ISSN: 1309-0054 E-Ticaret 14 milyar TL’ye ulaştı İnsan Kaynakları Trendleri Araştırması 2014 Sayfa 3 Sayfa 7 Liderlik gelişimi 1. sırada! Ekonomik Görünüm Raporu Yavaşladık! Sayfa 8 EYLÜL - EKİM 2014 www.deloitte.com.tr and transportation decisions Exploring consumers’ mobility choices Global Automotive Consumer Study Çıldırtan 2014 trafik taşınmaya zorluyor Toplamda 19 ülkede 23 bin, Türkiye’de bine yakın kişiyle gerçekleştirilen Deloitte 2014 Otomotiv Sektörü Tüketici Araştırması’na göre Türkiye’deki tüketiciler araç satın alırken en çok ucuzluğa, yakıt verimliliğine ve uygun ödeme koşullarına bakıyor. Y Kuşağının %52’si alternatif motor teknolojileri ile çalışan araçları kullanmayı tercih edeceklerini belirtirken Avrupalı tüketicilere göre bu araçlara daha fazla para ödemeye hazırlar. Sayfa 4-5 En hızlı büyüyen teknoloji şirketleri Türkiye’nin en hızlı büyüyen teknoloji şirketlerine Avrupa ve dünyaya açılma fırsatı sunan ve bu yılki sloganı “Sağlam Bağlantılar ile Güçlenin” olan Deloitte Teknoloji Fast50 Türkiye 2014 Programı’nın sonuçları 30 Ekim’de Deloitte Values House’da düzenlenen ödül töreniyle açıklandı. T ürkiye’de dokuzuncu yılını dolduran programın bu yılki birincisi CordisNetwork oldu. Son beş yılda %4192 büyüme kaydederek birinci olan CordisNetwork şirketini, %4075 büyüme ile Kartaca ve %2125 büyüme ile 3pay | Mikro Ödeme izledi. Türkiye’nin en hızlı büyüyen teknoloji şirketlerinin yarıştığı programda Teknoloji Özel Ödülü’nü Natek Bilişim kazandı. Bunun yanı sıra, büyükler ligi olarak anılan ve 2013 mali yılı süresince gelirleri 50 milyon Euro ve üzeri olan teknoloji şirketlerinin, son beş yıldaki büyüme hızlarına göre kendi aralarında değerlendirildiği ‘Big Stars’ kategorisinde ise Biotekno ve Innova yer aldı. Innova, ayrıca prog- ramın düzenlendiği dokuz yıl boyunca Fast50 listesine girebilme başarısı gösterebilmiş tek şirket oldu. Deloitte Türkiye Ortağı ve Teknoloji, Medya & Telekomünikasyon Endüstrisi Lideri Tolga Yaveroğlu, Deloitte Teknoloji Fast50 Türkiye Programı’nın Türkiye’de dokuz yıldır başarıyla gerçekleştiğini ileterek, “Katılımcı şirketlerin bilinirliğine katkıda bulunmanın yanı sıra yatırımcılara bir referans kaynağı sağlayarak şirketlerin sermayeye erişimini kolaylaştıran bu programı dokuz yıldır sürdürüyor olmaktan memnuniyet duyuyoruz. Bu sene kazanan şirket profiline baktığımızda, daha önceki senelerde olduğu gibi ağırlığın yazılım firmalarında olduğunu görüyoruz; bu şirketler içerisinde özellikle mobil çözümler ve ödeme sistemi hizmetleri sağlayanlar ön plana çıkıyor. Türk şirketleri yabancı şirketlere kıyasla rekabetçilikleri, yaratıcılıkları ve hizmete verdikleri değer ile çok daha hızlı çözüm üretebiliyorlar. Bu sayede de, Fast500 EMEA sıralamasında son 5 senede ikisi birincilik olmak üzere 9 Türk şirketinin ilk 10’da yer almayı başardığını görüyoruz.” dedi. ≥ HAKAN ÖZENEN Doğuda lüks, batıda bİsİklet yüzyılı 4 Deloitte.com ALİ KAMİL uzun Aİle şİrketlerİnde geleceğİ tasarlamak yenilendi! 6 Burcu özçelİk sözer İK’nın gündemİ yetenek yönetİmİ 6 ahmet cangöz Torba’nın İçİnden ne çıktı? 10 hakan erten Veto Hakları Fİnansal Tablolarınızı Etkİler mİ? 11 gül saraçoğlu etİk hattı - neden ve nasıl? 12 Deloitte, Global Risk Yönetimi konusunda Gartner tarafından global lider seçildi G artner tarafından yayınlanan Magic Quadrant for Global Risk Management Consulting Services 2014 başlıklı rapora göre, risk yönetimi piyasalardaki belirsizliklerin işletme performansı üzerine etkilerini azaltabilen uzman danışmanlık hizmetlerinin bir birleşimidir. Yönetim danışmanlığı firmaları birçok risk yönetimi hizmetleri sunmaktadır, ancak Gartner’ın Magic Quadrant’ı bu hizmet- lerin kurumların kurumsal yönetişim hedeflerini ne oranda desteklediğini ve uyum gereklilikleri ile ne derece entegre olabildiğini göz önünde bulundurmaktadır. Rapora göre, “Deloitte pazar koşullarına uyum göstermek konusunda rakiplerinden daha hızlıdır.” Magic Quadrant’a göre, Deloitte diğer altı global risk yönetimi danışmanlığı hizmeti veren firmayı geride bırakarak en üstte konumlanmıştır. D eloitte’un 100’den fazla ülkede başlattığı dijital dönüşüm süreci kapsamında, Deloitte Türkiye olarak internet sitemizi hızla değişen ihtiyaçlar ve dijital eğilimler doğrultusunda yeniden tasarladık. Yeni Deloitte.com, sistemsel ya da görsel bir yenileme olmanın ötesinde, dijital dönüşümün doğasında var olan devinimin, dönüşümün ve yeniliklerin sürekli ve düzenli olarak hayata geçirilmesini sağlayacak dinamik bir platform. Mobil uyumlu ve kullanıcı dostu olan yeni platformda, bizimle çok daha hızlı ve etkin bir şekilde iletişim kurabilecek, endüstri bazında sunduğumuz tüm hizmetlere ve fikir liderliği yayınlarımıza kolayca ulaşabileceksiniz. 2 EYLÜL - EKİM 2014 İNSAN İÇİN Hüseyİn Gürer, Deloitte TÜRKİYE, CEO Yönetim kurulu gündemi olarak siber riskler S on dönemdeki çalışmalar neticesinde artık ‘siber güvenlik’ kavramı hem bireysel hem kurumsal hem de ülke güvenliği açısından kritik öneme kavuşmuştur. Bu nedenle günümüzde siber risklerin, her sektör ve büyüklükteki şirketin risk yönetimi gündeminde üst sıralara tırmanması da doğaldır. Deloitte olarak biz de bu konuyu 4 yıldır odağımızda tutuyoruz. Bağımsız bir araştırma şirketi tarafından dünyanın lider Risk Yönetimi ve Bilgi Güvenliği Danışmanlığı şirketi seçilmemizin ardında da aslında bu konuya verdiğimiz önem yatıyor. Ülkemizde kurumlarımızın küresel yeniliklere ayak uydururken karşı karşıya kaldığı siber tehditler, bu kurumların varlığı için büyük tehlike yaratıyor. Dolayısıyla da yönetim kurulumuza siber riskleri ve şirketimizin bu risklere ne ölçüde hazır olduğunu anlatmamız gerekiyor. tümünü bir siber güvenlik dönüşüm programı olarak ele almak ve uluslararası kabul görmüş en iyi uygulamaların ve standartların şirketlerinde uygulanması konusunda organizasyona destek olmak ilk ve en önemli adım. Şirketlerin bilançolarında gözükmeyen ve ancak değerlemelerde karşımıza çıkan en önemli kıymetlerinden biri hiç kuşkusuz itibarları… Sosyal medya kullanımının yarattığı değişimlerden belki de en önemlisi ise haberlerin yayılma hızı. Bu haberlerin gerçeği nasıl yansıttığı konusunda da kontrolün ne kadar az olduğu göz önüne alınırsa olası bir siber saldırı karşısında şirketlerin yeterli hazırlığa sahip olmaması halinde en hızlı erozyonun itibarda olması ise kaçınılmaz. Bugün gelinen noktada saldırganların amaçları, ekonomik ve politik motivasyonları ve sahip oldukları imkânlar düşünüldüğünde, tecrübeler gösteriyor ki; hiçbir şirket saldırı hedefi olmayacak kadar küçük; hiçbir şirket de, tam anlamıyla güvenli olacak kadar hazırlıklı değil… Öncelikle işe siber ile ilgili tüm değişim programlarından sorumlu ve bir kriz anında anahtar rol oynayacak bir yönetim kurulu üyesini görevlendirmek ile başlıyoruz. Değişim programının amacını tüm çalışanlar ile paylaşıp, iş gereksinimlerinin ön planda olduğu aksiyonları ve gerekli bütçeyi onaylıyoruz. Bu aksiyon planları en değerli varlıklarımızı koruyacak ve öncelikli tehditler ile risklerimizi bertaraf edecek şekilde hazırlanıyor. Tüm bunların çalışanlarımızın desteği olmadan gerçekleşemeyeceği gerçeğinden hareketle şirket çapında kültürel bir değişimi sağlamak için “insana dokunan” birçok değişikliği başlatıyoruz. Son olarak da yönetim kurulunun gündeminde siber risklere düzenli olarak zaman ayırıyoruz. Siber güvenliğin, stratejik bir öncelik olarak ele alınması ise ancak yönetim kurulunun bu konuda yeterli farkındalığa ulaşması ile mümkün. Yönetim kuruluna ve üst yönetime bu süreçte çok önemli bazı görevler düşüyor. Bu görevlerin Hepinize siber risklerin tadınızı kaçırmadığı bir çalışma ortamı diliyorum. Bu dönüşümün öncüsü olurken, yönetim kurulu üyelerinin ve kurula rapor veren tepe yöneticilerin hayatını kolaylaştıracak uyguladığımız birkaç yöntemi sizlerle paylaşmak istiyorum. Bir sonraki sayımızda görüşmek dileğiyle... P 2014 Deloitte Teknoloji Fast50 Türkiye ≥ Programı’nda ilk 10’a giren şirketler Sıra Şirket Büyüme Hızı Sektör 1 CordisNetwork %4192 Yazılım 2 Kartaca %4075 Yazılım 3 3pay | Mikro Ödeme %2125 Internet 4 Luna Bilişim %2125 Bilgisayar 5 Arneca %1737 Yazılım 6 Credowork %1583 Yazılım 7 Uzman Bilişim %1527 Yazılım 8 1001teknoloji %1516 Telekom 9 Buldumbuldum.com %1453 Internet 10 4Play %1245 Yazılım rogramda yer alan firmaların %62’sini yazılım şirketleri oluşturuyor. Diğer firmalar da internet, e-ticaret, dijital medya, telekomünikasyon ekipmanı ve donanım üretimi alanlarında faaliyet gösteriyorlar. Fast50 içerisinde ilk 10’a giren şirketlerin 7’si programda ilk defa bu sene yer alırken, ortalama büyüme oranları %2258 olarak gerçekleşmiştir. Fast50 şirketleri büyüme performanslarının yanında 2013 yılında AR-GE’ye toplam 268 milyon TL kaynak ayırmışlardır. Program katılımcılarını %80 İstanbul, %16 Ankara, geriye kalanlar ise Kocaeli ve İzmir merkezli firmalar oluşturuyor. Teknoloji Fast50 Türkiye 2014 programında sıralamaya giren firmaların CEO’ları ile gerçekleştirilen Fast50 CEO anketinden ortaya çıkan ana bulgular ise şu şekildedir: • Ankete katılan CEO’ların %55’i önümüzdeki 12 ayda ekonominin büyüyeceğine inanırken, %45’i ise aynı kalacağını ya da daralacağını belirtmektedir. Bu CEO’ların kendi şirketlerinin büyüme oranlarına ilişkin duydukları güven seviyelerine de yansımıştır ve 2 senelik artış sonrası güven seviyesi 2013’deki %88 seviyesinden 2014’de %74 seviyesine düşmüştür (son derece güvenli ve oldukça güvenli hissedenler). • CEO’ların çoğu önümüzdeki 12 ayda büyümenin organik büyüme ile sağlanacağını belirtmektedir. • Sağlam bir kurum stratejisine sahip olmak teknoloji şirketlerinin büyümelerine en çok katkı sağlayan faktör olarak 2014 yılında birinci sırayı almış ve CEO’ların %26’sı tarafından belirtilmiştir. • CEO’lar şirketlerinin hızlı büyümesinin yönetilmesi karşısındaki en büyük operasyonel zorluğu kalifiye işgücünün bulunması, işe alınması ve elde tutulması olarak görmektedir. Aynı şekilde her 3 CEO’dan 1’i de yetenek bulunurluğunu büyüme önündeki en büyük tehdit olarak görmektedir. • Son 3 senedir “liderlerin yetiştirilmesi ve sorumluluğun delege edilmesi” CEO’lar için en büyük kişisel zorluk olarak karşımıza çıkmaktadır. • “Digital uygulamalar ve mobilite” ile “analitik ile daha etkin veri kullanımı” farklı sektörlerdeki firmaların önümüzdeki üç senede teknoloji yatırımlarını tetikleyecek en büyük iki trend olarak karşımıza çıkmaktadır. Deloitte Fast50 hakkında: Deloitte’un 1995 yılından beri dünyanın 37 ayrı bölgesinde 3 ayrı program halinde oluşturduğu Teknoloji Fast50 Programı teknoloji, medya ve telekomünikasyon sektörlerinde yer alan şirketlerin son 5 yıldaki net satışlarındaki büyüme oranlarına göre belirleniyor. Deloitte Teknoloji Fast50 Türkiye Programı’nda yer alan şirketler, Avrupa, Ortadoğu ve Afrika’yı kapsayan EMEA Fast500 Programı’na da aday oluyorlar. Daha fazla bilgiye http://fast50.deloitte.com. tr/ adresinden ulaşılabilir. 