KARBONHİDRAT METABOLİZMASI-2 şubat 2014

Overview of
Carbohydrate Digestion
and Metabolism
KARBONHİDRAT SİNDİRİMİ
VE METABOLİZMASI

Çeviri
Doç.Dr. Ali Vaiz GARİPOĞLU
 SAMSUN-2014
Carbohydrates
•Carbohydrates are called carbohydrates because they
are essentially hydrates of carbon (i.e. they are
composed of carbon and water and have a
composition of (CH2O)n.
•The major nutritional role of carbohydrates is to
provide energy and digestible carbohydrates provide
4 kilocalories per gram. No single carbohydrate is
essential, but carbohydrates do participate in many
required functions in the body.
Karbonhidratlar


Karbonhidratlar karbonun hidratları formunda
olduğundan (karbon ve suyun birleşmesinden
ve (CH2O)n komposizyonuna sahip
olduğundan) bu isimle adlandırılır.
Karbonhidratların temel rolü enerji sağlamakta
olup sindirilebilir karbonhidratlar 4 kcal/g
düzeyinde enerji sağlarlar. Bireysel anlamda
karbonhidratlar esansiyel değildir, ancak
vücutta bir çok fonksiyonda rol alırlar.
Photosynthesis: Sun’s energy becomes part of glucose molecule
energy
Carbon dioxide
Water
Chlorophyll
GLUCOSE
6 CO2 + 6 H20 + energy (sun)
C6H12O6 + 6 O2
Fotosentez: Güneş enerjisi glukoz molekülünün bir kısmı olur.
Enerji
Karbondioksit
Su
klorofil
GLUKOZ
6 CO2 + 6 H20 + enerji (güneş)
C6H12O6 + 6 O2
120 grams of glucose / day = 480 calories
120 gram of glukoz / gün = 480 kalori
Simple Sugars -
Monosakkaritlerin Genel Yapıları
Galaktoz
Glukoz
Fruktoz
Basit Şekerler-
Disaccharides
Disakkaritler
Glukoz alfa 1-2 fruktoz
(sukroz)
Galaktoz beta 1-4 glukoz
(laktoz)
Glukoz alfa 1-4 glukoz
(maltoz)
Complex carbohydrates


Oligosaccharides
Polysaccharides
Starch
 Glycogen
 Dietary fiber (Dr. Firkins)

Kompleks Karbonhidratlar


Oligosakkaritler
Polisakkaritler
Nişasta
 Glikojen
 Diyetsel lif

Starch




Major storage carbohydrate
in higher plants
Amylose – long straight
glucose chains (a1-4)
Amylopectin – branched
every 24-30 glc residues (a 16)
Provides 80% of dietary
calories in humans worldwide
Nişasta




Yüksek yapılı bitkilerde temel
depo karbonhidratıdır
Amiloz – uzun düz glukoz
zincirleri (a 1-4)
Amilopektin – Her 24-30
glukoz biriminde dallanmıştır
(a 1-6)
Dünya çapında insanların
belenmesinde kullanılan
diyetlerdeki kalorinin %
80’lik kısmını sağlar.
Glycogen






Major storage
carbohydrate in animals
Long straight glucose
G
chains (a1-4)
G
Branched every 4-8 glc
residues (a 1-6)
a 1-4 link
More branched than
starch
Less osmotic pressure
Easily mobilized
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
a 1-6 link
G
G
G
G
Glikojen






Hayvanlarda temel depo
karbonhidrat
Uzun düz glukoz
G
zincirleri (a1-4)
G
Her 4-8 glukoz biriminde
dallanmıştır (a 1-6)
bağı
a 1-4 link
Nişastaya göre daha
dallanmış yapıdadır
Daha düşük osmotik
basınç
Kolay mobilize olur
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
bağı
a 1-6 link
G
G
G
G
Digestion

Pre-stomach – Salivary amylase : a 1-4 endoglycosidase
G
a 1-4 link
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
amylase
a 1-6 link
G
G
G
G
G
G a Limit
G G
G
G G
G G
G
dextrins
maltotriose
G G
G
maltose
G
G
isomaltose
Sindirim

Mide öncesi – salya amilazı: a 1-4 endoglikozidaz
G
a 1-4 bağı
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
G
amilaz
a 1-6 bağı
G
G
G
G
G
G a Limit
G G
G
G G
G G
G
dekstrin
maltotrioz
G G
G
maltoz
G
G
isomaltoz
Stomach



Not much carbohydrate digestion
Acid and pepsin to unfold proteins
Ruminants have forestomachs with extensive
microbial populations to breakdown and
anaerobically ferment feed
Mide



