LENFOİD DOKU

LENFOİD DOKU
• Lenfoid Organlar:
– Lenfoid organlar santral ve periferik olmak üzere iki gruba
ayrılırlar. Santral organlar yeni lenfositlerin antijene bağımlı
olmaksızın otonom olarak yapıldıkları ve immun tepki
oluşturma yeteneğini kazandıkları yerlerdir. İnsanda
“kemik iliği ve timus” santral organlardır.
Santral Lenfoid Organlar
• Kemik İliği: Gevşek bir stroma içinde
yer almış değişik olgunlaşma
evrelerinde bulunan kan hücreleri ile
yağ hücrelerinden oluşur.
Vücut ağırlığının %6’sını oluşturur.
Kırmızı ilik ve sarı ilikten oluşur.
– Kırmızı ilik: Tüm kan hücrelerinin yapım
(hematopoiesis)
yeridir.
Stromada
fagositik aktivitesi olmayan adventitial
hücrelerle
makrofajlar
bulunur.
Makrofajlar
gelişmekte
olan
eritroblastlara demir aktarırlar ve olgun
eritrositlerin artıkları nukleusları fagosite
ederler.
– Sarı ilik: Yağ deposudur. Bazı şartlarda
hematopoietik etkinlik kazanırlar.
Santral Lenfoid Organlar
•
•
•
•
Timus: Üst göğüs
bölgesinde bulunan
bir santral lenfoid
organdır.
B ve T hücrelerinin
oluştuğu bölge kemik
iliği olmakla beraber
sadece B hücreleri
kemik iliğinde
olgunlaşır.
Öncül T hücreleri ise
timusa göç ederek
orada olgunlaşırlar.
Her iki hücrede
olgunlaşmalarını
tamamladıktan sonra
kana geçerek periferal
lenfoid organlara
ulaşırlar
Periferik Lenfoid Organlar
• Patojenler vücuda çok çeşitli yollardan
girebilirler ve herhangi bir yerde enfeksiyona
neden olabilirler. Fakat antijen ve lenfositler
sonunda birbirleriyle lenf nodülleri, dalak ve
mukosal lenfoid dokularda (tonsiller, ince
bağırsaktaki Peyer’s yaması) karşılaşırlar.
Lenfoid organlar içinde olgun dentritik
hücreler gibi özelleşmiş hücreler antijeni
lenfositlere gösterirler (tanıtırlar).
Lenfositler
• Spesifik bağışıklık hücreleridir
• 7-15 µm çapında küresel
hücrelerdir
• Lenfoid organlarda ve farklı
doku ve organlarda bulunur
• B ve T lenfositler ve diğer alt
gruplar
• Lenfosit tipleri morfolojik
farklılığa sahip değildir
B lenfosit
• Humoral immun yanıt(B hücrelerinin antijenle
uyarılmasıyla başlayan ve antikor üretimiyle
sonuçlanan olayları içerir.)
• Periferik kanda az miktarda bulunur
• Lenfoid dokularda lokalize olmuşlardır
• Bir B lenfosit üzerinde 200.000-500.000 adet
antijen reseptörü bulunur
B LENFOSİT > PLAZMA HÜCRESİ
• B Lenfositler uyarı
durumunda
Plazma hücresine
dönüşür ve
İmmünglobulin Salgılar.
B Lenfosit ve Plazma
Hücreleri :
Humoral İmmüniteyi
oluştururlar.
