KPSS TABLOLARLA EĞİTİM BİLİMLERİ EBİM KPSS Kurslarının hediyesidir. EĞİTİMDE TEMEL KAVRAMLAR Bireylerde, kendi yaşantısı yoluyla, kasıtlı ve istendik davranış değişikliği meydana getirme sürecidir. 1. Bireysel işlevler 2.Toplumsal işlevler 3. Ekonomik işlevler 4. Siyasal işlevler 5. Gizil işlevler Herhangi bir toplumun, tarihsel süreç içerisinde ürettiği ve kuşaktan kuşağa aktardığı maddi ve manevi özelliklerin bütünüdür. Kültür iki temel ögeden oluşur: Kültür Maddi Kültür: Binalar, giysiler, araç-gereçler vb… Manevi Kültür: Değerler, inançlar, düşünce biçimleri, normlar vb… İnformal Önceden belirlenmiş bir program veya plâna bağlı olmaksızın gerçekleşen eğitimdir. Çocuğun televizyondan öğrendikleri, oyun oynarken Eğitim arkadaşlarından öğrendikleri, aile içerisinde anne baba v.b. yakın akrabalardan öğrenilenler bu gruplama içerisinde ele alınabilir. Örgün Eğitim: Belirli yaş grupları düzeyinde programlanmış, birbirini takip eden aşamalılık özelliği taşıyan, süreklilik gerektiren ve bir okul çatısı altında gerçekleşen, genellikle bir diploma ile sonuçlanan eğitimdir. Formal Eğitim Yaygın Eğitim: Örgün eğitim sisteminin belli bir basamağından ayrılmış, hiç girmemiş olan veya örgün eğitime devam etmesine rağmen belirli bir alanda eğitim almak isteyenlerin, isteğe bağlı olarak katıldıkları eğitim türüdür. Hizmet içi eğitim etkinlikleri, dershaneler, her tür kurs çalışmaları, açıköğretim ve uzaktan öğretim etkinlikleri yaygın eğitim kapsamındadır. Öğretim Bireylerde istenilen davranış değişikliklerinin oluşturulabilmesi ve öğrenmenin gerçekleştirilebilmesi amacıyla düzenlenen süreçlerin tümüdür. Bireylerde istenilen davranış değişikliklerinin oluşturulması, öğrenmenin gerçekleştirilmesi sürecinde, öğrenmeye kılavuzluk etme veya Öğretme öğrenmeyi sağlama etkinliğidir. Öğrenme Bireyde, çevresiyle etkileşimi ve kendi yaşantısı yoluyla bilgi ve davranışlarında kalıcı izli değişiklik meydana gelmesi sürecidir. Eğitimin Sınıflandırıl ması Eğitim Eğitimin İşlevleri        Anayasa ve Kanunlarımızda Eğitim Uluslar arası Düzenlemeler Anayasalar   Kanunlar  EĞİTİMLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi Çocuk Hakları Sözleşmesi 1876 Kanun-i Esasi: Temel eğitimin zorunluluğu ilk kez bir yasada yer almıştır. 1924 Anayasası: Temel eğitim zorunluluğu bu anayasa ile uygulanmaya başlanmıştır. 1961 Anayasası: Din Kültürü Eğitimi zorunlu ders olmaktan çıkmearılarak isteğe bağlı hale getirilmiştir. 1982 Anayasası: 42. Maddede “Eğitim Hakkı ve Ödevi” başlığı altında eğitimle ilgili düzenlemeler yer almaktadır. Tevhid-i Tedrisat Kanunu: Eğitim-öğretim birleştirilerek bütün okulların yönetimi Milli Eğitim Bakanlığı’na devredilmiş, ilköğretimin her Türk vatandaşı için zorunlu olduğu hükmü getirilmiştir. İlköğretim ve Eğitim Kanunu: Okulların statülerini, türlerini ve eğitim-öğretimin işleyişi ile ilgili konuları düzenlemektedir. Milli Eğitim Temel Kanunu: Türk Milli Eğitim sisteminin yapısını, genel amaçlarını ve temel ilkelerini, öğretmenlik mesleğini, okul bina ve tesisleri ile eğitim araç-gereçlerini sistem bütünlüğü içerisinde ele almaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Kanunu: Bu kanun ile Milli Eğitim Bakanlığının örgüt yapısı, merkez, taşra ve yurtdışı örgütü olmak üzere üç ana birimden oluşturulmuştur. TÜRK MİLLİ EĞİTİM SİSTEMİNİN AMAÇLARI VE İLKELERİ Türk Milli Eğitim Sisteminin Genel Amaçları 1) Devletimizin, anayasada ifade edilen temel yapısına ve Atatürk İlkelerine bağlı, milli, ahlaki, kültürel ve manevi değerlerini benimseyen, koruyan, geliştiren ve demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev ve sorumluklarım bilen ve uygulayan bireyler yetiştirmek. 