Karbonhidrat sindirimi düşük düzeydedir
Asit ve pepsin enzimi proteinleri (daha küçük
birimlerine) parçalar
Ruminantlar yemleri parçalayan ve anaerobik
fermantasyona uğratan mikroorganizmaları
içeren ön midelere sahiptir.
Small Intestine
Pancreatic enzymes
a-amylase

maltotriose
G G G
G G G G G
amylose
G G
a amylase
G G G G G
G G G G G G
amylopectin
+
maltose
G G G
G G G
a Limit dextrins
İnce Bağırsak
Pankreatik enzimler
a-amilaz

maltotrioz
G G G
G G G G G
amiloz
+
G G
a amilaz
G G G G G
G G G G G G
amilopektin
maltoz
G G G
G G G
a Limit dekstrinler
Oligosaccharide digestion..cont
G G G
a Limit dextrins
G
sucrase
G G G
G G
G
maltase
G
G G
Glucoamylase (maltase)
or
a-dextrinase
a-dextrinase
G G G
G
G G G
G
G G G
G
Oligosakkarit sindirimi (devam)
G G G
a Limit dekstrinler
G
sucraz
G G G
G G
G
maltaz
G
G G
Glukoamilaz (maltase)
veya
a-dekstrinaz
a-dekstrinaz
G G G
G
G G G
G
G G G
G
Small intestine
Portal for transport of virtually
all nutrients
Water and electrolyte balance
Enzymes associated with
intestinal surface membranes
i. Sucrase
ii. a dextrinase
iii. Glucoamylase (maltase)
iv. Lactase
v. peptidases
İnce bağırsak
Tüm besin maddelerinin
taşınma yoludur
Su ve elektrolit dengesi
Bağırsak yüzeyi zarlarında yer alan
enzimler
i. Sukraz
ii. a dekstrinaz
iii. Glukoamilaz (maltaz)
iv. Lactaz
v. Peptidaz
Carbohydrate absorption
Hexose transporter
apical
basolateral
Karbonhidrat emilimi
Monosakkaritlerin ince bağırsağa alınması
Heksoz taışıyıcı
Bağırsak
boşluğu
Bağırsak epitel hücresi
apikal
Kan
dolaşımı
bazolateral
Carbohydrate malabsorption



Lactose intolerance (hypolactasia),
page 100.
Decline lactase with age
Lactose fermented in LI –



b 1-4 linkage
Gas and volatile FA
Water retention – diarrhea/bloating
Not all populations


Northern European – low incidence
Asian/African Americans – High
Karbonhidrat malabzorbsiyonu
(abzorbsiyon yetersizliği)



Lactoz intoleransı (hipolaktazia),
Laktaz yaşla birlikte azalır
Laktoz kalın bağırsakta fermente edilir
–



b 1-4 linkaj
Gaz and uçucu yağ asitleri
Vücutta su muhafazası – ishal/şişme
Tüm insan topluluklarında görülmez


Kuzey Avrupa’da çok fazla görülmez
Asya/Afrika kökenli Amerikalı’larda sık
görülür.
Metabolism – the chemical changes
that take place in a cell that produce
energy and basic materials needed for
important life processes
-millions of cells
-Multiple organs (liver, adipose, heart, brain)
-Thousands of enzymes
-Various conditions (fed, fasted, exercise, stress)
Metabolizma – Bir hücrede
meydana gelen ve enerji ve temel
besin maddelerini oluşturan
kimyasal değişimler önemli yaşam
faaliyetleri için gereklidir.
-Milyonlarca hücre
-Organlar (karaciğer, adipoz doku, kalp, beyin)
-Binlerce enzim
-Farklı koşullar (tok, aç, eksersiz, stres)
Carbohydrates


Serve as primary source of energy in the cell
Central to all metabolic processes
Glucose
Cytosol - anaerobic
Hexokinase
Pentose
Phosphate
Shunt
Glucose-6-P
glycolysis
Pyruvate
Glc-1- phosphate
glycogen
Karbonhidratlar


