TARİH XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti Balkan Savaşları (1912-1914) I. Balkan Savaşı Balkan Savaşları Sırbistan, Yunanistan, Bulgaristan ve Karadağ ile Osmanlı Devleti arasında gerçekleşen mücadeleler olmuştur. Nedenleri: — Balkan devletlerinin ulusçuluk akımıyla hareket ederek, topraklarını genişletmek istemeleri – Rusya'nın Balkan toplumlarını Osmanlı Devleti’ne karşı kışkırtması – İngiltere'nin, 1908 Reval Görüşmeleri’yle, Balkan politikalarında Rusya'yı serbest bırakması – Osmanlı Devleti'nin askeri ve siyasal yönden eski gücünde olmaması Osmanlı ordusundaki siyasal çekişmeler, emir-komuta zincirinin tamamen kopmasına neden olmuştur. Bunun yanısıra savaşın hemen öncesinde önemli sayıda bir kuvvetin Balkanlardan Hicaz'a gönderilmesi ve buna ek olarak bir o kadar da üst düzey subayın terhis edilmesi, bölgedeki Osmanlı askeri gücünü daha da azaltmıştır. Savaş süresince başarı gösteremeyen Osmanlı Devleti, 1913 Londra Antlaşması imzalamak zorunda kalmıştır. Buna göre; men Bulgaristan'ın durumundan faydalanıp Edirne ve Kırklareli'ni geri almış Doğu Trakya'da tekrar egemenlik kurmuştur. Savaş sonunda imzalanan antlaşmalar ile Balkanların haritası yeniden çizilmiştir. Bu antlaşmalar Osmanlı Devleti’nin Yunanistan ile yaptığı Atina Antlaşması, Bulgaristan ile yaptığı İstanbul ve yine Sırbistan ile yapılan İstanbul Antlaşması’dır. Balkan Savaşlarının Sonuçları şöyle özetlenebilir: – Balkan topraklarını kaybeden Osmanlı Devleti'nin elinde sadece Doğu Trakya bölgesi kalmıştır. – Balkan Türkleri ile ilgili çeşitli sorunlar başlamıştır. Bölgeden Anadolu'ya yoğun göçler başlamıştır. – Balkanlarda yaşanan bu olaylar ve oluşturulan yeni harita, kalıcı barışı sağlayamamış ve I.Dünya Savaşı'nda bu bölgedeki mücadeleler yeniden başlamıştır. I. DÜNYA SAVAŞI Savaşın Nedenleri: • XIX. yüzyılda sanayileşme hareketlerinin hızlanması sonucunda hammadde gereksinimi ve pazar ihtiyacının artması yani sömürgecilik yarışı savaşın temel nedeni olmuştur. • Sömürgeci devletlerin yeni sömürgeler elde etmek istemesi ve sömürge alanlarını genişletmek için yürüttükleri mücadelelerin artması • Osmanlı Devleti’nden Balkanlarda bağımsızlık alan son azınlık grubu Arnavutlardır. Siyasal birliğini geç tamamlayan İtalya ve Almanya'nın, Avrupa'da yeni dalgalanmalara neden olması, özellikle Almanya'nın İngiltere'ye ait sömürgelere göz dikmesi • Rusya'nın izlediği Panslavizm politikasının bünyesinde pek çok Slav bulunduran Avusturya'yı rahatsız etmesi II. Balkan Savaşı • Fransa'nın Almanya'ya kaptırdığı Alsas- Loren bölgesini geri almak istemesi • Devletlerarasında bloklaşmaların ve silahlanma yarışının hızlanması • Midye - Enez hattına kadar olan Doğu Trakya Bulgaristan’a bırakılacaktır. • Ege Adaları Yunanistan'a verilecektir. • Arnavutluk, bağımsız olacaktır. I. Balkan Savaşı'nda Balkanlardaki birçok ülke Osmanlı Devleti'ne savaş açmış ancak en büyük payı ise Bulgaristan elde etmiştir. Bunun üzerine Bulgaristan'a karşı Yunanistan, Sırbistan, Karadağ ve Romanya bir araya gelerek onunla savaşmışlardır. Nedenleri: – Osmanlı Devleti'nin Balkanlardan çekilmesi üzerine bölgede oluşan otorite boşluğu sonucunda devletlerin birbirine düşmesi – Bulgaristan'ın ilk Balkan savaşında fazla toprak almasına diğer devletlerin tepki göstermesi – Ege Denizi ile bağlantı kuran Bulgaristan'ın bu başarısından Yunanistan'ın rahatsız olması Osmanlı Devleti, savaşın başında