2) Bireyleri, beden, zihin, ruh ve duygusal bakımdan sağlıklı, gelişmiş bir kişiliğe ve yapıcı yaratıcı özelliklere sahip, insan haklarına saygılı hür ve bilimsel düşünen özelliklere göre yetiştirmek. 3) Bireyleri, ilgi ve yetenekleri doğrultusunda hayata ve mesleklere hazırlamak suretiyle Türk milletini çağdaş uygarlığın yapıcı, seçkin bir ortağı yapmaktır. Türk Milli Eğitim Sisteminin Özel Amaçları Türk milli eğitim ve öğretim sistemi, genel amaçları gerçekleştirecek şekilde düzenlenir. Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri  Genellik ve eşitlik  Fırsat ve imkan eşitliği  Laiklik  Okul-aile işbirliği  Ferdin ve toplumun ihtiyacı  Süreklilik  Bilimsellik  Atatürk İlke ve İnkılapları ile  Yöneltme  Her yerde eğitim  Planlılık Atatürk Milliyetçiliği  Eğitim hakkı  Demokrasi eğitimi  Karma eğitim ÖĞRETİMDE PLANLAMA Sistem; belirlenen amaçlara ulaşmak için, hizmetleri etkileyen faktörlerin birbiriyle ilişkilendirilerek, bu amaçları gerçekleştirebilecek şekilde organize edilmesi olarak tanımlanabilir. Her sistem; girdiler, işlemlerin gerçekleştirildiği süreçler, çıktılar ve değerlendirme ögelerinden oluşur. Eğitime de sistem yaklaşımı açısından bakıldığında, girdileri, süreçleri ve çıktıları olan, değerlendirme ve kontrol etkinliklerinin gerçekleştirildiği bir yapıdan oluştuğu ortaya çıkmaktadır. Eğitimin sistem yapısını oluşturan bu ögeler birbirinden bağımsız parçalar olarak değil, bir bütündür. Temel sayıltısı; ürün veya hizmet üretiminde, her aşamada kontrol ve düzeltme işlemlerinin yapılması, yani süreçlerin kontrol edilmesi sağlanırsa, sonucun kendiliğinden istenilen yeterlikte olacağıdır. Takım çalışması, toplam kalite yönetiminin vazgeçilmez unsurudur. Takım çalışmalarında işbirliği esastır. Takım çalışmalarında işbirliği, paylaşım, etkileşim ve katılım, sinerji (artı güç) ortaya çıkarır. Toplu Öğretim Sistemi (Toplu Tedris): Çocuk konuları parçalayarak, onları tek tek analiz ederek inceleyip anlayamaz. Hayata ve konulara bir "bütün" olarak bakar. Dış dünyadaki şeyler bir bütün olarak algılanır. Toplu öğretim sisteminin temeli, derslerin belli üniteler içinde birleştirilerek yapılmasıdır. Herhangi bir olay veya dönem ve nesne hakkında ayrı ayrı dersler tarafından öğrencilere verilecek bilgi ve beceriler, tek bir ünite içinde birleştirilir. Türkiye’de 1926 Programı ile kabul edilmiş ve uygulanmaktadır. Decroly (İlgi Merkezleri) Sistemi: Decroly sistemine göre, öğretimde yapay dersler kaldırılmalı, çocuklar doğanın içinde yaşayarak, gözleyerek, yaparak öğrenmelidir. Dalton Planı: Öğrencilerin ilgi ve yetenekleri birbirinden farklı olduğu için, bunları bir sınıfa doldurarak ortak ders yapmak doğru olmadığını savunur. Dalton Plânında okulun sınıfları her ders için ayrı ayrı düzenlenmiş ve oraya, o ders ile ilgili kitap ve diğer malzemeler konulmuştur. Platoon Sistemi (Küme Modeli): Okul, öğretim işini gerçekleştirmek için kurulmuş sınıf, laboratuvar, kütüphane, atelye, spor salonu gibi unsurlardan medyana gelen bir organizasyondur. Dersler de uzman öğretmenler tarafından verilir. Winnetka Sistemi: Sistemin özü, öğretimin mümkün olduğu kadar bireyselleştirilmesidir. Çünkü bilgi ve beceri kazanma miktar ve süresi çocuktan çocuğa değişmektedir. Yeni okul düzeninde yıllık sınıflar sistemi kaldırılmış, her öğrencinin öğretim amaçlarına ulaşma hızı onun yetenek ve bireysel çalışma hızına kalmıştır. Proje Sistemi: Proje sistemini H. Kilpatrick geliştirmiştir. Ona göre çocuk, hayatı projeler içinde çalışarak öğrenir. Projeleri genellikle öğrenciler yapar; ama bazen öğretmenlerin verdiği projeler de olabilir. Bazı projeleri öğrenciler tek başlarına bireysel olarak yaparlar, bazılarını da gruplar halinde. Bütün okulun üzerinde çalıştığı büyük projeler de olabilir. Jena Planı: Yıllık sınıflar sistemini, notu, karneyi, ceza