girmeden önce, yukarıda belirtilen topraklara uygulanmaz.
2. Akit Tarafın, adı verilen bu toprakla uluslararası ilişkisinden doğan so­
rumluluğu bittiği anda veya 15 inci Maddedeki usule göre Genel Sekreterli­
ğe bildirilen daha erken bir tarihte, işbu Sözleşmenin bu toprağa uygulanması
sona erer.
MADDE 15
Çekilme
İşbu Sözleşmenin süresi sınırsızdır. Bununla beraber, herhangi bir Akit
Taraf bu Sözleşmeden çekilebilir ve Genel Sekreterin çekilme belgesini al­
masından bir yıl sonra, eğer bu belgede daha geç bir tarih bildirilmemişse,
bu Sözleşmeden çekilme geçerlilik kazanır.
MADDE 16
Değişiklik Usulü
1. Konsey bu Sözleşmede yapılan değişiklikleri Akit Taraflara tavsiye
edebilir.
2. Herhangi bir Akit Taraf, Genel Sekreter, tavsiye edilen değişikliklere
itirazı olduğunu bildirebilir ve bu Maddenin 3 üncü paragrafında belirtilen süre
içinde itirazını sonradan geri alabilir.
3. Tavsiye edilen herhangi bir değişiklik. Genel Sekreter tarafından bil­
dirilen tarihten 6 ay sonra, bu sürenin sonuna kadar önemli bir itirazın olma­
ması şartıyla, kabul edilmiş sayılır.
4. Kabul edilen değişiklikler, tüm Akit Taraflar için, aşağıda belirtilen ta­
rihlerden birinde yürürlüğe girer:
(a) Tavsiye edilen değişikliğin 1 Nisan'dan önce bildirilmesi halinde yü­
rürlük tarihi, bildirim tarihini izleyen ikinci yılın 1 Ocak tarihidir, veya
(b) Tavsiye edilen değişikliğin 1 Nisan'da veya daha sonra bildirilmesi
halinde, yürürlüğe giriş tarihi, bildirim tarihini izleyen üçüncü yılın 1 Ocak
tarihidir.
5. Her bir Akit Tarafın İstatistik Nomanklatürleri ve Gümrük Tarife No­
manklatürü veya 3 üncü Maddenin 1 (c) paragrafındaki şartların yerine geti­
rilmiş olması halinde, birleşik Tarife ve İstatistik Nomanklatürü, bu Maddenin
4 üncü paragrafında belirtilen tarihte, değiştirilmiş Armonize Sisteme uygun
hale getirilecektir.
6. Bu Sözleşmeyi onay kaydı olmaksızın imzalayan, katılan veya onay­
layan herhangi bir Devlet veya Gümrük Birliği veya Ekonomik Birlik, AkitTaraf
olduğunda, yürürlüğe girmiş veya bu Maddenin 3 üncü paragrafındaki hü­
kümler uyarınca kabul edilmiş herhangi bir değişikliği kabul etmiş sayılır.
MADDE 17
^
•
Akit Tarafların Armonize Sistemle İlgili Hakları
Armonize Sisteme ilişkin herhangi bir sorunla ilgili olarak, 6 ncı Madde­
nin 4 üncü paragrafı 8 inci Madde ve 16 ncı Maddenin 2 nci paragrafı. Akit
Taraflara:
(a) Akit Tarafın bu Sözleşme hükümlerine göre, uyguladığı Armonize sis­
temin tüm kısımlarında; veya
(b) 13 üncü Madde hükümlerine uygun olarak. Sözleşmenin kendi yö­
nünden yürürlüğe girdiği tarihe kadar, işbu Sözleşme hükümlerine göre yukanda belirtilen tarihte uygulamaya zorunlu olduğu Armonize Sistemin bütün
kısımlarında; veya
(c) 4 üncü Maddenin 5 inci paragrafında bahsedilen 3 yıllık bir süre zar­
fında ve bu sürenin bitimine kadar, altı basamaklı Armonize Sistemi tama­
men uygulamayı resmen taahhüt etmesi şartıyla Armonize Sistemin bütün
kısımlarında;
hakları tanır.
MADDE 18
İhtirazi Kayıtlar
İşbu Sözleşmeye hiçbir ihtirazi kayıt konulamaz.
MADDE 19
Genel Sekreterce Yapılan Bildirimler
Genel Sekreter, Akit Taraflara, Sözleşmeyi imzalayan diğer Devletlere,
bu Sözleşmeye Akit Taraf olmayan Konsey Üyesi Devletlere ve Birleşmiş Mil­
letler genel Sekreterine;
(a) 4 üncü Maddeye uygun olarak aldığı bildirimleri;
(b) 12 nci Maddeyle ilgili imza, onay ve katılmalan;
(c) 13 üncü Maddeye uygun olarak işbu Sözleşmenin yürürlüğe giriş ta­
rihini;
(d) 14 üncü Maddeye uygun olarak aldığı bildirimleri;
(e) 15 inci Maddeye uygnu olarak aldığı fesih ihbarlarını;
(f) 16 ncı Maddeye uygun olarak önerilen bu Sözleşmeyle ilgili değişik­
likleri;
(g) 16 ncı Maddeye uygun olarak tavsiye edilen değişikliklere yapılan
itirazları ve uygun olduğunda bu itirazların geri alındığını;
(h) 16 ncı Maddeye uygun olarak kabul edilen değişiklikleri ve bunlann
yürürlüğe giriş tarihlerini;
bildirir.
MADDE 20
Birleşmiş Milletler Nezdinde Tescil
Birleşmiş Milletler Anayasasının 102 nci maddesi gereğince bu Sözleş­
me, Konsey Genel Sekreterinin isteği üzerine Birleşmiş Milletler Genel Sek­
reterine tescil ettirilir.
Bunun belgesi olarak aşağıda imzaları bulunan tam yetkili temsilciler bu
Sözleşmeyi imzalamışlardır.
Bu Sözleşme, her iki metin de aynı derecede geçerli olmak üzere Fran­
sızca ve İngilizce dillerinde tek bir nüsha halinde 14 Haziran 1983 tarihinde
Brüksel'de akdedilmiş olup, bu Sözleşmenin 11 inci Maddesinde belirtilen
tüm Devletlere ve Gümrük Birlik'lerine veya Ekonomik Birliklere onaylanmış
birer kopyasını gönderecek olan Konsey Genel Sekreterine tevdi edilir.
ArmonizeMalTanımıveKodlamaSistemiHakkındaUluslararasıSözleşmeyle
İlgili Değişiklik Protokolü
(Haziran 1986 tarihinde Brüksel'de yapılmıştır.)
15 Aralık 1950 tarihinde Brüksel'de imzalanan Gümrük İşbirliği Konse­
yini kuran Sözleşmeye Akit Taraflar ve Avrupa Ekonomik Topluluğu,
Armonize Mal Tanımı ve Kodlama Sistemi Hakkında Uluslararası Söz­
leşmenin (14 Haziran 1983 tarihinde Brüksel'de yapılan) 1 Ocak 1988 tari­
hinde yürürlüğe girmesinin arzu edildiğini dikkate alarak,
Sözkonusu Sözleşmenin 13 ncü maddesi değişmedikçe, Sözleşmenin
bu maddede belirtilen tarihte yürürlüğe girişinin kesinlik arzetmediğini dik­
kate alarak.
Aşağıdaki hususlarda karara varmışlardır:
Madde 1
14 Haziran 1983 tarihinde Brüksel'de aktedilmiş olan Armonize Mal Ta­
nımı ve Kodlama Sistemi Hakkında Uluslararası Sözleşmenin (bundan son­
ra "Sözleşme" olarak anılacaktır.) 13 ncü maddesinin 1 nci paragrafı
aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
" 1 . Bu Sözleşme, yukarıdaki 11 nci maddede belirtilen Devletlerin veya
Gümrük Birliği veya Ekonomik Birliklerin en az onyedisinin onay kaydı ol­
maksızın bu Sözleşmeyi imzalamalarından veya katılma veya kabul belge­
lerini tevdi etmelerinden en az 3 ay sonraya rastlayan ilk Ocak ayının 1. günü,
1 Ocak 1988 tarihinden önce olmamak kaydıyla, yürürlüğe girer."
Madde 2
A. Bu protokol Sözleşmeyle aynı anda yürürlüğe girecektir, ancak söz­
leşmenin 11 nci maddesinde belirtilen Devletlerin veya Ekonomik Birliklerin
en az onyedisinin, Protokolü kabul belgelerini Gümrük İşbirliği Konseyi Ge­
nel Sekreterliğine tevdi etmiş olmalan şarttır. Bununla beraber. Devletler veya
Gümrük Birliği veya Ekonomik Birlikler daha önce veya aynı anda Sözleş­
meyi onay kaydı olmaksızın imzalamışlarsa veya sözleşmeye onay veya ka­
tılma belgelerini daha önce veya aynı anda tevdi etmişlerse, bu Devletler veya
Gümrük Birliği veya Ekonomik Birlikler bu protokolü kabul belgelerini tevdi
etmeyebilirler.
B. Yukarıda A paragrafına göre bu protokolün yürürlüğe girmesinden
sonra Sözleşmeye Akit Taraf olan herhangi bir Devlet veya Gümrük Birliği
veya Ekonomik Birlik, bu protokolle değiştirilmiş sözleşmeye Akit Taraf ola­
caklardır.
TÜRKİYE - AET ORTAKLIĞI
GEÇİŞ DÖNEMİ TAKVİMİ
YILLAR
cd
üj
E
®
c
:0
Q
12 YILLIK
22 YILLIK
Vergi İndirimi Vergi İndirimi
22 YILLIK
OGT.Uyum
.Qp
• —11 ff%
UJ
E
E _ E
.b:
> .s S S o
c . _
W
.IZ C _ ^ O ) •IZ
"O CO
03 m
O
.1.9.1971
12 YILLIK
OGT.Uyum
1
..E o ^
10 90
"O
1
C
CO
5
> ^ CO
D
90
95
1.1.1973
90
95
1.1.1974
1
90
95
1.1.1975
2
90
95
1.1.1976
3
1.1.1977
4
1.1.1978
5
3
1.1.1979
6
1.1.1980
10
80
2
5
(fi
E
3
o
(0
>>
90
80
4
10
60
85
80
7
5
10
50
85
1.1.1981
8
6
10
40
85
1.1.1982
9
7
10
30
85
1.1.1983
10
8
10
20
1.1.1984
11
9
10
10
1.1.1985
12
10
10
00
1.1.1986
13
1.1.1987
14
1.1.1988
15
1.1.1989
16
1.1.1990
17
8
1.1.1991
18
9
1.1.1992
19
1.1.1993
20
10
1.1.1994
21
1.1.1995
22
5
6
7
1
2
20
20
80
60
60
3
20
45
40
80
40
80
40
80
00
80
1
20
80
70
10
60
80
60
80
50
O cû
o
10
10
>
40
70
5
CO
90
10
4
(f)
a: ^
z m ^
35
90
5
İl
3
80
3
cö
95
1.1.1972
2
E ö)
4
40
2
30
50
50
50
10
40
50
10
30
3
20
30
30
30
10
20
30
11
10
10
30
22
10
00
4
30
60
00
80
100
1.1.1995
17/12/1987 tarih ve 87/12421 Sayılı Kararnamenin Eki
KARAR
1 —21/12/1972 tarih ve 7/5476 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onayla­
nan Katma Protokol'un 11 'inci maddesi gereğince, ithalat gümrük vergisi ile
eş etkili vergi ve resimlerde, 1988 yılında, 22 Yıllık listede yapılması gereken
% 10'luk yedinci indirim, 1/1/1988 tarihinden geçerli olmak üzere ertelen­
miştir.