tarafsız olmasına rağ- I. Dünya Savaşı öncesinde oluşan ittifak bloğunda şu devletler yer almaktadır: Almanya, İtalya ve AvusturyaMacaristan imparatorluğu. Bu gruba savaş başladıktan sonra Osmanlı Devleti ve Bulgaristan da katılmıştır. (Savaşın başlamasından bir süre sonra İtalya, taraf değiştirerek itilaf Devletlerinin yanında savaşa devam edecektir.) I. Dünya Savaşı öncesi oluşan itilaf bloğunda ise şu devletler yer almaktadır: İngiltere, Fransa ve Rusya. Bu gruba daha sonra Romanya, Sırbistan, Yunanistan ve ABD gibi ülkeler de katılmıştır. 9 XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti TARİH Savaşın Başlaması ve Gelişmeler Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na Girmesi 28 Haziran 1914'te Saraybosna'yı ziyaret eden Avusturya veliahdı, bir Sırplı tarafından düzenlenen suikast sonucunda öldürülmüştür. Bu olay, Avusturya'nın Sırbistan'a savaş ilan etmesine ve I. Dünya Savaşı'nın başlamasına neden olmuştur (25 Temmuz 1914). (Savaşın hemen başında Rusya Sırbistan'ı, Almanya ise Avusturya - Macaristan'ı desteklemiştir.) 1914 yılı sonlarına doğru Akdeniz'de itilaf donanmasından kaçan Goben ve Breslav isimli iki Alman gemisi Boğazlardan geçerek Osmanlı ülkesine sığındı. Osmanlı Devleti, bu gemileri satın aldığını açıklayarak adlarını Yavuz ve Midilli olarak değiştirdi. Enver Paşa'nın emri ile 23 Ekim'de Almanya'nın savaşa katılmasının ardından, bu devletin sömürge alanlarını genişletmesinden çekinen ingiltere ve Fransa da savaşa katılmıştır, ilk cepheler Doğu Avrupa'da ve Fransa'da açılmıştır. Avrupa devletlerinin büyük bir bunalıma sürüklenmesi, Uzakdoğu'da egemenlik alanını genişletmek isteyen Japonya'ya fırsat vermiştir. 23 Ağustos 1914' te Almanya'ya savaş ilan eden Japonya, Almanya'nın Uzakdoğu'daki sömürgelerini ele geçirdikten sonra Kasım 1914'te savaştan çekilmiştir. Alman Amirali komutasındaki Türk donanmasının Rus limanlarını bombalamaya başladı ki bu durumda Osmanlı Devleti ittifak Devletleri yanında savaşa girmiş oldu. Rusya 2 Kasım'da, ingiltere ve Fransa 5 Kasım'da Osmanlı Devleti' ne savaş ilan etti. Osmanlı Devleti ise 14 Kasım 1914'te cihad ilan etti. Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'nda Savaştığı Cepheler ve Yaşanan Olaylar Şöyle Özetlenebilir: Kafkas Cephesi Osmanlı topraklarında açılan ilk cephedir. Açılma nedenleri; Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'nın Başındaki tutumu Osmanlı Devleti savaş başladığında tarafsızlığını ilan etmişti. Ancak Osmanlı Devleti'nde iktidarda bulunan ittihat ve Terakki yönetimi aslında Almanya'yı desteklemekteydi. Savaş başladığında Osmanlı yönetimi içinde bulunulan durumu değerlendirmek isteyerek tek taraflı olarak kapitülasyonları kaldırdığını ilan etmiştir. Almanya'nın, I. Dünya Savaşı sürecinde Osmanlı Devleti'nden beklentileri şöyle özetlenebilir: Almanya, Osmanlı Devleti'nin mutlaka kendi yanında savaşa girmesini istemiştir. Böylece; • Cephe sayısını artırarak savaşı daha geniş bir yayacak ve üzerindeki yükü hafifletecektir. • Osmanlı Devleti'nin jeopolitik konumundan faydalanabilecektir. • Osmanlı Halifesinin dinsel ve siyasal gücünden faydalanacak, İngiltere'nin sömürgesi altındaki Müslümanları Halife aracılığıyla ayaklandırabilecektir. Almanya hayranı olan ittihat ve Terakki Partisi'nin bir numaralı ismi olan Enver Paşa, savaşı Almanya'nın kazanacağı ve kazanan tarafta yer alındığı takdirde kısa bir süre önce kaybedilen toprakların geri alınabileceğini düşünmekteydi. Savaşa girildiğinde Orta Asya Türkleri ile bağlantı kurmayı da amaçlamıştır (Pantürkizm). Bu idealleri gerçekleştirmek isteyen Başkomutan Vekili olan Enver Paşa, Almanya ile 2 Ağustos 1914'te gizli bir antlaşma imzalamıştır. (Bu antlaşmadan Padişahın ve Meclisin haberi olmamıştır.) 