sistemlerini reddeder. Onun aradığı, okulda sıcak bir toplum hayatı, eğitimin her yaş, cins, din ve tabakadan insanlara açık olmasıdır. Yıllık sınıflar sisteminin yerine yaş grupları sistemini ortaya koymuştur. Gruplar 2-6 kişilik olabilir ve öğrenci grup arkadaşlarını kendisi seçer. Eğitimde Sistem Yaklaşımı Toplam Kalite Yönetimi Öğretim Sistemleri Öğretim sistemi: Öğrencileri belli bir amaca ulaştırmak için çalışacak unsurların işbirliği halinde çalıştırılmasıdır. PROGRAM TÜRLERİ / ÖGELERİ / ÖZELLİKLERİ Eğitimde, belirlenen hedeflere ulaşabilmek amacıyla, okul içerisinde ve okul dışında gerçekleştirilecek etkinlikler düzeneği bütünüdür. Belli bir öğretim düzeyinde (İlköğretim 7. sınıf, Lise 2. sınıf gibi) belirlenen hedeflere ulaşmak için gerçekleştirilecek tüm çalışmaları ifade eder. Öğretim programı içerisindeki bir derste (Matematik, Fizik, Türkçe, Müzik vb.) ait programdır. Bir öğretim programının veya dersin (Matematik, Fizik, Türkçe, Müzik vb.) ünite ve konularının sıralandığı, o derste hangi konu ve ünitelerin işleneceğini belirten listedir. Eğitim programlarının düzenlenmesinde, okul içi ve dışı ve okul dışı etkinliklerin birlikte planlanmasıdır. “Niçin öğretelim?” sorusuna yanıt verir. Öğrenende oluşturulmak istenen davranış değişikliklerini ifade eder. “Ne öğretelim?” sorusuna yanıt verir. Hedeflere ulaşabilmek için öğrenene nelerin öğretilmesi gerektiğini ortaya koyar. “Nasıl öğretelim?” sorusuna yanıt verir. Hedeflere ulaşabilmek için belirlenen içeriğin öğrenene nasıl, hangi yol ve yöntemlerle, ne kadar sürede, hangi araç gereçleri kullanarak vb. kazandırılacağını ifade eder. “Ne kadar öğrettik?” sorusuna yanıt verir. Hedeflere ne düzeyde ulaşıldığını, eğitim etkinliklerinin ne düzeyde etkili olduğunun belirlenmesidir. Eğitim programlarının, hedefleri ve kapsamı itibarıyla öğrencilere, onların yaşamlarında işlerine yarayacak, ihtiyaç duydukları bilgi ve becerileri kazandırması gerekir. Eğitim programları, eğitim etkinliklerinin ana hatlarını düzenler, ayrıntıları ve tüm uygulamalar hakkında bilgi vermez. Eğitim programlarının uygulanması sürecinde uygulayıcı, bulunduğu görev yerinin sosyal, kültürel, doğal, ekonomik vb. özelliklerine göre programı esnik bir şekilde uygulayabilir. Eğitim programlarının çerçevesi (anahatları) ülke genelinde aynıdır ve değiştirilemez. Program Ögeleri Program Türleri Eğitim Programı Öğretim Programı Ders Programı Müfredat Örtük Program Hedefler İçerik Eğitim Durumları Değerlendirme Programın Özellikleri İşlevsel (Görevsel) olma Çerçeve olma Esnek olma Değişmez ve genel olma Uygulayıcıya yardımcı olma Eğitim programları, uygulayıcılarını yönlendiren, yol gösteren bir yapıya sahip olmalıdır. Daimicilik  Kasik eserlerin öğretimi  Bilginin değişmezliği  Evrensel ve entelektüel eğitim  Eğitim hayata hazırlıktır  Üstün zekalı kişilerin seçilmesi ve eğitimi  En geleneksel, değişime ve gelişime en kapalı felsefedir  Realizm ve İdealizmden etkilenmiştir Tyler Modeli Taba-Tyler Modeli Rasyonel Planlama Modeli (Teknokratik Model) Yenilikçi-Durumsal Model Süreç Yaklaşımı Modeli     Taba-Tyler modeline benzemektedir. Yeniden Kurmacılık felsefi akımından etkilenmiştir. Hümanist akımdan etkilenmiştir. Okul merkezlidir. Öğretmenlerin kullandığı ders planlama sürecinden geliştirilerek düzenlenmiştir. İlerlemecilik felsefi akımından etkilenmiştir. Konu Merkezli Tasarımlar Konu Tasarımı: Birbiriyle ilgili bilgi birimlerinin bir araya getirilerek konu başlıkları oluşturulmasıdır. Disiplin Tasarımı: Birbiriyle ilgili konuların (bilgilerin) bir araya getirilerek ders (disiplin) oluşturulmasıdır. Geniş Alan Tasarımı: Birbiriyle ilişkili derslerin (disiplinlerin) bir araya getirilerek yeni bir disiplin oluşturulması, bir başka deyişle bir