Hücrede temel enerji kaynağı olarak görev yapar
Bütün metabolik işlemlerin merkezini oluşturur.
Glukoz
Cytosol - anaerobik
Heksokinaz
Pentoz
Fosfat yolu
Glukoz-6-P
glikolizis
Pirüvat
Glk-1- fosfat
glikojen
cytosol
mitochondria
(aerobic)
Pyruvate
Aceytl CoA
FATTY ACIDS
Krebs
cycle
AMINO
ACIDS
Reducing
equivalents
Oxidative
Phosphorylation
(ATP)
cytosol
mitokondri
(aerobik)
Pirüvat
Asetil CoA
YAĞ ASİTLERİ
Krebs
döngüsü
AMINO
ASİTLER
İndirgeyen
ekivalentler
Oksidatif
Fosforilasyon
(ATP)
No mitochondria
Glucose
Glycogen
Lactate
Glucose
Glucose
Glucose
The Full
Monty
Glukoz
Glukoz
Glukoz
Mitokondri yok
Kırmızı kan hücresi
Beyin
Glukoz
Glikojen
Laktat
Genel
Kas hücresi
karaciğer
Seçilen bazı hücrelerde glukoz metabolizması
Fasted State
Glucose
G-6-Pase
Pentose
Phosphate
Shunt
Hexokinase
Glucose-6-P
GNG
glycolysis
Pyruvate
Need 13.8 kJ/mol
ATP = -30 kJ/mol
-16.7 kJ/mol
Glc-1- phosphate
glycogen
Açlık Durumu
Glukoz
G-6-Pase
Pentoz
Fosfat yolu
Heksokinaz
Glukoz-6-P
GNG
Pirüvat
glikolizis
13.8 kJ/mol’e ihtiya
ATP = -30 kJ/mol
-16.7 kJ/mol
Glk-1- fosfat
glikojen
Metabolik değişimin kontrolü
1. Enzim düzeylerinin kontrolü
2. Enzim aktivitesinin kontrolü(aktivasyon ve inhibisyon)
Control of enzyme activity
Rate limiting step
Enzim aktivitesinin kontrolü
Sınırlandırıcı adım
insulin
IR
P
Protein Kinase B
(inactive)
Glycogen synthase kinase
(active)
P
Glycogen synthase
(inactive)
OH
Protein Kinase B
(active)
P
OH
synthase kinase
P Glycogen(inactive)
OH
Glycogen synthase
(active)
Glycogen formation
insulin
IR
P
Protein Kinaz B
(inaktif)
Glikojen sentetazkinaz
(aktif)
P
Glikojen sentetaz
(inaktif)
Protein Kinaz B
(aktif)
P
OH
OH
kinaz
P Glikojensentetaz
(inaktif
OH
Glikojen sentetaz
(aktif)
Glikojen oluşumu
Controlling Metabolic Flux
1. Control enzyme levels
2. Control of enzyme activity (activation or inhibition)
3. Compartamentalization
Fatty acid oxidation occurs in mitochondrial matrix
Fatty acid synthesis occurs in endoplasmic reticulum membrane exposed
to the cytoplasm of the cell.
4. Hormonal control
Metabolik Sürecin (akışın)
Kontrolü
1. Kontrol enzim düzeyleri
2. Enzim aktivitesinin kontrolü (aktivasyon veya inhibisyon)
3. Kompartamentalizasyon (bölümleştirme)
Yağ asiti oksidasyonu mitokondrial matrikste gerçekleşir
Yağ asiti sentezi hücrenin sitoplazmasında yer alan endoplazmik retikulum z
4. Hormonal kontrol
Glucose utilization
Stage 1 – postparandial
All tissues utilize glucose
Stage 2 – postabsorptive
KEY – Maintain blood glucose
Glycogenolysis
Glucogneogenesis
Lactate
Pyruvate
Glycerol
AA
Propionate
Spare glucose by metabolizing fat
Stage 3- Early starvation
Gluconeogenesis
Stave 4 – Intermediate starvation
gluconeogenesis
Ketone bodies
Stage 5 – Starvation
Aşama 1 – postprandiyal
Tüm dokular glukozu kullanır
Aşama 2 – postabsorptif
ANAHTAR – Kan glukozu sağlanır
Glikogenolizis
Glukoneogenesis
Laktat
Pirüvat
Gliserol
AA
Propiyonat
Yağlar metabolize edilerek glukozdan
tasarruf edilir
Aşama 3- Erken açlık
Glukoneogenesis
Aşama 4 – Orta açlık dönemi
glukoneogenesis
Ketone bileşikleri
Aşama 5 – Açlık
Carbohydrate Metabolism/
Utilization- Tissue Specificity





Muscle – cardiac and skeletal
 Oxidize glucose/produce and store glycogen (fed)
 Breakdown glycogen (fasted state)
 Shift to other fuels in fasting state (fatty acids)
Adipose and liver
 Glucose  acetyl CoA
 Glucose to glycerol for triglyceride synthesis
 Liver releases glucose for other tissues
Nervous system
 Always use glucose except during extreme fasts
Reproductive tract/mammary
 Glucose required by fetus
 Lactose  major milk carbohydrate
Red blood cells
 No mitochondria
 Oxidize glucose to lactate
 Lactate returned to liver for Gluconeogenesis
Karbonhidrat Metabolizması/
Faydalanma- Doku Özgüllüğü





Kas – kardiyak ve iskeletsel
 Glukoz oksidize olur/glikojen üretilir ve depolanır
 Glikojen parçalanır (açlık durumu)
 Açlık durumunda diğer enerji kaynaklarına yönelim (yağ asitleri)
Adipoz doku ve karaciğer
 Glukoz  asetilkoA
 Trigliserit sentezi için glukoz gliserole dönüşür
 Karaciğer diğer dokular için glukozu serbet hale getirir (karaciğer glukozu
diğer dokuların kullanımına sunar)
Sinir sistemi
 Aşırı açlık durumları hariç her zaman glukoz kullanılır
Üreme kanalı/meme bezi
 Fötus glukoza ihtiyaç duyar
 Laktoz  temel süt karbonhidratı
Kırmızı kan hücreleri
 Mitokondri içermez
 Glukozu laktata yükseltger (okside eder)
 Laktat glukoneogenesis işlemine uğramak üzere karaciğere döner