2 — Katma Protokol'un 18'inci maddesi gereğince, Türk Gümrük Tari­
fesi ile Topluluk Ortak Gümrük Tarifesi arasında, 1988 yılında, 22 yıllık liste­
de yapılması gereken % 30'luk uyum ertelenmiştir.
3 — Katma Protokol'un 10'uncu maddesi gereğince, ithalat gümrük ver­
gisi ile eş etkili vergi ve resimlerde, 1978 yılında, 12 yıllık listede yapılması
gereken; ancak 23/12/1977 tarih ve 7/14432 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı
ile ertelenmiş bulunan % 10'luk indirim, 1/1/1988 tarihinde gerçekleştirile­
cektir.
4 — Katma Protokol'un 11 'inci maddesi gereğince, ithalat gümrük ver­
gisi ile eş etkili vergi ve resimlerde, 1979 ve 1983 yıllarında, 22 yıllık listede
yapılması gereken; ancak 25/12/1978 tarih ve 7/16946 sayılı, 24/12/1982 ta­
rih ve 8/5857 sayılı Bakanlar Kurulu Kararlan ile ertelenmiş bulunan % 5'erlik
üçüncü ve dördüncü indirimler, 1/1/1988 tarihinde gerçekleştirilecektir.
4 — Katma Protokol'un 11'inci maddesi gereğince, ithalat gümrük ver­
gisi ile eş etkili vergi ve resimlerde, 1979 ve 1983 yıllannda, 22 Yıllık listede
yapılması gereken; ancak 25/12/1978 tarih ve 7/16946 sayılı, 24/12/1982 ta­
rih ve 8/5857 sayılı Bakanlar Kurulu Kararları ile ertelenmiş bulunan % 5'erlik
üçüncü ve dördüncü indirimler, 1/1/1988 tarihinde gerçekleştirilecektir.
5 — Katma Protokol'un 17'inci maddesi gereğince, Türk Gümrük Tari­
fesi ile Topluluk Ortak Gümrük Tarifesi arasında, 1977 yılında, 12 yıllık liste­
de yapılması gereken; ancak 23/12/1977 tarih ve 7/14432 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararı ile ertelenmiş bulunan % 20'lik uyum, 1/1/1989 tarihinde ger­
çekleştirilecektir.
6 — Katma Protokol'un 18'inci maddesi gereğince, Türk Gümrük Tari­
fesi ile Topluluk Ortak Gümrük Tarifesi arasında, 1983 yılında, 22 yıllık liste­
de yapılması gereken; ancak 14/2/1983 tarih ve 83/6038 sayılı Bakanlar Kurulu
Kararı ile ertelenmiş bulunan % 20'lik uyum, 1/1/1989 tarihinde gerçekleşti­
rilecektir.
7 — Bu Karar, 1/1/1988 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe girer.
PARTIES CONTRACTANTES
A LA CONVENTION SUR L E SYSTEME HARMONISE
ETAT AU
31 OCT 1988
Etats et Unions
douanieres ou
economiques
Afrique du Sud
Allemaqne (Rep, fed)
Arable Saoudite
Australie
Autriche
Bangladesh
Belgique
Botswana
Cameroun
Canada
Coree (Rep, de)
Danemark
Espagne
Etats-Unis
Finlande
France
Grece
İnde
Irlande
Islande
Israel
Japon
Jordanie
Kenya
Lesotho
Luxembourg
Madagascar
Malaisie
Malawi ( • )
Maurice
Nigeria
Norvege
Nouvelle-Zelande
Pakistan
Pays-Bas
Portugal
Royaume-Uni
Sri Lanka
Suede
Suisse
Swaziland
Tehecoslovaquie
Tunisie
Yougoslavie
Zaire
Zambie
Zimbabwe
GEE
Date â laquelle
ces Etats ou
Unions sont devenus
Parties Contractantes
25-11-1987
22-09-1987
10-03-1988
22-09-1987
22-09-1987
22-09-1987
22-09-1987
13-02-1987
16-05-1988
14-12-1987
27-11-1987
22-09-1987
28-09-1987
31-10-1988
22-09-1987
22-09-1987
15-07-1988
23-06-1986
22-12-1987
28-10-1987
05-08-1987
22-06-1987
10-06-1985
29-07-1988
12-12-1985
11-07-1988
22-12-1987
15-12-1987
25-10-1988
10-06-1985
15-03-1988
27-08-1987
22-09-1987
22-09-1987
22-09-1987
04-11-1987
22-09-1987
03-05-1988
22-09-1987
22-09-1987
26-11-1985
09-12-1986
28-10-1987
10-09-1987
10-11-1987
22-12-1986
05-11-1986
22-09-1987
TOTAL
Entree en viqueur
de la Convention
a I'eqard de ces
Etats ou Unions
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1990
01-01-1988
01-01-1988
01-07-1988
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1990
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1989
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1988
11-07-1988
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1988
15-03-1988
01-01-1988
01-01-1988
01-07-1988
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1989
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1989
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1988
01-01-1988
48
( • ) = Application partielle
Brezilya
TÜRKİYE
08.11.1988
01.01.1989
01.01.1989
TARİFENİN YORUMU ÎLE İLGİLİ GENEL KURALLAR
Tarifenin uygulanmasında aşağğıdaki kurallara uyulacaktır:
1. Bölüm, fasıl ve tali fasıl başlıklan sadece gösterici niteliktedir; yasal
amaçlar için eşyanın tarifedeki yerinin saptanması, pozisyon metinlerine, bö­
lüm veya fasıl notlanna göre ve bu pozisyonlann veya notlann anlamına aykın düşmedikçe, aşağıdaki kurallara göre yapılır.
2. (a) Tarifenin belirli bir pozisyonunda herhangi bir eşyaya yapılan atıf,
bu eşyanın imali bitirilmemiş veya aksamı tamamlanmamış olanlannı da kap­
sar. Şu kadar ki; bu gibi imali bitirilmemiş veya aksamı tamamlanmamış eş­
yanın, ithal anında, imali bitirilmiş veya aksamı tamamlanmış eşyanın
ayırdedici niteliğini içermesi gerekir. Böyle bir atıf, imali bitirilmiş veya aksa­
mı tamamlanmış eşya ile, yukandaki hükme göre böyle sayılan eşyanın sö­
külerek veya monte edilmeden getirilmiş olanlannı da içine alır.
(b) Tarifenin belirli bir pozisyonunda herhangi bir maddeye yapılan bir
atıf, bu maddenin gerek saf, gerek bileşik veya başka maddelerle birleştiril­
miş veya kanştınimış hallerini de içine alır. Aynı şekilde, belirli bir madde­
den mamul herhangi bir eşyaya yapılan bir atıf, tamamen veya kısmen bu
maddeden mamul eşyayı da içine alır. Birden fazla maddenin bileşiminden
veya kanşımından oluşan eşyanın tarifedeki yeri, aşağıda (3) numaralı ku­
ralda belirtilen prensiplere göre saptanır.
3. (2-b) numaralı kuralın uygulanması nedeniyle veya başka herhangi
bir nedenle eşya, iki veya daha fazla pozisyona girebildiği takdirde, o eşya­
nın tarifedeki yerinin saptanması aşağıda gösterildiği üzere yapılır:
(a) Eşyayı en özel şekilde niteleyen pozisyon, daha genel şekilde niteliyen pozisyona göre öncelik alır.
(b) (3-a) kuralının uygulanmasıyla, tarifedeki yeri tayin edilemeyen karı­
şık ürünlerin ve çeşitli maddelerden oluşan veya çeşitli eşyanın birleşmesiy­
le meydana gelen mamuller ile perakende satılacak hale getirilmiş takım
halinde bulunan eşyanın tarifedeki yeri, bunlara esas niteliğini veren madde
veya eşya saptanabildiği takdirde buna göre bulunur.
(c) (3-a) veya (3-b) kurallan uyarınca, tarifedeki yeri saptanamayan eşya
her biri geçerli olabilecek pozisyonların numara sırasına göre, sonuncusun­
da mütalaa edilecektir.
4. Yukarıdaki kurallara uygun olarak sınıflandınimayan eşya, bu eşyaya
en çok benzeyen eşyanın bulunduğu pozisyona verilir.
5. Yukarıda belirtilen hükümlere ilaveten, aşağıdaki eşya konusunda şu
kurallar uygulanır:
(a) Fotoğraf makinası mahfazası, müzik aleti mahfazası, silah mahfaza­
sı, çizim aleti kutulan, kolye kutulan ve benzeri kutular, özellikle belli bir eş­
yaya veya takım halindeki eşyaya göre şekil verilmiş veya bu eşyaya uygun
olarak yapılmış olup uzun süre kullanılmaya uygun ve ait oldukları eşya ile
birlikte ithal edilen kutular, normal olarak bu eşya ile birlikte satılan türde
iseler beraber satıldıklan eşya ile birlikte sınıflandınlırlar. Ancak bu kural, bir
bütün olarak esas niteliği mahfaza olan eşyaya uygulanmaz.
(b) Yukarıdaki 5 (a) kuralındaki hükümler saklı kalmak şartıyla, içindeki
eşya ile birlikte sunulan ambalaj maddeleri ve ambalaj mahfazaları bu eşya­
nın ambalajında normal olarak kullanılan türden ambalaj maddeleri olmalan
şartıyla bu eşya ile beraber sınıflandınlırlar. Bununla beraber bu tür ambalaj
maddeleri veya ambalaj mahfazalannın, sürekli kullanıma elverişli olduğu
açıkça belli olması halinde bu hüküm uygulanmaz.
6. Yasal amaçlar için, eşyanın bir pozisyonun alt pozisyonlannda sınıf­
landırılması, sadece aynı seviyedeki alt pozisyonlann mukayese edilebilirli­
ği dikkate alınarak bu alt pozisyonlarda ve ilgili herhangi bir alt pozisyon
Notundaki metinlere ve gerekli değişiklikler yapılmış olarak, yukardaki ku­
rallara göre saptanacaktır. Bu kuralın tatbikinde, metinde aksi belirtilmedik­
çe ilgili Bölüm ve Fasıl Notlan da, uygulanır.
ARMONİZE
TARİFENİN YORUMU ÎLE İLGİLİ GENEL KURALLAR
TARİFENİN UYGULANMASINDA AŞAĞIDAKİ KURALLARA
UYULACAKTIR:
KURAL 1
BÖLÜM, FASIL VE TALÎ FASIL.BAŞLIKLARI SADECE GÖSTERİCİ Nİ­
TELİKTEDİR; YASAL AMAÇLAR İÇİN EŞYANIN TARİFEDEKİ YERİ­
NİN SAPTANMASI, POZİSYON METİNLERİNE, BÖLÜM VEYA FASIL •
NOTLARINA GÖRE VE BU POZİSYONLARIN VEYA NOTLARIN AN­
LAMINA AYKIRI DÜŞMEDİKÇE, AŞAĞIDAKİ KURALLARA GÖRE YA­
PILIR.