3 EYLÜL - EKİM 2014 E-Ticaret 14 milyar TL’ye ulaştı B ilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD) tarafından bu yıl ilk kez, Elektronik Ticaret Derneği (ETİD) proje ortaklığı ve Deloitte Türkiye proje yönetimi ile “Türkiye e-Ticaret Pazarı-2013” raporu hazırlandı. Raporun lansmanı için düzenlenen toplantıya TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı M. Kemal Cılız, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı İsmail Yücel, Bankalar Arası Kart Merkezi (BKM) CEO’su Soner Canko, TÜBİSAD Yönetim Kurulu üyesi ve Yeni Medya ve e-Ticaret Komisyonu Başkanı Burak Ertaş, ETİD Başkanı Hakan Orhun ve Deloitte Türkiye Ortağı Tolga Yaveroğlu konuşmacı olarak katıldı. Raporun, Türkiye’de e-ticaret pazarını tanımlayan ve uluslararası standartlara göre ölçümleyerek kategorize eden ilk rapor olması bakımından önemli bir değer taşıdığını vurgulayan TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. M. Kemal Cılız, “Türkiye halen elektronik ticarette arzu edilen seviyede değil, ancak inanılmaz bir büyüme potansiyeline sahip. E-ticaretin gelişimi için sağlıklı bir hukuki zemine ihtiyaç var. ‘Kişisel verilerin korunması’ ve ‘Elektronik ticaret’ kanunlarının bir an evvel yasalaşması ve tüketicinin korunması kanununun ikincil düzenlemelerinin sektörün gelişimine yönelik yapılanması çok önemli olacaktır.” dedi. Proje danışmanı olan Deloitte Türkiye’nin Ortağı Tolga Yaveroğlu; “2013 yılı için yaklaşık 14.0 milyar TL’lik bir e-ticaret hacmi hesapladığımız çalışmamıza, hem ziyaret sayıları, ortalama sepet büyüklükleri ve dönüşüm oranları gibi girdiler, hem de sektör temsilcileri ve dernekleri ile yaptığımız görüşmeler yön verdi. TÜBİSAD, ETİD ve ComScore ile birlikte, başladığımız bu çalışmayı önümüzdeki yıllarda da tekrarlayarak, hem perakende tarafında hem de genel e-ticaret sektöründeki gelişmeleri ilgili bütün kurum ve kuruluşlarla paylaşmayı planlıyoruz” dedi. Tanımlar e-Ticaret: Bilgisayar, tablet veya cep telefonu gibi mobil cihazlar aracılığıyla internet üzerinden yapılan işlemler “Online” olarak adlandırılmaktadır. Ürün ya da servis siparişi online kanaldan verilen, teslimatı online (çevrimiçi), ya da çevrimdışı (elden, kargo aracılığı vb online olmayan teslimatlar) olan, ödemesi online kanaldan ya da çevrimdışı (kapıda ödeme, havale, eft vb) yapılabilen alışveriş Çok Kanallı: Hem internet üzerinden hem de fiziksel mağazadan satış yapanlar Sadece online: Fiziksel mağazası olmayıp sadece internet üzerinden satış yapanlar Pazar yeri: Alıcı ve satıcıların web sitesi üzerinden iletişimde bulunmalarını ve işlem yapmalarını sağlayan siteler Özel Alışveriş: Üyelik sisteminin geçerli olduğu ve üyelerine özel olarak kampanyalar düzenleyerek indirimli satış yapan siteler Çok Kategorili: Çeşitli ürün ve hizmet veren siteler Dikey: Belli ürünü veya hizmeti veren siteler E-Ticaret Pazar Büyüklüğü - Kategoriler E-ticaret Milyar TL (2013) pazar büyüklüğü 2013 (milyar TL) E-ticaret küresel karşılaştırma E-Ticaret Küresel Karşılaştırma (2013)2013 Ülke Online Perakende / Toplam Perakende İngiltere Gelişmiş Ülkeler ABD Almanya Fransa Ortalama %5,5 Internet Penetrasyonu* Online Alışveriş Yapanlar Kişi Başı Gelir USD 000 (SGP) Nüfus (mn) Online - Pazaryeri 10,4% 87% 85% 37 64 7,4% 81% 72% 53 316 6,0% 84% 79% 40 81 5,5% 83% 75% 36 64 Online - Bahis 1,6 1,4 Online – Çok Kategorili 1,3 Japonya 4,2% 79% 77% 37 127 Online – Özel Al ışveriş 3,1% 72% 55% 30 47 Çok Kanall ı – Elektronik İtalya 1,8% 58% 44% 30 60 Çin 5,6% 42% 44% 10 1.361 5,3% 65% 30% 21 39 0,7 Gelişmekte Olan Ülkeler 1,7 İspanya Polonya Brezilya Ortalama %3,5 4,3 Çok Kanall ı – Ulaşım & Konaklama 3,1% 49% 34% 12 198 Rusya 2,8% 53% 38% 18 143 Hindistan 0,7% 12% 23% 4 1.243 Türkiye 1,3% 49% 24% 15 76 0,6 0,5 1,0 Online – Ulaşım & Konaklama Online – Dikey Çok Kanall ı – Giyim & Ayakkab ı 0,3 Çok Kanallı – Ev & Dekorasyon 0,1 Çok Kanallı – Eğlence & Kültür Kaynak: EIU, emarketer, Euromonitor,, IMF, ITU ve TUIK; veriler genel olarak 2013 yılına aittir, internet penetrasyonu rakamları 2012 yılı içindir (Türkiye -2013) Türkiye’nin online perakende / toplam perakende oranı bu çalışma kapsamında hesaplanan perakende ticaretin toplam perakende sektörü büyüklüğüne bölünmesiyle hesaplanmıştır. 0,5 Çok Kanall ı – Diğer Alt kalemler toplamı, yuvarlamalardan dolayı genel toplam ile f arklılık gösterebilir. 4 EYLÜL - EKİM 2014 Doğuda lüks, batıda bisiklet yüzyılı Otomobil satın almanın tercih haritası çıktı Çıldırtan trafik taşınmaya zorluyor T oplamda 19 ülkede 23 bin kişiyle gerçekleştirilen Deloitte 2014 Otomotiv Sektörü Tüketici Araştırması Türkiye’deki müşteri deneyimi ile nihai satın alma kararını etkileyen faktörleri masaya yatırıyor. Hakan Özenen, KÖŞE YAZARI, hABERTÜRK M eğer otomobilin en ihtişamlı dönemi geçen yüzyılda yaşanmış ve bitmiş. En güzel tasarımlar, en usta yarışçılar, en büyük otomobil filmleri, hepsi 20. yüzyılda kalmış. Yeni yüzyılla birlikte her ne kadar otomobil teknolojisi gibi sunulsa da, asıl gelişme elektronikte yaşandı, yaşanıyor, öyle görünüyor ki yaşanmaya da devam edecek. Geçen yüzyılın çocukları babalarının otomobillerini aşırma planları yaparken, yeni çocuklar sürücü belgesi bile almaya tenezzül etmiyor. Bir sürücü belgesi edinip de otomobil sahibi olmaya karar verenler ise, akıllı telefonlarına uygun olanları tercih ediyor. Araştırmalar gösteriyor ki, yeni binyılın gençliği başka bir hayat istiyor, otomobil sahibi olmak yerine, otomobili ihtiyacı kadar kullanmayı seçiyor. Ebeveynlerinin aksine yeni şehirli gençler, daha küçük bir gelirle daha rahat bir hayat sürdürülebileceğini düşünüyor ve hayatlarına otomobili sokma konusunda temkinli davranıyorlar. Belki ülkemizde henüz gelişmiş batı ülkelerindeki gibi bir ‘salgın’ haline gelmedi ama otomobil devlerine ‘acil önlemler’ düşündüren bu yeni eğilim batı ülkelerini büyük ölçüde etkisi altına almış durumda. Bu bir anlamda çevreci hareketlerin, batıda endüstriye karşı üç kuşaktır sürdürdüğü mücadelenin de kazanıldığı anlamına geliyor. Giderek daha fazla zenginleşen standart donanımlara, neredeyse sürücüye ihtiyaç duymadan yol almayı sağlayan teknolojilere rağmen otomobil satışlarının batı ülkelerinde düşüp, Rusya, Çin, Hindistan, Brezilya ve Türkiye’de artması başka neyle açıklanabilir ki? Batılı yeni kuşaklar toplu taşımayı tercih ediyor, bisiklete biniyor ve otomobil sahibi olmak yerine araç paylaşımını tercih ediyor. Bunu sadece kentlerin bu yeni hayata uygun olarak tasarlanmış olması değil, yeni kuşakların da buna hazır olarak yetiştirilmiş olması sayesinde yapabiliyorlar. Tabi bu ülkelerde 1.000 kişiye düşen otomobil sayısının artık 500 adetler seviyesine ulaşmış olduğu gerçeğini de unutmamak gerekiyor. YENİ HEDEF KADIN SÜRÜCÜLER İçinde Türkiye’nin de bulunduğu yeni ve büyüyen pazarlarda ise durum çok farklı. Gençler para kazanmaya başladıkları ilk aydan itibaren bir otomobil sahibi olmak istiyor. Bu yeni kitle içinde en dikkat çekici cazip müşteriler bir süredir kadın sürücüler. Evden çıkıp büyük bir hızla iş hayatına ve sosyal hayata katılan kadınlar, otomobil markalarının da dikkatini çektiler. Trafiğe görece daha geç katılan gelişmekte olan ülkelerin büyük şehirli kadınlarının en dikkat çekici özellikleri ise, toplu taşımaya hiç sıcak bakmamaları (Sadece İstanbul’daki yerleşim ve çalışma alanlarının mesafesi bu isteksizliği anlamaya yeter) ve araçlarını ne kiralamak ne de paylaşmak istemeleri. Öte yandan çok değil 40 yıl önce Çin bir bisiklet ülkesiydi. Oysa bugün dünyada en çok lüks araç orada satılıyor. Türkiye’de ise sürekli artan ve artık neredeyse otomobilin fiyatının bir buçuk katına çıkan vergilerden hiç etkilenmeyen ve sürekli büyüyen tek segment Avrupa’dan ithal edilen lüks araçların bulunduğu segment. Avrupa yollarındaki pek çok bisikletin menşei ise kolayca tahmin edilebileceği gibi Çin. Ünlü otomobil tasarımcısı Patrick Le Quement bir keresinde şöyle demişti: “Biz planlar ve müşterilerimize, onlar istemiş de yapmışız gibi satarız.” Öyle oluyor sahiden. Deloitte Türkiye Üretim Endüstrisi Lideri Gaye Şentürk konuyla ilgili şu değerlendirmede bulundu, “Tüketiciler araç kullanmayı her ne kadar seviyor olsa da araçların toplam maliyetleri satın alım davranışlarını etkiliyor. Araç üreticileri bu doğrultuda daha uzun yol gidebilen, daha dayanıklı, yakıt verimliliği daha yüksek, bakım maliyetleri daha düşük yani toplam maliyeti azaltan modeller geliştirse de, halen tüketicilerin ulaşım alanındaki beklentilerine cevap verebilmek ve satın alımlarını sağlamak için gelişim fırsatları bulunuyor. Toplam maliyetin yanı sıra konfor da tüketicilerin satın alım süreçlerini ve araç almaları durumunda hangi markadan alacakları kararını etkiliyor. Bu sebeple, araç üreticileri ürüne odaklanmanın yanı sıra aynı derecede sunacakları yaratıcı ve hayatı kolaylaştıran hizmetlerle her noktada müşteri deneyimini geliştirmeye de odaklanmalılar. Araç paylaşımı, geliştirilmiş toplu taşıma yöntemleri gibi alternatif ulaşım seçeneklerinin doğması araç üreticileri için rekabet ortamını çeşitlendirirken, geleneksel iş modellerinin dışındaki fırsatları dikkate alan yeni işbirliklerine ve iş yapış şekillerine açık olan üreticiler diğerlerine göre bir adım önde olacak.” Araç satın almayı ucuzluk, yakıt verimliliği ve uygun ödeme koşulları etkiliyor Türkiye’den, farklı yaş gruplarından 979 tüketicinin katıldığı araştırmaya göre Türkiye’deki tüketicilerin %85’i gelecek 5 yıl içinde bir araç satın almak ya da kiralamak istediklerini belirtirken, bu oran AB ülkelerinde %73’te kalıyor. Satın alma kararını en çok etkileyen ilk üç madde ise daha ucuz araçlar, yüksek yakıt verimliliği ve uygun ödeme koşulları. Bu süreç içerisinde ise araç almayı ya da kiralamayı hiç düşünmeyen kişilerin oranı Türkiye’de %6 iken, AB ülkelerinde % 15,7 olarak karşımıza çıkıyor. Hâlihazırda araç sahibi olmayan Y Kuşağı istekli olsalar da araç sahibi olmamalarının en önemli ilk üç nedeni olarak; yürüyerek ya da toplu taşıma ile yaşam tarzı ihtiyaçlarının karşılanabilmesini, satın alım maliyetinin uygun olmamasını ve operasyonel/bakım maliyetlerinin yüksek olmasını gösteriyor. Diğer kuşakların araç satın almamadaki ilk 3 nedeni arasında ise maliyetin uygun olmaması, yürüyerek ya da toplu taşıma ile ulaşıma ek olarak operasyonel/bakım maliyetleri yerine trafik sıkışıklığı öne çıkıyor. Daha ucuz Yakıt verimliliği daha yüksek Daha uygun ödeme koşulları + Araç satın alımı 5 EYLÜL - EKİM 2014 Deloitte raporuna göre Türkiye’deki tüketiciler araç satın alırken en çok ucuzluğa, yakıt verimliliğine ve uygun ödeme koşullarına bakıyor. Y Kuşağının %52’si alternatif motor teknolojileri ile çalışan araçları kullanmayı tercih edeceklerini belirtirken Avrupalı tüketicilere göre bu araçlara daha fazla para ödemeye hazırlar. Ayrıca çarpışmayan araçlar gibi güvenlikle ilgili teknolojilere kokpit teknolojilerinden daha fazla ilgi gösteren tüketici için müşteri deneyimi ve servis de satın alım kararında oldukça etkili. 