T lenfosit
• Hücresel immun yanıt
• Periferik kanda yüksek oranda (%80)
bulunur
• Farklı alt tipler-farklı yüzey reseptörleri
(Yardımcı T-lenfosit CD4+ CD8-)
T hücre farklılaşması
Başlıca T hücre Tipleri
• Sitotoksik T Hücreleri (TC) – yabancı hücrelere
saldırır
• Yardımcı T Hücreleri (TH) – diğer T hücrelerini ve
B hücrelerini aktive eder
• Suppressör T hücreleri (TS) –T and B hücrelerinin
aktivasyonunu inhibe eder
Yardımcı T lenfositler
• Humoral ve hücresel immun yanıtta etkindir
• Th1 hücreler:- IL2 (interlökin 2), interferon
gama sentezler.Hücresel bağışıklığı başlatır
• Th2 hücreler:- IL-4,IL-5,IL-10,IL-13
sentezler.Humoral bağışıklığı uyarır
• Th0 hücreler: Th1 ve Th2 öncüsüdürler
Sitotoksik T lenfositler
Hücre içinde bulunan patojenlere karşı etkilidir
Yabancı organ transplantlarına karşı
Kanser hücrelerine karşı
Otoreaktif T lenfositlere karşı(supresör
hücreler)
• Stoplazmalarında perforin ve granzim içeren
granüller bulunur
• Hedef hücreyi apoptosis ile yok eder
•
•
•
•
Bellek(Anı) B ve T hücreler
• Uzun ömürlü hücreler
• Aynı antijenin 2. defa girişinde aktiftirler
• Farklı yüzey moleküllerine sahiptirler
Doğal Öldürücü (NK) Hücreler
• Lenfoid seri hücresi
• Periferik kanda %15
oranındadır
• Timusa uğramazlar
• Antijen reseptörü taşımazlar
• İntrastoplazmik granülleri
granzim ve perforin içerir
• Hedef hücreyi apoptosis ile
yok eder
LENF DÜĞÜMLERİ
• Lenf düğümleri lenf damarları
boyunca vucutta dağınık
olarak yerleşmiş kapsüllü
yuvarlak,oval şekilli lenfoid
doku elemanlarını bulunduran
organlardır.
Boyun,koltukaltı,göğüs ve
karın boşluğunda özellikle
mezenterlerde çok sayıdadır.
• Afferent lenfatik damarlar dokulardan gelen
sıvıyı süzerler ve aynı zamanda enfekte olmuş
dokudan antijen taşıyan hücreleri (fagositik
dentritik hücreler ve makrofajlar) de lenf
nodüllerine taşırlar.Lenf nodu immün cevabın
başlatılması ve fagositoz için önemli bir
bölgedir.Lenf içinde taşınan antijenler sinüsler
aracılığıyla süzülür ve immün cevap başlatmak
için lenf nodülüne girer.Lenf nodları antijene
yanıt sırasında genişler
• Lenf düğümleri
mikroorganizmalara ve
tümör hücrelerine karşı
organizmayı savunan
yapılardır. Dış yüzü
konveks ,iç yüzü konkav
biçimli lenf damarlarının
çıktığı ve organ içine
giren damar ve sinirlerin
bulunduran bir hilum
bölgesi bulunur.
• Dıştan saran fibröz kapsül organın içine trabeküla denilen bölmeler
gönderir.Bu bölmelere trabekula denir.
• Trabekuların çevresini ara sinuslar çevreler ara sinuslar medulladaki
sinuslara açılır.
• Her lenf düğümünün dış korteks,iç korteks ve medulla bölümleri vardır. Dış
korteks hilus bölgesi dışında organın periferini çevreler.
• Kapsülla ile dış korteks arasında subkapsüler sinus vardır.
• Subkapsüler sinus makrofajlar,retiküler hücreler ve retiküler liflerin
oluşturduğu gevşek bir ağ yapısı gösterir
Lenf nodunun retiküler ağı immün cevaplarda farklı
fonksiyonları yerine getiren birkaç hücre tipini içerir.
• Retiküler hücreler;Fibroblastlara çok
benzerler.Tip III kollajen (retiküler lifler) ve
temel maddeyi sentezlerler.
•Dendritik hücreler;Kemik iliğinden köken alan antijen sunan
hücredir.Genellikle lenf nodu içinde T lenfositten zengin alanlarda
lokalizedir.
•Makrofajlar ; Hem fagositik ve hem de antijen sunan hücrelerdir.
•Folliküler dendritik hücreler;Çok sayıda sitoplazmik uzantıya
sahiptirler.Germinal merkezlerde B lenfositler arasında uzanırlar. Antijen
sunan hücre değildir Antijen endositozla hücre içine alınmaz
Retikulum hücreleri ve liflerinden oluşan
retiküler ağ ve serbest hücrelerin görünümü
KORTEKS
A)Dış Korteks
Korteksin dış kısmında lenfositler nodüller şeklinde organize olmuşlardır.