AÇIKLAMA NOTU
(I) Tarife, uluslararası ticaret konu olan eşyayı Bölüm, Fasıl ve Tali Fasıl­
lara ayırarak sistematik bir şekilde göstermektedir. Bölüm, Fasıl ve Tali
Fasıllar içerdikleri eşyayı mümkün olduğunca kısa ve öz başlıklarla ta­
nımlarlar. Bununla birlikte bir çok hallerde kapsadıkları eşyanın çok sa­
yıda ve çeşitli oluşu nedeniyle Bölüm ve Fasıl başlıklan bunlann
tamamını göstermeye ve belirtmeye yeterli olmamaktadır.
(II) Bu itibarla, (1) No'lu Kural, Bölüm, Fasıl ve Tali Fasıl başlıklarının "sa­
dece gösterici nitelikte" olduğunu hüküm altına almakta ve dolayısıy­
la bu başlıklar eşyanın tarifedeki yerinin saptanmasında yasal bir
dayanak oluşturmamaktadır.
(III) Bu kuralın ikinci kısmı, sınıflandırmanın:
(a) Pozisyon metinleriyle Bölüm veya Fasıl Notlanna, ve
(b) Lüzumu halinde, pozisyon ve notlarda aksine bir h ü k ü m bulun­
madıkça, aşağıda yazılı 2,3,4 ve 5 numaralı Kurallara göre yapıla­
cağını belirtmektedir.
(IV) (III) (a) hükmü açık olup birçok eşya. Tarifenin Yorumu İle İlgili Kurallann uygulanmasına gerek kalmaksızın tarifede sınıflandırılabilirler. (Ör­
neğin; canlı atlar (01.01 pozisyonu), 30'ncu Fasılın 3 Nolu not hükmüne
göre eczacılık müstahzarlan (30.06 pozisyonu)).
(V) (III) (b) hükmünde yer alan ''pozisyon ve notlarda aksine bir hüküm
bulunmadıkça" tabiri, eşyanın tarifedeki yerinin tespitinde pozisyon me­
tinleri ile ilgili Bölüm veya Fasıl notlarının gözönünde bulundurulaca­
ğını açıkça belirtmek amacıyla konulmuş bulunmaktadır. Örneğin,
31'inci Fasılın not hükümleri, bu fasılın bazı pozisyonlarının belli bazı
eşyayı kapsadığını hükme bağlamakta ve bunun sonucu olarak 2 (b)
Kuralının uygulanmasıyla bu pozisyonlara girebilecek eşyayı kapsama­
sını önlemektedir.
KURAL 2
(a) TARİFENİN BELİRLİ BİR POZİSYONUNDA HERHANGİ BİR EŞYA­
YA YAPILAN ATIF, BU EŞYANIN İMALİ BİTİRİLMEMİŞ VEYA AKSA­
MI TAMAMLANMAMIŞ OLANLARINI DA KAPSAR. ŞU KADAR Kİ; BU
GİBİ İMALİ BİTİRİLMEMİŞ VEYA AKSAMI TAMAMLANMAMIŞ EŞYA­
NIN, İTHAL ANINDA, İMALİ BİTİRİLMİŞ VEYA AKSAMI TAMAMLAN­
MIŞ EŞYANIN AYIRDEDİCİ NİTELİĞİNİ İÇERMESİ GEREKİR.
BÖYLECE BİR ATIF, İMALİ BİTİRİLMİŞ VEYA AKSAMI TAMAMLAN. MIŞ EŞYA İLE, YUKARIDAKİ HÜKME GÖRE BÖYLE SAYILAN EŞ­
YANIN SÖKÜLEREK VEYA MONTE EDİLMEDEN GETİRİLMİŞ
OLANLARINI DA İÇİNE ALIR.
AÇIKLAMA NOTU
KURAL 2 (a)
(Tamamlanmamış veya bitirilmemiş eşya)
(I) 2 (a) Kuralının ilk kısmı belirli bir eşya ile ilgili herhangi bir pozisyonun
kapsamını, yalnızca imali bitirilmiş v eya aksamı tamamlanmış eşyayı
değil, aynı zamanda bu eşyanın asıl özelliğine sahip olmak şartıyla imali
bitirilmemiş veya aksamı tamamlanmamış olanını da içine alacak şe­
kilde genişletmektedir.
(II) Özel bir pozisyonda sınıflandınimadıkça bu kuralın şartları "son şekli­
ni almamış" eşya içinde geçerlidir. " S o n şeklini almamış" tabiri, doğ­
rudan kullanıma hazır olmayan, bitirilmiş eşya veya aksamına yaklaşık
şekil veya taslağına sahip ve istisnai haller dışında sadece bitirilmiş
eşya veya aksamının tamamlanması için kullanılabilecek eşya anla­
mındadır.
Bitirilmiş eşyanın esas şeklini henüz almamış yarı mamuller (çu­
buklar, diskler, borular vb. gibi) son şeklini almamış eşya olarak müta­
laa edilmezler.
(III) I ilâ Vl'ncı Bölümlere ait pozisyonların kapsamı açısından Kuralın bu
kısmı, normal olarak bu Bölümlere giren eşyaya uygulanmaz.
(IV) Kural tarafından kapsanan muhtelif hususlar, Bölüm veya Fasılların Ge­
nel Açıklama Notlarına aktarılmışlardır (örneğin; Bölüm XVI ve Fasıl
61,62,86,87 ve 90).
KURAL 2
(a) TARİFENİN BELİRLİ BİR POZİSYONUNDA HERHANGİ BİR EŞYA­
YA YAPILAN ATIF, BU EŞYANIN İMALI BİTİRİLMEMİŞ VEYA AKSA­
MI TAMAMLANMAMIŞ OLANLARINI DA KAPSAR. ŞU KADAR Kİ; BU
GİBİ İMALİ BİTİRİLMEMİŞ VEYA AKSAMI TAMAMLANMAMIŞ EŞYA­
NIN, İTHAL ANINDA, İMALİ BİTİRİLMİŞ VEYA AKSAMI TAMAMLAN­
MIŞ EŞYANIN AYIRDEDİCİ NİTEL ĞİNİ İÇERMESİ GEREKİR.
BÖYLEC BİR ATIF, İMALİ BİTİRİLMİŞ VEYA AKSAMI TAMAMLAN­
MIŞ EŞYA İLE, YUKARIDAKİ HÜKME GÖRE BÖYLE SAYILAN EŞ­
YANIN SÖKÜLEREK VEYA MONTE EDİLMEDEN GETİRİLMİŞ
OLANLARINI DA İÇİNE ALIR.
KURAL 2 (a)
(Birleştirilmemiş veya demonte şekilde s u n u l a n eşya)
(V) 2 (a) Kuralının ikinci kısmı, birleştirilmiş veya demonte olarak ifade edi­
len tamamlanmış veya bitmiş eşyanın monte edilmiş eşya ile aynı po­
zisyonda tasnife tabi tutulacağını ifade eder. Eşyanın bu şekilde
sunulması, genellikle paketleme, satış veya nakliye gereksinimleri ve­
ya uygunluğu gibi nedenlere dayanmaktadır.
(VI) Bu kural, tamamlanmamış veya bitirilmemiş halde sunulan ve bu ku­
ralın birinci bölümüne istinaden tamamlanmış veya bitirilmiş eşya gibi
işlem gören demonte veya birleştirilmemiş eşyaya da uygulanır.
(VII) Bu kuralın gereği olarak "birleştirilmemiş veya demonte olarak sunu­
lan e ş y a " ile, bunların parçalannın, örneğin, ya basit birleştirme tek­
nikleri ile (vidalar, somunlar, civatalar, vb.) veya perçin veya kaynak
kullanılması ile montajının yapılabildiği eşya anlaşılmaktadır (sadece
basit montaj işlemlerini kapsaması şartıyla).
Bir eşyanın montajı için gerekli parçalannın sayısı çok fazla ise,
bu eşyanın montajının tamamlanmasından arta kalan parçalar ayrı ola­
rak sınıflandınlır.
(VIII) Kural tarafından kapsanan hususlar, Bölüm veya Fasılların Genel Açık­
lama Notlarına aktarılmıştır. (Örneğin; Bölüm XVI ve Fasıl 44,86,87 ve
89).
(IX) I ilâ VI'ncı Bölümlere ait pozisyonların kapsamı açısından. Kuralın bu
kısmı normal olarak bu Bölümlere giren eşyaya uygulanmaz.
KURAL 2.
(b) TARİFENİN BELİRLİ BİR POZİSYONUNDA HERHANGİ BİR MADDE^ YE YAPILAN ATIF, BU MADDENİN GEREK SAF, GEREK BİLEŞİK VE­
YA BAŞKA MADDELERLE BİRLEŞTİRİLMİŞ VEYA KARIŞTIRILMIŞ
HALLERİNİ DE İÇİNE ALIR, AYNI ŞEKİLDE, BELİRLİ BİR MADDE­
DEN MAMUL HERHANGİ BİR EŞYAYA YAPILAN BİR ATIF, TAMA­
MEN VEYA KISMEN BU MADDEDEN MAMUL EŞYAYI DA İÇİNE
ALIR. BİRDEN FAZLA MADDENİN BİLEŞİMİNDEN VEYA BİRLEŞTİ­
RİLMESİNDEN OLUŞAN EŞYANIN TARİFEDEKİ YERİ, AŞAĞIDAKİ
3 NUMARAÜKURALDA BELİRTİLEN PRENSİPLERE GÖRE SAPTA­
NIR.
KURAL 2 (b)
(Maddelerin karışım ve bileşikleri)
(X) 2 (b) Kuralı, kanşım veya bileşik halde bulunan maddeler ile 2 veya
daha fazla maddene oluşan eşya ile ilgilidir. Bu Kural, ya belli bir mad­
deye (Örneğin; 05.03 pozisyonu - at kılı) veya belirli bir maddeden ma­
mul eşyaya (Örneğin; 45.03 pozisyonu - tabii mantardan mamul eşya)
atıf yapılan pozisyonlara uygulanır. Bu Kural, yalnızca. Bölüm veya Fasıl
notlarında aksine bir hüküm bulunmadığı hallerde uygulanır (Örneğin;
15.05 pozisyonu - domuz yağı... karıştırılmamış).
Bir Bölüm veya Fasıl notunda veya bir pozisyon metninde belirti­
len hazır karışımlar, I No'lu Kuralda yer alan esaslara göre sınıflandı­
rılırlar.
(XI) Bu kurala göre, tarifenin herhangi bir pozisyonunda belirli bir madde­
ye yapılan atıf, bu maddenin başka maddelerle birleştirilmiş hallerini
de içine alır. Aynı şekilde bu kural, belirli bir maddeyi belirten pozisyo­
nun kapsamını bu maddeden mamul eşyayı da içine alacak şekilde ge­
nişletmektedir.
(XII) Bununla beraber, bu kural, pozisyon metnindeki tarife uymayan (ku­
ral 1 de istenilen) eşyayı kapsayacak şekilde genişletilemez. Diğer bir
ifade ile, eşyaya katılan yeni maddenin pozisyon metninde belirtilen
eşyanın asli karakterini değiştirmemesi gerekir.