38 yaş üzeri kullanıcı alternatif teknolojiyle çalışan araçlara daha sıcak bakıyor Önümüzdeki 5 sene içinde Y Kuşağının yarı- taya çıkıyor. Türkiye’de tüketiciler alternatif yakıt kullanan motorları tercih eden araç kullanıcılarının ödüllendirilmesi (Y Kuşağı %59, diğer kuşaklar %70) ve üreticilerin de bu araçları üretmeleri için devlet tarafından teşvik edilmeleri (Y Kuşağı %62, diğer kuşaklar %71) gerektiğini düşünüyor. Tüketici araç satın alırken aile ve arkadaş sözüne güveniyor Türkiye’de bulunan tüketicilerin çoğunluğu bir araç satın almadan önce ortalama 10 saatlik bir araştırma yapıyor ve %90’ından fazlası bu süreçte 3 veya daha fazla markayı değerlendiriyor. Satın alma kararına ise en çok yardımcı olanlar aile bireyleri ve arkadaşlar (%67) oluyor. Onu, %57 oranıyla üretici firma web siteleri izliyor. Bu oran Avrupalı tüketicilerde ise %36 gibi düşük bir seviyede bulunuyor. Satın alma kararını etkileyen diğer faktörler arasında bağımsız sitelerdeki araç değerlendirmeleri (%54), haberler ve medya değerlendirmeleri (%52), bayideki satış personeli (%43) ve sosyal ağ siteleri (%36) de bulunuyor. Türkler alternatif motorlu teknoloji ile çalışan araçlar için ödemeye Avrupalıdan daha istekli Her 4 kişiden 3’ü alternatif teknolojilere benzin ve dizel ile çalışan araçlardan daha fazla ödemeye hazır olduklarını belirtirken, daha fazla ödeyeceğini söyleyen her 2 kişiden 1’i bu farkın da 2.000 dolar ve üzeri olacağını ifade ediyor. Avrupa’da ise bu oran Türkiye’nin gerisinde seyrediyor ve sadece her 3 kişiden 2’si daha fazla ödemeye hazır olduklarını belirtiyor. Ancak tüketiciler alternatif motor teknolojileri için daha fazla ödemeye hazır olduklarını belirtseler de, çevre duyarlılığından ziyade maliyet halen bu kararlarında en önemli etken olarak or- En çok çarpışmayan araçların faydası olacağına inanılıyor Araştırmada tüketiciler, kolay park etme, araç içi destek sistemleri gibi kokpit teknolojiler yerine; yoldaki diğer araçların varlığını fark ederek çarpışmaları engelleyen, kendilerini güvende ve emniyetli hissetmelerini sağlayan, tehlikeli sürüşler yapmalarına engel olan, hız limitini aştıklarında kendilerini uyaracak teknolojileri daha çok faydalı bulduklarını ifade ediyor. Kullanıcıların %65 – 75’i çarpışmayan araçların en büyük fayda sağlayacağını belirtirken, % 59-67’si tam sürücüsüz araç kullanımına sıcak bakıyor. Emniyetle ilgili teknolojilerden önemli derecede fayda beklediklerini belirten katılımcıların %’si Y Kuşağı Diğer kuşaklar 2014 Araştırmaya katılan her 2 tüketiciden birinin, trafikte geçirdiği zamanı azaltmak için iş yerine yakın bir yere taşınmak isteyebileceği belirtiliyor. 38 yaş ve üzeri her 3 tüketiciden 2’si ise her türlü ihtiyacını yürüme mesafesinde karşılayabileceği bir çevrede yaşamayı tercih ediyor. Y kuşağının %41’i, diğer kuşakların ise %47’si, araç paylaşımı gibi servislerden yararlanmaya hazır olduğunu dile getiriyor. Ancak Y kuşağının %38’i, diğer kuşakların ise %34’ü araç paylaşımı konusunda yine de güvenlik, emniyet ya da gizlilik konularından ötürü endişe duyabileceklerini belirtiyor. Araştırmada ilgi çeken bir diğer nokta ise Türkiye’de her 3 kişiden 2’si akıllı telefon ile ulaşım planlaması yapmak isterken, bu oranın Avrupa’da (her 3 kişiden 1’i) bir hayli düşük kalmasıdır. sından fazlası (%52) alternatif motor teknolojileri ile çalışan araçları kullanmayı tercih edeceklerini belirtirken, 38 yaş üzeri kullanıcılarda bu oran %64’e çıkıyor. Söz konusu alternatif motor teknolojileri arasında ise hibrid, fişli hibrid ve akülü elektrikli araçlar öne çıkıyor. Global Automotive Consumer Study Exploring consumers’ mobility choices and transportation decisions Her 2 tüketiciden 1’i trafik çekmektense evini taşımayı tercih ediyor Her üç kişiden en az 2’si servisin çok önemli olduğunu düşünüyor Servis paketlerinin maliyet ve kalitesi ise 38 yaş altı kullanıcıların en az 70’i için önem arz ediyor. Tüketicilerin %42’si hayatlarını daha kolaylaştıracak servisler için daha fazla ödemeye hazırken Avrupa’da bu oran %33, Amerika’da ise %44’dür. Ürünün yanı sıra müşteri deneyiminin geliştirilmesi de kritik %82 %77 %84 %74 Yoldaki diğer araçların varlığını fark eden teknolojiler Kendilerini güvende ve emniyette hissetmelerini sağlayacak teknolojiler %79 %72 Hız limitini aştıklarında kendilerini uyaracak teknolojiler %74 %70 Daha emniyetli kullanan bir sürücü olmalarına destek olan teknolojiler Kokpit teknolojilerinden önemli derecede fayda beklediklerini belirten katılımcıların %’si Her 10 tüketiciden 8’i satın alma sürecinin oldukça etkin olmasını istiyor. Burada da üreticiler tarafından bilgi alma, test sürüşü, evrak ve tescil işlemleri, finansman süreçleri ve basit bakım hizmetleri gibi süreçlerin çok daha hızlı ve etkin yapılmasını sağlayacak şekilde süreçlerin geliştirilmesi ve müşterilere kolaylık ve konfor sağlayacak hizmetler sunulması önem taşıyor. Tüketici beklentileri iş modellerini şekillendirecek %78 %72 İşleri kolaylaştıran ya da kolay yapılmasını sağlayan özellikler (ör: park etme desteği, koşullara uyum sağlayan hız sabitleme sistemi) %67 %69 Günlük aktiviteleri yönetmelerine destek olan araç içi teknolojiler %74 %69 Araç satın alındıktan sonra daha kolay özelleştirmeye olanak sağlayan teknolojiler %68 %67 Aracın gösterge paneli arayüzünden akıllı telefona bağlanarak akıllı telefonun tüm uygulamalarından faydalanabilmeyi sağlayan özellikler Tüketiciler araç kullanmayı her ne kadar seviyor olsa da, araçların toplam maliyetlerinin satın alım önünde en büyük engel olması araç paylaşımı, geliştirilmiş toplu taşıma yöntemleri gibi alternatif ulaşım seçeneklerine de tüketicilerin sıcak bakmasına yol açacak. Bu da, araç üreticileri için rekabet ortamının çeşitlenmesi anlamına geliyor. Bu sebeple, geleneksel iş modellerinin dışındaki fırsatları da dikkate alarak yeni işbirlikleri ve iş yapış şekillerine açık olan üreticiler diğerlerine göre bir adım önde olacak. 6 EYLÜL - EKİM 2014 Aile şirketlerinde K urucu aile büyüğünün girişimciliği ve önderliği ile başlayan aile şirketlerinin her biri başlangıç ve gelişme dönemleri ile birer başarı öyküsünü ifade eder. Ancak bu öykünün konusu olan kurumsal varlığın nesilden nesile devam eden bir şirkete dönüşme süreci ise bazen başarısızlık öyküleri ile anılabiliyor. Bu nedenle nesiller arası geçiş süreci, aile şirketlerinin sürdürülebilirliği için yönetilmesi gereken öncelikli konulardan birini oluşturuyor. Bugün sahibi, hissedarı olduğunuz şirkete bakınca onun herhangi bir insan ömründen daha uzun bir gelecek vaat ettiğini düşünüyorsanız bu yazımızı okumalısınız. için ise, yöneticilikten yönlendiricilik rolüne geçişin gerekli olduğunu belirtebiliriz. Çünkü girişimci enerjisini tecrübesiyle yönlendiriciliğe sevk etmesi ve bu enerji ve tecrübenin sinerjisini kuruma aktarması gerekiyor. Burada kurucu aile büyüğü veya aile üyeleri için bir başka fırsat yatıyor. İyi bir iş adamı olmanın yanı sıra, sosyal bir insan olma fırsatı da doğuyor. Bir yandan şirketinizi kurumsallaştırırken öte yandan açığa çıkan zamanınızı ve enerjinizi sosyal sorumluluk projelerine yönlendirme imkânına sahip oluyorsunuz. Kurucu aile büyüğü olarak sizi başarılı iş adamı yapan girişimciliğinizin yanı sıra, sizi sosyal insan yapacak sivil girişimcilik fırsatını da göz ardı etmemeniz gerekiyor. Belki şirketi kendiniz yarattınız ve kurdunuz, belki de başka birinin kurmuş olduğu bir kuruma liderlik ediyorsunuz. İşle ilişkiniz nedir? Ya da bundan iki yıl, beş yıl, 10 yıl, 20 yıl sonra işle ilişkiniz ne olacak? Siz çalışmayı bıraktığınız zaman, işinize ne olacak? Bu soruların cevaplarını merak edip sorguluyor musunuz? Bir diğer ifadeyle geride ne bırakmak istiyorsunuz? Bu süreçte başarının sırrı doğru soruları sorup, mevcut durumu sorgulamak, geleceği tasarlamaktır.Şirketinizin yarını için hazırlanmak yalnızca mevcut durumu korumak değildir. Pek çok şirket büyüme amacındadır. Gelecek planlaması stratejik planlamanın bir parçası olmalıdır, alternatifi değil. Şirketinizin gerçek değerini, bu değeri artırmanın yolunu ve ileride bununla ne yapmak istediğinizi bilirseniz, işinizin değeri için bir strateji oluşturmaya başlayabilirsiniz. Beş ya da 50 yıl sonra, aile şirketinizin yönetiminin başkasına geçmesi kaçınılmaz olduğu halde, beş yıl içinde emekli olmayı planlayan aile şirketi sahiplerinin çoğu şirketlerin gelecekleri için cevaplandırılması gereken bu ve benzeri birçok sorunun cevabını merak edip sorgulamamışlardır. Nesiller, çocuklar ile devam etmeyebilir ama aile şirketinizin marka değeri doğru yönetim ilkeleriyle daha sonraki kuşaklara aktarılabilir. Aile şirketlerinde kurumsallık, sadece babadan evlada geçerek devam eden bir konu olarak görülmemelidir. Bu nedenle fiziksel ve entelektüel enerjisi mevcutken kurucu aile büyüğünün şirketini kurumsallaştırmasının ne kadar önemli olduğunu ifade edebiliriz. Bunu başarabilmesi Şirketinizin geleceği için stratejik yol haritanızı oluşturmanın temel adımları nelerdir? Bu sorunun cevabı için tecrübe edilmiş tavsiyelerimizi aşağıda belirtilen başlıklarda ifade edebiliriz. 1. Kendiniz için halefiyet planı; eğer hazırda bir halefiyet planınız varsa, bir adım öndesiniz demektir. Ancak bu adımda kritik olan halefiyet planınızın sabit varsayımlar üzerine mi kurulu olduğudur. Halefiyet planınız, her şeyin beklentileriniz doğrultusunda, beklediğiniz zamanda geleceği tasarlamak Alİ Kamİl UZUN, Deloitte TÜrkİye, Yönetİm Kurulu Danışmanı ve biçimde olacağı üzerine mi kuruludur? Yoksa koşullara göre değişim gösterebilir mi? Bu kritik sorular çerçevesinde halefiyet planınızı gözden geçirmeniz, seçenekleri değerlendirmeniz gerekir. 