10 • Rusya'nın Doğu Anadolu'dan çıkartılmak istenmesi • Orta Asya'ya ulaşılarak buradaki Türkler ile irtibat kurmak ve Rusya’ya karşı Orta Asya Türk dünyası ile bağlantı kurulmak istenmesi Bu cephede Enver Paşa kumandasındaki Türk ordusunun büyük bir bölümü sert kış koşullarından zarar görürken, geri kalanlar Rusya'nın saldırısı karşısında başarısız olmuştur. Bu başarısızlık karşısında Rus ordusu harekete geçmiş Erzurum, Erzincan, Muş, Bitlis ve Trabzon'u işgal etmiştir. Çanakkale Savaşlarından sonra bu cephenin komutanlığına atanan Mustafa Kemal, Muş ve Bitlis'i geri almıştır (1916). Ancak 1917'de Rusya'da ihtilal çıkması üzerine Rusya önce ateşkes ardından da barış istemiştir. Savaştan çekilen Bolşevik Rusya ile Osmanlı Devleti arasında imzalanan Brest-Litowsk Antlaşması (3 Mart 1918) ile Rusya Anadolu'da işgal ettiği yerlerden çekilmiştir. Hatta 1878 Berlin Antlaşması ile aldıkları Kars, Ardahan ve Batum yörelerini Osmanlı Devleti'ne geri vermiştir. Böylece bu antlaşma ile Kafkas Cephesi kapanmıştır. Çanakkale Cephesi İtilaf Devletlerinin saldırısıyla açılmıştır, itilaf Devletleri bu bölgeye saldırmak ile şunları amaçlıyordu: • Ekonomik ve askeri yönden zor durumda olan müttefikleri Rusya'ya yardım göndermek • İstanbul’u ele geçirerek Osmanlı Devleti'ni savaş dışı bırakmak • Osmanlı Devleti üzerinde baskı kurarak çok sayıda cephenin kapanmasını sağlamak • Balkanlarda yeni cepheler açarak Almanya'yı kıskaç altına almak ve böylece savaşı kısa sürede bitirmek İngiltere ve Fransa'ya ait ortak donanma 19 Şubat 1915' ten itibaren Çanakkale sahillerini bombalamaya başlamıştır.18 Mart'ta Boğazı geçmeyi planlayan itilaf donanması TARİH XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti bunda başarılı olamamıştır. Bunun üzerine Nisan 1915'te karadan saldırı başlatmışlardır. Ancak Anafartalar, Arıburnu, Conkbayırı, Çimentepe gibi yerlere asker çıkartan itilaf Devletleri beklemedikleri bir direniş ile karşılaşmıştır. Çanakkale Savaşlarında Mustafa Kemal, 19. Tümen Komutanlığı, Arıburnu Kuvvetleri Komutanlığı, Anafartalar Grup Komutanlığı görevlerinde bulunmuştur. Burada itilaf Devletlerine karşı çok büyük bir başarı kazanılmıştır. (Bu görevlerdeki başarısından dolayı Mustafa Kemal'in rütbesi Albaylığa yükseltilmiştir.) Çanakkale Savaşlarının sonuçları şunlardır: • Sömürgeci devletler, I, Dünya Savaşı'ndaki ilk ve en ağır yenilgisini almıştır. • İstanbul ve Boğazlar işgal tehlikesinden kurtulmuştur. • Savaşın uzamasına ve yarım milyona yakın askerin ölümüne neden olmuştur. • Bulgaristan'ın, ittifak Devletleri yanında yer alması sağlanmış ve Osmanlı Devleti'nin, Almanya ile bağlantısı kolaylaşmıştır. İtilaf Devletlerinden yardım alamayan Çarlık Rusyası'nın çöküşüne ve Bolşevik İhtilali'nin hızlanmasına ortam hazırlamıştır. Hicaz - Yemen Cephesi Kanal Cephesi'nde yaşanan başarısızlık, İngiltere'nin bu topraklarda yayılmasına ortam hazırlamıştır, İngiltere'nin Araplarla gizli olarak yaptığı Mc Mahon Antlaşması ile Araplar Osmanlı yönetimine karşı ayaklanmaya başladılar. Bu durum, Osmanlı ordusunun iki ateş arasında kalmasına neden oldu. Suriye - Filistin Cephesi Bu cephede de Arapların ingilizlerle işbirliği vardır.