(XIII) Bu kuralın gereği olarak maddelerin kanşım veya bileşikleri ve birden
çok maddeyi içeren eşya, eğer ilk bakışta 2 veya daha çok pozisyon­
da sınıflandırılabiliyorsa, 3 No'lu Kuraldaki prensiplere göre tasnife ta­
bi tutulmalıdır.
KURAL 3
2 (b) NUMARALI KURALIN UYGULANMASI NEDENİYLE VEYA BAŞ­
KA HERHANGİ BİR NEDENLE EŞYA, İKİ VEYA DAHA FAZLA PO­
ZİSYONA GİREBİLDİĞİ TAKDİRDE, O EŞYANIN TARİFEDEKİ
YERİNİN SAPTANMASI AŞAĞIDA GÖSTERİLDİĞİ ÜZERE YAPILIR:
AÇIKLAMA NOTU
(I) Bu kural, herhangi bir nedenle veya 2 (b) Kuralının uygulanması dola­
yısıyla veya başka bir nedenle 2 veya daha çok pozisyona girebilecek
şekilde olan eşyanın sınıflandınimasında 3 yöntem sağlamaktadır. Bu
yöntemler kuralda belirtilen sıraya göre uygulanır. Buna göre, sınıfla­
mada sadece 3 (a) Kuralı yetersiz kal irsiz 3 (b) Kuralı uygulanır, 3 (a)
ve (b) Kurallannın yetersiz kalması halinde 3 (c) Kuralı uygulanır. Bu
nedenle öncelik sırası: (a) özel tanımlamalar, (b) asli karakter, (c) ge­
çerli olabilecek pozisyonlann numara sırasına göre sonuncusudur.
(II) Bu kural, Bölüm, Fasıl Notlarına veya pozisyon metinlerinde aksi­
ne bir hüküm bulunmadığı hallerde uygulanabilir. Örneğin, Fasıl 97'ye
ait 4 (b) No'lu not hükmü, aynı zamanda hem 97.06 pozisyonunda hem
de 97.01 ilâ 97.05 pozisyonlarında yer alabilecek eşya, 97.01 ilâ 97.05
pozisyonlannda sınıflandınlır. Bu gibi eşya bu kurala göre değil. Fasıl
97'ye ait 4 (b) not hükmüne göre sınıflandınlacaktır.
KURAL 3
(a) EŞYAYI EN ÖZEL ŞEKİLDE NİTELEYEN POZİSYON, DAHA GENEL
ŞEKİLDE NİTELEYEN POZİSYONA GÖRE ÖNCELİK ALIR.
KURAL 3 (a)
(III) 3 (a) kuralına göre eşyayı en özel şekilde niteleyen pozisyon daha ge­
nel şekilde niteleyen pozisyona göre öncelik alır.
(IV) Herhangi bir pozisyonun bir eşyayı diğerinden daha özel şekilde nite­
leyip nitelemediğinin tespit edilmesi hususunda kesin kurallar konul­
ması mümkün değildir. Fakat genel olarak denilebilir ki:
(a) İsmen yapılmış bir tanım, sınıf şeklinde yapılan bir tanımdan daha
öncelik alır (Örneğin; kendinden motorlu saç ve sakal traş makinalan 85.10 pozisyonunda sınıflandırılırlar, bunlar, elle kullanılan
elektro-mekanik aletler olarak 85.08 pozisyonunda veya kendinden
elektrik motorlu elektro-mekanik ev aletleri olarak 85.09 pozisyo­
nunda yer almazlar.
(b) Eğer eşya, kendisini daha açık bir şekilde tarif eden bir tanıma uyu­
yorsa, bu tanım daha eksik yapılmış bir tanımlamadan öncelik alır.
Bu sınıflandırmaya giren eşya örnekleri aşağıda gösterilmiştir:
(1) Motorlu vasıtalarda kullanılmak üzere tufte edilmiş halılar, motorlu vasıtalann aksesuan olarak 87.08 pozisyonunda değil, halı olarak daha
özel bir şekilde tanımlandıktan 57.03 pozisyonunda sınıflandırılacaklardır.
(2) Sertleştirilmiş veya lamine edilmiş camlardan çerçevesiz emniyet camlar
(havalı camlar), şekillendirilmiş ve uçaklarda kullanılmak üzere hazır­
lanmış olmalan halinde, 88.01 veya 88.02 pozisyonlannda sınıflandırılmayıp daha özel bir şekilde tanımlandıklan 70.07 pozisyonunda
sınıflandırılırlar.
(V) Bununla beraber, 2 veya daha fazla pozisyondan her biri, karışım ha­
linde veya bileşik eşyayı meydana getiren maddelerin sadece bir kıs­
mına veya perakende satılacak hale getirilmiş takım halinde bulunan
eşyanın sadece bir kalemine atıfta bulunuyorsa, içlerinden birisi eşya
hakkında daha kapsamlı veya kesin tanım versede bu pozisyonlar, bu
eşya ile ilgili eş derecede özel (spesifik) sayılırlar. Bu durumda, eşya­
nın sınıflandırılması 3 (b) veya 3 (c) kuralına göre yapılır.
KURAL 3
(b) 3 (a) KURALININ UYGULANMASIYLA, TARİFEDEKİ YERİ TAYİN EDİ­
LEMEYEN KARIŞIK ÜRÜNLERİN VE ÇEŞİTLİ MADDELERDEN OLU­
ŞAN VEYA ÇEŞİTLİ EŞYANIN BİRLEŞMESİYLE MEYDANA GELEN
MAMULLER İLE PERAKENDE SATILACAK HALE GETİRİLMİŞ TA­
KIM HALİNDE BULUNAN EŞYANIN TARİFEDEKİ YERİ, BUNLARA
ESAS NİTELİĞİNİ VEREN MADDE VEYA EŞYA SAPTANABİLDİĞİ
TAKDİRDE BUNA GÖRE BULUNUR.
KURAL 3 (b)
(VI) İkinci kural sadece aşağıdakilerle ilgilidir:
(i) Karışımlar.
(ii) Çeşitli maddelerden oluşan bileşik eşya.
(İÜ) Çeşitli eşyanın birleşmesinden maydana gelen mamuller,
(iv) Perakende satılacak hale getirilmiş takım halinde bulunan eşya.
Sadece 3 (a) kuralı yetersiz kaldığı hallerde bu uygulanabilir.
(VII) Bütün bu durumlarda bir eşyanın tarifedeki yeri, eşyaya mümeyyiz vas­
fını veren madde veya eşya hangisi ise, tamamı o madde veya eşya­
dan ibaretmi gibi sınıflandırılır.
(VIII) Mümeyyiz vasfını veren madde eşyanın cinsine göre değişir. Bu nite­
lik örneğin, eşyayı teşkil eden çeşitli maddelerin veya onu meydana
getiren çeşitli eşyanın içeriği, hacmi, ağırlığı veya miktan, kıymeti ve­
ya eşyanın kullanımındaki önemine göre belirlenir.
(IX) Bu kurala göre çeşitli eşyadan yapılmış birleşik eşya tabirinden, sade­
ce çeşitli eşyanın birleşmesinden oluşan ve parçaları birbirine ayrılmaz
bir bütün teşkil edecek şekilde birleştirilmiş olan eşya değil, aynı za­
manda ayrılabilir parçaları olan eşya da anlaşılır. Ancak bu unsurlar
birbirini tamamlayıcı olmalı ve ayrı parçalar halinde satışa arzedilmeyecek bir bütün oluşturmalıdır.
En son sınıflandırmaya şunlar örnek gösterilebilir:
(1) Ayrılabilen kül tabağı ve kaidesi bulunan kül tablaları.
(2) Evlerde kullanılan uygun şekil ve büyüklükte ve yeterli sayıda boş ba­
har kavanozları bulunan ve özel olarak düzenlenmiş çerçevesi (genel­
likle ağaçtan) olan baharat dolabı.
Bu birleşik eşya parçalarının ortak bir ambalaj içine konulması ge­
nel bir kuraldır.
(X) Bu kuralda "perakende olarak satılacak hale getirilmiş takım halinde
bulunan eşya" tabirinden aşağıda belirtilenler anlaşılır.:
(a) İlk bakışta farklı pozisyonlarda sınıflandırılabilen, en az iki farklı par­
çadan mamul eşya, örneğin, altı adet fondu çatalı, bu kural kapsa­
mına göre birtakım (set) sayılamaz.
(b) Özel bir gereksinmeyi karşılamak veya belli bir işlevi yerine getir­
mek üzere biraraya getirilmiş ürünler veya parçalardan mamul eş­
ya, ve
(c) Yeniden paketlemeye gerek kalmadan (örneğin; kutular içinde, kı­
lıfın içinde vb. gibi) kullanıcılara doğrudan satış için uygun biçimde
düzenlenmiş eşya.
Bu nedenle bu deyim, örneğin hazır yemeklerin hazırlanmasında
birlikte kullanılması amaçlanan çeşitli gıda maddelerinden oluşan
takımlan kapsar.
3 (b) kuralına göre sınıflandınlabilecek takımlara şunlar örnek
gösterilebilir:
(1) Bir karton kutuya konulmuş olarak spagetti yemeği hazırlanma­
sında kullanılması amaçlanan pirişilmemiş bir spagetti paketi
(19.pozisyonu) kutudaki bir torba rendelenmiş peynir (04.06 po­
zisyonu) ve küçük bir teneke domates sosu (21.03 pozisyonu)
içeren takımlar:
19.02 pozisyonunda sınıflandınlır.
Bu kural anlamında aşağıda yazılı ürünlerin biraraya geti­
rilmiş olanları takım oluşturmaz.
- Bir kutu karides konservesi (16.05 pozisyonu), bir kutu karaci­
ğer konservesi - pâte de foie- (16.02 pozisyonu), bir kutu pey­
nir (04.06 pozisyonu), bir kutu dilimlenmiş domuz pastırması
(16.02 pozisyonu) ve bir kutu sos kokteyli (16.01 pozisyonu);
veya
- 22.08 pozisyonundaki bir şişe alkollü içki ve 22.04 pozisyo­
nundaki bir şişe şarap.
(2) Deri bir mahfaza (42.02 pozisyonu) içine konulmuş bir çift elek­
trikli saç makası (85.10 pozisyonu), bir tarak (96.15 pozisyonu),
bir çift makas (82.13 pozisyonu), bir fırça (96.03 pozisyonu) ve
dokunmuş mensucattan tuvalet bezi (63.02 pozisyonu)'nden olu­
şan saç tuvalet takımı (seti):
85.10 pozisyonunda sınıflandırılır.
(3) Plastik mahfaza içine konulmuş (42.02 pozisyonu), bir cetvel
(90.17 pozisyonu), bir hesap diski (90.17 pozisyonu), bir çizim
pergeli (90.17 pozisyonu), bir kurşun kalem (96.09 pozisyonu)
ve bir kalem açacağı (82.14 pozisyonu) içeren çizim takımlan:
90.17 pozisyonunda sınıflandınlır.
Yukanda sözü edilen takımlann sınıflandırılması, takım mümeyyiz
vasfını veren eşyaya göre yapılır.
