OTEKON’14 7. Otomotiv Teknolojileri Kongresi 26 – 27 Mayıs 2014, BURSA DONANIM İÇEREN TAŞIT SİMÜLATÖRÜ İÇİN TAŞIT DİNAMİĞİ MODELİNİN OLUŞTURULMASI VE MODEL DOĞRULAMASI ÇALIŞMASI Mümin Tolga Emirler*,***, İsmail Meriç Can Uygan**,***, Şükrü Yaren Gelbal***, Murat Gözü****, Tevfik Ali Böke****, Bilin Aksun Güvenç***, Levent Güvenç*** İstanbul Teknik Üniversitesi, Makina Fakültesi, Makina Müh. Böl., İstanbul İstanbul Teknik Üniversitesi, Elektrik-Elektronik Fakültesi, Kontrol Müh. Böl., İstanbul *** İstanbul Okan Üniversitesi, Mühendislik Ve Mimarlık Fakültesi, Mekar Lab., Makina Müh. Böl., İstanbul **** Tofaş Ar-Ge, Bursa * ** ÖZET Donanım içeren simülasyon sistemleri araçtaki kontrol sistemlerindeki kod değişikliklerini, komponent testlerini, hata durumu testlerini gerçekleştirmek için kullanılırlar. Simülasyonlarda doğrulanmış ve gerçekçi bir araç modelinin kullanılması gerekmektedir. Doğrulama çalışmasında, deney ve simülasyon sonuçlarının kabul edilir bir yakınlıkta örtüşmesi istenmektedir. Bu bildiride Tofaş Ar-Ge donanım içeren simülatöründe kullanılmak üzere doğrulanmış Carsim araç dinamiği modellenin geliştirilmesi süreci anlatılmaktadır. Tofaş Ar-Ge tarafından sağlanan veriler kullanılarak CarSim taşıt modeli oluşturulmuş ve yapılan deneysel çalışmalarla modelin doğruluğu test edilmiştir. Tofaş Ar-Ge simülatörünün ESC ve ACC testleri için kullanılması düşünülen yapısı da bildiride anlatılmıştır. Anahtar kelimeler: Taşıt dinamiği modeli, model validasyonu, donanım içeren taşıt simülatörü VEHICLE DYNAMICS MODELLING AND VALIDATION FOR A HARDWARE-IN-THE-LOOP VEHICLE SIMULATOR ABSTRACT Hardware in the loop simulation is used to test code changes in automotive control systems, for component tests and for fault testing. A realistic and validated vehicle dynamic model needs to be used in the simulations. The experimental and simulated results should exhibit a close match in the validation study. The development of validated Carsim model for use in hardware in the loop simulation is presented in this paper. A Carsim vehicle dynamics model has been prepared and validated based on driving test data provided by Tofaş R&D. How the Tofaş R&D HiL simulator can be used for ESC and ACC testing is also presented. Keywords: Vehicle dynamics modeling, model validation, hardware-in-the-loop vehicle simulator zamanda koşacağı bir simülasyon donanımına ihtiyaç vardır. Bu simülasyon donanımında aracın test edilen elektronik kontrol ünitesine ya da komponentine araçtaki sinyallerin aynısını gönderecek altyapının da bulunması gerekmektedir. Bu tip simülatör donanımları bu konuda uzmanlaşmış firmalar tarafından sağlanmaktadır. Simülasyonda kullanılacak gerçekçi araç modelinin parametrelerinin otomotiv şirketi tarafından bir validasyon çalışması ile belirlenmesi gerekmektedir. 