İngiltere, Aden ve Süveyş tarafından Osmanlı ülkesine saldırı başlattı. Mustafa Kemal'in komuta ettiği III. Ordu, bulunduğu yeri başarı ile savundu. III. Ordu'yu daha sonra Halep'in kuzeyine çeken Mustafa Kemal, bu bölgedeki ingiliz saldırısını durdurarak düşmanı yenmeyi başardı. Suriye - Filistin cephesi, Mustafa Kemal'in I. Dünya Savaşı'nda çarpıştığı son cephedir. Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra Mustafa Kemal, istanbul'a bu cepheden çağrılacaktır. Galiçya (Romanya) ve Makedonya Cephesi Osmanlı Devleti ile Almanya'nın iletişimini sona erdirebilmek için itilaf Devletleri tarafından açılan cephelerdir. Osmanlı Devleti bu cephelere asker göndererek müttefiklerine destek vermiştir. Irak - Basra Cephesi Gizli Paylaşım Antlaşmaları İngiltere'nin saldırısıyla açılmıştır, İngiltere bu cephede şunları amaçlamaktaydı; İngiltere ile Fransa'nın başlattığı sonradan Rusya'nın da katıldığı I. Dünya Savaşı sürecinde imzalanan antlaşmalardır. (En son bu paylaşım antlaşmalarına italya da katılmıştır.) Bu gizli paylaşım antlaşmaları itilaf Devletlerinin savaş sonrasında yapacakları paylaşımları gerçekleştirmeye ve savaş sonrasında görülebilecek olası bir anlaşmazlığı savaş sırasında çözmeye yönelik gizli planlardır. • Osmanlı -Alman güçlerinin Hindistan'a inmesini engellemek • Zengin petrol bölgelerini denetim altına almak • Doğu Anadolu'ya inen müttefiki Rusya ile bağlantı sağlamak Bölgede yapılan Kutü'l - Amare Savaşı'nda İngiltere yenildi. 18.000 kadar İngiliz askeri esir alındı. Ancak Selman -ı Pak Savaşı'ndan sonra İngiltere'nin ilerleyişi durdurulamamıştır. Kanal Cephesi: Almanya'nın isteği sonucunda Osmanlı ordusunun taarruzu ile açılan cephedir. Almanya bu cephenin açılması ile; İstanbul Antlaşması (18 Mart 1915) İngiltere, Fransa ve Çarlık Rusyası arasında yapılan bu anlaşmayla Boğazlar ve çevresi ile Trakya'nın bir kısmı Rusya'ya bırakılmıştır. Londra Antlaşması (26 Nisan 1915) İngiltere, Fransa, Rusya ve İtalya arasındaki bu antlaşmayla On iki Ada İtalya’ya bırakılmıştır. • İngiltere'nin Uzakdoğu'daki sömürgeleriyle bağlantısını kesmeyi amaçlıyordu. Petrograt Antlaşması (Mart 1916) • Mısır ve Süveyş Kanalı’nı ele geçirmek istiyordu.Cemal Paşa'nın komuta ettiği Osmanlı ordusu, 1915 yılı başlarında iki kez Süveyş'e saldırı düzenledi. Osmanlı ordusu her iki taarruz harekatında da başarısız oldu. Bu cephede yapılan savaşlar sonucunda İngiltere'nin kuzeye doğru yayılmasıyla Osmanlı egemenliğindeki Arap toprakları tehdit altına girdi. Sykes - Picot Antlaşması (26 Nisan 1916) İstanbul Antlaşması ile Rusya'ya verilmesi öngörülen yerlere Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz de eklenmiştir. İngiltere ve Fransa arasında yapılan bu antlaşmaya göre; Irak ingiltere'ye; Kilikya ve Suriye bölgesi Fransa'ya bırakılmıştır. 