Tesis Yönetimi ve Yerleşimi Pamukkale Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü IENG 107 Endüstri Mühendisliğine Giriş Tesis tasarım ve planlaması • Makine, malzeme taşıma araçları, operatörler ve destek sistemlerin ürünlerin ekonomik ve etkili bir şekilde üretebilmek için mümkün olan en uygun şekilde yerleştirme çalışmalarının bütünüdür (Baykasoğlu, 2005). Sistematik Tesis Planlaması Sistematik Tesis Planlaması • • • • • • Ürün Miktar Yörünge Servis Zaman Aktiviteler Tesis Planlaması Amaçları • Malzeme taşıma maliyetlerinin en küçüklenmesi • Etkili alan kullanımı • Verimli işgücü kullanımı • Darboğazların giderilmesi • Çalışanlar arasında, çalışanlar ve ustabaşları arasında, çalışanlar ve müşteriler arasında etkin bir iletişimin sağlanması Tesis Planlaması Amaçları • Gereksiz malzeme hareketlerinin ortadan kaldırılması • Malzeme, insan ve araç ve gereçlerin giriş/çıkış ve yerleşiminin etkili sağlanması • Güvenliğin artırılması • Ürün ve servis kalitesinin artırılması Tesis yerleşimi yaklaşımları • • • • Fonksiyonel yerleşim Ürün tipine göre yerleşim Melez yerleşim Sabit pozisyon yerleşimi Fonksiyonel yerleşim • Makineler işlevlerine göre gruplandırılarak benzer işlevi gören makineler aynı bölgeye yerleştirilir. • Tesis tasarımının en temel şeklidir. Fonksiyonel yerleşim • Çok çeşitli ürünler az miktarlarda üretiliyorsa, ürün standart değilse, siparişe göre üretiliyorsa bu düzenleme uygundur. Esnekliğe yer verir. (atölye tipi, kesikli süreçler). Ürün farklılaştırma stratejisine uygun. – Aktarma ulaştırma maliyetleri yüksek olur. – Üretimi ve malzeme hareketlerini programlamak güçtür. – Yarı işlenmiş ürün stoku fazladır. Ürün tipine göre yerleşim • Az çeşitte ürünler büyük miktarlarda üretilecekse , ürüne göre düzenleme verimi artırır. Tekrarlamalı veya yığın üretim (montaj)sürekli üretim için uygundur. • Ekipmanlar ürünün üretim işlem sırasına göre sıralanır. • Üretim sürekli, talep sürekli ise, tek veya az çeşit ürün üretilecekse, malzeme, parça aktarma sürekli ise tercih edilir. http://kisi.deu.edu.tr//uzeyme.dogan/isyeriduz.pdf Ürün tipine göre yerleşim • Ürünler iş akış yörüngelerine göre ardışık olarak (doğrusal hat, S-tipi hat vb.) yüksek miktarlardaki bir veya benzer birkaç ürünü üretmek ve/veya monte etmek üzere yerleştirilirler. • Hat dengeleme problemidir. – Temel amaç, iş istasyonlarına mümkün olduğunca eşit miktarda iş atayarak darboğazlar oluşturmadan düzgün/dengeli bir iş akışı sağlamaktır. Ürün tipine göre yerleşim • İşe özel ekipman kullanımı • Sermaye yoğun teknoloji kullanımı ve otomasyon fazla • İşlem süresi daha hızlı • Malzeme aktarma maliyeti daha düşük • Stoklar için daha az alan gereksinimi • Miktar ve tasarım esnekliği daha az Ürün tipine göre yerleşim http://kisi.deu.edu.tr//uzeyme.dogan/isyeriduz.pdf Ürün tipine göre yerleşim • Montaj hattı ürüne göre yerleştirmenin özel bir halidir. • Montaj hatlarında işlem sayıları çok fazla ve üretim hızı yüksektir. • Bu nedenle iş istasyonlarının işlem zamanları arasındaki farklarının en düşük düzeyde olması istenir. http://kisi.deu.edu.tr//uzeyme.dogan/isyeriduz.pdf Genel bir montaj hattı Melez yerleşim • Ürüne ve sürece göre yerleşimi birleştirme – Ürüne göre yerleşimin etkinliğini sağlama – Sürece göre yerleşimin esnekliğini sağlama • örnek – Grup teknolojisi ve hücresel imalat http://kisi.deu.edu.tr//uzeyme.dogan/isyeriduz.pdf Melez yerleşim • Hücresel yerleşim ve grup teknolojisi – Ürünler üretim yörüngelerinin benzerlikleri dikkate alınarak gruplara ayrılır ve daha sonra her ürün grubu için bağımsız bir üretim hücresi tasarlanır. • Esnek üretim sistemleri – Malzeme taşıma, makine ayar ve yükleme/boşaltmalar bilgisayar kontrollü otomatik sistemler kullanılarak yapılır. Hücresel üretim sistemi Grup Teknolojisi • Grup teknolojisi ile hücresel imalat, küçük partiler halinde üretim sistemlerinde yığın üretime uygun yerleşim düzeninin avantajını sağlamak üzere tasarlanır. • Grup teknolojisi, parçaları benzer gruplara ayırarak sınıflandırır ve böylece benzer parçalar için etkin yığın üretime uygun yerleşim düzeni tasarlanabilir. • Grup yerleşim düzeninde makineler fonksiyonel özelliklerine göre değil, benzer parçaların üretimi için gerekli farklı makine grupları (hücre) olarak yerleştirilir. http://kisi.deu.edu.tr//uzeyme.dogan/isyeriduz.pdf Grup Teknolojisinden önce http://kisi.deu.edu.tr//uzeyme.dogan/isyeriduz.pdf Grup Teknolojisinden sonra http://kisi.deu.edu.tr//uzeyme.dogan/isyeriduz.pdf Sabit pozisyon yerleşimi • Ürün sabit, üretim araç ve gereçleri hareket halindedir. • Büyük ebatlı ürünlerin üretimi için uygundur. • İnşaat, ağır makineler, uçak, lokomotif, vs. PQ diyagramı • Farklı yerleşim tipleri arasında seçim yapmak için kullanılır. Akış formları • Yerleşim planlamasında ürün ve malzemelerin akış durumları, yerleşimin yapılacağı fiziksel mekanın durumu ve taşıma sisteminin özelliklerine göre çeşitli akış formları ortaya konmuştur. Karşılaştırma Fonksiyonel yerleşim Ürün tipine göre yerleşim Ürünler Çok çeşit, farklı Az çeşit Kaynaklar Genel amaçlı Özel amaçlı Tesisler İşgücü yoğun Sermaye yoğun Esneklik Fazla Az İşlem süresi Yavaş Hızlı Alan gereksinimi Daha fazla Daha az http://kisi.deu.edu.tr//uzeyme.dogan/isyeriduz.pdf İlişki Diyagramı • Bölümler arasındaki iş akışını ya miktar cinsinden veya ilişki yoğunluğu gösterecek bir işaretçi yardımı ile belirtir. Izgara Analizi Yöntemi • İlişki diyagramında bölümler arası malzeme akışının sayısal olarak gösterildiği durumlarda ise bölümlerin konumlarını belirlemek için kullanılan bir yöntemdir. • Bölümler arası akış miktarı ilişki diyagramından bir çizelgeye aktarılır. • Noktalar arası “bir birim” kabul edilerek toplam skor (mesafe*miktar) en küçüklenmeye çalışılır. • Her iterasyonda bölümlerin yerleri birbirleri ile değiştirilerek daha uygun bir çözüm bulunmaya çalışılır.
© Copyright 2024 Paperzz