disiplin içerisinde birbiriyle ilişkili, birden fazla disiplin konusunun yer almasıdır. Disiplinler Arası Tasarım: Konuların dersler arasında ilişkilendirilerek programın düzenlenmesidir. Süreç Tasarımı: Tüm dersler için uygun ortak yöntem ve tekniklerin kullanılmasını ifade eder. Program Geliştirme Sürecinin Aşamaları Program Geliştirme Grupları Analitik Yaklaşım Demokratik Yaklaşım Toplumun ihtiyaçlarının ve beklentilerinin, toplumsal taleplerin eğitim ihtiyaçlarını belirlediği yaklaşımdır. İhtiyaç Analizi Yaklaşımları Betimsel Yaklaşım Süreç Yaklaşımı İhtiyaç Belirleme Teknikleri Sorun Merkezli Tasarımlar  Yaşam Şartları Tasarımı: Yaşam şartlarının sürekli değiştiğini, bu nedenle çocuklara problem çözme becerisinin öğretilmesi gerektiğini savunur.  Çekirdek Tasarım: Programın, merkeze alının sorunların ve konuların çevresinde şekillendiği tasarımlardır.  Toplumsal Sorunlar ve Yeniden Kurmacılık Tasarımı: Programın içeriğini toplumsal sorunların oluşturduğu, programın toplumsal değişimi sağlamaya yönelik hazırlandığı programlardır. EĞİTİMDE İHTİYAÇ BELİRLEME Bugünkü mevcut olan durum ile, bugün olmasını istediğimiz veya olması gereken durum arasındaki farkın eğitim ihtiyacı olarak belirlenmesidir. Bugünkü mevcut durum ile, gelecekte olmasını istediğimiz durum veya, gelecekte olması muhtemel durum arasındaki farkın eğitim ihtiyacı olarak belirlenmesidir. Farklar Yaklaşımı Delphi Tekniği Dacum (Progel) Tekniği Belli özelliklerin bireylerde var olup olmadığına bakılarak veya bir konu veya durumun programa alındığında bir yarar sağlayıp sağlamayacağına bakılarak eğitim ihtiyacının belirlenmesidir. Eğitim süreçlerindeki mevcut olanaklardan yola çıkılarak eğitim ihtiyacının belirlenmesidir. Ortak düşünce ve görüşleri belirlemek üzere, anket uygulanarak alınan düşünce ve görüşlerin değerlendirilerek ihtiyaç tesbitini sağlayan bir tekniktir. Bireylerin bağımsız olarak düşüncelerini belirtebilmeleri için, görüş alınan kişiler, yüz yüze ve birbirleriyle iletişim kurmayan kişilerden seçilir. Bir işi gerçekleştirmek için bireylerde bulunması gereken beceriler, eğitim ihtiyacı olarak belirlenir. Bir mesleğin öncelikle, adım adım nasıl işlediği, nasıl gerçekleştirildiğinin belirlenmesidir. Meslek yapılacak işlere, işler de işlem basamaklarına ayrılarak incelenerek gerçekleştirilir. Grup toplantıları, Gözlem, Görüşme, Testler, Literatür Tarama… Meslek Analizi Diğer Teknikler Dikey Boyut PROGRAM GELİŞTİRME TASARIMLARI Öğrenci Merkezli Tasarımlar  Çocuk Merkezli Tasarımlar: Programın merkezine o yaş düzeyinin ilgi ve ihtiyaçları, gelişim özellikleri alınır.  Yaşantı Merkezli Tasarım: Çocukların ilgi ve ihtiyaçlarının süreç içerisinde belirlenebileceğini, programın bunun dikkate alınarak hazırlanmasını savunur.  Romantik Tasarım: Programın, çocuğun doğasının dikkate alınarak hazırlanmasını savunur.  Hümanistik Tasarım: Programın uygulanmasında öğrenenin söz ve karar hakkının olması gerektiğini savunur. PROGRAM GELİŞTİRME SÜRECİ Programın ögeleri arasındaki dinamik ilişkileri ifade eder. Yani; programın hedefler, içerik, eğitim durumları ve değerlendirme ögeleri arasındaki ilişkiler bütünü olarak tanımlanabilir.  Program geliştirme çalışmaları gruplarının oluşturulması.  Eğitim durumlarını hazırlama.  İhtiyaçların belirlenmesi.  İzleme veya performans testi hazırlama.  Hedeflerin yazılması.  Düzey belirleme testi hazırlama.  Davranışların (kazanımların) yazılması.  Programın denenmesi ve sonuçların raporlaştırılması.  İçerik analizi yapma.  Programın uygulanması.  