1. GİRİŞ Donanım içeren simülasyon sistemleri otomotiv ana sanayi şirketlerinde kontrol sistemlerindeki kod değişikliklerini, komponent testlerini, hata durumu testlerini gerçekleştirmek için sıklıkla kullanılmaktadır [1]. Donanım içeren simülasyon için gerçekçi ve doğrulanmış bir araç modeline ve bu modelin gerçek 1 Burada A taşıt efektif kesit alanını, ρ havanın özkütlesini Cd sürüklenme katsayısını ve V taşıt hızını göstermektedir. Taşıta etkiyen yuvarlanma direnç kuvveti Frr de aşağıdaki gibi yazılabilir: Validasyon çalışması sonucunda deneysel ve simülasyon sonuçlarının kabul edilir bir yakınlıkta örtüşmesi istenmektedir. Bu bildiride Tofaş Ar-Ge donanım içeren simülatöründe kullanılmak üzere doğrulanmış Carsim araç dinamik modellerinin geliştirilmesi anlatılmaktadır. Bildirinin ikinci bölümünde doğrusal olmayan taşıt dinamiği modeli anlatılmıştır. Taşıt modelinin deneysel yapılan sonuçlarla uyumunun sağlanması için değerlendirme ve validasyon çalışmasının sonuçlarına üçüncü bölümde yer verilmiştir. ESC ve ACC sistemlerinin testi için kullanılacak donanım içeren simülasyon sistemi yapıları dördüncü bölümde açıklanmıştır. Bildiri beşinci bölümdeki sonuçlar ve önerilerle sona ermektedir. Frr = Crr mg cos (θ ) Burada Crr yuvarlanma direnci katsayısını ve θ yolun eğim açısını göstermektedir. Eğik yolda yerçekiminden kaynaklanan direnç kuvvetini Fhc ise aşağıdaki gibi ifade edebiliriz: Fhc = mg cos (θ ) (6) x 2. TAŞIT DİNAMİĞİ MODELİNİN OLUŞTURULMASI Bu bölümde önce doğrusal olmayan taşıt dinamiği modeli açıklanmış, daha sonra validasyon çalışmasında kullanılan CarSim taşıt modeli hakkında bilgi verilmiştir. Faero Frr Fhc mg 2.1 Taşıt Dinamiği Modeli Kullanılan doğrusal olmayan taşıt modeline ait boyuna ve yanal hareket denklemleri alttaki gibi yazılabilir: xi i = f ,r Şekil 1. Taşıt boyuna dinamiğine etkiyen direnç kuvvetleri cos δ i − F yi sin δ i − ( Faero + Frr + Fhc ) m ( ay + rVx ) = ∑F i = f ,r xi sin δi + Fyi cos δi (1) İçten yanmalı motor (IYM) statik bir motor haritası kullanılarak modellenebilir. Bu motor haritası gaz kelebeği açıklığı α, motor dönüş hızı ω ve motor çıkış torku TICE(ω,α) arasındaki ilişkiyi ifade etmektedir. Motor çıkış torku tekerleklere aktarma organları vasıtasıyla iletilmektedir. Tekerleklere iletilen tork Td aşağıdaki şekilde ifade edilebilir: (2) Taşıtın savrulma eksenindeki hareket dinamiği ise Izr = l f Fyf cos δ f − lr Fyr cos δ r + l f Fxf sin δ f − lr Fxr sin δ r (3) Td = ηt it Tice (ω, α ) Tekerlekler üzerine etkiyen kuvvetler ve torklar Şekil 2’de gösterilmiştir. Tekerlek dönüş merkezine göre yazılan moment eşitliği alttaki gibi ifade edilebilir. I wωi =Td − Tbi − Fxi Rw aero 1 2 Aρ C V 2 (8) Burada Iw tekerleğe ait atalet momentini, ω i. tekerlek için açısal tekerlek hızını, Tbi i. tekerleğe fren sistemi tarafından uygulan fren torkunu, Fxi i. tekerlek için tekerlek boyuna kuvvetini ve Rw efektif tekerlek yarıçapını göstermektedir. Taşıt boyuna dinamiğine etkiyen direnç kuvvetleri Şekil 1’de gösterilmiştir. Taşıta etkiyen hava direnç kuvveti aşağıdaki gibi yazılabilir: = (7) Burada ƞt modeldeki mekanik kayıpları gösteren statik verim faktörünü, it ise çevrim oranını göstermektedir. şeklinde ifade edilebilir. (1), (2) ve (3) nolu ifadelerde Fxi ve Fyi sırasıyla boyuna ve yanal tekerlek kuvvetlerini göstermektedir. f ve r alt indisleri ön ve arka tekerlekleri ifade etmektedir. Bunun yanında ax, ay, Vx, Vy ve Iz sırasıyla ağırlık merkezindeki boyuna ivmeyi, ağırlık merkezindeki yanal ivmeyi, taşıt boyuna hızını, taşıt yanal hızını ve taşıtın savrulma ekseni etrafındaki ataletini göstermektedir. δf ve δr, taşıt ön ve arka tekerlek dönüş açılarını göstermektedir. Bu yayında arka tekerlek dönüş açıları