Primer ve sekonder lenf folikülleri bulunur. Primer lenf folikülü küçük lenfositlerin sıkıca
paketlendiği,homojen, yuvarlak veya oval lenfositlerin bulunduğu hücre topluluğudur.
Sekonder lenf folikülü ise geniş lenfosit kümelerinin bulunduğu lenf folikülleridir.
Sekonder foliküllerin dış kısmında yoğun bir biçimde küçük tipte Lenfositlerin yer alması ile
koyu renkli görünür. Ortasında ise açık renkli germinal merkez bulunur.
Bu bölge, B lenfositlerin çoğalma yeridir. Açık renkli görünmesinin sebebi orta ve
büyük lenfosit hücrelerinin nuklear kromatini yoğun değildir. B bellek hücrelerinin ve plazma
hücrelerinin oluştuğu bölgeler olarak bilinmektedir. Folliküler dendritik hücre germinal
merkezde B lenfositlerin arasında yer alır. İnce stoplazmik uzantılarına antijen antikor
kompleksi yapışır.
b)İç Korteks (Parakorteks),
• Lenf nodundaki T hücrelerinin çoğunu içerir
(Timus-bağımlı korteks)Belirgin bir lenf folikülü
görülmez.
• Diffuz lenfosit hücrelerinden oluşmaktadır
Özelleşmiş yüksek endotelli venüller (HEV)-1
Sıvı absorbsiyon bölgeleridir ve sirküle olan
Lenfositlerin lenf noduna giriş bölgeleridir (%90)
Postkapiller venüller küboidal veya kolumnar endotel
ile döşelidirler. Aralarında açıklık bulunur.
Yaklaşık 2-3 mikrometre olan açıklıktan , lenfositler
diapedezle bu venülleri geçebilirler. Selektin ve
addresin denilen yüzey antijenlerinin tamamlayıcı
özellikteki etkileri ile kübik epitelin yüzeyine
lenfositler yapışarak venüle geçer.
Özelleşmiş yüksek endotelli venüller (HEV)
HEV hücreleri lenfin konsantre edilmesi ve
sirkülasyonunda önemli rol oynarlar.Kan yolu
ile lenf düğümüne geri dönen lenfositler bu özel
damarlardan geçerler.
B ve T lenfositler HEV aracılığıyla kan
akımından ayrılırlar (T hücreleri derin kortekste
kalır, B hücreleri nodüler kortekse göç eder)
Medulla
Medullar kordonlar ve medullar sinuslardan
oluşur. Medullar kordonlar; retiküler hücreler,
lenfositler, makrofajlar, dendritik hücreler ve
plazma hücrelerini içerirler. Medullar sinuslar
lenfle dolu düzensiz boşluklardır.
Histofizyolojisi
• Lenf dolaşım sistemine geri dönmeden önce
lenf düğümlerinden geçerken yabancı
partiküllerden
temizlenir.lenf
folikülleri
lenfosit
vucut savunmasında önemli bir
göreve sahiptir.
• İmmun yanıt olarak B lenfosit hücrelerinin
çoğalması,Yardımcı T lenfosit hücrelerine ev
sahipliği yapmak gibi görevleri vardır.
DOLAŞIMI
Afferent lenfatik damarlar
Subkapsuler sinusa
Ara sinuslara
Medullar sinusa
Efferent lenfatik damarlar
• Afferent lenfatikte gelen bir antijen, makrofajlar
tarafından fagosite edilerek yardımcı T hücreler
ve B lenfositlere sunulmakta, B lenfositler de
germinal merkezde differansiye olarak özgül
antikor
üreten
plazma
hücrelerine
dönüşmektedir.
• Plazma hücreleri medullaya geçerek medüller
sinuslarda
yerleşmekte
ve
salgıladıkları
antikorları medüller kordonlara vermektedir.
• Antikorlar daha sonra lenf nodülünden çıkan
efferent lenfatik yolu ile ductus thoracicus’a,
oradanda kan dolaşımına ulaşmaktadır.