Belirtke tablosu hazırlama. Karar ve Koordinasyon Grubu: Süreçle ilgili tüm karar ve koordinasyon çalışmalarını yapar. Çalışma Grubu: Programın hazırlanması ve uygulanmasındaki tüm çalışmaları gerçekleştirir. Danışma Grubu: Program geliştirme sürecinde her aşamada danışılabilecek alan uzmanlarından oluşur. Program Geliştirmenin Tanımı Yatay Boyut Yeniden Kurmacılık  Yeniliğe ve gelişmeye en açık eğitim felsefesi  Eğitimin amacı, toplumu yeniden yapılandırmak  Eğitimde fırsat eşitliği  Öğretmen, reformların ve değişimin öncüsü  Kullandığı yöntemler; problem çözme ve araştırma inceleme gibi öğrenci merkezli yaklaşımlar  Öncüsü; John Dewey  Varoluşçuluğun etkisi vardır PROGRAM GELİŞTİRME MODELLERİ Tüm ilgililerin (özellikle öğretmenlerin) program geliştirme etkinliklerine katılmasını savunur. Tümevarım yaklaşımını kullanır. Program geliştirme çalışmalarını daha kapsamlı ele alan bir modeldir. İlerlemeci yaklaşımı benimser ve en akılcı model olarak kabul edilir. Tümevarım sürecini kullanır. Programın daha çok hedefler ve eğitim durumları ögelerine ağırlık verir. Okul merkezli bir modeldir. Taba ve Tyler’ın ortaya koyduğu modellerin birleşiminden oluşur. Bu modeldeki aşamalar, günümüzdeki program geliştirme çalışmalarında bütün modellere kaynaklık etmektedir. Taba Modeli  EĞİTİM FELSEFELERİ İlerlemecilik  Çağın özelliklerine en uygun, en çağdaş eğitim felsefesi  İşbirlikli öğrenme  Problem çözme becerilerinin öğretimi  Üst düzey zihinsel becerilerin geliştirilmesi  Öğrenci merkezli eğitim  Demokratik ve sosyal yaşamı geliştirmeyi amaçlayan eğitim  Eğitim yaşamın kendisidir  Bireysel farklılıkların dikkate alınması  Pragmatizmin etkisi vardır Esasicilik  Konu alanının özümlenmesi  Eğitim hayata hazırlıktır  Temel becerilerin öğretimi  Toplumsal değerlerin eğitimi  Yetenekli ve beceri sahibi bireyler yetiştirilmesi  Disiplinli ve zorlama yoluyla çalışma  İdealizm ve Realizmin etkisi vardır Uzak Hedefler Genel Hedefler Özel Hedefler HEDEFLERİN GRUPLANDIRILMASI Ülkenin hedefleridir. Eğitimin nihai amacıdır. Milli Eğitim sisteminin ve okulun hedefleridir. Derslerde öğrencilere kazandırılmak istenen davranışları (kazanımları) ifade eder Bilişsel Alan Zihinsel öğrenme süreçlerinin kullanımını içeren alandır. Düzeyleri;  Bilgi, Kavrama, Uygulama, Analiz, Sentez, Değerlendirme Duyuşsal Alan İlgi, tutum, sevgi, hoşlanma gibi duygusal eğilimleri içerir. Düzeyleri;  Alma, Tepkide bulunma, Değer verme, Örgütleme, Kişilik haline getirme Psikomotor Alan Bedensel eylemleri, becerileri kapsar. Düzeyleri;  Algılama, Kurulma, Klavuzla yapma, Mekanikleşme, Beceri haline getirme, Duruma uydurma, Yaratma Hedef Davranışların Özellikleri     Hedef Belirlemede Göz Önünde Bulundurulması Gereken Durumlar  Toplumun özelliklerinin dikkate alınması  Bireylerin özelliklerinin dikkate alınması  Eğitim ekonomisinden yararlanılması Hedeflerin Davranışlara Dönüştürülme Nedenleri Yenilenen Bloom Taksonomisi Marzano’nun Taksonomisi  Konu alanının özelliklerinin dikkate alınması  Hedeflerin belirlenmesinde eğitim felsefesinden yararlanılmalıdır  Eğitim psikolojisinin verilerinden yararlanılması  Aşamalı Hedef Yazma: Hedefler yazılırken Blooom’un aşamalı sınıflama yaklaşımına uygun olarak (bilişsel, duyuşsal ve psikomotor) hedeflerin yazılmasıdır.  Yeterliğe Dayalı Hedef Yazma: Programdaki hedefin gerçekleşmiş sayılabilmesi için önceden bir kriter belirlenerek, hedefin bu kriteri içerecek şekilde düzenlenmesidir.  Ölçme - Değerlendirme Yapabilmek.  Standart ve birbirine yakın düzeyde eğitim seviyesi oluşturmak.  Eğitim-öğretim etkinliklerini yönlendirmek. Hedef Yazma Yaklaşımları Bloom Taksonomisi HEDEF DAVRANIŞLAR  Genellik ve sınırlılık  Bitişiklik  Açık seçiklik  Tutarlılık Öğrenci yaşantısına dönüklük Öğrenme ürününe dönüklük Kenetlilik (Konu alanı ile ilişkili olma) Ulaşılabilirlik  Modüler Hedef Yazma: Birbiriyle ilişkililiği ve aşamalılığı olmayan ünite veya konuların, bağımsız modüller olarak planlanması durumunda hedefler de de aşamalılık özelliği olup olmadığına bakılmaksızın hedeflerin yazılmasıdır.   