11 XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti St. Jean de Maurienne Antlaşması (19 Nisan 1917) Wilson llkeleri'nin yayınlanması sonucunda; Sykes - Picot Antlaşması İtalya’dan gizli yapılmıştır. Bu antlaşmanın İtalya tarafından öğrenilmesi üzerine İtalyan hükümeti sert tepki göstermiştir, İngiltere, Fransa ve İtalya arasında yapılan bu antlaşmayı, ülkesinde ihtilal çıkmasından dolayı Rusya imzalayamamıştır. Bu antlaşmada İtalya'ya önceki yerlere ek olarak Antalya, Konya ve çevresi ile İzmir tarafları bırakılmıştır. • Savaşın sona ermesi ve ateşkes İstemleri hızlanmıştır. • Kurtuluş Savaşı'nda TBMM tarafından uluslararası hukuksal dayanak olarak görülen bu belge, işgalci devletler ve Osmanlı azınlıkları için de farklı yorumlarla da hukuksal dayanak olarak görülmüştür. I. Dünya Savaşı'nın Sonuçları Mc Mahon Antlaşması (Nisan 1916) • Osmanlı Devleti, Avusturya- Macaristan gibi çok uluslu imparatorluklar dağılma sürecine girdi. Yeni ulus devletler kurulmaya başlandı. • Rusya'da çarlık rejimi yıkıldı, yerine sosyalizmi benimseyen Sovyet Rusya kuruldu. Almanya'da nazizm, İtalya’da ise faşizm gibi ırkçı totaliter yönetimlerin iktidara gelmesine ortam hazırlandı. Gizli paylaşım antlaşmalarını dünya kamuoyuna Rusya'da gerçekleşen ihtilal sonucunda Bolşevik Rusya yönetimi açıklamıştır. • Yenen devletlerin yenilen devletlere, imzalattığı çok ağır koşullu antlaşmalar ileride II. Dünya Savaşı'nın çıkmasına ortam hazırlamıştır. ABD'nin Savaşa Katılması • Denizaltılar, uçaklar ve gelişmiş silahların kullanıldığı bu savaşlarda pek çok sivil de yaşamını yitirmiştir. Bunun sonucunda sivil savunma örgütleri oluşmaya başlamıştır. • Osmanlı ülkesinde başlayan işgaller, Türk Kurtuluş Savaşı'nın yaşanmasına ortam hazırlayacaktır. • Estonya, Letonya, Litvanya, Yugoslavya, Polonya ve Macaristan gibi yeni devletler kurulmuştur. İngiltere'nin Mısır valisi Mc Mahon ile Hicaz Emiri Şerif Hüseyin tarafından imzalanmıştır. Buna göre Araplar, Osmanlı yönetimine karşı ayaklanacaklar ve bu ayaklanma karşılığında bağımsızlıklarını elde edebileceklerdi. Savaşın başlarında tarafsızlığını ilan eden ABD, Anlaşma Devletlerine savaş sürecinde silah satıyordu. Bu durumu istemeyen ve önlemek isteyen Almanya, denizaltlıları ile Amerikan yük ve yolcu gemilerine saldırılar düzenledi. Bu durum Amerikan ekonomisini olumsuz yönde etkilemiştir. Almanya, ayrıca ABD içişlerine müdahale ederek çelik fabrikalarında grev çıkarılmasına yönelik büyük paralar harcamıştır. Ayrıca ABD yönetimi ile anlaşamayan Meksika'ya destek olunmuştur. Bütün bu gelişmeler karşısında ABD, 2 Nisan 1917'de Almanya'ya savaş ilan etmiştir. I. Dünya Savaşı sürecinde halifeliğin, Osmanlı ülkesindeki gücünün giderek azalmaya başladığı görülmüştür. Wilson İlkeleri (8 Ocak 1918) ABD başkanı Wilson, savaşa girerken bir bildiri yayımlayarak savaş sonrasında yapılması gereken işleri belirtmiştir, ilkelerin bir kısmı Anlaşma Devletlerinin işine gelmemesine rağmen itilaf Devletleri bu ilkelere uyacaklarını bildirmişlerdir. Bu tutumlarının öncelikli nedeni, ABD'nin kendi yanlarında savaşa girmesinin işlerini kolaylaştıracak olmasıdır. ABD Başkanı Wilson'un yayımladığı ilkelere göre; 12 TARİH • Yenen devletler, yenilenlerden toprak almayacaktır. • Yenilen devletlerden savaş tazminatı alınmayacaktır. • Ülkeler arasında silahlanma yarışı sona erecek ve devletlerarası eşitlik sağlanacaktır. • Gizli paylaşım antiaşmaları geçersiz olacaktır. • Devletlerarasında barışı sağlamak amacıyla bir cemiyet kurulacaktır. ve I. Dünya Savaşı sürecinde yaşanan, I. Mustafa Kemal'in Suriye Cephesi'ne atanması II. Arapların, İngilizlerle işbirliğine yönelmesi III. Çanakkale Cephesi'nde İtilaf kuvvetlerinin durdurulması gelişmelerinden hangileri yukarıdaki yargıyı kesin olarak kanıtlar niteliktedir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III C) I ve II E) I, II ve III sürdürmek • Her millet, çoğunlukta bulunduğu