Sosyal Bilgiler Öğretiminde Türk Dünyası

ÖZET
Günümüzde Dünya üzerinde varlığını sürdüren bağımsız Türk devleti sayısı
yedi tanedir. Bundan başka Çin, Rusya Federasyonu, Ukrayna gibi devletlere bağlı
halde ise birçok özerk ve bağımsız Türk cumhuriyeti bulunmaktadır. Ayrıca Asya,
Avrupa, Afrika ve diğer kıtalarda gerek azınlık statüsünde bulunan gerekse diğer
nedenlerle ikamet etmekte olan yüz binlerce Türk nüfusu vardır. Bütün bunları
hesaba kattığımız zaman dünya üzerinde varlığını sürdüren Türk nüfusu 250 milyon
civarındadır. Çarlık Rusya döneminden itibaren Türkistan toprakları üzerine devam
eden Rus yayılmacılığı, Sovyetler Birliği zamanında da devam etmiştir. Türkistan
topraklarının tamamına yakınını işgal eden Sovyet Rusya, 1990 yılından itibaren
dağılma sürecine girmiştir. Bu süreç Türk dünyası için fevkalade önem taşımaktadır.
Çünkü Türk nüfusunun yarıdan fazlası Rusya’nın dağılması ile ya bağımsız olmuş ya
da olmak için hala mücadele etmektedir.
Bizim bu araştırmamızın amacı dünya
üzerine yayılmış bulunan ve yaklaşık sayıları 250 milyon civarında olan Türk
dünyasının Sosyal Bilgiler Eğitim Programlarında ne kadar anlatıldığını ortaya
koymaktır.
Araştırmamızda 1998 ve 2005 yılında hazırlanan İlköğretim Sosyal Bilgiler
Eğitim Programları ve bu programı öğretebilmek için hazırlanan ders kitapları
incelenmiştir.
Araştırmamız
beş
bölümden
oluşmaktadır.
Birinci
bölümde
araştırmaya genel bir giriş yapılarak tezin amacı belirlenmiş, önemi üzerinde
durularak sınırları çizilmiştir. İkinci bölümde dünya üzerinde yaşayan bağımsız Türk
devletleri, özerk ve muhtar devletlerle azınlık halinde yaşayan Türkler genel hatları
ile anlatılarak okuyucuya tanıtılmıştır. Bu devletlerin Türkiye ile ilişkileri üzerinde
durularak genel sorunları tespit edilmiştir. Üçüncü bölümde Sosyal Bilgiler Dersinin
önemi belirtilerek, ders kitaplarının programı anlatmadaki yeri vurgulanmıştır.
Ayrıca 1998 yılında hazırlanan İlköğretim Sosyal Bilgiler 6 ve 7. Sınıf Eğitim
Programı ve ders kitapları, 2005 yılında hazırlanan İlköğretim Sosyal Bilgiler 6 ve 7.
Sınıf Eğitim Programı ve ders kitapları tanıtılmıştır.
Dördüncü bölümde ilgili
program ve ders kitaplarında Türk dünyasına nerelerde değinildiği ve ne kadar yer
verildiği tespit edilmiştir. Sonuç bölümünde ise Türk dünyasının İlköğretim Sosyal
Bilgiler Dersinde neden anlatılması gerektiği üzerinde durularak, yapılması
gerekenlerle ilgili önerilerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Sosyal Bilgiler, Sosyal Bilgiler Eğitim Programı,
Türk
Dünyası, Ders Kitabı
ii
ABSTRACT
Today, the number of the independent Turkish States existing all over the
world is 7.Besides,there are lots of autonomous and independent Turkish Republics
which are dependent on the countries such as China, Russia Federation and
Ukraine.Moreover,in Asia,Europe,Africa,and in the other countries,there are
hundreds of thousands of Turkish population who have settled there for some reasons
and been living as minority communities.Taking all these figures above into
consideration,the
Turkish
population
throughout
the
world
is
about
250.000.000.Russian diffusionism ,which had been going on over Turkish
land(Turkhistan) since the Tsarist Regime period,continued during the Soviet Union
as well.Soviet Russia which invaded almost all of the Turkish lands went into
collapse process in 1990 and this process has a remarkable significance for Turkish
world because more than half of Turkish population became either independent or
struggled to be independent after Russia’s collapse.In our study,we aim to reveal
how much Turkish world with its 250.000.000 population all over the world is
included in teaching programmes of social sciences.
In our research,primary school teaching programmes of social sciences
prepared in 1998 and in 2005,and the materials designed to perform these
programmes have been examined.Our study consists of 5 parts.In the 1st part,aim of
the thesis has been determined by including a general introduction to the
research,and the research’s boundaries have been defined.In the 2nd part,independent
and autonomous Turkish states throughout the world and Turks staying as minority
groups have been introduced to the reader in general.In the 3rd part,by emphasizing
the importance of social sciences,the significance of the coursebooks while teaching
the programme has been expressed.In addition,primary school teaching programme
and coursebooks of social sciences 6th and 7th grades prepared in 1998,and primary
school teaching programme and coursebooks of social sciences 6th and 7th grades
prepared in 2005 have been introduced.In the 4th,the parts of the programmes and
the books in which the Turkish world has been referred to and how much they are
involved there have been defined.In conclusion part,discussions about why Turkish
iii
world needs to be presented in social sciences subject of primary school and
suggestions related to the subject have been included.
Key Words: Social Sciences,Teaching Programme of Social Sciences,Turkish
World,Coursebook
iv