Programın verimliliğini belirlemek ve arttırmak. Öğrencilerin, kazanacakları davranışları önceden bilmeleri, öğrencilerin nasıl öğreneceğine ilişkin önceden bilgi verir. HEDEFLERLE İLGİLİ TAKSONOMİLER Bilgi, Kavrama, Uygulama, Analiz, Sentez, Değerlendirme Alma, Tepkide Bulunma, Değer Verme, Örgütleme, Kişilik Haline Getirme Algılama, Kurulma, Klavuzla Yapma, Mekanikleşme, Beceri Haline Getirme, Duruma Uydurma, Yaratma Olgusal bilgi, Kavramsal bilgi, İşlemsel bilgi, Üstbilişsel bilgi Hatırlama (Bilgi), Anlama (Kavrama), Uygulama, Çözümleme (Analiz), Değerlendirme, Yaratma (Sentez) Bilginin Önemine Yönelik İnançlar, Etkinliğe Yönelik İnançlar, Bilgiyle İlişkili Duygular Öğrenmeyi özelleştirme amaçlar, Bilginin uygulanmasını izleme, Açıklığı izleme, Doğruluğu izleme Bilgi çıkarma, Anlama, Analiz, Bilginin kullanımı Bilgi, Zihinsel prosedürler, Fiziksel prosedürler Bilişsel Alan Duyuşsal Alan Psikomotor Alan Bilgi Boyutu Bilişsel Süreç Boyutu Öz-Sistem Metabilişsel Sistem Bilişsel Sistem Bilgi Alanı İÇERİK DÜZENLEME       İçerik Düzenleme İlkeleri Doğrusal Programlama İçerik Düzenleme Yaklaşımları Sarmal Programlama Modüler Programlama Piramitsel Programlama Çekirdek Programlama Konu Ağı-Proje Merkezli Programlama Sorgulama Merkezli Programlama Belirtke Tablosu Eğitim Durumları Eğitim Durumlarının Düzenlenmesinde Temel İlkeler Eğitim Durumları nın Boyutları Eğitim Durumlarının Düzenlenmesinde Dikkat Edilecek Noktalar Giriş Gelişme Sonuç Eğitim Durumları Değişkenleri İpucu Katılım Pekiştirme DönütDüzeltme Yakından-uzağa Somuttan-soyuta Basitten-karmaşığa Kolaydan-zora Bugünden-geçmişe Bilinenden-bilinmeyene      Güncellik Gerçekçilik Önkoşul olma Aşamalılık KBilimsellik       Anlamlılık Kapsama ilkesi Bütün-parça-bütün Hedeflerle tutarlı olma Tümdengelim Yaşama yakınlık      Öğrenilebilirlik Genelden özele Geçerlik Güvenirlik Kaynaşıklık İçeriğin düzenlenmesinde konuların, aşamalı, ardışık, sıralı ve önkoşul olma ilkelerine göre ilişkilendirilerek düzenlenmesidir. Ünite veya konuların, yeri ve zamanı geldikçe tekrar işlenmesi esasına dayanan programlama modelidir. Konular yeri ve zamanı geldiğinde tekrarlanır ve her tekrarda yeni bilgilerin eklenmesiyle kapsam sürekli genişler. İçerik, bireye kendi kendine öğrenme olanağı sağlayacak biçimde, kendi içinde anlamlı bütünlüğe sahip modüler bilgi kümeleri şeklinde düzenlenir. Eğitim sürecinin ilk yıllarında geniş alan konularının düzenlendiği, sonraki yıllarda konuların ayrıntılandırılarak giderek uzmanlık alanlarına yönelik derslerin planlandığı, konu kapsamlarının giderek daraltıldığı içerik düzenleme yaklaşımıdır. Programın merkezine, her öğrencinin almak zorunda olduğu çekirdek derslerin yerleştirildiği, daha sonra öğrencilerin ilgi ve yetenek alanlarına göre isteğe bağlı olarak alabilecekleri diğer ders ve konuların programlandığı içerik düzenleme yaklaşımıdır. Grupla veya bireysel öğrenmeyi amaçlayan, konuların projeler halinde düzenlendiği ve birbirleriyle ilişkilendirildiği içerik düzenleme yaklaşımıdır. Programda içerik düzenlemede öğrencilerin günlük yaşamlarında karşılaşabileceği sorunların ve ihtiyaçlarının dikkate alınarak çözümlemeye dönük düzenlendiği yaklaşımdır. Hedef davranışlarla (kazanımlar) içeriğin bir çizelge üzerinde gösterildiği, hangi içeriğin hangi hedef davranış düzeyinde (Bloom taksonomisi) gerçekleştirileceğini gösteren çizelgedir. EĞİTİM DURUMLARI Eğitim durumları süreci, uygulanacak yöntem ve teknikleri, zamanı, gerçekleştirilecek etkinlikleri, araç gereçleri, öğrenme ortamının özellikleri, biçimlendirme ve yetiştirmeye dönük değerlendirme ekinliklerini kapsar.  