(XI) Bu Kural, üretim sanayiinde (örneğin içkilerde olduğu gibi) belirli mik­
tarlar halinde ayrı ayrı paketlenmiş eşyaya uygulanmaz (ortak bir am­
balaj içinde olsun olmasın).
KURAL 3 (c)
(c) 3 (a) VEYA 3 (b) KURALLARI UYARINCA, TARİFEDEKİ YERİ SAP­
TANAMAYAN EŞYA HER BİRİ GEÇERLİ OLABİLECEK POZİSYON­
LARIN NUMARA SIRASINA GÖRE, SONUNCUSUNDA MÜTALAA
EDİLECEKTİR.
(XII) Eşyanın tarifedeki yeri 3 (a) veya 3 (b) Kurallanna göre tespit edilemiyorsa, eşyanın her biri geçerli olabilecek pozisyonlann numara sırası­
na göre sonuncusunda sınıflandırılmaya tabi tutulacaktır.
KURAL 4
YUKARIDAKİ KURALLARA UYGUN OLARAK SINIFLANDIRILMAYAN
EŞYA, BU EŞYAYA EN ÇOK BENZEYEN EŞYANIN BULUNDUĞU POZİS­
YONA VERİLİR.
AÇIKLAMA NOTU
(I) Bu kural, 1 ilâ 3 numaralı kurallar çerçevesinde sınıflandınlamayan eşya
ile ilgilidir. Buna göre bu tür eşya, bu eşyaya en çok benzeyen eşya­
nın bulunduğu pozisyonda sınıflandırılacaktır.
(II) 4 No'lu Kurala göre sınıflandıniması yapılacak eşya, öncelikle benzeri
diğer eşya ile mukayesesi yapılarak ona en çok benzerlik göstereni te­
spit edilir. Bu suretle bu eşyaya en çok benzeyen eşyanın yer aldığı
pozisyonda sınıflandınlır.
(III) Benzerlik kuşkusuz, isim, nitelik, kullanım amacı gibi bir çok faktöre
dayanmaktadır.
YUKARIDA BELİRTİLEN HÜKÜMLERE İLAVETEN, AŞAĞIDAKİ EŞYA
KONUSUNDA ŞU KURALLAR UYGULANIR:
(a) FOTOĞRAF MAKİNASI MAHFAZASI, MÜZİK ALETİ MAHFAZASI, Sİ­
LAH MAHFAZASI, ÇİZİM ALETİ KUTULARI, KOLYE KUTULARI VE
BENZERİ KUTULAR, ÖZELLİKLE BELLİ BİR EŞYA VEYA TAKIM HA­
LİNDEKİ EŞYAYA GÖRE ŞEKİL VERİLMİŞ VEYA BU EŞYAYA UY­
GUN OLARAK YAPILMIŞ OLUP UZUN SÜRE KULLANILMAYI
UYGUN VE AİT OLDUKLARI EŞYA İLE BİRLİKTE İTHAL EDİLEN KU­
TULAR, NORMAL OLARAK BU EŞYA İLE BİRLİKTE SATILAN TÜR­
DE İSELER BERABER SATILDIKLARI EŞYA İLE BİRLİKTE
SINIFLANDIRILIRLAR. ANCAK BU KURAL, BİR BÜTÜN OLARAK
ESAS NİTELİĞİ MAHFAZA OLAN EŞYAYA UYGULANMAZ.
AÇIKLAMA NOTU
KURAL 5 (a)
(Mahfazalar, kutular ve benzeri kutular)
(I) Bu kural, sadece aşağıda gösterilen kutulara uygulanır:
(1) Belli bir eşyaya veya eşya takımına göre şekil verilmiş veya uygun
hale getirilmiş kutular. Bunlar eşyaya uygun olarak yapılmışlardır
ve bazı kutular ise, içine konulacak eşyanın formuna göre şekillen­
dirilmişlerdir;
(2) Uzun süreli kullanıma elverişli kutular. Bunlar ait olduklan eşyayı
uzun süre muhafaza etmeye dayanacak şekilde yapılmışlardır. Bu
kutular eşyanın kullanılmadığı zamanlarda da muhafaza hizmetle­
ri sürdürürler (örneğin taşıma veya depolama sırasında). Bu kriter­
ler bunları basit ambalajlardan ayırmaya yararlar;
(3) Muhafaza ettikleri eşya ile birlikte sunulan ambalaj kutuları (nakli­
ye amacıyla eşya ayrı ayrı paketlenmiş olsun olmasın). Ayrı olarak
sunulan kutular yer aldıkları pozisyonlarda sınıflandınlırlar;
(4) Normal olarak bu gibi eşya ile birlikte satılan türden kutular; ve
(5) Bir bütün olarak esas niteliği mahfaza olmayanlar.
(II) Bu Kural gereğince, beraber smıflandınlacak olduğu eşya ile birlikte
sunulan mahfaza ve kutulara örnekler aşağıda verilmiştir:
(1) Mücevherat kutuları ve mahfazaları (71.13 pozisyonu).
(2) Elektrikli traş makinası mahfazası (85.10 pozisyonu).
(3) Dürbün mahfazalan, teleskop mahfazaları (90.05 pozisyonu).
(4) Müzik aletleri mahfazaları, kutulan ve çantalan (örneğin; 92.02 po­
zisyonu).
(5) Silah mahfazalan (örneğin; 93.03 pozisyonu).
(III) Bu Kural kapsamında, çay koymaya yarayan gümüş kupalar veya tatlı
yiyecekler koymak için süslü seramik kaseler yer almazlar.
KURAL 5
(b) YUKARIDAKİ 5 (a) KURALINDAKİ HÜKÜMLER SAKLI KALMAK ŞAR­
TIYLA, İÇİNDEKİ EŞYA İLE BİRLİKTE SUNULAN AMBALAJ MADDE­
LERİ VE AMBALAJ MAHFAZALARI BU EŞYANIN AMBALAJINDA
NORMAL OLARAK KULLANILAN TÜRDEN AMBALAJ MADDELERİ
OLMALARI ŞARTIYLA BU EŞYA İLE BERABER SINIFLANDIRILIR­
LAR. BUNUNLA BERABER BU TÜR AMBALAJ MADDELERİ VEYA
AMBALAJ MAHFAZALARININ SÜREKLİ KULLANIMA ELVERİŞLİ OL­
DUĞU AÇIKÇA BELLİ OLMASIHALİNDE BU HÜKÜM UYGULANMAZ.
KURAL 5. (b)
(Ambalaj maddeleri ve ambalaj mahfazaları)
(IV) Bu Kural, normal olarak ait oldukları eşyanın ambalajlanmasında kul­
lanılan ambalaj maddeleri ve ambalaj mahfazalannın sınıflandınlmasını yapar. Bununla beraber, bu tür ambalaj maddeleri veya ambalaj
mahfazaları tekrar kullanıma elverişli olmaları halinde bu kurala göre
sınıflandırılmaz (örneğin; tazyikli veya likit gazlar için demir ve çelik­
ten yapılmış bazı metal varil veya kaplar).
(V) Bu kural 5 (a) Kuralına bağlıdır ve bu nedenle, 5 (a) Kuralında belirti­
len türden mahfazalar, kutular ve benzeri kutulann sınıflandıniması bu
kuraldaki hükümlerin uygulanması suretiyle yapılacaktır.
KURAL 6
YASAL AMAÇLAR İÇİN, EŞYANIN BİR POZİSYONUN ALT POZİSYON­
LARINDA SINIFLANDIRILMASI, SADECE AYNI SEVİYEDEKİ ALT POZİS­
YONLARIN MUKAYESE EDİLEBİLİRLİĞİ DİKKATE ALINARAK BU ALT
POZİSYONLARDA VE İLGİLİ HERHANGİ BİR ALT POZİSYON NOTUNDAKİ METİNLERE VE GEREKLİ DEĞİŞİKLİKLER YAPILMIŞ OLARAK, YUKA­
RIDAKİ KURALLARA GÖRE SAPTANACAKTIR. BU KURALIN TATBİKİNDE,
METİNDE AKSİ BELİRTİLMEDİKÇE İLGİLİ BÖLÜM VE FASIL NOTLARI DA
UYGULANIR.
AÇIKLAMA NOTU:
(I) Yukarıda 1 ilâ 5 numarais kurallar, gerekli değişikler yapılmış olmak
kaydıyla, aynı pozisyonda yer alan alt pozisyonlardaki sınıflandırmala­
rı düzenler.
(II) Kural 6 açısından aşağıdaki terimler, açıklanan anlamları taşırlar:
(a) ''Aynı seviyedeki alt pozisyonlar" başında tek tire (-) işareti olan po­
zisyonlar (seviye 1) veya başında iki tire (-) işareti olan alt pozis­
yonlar (seviye 2).
Böylece 3 (a) Kuralının kapsamına giren tek bir pozisyonda yer
alan tek tireli (-) iki veya daha çok sayıda altpozisyonlann nisbi de­
ğeri sözkonusu olduğunda, bunlann muayyen bir eşya ile ilişkisi,
sadece ilgili tek tireli (-) altpozisyonlann kapsamına dayanılarak de­
ğerlendirilirler. Eşyayı en özel niteleyen tek tireli alt pozisyon seçil­
diğinde ve bu altpozisyon kendi içinde alt aynmlara tabi
tutulduğunda (ve sadece bu durumda) hangi iki tireli altpozisyonun
seçilmesi gerektiği hususunda iki tireli alt pozisyonlann içeriği dik­
kate alınacaktır.
(b) "Aksine bir hüküm bulunmadıkça": Bölüm veya Fasıl notlannın alt­
pozisyon kapsamaları veya altpozisyon notları ile çeliştiği haller
hariç.
Bu durum. Örneğin: Fasıl 71'de yer alan 4 (b) No'lu Fasıl Notundaki " p l a t i n " teriminin 2 No'lu altpozisyon Notundaki "platin''den farklı olması halinde ortaya çıkar. Bu nedenle, 7110.11 ve
7110.19 altpozisyonlannm yorumlanması amacıyla 2 No'lu altpo­
zisyon Notu uygulanır ve 4 (b) No'lu Fasıl Notu dikkate alınmaz.
(Ill) İki tireli altpozisyon kapsamı, iki tireli altpozisyonun ait olduğu tek tire­
li altpozisyon kapsamının dışına çıkmamalıdır; keza tek tireli altpozis­
yon kapsamı da, tek tireli pozisyonun ait olduğ upozisyon kapsamı dışına
çıkmamalıdır.
*
Yalnız Armonize Sistem.
TARİFENİN YORUMU İLE İLGİLİ GENEL KURALLAR (ÖZET):
* Birinci Genel Kural: Malların smıflandınlmasmın Pozisyonlann
sayısal nitelikteki göstergesi ve bölüm veya fasılları gösteren notlar ile
yapılacağı üzerinedir. Ancak göstergeler ve notlar ürünün yeri üzerine
yeterli açıklamayı getirmiyorsa, sınıflandırma için diğer yorum kurallanna göre gösterge saptama işlemi yapılabilir.