sıfır olarak alınmıştır. F Fxi θ m ( ax − rVy ) = ∑F (5) (4) d 2 z 1, FRi ≤ µ Fzi 2 fi = µF µ F zi zi 2 − , 2F 2F Ri Ri ωi Tbi FRi > µF (16) zi 2 x Rw 2 2 ( Td ) ( ) Şekil 2. Taşıt tekerleğine etkiyen kuvvetler ve torklar . (17) FRi = Cxi si + C yiα i , Bu bölümdeki model ile ilgili [2] ve [3] nolu kaynaklardan daha detaylı bilgi edinilebilir. Ön ve arka tekerleklere ait boyuna hızlar aşağıdaki ifadelerle bulunabilir: 2.2 CarSim Taşıt Modeli Fxi ( V = V 2 + V +l r fx x ( y f V = V 2 + V −l r rx x αr = δ r r ) 2 2 cosα CarSim taşıt dinamiği yazılımı pek çok üniversite ve otomotiv firması tarafından kullanılan yüksek serbestlik (9) f cosα dereceli, kullanıcı girişleriyle kompleksliği artırılabilen güvenilir bir taşıt dinamiği ve kontrolü test programıdır. Tofaş Ar-Ge ile gerçekleştirilen bu çalışmada CarSim yazılımında direksiyon, tekerlek, süspansiyon, aerodinamik, taşıt güç aktarma organları ve fren altsistemlerine ait veriler girilerek kapsamlı model oluşturma çalışması yapılmıştır. Şekil 3’te CarSim’de bulunan modüler yapıdaki taşıt yük durumunu değiştirme arayüzü görülmektedir. Taşıt için hazırlanan modelde ve yapılan deneysel çalışmada taşıt iki farklı tipte yük durumunda kullanılmıştır. Bunlardan ilkinde taşıtta sadece sürücü bulunmakta, ikincisinde ise sürücüyle birlikte taşıtta beş kişi ve bir bagaj yükü bulunmaktadır. (10) r tekerlek kayma açıları alttaki ifadeler yardımıyla bulunabilir: Buradaki αf =δf y ) l r a tan tan β + f Vx (11) l r a tan tan β + r Vx (12) Tekerleklerdeki boyuna kayma oranları aşağıdaki gibi tanımlanabilir: Rwωi −Vix , Rwωi < Vix (frenleme) Vix s = i Rwωi − Vix , R ω > V (çekiş), ( i = f , r ) w i ix Rwωi (13) Tekerlek kuvvetlerinin hesaplanmasında Dugoff tekerlek modeli kullanılabilir: Fxi = fi Cxi si (14) Fyi = f i C yiα i (15) Şekil 3. CarSim modüler olarak taşıt yük durumunu değiştirme arayüzü Şekil 4’te örnek olarak CarSim fren altsistemine ait kullanıcı arayüzü görülmektedir. Bu arayüz vasıtasıyla fren sistemine ait temel parametrelerde değişiklik yapılabilmekte ve taşıt ABS kontrolcüsüne ait parametrelerde değişikliğe gidilebilmektedir. Diğer tüm altsistemler için mevcut arayüzlerde de model oluşturma çalışması yapılmıştır. Burada Cxi ve Cyi sırasıyla i. tekerleğe ait boyuna ve yanal dönüş sertliklerini göstermektedir. fi katsayısı alttaki ifade ile belirlenebilir. 3 Kamber Açısı [derece] MB-SHARC/CarSim Deney (Ön Sol Tekerlek) Deney (Ön Sağ Tekerlek) -100 -80 -60 -40 -20 0 Z [mm] 20 40 60 80 Şekil 6. Ön tekerlekler için kamber açısının süspansiyon kursu ile değişimi Toe açısı, tekerlek merkezinin yer düzlemine paralel yaptığı açıdır. Şekil 7’de ön tekerlek toe açılarının süspansiyon kursu ile değişimi test ve model sonuçları gösterilmiştir. Testten elde edilen sonuçlarda, (sol ve sağ tekerlek için toe açısı değişiminde) uyumsuzluk görülmektedir. Ancak genel olarak sonuçlar karşılaştırıldığında negatif z değerlerinde ön sol tekerlek test sonuçları ile model arasında, pozitif z değerlerinde ise ön sağ tekerlek ile test sonuçları arasında iyi bir uyum gözükmekte ve değerler histerisiz bandının içinde kalmaktadır. Şekil 7’deki açıların çok küçük olduğu düşünüldüğünde modelde girilen eğrinin taşıt modeli validasyon çalışmalarında kullanılabilirliği yeterli görülmüştür. Şekil 