yerlerde kendi kaderlerini kendileri belirleyebilecek ve bağımsız devletler kurabileceklerdir. • Alsas-Loren bölgesi Fransa'ya geri verilecektir. • Boğazlar tüm devletlere açık olacaktır. • Osmanlı Devleti'nin Türk bölgelerine kesin egemenlik tanınacaktır. I. Dünya Savaşı sırasında Araplar Osmanlı padişahı ve aynı zamanda Halife’nin cihad çağrısına uymayıp İngilizlerle işbirliğine yönelmesi ümmetçilik politikasının önemini kaybedip ulusçuluk anlayışının önem kazandığına bir kanıtdır. Bu durum I. Dünya Savaşı yıllarında halifeliğin, Osmanlı ülkesindeki gücü ve yetkisinin giderek azaldığına kesin kanıt olarak gösterilebilir. Bu nedenle; Doğru seçenek B dir. TARİH XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti Rusya’nın Brest-Litowsk Antlaşması ile savaştan çekilmesi üzerine İngiltere, Doğu Anadolu'da bir Ermeni Devleti kurulması projesini gündeme getirmiştir. 1. Sovyet Rusya'daki yeni siyasal anlayışın etkinliğini artırmak Balkan devletlerinin bağımsızlıklarını elde etmek ya da egemenlik alanını genişletmek amacıyla Balkan Savaşlarını başlatması üzerine, İtalya ile yaptığı savaşı sona erdiren Osmanlı Devleti, Uşi Antlaşması'yla Trablusgarp topraklarındaki egemenlik hakkından vazgeçmek durumunda kalmıştır. II. Almanya'nın Uzakdoğu'daki sömürgelerini ele geçirmek Sadece bu bilgiden hareketle Osmanlı Devleti ile ilgili olarak, III. Anadolu'da işgal etmeyi planladığı yerlerle arasında tampon bir bölge oluşturmak I. İngiltere'nin bu tutumunun, I. amaçlarından hangilerine yönelik olduğu söylenebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III Ulus - devlet anlayışından zarar görmüştür. II. Trakya topraklarının tamamını kaybetmiştir. III. Balkanlardaki vermiştir. C) Yalnız III sorunların çözümüne yargılarından hangilerine ulaşılabilir? E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III Brest-Litowsk Antlaşması ile Rusya’nın savaştan çekilmesinin ardından İngiltere, Anadolu'da işgal etmeyi planladığı yerlede tampon bir bölge oluşturmak amacıyla Doğu Anadolu'da bir Ermeni Devleti kurulması projesini gündeme getirmiştir. Bu nedenle; öncelik 2. C) I ve II E) I, II ve III Balkan Savaşları sürecinde yaşanan, I. Doğru seçenek C’dir. Sırbistan ve Yunanistan'ın Bulgaristan'a karşı ittifak yapması II. Bulgar ordusunun Edirne ve Kırklareli'ni ele geçirerek Çatalca'ya kadar ilerlemesi III. İttihat ve Terakki Partisi'nin Bab-ı Ali Baskını ile yönetime tek başına egemen olması Osmanlı Devleti, Almanya'nın da kışkırtmasıyla İngiltere'nin sömürgelerine giden yolunu da kontrol altına alarak burdan gelen insan ve malzeme akışını kesmek için Kanal Cephesi'ni açmıştır. gelişmelerinden hangileri alınan yenilgilerin Osmanlı Devleti'nde iç hesaplaşmalara ortam hazırladığının açıkça göstergesi niteliğinde değildir? Buna göre Kanal Cephesi ile İngiltere'nin, A) Yalnız I I. B)Yalnız II D) I ve III Dinsel C) I ve II E) I, II ve III II. Ekonomik III. Sosyal alanlarından hangilerinde doğrudan zayıf bir duruma düşürülmesinin amaçlandığı söylenebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III C) I ve III E) I, II ve III 3. Balkan Savaşları devam ederken yaşanan, I. Osmanlı yöneticilerinin ateşkes isteminde bulunması II. Hükümet üyelerinin kendisine muhalefet edenlerle kavgasını şiddetlendirmesi Osmanlı Devleti, Almanya'nın da kışkırtmasıyla İngiltere'nin sömürgelerine giden yolunu kontrol altına almak amacıyla Kanal Cephesi'ni açmıştır. Bu