2. Yönetim için halefiyet planı; yalnızca kendiniz için değil, diğer kilit noktalardaki yönetici pozisyonları için de belirlediğiniz halefler var mı? Bu adaylar kendilerini neyin beklediğini biliyorlar mı? Buna hazırlar mı? Halefler yalnızca aile üyelerinden mi seçildi? Kan bağının dışında başka özelliklere de ihtiyaçları var mı? Diğer çalışanlar sizden sonra gelecek yeni yöneticileri kabullenmeye hazır mı? Tüm şirket sahipleri iş yaparken farklı çıkarları dengede tutmanın gerekli olduğunu bilir. Şirketi yeni yönetime devrederken de farklı paydaşlar arasındaki dengeyi korumak son derece önemlidir. Aksi takdirde devamlılığa kesin gözüyle bakmak ve bunu garanti kabul etmek, yanıltıcı olacaktır. 3. Ayrılma stratejiniz; yani ceketinizi ve şapkanızı alıp gitmek mi? Aslında rolünüzü değiştirmenin birden fazla yolu var ve tercih ettiğiniz yol, şirketin nasıl ilerleyeceği konusunda büyük bir fark yaratabilir. Şirketinizin gelecek kuşağı için plan yapmak önemli ve karmaşık bir iştir. Bu iş, geniş bir perspektiften farklı odakların beklentileri göz önüne alınarak yapılırsa, şirkete büyük faydalar sağlar. Bir şirketi devretmenin çeşitli yolları vardır. Sizin için hangisi uygundur? Sizin şirket profiliniz, pazarınız ve diğer faktörler bu seçenekleri nasıl belirlemektedir? Şirketi aile içinde mi tutacaksınız? Yoksa halka mı arz edeceksiniz ya da yeni ortaklar mı alacaksınız? Çalışanlara mı devredeceksiniz? İK’nın gündemi: Yetenek Yönetimi G ünümüzde insan kaynaklarının en önemli gündemi yetenek yönetimi. Şirketler en iyileri bulmak ve elde tutmak için birbirleriyle yarışıyorlar. İnsan kaynakları departmanları yetenek yönetimi departmanı gibi konumlanıyor. Yeteneği bulmak ayrı dert elde tutmak ayrı, hele de söz konusu Y kuşağıysa. Artık gençler, ”ne iş olsa yaparım, yeter ki iş bulayım” mantığında değiller, şirketi seçerken kariyer planlarına, iş-özel yaşam dengesine, esnek çalışma saatlerine, yurtdışı kariyer planlarına ve o şirkette kendilerini nasıl geliştirebileceklerine bakıyorlar. Ve işe girdikten sonra da eğer bekledikleri gibi bir kariyer planı yoksa, esnek çalışma sözde kalmışsa, tutarsız ücret politikaları varsa, işi bilmeyen kişiler tarafından yönetiliyorlarsa, şirket kararlarında söz sahibi değillerse, takdir edilmiyorlarsa, yaratıcılıkları öldürülüyorsa, fikirleri alınmıyorsa hiç düşünmeden o işi terk ediyorlar. 2025 yılı itibarıyla, küresel işgücünün yüzde 75’ini Y kuşağının oluşturması bekleniyor. İnsan kaynakları süreçlerini Y kuşağına göre konumlandırmayan şirketler başarısız olmaya mahkumlar. Yetenekleri liderlik pozisyonlarına en iyi şekilde hazırlamak, küresel etkinliklere sahip, çalışanlara ilham veren liderler yetiştirmek, şirketlerin geleceğini belirleyecek. Pek çok şirkette liderlik gelişim programları, mentorluk uygulamaları, koçluk uygulamaları var. Halefiyet planınız ve stratejileriniz için atmanız gereken adımlar olarak; halefiyet planı hedeflerinizin açık, ölçülebilir, ulaşılabilir, iddialı ve birbiriyle tutarlı (aynı zamanda şirketinizin uzun vadeli vizyonuna ulaşmanızı sağlayacak şekilde) olmasına özen göstermelisiniz. Şirketinizin değerini göz ardı etmeden hangi kararlarınızın uzun vadede büyümeyi ve düşündüğünüz emeklilik planını teşvik edeceğini düşünmelisiniz. Halefiyet planında yol almanızı sağlayacağına inandığınız ve şirketiniz, aileniz ve kilit yöneticileriniz için tavsiyelerine güvendiğiniz danışmanlarınızın da bulunması sürecin yönetilmesinde işinizi kolaylaştıracaktır. Şirketiniz yönetim kuruluna dışarıdan danışman olarak katılacak bu kişilerin kendi tecrübelerini kullanarak verecekleri tavsiyeleri, bağımsız kimlikleri ile haleflik planlamasında adaylar arasından uygun kişilerin seçilmesi, seçilen adaylara mentorluk yapılması gibi uygulamanın etkili bir şekilde yönetilmesinde önemli rolleri olacaktır. Seçilecek bu kişilerin bilgili, tecrübeli kişiler olmasına dikkat etmelisiniz. Esnek olun. Şartlar değiştikçe planlarınız da değişebilir. Planlarınızı sık sık yeniden gözden geçiriniz. Girişimci önderliğinizle yarattığınız şirketinizi, işinize olan sevginizi, bilgi ve deneyim birikimlerinizi, gelecek nesillere aktarmanın dünya gözüyle mutluluğunu ve gururunu yaşamak, isminizin ve markanızın nesilden nesile devamının güvencesi olacaktır. Bir diğer konu da insan kaynakları departmanlarının uzmanlıklara bölünmesi. Bordrolama, özlük işleri, seçme yerleştirme, yetenek yönetimi birçok şirkette ayrı ayrı konumlandırılıyor. Bu sayede herkes kendi alanına odaklanabilecek, İK hem daha yalın hem de daha stratejik bir ortak olabilecek. sıl mı? Araştırma ve İK şirketi Bersin’in kurucusu Josh Bersin, çalıştıkları büyük ölçekli bir finans şirketinden örnek veriyor. Bu şirket, yıllarca iyi okullarda okumuş çalışanlarının daha başarılı olduğuna inanmış ve işe alım, terfi süreçlerini de bu akademik başarıya göre belirlemiş. Fakat birkaç yıl önce, analistlerinden birinin satış performansı ve turnover üzerine yaptığı bir istatistik bu algıyı yıkmış. Satış performansı yüksek kişilerin ortak özellikleri; bu kişilerin daha önce emlak ve oto satışı işinde bulunmaları, bir önceki işlerinde başarı elde etmeleri, okudukları okulları hiç terk etmemeleri imiş. Meğer mezun olunan okulların, hangi derece ile mezun olunduğunun ve referansların başarı ile hiçbir bağı yokmuş. Bu da gelecekte işe alım kriterlerinin değişeceğinin bir kanıtı. Tabii insan kaynakları departmanları da stratejik bir ortak olabilmek için kendini yenilemeli. İK çalışanları analitik yeteneği gelişmiş, finans bilgisi olan, şirket ve sektör hakkında bilgi sahibi olan kişilerden oluşmalı ki şirket yönetiminde söz sahibi olabilsinler. Zaten büyük verinin (big data) insan kaynaklarında kullanımı da bunu gerektirecek. Büyük veri analizleri ile insan kaynakları, çalışanların işten ayrılma riski, hangi pozisyona, hangi yeteneklere sahip çalışan alınacağı, kime nasıl eğitim verileceği, eğitimin geri dönüşünün ne olacağı gibi konulara yanıt verebilir hale gelecek. İşe alım kriterleri ve performans yönetimi sistemleri baştan sona değişecek. Na- Aynı durum performans yönetimi için de geçerli. Bugün kurumlar, yıllardır uygulanan performans yönetim sistemlerinin başarısız olduğunu düşünüyorlar. Deloitte’un raporu da bunu doğruluyor. Katılımcıların yüzde 58’i mevcut uygulamaları zaman kaybı olarak görmüşler. Bu noktada koçluk ve mentorluk uygulamaları öne çıkıyor ama tabii doğru bir şekilde yapılırsa. Geleceğin insan kaynakları departmanlarının baştan sona değişeceği kesin. Mevcut işe alım kriterlerinin ve performans sistemlerinin geçersiz olduğunun anlaşılması, mentorluk ve koçluğun ön plana çıkması ve tabii ki İK’nın gündeminin liderlik ve yetenek yönetimi olması, bu değişimi şekillendirecek. Ama ne kadarı geleceğin liderini yetiştirmeye odaklı tartışılır, çünkü pek çok uygulama sırf ‘trend’ olduğu için, yapılmış olmak için yapılıyor. Deloitte’un araştırmasına göre de şirketler kendilerini lider yetiştirme konusunda yetersiz görmüşler (Katılımcıların sadece yüzde 13’ü çalıştıkları kurumun bu konuda mükemmel bir iş çıkardığını düşündüklerini belirtmişler.). Burcu ÖZÇELİK SÖZER, KÖŞE YAZARI, Hürrİyet Halefiyet planınızı uygulamak için doğru zaman nedir? Emekli olunca tamamen çekilecek misiniz? Yoksa kısmen bir rol oynayacak mısınız? İK uzmanlaşıyor 7 EYLÜL - EKİM 2014 İnsan Kaynakları Trendleri Araştırması 2014 Liderlik gelişimi 1. sırada! Her yıl Deloitte tarafından dünyanın çeşitli ülkelerinde gerçekleştirilen İnsan Kaynakları Trendleri Araştırmasına göre 2014 yılı için liderlik gelişimi birinci sırada olmak üzere çalışanları elde tutma ve bağlılık ve İK fonksiyonu yetkinliklerinin geliştirilmesi konuları kurumların öncelik listesinde ilk 3’de yer alıyor. Diğer yandan tüm trendler bazında katılımcıların %36’sı kurumlarının trendler karşısındaki hazırlık seviyesini yeterli görmüyor. D eloitte İnsan Kaynakları Trendleri araştırmasını yayınladı. 94 ülkede 2 bin 500’den fazla iş ve İK liderinin katılımıyla yapılan araştırma, 12 İK trendini ortaya koyuyor. Araştırma dünyanın farklı noktalarındaki yönetici ve İK profesyonellerinin önceliklerini ve trendlere karşı ne kadar hazırlıklı olduklarını daha iyi anlayarak, liderlere yetenek ve İK gündemlerini daha ileriye taşımaları için öngörüler sunuyor. Buna göre, yöneticilerin karşı karşıya olduğu yetenek ve liderlik konularının taşıdığı önem ile çalıştıkları kurumların bu konulardaki hazırlık seviyeleri arasında ciddi bir uçurum söz konusu. Deloitte Danışmanlık Bölümü Sorumlu Ortağı Tolga Yaveroğlu konu ile ilgili olarak “Küreselleşme, dijitalleşme ve ekonomik gelişimler iş yapış şekillerini kökten değiştiriyor. Organizasyonların bu değişime hızlı uyum sağlayabilmelerinde ve dönüşümlerinde insan kaynağı (İK) ve yetenek olgusu büyük önem taşıyor. Farklı kuşakları içinde barındıran ve beklentileri farklılaşan 21. yüzyılın işgücünün kurumlara çekilmesi ve ilgilerinin sürdürülebilmesi için liderlik, çalışanları elde tutma ve çalışan bağlılığını sağlama başta olmak üzere öğrenme ve gelişim, performans yönetimi gibi insan kaynakları süreçlerinin de çok daha yenilikçi, dönüşümcü ve veriye dayalı olarak yapılandırılması kritik önem taşıyor. Ancak anket sonuçlarına bakıldığında İK ekiplerinin bu konulardaki hazırlık seviyeleri konusunda yöneticilerin tereddütte oldukları ortaya çıkıyor. Bu nedenle de, kurumlar için bu yenilikçi programları hayata geçirebilecek becerilere sahip İK ekiplerinin yetiştirilmesi, yetkinliklerinin güçlendirilmesi ve İK fonksiyonlarının yeniden yapılandırılması konusu öncelikli konular arasında yer alıyor.” diye belirtti. %86’sı bu konuyu önemli olarak nitelendiriyor. 21. yüzyılda liderlik anlayışı farklı bir konuma doğru ilerliyor. Küresel etkinliğe sahip, değişen koşullara hızlı adapte olabilen, farklılık ve entegrasyonu doğru şekilde yönetirken çalışanlara ilham vererek iyi bir performans göstermelerini sağlayan bir liderlik anlayışı önem taşıyor. Kurumların, genç liderlerin bünyeye kazandırılması, küresel liderlerin hızlı bir şekilde yetiştirilmesi ve kıdemli liderlerin daha uzun süre kurum içinde katılımlarının sağlanması için acil aksiyonlar alması gerekiyor. • Kurumsal gelişim: Araştırma katılımcıları için yeni nesil sınıflar, öğrenme odaklı modeller ve çeşitli online - mobil içerikler önemli olsa da katılımcıların sadece %6’sı kurumlarının online öğrenme deneyimini ulaşılabilir ve çekici bir formata dönüştürecek içerik ve teknolojiyi tam anlamıyla uygulayabildiğini belirtiyor. • Performans yönetimi: Kurumlar geleneksel performans yönetimi yaklaşımlarının çalışan bağlılığına zarar verdiğini düşünüyor, bu nedenle de katılımcıların %58’i mevcut uygulamaları zaman kaybı olarak görüyor. Bu sebeple, geleneksel performans değerlendirmesi yaklaşımının yerini koçluk ve mentorluk esasına dayalı bir yaklaşıma bırakması öneriliyor. • İşgücü kapasitesi: Dünyada kurumlar gittikçe daha zor bulunan teknik ve yönetsel yetkinlikler için sürekli bir yarış halindeler. Katılımcıların %75’i bu yarışta işgücü yetkinliği arayışını önemli bir zorluk olarak değerlendirirken, sadece %15’i kurumlarının bu konuda başarılı olduğunu düşünüyor. 