* İkinci Genel Kural: Bu kuralın yorumu iki b ö l ü m d e n oluşmuş­
tur. Birinci bölüm ise iki boyutludur. İkinci genel kuralın yorumu b i ­
rinci boyutta pozisyonlann kapsamını genişleterek söz konusu ürünün
yarı mamul halini de kapsayabilir. Ancak yarı mamul maddenin ma­
mul madde haline dönüştüğünde ana nitelik ve inceliklerine uyması
temel kuraldır. İkinci boyutta ise mamul maddenin taşıma, ambalaj,
depolama zorunluluğundan ötürü söküldüğü veya parça parça bulun­
durulduğu hallerde tüm elemanlann ürünü belirten gösterge üzerine
kayıtlı olma zorunluluğunu ortaya koymaktadır.
İkinci genel kuralın ikinci bölümü ise ürünün cinsini oluşturan mad­
denin üzerinedir. Bu yorumun uygulanışı sonucunda bir ürün bir çok
maddeden oluştuğu veya başka bir madde ile kaplandığı veya karıştınldiğı durumlarda üçüncü genel kuralda gösterildiği şekilde ayrı bir po­
zisyonda gösterilir.
* Üçüncü Genel Kural: Yorumu iki veya bir çok pozisyonda yu­
karıdaki nedenlerden ötürü sınıflandınlabilecek ürünlerin sınıflandınlma ilkelerini koymaktadır. Bu kuralda kendi içinde üç ayrı yöntem ve
esası içermektedir. Birinci yöntem; Mallann kendi niteliklerine en ya­
kın pozisyonda sınıflandınlması öngörülmüştür. Ancak ürünün bir kıs­
mı özel bir maddeden oluşması durumunda bu maddeyi içeren iki veya
bir çok pozisyonda da yer alabilir.
İkinci y ö n t e m ; Bir çok değişik türdeki maddelerin ayrı ayrı birim­
ler halinde birleştirilerek esas ürünü ortaya çıkartması durumunda mal
başlıca karakterini oluşturan maddenin yer aldığı pozisyona girmek zo­
rundadır.
Üçüncü y ö n t e m ; Birinci ve ikinci yöntemlernin dışında kalan mal­
larını sınıflandınlması ve kendi özelliğine en yakın pozisyonda numaralandınlma sırasının sonunda yer almak kaydı ile gerçekleştirilir.
* Dördüncü Genel Kural: Dünya pazanna yeni sürülmüş ürün­
lerin Armonize Sistem'de doğal olarak yer almaması göz önünde bu­
lundurularak bunlann yapısal özelliklerine en yakın ve benzer
pozisyonlara girmesi doğrultusundadır.
* Beşinci Genel Kural: Ürünlerin içine konulduğu kap, kutu ve
benzeri şeylerin sınıflandırılması üzerinedir. Bu kuralın birinci işlevini
oluştururken ikinci işlevide mallann genel ambalajlannın klasmanını içer­
mektedir.
* Altmcı Kural: Bir pozisyon içindeki alt pozisyonlann düzenle­
nişi 4 rakamlı pozisyonlann kuruluş prensibi doğrultusunda yapılacaktır.
Alt pozisyonlarda varolabilecek 1 ve 2 sayılı ek göstergelerde aynı pren­
sipten hareket ettirildiği gibi iki sayılı gösterge 1 sayılı göstergeye bağ­
lanabilme özelliğini taşımak zorundadır. Sonuçta da biçimsel
nomanklatürde gösterdiği gibi pozisyonlardan alt pozisyonlara ve on­
larında 1 ve 2 ek gösterge ile zenginleştirildiği yapı ortaya çıkmaktadır.
Böylelikle Genel Yorum Kurallan malların sınıflandınimasını kap­
samakta ve bu kurallar Armonize Sistem Nomanklatüründe uygulan­
maktadır.
ARMONİZE SİSTEM NOMANKLATÜRÜ ESAS ALİNARAK
HAZIRLANMIŞ İZAHNAME '
Gümrük İşbirliği Konseyinde uzun çalışmalar sonunda bütün ülkelerin
uygulayacaklan ortak bir Gümrük Eşya Tasnif Sistemi olan ''Armonize Sis­
tem Nomanklatürü" geliştirilmiştir.
Söz konusu nomanklatürün tanıtılması, özelliklerinin belirlenmesi, idari
ve kazai içtihadlara esas alınması diğer nomanklatürlerde olduğu gibi izahname'ler aracılığıyla yapılmakta olup. Armonize Sistem Nomanklatürü İzahnamesinde Gümrük İşbirliği Konseyi tarafından 1985 yılında kabul edilerek
üye ülkelerin hizmetine sunulmuştur.
Ülkemizde ilk izahname, Gümrük İşbirliği Konseyi Nomanklatürüne da­
yalı olarak 1963 yılında hazırlanmış olup, 1965 yılında da revize edilmiştir.
10.11.1988 tarihli ve 3501 sayılı Kanunla kabul edilen ve 1.1.989 tarihin­
den itibaren uygulamaya girecek olan " U y u m u Sağlanmış (Armonize) Mal
tanımı ve Kodlama Sistemi Uluslararası Sözleşmesi"nin eki "Armonize Sis­
tem nomanklatürünün aynimaz bir parçasını oluşturan ve 4 ciltten (2046 sahife) müteşekkil Armonize Sistem Nomanklatürü Açıklama notlan yani
izahname Armonize Sistem İzahname notlannın ingilizce nüshası esas alı­
narak Bakanlığımızca yürütülen yoğun çalışmalar sonucunda tercüme edil­
miş, Gümrük lisan ve terminolojisine uyarlanmış olup, çağımızın
terminolojisine cevap veren en gelişmiş ürünleride kapsayan bir niteliğe ha­
iz bulunmaktadır.
1- Brüksel Nomanklatürüne dayalı izahnamede alt pozisyonlara yer ve­
rilmemişken Armonize Sistem nomanklatürü İzahnamesinde, Armonize Sis­
tem Nomanklatüründe yer aldığı şekliyle 1241 pozisyona yer verilmiş, bu
pozisyonlardan 311 tanesinin alt pozisyonununun bulunmamasına karşın,
930 pozisyon 2450 adet tek tireli (-) ve 2258 adet çift tireli (-) alt pozisyonla­
ra aynimış ve böylece toplam 5019 ayrı kategorideki eşya pozisyon ve alt
pozisyon bazında İzahnamede ismen yer almıştır.
2- Gümrük Giriş Tarife Cetvelinin Armonize Sistem Nomanklatürüne adap­
tasyonu yapılırken. Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde bazı pozisyon ve alt po­
zisyon metinlerinin karşısına Katma Protokoldan doğan ve Avrupa Ekonomik
Topluluğuna tam üyeliğine geçiş döneminde hiç bir indirime ve üçüncü ül­
kelere karşı uyuma tabu tutulmayan malların tespiti açısından. Örneğin; (T)Tarım Ürünleri, (EURATOM)-Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu Ürünleri, (CE­
CA)- Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu Ürünleri şeklinde belirlemeler yapıl­
mıştır. Ayrıca 474 sayılı Kanunda belirtilen ve ithali belli bir merci iznine bağlı
bulunan mallann belirlenmesinde Gümrük Giriş Tarife Cetvelinde çeşitli şerh­
ler mevcut iken. Örneğin; 3002.31 - Ayak ve ağız hastalıklarına karşı kulla­
nılan aşılar (SSYB izniyle), bu hususlara İzahnamede yer verilmemiştir. Bunun
nedeni ise İzahnamenin eşyalann ithal ve ihracında Ülkelerin Milli Hukukun­
dan doğan kısıtlamalara bağlı kalınmadan tanımlanmasına ilişkin bir belge
olması ve dolayısıyla Uluslararası niteliğe haiz bulunmasıdır.
İzahname, 1615 sayılı Gümrük Kanunun 180. maddesi gereğince idari
ve kazai yargıda esas alınmaktadır. Ayrıca, Armonize Sistem Nomanklatü­
rünün özelliklerinin belirlenmesinde ve Uluslararası seviyede resmi yorumun
yapılmasında izahname zorunlu ve tamamlayıcı bir unsur olmaktadır. İzahnameden faydalanırken bu hususun unutulmaması yararlı olacaktır.
Armonize Sistem Nomanklatürü esas alınarak hazırlanan Gümrük Giriş
Tarife Cetvelinde eşyaların tarifelendirilmesinde büyük önem arzeden ortak
noktalar Nomanklatüre Komitesince tespit edilerek bunlar Kuralhaline dö­
nüştürülmüştür.
Bu kurallar Gümrük Giriş Tarife Cetvelinin ön kısmında maddeler halin­
de belirtilmiş olup 6 tanedir.
Söz konusu kurallara İzahnamede daha da açıklık getirilerek eşyalann
tarifelendirilmesinde büyük kolaylıklar sağlanmıştır.
Bunlardan:
KURAL 1
Tarife Uluslararası ticarete konu olan eşyayı Bölüm, Fasıl ve Tali Fasıl­
lara ayırarak sistematik bir şekilde göstermektedir. Bölüm Fasıl ve Tali Fa-
sıllar içerdikleri eşyayı mümkün olduğunca kısa ve öz başlıklarla tanımlarlar.
Bununla birlikte bir çok hallerde kapsadıkları eşyanın çok sayıda ve çeşitli
oluşu nedeniyle Bölüm ve Fasıl başlıkları bunlann tamamını göstermeye ve
belirtmeye yeterli olmamaktadır.
Bu itibarla bu kural Bölüm, Fasıl ve Tali Fasıl başlıklannın "sadece gös­
terici nitelikte" olduğunu hüküm altına almakta ve dolayısıyla bu başlıklar
eşyanın tarifedeki yerinin saptanmasında yasal bir dayanak oluşturmamak­
tadır.
Bir çok eşya Tarifenin Yorumna gerek kalmaksızın tarifede sınıflandınlabilirler. (Örn: Canlı atlar 01.01 pozisyonunda yada 30. faslın 3 nolu not hük­
müne göre de eczacılık mustahzarlan 30.06 pozisyonunda sınıflandınimıştır.)
"Pozisyon ve notlarda aksine bir hüküm bulunmadıkça" tabiri, eşyanın
tarifedeki yerinin tespitinde pozisyon metinleri ile ilgili Bölüm veya Fasıl not­
larının gözönünde bulundurulacağını açıkça belirtmek amacıyla konulmuş­
tur. (Örn: 3 1 . fasılın not hükümleri, 3 1 . fasıla ait bazı pozisyonlann belli bazı
eşyayı kapsadığını hüküm altına almakta olup, bunun dışındaki eşyalann bu
pozisyonlara girmesi önlenmiştir.)
KURAL 2
Bu kural 2 bölüme aynimış olup, 1. Bölümde kendi içinde 2 kısma 2.
Bölüm ise kısımlara ayrılmamıştır. Bunlar:
- Tamamlanmamış veya bitirilmemiş eşya, diğeri ise
- Bileştirilmemiş veya demonte şekilde sunulan eşyadır.
L BÖLÜM
a) Tamamlanmamış veya birleştirilmemiş eşya:
Bu kural belli bir eşya ile ilgili herhangi bir pozisyonun kapsamı yalnızca
imali bitirilmiş veya aksamı tamamlanmış eşyayı değil aynı zamanda bu eş­
yanın asıl özelliğine sahip olmak şartıyla imali bitirilmemiş veya aksamı ta­
mamlanmamış eşyayıda kapsamına almıştır.