cephenin açılmasıyla İngiltere’nin ekonomik çıkarlarının zedelenmesi amaçlanmıştır. Bu nedenle; Doğru seçenek B’dir. III. Üst rütbeli subayların önceliklerini siyasal etkinliklere ayırması gelişmelerinden hangileri Osmanlı ülkesinde dayanışma duygusunun eksik olduğuna doğrudan bir kanıt olarak gösterilebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve III C) I ve II E) II ve III 13 XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti 4. Sırbistan’da egemenlik kurmaya çalışan AvusturyaMacaristan İmparatorluğu'nun veliahdı Ferdinand'ın, bir Sırp öğrenci tarafından Saray- bosna’da öldürülmesi I. Dünya Savaşı'nın başlamasına yol açmıştır. 7. I. Fransa'nın, Almanya ile Alsas-Loren sorununu yaşaması II. Osmanlı Devleti’nde İttihat ve Terakki partisinin iktidarı ele geçirmek istemesi Bu bilgiye dayanarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? III. Balkanlarda Avusturya ile Rusya arasındaki nüfuz mücadelesinin oldukça artması A) Avusturya-Macaristan İmparatorluğu yayılmacı bir anlayışla hareket etmiştir. Yukarıdaki gelişmelerden hangileri XX. yüzyıl başlarında Avrupa’da güçler dengesinin bozulduğunu ve yeni bir savaşa ortam hazırlandığını kanıtlar nitelikte değildir? B) Fransız İhtilali sonrası ortaya çıkan düşünce akımları I. Dünya Savaşı'nın başlamasında etkili olmuştur. A) Yalnız I C) Sırplar milliyetçilik akımından oldukça etkilenmiştir. D) Devletlerarasında yaşanan siyasal sorunlar savaşın çıkmasında önemli bir etken olmuştur. TARİH B) Yalnız II D) I ve III 8. E) Sırbistan'da demokratik bir yönetim anlayışına geçilmek istenmesi savaşın başlamasına neden olmuştur. C) I ve II E) II ve III I. Dünya Savaşı devam ederken gerçekleşen Bolşevik İhtilali ile Rusya’da çarlık rejimi yıkılmış onun yerine yeni bir yönetim anlayışı ortaya çıkmıştır. Bu süreç Rusya’da, I. Teokratik anlayışın egemen olduğu II. Demokratik bir düzenin yaygınlaştığı III. İç karışıklıkların yaşandığı durumlarından hangilerinin yaşandığını kanıtlar niteliktedir? 5. A) Yalnız I I. Dünya Savaşı'nın çıkmasında, I. B) Yalnız III D) II ve III 9. III. Fransa ve Almanya arasında Alsas-loren sorununun yaşanması I. Dünya Savaşı başladığında tarafsız kalan ABD'nin 1917'de Almanya'ya savaş ilan etmesine, I. Gizli paylaşım antlaşmalarında ABD’ye yeterince payın verilmemesi nedenlerinden hangilerinin “milliyetçiliği” yansıttığı ileri sürülemez? II. Almanya’nın Meksika’yı ABD aleyhine kışkırması A) Yalnız I III. Alman denizatlarının ABD gemilerini batırması B) Yalnız II D) I ve III C) Yalnız III E) II ve III olaylarından hangilerinin neden olduğu söylenemez? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II 10. I. Dünya Savaşı'nın çıkmasının en önemli nedenleri sömürgecilik ve milliyetçilik anlayışı olmuştur. Buna göre, I. C) Yalnız III E) II ve III Wilson İlkelerinde, "Sınırlar milliyet esasına göre düzenlenecek ve her ulus çoğunlukta olduğu bölgede kendi bağımsız devletini kurma hakkına sahip olacaktır." maddesi yer almıştır. Sadece bu maddeye dayanarak aşağıdakilerden hangisi ileri sürülebilir? Sanayi İnkılabı II. Fransız İhtilali A) Çok uluslu devletlerin dağılacağı III. Otuz Yıl Savaşları B) Sömürgeciliğin tamamıyla sona ereceği gelişmelerinden hangilerinin I. Dünya Savaşı'nın çıkmasında etkili olduğu ileri sürülebilir? C) Uluslararası bir barış örgütünün kurulacağı A) Yalnız I E) Devletlerin sınırlarının hiçbir şekilde değişmeyeceği B) Yalnız II D) I