2. Yetenekleri Çekme ve Bağlılık 1. Liderlik • Yeteneği çekme: Pazarda rekabetin giderek artması ile beraber yetenek arayışı stratejilerini revize ettiklerini belirten kurumlar, yeni küresel yetenek ağları, sosyal medya ve markalaşma konularına eğilerek yetenekleri çekmeye ve bağlılıklarını sağlamaya çalışıyor. • Her seviyede lider yetiştirme: Liderlik tüm dünyada kurumların İK gündeminin ilk sırasında yer alıyor ve katılımcıların • Bağlılık ve ötesi: Çalışanları elde tutma ve bağlılık, kurumların öncelikleri arasın- Araştırma sonucunda ortaya çıkan 12 İK trendi üç ana başlık altında toplanıyor: da 2. sırada yer alsa da yapılan işe karşı tutku yaratılması ve işin amacının açık olması gerektiğini şimdilik göz ardı ediyorlar. • Farklılık ve entegrasyon: Kurumlar farklılıkları teşvik ederken, farklılık arz eden bir işgücünün potansiyelinden nasıl faydalanacağını bilmiyor. Araştırmaya katılanların üçte biri kendilerini bu alanda hazırlıksız görüyor. • Aşırı bilgi ve teknoloji yükü altındaki çalışanlar: Yoğun bilgi akışı ve 7/24 bağlantıda olma çalışanları bunaltıyor, verimliliği düşürüyor ve çalışan bağlılığını azaltıyor. Araştırmaya katılan yöneticilerin %65’i bu konuyu önemli olarak nitelendiriyor. 3. İK Dönüşümü • İK ekibinin gelişimi: İK fonksiyonunun yetkinliklerinin gözden geçirilmesi konusu araştırmada 3. önemli başlık olarak ortaya çıkarken kurumların karşı karşıya oldukları zorluklarla başa çıkabilecek ve işe olumlu katkı sağlayacak yenilikçi programları hayata geçirebilecek yeteneğe sahip İK ekiplerinin olduğunu düşünen İK Liderlerinin oranı %8’i geçmiyor. • Yetenek analitiği uygulamaları: İK fonskiyonunun kurumların bilgiye dayalı kararlar vermesini sağlayan, çalışan performansını öngörebilen ve ileri işgücü planlaması yapabilen dolayısıyla da giderek veri bazlı çalışan bir fonksiyon haline gelmesi ihtiyacından hareketle katılımcıların %71’i İK ve yetenek analitiği konusunu önemli olarak nitelendiriyor. • Bulut teknolojisi: Katılımcıların üçte ikisi İK teknolojilerini önemli bir konu olarak görürken, sadece % 44’ü kurumlarında kullanılan sistemleri güncellediklerini ya da güncelleme planları olduklarını belirtiyor. • Küresel ve yerel İK fonksiyonları: Araştırma sonuçları, iş ve yetenek stratejilerinin ölçek olarak küresel olsa da uygulamada yerel olması gerektiğine, işe alım, eğitim ve gelişim gibi programların lokal uygulamalar ile en etkin halini aldığına işaret ediyor. 10 kritik sonuç 1. Liderlik, yeteneklerin elde tutulması, İK yetkinlikleri ve yeteneklerin işe alımı en önemli trendler arasında yer alıyor. 2. Kurumlar kendilerini trendlere hazır görmüyor. 3. Liderlik, analitik, İK fonksiyonu yetkinliklerinin gözden geçirilmesi, yeteneklerin işe alımı, yeteneğe erişim ile aşırı bilgi ve teknoloji yükü altında bunalan çalışanlar kurumlar için en büyük yetkinlik eksikliği hissedilen alanlar olarak karşımıza çıkıyor. 4. Liderlik konusu gelişmiş ve gelişmekte olan ekonomiler için en büyük öncelik durumunda. 5. Küresel trendler tüm dünyada ben- zerlik gösterse de her bölgenin ihtiyacı değişkenlik gösteriyor. 6. İnsan kaynağı öncelikleri sektörlere göre farklılık gösterirken liderlik konusu tüm sektörler için öncelikli unsur olarak ortaya çıkıyor. 7. İK konusunda kendilerini mükemmel olarak sınıflayan kurumlar ve ekipler önemli olarak değerlendirilen küresel insan kaynağı trendlerine daha ağırlıklı olarak odaklanıyor. 8. İş dünyası liderleri, İK liderlerine göre kurumlarını gelecek trendlerine daha az hazır görüyor. 9. İK ve yetenek yöneticileri toplam performans açısından kendilerine ‘C-‘ not ortalamasını veriyor; bu yöneticilerin % 34’ü kendi kurumlarının İK ve yetenek programlarını kesinlikle yeterli görmüyor. 10. Tüm dünyada kurumlar yetenek ve İK için yatırımlarını artıracak olsa da küçük yatırımlar planlanıyor. 8 EYLÜL - EKİM 2014 Ekonomik Görünüm Raporu Yavaşladık! Deloitte’un Ekonomik Görünüm raporuna göre, ikinci çeyrekte Türkiye ekonomisi beklenenden daha hızlı bir yavaşlama gösterdi. Daha genel bir perspektiften bakıldığında ise Türkiye’nin büyüme hikâyesinde çok net bir bocalama var ve yapısal reformlara odaklanılmadığı sürece bu devam edecek. D eloitte Türkiye Ekonomi Danışmanı Dr. Murat Üçer tarafından hazırlanan “Soru ve Cevaplarla Dünya ve Türkiye Ekonomisi: Neredeyiz? Nereye gidiyoruz?” raporu yayınlandı. Raporda, dünya ekonomisine ilişkin temel tespit ve değerlendirmelerin yanı sıra büyüme, istihdam ve enflasyona yönelik değerlendirmeler yer alıyor. Deloitte Türkiye CEO’su Hüseyin Gürer, konuya ilişkin görüşlerini şu şekilde ifade etti: “ABD ekonomisinin görece güçlü, Avrupa ekonomisinin ise yeniden zayıflayan görünümünün yanı sıra para politikalarındaki buna bağlı ayrışmanın ABD dolarını hızla güçlendirdiği bir konjonktürde yer alıyoruz. Bu da Gelişmekte Olan Piyasa ekonomileri açısından daha zorlu, ‘carry trade’ dediğimiz dinamiğin azaldığı hatta tersine döndüğü bir ortama işaret ediyor. Bu durumun Türkiye özelinde, jeopolitik risklerle de birleşerek, piyasaları sarstığını gözlemliyoruz. Ayrıca ikinci çeyrekte büyümenin yavaşlaması, ancak enflasyonun oldukça yüksek seyretmesi, bütün bunlara ek olarak cari açığın daralma sürecinde olmakla birlikte halen dış finansman ihtiyacımızın yüksek oluşu -- ve kredi notumuz üzerindeki belirsizlikler -- yatırımcıları tedirgin etmiş görünüyor. Daha önce de altını çizdiğimiz gibi yeni bir makro “hikâye” oluşturmak gerekiyor; ama önümüzde dönem yaklaşan seçim süreci, doğal olarak reformlara odaklanmayı zorlaştırıyor.” Küresel ekonomide büyüme zayıf ve dengesiz Küresel ekonomi halen ılımlı bir büyüme trendinde seyrediyor. Ancak IMF Başkanı Christian Lagarde’ın belirttiği gibi büyümenin görünümü zayıf ve dengesiz; jeopolitik riskler ise tam fiyatlanmasa da artmaya devam ediyor. OECD Eylül raporunda neredeyse tüm gelişmiş ekonomilere yönelik 2014 büyüme beklentileri aşağıya çekilmiş durumda. Euro Bölgesi’ne ilişkin beklenti %1,2’den %0,8’e çekilirken, ABD ve Japonya’da ise sırasıyla %2,6’dan %2,1’e ve %1,2’den %0,9’a doğru aşağı revizyonlar söz konusu. Küresel finansal piyasalardaki canlılığın, reel ekonomik göstergelerle çok uyumlu olmadığı bir gerçek… Ticaret hacminden, istihdam piyasalarına kadar birçok reel gösterge halen kriz öncesi seviyelerin gerisinde olmasına rağmen, başta gelişmiş ülkelerde olmak üzere, borsalar kriz öncesi seviyeleri aştı ve yeni rekorlar kırdı. Dolayısıyla son dönemde balon uyarılarının arttığı görülüyor. Bölgesel büyüme oranlarındaki ABD lehine ayrışma, doları güçlendiriyor; normal şartlar altında bu trendin devamı en olası senaryo. Bu da genelde gelişmekte olan piyasa ekonomileri için yatırımcının daha seçici olduğu bir ortam demek; bu ortamda kendi hikayesini güçlendiren ülkeler daha iyi performans gösterebilecek. Beklentinin üzerinde yavaşlama oldu 2014 yılının, Türkiye ekonomisi için ‘yeniden dengelenme’ yılı olacağı, yani iç talebin zayıflarken dış talebin büyümeye katkısının artacağı bekleniyordu. İlk çeyrek verileri bu görünümü teyit etmiş; ancak büyüme, iç talebin özellikle tüketimin ve kamu harcamalarının katkısı ile dirençli bir görünüm sergilemeye devam etmişti. İkinci çeyrekte ise beklentilerin üzerinde bir yavaşlama gerçekleşti. İlk çeyrekteki yıllık %4,7’lik büyüme, ikinci çeyrekte %2,1’e geriledi. Şubat başı itibariyle yürürlüğe giren ve tüketimi kısmaya dönük makro ihtiyati önlemler ile Merkez Bankası’nın Ocak ayı sonunda yaptığı sert faiz artırımının iç talep, özellikle de tüketim üzerinde etkileri görülmeye başlandı. İkinci çeyrekte büyümeyi kurtaran bileşen ise dış talep, yani net ihracat oldu. Ancak Türkiye’nin en önemli ihracat pazarlarından AB’de büyümenin halen zayıf seyretmesi ile Irak ve Rusya’daki jeopolitik sorunlar, ihracat artışını da bir miktar sınırladı ve bu trend devam edecek gibi gözüküyor. Türkiye’nin yeni yatırım hikâyesine ihtiyacı var Deloitte’un değerlendirmesine göre, sermaye girişine ihtiyacı olan ve iç talebi öne çıkaran büyüme modelinin sonuna gelindi. Bu açıdan Türkiye’nin artık daha düşük bir büyüme sürecine girdiğini kabul etmek gerekiyor. Bu doğrultuda politika yapıcıları da artık sektörel tarafta inşaatın, harcama tarafında ise özel tüketimin sürükleyici olduğu ve toplam harcamanın belirgin şekilde toplam geliri aştığı, yani yüksek cari açık veren bir modeli sorunlu buluyorlar. Bunu değiştirmek için de arz tarafına, yani üretkenlik ve teknoloji tarafına yönelmek ve yapısal reformları hızlıca hayata geçirmek gerekiyor. Ancak önümüzdeki yıl seçim yılı olması nedeniyle kısa vadede bu tür adımlar beklemek çok gerçekçi değil. Öte yandan Türkiye’nin yeni bir “yatırım hikayesi” oluşturması da, somut olarak bu reform adımlarını detaylandırılmasına, kurumların güçlendirilmesine bakıyor. Zayıflayan büyüme istihdama da yansıyor Zayıflayan büyümenin etkileri istihdam piyasasında da kendisini göstermeye başladı. Özellikle Mart ayından bu yana mevsim etkilerinden arındırılmış işsizlik oranı hızlı bir artış kaydetti ve Haziran ayı itibari ile %9,9’a kadar yükseldi. Haziran’da, ayrıca işgücündeki genişlemenin oldukça zayıfladığı, istihdam tarafında sanayi ve inşaat tarafında ciddi kayıplar olduğu görüldü. Türkiye 2007’den beri çok ciddi düzeyde istihdam yarattı. Ama bir yandan da büyüme yavaşladığı için kişi başına üretim yerinde saydı. Aynı şeyi dolar bazlı kişi başına milli gelirimiz için de söylemek olası. Hâlbuki zenginleşmek, üretkenlik artışlarından ve bunun da dolar-bazlı gelire yansımasından geçiyor. Burada son yıllarda bir tıkanmışlık hali var... Enflasyondaki artış sadece gıdada etkili Ağustos ayı itibari ile gıda fiyatları yıllık enflasyon oranı %14,4’e yükseldi. Hem tüketici sepetindeki ağırlığı hem de hizmet sektörü üzerine dolaylı yansımaları olduğu göz önüne alındığında gıda fiyatları gerçekten ciddi bir sorun. Ancak neredeyse çift haneli rakamlara yaklaşan (Ağustos ayı itibari ile yıllık %9,5) TÜFE enflasyonunun tamamen gıda fiyatlarından kaynaklanmadığı da çok açık. Nitekim gıda dışı enflasyon halen oldukça yüksek; çekirdek enflasyon ise %9’lar civarında katılık göstermeye devam ediyor. Keza yıllık servis enflasyonu da yine Ağustos ayı itibariyle