Hedefe uygunluk  Öğrenciye uygunluk  Konu alanının özelliğine uygunluk  Ekonomiklik  Tutarlılık  Öğretim ilkelerine uygunluk  Doğrudan edinilen yaşantılar en kalıcı öğrenmeleri sağlamaktadır.  Sözel sembollerle edinilen öğrenmeler hem istenilen düzeyde elde edilemez, hem de kalıcılığı düşüktür.  Çok sayıda duyu organıyla edinilen bilgiler, az sayıda duyu organıyla edinilen bilgilere göre daha fazla kalıcıdır.  Kendi kendine edinilen bilgiler, başkalarının yardımıyla edinilen bilgilerden daha kalıcıdır.  En iyi öğrenme, yaparak, yaşayarak edinilen öğrenmelerdir.  Öğrenilen şeylerin çoğunluğu, görme yoluyla elde edilen öğrenmelerdir.  En iyi öğrenme, somuttan soyuta, basitten karmaşığa gibi, öğrenme ilkelerine uygun olarak gerçekleşen öğrenmelerdir. Öğrenmeye hazır olma sürecidir. Dikkat çekme, güdüleme (motivasyon), hedeften haberdar etme ve ön öğrenmelerin hatırlanmasıyla gerçekleşir. Davranış değişikliğinin oluşturulduğu öğrenme-öğretme sürecidir. Yöntem-teknik, araç-gereç kullanımı, öğrenci katılımı, ipuçları, katılım, dönüt-düzeltme, pekiştirme işlemlerinin gerçekleştiği süreçtir. Öğrenmelerin kontrol edilerek, hedef davranışlara (kazanımlara) ne düzeyde ulaşıldığının, öğrenme eksikliklerinin belirlendiği, özet ve tekrarların yapıldığı ve bir sonraki konunun açıklandığı, dersin son aşamasıdır. Öğrencinin öğrenme için harekete geçirilmesine ve istenen davranışın yapılmasına yardımcı olan, yol gösteren mesajların, hatırlatıcıların veya uyarıcıların tümüdür. Öğrencinin etkinlik içerisinde yer alması, soru sorması, sorulara yanıt vermesi, örnek vermesi, açıklama yapması, zihinsel olarak öğrenmesini gerçekleştirmesidir. Öğrenilen bir davranışın tekrarlanma sıklığını arttırma veya kalıcılığını azaltma işlemi “pekiştirme”dir. Bu amaçla kullanılan uyarıcılar ise “pekiştireç” adını alır. Davranışın kazanılıp kazanılmadığı veya ne düzeyde kazanıldığı konusunda öğrenciye bilgi verilmesine “dönüt”, bu bildirim sonucunda eksikliklerin ve yanlışlıkların giderilmesine ise “düzeltme” denir. Plan Türleri PLAN VE PLAN TÜRLERİ Öğrenme-öğretme sürecinde hangi hedeflere ulaşılacağını, bu hedeflere ulaşmak için hangi konulardan yararlanılacağı, hangi etkinliklerin Plan gerçekleştirileceği, hangi yöntem ve tekniklerin kullanılacağı, hangi araç gereçlerden yararlanılacağı, etkinliklerin gerçekleştirileceği zaman ve süreyi, uygulama sonunda hedeflere ulaşma düzeyinin nasıl belirleneceğini yazılı olarak önceden tasarlamasıdır. Planın Amacı Davranış değiştirme sürecinin tesadüflere bırakılmasını engelleyerek, hedeflerin istenilen yeterlikte gerçekleştirilmesini sağlamaktır.  Davranış değiştirme sürecine “öğretim niteliği” kazandırma.  Öğretmene ve öğrenciye yol gösterme, öğretmene güven Planlamanın Yararları  Uygulamaların rastlantılara kalmasını önleme, sürecine yön verme. verme.  Uygulamaların tutarlılığını arttırma, etkinliklerin verimini yükseltme.  Ölçme-değerlendirmede güvenirlik ve geçerliği yükseltme. Plan Yapma İlkeleri  Hedeflere ulaştırıcı nitelikte, bilimsel, öğrencilerin gelişim özellikleri ve ihtiyaçlarına uygun olmalıdır. (Planda Bulunması  Öğrenme ortamının özellikleri dikkate alınmalı, zümre ve branş öğretmenleri işbirliği içinde hazırlamalıdır. Gereken Özellikler)  Çağdaş eğitim anlayışlarına uygun, açık ve anlaşılır, esnek ve işlevsel olmalı, öğretim ilkelerine uygun ve uygulanabilir nitelikte olmalıdır. Ünitelendirilmiş Öğretim yılı boyunca gerçekleştirilecek hedeflerin, konuların, kullanılacak yöntem, teknik ve stratejilerinin ve değerlendirme esaslarının Yıllık Plan belirlendiği ve zamanın düzenlendiği tasarıdır. Bir gün içerisinde veya bir derste gerçekleştirilecek etkinliklerin tasarlandığı planlardır. Günlük planlar genel olarak, giriş bölümü, gelişme bölümü ve sonuç bölümü olmak üzere üç ana bölümden oluşmaktadır. Günlük Plan yapmanın yararları;  Öğrenme-öğretme sürecinin etkililiğini yükseltir. Günlük Plan (Ders  Eğitim öğretim etkinliklerini düzensizlikten kurtarır.  