ve II 14 E) I, II ve III İtilaf ve İttifak gruplarının kurulması II. Avusturya-Macaristan veliahdının Saraybosna'da bir Sırplı tarafından öldürülmesi 6. C) I ve II C) Yalnız III E) II ve III D) Sivil savunmanın önem kazanacağı TARİH 11. I. XX. Yüzyılda Osmanlı Devleti İzmir ve civarının Yunanistan'a bırakılması 14. II. İngilizlerin kontrolü altında olan Urfa, Antep, Maraş'ın Fransa'ya bırakılmasına karar verilmesi III. Cemiyet-i Akvam'ın kurulmasının kararlaştırılması Bu bilgiye göz önüne alındığında Almanya ile ilgili olarak, Yukarıda verilen maddelerden hangileri Wilson İlkelerine ters olduğu halde Paris Barış Konferansı'nda alınan kararlar arasında olduğu söylenebilir? A) Yalnız II B) Yalnız III D) I ve III Almanya siyasal birliğini kurduktan sonra Halifenin İslam dünyasındaki nüfuzundan yararlanabilmek için Osmanlı Devleti ile ilişkilerini geliştirmeye önem vermiştir. I. Askeri ve siyasal durumunu güçlendirmeye yönelik çeşitli girişimlerde bulunmuştur. II. Osmanlı Devleti'nin ekonomik gücünden yararlanmayı amaçlamıştır. C) I ve II* III. Kendi çıkarları için Osmanlı Devleti’ndeki Osmanlıcılık politikasını desteklemiştir. E) I, II ve III yargılarından hangilerine ulaşılamaz? A) Yalnız I B) Yalnız II D) I ve II 12. Sen Jermen Antlaşması’nın imzalanmasının sonucunda; Sırbistan, Karadağ, Makedonya ve Bosna ile Hersek toprakları birleştirilerek Yugoslavya Devleti; Çeklerin ve Slovakların yaşadığı topraklar da birleştirilerek Çekoslovakya Devleti kurulmuş ve Macaristan'a da bağımsızlık verilmiştir. 15. E) II ve III Osmanlı Devleti XIX. yüzyıl sonları ile XX. yüzyılın başlarından itibaren Almanya ile siyasal yakınlaşma esasına dayalı bir dış politika izlemiştir. Osmanlı Devleti'nin böyle bir yönelim içinde olması Almanya'nın, I. İngiliz emperyalizmine karşı olma Bu durumun Balkan coğrafyasında, II. Yeni ekonomik nüfuz alanları arama I. III. Üstün bir güce sahip olma Ulusal sorunların büyük ölçüde devam etmesine II. Bölgeler arası göç hareketlerinin yaşanmasına gibi özelliklerinin hangileriyle doğrudan ilgili olduğu ileri sürülebilir? III. Kalıcı bir barış ortamının kesin olarak sağlanmasına A) Yalnız I gelişmelerinden hangilerine ortam hazırladığı ileri sürülebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II D) II ve III C) Yalnız III B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III E) II ve III C) I ve II* E) I, II ve III 16. I. Dünya Savaşı'nda İngiltere'nin, Irak Cephesi'ni açarak ulaşmak istediği amaçlardan bazıları şunlardır: I. Kuzey yönünde ilerleyerek Rusya ile karadan bağlantı kurmak II. Musul - Kerkük petrollerine egemen olmak III. Osmanlı ordularının İran üzerinden ilerleyip Hindistan'ı tehdit etmesini engellemek 13. I. Dünya Savaşı’ndan kısa bir süre sonra İtalya ve Almanya'da da totaliter rejimler egemen olmuştur. Bunlardan hangileri doğrudan "jeopolitik amaç" olarak değerlendirilebilir? Sadece bu bilgiye dayanarak I. Dünya Savaşı'nın, A) Yalnız I I. Barış durumunu destekleyen siyasal akımların giderek ortadan kalkması B) Yalnız II D) I ve II C) Yalnız III E) I, II ve III II. Liberal demokrasinin oldukça yaygınlaşma III. Demokratik anlayışların gelişmesine ortam hazırlanması durumlarından hangilerine neden olduğu ileri sürülemez? A) Yalnız I D) II ve III* B) Yalnız II 1.D 2.C DOĞRU SEÇENEKLER 3.E 4.E 5.D 6.D 7.B 8.B 9.A 10.A 11.C 12.C 13.D 14.E 15.C 16.E C) I ve II E) I, II ve III 15
© Copyright 2024 Paperzz