Özel bir pozisyonda sınıflandırılmadıkça bu kuralın şartları " S o n şeklini
almamış" eşya için geçerlidir. Bu tabir doğrudan kullanıma hazır olmayan,
bitmiş eşya veya aksamına yaklaşık şekil veya taslağına sahip olan eşyayı
ifade eder.
b) Birleştirilmemiş veya demonte şekilde sunulan eşya:
Bu kural birleştirilmemiş veya demonte olarak ifade edilen tamamlan­
mış veya bitmiş eşyanın monte edilmiş eşya ile aynı pozisyonda tasnife tabi
tutulacağını ifade eder. Eşyanın bu şekilde sunulması, genellikle paketleme,
satış veya nakliye gibi nedenlere dayanmaktadır.
Kuralın gereği olarak "Birleştirilmemiş veya Demonte olarak gelen eşya"
denildiğinde bunlann ya basit birleştirme teknikleri (Vidalama vb.) yada per­
çin veya kaynak kullanılarak montajının yapılabileceği eşya anlaşılmalıdır.
2. BÖLÜM
Maddelerin karışım ve bileşikleri:
Bu kural karışım veya birleşik halde bulunan maddeler ile 2 veya daha
fazla maddeden oluşan eşya ile ilgilidir. Kural ya belli bir maddeye (Örn: 05.03
poz.at kılı) veya belli bir maddeden mamul eşyaya (örn: 45.03 Tabi mantar­
dan mamul eşya) atıf yapılan pozisyonlara uygulanır.
Yine bu kural, yalnızca Bölüm ve Fasıl notlarında aksine bir hüküm bu­
lunmadığı hallerde uygulanır, (örn: 15.13 poz.Domuz yağı... Karıştınimamış).
Bu kurala göre. Tarifenin herhangi bir pozisyonunda belirli bir eşyaya
yapılan atıf, bu maddenin başka maddelerle birleştirilmiş hallerinide içine alır.
Aynı şekilde bu kural, belirli bir maddeyi belirten pozisyonun kapsamını bu
maddeden mamul eşyayıda içine alacak şekilde genişletmektedir.
Bununla beraber, bu kural pozisyon metnindeki tarife uymayan eşyayı
kapsayacak şekilde genişletilemez. Diğer bir ifade ile. Eşyaya katılan yeni
maddenin pozisyon metninde belirtilen eşyanın asli karakterini değiştirmesi
lazımdır.
Maddelerin karışım veya bileşikleri ve birden çok maddeyi içeren eğer
2 veya daha çok pozisyonda sınıflandınlabiliyorsa, 3 nolu kuraldaki prensip­
lere göre tasnife tabi tutulmalıdır.
KURAL 3
Bu kural eşya 2 veya daha çok pozisyona girebilecek şekilde ise; bu eş­
yanın sınıflandınimasında 3 yöntem uygulanır. Buna göre sınıflandırma 3 (a)
kuralı yetersiz kalırsa 3 (b) kuralı uygulanır. 3 (a) ve 3 (b) kurallarının yetersiz
kalması halinde 3 (c) kuralı uygulanır. Bu nedenle öncelik sırası: (a) Özel ta­
nımlamalar, (b) asli karakter, (c) Geçerli olabilecek pozisyonların numara sı­
rasına göre sonuncusudur.
Kural 3'ü yukanda belirtildiği üzere üç kısımda incelemek gerekecektir.
3 (a) Kurali-Bu kurala göre eşyayı en özel şekilde niteleyen pozisyon da­
ha genel şekilde niteleyen pozisyona göre öncelik alır.
Herhangi bir pozisyonun bir eşyayı diğerinden daha özel şekilde nitele­
yip nitelemediğini tespit edilmesi hususunda kesin kurallar bulunmamakla
birlikte kısaca; ismen yapılmış bir tanım, sınıf şeklinde yapılan bir tanımdan
daha öncelik alır. Aynca eğer eşya, kendisini daha açık bir şekilde tarife eden
birtanıma uyuyorsa, bu tanım daha eksik yapılmış bir tanımlamadan öncelik
alır. (örn; Otomobillerde kullanılmak üzere tufte edilmiş halılar, vasıtanın ak­
sesuarı olarak 87.08 pozisyonunda değil, halı olarak daha özel bir şekilde
tanımlandıkları 57.03 pozisyonunda sınıflandırılır).
3 (b) Kuralı-Çeşitli karışım halinde, çeşitli maddelerden oluşan bileşik
eşya, çeşitli eşyanın birleşmesinden meydana gelen mamuller ile parekende satılacak hale getirilmiş takım halinde bulunan eşya 3 (a) kuralı gereğin­
ce sınıflandırılamadığı zaman bu kural uygulanır.
Bütün bu durumlarda bir eşyanın tarifedeki yeri, O eşyaya mümeyyiz
vasfmı veren madde veya eşya hangisi ise, tamamı O madde veya eşya­
dan ibaretmiş gibi sınıflandırılır.
Mümeyyiz vasfını veren madde eşyanın cinsine göre değişir. Bu nitelik
örneğin, eşyayı teşkil eden maddelerin veya onu meydana getiren çeşitli eş­
yanın içeriği, hacmi, ağırlığı veya miktarı, kıymeti veya eşyanın kullanımın­
daki önemine göre belirlenir.
Bu kurala göre çeşitli eşyadan yapılmış birleşik eşya tabirinden, sadece
çeşitli eşyanın birleşmesinden oluşan ve parçaları birbirine ayrılmaz bir bü­
tün teşkil edecek şekilde birleştirilmiş olan eşya değil, aynı zamanda ayrıla­
bilir parçaları olan eşya da anlaşılır. Ancak bu unsurlar birbirini tamamlayıcı
olmalı ve ayrı parçalar halinde satışa arzedilmiyecek bir bütün oluşturmalı­
dır.
En son sınıflandırmaya "Evlerde kullanılan uygun şekil ve büyüklükte
ve yeterli sayıda boş baharat kavanozları bulunan ve özel olarak düzenlen­
miş çerçevesi (genellikle ağaçtan) olan baharat dolabı" örnek olarak göste­
rilebilir.
3 (c) Kuralı- Eşyanın tarifedeki yeri 3 (a) veya 3 (b) kuralına göre tespit
edilemiyorsa, eşyanın herbiri geçerli olabilecek pozisyonların numara sıra­
sına göre sonuncusunda sınıflandırılırlar. Yani eşyanın kendi özelliğine en
yakın pozisyonda numaralandırılma sırasının sonunda yer almak kaydıyla sı­
nıflandırılır.
KURAL 4
Yukarıda izah edilen kurallara rağmen sınıflandınlamıyan eşya kendisi­
ne en çok benziyen eşyanın bulunduğu pozisyonda sınıflandırılır.
Bu kurala göre sınıflandıniması yapılacak eşya öncelikle benzeri diğşr
. eşya ile mukayesesi yapılarak ona en çok benzerlik göstereni tespit eâilir.
Bu suretle bu eşyaya en çok benziyen eşyanın yer aldığı pozisyonda sınıf­
landırılır.
Benzerlikler bilindiği üzere isim, nitelik ve kullanım amacı gibi bir çok
faktöre dayanmaktadır.
KURAL 5
Bu kuralı da "Mahfazalar ve benzeri kutular" ile "Ambalaj maddeleri
ve ambalaj mahfazalan" şeklinde 2 başlıkta incelemekte yarar vardır.
5 (a) Kuralı-Mahfazalar ve benzeri kutular:
Bu kural; belli bir eşyaya veya eşya takımına göre şekil verilmiş veya .
uygun hale getirilmiş kutular ile uzun süreli kullanıma elverişli kutular yani
ait oldukları eşyayı uzun süre muhafaza etmeye daya nacak şekilde yapıl­
mış olan kutularla mahafaza ettikleri eşya ile birlikte sunulan ambalaj kutulan, Normal olarak bu gibi eşya ile birlikte satılan türden kutular ve bir bütün
olarak esas niteliği mahafaza olmayanlara uygulanır.
Elektrikli traş makinası mahfazaları (85.10), Silah mahfazalan (93.03) vb.
gibi örnekler bu kural gereğince içindeki eşyalar ile birlikte sınıflandınlırlar.
5 (b) Kuralı-Ambalaj maddeleri ve ambalaj mahfazalan:
Bu kural, normal olarak ait oldukları eşyanın ambalajlanmasında kulla­
nılan ambalaj maddeleri ve ambalaj mahfazalannın sınıflandınimasını yaparlar.
Bununla beraber, bu tür ambalaj maddeleri veya ambalaj mahfazaları tek­
rar kullanıma elverişli olmalan halinde bu kurala göre sınıflandırılmaz. Örn:
tazyikli veya likit agazlar için demir ve çelikten yapılmış bazı metal varil­
ler veya kaplar.
Bu kural 5 (a) kuralına bağlıdır. Ve bu nedenle, 5 (a) kuralında belirtilen
türden mahfazalar, kutular ve benzeri kutulann sınıflandıniması bu kuralda­
ki hükümlerin uygulanması suretiyle yapılacaktır.
KURAL 6
Pozisyonu belli olan bir eşya pozisyon içindeki alt pozisyonlarda sınıflandınlmak isteniyorsa önce pozisyon içindeki tek tireli (-) alt pozisyonlarda
3 (a) kuralı (Eşyayı en özel şekilde niteleyen pozisyon, daha genel şekilde
niteleyen pozisyona göre öncelik alır) göz önüne alınarak yerleştirilir. Eğer
eşya dahada alt pozisyonlarda sınıflandınimak isteniyorsa (alt pozisyonlar­
daki vergi farklılığı nedeniyle) bu defada tek tireli (-) alt pozisyonda sınıflandınlmış eşya bu alt pozisyon içindeki çift tireli (-) alt pozisyonda yine 3 (a)
kuralı gereğince sınıflandınlır.
"Aksine bir hüküm bulunmadıkça": Bölüm veya Fasıl notlarının alt po­
zisyon kapsamaları veya altpozisyon notlarıyla çeliştiği haller görülür.
Bu durum örn: Fasıl 71 'de yer alan 4 (b) no'lu fasıl notundaki " p l a t i n "
teriminin 2 no'lu alt pozisyon notundaki "platin"den farklı olması halinde or­
taya çıkar. Bu nedenle, 7110.11 ve 71.10.19 altpozisyonlannm yorumlanması
amacıyla 2 no'lu alt pozisyon notu uygulanır ve 4 (b) no'lu fasıl notu dikkate
alınmaz.
örn: 71 Fasıl notu:
4/b- " p l a t i n " tabirinden platin, iridyum, osmiyum, pladyum, rodyum ve
rutenyum anlaşılır. (sf:439)
71 faslın altpozisyon notu:
2- Bu fasılın 4 nolu notunun (b) bendi hükmü saklı kalmak kaydıyla 7110.11
ve 7110.19 alt pozisyonları anlamında "platin" tabirine iridyum, osmium, plad­
yum, rodyum veya rutenyum dahil değildir. (sf:440)
İki tirede bulunan eşyalann kapsamı iki tirenin ait olduğu alt pozisyon
kapsamı dışına çıkmamalıdır. Keza tek tireli eşyalann kapsamıda kendine
ait iki tireli alt pozisyonda yer alan eşyalardan başka eşya kapsamamalıdır.