Öğrenme-öğretme sürecindeki etkinliklerin belgelendirilmesini Planı)  Öğrenme-öğretme sürecinin öğretim programına uygunluğunu sağlar. sağlar.  Eğitimde fırsat ve imkan eşitsizliğine katkı sağlar.  Derslerde sürekliliği sağlar.  Öğretim programlarının değerlendirilmesinde geribildirim sağlar Duyu Organlarının Öğrenmeye Katkısı Araç-Gereç Kullanmanın Yararları Araç-Gereç Kullanmanın Sınırlılıkları Ders Kitaplarında Bulunması Gereken Özellikler ÖĞRETİM MATERYALLERİ VE ARAÇ-GEREÇ KULLANIMI En kalıcı öğrenmeler; görme, işitme, dokunma ve söyleme yoluyla elde edilir ve kalıcılığı % 90 oranındadır. Kalıcılığı en düşük öğrenmeler, okuma yoluyla elde edilen öğrenmelerdir ve kalıcılığı % 10’dur.  Öğretmenin etkililiğini arttırır.  Etkinliklerde monotonluğu önler, alıştırma ve pratik yapmayı sağlar.  Öğrencilerin ilgisini çeker, güdülenmelerini sağlar.  Sözde ekonomi sağlar, zaman etkili kullanılır.  Konuları somutlaştırır, bilginin zihinde  Öğretimde açıklık ilkesini gerçekleştirir. canlandırılmasını sağlar.  Öğrencilerin düşünme becerilerinin azalmasına neden olabilir.  Ekonomik olmayabilir, kullanım için yeterli zaman olmayabilir.  Öğretmen araç-gereci kullanmak için yeterli bilgi ve beceriye sahip olmayabilir.  Biçimsel Görünüm: Ders kitaplarının boyu, kullanılan yazıların punto büyüklüğü, kullanılan resim, grafik, şekil ve fotograflar, sayfa düzeni, alıştırma soruları gibi ögelerin, eğitim bilimleri açısından doğru ve yaş düzeyinin özelliklerine uygun olarak düzenlenmiş olması gerekir.  Bilimsel İçerik: Kitapta verilen bilgilerin bilimsel olması, hedeflerle tutarlı, güncel, geçerli, öğrenci gelişim düzeyine uygun, öğrencileri araştırma, gözlem, inceleme yapmaya yönlendirici bir şekilde düzenlenmesi gerekir.  Dil ve Anlatım: Kitapta kullanılan dil ve anlatımın, Türkçe kurallarına uygun olması, öğrencinin yaş gelişim özelliklerine uygun ve anlaşılabilir bir ifade biçimi kullanılarak hazırlanmış olması gerekir. Program Değerlendirme Yaklaşımları      PROGRAM DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMLARI Hedeflere dayalı değerlendirme  Stufflebeam’in bağlam-girdi-süreç-ürün değerlendirme modeli Ürüne dayalı değerlendirme  Metfessel-Michael değerlendirme modeli Başarıya dayalı değerlendirme  Eisner’in eğitsel eleştiri değerlendirme modeli Erişiye dayalı değerlendirme  Provus farklar yaklaşımı Programın ögelerine dayalı değerlendirme  Stake’in uygunluk-olasılık modeli YENİ EĞİTİM 2005-2006 Eğitim öğretim yılında uygulanmaya başlanmıştır. Yeni programlar, aşağıdaki özellikleri taşımaktadır.   Davranışçı program yaklaşımları terk edilerek, bilişsel ve  yapılandırıcı bir yaklaşıma geçilmiştir.  İlerlemecilik eğitim felsefesi programlara temel oluşturmuştur.   İçerik düzenlemeleri, sarmal programlama modeline uygundur.   Sadece öğretim değil, eğitim de vurgulanmıştır.  AB ve Uluslararası eğitim normları dikkate alınmıştır.   Yüzeysel davranış ifadesi yerine, bilgi, beceri, anlayış ve tutumlar konulmuştur. PROGRAMLARIMIZ Baskın doğrusal düşünce yerine, karşılıklı nedensellik ilkesi öne çıkarılmıştır. Disiplinler arası bir yaklaşımla belli konular ara disiplinler olarak programın omurgasına yerleştirilmiştir. Ölçme değerlendirme anlayışında, süreci de değerlendiren bir anlayışa geçilmiştir. Türk Dili bilinci ve Tarih bilinci oluşturulması, programın ana hedefleri arasında yer almıştır. “Nasıl öğretmek”ten çok, “öğrenme”yi merkeze almıştır. Eğitim Bilimleri Merkezi KPSS Kursları Gaziosmanpaşa Bulv. No: 46 Kat: 5-6-7 Çankaya/İzmir Tel: 0 232 445 21 25 www.ebimkpss.com