4. CarSim fren altsistemi kullanıcı arayüzü 3. TAŞIT MODELİ ÇALIŞMALARI VALİDASYON 3.1 Taşıt Süspansiyon Sistemi Validasyonu Çalışma kapsamında Tofaş Ar-Ge tarafından süspansiyon sistemi karakteristiklerinin belirlenmesi amacıyla testler gerçekleştirilmiştir. Şekil 5’te Tofaş süspansiyon sistemi test bankosu görülmektedir. Testlerden elde edilen sonuçlar ile taşıt tasarım modelinden elde edilen ve CarSim modeline girilen parametreler bu bölümde karşılaştırılmıştır. CarSim modeline girilen parametreler MB-SHARC yazılımı taşıt modelinden alınarak CarSim’e girilmiştir. Süspansiyon karakteristiğini belirleyen kamber açısı ve toe açısı karşılaştırmalarda kullanılmıştır. Ön tekerleklere ait sonuçlar bu yayında verilmiştir. Toe Açısı [derece] MB-SHARC/CarSim Deney (Ön Sol Tekerlek) Deney (Ön Sağ Tekerlek) -100 -80 -60 -40 -20 0 Z [mm] 20 40 60 80 Şekil 7. Ön tekerlekler için toe açısının süspansiyon kursu ile değişimi 3.2. Deneysel Sonuçlarla CarSim Modeli Sonuçlarının Karşılaştırılması Çalışma kapsamında Tofaş Ar-Ge tarafından İzmir Çeşme yolunda enstrümantasyonlu bir Doblo test taşıtı ile deneyler yapılmış ve deney sonuçları CarSim modelinin validasyonunda kullanılmıştır. Şekil 8’de deneysel taşıt görülmektedir. Taşıt hız verileri tampon arkasına yerleştirilen optik hız sensörü ile ölçülmüştür. Şekil 9’da optik hız sensörü görülmektedir. Şekil 5. Tofaş süspansiyon sistemi test bankosu Kamber açısı, tekerlek merkezinin yer düzlemine dik eksen ile yaptığı açıyı göstermektedir. Önemli süspansiyon karakteristiklerinden biridir. Taşıta önden bakışta tekerlek üst noktası taşıt süspansiyonuna yakınlaşıyorsa negatif, uzaklaşıyorsa pozitif kamber açısı olarak tanımlanmaktadır. Şekil 6’da ön tekerlekler için kamber açılarının süspansiyon kursu ile değişiminin test ve model sonuçları verilmiştir. Sonuçlarda iyi bir uyum sağlanmıştır. Model sonucu iyi bir uyumla ön sol ve sağ tekerlek için histerisiz bandında kalmıştır. 4 taşıta dönüş manevrasını yaptırabilmek için direksiyonu fazla miktarda çevirmiştir. Direksiyon Açısı [derece] Deney CarSim Şekil 8. Testlerde kullanılan deneysel Doblo test aracı 0 100 200 300 Zaman [s] 400 500 600 Şekil 10. Dönüş testi için direksiyon açısının zamanla değişimi Şekil 11’de saat yönünün tersi dönüş testindeki boyuna hız sonuçları verilmiştir. Mavi ile gösterilen deneyde toplanan boyuna hız verisidir. Bu veri CarSim’e takip edilmesi gereken hız profili olarak girilmiştir. CarSim’de bulunan PI hız kontrolcüsü yardımıyla bu profil takip edilmeye çalışılmıştır. Kırmızı ile gösterilen CarSim simülasyon sonucu ile mavi ile gösterilen deneysel veri iyi bir şekilde örtüşmektedir. Şekil 9. Deneysel araçta kullanılan optik hız sensörü Deney CarSim Boyuna Taşıt Hızı [km/sa] Testlerde taşıt her iki yük durumu için de, saat yönünde ve saat yönünün tersinde olmak üzere sürücü tarafından dairesel bir yörüngede döndürülmektedir. Dönüşler esnasında taşıt hızı da artırılmaktadır. Testlerde zaman [s], yanal yönde ivmelenme [g], direksiyon açısı [derece], yalpa açısı [derece], doğrusal hız [km/sa], yanal hız [km/sa], taşıt yana kayma açısı [derece] ve taşıt savrulma açısal hızı [derece/s] bilgileri toplanmıştır. 