Bölümler veya başlıklar ve alt pozisyon notlan:
Fasıl ve bölümlerin arkasına notlar ilave edilmiştir. Bunlar Armonize sis­
temin ayrılmaz bir parçasadır ve genel yorum kurallan gibi hukuksal değer­
leri vardır. Bazı notlar ise "Alt pozisyon notlan" şeklinde ad'andınlırlar ve
sadece alt pozisyonlann oluşturulmasında rehber özelliğinde olmasına kar­
şın bağlayıcı niteliktedir.
^•
Sözü edilen notlar her pozisyonun, alt pozisyon grublanr .n ve fasıl ve
bölümlerin içeriğini ve sınırlannı tam olarak tanımlarlar.
76
•
Bunlara bir örnek vermek gerekirse; Demir yollan 86.08 pozisyonunda
yer alırken, bu pozisyona girişleri 86. faslın 3.notu ile saptanmıştır. Notta ak­
sam çeşitleri itibariyle örnek özellikleri doğrultusunda tüm mamulleri sıra­
lar. Böylelikle burada önceden saptanmış bir listeye başvurulması
kaçınılmazdır. Diğer bir yöntem ise pozisyonlara girecek ürünlerin sınırlan
çizilmiş bir liste ile önceden saptanmasıdır. 31.02, 31.03 ve 31.04 nolu po­
zisyonlarda yer alacak gübrelerin 31. faslın 2,3 ve 4.notlarıyla madde olarak
sıralanmasıdır. Bir önceki örnekle yani Demir yollan aksamı ile gübre örneği
arasındaki farklılık birincisinde listenin herhangi bir sınır tanımadan tüm ürün­
leri sıralaması, ikincisinde ise listenin madde niteliğine göre sınırlı kalması­
dır.
Son olarakta pozisyon, alt-pozisyon, fasıl ve bölümlere giremiyecek mal­
lann bir liste haline getirilmesi şeklindedir. Örneğin 64. faslın ikinci notu ile
64.06 pozisyonunda yer alamıyacak ayakkabı kısımlann sıralandığı bir liste
mevcuttur. Bu tip listeler pozisyonların fasıl veya bölümlerin düzenlenişini
sağlar.
Armonize sistemin pozisyon ve alt-pozisyonlan:
Armonize sistemde pozisyonlar alt-pozisyonlan ile birlikte 96 fasıl altın­
da toplanmıştır. Ayrıca 96 fasılda 21 bölümde bir araya gelmiştir.
Önceden olduğu gibi Armonize sistemde mallar üretim süreci sonucu
aldıkları sekile göre sıralanmıştır. Yani hammaddeler, yarı mamul ve mamul
maddeler şeklindedir, Örneğin Canlı hayvanlar 1. fasılda yer alırken Deri 41.
fasılda, deri ayakkabılar ise 64. fasılda sınıflandınimıştır. Bu kurala fasıl ve
pozisyon içinde de bağlı kalınmıştır.
BÖLÜM BAŞLIKLARI
1, BÖLÜM
1'den 5'e kadar olan fasıllarda hayvansal gıda maddeleri sınıflandınlmıştır. Canlı hayvanlar et ve balık mamulleri süt ve sütten türetilen ürünler,
yumurta, bal, diğer yenilir ve yenilemez hayvan kökenli mamuller. Ancak bu
bazı hayvansal yağlar 15. fasılda, deri kürk ve bunlara bağlı eşyalar ise 8.
bölümde sınıfirndınimıştır.
2. BÖLÜM
6'dan 14'e kadar olan fasıllarda ise bitkisel ürünler sıralanmıştır. Bura­
da da bitki, tohum, meyve, tahıl, sebze, saman, hasır ve bunlara bağlı örgü
ürünleri yer al . Ancak yağlar 15. fasılda, Orman ürünleri ise 44. fasılda sı­
nıflandırılmıştı .
Bu bölüm yalnızca 15. fasıldan oluşur ve sadece nebati ve hayvansal
kökenli maddelerin yağlan ile hayvansal ve bitkisel mumlan kapsamında top­
lamıştır.
4. BÖLÜM
Bitkisel ve hayvansal ürünlerin hazırlanmış konservelenmiş hallerini içer­
mektedir.
Bu bölümün kapsamına aldığı 16 ila 24. fasıllarda gıda sanayimüstahzarlan, meşrubat, alkollü içkiler, şeker ve mamulleri, kakao ve müs­
tahzarları, un, nişasta, süt mamulleri, sebzeler ve meyveler, hayvanlar için
hazırlanmış yemler ile tütün sınıflandınimıştır.
5. BÖLÜM
25, 26 ve 27. fasıllardan oluşan bu bölümde mineral maddelerden top­
raklar, taşlar, alçı, çimento, tuz, metal cevherleri, mineral yakıtlar ve mine­
ral mumlar sınıflandınimıştır.
6. BÖLÜM
Bu bölüm kimyasal ürünler üzerindedir. Saf kimyasal maddeler 2'ye ay­
rılarak 28. fasılda inorganik ürünler, 29. fasılda ise organik ürünleri, 30 ile
38. fasıllar ise kimya endüstrisi üzerinedir.
7. BÖLÜM
39 ve 40. fasıllar bu bölümde sınıflandırılmış olup, 39. fasıl plastik mad­
deler ve ürünleri, 40. fasılda kauçuk ve kauçuktan eşyaları kapsamına al­
mıştır.
8. BÖLÜM
Bu bölüm, 41. fasıl ham deriler ve köseleler, 42. fasıl deriden mamul
eşyayı, 43. fasıl ise kürk ve kürkten mamul eşyaları kapsamına almıştır.
9. BÖLÜM
3 fasıldan oluşan bu bölümde 44. fasılda ağaç ve bunlardan mamul eş­
yaları, 45. fasıl mantar ve antardan eşya, 46. fasıl ise sepetçilik mamulleri
bulunmaktadır.
47, 48 ve 49. fasıldan oluşan bu bölümde, kağıt hamuru, kağıt, karton
ile bunlardan mamul eşya, kitaplar, gazeteler ve baskı sanayinin mamulleri
bu bölümde sınıflandınimıştır.
11. BÖLÜM
14 fasıldan oluşan bu bölüm tekstil ürünleri üzerinedir. 50'den 55'e ka­
dar tüm fasıllarda tekstil ürünün cinsine göre sınıflandınlma yapılmıştır. 56'dan
59'a kadar olan fasıllarda çeşitli kategorilerden eşyalara rastlanmaktadır.
60.fasıl örme eşya 61 ve 62.fasıllar ise örülmüş ve örülmemiş giyim eşyası
ve aksesuan. 63. fasıl konfeksiyon kalemleri, paçavra ve kırpıntılan kapsa­
maktadır.
12. BÖLÜM
64. fasıl ayakkabılar, 65. fasıl başlıklar, 66. fasıl şemsiyeler, bastonlar
ve benzeri eşyalar, 67 fasıl ise kuş tüyleri; yapma çiçekler ve insan saçın­
dan mamul eşyaları içine alan bir bölümdür.
13. BÖLÜM
Bu bölümde mineral maddelerden elde edilmiş ürünler sınıflandınlmıştır. 68. fasıl alçı, çimento ve benzeri mamul maddeler, 69. fasıl seramik ma­
mulleri. 70. fasıl ise cam ve camdan mamul eşyaları içermektedir.
14. BÖLÜM
Tek bir fasıldan oluşan bu bölümde 71. fasıl kıymetli taşlar, inciler, kıy­
metli metaller ve bunlardan mamul eşya ile metal paralan kapsamına almış­
tır.
15. BÖLÜM
Bu bölümde adi metaller ve bu metallerden mamul eşya bulunmaktadır.
Kısaca, 72. fasıl demir ve çelik, 73. fasıldemir ve çelik mamulleri, 74. fasıl
bakır ve mamulleri, 75. fasıl nikel ve mamulleri, 76. fasıl alüminyum ve ma­
mullerini, 77. fasıl Armonize sistemde ileride kullanılmak üzere saklı tutul­
muştur. 78. fasıl kurşun ve mamullerini, 79. fasıl çinko ve mamullerini. 80.
fasıl kalay ve mamullerini. 81. fasıl ile 83. fasıl arası diğer adi metallerden
yapılmış eşyalar üzerinedir, (örn: sofra takımı, bıçakçı eşyası, metal aletler
ve benzerleri gibi)
84. ve 85. fasıldan oluşan bu bölüm nomanklatürün sayıca pozisyon ve
alt pozisyonlan kapsadığı görülür. 84. fasıl makinalar, mekanik cihazlar, nük­
leer reaktörler ile bunlann aksamlannı kapsamına alırken ilk 24 pozisyonu
makine ve cihazlan işleyişlerine göre sınıflandırırken ardından gelen diğer
pozisyonlar kullanım yerleri esas alınarak sıralanmıştır. 85. fasılda ise elek­
trikli makina ve cihazlar ile bunlann aksam ve parçalan bulunmaktadır.
17. BÖLÜM
Bölüm nakil vasıtaları üzerine kurulmuştur. Bu bölümde 4 fasıl bulun­
maktadır. Fasıllar aracın niteliğine göre oluşturulmuştur. 86. fasıl demir yolu
nakil vasıtaları ve malzemeleri, 87. fasıl motorlu kara nakil vasıtalannı, 88.
fasıl hava, 89. fasılda deniz nakil araçlan ve malzemelerini kapsamaktadır.
18. BÖLÜM
3 fasıldan oluşan bu bölümde 90. fasıl optik ve tıbbı-cerrahi eşyayı, 91.
fasıl saatçi eşyasını ve aksamlannı, 92. fasıl da müzik aletlerini aksam ve
parçalarını kapsamaktadır.
19. BÖLÜM
Tek 93. fasıldan oluşan bu bölümde silahlar ve mühimmatlar ile bunla­
rın aksam ve parçaları yer almaktadır.
20. BÖLÜM
Bu bölüm ise tarifenin başka yerinde bulunmayan çeşitli eşya ve ürün­
leri kapsamaktadır. Burada 94. fasıl mobilyalar, yatak takımları, aydınlatma
araçlan, prefabrik elemanlar, 95. fasılda spor malzemeleri oyuncaklar ve 96
fasılda ise diğer çeşitli eşyalar yer almaktadır.
2 1 . BÖLÜM
Tek 97. fasıldan oluşan bu bölümde sanat eşyası, koleksiyon ve antika
eşyaları kapsamaktadır.
98 ile 99. fasıl Akit taraflarca özel amaçlar için kullanılmak üzere saklı
tutulmuştur.

Document 5042742

TÜRKİYE CUMHURİYETİ İLE İRAN İSLAM

SERİ NO: 18 için tıklayınız.

4. kurallar

131 ORTADOĞU AÇISINDAN TÜRKİYENİN

pdf ındır

Специальное предложение Термальный курорт

gümrük müşavirliği ön eleme sınavı

raporu formatında yüklemek için lütfen buraya tıklayınız.

TÜİK Dış Ticaret İstatistikleri, Ekim 2014

BOSNA HERSEK - İzmir Ticaret Odası