yaklaşık %9 düzeyinde. Bu rakamlar sorunun sadece gıdadan kaynaklanmadığını enflasyonda daha genel bir bozulma olduğunu oldukça açık gösteriyor... Yeni hükümet programı ciddiyetle uygulamalı Yeni hükümetin ekonomi kadrosu ve programı, piyasalar açısından büyük bir sürpriz olmadı. Beklendiği gibi kilit isimler görevlerine devam ediyor. Ancak Türkiye’nin büyüme hikâyesinde çok net bir bocalama söz konusu... Büyüme yavaşlarken, enflasyon ve cari açık oldukça yüksek düzeylerde seyrediyor. Dolayısıyla yeni hükümetin bir an önce programın ciddiyetle uygulanması için spesifik adımlar atması, reformları hayata geçirmesi ve bir takvim belirtmesi gerekiyor. Genel seçimler sonrasında hükümetin ekonomi politikalarının devamlılığı konusunda piyasaları ikna edecek bir takım oluşturup oluşturmayacağı da yakından izlenecek. Program bir niyetler beyanı olarak oldukça olumlu ve önemli ama önümüzde global likidite koşullarının çok daha önemli olacağı bir dönem var… Para politikaları üzerindeki siyasi baskı notu olumsuz etkiler Kredi derecelendirme kuruluşları tarafında ilk ajanda 21 Kasım’daki S&P’nin Türkiye değerlendirmesinde. Bu tarihte, hali hazırda negatif olan görünümün yanı sıra yatırım yapılabilir seviyenin bir puan altında olan notun değişmeyeceği beklenebilir. Moody’s ise Nisan ayında Türkiye’nin görünümünü durağandan negatife çekerek not indirimi konusunda sinyal vermişti. Kurum ayrıca özellikle Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin hemen ardından bir açıklama yapmış ve Türkiye’deki politik gerginlik ile belirsizliğin 2015 seçimlerine kadar devam edeceğini, kısa vadede Türkiye’nin temel ekonomik ve kurumsal zorluklarının giderilemeyeceğini düşündüğünü belirtmişti. Moody’s kararını 5 Aralık’ta açıklayacak. Deloitte’un değerlendirmesi, şu an itibariyle bir not değişikliği olmayacağı yönünde. Ancak en kritik konulardan biri zayıf büyüme dinamikleri dolayısıyla para ve maliye politikaları üzerindeki siyasi baskı... Bunun artması notumuzu olumsuz etkiler gibi gözüküyor. 9 EYLÜL - EKİM 2014 Deloitte Values House’a taşındık! Sign of the City Awards ödüllü binamızda Ekim ayı itibariyle çalışmaya başladık... Y eni ofisimizi tasarlarken Y jenerasyonunun davranışlarını, beklentilerini dikkate alan yeni nesil ofis konseptlerinden yola çıktık. Amacımız, esnek, teknolojik donanıma sahip, çalışanlarımızın her gün ofise geldiğinde iyi ki bu ofiste çalışıyorum dediği bir ofis yaratmaktı. Eskiden oturma düzeninin hiyerarşik olduğu nispeten daha geleneksel bir ofis anlayışımız vardı. Deloitte’un globalde Project Horizon adı verdiği yeni nesil çalışma alanları, çalışmak için geleneksel çalışma alanlarının sembolü olan kübik yapılar ve kişilere özel geniş odalar yerine her şeyden önce çalışmayı bir keyif haline getirecek yaşam alanları sunuyor. Teknoloji en verimli şekliyle kullanılarak hepimizin hayatını kolaylaştırıyor. Biz de bu yeni nesil çalışma anlayışını dikkate alarak, farklı pozisyonlardan çalışanlarımızın etkileşiminin ve iletişiminin artırıldığı yeni bir ofis yapısına geçtik. Intelligence Center’ın yanı sıra, Veri Analitiği, CFO Hizmetleri gibi farklı konulardaki uzmanlığımızı müşterilerimizle birlikte yenilikçi çözümler üreteceğimiz “Greenhouse” adını verdiğimiz alanlarda bir araya getiriyoruz. Greenhouse 4 ana elementten oluşuyor: ilham vermek, imkan sağlamak, güçlendirmek, Bir araya getirmek. tekniklerinin birleşimiyle ortaya çıkan Greenhouse’larda yeni fikirler şekillenerek, inovatif çözümler ortaya çıkıyor. İşte bu nedenlerle, hem çalışanlarımıza hem de müşterilerimize verdiğimiz değeri ortaya çıkaran 12 bin 500 m2 alana yayılmış, pratik, verimli, fonksiyonel ve esnek bir altyapıya sahip olan yeni ofisimize Deloitte Values House adını verdik. Deloitte, alanında uzman çalışanlarını, müşterileriyle bu iş için özel olarak tasarlanmış Greenhouse’da bir araya getirerek, onların karşılarına çıkan zorluklarla baş etmelerinde ve fırsatları doğru değerlendirmelerine olanak tanıyor. Teknoloji ve yaratıcı fasilitasyon Deloitte Values House’un diğer bir özelliği de Deloitte’un eğitime vermiş olduğu değeri herkesle paylaşmasını sağlayan yaşam alanları sunması. 7 basketbol sahası büyüklüğünde eğitim salonlarımız, hem Deloitte çalışanlarımız için hem de Deloitte Yönetim Enstitüsü vasıta- sıyla bugüne kadar binlerce kişiye ulaşmış eğitimlerimiz için hazır durumda. Yeni ofisimizde çalışmayı bir yaşam kültürüne, özünde de keyfe dönüştürmek için 800 m2’yi dinlenme alanlarına, 350 m2’yi ise Deloitte Kafe’ye ayırdık. Deloitte Values House sadece bugünün ihtiyaç ve beklentilerini değil; yeni nesil trendleri de karşılamak üzere tasarlandı. Geleceğin teknolojisine ve yaşam biçimlerine sahip olan Deloitte Values House’un bizlere sunduğu esneklik ve iletişim ortamının verimliliğimizi sürdürülebilir bir şekilde artıracağına hepimizin inancı tam. Y Kuşağı’nın dinamizmi, heyecanı, esnekliği göz önüne alınarak tasarlanan bu yeni tip ofisleri Türk kültür ve değerlerine en uygun şekilde nasıl entegre edebileceğimizi bulmak adına öncelikle bu yaşam kültürünü benimsemiş olan New York Rockfeller Center, Danimarka (Kopenhag) ve İskoçya (Edinburg) ofislerini ziyaret ettik. Yaşam kültürünü bize hissettiren unsurlara, detaylara ve renklere dikkat ettik. Edindiğimiz izlenimlerin ardından yeni çalışma vizyonumuzu destekleyecek en uygun binayı bulabilmek ve arzu ettiğimiz ortamı mimari olarak tasarlayabilmek ve bunu en üst kalitede hayata geçirebilmek için zaman harcadık. Bu süreçte hem lokasyonu hem de donanımıyla ihtiyaçlarımızı karşılayan bir bina olarak Maslak No/1’de karar kıldık. Farklı çalışma ortamlarını, takım çalışmasını, keyifli, fonksiyonel ve informal ortamları destekleyecek şekilde tasarladığımız ofisimizin her köşesinde çalışanlarımızı motive edecek alanlar yarattık. Tüm bunları yaparken de özel teknik ihtiyaçları gözetecek basit çözümler geliştirdik. Bu kapsamda her çalışanımızın nerede olursa olsun kolaylıkla bağlantıda olacağı bir altyapı sistemi kurduk. Bu altyapı sistemi içerisinde hızlı ve güvenilir Wi-fi altyapısı, hizmet verdiğimiz bölgelerimizi de kapsayan konferans altyapısı, kişiye özel, güvenlikli saklama alanları ve doküman yönetimi, tek bir kart ile tüm bilgi ve güvenlik sistemini oluşturacak tasarım ve harici ve mobil telefon sistemini kapsayacak şekilde uygulanacak Microsoft Lync sistemi yer alıyor. Teknolojiyi iş yapış biçimimizin merkezine koyduk ve Deloitte Global’in sunduğu inovatif çözümleri Türkiye’ye getirdik. Cyber Deloitte’un global bir proje olarak başlattığı, yeni çalışma alanlarının yaratılmasını içeren Project Horizon’u Türkiye’de uygulayarak dünyadaki öncü Deloitte firmalarından biri olduğumuz için yeni ofisimizde ilk olarak Deloitte Touche Tohmatsu Limited (DTTL) Global CEO’su Barry Salzberg’i ağırladık. 8-9 Ekim tarihleri arasında İstanbul’da bulunan Barry Salzberg, Deloitte Values House’da Deloitte Türkiye Ortak ve Direktörleriyle bir araya geldi. 10 EYLÜL - EKİM 2014 Torba’nın içinden ne çıktı? Kamuoyunda “Torba Yasa” olarak adlandırılan 6552 sayılı Yasa’da birçok önemli değişiklik ve kolaylık getirildi. Bunların başında vergi ve SGK borcu ve cezalarına getirilen düzenlemeler gelmektedir. Ahmet Cangöz, Deloitte TÜrkİye, Ortak, Vergİ Bu yasa, vergide hangi kolaylıkları getiriyor? Vergi borçlarının yapılandırılması için son başvuru tarihi ne zaman? 6552 sayılı Kanun kapsamında, vergi borcu aslına güncelleme oranının (Yİ- ÜFE) uygulanması ile hesaplanan borçlarını ödeyen mükelleflerin; gecikme faizi ve gecikme zamlarının tahsilinden vazgeçilmektedir. Vergi aslına bağlı cezalar (vergi ziyaı) ise bu kapsamda değildir. Mükellefler kesinleşmiş vergi alacaklarının yapılandırılması için 1 Aralık 2014 Pazartesi gününe kadar başvuruda bulunabileceklerdir. resine bağlı olarak belirli bir katsayı tutarı tahsil edilecektir. Katsayı tutarları; • • • • 6 taksitte yapılacak ödemelerde 1,05 9 taksitte yapılacak ödemelerde 1,07 12 taksitte yapılacak ödemelerde 1,10 18 taksitte yapılacak ödemelerde 1,15 Tercih edilen taksit süresinden daha uzun sürede ödeme yapılamayacaktır. Ancak, daha kısa sürede ödeme yapılması mümkündür. Bu takdirde, erken ödenecek tutar ilgili katsayıya göre düzeltilebilecektir. Süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarları ise en geç son taksiti izleyen ay sonuna kadar ödenecek ve geç ödenen süre için gecikme zammı oranında bir zamla tahsili gerekecektir. Mükellefler beyan edilen tutarlar üzerinden %3 oranında vergi hesaplayacak ve hesaplanan vergiyi beyanname verme süresi içinde ödeyeceklerdir. Yapılandırılan alacak tutarı kredi kartı kullanılmak suretiyle de ödenebilecektir. Kredi kartı ile yapılacak ödemeler, tüm taksitlerin veya bir ya da birden fazla taksitin defaten ödenmesi ya da bir veya birden fazla taksitin ilgili taksit aylarına yansıtılmak suretiyle ödenmesi şeklinde yapılabilecektir. Torba Yasa, Vergi Mahkemeleri’ndeki ihtilaflı dosyalar için nasıl bir düzenleme öngörüyor? Diyelim ki 10.000 lira vergi borcu var. Torba Yasa ile birlikte bu borcu ne kadar ödenecek? Yapılan düzenlemeye göre, madde kapsamında yapılandırılacak alacakların Kanunun yayımlandığı 11 Eylül 2014 tarih itibarıyla (bu tarih hariç) kesinleşmiş olması gerekmektedir. Mükellefin, Ağustos sonu itibariyle Aralık 2013 vadeli 10.000 TL gelir vergisi ile 1.120,00 TL’lik gecikme zammı olmak üzere toplam 11.120,00 TL borcu bulunduğunu varsayalım. Mükellefin, Kanundan yararlanması halinde 1.120 TL’lik gecikme zammı silinecek, bunun yerine Yİ-ÜFE dikkate alınarak yaklaşık 691 TL güncelleme tutarı ile toplamda 10.691,00 TL ödeme yapması sağlanacaktır. Vergi borçları nasıl yapılandırılacak? Borçlar, kaç taksitte ödenecek? 6552 sayılı Kanun kapsamında SGK prim borçları ve cezaları da yeniden yapılandırılabilecektir. 