0 100 200 300 Zaman [s] 400 500 600 Şekil 11. Dönüş testi için taşıt boyuna hızının zamanla değişimi Deney esnasında toplanan direksiyon giriş bilgisi ve taşıt boyuna hız bilgisi, CarSim’e girilerek model tanıması ve validasyonu çalışması yapılmıştır. CarSim sürücü modelinin istenen boyuna hız profilini (testte toplanan boyuna hız verisini) takip edebilmesi için PI hız kontrolcüsü kullanılmıştır. PI kontrolcünün katsayıları hassas bir şekilde ayarlanarak testteki hız profilinin düzgün takibi sağlanmıştır. Taşıt boyuna hızı ve direksiyon açısı bilgileri CarSim’e giriş olarak verilmiştir. Simülasyon sonucu CarSim modelinden elde edilen direksiyon açısı, taşıt boyuna hızı, taşıt yanal hızı, taşıt yanal ivmesi, taşıt yana kayma açısı ve taşıt savrulma açısal hızı; deneyde elde edilen verilerle birlikte çizdirilerek değerlendirilmiştir. Bu yayında sadece sürücünün bulunduğu yük durumunda yapılan test ve simülasyon sonuçları verilmiştir. Taşıt Yana Kayma Açısı [derece] Şekil 12’de saat yönünün tersi dönüş testi için taşıt yana kayma açısının taşıt yanal ivmesi ile sonuçları verilmiştir. Test sonuçları ile CarSim modeli sonuçları benzer karakteristikler göstermektedir. Genel olarak sonuçlar olumlu görülmüştür. Şekil 10’da saat yönünün tersi dönüş testinde taşıta sürücü tarafından verilen direksiyon değişimi görülmektedir. Bu direksiyon girişi CarSim’e girilmiş ve simülasyon sonucunda da aynı girişin CarSim tarafından uygulandığının kontrolü için test girişi ve simülasyon çıkışı bir arada çizdirilmiştir. Çok iyi örtüşme olduğu görülmüştür. Sürücü son bölümde artan hız değerinde Deney CarSim Taşıt Yanal İvmesi [g] Şekil 12. Dönüş testi için taşıt yana kayma açısının taşıt yanal ivmesi ile değişimi Şekil 13’de saat yönünün tersi dönüş testi için taşıt savrulma açısal hızının taşıt yanal ivmesi ile değişimi ve 5 Şekil 14’te aynı test için taşıt savrulma açısının zamanla değişimi sonuçları verilmiştir. Test ve model sonuçları oldukça yakındır. Bu CarSim’de oluşturulan taşıt modelinin kütle ve atalet özelliklerinin gerçek taşıt ile uyumlu olduğunun göstergesidir. Taşıt Savrulma Açısal Hızı [derece/s] Deney CarSim Taşıt Yanal İvmesi [g] Şekil 13. Dönüş testi için taşıt savrulma açısal hızının taşıt yanal ivmesi ile değişimi Şekil 15. ESC testi için Tofaş donanım içeren taşıt simülatörü Adaptif Seyir Kontrolü (ACC) ile ilgili simülasyonlarda donanım olarak otomatik frenlemede kullanılacak aktif vakum kuvvetlendiricisi ve fren devresi kullanılacaktır. Bu sistem Doblo test aracında kurulmuş ve başarıyla devreye alınmıştır. Adaptif Seyir Kontrolü algoritması testleri için elektronik kontrol ünitesi olarak sisteme dSpace MicroAutoBox ünitesi eklenecektir. Kurulan donanım içeren simülasyon sistemi Şekil 16’da şematik olarak gösterilmiştir. Taşıt Savrulma Açısal Hızı [derece/s] Deney CarSim 0 100 200 300 Zaman [s] 400 500 600 Şekil 14. Dönüş testi için taşıt savrulma açısal hızının zamanla değişimi Tüm test ve simülasyon sonuçlarının örtüşmesine bakıldığında CarSim’de kurulan model kontrolcü test çalışmalarında gerçek taşıtı yansıtacak derecede başarılı bulunmuştur. 4. DONANIM SİMÜLATÖR İÇEREN Üçüncü bölümde detayları verilen model validasyonu çalışmaları gerçek zamanlı Carsim programının gerçekçi donanım içeren simülasyon sonuçları verebilmesi amacıyla yapılmıştır. Taşıtın doğrulanmış Carsim modeli gerçek zamanlı olarak Tofaş donanım içeren simülatöründe koşturulmaktadır. Simülasyonlarda dSpace EcoLine Simülatörü kullanılmaktadır. Donanım olarak, tekerlek sinyal üretici devresi, Hall sensör valf konumu algılama ünitesi, test edilecek ESC (Elektronik Denge Kontrolü) elektro – hidrolik kontrol ünitesi, savrulma açısal hız sensörü, direksiyon sensörü kullanılmaktadır. ESC testi amaçlı olarak kurulan donanım içeren simülasyon sistemi Şekil 15’de şematik olarak gösterilmiştir. ESC testi amaçlı olarak yapılan donanım içeren simülasyon sonuçları normal simülasyonlarla benzer sonuçlar vermiştir. Şekil 16. ACC testi için Tofaş donanım içeren taşıt simülatörü 5. SONUÇLAR VE ÖNERİLER Donanım içeren simülasyon sistemleri elektronik kontrol ünitelerinde yapılan değişikliklerin laboratuar ortamında gerçekçi koşullarda denenmesine olanak tanıdıkları için otomotiv firmaları tarafından sıkça kullanılırlar. Elektronik kontrol ünitesi dışındaki araç donanımının da simülasyon ortamına dahil edilebilmesi sonucu taşıtın seçilen parçaları da gerçekçi bir simülasyon ortamında laboratuarda test edilebilir. Donanım içeren simülasyon ortamının yararlı olabilmesi için gerçek zamanlı çalışabilen, gerçekçi ve doğrulanmış araç dinamik modeline ihtiyaç vardır. Bu yayında gerçek 6 zamanlı Carsim programında çalışabilecek bir araç dinamik modeli tanıtılmış ve seçilen aracın dinamik test verileri kullanılarak model doğrulaması yapılmıştır. Bu bildirideki Carsim modelinin gerçek zamanda çalışacağı Tofaş Ar-Ge donanım içeren simülasyon sistemi tanıtılmıştır. Bu simülatörde yapılan ilk donanım içeren simülasyon çalışması istenilen sonuçları vermiştir. ESC ve ACC kabul kriterlerinin denenmesi için detaylı simülasyon çalışmaları planlanmaktadır ve yapılacaktır. KAYNAKLAR 1. Kahraman, K., Şentürk, M., Emirler, M.T., Bozkurt, E., Aksun Güvenç, B., Güvenç, L., Efendioğlu, B., “Offline and Hardware in the Loop Simulation Model/System Development for Electronic Stability Control of a Fully Electric Vehicle”, Otomotiv Teknolojileri Kongresi OTEKON 2012, Bursa, 2012. 2. Güvenç, L., Uygan, İ. M. C., Kahraman, K., Karaahmetoğlu, R., Altay, İ., Şentürk, M., Emirler, M. T., Hartavi Karcı, A. E., Aksun Güvenç, B., Altuğ, E., Turan, M. C., Taş, Ö. Ş., Bozkurt, E., Özgüner, Ü., Redmill, K., Kurt, A., Efendioğlu, B., “Cooperative Adaptive Cruise Control Implementation of Team Mekar at the Grand Cooperative Driving Challenge”, IEEE Trans. on Intelligent Transportation Systems, vol. 13, no. 3, pp. 1062-1074, 2012. 3. Emirler, M. T., Uygan, İ. M. C., Aksun Güvenç, B., Güvenç, L., “Robust PID Steering Control in Parameter Space for Highly Automated Driving”, International Journal of Vehicular Technology, Article ID: 259465, 2014. TEŞEKKÜR Yazarlar kısmi sonuçları verilen “İleri Sürücü Destek Sistemleri için Değerlendirme ve Kabul Kriterlerinin Belirlenmesi, Sanal Ortamda Testi ve Geliştirilmesi” başlıklı projesine desteğinden dolayı Tübitak Teydeb’e ve sağladığı deneysel sistem ve test sonuçlarından dolayı Tofaş A.Ş.’ye teşekkür ederler. Yazarlar donanım içeren simülatörün ilk devreye alınma çalışmalarındaki katkılarından ötürü, Y. Mekatronik Mühendisi Kerim Kahraman ve Y. Mekatronik Mühendisi Mutlu Şentürk’e teşekkür ederler. 7
© Copyright 2024 Paperzz