2014 yılı Nisan ayı ve önceki aylara ait; Yapılandırılan alacak tutarının taksitle ödenmek istenmesi halinde borçlularca başvuru sırasında; 6, 9, 12 veya 18 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden biri tercih edilecektir. Borçlu tarafından taksit sayısına ilişkin bir tercihte bulunulmaması halinde, idarece fıkrada öngörülen en uzun taksit sayısı olan 18 taksite ilişkin ödeme planı verilecektir. Taksit ödemeleri 2’şer aylık devrelerle yapılacaktır. İlk taksit ödeme süresi 1 Aralık 2014 tarihinde başlayıp, 31 Aralık 2014 tarihi mesai saati bitiminde sona ermektedir. Bu ödemeler, kaç taksitte ve ne şekilde ödenecek? Kanun kapsamında hesaplanan tutarlar borçlunun tercihine göre peşin olarak veya taksitler halinde ödenebilecektir. Peşin ödemelerde, yapılandırılan borçlara herhangi bir katsayı veya faiz uygulanmayacaktır. Borçlular hesaplanan tutarları taksitle ödemek isterlerse başvuru sırasında 6, 9, 12 veya 18 eşit taksitte ödeme seçeneklerinden birini tercih edeceklerdir. Taksitle yapılan ödemelerde, taksit ödeme sü- Ödemelerde aksama olursa ne olur? Bu haktan yararlanma imkânı ortadan kalkıyor mu? Ödenecek taksitlerin 2014 takvim yılında en fazla bir tanesini, devam eden yıllarda en fazla 2 tanesini süresinde ödememe veya eksik ödeme hali, Kanunu ihlal nedeni sayılmamıştır. SGK prim ve borçları ile getirilen kolaylıklar neler? Kanuna göre, vergi asıllarının ve vergi aslına bağlı cezaların tamamı, alacak aslına bağlı olmayan usulsüzlük cezalarının %50’si, gecikme faizi, gecikme zammı ve gecikme cezası yerine (Yİ- ÜFE) esas alınarak belirlenecek tutarlar tahsil edilecektir. Vergi aslına bağlı olmayan cezaların kalan %50’sinin ve gecikme cezası, gecikme zammı, gecikme faizi gibi alacakların tamamının tahsilinden ise vazgeçilecektir. Gecikme cezası ve gecikme faizinin tamamının tahsilinden vazgeçilmektedir. leflerine, 31 Aralık 2013 tarihi itibarıyla düzenledikleri bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ile işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla (ödünç verme ve benzer nedenlerle ortaya çıkan) ortaklarından alacaklı bulunduğu tutarlar ile ortaklara borçlu bulunduğu tutarlar arasındaki net alacak tutarlarını 31 Aralık 2014 tarihi gün sonuna kadar vergi dairelerine beyan etmek suretiyle kayıtlarını düzeltmeleri ve böylece kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmeleri imkanı verilmiştir. oranları esas alınarak belirlenecektir. Örneğin, Kanun kapsamında hesaplanan 1.000 TL borç, 18 taksitte toplam 1.150 TL olarak ödenecektir. Ayrıca kurumlar vergisi mükelleflerinin, muhasebe kayıtları ile gerçek durumlarının uyumlu hale getirilmesi amacıyla 31/12/2013 tarihi itibarıyla bilançolarında görülmekle birlikte işletmelerinde bulunmayan kasa mevcutları ve işletmenin esas faaliyet konusu dışındaki işlemleri dolayısıyla ortaklarla olan ilişkiler nedeniyle ortaya çıkan net alacak tutarlarını 31 Aralık 2014 tarihine kadar düzeltebilmelerine imkân sağlanmaktadır. Bu tutarların yüzde 3’ü vergi olarak ödenecektir. Diğer taraftan, Kanun kapsamında hesaplanan birikmiş borçlara taksitle ve kredi kartı ile (www.gib.gov.tr internet adresinden) ödeme kolaylığı getirilmektedir. 6552 sayılı Kanun kapsamında, kesinleşmiş vergi alacaklarının anapara tutarlarında ve vergi aslına bağlı vergi cezalarının tutarlarında herhangi bir indirim yapılmayacaktır. Vergi ve SGK borçlarında gecikme ceza ve faizleri, tümüyle siliniyor mu? • İşveren ve sigortalılara ilişkin sigorta primi, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi, • İsteğe bağlı sigorta primi ve topluluk sigortası primi, • Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından takip edilen damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı, • 30 Nisan 2014 tarihine kadar (bu tarih dâhil) bitirilmiş özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin eksik işçilik tutarı üzerinden hesaplanan sigorta primi asılları ile bu alacaklara uygulanan gecikme cezası ve gecikme zammı, • 60/g kapsamında genel sağlık sigortalılarının primleri, • Sosyal güvenlik kanunlarına göre emeklilik veya yaşlılık aylığı almakta iken 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara ait işyerlerinde çalışmaları nedeniyle aylıkları kesilmesi gerekenlere, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ödeme dönemine kadar yersiz olarak ödendiği tespit edilen aylıklara ilişkin borç, • 30 Nisan 2014 tarihine kadar işlenen fiillere ilişkin idari para cezaları ile bunlara bağlı gecikme cezası ve gecikme zammı Kanun kapsamında yapılandırılabilecektir. Prim borçları için başvuru süresi ne zaman doluyor? Kanunda prim borçları için iki ayrı tarihten bahsedilmektedir. Buna göre, genel sağlık sigortalısı olanların genel sağlık sigortası primi için son başvuru tarihi 30 Nisan 2015, bunun dışında kalan SGK prim ve alacaklarının yapılandırılması için son tarih 31 Aralık 2014 olarak belirlenmiştir. Bir alacağın kesinleşmesi, alacağın varlığının hukuk düzeninde ihtilaflı olmaması veya ihtilaflı hale gelme olasılığının kalmaması anlamına gelmektedir. Dolayısıyla, 6552 sayılı Kanunun yayımlandığı tarih itibarıyla, ilk derece yargı kararı üzerine tahakkuk ettiği halde yargılaması devam etmesi nedeniyle kesinleşmemiş olan alacaklar madde kapsamına girmemektedir. Hacizler ne olacak? Prim yapılandırması icraları durduracak mı? Kanuna göre, ödenecek alacaklarla ilgili olarak tatbik edilen hacizlerin yapılan ödemeler nispetinde kaldırılacağı ve buna isabet eden teminatların iade edileceği hükme bağlanmıştır. Buna göre, madde kapsamındaki borçlarını ödemek üzere başvuran ve borçlarına karşılık ödemede bulunan mükelleflerin mal varlığına tatbik edilen hacizler, bu malların bölünebilir nitelikte olması ve haczin devam edeceği malların amme alacağını karşılayacak değerde olması halinde, ödemeler nispetinde kaldırılacaktır. Bağ-Kur affı kimleri kapsıyor? Kanun, kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlar ile tarımda kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan sigortalılık süreleri diğer kanunlara göre durdurulmuş olanları kapsamaktadır. Emlak vergisinde yapılandırma var mı? Belediyelerce takip edilen, emlak vergisi ile çevre temizlik vergisi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları ve emlak vergisi üzerinden hesaplanan taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payı ile bunlara bağlı gecikme zamlarının Kanun kapsamında yapılandırılması mümkündür. 2014 yılına ilişkin emlak vergisinin birinci taksit ödemesi bu kapsamda değildir. Şirket kasasından borç alan ortaklar için ne gibi kolaylıklar var? Kanun kapsamında, kurumlar vergisi mükel- Torba Yasa ile Türk Ticaret Kanunu’nda getirilen düzenlemeler neler? Şirketlere yönelik düzenleme var mı? Kanun ile Türk Ticaret Kanunu’nda da çeşitli değişiklikler yapılmıştır. Buna göre; • TTK’nın 371 inci maddesine eklenen 7 nci fıkrayla, anonim ortaklıkların temsil rejiminde değişiklikler yapılarak, yönetim kurulunun, şirketi temsile yetkili temsilcileri dışında, temsile yetkili olmayan yönetim kurulu üyelerini veya şirkete hizmet akdi ile bağlı olanları sınırlı yetkiye sahip ticari vekil veya diğer tacir yardımcıları olarak atayabileceği öngörülmüştür. • TTK’nın 629 uncu maddesine eklenen 3 üncü fıkrayla, yukarıda açıklanan 371 inci maddede yapılan değişiklik paralelinde limited şirketler için de müdürler tarafından sınırlı yetkiye sahip ticari vekil veya diğer tacir yardımcıların atanması ve bu konuda anonim şirket hükümlerinin kıyasen uygulanması öngörülmüştür. Böylece, TTK’da limited şirketler için de iç yönerge çıkarılması hükme bağlanmıştır. • TTK’nın Geçici 7 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde” ibaresi ile birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan “yürürlük tarihinden itibaren iki yıl içinde” ibaresi “01/07/2015 tarihine kadar” olarak değiştirilmiştir. Bu itibarla, öncelikle TTK’nın geçici 7 nci maddesinde belirtilen belirli hallerde uygulanacak olan tasfiye usulü hakkındaki son süre değiştirilmiş ve 01/07/2015 tarihine kadar uzatılmıştır. Bununla birlikte, TTK’nın yürürlük tarihinden önce veya yürürlük tarihinden itibaren iki yıl içinde münfesih olan anonim ve limited şirketler için TTK’ya göre yapılacak tasfiye usulünün süresi de 01/07/2015 tarihine kadar uzatılmıştır. 11 EYLÜL - EKİM 2014 Veto Hakları Finansal Tablolarınızı Etkiler mi? Hakan Erten, Deloitte TÜrkİye, Dİrektör, Denetİm Bağlı ortaklıklarda azınlık hissedarlara verilen veto hakları söz konusu bağlı ortaklığın konsolide edilmesine engel teşkil edebilir. Ancak bu konu çoğu zaman iş işten geçtikten sonra beklenmedik bir anda gündeme gelir ve çoğu zaman yöneticiler, ortaklar ve azınlık hissedarı arasında krize yol açar. Gelecekte tatsız sürprizlerle karşılaşmamak için, bugün azınlık pay sahiplerine verdiğiniz hakları gözden geçirmenin tam zamanı olabilir. Y atırımcının doğrudan ya da bağlı ortaklıklar aracılığıyla dolaylı olarak bir işletmenin oy hakkının %50’sinden fazlasına sahip olduğu durumda kontrole sahip olması, genel bir kuraldır. Ana ortaklığın kontrole sahip olduğu bağlı ortaklıklar Türkiye Finansal Raporlama Standartları 10 “Konsolide Finansal Tablolar” (TFRS 10) çerçevesinde konsolide finansal tablolara tam konsolidasyon yöntemiyle konsolide edilirler. Ancak, bazı istisnai durumlarda bu tür sahipliğin kontrole sahip olmak için yeterli olmadığı görülmektedir. Her bir durumda anlaşmaların özü/niteliği dikkate alınmalıdır. Bazen bu haklar öylesine sınırlayıcıdır ki kontrolün ana ortaklıkta olup olmadığına ilişkin soruları gündeme getirir. Azınlık veto hakları temelde “korumacı” veya “katılımcı” olarak iki gruba ayrılır. Aşağıdaki listede, genellikle azınlık pay sa- hiplerine verilen korumacı ve katılımcı veto haklarının bazılarına ilişkin açıklamalı örnekler verilmiştir. Korumacı Haklar Azınlık pay sahiplerinin aşağıda belirtilen kurumsal faaliyetleri kısıtlayan ve sözleşme ya da kanun uyarınca verilen azınlık hakları “korumacı haklar” olarak tanımlanır ve bu tür haklar, yatırım yapılan işletmenin paylarının çoğunluğunu elinde bulunduran yatırımcı tarafından konsolide edilebilmesi varsayımını ortadan kaldırmaz. Söz konusu kurumsal faaliyetlere örnekler aşağıda verilmiştir: 1. Yatırım yapılan işletmenin ana sözleşmesinde yapılan değişiklikler 2. Ana ortaklık ile bağlı ortaklık arasında gerçekleşen işlemlerin fiyatlandırılması 3. Yatırım yapılan işletmenin tasfiyesine veya iflasına neden olacak kararlar 4. Faaliyetlerin olağan seyri sırasında ger- çekleşmesi beklenmeyen varlık alım ve satış işlemleri (faaliyetlerin olağan seyri sırasında gerçekleşmesi beklenen varlık alım ve satış işlemleri ile ilgili azınlık hakları katılımcı haklardır) 5. Özkaynak paylarının ihracı ya da geri satın alınması Katılımcı Haklar Azınlık pay sahiplerinin aşağıda belirtilen kurumsal faaliyetlere faal olarak katılımına izin veren, sözleşme ya da kanun uyarınca verilen azınlık hakları, “katılımcı haklar” olarak tanımlanır ve bu tür haklar, yatırım yapılan işletmenin paylarının çoğunluğunu elinde bulunduran yatırımcı tarafından konsolide edilebilmesi varsayımını ortadan kaldırır. Bu durumda, ana ortaklığın bu şirketi TFRS 28 çerçevesinde özkaynaktan pay alma yöntemiyle kayıtlarına alması gerekir. Katılımcı haklarının ana prensipleri şu şekilde belirlenebilir: Azınlık pay sahiplerine veto hakkı verilen konular Korumacı / Katılımcı Şirket’in faaliyet kapsamını önemli derecede değiştirecek kararların alınması Korumacı Şirket’in pay sahipleri ile yaptığı Genel Kurul toplantısında sunulan öneriler Korumacı Diğer şirketlerdeki her türlü yatırım, Şirket’e ya da bağlı ortaklığa ait her türlü kıymetli varlık transferi ve şirket bölünmesi ve şirket birleşmesinin de dahil olduğu ancak bunlarla sınırlı olmayan mevcut yatırımlarda yapılacak değişiklikler Bu tür yatırımların faaliyetlerin olağan seyrinde beklenmesi durumunda, katılımcı Belirlenmiş bir parasal tutarı aşan her türlü sermaye harcaması ya da mal, tesis ya da arazi satışı Sadece faaliyetlerin olağan seyri sırasında gerçekleşmesi beklenmeyen satın alımlarla ilişkilendirilen hakların olması durumunda, korumacı Uzun ve orta vadeli kredilerin alımı Sadece faaliyetlerin olağan seyri sırasında gerçekleşmesi beklenmeyen kredi alımlarıyla ilişkilendirilen hakların olması durumunda, korumacı Belirlenmiş bir parasal tutarı aşan kısa vadeli krediler Katılımcı İlişkili taraflara ilişkin sözleşmelerin, anlaşmaların ya da diğer anlaşmaların veya işlemlerin onaylanması Faaliyetlerin olağan seyri sırasında bu tür sözleşmelerin gerçekleşmesinin beklenmesi durumunda, katılımcı Şirket’e yapılan müdür atamaları ya da işten çıkartmaları Katılımcı Olağan faaliyetler haricinde, Şirket’e ya da bir bağlı ortaklığa ilişkin bir varlığın üzerinde her türlü rehin, ipotek, teminat ya da diğer yükümlülüklerin tesisi Bu tür yükümlülüklerin faaliyetlerin olağan seyrinde gerçekleşmesinin beklenmediği durumlarda, korumacı Muhasebe ve raporlama politikalarına ilişkin değişikliklerin onaylanması Korumacı Yıllık bütçe ile uzun vadeli faaliyet planının onaylanması Katılımcı Şirket’in temettü dağıtımlarının onaylanması Veto haklarının olağan ya da beklenen temettüleri kapsaması durumunda, katılımcı Şirket’in her türlü halka arz işlemi ile bunlarla ilgili şartların onaylanması Korumacı Şirket’in sermayesinde yapılan her türlü sermaye artırımı ya da azaltılması işlemlerinin onaylanması Korumacı Şirket’in sermayesinden yapılan her türlü pay transferinin onaylanması Korumacı 1. Yatırım yapılan işletmenin politikalarının ve süreçlerinin uygulanmasından sorumlu yönetim kadrosunun belirlenmesi, görevine son verilmesi veya ücretlerinin ayarlanması 2. Bütçe ile ilgili kararlar da dahil olmak üzere, faaliyetlerin olağan seyri kapsamında yatırımcının faaliyet ve sermaye kararlarının saptanması Bir azınlık hakkının katılımcı olup olmadığının belirlenmesinde söz konusu veto hakkının azınlık pay sahibi tarafından kullanılması olasılığı dikkate alınmamalıdır. Şimdi, uygulamada karşımıza çıkan gerçek örneklerle karar mekanizmasını biraz daha netleştirmeye çalışalım. Şirketlerin ana sözleşmelerinde veya pay devir sözleşmelerinde karşımıza çıkan ve azınlık pay sahiplerine veto hakkı veren olası karar konularını ve söz konusu hakların korumacı mı yoksa katılımcı mı olduğunu birlikte irdeleyelim. Azınlık pay sahiplerine tanınan veto haklarının hangilerinin konsolidasyona engel teşkil edebileceğine ilişkin yapılacak değerlendirme çok net çizgilere sahip olmamakla birlikte, temel olarak Şirket’in olağan faaliyetleri kapsamına giren işlemlere ilişkin veto hakları konsolidasyona engel teşkil edebilecek noktaya gelebilir. Bu anlamda her bir vaka, kendi koşulları içinde ve bütünsel bir yaklaşımla değerlendirilmeli; olaya taraf olan tüm paydaşların stratejileri ve beklentileri dikkate alınarak bakılmalıdır. Yöneticiler tarafından yapılacak hatalı bir değerlendirme Şirket’in finansal tabloları üzerinde oldukça önemli bir etkiye sahip olabileceğinden, azınlık pay sahiplerine verilen veto haklarının incelenmesinde uzman desteği alınması, uzun vadede ortaya çıkabilecek sorunları önceden çözüme kavuşturmak açısından büyük önem taşımaktadır. 12 EYLÜL - EKİM 2014 Etik Hattı Neden ve Nasıl? Eğitim Takvimi KASIM Gül Saraçoğlu, Deloitte TÜrkİye, Dİrektör, Kurumsal Rİsk Hİzmetlerİ S uistimallerin %42’si ihbar yoluyla tespit edilmektedir. Anonim ihbara imkan veren bir ihbar mekanizması olan organizasyonlarda bu oran %51’e kadar çıkabilmektedir.* Suistimalin erken tespit edilmesi suistimalin şirkette yaratacağı maddi ve maddi olmayan zararların (çalışan motivasyonu, şirket itibarı, vb.) en aza indirgenmesinde önemli rol oynamaktadır. Ancak bir ihbar mekanizması suistimalin tespit edilmesinden daha da farklı faydalar sağlayabilir. Bu mekanizma çalışanlar, tedarikçiler ve diğer iş ortakları ile şirket yönetimi arasındaki iletişimin artmasını sağlayabilir. Şirkette çalışanlar tarafından farkedilen insan kaynakları, iş sağlığı, kalite konularında iyileştirmeye açık alanlar böyle bir mekanizma ile rahatlıkla yönetime bildirilebilir, şirketin kısa sürede süreçlerini iyileştirmesi için fırsat yaratılmış olur. Bu tip bir mekanizma ile yönetim hem çalışanlarına hem de şirket dışındaki taraflara net bir mesaj vermiş olur- “şirketimi daha şeffaf, etik, verimli bir organizasyon yapmak için size kulak veriyorum”. 2002 Sarbanes-Oxley yasası Amerika’da halka açık şirketlerin anonim bir raporlama mekanizması kurmalarını zorunlu hale getirmiştir. Bu yasaya tabi olmayan birçok şirket kendi bünyesinde bu mekanizmayı işletip etik hattını etik kodunun bir parçası haline getirebilir. Etik hattı, özellikle bir kanuna göre işlemesi gerekmiyorsa birçok farklı şekillerde tasarlanabilir. Bu tip bir mekanizma şirketin uygun bir yerine yerleştirilmiş basit bir öneri kutusu şeklinde olabileceği gibi bu mekanizmaları profesyonel hizmet firmaları vasıtasıyla telefon, e-posta, vb. ihbar kanallarını sunacak şekilde yapmak da mümkündür. Her metodun avantajları ve dezavantajları olmakla birlikte farklı birkaç kanalı sunan organizasyonlarda hattın daha etkin olması beklenir, çünkü farklı profildeki çalışanlar kendilerine en uygun kanalı seçme şansına sahip olacaklardır. Şirketler etik hattını telefon üzerinden yürütüyorlarsa telefonun ucunda bu Yıl 6 Sayı 2 - 28.11.2014 Aylık gazete, Türkçe, ücretsizdir. Deloitte Danışmanlık A.Ş. Temsilci : Uğur Süel Sorumlu Müdür: Selen Poyraz Yazıcı konuda eğitimli ve deneyimli bir kişinin olması önemlidir. Özellikle ismini belirtmeden ihbarda bulunmak isteyen ve konunun içeriğinden dolayı doğal olarak gerginlik yaşayan bir çalışan ile muhtemelen sadece 1 kere yapılacak bir görüşmede yeterli bilgiyi toplamak için sadece tek şans olacaktır, bunun doğru değerlendirilmesi gerekir. Eğitimli ve deneyimli bir kişi şirketin konuyla ilgili inceleme yapabilmesi için kritik olacak bilgileri, soracağı doğru sorularla elde edebilecektir. Kapsamlı Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) 17-18-19 Kasım 2014 İstanbul Para ve Sermaye Piyasaları 19 Kasım 2014 İstanbul Yeni Yatırım Teşvik Sistemi ve Bu Kapsamdaki Teşvik Uygulamaları 21 Kasım 2014 Ankara Proje Analizi ve Fizibilite Raporlarının Hazırlanması 24-25 Kasım 2014 İstanbul UFRS Örnek Uygulamalar 26-27 Kasım 2014 İstanbul aRALIK Finansal Tabloların Analizi 01-02 Aralık 2014 İzmir Finansal Matematik 03-04 Aralık 2014 İstanbul İşletmelerde Bütçeleme ve Kontrol 04-05 Aralık 2014 İstanbul Her Yöneticinin Bilmesi Gereken Finansal Bilgiler 08-09 Aralık 2014 İstanbul Çalışanların “etik” algısının şirketin değerleri ile uyumlu olması önemlidir. Etik hattının kullanım şeklinin ve amacının hattı kullanacak herkese anlatılması gerekmektedir. İlk tanıtımdan sonra en az yılda 1 kere bu hatta ilişkin hatırlatma yolları planlanmalıdır (intranette yeni bir duyuru, slogan, vb. şeklinde olabilir). Bu konunun şirkete yeni katılanların oryantasyon/eğitim paketlerinin bir parçası olması kimsenin atlanmamasında faydalı olacaktır. Hattı kullanacak kişilere hattı anonim şekilde kullanabileceklerini vurgulamak önemli olacaktır çünkü herkes öneri veya şikayetini iletirken aynı derecede rahat hissetmeyebilir. Ekonomik Verileri Anlamak ve Yorumlamak 09-10 Aralık 2014 İstanbul Kapsamlı Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) 10-11-12 Aralık 2014 Ankara KDV Uygulamalarında Özellik Arzeden Durumlar 12 Aralık 2014 İstanbul Transfer Fiyatlandırması ve Uygulamaları 12 Aralık 2014 İstanbul Yeni Yatırım Teşvik Sistemi ve Bu Kapsamdaki Teşvik Uygulamaları 12 Aralık 2014 İstanbul Kapsamlı Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) 15-16-17 Aralık 2014 İstanbul Şirket Değerlemesi 16-17 Aralık 2014 İstanbul Yönetim Kararlarının Verilmesinde Maliyet Bilgilerinden Yararlanma (Yönetim Muhasebesi Uygulamaları) 18-19 Aralık 2014 İstanbul Etik hattına gelecek olan ihbarların kimler tarafından ele alınacağını belirlemek, bu süreci belirlerken hukuk, insan kaynakları, risk yönetimi, iç denetim gibi fonksiyonların görüş, destek ve katılımını sağlamak etik hattına bir şikayet iletildiğinde zaman kaybetmeden harekete geçebilmek açısından çok önemlidir. Zamanında çözüme ulaştırılmayan şikayetler, hattı kullananların güveninin ve dolayısıyla hattın etkinliğinin azalmasına yol açabilir. Proje Analizi ve Fizibilite Raporlarının Hazırlanması 22-23 Aralık 2014 İzmir Şirketinizde ilk defa bir etik hattı kuruyorsanız, hattın etkinliğini sağlamak için dikkat edebileceğiniz birçok konu var. Bunlardan bazıları şöyle özetlenebilir: Öncelikle çalışanlarınıza şirketinizde neyin etik neyin etik olmadığını olabildiğince net anlatmak faydalı olacaktır. İletİşİm: Tuğçe Gülan Tel: (212) 366 66 03 - Faks: (212) 366 60 33 - E-Posta: [email protected] İndİrİm Polİtİkamız: • 3 İle 5 kİşİ arası katılımlarda %5 • 6 İle 8 kİşİ arası katılımlarda %10 • 9 kİşİ ve üzerİ katılımlarda % 15 İndİrİm yapılmaktadır. • Lİsans ve lİsansüstü öğrencİlerine ve ünİversİte öğretİm görevlİlerİne %50 İndİrİm yapılmaktadır. • Deloitte Türkİye alumnİ İndİrİmİ %10 olarak uygulanmaktadır. • Daha fazla bİlgİ İçİn: www.deloitteacademy.com.tr * 2014 ACFE Report to the Nations on Occupational Fraud and Abuse İçerik: Deloitte tarafından sağlanmaktadır. Gazetede yayınlanan yazıların sorumluluğu Deloitte Türkiye’ye aittir. Yazı ve resimler izinsiz kullanılamaz, çoğaltılamaz. Okuyucu mektuplarınızı ve görüşlerinizi [email protected] adresine yollayabilirsiniz. Deloitte yönetİm enstİtüsü tüm gelİrİnİ Deloitte Eğİtİm Vakfı’na bağışlamaktadır. ISSN: 1309-0054 Deloitte Türkiye Baskı: Umutdoğa Matbaacılık ve Ambalaj San. Tic. Ltd. Şti Mas-Sit Matbaacılar Sitesi 1. Cd. No:160 34204 Yüzyıl-Bağcılar/ İstanbul Tel: 0212 438 02 05 (Pbx) Adres: Deloitte Values House Maslak No1, 34398 İstanbul, Türkiye Tel: 0212 366 6000 www.deloitte.com.tr The Deloitte Times’ın PDF versiyonuna www.deloitte.com/tr/TheDeloitteTimes adresinden ulaşabilirsiniz.
© Copyright 2024 Paperzz
